1ο φύλλο εργασίας Εργασία κοινή για όλες τις ομάδες

Παρακολουθείστε από τoν επίσημ o δικτυακό τόπο για το αρχε οἰ Καβάφη τα έργα του Προσέξτε ότι είναι ομαδοποιημένα σε κατηγορίες αναγνωρισμένα αποκηρυγμένα κρυμμένα ατελή Το κείμενο που εξετάζουμε είναι στα αναγνωρισμένα Διαβάστε ένα τουλάχιστον ποίημα από τα κρυμμένα και ένα από τα αποκηρυγμένα

Ακούστετις laquoφωνέςraquo σε

ερμηνείαΓ Νταλάρα και

μουσικήΑλέξανδρου

Καρόζα

( π π πΛονδίνο υ άρχει εντοιχισμένη λάκα ου αναφέρει ότι εκεί έμεινε ο Καβάφη

Δείτε πόσο συχνά χρησιμοποιούμε στίχους του Καβάφη στον καθημερινό μας λόγο

Εργασία ποια στοιχεία της ζωής και του ποιητικού λόγου του Καβάφη νομίζετε ότι βοήθησαν στην παγκόσμια αναγνώρισή του (Την απάντησή σας θα ανακοινώσετε στην ολομέλεια της τάξης)

Διαβάστε από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού και τον επίσημο δικτυακό τόπο για τον Καβάφη το βιογραφικό σημείωμα για τον ποιητή

Γνωρίστε τον Καβάφη μέσα από το Web

σκίτσο του Καβάφη από τον γελοιογράφο Σόφο Αντωνιάδη που τον είχε γνωρίσει από κοντά

2ο φύλλο εργασίας

Περιμένοντας τους βαρβάρους περιμένοντας τους βαρβάρουςmp3 (άκουσε τον Σαββίδη να διαβάζει το ποίημα)

ΣΤΟ ΠΟΙΗΜΑ αυτό που γράφτηκε γύρω στο 1900 ο Καβάφης επιχειρεί την πρώτη του έξοδο από τα μικρά δράματα της έγκλειστης ψυχής προς το κοινωνικό επίπεδο Το πιο εντυπωσιακό από άποψη τεχνικής σ αυτό το ποίημα συγκριτικά με παλιότερες προσπάθειες του ποιητή είναι ο θεατρικός τρόπος ανάπτυξής του

mdash Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι

Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα

mdash Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία Τι κάθοντrsquo οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν

mdashΓιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη στον θρόνο επάνω επίσημος φορώντας την κορώνα

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους Μάλιστα ετοίμασε για να τον δώσει μια περγαμηνή Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα

mdash Γιατί οι δυο μας ύπατοι κrsquo οι πραίτορες εβγήκαν σήμερα με τες κόκκινες τες κεντημένες τόγεςmiddot γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδιαmiddot γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια μrsquo ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμεραmiddot και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους

mdashΓιατί κrsquo οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα να βγάλουνε τους λόγους τους να πούνε τα δικά τους

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμεραmiddot κι αυτοί βαρυούντrsquo ευφράδειες και δημηγορίες

mdash Γιατί νrsquo αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία κrsquo η σύγχυσις (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν) Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κrsquo η πλατέες κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι

Γιατί ενύχτωσε κrsquo οι βάρβαροι δεν ήλθαν Και μερικοί έφθασαν απrsquo τα σύνορα και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν

__

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Ομάδα 1 η bull Διαβάστε το άρθρο του Νάσου Βαγενά laquoένας ιδιάζων ποητήςraquo στην εφημερίδα laquoτο Βήμαraquo

ΕργασίαΟ Καβάφης όπως και ο Παλαμάς είναι επηρεασμένος από τον συμβολισμό και τον Παρνασσισμό (ρεύματα που γνωρίσαμε σε προηγούμενα μαθήματα) Ωστόσο η ποίησή του είναι ιδιότυπη Ποια χαρακτηριστικά διαφοροποιούν την ποίηση του Καβάφη από την ποίηση στον Ελλαδικό χώρο

Απάντηση

Ομάδα 2ηbull Οι ερμηνείες που δόθηκαν για το laquoΠεριμένοντας τους βαρβάρουςraquo είναι πολλές και

διαφορετικές Διαβάστε όμως πως ερμηνεύει ο ίδιος ο ποιητής το ποίημά του []ΠΩΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΑΖΕ Ο ΙΔΙΟΣ

hellipΒέβαια ο πιο αρμόδιος να μας φωτίσει για την έννοια τού ποιήματος είναι αυτός που το έγραψε Κι ας βρεθήκανε μεταφυσικοί κρισολόγοι που είπανε laquoΣκοτεινός ο Καβάφης και δυσπρόσιτος και για τον ίδιο τον εαυτό τουraquo Κι άλλοι πως σαν αυτοσχολιαστής ο Καβάφης αποκαρδιώνει με την αφάνταστη ξηρότητα τυπικότητα κι επιφυλακτικότητά του

Τρία σχόλια από τον Καβάφη περισώθηκαν Το πρώτο το υπαγόρεψε ο ίδιος στον Παύλο Α Πετρίδη Το δεύτερο το ανασύνθεσε από μνήμης ο κ Μαλάνος Το τρίτο είναι μια βραχυγραφημένη σημείωση με το χέρι του []

Το σχόλιο αυτό μέσα στο κείμενο τού ΠΑΠετρίδη έρχεται αμέσως ύστερα από το σχόλιο για τα Τείχη

Και ένα άλλο μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα απασχολεί τον ποιητή μας το πρόβλημα του Πολιτισμού Ο Καβάφης νομίζει ότι ο Πολιτισμός δεν μας έδωκε την ευτυχίαν Σε στιγμή μαύρης απισιοδοξίας και βαθειάς ρέμβης πρέπει να συνέλαβε το laquoΠεριμένοντας τους Βαρβάρουςraquo Είναι μια μεγαλοπρεπής και γοητευτική

mdash Γιατί νrsquo αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία κrsquo η σύγχυσις (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν) Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κrsquo η πλατέες κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι

Γιατί ενύχτωσε κrsquo οι βάρβαροι δεν ήλθαν Και μερικοί έφθασαν απrsquo τα σύνορα και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν

__

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Ομάδα 1 η bull Διαβάστε το άρθρο του Νάσου Βαγενά laquoένας ιδιάζων ποητήςraquo στην εφημερίδα laquoτο Βήμαraquo

ΕργασίαΟ Καβάφης όπως και ο Παλαμάς είναι επηρεασμένος από τον συμβολισμό και τον Παρνασσισμό (ρεύματα που γνωρίσαμε σε προηγούμενα μαθήματα) Ωστόσο η ποίησή του είναι ιδιότυπη Ποια χαρακτηριστικά διαφοροποιούν την ποίηση του Καβάφη από την ποίηση στον Ελλαδικό χώρο

Απάντηση

Ομάδα 2ηbull Οι ερμηνείες που δόθηκαν για το laquoΠεριμένοντας τους βαρβάρουςraquo είναι πολλές και

διαφορετικές Διαβάστε όμως πως ερμηνεύει ο ίδιος ο ποιητής το ποίημά του []ΠΩΣ ΤΟ ΣΧΟΛΙΑΖΕ Ο ΙΔΙΟΣ

hellipΒέβαια ο πιο αρμόδιος να μας φωτίσει για την έννοια τού ποιήματος είναι αυτός που το έγραψε Κι ας βρεθήκανε μεταφυσικοί κρισολόγοι που είπανε laquoΣκοτεινός ο Καβάφης και δυσπρόσιτος και για τον ίδιο τον εαυτό τουraquo Κι άλλοι πως σαν αυτοσχολιαστής ο Καβάφης αποκαρδιώνει με την αφάνταστη ξηρότητα τυπικότητα κι επιφυλακτικότητά του

Τρία σχόλια από τον Καβάφη περισώθηκαν Το πρώτο το υπαγόρεψε ο ίδιος στον Παύλο Α Πετρίδη Το δεύτερο το ανασύνθεσε από μνήμης ο κ Μαλάνος Το τρίτο είναι μια βραχυγραφημένη σημείωση με το χέρι του []

Το σχόλιο αυτό μέσα στο κείμενο τού ΠΑΠετρίδη έρχεται αμέσως ύστερα από το σχόλιο για τα Τείχη

Και ένα άλλο μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα απασχολεί τον ποιητή μας το πρόβλημα του Πολιτισμού Ο Καβάφης νομίζει ότι ο Πολιτισμός δεν μας έδωκε την ευτυχίαν Σε στιγμή μαύρης απισιοδοξίας και βαθειάς ρέμβης πρέπει να συνέλαβε το laquoΠεριμένοντας τους Βαρβάρουςraquo Είναι μια μεγαλοπρεπής και γοητευτική

οπτασία τού ποιητού ο οποίος μεταφέρεται σε ιδανικήν πόλιν που οι κάτοικοί της αφού ανέπτυξαν μεγάλον βαθμόν πολιτισμού καταλαμβάνονται από ηδονικήν νοσταλγίαν για μια ζωή περασμένων εποχών των οποίων η ανάμνησις χάνεται εις την νύχτα τού παρελθόντος Φαντάζονται ότι επιστρέφοντας εις την ζωήν τού αρχεγόνου πολιτισμού θα αποκτήσουν την ευτυχίαν Και η επιθυμία των παρ ολίγον να εκπληρωθή Έρχεται η είδησις ότι οι Βάρβαροι πλησιάζουν Εις την αγγελίαν σύγκλητος και νομοθέται παύουν κάθε εργασίαν Ο αυτοκράτωρ με μεγέλη στολή και περιστοιχισμένος από τους πραίτορας και υπάτους με τες κλασικές τους τόγες και τα φανταχτερά τους στολίδια περιμένει τους ξένους εις την μεγάλην πύλην τής πόλεως Περιμένοντας όμως ενύχτωσε και οι Βάρβαροι δεν εφάνησαν Μερικοί που ήλθαν από τα σύνορα είπαν πως βάρβαροι δεν υπάρχουν πεια Όλοι γυρνούν στα σπίτια τους συλλογισμένοι και απογοητευμένοι ερωτώνταςlaquoΚαι τώρα τί θα γίνουμε χωρίς βαρβάρουςΟι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσιςraquoΗ είδησις ότι οι Βάρβαροι πια δεν υπάρχουν είναι η πεποίθησις τού ποιητού Νομίζει ότι ο κολοσσαίος αυτός οργανισμός που λέγεται Πολιτισμός είναι τόσο τέλειος οι πλόκαμοί του αγκαλιάζουν τόσο σφιχτά τον πλανήτη μας ώστε κάθε προσπάθεια προς αποφυγήν του προς επιστροφήν σε βίον αρχέγονον θα ήτο ματαία

Το δεύτερο σχόλιο όπως λέγει κι ο κ Μαλάνος που το καταγράφει είναι πολύ μεταγενέστερο helliphellipΓι αυτό θα κρατήσουμε μόνο όσα άμεσα και ρητά αποδίνονται στον καβάφη Τούτο πρώτα απ όλα Οι βάρβαροι δεν είναι σύμβολο

Όταν (όμως) μια μέρα μού μίλησε γι αυτούς αντελήφθηκα ότι ο ίδιος λέγοντας βαρβάρους δεν εννοούσε τίποτ άλλο παρά βαρβάρους ενώ αντιθέτως στη laquoΣατραπείαraquo λέγοντας Σούσα εννοούσε βίον ευμάρειας όπως πάλι λέγοντας Αλεξάνδρεια στο laquoΑπολείπειν ο Θεός Αντώνιονraquo δεν εννοούσε άλλο από ζωή

Και τούτο που κλεισμένο μέσα σε εισαγωγικά μας μεταφέρει αυτούσια τα λόγια τού ποιητή

Όμως έτσι που μας έχει υποταγμένους ο πολιτισμός -επρόσθετε ο ίδιος συμπερασματικά στην ομιλία του- είναι ματαιοπονία να τους περιμένουμε

(από το βιβλίο του Στρατή Τσίρκα Ο Καβάφης και η εποχή του εκδ ΚΕΔΡΟΣ)

bull Ακούστε αναγνωσμένο το ποίημα και προσέξτε τον επιτονισμό που γίνεται σε συγκεκριμένες φράσεις

Εργασία Ηχογραφήστε μια δική σας απαγγελία του ποιήματος και βάλτε την να ακουστεί στην τάξη Αιτιολογήστε την ένταση το χρωματισμό της φωνής σας σε συγκεκριμένα σημεία

Απάντηση

Ομάδα 3ηbull Διαβάστε το άρθρο του Γ Βελουδή laquoήξερε ο Καβάφης Ελληνικάraquo bull Καθώς και το άρθρο της Κουζέλη laquoοι λέξεις που σύναζα ήταν της δημοτικήςraquo

Εργασία Α)Ποια στοιχεία συναποτελούν την Καβαφική γλώσσα Β)Να εντοπίσετε τις ιδιότυπες λέξεις στο ποίημα και να τις αντικαταστήσετε με κείνες της κοινής νεοελληνικής (Αντιγράψτε εδώ το laquoΠεριμένοντας τους βαρβάρουςraquo και κάντε πάνω στο σώμα

του κειμένου την αντικατάσταση των ιδιότυπων λέξεων με κόκκινο χρώμα) Μπορείτε να επισκεφθείτε το λεξικό της κοινής νεοελληνικής γλώσσας από την πύλη για την ελληνική γλώσσα και να κάνετε αναζήτηση των λέξεων που θα αντικαταστήσετε (τι συμπεραίνετε από τα αποτελέσματα της αναζήτησης)

Απάντηση

ομάδα 4η laquoΕγώ είμαι ποιητής- ιστορικόςmiddot ποτέ μου δεν θα μπορούσα να γράψω μυθιστόρημα ή θέατρονmiddot αλλ αισθάνομαι μέσα μου 125 φωνές να με λέγουν ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορίανraquo Η γνωστή αυτή φράση του Κ Π Καβάφη συμπύκνωσε το προσωπικό του ενδιαφέρον για την Ιστορία υποδεικνύοντας παράλληλα και την ιστοριογραφική διάσταση της ποίησής του

bull Διαβάστε το σχόλιο του Vitti για τη χρήση της ιστορίας από τον Καβάφηbull Η Ανα Μπογιγκιάν τον φαντάστηκε στο σπίτι του στην πόλη στην οδό Αταρίν τον δρόμο

των μπαχαρικών Ταξίδεψε προς την Ιθάκη είδε τους Πτολεμαίους τους Κύκλωπες και τον Αντώνιο Και τις εικόνες αυτές ζωγράφισε στο χαρτί

το εσωτερικό του σπιτιού του Καβάφη όπως το φαντάστηκε η ζωγράφος Η ζωγράφος με το πορτρέτο του Καβάφη

laquoΟ Καβάφης κατάφερε να καταγράψει την Ιστορία πολύ πριν από τα μουσεία Κι αυτό είναι σαγηνευτικό Όταν διαβάζω ιστορικά βιβλία για τους Πτολεμαίους και τα ποιήματα του Καβάφη αντιλαμβάνομαι καλύτερα την Ιστορία γιατί είναι γραμμένη με ποιητική ματιά Δεν φτιάχνει ιστορίες αλλά κάνει παρατηρήσειςhellipraquo

Εργασία

Επισκεφθείτε τη σελίδα του ψηφιακού σχολείου και ανακαλύψτε το υπερκείμενο (πρόσθετες πληροφορίες πατώντας πάνω στους υπερσυνδέσμους του κειμένου) Εντοπίστε το ιστορικό σκηνικό που στήνει ο Καβάφης και ανασυνθέστε σε ένα πεζό κείμενο ένα ανάλογο σκηνικό που αναφέρεται στο χθες ή και το σήμερα και στο οποίο οι άνθρωποι rdquo περιμένουν τους βαρβάρουςrdquo

Απάντηση

ομάδα 5 η

bull Διαβάστε από το περιοδικό laquoΠνευματική ζωή raquo πώς προσέλαβαν οι σύγχρονοι του Καβάφη Ελλαδίτες την ποίησή του

bull Κάντε μια αναζήτηση στη μηχανή google γράφοντας Καβάφης ή Kavafis

Φωτογραφίες από την ταινία του ΓΣμαραγδή laquoΚαβάφηςraquo

ΕργασίαΤι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε για την αποδοχή της ποίησης του Καβάφη τότε (στην εποχή του) και τώρα

Απάντηση

Για τις εργασίες των μαθητών αντλήθηκε υλικό από τους εξής δικτυακούς τόπους

httpwwwkavafisgr (επίσημος δικτυακός τόπος για τον Καβάφη)httpwwwgreek-languagegrgreekLangindexhtml (ηλεκτρονικά λεξικά από την πύλη) httpwwwtovimagropinionsarticleaid=150978(εφημερίδα το Βήμα laquo΄Ενας ιδιάζων ποιητήςraquo ΝΒαγενά Γ Βελουδή laquoΉξερε ο Καβάφης Ελληνικάraquo Κουζέλη laquoΟι λέξεις που σύναζα ήταν της δημοτικής raquo )httpwwwe-alexandriagrparathaspID=45 (η ελληνική γραμματεία στον υπολογιστή σας) httpdigitalschoolminedugovgrmodulesebookshowphp (ψηφιακό σχολείο)httpwwwleximagrlxmread-633html (περιοδικό λέξημα) httpwwwgfcgrindexphpoption=com_wrapperampItemid=143(ελληνικό κέντρο κινηματογράφου)httpnyxterinoitypoiblogspotcom201110blog-post_2710html (επιμορφούμενοι φιλόλογοι hellip)httpwwwyoutubecomwatchv=1REeaq6TugYhttpwwwyoutubecomwatchv=tR1gzZml4ow