Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΩΜΑΪΔΗΣΕ΄ ΤΑΞΗ 165ΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ & ΝΟΜΙΣΜΑ

Τα αρχαιότερα νομίσματα χρονολογούνται από το 700π.Χ και κόπηκαν κατά την παράδοση στην Ιωνία. Τα νομίσματα αρχικά κόπηκαν από ήλεκτρο , αργότερα όμως κόπηκαν πρώτα από τους Λυδούς από χρυσό και ασήμι. Και στις δύο πλευρές τους είχαν ανάγλυφο το έμβλημα της πόλεως, που τα έκοβε, θρησκευτική, μυθολογική ή οικονομική απεικόνιση.

1 ΔΡΑΧΜΗ (4,37 ΓΡ.) 6 ΟΒΟΛΟΙ1 ΟΒΟΛΟΣ (0,72 ΓΡ.) 8 ΧΑΛΚΟΙ

Στο κέντρο του μινωικού πολιτισμού, την Κνωσό,

οι χαράκτες εμπνεύστηκαν από τον

Λαβύρινθο του Δαιδάλου και τον απεικόνισαν σε

νομίσματα που χρονολογούνται από τον

2ο αιώνα π.Χ.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλή μεγάλη παραγωγή

νομισμάτων, έκοβαν νομίσματα σχεδόν σε όλες

τις σημαντικές πόλεις. Πολλές από αυτές είχαν

τους δικούς τους σταθμιστικούς κανόνες που εφαρμόζονταν και

στις αποικίες τους.

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤο 498 μπορεί να θεωρηθεί ως η αρχή του βυζαντινού νομίσματος. Δημιουργείται «ο φόλλις» που ήταν ένα βαρύ χάλκινο νόμισμα. Στα χρυσά νομίσματα οι πρώτοι εμπροσθότυποι παρίσταναν πορτραίτα που έφεραν διάδημα ή κράνος. Τα πορτραίτα παρουσίαζαν τον αυτοκράτορα με πολεμική πανοπλία μ’ έναν σταυρό στο χέρι ή στο κράνος. Αν ο σταυρός απουσίαζε από τον εμπροσθότυπο υπήρχε στον οπισθότυπο. Με τον Ιουστίνο Α΄ (518-527) και τον Ιουστινιανό Α΄ (527-565) οι μορφές των αυτοκρατόρων παρουσιάζονται παρακαθήμενες. Ο Ιουστινιανός Β΄ (685-711) ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη φωτοστεφανωμένη προτομή του Χριστού. Με τον Μιχαήλ Γ΄ (842-867) η προτομή του Χριστού επανήλθε από την εποχή της βασιλείας του Βασιλείου Α΄ ο Χριστός εν θρόνω κυριάρχησε.

Οι επιγραφές ήταν αρχικά στα Λατινικά αλλά η ορθογραφία γινόταν συνεχώς πιο πολύπλοκη, καθώς αναμειγνύονταν το ελληνικό και το λατινικό αλφάβητο, κυρίως από τον 7ο αιώνα, με αποτέλεσμα στα τέλη του 8ουαιώνα να υιοθετηθεί πλήρως η ελληνική γραφή. Σημειώνεται ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αναδείχθηκε ισχυρή εμπορική δύναμη. Αυτό φαίνεται από το κύρος του βυζαντινού νομίσματος.

Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΉ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΙΡΕΘΕΙ ΣΕ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ.

1η Περίοδος: Από τον Αναστάσιο Α΄(491-518) μέχρι τα μέσα του 8ου αιώνα.

 2η Περίοδος: Από τα μέσα του 8ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 11ου αιώνα.

3η Περίοδος: Από τη βασιλεία του Αλεξίου Α΄ (1081-118) μέχρι το τέλος του 13ου αιώνα.

4η Περίοδος: Από το 1261-1453

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ.

Η περίοδος μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την ολοκλήρωση της Οθωμανικής κατάκτησης της κυρίως Ελλάδας νομισματικά δεν μπορούσε παρά να σημαίνει την διακοπή κυκλοφορίας του υπέρπυρου και την αντικατάστασή του από τις κοπές της νέας Οθωμανικής διοίκησης. Η ιστορία της μετάβασης αυτής είναι αρκετά ενδιαφέρουσα όμως αυτό που προξενεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η ύπαρξη ελληνικών "νομισμάτων" ακόμα και κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στο διάστημα αυτό συναντάμε για πρώτη φορά τον φώλον σαν ονομασία κέρματος ελάχιστης αξίας. Είναι πιθανό πάντως να προϋπήρχε ενδοεκκλησιαστικό νόμισμα με την ίδια ονομασία κατά τα Βυζαντινά χρόνια που αργότερα ονομάστηκε φώλα και μάρκα.

ΔΡΑΧΜΗH δραχμή ως νομισματική μονάδα του σύγχρονου Ελληνικού κράτους καθιερώθηκε για πρώτη φορά κατά την περίοδο αντιβασιλείας του Όθωνα με το Βασιλικό διάταγμα της 8ης Φεβρουαρίου 1833 αντικαθιστώντας τον φοίνικα, νόμισμα που προσπάθησε να καθιερώσει ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1828 . Από τότε και αδιάλειπτα μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2002, η δραχμή ήταν νομισματική μονάδα του Ελληνικού κράτους. Βέβαια η δραχμή δεν γεννήθηκε για πρώτη φορά το 1833. Αποτέλεσε για αιώνες νόμισμα του νομισματικού συστήματος του αρχαίου ελληνικού κόσμου αφού αρκετές πόλεις - κράτη εξέδωσαν νομίσματα με το όνομα αυτό με πιο γνωστά το αργυρό δίδραχμο του Φείδωνα ή το Αθηναϊκό τετράδραχμο. Άρα η καθιέρωση της δραχμής το 1833 αποτελεί αν όχι αναβίωση του ξεχασμένου μέχρι τότε νομίσματος, τότε είναι ακόμα μια προσπάθεια της ελληνικής πολιτείας να συνδέσει το νεοσύστατο ελληνικό κράτος με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

ΕτυμολογίαΗ λέξη δραχμή

προέρχεται από το ρήμα δράττω, που

σημαίνει αρπάζω (> δράττομαι = πιάνω

σφικτά).

ΙστορικόΜε τον ερχομό του

βασιλιά Όθωνα έχουμε την πρώτη νομισματική

μεταρρύθμιση. Με Βασιλικό διάταγμα της 8ης Φεβρουαρίου 1833,

αντικαθίσταται ο Φοίνικας με την δραχμή η οποία υποδιαιρείται

σε 100 λεπτά.

Τον Αύγουστο του 1833 απαγορεύτηκε ρητά η αποδοχή τουρκικών νομισμάτων από τα δημόσια ταμεία σε μια προσπάθεια να επιβληθεί το νέο νόμισμα. Στις 30 Μαρτίου 1841 , μετά από πολυετείς προσπάθειες, ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στη οποία παραχωρήθηκε το προνόμιο της έκδοσης χαρτονομισμάτων το οποίο και διατήρησε έως το 1927 οπότε και ιδρύεται η Τράπεζα της Ελλάδος. Πρώτος διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας ήταν ο Γεώργιος Σταύρου του οποίου το πορτραίτο εμφανίζεται στην κύρια όψη όλων των χαρτονομισμάτων που εξέδωσε η τράπεζα. Επίσης στην ίδια όψη και έως το 1923 εικονίζεται και ο βασιλικός θυρεός.

Tο πρώτο ελληνικό xαρτoνόμισμα των 50 Φοινίκων εξεδόθη στην Aίγινα την 1.7.1831 από την Eθνική Xρηματιστική Tράπεζα, η οποία ιδρύθηκε το 1828 και λειτούργησε έως το 1834.

Xαρτονόμισμα των 100 δραχμών, της Iωνικής Tραπέζης που εκδθηκε στην Kέρκυρα στις 11Mαρτίου 1918.

Xαρτονομίσματα των δέκα και εκατό δραχμών της Eθνικής Tραπέζης της Eλλάδος. H εκτύπωσή τους έγινε στη Nέα Yόρκη.

Πηγές: Ερευνητική εργασία του Γεν. Λυκ. Κομποτίου, www.hellenicaworld.com, www.krassanakis.gr/coins.htm, www.kathimerini.gr, mankok_’s blog, www.hellenica.de, www.mathima.gr, www.johnpap.net, www.bankofgreece.gr, www.wikipedia.gr, http://www.coinsmania.gr/cm/modern/pavlos2.htm, national geographic, Ελληνική Τέχνη.Στη συνέχεια υπάρχει η παρουσίαση αρχαίων νομισμάτων, πρόσφατων κερμάτων καθώς και παλιών και πρόσφατων χαρτονομισμάτων.Η εργασία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της προσωπικής συλλογής νομισμάτων.Ευχαριστώ τους συμμαθητές και τον δάσκαλό μου για την βοήθεια της συλλογής νομισμάτων (Ελληνικών και ξένων) και πληροφοριών.