ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ & ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ- Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1 Μ. Μιχάλη

Η μεταβατική εποχή: Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

α. Ορισμός, πρωτεργάτες και παράγοντες

•Αρχές 8ου αι.-μέσα 9ου αι.: Εικονομαχία πνευματική κίνηση είναι σύμφωνη με τις

παραδόσεις της Ορθοδοξίας η λατρεία ή όχι των εικόνων;

•Πρωτεργάτες εικονομαχίας: Λέων Γ΄ & Κων/νος Ε΄

Επηρεασμένοι από τις ανεικονικές αντιλήψεις της ιουδαϊκής και ισλαμικής θρησκείας.

Θεωρούσαν τη λατρεία των εικόνων εκδήλωση ειδωλολατρική.

•Λόγοι (αίτια) που οδήγησαν στην απαγόρευση των εικόνων:

1. στρατιωτικοί: ανάγκη αντιμετώπισης των Αράβων οι αγρότες των συνόρων της

Μ. Ασίας με το Ισλάμ είχαν ανεικονικές αντιλήψεις (οι Ίσαυροι ήθελαν να έχουν καλές

σχέσεις μαζί τους).

2. εσωτερικοί: περιορισμός της δύναμης των μοναχών.

3. ιδεολογικοί-θρησκευτικοί:

α. δεισιδαιμονίες και υπερβολές που σχετίζονταν με τη λατρεία των εικόνων.

β. η ιδέα ότι οι αποτυχίες του Βυζαντίου στον στρατιωτικό τομέα είναι η δίκαιη τιμωρία

του Θεού για τις ακρότητες στο χώρο της λατρείας

β. Φάσεις

Η πρώτη φάση (726-787)- βασικά σημεία:

απομάκρυνση εικόνας του Χριστού από την Χαλκή Πύλη της Πόλης.

αυτοκρατορικό διάταγμα (730) κατά της λατρείας των εικόνων.

τιμωρίες εικονόφιλων (εξορίες, φυλακίσεις, δημεύσεις περιουσιών)

Κων/νος Ε΄: καταστροφή μονών και διώξεις μοναχών

Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος (787) Ειρήνη Αθηναία = αποκατάσταση εικόνων

τιμητική προσκύνηση στις εικόνες.

•Θεωρητικός της εικονολατρίας: Ιωάννης Δαμασκηνός

•Μεγαλύτερος πολέμιος της εικονολατρίας: Κων/νος Ε΄

Η δεύτερη φάση (815-843) –βασικά σημεία:

μικρότερης έντασης και διάρκειας

Άρχισε με τον Λέοντα Ε΄ Αρμένιο απέδωσε την ήττα των Βυζαντινών στα πεδία

των μαχών στην εικονολατρία.

Σύνοδος 843: Θεοδώραπανηγυρική αποκατάσταση και αναστήλωση των

εικόνων.

γ. Σημασία της ήττας των εικονοκλαστών.

1. Νίκη της ελληνικής πνευματικής παράδοσης (απόδοση θείας μορφής) # ήττα ασιατικής

παράδοσης (ανεικονικές αντιλήψεις)

2. Τερματίστηκαν οι θρησκευτικές διαμάχες

3. Εγκαινιάστηκε γόνιμη συνεργασία Κράτους-Εκκλησίας.

4. Η Εκκλησία αφοσιώθηκε στο ιεραποστολικό της έργο

5. Τα μοναστήρια αρχίζουν να ακμάζουν.

6. Περιορίστηκαν οι υπερβολές στη λατρεία.

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ & ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ- Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

2 Μ. Μιχάλη

δ. Συνέπειες της εικονομαχίας

1. Προκλήθηκε διχασμός του λαούολέθριες συνέπειες:

α. εξωτερική πολιτική: η Εκκλησία της Ρώμης απομακρύνθηκε από το Βυζάντιο και

στράφηκε προς τους Φράγκους.

β. πολιτισμός: καταστροφή πολλών έργων τέχνης, εικόνων, σημαντικά κείμενα

εικονομάχων

2. Υποχώρησε η ενασχόληση με τα γράμματα.