lexicon

ειναι δυνατον να συμπεριλαβει κανεισ τη μαγεια, τη γοητεια, τη δυναμικη και την ενεργεια ενοσ τοσο ζωντανου νησιου οσο η κρητη σε μερικεσ μονο σελιδεσ; σιγουρα, οχι! εαν εχετε επισκεφτει το νησι εστω και μια φορα, το εχετε ηδη ερωτευτει. εαν οχι, το λεξικο που ακολουθει θα σασ ενημερωσει για τα πιο δυνατα σημεια, μερη, συνηθειεσ, φαγητα. χαρειτε το!

a-Ωκρητ

η

if you have already visited crete, you have fallen in love with the island. if not, enjoy these pages full of the most important cretan points, places, habits, dishes!

Από την Αγαθή Παλαιογιώργου / By Agathi Paleogiorgou

Φω

τογρ

αφίε

ς / P

hoto

s: Im

l Im

age

Gro

up, Ι

stoc

k Ph

oto,

Vis

ual H

ella

s, Ph

otos

tock

yπάρχει πιο όμορφος τρόπος να μεταφερθεί κανείς στην κρήτη από ένα απολαυστικό θαλάσσιο τα-ξίδι, ατενίζοντας το απέραντο γαλάζιο; η aneK lines, διαθέτοντας πείρα πάνω από 40 χρόνια και προσφέροντας την περίφημη κρητική φιλοξενία, εξασφαλίζει με τα πλοία του υπερσύγχρονου στό-λου της άνεση, ποιότητα και φιλοξενία στη μετάβασή σας στη μεγαλόνησο. πρόκειται, εξάλλου, για τη ναυτιλιακή εταιρεία που δημιουργήθηκε με μετόχους τους απλούς ανθρώπους του νησιού, οι οποίοι ήθελαν ένα δικό τους μεταφορικό μέσο για να ταξιδεύουν από την κρήτη προς την ηπειρω-τική ελλάδα!

aNEK Linesis there a better way to travel to crete than a pleasant sea journey, with a view into the endless blue? aneK lines, with over 40 years of experience, offers the famous cretan hospitality and ensures comfort, quality and safety during the trip to the big island on the ships of its super modern fleet. moreover, this is the shipping company whose shareholders are the ordinary people of the island who created it in order to have their own private means of travelling from crete to greece’s mainland!

aNEK Lines

24

lexicon

AnAktoρΑ...και όταν στην κρήτη μιλά κανείς για ανάκτορα, εννοεί-ται ότι αναφέρεται στο μινωικό παλάτι της κνωσού, τον κορυφαίο, δηλαδή, προορισμό του νησιού στη λίστα του «sightseeing». κανείς δεν διανοείται να τον χάσει –ειδικά αν επισκέπτεται πρώτη φορά το νησί– και δικαίως! πού αλ-λού θα νιώσεις το μεγαλείο της μινωικής εποχής, αντικρί-ζοντας τα εντυπωσιακά προπύλαια με τις τοιχογραφίες τους και θα περιηγηθείς με θαυμασμό στην αίθουσα θρόνου του μίνωα και το εντυπωσιακό μέγαρο της βασίλισσας; Όσο για την πληροφορία ότι τα παλαιότερα ίχνη κατοίκησής του ανάγονται στη νεολιθική εποχή (7.000-3.000 π.χ.) απλώς προκαλεί δέος!

… when someone talks about cretan palaces, naturally he refers to the minoan palace of Knossos, the top destina-tion in the island’s “sightseeing” list. no one dares to miss it – especially if he visits the island for the first time – and justly! where else will you feel the glory of the minoan era than here, as you look at the impressive propylaea with their murals and wander around admiring King mino’s throne hall and the Queen’s spectacular mansion? and when you hear that the oldest traces of the island’s inhab-iting go back to the neolithic age (7,000-3,000 b.c.), it will simply fill you with awe!

paLacEs

28

thebest

η μονή του αρκαδίου, ένα ακόμη κλασικό αξιοθέατο του νησι-ού, αποτελεί εντυπωσιακό δείγμα αρχιτεκτονικής αναγεννησια-κού ρυθμού, με θολωτά κελιά και γοτθικά παράθυρα. ο λόγος όμως που το αρκάδι είναι τόσο σημαντικό είναι η ιστορία του: εδώ ξεκίνησε το μάη του 1866 η μεγάλη κρητική επανάσταση κατά των τούρκων, ενώ στις 7 νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς έγι-νε η τρομερή μάχη που κατέληξε στην ανατίναξη της πυριτιδαπο-θήκης του. Ένα γεγονός υψίστης ιστορικής σημασίας για το νησί, όπως και η ηρωική μάχη της κρήτης στις 20 μαΐου του 1941.

Αρκάδι

arkadi monastery, one more classic sight of the island, is an im-pressive sample of renaissance architecture with domed cells and windows in gothic style, but the reason that makes arkadi so important is its history: the great cretan revolution against the turks started here, in may 1866, and on november 7 the same year, a fierce battle occurred that ended with the explo-sion of the monastery’s powder magazine. this is an event of major historic significance for the island, similar to the heroic battle of crete on may 20th, 1941.

ΑRKaDI

ο άγριος, αγκαθωτός αυτός θάμνος, ευδοκιμεί ιδιαίτερα στην κρήτη. Έχει πολύ δυνατό αγκάθι και, όταν ανθοφορεί, κίτρινα λουλούδια με χαρακτηριστική μυρω-διά. οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι με τα ακανθωτά κλαδιά του κτυπούσαν και τιμωρούσαν τους τυράννους στον Άδη. το κύκνειο άσμα του σεφέρη, εξάλλου, το ποίημα «επί ασπαλάθων...», βασίζεται σε μία περικοπή του πλάτωνα όπου ανα-φέρεται η τιμωρία του τυράννου αρδιαίου. στην κρήτη πάντως εμπνέει και χα-ρούμενες μαντινάδες, όπως η παρακάτω: «ασπάλαθος όντε ανθεί κι ο κρίνος όντε δένει κι η κοπελιά σα στολιστεί το νου τ’ αθρώπου παίρνει».

ΑσΠΑλΑθοσ

this wild, thorny bush flourishes especially in crete. it has very strong thorns and, when it blossoms, its flowers are yellow with a distinctive smell. the an-cient greeks believed that tyrants were beaten in hades with its thorny branches in order to be punished. in fact, seferis’ last work, the poem “epi aspalathon…” is based on an excerpt by plato that refers to the punishment of tyrant ardiaios. moreover, in crete, this plant inspires cheerful mantinades (witty verses) too.

ΑspaLaTHOs

είναι ένα ξεχωριστό κρητικό αλλαντικό από παστό χοιρι-νό. το κρέας κόβεται σε στενόμακρες «λωρίδες», μαρι-νάρεται στο ξίδι, καπνίζεται, καλύπτεται από ένα στρώ-μα μπαχαρικών και μυρωδικών και, τέλος, αφυδατώνε-ται στον αέρα. τρώγεται φέτα φέτα ή χρησιμοποιείται σε διάφορες συνταγές.

ΑΠAκΙ

it’s a special cretan sausage, made from salted pork. the meat is cut into oblong “strips”, marinated in vin-egar, smoked, covered by a layer of spices and condi-ments and, finally, desiccated in the air. it is consumed slice-by-slice or used in various recipes.

apaKI

lexicon

η δροσερή περιοχή του αμαρίου (στο νομό ρεθύμνου) συγκαταλέγεται στις πιο όμορφες επαρχίες της κρήτης! χάρη στις άφθονες πηγές της, ιδι-αίτερα στις πλαγιές του κέδρου, είναι κατάφυτη από οπωροφόρα δέντρα που παράγουν φρούτα, όπως τα περίφημα γερακαριανά κεράσια και μή-λα. ξακουστά είναι όμως και τα αμαριώτικα «μαύρα» κρασιά. η πανέ-μορφη κοιλάδα της (βλ. φωτογραφία πάνω) αποτελεί έναν εναλλακτι-κό προορισμό, ιδανικό και για αγροτουρισμό. συνιστούμε λοιπόν ανεπι-φύλακτα το γύρο της και τη διαμονή στα παραδοσιακά χωριά της, με θέα στον επιβλητικό Ψηλορείτη.

ΑμΑρΙ

the cool area of amari (in the prefecture of rethymno) is one of the most beautiful cretan provinces! due to its abundant springs, especial-ly on the slopes of mount Kedros, it is full of trees bearing fruits, like the famous gerakariana cherries and apples. also famous are the “black” wines of amari. its magnificent valley (photo above) is an alternative destination, ideal for agrotourism. therefore, we recommend whole-heartedly to visit it and to stay in its traditional villages, with a view to the imposing psiloritis mountain.

ΑΜΑRI

mακριά απ’ ό,τι περιλαμβάνει η έννοια του μαζικού τουρισμού, η εναλλακτική αυτή μορφή τουρισμού (που αποκτά ιδιαίτερο ενδια-φέρον στην κρήτη) φέρνει όσους την επιλέγουν πιο κοντά στη φύ-ση, την παράδοση και τον πολιτισμό ενός τόπου. στα κύρια χαρα-κτηριστικά της συμπεριλαμβάνεται η, μικρής κλίμακας, ελεγχόμε-νη και ρυθμιζόμενη ανάπτυξη. επίσης, η συμμετοχή σε δραστηρι-ότητες που έχουν άμεση σχέση με το αγροτικό περιβάλλον και την παραγωγή τοπικών προϊόντων, τη διατήρηση των παραδοσιακών αξιών και την προστασία του οικοσυστήματος. για να ενημερω-θείτε περί καταλυμάτων και δραστηριοτήτων, επισκεφτείτε και τις ιστοσελίδες www.agrotourcrete.gr και www.agrotravel.gr.

Αγροτουρισμός

far from the spirit of massive tourism, this alternative form of tourism (which is especially interesting in crete) brings those who choose it, closer to the nature, tradition and culture of a place. low scale, controlled and adjustable development is one of its main characteristics, as well as the participation in activi-ties directly related to the agricultural environment and the pro-duction of local goods, the preservation of traditional values and the protection of the ecosystem. to learn about accommodation and relevant activities, visit the sites: www.agrotourcrete.gr and www.agrotravel.gr.

aGROTOURIsM

it’s the only date palm forest in europe where the indigenous cretan date palm, phoenix theophrasti, flourishes. not only it’s gorgeous but also it’s an important natural habitat of plants and animals, included among the 19 aesthetic forests of greece. it is located in the prefecture of lasithi, a bit to the north from paleokastro village.

vaI

Βάιπρόκειται για το μοναδικό στην ευρώπη φοινι-κόδασος όπου ευδοκιμεί ο ενδημικός κρητικός φοίνικας phoenix theophrasti, γνωστός από τη μινωική εποχή. είναι όχι μόνο πανέμορφο σαν όαση, που καταλήγει σε μια χρυσή αμμουδιά, αλλά και σημαντικός βιότοπος που συγκαταλέ-γεται στα 19 αισθητικά δάση της ελλάδας. το φοινικόδασος του βάι βρίσκεται στο νομό λα-σιθίου, λίγο βορειότερα από το χωριό παλαιό-καστρο (και περίπου 20 χλμ. από τη σητεία) και αποκλείεται να μην μπείτε στον πειρασμό να το επισκεφτείτε!

βΑμοσΈνας από τους πρώτους αγροτουριστικούς προορισμούς του νησιού με ατμοσφαιρικά, πετρόχι-στα καταλύματα. τα αναστηλωμένα κτίσματα του 18ου, 19ου και 20ού αιώνα, έχουν διατηρή-σει τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία χωρίς να παραμελούν τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής. Έχετε πολλά να κάνετε εδώ: να παρακολουθήσετε διάφορα προγράμματα (π.χ., περιπάτων και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης), μαθήματα (παραδοσιακής κρητικής κουζίνας κ.ά.) και εν γέ-νει να συμμετάσχετε σε μια μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων που θα σας φέρουν σε επαφή με την κουλτούρα του τόπου! (βάμος αποκορώνου, χανιά, τηλ: 2825023251, www.vamossa.gr).

vaMOsthis is one of the first agrotourist destina-tions of the island. its restored buildings of the 18th, 19th and 20th centuries have preserved their traditional architectural ele-ments, but they have not neglected the de-mands of contemporary life. there is a lot to do here: environmental training and les-sons. (vamos apokoronou, chania, tel.: 2825023251, www.vamossa.gr).

βοτΑνΑη γενναιόδωρη κρητική φύση χαρίζει πλουσιοπάροχα πολλά είδη βοτάνων με ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες. κορυφαίο; το ξακουστό δίκταμο. μη φύγετε από το νησί χωρίς να το/τα προμηθευτείτε!

ηεRbsthe generous cretan nature lavishly offers many types of herbs with beneficial health qualities, among which the famous dittany is the leading one. don’t leave the island without getting it and other herbs!

Βουνάο Ψηλορείτης είναι το ψηλότερο βουνό του νησιού (ύψος 2.456 μ.), έχει 5 κορυφές που υπερβαίνουν τα 2.000 μ. ενώ ξακουστές περιοχές του εί-ναι το οροπέδιο της νίδας και η σπηλιά ιδαίο Άντρο. στην οροσειρά των λευκών Όρεων 50 κορυφές υπερβαίνουν τα 2.000μ. ενώ απαντώνται τα φαράγγια της σαμαριάς, της ελυγιάς, του κλάδου και του τρυπητή. Άλλα σημαντικά όρη είναι τα αστερούσια στο νομό ηρακλείου (εδώ συναντάς το αγιοφάραγγο, το φοινικόδασος του Άγιου νικήτα αλλά και ένα οργα-νωμένο αναρριχητικό πεδίο στο χωριό καπετανιάνα), η δίκτη (ή λασιθι-ώτικα Όρη – με το περίφημο οροπέδιό τους) και ο κόφινας μεσσαράς ηρακλείου. στα βουνά μπορεί κανείς να απολαύσει ορειβασία, trekking, αναρρίχηση, παραπέντε, εξερεύνηση σπηλαίων, mountain bike και ιπ-πασία. ενημερωθείτε από sites όπως αυτά του ελληνικού ορειβατικού σύλλογου ρεθύμνου (τηλ. 2831057766) και ε.ο.σ. χανίων (τηλ. 28210 44647) ή από τουριστικά γραφεία του νησιού. αυτό, βέβαια, που δίνει όσο τίποτε άλλο τη δυνατότητα στους περιπατητές να γνωρίσουν τις ομορ-φιές της κρητικής φύσης είναι το περίφημο μονοπάτι ε4 που περνά μέ-σα από τα ψηλά βουνά της, από παλιά μονοπάτια, οικισμούς και μονα-στήρια: ένα ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων διαδρομών, που ξεκινά από τα πυρηναία, διασχίζει ολόκληρη την οροσειρά των Άλπεων, την ελλά-δα (φτάνοντας στο γύθειο και από εκεί συνεχίζεται νοητά μέχρι το καστέλ-λι απ’ όπου ξεκινά το ε4 στην κρήτη) και φτάνει μέχρι τη ζάκρο – όπου και τελειώνει.

ΜοUNTaINspsiloritis is the highest mountain of the island (2,456 m high) and has 5 summits above 2,000 m, whereas its famous regions are: the nida pla-teau and the idaean cave. in the impressive white mountains (lefka ori) 50 summits exceed 2,000 and there are the gorges of samaria, el-ygia, Klados and trypiti. other important mounts are: asterousia in the heraklio prefecture (here you will find agiofarango, the date palm for-est of agios nikitas, and an organized climbing site in Kapetaniana vil-lage), mountain dikti (or lasithiotika ori – with their famous plateau) and Kofinas of messara plain in heraklio. at the mountains you can en-joy mountain sports, extreme or not ountaineering and trekking with accommodation in mountain shelters, climbing, paragliding from the slopes above their plateaus, exploration of caves, mountain biking and horse riding. you can obtain relevant information from the sites of rethymno greek mountaineering club (tel. 28310 57766) and cha-nia greek mountaineering club (tel. 28210 44647), or from the island’s tourist offices. the famous ε4 path that passes through crete’s high mountains, old footpaths, settlements and monasteries enables trek-kers to know the beauties of cretan nature; it’s a european long dis-tance path that begins from the pyrenees, crosses the entire mountain range of the alps, passes through greece (up to gythio and from there, in an imaginary line, to Kasteli, where the ε4 begins in crete) and goes till Zakros – where it ends.

lexicon

ΓεωρΓΙοyΠοληΈνας ακόμη δημοφιλής καλοκαιρινός προορισμός που αναπτύσσεται τα τελευταία κυρίως χρόνια, γνωστός για την υπέροχη, τεράστια αμμουδιά του, που εκτείνεται σε... χιλιόμετρα! η γεωργιούπο-λη είναι κτισμένη στο «πέρασμα του αλμυρού» στον αρχαίο δρόμο μεταξύ ανατολικής και δυτι-κής κρήτης, γι’ αυτό και παλιότερα ονομαζόταν αλμυρούπολη. η τριγύρω περιοχή έχει χαρακτηρι-στεί βιότοπος καθώς διασώζει πλούσια χλωρίδα και πανίδα ενώ αξίζει να επισκεφτείτε το σπήλαιο κουρνά και τους παραδοσιακούς οικισμούς της.

GEORGIOypOLIa fast growing, popular summer destination, especially in recent years, famous for its wonder-ful vast sandy beach on an expanse of many… kilometers! georgioupoli is built on “perasma tou almyrou”, the ancient road between eastern and western crete, which is why it was formerly named almyroupoli. the surrounding area has been characterized as a natural habitat of plants and animals, with rich flora and fauna, whereas it’s worthwhile to visit Kournas cave and its tra-ditional villages.

the small island that comes under the prefec-ture of chania is the most southern spot of greece and europe. famous as a place of ex-ile, it was admittedly more isolated in earli-er times. today more and more tourists enjoy its ambience and beautiful beaches of saraki-niko, ai giannis and potamos.

GavDOs

Γαύδοςτο μικρό νησί, που υπάγεται στο νομό χανίων, αποτελεί το νοτιότερο άκρο της ελλάδας και της ευρώπης. γνωστό και ως τόπος εξορίας, παλιό-τερα ήταν ομολογουμένως πιο απομονωμένο. τα τελευταία χρόνια όμως όλο και περισσότε-ροι τουρίστες έρχονται εδώ για ν’ απολαύσουν τη γαλήνια ατμόσφαιρα και τις πανέμορφες πα-ραλίες του με τα κρυστάλλινα νερά, όπως το σα-ρακίνικο, ο αϊ-γιάννης και ο ποταμός.

αν έχετε την τύχη να σας προσκαλέσουν σε έναν παραδοσιακό κρητικό γάμο, ιδι-αίτερα σ’ ένα ορεινό χωριό, μην το χάσε-τε με τίποτα. θα ζήσετε τη γνήσια μεθυστι-κή ατμόσφαιρά του, το γλέντι, τους χορούς (ναι, και τις μπαλοθιές!), με τη ρακή και το κρασί να ρέουν άφθονα. αν πάλι αυτό δεν συμβαίνει, παρηγορηθείτε στη σκέψη ότι το ξακουστό έδεσμά του, το γαμοπίλα-φο (φτιαγμένο με ιδιαίτερη τέχνη από στα-κοβούτυρο, αρνί και κοτόπουλο) μπορεί-τε πλέον να το δοκιμάσετε και σε εστιατό-ρια του νησιού (ή ακόμη και της αθήνας, όπως το βραβευμένο αλάτσι).

ΓAμοσ – ΓΑμοΠIλΑΦο

wEDDING - GaMOpILafOif you are invited to a traditional cretan wedding, don’t miss it! you will experi-ence its authentic ambience, the feast, the dances (yes, and “balothies”, i.e. fir-ing into the air!), plus a lot of raki and wine. then again, if that does not hap-pen, comfort yourselves with the thought that now you can also taste its famous delicacy, gamopilafo in several restau-rants of the island (even in some athe-nian restaurants, like the famous alatsi).

34

σύμφωνα με το θρύλο, κάθε χρόνο τις τελευταίες μέρες του μαΐ-ου και τις πρώτες του ιουνίου, με την πρωινή δροσιά, εμφανίζο-νται στο φραγκοκάστελλο τα φαντάσματα των πολεμιστών που χάθηκαν υπερασπίζοντας το κάστρο από τους τούρκους. οι σκι-ές προχωρούν αργά προς το κάστρο και χάνονται στη θάλασσα περίπου στην ανατολή του ηλίου. κάποιοι ισχυρίζονται ότι τις έχουν δει ενώ οι ορθολογιστές αποδίδουν το φαινόμενο σε αντι-κατοπτρισμό που οφείλεται στη διάθλαση των ηλιακών ακτίνων στο νέφος της πρωινής δροσιάς.

according to the legend, each year, during the last days of may and the first days of june, with the morning dew, the harm-less ghosts of warriors who died defending the castle from the turks, appear in frangokastello. τhese shadows walk slow-ly towards the castle and vanish in the sea, at sunrise. some claim they have seen them and some others attribute the phe-nomenon to the reflection.

DROsOULITEs

Δροσουλίτες

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ

Ι. & Σ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ‘ΚΟΚΚΟΡΗ’ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ ΣΕΡΒΙΑΣ 12-14 105 62, ΑΘΗΝΑ,

e-mail: kostopoulou@otenet.gr

ελούνταο απόλυτος luxury προορισμός του νησιού, χά-ρη στα φημισμένα resorts που εκτείνονται στην περιοχή, όπως το porto elounda deluxe resort και το elounda peninsula all suite hotel. αν είστε λάτρης της haute cuisine, απολαύστε την εμπειρία ενός γεύματος στο κορυφαίο εστιατό-ριο των πολυτελών ξενοδοχείων στην κρήτη: το calypso του elounda peninsula (τηλ. 28410 68250). με σεφ τον ζαν σαρλ μετεγιέ, τιμήθη-κε και με το βραβείο gourmet 2008-2009 για τις υπέροχες γεύσεις του στις οποίες η δημιουρ-γικότητα συναντά την κρητική κουζίνα.

this the top luxurious destination of the is-land, due to its famous resorts that are spread around the area, like porto elounda deluxe re-sort and elounda peninsula all suite hotel. don’t forget to enjoy a meal at the top-level restaurant of luxurious cretan hotels: calypso, at elounda peninsula (tel. 28410 68250).

εLOUNDa

τι να πρωτοαναφέρει κανείς για το ευλογημένο δέντρο και τον καρπό του που αποτελεί βασική καλλιέργεια στην κρήτη; ατέλειωτες πλαγιές του νησιού λάμπουν όταν ο ήλιος φωτίζει τα αση-μοπράσινα φυλλώματα των ελαιόδεντρων, ενώ το ελαιόλαδο που παράγεται εδώ (απαραίτητο συστατικό της μεσογειακής διατροφής) είναι ξακουστό παγκοσμίως. το ίδιο και οι εξαιρετικής ποιότητας ελιές, διαφόρων ειδών. κάποιοι ξενώνες, όπως αυτός του σαρρή στο ξηροκάμπι κυ-δωνίας χανίων, παρέχουν στους φιλοξενούμενούς τους τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ή και να συμμετάσχουν στις διαδικασίες ελαιοσυλλογής (www.sarris-house.gr, τηλ. 28210 73944.) ελαιόλαδο βιολογικής καλλιέργειας θα πάρετε στο χωριό ελιά πεδιάδος στο ηράκλειο, κατευθείαν από τον παραγωγό (τηλ. 6936780750).

ελΙA

what can one say about the blessed tree and its fruit that constitutes the basic farm-ing product of crete? endless slopes of the is-land glow when the sun shines on the silver green foliage of the olive trees, whereas the olive oil produced here (a basic ingredient of the mediterranean diet) is famous worldwide, as well as the excellent quality olives of many types. some guesthouses, like sarris house in Xirokambi Kydonias in chania, offer to their guests the opportunity to attend or partici-pate in the olive collection process during the winter months: from november to february. (www.sarris-house.gr, tel. 28210 73944). bio olive oil you can get at elia pediados village at heraclion, tel. 6936780750.

OLIvE

το τυρκουάζ χρώμα των νερών στην παραλία του είναι σχεδόν εκτυφλωτικό ενώ η αμμου-διά σε ορισμένα σημεία παίρνει ροζ αποχρώ-σεις από τα θραύσματα κοραλλιών. το νησά-κι αυτό βρίσκεται 5 χλμ. νοτιότερα από τη μο-νή χρυσοσκαλίτισσας και 77 χλμ. από τα χα-νιά και είναι πραγματικά μαγευτικό (γι’ αυτό και πολυσύχναστο).

ελΑΦονHσΙ

the turquoise color of the waters at its beach is almost blinding, whereas the sand in some spots has pink color shades from coral splinters. this small island, 5 km south of chrysoskalitissa monastery and 77 km from chania, is truly enchanting - and busy. it is only 100 meters far from the shore and, as the waters are very shallow, one can reach it walking!

ELafONIsI

36

ενυδρείο μην παραλείψετε να «καταδυθείτε» σ’ έναν μαγευτικό υδάτινο κόσμο: το θαλασσόκοσμο του ενυδρείου κρή-της cretaquarium, μέλος της οικογένειας των μεγάλων ευ-ρωπαϊκών ενυδρείων. στον ατμοσφαιρικό χώρο του που εκτείνεται σε 5.000 τ.μ. θα παρατηρήσετε (από 50 διαφο-ρετικά σημεία παρατήρησης) εκατοντάδες είδη και χιλιάδες οργανισμούς του θαλάσσιου βασιλείου της μεσογείου: από μεγάλους θηρευτές καρχαρίες μέχρι μικροσκοπικούς ιππόκαμπους και τη φαντασμαγορία των μεδουσών. μια εμπειρία αξέχαστη για μικρούς και μεγάλους. (βρίσκεται στις γούρνες, στα 14 χλμ. από το ηράκλειο. τηλ. για πληρο-φορίες επίσκεψης: 2810337788, www.cretaquarium.gr.)

η αρχαία Έλυρος, η σημαντικότερη πόλη-κράτος της νοτιοδυτικής κρήτης, έδωσε το όνομά της στο νεότερο πλοίο της aneK lines. το ε/γ-ο/γ «ελυροσ» ναυπηγήθηκε στα ναυ-πηγεία της shimonoseki mitsubishi στην ια-πωνία. τα πιο σύγχρονα –φιλικά προς το πε-ριβάλλον– υλικά, τα υψηλά standards της τε-χνικής υπηρεσίας της ανεκ και 10 μήνες εντατικών εργασιών είχαν ως αποτέλεσμα ένα υπερπολυτελές cruise ferry –τελευταία λέξη της ναυπηγικής– που υπόσχεται αξέχα-στα ταξίδια στους επιβάτες του!

Eλυροσ

ancient elyros, historically the most signifi-cant city-state of northwestern crete, gave its name to the newest ship of aneK lines. “elyros” passenger ship-ferryboat was built at shimonoseki mitsubishi shipyard in japan. the most contemporary – environ-ment friendly – materials, the high stan-dards of aneK’s technical services and 10 months of intense work, resulted in a super luxurious cruise ferry!

ELyROs

aqUaRIUMdon’t forget to “dive” in a magic aquatic world: thalassocosmos of cretaquarium, the cretan aquar-ium, member of the family of the great european aquariums. in its site with the fantastic ambience, which extends on a surface of 5,000 sq. m. you will observe (from 50 different observation points) hundreds of species and thousands of organisms of the mediterranean oceanic kingdom: from large hunt-er sharks to tiny seahorses and the panorama of jellyfish. it’s an unfor-gettable experience for young and old (it is located at gournes, 14 km from heraklio. information tel.: 2810 337788, www.cretaquari-um.gr).

lexicon

Ζαρόςη κατάφυτη με πλατάνια περιοχή φημίζεται για τα νερά της και είναι ευρύτερα γνωστή από το ομώ-νυμο εμφιαλωμένο νερό (φυσικό ή ανθρακούχο) αλλά και την τεχνητή λίμνη και εκτροφείο πέστρο-φας και σολομού. μπορείτε να τα απολαύσετε –αφού περιηγηθείτε κοντά στις υδατοδεξαμενές– στις ταβέρνες βότομος και Ίδη. ( www.zaros.gr)

the full of plane trees area is famous for its waters and is widely known for the bottled water with the same name (natural or miner-al), but also for the artificial lake and the trout and salmon farm. you can enjoy them –after a small tour near the water tanks – at votomos and idi taverns (www.zaros.gr).

zaROs

είστε λάτρης του ζύθου; συστήνουμε ανεπιφύλακτα να δροσιστεί-τε με υπέροχες, φρέσκιες βιολογικές μπίρες τοπικής παραγωγής: αυ-τές της ρεθυμνιακής ζυθοποιίας (ρεθυμνιακή, 13ο χλμ. εθνικής οδού ρεθύμνου - σπηλίου, τηλ.: 28310 41243). δοκιμάστε και την μπύρα χαρμα (παρασκευάζεται από ι. λιονακησ & σια οβεε, ζουνάκι πλατανιά ν. χανίων, τηλ.: 28240 31002).

ζυθοΠοΙΙΑ

are you a beer lover? we unreservedly recommend to you to quench your thirst with delicious fresh local beers, made from raw materials of ecological cultivation: the beers by rethymniaki brew-ery (rethymniaki, 13th km of the national road rethymno – spilio, tel.: 28310-412.437). also taste harma beer (it is produced by i. lionaKis, Zounaki platania, chania, tel.: 28240 31002).

bREwERy

το θρυλικό λογοτεχνικό ήρωα του νίκου καζαντζάκη στο μυθιστόρημα «βίος και πολιτεία του αλέξη ζορμπά» ενέπνευσε ένα υπαρκτό πρόσω-πο, φίλος του συγγραφέα. «αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι πε-ρισσότερο αφήκαν τα χνάρια τους στην ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τρεις ή τέσσερεις: τον Όμηρο, τον μπέρξονα, τον νίτσε και τον ζορμπά... ο ζορμπάς μ’ έμαθε να παίζω με τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο» έλεγε ο ίδιος ο νίκος καζαντζάκης. ακόμη κι όσοι δεν έχουν μπει στην περιπέτεια της ανάγνωσης του βιβλίου, κρατούν τουλάχιστον στο μυαλό τους την εικόνα του Άντονι κουίν να χορεύει στην ομώνυμη ταινία του μι-χάλη κακογιάννη.

ζορμΠΑσ

the legendary literary hero of nikos Kazantzakis’ novel, “Zorba the greek” was inspired by an actual person, friend of the writer. Kazant-zakis used to say: “if i had to choose the people who left their marks on my soul, i would have chosen three or four: homer, bergson, ni-etzsche and Zorba… Zorba taught me to play with life and not be afraid of death”. even those who haven’t experienced the adventure of read-ing the book, at least maintain in their memory the image of anthony Quinn dancing in mihalis Kakogiannis’ movie with the same title.

ΖοRba

38

Ένα από τα πιο όμορφα μέρη που μπορείτε ν’ ανα-καλύψετε στο νησί είναι το γραφικό χωριό ζάκρος και το επίνειό της, η κάτω ζάκρος, στο νομό λασι-θίου. η υπεραναπτυγμένη τουριστικά εκδοχή του νησιού φαντάζει μακρινή εδώ, στο σημείο που κα-ταλήγει το περίφημο ευρωπαϊκό μονοπάτι ε4. γνω-ρίστε τους αυθεντικούς κατοίκους της και επισκε-φτείτε τον αρχαιολογικό χώρο του μινωικού ανα-κτόρου, το φαράγγι των νεκρών, το σπήλαιο των πελεκητών (και με βαρκάκι!), τις πηγές της ζάκρου και φυσικά τις υπέροχες –κάθε άλλο παρά πολύ-βουες– παραλίες της.

ζΑκροσvisit the picturesque village Zakros and its seaport, Kato Zakros in the prefecture of lasithi. meet its authentic inhabitants and visit the archaeological site of the minoan palace, the farangi ton nek-ron (dead people’s gorge), the spilaio ton pelekiton (a cave you can also reach by boat!), the springs of Zakros, and of course its magnificent – and not at all bustling – beaches.

zaKROs

βραστό αλλά και στο φούρνο το ζυγούρι (χρονιάτικο αρνί ή και κατσίκι) με μακαρού-νια ή πιλάφι, αποτελεί ακόμη ένα κλασικό πι-άτο της κρητικής παράδοσης.

ζυΓουρΙ

boiled, but also roasted in the oven, zy-gouri (one-year-old lamb or goat) with pas-ta or rice, is another classic dish of cretan tradition.

ΖυGOyRI

lexicon

HΔυΠοτΑδοκιμάστε τα σπιτικά λικέρ, με βάση τη ρακή, που με τόση τέχνη φτιά-χνουν οι νοικοκυρές του νησιού. ανάλογα με τις περιοχές, έχουν τη γεύ-ση, το χρώμα και τα αρώματα του κερασιού, του βύσσινου και του ροδι-ού. Άλλοτε πάλι, το δυνατό απόσταγμα αναμειγνύεται με μέλι, κανέλα, γα-ρίφαλα, πετιμέζι μέχρι και θυμάρι!

try the homemade liqueurs, based on raki (local alcoholic drink) as the main ingredient, which are prepared by the housewives of the island so skillfully. depending on the region, they have the taste, color and aro-mas of cherry, sour cherry and pomegranate. sometimes, the strong ex-tract is mixed with honey, cinnamon, clove, syrup, even thyme!

LIqUEURs

υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να πάτε στον θέρισο, που απέχει μόλις 15 χλμ. από τα χανιά και βρίσκεται στους πρόποδες των λευκών ορέων. το χωριό έχει συνδεθεί με την επαναστατική δράση του ελευθέριου βενιζέλου, κα-θώς αποτέλεσε το στρατηγείο του στην περίοδο των αγώ-νων του κατά του πρίγκιπα γεωργίου. για να φτάσετε ως εκεί, θα περάσετε από ένα φαράγγι εκπληκτικής, άγρι-ας ομορφιάς που έχει πάρει το όνομά του από το μεγά-λο πολιτικό. σε απόσταση 2 χλμ. από το χωριό βρίσκεται το σπήλαιο σαρακήνα ενώ αξίζει να επισκεφτείτε τις πηγές του ποταμού αναβαλόντα και φυσικά να γευτείτε την πα-ραδοσιακή κρητική κουζίνα στις ταβέρνες της περιοχής.

θερΙσοσ

there are several reasons to go to therisos, which is just 15 km far from chania, at the foot of lefka ori moun-tains. this village has been linked with the revolution-ary activity of eleftherios venizelos, since it was his head-quarters during his struggle against prince george. to get there, you will pass by a gorge of amazing, wild beauty that has taken its name from the great politi-cian. sarakina cave is at a distance of 2 km from the vil-lage, whereas it is also worthwhile to visit the springs of anavalondas river and, of course, taste the traditional cretan cuisine in the restaurants of the area.

τηεRIsOs

,

42

lexicon

η αχινοσαλάτα του, οι αστακομακαρονά-δες και η μεγάλη ποικιλία των θαλασσινών και των ολόφρεσκων ψαριών του είναι ξα-κουστά! ο λόγος για το θαλασσινό αγέρι, το εστιατόριο που λειτουργεί εδώ και 20 χρόνια σε ένα απομονωμένο λιμανάκι στη γραφική γειτονιά των χανίων, τα ταμπα-καριά. θα απολαύσετε όλα τα παραπάνω δίπλα στη θάλασσα και με εξαιρετική σχέ-ση ποιότητας-τιμής. (βιβαλάκη 35, ταμπα-καριά χαλέπα, τηλ.: 28210-51136 www.thalasinoageri.gr.)

θΑλΑσσΙνο ΑΓερΙ

τηΑLassINO aGERIits sea urchin salad, lobster spaghetti, the large variety of seafood and the very fresh fish are fa-mous! we are talking about “thalassino ageri”, the restaurant that operates during the last 20 years in a secluded small port of tabakaria, a picturesque neighborhood of chania. here, you will enjoy all the above, by the sea, with an excellent relation of quality vs. price. (vivalaki st. 35, taba-karia, chalepa: tel. 28210-51136, www.thalasinoageri.gr).

Στο ήσυχο και γραφικό λιμανάκι μας, σε ένα περιβάλλον που θυμίζει κινηματογραφικό σκηνικό με τραπεζάκια δίπλα στη θάλασσα, μπορείτε να απολαύσετε φρέσκα, ντόπια ψάρια, θαλασσινά και αστακομακαρονάδες.

ΨαροταβΕρνα Θαλασσινό ΑγέριΘαλασσινό Αγέρι

ΒΙΒΙΛΑΚΗ 35, ΤΑΜΠΑΚΑΡΙΑ, ΧΑΛΕΠΑ, ΧΑΝΙΑTHALASSINO AGERI: 35 VIVILAKI STR., TABAKARIA, CHALEPA, CHANIA

TEL.: 28210-51136, 28210-56672 - Νεκτάριος Λιονάκης, Κιν.: 6947-939146

ΒΙΒΙΛΑΚΗ 35, ΤΑΜΠΑΚΑΡΙΑ, ΧΑΛΕΠΑ, ΧΑΝΙΑTHALASSINO AGERI: 35 VIVILAKI STR., TABAKARIA, CHALEPA, CHANIA

TEL.: 28210-51136, 28210-56672 - Νεκτάριος Λιονάκης, Κιν.: 6947-939146

Γραφεία: 1ο χλμ εθν. οδού Σητείας - Αγ. Νικολάου, 723 00, Σητεία, Κρήτη,τηλ.: 28430-29991, fax: 28430-29990, e-mail: info@sitiacoop.gr, www.sitiacoop.gr

αυτά τα λαχταριστά εδέσματα από ζύμη και τυρί θα τα συναντήσετε σε δι-άφορες εκδοχές στο νησί: ανεβατά, σητειακά, χανιώτικα, αρωματισμέ-να με δυόσμο κ.ά. η συνταγή τους ενίοτε παραλλάσσεται, για να παρα-χθεί ένα αρμυρό έδεσμα που συνήθως περιλαμβάνει χόρτα: άγρια, σπα-νάκι και μάραθο.

κΑλΙτσοyνΙΑ

you will find those delicious pastries, made from dough and cheese, in various parts of the island and in different versions: anevata, sitiaka, chaniotika (named after different cretan areas), flavored with mint etc. their recipe sometimes changes, creating a salty delicacy, which usually includes greens: wild greens, spinach and fennel.

KaLιTsOUNIaστο σπήλαιο του όρους Ίδη (Ψηλορείτη) σύμφωνα με τη μυθολογία ανα-τράφηκε ο δίας από τις νύμφες αδράστεια και Ίδα, που τον έτρεφαν με το γάλα της ιερής κατσίκας αμάλθειας. Όσο κι αν υπάρχει διάσταση απόψε-ων σχετικά με το μύθο (ως τόπος γέννησης του δία αναφέρεται και το δι-κταίον Άντρο στο οροπέδιο του λασιθίου ενώ μια άλλη εκδοχή λέει ότι ο δίας γεννήθηκε στο σπήλαιο δικταίον Άντρο και στη συνέχεια ανατράφη-κε στο ιδαίον Άντρο) ο ζευς, ούτως ή άλλως, ονομάζεται κρηταγενής!

ΙδΑΙον Αντρο

according to the mythology, Zeus was raised by nymphs adrasteia and ida, who fed him the milk of the sacred goat amalthea, in the cave of mount ida (psiloritis). even if there is a difference of opinions regard-ing the myth (dikteon cave in the lasithi plateau is also mentioned as the birthplace of Zeus, whereas another version says that Zeus was born in the dikteon cave and then he was raised in the idaean cave), Zeus is called cretagenis (born in crete)!

IDaEaN cavE

σύμφωνα με το ιστορικό και λαογραφικό μουσείο γαβαλοχωρίου «κο-πανέλι ονομάζεται η τεχνική της διαπλοκής πολλών κλωστών σε κατακό-ρυφη διάταξη, τυλιγμένων σε 14 μακρόστενα ξυλάκια που ονομάζονται κοπανέλια». σκοπός των γυναικών που έκαναν κοπανέλι ήταν ο στολι-σμός του σπιτιού και της γυναικείας φορεσιάς.

κοΠΑνελΙ

according to the historical and folk museum of gavalohori, “Kopan-eli is the technique of interweaving many threads in a vertical layout, wrapped around 14 oblong sticks called kopanelia”. it was used for the decoration of houses and women’s costumes.

κοpaNELI

το κτήμα της μαρίας στην ακρόπολη του βουλγάρω (5 χλμ. από το καστέ-λι, 39 χλμ. από τα χανιά) είναι από μόνο του προορισμός στο νησί! το αρι-στοκρατικό ύφος, η υψηλή αισθητική και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική χαρακτηρίζουν αυτό το αρχοντικό όπου έζησαν 7 οικογένειες και το οποίο αναγεννήθηκε σε μια μικρή γειτονιά 8 πολυτελών κατοικιών. από τις βερά-ντες, η θέα είναι υπέροχη, ενώ οι γεύσεις διά χειρός της κυρίας μαρίας πε-ντάρη μοναδικές.(τηλ. 28220- 51140, e-mail info@maria-villas.gr)

κτHμΑ τησ μΑρΙΑσ

maria’s estate, in the acropolis of voulgaro (5 km from Kasteli, 39 km from chania) is an important destination on the island! its aristocratic style, high aesthetics and traditional architecture characterize this man-sion that has accommodated 7 families and was restored to create a small neighborhood of 8 sumptuous villas. the view from the terraces is fantastic, whereas the delicious dishes created by the hands of ms. ma-ria pentari are unique (tel. 28220-51140, e-mail info@maria-villas.gr).

ΜΑRIa’s εsTaTE

tο αγριοκάτσικο κρι-κρι (capra aegagrus creticus) είναι το ζώο-έμβλημα της κρή-της. το γηγενές αυτό θηλαστικό της ανα-τολικής μεσογείου απαντάται πλέον μό-νο στην κρήτη και σε τρία μικρά νησά-κια που βρίσκονται κοντά της. θεωρείται απειλούμενο είδος, το κυνήγι του απαγο-ρεύεται αυστηρά και θα το συναντήσετε στο φαράγγι της σαμαριάς που έχει ανα-κηρυχτεί εθνικός δρυμός.

the wild goat Kri-kri (capra aegagrus creticus) is the famous animal of crete, and it climbs fearlessly its steep moun-tainsides. this indigenous mammal of eastern mediterranean is now found on-ly in crete and three other small islands near it. you will find it in samaria gorge, which is a national park.

κRI-KRI

kρΙ-κρΙ

ΤΟ ΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΞΕΝΩΝΕΣ

LUXURY TRADITIONAL VILLASBoυλγάρω | Κίσσαμος | Χανιά | τηλ.: 28220 51140 | κιν.: 6977 581758

ANOIXTA OΛO TO XΡΟΝΟfax: 28220 51141 | www.maria-villas.gr | info@maria-villas.gr

Το Κτήμα της Μαρίας είναι χτισμένο στην ακρόπολη του Βουλγάρω & αποτελείται από 8 πολυτελείς κατοικίες με πανοραμική θέα. Οι πέτρινες καμάρες, οι οντάδες, τα σκαλιστά κρεβάτια με ουρανό & τα τζάκια σας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές. Ο επισκέπτης θα οδηγηθεί σε δελεαστικά

γευστικά μονοπάτια από την κα. Μαρία Πεντάρη ιδιοκτήτρια ενός εκ των καλύτερων εστιατορίων των Χανίων (Εστιατόριο Μαρίας). Το

πρωινό πλούσιο με σπιτικές μαρμελάδες, σφακιανές πίτες, ολόφρεσκα αυγά θα σας μείνει αξέχαστο. Ο κρασάτος κόκορας & η κολοκυθόπιτα

με χειροποίητο φύλλο είναι γεύσεις που δεν πρέπει να χάσετε. Με ορμητήριο το Κτήμα της Μαρίας μπορεί κανείς να επισκεφθεί τις

ονειρικές παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά & τη λευκή άμμο στο Μπάλο (βραβευμένη ως η καλύτερη παραλία της Μεσογείου), τη Γραμβούσα, το

Ελαφονήσι, τα Φαλάσσαρνα.

the cultivation of vineyards and winemaking – a particular-ly important element of greek civilization – is predominant in crete since the minoan era. the special love of the cretans for the dionysian alcoholic nectar of the grapes is obvious in the entire island. except for the organized production units (co-operatives or private companies), many locals produce enthu-siastically their own wine from traditional varieties (whose roots derive from the antiquity)! 20% of the total wine pro-duction of greece (about 95,000 tons) is produced in crete, where vineyards spread on an area of 125,000 acres. the most important wine producing areas are: peza, archanes and daf-nes villages in heraklio prefecture and sitia in lasithi prefec-ture, whereas smaller quantities are produced in the cha-nia prefecture. if you love wine and you wish to “indulge” in its production process and rejoice by savoring selected wine tastes, you can visit the organized areas of presentation and wine tasting of well-known wine makers (individually, or in a group): at peza association, fantaxometoho (boutari winery), “minos” (miliaraki winery), all at a distance of 8-17 km from heraklio. you can do the same in many other parts or guest-houses of the island!

wINEκρασίη καλλιέργεια των αμπελιών και η οινοποιία –κατεξοχήν σημαντικό στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού– κυριαρχεί στην κρήτη από τα μινωικά χρόνια. η ιδιαίτε-ρη αγάπη των κρητικών για το διονυσιακό αλκοολούχο νέκταρ των σταφυλιών είναι εμφανής από άκρη σ’ άκρη του νησιού: πέρα από τις οργανωμένες μονά-δες παραγωγής (συνεταιριστικών ενώσεων ή ιδιωτικών εταιρειών), είναι πολλοί οι ντόπιοι που φτιάχνουν με μεράκι το ολόδικό τους κρασί από παραδοσιακές ποικιλίες (οι ρίζες των οποίων φτάνουν μέχρι την αρχαιότητα!). στη μεγαλόνη-σο παράγεται το 20% της συνολικής παραγωγής κρασιού στην ελλάδα (περίπου 95.000 τόνοι) ενώ οι αμπελώνες απλώνονται σε έκταση 500.000 στρεμμάτων. οι πιο σημαντικές οινοπαραγωγές περιοχές είναι η περιοχή πεζών στο νομό ηρακλείου, οι αρχάνες και οι δαφνές στον ίδιο νομό και η σητεία στο νομό λα-σιθίου ενώ μικρότερες ποσότητες παράγονται στο νομό χανίων. αν, ως λάτρεις του οίνου, θέλετε να «εντρυφήσετε» στις διαδικασίες παραγωγής του και να ευ-φρανθείτε δοκιμάζοντας εκλεκτές γεύσεις κρασιών, μπορείτε να επισκεφτείτε τους οργανωμένους χώρους παρουσίασης και γευσιγνωσίας γνωστών οινοποι-είων (μεμονωμένα ή σε γκρουπ): στην Ένωση πεζών, στο φανταξομέτοχο (οινο-ποιείο μπουτάρη), στο «μίνως» (οινοποιείο μηλιαράκη) – όλα σε απόσταση από 8-17 χιλιομέτρων από το ηράκλειο. το ίδιο μπορείτε να κάνετε και σε πολλά ακόμη σημεία ή ξενώνες στο υπόλοιπο νησί!

η σπάνιας ομορφιάς περιοχή που βρίσκεται δυτικά του ελαφονησίου, μαγεύει με τη γαλή-νια, αμμουδένια παραλία της και το πανέμορ-φο δάσος με τους κέδρους. είναι ιδανικός εναλ-λακτικός προορισμός για όσους απεχθάνονται τις «οργανωμένες» πλαζ αλλά και για μια ημε-ρήσια εκδρομή (πάρτε μαζί σας τα απαραίτη-τα!). ως ένα πραγματικό φυσικό κόσμημα όμως απαιτεί το σεβασμό και την προστασία όσων το επισκέπτονται ή –ενίοτε– κατασκηνώνουν εκεί.

kEδροδΑσοσ

this region of unique beauty, west of elafonis-si, fascinates with its calm, sandy beach and the magnificent forest of cedar trees. it is an ideal alternative destination for those who hate “organized” beaches, but also for a day trip (take with you all the essentials!). howev-er, like a true natural jewel, it demands the re-spect and protection of those visiting it or – sometimes – camping there.

KEDRODasOs (cEDaRT TREE fOREsT)

στην περιοχή τσικαλαριά των χανίων συναντά κανείς το βιοτεχνικό πάρκο, αλλά και το καλ-λιτεχνικό χωριό. το πρώτο αποτελείται από 87 κτίρια, όπου στεγάζονται μικρές και μεσαίες βιοτεχνικές επιχειρήσεις, σε μία περιοχή 112.000 τ.μ. Όσο για το καλλιτεχνικό χωριό «βερέ-κυνθος», βρίσκεται ανάμεσα στη σούδα και στα τσικαλαριά (στην ανατολική είσοδο των χα-νίων) και λειτουργούν εκεί εργαστήρια κεραμικής, γλυπτικής, αργυροχρυσοχοΐας, υαλουργί-ας, κατασκευής δερμάτινων ειδών, υφαντών και επεξεργασίας ημιπολύτιμων λίθων. με αυ-τό τον τρόπο συνεχίζεται η μεγάλη παράδοση της περιοχής στη χειροβιοτεχνία. «βερέκυνθος» εξάλλου ονομαζόταν το βουνό όπου ζούσαν και λατρεύονταν οι ιδαίοι δάκτυλοι, γιοι του δία και προστάτες των πανάρχαιων τεχνών που δίδαξαν στους ανθρώπους: της μεταλλουργίας, της κεραμικής, της υαλουργίας και της υφαντικής! εδώ, μπορείτε να αγοράσετε χειροποίητα τοπικά προϊόντα ή και να συμμετάσχετε σε μια οργανωμένη ξενάγηση. (βιοτεχνικό πάρκο χα-νίων: τηλ. 28210-89864 και 28210-80224, καλλιτεχνικό χωριό «βερέκυνθος»: τηλ. 28210-81261/80118/81410)

κΑλλΙτεχνΙκo χωρΙo

in the tsikalaria area of chania, there is the industrial park and the art village. the former consists of 87 buildings, which house small and medium-sized craft industries on an area of 112,000 sq. m. as for “verekinthos” art village, it is located between souda and tsikalaria (at the eastern entrance of chania), and it includes workshops of pottery, sculpture, manufacture of silver and gold articles, glass making, manufacture of leather goods, weaving, and processing of semi-precious stones. thus, the long handicraft tradition of the region continues. moreover, “verekinthos” was the name of the mountain where the idae-an dactyls lived and were worshiped; they were sons of Zeus,

guardians of the ancient arts, who taught people metallurgy, ceramics, glass making and weaving!

here, you can buy local handmade products and/or participate in an organized tour (cha-nia industrial park: tel. 28210-89864 and 28210-80224, “verekinthos” art village:

tel. 28210- 81261/ 80118 / 81410).

aRT vILLaGE

lexicon

46

η λύρα δεν είναι μόνο παραδοσιακό μουσικό όργανο σήμα-κατατεθέν του νησιού αλλά ένα ιερό σύμβολο της κρήτης: ο ήχος της είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με την ίδια της την πολιτισμική ταυτότητα. ο Όμηρος πάντως στην οδύσσεια (θ 261) μοιάζει να περιγράφει ένα αυθεντικό κρητικό γλέντι όπως το γνωρίζουμε και σήμερα: «κι ως του δημόδοκου έφεραν τη βοερή τη λύρα,μέσα στη μέση πάει αυτός και γύρω του οι λεβέντες στέκουν, της νιότης πρωτανθοί και του χορού τεχνίτες». οι απαρχές της μοιάζει να χάνονται στο χρόνο, πηγαίνοντας πιο πίσω και από τη δημιουρ-γία των τοιχογραφιών των μινωικών ανακτόρων. η συντροφική έως... ακατάλυτη σχέση της λύρας με το λαγούτο διαμορφώθηκε μεταγενέστερα (η παρουσία του λαγούτου, όπως και του βιολιού, επισημαίνεται από τον 16ο αιώνα μ.χ. σύμφωνα με φιλολογικές πηγές). στον «eρωτόκριτο» του bι-τσέντζου Kορνάρου αναφέρεται επανειλημμένως το λαγούτο και ο λαγουτάρης: «Έπαιρνε το λαγούτον του κι εσιγανοπορπάτει, κι εκτύπαν το γλυκιά γλυκιά αγνάντια στο παλάτι... κι ας έρθη αυτός που τραγουδεί και παίζει το λαγούτο, γλήγορα φέρετέ τονε εις το παλάτι τούτο...»

λyρΑ - λΑΓοyτο

the lyre is not only a traditional musical instrument-trademark of the island, but a sacred cretan symbol: its sound is inseparably linked to the island’s cultural identity. homer in odyssey (8.261) seems to describe an authentic cretan feast, as we know it today. the lyre’s beginning seems to be lost in time; it is even earlier than the murals of the minoan palac-es. the comradely, even… indestructible relation of the lyre with the lute was formed later (accord-ing to literary sources, the presence of the lute, as well as the violin, is noted since the 16th century a.d.). vitsentzos Kornaros repeatedly mentions the lute and the lute player in “erotokritos”.

LyRE - LUTE

[KenzoParf.FBK]090391-W eitnauer-Ft:210x140-illustrator-(N ?4500507660-Grece)

090391-Weitnauer:210x140 21/04/09 14:26 Page 1

λΙμΑνΙΑστις πρωτεύουσες των νομών της κρήτης δεν υπάρ-χουν πιο ατμοσφαιρικά μέρη, ιδανικά για μια βόλτα, την απόλαυση ενός καφέ ή ενός γεύματος από τα πα-λιά λιμάνια – ειδικά στα χανιά και το ρέθυμνο!

pORTsin the capitals of cretan prefectures, the old ports – especially in chania and rethymno – are the places with the best ambience; they are ideal for a walk, or to enjoy coffee or a meal!

lexicon

the most “knowledgeable” people concerning alternative destina-tions untouched by tourism may already know it or have visited it. you will find this quiet, picturesque, seaside fishermen’s village that took its name from the baths found in the area, 5 km west of chora sfakion. nearby, you will find many beautiful beaches (glyka nera, timios stav-ros, perivolaki, marmara – preferred also by nudists).

LOUTRO (baTH)οι πιο «ψαγμένοι» σε ό,τι αφορά τους εναλλακτικούς, ανέγγιχτους από τον τουρισμό προορισμούς ίσως ήδη το γνωρίζουν ή το έχουν επισκε-φτεί. 5 χλμ. δυτικά από τη χώρα των σφακίων θα συναντήσετε αυτό το ήσυχο, γραφικό, παραθαλάσσιο ψαροχώρι που πήρε το όνομά του από τα λουτρά που βρέθηκαν στην περιοχή. εδώ κοντά θα βρείτε πολλές όμορφες παραλίες (γλυκά νερά, τίμιος σταυρός, περιβολάκι, μάρμαρα – τις προτιμούν και οι γυμνιστές).

Λουτρό

Αν. Γογονή 145 Χανιά- Κρήτη • Τηλ.: 28210 92550-1www.evenos.eu • e-mail: info@evenos.eu

η κρήτη βρίθει αρχαίων μύθων για τη θεογονία, φημισμέ-νους ήρωες και βασιλιάδες της αρχαιότητας μέχρι και μυ-θικά ζώα. στους πιο συναρπαστικούς, συγκαταλέγονται ο μύθος του λαβύρινθου με το μινώταυρο και του Ίκαρου με το δαίδαλο. αξίζει όχι μόνο να ζήσετε το δικό σας μύθο στην κρήτη αλλά και ν’ ανακαλύψετε τον υπέροχο, παρα-μυθένιο κόσμο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.

μυθολοΓIΑ

crete is full of ancient myths about theogony, famous he-roes and kings of the antiquity, even mythical animals. some of the most exciting myths are: the labyrinth with the minotaur, icarus and daedalus and others. live your own myth in crete and discover the wonderful fairytale world of ancient greek mythology.

MyTHOLOGy

το παραθαλάσσιο (πλέον αρκετά τουριστικό) αυτό χωριό είναι γνωστό για την απόκρημνη ακτή του με τις εντυπωσιακές σπηλιές που κατοικού-νταν από την αρχαιότητα. η φήμη του έφτασε στα πέρατα του κόσμου κα-τά τη δεκαετία του ’60 όταν τις σπηλιές ανακάλυψαν –και κατοίκησαν εκεί για κάποια περίοδο– οι χίπις (έφτασαν μέχρι εδώ ακόμη και οι bob dylan, janis joplin και cat stevens!).

mAtAλΑ

this seaside (but frequented by tourists) village is known for its precip-itous coast with the impressive caves that were inhabited in ancient times. its fame reached the entire world during the 60’s, when the hip-pies discovered those caves and inhabited them for some time (even bob dylan, janis joplin and cat stevens came here)!

MaTaLa

ThyssenKrupp K & M ανελκυστήρες και κυλιόμενες κλίμακες α.ε.

• Σεπολίων 37, 104 45, Αθήνα, Τηλ. κέντρο: 210-8252766, Fax: 210-8259777,

e-mail: emmos.kalamarakis@thyssenkrupp.com• Σιδηροκάστρου 4 & Μαραθώνος, 54 638, Θεσσαλονίκη,

Τηλ. κέντρο: 2310-932686, Fax: 2310-932698

• Συντήρηση ανελκυστήρων όλων των κατασκευαστών 24ωρο service 365 ημέρες/έτος • Ανακαινίσεις • Εγκαταστάσεις

lexicon

δεν υπάρχει πιο γοητευτικά πνευματώ-δης εμπειρία στην κρήτη από το να πα-ρευρεθείς σε μια πατροπαράδοτη ζωη-ρή ανταλλαγή αυτοσχέδιων εμπνευσμέ-νων μαντινάδων! πρόκειται για δίστιχα ή τετράστιχα που ομοιοκαταληκτούν και αποτελούν τη βάση της κρητικής μουσι-κής και ποίησης (αλλά και πειρακτικών διαλόγων!). ο καλύτερος ορισμός τους δίνεται και αυτός με... μια μαντινάδα: πολλοί ρωτούν να μάθουνε ηντά ναι οι μαντινάδες αγάπη γνώση κι ομορφιά να λες με δυο αράδες. Ότι και να ‘χει ο κρη-τικός με λόγια δεν το λέει, με μαντινάδες χαίρεται, με μαντινάδες κλαίει!

μΑντΙνΑδεσ

there is no other so charmingly witty experience in crete than to attend a tra-ditional lively exchange of impromptu inspired mantinades! they are rhyming couplets or quatrains that constitute the base of cretan music and poetry (and of teasing dialogues too)!

ΜΑNTINaDEs

ακόμη κι αν τα μουσεία δεν είναι το φόρ-τε σας, το αρχαιολογικό του ηρακλείου παραμένει must! γιατί; θεωρείται από τα σημαντικότερα στην ευρώπη και εκεί θα δείτε –μεταξύ άλλων– κομμάτια από τις αυθεντικές τοιχογραφίες των ανακτό-ρων της κνωσού, τον ξακουστό δίσκο της φαιστού, το άγαλμα της θεάς με τα φίδια και αξιοθαύμαστα κοσμήματα όπως οι «μέλισσες» που βρέθηκαν στα μάλια.

moyσεΙΑ

even if you are not too fond of muse-ums, the archaeological museum of heraklio is a must since it is consid-ered as one of the most important mu-seums in europe! there you will see – among others – pieces of the authen-tic frescoes of the palace of Knossos, the famous phaestos disc, the statue of the goddess with the snakes and admirable jewelry, like the “bees” that were found in malia.

MUsEUMs

Αν. Γογονή 145 Α Χανιά- Κρήτη • Τηλ. / Fax : 2821092550-51www.evenos.eu • e-mail: info@evenos.eu

Τα κουφώματα FINSTRAL δημιουργούν τον προσωπικό χώρο διαβίωσης, και προσφέρουν παράλληλα αποτελεσματική προστασία από το κρύο, το θόρυβο και τη διάρρηξη. Μέσω της υψηλής θερμομόνωσης ολόκληρο το χρόνο, εξοικονομείται ενεργειακό κόστος και παράλληλα επιτυγχάνεται φιλικότητα προς το περιβάλλον. FINSTRAL – ο ειδικός για την αντικατάσταση κουφωμάτων.

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ FINSTRALΚΟΥΦΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΑΝΕΤΟ ΟΙΚΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

το μαχαίρι στην κρήτη δεν αντιμετω-πίζεται απλώς ως χρηστικό αντικείμε-νο. είναι ένα πραγματικά ιερό σύμβολο αντρειοσύνης, αντίστασης στους εκά-στοτε κατακτητές του νησιού και ανα-πόσταστο μέρος της παραδοσιακής αντρικής κρητικής φορεσιάς. γι’ αυτό, ένα κρητικό μαχαίρι είναι το πιο δη-μοφιλές αναμνηστικό που μπορείτε να πάρετε μαζί σας φεύγοντας ώστε να σας θυμίζει το πνεύμα του τόπου. στα «μαχαιράδικα» στα χανιά (πίσω από το παλιό λιμάνι) θα βρείτε χειροποίητα μαχαίρια με σκαλιστές μαντινάδες πά-νω στη λάμα και λαβές από κέρατο.

in crete, the knife is not seen simply as a handy object. it is a truly sacred symbol of bravery, resistance against the various conquerors of the island and an integral part of the traditional cretan men’s costume. that’s why a cretan knife is the most popular souvenir you can take with you when you leave, to remind you of the spirit of this place. in chania, at the “ma-cheradika” (behind the old port) you will find handmade knives with mantinades engraved on the blade and handles made of horn.

KNIvEs

φαντάζεστε τη διαμονή σ’ έναν παραδοσιακό ξενώνα μέσα σε ένα περι-βάλλον εκπληκτικής ομορφιάς και στα πρότυπα των παλιότερων φυσι-κών τρόπων ζωής; κάπου δηλαδή όπου ο χρόνος κυλάει αργά, τα πέτρι-να σπίτια δεν έχουν ηλεκτρικό ρεύμα, το νερό ζεσταίνεται σε λέβητες από ξύλα και το ψωμί βγαίνει από τον ξυλόφουρνο; αυτή την υπέροχα χαλα-ρωτική εμπειρία μπορείτε να ζήσετε στη μηλιά, ένα πρότυπο αναπαλαιω-μένο αγροτικό οικισμό και πραγματικό οικολογικό παράδεισο. βρίσκεται μέσα στη φύση, στην επαρχία κισσάμου του νομού χανίων, και το κοντι-νότερο χωριό είναι το βλάτος (σε απόσταση 4,5 χλμ.). οργανώνονται εκεί μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής και δοκιμή κρασιών.

μηλΙΑ

can you imagine a place where time moves slowly, stone buildings have no electricity, water is heated by wood and bread is produced in an ov-en also heated by wood? you can live this relaxing experience in milia, a model agricultural settlement restored to its original form, a real ecolog-ical heaven. it’s situated in natural surroundings, in Kissamos province of the prefecture of chania and the nearest village is vlatos (4.5 km away). courses of traditional cooking and wine tasting are organized there.

ΜILIa

Mαχαίρια

lexicon

Nτάκος

DaKOs

Έρευνες (όπως η μελέτη των 7 χωρών) αποδεικνύουν την αξία και τα ευ-εργετικά της αποτελέσματα ενώ οι ειδικοί μας προτρέπουν να την υιοθε-τήσουμε –μαζί με συστηματική σωματική άσκηση– για υγεία και μακρο-ζωία! η μεσογειακή διατροφή, και ειδικά το «κρητικό μοντέλο» που αντι-κατοπτρίζει τις τυπικές διατροφικές συνήθειες των κρητών στις αρχές της δεκαετίας του 1960, προστατεύει από τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο. οι «κανόνες» της; Kατανάλωση δημητριακών, φρέσκων φρούτων και λα-χανικών, ελαιόλαδου, γαλακτοκομικών, ξηρών καρπών και οσπρίων και 1-2 φορές την εβδομάδα ψάρια και πουλερικά. ημερησίως 1-2 ποτήρια κρασί – κάνει καλό στην καρδιά!

mEσοΓεΙΑκη δΙΑτροΦη

research (a study carried out in 7 countries) proves its value and bene-ficial results, and specialists urge us to adopt it – together with system-atic physical exercise – for a healthy, long life! mediterranean diet, spe-cifically the “cretan model” that reflects the typical eating habits of the cretans in the beginning of the 60’s, protects people from heart diseas-es and cancer. its “rules” are: eat daily cereals, fresh fruits and vegeta-bles, olive oil, dairy products, dried fruit and nuts, and pulses, οnce or twice a week fish and poultry. drink 1-2 glasses of wine every day, since it seems to lessen the danger of heart diseases!

MEDITERRaNEaN DIET

... ο κρίθινος: αποτελεί χαρακτηριστικό προϊόν του νησιού και, ελα-φρά βρεγμένος, συνοδεύεται από ψιλοκομμένη ντοματούλα, το αγαπημένο λευκό κρητικό τυρί της αρεσκείας σας, λάδι και ρίγα-νη. πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες, απαντάται πα-ντού στην κρήτη!

... ο κρίθινος: αποτελεί χαρακτηριστικό προϊόν του νησιού και, ελα-φρά βρεγμένος, συνοδεύεται από ψιλοκομμένη ντοματούλα, το αγαπημένο λευκό κρητικό τυρί της αρεσκείας σας, λάδι και ρίγα-νη. πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες, απαντάται πα-ντού στην κρήτη!

… made of barley: a characteristic prod-uct of the island. when slightly wet, it is accompanied by tomatoes cut into thin slices, the beloved white cretan cheese of your choice, oil and oregano. rich in

nutritional ingredients and vegetable fi-bers, it is found everywhere in crete!

… made of barley: a characteristic prod-uct of the island. when slightly wet, it is accompanied by tomatoes cut into thin slices, the beloved white cretan cheese of your choice, oil and oregano. rich in

nutritional ingredients and vegetable fi-bers, it is found everywhere in crete!

Ξεροτήγανοείναι το λαχταριστό, τραγανό, σπειροειδές γλύκισμα που φτιάχνεται από ζύμη, «βαφτίζεται» σε καυτό λάδι και έπειτα σε σιρόπι από μέ-λι. χρησιμοποιείται ως κέρασμα στις χαρές των κρητικών (γάμος, βάπτιση, αρραβώνας).

it is the appetizing, crisp, spiral pastry made of dough, “im-mersed” in very hot oil and, afterwards, in syrup made of honey. it is given at weddings, christenings and engagements.

ΧεRοτιGaNO

το ξυνόγαλο –ό,τι έχει δηλαδή απομείνει από το γά-λα αφού αφαιρεθεί το βούτυρο για την παραγω-γή κρητικών τυριών– είναι ένα άπαχο ποτό γεμάτο ασβέστιο που πολύ εκτιμούν οι ντόπιοι. πίνεται δρο-σερό το καλοκαίρι (ενώ, πιο «δημιουργικά», αποτε-λεί τη βάση για μη αλκοολούχα «κοκτέιλ»). Ίσως μά-λιστα έχετε ήδη ακούσει ή γευτεί το ξυνόγαλο χανί-ων με π.ο.π. (η υπουργική απόφαση προβλέπει ότι πρέπει να προέρχεται από το γάλα που χρησιμοποι-είται για την παρασκευή του τυριού «πηχτόγαλο χα-νίων») και όχι μόνο.

ξυνοΓΑλο

Xynogalo – in other words what has remained from milk after the removal of butter for the production of cretan cheeses – is a nonfat drink, full of calcium, favored by the locals. in the summer, they drink it cool (more “cre-atively”, it constitutes the base of nonalcoholic cock-tails). perhaps you have heard about or tasted chania Xynogalo with protected designation of origin (among other things, a ministerial decision foresees that it must come from milk used in the manufacture of “cha-nia pichtogalo” cheese).

xyNOGaLO

το επίθετο αυτό χρησιμοποιείται για να περιγράψει το περίτεχνα στολι-σμένο κουλούρι που παρασκευάζεται ειδικά για τα χαρμόσυνα γεγονότα, τους γάμους και τις βαφτίσεις. αν θέλετε και σεις ένα, δώστε την παραγγε-λία σας (μέρες πριν γιατί έχει διαδικασία) στο «ξομπλιαστό κουλουράκι» (μάραθος μαλεβυζίου, τηλ. 2810521051).

ξομΠλΙΑστo

this adjective is used to describe the elaborately decorated “koulouri” that is prepared especially for joyful events, weddings and christenings. if you want one, order it (a few days earlier, because the process takes some time) to “Xobliasto Koulouraki” (marathos maleviziou, tel. 2810 521051).

xObLIasTO

54

lexicon

in “cretan cuisine for everyone”, myrsi-ni lambraki clarifies what is “antikrysto” and what is “ofto”. regarding “antikrysto”: “the meat is roasted in an almost primitive way, facing the fire. for 5-6 hours, it flirts with the warm breath of the flames. and if in the clas-sic lamb on the spit, the red-hot coals guaran-tee success, here we are witnessing a “tough” game of fire, wind and unlimited patience by the person who roasts and by the spectators”. regarding “ofto”: “the meat is cut up, salted and placed on a “bed” of vine twigs, so that grease will not soak through the meat. from then on, all the work is done by the high tem-perature of an oven heated by wood and by slow roasting”.

οφτόστο εξαιρετικό της βιβλίο «η κουζίνα της κρήτης» η μυρσίνη λαμπράκη διευκρινίζει τους όρους πε-ρί ψησίματος που ενίοτε μπερδεύουν όσους δεν είναι από το νησί: ποιο είναι το «αντικριστό» και ποιο το «οφτό»; σε ό,τι αφορά το «αντικριστό» όπως περιγράφει «το κρέας, αρνί χρονιάρικο συνή-θως (ζυγούρι) ψήνεται σχεδόν με έναν πρωτόγονο τρόπο, αντίκρυ στη φωτιά. για 5-6 ώρες, φλερτά-ρει συνεχώς με τη θερμή ανάσα της φλόγας που τροφοδοτείται συνεχώς με ξύλα. κι αν στο κλασικό σουβλιστό ο κανόνας της επιτυχίας είναι τα πυρακτωμένα κάρβουνα, εδώ μιλάμε για ένα “σκληρό” παιχνίδι φωτιάς, ανέμου και απεριόριστης υπομονής από ψήστες και θεατές». σύμφωνα –συμπληρώ-νουμε– και με μαρτυρίες ντόπιων, αυτός ήταν ο αυθεντικός τρόπος ψησίματος των βοσκών και όσων ζούσαν στα βουνά. σε ό,τι αφορά το «οφτό», όπως αναφέρεται και πάλι στο βιβλίο της, «εδώ το παι-χνίδι παίζεται με άλλους κανόνες και με σύμμαχο μόνο τη θέρμη μιας “σβησμένης” φωτιάς...το κρέ-ας αφού τεμαχιστεί, αλατιστεί –καμιά φορά πλένεται και με κόκκινο οίνο– τοποθετείται επάνω σε ένα “κρεβατάκι” από κληματόβεργες, έτσι ώστε το λίπος να μη διαποτίσει το κρέας. από αυτό το σημείο και πέρα τη δουλειά την κάνει η υψηλή θερμοκρασία ενός ξυλόφουρνου και το αργό ψήσιμο».

οfTO

Ένα ακόμη ιδιαίτερο κρητικό έδεσμα: θυμίζει λουκάνικο καθώς φτιά-χνεται από το παχύ έντερο του χοίρου που γεμίζεται με διάφορα υλικά (συκώτι, σπλήνα, χόντρο –ένα είδος τραχανά– κρεμμύδι κ.ά.). μαγει-ρεύεται στην κατσαρόλα και, σύμφωνα με το αξιόλογο βιβλίο της μα-ρίας και του νίκου Ψιλάκη «κρητική παραδοσιακή κουζίνα», είναι ένα χριστουγεννιάτικο φαγητό, ευρύτατα γνωστό στο βυζαντινό κό-σμο, η καταγωγή του οποίου ανάγεται στην αρχαία ελλάδα.

ομΑθΙEσ one more special cretan dish: it reminds of a sausage, since it is made from the pig’s intestine, stuffed with various materials (bits of liver, spleen, hondros – a kind of trahana – onion etc.). it is cooked in a casse-role and, according to the interesting book by maria and nikos psilakis, “cretan cooking book”, it is a dish served during christmas. it was well known in the byzantine world, but its origin derives from ancient greece.

OMaTHIEs

το ήσυχο, παλαιότερα, αυτό ψαροχώρι που απέχει 74 χλμ. νοτιοδυτι-κά από τα χανιά, έχει εξελιχθεί σε ένα περιζήτητο τουριστικό θέρετρο. εύλογα, εφόσον οι ονομασίες του «νύμφη του λυβικού» και «χώρα του ήλιου» αποκαλύπτουν τις χάρες του. θ’ ανακαλύψετε τις υπέροχες κοντινές παραλίες ενώ προτείνουμε να κάνετε το θαλάσσιο απογευμα-τινό δρομολόγιο που προτείνουν οι ντόπιοι με σκοπό τη συνάντηση με δελφίνια και φάλαινες στα νερά του πελάγους. η παλαιόχωρα είναι ιδανική και ως ορμητήριο, όχι μόνο από στεριάς αλλά και από θαλάσ-σης (έχει καθημερινή θαλάσσια συγκοινωνία για σούγια, αγία ρούμε-λη, λουτρό, χώρα σφακίων, ελαφονήσι και γαύδο). οι πιο δραστήριοι μπορούν να επιδοθούν στην πεζοπορία στα ευρωπαϊκά μονοπάτια ε4 & ε1, να κάνουν surf ή kite surf, θαλάσσιο σκι, jet ski και ιστιοπλοΐα.

this previously quiet fishermen’s village, 74 km southwest of chania, has evolved into a very popular tourist resort; it is reasonable, since its names “nymph of the libyan sea” and “sun country” reveal its advantages. you will discover wonderful nearby beaches and, in the afternoon, you can follow the sea route proposed by the locals in or-der to see dolphins and whales. paleochora has daily communication by sea with sougia, agia roumeli, loutro, chora sfakion, elafonissi and gavdos. the energetic ones can go hiking in the european paths e4 & e1, or they can go for surf, kite surf, water ski, jet ski and sailing.

paLEOcHORa

το –περιτριγυρισμένο από επτά βουνοκορφές των λευκών ορέων– ορο-πέδιο του ομαλού (43 χλμ. νοτιοδυτικά των χανίων) έχει υψόμετρο 1.080 μ. και είναι ένα από τα τρία ψηλότερα και μεγάλα οροπέδια της κρήτης (μαζί με αυτό του νίδα στον Ψηλορείτη –1.400 μ. και της νιάτου πάνω από το ασκύφου– 1.500 μ.). αποτελεί ένα ακόμη ιστορικό σημείο ανα-φοράς του νησιού καθώς υπήρξε φημισμένο κρησφύγετο των επαναστα-τών σε κάθε ιστορική περίοδο, ενώ τα μονοπάτια του αποτελούν πρόκλη-ση για πεζοπόρους και φυσιολάτρες. το πιθανότερο είναι ότι το γνωρίζετε ως σημείο εξόρμησης για το φαράγγι της σαμαριάς.

omAλοσ

omalos plateau – surrounded by the seven mountaintops of the white mountains (lefka ori) – (43 km southwest of chania) lies at an alti-tude of 1,080 m and it is one of crete’s three highest and largest pla-teaus (together with nida in psiloritis- 1,400 m and niato, above asky-fou plateau- 1,500 m). it is one more historic reference point of the is-land, since it was a famous hideout of revolutionaries in every historic period, whereas its paths constitute a challenge for hikers and nature-lovers. most probably you know it as the starting point of excursions to samaria gorge.

OMaLOs

ΠΑλΑΙοχωρΑ

Πρέβελη

the famous beach with its beau-tiful surrounding area constitutes a category of its own! prevelis riv-

er, the small ravine, the protect-ed forest and the small bay with the date palms, compose a land-

scape of unique beauty. as for the famous preveli monastery, which

was founded in the 16th century, it played an important role in the cre-tan revolutions and in 1831, the first greek school was established there.

so, it’s not by accident that aneK dedicated to it its “preveli” ship!

pREvELI

η διάσημη παραλία και η πανέμορφη τριγύρω περιοχή της αποτελούν κατηγορία από μόνες τους! ο ποταμός πρέβελης, το μικρό φαράγγι, το προστατευόμενο δάσος και ο κολπίσκος με τις φοινικιές συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς. Όσο για την ξακουστή σταυροπηγιακή μο-νή πρέβελη που ιδρύθηκε το 16ο αιώνα, διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στις κρητικές επαναστάσεις και το 1831 ιδρύθηκε σ’ αυτή η πρώτη ελλη-νική σχολή: δεν είναι λοιπόν τυχαίο που η ανεκ τής αφιέρωσε το πλοίο της «πρέβελης»!

η διάσημη παραλία και η πανέμορφη τριγύρω περιοχή της αποτελούν κατηγορία από μόνες τους! ο ποταμός πρέβελης, το μικρό φαράγγι, το προστατευόμενο δάσος και ο κολπίσκος με τις φοινικιές συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς. Όσο για την ξακουστή σταυροπηγιακή μο-νή πρέβελη που ιδρύθηκε το 16ο αιώνα, διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στις κρητικές επαναστάσεις και το 1831 ιδρύθηκε σ’ αυτή η πρώτη ελλη-νική σχολή: δεν είναι λοιπόν τυχαίο που η ανεκ τής αφιέρωσε το πλοίο της «πρέβελης»!

lexicon

Όμορφα καλοστημένο, λίγα χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη των Χανίων, μια ανάσα από τη 

θάλασσα και με θέα το απέραντο γαλάζιο και τον κόλπο των Χανίων. Από το πρωί φρέσκοι χυμοί, καφέδες, ελληνική παραδοσιακή και κρητική κουζίνα (τσιγαριαστό, χοχλιοί, μπουρέκι, πιλάφι, κρεατόπιτες) με αγνά κρητικά προϊόντα και 

αποκλειστική χρήση έξτρα παρθένου ελαιόλαδου με πιστοποίηση από τον Ε.Ο.Τ. Φρέσκα ντόπια 

ψάρια και θαλασσινά, εντυπωσιακή ποικιλία πιάτων, αστακομακαρονάδες, γαριδομακαρονάδες και 

πρωτότυποι μεζέδες.

Κολυμπάρι Κισσάμου, Χανιά

ΠΑρΑΛιεΣτο μόνο σίγουρο είναι ότι για να τις ανακαλύψετε όλες θα δώσετε ραντε-βού στη μεγαλόνησο πολλά καλοκαίρια ακόμη! γιατί οι πανέμορφες πα-ραλίες της κρήτης με τα κρυστάλλινα νερά τους παρέχουν αμέτρητες επι-λογές στους επισκέπτες του νησιού. ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε μερικές (κάποιες, πάλι, πιο απομονωμένες και «απάτητες» μπορείτε να τις ανακα-λύψετε σε αυτοσχέδιες εξερευνήσεις ή ακολουθώντας τις οδηγίες των ντό-πιων!): φαλάσσαρνα, μπάλος (με καραβάκι από το λιμάνι του καστελί-ου), eλαφονήσι, φραγκοκάστελλο, γαϊδουρονήσι ή χρυσή, μύρτος, μα-κρύς γιαλός (ιεράπετρα), ληστής-τσούτσουρας, δέρματος (βιάννος), κου-ρεμένος (ιδανική για wind surfers), πλακιάς, κάτω ζάκρος, μένιες (ακρω-τήριο δίκτυννα-με καραβάκι από πλατανιά) κ.ά.

the only sure thing is that in order to discover all of them, you will come to crete for many more summers, since crete’s fantastic beaches with their crystal clear waters offer innumerable options to the visitors of the island. indicatively, we shall mention few of them (others, more isolat-ed and “virgin”, you can discover by your own excursions or by follow-ing the directions of the locals): falassarna, balos (by boat from the port of Kasteli), elafonisi, frangokastello, gaidouronissi or chryssi, myrtos, makris gialos (ierapetra), listis-tsoutsouras, dermatos (vianos), Koure-menos (ideal for wind surfers), plakias, Kato Zakros, menies (cape dikty-na, by boat from platania) and others.

bEacHEs

το ποτό σήμα-κατατεθέν της κρήτης –γνωστό και ως «τσικουδιά»- είναι προϊόν απόστα-ξης των ζυμωμένων σταφυλιών που έχουν απομείνει από το πατητήρι ή την έκθλιψή τους για την οινοποίηση. το δυνατό «σώμα» του (σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για να ονομάζεται το απόσταγμα τσικουδιά πρέπει να έχει αλκοολικό βαθμό μεγαλύτερο από 37,5 %) εκφράζει στο έπακρο την ιδιοσυγκρασία και το (οινό-)πνευμα των κρητικών. η διαδικασία παραγωγής του στα αποστακτήρια είναι ένα πραγματικό γλέντι! Όσο για το αποτέλεσμα, τη διάφανη μεθυστική ρακή, συνοδεύεται ιδανικά από αγκινάρα, κουκιά, ψητή πατάτα, ελιές και, φυσικά, γραβιέρα.

raki, crete’s trademark drink –also known as “tsikoudia”– is a distillation product of the fermented grapes that remain in the treading tank, or after their pressing for winemak-ing. its production in the stills is a real party! as for the result, the transparent, intoxicat-ing raki is ideally accompanied by artichokes, beans, roast potatoes, olives and gruyere.

RaKI - TsIKOUDIa

ρακή - τσικουδιά

lexicon

e-mail: nik_mantza@hotmail.comτηλ.: 6978736762

AΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

these are two different appetizing pies with common characteristics: both have cheese stuffing (sarikopites have soft cheese from goat’s milk and sfakianopites, sour myzithra cheese or galomyzithra cheese from cow’s milk from chania); they are fried and honey is poured over them.

sfaKIaNEs pITEs aND saRIKOpITTEs(cRETaN cHEEsE pIEs)

πρόκειται για δύο διαφορετικά λαχταριστά εί-δη πίτας με αρκετά κοινά: έχουν γέμιση από τυρί (οι σαρικόπιτες από μαλακό κατσικίσιο τυρί και οι σφακιανές από ξυνή μυτζήθρα ή χανιώτικη γαλομυτζήθρα), φτιάχνονται στο τηγάνι και περιχύνονται με μέλι.

σΦΑκΙΑνεσ ΠΙτεσ κΑΙ σΑρΙκοΠΙτεσ

ιδού ένα ωραιότατο τοπικό πιάτο που θα λα-τρέψουν οι vegetarians! θα το συναντήσετε κυρίως στις ανατολικές επαρχίες του νησιού και περιέχει, μεταξύ άλλων, μελιτζάνες, κο-λοκύθια, μπάμιες και στύφνο – ένα χορταρι-κό με ιδιαίτερη γεύση.

σοΦεΓAδΑ

sOfEGaDathis is a delicious local dish that vegetarians will adore! you will find it mostly in the island’s eastern provinces and it contains, among others, eggplant, marrow, okra and styfno (black night-shade) – a vegetable with special taste.

σας αρέσει να κάνετε μια «δεύτερη ανάγνωση» στον τόπο που ταξι-δεύετε, μέσα από τους συγγραφείς του; τότε, διαλέγοντας τα βιβλία που θα πάρετε μαζί σας στην κρήτη, έχετε πολλές επιλογές: από τα έρ-γα του «ιερού τέρατος» νίκου καζαντζάκη μέχρι το πιο πρόσφατο βι-βλίο του μίμη ανδρουλάκη «λευκό κοτσύφι, blue tree, μαύρο κα-ράβι» που εμπνεύστηκε και έγραψε στην κρήτη. αν πάλι είστε λάτρης και της ποίησης, μην ξεχνάτε πως ο βραβευμένος με νόμπελ οδυσσέ-ας ελύτης καταγόταν από το ηράκλειο!

συΓΓρΑΦεΙσ

wRITERsdo you like a “second reading” of the place in which you travel, through its writers? then, you have many choices when you choose the books that you will take with you to crete: from the works of “holy terror”, nikos Kazantzakis, till the most recent book of mim-is androulakis, “white blackbird, blue tree, black ship”, which he wrote in crete, inspired by the island. if on the other hand you like poetry, don’t forget that nobel award-winning poet odysseas elytis was born in heraklio!

Πανελλήνιο Ειδικό ΒραβείοΕλληνικής Γεύσης

Καλύτερη Ταβέρνα της Κρήτης

Μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, μόλις 9 χιλιόμετρα από τα Χανιά, με θέα το Κρητικό Πέλαγος και τα Λευκά Όρη, στην ταβέρνα Ο Λεβέντης μπορείτε να απολαύσετε κρητικές παραδοσιακές συνταγές, όπως κρεμμυδένια

καλιτσούνια, χταπόδι με αβρονιές, αντικριστό, χοχλιούς μπουμπουριστούς, σύγλινα, απάκι, με αποκλειστική

χρήση ελαιόλαδου.

Άνω Σταλός, Χανιά, τηλ.: 28210-68155, www.leventis-tavern.com

Διεύθυνση: Οικογένεια Χατζημανωλάκη

Μια αξέχαστη εμπειρία κρητικής κουζίνας με καλό κρασί...

*Με σ

ήμα π

οιότη

τας Ε

λλην

ικής Κ

ουζίν

ας απ

ό τον

ΕΟΤ

παραδοσιακά, στην κρήτη η σταφίδα –μαζί με τον μούστο και το μέλι– αποτελούσε κυρίαρχη γλυκαντική ύλη. η καλλιέργειά της ανθούσε από την αρχαιότητα στο νησί λόγω ιδανικού κλίματος. σήμερα, η κρήτη συ-νεχίζει ν’ αποτελεί μια από τις κορυφαίες περιοχές παραγωγής σταφίδας (κυρίως σουλτανίνας) στην ελλάδα. πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, ιχνο-στοιχείων και βιταμινών, η σταφίδα τρώγεται ωμή ή χρησιμοποιείται σε αρκετά γλυκίσματα στο νησί, όπως τα σταφιδωτά ή τα πατούδα.

Σταφίδα

in crete, raisin – together with must and honey – was the main sweet-ening raw material, traditionally. vine growing flourished on the is-land since the antiquity, due to its ideal climate. today, crete continues to be one of the top raisin-producing (mainly sultana raisins) regions of greece. a rich source of antioxidants, trace elements and vitamins, rai-sin is eaten raw, or it is used in pastries like stafidota or patouda.

RaIsIN σΠηλΑΙΑυπάρχουν πάρα πολλά σπήλαια σε κάθε νομό της κρήτης. αρκετά χρη-σιμοποιήθηκαν κατά την αρχαιότητα και έχουν τη δική τους ιστορική σημασία. Άλλα είναι συνδεδεμένα με τραγικά γεγονότα όπως το μελι-δόνι στο ρέθυμνο και το σπήλαιο της μίλατου στο λασίθι που αποτέ-λεσαν κρησφύγετα κατά την τουρκοκρατία. στα πιο σημαντικά συγκα-ταλέγονται το σπήλαιο της ειλειθυίας στην αμνισό ηρακλείου αλλά και το σπήλαιο σφεντόνι στα ζωνιανά (από τα πιο όμορφα στην κρήτη).

there are many caves in every prefecture of crete. many were used during the ancient times. others are connected to tragic events, like melidoni in rethymno and milatou cave in lasithi that were used as hideouts during the turkish occupation. among the most im-portant are: the cave of goddess eileithyia in amnisos, heraklio, but also sfendoni cave in Zoniana (one of the most beautiful in crete).

cavEs

Στο café-bar-restaurant ΑΡΩΜΑ μπορείτε όλες τις ώρες της ημέρας να απολαύσετε τον προσεγμένο καφέ, τα σπιτικά γλυκά, τα επιλεγμένα πιάτα και την πανέμορφη θέα. Ακτή Τομπάζη 4, Χανιά, τηλ.: 28210-41472

At café-bar-restaurant AROMA you can enjoy excellent coffee, luscious home-made desserts, delectable dishes and a spectacular view all day long. Akti Tompazi 4, Chania, tel.: 28210-41472

Σπιναλόγκατο μικρό νησάκι στον κόλπο της ελούντας και η ιστορία του ενέπνευσαν τη συγγραφέα victoria hislop να γράψει το best seller βιβλίο της «the island». ονομάστηκε σπιναλόγκα από τους ενετούς και για πάνω από μι-σό αιώνα (από το 1905 μέχρι το 1957) ήταν το «νησί των λεπρών» που ζούσαν εκεί απομονωμένοι. στις μέρες μας, η περιήγηση στα ατμοσφαιρι-κά σοκάκια της –αφού φτάσεις εκεί με καραβάκι– είναι ακόμη μια εμπει-ρία που δεν πρέπει να χάσει κανείς!

the small island in elounda bay and its history inspired writer victoria hislop to write her bestseller book, “the island”. the venetians named it spinalonga and for more than half a century (from 1905 till 1957) it was the “island of the lepers”, who lived there, secluded. in our days, a walk in its alleys that have a strange ambience –you go there by boat– is one more worthwhile experience!

spINaLONGa

lexicon

στον τόπο αυτό διαφαίνεται όλο το μεγα-λείο και η πεμπτουσία της άγριας ομορ-φιάς της κρήτης. τα σφακιά απέχουν 75 χλμ. από τα χανιά και ξεχωρίζουν –συν τοις άλλοις– για την ιδιαίτερη μορφολογία τους με τα φαράγγια, τις δύσβατες βουνο-κορφές και τις χαράδρες τους. λένε, εξάλ-λου, πως το όνομα του τόπου προέρχε-ται από τη λέξη «σφαξ» που σημαίνει χά-σμα της γης. τόσο η γεωγραφική τους θέ-ση όσο και οι αγώνες των περήφανων, σκληροτράχηλων κατοίκων τους έκαναν τα σφακιά απόρθητα από τους κατακτητές, ιδανικά ορμητήρια για τους αγωνιστές και, συνεπώς, σημαντικότατα για την ιστορία του νησιού. με βάση τη χώρα των σφα-κίων, θα εξερευνήσετε πολλά από τα πιο όμορφα φαράγγια της κρήτης (της σαμα-ριάς, του κλάδου, τα δώματα, της ελυγιάς, της αράδαινας, το σφακιανό, της Ίμπρου, του ασφένδου και αυτό του καλλικράτη), τα υπέροχα τριγύρω χωριά (π.χ., ασκύ-φου, φραγκοκάστελλο κ.ά.) και παραλί-ες του λυβικού πελάγους. θα γνωρίσετε τους αγέρωχους κατοίκους τους και, επι-πλέον, θα επισκεφτείτε με καραβάκι το λουτρό, την παλαιόχωρα και τη γαύδο.

η παραθαλάσσια πατρίδα του βιτσέντζου κορνάρου, στο νομό λασι-θίου, απέχει 64 χλμ. από τον Άγιο νικόλαο (και 61 χλμ. από την ιερά-πετρα) και έχει το δικό της ύφος και «απόμακρη» γοητεία. οι κάτοικοί της είναι πρόσχαροι και φιλόξενοι. από εδώ, το φοινικόδασος βάι δεν απέχει πολύ, ενώ η ευρύτερη περιοχή διαθέτει πολλές φυσικές ομορ-φιές και πεντακάθαρες παραλίες. επισκεφτείτε το εκθετήριο-μουσείο τοπικών προϊόντων της Ένωσης αγροτικών συνεταιρισμών σητείας αλ-λά και το ενετικό φρούριο καζάρμα με την υπέροχη θέα του.

σητεΙΑ

this seaside place in the lasithi prefecture is situated 64 km far from ag-ios nikolaos (and 61 km from ierapetra), it has its own style and “far-away” charm. its inhabitants are especially cheerful and hospitable. the date palm forest of vai is not very far from here. you may visit the muse-um-exhibition site of local products of the union of agricultural coop-eratives of sitia and the venetian fortress Kazarma with its great view.

sITEIa

σΦΑκΙAcrete’s greatness and the es-sence of its wild beauty are re-vealed in that place. sfakia is 75 km far from chania and it is distinguished by its spe-cial morphology: the gorg-es, the inaccessible moun-taintops and the ravines. its geographic position and the struggles of its proud, tough inhabitants, made sfakia un-conquerable by invaders and ideal bases for freedom fight-ers, therefore it was particu-larly important to the island’s history. starting from cho-ra sfakion, you will explore many of the most beautiful gorges of crete (samaria, Kla-dos, domata, elygia, aradena, sfakiano, imbros, asfendos and the gorge of callicrates), the villages of askyfou and frangokastello and the libyan sea coasts. you willa also vis-it by boat loutro, paleochora and gavdos island.

sfaKIa

Tρύγοςη διονυσιακή ατμόσφαιρα κατακλύζει το νησί την εποχή του τρύγου! αυτή ξεκινά ήδη από τα τέλη αυγούστου, όταν τρυγιούνται και πάνε στο πατητήρι τα πρώιμα σταφύλια (όπως, π.χ., οι κρητικές ποικιλίες λιάτικο και κοτσιφάλι). το πρώτο δεκαπενθήμερο του σεπτέμβρη ακολουθούν ποικιλίες όπως το σιράχ και στα τέλη του ίδιου μήνα, μέχρι και τις αρχές οκτώβρη, οι πιο όψιμες. ο τρύγος εί-ναι ένα πραγματικό γλέντι στο νησί: από τα χαράματα, φίλοι και συγγενείς τρυγούν και κουβαλούν τα σταφύλια στο πατητήρι με γέλια και χαρές. οι νοικοκυρές φτιάχνουν μουσταλευριές και όταν η όλη διαδικασία τελειώσει –με το μούστο να έχει μπει στα βαρέλια– ξεκινά γλέντι, με πλούσια εδέ-σματα, κρασί, τραγούδι και χορό! αξίζει πραγματικά να ζήσετε αυτή την ευφορική διαδικασία συμ-μετέχοντας στο πανηγύρι του τρύγου! (ενημερωθείτε για ανάλογα προγράμματα αγροτουρισμού ή γι’ αυτά που διοργανώνονται από ξενώνες όπως του σαρρή, τηλ. 2821073944.)

during the grape harvest, a dionysian ambi-ence fills the island! it begins at the end of au-gust, when the early grapes are harvested and sent to the treading tank (e.g. the cretan vari-eties liatiko and Kotsifali). during the first half of september, other varieties like the syrah are harvested and at the end of that month till the beginning of october, follow the varieties that are harvested later. grape harvest is a real feast in the island: from daybreak, friends and relatives harvest and carry the grapes to the treading tank, happy, laughing. housewives prepare must jelly and when the entire pro-cess is over –and the must is in the barrels– the fun begins, with delicious dishes, wine, songs and dance! it’s really worthwhile to live this euphoric process by participating in the grape harvest feast (learn about similar agrotourism programs or those organized by guesthouses, like saris guesthouse, tel. 28210 73944)!

GRapE HaRvEsT

toyρτΑμην μπερδευτείτε, δεν πρόκειται για γλυ-κό! αυτό το χανιώτικο είδος πίτας (και πα-σχαλινό έδεσμα) με χειροποίητο φύλλο φτιάχνεται με 3 διαφορετικά μαλακά τυριά και αρνίσιο ή κατσικίσιο κρέας.

TOURTait’s not a pastry! this type of pie from

chania (eaten during easter) is made with homemade pastry sheet, 3 different kinds

of soft cheeses and lamb or goat’s meat.

το ορεινό αυτό χωριό των χανίων (62 χλμ. από την πόλη) περι-τριγυρίζεται από καταπράσινα δέντρα και την άγρια ομορφιά των βουνών, ενώ φημίζεται για τις ιαματικές πηγές του. ακόμη κι αν δεν το έχετε επισκεφτεί, έχετε σίγουρα δοκιμάσει τα περίφημα τοπικά αναψυκτικά «τεμένια» που φτιάχνονται από τα μοναδικά νερά του χωριού και χυμούς διαλεχτών φρούτων από ντόπιους καλλιεργητές. η παραγωγή τους ξεκίνησε το 1954, συνεχίστηκε χωρίς ηλεκτρικό για 15 ολόκληρα χρόνια ενώ η διακίνηση των προϊόντων σε όλη την επαρχία σελίνου γινόταν με συμπαθέστα-τα γαϊδουράκια. η μικρή μονάδα εξελίχθηκε σε μια επιτυχημένη επιχείρηση που διαδίδει την υπέροχη γεύση του τόπου της!

τεμενΙΑ

this mountain village of chania (62 km from the town), sur-rounded by very green trees and the wild beauty of the moun-tains, is famous for the crystal clear waters of its mineral wa-ter springs (in fact, there is a spa here). if you have not visited it, certainly you have tasted it through its famous local soft drinks, the local brand “temenia”, which are made from the unique waters of the village and juices of choice fruits, cultivated by lo-cal farmers. τhis old small unit has evolved into a successful, competitive business that spreads the wonderful, characteristic taste of its homeland!

TEMENIa

lexicon

back to the future: ο μυθικός χάλκινος γίγαντας που φύλαγε την κρήτη από άκρη σ’ άκρη ήταν το πρώτο ρομπότ στην ιστορία (αν όχι ένα από τα πιο γνωστά στην αρχαία ελλάδα σύμφωνα με κάποιες θεωρίες!). τον τάλω κατασκεύασε ο θεός Ήφαιστος και τον χάρισε στον βασιλιά μί-νωα, ώστε να προστατεύει το νησί από τους εχθρούς του. το ανθρωπό-μορφο αυτό ρομπότ μπορούσε να κινείται πολύ γρήγορα και ήταν σε θέση να κάνει σε μία μέρα τρεις φορές τον γύρο της κρήτης (αναπτύσσο-ντας σύμφωνα με υπολογισμούς μέση ταχύτητα 250 χλμ./ώρα!) και άλ-λα συναρπαστικά όπως αναφέρει στα «αργοναυτικά» ο απολλώνιος ο ρόδιος αλλά και ο απολλόδωρος στα κείμενά του.

τΑλωσ

back to the future: the legendary bronze giant who guarded the en-tire crete was the first robot in history (if not one of the most well known in ancient greece, according to certain theories!). god hepha-estus constructed talos and gave him to King minos as a gift to pro-tect the island from its enemies. this human-like robot could move very fast and it could make the round of crete three times in one day (according to certain calculations he moved at a speed of 250 km/hour!), plus other fascinating feats, as mentioned by apollonius of rhodes in “argonautica”, as well as in the writings of apollodorus.

τΑLOs

είναι μια πραγματικά ιδιαίτερη πίτα με ζάχαρη και κρέας (κοτόπου-λο και τα συκωτάκια του) που αποτελεί παραδοσιακό αποκριάτικο φαγητό της περιοχής μεσσαράς του νομού ηρακλείου.

τζουλΑμAσ

it’s a really special pie with sugar and meat (chicken and giblets) that traditionally is eaten during the carnival in messara of heraklio prefecture.

τΖοULaMas

Το οβελιστήριο-ψητοπωλείο «Ο ΝΟΣΤΙΜΟΣ» θα το βρείτε στην πλατεία της Σούδας, λίγα μέτρα από το εμπορικό λιμάνι της. Ο μοναδικός γύρος στα κάρβουνα και η ψησταριά του μαζί με

το εκλεκτό κρέας και τα λαχανικά του, συνθέτουν μια πανδαισία γεύσεων που έρχεται να τη συμπληρώσει το εκλεκτό κόκκινο ή λευκό κρασί.

Τηλέφωνο διανομών: 28210-80236

Το κατάστημα λειτουργεί υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Αναγνωστόπουλου.

τη γεύση ποιου από τα ξακουστά κρητικά τυριά να πρωτοεξυμνήσει κανείς; επειδή τα πάντα εί-ναι θέμα γούστου, δοκιμάστε τα όλα προκειμέ-νου να αποφανθείτε: το χαρακτηριστικό τυρί του νησιού, τη γραβιέρα, τη μυζήθρα (σε σκλη-ρή-ξηρή ή μαλακή εκδοχή), το ανθότυρο, το πι-κάντικο κεφαλοτύρι, το τυροζούλι (φτιάχνεται κυρίως από κατσικίσιο γάλα και στραγγίζεται σε καλάθια), το κρεμώδες πηκτόγαλο χανίων (ιδανικό και για άλλειμμα σε ψωμί και παξιμα-δάκια) και τη μαλάκα (απαλό τυρί που «πρω-ταγωνιστεί» στα καλιτσούνια και τις πίτες). α, και τη στάκα που όμως, εφόσον παραπέμπει περισσότερο σε κρέμα, κάποιοι την κατατάσ-σουν στον ευρύτερο τομέα των γαλακτοκομι-κών και όχι των τυριών.

which one of the famous cretan cheeses should we praise first? it’s a matter of taste, so try them all before you decide: the island’s characteristic gruyere cheese, myzithra (hard and dry, or soft), cream cheese, spicy kefaloty-ri, tyrozouli (mainly produced from goat’s milk, strained in baskets), creamy piktogalo of cha-nia (ideal for spreading on bread and on rusk) and malaka (soft cheese that “plays the leading role” in kalitsounia and pies). also, staka, which is creamier and some people classify it in the greater sector of dairy products, not cheeses.

cHEEsEs

Tυριά

αναπόσπαστο μέρος της παραδοσιακής αντρικής κρητικής ενδυμασίας απο-τελούν τα υποδήματά της, τα περίφημα στιβάνια. χειροποίητα, σε χρώμα λευκό ή μαύρο, δυστυχώς τείνουν προς εξαφάνιση όπως και οι στιβανάδες του νησιού. αν βρεθείτε στα σφακιά, αναζητήστε τον κορυφαίο από τους ελά-χιστους εναπομείναντες υποδηματοποιούς στιβανιών στο νησί, νίκο γιαλε-δάκη (ασκύφου, 28250/95358).

υΠοδημΑτΑ

shoes, the famous stivania, constitute an integral part of cretan men’s tra-ditional costume. handmade, in white or black color, they are threatened with extinction like their manufacturers. if you happen to be in sfakia, ask for the best stivania shoemaker, one of the few remaining on the island, nikos gialedakis (askyfou, tel. 28250 95358).

sHOEs

η αντρική φορεσιά όπως τη γνωρίζουμε (με τη βράκα, την γκιλότα, το γιλέκο, λευκό πουκάμισο, «μεϊτάνι», στιβάνια και το ασημομάχαιρο) διαμορφώθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. στο βιβλίο του «η ιστορία και η λαογραφία της κρητικής φορεσιάς» ο ιωάννης τσουχλαράκης αναφέρει ότι «ποτέ δεν φορούσαν οι κρητικοί μαύρο πουκάμισο στους γάμους, στους αρραβώνες, στα βα-πτίσια, στις χαρές, στις γιορτές και στα πανηγύρια, γιατί ήταν δείγμα πένθους». επίσης ότι «πρέ-πει να γνωρίζουμε ότι το σύγχρονο πλεχτό μεταξωτό μαύρο σαρίκι, που θεωρείται στις μέρες μας το παραδοσιακό κεφαλοκάλυμμα του κρητικού, με τα πυκνά κρόσια που μοιάζουν με δάκρυα, έκανε την εμφάνισή του το δεύτερο τέταρτο του 20ού αιώνα στην κεντρική κρήτη. λέγεται πως έχει πολλά κρόσσια για να δείξει τα πολλά χρόνια της τουρκοκρατίας στην κρήτη και συμβολί-ζουν, με το σχήμα τους, τη θλίψη και το θρήνο που προκάλεσε το ολοκαύτωμα της μονής αρκα-δίου στα 1866». Όσο για τους βασικούς τύπους των γιορτινών γυναικείων ενδυμασιών της κρή-της «...που έφθασαν μέχρις τις αρχές του 20ού αιώνα, είναι: η “φορεσιά με ζιπόνι και φουστά-νι”, η “σάρτζα” και η “κούδα”. από αυτές προέρχονται πολλές παραλλαγές ή τοπικές ονομασί-ες τους, όπως η “σφακιανή”, η “χανιώτικη”, η “μεσσαρίτικη”, η “ ρεθεμνιώτικη”, η “κριτσι-ώτικη” κ.ά. αξίζει μάλιστα να αναφερθεί πως «αναπόσπαστο στοιχείο της φορεσιάς για την αρ-ραβωνιασμένη κόρη ή την παντρεμένη γυναίκα της δυτικής και κεντρικής κρήτης είναι το “μπα-σαλάκι” ή “πασαλάκι”. είναι αργυροποίκιλτο μαχαιράκι με ασημένιο “φουκάρι” (θήκη), μικρο-γραφία του ανδρικού μαχαιριού. αποτελεί παραδοσιακό δώρο του μνηστήρα στην αρραβωνια-σμένη, με πολλούς συμβολισμούς, η οποία έκτοτε το φορεί στη ζώνη της».

ΦορεσΙΑ

the traditional costume of the men and women of crete, the influences that created them, their semiotics and special elements, would need many pages to be reported correctly. brief-ly, the men’s costume, as we know it, with vraka and gilota (baggy trousers), yileko (waistcoat), white shirt, “meitani” (jacket), stivania, and of course the assimomahero (silver knife), result-ed at the beginning of the 16th century. in his book, “the history and folklore of cretan cos-tumes”, ioannis tsouchlarakis reports: “cretans never wore black shirts in weddings, engage-ment ceremonies, christenings, happy occasions in general, feasts and fetes, because it was a sign of mourning”. also: “we must know that the contemporary knitted black sariki with the thick fringes that resemble tears, which in our times is considered as the traditional head cov-er of the cretans, appeared during the second quarter of the 20th century in central crete. it is said that it has many fringes to symbolize the many years of crete’s occupation by the turks and the sorrow and grief created by the holocaust of arcadi monastery in 1866”. the basic types of women’s festive costumes “… that reached the beginning of the 20th century, are: the “costume with ziponi and skirt”, the “sartza” and the “Kouda”. there are many variations of those costumes, with local names, like “sfakiani”, “chaniotiki”, “messaritiki”, “rethym-niotiki”, “Kritsiotiki” etc. many elements of those costumes derive from byzantine women’s clothes of the 11th century (belt, apron). in fact, it should be mentioned that: “an integral el-ement of the costume of the engaged daughter or the married woman in western and cen-tral crete, is called “bassalaki”, “passalaki”, or “argyrobounialaki”. it is a small silver trimmed knife with silver “foukari” (sheath), a miniature of the men’s knife. it is a traditional present of the betrothed man to his fiancée, who wears it in her belt and it symbolizes many things”.

cOsTUME

68

lexicon

κρήτη, «το νησί των φαραγγιών»! εδώ οι βαθιές και απόκρημνες χαράδρες μοιάζουν ανεξάντλητες! το πιο ξακουστό είναι το φαράγγι της σαμαριάς: η πιο βαθιά κοιλάδα στην ευρώπη και με μήκος (18 χλμ.). η εμπει-ρία της διάσχισής του μέχρι την αγία ρούμελη, κοντά στα σφακιά όπου τελειώνει, είναι πραγματικά μοναδική (δι-αρκεί 6-8 ώρες!) και γεμάτη φυσική ομορφιά. υπάρχουν τόσα ακόμη προσβάσιμα φαράγγια που αξίζει να γνωρί-σετε: το φαράγγι της αγ. ειρήνης, του κοξαρέ (ή κουρτα-λιώτη, που εκτείνεται ως την πρέβελη), του χαβγά (στο λασίθι), του αγ. αντωνίου (στο ρέθυμνο), των πλατανίων (με τα σπήλαιά του), το φαράγγι νεραϊδόσπηλιο (στους κάτω αστρακούς) και, ναι, μένουν πολλά πολλά ακόμη!

crete, the island of gorges! the most famous is samaria gorge, the deepest valley in europe, 18 km long. the experience of its crossing till agia roumeli, near sfakia, where it ends, is truly unique. it lasts 6 to 8 hours and it’s full of natural beauty! there are many others you should see: the gorge of agia irini, Koxare (or Kourtali-oti gorge that stretches up to preveli), havga (in lasithi), agios antonios (in rethymno), platania (with caves), neraidospilio gorge (in Kato astraki) and many others!

GORGEs

Φαράγγια

Tαβέρνα δρακιανά Πλατανιά - Χανιά • Διευθ. Μανώλης ΜαυρομμάτηςΤηλ.: 28210-51577 • Kιν.: 697-8486384

Γευτείτε παραδοσιακές κρητικές γεύσεις απολαμβάνοντας τη φύση

σε ένα οικογενειακό περιβάλλον δίπλα στο ποτάμι...

Χανιά Καστέλιutopia mylos Club

Φαιστόςπρόκειται για τον δεύτερο πιο σημαντικό αρχαι-ολογικό χώρο της μεγαλονήσου μετά την κνω-σό. το μινωικό ανάκτορο της φαιστού εκτείνε-ται σε περίπου 18.000 τ.μ. σε ένα ύψωμα στο δυτικό άκρο της μεγαλύτερης και πλουσιότερης πεδιάδας της μεσαράς. εκεί βασίλεψε, σύμφω-να με τη μυθολογία, η δυναστεία του ραδάμαν-θου, γιου του δία και αδελφού του μίνωα.

it is the second most important archaeolog-ical site of the island after Knossos. the mi-noan palace of phaestos extends in an area of approximately 18,000 sq. m. on a rise at the western end of messara, crete’s biggest and richest plain. according to the mythology, here reigned the dynasty of radamanthys, son of Zeus and brother of minos.

pHaEsTOs

από τις πιο διάσημες παραλίες του νησιού, χάρη στα κρυστάλλινα νερά της και την ατμο-σφαιρική γοητεία των ερειπίων της βυθισμέ-νης αρχαίας πόλης (απέχει 59 χλμ. από τα χα-νιά). εκεί κάθε χρόνο διοργανώνεται ένα ξεχω-ριστό event: το falassarna beach party! πραγ-ματοποιείται πάντα το πρώτο σάββατο του αυ-γούστου αλλά ειδικά για φέτος που το πάρτι εί-ναι επετειακό (κλείνει 15 χρόνια) θα λάβει χώ-ρα, το δεύτερο σάββατο του μήνα, στις 8 αυ-γούστου 2009. στο πάρτι, όπως διακηρύσσει η νεολαία πλατάνου που το διοργανώνει απο-κλειστικά, «είναι καλεσμένοι όλοι, ανεξαρτήτου ηλικίας, εμφάνισης, πιστεύω, χρώματος, φυ-λής και μουσικών προτιμήσεων». η είσοδος εί-ναι ελεύθερη, οι τιμές των ποτών πολύ χαμη-λές ενώ στα decks θα βρίσκεται διάσημος Έλ-ληνας dj!

ΦΑλAσσΑρνΑ

at this fantastic beach, every year, a special event is organized: the falassarna beach par-ty! it always takes place on the 1st saturday of august, but especially this year the 15th party on the row will be realized on the 2nd satur-day (august 8, 2009). platanos youth declares that “everybody is invited, regardless of age, looks, beliefs, color, race and musical prefer-ences”. the party is non-profit, the entrance is free and the prices of the drinks very cheap.

faLassaRNa

η φάρμα agreco της οικογένειας ν. δα-σκαλαντωνάκη βρίσκεται σε μια ονειρι-κή τοποθεσία κοντά στο ρέθυμνο, ανάμε-σα σε αμπελώνες και ελαιώνες που έχουν θέα στο κρητικό πέλαγος. εδώ, αναβιώ-νουν οι παραδοσιακοί μέθοδοι καλλιέρ-γειας (χωρίς χρήση χημικών) και παρα-γωγής κρητικών προϊόντων ενώ λειτουρ-γούν και παραδοσιακοί ξενώνες. μη χά-σετε τη γαστρονομική εμπειρία ενός γεύ-ματος στην ταβέρνα του, με ολόφρεσκα προϊόντα και παραδοσιακές συνταγές! (Άδελε, ρέθυμνο, τηλ. 28310 72129, www.grecotel.com)

ΦAρμΑ

agreco farm of n. daskalantonakis fam-ily is situated in a dreamy place near rethymno, among vineyards and ol-ive groves, with a view to the cretan sea. here, traditional farming meth-ods (without the use of chemicals) and production processes of cretan prod-ucts are revived, whereas traditional guesthouses are also operating. don’t miss the gourmet experience of a meal in its tavern, prepared with very fresh raw materials, according to tradition-al recipes (adele, rethymno, tel. 28310 72129, www.grecotel.com)!

faRM

70

αξίζει να κάνετε μια –έστω, λίγο ανη-φορική– βόλτα στο επιβλητικό ενετικό φρούριο που αποτελεί το πιο σημαντι-κό μνημείο του ρεθύμνου (ενίοτε και για να παρακολουθήσετε εκεί πολιτιστικές εκδηλώσεις). είναι χτισμένο πάνω στην ακρόπολη της αρχαίας ρίθυμνας, όπου βρισκόταν και το ιερό της ροκκαίας αρ-τέμιδος.

ΦορτEτζΑ

it is worthwhile to take a walk – even if it is uphill – to the imposing venetian fortress that is rethymno’s most impor-tant monument (you may even watch certain cultural events there). it is built on the acropolis of ancient rithymna, where the temple of artemis rokkaia existed.

fORTEza

lexicon

πάνω από 70 είδη ευδοκιμούν στην ευλογημένη κρητική φύση και κυριαρχούν στην τοπική κουζίνα. τα πιο «διάσημα»; το σταμνα-γκάθι, η γλυστρίδα, οι ασκολυμπροί, οι ασκορδουλάκοι, οι βρού-βες και τα ραδίκια. για να μυηθείτε στον πλούτο αυτού του φυτικού βασιλείου μπορείτε μάλιστα να συμμετάσχετε και σε σεμινάριο! η κατερίνα χαμηλάκη στο καταλαγάρι (15 χλμ. από το ηράκλειο, τηλ. 6944662840) οργανώνει σεμινάρια αναγνώρισης χόρτων και μαγει-ρικής πάνω στην κρητική κουζίνα ενώ έχει επίσης δημιουργήσει ένα χώρο τέχνης –«το λογάρι»– που μπορείτε να επισκεφτείτε.

χορτΑ

more than 70 types of greens flourish in the blessed cretan na-ture and dominate the local cuisine. the most famous are: stam-nangathi (wild chicory), purslane, askolymbri, askordoulaki, black mustard and chicory. to be initiated in the wealth of this vege-table kingdom, you can attend a seminar: in Katalagari (15 km. from heraklio, tel. 6944 662840) caterina chamilaki organiz-es seminars of vegetable recognition and cooking according to the cretan cuisine. also, she has created an art place –“logari”– which you can visit.

GREENs

xoροίοι κρητικοί χοροί (μεταξύ των οποίων η σούστα, ο συρτός, ο μαλεβιζιώτης) έχουν τη δική τους μαγεία, λεβεντιά και ιδιαίτερη κινησιολογία. ενίοτε, κρύ-βουν πίσω τους έναν ολόκληρο μύθο: οι πιο διά-σημος από αυτούς, ο πεντοζάλης, έχει όπως λένε τις απαρχές του στο χορό των κουρητών: σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, οι ημίθεοι κουρή-τες φύλαγαν την είσοδο του ιδαίου άντρου και κά-θε φορά που ο μικρός δίας έκλαιγε, χτυπούσαν τα σπαθιά τους πάνω στις ασπίδες τους και χόρευαν ένα χορό έντονο και γρήγορο που έκανε τη βαριά πανοπλία τους να χτυπάει δυνατά. Έτσι, κάλυπταν το βρεφικό του κλάμα, ώστε να μην το ακούσει ο κρό-νος και τον καταπιεί όπως τ’ αδέλφια του.

cretan dances (sousta, syrtos, maleviziotis and others) have their own magic, manliness and spe-cial kinesiology. sometimes they hide an entire myth: the most famous of those dances, pentoza-lis, originates from the dance of the Kouretes: ac-cording to ancient hellenic mythology, the Ko-uretes demigods guarded the entrance of the idaean cave and every time baby Zeus cried, they clanged their swords on their shields and danced so intensely and fast that their heavy armor made a heavy clanking noise. thus, they covered the ba-by’s weeping, so that cronus would not hear it and swallow it like its siblings.

DaNcEs

μπουμπουριστοί (δηλαδή τυλιγμένοι σε κουρκούτι και τηγανητοί), γιαχνί, είτε απλώς βρασμένοι με λεμό-νι, οι χοχλιοί (σαλιγκάρια) είναι ένα περίφημο κρητι-κό έδεσμα που συνοδεύει ιδανικά την τσικουδιά.

xoxλΙοΙ

boubouristi (wrapped in gruel and fried), casserole, or simply boiled in lemon, chochlii (snails) are a fine cretan delicacy that accompanies tsikoudia ideally.

cHOcHLIIη κρήτη είναι ο νο1 τόπος ευδοκίμησης των –σπά-νιων στην υπόλοιπη ελλάδα– χαρουπιών. από τον καρπό τους βγαίνει το χαρουπόμελο, μια υπέροχη θρεπτική λιχουδιά που θυμίζει σοκολάτα και μπο-ρεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως στη ζαχαρο-πλαστική. στο χωριό Άγιος κωνσταντίνος μάλιστα, ο συνεταιρισμός γυναικών Άρτεμις παρασκευάζει λι-κέρ με χαρούπι και τσικουδιά!

χΑρουΠΙΑ

crete is the no. 1 place where the – rare in the rest of greece – carobs flourish. carob honey, a mar-velous nourishing delicacy that reminds of choco-late and can be used in pastry making, is produced from their fruit. in agios Konstantinos village, ar-temis women’s cooperative prepares liqueurs with carob and tsikoudia!

caRObs

72

η ιερά σταυροπηγιακή μονή χρυσοπηγής (3 χλμ. από τα χανιά) είναι αφιερωμένη στην παναγία τη ζωοδόχο πηγή. η θαυματουργή εικόνα της αποτελεί, μάλιστα, ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της κρήτης. εδώ, οι μοναχές ασχολούνται με την αγιογραφία, τη συντήρηση παλιών βιβλίων και εικόνων, τη βιβλιοδεσία και το εκκλησιαστικό κέντημα. επί-σης καλλιεργούν τη γη με τη μέθοδο της βιολογικής γεωργίας και πραγ-ματοποιούν προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές σχολείων και επισκέπτες από την ελλάδα και την ευρώπη. το κύριο προ-ϊόν που μπορεί κανείς να προμηθευτεί είναι υπέροχο, οργανικό ελαιόλα-δο. τυποποιείται στη μονή και η διακίνησή του δεν έχει ως στόχο το κέρ-δος αλλά τη διάδοση και προβολή της οικολογικής καλλιέργειας για πολ-λές κοινωνικές ομάδες και φορείς (www.imx.gr).

xρυσοΠηΓη

the holy monastery of chrysopigi (3 km from chania) is dedicated to our lady, the life-containing fount. her wonder-working icon is one of crete’s most important shrines. here, the nuns are involved in icon painting, old books maintenance, bookbinding and embroidery. al-so, they cultivate the land ecologically and they organize programs of environmental training for students and other visitors from greece and europe. their main product, which is available to the public, is organically prepared olive oil that is standardized in the monastery and its distribution is not based on profit but on the promotion of ecologically cultivated products for many social groups and agencies (www.imx.gr).

cHRysOpIGI

ο κρητικός σκάρος θεωρείται το κατεξοχήν ψάρι του νησιού από την αρχαιότητα: αποτέλεσε ακόμη και έμπνευση για τους αργυροχρυσοχόους της μι-νωικής εποχής ενώ αναφέρεται από τον αριστοτέ-λη στο «περί των ζώων ιστορία». περνώντας σε πιο πρακτικά trivia, σχεδόν σε κάθε παραθαλάσσια γω-νιά του νησιού μπορείτε να απολαύσετε φρέσκο ψά-ρι. ενδεικτικά μόνο, αναφέρουμε τον «μαΐστρο» στο ρέθυμνο, ένα από τα καλύτερα θαλασσινά εστι-ατόρια στην κρήτη (και με διάκριση από τα βραβεία gourmet) και την εξαιρετική ψαροταβέρνα «ο απο-στόλης» στα χανιά (παλιό λιμάνι-νεώρια).

ΨΑρΙ

cretan wrasse is the island’s main fish since the antiquity; it inspired even the goldsmiths and sil-versmiths of the minoan era and aristotle men-tions it in his “history of animals”. you can enjoy fresh fish everywhere on the island. indicatively, we shall mention “maistros” in rethymno, one of the best seafood restaurants in crete (with a gour-met prize distinction) and the fine fish tavern “o apostolis” in chania (old port-neoria).

fIsH

lexicon

Ψωμί

bREaDαυτό είναι ο ερωτόκριτος, το κλασικό «έπος» του βιτσέντζου κορνάρου και ένα από τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας. 10.012 ιαμβικοί δεκαπεντασύλλαβοι ομοιοκατάληκτοι στίχοι, στην κρητική δι-άλεκτο του 17ου αιώνα, εξιστορούν τις περιπέτειες του ερωτόκριτου και της αρετούσας.

as in “erotokritos”, the classic “epic” romance by vitsentzos Kornaros, one of the most important works of cretan literature, which consists of 10,012 iambic fifteen-syllable-rhymed verses in the cretan dialect of the 17th century and narrates the adventures of erotokritos and aretousa.

οDE TO LOvE

οι εξορμήσεις στα πανέμορφα μικρά χωριά της κρήτης μπορεί να σας επιφυλάσσουν μια ακόμη γευστική έκπληξη: την ανακάλυψη ενός παραδοσιακού φούρνου όπου θα βρείτε το πιο νόστιμο ψω-μί – και όχι μόνο (όπως, π.χ., στον «φούρνο της σεβαστής» στην επισκοπή – 15 χλμ. από το ηράκλειο). υπάρχουν ακόμη και συνε-ταιρισμοί που διαθέτουν χειροποίητο ζυμωτό ψωμί (όπως τα «ασ-σιτιανά εδέσματα» στους κάτω ασσίτες του δήμου γοργολαΐνη). Όπου κι αν βρεθείτε, ρωτήστε τους ντόπιους!

excursions in the beautiful small villages of crete have in store one more tasty surprise: the discovery of a traditional bakery, where you will find the most appetizing bread – among other things – as for example, “sevasti’s bakery” in episkopi, 15 km from heraklio. also, there are cooperatives that provide hand-kneaded bread, like the “assitiana edesmata” in Kato assites of gorgolaini prefecture. ask the locals for information!

lexicon

ωδη στον ερωτΑ

74