ΙΣΤΟΡΙΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΡΑΦΗΣ

ΕΠΙΣ ΤΗΜ ΟΝ ΙΚΗΓΡΑΜΜ ΑΤΙΚ Η

ΙΣΤ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦ ΗΣ

-Η ιστορία και τα είδη της παγκόσμιας γραφής.

-Η ιστορία, η φιλοσοφία, η τεχνική και η φιλοσοφία της ελληνικής γραφής.

-Οι καινοτομίες και οι διαφορές της ελλη-νικής γραφής από τις άλλες και το ψεύδος για τη φοινικική ή αιγυπτιακή καταγωγή του ελληνικού αλφάβητου

ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ Α. Γ. Κ ΡΑΣΑΝΑΚΗ

http://www.krassanakis.gr/

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΡΑΦΗΣ, Α. Κρασανάκη

ΚΕΦΑΛΑΙ Ο Α’ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΗ Σ

1. Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ - ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Τα προβλήματα της γραφήςΚαι με ποια τεχνική ξεπεράστηκαν

Μετρώντας τις διαφορετικές λέξεις που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουμε ότι όλες έχουν από αρ-κετές χιλιάδες, άρα είναι αδύνατο να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράμματα όσες και οι λέξεις μιας γλώσσας, γιατί κανένας δε θα θυμόταν τόσα πολλά σύμβολα. Το ίδιο ισχύει και με τις διαφορετικές συλλαβές των λέξεων (πρβ π.χ. τις: α, αβ, βα, βρα, βε, βου… ) που έχει η κάθε γλώσσα.Μετρώντας επίσης τους διαφορετικούς φθόγγους των λέξεων (τους: α, β, γ…) που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουμε ότι αυτοί είναι σχετικά λίγοι, είναι μόλις 20, δηλαδή οι εξής: α, ε, ο, ου, ι, κ, γ, χ, τ, δ, θ, π, β, φ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ , όμως, αν καταγράφουμε τις λέξεις μόνο ως έχουν φθογ-γικά, δε διακρίνονται οι ομόηχες, πρβ π.χ.: «τίχι» = τείχη, τοίχοι, τύχη, τύχει, «καλί» = καλοί & καλή & καλεί… Επομένως δεν είναι δυνατό να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράμματα όσοι και οι διαφορετικοί φθόγγοι των λέξεων. Προ αυτού του προβλήματος οι άνθρωποι κατάφυγαν σε διάφορα τεχνάσματα, για να επιτύ-χουν την καταγραφή του προφορικού λόγου, κυριότερα των οποίων είναι το αιγυπτιακό (απ΄ όπου κατάγονται οι σημιτικές και πολλές άλλες γραφές) και το ελληνικό (απ΄όπου κατάγονται οι ευρωπαϊκές γραφές).

Το ελληνική σύστημα γραφής – Ελληνική τεχνική

Το τέχνασμα που επινόησαν οι αρχαίοι Έλληνες προκειμένου να καταφέρουν να καταγράφουν φωνητικά τις λέξεις, ήταν η χρησιμοποίηση από τη μια τόσων γραμμάτων όσοι και οι φθόγγοι των λέξεων, φωνηέντων και συμφώνων, δηλαδή των γραμμάτων: Α(α), Β(β), Γ(γ)… και από την άλλη κάποιων ομόφωνων γραμμάτων, δηλαδή των: Ω(ο) & Ο(ο), Η(η) & Υ(υ) & Ι(ι) … με τα οποία, βάσει κανόνων, αφενός υποδείχνεται η ετυμολογία (= το μέρος λόγου ή ο τύπος κ.τ.λ.), άρα το ακριβές νόημα των λέξεων και αφετέρου διακρίνονται οι ομόηχες λέξεις, πρβ π.χ.: τύχη & τείχη & τύχει & τοίχοι, λίπη & λείπει & λύπη …Παράβαλε π.χ. ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουμε το τελευταίο φωνήεν των ρημάτων με τα γράμματα –ω,ει και των πτωτικών με τα –ο,ι,η, ώστε να διακρίνονται οι ομόη-χοι τύποι: καλώ & καλό, καλεί & καλή, σύκο & σήκω, φιλί & φυλή, φιλώ & φύλο… Παράβαλε ομοίως ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουμε τα κύρια ονόματα με κεφαλαίο γράμμα και τα κοινά με μικρό, για διάκριση των ομόφωνων λέξεων: νίκη & Νίκη, αγαθή & Αγα-θή.. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω )

Το αιγυπτιακό σύστημα γραφής – Αιγυπτιακή τεχνική

Το τέχνασμα που επινόησαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι προκειμένου να μπορέσουν να καταγράφουν φωνητικά τις λέξεις ήταν η χρησιμοποίηση από τη μια γραμμάτων, για να αναπαραστήσουν τα σύμφωνα των λέξεων και από την άλλη κάποιων προσδιοριστικών συμβόλων (κάποιων άλλων γραμμάτων, που ενώ μπαίνουν στις λέξεις δεν προφέρονται) με τα οποία υποδείχνεται - καθορίζεται το μέρος λόγου ή η ειδική έννοια των ομόηχων γραπτών λέξεων, ώστε να μη γί-νεται παρανόηση με τις ομόηχες.

2


Ειδικότερα στην Αιγυπτιακή γραφή (ιερογλυφικά):Α) Υπάρχουν γράμματα μόνο για τα σύμφωνο και μακρά φω-νήεντα των λέξεων (Alphabet grammars), π.χ. οι λέξεις «Ισα-ακ, Κρασανακης» θα γραφόταν κάπως έτσι: Ισ-κ, κρσνκς Μακρά φωνήεντα λέγονται οι περιπτώσεις των δυο αα, εε, οο, ιι… , όπως π.χ. στις λέξεις:

Αβραάμ, περίπλεε, διίστανται, προωθούνται…Βραχέα φωνήεντα λέγονται οι περιπτώσεις ενός α, ε, ο, ου, ι μετά από σύμφωνο. Για τις πε-ριπτώσεις αυτές υπάρχουν σημάδια που μπαίνουν πάνω ή κάτω από το σύμφωνο που έχει τέτοιο φωνήεν.Ωστόσο τα σημάδια αυτά μπαίνουν στη γραφή μόνο όταν έχουμε αρχάριο μαθητή ή ποίηση. Στις άλλες περιπτώσεις παραλείπονται και γι αυτό και δεν τα βλέπουμε στις αρχαίες επιγρα-φές.Β) Για να διακρίνονται οι ομόηχοι τύποι των λέξεων, χρησιμοποιούνται επιπρόσθετα ορισμένα σύμβολα (Symbol Determinatives), που ενώ μπαίνουν στις λέξεις, δεν προφέρονται. Για να διακρίνουμε π.χ. τα ρήματα από τις άλλες ομόηχες λέξεις, βάζουμε επιπρόσθετα στην αρχή της κάθε λέξης ρήμα ένα προσδιοριστικό σύμβολο (βάζουμε το σχήμα ενός χεριού ) και στα άλλα μέρη λόγου άλλα ανάλογα σύμβολα. Ομοίως, για να διακρίνουμε τα κύρια ονόματα από τα ομόηχα κοινά ή τις άλλες λέξεις γράφουμε τα κύρια ονόματα μέσα σε τετράγωνο, π.χ.:

= Αλέξανδρος

Δηλαδή βάζοντας οι Αιγύπτιοι τα ονόματα των κυρίων προσώπων μέσα σε τετράγωνο για διάκρισή τους από τα κοινά και τις κοινές λέξεις ήταν κάτι ως γράφουμε με κεφαλαίο γράμμα το αρκτικό γράμμα των κυρίων ονομάτων στην ελληνική γραφή, πρβ π.χ.: αγαθός,ή,ό. & κ. Αγαθή.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:1) Την Αιγυπτιακή τεχνική γραφής αντέγραψαν οι Φοίνικες, οι Εβραίοι, οι Άραβες κ.α. Απλώς οι Φοίνικες άλλαξαν τη μορφή (το σχήμα) των γραμμάτων, για να είναι πιο εύκολη η καταγρα-φή τους. Δηλαδή εκεί που τα γράμματα στην Αίγυπτο ήταν πιστές εικόνες διάφορων όντων (αετού, λιονταριού κ.τ.λ.), οι Φοίνικες έκαναν γράμματα που ήταν απλώς το περίγραμμα (σκί-τσο) κάποιων όντων. 2) Το ελληνικό σύστημα γραφής αντέγραψαν οι Λατίνοι, όμως όπως επακριβώς ήταν στην εποχή που το αντέγραψαν. Δηλαδή τότε που δεν είχαν ακόμη επινοηθεί από τους Έλληνες αφενός τα ομόηχα γράμματα Ω, Η και αφετέρου τα ορθογραφικά σημάδια (τονικά σημάδια, πνεύματα και διαλυτικά). Ο λόγος για τον οποίο η λατινική γραφή είναι πιο εύκολη, όμως ελλι-πέστερη της ελληνικής.3) Η αγγλική γραφή, όπως και όλες οι άλλες που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο, είναι κράμα ελληνικής και λατινικής γραφής, όμως και με στοιχεία αιγυπτιακής γραφής. Εκεί μερικές λέξεις γράφονται όπως έχουν φθογγικά με το λατινικό αλφάβητο, πρβ π.χ.: men, man, ten…… Κάποιες άλλες γράφονται με την πρόσθεση στη φθογγική γραφή της λέξης και κάποιου προσ-διοριστικού γράμματος (κάτι που θυμίζει αιγυπτιακή γραφή), όπως π.χ. οι αγγλικές ομόηχες λέξεις «του» και «ράϊτ» που η έννοιά τους διακρίνεται με την πρόσθεση γράμματος που ενώ γράφεται δεν προφέρεται: to & too & two, write & right & rite…. Οι υπόλοιπες λέξεις γράφονται ιστορικά, δηλαδή ως έχουν επακριβώς φθογγικά και ορθογραφικά στην ελληνική γραφή, άσχε-τα αν εκεί μπορεί και να προφέρονται κάπως διαφορετικά, πρβ π.χ. ελληνικά: ιδέα, τιτάν, Ευ-ρώπη… = αγγλικά: idea, titan, Europe..4) Στις σημιτικές και αιγυπτιακές γραφές οι φθόγγοι σύμφωνα και τα γράμματα τους είναι εύκο-λη υπόθεση ή είναι κάτι ως στην ελληνική. Αντίθετα για τα φωνήεντα γίνεται χαμός. Σε κανένα βιβλίο δεν πρόκειται να βρεις πόσα ακριβώς είναι αυτά και πως ακριβώς προφέρονται ή παρί-στανται στην γραφή, αν και οι φθόγγοι φωνήεντα είναι μόλις 5. Στην ελληνική γραφή, όταν έχουμε ένα φθόγγο φωνήεν, γράφουμε μια φορά το ανάλογο γράμμα του, π.χ. Α. Όταν έχουμε δυο φορές τον ίδιο φθόγγο φωνήεν, γράφουμε το ίδιο γράμμα δυο φορές, π.χ. ΑΑ. Όταν έχουμε τονιζόμενο φωνήεν απλώς βάζουμε πάνω από το γράμμα του το τονικό σημάδι, π.χ.

ΑΛΕΚΣΝΤΡΣ

Η γραφή του κύριου ονόματος ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ με ιερατικούς χαρακτήρες

3


Αβραάμ ή ΑΒΡΑΑ’Μ. Στις άλλες γραφές δεν γίνεται το ίδιο πράγμα. Εκεί υπάρχουν γράμματα για τα μακρά φωνήεντα (= για τις περιπτώσεις που έχουμε μετά από σύμφωνο δυο αα, ιι, εε…, όπως στις λέξεις: Ισαάκ, πλέετε, διίσταμαι…) και γράμματα ή σημάδια για τα βραχέα φω-νήεντα (= για τις περιπτώσεις που έχουμε ένα φωνήεν μετά από σύμφωνο, άτονο ή τονισμένο: ά, α, ε, έ, ού, ου, ι, ί, ο, ό) που μπαίνουν πάνω ή κάτω ή μέσα στα σύμφωνα.5) Σε όλες τις γλώσσες υπάρχουν οι αυτοί φθόγγοι και οι αυτές συλλαβές λόγω των γλωσσι-κών δανείων (= οι κοινές λέξεις που υπάρχουν στις γλώσσες και που επιβάλουν η θρησκεία, η γεωγραφία, το εμπόριο, οι τέχνες και οι επιστήμες) και των ηχοποίητων λέξεων, πρβ π.χ. ότι σε όλες τις γλώσσες υπάρχουν οι λέξεις: Ολυμπία, Ευρώπη, Ιταλία, βους… = Olympia, Europe, Italy, bull …. Άλλοι τους φθόγγους τους βγάζουν περισσότερους από 20 και άλλοι λιγότερους. Αυτοί που τους βγάζουν περισσότερους προσθέτουν και τα συμπλέγματα: γκ = g, μπ = b, = ντ = d, ξ = κς, ψ = πς, i = αϊ, j = τζ …(δηλαδή επειδή για τα συμπλέγματα αυτά υπάρχει γράμμα για λόγους συντομογραφίας, μερικοί τα μετρούν ως φθόγγους). Αυτοί που τους βγάζουν λιγότε-ρους δεν μετρούν ως φθόγγους τις περιπτώσεις που με το ίδιο γράμμα γράφονται δυο ή πε-ρισσότεροι φθόγγοι, όπως τους φθόγγους θ, δ στις γραφές με λατινικούς χαρακτήρες, πρβ π.χ.: thing and that = “θινk και δατ” .Oι φθόγγοι φαίνονται αμέτρητοι σε όσους δεν έχουν στη γραφή τους τα διαλυτικά και το τονι-κό σημάδι, επειδή με τα σημάδια αυτά σημειώνονται οι τονιζόμενες και άτονες συλλαβές, κα-θώς και η προφορά με συνίζηση, με αποκοπή, με συναίρεση κ.τ.λ., που δίδουν την εντύπωση ότι έχουμε πάμπολλους φθόγγους, ενώ δεν είναι έτσι.. Έχουμε απλώς ειδικές προφορές με αποβολή ή όχι φθόγγου, πρβ: έξοχη & εξοχή, σου (εί)πα & σού ‘πα, μία- & μια, τιμ(ά)ω-τιμώ…

Ειδικότερα:α) Σε όλες τις γλώσσες, αρχαίες και νέες, οι φθόγγοι είναι 20, οι εξής:: α, ε, ο, ου, ι, τ, δ, θ, π, β, φ, κ, γ, χ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ. Από αυτούς φωνήεντα είναι πέντε, οι εξής α, ε, ο, ου, ι και σύμ-φωνα οι υπόλοιποι δεκαπέντε, οι εξής: μ, ν, ρ, λ, σ, ζ, κ, γ, χ, τ, δ, θ, π, β, φ. Τα γράμματα b, d, g, z, j που υπάρχουν στο λατινικό αλφάβητο ή παρόμοια σε άλλα αλφάβη-τα είναι γράμματα όχι για φθόγγους σύμφωνα, αλλά για συμπλέγματα συμφώνων, κάτι όπως και τα κς(ξ), πς(ψ) της ελληνικής γραφής, και τα οποία στην ελληνική προτιμήθηκε να γράφο-νται αναλυτικά με τα ανάλογα γράμματα των συμφώνων που αποτελούνται, δηλαδή τα: ΜΠ(μπ), ΝΤ(ντ), ΓΚ(γκ), ΤΣ(τσ), ΤΖ(τζ). Η μόνη διαφορά που έχουν τα συμπλέγματα αυτά από τα άλλα συμπλέγματα (και το οποίο είναι αιτία να φαίνονται ως φθόγγοι, ενώ δεν είναι) εί-ναι το ότι αυτά περιέχουν ένα από τα λεπτά και στιγμιαία γράμματα κ, π, τ. Στο λατινικό σύστη-μα γραφής και για λόγους ετυμολογίας, τα συμπλέγματα mp = b, nc = g, nt = d γράφονται και μονόψηφα και δίψηφα. Στη σύνθεση χρησιμοποιούνται τα mp, nt, nc: in-perium > imperium, in-commodus, ιn-tendo ... . και στις άλλες περιπτώσεις τα , d, g: bοba, grammar, dum .. Kάτι όπως στην ελληνική με τα κς, πς και τα ξ, ψ: εκ-στρατεία & ξηρά, ψάρι… καθώς και τα γγ, γχ, γχ: συν-κάτοικος > συγκάτοικος, συνγενής > συγγενής, συνχαίρω > συγχαίρω Στην ελληνική γράφουμε και στις δυο περιπτώσεις αναλυτικά με τα: μπ, ντ, γκ, π.χ. μπόμπα, συμπαθής..β) Στην ελληνική γλώσσα οι φθόγγοι φωνήεντα φαίνονται περισσότεροι, επειδή στην ελληνική γραφή από τη μια υπάρχουν τα ομόφωνα γράμματα για τα φωνήεντα: Ο & Ω, Η & Υ & Ι … και από την άλλη κάποια από τα γράμματα των φωνηέντων γράφονται δίψηφα, πρβ π.χ.: Ο + Υ = ΟΥ(ου), Ε+ Ι = ΕΙ(ει)….: ποίου = «πίu», λείπεις = «λίπις»… Τα ομόφωνα γράμματα για τα φω-νήεντα υπάρχουν στην ελληνική γραφή όχι γιατί παλιά είχαμε μακρά και βραχέα φωνήεντα ή πιο πολλούς φθόγγους φωνήεντα απ΄ό,τι έχουμε σήμερα, όπως λέγεται, αλλά για ετυμολογι-κούς λόγους. Για υπόδειξη του μέρους λόγου ή του τύπου, καθώς και της ρίζας ή της πρω-τότυπης λέξη μιας παράγωγης, ώστε ο αναγνώστης να έχει βοήθεια και στην κατανόηση των γραπτών λέξεων και διάκριση των ομοήχων, πρβ π.χ. : κρίνω, κριτής > κριτικός (με –ι) & Κρήτη > Κρητικός (με η), λείπει & λύπη & λίπη, καλή & καλοί & καλεί…γ) Στις ινδικές, σημιτικές και άλλες γλώσσες τα φωνήεντα φαίνονται διαφορετικά από ό,τι στην ελληνική και πιο πολλά από πέντε, επειδή στις γραφές τους υπάρχουν από τη μια γράμματα για τα μακρά φωνήεντα (για τις περιπτώσεις που έχουμε μετά από σύμφωνο δυο αα, ιι, εε…, όπως στις λέξεις: Ισαάκ, πλέετε, διίσταμαι…, ) και από την άλλη σημεία ( τα βάζουμε πάνω ή κάτω από τα σύμφωνα) για τα βραχέα φωνήεντα (για τις περιπτώσεις που έχουμε μετά από σύμφωνο ένα: α, ε, ο, ου, ι. όπως στις λέξεις: σαλήμ, καλός…). Στη βυζαντινή μουσική και στους αλεξανδρινούς γραμματικούς, γράμμα που έχει πάνω από αυτό την παύλα (το σημάδι -) σημαίνει, είναι ένδειξη ότι το γράμμα αυτό έχει μακρά προφορά και γράμμα που έχει την βραχεία (το σημάδι υ) σημαίνει βραχεία προφορά.δ) Τα γράμματα «alef, ayin, yiod» είναι άσχετα με τα ελληνικά άλφα, όμικρο ύψιλο ου, ιώτα,

4


αφού τα πρώτα χωρίς σημάδι παραστούν μακρό φωνήεν, δηλαδή δυο: αα, ουου, ιι και με ανάλογο σημάδι βραχύ (ένα) ένα: α, ου, ι. Κάτι για το οποίο είναι η αιτία που τα γράμματα αυτά λέγονται και μακρά και δίχρονα φωνήεντα και κάτι που δεν ισχύει στην ελληνική, αφού τα ελληνικά: άλφα(α), ιώτα(ι), όμικρον ύψιλον (ου) παριστούν πάντα ένα: α, ι, ου ε) Επειδή η παραγωγή και η κλίση των λέξεων στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες δεν γί-νεται με την πρόσθεση και εναλλαγή φωνηέντων, πρβ π.χ. Αβραάμ, Ισαάκ, Μωχάμεθ = Μω-άμεθ, Ιοχάναν = Ιωάννης ..., όπως γίνεται στην ελληνική, πρβ π.χ. γελ-άω, γελ-άει, γελ(α)-ούμε… ήλ-ιος, ήλ-ιου, ήλ-ιοι.., γι αυτό και στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες οι λέξεις αποτελούνται από πολλά σύμφωνα και λίγα φωνήεντα και ω εκ τούτου η γραφή τους στηρίζε-ται στα σύμφωνα ή και να μη γραφτούν τα φωνήεντα των λέξεων στη γραφή εννοούνται από πείρας, κάτι ως γίνεται με την παράλειψη του τονικού σημαδιού στην ελληνική, όταν γράφουμε με κεφαλαία γράμματα.

2. Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η γλώσσα και η γραφή είναι επίκτητες ιδιότητες ,απόρροια της γλωσσικής και γραμματικής ικανότητας

που χάρισε η Φύση ή ο Θεός στον άνθρωπο Αν παρατηρήσουμε τον άνθρωπο κατά τη στιγμή της γέννησης του, θα δούμε ότι δε γνωρίζει ούτε να γράφει ούτε και να μιλά. Το μόνο που μπορεί-ξέρει να κάνει είναι να βγάζει άναρθρες κραυγές, που είναι ανάλογες με τη συναισθηματική κατάσταση που τον διακατέχει, κάτι ως κάνουν και τα άλλα ζώα. Στη συνέχεια οι γονείς ή οι δάσκαλοί του μαθαίνουν τη συγκεκριμένη γλώσσα και γραφή που θέλουν, δηλαδή είτε ελληνικά είτε αγγλικά κ.τ.λ. Ομοίως, αν παρατηρήσουμε δυο ή περισσότερους ανθρώπους που συμβιούν και συνάμα δεν μιλούν και δεν γράφουν την ίδια γλώσσα και γραφή, θα δούμε ότι σε σύντομο χρονικό διάστη-μα δημιουργούν δική τους γλώσσα και δική τους γραφή.

Επομένως η γλώσσα και η γραφή:α) Δεν είναι κάτι το έμφυτο, αλλά κάτι το επίκτητο, κάτι που διδάσκεται. Άλλωστε, αν αυτά ήταν κάτι το έμφυτο ή κληρονομικό, τότε όλοι οι άνθρωποι θα μίλαγαν την ίδια γλώσσα και θα έγρα-φαν με την ίδια γραφή.β) Είναι ανθρώπινες επινοήσεις, κώδικες επικοινωνίας που δημιουργήθηκαν λόγω της γλωσ-σικής (λεκτικής και γραμματικής) ικανότητας που χάρισε ο Θεός ή η φύση στον άνθρωπο.

Η πρώτη γραφή του ανθρώπου (η ιδεογραφία) και ο σκοπός της γραφής

Αν παρατηρήσουμε τους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή, όπως τους ανθρώπους της υπαίθρου ή αυτούς που έχουν πρόβλημα ακοής, θα δούμε ότι κάνουν τόσες γραμμές πάνω σε μια λεία επιφάνεια (πλάκα, σανίδα, λάσπη κ.τ.λ.) όσα και τα ζώα που έχουν στην κατοχή τους ή κάνουν το περίγραμμα της κεφαλής ενός προβάτου και δίπλα του τρεις γραμμές, για να πουν «Έχω τρία πρόβατα». Ομοίως ζωγραφίζοντας μια βάρκα με τρία αν-θρώπινα κεφάλια σημαίνει ό,τι θα λέγαμε με τις λέξεις «το πλοίο πάει με τρία άτομα» κ.α.Συνεπώς η γραφή, ο γραπτός λόγος ξεκίνησε ύστερα από την ανάγκη ενίσχυσης της μνήμης και πρώτα με την ιδεογραφία, δηλαδή με οφθαλμονοηματικά σύμβολα. Κάτι που διαπιστώνε-ται και από το ότι τα γραπτά μνημεία που έχουν βρεθεί με ιδεογραφία είναι πιο πολλών ετών από αυτά με φωνητική γραφή. Ακολούθως, και ως θα δούμε πιο κάτω, η γραφή εξελίχθηκε σε φωνητική, αν και ιδεογραφικές γραφές, όμως σε πιο εξελιγμένο – τυποποιημένο επίπεδο, όπως π.χ. η κινέζικη γραφή, σώζονται ακόμη και σήμερα. Σημειώνεται ότι:1) Ο Πλάτωνας (Φαιδρος, 274 –275), σχετικά με το λένε οι Αιγύπτιοι για τον εφευρέτη και την αξία της γραφής τους, αναφέρει τα εξής: «Όταν έφθασε στην περίπτωση του γραπτού λόγου, είπε ο Θευθ, «αυτή λοιπόν η μάθηση, βασιλιά μου, θα καταστήσει τους Αιγυπτίους περισσότε-ρο σοφούς και με πιο καλό μνημονικό, γιατί βρέθηκε το φάρμακο για την μνήμη και τη σοφία». Αυτός όμως απήντησε: «Εφευρετικότατε Θευθ, άλλος μεν έχει την δύναμη να εφευρίσκει τα σχετικά με τις τέχνες, άλλος όμως να κρίνει, πόσο θα βλάψουν και πόσο θα ωφελήσουν εκεί-νους, που πρόκειται να τις χρησιμοποιήσουν. Και εσύ τώρα, επειδή είσαι ο εφευρέτης των γραμμάτων, από συμπάθεια είπες το αντίθετο από εκείνο, που πραγματικά μπορούν. Διότι

5


αυτά τα γράμματα θα προξενήσουν λήθη στις ψυχές εκείνων, που θα τα μάθουν, από έλλειψη ασκήσεως της μνήμης, επειδή, από εμπιστοσύνη στην γραφή, θα ανακαλούν τα πράγματα στην μνήμη τους απ’ έξω, δηλαδή με ξένα σημάδια και όχι οι ίδιοι από μέσα, από τον ίδιο τους τον εαυτό. Δεν βρήκες λοιπόν φάρμακο για την μνήμη την ίδια, αλλά για την υπενθύμιση. Και προσφέρεις στους μαθητές σου επιφανειακή σοφία και όχι την αλήθεια. Διότι, αφού μάθουν πολλά σύμφωνα με την άποψη σου από τα βιβλία χωρίς διδασκαλία, θα φαίνονται ότι είναι πολυμαθείς, ενώ στην πραγματικότητα θα είναι, ως επί το πλείστον, αμαθείς και ανυπόφοροι στην συναναστροφή, επειδή θα έχουν γίνει δοκησίσοφοι αντί για σοφοί».2) Άλλο η γραφή γενικά, είναι πανάρχαια επινόηση, και άλλο οι γραφές των διαφόρων λαών. Αυτές, όπως θα δούμε πιο κάτω, είναι λαϊκά διαχρονικά δημιουργήματα και όχι ατομικά.

H θρησκεία και η γραφή Αν παρατηρήσουμε τις διάφορες θρησκείες και τα διάφορα συστήματα γραφής που υπάρχουν στη γη, θα δούμε ότι αυτά συνδέονται μεταξύ τους πλην ολίγων εξαιρέσεων. Παρέβαλε π.χ. ότι με την ιδεογραφία γράφουν οι κουμφουκιστές (Κινέζοι, Ιάπωνες κ.α.). Με το αραβικό συμ-φωνικό αλφάβητο γράφουν οι μουσουλμάνοι: Άραβες, Ορντού, Πέρσες κ.α. Με το ελληνικό αλφάβητο έγραφαν όλοι οι λαοί που πίστευαν στους ολύμπιους θεούς: Έλληνες, Σικελοί κ.α. Σήμερα με το λατινικό αλφάβητο γράφουν οι καθολικοί: Ιταλοί, Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί κ.τ.λ. και με το ελληνικό οι ορθόδοξοι: Έλληνες, Κύπριοι κ.α. Οι ορθόδοξοι Σλάβοι: Ρώσοι, Βούλγα-ροι, Σέρβοι κ.τ.λ. γράφουν με κάποια παραλλαγή του ελληνικού αλφάβητου που έκανε ο ιερα-πόστολος Κύριλλος και γι αυτό το σλαβικό αλφάβητο λέγεται «κυριλλικό». Οι καθολικοί Σλάβοι: Πολωνοί, Σλοβένοι κ.α. γράφουν με μια παραλλαγή του λατινικού αλφάβητου και το αλφάβητο αυτό λέγεται «γλαγολικό» = γλωσσικό αλφάβητο.

Συνέπεια των ως άνω ήταν και είναι να υπάρχουν ακόμη και σήμερα πρωτόγονα και δύ-σκολα στην εκμάθηση συστήματα γραφής ή από τη μια να υπάρχουν εκατομμύρια αναλφάβη-τοι και από την άλλη, για να μάθουν κάποιοι ανάγνωση και γραφή, θα πρέπει να χάσουν πάρα πολύ χρόνο από τη ζωή τους.

ΚΕΦΑ ΛΑΙΟ Β’ΙΣΤΟΡ ΙΑ ΤΗΣΕΛΛ ΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦ ΗΣ

1. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΦΕΥΡΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Ο Ηρόδοτος (Ε 57 – 5) λέει ότι κατά τη γνώμη μου («ως εμοί δοκεί»), όταν ο Κάδμος με Φοί-νικες ήρθε από τη Φοινίκη στην Ελλάδα και έκτισε τη Θήβα, έφερε μαζί και το φοινικικό αλ-φάβητο και έμαθε τους Έλληνες να γράφουν. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω.)Ο Πλάτωνας (Φαίδρος 274 – 275 και «Φίληβος 18 c») λέει ότι άκουσε να λένε στην Αίγυπτο ότι τους αριθμούς, τα γράμματα κ.α. τα ανακάλυψε κάποιος βασιλιάς με το όνομα Θευθ και όταν πέθανε ανακηρύχτηκε Θεός (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω). Ο Διόδωρος Σικελιώτης (3, 67 και 5, 57-74) λέει ότι οι Φοίνικες δεν επινόησαν το ελ-ληνικό αλφάβητο, αλλά οι Πελασγοί (οι πρόγονοι των Ελλήνων) και απλώς από τη μια οι Αιγύ-πτιοι οικειοποιήθηκαν ελληνικές επινοήσεις και αφετέρου οι Φοίνικες το μόνο που έκαναν ήταν η αλλαγή του σχήματος των γραμμάτων. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω.)

Κατόπιν αυτών προκύπτει το ερώτημα για το ποιος απ΄ όλους αυτούς έχει δίκιο.

6


Και η απάντηση είναι «κανείς», γιατί:1) Η Ελληνική γραφήκαι το αλφάβητό της, όπως θα δούμε πιο κάτω, είναι αφενός ένα διαχρο-νικό δημιούργημα των ανθρώπων των γραμμάτων της Ελλάδας και αφετέρου εντελώς άσχετη με κάθε άλλη. 2) Άλλο η γραφή γενικά και άλλο τα είδη γραφής. Τα γράμματα (= η γραφή γενικά) είναι μια πανάρχαια επινόηση και ο εφευρέτης της είναι ο ίδιος που ανακάλυψε και τη γλώσσα και τα είδη των γλωσσών, δηλαδή ο λαός ή οι επί μέρους λαοί. Τα γράμματα, οι επιμέρους γραφές, όπως και οι γλώσσες είναι λαϊκές – διαχρονικές επινοήσεις, κάτι ως τα δημοτικά τραγούδια. Απλώς η επινόηση της γλώσσας προηγήθηκε από τη γραφή.3) Αν παρατηρήσουμε τις διάφορες γραφές της γης, αρχαίες και νέες, θα δούμε ότι δεν είναι όλες όμοιες, αλλά άλλες ιδεογραφικές ( όπως η κινέζικη, η ιαπωνική κ.α.), άλλες φωνητικές (όπως η αρχαία σφηνοειδής γραφή, η ετυμολογική ελληνική γραφή, η απλή φωνητική Φοινικι-κή γραφή κ.α.) και άλλες ιστορικές, όπως η αγγλική, η γαλλική κ.α., οι οποίες γράφουν τις λέξεις ως έχουν φωτογραφικά στην ελληνική γραφή και άσχετα αν εκεί πολλές λέξεις προ-φέρονται κάπως διαφορετικά, πρβ π.χ. ελληνικά: Ευρώπη, τιταν, ιδεα… = αγγλικά: Europe, ti-tan, idea…Συνεπώς η γραφή δεν ξεκίνησε από κάποιο λαό και από εκεί μετά διαδόθηκε στους άλλους, αλλά είναι διάφορα ανθρώπινα δημιουργήματα που άλλα από αυτά είναι παμπάλαια και άλλα πιο πρόσφατα.

Σημειώνεται ότι:1) Ο Αισχύλος αναφέρει ότι τα γράμματα είναι έργο του Θεού του Προμηθέα: « (Ο Προμη-θεύς) εξηυρον αυτοις γραμμάτων τε συνθέσεις» (Προμηθεύς 460), κάτι που είναι σωστό, γιατί αφενός ο θεός Προμηθέας είναι η θεία Πρόνοια ή θεία Φώτιση, η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύ-ματος του αρχαίου ελληνικού-Ολυμπιακού Πανθέου και αφετέρου ο Αισχύλος δεν μιλά ειδικά για κάποιο σύστημα γραφής, π.χ. το ελληνικό, αλλά γενικά για τη γραφή. Υπενθυμίζουμε και ότι η λέξη “προμηθέας” παράγεται από το ρήμα «προ-μηθεύω» που σημαίνει μαθαίνω ή λαμ-βάνω τα μέτρα μου από πριν, άρα εφοδιάζομαι από πριν, προνοώ κ.τ.λ. (μηθέας= από το: μάτις ή μητις > μαθαίνω, μαντεύω..). Πιο απλά, η γλώσσα και τα γράμματα (η γραφή γενικά) είναι αποτέλεσμα της γραμματικής και γλωσσικής ικανότητας που έδωσε ο Θεός στον άνθρω-πο. Αντίθετα οι επιμέρους γλώσσες και τα επιμέρους συστήματα γραφής είναι επινόηση ή δη-μιουργήματα συγκεκριμένων ανθρώπων.2) Σύμφωνα με άλλους (λόγω των όσων είδαμε να λέμε πιο πριν ο Πλάτωνας και ο Ηρόδο-τος) τα γράμματα είναι έργο των Φοινίκων ή αντίθετα των Αιγυπτίων και από αυτούς τα πήραν οι Έλληνες και από τους Έλληνες οι Λατίνοι κ.ο.κ.ε. Ωστόσο αυτό είναι λάθος, γιατί:α) Αυτό θα ίσχυε, αν όλοι οι λαοί αυτοί (ή αν π.χ. οι Έλληνες με τους Φοίνικες) είχαν το αυτό σύστημα γραφής, κάτι που δεν ισχύει, όπως θα δούμε πιο κάτω.β) Το ότι πολλοί λαοί αντέγραψαν, αυτούσια ή μερικώς παραποιημένα, τις γραφές άλλων λαών ( όπως π.χ. οι Εβραίοι από τους Φοίνικες, οι Πέρσες από τους Άραβες κ.α.) αυτό δε ση-μαίνει και ότι όλοι οι λαοί αντέγραψαν από κάπου τη γραφή τους. (Περισσότερα βλέπε στα πιο κάτω,)

2. Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΑΙ ΔΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Ρίχνοντας μια προσεκτική ματιά στα αρχαία γραπτά μνημεία που έχουν βρεθεί στην Ελλάδα βλέπουμε ότι:1) Αρχικά στην Ελλάδα υπήρχε η καλούμενη γραμμική γραφή και μετά η σημερινή ελληνική γραφή. Η γραμμική γραφή, σύμφωνα με τον Evans, παρουσιάζεται με δυο στάδια εξέλιξης, τη Γραμ-μική Γραφή Α’ και τη Γραμμική Γραφή Β’. Η Γραμμική γραφή Α, σύμφωνα με τα ευρήματα που έχουν βρεθεί, χρονολογείται λέει από το 1800 π.Χ. ( ή κατ’ άλλους 1600 π.χ.) έως το 1500 π.Χ. και η Γραμμική γραφή Β' από το 1500 έως 1450 π.Χ. Επομένως η γραμμική γρα-φή είναι μια από τις παλαιότερες γραφές της γης. (Περισσότερα για τη Γραμματική γραφή βλέπε σε ειδικό Κεφάλαιο)2) Τα αρχαιότερα γραπτά μνημεία που έχουν βρεθεί με τη σημερινή (αλφαβητική) ελληνική

7


γραφή είναι του 9/8ου αι. π.Χ., πρβ π.χ.: Πινάκιο με γράμματα ελληνικού αλφάβητου που βρί-σκεται στο Μουσείο του Λούβρου, επιγραφή Δίπυλου κ.α. Δεδομένου αυτού του γεγονότος και δεδομένου ότι μετά από τον 1450 π.Χ. και εξής δε βλέπουμε στην Ελλάδα πινακίδες με τη Γραμμική γραφή, άρα το σημερινό ελληνικό σύστημα γραφής θα πρέπει να επινοήθηκε μεταξύ του ως άνω χρονικού διαστήματος, εποχή που συμπίπτει με την περίοδος ακμής του Κρητι-κού ή άλλως Μινωικού πολιτισμού (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω.)3) Η σημερινή ελληνική γραφή είναι ένα σύστημα γραφής εντελώς διαφορετικό και από τη Γραμμική και από όλες τις άλλες, αρχαίες και νέες, γραφές, όπως θα δούμε πιο κάτω. 4) Μέχρι τον 5/4 αι. π.Χ. η κάθε ελληνική πόλη – κράτος είχε και δικό της αλφάβητο, όμως σχετικά μεταξύ τους. Τα αλφάβητα αυτά στην αρχή είχαν τόσα γράμματα όσοι και οι φθόγγοι των λέξεων, σύμφωνα και φωνήεντα. Δηλαδή δεν υπήρχαν ούτε κεφαλαία και μικρά γράμμα-τα ούτε σημεία στίξης ούτε και ομόφωνα γράμματα, άρα και κανόνες ορθογραφίας. Η κατα-γραφή των λέξεων γινόταν σε στήλες από αριστερά προς δεξιά και βουστροφηδόν, δηλ. από αριστερά προς δεξιά και στην συνέχεια (στην επόμενη γραμμή) από δεξιά προς αριστερά και μεταξύ των λέξεων δεν έμενε κενό, προφανώς επειδή και στον λόγο δεν αφήνουμε.Ακολούθως και σιγά- σιγά επινοήθηκαν - καθιερώθηκαν τα ομόφωνα γράμματα Ο & Ω, Η & Υ & Ι.. με τα οποία, βάσει κανόνων (γράφοντας π.χ. τα θηλυκά με Η και τα ουδέτερα με Ι…), διακρίνονται οπτικά στη γραφή οι ορισμένες ομόηχες λέξεις ή με αυτά υποδεικνύεται η ετυμο-λογία (δηλαδή το μέρος λόγου ή ο τύπος) ορισμένων λέξεων, πρβ π.χ.: ΛΥΡΑ & ΛΙΡΑ, ΚΟΥ-ΤΗ & ΚΟΥΤΙ, ΑΥΤΩΝ & ΑΥΤΟΝ, ΚΑΛΟΣ & ΚΑΛΩΣ... Πολλά γράμματα των πρώτων ελληνικών αλφαβήτων είχαν σχήμα διαφορετικό από αυτό που έχουν σήμερα στο κοινό . Αρχικά δεν υπήρχαν και κοινοί κανόνες ορθογραφίας ούτε και τα αυτά ομόφωνα γράμματα σε όλα τα αλφάβητα. Οι Ίωνες π.χ. σε σχέση με τους άλλους Έλλη-νες είχαν επιπλέον και τα γράμματα Ω, Η, κάτι που είναι και ο λόγος που αφενός αυτά τα γράμματα λέγονται Ιωνικά και αφετέρου εκεί που οι άλλοι Έλληνες έγραφαν π.χ. «ΑΧΑΡ-ΝΕΙΣ, ΙΠΠΕΙΣ» οι Ίωνες έγραφαν «ΑΧΑΡΝΗΣ, ΙΠΠΗΣ».

Από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής άρχισε να καθιερώνεται σ' όλη την Ελλάδα κοινό αλφάβητο μόνο με κεφαλαία γράμματα και κοινοί ορθογραφικοί κανόνες. Καθιερώνεται επίσης η γραφή να γί-νεται μόνο από αριστερά προς δεξιά και να μένει κενό μεταξύ των λέξεων, όπως σήμερα. Κατά την περίοδο των καλούμενων αλεξανδρινών γραμματικών, 2ος – 1ος π.Χ. αι., άρχισαν να επινοούνται - καθιερώνονται σιγά – σιγά τα ορθογραφικά σημάδια (τα διαλυτικά, τα πνεύ-ματα, τα τονικά σημάδια κ.τ.λ.) με τα οποία σημειώνουμε - υποδείχνουμε τα μη φθογγικά στοι-χεία του λόγου, δηλαδή τις τονισμένες και άτονες συλλαβές, τις συνηρημένες και ασυναίρετες συλλαβές, την προφορά με συνίζηση, έκθλιψη κ.τ.λ., πρβ π.χ.: σ’ όλα & σόλα (παπουτσιού), μία & μια, ποίος & ποιος, δυϊκός & υιός, θεϊκός & θείος, γάϊα & γαία, Μάϊος & σφαίρα…, κα-θώς και τα σημεία στίξης. Τα ορθογραφικά σημάδια έμπαιναν τότε πάνω από τα κεφαλαία γράμματα, αφού δεν υπήρχαν τα μικρά, π.χ. ΈΞΟΧΗ & ΕΞΟΧΉΚατά την περίοδο των καλούμενων βυζαντινών γραμματικών, 6ος - 8ος αι. μ.Χ., άρχισαν να επινοούνται – καθιερώνονται σιγά-σιγά τα κεφαλαία: Α, Β, Γ… και μικρά γράμματα: α, β, γ, δ.. με τα οποία γίνεται η διάκριση των προτάσεων, καθώς και των κυρίων ονομάτων από τα κοι-νά, π.χ.: νίκη & Νίκη αντί παλιά ΝΙΚΗ. Ομοίως: αγαθή & Αγαθή, κ. Κόκκινος & κόκκινος…

Σήμερα, κατά τα έτη 1974 – 1982 μ.Χ., έγινε κατάργηση των πνευμάτων, της υπογεγραμμένης και των πολλών διαφορετικών τονικών σημαδιών, που είχαν κάνει την γραφή πάρα πολύ δύ-σκολη (λόγω των πολλών κανόνων). αρχαία: το~υ εαυτο~υ μου, Θε~ιος {ανθρωπος, θρ~?ακη.... νέα: του εαυτού μου, θείος άνθρωπος, θράκη.... Ειδικότερα από τους δημοτικιστές συγγραφείς επινοήθηκε να μην τονίζονται οι μονοσύλλαβες λέξεις, αφού αυτό εννοείται, και στις δισύλλαβες και άνω λέξεις να σημειώνεται η τονιζόμενη συλλαβή μόνο με ένα τονικό σημάδι που μπαίνει: α) πάνω από το τονιζόμενο φωνήεν: πάνω, ίσως… β) στο πρώτο ψηφίο, αν έχουμε δίφθογγο ή ασυναίρετη λέξη: θεϊκός, γάιδαρος, .. γ) στο δεύτερο ψηφίο, αν έχουμε δίψηφο γράμμα : θείος, ομοίως, γαία....Αύριο ποιος ξέρει τι άλλη αλλαγή θα γίνει. Επομένως το ελληνικό αλφάβητο και η ελληνική αλφαβητική γραφή δεν είναι ούτε δημιούργη-μα της στιγμής ούτε και δημιούργημα ξένων, αλλά ένα δημιούργημα διαχρονικό και λαϊκό, κάτι όπως και η ελληνική γλώσσα. Αρχικά ήταν μια επινόηση των Κρητών που διαχρονικά εξελί-χθηκε από όλους τους Έλληνες και ιδιαίτερα από του ανθρώπους των γραμμάτων: γραμματι-στών, γραμματέων, συγγραφέων κ.τ.λ. ως είναι σήμερα.

8


Σημειώνεται ότι:1) Tο 403/2 π.Χ., όταν οι <<από Φυλής κατελθόντες>> δημοκρατικοί <<κατέλυσαν τους τριάκοντα τυράννους>> αναθεωρήθηκε ολόκληρη η νομοθεσία και ψηφίστηκαν νέοι νόμοι, οι οποίοι με τον εισαγωγικό νόμο <<τοις νόμοις χρήσθαι απ' Ευκλείδου αρχοντος>> ίσχυσαν από το 403/2 στην παλινορθωμένη Αθηναϊκή Δημοκρατία. Ένας από τους νόμους που πρότεινε ο δημοκρατικός ηγέτης Αρχίνος εκ Κοϊλης έλεγε <<χρήσθαι τοις των Ιώνων γράμ-μασιν>>, απ' όπου συμπεραίνεται ότι τότε καθιερώθηκε το σημερινό κοινό ελληνικό αλφάβητο στην Αθήνα. 2) Στα σχόλια της "Γραμματικής Τέχνης" του Δ. Θρακός (2ος π.Χ. αι.) στην έκδοση Α. Hilgard αναφέρεται λένε: << οις δε (χαρακτήρσι) νυνί χρώμεθα, εισίν Ιωνικοί, ενσενέγκαντος Αρχί-νου παρ' Αθηναιοις το ψήφισμα, τούς γραμματιστάς, ηγουν τους διδασκάλους, παιδεύειν την Ιωνικήν γραμματική, ηγουν τα γράμματα...>>. Παράβαλε ομοίως ότι στον "Κρατύλο" ο Πλάτωνας, 428 - 347 π.Χ., αναφέρει ότι τα γράμματα Ω Η δεν τα χρησιμοποιούσαν πιο πριν (..."ου γαρ ήτα εχρώμεθα το παλαιόν, αλλά ει....").

ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΕΠΙΝΟΗΣΑΝ ΚΑΙ ΤΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗΚΑΙ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

Ανατρέχοντας στους Αρχαίους συγγραφείς βλέπουμε ότι εκείνοι από τους Έλληνες που επι-νόησαν πρώτοι το σημερινό ελληνικό σύστημα γραφής πρέπει να ήσαν οι Κρήτες, γιατί:1) Από την εποχή του Μίνωα και εξής δεν βλέπουμε πλέον επιγραφές με Γραμμική γραφή. Σύμφωνα με τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο, ο Μίνωας έζησε τρεις γενιές πριν τον Τρωικό πόλε-μο (ο Τρωικός πόλεμος έγινε το 12 αι. και ο Μίνωας βασίλευε το 1410 π.Χ., σύμφωνα με το Πάριο χρονικό).2) Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς: Όμηρο, Πλάτων («Νόμοι», «Πρωταγόρας» και «Μίνως» ), Ισοκράτη (Παναθηναϊκός), Διόδωρο (Ιστορική βιβλιοθήκη), Στράβων (Γεωγραφικά) κ.α.: α) οι Κρήτες ήταν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με την φιλοσοφία, β) ο Μίνωας ήταν ο πρώτος από τους Έλληνες ηγεμόνες που υμνείται για τους θεσμούς που έκανε, γ) ο Μίνωας με το αδελφό του Ραδάμανθυ οργάνωσαν την πρώτη πολιτεία (θέσπισε νόμους, ενίσχυσε τα γράμματα κ.τ.λ.) – απ΄όπου και πολιτισμός - την οποία αντέγραψαν οι άλλοι Έλληνες και πρώτοι από αυτούς ήσαν οι Σπαρτιάτες (αντιγράφηκε επι βασιλιά Χαρίλου και νομοθέτη Λυ-κούργου). Μετά αντιγράφηκε από τους Αθηναίους (αντιγράφηκε επί νομοθέτη Σόλωνα και με τη βοήθεια του Κρητικού σοφού Επιμενίδη). (Περισσότερα βλέπε «Κρητική Ιστορία», Α. Κρασανάκη)4) Από την Κνωσό ήταν και ο Δίκτυς, που ακολούθησε τον Ιδομενέα στον ηρωικό πόλεμο και έγραψε για την πολιορκία της Τροίας, πάνω σε φύλα φοίνικα. Ο μύθος λέει, ότι το χειρόγραφο, τοποθετημένο σε μολυβένιο κιβώτιο, τάφηκε μαζί με το Δίκτυ. (Σούδα λ. Δίκτυς). 5) Σύμφωνα με τον επιγραμματοποιό Δοσιάδη, τα γράμματα είναι επινόηση των Κρητών: "Δο-σιάδης δε εν Κρήτη φησίν ευρεθήναι αυτά (τα γράμματα)’ ( Διόδωρος, Ε. Μπέκερ, "Ελλ. Ανέκ-δοτα" ΙΙ 783,14). 6) Τα περισσότερα και παλιότερα γραπτά μνημεία που έχουν βρεθεί και με τη γραμμική και με τη σημερινή γραφή βρίσκονται στην Κρήτη. Για τη σημερινή γραφή βλέπε τις αλφαβητικές επιγραφές Δρήρου, Πραισού κ.α., που είναι του 8/7ου π.Χ. αι., ο Κώδικας Γόρτυνας που είναι του 5ου π.Χ. αι. κ.α.7) Το ελληνικό αλφάβητο φέρεται να τροποποιήθηκε από τον Παλαμήδη, που μαζί με το βασι-λιά Αγαμέμνονα των Μυκηνών και το βασιλιά Μενέλαο της Σπάρτης ήταν εγγονοί του Κρητι-κού βασιλιά Κατρέα, πρβ:«Αερόπην δε και Κλυμένην Κατρεύς Ναυπλίω δίδωσιν εις αλλοδαπάς ηπείρους απεμπολήσαι. τούτων Αερόπην μεν έγημε Πλεισθένης και παίδας Αγαμέμνονα και Μενέλαον ετέκνωσε, Κλυ-μένην δε γαμεί Ναύπλιος, και τέκνων πατήρ γίνεται Οίακος και Παλαμήδους»… (Απολλόδω-ρος Γ, 22) «...τον Παλαμήδην λέγειν ευρυκέναι (τα γράμματα)» (Αποσπάσματα 34, 8). «Παλαμήδης Ναυ-πλίου και Κλυμένης Αργείος…. Ευρετής γέγονε του ζ και του Θ και του φ και του χ…». «Ο Πα-λαμήδης αφωνα και φωνουντας συλλαβάς τεθείς εξεύρον ανθρώποισι γράμματα ειδέναι.» (Διόδωρος, βιβλιοθήκη 3, 76, 3)

Σημειώνεται ότι:1) Η Γραμμική γραφή κανονικά είναι έργο των Αχαιών, που σύμφωνα με τους αρχαίους συγ-γραφείς αφενός ήταν ένα από τα 4 ελληνικά φύλα(= οι Αχαιοί , οι Ίωνες, οι Δωριείς και οι Αιο-

9


λείς) που αποτέλεσαν το ελληνικό έθνος και αφετέρου κατοικούσαν από τη Θεσσαλία μέχρι την Κρήτη.2) Οι αρχαίοι κάτοικοι της Κρήτης ήταν Αχαιοί στην καταγωγή και γι αυτό άλλωστε με επικεφα-λής τον εγγονό του Μίνωα εκστράτευσαν μαζί με τους άλλους Αχαιούς (Αθηναίους, Σπαρ-τιάτες, Μυκηναίους κ.α.) εναντίον των Τρώων.

Στο Κρητικό αλφάβητο - σύστημα γραφή:

1) Οι λέξεις γράφονται σε σειρές από αριστερά προς δεξιά και φθογγικά (ανά φθόγγο, π.χ.: κ-α-λ-η-μ-ε-ρ-α), όπως και σήμερα, όμως χωρίς κενό μεταξύ των λέξεων. Καμιά φορά η γραφή γίνεται και βουστροφηδόν (ζικ-ζακ), δηλαδή σε σειρές όπου στην πρώτη σειρά γράφουμε από αριστερά προς δεξιά, στη δεύτερη σειρά από δεξιά προς αριστερά, στην τρίτη σειρά από αρι-στερά προς δεξιά κ.τ.λ.2) Δεν υπάρχουν τα μικρά γράμματα, τα σημεία στίξης πλην της τελείας, τα τονικά σημάδια (= οξεία, βαρεία και περισπωμένη), τα πνεύματα (ψιλή και δασεία) και τα ομόφωνα γράμματα Ω, Η. Υπάρχουν όμως τα ομόφωνα γράμματα Ε & ΑS, I & Y & OS (στο κοινό έγιναν Ε & ΑΙ, Ι & Υ & ΟΙ) και τα οποία έχουν επινοηθεί για να γίνεται υπόδειξη (βάσει κανόνων και όχι τυχαία, χρησι-μοποιώντας π.χ. το γράμμα Η αντί του Ι όταν γράφουμε λέξη που το σημαινόμενο είναι θηλυ-κού γένους κ.λπ.) της ετυμολογίας (= μέρους λόγου, τύπου, αριθμού κ.τ.λ.) ορισμένων λέξεων στη γραφή, ώστε να έχουμε στην ανάγνωση βοήθεια και στην κατανόησή τους και διάκριση των ομοήχων, όπως γίνεται και στη σημερινή Ελληνική γραφή και π.χ. λύρα & λίρα, λίπη & λείπει & λύπη… 3) Ο φθόγγος u γράφεται μονόψηφα, δηλαδή V (στη λατινική γράφεται U) και όχι ΟV (= ΟΥ, όπως ως σήμερα), 4) Το γράμμα Ι αντιπροσωπεύει το φθόγγο ζ και όχι το φθογγο ι, το S = ι και όχι σ, το Λ = γ και όχι λ, το Γ = λ και όχι γ, το Μ/ = [μ]….. ΑS = [ε], ΕS = [ι] ΟS = [ι], ΥS = [ι].....: COΓIATAN (πολιάταν), ΑCΑΛΟΡΕΥΟΝΤS (απαγορεύοντι), ΚΑS (και), ΕΝΑΜ (ένας), ΔΣΚΑΜ (δίκας), ΚΡΕΜΑΤΑ(κρέματα - χρήματα), AΡEΜON (αρέσον), CASNEΘAS (παίνεθαι), AΡΛΥΡΙΟΝ (αργύριον), ΤΟΥΤΟΝ (= τούτον & τούτων), ΑΝΤΡΟCΙΝΟΜ (= αν-θρώπινος)….COΓIATAN (πολιάταν), ΑCΑΛΟΡΕΥΟΝΤS (απαγορεύοντι), ΚΑS (και), ΕΝΑΜ (ένας), ΔΣΚΑΜ (δίκας), ΚΡΕΜΑΤΑ(κρέματα - χρήματα), AΡEΜON (αρέσον), CASNEΘAS (παίνεθαι), AΡΛΥ-ΡΙΟΝ (αργύριον)….

ΤΟ ΕΤΕΟΚΡΗΤΙΚ Ο ΑΛ ΦΑΒΗ ΤΟ ΚΑ Ι ΣΥΣ ΤΗΜΑ ΓΡΑΦ ΗΣ

Κρητι-κοί Χαρα-κτήρες

/

/

Κοινού ελληνικού

Αα Ββ Γγ Δδ Εε Φφ Ζζ Xx Θθ Ιι Κκ

Κρητικοί Χα-ρακτήρες

or

Γ

=or

C,

Κοινού ελ-ληνικού

Λλ Μμ Νν Ξξ Οο Ππ Σσς Ρρ Ττ Ι/φ/β

Στο Κρητικό αλφάβητο - σύστημα γραφή:1) Οι λέξεις γράφονται σε σειρές από αριστερά προς δεξιά και φθογγικά (ανά φθόγγο, π.χ.: κ-α-λ-η-μ-ε-ρ-α), όπως και σήμερα, όμως χωρίς κενό μεταξύ των λέξεων. Καμιά φορά η γραφή γίνεται και βουστροφηδόν (ζικ-ζακ), δηλαδή σε σειρές όπου στην πρώτη σειρά γράφουμε από αριστερά προς δεξιά, στη δεύτερη σειρά από δεξιά προς αριστερά, στην τρίτη σειρά από αρι-

10


στερά προς δεξιά κ.τ.λ.2) Δεν υπάρχουν: τα μικρά και κεφαλαία γράμματα, τα σημεία στίξης (= το κόμμα, η άνω τε-λεία κ.τ.λ.) πλην της τελείας, τα τονικά σημάδια (= οξεία, βαρεία και περισπωμένη), τα πνεύ-ματα (ψιλή και δασεία) και τα ομόφωνα γράμματα Ω, Η. Υπάρχουν όμως τα ομόφωνα γράμματα Ε & ΑS, I & Y & OS (στο κοινό έγιναν Ε & ΑΙ, Ι & Υ & ΟΙ) και τα οποία έχουν επινοηθεί για να γίνεται υπόδειξη (βάσει κανόνων και όχι τυχαία, χρησι-μοποιώντας π.χ. το γράμμα Η αντί του Ι όταν γράφουμε λέξη που το σημαινόμενο είναι θηλυ-κού γένους κ.λπ.) της ετυμολογίας (= μέρους λόγου, τύπου, αριθμού κ.τ.λ.) ορισμένων λέξεων στη γραφή, ώστε να έχουμε στην ανάγνωση βοήθεια και στην κατανόησή τους και διάκριση των ομοήχων, όπως γίνεται και στη σημερινή Ελληνική γραφή και π.χ. λύρα & λίρα, λίπη & λείπει & λύπη… 3) Ο φθόγγος u γράφεται μονόψηφα, δηλαδή V (στη λατινική γράφεται U) και όχι ΟV (= ΟΥ, όπως ως σήμερα), 4) Το γράμμα Ι αντιπροσωπεύει το φθόγγο ζ και όχι το φθογγο ι, το S = ι και όχι σ, το Λ = γ και όχι λ, το Γ = λ και όχι γ, το Μ/ = [μ]….. ΑS = [ε], ΕS = [ι] ΟS = [ι], ΥS = [ι].....: COΓIATAN (πολιάταν), ΑCΑΛΟΡΕΥΟΝΤS (απαγορεύοντι), ΚΑS (και), ΕΝΑΜ (ένας), ΔΣΚΑΜ (δίκας), ΚΡΕΜΑΤΑ(κρέματα - χρήματα), AΡEΜON (αρέσον), CASNEΘAS (παίνεθαι), AΡΛΥΡΙΟΝ (αργύριον), ΤΟΥΤΟΝ (= τούτον & τούτων), ΑΝΤΡΟCΙΝΟΜ (= αν-θρώπινος)….COΓIATAN (πολιάταν), ΑCΑΛΟΡΕΥΟΝΤS (απαγορεύοντι), ΚΑS (και), ΕΝΑΜ (ένας), ΔΣΚΑΜ (δίκας), ΚΡΕΜΑΤΑ(κρέματα - χρήματα), AΡEΜON (αρέσον), CASNEΘAS (παίνεθαι), AΡΛΥ-ΡΙΟΝ (αργύριον)….

Επιγραφή Πραισού Κρήτης, 7ου αι. π.Χ.

Επιγραφή Δρήρου Κρήτης,

7ου α. π.Χ.

11


Νομικός Κώδικας Γόρτυνας, 5 αι. π.Χ.

Αποτελεί αφενός τον πιο αρχαίο νο-μικό κώδικα που γνωρίζουμε και

αφετέρου ένα από τα πιο παλιά γρα-πτά μνημεία του σημερινού ελληνι-κού αλφαβητικού συστήματος γρα-

φής.

ΚΕΦΑ ΛΑΙΟ Γ’ΣΥΓ ΚΡΙΣ Η ΕΛΛ ΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦ ΗΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ

Α. ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛ. ΑΛΦΑ-ΒΗΤΟΥ

Ο Πλάτωνας, σχετικά με τον εφευρέτη των γραμμάτων, λέει τα εξής (σε νέα ελληνική από τις εκδόσεις «Κάκτος»): «Άκουσα λοιπόν να λένε ότι γύρω από την Ναύκρατι της Αιγύπτου γεν-νήθηκε κάποιος από τους εκεί θεούς, στον οποίο ανήκει και το ιερό πτηνό που ονομάζουν Ίβη. Το όνομά μάλιστα του Θεού αυτού είναι Θευθ. Λένε λοιπόν ότι αυτός πρώτος ανακάλυψε τους αριθμούς και τους λογαριασμούς ( αρίθμηση) και την γεωμετρία και την αστρονομία και ακόμη το παιγνίδι με τους πεσσούς και το παιγνίδι με τους κύβους και επί πλέον τα γράμματα. Και καθώς τότε ήταν βασιλεύς όλης της Αιγύπτου ο Θαμούς, κοντά στη μεγάλη πόλη της επάνω χώρας (της Άνω Αιγύπτου), που οι Έλληνες την ονομάζουν Αιγυπτιακές Θήβες και τον θεό της Άμμωνα, αφού ήλθε σ’ αυτόν ο Θευθ του επέδειξε τις εφευρέσεις του και υπεστήριξε ότι πρέπει να διαδοθούν στους άλλους Αιγυπτίους. ………….Όταν έφθασε στην περίπτωση του γραπτού λόγου, είπε ο Θευθ, «αυτή λοιπόν η μάθηση, βασιλιά μου, θα καταστήσει τους Αιγυπτίους περισσότερο σοφούς και με πιο καλό μνημονικό, γιατί ευρέθη το φάρμακο για την μνήμη και την σοφία». Και κείνος απήντησε: «Εφευρετικότατε Θευθ, άλλος έχει την δύναμη να

12


εφευρίσκει τα σχετικά με τις τέχνες, άλλος όμως να κρίνει, πόσο θα βλάψουν και πόσο θα ωφελήσουν εκείνους, που πρόκειται να τις χρησιμοποιήσουν. Και εσύ τώρα, επειδή είσαι ο πατέρας των γραμμάτων, εξ αιτίας προσωπικού σου ενδιαφέροντος ανέφερες το αντίθετο απ΄όσα μπορεί αυτή η τέχνη των γραμμάτων. ….ί». (Πλάτων, «Φαίδρος 274 - 275»)«Επειδή φωνήν άπειρον κατενόησεν είτε τις Θεός είτε και Θειος άνθρωπος, ως λόγος εν Αι-γύπτω Θευθ τινά τούτον γενέσθαι λέγων, ος πρώτος τα φωνήεντα εν τω απείρω κατενόησεν….» (Πλάτων, «Φίληβος 18 c»)

Επομένως ο Πλάτωνας λέει ότι άκουσε στην Αίγυπτο να λένε ότι τα γράμματα και τους αριθ-μούς τα επινόησε κάποιος βασιλιάς της Αιγύπτου με το όνομα Θεύθ και ο οποίος όταν πέθανε ανακηρύχτηκε Θεός κ.τ.λ. Και επειδή ο Πλάτωνας είπε τα ως άνω, σήμερα κάποιοι ισχυρίζονται ότι τα γράμματα του ελ-ληνικού αλφάβητου είναι έργο των Αιγυπτίων, οι οποίοι σχημάτισαν το αλφάβητο από τα εξής ιδεογράμματα: Α = αετός - άλφα, Β = πόδι = βήτα, D = χείρα, F = φίδι, όφις, m = κουκου-βάγια, Λ = λιοντάρι… (βλέπε πίνακα)

Ωστόσο αυτό είναι ένα λάθος συμπέρασμα, γιατί:1) Ο Πλάτωνας εδώ λέει ότι «άκουσε να λένε κάποιοι στην Αίγυπτο» και όχι αυτό το γεγο-

νός το διαπίστωσε ή το τι λένε οι Έλληνες ή οι άνθρωποι των γραμμάτων κ.τ.λ., άρα λέει κάτι κάτι που μπορεί να είναι και λάθος ή να ισχύει μόνο για άλλα αλφάβητα.

2) Άλλο το ελληνικό αλφάβητο και ο επινοητής του και άλλο το Αιγυπτιακό και ο επινοητής του. Ο Αιγυπτιακός μύθος μιλά για το ποιος ήταν ο εφευρέτης του Αιγυπτιακού αλφάβητου και όχι του ελληνικού .

3) Η ελληνική γραφή, όπως είδαμε πιο πριν, δεν εί-ναι δημιούργημα ενός ανθρώπου σε κάποια χρονική στιγμή, αλλά ένα δημιούργημα διαχρονικό των αν-θρώπων των γραμμάτων της Ελλάδας. Είναι ένα σύστη-μα γραφής που για να φτάσει στο σημείο που είναι σή-μερα πέρασε από πάρα πολλές φάσεις βελτίωσης - τρο-ποποίησης. Παράβαλε π.χ. ότι τελευταία βελτίωση - τροποποίηση έγινε πριν από λίγα χρόνια από τους δη-μοτικιστές οι οποίοι κατάργησαν τα πνεύματα και τα το-νικά σημάδια, δημιούργησαν ένα νέο τονικό σημάδι αντί για τα τρία τονικά σημάδια που είχαμε πριν κ.α.

4) Οι πρότυπες λέξεις του ελληνικού αλφάβητου εί-ναι διαφορετικές από αυτές στο Αιγυπτιακό, όπως δια-φορετικές είναι και αυτές του Αιγυπτιακού από του Φοι-νικικού, o λόγος άλλωστε που έχουν και διαφορετική ση-μασία. Οι Ελληνικές πρότυπες λέξεις φαίνονται να μοιάζουν με αυτές των άλλων αλφαβήτων, επειδή και οι μεν και οι δε αρχίζουν από τον ίδιο φθόγγο ή φώνημα. Όμως άλλο π.χ. τα alef, beth, gimel, daleth.. και άλλο τα

άλφα, γάμα, δέλτα… (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω).4) Τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου δεν είναι εικόνες ή περιγράμματα εικόνων

όντων με φωνητική αξία, όπως συμβαίνει στις αιγυπτιακές και φοινικικές γραφές (στην ιερατι-κή γραφή είναι πιστές εικόνες όντων και στις άλλες το απλουστευμένο περίγραμμά τους), αλλά το σχήμα είτε των ανάλογων στοματικών οργάνων προφοράς τους (αυτό ισχύει κυρίως για τα μικρά) είτε μιας ιδιότητας των όντων (αυτό ισχύει κυρίως για τα κεφαλαία), πρβ π.χ. το γράμμα Λ(λ) που υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος αυτός, θα πρέπει η γλώσσα να αναση-κωθεί και εσωστρεφώς προς το φάρυγγα. Ομοίως το γράμμα Β(β) υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος αυτός, θα πρέπει τα χείλη να σφίξουν, τα μάγουλα να γεμίζουν αέρα και κατόπιν να εμφυσήσουμε. Ομοίως τα λοιπά. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω).

5) Η Αιγυπτιακή γραφή είναι μια πάρα πολύ παλιά γραφή, παλαιότερη και από τη σημερι-νή ελληνική γραφή, και από αυτήν έχουν προκύψει πολλές άλλες γραφές (Φοινικική, Αραβική κ.α.) και ως εξ αυτού κάποιοι λαοί θα λένε, και σωστά, ότι οι Αιγύπτιοι ανακάλυψαν πρώτοι τα γράμματά τους. Ωστόσο το ότι ισχύει αυτό δεν σημαίνει και ότι η ελληνική γραφή έχει προήλ-θε από την Αιγυπτιακή, όπως υποθέτουν μερικοί. Θα ίσχυε αυτό, αν οι δυο γραφές είχαν και τον ίδιο τρόπο (σύστημα, μηχανισμό) γραφής και ίδια ποσότητα γραμμάτων. Κάτι που δεν ισχύει, γιατί:

Α) Τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου δεν είναι εικόνες όντων, όπως συμβαίνει στην Αιγυπτιακή γραφή (βλέπε πίνακα ιερογλυφικού αλφάβητου), αλλά το σχήμα των ανάλογων

ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΙΕΡΑΤΙΚΗΣ- HIEROGLYPHICS

13


στοματικών οργάνων προφοράς τους, πρβ π.χ. το γράμμα Λ(λ) που υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος αυτός, θα πρέπει η γλώσσα να ανασηκωθεί και εσωστρεφώς προς το φάρυγγα. Ομοίως το γράμμα Β(β) υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος αυτός, θα πρέπει τα χείλη να σφίξουν, τα μάγουλα να γεμίζουν αέρα και κατόπιν να εμφυσήσουμε. Ομοίως τα λοιπά. (Πε-ρισσότερα βλέπε στα επόμενα Κεφάλαια)

Β) Το αιγυπτιακό αλφάβητο - σύστημα γραφής, όπως θα δούμε πιο κάτω, έχει γράμματα μόνο τα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα των λέξεων, όπως περίπου γίνεται και στη Φοινικι-κή γραφή (απλώς στην Αιγυπτιακή γραφή τα γράμματα είναι πιστές σχεδόν εικόνες όντων, ενώ στη Φοινικική η απλοποιημένη γραφή τους).

Αντίθετα στο ελληνικό αλφάβητο – σύστημα γραφής, όπως θα δούμε πιο κάτω, υπάρ-χουν τα εξής σημάδια και γράμματα:

α) Τα κεφαλαία: Α, Β, Γ… και τα μικρά γράμματα: α, β, γ…, με τα οποία διακρίνονται οι πε-ρίοδοι και τα κύρια ονόματα: νίκη & Νίκη, αγαθή & Αγαθή…

β) Τα ομόφωνα γράμματα: ο & ω, η & υ & ι & οι… με τα οποία, βάσει κανόνων, υποδεί-χνουμε στη γραφή την ετυμολογία των λέξεων, δηλαδή αν αυτό που μιλούμε είναι αρσενικό ή θηλυκό, ουσιαστικό ή επίθετο κ.τ.λ., ώστε να έχουμε βοήθεια και στην κατανόηση των λέξεων (εύρεση της έννοιας των λέξεων) και διάκριση των ομοήχων, πρβ π.χ.: καλώ & καλώ, καλό & καλό, καλός & καλώς ..

β) Τα ορθογραφικά σημεία (τονικό σημάδι, διαλυτικά και απόστροφο) με τα οποία ση-μειώνονται οι τονιζόμενες και άτονες συλλαβές και η προφορά με έκθλιψη, με συναίρεση, με αποκοπή, με συνίζηση κ.τ.λ., πρβ π.χ.: πότε & ποτέ, μία και μια, σε όλα & σ’ όλα & σόλα, θεϊκός & θείος, υιός & δυϊκός, ότι & ό,τι…

Δηλαδή στην ελληνική γραφή: α) υπάρχουν γράμματα για όλους τους φθόγγους (για όλα τα φωνήεντα και για όλα τα σύμφωνα), ενώ στην Αιγυπτιακή, όχι (εκεί υπάρχουν γράμματα μόνο για τα σύμφωνα και μακρά φωνήεντα), β) καταγράφεται ό,τι λέμε φθογγικά, σε σύμφωνα και φωνήεντα, και συνάμα ό,τι εννοούμε ετυμολογικά (= σε μέρος λόγου, τύπο, παραγωγή και σύνθεση των λέξεων). Κάτι που γίνεται με την επινόηση - βοήθεια των ομόφωνων γραμ-μάτων Ο(ο) & Ω(ω), Η(η) & Υ(υ) & Ι(ι) …, των κεφαλαίων γραμμάτων: Α, Β, Γ… , των μικρών γραμμάτων: α, β, γ… και των ορθογραφικών σημείων (τόνου, αποστρόφου κ.τ.λ.), που μπαί-νουν στις λέξεις με κανόνες.

(Περισσότερα βλέπε πιο κάτω)

Β. ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΙΝΙΚΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛ. ΑΛΦΑΒΗ-ΤΟΥ

ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΠΑΔΟΙ ΤΟΥ Ο Ηρόδοτος, σχετικά με τους εφευρέτες των γραμμάτων, λέει επακριβώς, τα εξής: «Οι δε

Γεφυραίοι, οι οποίοι ήσαν οι Φονιάδες του Ίππαρχου, καθώς λένε αυτοί ήσαν από την Ερέτριαν, όμως, όπως εγώ υπολογίζω, αυτοί ήσαν Φοίνικες που ήρθαν μαζί με τον Κάδμο από τη Φοινίκη και κατοίκησαν στη χώρα που τώρα λέγεται Βοιωτία λαμβάνοντας ως μερίδιο την Τανάγρα. Από εκεί οι Γεφυραίοι διώχθηκαν από τους Βοιωτούς και κατέφυγαν στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι τους δέχθηκαν ως πολίτες με περιορισμούς, επειδή έκαναν πολλά αξιόποινα πράγματα που το ακατανόμαστό τους δεν μου επιτρέπει να τα πω. Οι Φοίνικες δε αυτοί, αυτοί που ήρθαν μαζί με τον Κάδμο και μέρος τους ήσαν οι Γεφυραίοι, πολλά και διάφορα μέρη κα-τοικήσαντες σ' αυτήν την χώρα (την Βοιωτία), εισήγαγαν και την διδασκαλία στους Έλληνες και μάλιστα τα γράμματα, που δεν ήταν πριν γνωστά τους, νομίζω, αφού οι Φοίνικες λέγεται ότι είναι αυτοί που ανακάλυψαν τα γράμματα και οι Έλληνες στον χρόνο συγχρόνως με την αλλαγή της γλώσσας (της φωνής) μετέβαλαν και την διάταξη των γραμμάτων ("τον ρυθμόν"). Διαβιούντες τότε οι Ίωνες με τους Γεφυραίους παρέλαβαν από αυτούς τα γράμματα και λίγα απ' αυτά τα μεταρρύθμισαν και ως απ' αυτό, και δικαίως, τα μεταρρυθμισμένα, τα ονόμασαν Ιωνικά, μια και ήταν δικής τους εφεύρεσης και τα υπόλοιπα Φοινικικά ως εισαγωγής από τους Φοίνικες.... .... Εγώ ο ίδιος είδα Καδμήϊα γράμματα στο ιερό του Απόλλωνα του Ισμηνίου στη Θήβα της Βοιωτίας σε επιγραφές που στηρίζονταν σε τρίποδες, πολλά από τα οποία ήσαν όμοια με τα Ιωνικά….» (Ηρόδοτος, Tερψιχόρη 57 – 5)

…………………………………………………………..«Οι δε Γεφυραίοι, των ήσαν οι φονέες οι Iππάρχου, ως μεν αυτοί λέγουσι,

εγεγόνεσαν εξ Ερετρίης την αρχήν, ως δε εγώ αναπυνθανόμενος ευρίσκω, ήσαν Φοίνικες των συν Κάδμω απικομένων Φοινίκων ες γην την νυν Βοιωτίην καλεο-

14


μένην, οικεον δε της χώρης ταύτης απολαχόντες την Ταναγρικήν μοίραν. Εντευ-θεν δε, Καδμείων πρότερον εξαναστάντων υπ' Αργείων, οι Γεφυραιοι ούτοι δευ-τέρα υπό Βοιωτών εξαναστάντες ετράποντο επ' Αθηνέων. Αθηναιοι δε σφεας επί ρητοισι εδέξαντο σφέων αυτων πολιήτας, πολλών τεων και ουκ αξιαπηγήτων επι-τάξαντες εργεσται. Οι δε Φοίνικες ούτοι, οι συν Κάδμω απικόμενοι, των ήσαν οι Γεφυραιοι, άλλα τε πολλά οικίσαντες ταύτην την χώρην εσήγαγον διδασκαλία ες τους Έλληνες και δη τα γράμματα, ουκ εόντα πριν Ελλησι ως εμοί δοκέειν, πρώτα μεν τοισι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες΄ μετά δε χρόνου προβαίνοντες άμα τη φωνή μετέβαλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων. Περιοίκεον δε σφεας τα πολλά των χώρων τούτων τον χρόνον Ελλήνων Ίωνες", οι παραλαβόντες διδαχή παρά των Φοινίκων τα γράμματα, μεταρρυθμίσαντές σφεων ολίγα εχρέωντο, χρεώμενοι δε εφάτισαν, ώσπερ και το δίκαιον έφερε εσαγόντων Φοινίκων ες την Ελλάδα, φοινικήϊα κεκλησθαι.... ίδον δε και αυτός Καδμήϊα γράμματα εν τω ιρω του Απόλλωνος του Ισμηνίου εν Θήβησι τησι Βοιωτων επί τρίποσι τρισί εγκεκο-λαμμένα, τα πολλά ομοια εόντα τοισι Ιωνικοισι»... (Ηρόδοτος, Tερψιχόρη 57 - 59)

…………………………………………………………………………….

Και επειδή ο Ηρόδοτος είπε τα ως άνω, σήμερα πολλοί ισχυρίζονται ότι οι ‘Έλληνες πή-ραν το αλφάβητο από τους Φοίνικες και οι Φοίνικες σχημάτισαν το αλφάβητό τους από ιδεο-γράμματα ως εξής: Alef - άλφα = κεφαλή βοδιού, beth - βήτα = οικία, gimel – γάμα = καμήλα, daleth – δέλτα – θύρα, he – χι = άγνωστο, βαβ - βήτα = καρφί, ζαγιν – ζήτα = όπλο, χεθ - ήτα = περίβολος, τεθ – θήτα = φράκτης, ιοντ – ιώτα = χείρα, καφ – κάπα = παλάμη, λαμεντ – λάμ-δα = βούκεντρο (μαστίγιο), μεμ – μι = ύδωρ, νουν – νι = ιχθύς ή φίδι, σαμεξ – ξι = άγνωστο, αγιν – όμικρον = μάτι, πε – πι = στόμα, σαδε = άγνωστο, κοφ = άγνωστο, ρες – ρω = κεφάλι, σιμ – σίγμα = δόντι, ταβ – τάφ = σημείο.

ΤΑ ΛΕΓΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΗΑΠΟ ΛΑΘΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ

Παρατηρώντας τα ως άνω λεγόμενα του Ηρόδοτου βλέπουμε ότι:1. Ο Ηρόδοτος μιλά όχι για εξακριβωμένα γεγονότα, αλλά για γεγονότα που υπολογίζει από μόνος του ότι συνέβηκαν ή ισχύουν (λέει: «ως εμοί δοκέειν….. αναπυνθανόμενος ευρίσκω…»), άρα ως τέτοια μπορεί να είναι και λάθος. Και είναι πράγματι λάθος και αυτό είπε από λάθος πληροφορίες είτε από λάθος υπολο-γισμούς (ο Πλούταρχος μιλά για σκόπιμη διαστρέβλωση), όπως θα δούμε πιο κάτω.2. Ο Ηρόδοτος λέει ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς του αυτοί που δολοφόνησαν τον Ίπ-παρχο είναι και αυτοί που έφεραν μαζί με τον Κάδμο από τη Φοινίκη τα γράμματα στην Ελ-λάδα, δηλαδή οι Φοίνικες Γεφυραίοι. Ωστόσο σύμφωνα με τους Αριστοτέλη (Αθηναίων Πολιτεία, κεφ.18), Θουκυδίδη (Ιστορία Α, 20-21 και Ιστορία Στ 54 - 60), Πλάτωνα (Ίππαρχος 229 b – e) κ.α., καθώς και το Ψήφισμα του Δημοφώντος (Ανδοκίδης, "Περί των μυστηρίων" 96 - 98), ντοκουμέντα αδιάψευστα, ο Ίπ-παρχος δολοφονήθηκε όχι από Φοίνικες, αλλά από Αθηναίους, τους αδελφούς Αρμόδιο και Αριστογείτονα, κατά το κίνημα των δημοκρατικών εναντίον των τυράννων, γεγονός που ο Ηρόδοτος παντελώς αποσιωπά. Επομένως τα ως άνω λεγόμενα του Ηρόδοτου σχετικά με τους Γεφυραίους κτ.λ. είναι εκτός πραγματικότητας.Και το γιατί τα λέει όλα αυτά τα αναληθή πράγματα ο Ηρόδοτος είναι είτε από λάθος πληρο-φόρηση ή υπολογισμούς είτε από σκόπιμη διαστρέβλωση για τους λόγους που θα δούμε πιο κάτω να μας λέει ο Πλούταρχος.3. Ο Ηρόδοτος λέει ότι οι Γεφυραίοι, όταν πήγαν στην Αθήνα, εκτός από τη δολοφονία του Ίπ-παρχου έκαναν και πολλά άλλα άσχημα πράγματα που όμως δεν τα κατονομάζει με το αιτιο-λογικό του ακατονόμαστου. Ωστόσο σύμφωνα με το Ψήφισμα του Δημοφώντος , ντοκουμέντο αδιάψευστα, αλλά και τον Αριστοτέλη (Αθηναίων Πολιτεία, κεφ.18), το Θουκυδίδη (Ιστορία Α, 20-21 και Ιστορία Στ 54 - 60), τον Πλάτωνα (Ίππαρχος 229 b – e) κ.α., επί εποχής Ίππαρχου στην Αθήνα τα μόνα ακατονόμαστα γεγονότα που συνέβηκαν ήταν η τυραννική διακυβέρνηση και ο ανήθικος βίος (ήταν παιδεραστής, ομοφυλόφιλος κ.α.) του Ίππαρχου, κάτι που οδήγησε τους δημοκρατικούς (μαζί και οι αδελφοί Αρμόδιος και Αριστογείτων) να κάνουν κίνημα εναντίον τους και να τον δο-λοφονήσουν. Επομένως ο Ηρόδοτος και αποσιωπά σημαντικά γεγονότα για τη δημοκρατία και αποδίδει σε

15


άλλους, στους Φοίνικες, όχι μόνο τη δολοφονία του Ίππαρχου, αλλά και τα ακατονόμαστα που έκανε ο ίδιος ο τύραννος των Αθηνών Ίππαρχος! Και το γιατί τα λέει όλα αυτά τα αναληθή πράγματα ο Ηρόδοτος είναι είτε από λάθος πληρο-φόρηση ή υπολογισμούς είτε από σκόπιμη διαστρέβλωση για τους λόγους που θα δούμε πιο κάτω να μας λέει ο Πλούταρχος.4. Ο Ηρόδοτος λέει ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, οι Έλληνες αρχικά δεν είχαν γρα-φή και ακολούθως έκαναν εισαγωγή της σημερινής γραφής από τη Φοινίκη. Ωστόσο και αυτό είναι μια αναληθής υπόθεση, γιατί:α) Αν οι Έλληνες είχαν πάρει τα γράμματα από τους Φοίνικες, η ελληνική και η Φοινικική γρα-φή θα είχαν ίδιο μηχανισμό, ίδιο είδος και ίδια ποσότητα γραμμάτων, κάτι που δεν ισχύει, όπως θα δούμε πιο κάτω.β) Από τις αρχαιολογικές ανασκαφές φαίνεται ότι οι Έλληνες είχαν γραφή πολύ πριν από τους Φοίνικες, την καλούμενη γραμμική γραφή Α’ και Β’. γ) Ο Διόδωρος Σικελιώτης (βίβλος 5, 56 – 74 κ.α.) λέει ότι εκείνοι που εφεύραν τα γράμματα ήσαν οι Πελασγοί (= οι πρόγονοι των Ελλήνων, σύμφωνα με Ηρόδοτο και Θουκυδίδη) και όταν λόγω κάποιου κατακλυσμού (του Κατακλυσμού του Δευκαλίωνας, όπως είπαν οι Αιγύ-πτιοι στο Σόλωνα, όταν τους είχε επισκεφτεί, σχετικά βλέπε και στον Τιμαίο του Πλάτωνα) χάθηκαν τα ελληνικά γραπτά μνημεία και έτσι βρήκαν την ευκαιρία οι Φοίνικες και ιδιοποιήθη-καν την εφεύρεσή τους. Το μόνο, λέει, που έκαναν οι Φοίνικες ήταν μερικές μετατροπές στα πελασγικά γράμματα και επειδή πολύ κόσμος χρησιμοποίησε κατόπιν αυτή τη γραφή των Φοι-νίκων, είχε ως συνέπεια πολλοί να ονομάζουν τα γράμματα Φοινικικά. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω).5. Ο Ηρόδοτος λέει ότι <<επειδή μερικά γράμματα του ελληνικού αλφάβητου λέγονται Ιωνικά και επειδή πολλοί λένε τα γράμματα Φοινικικά και επειδή είδε ο ίδιος στη Θήβα επιγραφές με Φοινικικά γράμματα>>, άρα, υποθέτει ο Ηρόδοτος ότι οι Φοίνικες με τον Κάδμο εφεύραν το αλφάβητο από τη Φοινίκη και οι Ίωνες το μεταρρύθμισαν, όταν άλλαξε στο χρόνο η φωνή τους, για να προσαρμοστεί στη γλώσσα τους. Ωστόσο και αυτό είναι λάθος υπόθεση, γιατί:α) Η φωνή είναι φθόγγοι και οι φθόγγοι αφενός είναι ίδιοι σε όλες τις γλώσσες μ(λόγω των γλωσσικών δανείων και των ηχοποίητων λέξεων) και αφετέρου δεν αλλάζουν στο χρόνο (είναι κάτι ως τα στοιχεία οξυγόνο, υδρογόνο κ.τ.λ. στην ύλη), ώστε να απαιτείται αλλαγή του αλ-φάβητου. Απλώς αλλάζουν στο χρόνο οι φθογγικές συνθέσεις των συστατικών στοιχείων (ρί-ζας, θέματος κ.τ.λ.) των λέξεων με τα καλούμενα φθογγικά πάθη (δηλαδή με την πρόσθεση ή αφαίρεση ή αντιμετάθεση ή εναλλαγή φθόγγου σε μια λέξη) και αυτό είτε για ευφωνία (ευστο-μία) είτε για σημασιολογική διαφοροποίηση πρβ π.χ.: πυρί-α > σπύρτ-α, κόν-ις > σκόν-η, (σ)άλς > άλα-ς, άλλα-τος.. > αλάτ-ι, αλλατι-ού.. ιατρ-ός > γιατρ-ός, οικοκυρ-ά > νοικοκυρ-ά, μέρ-η > μέλ-η, καρδερίνα > γαρδέλι, μάζα > μαζτός – μαστός, αμαζόνα (χωρίς μαστό), δένδρον > δέντρ-ο….. πένης > πείνα, τρέμω > τρόμος, νέμω > νομή, νόμος… λέγω,εις,ει….Πιο απλά, αν καταργηθεί ένας φθόγγος από μια λέξη, υπάρχει σε άλλη και αν ένας φθόγγος μιας λέξης αλλάξει, αλλάζει σε άλλο που υπάρχει, πρβ: δέντρον > δέντρο, μέρη > μέλη, πένης > πείνα…. Ο λόγος και για τον οποίο, αν και αλλάζει κατά καιρούς η γλώσσα το αλφάβητο πα-ραμένει το ίδιο.(Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο «Επιστημονικής γλωσσολογία», Α. Κρασανάκη)β) Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ του ελληνικού και του φοινικικού αλφάβητου δεν έγκειται στο ότι η ελληνική γλώσσα έχει διαφορετικούς φθόγγους από ό,τι έχει η Φοινικική (όλες οι γλώσσες, αρχαίες και νέες, έχουν τους αυτούς φθόγγους λόγω των γλωσσικών δανείων και των ηχοποίητων λέξεων), αλλά στο ότι η μια γλώσσα έχει διαφορετικό σύστημα γραφής από την άλλη και ως απ αυτό και διαφορετική ποσότητα και είδος γραμμάτων. Πιο απλά, το ότι στο ελληνικό αλφάβητο υπάρχουν γράμματα (τα: ω, η, υ, καθώς και τα δίψηφα αι, οι, υι, ου…) που δεν υπάρχουν στο φοινικικό δεν σημαίνει και ότι τα γράμματα αυτά είναι για φθόγγους που δημιουργήθηκαν ξαφνικά στην ελληνική ή που δεν υπήρχαν στη Φοινικική γλώσσα. Απλώς στη ελληνική γραφή (κάτι που δεν υπάρχει σε καμιά άλλη γραφή, πλην μερικώς στη λατινική) υπάρχουν επιπλέον ορισμένα ομόφωνα γράμματα, τα: Κεφαλαία: Α, Β, Γ.. και μικρά γράμμα-τα: α, β, γ.., καθώς και τα: Ο(ο) & Ω(ω), Ι(ι) & Υ(υ) & Η(η) & ΟΙ(οι)… για νοηματικούς (ετυμολο-γικούς) λόγους. Δηλαδή για υπόδειξη της ετυμολογίας (μέρους λόγου, τύπου, γένους, παρα-γωγής και σύνθεσης) των γραπτών λέξεων, ώστε να έχουμε βοήθεια και στην κατανόησή τους (να ξέρουμε αν μιλούμε για ρήμα ή ουσιαστικό κ.τ.λ., πρωτότυπη ή παράγωγη λέξη κ.τ.λ.) και διάκριση των ομοήχων (γράφοντας π.χ. τα πτωτικά με –ο,ι.. και τα ρήματα με –ω,ει.. τα θηλυ-κά με –η και τα ουδέτερα με –ι…) πρβ: καλή & Καλή (κύριο όνομα) & καλοί & καλεί, καλό & καλώ, αγαθοί & αγαθή & Αγαθή, καλός & καλώς, λύρα & λίρα, ημείς & υμείς, φοιτώ & φυτό, Κρήτη > Κρητικός & κρίνω > κριτικός... Τα ως άνω ομόηχα γράμματα δεν υπάρχουν στο φοινικικό αλφάβητο, επειδή είναι αρχαιότερης

16


τεχνολογίας. Εκεί υπάρχουν μόνο τόσα γράμματα όσα τα σύμφωνα (ως σύμφωνα λογίζονται και τα συμπλέγματα: b, d, g, x, …) και τα μακρά καλούμενα φωνήεντα. Μακρά φωνήεντα λέγονται τα δυο αα, εε, οο, ιι.. που υπάρχουν πριν ή μετά από σύμφωνο, όπως π.χ. στις λέξεις: Ααρών, Αβραάμ, Ιεζεκιήλ, πλέετε, προορίζω, διίσταμαι… Βραχέα φωνήεντα λέγονται τα μονά (οι φθόγγοι) φωνήεντα που υπάρχουν μετά ή πριν από σύμφωνο και αυτά δεν έχουν γράμμα, επειδή εννοούνται. Απλώς για τους αρχάριους ση-μειώνονται στη γραφή με ειδικά σημάδια που μπαίνουν πάνω ή κάτω από το σύμφωνο που έχει φωνήεν. (Περισσότερα για τη Φοινικική γραφή βλέπε σε ειδικό μέρος)Επομένως και ύστερα από όλα τα πιο πάνω, η ως άνω άποψη του Ηρόδοτου, σχετικά με τον εφευρέτη του ελληνικού αλφάβητου (δηλαδή την εισαγωγή του από τη Φοινίκη και στη συ-νέχεια μετατροπή του, για να προσαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα), είναι λάθος υπολογι-σμός. Η ελληνική γραφή είναι μια εντελώς διαφορετική γραφή, πιο τέλεια και πιο απλή από όλες τις άλλες. γ) Πράγματι ορισμένα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου λέγονται Ιωνικά, αυτά είναι τα Ω, Η, όμως αυτά λέγονται έτσι όχι για τους λόγους που νομίζει - λέει ο Ηρόδοτος, αλλά επειδή αυτά υπήρχαν μόνο στο Ιωνικό αλφάβητο και όχι και στα στα αλφάβητα των άλλων ελληνικών πόλεων-κρατών (Δωριέων, Αιολέων, Κρητών κ.α.). Οι Ίωνες προσθέσανε αυτά τα γράμματα στο αλφάβητό τους, για τους τεχνικούς- εννοιολογικούς λόγους που είδαμε πιο πριν, αλλά και θα δούμε πιο κάτω, δηλαδή για υπόδειξη μέσω αυτών και των Ε & ΑΙ, Ι & ΕΙ & Υ.. πιο άνετα των μερών λόγου και των ομοήχων λέξεων, πρβ: καλώ & καλό, καλή & καλοί & καλεί …δ) Πράγματι πολλοί λαοί, όπως οι Εβραίοι, οι Αραβες κ.α. πήραν το αλφάβητό τους από τους Φοίνικες και ως εξ αυτού και δικαίως λένε ότι οι Φοίνικες ανακάλυψαν πρώτοι τα γράμματα. Όμως αυτό δε σημαίνει αυτόματα και ότι και οι Έλληνες πήραν τη γραφή τους (= τη γραφή που έχουν μετά από τη γραμμική) από τους Φοίνικες. Αυτό θα ίσχυε, αν οι δυο γραφές είχαν ίδιο μηχανισμό και ίδια ποσότητα και είδος γραμμάτων. Κάτι που δεν συμβαίνει, όπως είδαμε πιο πριν και ως θα δούμε και πιο κάτω.

Σημειώνεται ότι:1) Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς (Διόδωρο, Στράβωνα, Ισοκράτη, Πλάτωνα, Ηρόδο-το κ.α.), οι Καδμείοι ή Θηβαίοι ήταν ένα φύλο που με αρχηγό τον Κάδμο είχε έρθει στην Ελ-λάδα από την Ερυθρά Θάλασσα (μέσω Αιγύπτου και Φοινίκης) και έκανε αποικία στη Βοιωτία, όπου έκτισε τη Θήβα ή Καδμεία. Επομένως: Α) Οι Καδμείοι ή Θηβαίοι δεν ήσαν Έλληνες, Έλ-ληνες έγιναν μετά. Β) Όταν οι Καδμείοι ήρθαν στην Ελλάδα, έγραφαν όχι με την Ελληνική, αλλά με τη Φοινικική γραφή (λείψανα της οποίας είδε ο Ηρόδοτος, όταν πήγε στη Θήβα), όπως λέει ο Διόδωρος (5 , 58), Γ) Η γραφή των Καδμείων ή Θηβαίων είναι Φοινικικής κατα-γωγής και όχι η γραφή των άλλων Ελλήνων (Αθηναίων, Σπαρτιατών, Κρητών κ.α.). Οι Καδμείοι, οι Δαναοί και οι Εβραίοι ήσαν φύλα που από την Ερυθρά θάλασσα πήγαν στην Αίγυπτο. Από εκεί τους έδιωξαν οι Αιγύπτιοι και οι Καδμείοι πήγαν στην Φοινίκη (απ΄όπου και Φοίνικες), αλλά και στη Βοιωτία, οι Εβραίοι στην Ιουδαία και οι Δαναοί στην Πελοπόννησο. (Περισσότερα για τα φύλα και την καταγωγή των Ελλήνων» βλέπε στο βιβλίο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», Α. Κρασανάκη) 2) Κανένας άλλος αρχαίος συγγραφέας δεν λέει ότι ο Κάδμος έφερε τα γράμματα από την Φοινίκη. 3) Οι Καδμείοι (ή μετά Θηβαίοι», δεν βοήθησαν ποτέ τους Έλληνες εναντίον των βαρβάρων. Δηλαδή δεν έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο και μήδισαν στα Περσικά και γι αυτό άλλωστε ο Ηρόδοτος τους αποκάλεσε βάρβαρους. Μάλιστα μετά τα Περσικά οι Θηβαίοι ή Καδμείοι γλύ-τωσαν την εξολόθρευσή τους από τους Έλληνες (απλώς οι Αθηναίοι τους έβαλαν φόρο υπο-τέλειας), επειδή οι Σπαρτιάτες τους ήθελαν βοηθούς τους προκειμένου να νικήσουν τους Αθη-ναίους που ήθελαν να πάρουν από τους Σπαρτιάτες την ηγεμονία των Ελλήνων. Ωστόσο μετά, όταν οι Καδμείοι αμφισβήτησαν και την ηγεμονία των Μακεδόνων επί των Ελλήνων, ο Μ. Αλέξανδρος κατάστρεψε ολοσχερώς την πόλη τους, την καδμεία (= η Θήβα), και έκτοτε έπαψε να υπάρχουν τα ονόματα «Καδμεία» και «Καδμείος» με την παλιά εθνική τους σημα-σία.

(Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», Α. Κρασανάκη)

Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΗΘΗΣ(Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ)

Σύμφωνα με το βιογράφο και φιλόσοφο Πλούταρχο (βλέπε το έργο του «ΗΘΙΚΑ ή Περί της Ηροδότου κακοηθείας»), ο Ηρόδοτος ήταν μεν πάρα πολύ καλός συγγραφέας, όμως έγραψε

17


πολλά ανακριβή πράγματα, όπως ότι οι Γεφυραίοι, Έπαφος, ο Κάδμος, ο Ηρακλής, η Ιώ κ.α. ήταν Φοίνικες ή Αιγύπτιοι και όχι Έλληνες, κάτι για το οποίο ο Πλούταρχος δε συμφωνούσε και γι αυτό τον απεκάλεσε «Κακοήθη». Η αιτία, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, για την οποία ο Ηρόδοτος έγραψε αυτά τα αναληθή πράγματα ήταν γιατί ο Ηρόδοτος είχε ζητήσει χρήματα από τους Θηβαίους, για να τους εκθειάζει και κείνοι δεν του έδωσαν και συνάμα, γιατί οι Θη-βαίοι είχαν μηδίσει ή δε φέρθηκαν όπως έπρεπε στη μάχη των Θερμοπυλών (κάτι για το οποίο και ο Πλούταρχος δε συμφωνούσε, δικαιολογούσε όμως την αιτία που το έκαναν) και μ’ αυτό τρόπο ο Ηρόδοτος τους εκδικούνταν. Λέει συγκεκριμένα: «τον γαρ ΄Επαφον και την Ιώ και τον Ιασον και τον Αργον ολως αφηκε, φιλοτιμούμενος μη μόνο αλλους Ηρακλεις Αιγυπτίους και Φοίνικας αποφαίνειν, αλλά και τούτον τον Ηρακλή, ον αυτός τρίτον γεγονέναι φησίν, ε[ις βαρβάρους αποξενωσαι της Ελλάδος,.... (Πλούταρχος «Κα-κοήθειες Ηρόδοτου» 857, 14 F) «Αριστογείτονα μέντοι ουκέτι κύκλω και κακώς, αλλ΄αντικρυς δια πυλων εις Φοινίκην εξελαύ-νει, Γεφυραιον γεγονέναι λέγων ανέκαθεν΄ τους δε Γεφυραίους ουκ απ΄ Ευβοίας ουδ΄ Ερετριεις, ώσπερ οιονται τινες, αλλά Φοίνικας είναι φησιν, αυτός ούτω πεπυσμένος».... (Πλούταρχος «Κακοήθειες Ηρόδοτου» 860, 23, F)<<Αριστοφάνους δε του Βοιωτού γράψαντος ότι χρήματα μεν αιτήσας ουκ {έλαβε παρά Θη-βαίων....>> (864, 31 d) <<Τους δε Θηβαίους πρώτον μεν φησι μετά των Ελλήνων εόντας μάχεσθαι υπ’ ανάγκης εχόμενους..… αποσχισθέντες οι Θηβαίοι χείρας τε προέτειναν και ήσον των βαρβάρων, λέγο-ντες τον αληθέστατον των λόγων, ως μήδισαν και γη και ύδωρ έδοσαν βασιλεί, υπό δ’ ανάγκης εχόμενοι εις Θερμοπύλας…. Ειτ΄ ου δήλος εστιν ιδιαν τινά προς Θηβαίους έχων ορ-γήν και δυσμένειαν, υφ’ ης ου μόνο διέβαλε ψευδώς και αδίκως την πόλιν, αλλ ουδέ του πιθα-νού της διαβολής εφρόντισεν, ουδ όπως αυτός εαυτω τα αναντια λέγων παρ’ ολίγους αν-θρώπους ου φανειται συνειδώς;>> ( Πλούταρχος «Κακοήθειες Ηρόδοτου» 865, β)

Και έχει δίκιο ο Πλούταρχος να λέει αυτά που λέει (μπορεί να μην έχει δίκιο για το ότι ο Ηρόδο-τος χρηματιζόταν, όμως έχει δίκιο για τα άλλα), γιατί:1) Όλοι εκείνοι (Ηρακλής, Κάδμος, Ευρώπη κ.τ.λ.) που ο Ηρόδοτος αποκαλεί βάρβαρους ή Αιγυπτίους και ο Πλούταρχος δεν συμφωνεί είναι πράγματι είτε Θηβαϊκής καταγωγής είτε από άλλες περιοχές που μήδισαν στα Περσικά. Παρέβαλε για παράδειγμα ότι ο Ηρακλής ήταν γιος της Θηβαίας Αλκμήνης, ο Κάδμος ήταν ιδρυτής, αλλά και πρόγονος των βασιλιάδων της Θή-βας που μήδισαν στα περσικά κ.α. 2) Τα λεγόμενα του Πλούταρχου επιβεβαιώνονται όχι μόνο από τα λεγόμενα του Αριστοτέλη (Αθηναίων Πολιτεία, κεφάλαιο 18), του Θουκυδίδη (ιστορία Α, 19 – 20 και Ιστορία ΣΤ, 54 - 60), του Πλάτωνα (Ίππαρχος 229 b – e) κ.α., αλλά και από το Ψήφισμα του Δημοφώντος (Ανδοκί-δης, "Περί των μυστηρίων" 96 - 98), αδιάψευστο ντοκουμέντο.

Συγκεκριμένα ο Αριστοτέλης λέει τα εξής: «Ο Πεισίστρατος, ένας δίγαμος στρατηγός που κα-τέλαβε δια των όπλων την εξουσία των Αθηνών, όταν πέθανε πήραν την εξουσία οι γιοι του, ο Ιππίας και ο Ίππαρχος (από νόμιμο γάμο του Πεισίστρατου) και ο Ιοφών και ο Ηγησίστρατος ή Θεσσαλός ( από παράνομο γάμο). Οι αδελφοί αυτοί, και ως πάντα μας λέει ο Αριστοτέλης, πέρα του ότι ήσαν τύραννοι (αντιδημοκρατικοί ή χουντικοί λέμε σήμερα) ήσαν και ανήθικοι. Ο Ίππαρχος έρεπε σε παιδικούς έρωτες (δηλ. ήταν παιδεραστής ως θα λέγαμε σήμερα) και ο Ηγησίστρατος ήταν ψεύτης, υβριστής και ομοφυλόφιλος που αγάπησε ερωτικά ("ερασθείς") τον Αρμόδιο. Μάλιστα επειδή ο Αρμόδιος δεν ανταποκρινόταν στις ανώμαλες ορέξεις του Ηγη-σίστρατου, ο τελευταίος δε συγκρατούσε την οργή του, αλλά και κατά τα άλλα δείκνυε προσβλητική στάση κατά του πρώτου. Τον αποκάλεσε και δημοσίως μαλάκα ("λοιδορήσας τι τον Αρμόδιον ως μαλακόν όντα" ) και εμπόδισε την αδελφή του στο να πάει στη γιορτή των Παναθηναίων ως κανηφόρος παρθένος. Όλα αυτά εξόργισαν τα αδέλφια Αριστογείτονα και Αρμόδιο και τους φίλους τους, με συνέπεια να λάβουν μέρος στο ανατρεπτικό κίνημα των δημοκρατικών εναντίον των τυράννων την ημέρα της πομπής (λιτανείας) των Παναθηναίων. Ωστόσο οι δημοκρατικοί πραξικοπηματίες παρατηρώντας στην πομπή τον τύραννο Ιππία να συνομιλεί στην Ακρόπολη φιλικά με έναν δημοκρατικό πραξικοπηματία (φίλο του Αριστογείτο-να), νόμισαν ότι αυτός τους πρόδιδε και θέλοντας να κάνει κάτι ο Αρμόδιος πριν συλλη-φθεί, πρόλαβε και φόνευσε τον Ίππαρχο στο Λεωκόριον, βλάπτοντας έτσι το όλο ανατρεπτι-κό κίνημα των δημοκρατικών. Στη συνέχεια από τα δυο αδέλφια φονεύθηκε επιτόπου ο Αρ-μόδιος και ο Αριστογείτονας κλείστηκε στη φυλακή, όπου αργότερα το φόνευσε και αυτόν ο Ιππίας,... Ακολούθως, και ως πάντα λέει ο Αριστοτέλης, όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, θεσμοθετήθηκε ο εκάστοτε πολέμαρχος να διοργανώνει επιτάφιους αγώνες προς τιμή των πεσόντων στις μάχες και να κάνει επιμνημόσυνες τελετές για τον Αρμόδιο και Αριστογείτονα.

18


("Αθηναίων Πολιτεία" , Κεφ. 18) Το ψήφισμα της Αθηναϊκής βουλής λέει επακριβώς τα εξής:‘Εδοξε τη βουλή και τω δήμω..... Εάν τις δημοκρατίαν καταλύη τήν Αθήνησιν..... Εάν δε τις κτείνων τινά τούτων αποθάνη ή επιχειρών, ευ ποιήσω αυτόν τε και τούς παί-

δας τούς εκείνου καθ άπερ Αρμόδιον τε και Αριστογείτονα και τούς απογόνους αυτών... (Ανδοκίδης, "Περί των μυστηρίων" 96 - 98)

Σημειώνεται επίσης ότι:Α) Πιθανόν ο Ηρόδοτος να αποσιώπησε – παραποίησε τη διαμάχη μεταξύ των Αθη-ναίων δημοκρατικών και αντιδημοκρατικών (τυράννων), καθώς και τον ανήθικο βίο των Τύραννων Πεισιστρατιδών, επειδή τα γεγονότα αυτά ήταν κάτι που αδι-κούσε τη μεγάλη ιστορία και πολιτισμό της Αθήνας, κάτι που δεν έβρισκε λογικό ο Πλούταρχος. Β) Αν και ο Ηρόδοτος αποσιώπησε τον ανήθικο βίο των Τύρρανων της Αθήνας κ.τ.λ., όταν πήγε στην Αθήνα έγινε αποδεκτός με τιμές ακόμη και από τους δημο-κράτες Αθηναίους. Και αυτό, επειδή στα βιβλία του, αν και μη Αθηναίος, υμνεί - εκθειάζει όλους τους Αθηναίους για τον πολιτισμό και την ιστορία τους, και ιδιαίτε-ρα για τη νίκη τους εναντίων των βαρβάρων και πολυπληθέστερων Περσών.

Ο ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΛΕΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ (ΚΑΔΜΕΙΟΙ κ.α.) ΟΙΚΕΙΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΝΟΗΣΕΙΣ

Ο Διόδωρος Σικελιώτης, απαντώντας σε όποιον έχει την άποψη ότι οι Φοίνικες εφεύραν τα γράμματα, λέει ότι οι Φοίνικες δεν ήταν οι εφευρέτες των γραμμάτων και αριθμών, αλλά οι Πελασγοί (= οι πρόγονοι των Ελλήνων, σύμφωνα με Θουκυδίδη και Ηρόδοτο) και απλώς το μόνο που έκαναν ήταν να αλλάξουν τη μορφή των γραμμάτων και, καθώς η πλειοψηφία των ανθρώπων χρησιμοποίησε αυτό το είδος των γραμμάτων, γι αυτό τους δόθηκε η ονομασία φοινικικά, πρβ: «… Στους Έλληνες λέγεται ότι πρώτος ανακάλυψε τους ρυθμούς και το τραγούδι ο Λίνος και όταν ο Κάδμος έφερε από τη Φοινίκη τα λεγόμενα γράμματα, πρώτος αυτός μετέφερε στην ελ-ληνική γλώσσα, όρισε την ονομασία του καθενός και χάραξε το σχήμα τους. Γενικώς όλα μαζί τα γράμματα ονομάστηκαν Φοινικικά, επειδή μεταφέρθηκαν στους Έλληνες από τους Φοίνι-κες, ειδικά όμως, επειδή πρώτοι οι Πελασγοί χρησιμοποίησαν τους φερόμενους χαρακτήρες προσαγορεύτηκαν Πελασγικά……. Ο Λίνος, λοιπόν, λένε πως συνέταξε με Πελασγικά γράμ-ματα αφήγημα με τις πράξεις του πρώτου Διόνυσου και τους λοιπούς μύθους και το άφησε στα απομνημονεύματά του. Με τον ίδιο τρόπο χρησιμοποίησαν τα Πελασγικά γράμματα ο Ορ-φέας και ο Προναπίδης, που ήταν δάσκαλος του Ομήρου και εμπνευσμένος τραγουδοποιός. Το ίδιο και ο Θυμοίτης…. (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 3, 67)«… Οι Ηλιάδες ( = οι αρχαίοι κάτοικοι της Ρόδου) αναδείχθηκαν ανώτεροι από όλους στη μόρ-φωση και κυρίως στην αστρονομική. Εισηγήθηκαν πολλά σχετικά με τη ναυτιλία και όρισαν τον χωρισμό της ημέρας σε ώρες….. Ο (Ρόδιος) Ακτίς βάζοντας πλώρη για την Αίγυπτο ίδρυ-σε εκεί τη λεγόμενη Ηλιούπολη, δίνοντας το όνομα του πατέρα του (Ήλιου). Από αυτόν έμα-θαν αργότερα οι Αιγύπτιοι τα θεωρήματα της αστρονομίας. Όταν, όμως, έγινε ο κατακλυσμός στην Ελλάδα, από τις βροχοπτώσεις χάθηκαν οι περισσότεροι άνθρωποι. Μαζί με εκείνα συ-νέβηκε να καταστραφούν και τα γραπτά μνημεία και γι αυτή την αιτία, οι Αιγύπτιοι, βρίσκοντας την ευκαιρία, ιδιοποιήθηκαν όλα τα περί αστρονομίας και επειδή, λόγω της άγνοιάς τους, οι Έλληνες δεν μπορούσαν πλέον να επικαλεσθούν τις γραπτές μαρτυρίες, ενισχύθηκε η άποψη ότι πρώτοι οι Αιγύπτιοι ανακάλυψαν τα άστρα. Με τον ίδιο τρόπο, μολονότι οι Αθηναίοι ίδρυ-σαν πόλη στην Αίγυπτο, που την ονόμαζαν Σαίνς, το γεγονός ξεχάστηκε λόγω του κατακλυ-σμού. Γι αυτές, λοιπόν, τις αιτίες πολλές γενιές αργότερα ο Κάδμος του Αγήνορα θεωρήθηκε ότι πρώτος αυτός έφερε τα γράμματα από τη Φοινίκη στην Ελλάδα και από τον καιρό του Κάδμου και στο εξής πίστευαν για τους Έλληνες πως έκαναν πάντα συμπληρωματικές ανακα-λύψεις στην επιστήμη των γραμμάτων, καθώς ένα είδος καθολικής άγνοιας κατείχε τους Έλλη-νες…….(Διόδωρος Σικελιώτης. βίβλος 5, 57)

19


…Στις Μούσες, δόθηκε από τον πατέρα τους, η ανακάλυ-ψη των γραμμάτων και η σύνθεση των επών, η λε-

γόμενη ποιητική. Σε εκείνους που λένε πως οι Σύριοι είναι οι εφευρέτες των γραμμάτων, πως οι Φοίνικες τα έμαθαν από εκείνους και τα παρέδωσαν στους Έλληνες και πως αυτοί οι Φοί-νικες ήταν εκείνοι που έπλευσαν με τον Κάδμο στην Ευρώπη και πως γι αυτό οι Έλληνες ονο-μάζουν τα γράμματα Φοινικικά, απαντούν πως οι Φοίνικες δεν ήταν οι αρχικοί εφευρέτες και πως το μόνο που έκαναν ήταν να αλλάξουν τη μορφή των γραμμάτων και, καθώς η πλειοψη-φία των ανθρώπων τα χρησιμοποίησε αυτό το είδος των γραμμάτων, γι αυτό τους δόθηκε η παραπάνω ονομασία»…… (Διόδωρος Σικελιώτης. βίβλος 5, 74)

Παράλληλα, ο Διόδωρος Σικελιώτης αναφέρει και ότι σύμφωνα με όσα του είπε ο επιγραμμα-τοποιός Δοσιάδης, τα γράμματα είναι εφεύρεση των Κρητών. "Δοσιάδης δε εν Κρήτη φησίν ευ-ρεθήναι αυτά (τα γράμματα)… ( Διόδωρος, Ε. Μπέκερ, "Ελλ. Ανέκδοτα" ΙΙ 783,14) Σημειώνεται, επίσης, ότι:1) Σωστά λέει ο Διόδωρος ότι οι Φοίνικες δεν είναι οι εφευρέτης της ελληνικής γραφής, όμως κάνει λάθος που νομίζει ότι οι Έλληνες πήραν τη γραφή από τους Φοίνικες κάτι ως αντιδάνειο, γιατί άλλο πράγμα η ελληνική γραφή και άλλο πράγμα η Φοινικική, όπως θα δούμε πιο κάτω.Προφανώς. επειδή η αρχική γραφή των Ελλήνων, η γραμμική, ήταν πάρα πολύ δύσκολη, κάποιοι από τους Έλληνες, όταν ήρθαν οι Καδμείοι στην Ελλάδα, να χρησιμοποίησαν την Φοινικική γραφή και κατόπιν, επειδή η γραφή αυτή δεν ήταν αποτελεσματική στην ελληνική γλώσσα, παράτησαν και τη Φοινικική γραφή και εφεύραν μια άλλη, τη νέα ελληνική γραφή (= τη γραφή που έχουν σήμερα οι Έλληνες).2) Παρατηρώντας τις διάφορες γραφές της γης βλέπουμε ότι είναι πολλών λογιών, δηλαδή άλ-λες που γράφουν φθογγικά (ισχύει μόνο στην ελληνική και λατινική, απλώς η ελληνική γραφή είναι συνάμα και ετυμολογική, όπως θα δούμε σε ειδικό μέρος), άλλες ιδεογραφικά (κινέζικη, ιαπωνική κ.α.), άλλες συμφωνικά (εβραϊκή, αραβική κ.α.), άλλες ιστορικά (αγγλική, γαλλική κ.α.) κ.τ.λ. Επομένως η γραφή δεν είναι ένα συγκεκριμένο σύστημα γραφής, που δημιουργή-θηκε σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και από ένα συγκεκριμένο άνθρωπο ή λαό και στη συ-νέχεια πήγε από τον ένα λαό στον λαό, όπως λέγεται, αλλά είναι πολλά και διάφορα, όπως το σύστημα που εφεύραν οι Έλληνες, αυτό που εφεύραν οι Σημίτες, αυτό που εφεύραν οι Κινέζοι κ.τ.λ. 3) Για την καταγωγή των Ελλήνων ή για το ποιοι ήσαν οι Πελασγοί βλέπε στο βιβλίο: «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤ ΕΘΝΟΥΣ», Α. Κρασανάκη

3. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΦΟΙΝΙΚΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ = ΣΧΕΣΗ ΚΑΜΙΑ

Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

Διαφορές ελληνικής από Φοινικική και Αιγυπτιακή γραφή Τα σημερινά σχολικά βιβλία γραμματικής λένε ότι το ελληνικό αλφάβητο προέκυψε από το φοινικικό ή κατ΄ άλλους από το αιγυπτιακό προσθέτοντας απλώς οι Έλληνες τα γράμματα για τα φωνήεντα. Ωστόσο αυτό είναι λάθος, γιατί:1) Στην ελληνική γραφή - ελληνικό αλφάβητο δεν υπάρχουν: α) γράμματα για τα μακρά φω-νήεντα, όπως συμβαίνει στη Φοινικική και Αιγυπτιακή γραφή (δηλαδή τα γράμματα αλεφ, αι-γιν και γιοντ), β) γράμματα για τα συμπλέγματα b, d, g (= μπ, ντ, γκ), όπως υπάρχουν στην Φοινικική και Αιγυπτιακή γραφή, καθώς και στη λατινική γραφή 2) Στην ελληνική γραφή - ελληνικό αλφάβητο – σύστημα γραφής υπάρχουν επιπλέον των άλ-λων γραφών όχι μόνο τα γράμματα για τα φωνήεντα ( δηλαδή τα γράμματα: α, ε, ο, ι, η, ω, η ), όπως λέγεται, αλλά και τα εξής γράμματα και σημεία: (α) Τα κεφαλαία: Α, Β, Γ… και τα μικρά γράμματα: α, β, γ… Έχουν επινοηθεί για διάκριση τόσο των προτάσεων μεταξύ τους όσο και των κύριων ονο-μάτων από τα κοινά, πρβ: νίκη & Νίκη, αγαθή & Αγαθή…(β) Τα ομόφωνα γράμματα Ο(ο) & Ω(ω), Ε(ε) & Α(αι), Ι(ι) & Η(η) & Υ(υ)& ΟΙ(οι)… Έχουν επινοηθεί για υπόδειξη του μέρους λόγου και των τύπων των λέξεων, ώστε να έχουμε βοήθεια και στην κατανόηση και στη διάκριση των ομοήχων λέξεων, πρβ π.χ.: καλό & καλώ,

«…φασίν τους Φοίνικας ουκ εξ αρχής ευρείν, αλλά τους τύ-πους των γραμμάτων μεταθείναι μόνον…». (Διόδωρος, Σικε-λιώτης, βίβλος 5, 57 - 74 ).

20


σύκο & σήκω, φυλή & φιλί, καλώς & καλώς, καλεί & καλοί & καλή…(γ) Τα ορθογραφικά σημεία (τονικό σημάδι, απόστροφο, διαλυτικά κ.τ.λ.). Έχουν επινοηθεί για υπόδειξη των «ειδικών» προφορών του λόγου, δηλαδή των τονιζόμενων και άτονων συλλαβών, καθώς και της προφοράς: με συναίρεση, έκθλιψη, συνίζηση κ.τ.λ., πρβ: έξοχη & εξοχή, σόλα & σ’ όλα, δύο & δυο, μία & μια, σ’ αγαπώ & σε αγαπώ, παϊδάκια & παιδάκια…

Η ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΤΩΝ ΦΟΙΝΙΚΙΣΤΩΝ

Πολλοί λένε ότι η σχέση ή η γένεση του ελληνικού αλφάβητου από τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά και το φοινικικό αλφάβητο είναι αυτή που φαίνεται στον παρακείμενο πίνακα.

Ωστόσο αυτό είναι παντελώς λάθος, γιατί πριν από τον 4ο

αι. π.Χ. δεν υπήρχε κοινό ελ-ληνικό αλφάβητο, αλλά πολλά ( κάθε πόλη-κράτος είχε και δικό της αλφάβητο) των οποί-ων τα γράμματα δεν ήταν όμοια στο σχήμα, άρα είναι λάθος το που συγκρίνεται το φοινικικό με το σημερινό ελλη-νικό αλφάβητο. Πιο απλά σήμερα (στο κοινό ελληνικό αλφάβητο) και π.χ. το γράμμα Λ παριστάνει το φθόγ-γο λ, ενώ πιο πριν και π.χ. στο αττικό αλφάβητο παρίστανε το φθόγγο γ. Αντίθετα το γράμμα Γ στο αττικό αλφάβητο παρί-στανε το φθόγγο λ και σήμερα το φθόγγο γ. Ομοίως το γράμμα Ι σήμερα παριστάνει το φθόγγο [ι], όμως στο αττικό αλφάβητο παρίστα-νε το φθόγγο [ζ] και στο Ιωνικό το φθόγγο [ι]. Ομοίως το γράμ-μα Μ σήμερα συμβολίζει το φθόγγο μ, όμως παλιά σε άλλο αλφάβητο συμβόλιζε το φθόγγο σ και σε άλλο το φθόγ-γο μ. Ομοίως το γράμμα S,Σ σήμερα παριστάνει το φθόγγο [σ], όμως παλιά αλλού συμ-βόλιζε το φθόγγο ι και αλλού

το φθόγγο σ. Ομοίως για τα λοιπά. Και αφού όλα αυτά, πώς λέγεται ότι το τάδε γράμμα του σημερινού ελληνικού αλφάβητου προέκυψε από το τάδε του φοινικικού;

Σημειώνεται ότι:1) Από τα 49 κεφαλαία (Α, Β, Γ…) και μικρά (α, β, γ…, σ/ς, …) γράμματα του κοινού ελληνι-κού αλφάβητου σχέση με το φοινικικό θα μπορούσαν να έχουν (δεν έχουν όμως, όπως θα δούμε πιο κάτω) μόνο τα κεφαλαία γράμματα των απλών συμφώνων Γ, Δ, Ζ, Θ, Κ, Λ, Μ, Ν, Π, Ρ, Σ, T, δηλαδή ένα πολύ μικρό ποσοστό, γιατί:(α) Το ελληνικό αλφάβητο έχει επιπλέον τα κεφαλαία (Α, Β, Γ..) και μικρά (α, β..) γράμματα, κα-θώς και τα ομόφωνα γράμματα ο & ω, η & υ & ι…. για τους λόγους που προαναφέραμε.(β) Το Φοινικικό αλφάβητο δεν έχει γράμματα για τα φωνήεντα. Τα φοινικικά γράμματα «alef, ayin, γodh» είναι όχι για τους φθόγγους α, ι, υ, ε, ο, ω, η όπως συμβαίνει στην ελληνική με τα Α(α), Ι(Ι), Υ(υ), Ε(ε), Ο(ο), Ω(ω), Η(η), αλλά για τα μακρά φωνήεντα, δηλαδή για τις περι-πτώσεις των δυο: αα, ιι,… που υπάρχουν μετά από σύμφωνα, όπως π.χ. στις λέξεις: Ααρών, Αβραάμ, Ιεζεκιίλ…. (Και ενώ συμβαίνει αυτό, ωστόσο λέγεται ότι το ελληνικό γράμμα α έχει προέλθει από το αλεφ…., το ιώτα από το yod κ.τ.λ.., κάτι που είναι αναληθές).

Ο ψευδο-συγκριτικός πίνακας της υποτιθέμενης σχέσης μεταξύ αιγυπτιακού, φοινικικού και ελληνικού αλφάβητου

21


(γ) Το ελληνικό αλφάβητο δεν έχει τα γράμματα b, d, g, I … Τα φοινικικά γράμματα beth, daleth, gimel, zade είναι για τα συμπλέγματα φθόγγων μπ-εθ, ντ-άλεθ, γκ-ίμελ, τζ-αντε, και όχι για τους φθόγγους β-ήτα, δ-έλτα, γ-άμα, ζ-ήτα. Δηλαδή είναι ως τα λατινικά b, d, g, z και όχι ως τα ελληνικά β, δ, γ, ζ. (Και ενώ συμβαίνει αυτό, ωστόσο λέγεται ότι το ελληνικό Γ έχει προ-έλθει από το G, το Δ από το D και το β από το b…., κάτι που είναι αναληθές.)(γ) Τα γράμματα Ξ, Ψ, poy είναι δίφθογγα (για τα συμπλέγματα των φθόγγων κς, πς), δεν υπάρχουν στην Φοινικική γραφή.(δ) Τα ελληνικά γράμματα Η(η), Y(υ) είναι φωνήεντα και δεν σχετίζονται με τα γράμματα h, V = σύμφωνα της Φοινικικής γραφής = ελληνικά Χ(χ), Β(β). Είναι και βοηθητικά, αφού και π.χ. με το γράμμα h σχηματίζουμε τα δίψηφα γράμματα PH = Φ, dh = Δ, GH = Γ…2) Παρατηρώντας τις φοινικικές επιγραφές βλέπουμε μερικά φοινικικά γράμματα να έχουν αποκτήσει πολλές παραλλαγές και μια εξ αυτών να είναι ως η ελληνική. Κάτι που κάνει κάποιους να νομίζουν ότι το ένα αλφάβητο είναι αντιγραφή του άλλου, ενώ δεν είναι. Κανονικά η Φοινικική γραφή έχει διαφορετικά σε σχήμα γράμματα από την ελληνική και το σχήμα τους είναι αυτό που λέει η κάθε μια από τις πρότυπες λέξεις του φοινικικού αλφάβητου, δηλαδή Alef = κεφαλή βοδιού, beth = οικία, gimel = καμήλα, daleth = θύρα… Έτσι, για να δούμε, αν ένα γράμμα που βρίσκεται στις φοινικικές επιγραφές είναι πράγματι του φοινικικού αλφάβητου ή όχι, βλέπουμε αν το σχήμα του συμφωνεί με την ονομασία του στο αλφάβητο.3) Κανονικά τα μικρά γράμματα του ελληνικού αλφάβητου έχουν σχήμα των ανάλογων στομα-τικών οργάνων προφοράς τους και τα κεφαλαία των ιδιοτήτων (κίνησης, ροής, κλίσης κ.τ.λ.) των όντων. Απλώς επειδή τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου λέγονται με τις λέξεις, δη-λαδή τις άλφα, βήτα…, κάτι ως γίνεται και στις αιγυπτιακές και σημιτικές γραφές, πολλοί να νομίζουν ότι και τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου προέρχονται από τα ιδεογράμματα. Ωστόσο αυτό είναι λάθος, γιατί τα γράμματα όλων των αλφαβήτων λέγονται με λέξεις λόγω του ότι τα σύμφωνα δεν είναι δυνατόν να τα προφέρουμε από μόνα τους, αλλά πάντα μαζί με ένα φωνήεν. Δηλαδή επειδή δεν μπορούμε να πούμε από μόνο του β, γ, δ… λέμε β-ήτα, γ-άμα, δ-έλτα… Τώρα στο ελληνικό αλφάβητο, οι λέξεις που επιλέχθηκαν να ονομαστούν τα γράμματα αυτά δεν είναι ονόματα όντων που αρχίζουν από το φθόγγο που καλούνται να αντι-προσωπεύουν, όπως έγινε στα άλλα αλφάβητα (Φοινικικό, αιγυπτιακό κ.α.), αλλά ελληνικές και τέτοιας επιλογής-κατασκευής που: (α) το κάθε ένα από αυτά ν’ αρχίζει από τον φθόγγο που αντιπροσωπεύει (ώστε να υποδείχνει καθαρά το πώς ακριβώς προφέρεται το γράμμα ή το ποιος ακριβώς είναι ο φθόγγος που πα-ριστάνει), π.χ.: A-λφα = ο φθόγγος [α], Λ-άβδα = ο φθόγγος [λ],..., (β) να είναι δηλωτικά είτε του τρόπου εκφώνησής τους είτε του τρόπου που πρέπει να γίνεται το σχήμα τους, πρβ π.χ. λ-άβδα = το γράμμα που γράφεται ως η λαβ(ί)δα, σίγμα = το γράμ-μα που προφέρεται ως σίγ(η)μα ή που γράφεται ως σαίτα (Σ) = το τόξο. Κάτι που δεν συμβαί-νει στις φοινικικές και αιγυπτιακές γραφές, αφού εκεί, όπως προαναφέραμε, τα γράμματα ονο-μάζονται με τα ονόματα όντων (ζώων, αντικειμένων κ.α.).4) Επειδή τα γράμματα του φοινικικού αλφάβητου, δεν είναι πιστές εικόνες όντων, όπως συμ-βαίνει στα ιερογλυφικά ή σφήνες όπως συμβαίνει στη σφηνοειδή γραφή, αλλά οι απλοποιη-μένες μορφές κάποιων όντων, δίδουν την εικόνα σε πρώτη ματιά ότι τα Φοινικικά γράμματα σχετίζονται με τα ελληνικά και όχι με τα Αιγυπτιακά, αν και συμβαίνει το αντίθετο.

Β. Η ΦΟΙΝΙΚΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΓΡΑΦΗ

Τα γράμματα και ο μηχανισμός της Φοινικικής και Αιγυπτιακής γραφής

Η Αιγυπτιακή γραφή (ιερατική και δημοτική) με την Φοινικική είναι ίδιες, δηλαδή έχουν το ίδιο σύστημα (τρόπο, μηχανισμό) γραφής και διαφέρουν μόνο στο σχήμα των γραμμάτων. Στη Φοινικική γραφή (το αυτό ισχύει και στην Αιγυπτιακή), οι λέξεις καταγράφονται (παρίστανται) όχι όπως στην ελληνική, αλλά: α) Σε οριζόντιες στήλες (στις αιγυπτιακές γραμμές γίνεται και σε κάθετες στήλες) από δεξιά προς αριστερά, δηλαδή αντίθετα από την ελληνική, β) Χωρίς κενό μεταξύ τους, γ) Με τόσα γράμματα όσα μόνο τα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα των λέξεων. Έτσι και για παράδειγμα οι λέξεις: Αβρ-αά-μ, Ισ-αά-κ, δ-ιι-στάμεθα… θα γραφόταν κάπως έτσι στη Φοινικι-κή γραφή: βρ-μ, σ-κ, δ-στμθ (Στη θέση της παύλας μπαίνει το ανάλογο γράμμα για τα μακρά φωνήεντα και στη θέση των ελληνικών συμφώνων τα αντίστοιχα Φοινικικά)

22


Μακρά φωνήεντα λέγονται οι περιπτώσεις των δυο: αα, ιι, ουου… που υπάρχουν στις λέξεις μετά από σύμφωνο, όπως π.χ. στις λέξεις: Ισ-αά-κ, Αβρ-αά-μ, δ-ιί-σταμαι…. Οι περιπτώσεις αυτές παρίστανται στη Φοινικική γραφή με τα εξής γράμματα: άλεφ, γιοντ, αίγίν, άλλοτε και με ένα σημάδι πάνω ή κάτω από αυτά, όπως θα δούμε πιο κάτω. Βραχέα φωνήεντα λέγονται οι περιπτώσεις που έχουμε ένα μόνο: α, ι, ου, ε, ο μετά από σύμφωνο, π.χ.: Α-βρα-μό-που-λος… Βραχέα φωνήεντα θεωρούνται και τα συνεχόμενα διαφο-ρετικά φωνήεντα (κάτι που δεν παρατηρείται συχνά στις γλώσσες των εν λόγω γραφών), π.χ.: α-ε-τος, θεαματικός... Τα βραχέα φωνήεντα κανονικά παρίστανται στη γραφή με ανάλογα σημεία (γραμμούλες ή κουκίδες) που μπαίνουν πάνω ή κάτω από τα γράμματα των συμφώνων που έχουν φωνήεν. Κάτι που γίνεται, όμως μόνο όταν το κείμενο είναι για ποίηση ή για αρχάριους μαθητές – ο λόγος και για τον οποίο αυτά δεν φαίνονται στις φοινικικές επιγραφές. Για τους έμπειρους αυτά εννοούνται, κάτι ως γίνεται στην λατινική γραφή με το τονικό σημάδι

Στις σημιτικές (Φοινικική, Εβραϊκή …) και αιγυπτιακές γλώσσες - γραφές:1) Αν η λέξη που πάμε να γράψουμε αρχίζει από σύμφωνο, στην αρχή της γράφουμε το ανάλογο σύμφωνο και ακολούθως προσθέτουμε – γράφουμε τα άλλα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα της λέξης, αν έχει. Δηλαδή, αν μετά από κάποιο σύμφωνο ακολουθούν δυο αα, τότε μπαίνει το άλεφ, αν ακολουθούν δυο ιι ή εε μπαίνει το γιοντ και αν ακολουθούν δυο οο ή ουου μπαίνει το αϊγιν. Για παράδειγμα η λέξη ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ θα γραφόταν κάπως έτσι ΚΡΣΝΚΣ και η λέξη ΒΑΑΛ θα γραφόταν κάτι ως θα γράφαμε Β<Λ όπου < = ΑΑ.2) Αν η λέξη που πάμε να γράψουμε αρχίζει από φωνήεν, αρχίζουμε τη γραφή της λέξης με το γράμμα άλεφ, άσχετα με το τι φωνήεν έχουμε εκεί (αν έχουμε αρχάριο μαθητή, βάζουμε και πάνω από το άλεφ και το σημείο του συγκεκριμένου φωνήεντος) και ακολούθως γράφουμε τα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα της λέξης, αν έχει. Για παράδειγμα η λέξη ΙΣΑΑΚ για γρα-φόταν κάπως <Σ<Κ όπου < = ι & αα.3) Στη ποίηση και όταν έχουμε αρχάριο μαθητή βάζουμε πάνω ή κάτω από το σύμφωνο που έχει βραχύ (μονό) φωνήεν ένα ανάλογο σημάδι (βλέπε ενδεικτικά σημάδια).4) Τα γράμματα «alef, ayin, yiod» είναι άσχετα με τα ελληνικά άλφα, όμικρο ύψιλο ου, ιώτα, αφού: α) Το γράμμα άλεφ δεν είναι όπως το ελληνικό άλφα. Το γράμμα αυτό μπαίνει αφενός στην αρχή κάθε λέξης που αρχίζει από φωνήεν, άσχετα με το τι φωνήεν έχουμε εκεί, για να δείξου-νε ακριβώς αυτό (εκεί παίρνει κανονικά και σημείο, ανάλογα με το τι φωνήεν έχουμε) και αφε-τέρου μέσα στη λέξη όπου έχουμε δυο αα, όπως π.χ. στη λέξη: Ισ-αά-κ, β) Το γράμμα γιοντ δεν είναι όπως το ελληνικό ιώτα. Το γράμμα αυτό μπαίνει μόνο μέσα στις λέξεις και όπου έχουμε δυο ιι ή δυο εε (όταν δηλώνει εε παίρνει κανονικά και σημείο), όπως π.χ. στις λέξεις: δ-ιί-σταμαι, ν-έε-ς,γ) Το γράμμα αϋγιν δεν είναι όπως το ελληνικό ου ή ο. Το γράμμα αυτό μπαίνει μόνο μέσα στις λέξεις και όπου έχουμε δυο ουου ή δυο οο, όπως π.χ. στη λέξη: πρ-οο-ρίζω. 4) Τα γράμματα άλεφ, γιοντ και αϋγιν στις σημιτικές γραφές λέγονται και δίχρονα, επειδή αυτά πολλές φορές με ενδεικτικό σημάδι παριστάνουν – προφέρονται άλλοτε ως δυο αα, ιι, οο/ουου και άλλοτε ως ένα: α, ι/ε, ο/ου. Δηλαδή είναι κάτι (όχι όμως το ίδιο) όπως τα ελληνικά αι = ε & αϊ, οι = ι & οϊ

Σημειώνεται ότι:Α) Στην ελληνική γραφή, όταν έχουμε ένα φθόγγο φωνήεν, γράφουμε μια φορά το ανάλογο γράμμα του, π.χ. Α. Όταν έχουμε δυο φορές τον ίδιο φθόγγο φωνήεν, γράφουμε το ίδιο γράμ-μα δυο φορές, π.χ. ΑΑ. Όταν έχουμε τονιζόμενο φωνήεν απλώς βάζουμε πάνω από το γράμ-μα του το τονικό σημάδι, π.χ. Αβραάμ ή ΑΒΡΑΑ’Μ. Αντίθετα στις σημιτικές γραφές, όπως και στις αιγυπτιακές δεν γίνεται το ίδιο πράγμα. Εκεί υπάρχουν από τη μια γράμματα για τα μακρά φωνήεντα και σημάδια για τα βραχέα φωνήεντα. Επίσης εκεί υπάρχει άλλα σημάδι για το τονι-σμένο π.χ. ό και άλλο για το άτονο ο κ.τ.λ.Β) Η παραγωγή και η κλίση των λέξεων στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες δεν γίνεται με την πρόσθεση και εναλλαγή φωνηέντων, όπως γίνεται στην ελληνική (πρβ π.χ. γελ-άω, γελ-άει, γελα-ούμε… ήλ-ιος, ήλ-ιου, ήλ-ιοι..), αλλά με την πρόσθεση άλλης λέξης πριν ή μετά από μια άλλη λέξη (αφού εκεί κανονικά δεν υπάρχουν καταλήξεις, τουλάχιστον με την έκταση της ελληνικής) και ως π.χ. θα λέγαμε ο μικρός ή ο μεγάλος Αβραάμ, Ισαάκ, Μωχάμεθ, Ιοχάναν.. Έτσι στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες οι λέξεις αποτελούνται από πολλά σύμφωνα και λίγα φωνήεντα και ως εκ τούτου η γραφή τους στηρίζεται στα σύμφωνα ή και να μη γραφτούν τα φωνήεντα των λέξεων στη γραφή εννοούνται από πείρας, κάτι ως γίνεται με την παράλειψη

23


του τονικού σημαδιού στην ελληνική, όταν γράφουμε με κεφαλαία γράμματα.

Το φοινικικό αλφάβητο

Στο φοινικικό αλφάβητο και σύστημα γραφής υπάρχουν 22 γράμματα από τα οποία τρία, τα alef, ayin, yod είναι για τα μακρά φωνήεντα (μπαίνουν όπου έχουμε δυο αα, οο/ουου, εε/ιι) και τα υπόλοιπα είναι για τα σύμφωνα. Τα γράμματα αυτά ονομάζονται και ως σχήμα- προέλ-θει ως εξής: alef = κεφαλή βοδιού, beth = οικία, gimel = καμήλα, daleth = θύρα he = άγνωστο, βαβ = καρφί, ζαγιν = όπλο, χεθ = περίβολος, tεθ = φράκτης, ιοντ = χείρα, καφ = παλάμη, lα-μεντ = βούκεντρο (μαστίγιο), mεμ = ύδωρ, νουν = ιχθύς ή φίδι, σαμεξ = άγνωστο, αγιν = μάτι, πε = στόμα, σαδε = άγνωστο, κοφ = άγνωστο, ρες = κεφάλι, σιμ = δόντι, ταβ = σημείο

Σημειώνεται ότι:1) Τα γράμματα μπεθ, ντάλεθ, γκίμελ δεν είναι όπως τα ελληνικά β, δ, γ, αλλά ως τα λατινικά b, d, g . Δηλαδή είναι για συμπλέγματα, που στην ελλη-νική γράφονται αναλυτικά, με τους φθόγγους που αποτελούνται: μπ, ντ, γκ.2) Το γράμμα he είναι όπως το ελληνι-κό Χ και όχι όπως το ελληνικό ήτα ή το έψιλον, αφού στη Φοινικική γραφή δεν υπάρχουν γράμματα για τα φωνήεντα πλην μόνο για μακρά φωνήεντα.3) Το γράμμα heth είναι βοηθητικό. Με αυτό γράφονται τα δίψηφα γράμματα: ΤΗ = δ, PH = φ, ΚH/GH = γ. Το H = χ. Το αυτό γίνεται και στην αραβική γρα-φή Ordu και στη λατινική, πρβ: thesis = θέση, χάρμα = harm, Christ = Χρι-στός, philatelist,…

4) Το γράμμα Κ είναι ομόηχο (παραλλαγή) του Q, ισχύει και στο λατινικό αλφάβητο.4) Το γράμμα άλεφ δεν είναι όπως το ελληνικό άλφα. Το γράμμα αυτό μπαίνει αφενός στην αρχή κάθε λέξης που αρχίζει από φωνήεν, άσχετα με το τι φωνήεν έχουμε εκεί, για να δείξου-νε ακριβώς αυτό (εκεί παίρνει κανονικά και σημείο, ανάλογα με το τι φωνήεν έχουμε) και αφε-τέρου μέσα στη λέξη όπου έχουμε δυο αα, όπως π.χ. στη λέξη: Ισ-αά-κ. Το γράμμα γιοντ δεν είναι όπως το ελληνικό ιώτα. Το γράμμα αυτό μπαίνει μόνο μέσα στις λέξεις και όπου έχουμε δυο ιι ή δυο εε (αν παριστά εε παίρνει και σημείο), όπως π.χ. στις λέξεις: δ-ιί-σταμαι, ν-έε-ς. Το γράμμα αϋγιν δεν είναι όπως το ελληνικό ου ή ο. Το γράμμα αυτό μπαίνει μόνο μέσα στις λέξεις και όπου έχουμε δυο ουου ή δυο οο, όπως π.χ. στη λέξη: πρ-οο-ρίζω.

Τα ενδεικτικά σημεία της Φοινικικής γραφής

Τα βραχέα φωνήεντα (δηλαδή οι φθόγγοι: α, ε, ο, ου, ι) στις σημιτικές γραφές σημειώνονται με ειδικά σημάδια, τα οποία: α) είναι κουκίδες ή γραμμούλες. Τα σημάδια αυτά είναι διαφορετικά όταν έχουμε τονιζόμενο φωνήεν (= τονισμένα ά, έ, ό, ού, ί) και διαφορετικά, όταν έχουμε άτονα α, ε, ο, ου, ι, β) μπαίνουν πάνω ή κάτω ή μέσα στα γράμματα των συμφώνων ή πάνω ή κάτω από το γράμμα άλεφ, όταν αυτό είναι αρκτικό για να δείξουμε τι ακριβώς φωνήεν έχουμε εκεί, γ) χρησιμοποιούνται στη γραφή μόνο αν το κείμενο είναι για ποίηση ή για αρχάριο.Δ) Δεν αναφέρονται στα σημιτικά αλφάβητα, αρχαία και νέα, επειδή είναι σημεία και όχι γράμ-ματα.

Σημειώνεται, επίσης, ότι:1) Επειδή στις σημιτικές (Φοινικική, εβραϊκή..) και αιγυπτιακές (ιερατική, δημοτική..) γραφές παραλείπεται η τοποθέτηση των σημαδιών για τα βραχέα φωνήεντα, σήμερα δεν μπορούμε να δούμε πώς επακριβώς προφέρονταν οι λέξεις στις αρχαίες επιγραφές των Φοινίκων (αυτό, επειδή δεν έχουμε ακούσει την προφορά τους, ώστε να εικάσουμε ποια φωνήεντα είχαν επα-κριβώς οι εν λόγω λέξεις).

ΦΟΙΝΙΚΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Το παρόν φοινικικό αλφάβητο είναι αυτό που προβάλουν ορισμένοι, για να δείξουν

ότι είναι ίδιο με το ελληνικό, όμως έχει πα-ραποιηθεί μερικώς για να μοιάζει με το ελ-

ληνικό.

24


2) Επειδή στις σημιτικές (Φοινικική, εβραϊκή..) και αιγυπτιακές (ιερατική, δημοτική..) γραφές δεν υπάρχουν τα κεφαλαία και μικρά γράμματα, καθώς και τα ορθογραφικά σημεία με τα ομόφωνα γράμματα, άρα από τη μια είναι εύκολες στην εκμάθησή τους και από την άλλη ατε-λείς. Είναι γραφές κάτι ως η στενογραφία. 3) Στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες, η παραγωγή και η κλίση των λέξεων δεν γίνεται με την πρόσθεση και εναλλαγή φωνηέντων, όπως γίνεται στην ελληνική (πρβ π.χ. γελ-άω, γελ-άει, γελα-ούμε… ήλ-ιος, ήλ-ιου, ήλ-ιοι..), αλλά με την πρόσθεση άλλης λέξης πριν ή μετά από μια άλλη λέξη, αφού εκεί κανονικά δεν υπάρχουν καταλήξεις, και ως π.χ. θα λέγαμε ο μικρός ή ο μεγάλος Αβραάμ, Ισαάκ, Μωχάμεθ, Ιοχάναν.. Έτσι στις σημιτικές και αιγυπτιακές γλώσσες οι λέξεις αποτελούνται από πολλά σύμφωνα και λίγα φωνήεντα και ως εκ τούτου η γραφή τους στηρίζεται στα σύμφωνα ή και να μη γραφτούν τα φωνήεντα των λέξεων στη γραφή εν-νοούνται από πείρας, κάτι ως γίνεται με την παράλειψη του τονικού σημαδιού στην ελληνική, όταν γράφουμε με κεφαλαία γράμματα.

ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΦΟΙΝΙΚΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΧΕΤΑ ΜΕ ΤΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΓΡΑΦΩΝ

1. Παρατηρώντας το σχήμα και το όνομα των γραμμάτων της Αιγυπτιακής γραφής (ιερογλυφι-

25


κών – ιερατικής) βλέπομε ότι τα αυτά είναι εικόνες και τα ονόματα κάποιων συγκεκριμένων ζώων και πραγμάτων, όπως π.χ. το όνομα και η εικόνα λιονταριού για το φθόγγο λ. Ομοίως έγινε και για τα υπόλοιπα γράμματα: m = κουκουβάγια, f = φίδι, D = χέρι…. (βλέπε πίνακα αι-γυπτιακών ιερογλυφικών). Κάτι που είναι και η αιτία να νομίζουν πολλοί ότι η γραφή αυτή είναι ιδεογραφία, ενώ δεν είναι. Απλώς εδώ αντί να βάλουν π.χ. μια συγκεκριμένη γραμμή, όπως έγινε στη γραμμική ή μια σφήνα όπως έγινε στη σφηνοειδή για το φθόγγο σύμφωνο Λ έχουν βάλει το ιδεόγραμμα του λιονταριού και αυτό επειδή ως λέξη το όνομά του αρχίζει από το φθόγγο Λ κ.τ.λ. Στην καλούμενη Αιγυπτιακή δημοτική γραφή παραμένει ο ίδιος μηχανισμός γραφής, όμως τα γράμματα και τα σημεία τώρα δεν είναι πιστές εικόνες που υπήρχαν πριν στην Αιγυπτιακή ιερογλυφική, αλλά το απλουστευμένο περίγραμμα τους.

2. Παρατηρώντας το σχήμα και το όνομα των γραμμάτων των φοινικικών γραφών ( Φοινικι-κής, αραμαικής, εβραϊκής κ.τ.λ.) βλέπουμε ότι αυτά είναι εικόνες, όχι όμως πιστές, αλλά στο περίγραμμά του, ζώων ή πραγμάτων και συγκεκριμένα αυτών που λένε οι ονομασίες τους στο φοινικικό αλφάβητο, δηλαδή οι λέξεις: alef = κεφαλή βοδιού, beth = οικία, gimel = καμήλα, daleth = θύρα he = άγνωστο, βαβ = καρφί, ζαγιν = όπλο, χεθ = περίβολος, tεθ = φράκτης, ιοντ = χείρα, καφ = παλάμη, lαμεντ = βούκεντρο (μαστίγιο), mεμ = ύδωρ, νουν = ιχθύς ή φίδι, σα-μεξ = άγνωστο, αγιν = μάτι, πε = στόμα, σαδε = άγνωστο, κοφ = άγνωστο, ρες = κεφάλι, σιμ = δόντι, ταβ = σημείο.Επομένως οι Φοίνικες, αν και έχουν ίδιο μηχανισμό γραφής με του Αιγυπτίους, χρησιμοποιούν διαφορετικά γράμματα από ό,τι οι Αιγύπτιοι. Απλώς και στις δυο γραφές τα γράμματα προέρ-χονται από ιδεογράμματα. 3. Παρατηρώντας το σχήμα και το όνομα των γραμμάτων των ελληνικών γραφών βλέπουμε ότι αυτά εκεί δεν είναι εικόνες και ονόματα όντων, όπως στην Αιγυπτιακή και Φοινικική γραφή, αλλά έχουν σχήμα ανάλογο, κατά προσέγγιση, με τα στοματικά όργανα προφοράς τους και συνάμα ονομάζονται με λέξεις που αφενός ο πρώτος φθόγγος τους ν’ αρχίζει από το φθόγγο που παριστούν και αφετέρου η ετυμολογία τους να φανερώνει τον τρόπο προφοράς ή τον τρόπο γραφής τους. Παρέβαλε π.χ. το γράμμα «Λ-άβδα = ο φθόγγος Λ(λ) και το γράμμα που γράφεται ως η λαβ(ί)δα > Λάβδα, από το λάβε, λαμβάνω. Παρέβαλε ομοίως ότι το γράμμα Λ(λ) υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει η γλώσσα να ανασηκωθεί και να ακουμπήσει τον ουρανίσκο εσωστρεφώς, όπως δείχνει το σχήμα του Λ(λ). Κάντε το και θα δείτε ότι ο φθόγγος αυτός θα βγει άνετα. Παρέβαλε ομοίως:Το γράμμα β υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει τα χείλη να κλείσουν εσωστρεφώς και το στόμα να γεμίσει αέρα. Κάντε το και θα το διαπιστώσετε αμέσως. Το γράμμα ο υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει το στόμα και ο φάρυγγας να πάρει αυτή τη μορφή, δηλαδή να ανοίξουν και γίνουν σαν οπή, σωλήνας. Το γράμμα τ υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει η γλώσσα να ανασηκωθεί κάθετα και να ακουμπήσει στον ουρανίσκο Το γράμμα δ υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει το στόμα να φου-σκώσει και η γλώσσα να ανασηκωθεί και να ακουμπήσει στον ουρανίσκο εξωστρεφώς, δηλα-δή να πηγαίνει προς τα δόντια. Το γράμμα Θ υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παρι-στάνει πρέπει το στόμα να γίνει σωλήνας (στρογγυλοποιηθεί), να γίνει ως το Ο και η γλώσσα να ξεπροβάλει από το στόμα – δόντια ως δείχνει το σχήμα Θ. Το γράμμα γ υποδείχνει ότι για να βγει ο φθόγγος που παριστάνει πρέπει ο φάρυγγας – λαιμός να σφίξουν και να ανοίξουν το στόμα- χείλη. Ομοίως τα λοιπά. Εκτός όμως από αυτά, τα ελληνικά γράμματα υποδεικνύουν επιπλέον και άλλα νοήμα-τα, τα εξής, κάτι που δεν ισχύει στη Φοινικική γραφή:α) Τα μικρά γράμματα: α, β, γ… δεν είναι για απλοποίηση («επισεσυρμένη γραφή») της γρα-φής, όπως λέγεται, αλλά επινοήθηκαν για να υποδείχνουν στον αναγνώστη ότι η λέξη που αρ-χίζει από τέτοιο γράμμα δεν εκφράζει κύριο πρόσωπο, αλλά κοινό, π.Χ.: νίκη & Νίκη, κριτικός & Κρητικός, αγαθή & Αγαθή… β) Τα γράμματα Η(η), Ω(ω), Υ(υ) δεν είναι γράμματα που παρίσταναν αρχαίους φθόγγους που σήμερα συνέπεσαν με τους Ι, Ο, όπως λέει ο Έρασμος, αλλά γράμματα που προέκυψαν από παραποίηση του σχήματος των Ι(ι), Ο(ο), με σκοπό να δημιουργηθούν τα ομόφωνα γράμματα: Ο(ο) & Ω(ω), Η(η) & Υ(υ) & Ι(ι) & ΟΙ(οι)… με τα οποία να γίνεται στη γραφή υπόδειξη του μέρους ή του τύπου κ.τ.λ. των λέξεων (γράφοντας π.χ. τα θηλυκά με –η, τα ου-δέτερα με –ι κ.τ.λ.) και έτσι να έχουμε βοήθεια και στην κατανόηση των λέξεων και διάκριση των ομοήχων, πρβ π.χ.: κουτί & κουτή & κουτοί, λύρα & λίρα. γ) Τα κεφαλαία γράμματα: Α, Β, Γ… δεν είναι τα κανονικά γράμματα του αλφάβητου, όπως λέγεται, αλλά γράμματα ομόφωνα που επινοήθηκαν (Τα κεφαλαία γράμματα είναι γράμματα

26


μεγαλύτερου και πιο καλλιτεχνικού σχήματος από τα μικρά), για να υποβοηθούν τον ανα-γνώστη στη διάκριση των κυρίων ονομάτων από τα κοινά και τις κοινές λέξεις, π.χ. νίκη & Νίκη, κόκκινος & κ. Κόκκινος… , καθώς και στη διάκριση των προτάσεων μεταξύ τους. Σημειώνεται, επίσης, ότι:1) Τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου λέγονται με λέξεις, δηλαδή τις άλφα, βήτα…, όχι γιατί προήλθαν από τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά ή τα Φοινικικά και κρατούν τις ονομασίες που είχαν ή σήμαιναν εκεί, αλλά γιατί τα σύμφωνα δεν είναι δυνατόν ποτέ να τα προφέρουμε από μόνα τους, αλλά πάντα μαζί με ένα φωνήεν – απ’ όπου και σύμφωνα. Δηλαδή επειδή δεν μπορούμε να πούμε από μόνο του β, γ, δ… λέμε β-ήτα, γ-άμα, δ-έλτα… Το αυτό συμβαίνει, φυσικά, και με όλα τα άλλα αλφάβητα. Τώρα οι λέξεις που επιλέχθηκαν να ονομαστούν τα γράμματα αυτά στο ελληνικό αλφάβητο δεν είναι ούτε τυχαίες λέξεις ούτε ονόματα όντων που αρχίζει το όνομά τους από τον κάθε φθόγγο του αλφάβητου, όπως έγινε στην Αιγυπτιακή και Φοινικική γραφή, όπως λέγεται, αλλά ελληνικές και τέτοιας επιλογής-κατασκευής που: α) το κάθε ένα από αυτά ν’ αρχίζει από το φθόγγο που αντιπροσωπεύει (ώστε να υποδείχνει καθαρά το πώς ακριβώς προφέρεται το γράμμα ή το ποιος ακριβώς είναι ο φθόγγος που πα-ριστάνει), π.χ.: A-λφα = ο φθόγγος [α], Λ-άβδα = ο φθόγγος [λ],...β) να είναι δηλωτικά είτε του τρόπου προφοράς τους, πρβ π.χ. σίγημα > σίγμα.. είτε της ει-κόνας του σχήματός τους, ώστε να τα θυμούνται έτσι οι μαθητές (κάτι όμως που σήμερα έχει καταστρατηγηθεί) πρβ π.χ.: Λ-άβδα = Το γράμμα που γράφεται ως το σχήμα της Λαβ(ί)δας > Λάβδα, δηλαδή το σχήμα Λ. Σήμερα το γράμμα αυτό λέγεται «λάμδα», όπως και λάβε - λαμβάνω.Ό-μμα = το γράμμα που γράφεται ως το σχήμα που έχει η οπή ή το όπμα > όμμα ή ομμάτιον > μάτι ή οπ-ταλμός > οφθαλμός, δηλαδή το σχήμα Ο. ‘Ο-μικρον λέγεται το γράμμα Ο(ο), επει-δή είναι μικρότερο σχήμα σε σχέση προς το Ω-μέγα.Δ-έλτα = Το γράμμα που γράφεται ως το σχήμα που έχει η δέλτος, δηλαδή το σχήμα Δ, D. Ετυμολογία από τα: δέλ-εαρ, δελεάζω, δελ-όω > δηλόω-ώ – δηλώνω κ.τ.λ. Δελτίο = η πινακί-δα με δήλωση δελεαστικής τιμής. Κ-άπα = το γράμμα που γράφεται όπως η "κάπη" = η φάτνη ή το καπά(κι), δηλ. το σχήμα C. Από το "κάπ(τ)ω = λυγίζω, "κε-καπ-μένο > κεκαμμένο". Νεότερα το C με μια κάθετη γραμμή από πίσω ΙC έγινε Κ(k). Γ-άμα = το γράμμα που γράφεται γαμ-σά, όπως το σχήμα της γάμ-πας δηλ. όπως το σχήμα Γ. Από τα: «κάπ-τω, κάμ-ση> γαμ-σός,ή,ό = ο γυρτός - κυρτός,ή,ό».... Δ-ίγαμμα = το γράμμα που γράφεται ως δυο Γ, δηλ. το σχήμα F. Το φ είναι μονοκονδυλιά του F. Σήμερα βάζουμε το Υ(υ) αντί του δίγαμμα. Τάυ (“Τάφ”) = Το γράμμα που γράφεται με σχήμα όπως του σήματος που βλέπουμε στους τάφους, το «τάφ(ιο) > ταφ- > ταυ» σήμα = το σχήμα Τ(t) = ο σταυρός. Ετυμολογία από το θέμα των «(σ)ταυ-ρός, «ταυ-τίζω, »... "ταυ" = "τάτω ή τίθημι" (ε)ς + τάσις = στάσις, σταυρός = (ε)ς ταυ-ρώνω... Σ-ίγμα = το γράμμα που προφέρεται σιγ(η)ματικά ή το γράμμα που γράφεται ως το "σάγμα" = η σαγίτα > σαΐτα (= το τόξο), δηλαδή το σχήμα C, Σ, σ = το σχήμα σφυρίχτρας. Ομοίως τα υπόλοιπα. 2) Οι φοινικικές πρότυπες λέξεις alef, beth, gimel, daleth, he, βαβ, ζαγιν, χεθ, τεθ, ιοντ, καφ, λαμεντ, μεμ, νουν, σαμεξ, αγιν, πε, σαδε, κοφ, ρες, σιμ, ταβ δεν είναι ίδιες με τις ελ-ληνικές άλφα, βήτα, γάμα, δέλτα, έψιλον… Απλώς φαίνονται να μοιάζουν, επειδή και οι μεν και οι δε αρχίζουν από τον ίδιο φθόγγο, πρβ: μεμ – μι, ρες – ρω… Στο φοινικικό αλφάβητο οι πρότυπες λέξεις είναι λέξεις της Φοινικικής γλώσσας που αρχίζουν από το φθόγγο αυτό και στο ελληνικό είναι ο φθόγγος που παριστά το γράμμα συν μια κατάληξη (συνήθως το –ι ή το -τα), ώστε να γίνει ο φθόγγος αυτός λέξη, πλην μερικών περιπτώσεων που έχουμε κανονικές λέξεις, πρβ: μ-ι, ν-ι, ξ-ι, π-ι, φ-ι, χ-ι, ψ-ι, ρ-ο, β-ήτα, ζ-ήτα, ή-τα, θ-ήτα, ι-ώτα, έ-ψιλον, ύ-ψιλον, ό-μικρον, ω-μέγα, γ-άμα (γαμ-σό), δ-έλτα (δελτίον), κ-άπα (καπάκι), λ-άβδα (λαβίδα – λάβδα, σίγμα (σίγημα), ταφ (τάφος, τάφειο σήμα = ο σταυρός), ά-λφα (άλφιτα, Αλφειός) Έπειτα άλλο π.χ. η πρότυπη Φοινικική λέξη gimel (σαν λέξη = η καμήλα και ως γράμμα = το σύμπλεγμα γκ) και άλλο το η πρότυπη ελληνική λέξη γάμα (σαν λέξη = το γαμψό και ως γράμμα ο φθόγγος γ). Ομοίως άλλο το φοινικικό H-eth ("χέθ") = ο φθόγγος χ (= λατινικά h ήCh), άρα γράμμα σύμφωνο και άλλο το ελληνικό "’Η-τα" = ο φθόγγος [ι], άρα γράμμα φωνήεν (H = ομόφωνο των Υ, Ι, ΟΙ, ΕΙ..). Το αυτό για τα μπέθ, ντάλεθ….Και δεν θα ήταν ποτέ λογικό οι πρότυπες ελληνικές αλφαβητικές λέξεις να είναι ίδιες με τις φοινικικές ή άλλου αλφάβητου, γιατί τότε πώς θα ήταν δυνατόν να τις εννοήσουν οι Έλληνες; Το κάθε αλφάβητο έχει δικές του πρότυπες λέξεις και οι λέξεις αυτές είναι κάποιες λέξεις της γλώσσας αυτής ή λεξοποίηση των φθόγγων (= ο φθόγγος μαζί με ένα φωνήεν ή με μια γνω-

27


στή συλλαβή) στα πρότυπα της γλώσσας του. Παρέβαλε και στα άλλα αλφάβητα, λατινικό: α= (a), μπε=(b), σε= (c), ντε= (d), ε=(e), έφ= (f)..., αγγλικό: εϊ= (a), μπι= (b), σι= (c), ντι= (d), ι=(e) εφ=(f),.. 3) Επειδή στη Φοινικική και στην ελληνική γραφή τα γράμματα είναι περιγράμματα και όχι αυ-τούσιες εικόνες όντων, όπως είναι στην Αιγυπτιακή γραφή ή σφήνες, όπως είναι στη σφηνοει-δή γραφή ή περίπλοκα σχήματα όπως είναι στη γραμμική γραφή, γι αυτό και σε κάποιους δί-δεται η εντύπωση ότι η ελληνική γραφή είναι όμοια με τη Φοινικική ή ότι οι Έλληνες πήραν το αλφάβητο από τους Φοίνικες και το αντίθετο, ενώ δεν είναι έτσι. Ομοίως, επειδή η Φοινικική γραφή δεν κολλούνε τα γράμματα των συμφώνων, όπως γίνεται στην αραβική γραφή, γι αυτό και δίδεται η εντύπωση ότι η Φοινικική δεν έχει σχέση με την αραβική, αλλά με την ελληνική, ενώ δεν είναι το αντίθετο. Η αραβική και η Φοινικική έχουν τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό γρα-φής4) Σύμφωνα με κάποιους, επειδή οι πρότυπες λέξεις: άλφα, βήτα, γάμα... του ελληνικού αλ-φάβητου είναι άκλιτες, άρα οι λέξεις αυτές και το αλφάβητο είναι σίγουρα μη ελληνικά. Όμως αυτό είναι λάθος, γιατί στην ελληνική πολλές ομάδες λέξεων δεν κλίνονται όπως οι προθέσεις, τα επιρρήματα, οι σύνδεσμοι, τα αριθμητικά κ.α. Και επειδή οι λέξεις – γράμματα: ά-λφα, β-ήτα, γ-άμα…. είναι και αριθμητικά στοιχεία ή χρησιμοποιούνται και ως αριθμοί (ά-λφα = ένα, β-ήτα = δύο, … ), γι αυτό και οι λέξεις αυτές είναι άκλιτες, όπως και οι αριθμοί ένα, δύο, τρεις….. 5) Σύμφωνα με κάποιους, επειδή η λέξη «άλφα» δεν σημαίνει τίποτα στην ελληνική γλώσσα και επειδή στη σημιτική η ίδια λέξη σημαίνει ταύρος, άρα το αλφάβητο είναι σημιτικής καταγω-γής. Ωστόσο αυτό είναι λάθος, γιατί η λέξη άλφα είναι ελληνικότατη. Απλώς δεν είναι σημερι-νή, αλλά παμπάλαια. Είναι ίδιας ετυμολογίας με τα: αλέ(υ)ω ή αλέ(θ)ω > αλείφω…. = περι-στρέφω (άλφα = γράμμα που γράφεται περιστροφικά, όπως η άλως) απ’ όπου και: άλφιτα, Αλ-φειός, αλοιφή, αλώνι. 6) Επειδή ο Ηρόδοτος είπε ότι πιθανόν (λέει πιθανόν, ως υπολογίζω και όχι σίγουρα ) οι Έλ-ληνες να χρησιμοποιούσαν αρχικά το φοινικικό αλφάβητο και όταν άλλαξε η γλώσσα τους το μετέτρεψαν, για να προσαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα, τα σημερινά σχολικά βιβλία λένε ότι, ενώ από τη μια οι Έλληνες πρόσθεσαν στο φοινικικό αλφάβητο γράμματα για τους νέους φθόγγους που προέκυψαν στη γλώσσα τους, από την άλλη δεν αφαίρεσαν τα γράμματα που συνέπεσαν με την προφορά άλλων γραμμάτων και έτσι σήμερα στην ελληνική γραφή υπάρ-χουν γράμματα που ενώ έχουν την αυτή προφορά με άλλα, όπως τα Ω & Ο, Υ & Ι & Η…, πα-ραμένουν στη γραφή των λέξεων από συνήθεια. Ωστόσο αυτό «δεν στέκει» γιατί, αν ήταν έτσι, τότε τα γράμματα που συνέπεσαν στην προφορά στην ελληνική γραφή θα έπρεπε να υπάρ-χουν και στο φοινικικό αλφάβητο, ενώ εκεί δεν υπάρχει κανένα από αυτά.

ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑ

Αττικό αλφάβητο (από την Στήλη Παναθηναίων, 5ος π.Χ. αι.) ψηφία: Α Β Λ Δ Ε Ι Θ S K L M N O Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ προφορά: α β γ δ ε ζ θ ι κ λ μ ν ο π ρ σ τ ι φ χ Το αλφάβητο αυτό μοιάζει πάρα πολύ με κρητικό. Και εδώ Λ = [γ], L = [λ], Ι = [ζ], S = [ι]. Ο

φθόγγος [u] γράφεται δίψηφα ΟΥ, δηλ. ως και σήμερα. Δεν υπάρχουν τα στοιχεία Ξ Ψ Ω Η, υπάρχουν όμως τα υπόλοιπα ορθογραφικά, δηλ. τα: EI, OI, ΑΙ, Υ, ΜΜ, ΝΝ,ΣΣ ,ΤΤ.. και γι αυτό και εδώ η ορθογραφία είναι λιγότερη - ευκολότερη.

Παναθηναίων Στήλη Με κενό μεταξύ των λέξεων και με τα γράμματα Γ Λ Ζ αντί των Λ L Ι του αρχαίου αττικού

αλφάβητου, η εν λόγω επιγραφή (η στήλη Παναθηναίων) γίνεται: (ΕΔ)OXΣEN TEI BOΛEI KAI TOI ΔEMOI KEKPOΠIΣ EΠΡΥΤΑΝΕΥΕ ΜΝΕΣΙΘΕΟΣ Ε-

(Γ)ΡΑΜΜΑΤΕΥΕ ΕΥΠΕΙΘΕΣ ΕΠΕΣΤΑΤΕ ΚΑΙ ΚΑΛΛIAΣ ΕΙΠΕ ΑΠΟΔΟΝΑΙ ΤΟΙΣ ΘΕΟΙΣ ΤΑ ΧΡΕΜΑΤΑ ΤΑ ΟΦΕΛΟΜΕΝΑ ΕΠΕΙΔΕ ΤΕΙ ΑΘΕΝΑΙΑΙ ΤΑ ΤΡΙΣΧΙΛIA TAΛANT(Α) ANENENEΓΚΤΑΙ ΕΣ ΠΟΛIN HA EΦΣΕΦΙΣΑΝΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΗΕΜΕΔΑΠΟ ΑΠΟΔΙ(Δ)ΟΝΑΙ ΔΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΕΜΑΤΟΝ Α ΕΣ ΑΠΟΔΟΣΙΝ ΕΣΤΙΝ ΤΟΙΣ ΘΕΟΙΣ ΕΦΣΕΦΙ-ΣΜ(Ε)ΝΑ ΤΑ ΤΕ ΠΑΡΑ ΤΟΙΣ EΛΛENOTAMIAIΣ ΟΝΤΑ ΝΥΝ ΚΑΙ Τ ΑΛΛA A EΣTIN TOYΤON ΤΟΝ XΡEMATON ΚΑΙ ΤΑ ΕΚ ΤΕΣ ΔΕΚΑΤΕΣ ΕΠΕΙΔΑΝ ΠΡΑΘΕΙ ΛOΓΙΣΑΣΘΟΝ ΔΕ Η(ΟΙ)

28


ΛΟΓΙΣΤΑΙ ΗΟΙ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΗΟΙΠΕΡ ΝΥΝ ΤΑ ΟΦΕΛΟΜΕΝΑ ΤΟΙΣ ΘΕΟΙΣ Α(Κ)Ρ(ΙΒΟ)Σ ΣΥΝΑΓΟΓΕΣ ΔΕ ΤΟΛΛOΓΙΣΤΟΝ Ε ΒΟΛΕ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡ ΕΣΤΟ ΑΠΟΔΟΝΤΟΝ (ΔΕ) ΤΑ ΧΡΕΜΑΤΑ ΗΟΙ ΠΡΥΤΑΝΕΣ ΜΕΤΑ ΤΕΣ ΒΟΛEΣ ΚΑΙ ΕΚΣΑΛΕΙΦΟΝΤΩΝ ΕΠΕΙ(ΔΑΝ) ΑΠΟ-ΔΟΣΙΝ ΖΕΤΕΣΑΝΤΕΣ ΤΑ ΤΕ ΠΙΝΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΕΑΜΠΟΥ Α)ΛΟΘΙ ΕΙ ΓΕ-ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΙΝΟΝΤΟΝ ΔΕ ΤΑ ΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ ΗΟΙ ΤΕ ΗΙΕΡ(ΕΣ Κ)ΑΙ ΗΟΙ ΗΙΕΡΟ-ΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΕΙ ΤΙΣ ΑΛΛΟΣ ΟΙΔΕΝ ΤΑΜΙΑΣ ΔΕ ΑΠΟΚΥΑΜΕΥΕΝ ΤΟΥ)ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΡΕΜΑΤΟΝ ΗΟΤΑΜΠΕΡ ΤΑΣ ΑΛΛAΣ ΑΡΧΑΣ ΚΑΘΑΠΕΡ ΤΟΣ ΤΟΝ ΗΙ(ΕΡΟΝ) ΤΟΝ ΤΕΣ ΑΘΕΝΑΙΑΙΣ ΟΥ-ΤΟΙ ΔΕ ΤΑΜΙΕΥΟΝΤΟΝ ΕΜΠΟΛEI EN TOI OΠΙΣΘΟΔΟΜΟΙ ΤΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΧΡΕΜΑΤΑ ΗΟΣΑ ΔΥΝΑΤΟΝ ΚΑΙ ΟΣΙΟΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΝΟΙΓΟΝ(ΤΟ)Ν ΚΑΙ ΣΥΓΚΛΕΙΟΝΤΟΝ ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΔΟΜΟ ΚΑΙ ΣΥΣΣΕΜΑΙΝΟΣ ΘΟΝΟΙΣ ΤΟΝ ΤΕΣ ΑΘΕΝΑΙΑΣ ΤΑΜΙΑΙΣ ΠΑΡΑ ΔΕ ΤΟΝ ΝΥΝ ΤΑΜΙΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΠΙΣΤΑΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΗΙΕΡΟΠΟΙΟΝ ΤΟΝ ΕΝ ΤΟΙΣ ΗΙΕΡΟΙΣ ΗΟΙ ΝΥΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟ(ΣΙ)Ν ΑΠΑΡΙΘΜΕΣΑΣΘΟΝ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΣΑΣΘΟΝ ΤΑ ΧΡΕΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΕΣ ΒΟΛ(Ε)Σ ΕΜΠΟΛΕΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΧΣΑΣΘΟΝ ΗΟΙ ΤΑΜΙΑΙ ΗΟΙ ΛΑΧΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑ ΤΟΝ ΝΥ(Ν) ΑΡΧΟΝΤΟΝ ΚΑΙ ΕΝ ΣΤΕΛEI ΑΝΑΓΡΑΦΣΑΝΤΟΝ .ΙΑΙ ΑΠΑΝΤΑ ΚΑ-ΘΕΚΑΣΤΟΝ ΤΕ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΤΑ ΧΡΕΜΑΤΑ ΗΟΠΟΣΑ ΕΣΤΙΝ ΕΚΑΣΤΟΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ ΤΟΝ ΚΕΦΑΛAION ΧΟΡΙΣ ΤΟ ΤΕ ΑΡΓΥΡΙΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΥΣΙΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΟΙΠΟΝ ΑΝΑΓΡΑΦΣΑ-ΝΤΟΝ ΗΟΙ ΑΕΙ ΤΑΜΙΑΙ ΕΣ ΣΤΕΛEN ΚΑΙ ΛOΓΟΝ ΔΙΔΟΝΤΟΝ ΤΕ ΟΝΤΟΝ ΧΡΕΜΑΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΙΟΝΤΟΝ ΤΟΙΣ ΘΕΟΙΣ ΚΑΙ ΕΑΝ ΤΙ ΑΠΑΝΑΛIΣΚΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΝΙΑΥ-ΤΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΣ ΛOΓΙΣΤΑΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΑΣ ΔΙΔΟΝΤΟΝ ΚΑΙ ΕΚ ΠΑΝΑΘΕΝΑΙ-ΟΝΕΣ ΕΣ ΠΑΝΑΘΕΝΑΙΑ ΤΟΛΛOΓΟΝ ΔΙΔΟΝΤΟΝ ΚΑΘΑΠΕΡ ΗΟΙ ΤΑ ΤΕΣ ΑΘΕΝΑΙΑΣ Τ(Α)ΜΙΕΥΟ-ΝΤΕΣ ΤΑ ΔΕ ΣΤΕΛΑΣ ΕΝ ΑΙΣ ΑΝΑΝΑΓΡΑΦΣΟΣΙ ΤΑ ΧΡΕΜΑΤΑ ΤΑ ΗΙΕ-Ρ(Α ΘΕ)ΝΤΟΝ ΕΜΠΟΛΕΙ ΗΟΙ ΤΑΜΙΑΙ ΕΠΕΙΔΑΝ ΔΕ ΑΠΟΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΙ ΤΟΙΣ ΘΕΟΙΣ (ΤΑ ΧΡ)ΕΜΑΤΑ ΕΣ ΤΟ ΝΕΟΡΙΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΤΕΙΧΕ ΤΟΙΣ ΠΕΡΙΟΣΙ ΧΡΕΣΘΑΙ ΧΡΕΜΑΣ

(Η σωστή μεταγραφή της Αττικής επιγραφής του 5ου π.Χ. αι. )

ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΓΡΑΦΗ:1) Στην αρχαία αττική γραφή δεν υπήρχαν τα τονικά σημάδια, τα πνεύματα

και τα ορθογραφικά σημάδια, άρα είναι κάπου ίδια με τη λατινική γραφή. Το που π.χ. τονίζεται μια λέξη φαίνεται – γίνεται γνωστό από πείρας, όπως γίνεται και σήμερα στη λατινική.

2) Η αρχαία αττική γραφή δεν υπήρχαν τα γράμματα Η, Ω = [ο], [ι], όμως υπήρχαν τα άλλα ομόφωνα γράμματα, δηλαδή τα: Υ = Ι = ΕΙ = ΟΙ.., ΑΙ = Ε.., κάτι όπως και στη λατινική με τα: y = I = oe…, ae = e… και για τον λόγο αυτό δε σημειώνονταν ορθογραφικά τα θηλυκά με -Η, τα ρήματα, τα επιρρήματα και η γενική πληθυντικού με το -Ω... Έτσι εδώ δε διακρίνονται ορισμένοι τύποι λέξεων, πρβ π.χ. ΠΑΝΤΟΝ, ΧΟΡΙΣ, ΤΟLLΟΛΙΣΤΟΝ... που σήμερα γράφουμε: ΠΑΝΤΩΝ, ΧΩΡΙΣ,

ΤΩLLΟΓΙΣΤΩΝ (= των λογιστών)...

3) Στην αρχαία αττική γραφή με το γράμμα Η σημειω-νόταν στην αρχαία αττική γραφή ό,τι κατόπιν με το ση-μάδι της δασείας, όπως π.χ. οι τύποι της αντωνυμίας (H)ΟΣ,Η,Ο...

4) Η προφορά των γραμμάτων της ως άνω επιγραφής ήταν ως σήμερα, δη-λαδή: Το γράμμα Ε με προφορά πάντα <ε>: ΕΠΕΙΔΑΝ, ΕΙΠΕ, ΕΣΤΙΝ... Το γράμμα Υ με προφο-ρά πότε «ι» και πότε φ/β: ΕΥΘΥΝΑΣ, ΧΡΥ-

29


ΣΙΟΝ, ΣΥΝ, ΠΡΥΤΑΝΕΥΕ... Το γράμμα Ο με προφορά πάντα <ο> και το ΟΥ με προ-φορά πότε [u] και πότε [οϊ]: ΤΟΥΤΟΝ, ΠΕΡΙΟΣΙ, ΒΟΛΕΙ, ΤΟΣ, ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΙΣ....

Τα ΑΙ ΥΙ ΕΙ ΟΙ ΟΥ ΑΥ ΕΥ ΗΥ προφέρονταν όπως και σήμερα, δηλ. άλλοτε ήταν τα δίψηφα γράμματα: αι = [ε], ει = υι = οι = [ι], ου = [u] και άλλοτε τα συμπλέγ-ματα: αϊ, εϊ, υϊ, οϊ, οϋ. Ωστόσο εδώ το πώς ακριβώς προφέρονταν σε μερικές λέξεις δεν διακρίνεται, επειδή δεν υπάρχουν τα διαλυτικά και το τονικό σημάδι. Τότε το πως προφέρονταν διακρινόταν από πείρας ή όπως γίνεται σήμερα, όταν γράφουμε μόνο με τα κεφαλαία γράμματα.

Τα LL (= λλ), ΝΝ, ΜΜ, ΤΤ, ΛΛ (= γγ),... προφέρονταν ως σήμερα και έμπαιναν στις λέξεις με τους ίδιους ως σήμερα κανόνες. Δηλαδή: η αφομοίωση Ν + Ρ,Μ,Ν,Λ = ΡΡ ΜΜ,ΝΝ,ΛΛ, Π,Β,Φ + Μ = ΜΜ, η σύνθλιψη Ν + Κ,Γ,Χ = ΓΚ,ΓΓ,ΓΧ, Ν + Π,Β,Φ = ΜΠΩ, ΜΒ, ΜΦ, Ν + Σ = ΣΣ..: ΕΝ-ΠΟΛΕΙ > ΕΜΠΟΛΕΙ, ΣΥΝ-ΣΕΜΑΙΝΟΣ > ΣΥΣΣΕΜΑΙΝΟΣ (συν + σημαίνω), ΣΥΝΚΛΕΙΟΝΤΟΝ > ΣΥΓΚΛΕΙΟΝΤΟΝ (συ-γκλειώντων), ΣΥΝΠΑΝΤΟΣ > ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, ΓΕΓΡΑΦΜΕΝΑ > ΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ….

Με τα γράμματα NN MM… σημειώνονταν και η εξωτερική αφομοίωση: ΤΟΝ LΟLΙΣΤΟΝ > ΤΟLLΟΛΙΣΤΟΝ = των λογιστών, ΤΟΝ LΟΛΟΝ (τον λόγον > ΤΟLLΟ-ΛΟΝ, ΕΑΝ ΠΟΥ > ΕΑΜΠΟΥ, ΕΝ ΠΟΛΕΙ > ΕΜΠΟΛΕΙ..., κάτι που δεν σημειώνεται σή-μερα: την μάνα > τη μάνα, το(ν) λόγο…

5) Τα γράμματα Ξ = [κσ], Ψ = [πσ] δεν υπήρχαν στην αρχαία αττική γραφή. Τα συμπλέγματα [κσ], [πσ] εδώ γράφονται με ΚΣ ΓΣ ΧΣ ΠΣ ΦΣ ΒΣ, ανάλογα με την παραγωγή τους: ΠΑΡΑΔΕΧΣΑΣΘΟΝ (παραδέχομαι), ΑΝΑΓΡΑΦΣΑΝΤΟΝ (= αναγραφ-σάντων),…

Αττικό αλφάβητο σε αττικό αγγείο

Επιγραφή Δίπυλου 750 π.Χ.,

Διαβάζεται από αριστερά προς δεξιά και με κενό μεταξύ των λέξεων και με τα γράμ-ματα Λ, Σ αντί των L, S του αρχαίου αττικού αλφάβητου η επιγραφή αυτή γίνεται: «(H)OS NYN OΡΧESTON ΠΑΝΤΟΝ ATAΛOTATA ΠAIZEIN ΤΟΤΟ ΔΕΚΑΝ ΜΙΝ..»

Η λέξη ΠΑΝΤΟΝ είναι επίρρημα ως από αυτό και με τους σημερινούς κα-νόνες ορθογραφίας γράφεται με –ω, δηλαδή ΠΑΝΤΩΝ. Η λέξη ΟΡΧΕΣΤΟΝ είναι γενική πληθυντική και ως απ’ αυτό με τους σημερινούς κανόνες ορθογραφίας γράφεται με –ω, δηλαδή ΟΡΧΕΣΤΩΝ. Οι λέξεις ΟΡΧΕΣΤΩΝ και ΤΟΤΟ έγιναν σή-μερα ΟΡΧΗΣΤΩΝ & ΤΟΥΤΟ.

Αττική επιγραφή 6ου π.Χ. αι.

Με κενό μεταξύ των λέξεων και με τα γράμματα Λ, Σ αντί των L, S του αρχαίου αττικού αλφάβητου η εν λόγω επιγραφή γίνεται: «SEMA ΦΡΑSΙΚΛEIAS KOΡΕ ΚΕΚΛESOMAI AIEI ANTI ΓΑΜΟΥ ΠΑΡΑ ΘΕΟΝ ΤΟΥΤΟ ΛAXOS ONOMA».

Η λέξη SEMA προφέρεται «σέμα», η οποία με τροπή νεώτερα του φθόγγου Ε σε Ι = ορθογραφικά Η έγι-νε ΣΗΜΑ = προφορά «σίμα». Η λέξη ΚΟΡΕ προφέρεται «κόρε» και με τροπή νεώτερα του φθόγγου Ε σε Ι = ορθογραφικά Η γίνεται ΚΟΡΗ...

30


ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΛΕΠΕ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΡΑΦΗΣ, Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

31

http://www.krassanakis.gr/alphabet.htm

ΙΣΤΟΡΙΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΡΑΦΗΣ

Documents

Transcript of ΙΣΤΟΡΙΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΡΑΦΗΣ