ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΖΩΩΝ…ΖΩΑ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝE-ΖΩΑ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ-ΣΠΑΝΙΑ ΕΙΔΗ ΖΩΩΝ

Οι Δεινόσαυροι ήταν σπονδυλωτά ζώα που κυριάρχησαν στο γήινο οικοσύστημα για πάνω από 160 εκατομμύρια χρόνια. Πρωτοεμφανίστηκαν πριν 230 εκατομμύρια χρόνια. Στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου πριν 65 εκατομμύρια χρόνια, οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, πράγμα που σήμανε το τέλος της κυριαρχίας τους στον πλανήτη. Ο όρος προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις δεινός και σαύρα (δηλαδή οι «φοβερές σαύρες»).

ΖΩΑ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝΕ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ…

Quagga (Μισό άλογο/Μισό ζέβρα)

Η quagga ήταν ένα υποείδος της ζέβρας που ξεχώριζε από άλλες ζέβρες αφού είχε τις γνωστές "ρίγες", στο μπροστινό μέρος του σώματος μόνο. Στο μεσαίο τμήμα, οι ρίγες ξεθώριαζαν και κατέληγαν σε απλό καφέ χρώμα. Κυνηγήθηκε και οδηγήθηκε στην εξαφάνιση για το κρέας της, το δέρμα, και ως ζωοτροφή για κατοικίδια. Η τελευταία άγρια Quagga υπήρξε πιθανότατα στα τέλη του 1870, και το τελευταίο δείγμα σε αιχμαλωσία πέθανε στις 12 Αυγούστου 1883 στο ζωολογικό κήπο Artis Magistra στο Άμστερνταμ. Ήταν το πρώτο πλάσμα που μελετήθηκε το DNA του, αφού εξαφανίστηκε.

Λύκος Τασμανίας (Thylacine)

Η Thylacine ήταν το μεγαλύτερο γνωστό σαρκοβόρο μαρσιποφόρο της σύγχρονης εποχής. Η Thylacine είχε εξαφανιστεί στην αυστραλιανή ενδοχώρα χιλιάδες χρόνια πριν οι ευρωπαίοι φτάσουν στην ήπειρο, αλλά επέζησε στο νησί της Τασμανίας, μαζί με έναν αριθμό άλλων ενδημικών ειδών, όπως ο δαίμονας της Τασμανίας. Παρά τον χαρακτηρισμό της ως είδος που εξαφανίστηκε, υπάρχουν μαρτυρίες ακόμα και σήμερα για την ύπαρξή της.

Φώκια Καραϊβικής

Η φώκια Καραϊβικής είναι το μόνο είδος φώκιας που εξαφανίστηκε εξ’ ολοκλήρου εξαιτίας του ανθρώπου. Επίσημα, δηλώθηκε ότι εξαφανίστηκε στις 6 Ιουνίου 2008. Η ενδεχόμενη εξαφάνιση της, προερχόμενη από το ανθρώπινο κυνήγι, συμβολίστηκε από το ταξίδι του Κολόμβου το 1494, όταν οι μικρές φώκιες είχαν περιγραφεί ως «Λύκοι της Θάλασσας» και άρχισαν να σφάζονται για το κρέας τους.

Αίγαγρος των Πυρηναίων

Ο Αίγαγρος των Πυρηναίων ήταν το πρώτο είδος που επανήλθε στην ζωή μέσω της κλωνοποίησης, για να εξαφανιστεί ξανά μόλις επτά λεπτά μετά την γέννηση του, λόγω ανεπάρκειας των πνευμόνων. Το γεγονός αυτό συνέβη το 2009. Ο τελευταίος φυσικά γεννημένος αίγαγρος των Πυρηναίων πέθανε στις 6 Ιανουαρίου 2000, αφού βρέθηκε νεκρός κάτω από ένα πεσμένο δέντρο σε ηλικία 13 ετών.

Πουλί της Αργεντινής (Argentavis magnificens)

O Argentavis magnificens είναι το μεγαλύτερο -ικανό να πετάξει- πουλί που έχει βρεθεί ποτέ. Εξαφανίστηκε πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια από την κεντρική και βορειοδυτική Αργεντινή. Το άνοιγμα των φτερών του ήταν 5,8-8m, το μήκος του 3,5m , ενώ το βάρος του ήταν 60-110 κιλά.

Tecopa Pupfish

Το Tecopa Pupfish έχει την ατυχή διάκριση να είναι το πρώτο είδος που ανακηρύχτηκε εξαφανισμένο από την Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 1973. Η επίσημη διαγραφή του είδους έγινε το 1981. Το ψάρι αυτό ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στις θερμοπηγές της περιοχής Tecopa, στην Καλιφόρνια, το 1942.

Η Caretta caretta είναι το πιο συνηθισμένο και ταυτόχρονα το πιο απειλούμενο είδος από το τυχαίο πιάσιμο στα δίκτυα και από το ότι η αύξηση του τουρισμού έχει περιορίσει τους τόπους απόθεσης των αυγών της σε πολύ λίγες παραλίες. Στη Ζάκυνθο υπάρχουν μερικές από αυτές και οι φωλιές χελωνών στο νησί είναι οι περισσότερες στον κόσμο. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι αναγκαίο να μην υπάρχουν φώτα στις παραλίες ωοτοκίας επειδή επιδρούν αρνητικά στις ενήλικες χελώνες αλλά και αποπροσανατολιζονται τα χελωνάκια με αποτέλεσμα να χάνουν τον δρόμο τους για τη θάλασσα και να πεθαίνουν. Είναι θλιβερή πάντως η διαπίστωση ότι συνεχίζεται το κυνήγι της χελώνας για το κέλυφος και για το κρέας της.

ΖΩΑ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ…

Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus)

Για πολλούς αιώνες το κυνήγι της φώκιας γινόταν για το κρέας της και το λίπος της. Τώρα θεωρείται προστατευόμενο είδος, αλλά οι φώκιες εξακολουθούν να μειώνονται με γρήγορους ρυθμούς. Απειλούνται από την καταστροφή των βιοτόπων τους και από τους ψαράδες, οι οποίοι, χρησιμοποιώντας παράνομα εργαλεία για την υπεραλιεία, τους περιορίζουν την τροφή. Η μεσογειακή φώκια είναι το πλέον απειλούμενο θηλαστικό στην Ευρώπη. Εχει εξαφανιστεί από τις περισσότερες ευρωπαϊκές ακτές της Μεσογείου και τώρα οι κύριοι πληθυσμοί της βρίσκονται στο Αιγαίο.

Λεοπάρδαλη

Τις δεκαετίες του '60 και του '70 η γούνα της αποτελούσε το πιο «καυτό» κομμάτι της μόδας. Τις επόμενες δεκαετίες ευτυχώς οι σχεδιαστές αρκέστηκαν στις απομιμήσεις της. Ωστόσο η εξολόθρευσή της συνεχίστηκε με αμείωτο ρυθμό και σήμερα κινδυνεύει με εξαφάνιση. Πολλοί αγοράζουν νεογνά λεοπάρδαλης σε υψηλές τιμές (από 6.000 δολάρια), για να τα πωλήσουν σε συλλέκτες ή σε pet shops. Η Ελλάδα χρησιμοποιείται ως βασική λαθραία δίοδος για την εισαγωγή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Επίσης στη χώρα μας γίνεται το μεγαλύτερο εμπόριο γούνας αιλουροειδών από ευρωπαϊκές χώρες και θεωρούμαστε μια από τις σπουδαιότερες αγορές γούνας στον κόσμο.

Καρχαρίας

Παρά τη «μυθολογία» για τον σίριαλ κίλερ των θαλασσών που έφτασε στο αποκορύφωμά της με την ταινία τα Σαγόνια του καρχαρία γεγονός είναι ότι μόνο το 4% απ' αυτούς είναι επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Οι υπόλοιποι είναι ακίνδυνοι και μάλιστα μικρού μεγέθους. Από στατιστικά στοιχεία γνωρίζουμε ότι κάθε χρόνο περίπου 100 άνθρωποι από τους οποίους πεθαίνουν οι 25 δέχονται επίθεση από καρχαρίες. Οι καρχαρίες που σκοτώνονται κάθε χρόνο από τον άνθρωπο υπολογίζονται σε 100.000. Παρ' όλα αυτά το κυνήγι του καρχαρία είναι αμείλικτο και σιγά σιγά το είδος οδηγείται σε εξαφάνιση. Ο «δολοφόνος» λευκός καρχαρίας, για τον οποίο γίνεται τόσος λόγος, «συχνάζει» στις ζώνες αναπαραγωγής των θαλασσίων ελεφάντων, όπου ο άνθρωπος έχει πολύ μικρές πιθανότητες να τον συναντήσει.

Δελφίνι

Ενώ οι ωκεανολόγοι προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να αποκωδικοποιήσουν τη γλώσσα τους, τα δελφίνια και ειδικά το συνηθέστερο είδος κητωδών της Μεσογείου, το ριγωτό δελφίνι, αφανίζονται κατά χιλιάδες κάθε χρόνο. Αυτό συμβαίνει διότι το κρέας τους είναι εμπορεύσιμο και μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί ως δόλωμα για τους αστακούς και μερικά είδη ψαριών. Επίσης οι ψαράδες στρέφονται εναντίον τους επειδή τρέφονται με ψάρια μεγάλης εμπορικής σημασίας ή επειδή σκίζουν τα δίκτυα τους. Πέρα όμως από αυτά υπάρχουν και άλλοι λόγοι που συντελούν στην αφάνισή τους. Τα συμπαθή δελφίνια έχουν να αντιμετωπίσουν θανατηφόρες ασθένειες, όπως ο ιός των μολυσμένων φυκιών. Οταν τον Μάιο του 1996 13 νεκροί ζιφιοί (δελφινοφάλαινες) ξεβράζονται στον Κόλπο της Κυπαρισσίας, ο διδάκτωρ της Βιολογικής Ωκεανολογίας Αλέξανδρος Φραντζής μένει έκπληκτος από το ασυνήθιστο αυτό γεγονός. Ερευνώντας όλες τις πιθανότητες, καταλήγει στο συμπέρασμα το οποίο δημοσιεύεται μάλιστα και στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Nature» ότι το σύστημα LFAS (Σόναρ Εντοπισμού Εχθρικών Υποβρυχίων), που διαθέτουν τα αμερικανικά πολεμικά πλοία και τα πλοία του ΝΑΤΟ, παράγει ήχους σε χαμηλές συχνότητες οι οποίοι είναι εκκωφαντικοί για τα δελφίνια και τις φάλαινες, που έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη ακοή. Παρ' όλο που το ΝΑΤΟ παραδέχθηκε έμμεσα τις ευθύνες του, οι συσκευές αυτές συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται. Οσο για τον Αλέξανδρο Φραντζή, απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών επειδή δεν ζήτησε έγκριση για τη δημοσίευση του άρθρου του, το οποίο έκανε αίσθηση σε επιστημονικό επίπεδο και ευαισθητοποίησε τις οικολογικές οργανώσεις του πλανήτη.

Γορίλας

Αν οι ελέφαντες και οι γορίλες είναι το σήμα κατατεθέν της Αφρικής και θα έπρεπε να προστατεύονται, η πραγματικότητα είναι δυσοίωνη. Οι γορίλες και μάλιστα αυτοί που ζουν στα βουνά ανέρχονται σε 122.600 αποθαρρυντικός αριθμός, που γίνεται ακόμη πιο αποθαρρυντικός αν υπολογίσουμε ότι στη Νιγηρία, στην Ουγκάντα και στη Ρουάντα, μεταξύ άλλων, οι εναπομείναντες ορεινοί γορίλες είναι στα όρια της εξαφάνισης, με πληθυσμούς μεταξύ 100 και 300. Το κυνήγι τους από λαθροκυνηγούς είναι αμείλικτο. Οι ντόπιοι πληθυσμοί τούς σκοτώνουν για το κρέας τους, για να τους πωλήσουν σε μεσάζοντες που θα τους προωθήσουν για ιατρικές έρευνες ή σε μαγαζιά η μεταπώλησή μωρών γοριλών στις ευρωπαϊκές χώρες ανεβάζει την τιμή τους στις 200.000 λίρες. Σε κοινωνίες όπως το Καμερούν οι δεισιδαιμονίες οδηγούν στον αφανισμό των γοριλών αφού τους σκοτώνουν για να πάρουν το τρίχωμά τους που το χρησιμοποιούν για να προφυλάσσονται από τα μάγια(!), ενώ τα δάκτυλά τους δίπλα σε μια έγκυο γυναίκα πιστεύεται ότι θα δώσουν δύναμη στο νεογέννητο. Η ειρωνεία είναι ότι ακόμη και προστατευμένοι γορίλες σε πάρκα «κινδυνεύουν» από τους ανθρώπους διότι είναι δυνατόν να τους μεταδώσουν διάφορους ιούς.

Αρκούδα

Από τα οκτώ είδη αρκούδας που υπάρχουν σε όλον τον κόσμο τα έξι κινδυνεύουν με εξαφάνιση εκτός από τη μαύρη αρκούδα της Αμερικής και την πολική αρκούδα. Σήμερα υπάρχουν 14.000 καφετιές αρκούδες στην Ευρώπη και 36.000 στη Ρωσία. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός τους υπολογίζεται κάπως αισιόδοξα γύρω στις 100-150 και ζουν στα βουνά της Πίνδου και στη Ροδόπη. Οι πυρκαγιές που καταστρέφουν τα δάση, η αλλαγή του οικοσυστήματος που τους στερεί ζωτικό χώρο και τροφή, τα βουνά που μετατρέπονται σε χιονοδρομικά κέντρα, το κυνήγι που έχει εξαπολυθεί εναντίον τους είναι μερικοί από τους λόγους της εξαφάνισής τους. Οι γεωργοί σκοτώνουν τις αρκούδες διότι κατά την αναζήτηση της τροφής τους καταστρέφουν τις καλλιέργειες. Αλλά και οι μελισσοκόμοι στρέφονται εναντίον τους αφού είναι γνωστό ότι οι αρκούδες τρελαίνονται για μέλι. Αντίθετα πάντως με ό,τι πιστεύεται, η αρκούδα δεν χαρακτηρίζεται από επιθετική συμπεριφορά παρά μόνο αν απειλούνται τα μικρά της ή αν τρομάξει. Πολλές πληθυσμιακές ομάδες θα εξαφανιστούν τα επόμενα χρόνια. Παρ' όλα αυτά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή αρκούδα αναπαράγεται πιο συχνά από την ασιατική και την αμερικανική μάς κάνει να πιστεύουμε ότι υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει.

Λύκος

Οι λύκοι ήταν κάποτε το πιο πολυπληθές θηλαστικό στον κόσμο και τους συναντούσε κανείς σε όλο το Βόρειο Ημισφαίριο. Σήμερα στην Ευρώπηυπολογίζονται περίπου σε 15.000-18.000. Σε μερικές χώρες το κυνήγι τους εξακολουθεί να επιτρέπεται χωρίς κανέναν περιορισμό. Οι λύκοι εξαφανίζονται με τέτοιους ρυθμούς όχι για το κρέας τους ή τη γούνα τους, αλλά επειδή θεωρούνται «καταστροφικοί». Σίγουρα απειλούν τα αιγοπρόβατα, αλλά ο αριθμός τους είναι ελάχιστος για να δικαιολογεί τη μανία των ανθρώπων να τους εξοντώσουν.Οι λύκοι χρειάζονται περιοχές απομονωμένες όπου να μπορούν να αποσύρονται. Στην Πελοπόννησο οι λύκοι έχουν ήδη εξαφανιστεί από το 1940, ενώ στην Πίνδο απειλούνται με εξαφάνιση. Οι ρεαλιστικές εκτιμήσεις υπολογίζουν τους εναπομείναντες λύκους σε 300-500.

Ελέφαντας

Πριν από 200 χρόνια υπήρχαν πάνω από 10.000.000 ελέφαντες στην Αφρική. Σύμφωνα με στοιχεία, το 1987 μειώθηκαν στις 760.000, ενώ σχεδόν 10 χρόνια αργότερα και με αισιόδοξους υπολογισμούς γύρω στις 280.000. Ως τις αρχές του 1990 οι ελέφαντες εξολοθρεύονταν με ρυθμό 100.000 τον χρόνο, ένας αριθμός που δεν επέτρεπε καμία αισιοδοξία. Η τιμή του ελεφαντόδοντου, η οποία είχε πέσει μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της διάσωσης του πλαστικού, έφθασε στα ύψη τη δεκαετία του '70. Προκλήθηκε κυρίως από τη συμφωνία που έκαναν η Τανζανία με την Κίνα για την κατασκευή ενός σιδηροδρόμου. Η Τανζανία συμφώνησε να πληρώσει με ελεφαντόδοντο την Κίνα και ξαφνικά τα αντικείμενα από ελεφαντόδοντο έγιναν μόδα. Το 1973 τα Ηνωμένα Εθνη δημιούργησαν τη CITES, μια οργάνωση για τον έλεγχο του λαθρεμπορίου. Ενα από τα παράλογα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν ήταν η περίπτωση του Μπουρούντι, το οποίο το 1986 δήλωσε ότι του ανήκε μόνο ένας ελέφαντας, που βρισκόταν σε ζωολογικό κήπο. Την ίδια περίοδο 18.147 χαυλιόδοντες περνούσαν από την πρωτεύουσά του προς εξαγωγή. Στη Ζιμπάμπουε οι ελέφαντες αποδεκατίζονται γιατί από τα πόδια τους φτιάχνουν σκαμπό. Η Ιαπωνία είναι σήμερα ο μεγαλύτερος καταναλωτής ελεφαντόδοντου, παρ' όλες τις επίσημες απαγορεύσεις εισαγωγής του. Οι λαθροκυνηγοί πάντως είναι ευχαριστημένοι παρά τις δυσκολίες, αφού η επιχείρησή τους είναι αποδοτικότατη. Σύμφωνα με στοιχεία της WWF, αν η προστασία του ελέφαντα δεν αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα μέσα στα επόμενα 50 χρόνια θα έχει εξαφανιστεί.

Ρινόκερος (Ιάβας)

Επειτα από 70 εκατομμύρια χρόνια επιβίωσής του στον πλανήτη, ο ρινόκερος αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της εξαφάνισής του. Το κυνήγι του ρινόκερου της Σουμάτρας για παραδοσιακά ιατρικά παρασκευάσματα από μέρη του σώματός του και κυρίως από το κέρατο (κερατίνη) μείωσε δραστικά τον πληθυσμό του, όπως άλλωστε και η καταστροφή των δασών κατά 65%-80% διότι εξαφανίστηκε το φυσικό του περιβάλλον. Παρ' όλο που το κυνήγι του έχει χαρακτηρισθεί παράνομο, εν τούτοις συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Την αντίληψη ότι η θεραπευτική αξία των κεράτων του είναι εξαιρετικά σημαντική κατέγραψε μια πρόσφατη έρευνα, στην οποία το 60% των πρακτικών γιατρών στην Ανατολή δήλωσαν ότι έχουν αποθηκεύσει κέρατα ρινόκερου και το 27% δήλωσαν ότι τα κέρατα είναι απαραίτητα για τις πρακτικές τους. Το 1994 ένα κιλό κεράτου επωλείτο προς 60.000 δολάρια στην Απω Ανατολή, με κύριους καταναλωτές την Κίνα, την Ταϊβάν και την Κορέα. Ο πληθυσμός των ρινόκερων σήμερα υπολογίζεται σε 390-450.

Πάντα

Σύμφωνα με υπολογισμούς που έγιναν το 1994, ο αριθμός των γιγαντιαίων πάντα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη είναι 1.200. Παρ' όλο που το κυνήγι τους έχει απαγορευθεί (στην Κίνα, τη χώρα «καταγωγής» τους, το κυνήγι τους απαγορεύθηκε το 1962, όταν ήδη τα πάντα κινδύνευαν να εξαφανιστούν), συνεχίζουν να απειλούνται από τους λαθροκυνηγούς που τα θέλουν για τη γούνα τους η οποία μπορεί να πωληθεί και 100.000 δολάρια στη μαύρη αγορά. Τα πάντα είναι περιζήτητα και από τους ζωολογικούς κήπους. Επίσης κινδυνεύουν από ασιτία αφού τα βλαστάρια μπαμπού που είναι η κύρια τροφή τους καταστρέφονται για να δημιουργηθούν γεωργικές καλλιέργειες.

Τίγρη

Μεταξύ 4.000 και 7.000 υπολογίζονται οι τίγρεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Ως το 1930 το κυνήγι της ως σπορ ήταν η κυριότερη αιτία για την εξόντωσή της. Ο εκβιομηχανισμός και η ανάπτυξη ανέλαβαν τα υπόλοιπα. Τα τελευταία χρόνια το κυνήγι της τίγρης γίνεται για τα μέρη του σώματός της που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς από την ανατολίτικη ιατρική ή για ιατρικά πειράματα. Η κατάρρευση του κομμουνισμού στη Ρωσία ανέβασε τη λαθροθηρία δραματικά. Με χαλαρή τη φύλαξη των συνόρων, η πρόσβαση στην αγορά άγριων ζώων της Κίνας, της Κορέας και της Ιαπωνίας έγινε εύκολη. Υπολογίζεται ότι 50 με 70 σιβηριανές τίγρεις σκοτώνονται κάθε χρόνο από το 1991 για να πωληθούν στο εξωτερικό.

Γυπαετός

Και εδώ ο συνδυασμός της καταστροφής των βιοτόπων μαζί με τη λανθασμένη αντίληψη ότι ο γυπαετός τρέφεται με αρνάκια και μικρά παιδιά που είχε αποτέλεσμα το άγριο κυνήγι του σχεδόν οδήγησαν αυτό το είδος στην εξαφάνιση. Στην Ευρώπη ζει ένα μόνο μικρό μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού ο συνολικός πληθυσμός εκτιμήθηκε το 1997 σε 107 περίπου ζευγάρια. Το τελευταίο οχυρό τους στη χώρα μας, όπου ζει και ο πυκνότερος πληθυσμός της Ευρώπης, είναι η Κρήτη. Ενώ κατά το 1985 ο συνολικός αριθμός τους ήταν περίπου 35 ζευγάρια, οι έρευνες που έγιναν το 1996 τους υπολογίζουν περίπου σε 12-15 ζευγάρια. Ενας από τους λόγους της μείωσής τους είναι και τα δηλητηριασμένα δολώματα που χρησιμοποιούνται για αλεπούδες και λύκους. Η αριθμητική τους κάμψη συνεχίζεται.

Κροκόδειλος

Αν και είναι προστατευόμενο είδος από το 1971, συνεχίζουν να σκοτώνονται 2.000.000 κροκόδειλοι τον χρόνο (το ένα τρίτο από αυτούς παράνομα), κυρίως στη Νότια Αμερική. Κυριότερος λόγος για την εξόντωσή τους παραμένει το δέρμα τους. Το κρέας τους επίσης θεωρείται νόστιμο. Τα κόκαλά τους χρησιμοποιούνται για λίπασμα, τα δόντια τους για μενταγιόν και τα σάλια τους για την κατασκευή αρωμάτων. Από τα 22 είδη κροκοδείλων, τα 12 διατρέχουν κίνδυνο άμεσης εξαφάνισης. Η λανθασμένη ακόμη πεποίθηση ότι ο κροκόδειλος τρώει ανθρώπους έχει συντελέσει στον αφανισμό του. Στην πραγματικότητα μόνο 2 είδη κροκοδείλων (του Νείλου και του Ινδικού) είναι επιθετικοί προς τους ανθρώπους.

Η πιο κοινή ονομασία «θαλάσσιος γυμνοσάλιαγκας» είναι πολύ πεζή για να περιγράψει αυτά τα εντυπωσιακά πλάσματα, με τα φανταχτερά χρώματα, το παράξενο σχήμα και την μεγαλοφυώς ευπροσάρμοστη δομή. Το αξιοπερίεργο που έχουν είναι ότι τα χρώματα και τα σχήματά τους μπορούν να σας κάνουν να σαστίσετε: Κάποια έχουν ρίγες, όπως οι τίγρεις, άλλα είναι καλυμμένα με κουκίδες σε χρώμα νέον, άλλα έχουν χνουδωτά κέρατα, άλλα αναπνευστήρες που κουνιούνται ή σπονδυλικές στήλες που διαγράφονται με άλλο χρώμα κι ας είναι λεπτά και κυματιστά σαν ένα φύλλο από μαρούλι. Ένα όμως είναι το μήνυμα που θέλουν να περάσουν με αυτήν τους την εμφάνιση: Φάε με δική σου ευθύνη. Γιατί όλα αυτά τα ωραία χρώματα που υπάρχουν στο σώμα τους είναι στην πραγματικότητα δηλητηριώδη τοξικά που σκοτώνουν…

ΣΠΑΝΙΑ ΕΙΔΗ ΖΩΩΝ…

Cantorii Pelochelys

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι επιστήμονες ανακάλυψαν αυτήν την σπάνια χελώνα του γλυκού νερού, στον ποταμό Mekong της Καμπότζη. Η τεράστια αυτή χελώνα, με το ασυνήθιστα μαλακό κέλυφος μπορεί στην ενήλικη ζωή της να φτάσει και τα 50 κιλά βάρος αλλά και να πλησιάσει τα 2 μέτρα μήκος. Η Cantorii Pelochelys, για να φυλαχτεί από τα αρπακτικά περνά περίπου το 95% της ζωής της χωμένη στην άμμο, με μόνο τα μάτια και την μύτη της να προεξέχουν. Η χελώνα αυτή έχει μεγάλα νύχια, ενώ μπορεί να επεκτείνει μακριά και με μεγάλη ταχύτητα τον λαιμό της, όταν χρειαστεί, και με τα ισχυρά της σαγόνια να θρυμματίσει ένα κόκαλο. Οι επιστήμονες, μάλιστα, είπαν ότι δεν έχουν δει γρηγορότερη αντίδραση σε ζώο, ακόμα και συγκριτικά με τις κόμπρες. Η ανακάλυψή της έδωσε ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα, ότι δεν έχουν χαθεί όλα τα σπάνια ζώα από τον πλανήτη.

Mara (Ινδόχοιρος, τρωκτικό της Παταγονίας)

Το Mara της Παταγονίας, είναι ένα τρωκτικό που ζει στην κεντρική και νότια Αργεντινή. Προτιμά τα άνυδρα βοσκοτόπια και τις θαμνώδεις ερήμους, ενώ τρέφεται κυρίως με γρασίδι. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι είναι είδος μονογαμικό, ζευγαρώνει δηλαδή για μια ζωή, ενώ το αρσενικό ακολουθεί πάντα το θηλυκό στις εξορμήσεις του, για να το προστατεύει από άλλα αρσενικά. Η διάρκεια ζωής του σε κατάσταση αιχμαλωσίας είναι 5 με 7 έτη ενώ κάποια μπορεί να ζήσουν και ως τα 10 έτη. Για να το δείτε από κοντά θα πρέπει να επισκεφθείτε κάποιο ζωολογικό πάρκο της Αργεντινής.

Αντιλόπη Saiga

Είναι που είναι η αντιλόπη από μόνη της παράξενο ζώο, το είδος Saiga, ένα από αυτά που κινδυνεύουν όσο λίγα από εξαφάνιση, είναι ένα πραγματικά αξιοπερίεργο, αλλά συμπαθέστατο κατά τ’άλλα θηλαστικό. Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός Saiga στον πλανήτη είναι περί τις 50.000 σήμερα, τα περισσότερα εκ των οποίων ζουν σε περιοχές της Ρωσίας, του Καζακστάν και σε δύο απομακρυσμένες περιοχές της Μογγολίας. Το ύψος τους κυμαίνεται από 600 με 800 εκατοστά και το βάρος τους από 36 έως 63 κιλά, ενώ το προσδόκιμο ζωής τους δεν ξεπερνά τα 10 χρόνια. Τα ανδρικά saiga είναι μεγαλύτερα από τα θηλυκά και έχουν κέρατα, τα οποία χρησιμεύουν σε κάποιο παραδοσιακό κινέζικο φάρμακο, γι’αυτό και κινδυνεύουν από λαθροθηρία. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι τα Saiga χρονολογούνται από την εποχή των παγετώνων!

Γιγαντιαίος Μυρμηγκοφάγος

Αυτό το πλάσμα έχει δημιουργηθεί από την φύση για να καταναλώνει τεράστιες ποσότητες μυρμηγκιών και τερμιτών (περί τα 35.000 την ημέρα). Τα νύχια του, μήκους 10 εκατοστών, είναι τόσο δυνατά που μπορούν να διαλύσουν πετρωμένα «βουνά» από τερμίτες και να τα φάνε. Ενώ η τεράστια, φουντωτή ουρά του, του επιτρέπει να ισορροπεί στα πίσω πόδια όταν σκάβει για την τροφή του. Το δε μακρύ, συλληπτήριο ρύγχος του, με την σουβλερή γλώσσα διευκολύνουν τον μυρμηγκοφάγο στο να έχει πρόσβαση στην τροφή του. Το πιο περίεργο πράγμα σε αυτό το θηλαστικό, είναι ότι περπατά με τις δύο μπροστινές του αρθρώσεις, ενώ τα νύχια του είναι γυρισμένα προς τα μέσα και πάνω από το έδαφος. Αυτό τα βοηθάει να διατηρούνται πολύ αιχμηρά για τον βασικό σκοπό τους: Την εκσκαφή. Μυρμηγκοφάγους θα δείτε στα δάση και τις σαβάνες της κεντρικής και νότιας Αμερικής, και στην δυτική Βραζιλία.

Κουνέλι της Ανγκόρα

Πήρε το όνομά του από την Άγκυρα της Τουρκίας όπου πρωτοβρέθηκε και είναι ένα από τα παλαιότερα είδη οικόσιτων κουνελιών, γνωστό για το μακρύ, απαλό του τρίχωμα. Σήμερα, όμως, δεν το βρίσκει κανείς μόνο στην Τουρκία ενώ υπάρχουν πολλές παραλλαγές του. Στα μέσα του 1700, τα κουνέλια θεωρούνταν ιδιαίτερα δημοφιλή στους βασιλικούς κύκλους της Γαλλίας, ενώ αυτή η τάση εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Έτσι σήμερα, κουνέλια της Ανγκόρα που διαφοροποιούνται κάπως μεταξύ τους συναντάμε στην Αγγλία (όπως αυτό της φωτογραφίας), στην Γαλλία, στην Γερμανία, την Κίνα, την Ελβετία, την Φινλανδία κ.α. Τα κουνέλια αυτά εκτρέφονται μάλιστα για το τρομερά απαλό τρίχωμά τους, το οποίο πρέπει να κουρεύεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ίσως και καθημερινά, για να μην καταπίνεται από το ζώο και βλάπτει έτσι την υγεία του. Τα ζωάκια αυτά είναι ευγενικά από την φύση τους, αλλά δεν συστήνονται ως κατοικίδια σε αυτούς που δε μπορούν να τα περιποιούνται τακτικά, γιατί η γούνα τους είναι πολύ πυκνή και θέλει συνεχώς χτένισμα. Το βάρος τους κυμαίνεται από 2 έως 3.5 κιλά.

Long-eared Jerboa (καγκουρίκι)

Η’ αλλιώς, ο Μίκυ Μάους της ερήμου. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να περιγράψει κανείς αυτό το μικροσκοπικό νυκτόβιο τρωκτικό με την μακριά ποντικίσια ουρά, τα μακριά πίσω πόδια που το βοηθούν να πηδά ψηλά και μακριά, όπως ένα καγκουρό, και τα ιδιαίτερα μεγάλα αυτιά. Το jerboa κυκλοφορεί σε κάποιες απομακρυσμένες, ερήμους θα λέγαμε, περιοχές της Κίνας και της Μογγολίας, ενώ μεγάλο ποσοστό από αυτά διασώζεται σε προστατευμένες περιοχές της Μογγολίας. Πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά για αυτό το παράξενο είδος, πέραν ίσως από της ιδιαίτερης προστασίας που απαιτείται γι’αυτό, σύμφωνα με την EDGE, ενώ περισσότερη έρευνα αναμένεται να διεξαχθεί μετά το πρώτο βίντεο που κυκλοφόρησε πριν ένα χρόνο και το δείχνει στην καθημερινότητά του.

Πλατύπους

Ο πλατύπους μοιάζει με ένα πλάσμα που δημιουργήθηκε από μέρη άλλων διαφορετικών ζώων. Με την ίσια, καστόρινη ουρά του, πτερύγια και γούνα που θυμίζουν φώκια, και ένα μεγάλο ράμφος πάπιας, δεν μας κάνει εντύπωση που ο πλατύπους έκανε τους πρώτους επιστήμονες που τον εξέτασαν να δυσανασχετήσουν. Πίστεψαν, μάλιστα, προς στιγμήν, πως το είδος αυτό αποτελούσε κάποιο κακόγουστο αστείο ή κάποιο γενετικό πείραμα. Κι αν η εμφάνισή του σας φαίνεται παράξενη, μάθετε για το αναπαραγωγικό του σύστημα: Είναι το ένα από τα δύο μοναδικά θηλαστικά στον πλανήτη που γεννά αυγά!

Star-nosed mole (τυφλοπόντικας με μύτη αστερία)

Ο τυφλοπόντικας με την παράξενη αυτή μύτη ζει σε περιοχές κάτω από την γη και τρέφεται με μικρά ασπόνδυλα, υδρόβια έντομα και σκουλήκια. Είναι καλός κολυμβητής και μπορεί να αναζητήσει την τροφή του στον πάτο λιμνών και χειμάρρων. Όπως άλλοι τυφλοπόντικες, το ζωάκι αυτό σκάβει σε ρηχές επιφάνειες τούνελ για να βρει τροφή, τα οποία τούνελ συχνά τον οδηγούν κάτω από το νερό των ποταμών. Τα ιδιαίτερα ευαίσθητα ρινικά του πλοκάμια είναι καλυμμένα με περίπου εκατό χιλιάδες αισθητήρες που τον προστατεύουν και τον βοηθούν στην τροφή του. Ο τρόπος που δημιουργούνται, μάλιστα, είναι το πιο αξιοπερίεργο, αφού εμφανίζονται, όταν γεννιέται, ως ένα πρήξιμο στο πρόσωπο, το οποίο κάποια στιγμή της ζωής του ανοίγει σαν αστέρι γύρω από τη μύτη. Θα τον βρείτε στον ανατολικό Καναδά και τις βορειοανατολικές ΗΠΑ.

Anglerfish (καλαμιδόψαρο)

Το καλαμιδόψαρο πήρε το όνομά του από την χαρακτηριστική του μέθοδο να προσελκύει τη λεία του, χάρη σ’αυτό το εξόγκωμα, μέρος του δέρματός του,στο κεφάλι του που λειτουργεί σαν θέλγητρο. Τα καλαμιδόψαρα έχουν βελόνες που προεξέχουν από το κεφάλι τους και κινούνται προς όλες τις κατευθύνσεις. Η κεραία στο κεφάλι του καλαμιδόψαρου έχει την ικανότητα να αναδεύεται με σκοπό να μοιάζει με λεία και έτσι να προσελκύει σαν δόλωμα άλλα αρπακτικά. Τα καλαμιδόψαρα ζουν κυρίως σε μεγάλα βάθη των ωκεανών όπου δεν φτάνει το φως του ήλιου. Έτσι η μέθοδος προσέλκυσης της λείας τους βασίζεται στο γεγονός ότι το «δόλωμα» στην κεντρική κεραία του κεφαλιού τους είναι βιοφωτοβόλο. Η ζωή, όμως, για το καλαμιδόψαρο δεν είναι εύκολη, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για ένα σπάνιο σε γενικές γραμμές ψάρι, που δεν βρίσκει εύκολα ταίρι για να ζευγαρώσει. Και αυτό γιατί τα περισσότερα καλαμιδόψαρα με την κεραία στο κεφάλι είναι θηλυκά, και τα αντίστοιχα αρσενικά τους είναι σπάνια. Έτσι ο μόνος τρόπος να γονιμοποιηθούν είναι να κουβαλάνε κάποια «παράσιτα» πάνω τους, τα οποία –προς έκπληξη των επιστημόνων που τα πρωτοανακάλυψαν- δείχνουν να είναι απομεινάρια από αρσενικά καλαμιδόψαρα.

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ:

ΣΟΥΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣΣΤΡΕΠΗ ΠΑΟΛΑΣΥΝΑΖΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣΣIΝΑΝΑ`Ι` ΚΡΙΣΤΙΑΝΣΥΝΟΔΙΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ