ρηματα σε μι -θεωρια

ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -μι: Συμφωνόληκτα

Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι (β΄ συζυγία, λ.χ. ρ. δείκνυμι, μείγνυμι, ὄμνυμι) διαφέρουν από τα βαρύτονα ρήματα σε –ω της α΄ συζυγίας (λ.χ. ρ. λύω) μόνο στον σχηματισμό του ενεστώτα και τουπαρατατικού της ενεργητικής και μέσης φωνής.

Όλα τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι σχηματίζονται ως εξής:

Θέμα - πρόσφυμα -νυ- κατάληξη -μι,

π.χ. δείκ-νυ-μι

Λήγουν:α) σε -νυμι (τα αφωνόληκτα, ενρινόληκτα ή υγρόληκτα): δείκνυμι, εἵργνυμι, μείγνυμι, ὄμνυμι, πτάρνυμι κ.ά.β) σε -ννυμι (τα σιγμόληκτα): ἀμφιέννυμι, κεράννυμι, σβέννυμι, σκεδάννυμι κ.ά.γ) αλλά, ὄλλυμι.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Οριστική

δείκνυμιδείκνυςδείκνυσι(ν)δείκνυμενδείκνυτεδεικνύασι(ν)

δεικνύωδεικνύῃςδεικνύῃδεικνύωμενδεικνύητεδεικνύωσι(ν)

δεικνύοιμιδεικνύοιςδεικνύοιδεικνύοιμενδεικνύοιτεδεικνύοιεν

-δείκνυδεικνύτω-δείκνυτεδεικνύντων/δεικνύτωσαν

ἐδείκνυνἐδείκνυςἐδείκνυἐδείκνυμενἐδείκνυτεἐδείκνυσαν

Απαρέμφατο Μετοχή

δεικνύναι δεικνὺςδεικνῦσαδεικνὺν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



δείκνυμαιδείκνυσαιδείκνυταιδεικνύμεθαδείκνυσθεδείκνυνται

δεικνύωμαιδεικνύῃδεικνύηταιδεικνυώμεθαδεικνύησθεδεικνύωνται

δεικνυοίμηνδεικνύοιοδεικνύοιτοδεικνυοίμεθαδεικνύοισθεδεικνύοιντο

-δείκνυσοδεικνύσθω-δείκνυσθεδεικνύσθων/δεικνύσθωσαν

ἐδεικνύμηνἐδείκνυσοἐδείκνυτοἐδεικνύμεθαἐδείκνυσθεἐδείκνυντο


δείκνυσθαι δεικνύμενοςδεικνυμένηδεικνύμενον

ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΣΗΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ -ΜΙ

ρ. ἀπόλλυμι (= καταστρέφω, χάνω)




α΄εν.β΄εν.

ἀπόλλυμιἀπόλλυς

ἀπολλύωἀπολλύῃς

ἀπολλύοιμιἀπολλύοις

-ἀπόλλυ

ἀπώλλυνἀπώλλυς


ἀπολλύναι ἀπολλὺςἀπολλῦσαἀπολλὺν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



α΄εν.β΄εν.

ἀπόλλυμαιἀπόλλυσαι

ἀπολλύωμαιἀπολλύῃ

ἀπολλυοίμηνἀπολλύοιο

-ἀπόλλυσο

ἀπωλλύμηνἀπώλλυσο


ἀπόλλυσθαι ἀπολλύμενοςἀπολλυμένηἀπολλύμενον

ρ. μείγνυμι (= σμίγω, ανακατεύω)



Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Οριστική

α΄ εν.β΄ εν.

μείγνυμιμείγνυς

μειγνύωμειγνύῃς

μειγνύοιμιμειγνύοις

-μείγνυ

μειγνύναι ἐμείγνυνἐμείγνυς

Μετοχή

μειγνὺςμειγνῦσαμειγνὺν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ


Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο

Οριστική


μείγνυμαιμείγνυσαι

μειγνύωμαιμειγνύῃ

μειγνυοίμηνμειγνύοιο

-μείγνυσο

μείγνυσθαι ἐμειγνύμηνἐμείγνυσο

Μετοχή

μειγνύμενοςμειγνυμένημειγνύμενον

ρ. ὄμνυμι (= ορκίζομαι)





ὄμνυμιὄμνυς

ὀμνύωὀμνύῃς

ὀμνύοιμιὀμνύοις

-ὄμνυ

ὀμνύναι ὤμνυνὤμνυς

Μετοχή

ὀμνὺςὀμνῦσαὀμνὺν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ




ὄμνυμαιὄμνυσαι

ὀμνύωμαιὀμνύῃ

ὀμνυοίμηνὀμνύοιο

-ὄμνυσο

ὄμνυσθαι ὠμνύμηνὤμνυσο

Μετοχή

ὀμνύμενοςὀμνυμένηὀμνύμενον

ρ. ῥώννυμι (= δυναμώνω)



Οριστική Υποτακτιή Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Οριστική


ῥώννυμιῥώννυς

ῥωννύωῥωννύῃς

ῥωννύοιμιῥωννύοις

-ῥώννυ

ῥωννύναι ἐρρώννυνἐρρώννυς

Μετοχή

ῥωννὺςῥωννῦσαῥωννὺν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ




ῥώννυμαιῥώννυσαι

ῥωννύωμαιῥωννύῃ

ῥωννυοίμηνῥωννύοιο

-ῥώννυσο

ῥώννυσθαι -

Μετοχή

ῥωννύμενοςῥωννυμένηῥωννύμενον

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι σχηματίζουν τους υπόλοιπους χρόνους τους όπως τα βαρύτονα συμφωνόληκτα ρήματα, ανάλογα με τον χαρακτήρα του ρηματικού θέματος, χωρίς το πρόσφυμα -νυ-,

π.χ.: ρ. δείκνυμι

Ενεργητική Φωνή

Μέλλοντας δείξω

Αόριστος α΄ ἔδειξα

Παρακείμενος δέδειχα

Υπερσυντέλικος -

Μέση φωνή

Μέλλοντας δείξομαι

Παθ. Μέλλοντας δειχθήσομαι

Αόριστος α΄ ἐδειξάμην

Παθ. Αόριστος α΄ ἐδείχθην

Παρακείμενος δέδειγμαι

Υπερσυντέλικος ἐδεδείγμην

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΩΝ ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ -ΜΙ

δείκνυμι - ὄμνυμι, μείγνυμι - πήγνυμι - ῥήγνυμι, εἵργνυμι - ἀνοίγνυμι και ἄρνυμαι (αποθετικό), ὄλλυμι, ἀμφιέννυμι - κεράννυμι, ῥώννυμι - σβέννυμι - σκεδάννυμι.

Κανόνας τονισμού:

Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι όταν είναι σύνθετα τονίζονται όπως και απλά.

ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ΜΙ: ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ

Τα φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι σχηματίζονται στον ενεστώτα και στον παρατατικό ως εξής:ενεστωτικός αναδιπλασιασμός - ρηματικό θέμα - κατάληξη -μι / -μαι:π.χ.:ρ. δίδωμι < δί-δω-μι (ε.φ.) και δίδομαι < δί-δο-μαι (μ.φ.)ρ. πίμπρημι < πί-πρη-μι (ε.φ.) και πίμπραμαι < πί-πρα-μαι (μ.φ.)

Τα ρήματα ἵστημι, τίθημι, ἵημι, δίδωμι σχηματίζουν αόριστο β΄ και διαφέρουν στην κλίση του από τα ρήματα σε -ω.

Κατάλογος συνηθέστερων φωνηεντόληκτων ρημάτων σε -μι:ἵστημι, τίθημι, ἵημι, δίδωμι ὀνίνημι, πίμπρημι, πίμπλημιἄγαμαι, δύναμαι, ἐπίσταμαι (αποθετικά)

Πίνακες κλίσης των ρημάτων: ἵστημι, τίθημι, ἵημι, δίδωμι


θ. στη-, στα- θ. θη-, θε- θ. ἡ-, ἑ- θ. δω-, δο-

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

Οριστική

ἵστημιἵστηςἵστησι(ν)ἵσταμενἵστατεἱστᾶσι(ν)

τίθημιτίθης / (τιθεῖς)τίθησι(ν)τίθεμεντίθετετιθέασι(ν)

ἵημιἵης / (ἱεῖς)ἵησι(ν)ἵεμενἵετεἱᾶσι(ν)

δίδωμιδίδωςδίδωσι(ν)δίδομενδίδοτεδιδόασι(ν)

Υποτακτική

ἱστῶἱστῇςἱστῇἱστῶμενἱστῆτεἱστῶσι(ν)

τιθῶτιθῇςτιθῇτιθῶμεντιθῆτετιθῶσι(ν)

ἱῶἱῇςἱῇἱῶμενἱῆτεἱῶσι(ν)

διδῶδιδῷςδιδῷδιδῶμενδιδῶτεδιδῶσι(ν)

Ευκτική

ἱσταίηνἱσταίηςἱσταίηἱσταίημεν / (ἱσταῖμεν)ἱσταίητε / (ἱσταῖτε)ἱσταίησαν / (ἱσταῖεν)

τιθείηντιθείηςτιθείητιθείημεν / (τιθεῖμεν)τιθείητε / (τιθεῖτε)τιθείησαν / (τιθεῖεν)

ἱείηνἱείηςἱείηἱείημεν / (ἱεῖμεν)ἱείητε / (ἱεῖτε)ἱείησαν / (ἱεῖεν)

διδοίηνδιδοίηςδιδοίηδιδοίημεν / (διδοῖμεν)διδοίητε / (διδοῖτε)διδοίησαν / (διδοῖεν)

Προστακτική

-ἵστηἱστάτω-ἵστατεἱστάντων / (ἱστάτωσαν)

-τίθειτιθέτω-τίθετετιθέντων / (τιθέτωσαν)

-ἵειἱέτω-ἵετεἱέντων / (ἱέτωσαν)

-δίδουδιδότω-δίδοτεδιδόντων / (διδότωσαν)

Απαρέμφατο

ἱστάναι Τιθέναι ἱέναι διδόναι

Μετοχή

ἱστὰςἰστᾶσαἱστὰν

τιθεὶςτιθεῖσατιθὲν

ἱεὶςἱεῖσαἱὲν

διδοὺςδιδοῦσαδιδὸν

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

Οριστική

ἵστηνἵστηςἵστηἵσταμενἵστατεἵστασαν

ἐτίθηνἐτίθειςἐτίθειἐτίθεμενἐτίθετεἐτίθεσαν

ἵηνἵειςἵειἵεμενἵετεἵεσαν

ἐδίδουνἐδίδουςἐδίδουἐδίδομενἐδίδοτεἐδίδοσαν

ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄

θ. στη-, στα- θ. θη-, θε- θ. ἡ-, ἑ- θ. δω-, δο-

Οριστική

ἔστηνἔστηςἔστηἔστημενἔστητεἔστησαν

ἔθηκαἔθηκαςἔθηκεἔθεμενἔθετεἔθεσαν

ἧκαἧκαςἧκεεἷμενεἷτεεἷσαν

ἔδωκαἔδωκαςἔδωκεἔδομενἔδοτεἔδοσαν


στῶστῇςστῇστῶμενστῆτεστῶσι(ν)

θῶθῇςθῇθῶμενθῆτεθῶσι(ν)

ὧᾗςᾗὧμενἧτεὧσι(ν)

δῶδῷςδῷδῶμενδῶτεδῶσι(ν)

Ευκτική

σταίηνσταίηςσταίησταίημεν / (σταῖμεν)σταίητε / (σταῖτε)σταίησαν / (σταῖεν)

θείηνθείηςθείηθείημεν / (θεῖμεν)θείητε / (θεῖτε)θείησαν / (θεῖεν)

εἵηνεἵηςεἵηεἵημεν / (εἷμεν)εἵητε / (εἷτε)εἵησαν / (εἷεν)

δοίηνδοίηςδοίηδοίημεν / (δοῖμεν)δοίητε / (δοῖτε)δοίησαν / (δοῖεν)


-στῆθιστήτω-στῆτεστάντων / (στήτωσαν)

-θὲςθέτω-θέτεθέντων / (θέτωσαν)

-ἓςἕτω-ἕτεἕντων / (ἕτωσαν)

-δὸςδότω-δότεδόντων / (δότωσαν


στῆναι θεῖναι εἷναι δοῦναι

Μετοχή

στὰςστᾶσαστὰν

θεὶςθεῖσαθὲν

εἳςεἷσαἓν

δοὺςδοῦσαδὸν

Παρατήρηση:Ο αόριστος β΄ ἔστην είναι ενεργητικός με μέση και παθητική σημασία.

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ

θ. στα- θ. θε- θ. ἑ- θ. δο-

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

Οριστική

ἵσταμαιἵστασαιἵσταταιἱστάμεθαἵστασθεἵστανται

τίθεμαιτίθεσαιτίθεταιτιθέμεθατίθεσθετίθενται

ἵεμαιἵεσαιἵεταιἱέμεθαἵεσθεἵενται

δίδομαιδίδοσαιδίδοταιδιδόμεθαδίδοσθεδίδονται


ἱστῶμαιἱστῇἱστῆταιἱστώμεθαἱστῆσθεἱστῶνται

τιθῶμαι ἱῶμαιἱῇἱῆταιἱώμεθαἱῆσθεἱῶνται

διδῶμαιδιδῷδιδῶταιδιδώμεθαδιδῶσθεδιδῶνται

Ευκτική

ἱσταίμηνἱσταῖοἱσταῖτοἱσταίμεθαἱσταῖσθεἱσταῖντο

τιθείμηντιθεῖοτιθεῖτοτιθείμεθατιθεῖσθετιθεῖντο

ἱείμηνἱεῖοἱεῖτοἱείμεθαἱεῖσθεἱεῖντο

διδοίμηνδιδοῖοδιδοῖτοδιδοίμεθαδιδοῖσθεδιδοῖντο


-ἵστασο / (ἵστω)ἱστάσθω-ἵστασθεἱστάσθων / (ἱστάσθωσαν)

-τίθεσοτιθέσθω-τίθεσθετιθέσθων / (τιθέσθωσαν)

-ἵεσοἱέσθω-ἵεσθεἱέσθων / (ἱέσθωσαν)

-δίδοσοδιδόσθω-δίδοσθεδιδόσθων / (διδόσθωσαν)


ἵστασθαι τίθεσθαι ἵεσθαι Δίδοσθαι

Μετοχή

ἱστάμενοςἰσταμένηἱστάμενον

τιθέμενοςτιθεμένητιθέμενον

ἱέμενοςἱεμένηἱέμενον

διδόμενοςδιδομένηδιδόμενον

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

Οριστική

ἱστάμηνἵστασοἵστατοἱστάμεθαἵστασθεἵσταντο

ἐτιθέμηνἐτίθεσοἐτίθετοἐτιθέμεθαἐτίθεσθεἐτίθεντο

ἱέμηνἵεσοἵετοἱέμεθαἵεσθεἵεντο

ἐδιδόμηνἐδίδοσοἐδίδοτοἐδιδόμεθαἐδίδοσθεἐδίδοντο

ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β΄

θ. θε- θ. ἑ- θ. δο-

Οριστική

ἐθέμηνἔθουἔθετοἐθέμεθαἔθεσθεἔθεντο

εἵμηνεἷσοεἷτοεἵμεθαεἷσθεεἷντο

ἐδόμηνἔδουἔδοτοἐδόμεθαἔδοσθεἔδοντο


θῶμαιθῇθῆταιθώμεθαθῆσθεθῶνται

ὧμαιᾗἧταιὥμεθαἧσθεὧνται

δῶμαιδῷδῶταιδώμεθαδῶσθεδῶνται

Ευκτική

θείμηνθεῖοθεῖτοθείμεθαθεῖσθεθεῖντο

εἵμηνεἷοεἷτοεἵμεθαεἷσθεεἷντο

δοίμηνδοῖοδοῖτοδοίμεθαδοῖσθεδοῖντο


-θοῦθέσθω-θέσθεθέσθων / (θέσθωσαν)

-οὗἕσθω-ἕσθεἕσθων / (ἕσθωσαν)

-δοῦδόσθω-δόσθεδόσθων / (δόσθωσαν)


Θέσθαι ἕσθαι δόσθαι

Μετοχή

θέμενοςθεμένηθέμενον

ἕμενοςἑμένηἕμενον

δόμενοςδομένηδόμενον

Παρατήρηση:Οι τύποι της υποτακτικής ενεστώτα ενεργητικής και μέσης φωνής είναι συνηρημένοι.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΧΡΟΝΩΝΟι άλλοι χρόνοι των ρημάτων ἵστημι, τίθημι, ἵημι και δίδωμι σχηματίζονται ως εξής:

Ενεργητική Φωνή

ρ. ἵστημι ρ. τίθημι ρ. ἵημι ρ. δίδωμι

Μέλλοντας στήσω θήσω ἥσω δώσω

Αόριστος. α΄ ἔστησα - - -

Παρακείμενος στήσας ἔχω τέθηκα / τέθεικα

εἷκα δέδωκα

Υπερσυντέλικος στήσας ἐτεθήκειν εἵκειν ἐδεδώκειν

εἶχον

Μέση φωνή

Μέλλοντας στήσομαι θήσομαι ἥσομαι δώσομαι

Παθ. Μέλλοντας σταθήσομαι

τεθήσομαι ἐθήσομαι δοθήσομαι

Αόριστος α΄ ἐστησάμην - - -

Παθ. Αόριστος α΄ ἐστάθην ἐτέθην εἵθην ἐδόθην

Παρακείμενος ἕστηκα τέθειμαι / κεῖμαι

εἷμαι δέδομαι

Υπερσυντέλικος ἑστήκειν / εἱστήκειν

ἐκείμην εἷμην ἐδεδόμην

ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΣΗΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ –ΜΙ,

ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ

ρ. παρίστημι (= παρίσταμαι, βοηθώ)




α΄εν.β΄εν.

παρίστημιπαρίστης

παριστῶπαριστῇς

παρισταίηνπαρισταίης

-παρίστη

παρίστηνπαρίστης


παριστάναι παριστὰςπαριστᾶσαπαριστὰν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



α΄εν.β΄εν.

παρίσταμαιπαρίστασαι

παριστῶμαιπαριστῇ

παρισταίμηνπαρισταῖο

-παρίστασο

παριστάμηνπαρίστασο


παρίστασθαι παριστάμενοςπαρισταμένηπαριστάμενον

ρ. ἀνατίθημι (= αναθέτω, αφιερώνω κ.ά.)




α΄εν.β΄εν.

ἀνατίθημιἀνατίθης / (ἀνατιθεῖς)

ἀνατιθῶἀνατιθῇς

ἀνατιθείηνἀνατιθείης

-ἀνατίθει

ἀνατιθέναι ἀνετίθηνἀνετίθεις

Μετοχή

ἀνατιθεὶςἀνατιθεῖσαἀνατιθὲν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ


Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

Απαρέμφατο Οριστική

α΄εν.β΄εν.

ἀνατίθεμαιἀνατίθεσαι

ἀνατιθῶμαιἀνατιθῇ

ἀνατιθείμηνἀνατιθεῖο

-ἀνατίθεσο

ἀνατίθεσθαι ἀνετιθέμηνἀνετίθεσο

Μετοχή

ἀνατιθέμενοςἀνατιθεμένηἀνατιθέμενον

ρ. ἀφίημι (= αφήνω, απολύω, απαλλάσσω κ.ά.)





ἀφίημιἀφίης

ἀφιῶἀφιῇς

ἀφιείηνἀφιείης

-ἀφίει

ἀφιέναι ἀφίηνἀφίεις

Μετοχή

ἀφιεὶςἀφιεῖσαἀφιὲν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ




ἀφίεμαιἀφίεσαι

ἀφιῶμαιἀφιῇ

ἀφιείμηνἀφιεῖο

-ἀφίεσο

ἀφίεσθαι ἀφιέμηνἀφίεσο

Μετοχή

ἀφιέμενοςἀφιεμένηἀφιέμενον

ρ. παραδίδωμι (= παραδίδω)



Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτικ Οριστική

ή

α΄εν.β΄εν.

παραδίδωμιπαραδίδως

παραδιδῶπαραδιδῷς

παραδιδοίηνπαραδιδοίης

-παραδίδου

παρεδίδουνπαρεδίδους


παραδιδόναι παραδιδοὺςπαραδιδοῦσαπαραδιδὸν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



α΄εν.β΄εν.

παραδίδομαιπαραδίδοσαι

παραδιδῶμαιπαραδιδῷ

παραδιδοίμηνπαραδιδοῖο

-παραδίδοσο

παρεδιδόμηνπαρεδίδοσο


παραδίδοσθαι παραδιδόμενοςπαραδιδομένηπαραδιδόμενον

ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΣΗΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ –ΜΙ,

ΣΤΟΝ ΑΟΡΙΣΤΟ Β΄

ρ. ἐνδίδωμι (= υποχωρὠ κ.ά.)


Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή


ἐνέδωκαἐνέδωκας

ἐνδῶἐνδῷς

ἐνδοίηνἐνδοίης

-ἔνδος

ἐνδοῦναι ἐνδοὺςἐνδοῦσαἐνδὸν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



ἐνεδόμηνἐνέδου

ἐνδῶμαιἐνδῷ

ἐνδοίμηνἐνδοῖο

-ἐνδοῦ

ἐνδόσθαι ἐνδόμενοςἐνδομένηἐνδόμενον

ρ. ἀνίστημι (= στήνω όρθιο, αναστατώνω κ.ά.)




ἀνέστην ἀνέστης

ἀναστῶἀναστῇς

ἀνασταίηνἀνασταίης

-ἀνάστηθι

ἀναστῆναι ἀναστὰςἀναστᾶσαἀναστὰν

Παρατήρηση:Ο αόριστος β΄ ἀνέστην είναι ενεργητικός με μέση και παθητική σημασία.

ρ. διατίθημι (= διευθετώ, διαθέτω κ.ά. )




διέθηκαδιέθηκας

διαθῶδιαθῇς

διαθείηνδιαθείης

-διάθες

διαθεῖναι διαθεὶςδιαθεῖσαδιαθὲν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



διεθέμηνδιέθου

διαθῶμαιδιαθῇ

διαθείμηνδιαθεῖο

-διάθου

διαθέσθαι διαθέμενοςδιαθεμένηδιαθέμενον

ρ. ἀφίημι (= αφήνω, απολύω, απαλλάσσω κ.ά.)




ἀφῆκαἀφῆκας

ἀφῶἀφῇς

ἀφείηνἀφείης

-ἄφες

ἀφεῖναι ἀφεὶςἀφεῖσαἀφὲν

ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ



ἀφείμηνἀφεῖσο

ἀφῶμαιἀφῇ

ἀφείμηνἀφεῖο

-ἀφοῦ

ἀφέσθαι ἀφέμενοςἀφεμένηἀφέμενον

ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ

1. Ο ενεστώτας και παρατατικός όταν είναι σύνθετοι τονίζονται όπως και απλοί. 2.3. Στην προστακτική του ενεστώτα ενεργητικής και μέσης φωνής, τα ρήματα σε –μι όταν

είναι σύνθετα με πρόθεση τονίζονται όπως και τα απλά. π.χ.: ἵστη → παρίστηἵστατε → παρίστατε τίθεσο → ἀνατίθεσοτίθεσθε → ἀνατίθεσθε.

4. Στον αόριστο β΄, τα ρήματα σε –μι όταν είναι σύνθετα με πρόθεση ανεβάζουν τον τόνο σε β΄ενικό και β΄πληθυντικό πρόσωπο στην προστακτική ενεργητικής και μέσης φωνής. Ποτέ όμως ο τόνος δεν ξεπερνά την τελευταία συλλαβή της πρόθεσης.π.χ.: θὲς → ἀπόθες, ἀπόθετε θὲς → πρόσθες, πρόσθετε θοῦ → ἀπόθου, ἀπόθεσθεδὸς → παράδος, παράδοτεδὸς → ἔκδος, ἔκδοτεδοῦ → παράδου, παράδοσθεἓς → ἄφες , ἄφετε

5. Στην προστακτική του αορίστου β΄ μέσης φωνής δεν ανεβάζουν τον τόνο: οι τύποι θοῦ, δοῦ όταν είναι σύνθετοι με μονοσύλλαβη πρόθεση

π.χ.: δοῦ → προσδοῦ, προσδόσθε θοῦ → ἐνθοῦ, ἐνθέσθε

ο τύπος οὗ όταν είναι σύνθετος με μονοσύλλαβη πρόθεση ή με δισύλλαβη πρόθεση που έχει πάθει έκθλιψη:π.χ.: οὗ → προσοῦ, προσέσθεοὗ → ἐφοῦ, ἐφέσθε.

6. Οι ονοματικοί τύποι (απαρέμφατο και μετοχή) του αορίστου β΄ όταν είναι σύνθετοι τονίζονται όπως και απλοί:π.χ.:θεῖναι → ἀναθεῖναιθεὶς → ἀναθεὶς

Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΟΡΙΣΤΩΝ Β΄: ἔβην, ἔγνων, ἔδραν, ἔφυν, ἐρρύην

Ορισμένα βαρύτονα ρήματα της α΄ συζυγίας (ρήματα σε -ω) σχηματίζουν τον αόριστο β΄ κατά τα ρήματα σε -μι και κλίνονται όπως ο αόριστος ἔστην.Παραδείγματα:

ρ. βαίνω (θ.ισχυρό βη-, θ.αδύνατο βα-)


ἔβηνἔβηςἔβηἔβημενἔβητεἔβησαν

βῶβῇςβῇβῶμενβῆτεβῶσι(ν)

βαίηνβαίηςβαίηβαίημεν / βαῖμενβαίητε / βαῖτεβαίησαν / βαῖεν

βῆθιβήτω-βῆτεβάντων / βήτωσαν

βῆναι βὰςβᾶσαβὰν

ρ. γιγνώσκω (θ. ισχυρό γνω-, θ.αδύνατο γνο-)


ἔγνωνἔγνωςἔγνωἔγνωμενἔγνωτεἔγνωσαν

γνῶγνῷςγνῷγνῶμενγνῶτεγνῶσι(ν)

γνοίηνγνοίηςγνοίηγνοίημεν / γνοῖμενγνοίητε / γνοῖτεγνοίησαν / γνοῖεν

-γνῶθιγνώτω-γνῶτεγνόντων / γνώτωσαν

γνῶναι γνοὺςγνοῦσαγνὸν

ρ. (ἀπο) διδράσκω (θ.ισχυρό δρᾱ-, θ.αδύνατο δρᾰ-)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

(ἀπ)έδραν(ἀπ)έδρας

(ἀπο)δρῶ(ἀπο)δρᾷς

(ἀπο)δραίην(ἀπο)δραίης

-(ἀπό)δραθι

(ἀπ)έδρα(ἀπ)έδραμεν(ἀπ)έδρατε(ἀπ)έδρασαν

(ἀπο)δρᾷ(ἀπο)δρῶμεν(ἀπο)δρᾶτε(ἀπο)δρῶσι(ν)

(ἀπο)δραίη(ἀπο)δραίημεν / (ἀπο)δραῖμεν(ἀπο)δραίητε / (ἀπο)δραῖτε(ἀπο)δραίησαν/ (ἀπο)δραῖεν

(ἀπο)δράτω-(ἀπό)δρατε(ἀπο)δράντων / (ἀπο)δράτωσαν


(ἀπο)δρᾶναι (ἀπο)δρὰς(ἀπο)δρᾶσα(ἀπο)δρὰν

ρ. φύομαι (θ.ισχυρό φῡ-, θ.αδύνατο φῠ-)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική (σπάνια χρησιμοποιείται)

Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή

ἔφυνἔφυςἔφυἔφυμενἔφυτεἔφυσαν

φύωφύῃςφύῃφύωμενφύητεφύωσι(ν)

φύοιμιφύοιςφύοι (φύη / φυίη)φύοιμενφύοιτεφύοιεν

- φῦναι φὺςφῦσαφὺν

ρ. ῥέω (θ.ισχυρό ῥυη-, θ.αδύνατο ῥυε-)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική (σπάνια χρησιμοποιείται)

Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή

ἐρρύηνἐρρύηςἐρρύηἐρρύημενἐρρύητεἐρρύησαν

ῥυῶῥυῇςῥυῇῥυῶμενῥυῆτεῥυῶσι(ν)

ῥυείηνῥυείηςῥυείηῥυείημεν / ῥυεῖμενῥυείητε / ῥυεῖτεῥυείησαν / ῥυεῖεν

- ῥυῆναι ῥυεὶςῥυεῖσαῥυὲν

Ενδεικτικός σχηματισμός των σύνθετων ρημάτων:

ρ.διαβαίνω


α΄εν. διέβην διαβῶ διαβαίην - διαβῆναι διαβὰς

β΄εν. διέβης διαβῇς διαβαίης διάβηθι διαβᾶσαδιαβὰν

ρ. καταγιγνώσκω


α΄εν.β΄εν.

κατέγνωνκατέγνως

καταγνῶκαταγνῷς

καταγνοίηνκαταγνοίης

-κατάγνωθι

καταγνῶναι καταγνοὺςκαταγνοῦσακαταγνὸν

Παρατηρήσεις σχετικές με τον τονισμό:1. Όταν τα ρήματα αυτά είναι σύνθετα, στην προστακτική ενεργητικής και μέσης φωνής

ανεβάζουν τον τόνο εάν το επιτρέπει η λήγουσα. π.χ.: ρ. ἀποδιδράσκω → ἀπόδραθι, ἀποδράτω, ἀπόδρατε, ἀποδράντων.ρ. ἀποβαίνω → ἀπόβηθι, ἀποβήτω, ἀπόβητε, ἀποβάντων.

2. Οι ονοματικοί τύποι, όπου τονίζονται απλοί, εκεί τονίζονται και σύνθετοι. π.χ.: ρ. φύομαι → φῦναι, φὺς ρ. ἀναφύομαι → ἀναφῦναι, ἀναφὺς

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ ΑΟΡΙΣΤΟ Β΄ΚΑΤΑ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ΜΙ:

Ενεστώτας Αόριστος β΄

ἁλίσκομαιβαίνωγηράσκωγιγνώσκω(ἀπο)διδράσκωδύομαιζήω,-ῶῥέωφθάνωφύομαι

ἑάλων / ἥλωνἔβηνἐγήρανἔγνων(ἀπ)έδρανἔδυνἐβίωνἐρρύηνἔφθηνἔφυν

Παρατηρήσεις:1. Μόνο τα ρήματα βαίνω, γιγνώσκω και διδράσκω σχηματίζουν αόριστο β΄ σε όλες τις

εγκλίσεις.

2. Οι αόριστοι β΄ ἔφθην, ἐρρύην, ἑάλων, ἐβίων και ἔφυν δεν σχηματίζουν προστακτική.

3. Ο αόριστος ἔδυν δεν σχηματίζει ευκτική.

4. Ο αόριστος ἐγήραν σχηματίζει μόνο οριστική και ονοματικούς τύπους.

ρηματα σε μι -θεωρια

Education

Transcript of ρηματα σε μι -θεωρια