ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ

ΦΟΡΜΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ1. (ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ)...(ΡΗΜΑ): είναι δευτερεύουσα__________ (ΕΙΔΟΣ)

πρόταση. 2. Εισάγεται με το _____________(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ), γιατί _____________

(ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ, όπου είναι δυνατόν). 3. Εκφέρεται με ______________(ΕΓΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΗΣ). 4. _____________ (ΕΓΚΛΙΣΗ), γιατί εκφράζει _____________ (ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΕΓΚΛΙΣΗΣ). _____________(ΧΡΟΝΟΣ) γιατί εξαρτάται από ρήμα _____________ (ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ) και δηλώνει το ____________________(ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ, εφόσον έχουμε Υποτακτική).

5. Λειτουργεί ως ______________________ (ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ) στο ________________________ (ΤΥΠΟΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ).

Όταν χαρακτηρίζουμε μια δευτερεύουσα πρόταση, αναφερόμαστε πρώτα στην πρόταση, επισημαίνοντας το στοιχείο που την εισάγει και το ρήμα της. Κατόπιν αναφέρουμε και δικαιολογούμε την εισαγωγή και την εκφορά της (έγκλιση, και χρόνο του ρήματός της), καθώς και στη συντακτική λειτουργία της. Αν χρειαστεί να αναφερθούμε στο ρήμα από το οποίο εξαρτάται η δευτερεύουσα, το γράφουμε σε παρένθεση, επισημαίνοντας και σε ποιο χρόνο βρίσκεται. Θυμηθείτε για τον κανόνα ακολουθίας των χρόνων σημασία έχει το ΡΗΜΑ ΣΕ ΕΓΚΛΙΣΗ από το οποίο εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα η πρόταση και όχι τυχόν απαρέμφατα ή μετοχές στα οποία είναι πιθανόν υποκείμενο ή αντικείμενο.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με τους συνδέσμους:

ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με:

δικαιολόγηση ΕΓΚΛΙΣΗΣ δικαιολόγηση ΧΡΟΝΟΥ

quod, quia,quoniam, quando

ΟΡΙΣΤΙΚΗ à εκφράζει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

---

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗà

εκφράζει ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΝΟΝΑΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ

ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ à

εξαρτάται από ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ (όταν εξαρτάται από απαρέμφατο ή από βουλητική ή πλάγια ερωτηματική πρόταση)

cum (αιτιολογικός)

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ à

«επειδή εκφράζει αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας»

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ – ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣΜετά από ρήματα που δηλώνουν ψυχικό πάθος ακολουθούν ως συμπλήρωμα (αντικείμενο) δευτερεύουσες αιτιολογικές ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ προτάσεις που εισάγονται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρονται με Οριστική. H μοναδική τέτοια πρόταση στην ύλη μας βρίσκεται στο κείμενο 24 και είναι η quod Nasica tam aperte mentiebatur, που είναι αντικείμενο στη μετοχή indignatus. Η πρόταση δικαιολογείται κανονικά όπως οι επιρρηματικές αιτιολογικές, αλλάζει μόνον η συντακτική της λειτουργία.

ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ



δικαιολόγηση ΕΓΚΛΙΣΗΣ

δικαιολόγηση ΧΡΟΝΟΥ

ut (καταφατικές)

ne (αποφατικές)

quo (όταν ακολουθεί συγκριτικός βαθμός επιθέτου ή επιρρήματος)

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΕΝΕΣΤΩΤΑ* ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ*

εκφέρεται με Υποτακτική όπως όλες οι τελικές, γιατί ο σκοπός είναι μια υποκειμενική κατάσταση

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Α.Χ.

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Ι.Χ.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται

* ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ δικαιολόγηση δικαιολόγηση

τους συνδέσμους: με: ΕΓΚΛΙΣΗΣ ΧΡΟΝΟΥ

ut (καταφατικές)

ut non, ut nemo, ut nihil (γενικά:

ut + αρνητική έκφραση) (αποφατικές)

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΕΝΕΣΤΩΤΑ * ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ* σπανιότερα: ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

εκφέρεται με Υποτακτική όπως όλες οι συμπερασματικές, γιατί το αποτέλεσμα θεωρείται υποκειμενική κατάσταση

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Α.Χ.

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Ι.Χ.

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ à ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ – ΠΡΑΞΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

* ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων- Οι συμπερασματικές προτάσεις προεξαγγέλλονται, στην πρόταση εξάρτησης με δεικτικές αντωνυμίες ή δεικτικά επιρρήματα. Πρέπει να αναφέρουμε και με ποιο στοιχείο προεξαγγέλλονται.

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ


ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση ΕΓΚΛΙΣΗΣ


postquam, ut, ubi, simul, cum (primum)

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

εκφράζει ΑΠΛΩΣ ΧΡΟΝΟ

ΠΡΟΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

cum (αντίστροφος)

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ(στην κύρια πρόταση υπάρχει συνήθως το vix, στη χρονική το repente)

εκφράζει ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

cum (επαναληπτικός)

ΟΡΙΣΤΙΚΗ εκφράζει ΑΠΛΩΣ ΧΡΟΝΟ

ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ (ανάλογα με το χρόνο: Ενεστώτας στο παρόν, Παρατατικός, Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος στο παρελθόν, Μέλλοντας,

Συντελεσμένος Μέλλοντας στο μέλλον)

cum (ιστορικός) υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, εγκαθιστώντας μια σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσά τους

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ή ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ

ΛΟΓΩ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣΚΑΝΟΝΑΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

dum ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ή ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ


ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣà ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΩΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΠΡΑΞΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ àΣΥΓΧΡΟΝΟ ΩΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ

dum, antequam, priusquam, donec

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ


εκφράζει ΠΡΑΞΗ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ Η ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Α.Χ.ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΌ Ι.Χ.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με τους συνδέσμους: si à καταφατικές προτάσειςnisi à αποφατικές προτάσεις

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ)ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΙΔΟΣsi, nisi +

ΟΡΙΣΤΙΚΗ κάθε χρόνου

ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΓΚΛΙΣΗ

α΄:ΑΝΟΙΧΤΗ ΥΠΟΘΕΣΗ (στο παρόν, παρελθόν ή μέλλον, ανάλογα με το χρόνο που υπάρχει στην υπόθεση και –κυρίως- την απόδοση)

si, nisi + β΄: ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ



ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ/ ΤΟ ΑΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΤΟ (ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ: για το παρόν – ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ: για το παρελθόν)

si, nisi +

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ή ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ή ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

γ΄: ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΥΝΑΤΗ ή ΠΙΘΑΝΗ (ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ: για το παρόν – μέλλον, ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ: για το παρελθόν)

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗΣ στο ρηματικό τύπο που αποτελεί την απόδοσή τους

Πώς δικαιολογούμε έναν υποθετικό λόγο: Υπόθεση: Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si γιατί είναι καταφατική/ nisi γιατί είναι αποφατική.

Εκφέρεται με __________________ (ΕΓΚΛΙΣΗ - ΧΡΟΝΟΣ). Στην απόδοση υπάρχει ___________ (ΕΓΚΛΙΣΗ – ΧΡΟΝΟΣ).Σχηματίζεται υποθετικός λόγος __________________________ (ΕΙΔΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ).

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με τους συνδέσμους:




etsi, tametsi, quamquam

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

γιατί εκφράζει εναντίωση σε κάτι που είναι ή θεωρείται ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

cum, licet ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

λόγω εισαγωγής

ΚΑΝΟΝΑΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με τους συνδέσμους:




etiamsi ΟΡΙΣΤΙΚΗ λόγω εισαγωγής ΚΑΝΟΝΑΣ

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗγιατί εκφράζει εναντίωση σε

κάτι ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ

licet, quamvis, ut

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΝΑΝΤΙΩΣΗΣ/ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΑΠΛΕΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣΕΙΔΟΣ: ΠΡΟΕΞΑΓΓΕΛΛΟΝΤ

ΑΙ με το στοιχείο:ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με το στοιχείο:



ΠΟΣΟΥ

tantustamtantotanti

quantusquamquantoquanti

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ως αντικειμενική πραγματικότητα

ΠΟΙΟΥ talis qualisTΡΟΠΟΥ

itasic

utsicut

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

Πώς δικαιολογούμε μια παραβολική πρόταση:(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ)...(ΡΗΜΑ): είναι δευτερεύουσα παραβολική __________ (ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΗΣ) πρόταση. Στην πρόταση εξάρτησης προεξαγγέλλεται με το στοιχείο _____________(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ), με το οποίο συνιστά παραβολικό ζεύγος. Εισάγεται με το στοιχείο _____________(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ), γιατί είναι _____________ (ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΗΣ). Εκφέρεται με Οριστική, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ως αντικειμενική πραγματικότητα. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραβολής στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με τους συνδέσμους:




ut si, velut si, tamquam (si), quasi, proinde/ perinde quasi


επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση


ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ στο ρηματικό τύπο από τον οποίο εξαρτώνται (γράφουμε ποιος είναι)

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Είναι τριών ειδών:ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ (ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ – ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ)

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ - ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ:ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση

ΕΓΚΛΙΣΗΣδικαιολόγηση ΧΡΟΝΟΥ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ:με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα

ΟΡΙΣΤΙΚΗ γιατί εκφράζει κάτι πραγματικό

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ

γιατί εξαρτάται από πλάγιο λόγο


ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ:με την αντωνυμία quod


Οι ΑΝΑΦΟΡΙΚΈΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΈΣ προσδιορίζουν μια λέξη της πρότασης (όχι ρήμα!) από την οποία εξαρτώνται. Αυτή η λέξη λέγεται όρος αναφοράς.

Πώς δικαιολογούμε μια αναφορική προσδιοριστική πρόταση:(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ)...(ΡΗΜΑ): είναι δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση, με όρο αναφοράς το ____________________________ (ΟΡΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ)Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία/ το αναφορικό επίρρημα _____________(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ). Εκφέρεται με _____________(ΕΓΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ).

_____________ (ΕΓΚΛΙΣΗ), γιατί εκφράζει _____________ (ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΓΚΛΙΣΗΣ). _____________(ΧΡΟΝΟΣ) γιατί εξαρτάται από ρήμα _____________ (ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΥ) και δηλώνει το ____________________(ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ, εφόσον έχουμε Υποτακτική).

Οι ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ προσδιορίζουν ολόκληρη την πρόταση εξάρτησής τους, γι αυτό και η αναφορική αντωνυμία που τις εισάγει βρίσκεται στο ουδέτερο γένος.

Πώς δικαιολογούμε μια αναφορική προσθετική πρόταση:(ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ)...(ΡΗΜΑ): είναι δευτερεύουσα αναφορική προσθετική πρόταση, με όρο αναφοράς ολόκληρη την πρότααση εξάρτησης (αναφέρουμε την αρχή, το ρήμα και το τέλος της).Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod.

Εκφέρεται με Οριστική, γιατί εκφράζει κάτι πραγματικό.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ:ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση

ΕΓΚΛΙΣΗΣδικαιολόγηση ΧΡΟΝΟΥ

με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα


ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ

γιατί εξαρτάται από πλάγιο λόγο


Οι αναφορικές ουσιαστικές στην πραγματικότητα προσδιορίζουν έναν όρο (συνήθως ουσιαστικό) που λείπει και παίρνουν τη συντακτική του θέση, λειτουργούν λοιπόν, όπως τα ουσιαστικά, ως υποκείμενα, αντικείμενα κλπ.

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ Η ΜΙΚΤΕΣ:ΕΙΔΟΣ: ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ: ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ - δικαιολόγηση.

ΕΓΚΛΙΣΗΣ - ΧΡΟΝΟΥ:

ΑΝ. – ΣΥΜΠΕΡ/ΚΕΣ

με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα

ΟΠΩΣ ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΑΝ. – ΤΕΛΙΚΕΣ

ΑΝ. – ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣΑΝ. –ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣΑΝ. –ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ/ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ

Οι αναφορικές επιρρηματικές έχουν διπλή φύση: εισάγονται όπως οι αναφορικές, και συνήθως έχουν όρο αναφοράς, και επιρρηματικές, οπότε εκφέρονται και λειτουργούν όπως οι αντίστοιχες επιρρηματικές.

Μερικές φορές, μια αναφορική πρόταση οποιουδήποτε είδους μπορεί να εκφέρεται με Υποτακτική όχι για τους λόγους που προαναφέραμε, αλλά γιατί η πρόταση εξάρτησής της εκφέρεται με Υποτακτική, άρα από έλξη. Προσοχή λοιπόν!

Η ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣΗ αναφορική αντωνυμία που εισάγει μιαν αναφορική πρόταση βρίσκεται στο ίδιο γένος και αριθμό με τον όρο αναφοράς της, αλλά η πτώση της καθορίζεται από το συντακτικό ρόλο της αντωνυμίας μέσα στην αναφορική πρόταση! Γιατί η αναφορική αντωνυμία δεν εισάγει απλά προτάσεις, όπως οι σύνδεσμοι, αλλά παίζει και συντακτικό ρόλο μέσα σ’ αυτές.

ΠΟΤΕ ΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Η ΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΣΑΓΕΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ (ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΑ)

Όταν η αναφορική αντωνυμία:α) βρίσκεται μετά από ισχυρή στίξη (= κάθε στίξη εκτός από κόμμα) καιβ) αναφέρεται στα προηγούμενα καιγ) δεν υπάρχει ούτε εννοείται άλλη κύρια πρόταση στην περίοδο/ ημιπερίοδο, τότε αντιστοιχεί σε δεικτική αντωνυμία (is) και η πρόταση που εισάγει είναι κύρια.

ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ – δικαιολόγηση ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ:



ερωτηματικές αντωνυμίες – ερωτηματικά επιρρήματα εκφράζουν ΜΕΡΙΚΗ ΑΓΝΟΙΑ


γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης


ερωτηματικά μόρια εκφράζουν ΟΛΙΚΗ ΑΓΝΟΙΑnum, -ne= αν…nonne= αν δεν… si= αν…an= αν…an non= αν δεν…διμελείς:utrum (-ne)…an, … an …

… necne? (=ή όχι;)

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ σε απρόσωπη σύνταξη, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ σε ρηματικούς τύπους ή ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ. Η δικαιολόγηση του χρόνου της Υποτακτικής θα γίνεται πάντα σε σχέση με το ρήμα της πρότασης εξάρτησης, ακόμα κι αν η πλάγια ερωτηματική είναι υποκείμενο ή αντικείμενο σε απαρέμφατο ή μετοχή. Είναι ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ (στα κείμενα της ύλης μας, μόνον κρίσης. Στον ευθύ λόγο, οι πλάγιες ερωτήσεις της ύλης μας θα γίνουν κύριες προτάσεις με το ρήμα σε Οριστική).

ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ – δικαιολόγηση ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ:



ut à καταφατικές

ne à αποφατικές

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ* ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ*

γιατί το περιεχόμενό τους είναι απλώς επιθυμητό



ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ σε απρόσωπη σύνταξη, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ σε ρηματικούς τύπους ή ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ.Είναι ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ (όπως τα τελικά απαρέμφατα). * ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση ΕΓΚΛΙΣΗΣ


ut à καταφατικές

ut non, ut nemo, ut numquam à αποφατικές


εκφέρεται με Υποτακτική όπως όλες οι συμπερασματικές, γιατί το συμπέρασμα είναι κάτι υποκειμενικό



ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ σε απρόσωπη σύνταξη, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ σε ρηματικούς τύπους ή ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ.


ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση δικαιολόγηση ΧΡΟΝΟΥ

με ΕΓΚΛΙΣΗΣ

ne (= φόβος μήπως γίνει κάτι)

ne non, ut (= φόβος μήπως δε γίνει κάτι)

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ* ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ* ή ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

γιατί το περιεχόμενό τους αφορά κάτι ενδεχόμενο ή πιθανό

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Α.Χ.ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Ι.Χ. ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣà θεωρείται ότι το περιεχόμενο της ενδοιαστικής έχει ήδη πραγματοποιηθεί



ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ QUIN και του QUOMINUS– ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ:

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ με ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ με: δικαιολόγηση ΕΓΚΛΙΣΗΣ


quominus, ne à εξάρτηση από καταφατικό ρήμα

quin à εξάρτηση από ρήμα με άρνηση


γιατί το περιεχόμενό τους εκφράζει την πρόθεση του υποκειμένου.

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Α.Χ. ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ à ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ Ι.Χ.



ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Documents

Transcript of ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ