Η ελιά ό ελαιόδεντρο ό λιόδεντρο εύναι γϋνοσ καρποφόρων δϋντρων τησ οικογϋνειασ των Ελαιοειδών, το οπούο ςυναντϊται πολύ ςυχνϊ και

ςτην Ελλϊδα. Ο καρπόσ του ονομϊζεται επύςησ ελιϊ και από αυτόν παρϊγεται το ελαιόλαδο. Η ελιϊ υπόρξε το ςύμβολο τησ θεϊσ Αθηνϊσ.

Πιθανότατα κατϊγεται από το χώρο τησ ανατολικόσ Μεςογεύου. Σύμφωνα με την αρχαύα ελληνικό παρϊδοςη, πατρύδα τησ ελιϊσ εύναι η Αθόνα και η πρώτη ελιϊ φυτεύτηκε από την Αθηνϊ ςτην Ακρόπολη.

Ο γνωςτόσ πελαςγικόσ μύθοσ αναφϋρεται ςτον αγώνα τησ Αθηνϊσ και του Ποςειδώνα για την προςταςύα και την ονομαςύα τησ Αθόνασ.

Βαςιλιϊσ τησ Αθόνασ όταν ο Κϋκροπασ. Οι αντύπαλοι ανϋβηκαν πϊνω ςτο βρϊχο τησ Ακρόπολησ, όπου όρθαν και οι ϊλλοι δϋκα θεού από τον Όλυμπο για να κϊνουν τον δικαςτό ςτη διαφωνύα των δυο θεών, ενώ ο Κϋκροπασ παρύςτατο ωσ μϊρτυρασ. Πρώτοσ όρθε ο Ποςειδώνασ, ςτϊθηκε ςτη μϋςη του βρϊχου και με την τρύαινϊ του ϋδωςε ϋνα δυνατό χτύπημα ςτο ϋδαφοσ. Αμϋςωσ ξεπόδηςε ϋνα κύμα αλμυρού νερού που ςχημϊτιςε μια μικρό λύμνη που την ονόμαςαν "Ερεχθηύδα" θϊλαςςα.

Μετϊ όρθε η ςειρϊ τησ Αθηνϊσ να παρουςιϊςει το δώρο τησ και αφού κϊλεςε τον Κϋκροπα για μϊρτυρα, φύτεψε μια ελιϊ πϊνω ςτο βρϊχο, που ξεπετϊχτηκε γεμϊτη καρπό.

Το δϋντρο αυτό ςωζόταν για πολλϊ χρόνια αργότερα. Μετϊ από το δώρα τησ Αθηνϊσ ο Δύασ κόρυξε το τϋλοσ του αγώνα και εύπε ςτουσ ϊλλουσ θεούσ να κρύνουν ςε ποιον από τουσ δυο θεούσ να δοθεύ η πόλη. Συγχρόνωσ ζότηςαν τη μαρτυρύα και τη γνώμη του Κϋκροπα.

Αυτόσ από το βρϊχο ψηλϊ ϋριξε μια ματιϊ γύρω, αλλϊ όπου να γύριζε, τα μϊτια του αντύκριζαν αλμυρό νερό, τισ θϊλαςςεσ που από παντού ϋζωναν τη χώρα. Το δϋντρο όμωσ που εύχε κϊνει η Αθηνϊ να φυτρώςει όταν το πρώτο που φύτρωςε ςε όλη τη χώρα και όταν ςυνϊμα για την πόλη η υπόςχεςη για δόξα και ευτυχύα.

Μετϊ όρθε η ςειρϊ τησ Αθηνϊσ να παρουςιϊςει το δώρο τησ και αφού κϊλεςε τον Κϋκροπα για μϊρτυρα, φύτεψε μια ελιϊ πϊνω ςτο βρϊχο, που ξεπετϊχτηκε γεμϊτη καρπό.

Το δϋντρο αυτό ςωζόταν για πολλϊ χρόνια αργότερα. Μετϊ από το δώρα τησ Αθηνϊσ ο Δύασ κόρυξε το τϋλοσ του αγώνα και εύπε ςτουσ ϊλλουσ θεούσ να κρύνουν ςε ποιον από τουσ δυο θεούσ να δοθεύ η πόλη. Συγχρόνωσ ζότηςαν τη μαρτυρύα και τη γνώμη του Κϋκροπα.

Αυτόσ από το βρϊχο ψηλϊ ϋριξε μια ματιϊ γύρω, αλλϊ όπου να γύριζε, τα μϊτια του αντύκριζαν αλμυρό νερό, τισ θϊλαςςεσ που από παντού ϋζωναν τη χώρα. Το δϋντρο όμωσ που εύχε κϊνει η Αθηνϊ να φυτρώςει όταν το πρώτο που φύτρωςε ςε όλη τη χώρα και όταν ςυνϊμα για την πόλη η υπόςχεςη για δόξα και ευτυχύα.

Γι αυτό ο Κϋκροπασ θεώρηςε πωσ το δώρο τησ Αθηνϊσ όταν πιο χρόςιμο και ϋτςι τησ δόθηκε η κυριαρχύα τησ πόλησ. Για την αθηναώκό προϋλευςη τησ ελιϊσ μιλούν ο Παυςανύασ, ο Ηρόδοτοσ, ο Κλαύδιοσ Αιλιανοσ και ο Σοφοκλόσ.

Το ιερό δϋντρο τησ Αθηνϊσ ϋγραψε τη δικό του ιςτορύα ςτην Αθόνα. Λϋγεται πωσ το 480 π.Χ. όταν κατϋκτηςαν οι Πϋρςεσ την Ακρόπολη, ϋκαψαν την ιερό ελιϊ τησ Αθόνασ προσ μεγϊλη θλύψη των Αθηναύων που το θεώρηςαν κακό ςημϊδι. Όμωσ η θλύψη μετατρϊπηκε ςε αιςιοδοξύα όταν την ϊλλη μϋρα κιόλασ ο ξερόσ και καμϋνοσ κορμόσ εύχε βλαςτόςει και πϊλι: Ένα καινούριο δροςερό βλαςτϊρι ύψουσ δυο πόχεων αποτελούςε πια το καινούριο ιερό δϋντρο τησ Αθόνασ. Μϋχρι και τα ύςτερα ρωμαώκϊ χρόνια οι Αθηναύοι ϋδειχναν με καμϊρι το ιερό δϋντρο και πύςτευαν πωσ απ` αυτό εύχε ξεκινόςει η ελαιοκαλλιϋργια και απ`αυτόκατϊγονται όλα τα δϋντρα ελιϊσ που υπόρχαν ςτον κόςμο.

Η κρητικό μυθολογύα, όμωσ θϋλει την κρητικό θεϊ Αθηνϊ, η οπούα φαύνεται πωσ ςχετύζεται με τη μινωικό θεϊ των Όφεων, να γεννιϋται ςτισ εκβολϋσ του ποταμού Τρύτωνα και φυςικϊ να δωρύζει το ιερό δϋντρο ςτουσ Μινωύτεσ. Σημαντικό ς`αυτό το μύθο εύναι η αναφορϊ τησ Πότνιασ Αθϊνασ ςτισ πινακύδεσ τησ Γραμμικόσ Β' Γραφόσ που βρϋθηκαν ςτην Κνωςό και δεύχνει τη ςύνδεςη τησ θεϊσ με την προώςτορικό θρηςκεύα τησ Κρότησ.

Ο Θεόσ προειδοπούηςε τον Νώε για τον κατακλυςμό αυτόν και τον καθοδόγηςε να καταςκευϊςει μια κιβωτό για να ςωθεύ αυτόσ και τα ζώα που πόρε μαζύ του ςε αυτό. Επύςησ αναφϋρεται ότι ο κατακλυςμόσ αυτόσ, ϋγινε εξ’ αιτύασ τησ ηθικόσ κατϊπτωςησ του αρχαύου εκεύνου κόςμου, ενώ ο Νώε διαςώθηκε, εξ’ αιτύασ τησ ακεραιότητασ του χαρακτόρα του ςε ςύγκριςη με τουσ ςυγχρόνουσ του. Όταν τελεύωςε ο κατακλυςμόσ ο Νώε ϋςτειλε ϋνα περιςτϋρι για να ςιγουρευτεύ αν μπορούν να βγουν ϋξω από την κιβωτό. Το περιςτϋρι γύριςε πύςω με ϋνα κλαδύ ελιϊσ , ςύμβολο ότι όλα όταν εντϊξει, αφού βρϋθηκε το δϋντρο αυτό ωσ ςημϊδι ζωόσ.

Στη βάφτιση ο παπϊσ «λαδώνει» το μωρό για να το ευλογόςει. Το λϊδι, που το κρατϊει ο ανϊδοχοσ, αφού εμφυςόςει ς’ αυτό τρεισ φορϋσ ο ιερϋασ, ο οπούοσ (όπωσ ο Χριςτόσ εμφυςϊ την κατϊ Χριςτό νϋα ζωό ςτον βαπτιζόμενο) ανανεώνοντασ το πρώτο εμφύςημα του Θεού ςτο πρόςωπον του Αδϊμ κατϊ την δημιουργύα, το ευλογεύ ςταυροειδώσ και χύνοντασ πλϋον το «μυςτικό ό επορκιςτικό, ό λϊδι αγαλλιϊςεωσ», όπωσ λϋγεται, ςτην ιερό κολυμβόθρα, ψϊλλει το Αλληλούια, που ςτην εβραώκό γλώςςα ςημαύνει κϊθοδο τησ θεύασ χϊρητοσ. Με αυτό το λϊδι επύςησ χρύει ο ιερϋασ ςταυροειδώσ τον βαπτιζόμενο ςτο μϋτωπο, για αγιαςμό του νου του, ςτο ςτόθοσ για να αγιαςτεύ η καρδιϊ και η ζωό του, ςτα αφτιϊ για να ενδυναμωθεύ ςτην ακρόαςη των θεύων λόγων, ςτο ςτόμα για να ομολογεύ την αλόθεια, ςτα χϋρια για να εργϊζεται την αρετό, ςτα πόδια για να τρϋχει ςτον ευθύ δρόμο τησ αρετόσ». Έπειτα αλεύφεται ο βαπτιζόμενοσ ςε όλο το ςώμα με το ευλογημϋνο λϊδι.

Στο ευχέλαιο χρηςιμοποιεύται αλεύρι, λϊδι κραςύ. Το λϊδι αφού ευλογεύται από τον ιερϋα χρηςιμοποιεύται για να αλειφθούν οι πιςτού αλλϊ και για ύαςη κϊποιου αρρώςτου, όταν το ευχϋλαιο γύνεται γι’ αυτόν το λόγο.

Και φυςικϊ το λαδϊκι το χρηςιμοποιούμε ςτο καντηλάκι για να το ανϊβουμε καθημερινϊ.