Ο μύθος της Ελένης στον Ευριπίδη, στον Όμηρο και στον Σεφέρη.

Η Ελένη στον Σεφερη

…Αηδόνι ποιητάρη,σαν και μια τέτοια νύχτα στ' ακροθαλάσσι του Πρωτέασ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο, 25κι ανάμεσό τους-ποιος θα το 'λεγε-η Ελένη!Αυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο Σκάμαντρο.Ήταν εκεί, στα χείλια της ερήμου. την άγγιξα, μου μίλησε:"Δεν είν' αλήθεια, δεν είν' αλήθεια" φώναζε."Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι. 30Ποτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία". Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτότο ανάστημαίσκιοι και χαμόγελα παντούστους ώμους στους μηρούς στα γόνατα.

ζωντανό δέρμα, και τα μάτια 35με τα μεγάλα βλέφαρα, ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.Και στην Τροία;Τίποτε στην Τροία-ένα είδωλο.Έτσι το θέλαν οι θεοί.Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα 40ατόφιο.

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια …

Η Ελένη στον Ευριπίδη

Ο Ευριπίδης λέει ότι η πραγματική Ελένη δεν ήρθε καθόλου στην Τροία αλλά το είδωλο της. Ο Ερμής την άρπαξε σύμφωνα με τη βούληση της Ήρας και την έδωσε στον Πρωτέα,το βασιλιά της αιγυπτου,για να την προστατεύει. Όταν αυτός πέθανε ο γιος του ο θεοκλυμενος προσπάθησε να την κάνει γυναίκα του και αυτή κατέφυγε σαν ικέτισσα στον τάφο του Πρωτέα. Παρουσιάζεται λοιπόν σε αυτήν ο Μενέλαος. Έχει χάσει στη θάλασσα τα πλοία του και προσπαθεί να διαδώσει τους λίγους συντρόφους του που κρύβονται σε μια σπήλια. Αφού λοιπόν ο Μενέλαος και η Ελένη συνεννοηθήκαν μεταξύ τους κι έστησαν ένα δόλιο σχέδιο, εξαπάτησαν το θεοκλυμενο και μπήκαν οι ίδιοι σε πλοίο, για να κάνουν δήθεν θυσία στη θάλασσα τιμώντας το νεκρό Μενέλαο. Τελικά σωθήκαν και γύρισαν πίσω στην πατρίδα τους.

Η Ελένη στον Όμηρο

Η γνωστή ως Ωραία Ελένη, εξ αιτίας της θαυμαστής ομορφιάς της, ήταν κόρη του Τυνδάρεω και της Λήδας κόρης του βασιλιά των Αιτωλών Θέστιου, αδελφή των Διόσκουρων, του Κάστορα και του Πολυδεύκη, και σύζυγος του Μενέλαου, του βασιλέα της Σπάρτης.

Η αρπαγή της από τον πρίγκηπα της Τροίας τον Πάρη έγινε αφορμή, σύμφωνα με το μύθο, του Τρωικού πολέμου.

Ο Όμηρος στα έπη του την αναφέρει ως κόρη του Δία και επιδή γεννήθηκε από την ένωσή του με τη μητέρα της τη Λήδα.

Ο θρύλος της ομορφιάς της κόρης του Δία είχε εξαπλωθεί σ' όλη την Ελλάδα. Σε μικρή ηλικία την έκλεψε ο Θησέας, ενώ χόρευε στο ναό της Άρτεμης και την πήγε στη μητέρα του, στην Αττική.

Από κει την ελευθέρωσαν οι Διόσκουροι αδελφοί της. Όταν γύρισε στο Άργος, αποτέλεσε την πλέον περιζήτητη νύφη της εποχής της και ο πατέρας της Τυνδάρεως, διάλεξε το Μενέλαο για συζυγό της.

Όμως η Θεά Αφροδίτη κρατώντας την υπόσχεση της στον Πάρη, φρόντισε να ερωτευθούν και εκείνος την πήρε με τη θέλησή της, μαζί του στην πατρίδα του την Τροία. Η εκούσια απαγωγή της έγινε αφορμή για τον Τρωικό πόλεμο, αλλά τα πραγματικά κίνητρα αυτού του πολέμου ήταν οικονομικά.

Ο Όμηρος στην Ιλιάδα, την αντιμετωπίζει με συμπάθεια και παρ’ ότι άπιστη στο σύζυγό της την παρουσιάζει να έχει καλό χαρακτήρα. Αγαπάει τον Πάρη, όμως τον παρατηρεί, για έλλειψη γενναιότητας. Κάποιες στιγμές μοιάζει να μετανιώνει και να νοσταλγεί τη Σπάρτη, τον άντρα της και την κόρη της Ερμιόνη. Μετά το θάνατο του Πάρη παντρεύτηκε τον αδελφό του Δηίφοβο. Ύστερα από την πτώση της Τροίας

ακολούθησε στη Σπάρτη το Μενέλαο, όπου επέστρεψαν μετά από περιπετειώδες ταξίδι οκτώ χρόνων για να ζήσουν ήσυχοι το υπόλοιπο της ζωής τους.

Για τον Ευριπίδη και τον Σεφέρη, η Ελένη δεν είναι η πρωταρχική αιτία του Τρωικού Πολέμου. Στην εκδοχή το μύθου που υιοθετείται στο έργο τους, η Ελένη δεν έφτασε ποτέ στην Τροία, παρά μόνο το "είδωλό" της. ΟΙ ποιητές έτσι τονίζουν τον παραλογισμό του πολέμου, ένα μήνυμα ιδιαίτερα επίκαιρο την εποχή που διδάχτηκε η τραγωδία, μετά δηλαδή το τέλος της ολέθριας και ταπεινωτικής για τους Αθηναίους Σικελικής Εκστρατείας.

Αντίθετα ο όμηρος θεωρεί την Ελένη πρωταρχική αιτία του Τρωικού Πολέμου. την χαρακτηρίζει καλλίκομον (ομορφομαλλούσα), καλλιπάρηον (ομορφοπρόσωπη), λευκώλενον (ασπροχέρα), τανύπεπλον (ομορφοντυμένη) κ.α. αλλά και ριγέδανήν (φρικτή), γιατί προκάλεσε τον αφανισμό πολλών ηρώων.την παρουσιάζει τόσο όμορφη για να δικαιολογήσει την εκστρατεία όλων των ελλήνων κάτω από της ηγεσία του Αγαμέμνονα. Ωστόσο η πραγματική αιτία των ελλήνων είναι η επεκτατική πολιτική για οικονομικός λογούς στην Μικρά Ασία.

Δημόκας Λεωνίδας