Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη

Ανάπτυξη σεναρίου

ΜΑΘΗΜΑ: KEIMENA ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ: Γ. ΣΕΦΕΡΗ, «ΤΑ ΤΡΙΑ ΧΑΪΚΟΥ»

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΑΠΗ ΠΕ 02Επιμορφωτής: Κώστας Καλαφάτης

ΚΣΕ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ

Αθήνα Μάρτιος 2015

Περιεχόμενα

1. Ταυτότητα του σεναρίου............................................................................................................1

2. Στόχοι-σκεπτικό..........................................................................................................................2

Συνοπτική παρουσίαση της πρότασης:......................................................................................2

Παιδαγωγικοί στόχοι..................................................................................................................3

Οι ππαιδαγωγικοί στόχοι, εκπορευόμενοι από τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου είναι:..................................................................3

Τεχνολογικοί στόχοι...................................................................................................................5

Πρόβλημα – θέμα που θα διερευνηθεί......................................................................................5

Τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν – μαθησιακοί πόροι:....................................................7

Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης:...................................................................................8

Παρουσίαση λογισμικού..........................................................................................................12

4. Φύλλα Εργασίας...................................................................................................................15

. Κριτική και πρόσθετες πληροφορίες..........................................................................................18

Σχολιασμός πριν από την εφαρμογή στην τάξη.......................................................................20

Παρατηρήσεις μετά από την εφαρμογή στην τάξη..................................................................20

Σενάριο διδασκαλίας 1

1. Ταυτότητα του σεναρίου

Τίτλος σεναρίου: «ΤΡΙΑ ΧΑΙΚΟΥ» του Γ. Σεφέρη

Τάξη: Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Ιστορία της Τέχνης, Νεοελληνική Γλώσσα,

Πληροφορική

Διδακτική ενότητα: Η Νεότερη Λογοτεχνία (Η Λογοτεχνία από το 1922 έως το 1945).

Συγγραφέας: Γ.ΣΕΦΕΡΗΣ

Τίτλος Κειμένου: Τρία Χαϊκού, Γ. Σεφέρης

Αριθμός μαθητών: Γ1/17 μαθητές και Γ2/18 μαθητές

Απαιτούμενος χρόνος : Συνολικά 4 ώρες για την κάθε τάξη [ 2 ώρες στην αίθουσα

διδασκαλίας(αρχική και τελευταία) και 2 ενδιάμεσες συνεχείς ώρες στο Εργαστήριο

Πληροφορικής ].

Τόπος διεξαγωγής σεναρίου εργασίας: Αίθουσα διδασκαλίας(ή βιβλιοθήκη) και

Εργαστήριο Πληροφορικής.

Προϋποθέσεις υλοποίησης:

επαρκής χειρισμός του διαδικτύου (φυλλομετρητές)

επαρκής χειρισμός του λογισμικού παρουσίασης

βασική γνώση εργαλείων MS Office

ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα

προγενέστερη εξοικείωσή τους με την ομαδοσυνεργατική αντίληψη

επικοινωνίας, μέσω της οποίας υλοποιείται η διδακτική πρόταση.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 2

συνεργασία με τον καθηγητή πληροφορικής για τη χρήση του εργαστηρίου

πληροφορικής.

Εξασφαλισμένη, μόνιμη και καλή σύνδεση στο διαδίκτυο.

2. -Στόχοι σκεπτικό

Η παρούσα διδακτική πρόταση οδηγεί τους μαθητές μέσα από την

ομαδοσυνεργατική μέθοδο στην ανακάλυψη των πληροφοριών που χρειάζονται

προκειμένου να ‘αποκωδικοποιηθεί’ το ποίημα. Μέσα από στοχευμένες

δραστηριότητες οι μαθητές καλούνται να ερμηνεύσουν το ποίημα και παράλληλα

να δημιουργήσουν κείμενα παραδοσιακά και πολυτροπικά με τα οποία θα

κοινοποιήσουν τα ευρήματά τους στους συμμαθητές τους.

Συνοπτική παρουσίαση της πρότασης :

Η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση φέρνει τους μαθητές σε επαφή με το έργο και

με τη στάση ζωής που εκφράζει ο Γ. Σεφέρης (μοντερνιστική) καθώς και με μια

ενδιαφέρουσα στιχουργική μορφή της ιαπωνικής λογοτεχνίας – το χαϊκού - που

ενέπνευσε πολλούς ποιητές του εικοστού αιώνα. Η υλοποίηση του σεναρίου

προϋποθέτει διαφορετική παιδαγωγική προσέγγιση κατά τη διδασκαλία. Έτσι,

προτείνεται το μαθητοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας και η οργάνωση της τάξης θα

γίνει σύμφωνα με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Οι αλλαγές στους ρόλους

εκπαιδευτικού και μαθητών κρίνονται απαραίτητες. Ο εκπαιδευτικός εκδύεται τον

παραδοσιακό ρόλο του φορέα και μεταδότη της γνώσης και αναλαμβάνει το ρόλο

του εμψυχωτή, του καθοδηγητή, του διευκολυντή στη διαδικασία της μάθησης.

Συγκεκριμένα, σχεδιάζει το μάθημα, συντονίζει τη μαθησιακή διαδικασία,

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 3

συμβουλεύει, ανατροφοδοτεί, εξομαλύνει ενδεχόμενες δυσκολίες, ενθαρρύνει το

διάλογο και την αυτενέργεια των μαθητών.

Π αιδαγωγικοί στόχοι

Οι παιδαγωγικοί στόχοι, εκπορευόμενοι από τις αρχές και τους στόχους των νέων

προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου είναι:

Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την

προσέγγιση του ποιητή και του έργου του.

Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να

δραστηριοποιηθούν σε αυτή. Επιλογή πληροφοριών μέσα από το υλικό που

προσφέρει το διαδίκτυο.

Να καλλιεργήσουν την αφαιρετική-κριτική ικανότητα αξιολόγησης των

προσφερόμενων πληροφοριών .

Να καλλιεργήσουν, μέσα από προσωπικές τους εμπειρίες και βιώματα,

ατομικές και κοινωνικές αξίες και αρχές.

Να καταστούν αποδέκτες της αισθητικής απόλαυσης του ποιητικού

κειμένου και να το προσεγγίσουν προσωπικά.

Να κινητοποιήσουν τη δημιουργική τους φαντασία, γράφοντας οι ίδιοι

ποιήματα Χαικού ή ζωγραφίζοντας), αλλά και να ενισχύσουν την

αυτοεκτίμησή τους, εκθέτοντας τις δημιουργίες τους.1

Να συνδυαστούν παραδοσιακά (σχολικό εγχειρίδιο, πίνακας, χαρτί, είδη

ζωγραφικής) και νέα εποπτικά μέσα διδασκαλίας (ηλεκτρονικός υπολογιστής,

διαδίκτυο, κ.α.) ώστε να γίνει η κατάλληλη αξιοποίησή τους.

1 O’Connor, J.S., “Same Pond, New Splash: Writing Modern English Haiku” in Wordplaygrounds. Reading, Writing, & Performing Poetry in the English Classroom, NCTE, 2004, p.26.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 4

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι

Σύμφωνα με το βιβλίο του καθηγητή ως πρωταρχικός στόχος τίθεται:

« Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με μια ενδιαφέρουσα στιχουργική μορφή που

ενέπνευσε πολλούς ποιητές του 20ου αιώνα και να κατανοήσουν τα

χαρακτηριστικά και τη λειτουργία της. Ως θεματικά κέντρα τίθενται η

στιχουργική και ο θρυμματισμένος άνθρωπος2. Επιπλέον η συγκεκριμένη

διδακτική πρόταση θέτει ως διδακτικούς στόχους τους ακόλουθους:

Να μπορούν οι μαθητές να οπτικοποιούν τα τρία ποιήματα χαϊκού, με τη

χρήση του προγράμματος παρουσίασης (Power Point) παρουσιάζοντας τα

αντίστοιχα θέματά τους (ο θρυμματισμένος άνθρωπος, η αποξένωση και η

ποιητική αδράνεια).

Να εντοπίζουν το θέμα του κάθε ποιήματος και το αντίστοιχο κυρίαρχο

συναίσθημα που υποβάλλει (ο θρυμματισμένος άνθρωπος, η αποξένωση

και η ποιητική αδράνεια).

Να έρθουν σε επαφή με τα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή ώστε να

αναγνωρίσουν τα καίρια σημεία που καθόρισαν το έργο του και τον τρόπο

με τον οποίο διαλέγεται με τα μεγάλα ζητήματα της εποχής του.

Να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γενιάς του

1930, τα αίτια ανάπτυξής της και τη στροφή που επέφερε η σεφερική

ποίηση.

Να κατανοήσουν τον ορισμό του χαϊκού, ποια είναι η στιχουργική του,

πού εμφανίστηκε και ποια τα χαρακτηριστικά του.

2 Βλ. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου, Βιβλίο καθηγητή, Γ. Σεφέρης, Τα Τρία Χαϊκού, σελ.113 .

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 5

Να συγκρίνουν διάφορα δείγματα χαϊκού της παγκόσμιας λογοτεχνίας με

τα ποιήματα του Σεφέρη.

Να γνωρίσουν και να αναγνωρίζουν την τεράστια επίδραση που άσκησε ο

Σεφέρης στην πορεία της νεοελληνικής ποίησης.

Τεχνολογικοί στόχοι

Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης, επιλογής και αξιοποίησης

πληροφοριών από το διαδίκτυο.

Να χρησιμοποιήσουν τον Επεξεργαστή κειμένου Word και να ασκηθούν στη

δημιουργία πολυμεσικού κειμένου με την αντιγραφή εικόνων

Να ασκηθούν στη χρήση του λογισμικού προβολής παρουσίασης (Power

Point).

Να μπορούν να αναρτούν εργασίες τους στο Wiki (που θα δημιουργηθεί από

τη διδάσκουσα) , κείμενα, εικόνες, βίντεο.

Να αναπτύξουν συνθετικές και δημιουργικές ικανότητες με εργασίες,

πολυμεσικά παρουσιασμένες.

3. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 6

Πρόβλημα – θέμα που θα διερευνηθεί

Το υπό διερεύνηση θέμα είναι οι συνθήκες παραγωγής και πρόσληψης του

ποιητικού έργου. Οι μαθητές μέσα από τα φύλλα εργασίας θα αντλήσουν

συμπεράσματα για:

τις πηγές έμπνευσης του δημιουργού,

τη σημασία των επιλογών του κατά τη δημιουργία (λεξιλογικών και όχι μόνο)

την πολυσημία του ποιητικού λόγου

το διάλογο του κειμένου με άλλα κείμενα

τη σύνδεσή του με την ιστορική πραγματικότητα και τα καλλιτεχνικά ρεύματα

της εποχής του

Θεωρητικό πλαίσιο πρότασης:

Η διδακτική πρόταση δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της

ενσυναισθητικής φαντασίας, την αλλαγή του ρόλου του μαθητή από παθητικό

δέκτη σε ενεργό υποκείμενο και ταυτόχρονα, στην ανάδειξη των τρόπων

κατασκευής του ποιητικού νοήματος.

Η δημιουργική χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία δίνει την ευκαιρία για ανανέωση

του μαθήματος προς την κατεύθυνση αφενός της ενεργητικής εμπλοκής με το ίδιο

το κείμενο, αφετέρου της ανάπτυξης της δημιουργικότητας.

Επιδιωκόμενος στόχος είναι, να προσεγγίσουν οι μαθητές τα διαδικτυακά κείμενα,

τα λεξιλογικά και γραμματικά φαινόμενα μέσα από τον ενεργητικό ρόλο του

ερευνητή στα πλαίσια της ανακαλυπτικής-διερευνητικής μάθησης. Συγκεκριμένα,

να επισκεφτούν ιστοσελίδες, να διερευνήσουν γλωσσικό υλικό που είναι

αποθηκευμένο σε βάσεις δεδομένων (π.χ. σώματα κειμένων στην Πύλη για την

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 7

ελληνική γλώσσα), να αναζητήσουν και να βρουν απαντήσεις/λύσεις για το

πρόβλημα που τους δόθηκε. Οικοδομούν έτσι ενεργητικά τη νέα γνώση

εμπλουτίζοντας τις ήδη υπάρχουσες [γνωστική - εποικοδομητική μάθηση] και

αναπτύσσουν γλωσσικές δεξιότητες, χρήσιμες στην αποκαλούμενη κοινωνία της

πληροφορίας.

Τέλος, θα έπρεπε να τονιστεί ότι η άσκηση των μαθητών στο να ερευνούν, να

συζητούν μεταξύ τους, να συνεργάζονται, να οδηγούνται σε διαπιστώσεις τις οποίες

θα καταγράφουν και θα κοινοποιούν με ηλεκτρονικά μέσα, ικανοποιεί τις

επιδιώξεις του νέου Α.Π.Σ για κλασικό, νέο [ψηφιακό - τεχνολογικό] και κριτικό

γραμματισμό των μαθητών.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο: Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ύλη της

Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ' Γυμνασίου και η διδακτική πρόταση είναι

σύμφωνη με το ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ ( ΦΕΚ Β 1562 27.06.2011) και απόλυτα συμβατή με

τους σκοπούς, τους άξονες, τους στόχους και τις έννοιες που ορίζουν.

Τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν – μαθησιακοί πόροι:

Σχολικό βιβλίο λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου

Σχολικό βιβλίο Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων Γυμνασίου

Ηλεκτρονικά Λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα

Διαδραστικός πίνακας

Ηχεία

Ηλεκτρονικός υπολογιστής/ες

Πρόγραμμα παρουσίασης (powerpoint)

Μηχανή διαδικτυακής αναζήτησης (google)

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 8

Φυλλομετρητής διαδικτύου(Mozilla, Firefox)

Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (word)

Προβολέας

Φύλλα εργασίας σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή

Φορητή συσκευή αποθήκευσης USB

Ακουστικά εφ’ όσον είναι διαθέσιμα στο εργαστήριο

Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης:

1η διδακτική ώρα - προετοιμασία

Αφόρμηση

Σύμφωνα με τη παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης προβάλλεται ένα 5λεπτο βίντεο

με εικόνες, ήχους και ποιήματα-χαϊκού από την Ιαπωνία (Video Ιαπωνία-χαϊκού).

Επιστρατεύοντας τα προσωπικά βιώματα των μαθητών, τις προηγούμενες γνώσεις

τους (σχολικές και εξωσχολικές), τις παραστάσεις και τις εμπειρίες τους, θα

εκμαιεύσουμε τους βασικούς άξονες του θέματος (στιγμιαία αντίληψη ή

αποκάλυψη) τις εποχές της φύσης, τις εικόνες, το συναίσθημα.

Ακολουθεί η ανάγνωση του κειμένου από τον εκπαιδευτικό και διατυπώνονται

τυχόν απορίες από τους μαθητές.

Κατόπιν, γίνεται σύντομη παρουσίαση από τη διδάσκουσα με το πρόγραμμα Linoit

με πληροφορίες από τη ζωή και το έργο του Σεφέρη, video με απαγγελία ποιήματος

από τον ίδιο τον ποιητή, μελοποιημένα χαϊκού του Σεφέρη από το συγκρότημα

Sigmatropic3, σχέδια του ζωγράφου Στέφανου Ρόκου, εμπνευσμένα από τα

παραπάνω ποιήματα κ.λ.π Αυτό το πρώτο υλικό θα αποτελέσει αφετηρία για την

επεξεργασία που θα ακολουθήσει στη δουλειά των μαθητών στις ομάδες. Με την

3 http://www.sigmatropic.gr/greek/discog_16haiku.htm

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 9

καθοδήγηση του εκπαιδευτικού οι μαθητές αναζητούν τα χαρακτηριστικά μορφής

και περιεχομένου. Παρατηρούν τα ποιήματα και επαληθεύουν την προέλευση της

θεματολογίας τους. Επίσης προβαίνουν στην παρατήρηση ότι πρόκειται για τρίστιχα

ποιήματα και με ορισμένο αριθμό συλλαβών σε κάθε στίχο (5-7-5).

Οι μαθητές θα έρθουν σε μια πρώτη επαφή με τα ποιήματα του Σεφέρη και μέσω

της εικόνας και της μουσικής όχι μόνο θα αντιληφθούν τη διάδραση των τριών

τεχνών (της Μουσικής, της Ζωγραφικής και της Λογοτεχνίας), αλλά επιπλέον θα

θεωρήσουν την τέχνη ως ένα ζωντανό κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Ο

ποιητικός λόγος στη συγκεκριμένη περίσταση, καθώς συνδυάζεται με τα εικαστικά

και τα μουσικά έργα, όχι μόνο δεν αποδυναμώνεται, αλλά προσλαμβάνεται από

τους μαθητές με τρόπο περισσότερο ευχάριστο, ενώ επιπρόσθετα η «στρατηγική της

ανάγνωσης εμπλουτίζεται» και τελικά αναδεικνύονται νέες ερμηνευτικές

προοπτικές των ποιημάτων.

( – ):Πληροφόρηση για την εργασία στόχοι μέθοδος

Η διδάσκουσα μαζί με τους μαθητές θα προχωρήσουν σε έναν πρώτο

προβληματισμό για το θέμα που επιλέξαμε και στον τρόπο που θα γίνει η

επεξεργασία του με τη χρήση των νέων τεχνολογιών όπως επίσης και τους βασικούς

στόχους του σεναρίου. Θα αναφερθεί, ειδικότερα, στους στόχους που

εκπορεύονται από το συγκεκριμένο κείμενο: γνωριμία με τις διαστάσεις του

ποιητικού έργου, τα ερεθίσματα του ποιητή, τις διακειμενικές και διαπολιτισμικές

του επιρροές, τις ερμηνείες του ποιήματος και το πώς ο διάλογος μεταξύ των

διαφορετικών πολιτισμών βοήθησε το Γ. Σεφέρη να εκφραστεί δίνοντας νέο

προσανατολισμό στη Νεοελληνική ποίηση.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 10

Για την εφαρμογή του σεναρίου με τη χρήση ΤΠΕ, είναι απαραίτητο η διδάσκουσα

να δημιουργήσει ένα ανοιχτό wiki και να δείξει στους μαθητές πώς λειτουργεί και

τι δυνατότητες τους παρέχει. Στη συνέχεια, οι ομάδες θα αναρτούν τα

συμπληρωμένα φύλλα εργασίας τους και τις εργασίες που θα δημιουργήσουν στο

Wiki της τάξης.

Διαμόρφωση ομάδων:

Κατά την πρώτη φάση ο εκπαιδευτικός δίνει οδηγίες για τη συγκρότηση των

ομάδων και τον τρόπο εργασίας της κάθε ομάδας και του συνόλου της τάξης. Στη

συνέχεια χωρίζει τους 17 μαθητές σε τέσσερεις ομάδες (η μία ομάδα θα έχει 5

μαθητές) και με συγκεκριμένα κριτήρια λαμβάνοντας υπ όψη και τις γνώμες των

μαθητών. ¨Έτσι σε κάθε ομάδα ορίζει ένα χειριστή του υπολογιστή ο οποίος

αναλαμβάνει την πλοήγηση στο διαδίκτυο. Ένας άλλος εκτελεί χρέη γραμματέα που

μαζί με τα άλλα μέλη καταγράφουν τα απαραίτητα για τη σύνθεση των εργασιών.

Ένας μαθητής αναλαμβάνει το ρόλο του συντονιστή που θα παρουσιάσει το

παραγόμενο κείμενο στην τάξη και ένας διαμεσολαβητής που θα έχει την ευθύνη

της επικοινωνίας με τον εκπαιδευτικό. Επί πλέον, σ΄ αυτή τη φάση η διδάσκουσα

μοιράζει στους μαθητές τα φύλλα αξιολόγησης / αυτοαξιολόγησης και τους εξηγεί

πώς θα τα χρησιμοποιήσουν. Στη διάρκεια της παρουσίασης η ομάδα αξιολογείται

από τους υπόλοιπους μαθητές με βάση συγκεκριμένα κριτήρια που έχουν δοθεί

από τον καθηγητή αλλά και αυτοαξιολογείται.

2η – 3η διδακτική ώρα:

Κατά τη δεύτερη και τρίτη διδακτική ώρα οι μαθητές θα εργαστούν στις ομάδες

στο εργαστήριο της πληροφορικής. Θα δοθούν τα φύλλα εργασίας στις ομάδες ως

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 11

εξής: Δύο φύλλα εργασίας στις πρώτες δύο ομάδες ( ένα για την κάθε μία) τα οποία

επαναλαμβάνονται στις άλλες δύο και ένα φύλλο κοινό σε έντυπη και ηλεκτρονική

μορφή στην επιφάνεια εργασίας του κάθε υπολογιστή. Οι εργασίες που θα

εκτελεστούν, αφορούν την πλοήγηση στο διαδίκτυο, την αναζήτηση, επιλογή,

καταγραφή και οργάνωση των απαιτούμενων από τα φύλλα εργασίας

πληροφοριών σε κείμενο. Την τρίτη ώρα όλες οι ομάδες θα δουλέψουν το κοινό

φύλλο εργασίας.

4η διδακτική ώρα :

Η τάξη θα περάσει στην ολομέλεια στην αίθουσα της βιβλιοθήκης στην οποία

υπάρχει διαδραστικός πίνακας και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός. Όπως και στην

πρώτη ώρα, είναι προτιμότερο να γίνει χρήση διαδραστικού πίνακα προκειμένου

όλοι οι μαθητές να έχουν το ίδιο σημείο αναφοράς. Οι δραστηριότητες των

μαθητών θα έχουν αναρτηθεί στο Wiki που δημιουργήθηκε για το μάθημα από την

καθηγήτρια, οπότε θα γίνει η παρουσίαση της εργασίας κάθε ομάδας στο σύνολο

των μαθητών.

Ακολουθεί συζήτηση, συσχέτιση και επεξεργασία των εργασιών, ανακεφαλαίωση,

σύνοψη των συμπερασμάτων έτσι ώστε να περάσουν οι μαθητές από το μέρος στο

όλον και να δουν την σύνδεση των δικών τους δραστηριοτήτων με των υπολοίπων

ομάδων και τους αρχικούς στόχους. Η κάθε ομάδα μετά την παρουσίαση του έργου

της, συμπληρώνει τα φύλλα αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης και τα παρουσιάζει

στην ολομέλεια.

Ο ρόλος του διδάσκοντος:

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 12

Στη φάση της προετοιμασίας ο ρόλος συνίσταται στον προγραμματισμό και στην

οργάνωση των ομάδων και των δραστηριοτήτων κάθε ομάδας.

Στη δεύτερη και στη τρίτη φάση (εργασία στις ομάδες) της διδασκαλίας, όταν οι

ομάδες αρχίσουν να εργάζονται, ο ρόλος του δασκάλου είναι συμβουλευτικός και

βοηθητικός όπου χρειάζεται. Κατέχει το ρόλο του εμψυχωτή, είναι στην τάξη, δίνει

διευκρινήσεις σε τυχόν απορίες, δεν προσφέρει έτοιμες λύσεις, αλλά

προσανατολίζει την ομάδα υποβάλλοντας τα κατάλληλα ερωτήματα.

Κατά τη διάρκεια της 4ης διδακτικής ώρας, αναλαμβάνει το ρόλο του συντονιστή

της συζήτησης. Η κάθε ομάδα μετά την παρουσίαση του έργου της, συμπληρώνει

τα φύλλα αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης και τα παρουσιάζει στην ολομέλεια.

Αναμενόμενα κείμενα που θα παραχθούν, οι δραστηριότητες που θα

αναπτυχθούν

-Τα κείμενα (Word) που αναμένεται να παραχθούν είναι σύντομης έκτασης,

περίπου 100 λέξεων.

-Οι παρουσιάσεις που θα δημιουργηθούν με το Πρόγραμμα Παρουσίασης (power

point) θα συνδυάσουν εικόνα και λόγο

-Το Συννεφόλεξο (Worditout) αποτελεί την πιο χαρακτηριστική περίπτωση

δημιουργικής διασύνδεσης εικόνας – λόγου

-το δικό τους ποίημα χαϊκού στα πλαίσια της δημιουργικής γραφής

-η δημοσίευση των εργασιών τους στο wiki συνιστά το συνδυασμό όλων των

ανωτέρω με τη δημιουργία ενός πολυτροπικού κειμένου που θα εμπεριέχει το

σύνολο των δραστηριοτήτων.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 13

Παρουσίαση λογισμικού

Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (word). Με αυτό οι μαθητές θα

παραγάγουν τα ζητούμενα κείμενα. Δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας και

σχολιασμού και ταυτόχρονα κάνει αντιληπτή τη ρευστότητα του κειμένου.

Φυλλομετρητής διαδικτύου. Όπως και το προηγούμενο είναι εργαλείο

γενικότερης χρήσης, αξιόπιστα, φιλικά στη χρήση και οι μαθητές είναι

εξοικειωμένοι.

Ηλεκτρονικά Λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.

Διαδικτυακό πρόγραμμα Slideshare

Μηχανή διαδικτυακής αναζήτησης (google).

Πρόγραμμα παρουσίασης (powerpoint). Ενσωμάτωση διαφορετικών

σημειωτικών τρόπων (εικόνας, λόγου και ήχου) με δυναμική αλληλεπίδραση

μεταξύ τους.

Πρόγραμμα δημιουργίας Συννεφόλεξου (worditout).

Διαδικτυακό πρόγραμμα Linoit

Διαδικτυακό πρόγραμμα Symbaloo (με όλες τις Ιστοσελίδες που χρειάζεται να

διερευνήσουν οι μαθητές)

Πρόγραμμα δημιουργίας wiki.

A. Βιβλιογραφία

Σχολικά εγχειρίδια

Καγιαλής, Π., Ντουνιά, Χ., Μέντη, Θ. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Γ΄ γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ, 2006.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 14

Καγιαλής, Π., Ντουνιά, Χ., Μέντη, Θ. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Γ΄ γυμνασίου. Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Αθήνα: ΟΕΔΒ, 2006.

ΥΠΕΠΘ & ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ.) Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης . Για το Γυμνάσιο. Αθήνα: 2006

Β . Δικτυογραφία

http://tinyurl.com/b6uq4f

http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=index&sort=alpha&lyricist_id=472

(μελοπ/να ποιήματα)

http :// www . symbaloo . com

http://tinyurl.com/mtoawmb (η γενιά του 30)

http://www.sigmatropic.gr/LYRICS/16haiku_lyrics.htm (τα 16 Χαικού)http :// www . sigmatropic . gr / greek / haiku _ anthol _ gr . htm https :// www . youtube . com / watch ? v = GInPBZP 9 fE 8

http :// www . sigmatropic . gr / greek / download . htm (δείγματα ήχου)

https://www.youtube.com/watch?v=W-WnMoggV0Q&feature=related (το γιασεμί)

http://www.sigmatropic.gr/greek/Sketches.htm (Σ.Ρόκου)

http :// www . lexima . gr / lxm / forum / viewtopic . php ? t =524 ( άλλοι πειραματισμοί χαικου)http://tinyurl.com/n4zegqh ( εικόνες Seferis)

https://sites.google.com/site/logotechnoume/logotechnoume/seferis

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/6529?locale=el (τι είναι χαικού κ.α Ξ/Ε)

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/6529 (Μπατσου Μ)

http :// ebooks . edu . gr / modules / ebook / show . php / DSGYM - C 113/351/2368,9024/ (το κείμενο)

www . greek - language . gr

http :// www . snhell . gr / anthology / writer . asp ? id =44 (άλλα ποιήματα)

http://linoit.com/users/agpapado/canvases/%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D

http://epim2.pbworks.com/w/page/91781148/Lino%20%CE%A3%CE%B5%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%B7%CF%82

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 15

4. ΦύλλαΕργασίας1η ΟΜΑΔΑ

1ο φύλλο εργασίας

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:……………………………………………………………………………………………………………

Στο τέλος κάθε δραστηριότητας σώστε τα αρχεία που έχετε δημιουργήσει στον φάκελο με το

όνομα « ΚΟΚΚΙΝΗ ΟΜΑΔΑ» που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας.

*Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να συμβουλευτείτε το διαδικτυακό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.

Να ψάξετε στο διαδίκτυο (από τις πηγές) και να αντιγράψετε φωτογραφίες

του Γ Σεφέρη σε word και στη συνέχεια ν’ αναζητήσετε πληροφορίες για τη

ζωή και το έργο του.

Να διαβάσετε και άλλα ποιήματα του Σεφέρη. Ποιες είναι οι πηγές

έμπνευσής του; Πώς επέδρασε ο Γ. Σεφέρης στη Νεοελληνική Λογοτεχνία;

Πηγές:

http://tinyurl.com/b6uq4f (Bikipedia)΄http://tinyurl.com/mtoawmb (η γενιά του 30)http :// www . rhodes . aegean . gr / ptde / mps / logos 1/ Xronologio 9. asp (η γενιά του 30)

http://tinyurl.com/k28x42z η γενιά του 30)

https://sites.google.com/site/logotechnoume/logotechnoume/seferis (πηγές έμπνευσης)

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/george_seferis/ (πληροφορίες)

http :// www . snhell . gr / anthology / writer . asp ? id =44 (άλλα ποιήματα)

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/george_seferis/ (άλλα ποιήματα)

http://tinyurl.com/n4zegqh (φωτογραφίες)

http://epim2.pbworks.com/w/page/94273304/Symbaloo-Xaiko%3By (Symbaloo)

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 16

-Να συνθέσετε κείμενο (10-15 σειρών) και εικόνα και να το παρουσιάσετε με το

πρόγραμμα Power point.

2η ΟΜΑΔΑ

2ο φύλλο εργασίας

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:……………………………………………………………………………………………………………

1) Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο και να αντιγράψετε το ποίημα ‘Τα τρία χαικού’ του

Σεφέρη

2) Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο εικόνες που να αντιστοιχούν στην κάθε στροφή του

ποιήματος.

3) Να δείτε τις ζωγραφιές του Σ. Ρόκου εμπνευσμένες από τα χαικού του Σεφέρη και ν’

ακούσετε μελοποιημένα τα ποιήματα με τη χρήση των ακουστικών (εφ΄όσον

υπάρχουν)

-Να γράψετε σε ένα κείμενο (Word) 7 σειρών: α) ποιο είναι το θέμα του

καθενός και ποια τα κυρίαρχα συναισθήματα; β) ποια είναι η παράδοξη

εικόνα για την απόδοση του κάθε συναισθήματος;

-Να δημιουργήσετε ένα αρχείο προβολής παρουσίασης του ποιήματος

εμπλουτίζοντάς το με εικόνες ή με ζωγραφιές του Σ.Ρόκου (ή Power Point).

Να το αναρτήσετε στη σελίδα Slideshare.net

Πηγές:

http://www.sigmatropic.gr/greek/Sketches.htm (Σ.Ρόκου)

http :// www . sigmatropic . gr / greek / download . htm https://www.youtube.com/watch?v=LAyPnJaugmI

( δείγματα ήχου)

https://www.youtube.com/watch?v=W-WnMoggV0Q&feature=related (το γιασεμί)http :// ebooks . edu . gr / modules / ebook / show . php / DSGYM - C 113/351/2368,9024/ (το κειμενο)

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 17

Στο τέλος κάθε δραστηριότητας σώστε τα αρχεία που έχετε δημιουργήσει στον φάκελο με το

όνομα « ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΟΜΑΔΑ » που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας.

*Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να συμβουλευτείτε το διαδικτυακό λεξικό

της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.

Κοινό φύλλο εργασίας

1) Να διαβάσετε και τα 16 Χαικού του Σεφέρη https://www.youtube.com/watch?v=GInPBZP9fE8

2) Παρακολουθείστε το Video https://www.youtube.com/watch?v=XStomhRg1_M&feature=related

3) Στις παρακάτω σελίδες μπορείτε να διαβάσετε κι άλλα χαϊκού από σημαντικούς ποιητές του 20ου αι.http://goo.gl/NNPeOj http://goo.gl/2qp9XQ http://goo.gl/C2IrGZ

Ποιο είδος ποιημάτων ονομάζεται χαϊκού; Μελετήστε τα γιαπωνέζικα

ποιήματα και στη συνέχεια τα ελληνικά αντίστοιχά τους, προσέχοντας

ιδιαίτερα τον αριθμό στίχων και συλλαβών. Ποια δομή έχουν τα περισσότερα

απ’ αυτά; Συγκεντρώστε τα χαρακτηριστικά των ποιημάτων χαϊκού σ’ έναν

πίνακα, προσθέτοντας οτιδήποτε άλλο παρατηρήσατε

Να δημιουργήσετε ένα Συννεφόλεξο (Wordout) με τα ‘Τρία χαϊκού ΄. Ποιες

είναι οι λέξεις που κυριαρχούν στα ποιήματα και ποια τα κυρίαρχα

συναισθήματα;

Στη συνέχεια γράψτε τα δικά σας χαϊκού αφού λάβετε υπόψη σας τα

χαρακτηριστικά της μορφής τους.

Πηγές:

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/6529?locale=el (τι είναι χαικού κ.α Ξ/Ε)

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 18

http :// www . lexima . gr / lxm / forum / viewtopic . php ? t =524 ( άλλοι πειραματισμοί χαικου)http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/6529 (Μπατσου Μ)

http://www.sigmatropic.gr/LYRICS/16haiku_lyrics.htm (τα 16 Χαικού)http://epim2.pbworks.com/w/page/94273304/Symbaloo-Xaiko%3By (Symbaloo)

Συννεφόλεξο (Wordout)

- Στο τέλος κάθε δραστηριότητας σώστε τα αρχεία που έχετε δημιουργήσει στον φάκελο με

το όνομα « ΚΟΙΝΗ ΟΜΑΔΑ » που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας.

- *Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να συμβουλευτείτε το διαδικτυακό

λεξικό της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.

- Στο τέλoς της ώρας επιβεβαιώστε ότι έχετε σώσει τα αρχεία, όπως σας έχει υποδειχθεί, και

ότι έχετε κρατήσει αντίγραφό τους σε μία φορητή μονάδα αποθήκευσης USB.

-

. Κριτική και πρόσθετες πληροφορίες

Το μεγαλύτερο «κέρδος» μιας τέτοιας διδασκαλίας είναι η σύνδεση της ποίησης με την καθημερινότητα των μαθητών, να συλλάβουν τα παιδιά την ποίηση ως μέρος της ζωής τους, ως κάτι όχι διαφορετικό από τις καθημερινές κουβέντες, τα ενδιαφέροντα, τις δραστηριότητές τους. Ποίηση (αν όχι πάντοτε κατ’ ανάγκη «υψηλή») είναι – τις περισσότερες φορές – οι στίχοι των τραγουδιών που ακούνε στο ipod, πολλές από τις αγαπημένες τους τηλεοπτικές διαφημίσεις, τα sms (μηνύματα) που ανταλλάσσουν στα κινητά τηλέφωνά τους, τα συνθήματα και οι στίχοι που γράφουν στα θρανία τους, στις τσάντες τους, στα εσώφυλλα ή στη «ράχη» των σχολικών εγχειριδίων τους. (Ας μην ξεχνάμε και τη δυνατότητα ενός σύντομου σχολίου 140 χαρακτήρων στο Twitter, αλλά και τις περιεκτικές αναρτήσεις στο Facebook!!!). Η διδασκαλία και η γνωριμία των μαθητών με φορμαλιστικού τύπου ποιήματα, όπως τα χαϊκού, ίσως τους ανοίξει τελικά την πόρτα της (αληθινής) ποίησης. «Μα η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή».4

4 Παυλόπουλος, Γ., Τα αντικλείδια, Αθήνα: Στιγμή, 1988.

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 19

Με την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου εξασφαλίσαμε:Την επαφή με νέες, για τους μαθητές και τις μαθήτριες, παιγνιώδεις και προκλητικές μορφές της Λογοτεχνίας, -την ενεργητική εμπλοκή τους στη διαδικασία μάθησης, -την απελευθέρωση των δημιουργικών τους δυνατοτήτων μέσω της δημιουργικής γραφής και των άλλων δημιουργικών εργασιών, - την κατάδειξη της κομβικής σχέσης που υπάρχει μεταξύ μορφής και περιεχομένου για όλα τα πράγματα, μέσω της παραδειγματικής για τη Λογοτεχνία αυτής σχέσης.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΤέλος, οι μαθητές αυτοαξιολογούνται και αξιολογούν τους συμμαθητές τους με βάση τον ακόλουθο πίνακα.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

Μέτρια

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

Καλά

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

Πολύ καλά

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

Άριστα

Συγκέντρωση πληροφοριών,

οργάνωση δεδομένων

Επικοινωνιακές δεξιότητες

γραπτού και προφορικού

λόγου

Πρωτοτυπία και δημιουργικότητα

Συνεργασία μελών ομάδας

Παρουσίαση στην ολομέλεια

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015

Σενάριο διδασκαλίας 20

Σχολιασμός πριν από την εφαρμογή στην τάξη

Παρατηρήσεις μετά από την εφαρμογή στην τάξη

ΚΣΕ 3ου Ε.Κ. Περιστερίου, ΠΕ02, Δεκέμβριος 2014– Μάϊος 2015