ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ&

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

κα. Παναγιωτοπούλου Τζίνακα. Σαρδέλη Ιωάννα

ΤΜΗΜΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Γ.Ν.ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Σε ποια από τα περιστατικά που εξετάζονται στα επείγοντα οι απεικονιστικές εξετάσεις έχουν βοηθητικό – συμπληρωματικό ρόλο στην κλινική εξέταση

Με ποια σειρά πρέπει να στέλνονται οι εξετάσεις

Πώς πρέπει να προσέρχεται ο ασθενής στο ακτινολογικό τμήμα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣRO ΘΩΡΑΚΟΣ - ΚΟΙΛΙΑΣ

RO ΘΩΡΑΚΟΣ Ίδια διαυγαστικότητα

πνευμόνων Δεξιό ημιδιάφραγμα

2εκ. ψηλότερο του αριστερού

Π/Δ και Κ/Φ γωνίες οξείες που απεικονίζονται ευκρινώς

Αριστερή πύλη ψηλότερα της δεξιάς

ΚΘΔ < 50%

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣRO ΘΩΡΑΚΟΣ - ΚΟΙΛΙΑΣ

RO ΚΟΙΛΙΑΣ Απεικόνιση αέρα μόνο στο παχύ έντερο

που μπορεί να φτάνει μέχρι και το ορθό Απουσία αέρα στο λεπτό έντερο Σαφής απεικόνιση ψοϊτών μυών

ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

ΚΡΑΝΙΟ Κ.Ε.Κ. (ασθενής μετά τραυματισμό από τροχαίο,

ξυλοδαρμό ή πτώση) Αναζητούμε:

1. κατάγματα κρανίου–σπλαχνικού κρανίου2. αιματώματα (εφόσον υπάρχει κάταγμα κρανίου, με βάση

κλινικά δεδομένα ή σε ασθενή με ελαττωμένη κλίμακα Γλασκώβης)

επισκληρίδιο ασθενής με αυξανόμενη κεφαλαλγία, επιδείνωση επιπέδου συνείδησης, κινητική δυσλειτουργία CT αναδεικνύει υπέρπυκνη συλλογή αίματος με κυρτό έσω χείλος

οξύ υποσκληρίδιο ασθενής με προοδευτική νευρολογική επιδείνωση με σημεία εγκολεασμού, σε κώμα, με σπαστική ημιπληγία και αύξηση αντανακλαστικών CT αναδεικνύει υπέρπυκνη συλλογή αίματος στον υποσκληρίδιο χώρο με κοίλο έσω χείλος

χρόνιο υποσκληρίδιο ιστορικό τραύματος κεφαλής 2-4εβδ. ή >, επιδεινούμενη κεφαλαλγία, υπνηλία, σύγχυση, ήπια εώς μέτρια ημιπάρεση CT αναδεικνύει υπέρπυκνη βλάβη στον υποσκληρίδιο χώρο με κοίλο έσω χείλος που καθίσταται ισόπυκνη μετά από 2 εβδομάδες και στη συνέχεια υπόπυκνη με το χαρακτηριστικό σημείο του αιματοκρίτη MRI αναδεικνύει το αιμάτωμα με υψηλής έντασης σήμα σε Τ1 και Τ2

3. υπαραχνοειδής αιμορραγία ασθενής με έντονη κεφαλαλγία, ταχεία απώλεια συνείδησης, έμετο, προοδευτικές παραλύσεις, δυσκαμψία αυχένα εντός 24h → CT αναδεικνύει παρουσία αίματος στον υπαραχνοειδή χώρο.

4. εγκεφαλικές θλάσεις προκαλούν νευρολογικό έλλειμμα ή επιληπτικές κρίσεις CT αποκαλύπτει ανομοιογενείς υπέρπυκνες περιοχές στο παρέγχυμα.

Η χρήση της α/ας κρανίου στην ουσία έχει εγκαταλειφθεί και έχει υποκατασταθεί από τη CT εγκεφάλου όταν υπάρχει νευρολογική σημειολογία

ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΙΟ ΑΙΜΑΤΩΜΑΚΑΙ

ΠΝΕΥΜΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΚΑΤΑΓΜΑΤΑΚΑΙ

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΘΛΑΣΗ

ΟΞΥ ΥΠΟΣΚΛΗΡΙΔΙΟΑΙΜΑΤΩΜΑ

ΧΡΟΝΙΟ ΥΠΟΣΚΛΗΡΙΔΙΟ

ΑΙΜΑΤΩΜΑΜΕ ΣΗΜΕΙΟ

«ΑΙΜΑΤΟΚΡΙΤΗ»

ΚΡΑΝΙΟ Α.Ε.Ε(ασθενής με σαφή νευρολογική συμπτωματολογία):

- βαριά κλινική εικόνα --> CT για εξακρίβωση αιμορραγίας- ήπια κλινική εικόνα --> CT για σημείο αναφοράς

1. Αιμορραγικά ΑΕΕ: αυτόματο αιμάτωμα CT αναδεικνύει σαφή υπέρπυκνη

περιοχή με περιεστιακό οίδημα υπαραχνοειδής αιμορραγία ασθενής με οξεία εισβολή έντονης κεφαλαλγίας, ταχεία απώλεια συνείδησης, έμετο, έντονη δυσκαμψία αυχένα (εντός 24 ωρών), προοδευτικές παραλύσεις λόγω πιεστικών φαινομένων → CT αναδεικνύει υπέρπυκνη παρουσία αίματος στον υπαραχνοειδή χώρο ρήξη ανευρύσματος CT αναδεικνύει υπέρπυκνη παρουσία αίματος στον υπαραχνοειδή χώρο → CT με iv σκιαγραφικό ή MRI αναδεικνύει το υποκείμενο ανεύρυσμα

2. Ισχαιμικά AEE η απεικόνισή τους στη CT εγκεφάλου γίνεται μετά 48ώρες υπόπυκνη περιοχή στην περιοχή άρδευσης εγκεφαλικής αρτηρίας ή κλάδου αυτής

Σε ισχαιμικά που αφορούν μεγάλους αγγειακούς κλάδους μπορεί εξ’αρχής να υπάρχουν σημεία (εξάλειψη αυλάκων)

ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΑΙΜΑΤΩΜΑΚΑΙ

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ

ΡΗΞΗ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΟΣ

ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΑΤΟΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΟ

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

ΘΩΡΑΚΑΣ Κακώσεις (ασθενής μετά από τροχαίο ή άλλο τραυματισμό): 1. Κατάγματα πλευρών – κλείδας – στέρνου 2. Πνευμοθώρακας α/α θώρακος σε εκπνοή αναδεικνύει σύμπτυξη του πνεύμονα και ανάγγεια περιοχή πέριξ αυτού 3. Αιμοθώρακας 3. Υποδόριο εμφύσημα – εμφύσημα μεσοθωρακίου 4. Πνευμονικές θλάσεις

Αυτόματος πνευμοθώρακας α/α θώρακος σε εκπνοή

-ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΠΛΕΥΡΩΝ-ΑΙΜΟΘΩΡΑΚΑΣ-ΠΝΕΥΜΟΘΩΡΑΚΑΣ-ΘΛΑΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΑ-ΥΠΟΔΟΡΙΟ ΕΜΦΥΣΗΜΑ

Διαχωριστικό ανεύρυσμα θωρακικής αορτής: Ασθενής με οξύ διαξιφιστικό οπισθοστερνικό άλγος με επέκταση προς τα πίσω, άνω αλλά και στην κοιλιά και στη συνέχεια σοκ, ταχυκαρδία, ταχύπνοια και κυάνωση α/α θώρακος αναδεικνύει διεύρυνση μεσοθωρακίου, αλλοίωση του αορτικού κομβίου, πλευριτική συλλογή αριστερά → CT με iv σκιαγραφικό αναδεικνύει το διαχωρισμό της αορτής

Πνευμονική εμβολή: Ασθενής σε παρατεταμένη κατάκλιση, μετά από πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, πρόσφατο έμφραγμα ή χρόνια συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, εν τω βάθει θρόμβωση στις φλέβες της πυέλου ή στις εγγύς φλέβες των κάτω άκρων παρουσιάζει μη ειδική ταχύπνοια, δύσπνοια ,πόνο στο στήθος, αιμόπτυση, αυξημένα D-Dimmers α/α θώρακος συνήθως κφ ή μετά από 24h απεικόνιση μη ειδικής σκίασης, πλευριτικής συλλογής, ατελεκτασίας, ανύψωσης διαφράγματος ή τυπική σφηνοειδής σκίαση με τη βάση προς τον υπεζωκότα (καμπούρα του Hampton), σπάνια διόγκωση σύστοιχης πνευμονικής αρτηρίας (σημείο Fleishner) CT αγγειογραφία αναδεικνύει ελλείματα σκιαγράφησης στα αγγεία ή απότομη διακοπή πνευμονικών αγγείων

Εισρόφηση ξένου σώματος (σε παιδιά) α/α θώρακος σε εκπνοή για ανάδειξη της ατελεκτασίας (συμπλησίαση πλευρών, ανάσπαση διαφράγματος ή μετατόπιση μεσολοβίου, έλξη μεσοθωρακίου προς την πάσχουσα πλευρά) ή του βαλβιδικού μηχανισμού

ΟΠΟ συνήθως κλινική διάγνωση ο απεικονιστικός έλεγχος με α/α θώρακος είναι χρήσιμος όταν ακολουθεί εμπύρετο νόσημα (για δ/δ από πνευμονία)

Πνευμονία (κοινή) απεικόνιση στην α/α θώρακος μετά 3ήμερο από έναρξη εμπύρετου

ΚΟΙΛΙΑ Κακώσεις (ασθενής μετά από τροχαίο ή άλλο τραυματισμό): το FAST U/S κοιλίας θα πρέπει να προηγείται σε τραυματισμούς κοιλίας οποιασδήποτε απεικονιστικής εξέτασης και σε περίπτωση ανάδειξης ελεύθερου υγρού να συνοδεύεται από CT κοιλίας:

Ρήξη / θλάσεις σπλαχνικών οργάνων

Ενδοκοιλιακή αιμορραγία

(Σε αιμοδυναμικά σταθερούς ασθενείς το FAST κοιλίας είναι χρήσιμο να γίνεται μετά πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος για ανάδειξη και μικρής ποσότητας υγρού)

ΡΗΞΗ ΝΕΦΡΟΥ

ΚΟΙΛΙΑ Ρήξη ανευρύσματος Ασθενής με αιφνίδιο έντονο, μόνιμο και αυξανόμενο σε ένταση κοιλιακό άλγος με επέκταση στο υπογάστριο ή προς τις πλευρές ή παρασπονδυλικά, σφύζουσα ψηλαφητή και αυξανόμενη σε όγκο μάζα με εκχύμωση στην οσφυική χώρα και συμπτωματολογία σοκ (ταχυκαρδία, εφίδρωση, πτώση αρτηριακής πίεσης, ωχρό προσωπείο) Η διάγνωση πρέπει να είναι κλινική λόγω χρόνου U/S κοιλίας αναδεικνύει το ανεύρυσμα και πιθανώς ελεύθερο υγρό, αλλά η διάγνωση επιβεβαιώνεται με CT κοιλίας με iv σκιαγραφικό που αναδεικνύει τη ρήξη του αγγείου και ελεύθερο υγρό στην περιτοναϊκή κοιλότητα

Διάτρηση εντέρου:→ Ασθενής με διάχυτο έντονο κοιλιακό άλγος, πυρετό, αντίσταση κοιλίας, λευκοκυττάρωση με poly τύπο, μετά από τραυματισμό κοιλίας με αιχμηρά αντικείμενα ή μετά από ιατρογενές τραύμα ή από ξένο σώμα ή σαν επιπλοκή σε εκκολπωματίτιδα, ΙΦΕΝ, τοξικό μεγάκολο α/α θώρακος όρθια σε εκπνοή ή α/α κοιλίας decubitus παρουσία αέρα υποδιαφραγματικά

Η αναζήτηση των παθήσεων που αφορούν στην κορυφή της κοιλιάς γίνεται με Ro θώρακος, ενώ η

αναζήτηση παθήσεων στη βάση του πνεύμονα γίνεται με Ro κοιλίας

Ειλεός: Ασθενής με κωλικοειδή κοιλιακά άλγη, διάταση κοιλίας, ευαισθησία στην κοιλία, ναυτία, έμετο α/α κοιλίας ύπτια αναδεικνύει διάταση εντέρου κεντρικότερα της απόφραξης – απουσία αέρα περιφερικότερα της απόφραξης α/α κοιλίας όρθια αναδεικνύει πολλά υδραερικά επίπεδα σε διαφορετικά επίπεδα μεταξύ τους

(καλό είναι να υπάρχουν και οι δύο α/ες – μεταξύ των δύο προτιμάμε την ύπτια γιατί μας δείχνει και το σημείο της απόφραξης)

Χολοκυστίτιδα Ασθενής με άλγος στο δεξιό υποχόνδριο (ή στο επιγάστριο), με Murphy (+), με πυρετό, και/ή ψηλαφητή μάζα στο δεξιό υποχόνδριο, με ή χωρίς χολώδεις εμέτους, αύξηση WBC με poly-τύπο, σχετική αύξηση ALP,SGOT,SGPT U/S χοληφόρων – χολ.κύστης αναδεικνύει διατεταμένη χολ. κύστη, με ή χωρίς παρουσία λίθων ή λάσπης, με παχυσμένο και/ή οιδηματώδες τοίχωμα (>4χιλ.), με ή χωρίς περιχολοκυστική συλλογή και πιθανώς διατεταμένο χολ. πόρο (>8χιλ.)

Χολαγγειίτιδα Ασθενής με πυρετό >38οC, κοιλιακό άλγος και ίκτερο (τριάδα του Charcot), λευκοκυττάρωση και αύξηση χολερυθρίνης U/S χοληφόρων αναδεικνύει διάταση χολ. πόρου με ή χωρίς χοληδοχολιθίαση.

Παγκρεατίτιδα Ασθενής με άλγος στο επιγάστριο, με ζωστηροειδή επέκταση και μεγάλη τιμή αμυλάσης ορού α/α κοιλίας ύπτια (διάταση εγκαρσίου – διάταση νήστιδας – υπεζωκοτική συλλογή αριστερά) U/S κοιλίας μπορεί να αναδείξει διάταση του χολ. πόρου (>8χιλ.), διάταση του παγκρεατικού πόρου καθώς και διόγκωση και ανομοιογένεια του παγκρέατος, αλλά ο έλεγχος του παγκρέατος είναι δυσχερής λόγω αεροπλήθιας στο εγκάρσιο

Κωλικός νεφρού: → Ασθενής με κωλικοειδές άλγος στην οσφυική χώρα με αντανάκλαση στη βουβωνική χώρα ή κατά μήκος της πορείας του ουρητήρα, Gordano (+), αιματουρία, ναυτία, έμετο U/S νεφρών χωρίς α/α ΝΟΚ για ανάδειξη διάτασης του ΠΚΣ και λίθου spiral CT κοιλίας για ανάδειξη λίθου (σε δεύτερο χρόνο)

Πυελονεφρίτιδα: Οξεία εισβολή με πυρετό, ρίγος, πόνο στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα, ναυτία και έμετο, πυουρία διάγνωση κλινική και εργαστηριακή – όχι απεικονιστικά ευρήματα στην αρχή U/S νεφρών έχει κύρια χρήση για ανάδειξη συνυπάρχουσας υδρονέφρωσης μπορεί να αναδείξει αύξηση μεγέθους νεφρού, αυξημένο πάχος παρεγχύματος, ασαφή απεικόνιση της πυέλου και του παρεγχύματος, υποηχογένεια του παρεγχύματος ή εστιακή υπερηχογένεια, έντονο αφορισμό των πυραμίδων ή και παρουσία αποστήματος σε περίπτωση επιπλοκής (τα συμπτώματα είναι συνήθως ετερόπλευρα)

Σκωληκοειδίτιδα: Οξεία εισβολή επιγαστρικού ή περιομφαλικού άλγους που μετακινείται στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, αντανακλαστική ευαισθησία, McBurney (+), μικρή πυρετική κίνηση και λευκοκυττάρωση διάγνωση κλινική και εργαστηριακή – συνήθως απουσία απεικονιστικών ευρημάτων U/S δεξιού λαγόνιου βόθρου μπορεί να αναδείξει διάταση σκωληκοειδούς με πεπαχυσμένο τοίχωμα και παρουσία υγρού μεταξύ των εντερικών ελίκων

ΟΣΧΕΟ Συστροφή όρχεως Ασθενής με οξύ αιφνίδιο άλγος στο ημιόσχεο με πιθανά συνοδά συμπτώματα όπως ναυτία και εμέτους αρχικά όρχις σε υψηλή θέση μέσα στο ημιόσχεο, στη συνέχεια διογκωμένο και ερυθηματώδες ημιόσχεοU/S αναδεικνύει απουσία ή μείωση αιματώσεως – υποηχογένεια ή ανομοιογένεια συστραφέντος όρχεως

Η απουσία ευρημάτων στο U/S δεν αποκλείει τη συστροφή

Επιδιδυμίτιδα Ασθενής με άλγος και οίδημα στην περιοχή του οσχέου που εμφανίζονται σταδιακά σε διάστημα λίγων ημερών, δυσουρία, συχνουρία, τάση για ούρηση, πυρετός – ρίγος σε παιδιά και 25% ενηλίκων, όχι ναυτία – έμετος (δ/δ από συστροφή) U/S δείχνει διόγκωση, ανομοιογένεια και αύξηση αιμάτωσης επιδιδυμίδας

ευχαριστούμε