ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΟΡΧΕΩΝ

Dr Ioannis Katafigiotis MD,MLS,PhD

ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΟΡΧΕΩΝ• 1-2% των καρκίνων του άνδρα• 0,2% πιθανότητα ανάπτυξης Ca• 3-6 νέες περιπτώσεις/105 /έτος• Συχνότερος σε: Βορειοευρωπαίους, λευκούς, υψηλές τάξεις• Συχνότερα 20-40 ετών• Συχνότερα δεξιός όρχις• 1-2% αμφοτερόπλευρος• 90-95% των όγκων είναι από βλαστικά

κύτταρα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

• Αιτιολογία ?• Παράγοντες κινδύνου

- κρυψορχία

- σύνδρομο Klinefelter

- υπογονιμότητα

- οικογενειακό ιστορικό

- παρουσία στον άλλο όρχι Ca ή ενδοσωληναριακής νεοπλασίας

Τραύμα, φλεγμονή, οιστρογόνα, ατροφία

δεν είναι κοινά αποδεκτοί παράγοντες κινδύνου

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Ανώδυνη διόγκωση οσχέου βύθιο άλγος-βάρος (30-40%) οξύ άλγος (10%) συμπτώματα από Μ (10%) (άλγος οσφύος, υπερκλείδια μάζα, δύσπνοια, οστικά άλγη)

ΑΤΥΠΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΦλεγμονή, υδροκήλη,τραυματισμός,αιμάτωμα, συστροφή, γυναικομαστία

Σε κρυψόρχεις: ενδοκοιλιακή μάζα, περισφιγμένη κήλη

ΔΙΑΓΝΩΣΗΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Εξέταση (αμφίχειρα) των όρχεων και των στοιχείων τους

Δ.Δ από• Συστροφή• Επιδιδυμίτιδα• Υδροκήλη (συνυπάρχει σε 5-10%)• Βουβωνοκήλη• Αιμάτωμα• Σπερματοκήλη

Σχεδόν 25% των Ca διαφεύγουν κατά την αρχική εξέταση

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Υπερηχογράφημα οσχέου

Εύκολη διάκριση υδροκήλης από ενδοορχική μάζα

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

Άλφα-εμβρυϊκή σφαιρίνη (AFP)

β-χοριακή γοναδοτροφίνη (β-HCG)

Γαλακτική δεϋδρογενάση (LDH)

Πλακουντιακή αλκαλική φωσφατάση (PLAP)

Γάμμα-Γλουταμυλ-Τρανσπεπτιδάση (GGT)

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

Γλυκοπρωτεΐνη απλής αλύσου

ΜΒ ~ 70000

Μεγαλύτερες συγκεντρώσεις: 12η-14η εβδ.

Μετά τον 1ο χρόνο < 40 ng/ml

Ηπατώματα – καρκίνος όρχεως

Χρόνος ημίσειας ζωής 5 – 7 ημέρες

Αμιγές εμβρυϊκό καρκίνωμα, τερατοκαρκίνωμα, όγκοι λεκιθικού ασκού,

μεικτοί όγκοι

Δεν ανιχνεύεται στα αμιγή σεμινώματα και χοριοκαρκινώματα

α-εμβρυϊκή σφαιρίνηα-εμβρυϊκή σφαιρίνη

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

Γλυκοπρωτεΐνη ΜΒ ~ 38000 Εκκρίνεται από τον πλακούντα Αυξημένα επίπεδα σε όγκους: ήπατος, παγκρέατος, στομάχου,

πνεύμονα, μαστού Στους όγκους σπερματικού επιθηλίου: συγκυτιοτροφοβλαστικά

κύτταρα Χρόνος ημισείας ζωής: 24 – 36 ώρες 100% ασθενών με χοριοκαρκίνωμα

40-60% ασθενών με εμβρυϊκό καρκίνωμα5-10% ασθενών με αμιγές σεμίνωμα (γιγαντοκύτταρα) αλλά με τιμές < 500 ng/ml

β-χοριακή γοναδοτροφίνη (β-HCG)

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

50 – 70% αυξημένη AFP

40 – 60% αυξημένη HCG

90% αυξημένες τιμές του ενός ή και των δύο δεικτών

Χαμηλότερα ποσοστά σε αρχικό στάδιο

Κλινική εφαρμογήΚλινική εφαρμογή

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

10 – 15% φυσιολογικές τιμές σε NSGCT

Επιμονή υψηλών τιμών μετά την ορχεκτομή:

παραμένουσα νόσος

Υποτροπή υψηλών τιμών: υποτροπή της νόσου

Κλινική εφαρμογήΚλινική εφαρμογή

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

Καλύτερη πορεία των ασθενών με ταχεία πτώση των Καλύτερη πορεία των ασθενών με ταχεία πτώση των δεικτών σε φυσιολογικά επίπεδαδεικτών σε φυσιολογικά επίπεδα

«Υποτροπή» των δεικτών πριν την κλινική υποτροπή«Υποτροπή» των δεικτών πριν την κλινική υποτροπή Επιμονή των δεικτών μετά θεραπεία για μεταστατική νόσο: Επιμονή των δεικτών μετά θεραπεία για μεταστατική νόσο:

μερική απάντηση στη θεραπείαμερική απάντηση στη θεραπεία Διαφορές μεταξύ χειρουργείου, ακτινοβολίας και Διαφορές μεταξύ χειρουργείου, ακτινοβολίας και

χημειοθεραπείας στην μεταστατική νόσοχημειοθεραπείας στην μεταστατική νόσο

- άμεση πτώση μετά το χειρουργείο- άμεση πτώση μετά το χειρουργείο

- προοδευτική μετά την ακτινοβολία ή - προοδευτική μετά την ακτινοβολία ή

την χημειοθεραπείατην χημειοθεραπεία

Παρακολούθηση θεραπευτικής πορείαςΠαρακολούθηση θεραπευτικής πορείας

ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ

Αρχέγονο πολυδύναμο κύτταρο ετερογένεια Σεμίνωμα και αυξημένη AFP μη σεμινωματώδη

στοιχεία 40 – 45% ασθενών που κατέληξαν από σεμίνωμα

παρουσίαζαν μη σεμινωματώδη στοιχεία κατά τη νεκροψία

5 – 10% ασθενών με σεμίνωμα μπορεί να έχουν μικρή (< 500 ng/ml) αύξηση της HCG

Συνεισφορά στην ιστολογική διάγνωση και την επιλογή θεραπείας

ΟΡΧΕΚΤΟΜΗ

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΟΡΧΕΚΤΟΜΗΣ

Σύγχρονη αμφοτερόπλευρη εντόπιση

Μετέπειτα εμφάνιση καρκίνου στον

ετερόπλευρο όρχι

Καρκίνος σε μονήρη όρχι (< 30% της ορχικής

μάζας)

ΒΙΟΨΙΑ ΣΤΟΝ ΕΤΕΡΟΠΛΕΥΡΟ ΟΡΧΙ;

Για αποκλεισμό ΤΙΝ (Tumor Intraepithelial Neoplasia)

Δεν συνιστάται η συστηματική βιοψία στον

ετερόπλευρο όρχι:

Χαμηλό ποσοστό ΤΙΝ (9%)

Νοσηρότης

Χαμηλό ποσοστό ανάπτυξης σε άλλο χρόνο Ca στον

ετερόπλευρο όρχι (2,5%)

ΒΙΟΨΙΑ ΣΤΟΝ ΕΤΕΡΟΠΛΕΥΡΟ ΟΡΧΙ;

Συνιστάται σε:

Υψηλό κίνδυνο ΤΙΝ ετεροπλεύρως

Μικρός όρχις (< 12ml)

Ιστορικό κρυψορχίας

Ηλικία < 40 έτη

Ακτινοβολία (συνολικά 16-20 Gy)

Επίδραση στη γονιμότητα

ΣΕΜΙΝΩΜΑ (35%)

Κλασικό σεμίνωμαΛευκόφαιη ομοιογενής μάζα με

λοβιοειδή όψηΑντιπροσωπεύει το 85% των

σεμινωμάτωνΣυχνότερα μέχρι 40 ετών

ΣΕΜΙΝΩΜΑ

Αναπλαστικό σεμίνωμα5-10% των σεμινωμάτωνΚύτταρα με υψηλότερο βαθμόπολυμορφίας

Σπερματοκυτταρικό σεμίνωμα

Συμπαγής κιτρινόφαιος όγκοςζελατινώδης ή βλεννώδης

ΣΕΜΙΝΩΜΑ

Συμπαγείς αθροίσεις κυττάρων με

διαυγές κυτταρόπλασμα και βαθυχρωματικούς πυρήνες. Συγκυτιοτροφοβλαστικά

στοιχεία συνυπάρχουν στο 10-15%(σεμινώματα που παράγουν hCG)

Φυσιολογικός όρχις αρ και σεμίνωμα δεξιά

ΕΜΒΡΥΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (20%)

Λευκόφαιη μάζα με ασαφήόρια και συχνά εκτεταμένεςπεριοχές νεκρώσεων

ΕΜΒΡΥΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ

Ποικιλομορφία κυττάρων που

αναπτύσσονται διαχύτως ή σε

συμπαγείς αθροίσεις

Σε μερικές περιπτώσειςπαρατηρούνται εικόνες“comedo” με κεντρική

νέκρωση

ΟΓΚΟΣ ΛΕΚΙΘΙΚΟΥ ΑΣΚΟΥ(YOLK SAC TUMOR)

Συνηθέστερο νεόπλασμα στα παιδιά (αμιγές)

Συστατικό μικτών όγκων (π.χ. Σεμίνωμα + yolk sac) στους ενήλικες

Υπεύθυνο για την παραγωγή AFP

Μακροσκοπικά: εικόνα καστανόφαιη, μυξωματώδη ή σαρκωματώδη με αιμορραγίες και νεκρώσεις

ΟΓΚΟΣ ΛΕΚΙΘΙΚΟΥ ΑΣΚΟΥ(YOLK SAC TUMOR)

Μακροσκοπική και ιστολογική εικόνα όγκου λεκιθικού ασκού

ΧΟΡΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (<1%)

Συνυπάρχει με άλλους όγκους από βλαστικά κύτταρα

Συνήθως εμφανίζεται ως μεταστατική νόσος

Ιστολογικά παρατηρούνται αιμορραγικές εστίες που περιβάλλονται από αθροίσεις κυτταροτροφοβλαστικών και συγκυτιοτροφοβλαστικών στοιχείων

ΤΕΡΑΤΩΜΑ (5%)

Το αμιγές ώριμο τεράτωμα παρατηρείται κυρίως σε παιδιά

2ο σε συχνότητα μετά από όγκους από λεκιθικό ασκό

Συμπαγές ή κυστικό με ζελατινώδες ή βλεννώδες περιεχόμενο

ΜΕΙΚΤΟΙ ΟΓΚΟΙ (40-45%)

Εμβρυϊκό Ca + τεράτωμαΤερατοκαρκίνωμα (25%)

Εμβρυϊκό Ca + σεμίνωμα (15%)

ΟΓΚΟΙ ΑΠΟ ΚΥΤΤΑΡΑ LEYDIG

Ηλικιακή κατανομή 5-9 ετών και 25-35 ετών 1-3% συχνότητα, δεν σχετίζεται με κρυψορχία Κλινικά: αρρενοποίηση στα παιδιά,

γυναικομαστία στους ενήλικες (20-25%) Εργαστηριακά: αυξημένα 17 κετοστεροειδή και

οιστρογόνα Μικροί κιτρινωποί καλά αφοριζόμενοι όγκοι Μικροσκοπικά: Οι κρύσταλλοι Reinke είναι

ατρακτοειδή κυτταροπλασματικά έγκλειστα παθογνωμονικά για τα κύτταρα Leydig

10% κακοήθεις Θεραπεία: ορχεκτομή

ΟΓΚΟΙ ΑΠΟ ΚΥΤΤΑΡΑ SERTOLI (< 1%)

Ηλικιακή κατανομή κάτω του ενός έτους και 20-45 ετών

Κίτρινες ή λευκόφαιες βλάβες με κυστικά στοιχεία. Οι καλοήθεις βλάβες είναι καλά περιγεγραμμένες ενώ οι κακοήθεις έχουν ασαφή όρια

Μικροσκοπικά: ετερογενή με επιθηλιακά και στοιχεία του στρώματος

ΓΟΝΑΔΟΒΛΑΣΤΩΜΑ

Σε άτομα <30 ετών 0,5% των όγκων των όρχεων, συνήθως σε δυσγενεσία

γονάδων Κλινικά προεξάρχει η δυσγενεσία γονάδων

(80% φαινοτυπικά θήλεα, οι άρρενες κρυψορχία ή υποσπαδία)

Κίτρινες ή λευκόφαιες εστίες (έως 20cm)και μπορεί να εμφανίζουν ασβεστώσεις

Μικροσκοπικά: κύτταρα Sertoli+ διάμεσα κύτταρα + κύτταρα γεννητικής σειράς

ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΟΡΧΕΩΝ

ΛέμφωμαΟ συχνότερος όγκος σε άτομα >50 ετώνΟ συχνότερος δευτεροπαθής όγκος όρχεων50% αμφοτερόπλευρο, 10% ταυτόχροναΟρχεκτομή + θεραπεία νόσου

ΛευχαιμίαΠαιδιά με οξεία λεμφογενή λευχαιμίαΒΙΟΨΙΑ όχι ορχεκτομήΑκτινο-χημειοθεραπεία

Μεταστατικοί όγκοιΣπανιώτατοι, από προστάτη, πνεύμονα, γαστρεντερικό,

μελάνωμα, νεφρό

Λέμφωμα

ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Λεμφαδένες Πνεύμονες Εγκέφαλος Ήπαρ Οστά

ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΕΣΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Δεξιός όρχις:

μεταξύ αορτής-κ.κοίλης,

Έμπροσθεν κ.κοίλης

Παρά την κ.κοίλη

Προαορτικούς

Δεξιούς κοινούς και έξω λαγόνιους

Αριστερός όρχις:

Αρ. Παραορτικά

Προαορτικοί

Αρ. Κοινοί και έξω λαγόνιοι

ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

CT άνω-κάτω κοιλίας

(70-80% ευαισθησία) Ακτινογραφία θώρακα CT θώρακα

(σε σεμίνωμα με + CT κοιλίας και σε μη σεμινωματώδεις όγκους)

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΝΜ (UICC, 1997) 

Πρωτοπαθής όγκος (Τ)

pTx: δεν γίνεται εκτίμηση του όγκου

pT0: δεν υπάρχει πρωτοπαθής όγκος

pTin: ενδοσωληναριακή νεοπλασία (in situ)

pT1: όρχις και επιδιδυμίδα

pT2: αγγειακή ή λεμφική ή διήθηση ίδιου ελυτροειδή

pT3: διήθηση τόνου, με ή χωρίς αγγειακή διήθηση

pT4: διήθηση οσχέου, με ή χωρίς αγγειακή διήθηση

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΝΜ (UICC, 1997) 

Περιοχικοί λεμφαδένες

(οπισθοπεριτοναϊκοί ή και βουβωνικοί μετά από χειρουργική επέμβαση)

Κλινικά

Νχ: δεν μπορεί να εκτιμηθεί η λεμφαδενική διήθηση

Ν0: δεν υπάρχουν λεμφαδενικές μεταστάσεις

Ν1: μονήρης ή πολλαπλές μεταστάσεις, όλες <2 εκ. σε διάμετρο

Ν2: μονήρης ή πολλαπλές μεταστάσεις, 2- 5 εκ. σε διάμετρο

Ν3: μετάσταση > 5 εκ. σε διάμετρο

Παθολογοανατομικά

pΝ: δεν μπορεί να εκτιμηθεί η λεμφαδενική διήθηση

pΝ0: δεν υπάρχουν λεμφαδενικές μεταστάσεις

pΝ1: μεταστάσεις σε 1-5 λεμφαδένες, καμιά >2 εκ. σε διάμετρο

pΝ2: μεταστάσεις 2- 5 εκ. σε διάμετρο, ή > 5 μεταστάσεις < 5 εκ, ή εξωλεμφαδενική επέκταση

pΝ3: μετάσταση > 5 εκ. σε διάμετρο

 

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΝΜ (UICC, 1997) 

Απομακρυσμένες Μεταστάσεις

Μχ: δεν μπορεί να εκτιμηθεί η ύπαρξη μεταστάσεων

Μ0: δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις

Μ1: απομακρυσμένες μεταστάσεις

Μ1α: μεταστάσεις σε μη περιοχικούς λεμφαδένες και/ή στον πνεύμονα

Μ1β: μεταστάσεις σε άλλα σημεία (εξωπνευμονικά)

 

Καρκινικοί Δείκτες (Serum Markers) S

Sx: Δεν υπάρχουν στοιχεία

S0: Φυσιολογικοί δείκτες

LDH HCG AFP

S1: < 1,5 x N και < 5000 mIU/ml και < 1000 ng/ml

S2: 1,5 -10 x N ή 5000-50.0000 mIU/ml ή 1000-10.000 ng/ml

S3: >10 x N ή > 50.000 mIU/ml ή > 10.000 ng/ml

 

Όπου Ν η ανώτερη φυσιολογική τιμή για την LDH

ΣΤΑΔΙΑ

Stages of testicular cancer• Stage I: Cancer is found only in the testicle• Stage II: Cancer has spread to the lymph nodes

in the abdomen. • Stage III: Cancer has spread to areas above the

diaphragm such as the lungs, neck or brain. There may be also be cancer in parts of the body such as the bones or liver.

• Recurrent: Recurrent disease means that the cancer has come back after it has been treated. It may recur in the same place or in another part of the body.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χαμηλού σταδίου σεμίνωμα (Ι, ΙΙ-Α) Ορχεκτομή και ακτινοβολία των οπισθοπεριτοναϊκών

λεμφαδένων (2.500 – 3.000 cGy) Υψηλού σταδίου σεμίνωμα (ΙΙ-Β, ΙΙΙ)

Χημειοθεραπεία Χαμηλού σταδίου μη σεμινωματώδεις όγκοι

Οπισθοπεριτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός Διήθηση αγγείων, επιδιδυμίδας, ινώδους χιτώνα,

σπερματικού τόνου, εμβρυϊκό καρκίνωμα>50% ΧΜΘ Υψηλού σταδίου μη σεμινωματώδεις όγκοι

Χημειοθεραπεία (4 κύκλοι BEP)

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Αντικειμενική εξέταση

Δείκτες

Ακτινογραφία θώρακα

CT θώρακα

CT κοιλίας

Η συχνότητα εξαρτάται από τον τύπο του Ca (σεμίνωμα

– μη σεμινωματώδης)

Ευχαριστώ για την προσοχή σας