Εικονικό Μουσείο

1

ΕπικοινωνίαΑνθρώπουΥπολογιστή

ΕικονικόΜουσείο

ΒούζιουΈβελυν

[email protected]

ΚωστούλαςΑνδρέας

[email protected]

2

0.0 Σύνοψη

Με σκοπό την απόκτηση πρακτικής εμπειρίας σε θέματα ανάλυσης, σχεδίασης, καιαξιολόγησηςενόςσυστήματος,μεέμφασηστηνευχρηστίατηςδιεπαφής,ακολουθώνταςτηνανθρωποκεντρική μεθοδολογία σχεδιασμού, αναπτύσσεται το σύστημα του «εικονικούμουσείου». Καθόλη τη διάρκεια της εργασίας στόχος είναι η ικανοποίηση του χρήστη‐επισκέπτη μέσω της πλήρους μουσειακής εμπειρίας. Μελετούνται και αξιολογούνται μεερωτηματολόγια WAMMI αντίστοιχα συστήματα. Οι απαιτήσεις του «εικονικού μουσείου»συλέγονταιαπότουςχρήστεςμέσωσυνεντεύξεωνκαιτοsitemapβασίζεταισεπείραμαμετημέθοδο cardsorting. Τα σενάρια χρήσης, τα διαγράμματα και η κατασκευή πρωτοτύπωνολοκληρώνουν τον πρώτο κύκλο της σχεδίασης αλλά και προετοιμάζουν την ευρετικήαξιολόγηση που γίνεται από ομάδα εμπειρογνωμόνων με τη μέθοδο της ευρετικήςαξιολόγησης,και τηςγνωσιακήςπεριήγησης.Τααποτελέσματατηςαξιολόγησηςβελτιώνουντησχεδίασηπροςέναχρηστοκεντρικόεικονικόμουσείο.

3

1.0 Ανάλυση

1.1 Βασικοίστόχοισυστήματος,χρήστες,καιστόχοιευχρηστίαςΣτόχοισυστήματοςΤοσύστημαπροςανάλυσηκαιστησυνέχειασχεδίασηείναιέναεικονικόμουσείο.Το ηλεκτρονικό μουσείο διαθέτει ποικίλες εφαρμογές καλύπτοντας τις σύνθετεςανάγκες τουσύγχρονου εικονικούμουσείου δίνοντας τη δυνατότηταστο χρήστη,μέσω διαδικτύου, να περιηγηθεί στο μουσείο, να μελετήσει τις συλλογές κτλ.Δίνεταιέμφασηστουςχρήστεςνηπιακήςκαιπαιδικήςηλικίας,αλλάκαιάλλωνπιοεξειδικευμένων ομάδων. Το συγκεκριμένο σύστημα εικονικού μουσείου είναι έναμοντέλοεικονικούμόνομουσείου,δηλαδή,τοεικονικόμουσείοδεναντιστοιχείσευπαρκτό χώρο. Ως πληροφοριακό σύστημα είναι προσαρμόσιμο καιπαραμετροποιήσιμο σε διαφορετικό μουσειακό περιεχόμενο, εκείνο που κατάπερίπτωση επιλέγει ο πελάτης. Στόχος του εικονικού μουσείου είναι να παρέχειστον«επισκέπτη»πλήρημουσειακήεμπειρία.ΠροφίλΧρηστώνΤο προφίλ χρηστών είναι αρκετά σύνθετο καθώς εκείνοι χαρακτηρίζονται απόανομοιογένεια σε ζητήματα ηλικίας, εξοικείωσης με υπολογιστές και internet,μορφωτικούεπιπέδου,κουλτούρας,κτλ.Τοεικονικόμουσείοκαλύπτειπρωτίστωςτις ανάγκες ενός αρχαρίου στη χρήσηΗ/Υ, και ατόμων που μιλούν διαφορετικέςγλώσσες‐(τοσύστημαυποστηρίζειδυνατότητες internationalization),καιδίνειτηδυνατότητα περιήγησης σε άτομα με προβλήματα όρασης‐ πολυκαναλικήαλληλεπίδραση.Επιπλέονπρωτεύοντεςχρήστεςείναιομάδεςμειδιαίτερεςεκπαιδευτικέςανάγκες–οι εγγεγραμμένοι‐ « εξειδικευμένοι επισκέπτες» (φοιτητές, εκπαιδευτικοί,κριτικοίτέχνης,ιστορικοίκτλ.)Δευτερεύοντες χρήστες είναι μία επιπλέον ομάδα με εκπαιδευτικές ανάγκες‐«μικροίεξερευνητές»(νηπιακήηλικία,δημοτικό).Οι τριτεύοντες χρήστες είναι χρήστες που επηρεάζονται από την εφαρμογή προςανάπτυξη χωρίς να τη χρησιμοποιούν οι ίδιοι. Στην περίπτωση του εικονικούμουσείουαυτοίείναιοιεκδοτικοίοίκοι,οιπαραγωγοίοπτικοακουστικούυλικού,οιεκπαιδευτικοίκαιοιξεναγοί.Στόχοιευχρηστίας:Πρωταρχικόςστόχοςευχρηστίαςείναιηικανοποίησητουχρήστη.Σεδεύτερημοίραμας ενδιαφέρει η αποφυγή σφαλμάτων, διότι στοχεύουμε σε ένα σύστημα στοοποίο ταμηνύματασφάλματοςπρος το χρήστηθα είναι τα λιγότεραδυνατά, καιάρα δε θα υπάρχει και η ανάγκη διόρθωσης. Η αποδοτικότητα και η ευκολίαεκμάθησης ως στόχοι ευχρηστίας θα έπαιζαν σαφώς σημαντικότερο ρόλο αν τοσύστημαυλοποιούνταν.

4

1.2 Μελέτηαντίστοιχωνσυστημάτων

Ταπερισσότερασυστήματαστοδιαδίκτυοσχετικάμεμουσείαείναιουσιαστικάοιιστοσελίδεςαντίστοιχωνφυσικώνμουσείων.Εκτόςαπόπληροφορίεςγιατοφυσικόμουσείο,δίνουνστοχρήστηκαιμιαιδέαγιατοχώρο,τοπεριεχόμενοακόμηκαιτηναισθητική του μουσείου. «Στην πιο συνηθισμένη έκφανσή τους, οι σελίδες τωνμουσείων στο Διαδίκτυο ακολουθούν ως μοντέλο τα πληροφοριακά έντυπα, τουςχάρτες και την ιδέα της ξενάγησης.», Μ. Ρούσου, Τεχνολογία και πολιτιστικήκληρονομιά.[1]Πιοπροηγμένασυστήματαδενπεριγράφουναπλάτομουσείοαλλάπεριέχουν και κατάλογο τον οποίο ο χρήστης μπορεί να μελετήσει κι έτσιεπιτυγχάνεται μία πρώτη εικονική επαφή του χρήστη με τα εκθέματα. Επιπλέονυπάρχουν συστήματα που καλύπτουν τις απαιτήσεις ενός ολοκληρωμένουεικονικού μουσείου το οποίο αντιστοιχεί σεφυσικό μουσείο, και τέλος υπάρχουνμερικάεικονικάμουσείαπουείναιμόνοεικονικά.Επιλέξαμε για αξιολόγηση τους παρακάτω τρείς ιστοτόπους, τον καθένα γιαδιαφορετικούςλόγους.MUVAVirtualMuseumofArts,ElPais(Ουρουγουάη)http://www.diarioelpais.com/muva2/Εικονικόμουσείοτέχνης«Ένα ολόκληρο μουσείοπου υπάρχει μόνο στοΔιαδίκτυο, με "κτίριο" και εκθέσειςπουαλλάζουνκάθεμήνα...»Μ.Ρούσου,Τεχνολογίακαιπολιτιστικήκληρονομιά.

Στόχος ‐ πληρότητα της μουσειακήςεμπειρίας‐ ικανοποίηση τουεικονικούεπισκέπτη

‐ όσο το δυνατό ρεαλιστικότερηπαρουσίασητωνεκθεμάτων

‐ εφαρμογή σύγχρονηςτεχνολογίας‐ εντυπωσιακόγραφικόπεριβάλλον

‐ έμμεσος στόχος: προβολή τωνκαλλιτεχνών και τηςλατινοαμερικάνικης τέχνηςμέσω του διαδικτύου(επιτυγχάνεται μέσω τηςεναλλαγής των συλλογών‐ καιτωνεισαγωγικώνσημειωμάτωνπροςτονεπισκέπτη)

‐ commonlookandfeel

Κοινόπουαπευθύνεται προς το μέσο χρήστη του internet,ισπανόφωνο ή αγγλόφωνο, τονμελετητή ή απλώς ενδιαφερόμενο για

5

την εναλλακτική ή σύγχρονηλατινοαμερικάνικη τέχνη, τους νέουςκαλλιτέχνεςκτλ

Λειτουργίες Πέρα από τις αναμενόμενεςλειτουργίες ο επισκεπτης μπορεί ναδημιουργήσει μία δική του συλλογήτων εκθεμάτων και γίνεται σύγκρισητωνέργων‐εκθεμάτωνπουεπιλέγει

Καινοτομίες ‐ Πρωτότυπη σχεδίαση μεκεντρικό γνώμονα τονεπισκέπτη και την εικονικήπεριήγηση

‐ Το εικονικό μουσείοπροβάλλεταιωςοργανισμός(μεδιοίκηση, οργάνωση φυσικούμουσείου κτλ.) αλλά και ωςιδιαίτεροςχώροςαρχιτεκτονικάκαι αισθητικά‐ εντυπωσιακή ηπληρότητα του μουσείου‐ οχρήστης‐επισκέπτηςξεχνάπωςτομούσειοείναιμόνοεικονικό

Βαθμόςευχρηστίας Σύμφνωνα με το WAMMIquestionnaire 4,5 /5 [2] – μοναδικόαρνητικό σχόλιο οι χρονικέςκαθυστερήσεις στη φόρτωσηπεριεχομένου

8

ΚέντροπολιτισμούΕλληνικόςΚόσμοςhttp://www.fhw.gr/Πρόκειται ουσιαστικάγια το site του ΙδρύματοςΜείζονοςΕλληνισμού.Προβάλλειέναμουσείο με υπαρκτόφυσικο χώρο, το οποίο όμωςδενπεριλαμβάνει υπαρκτήμουσειακή συλλογή. Στο φυσικό μουσείο ο επισκέπτης μέσω οπτικοακουστικούυλικού,εικονικήςπραγματικότητας,περιηγείταισεχώρουςτηςαρχαίαςΕλλάδας.Ιδανικόθαήτανναεπισκεφθούμετομουσείοκαινααναλύσουμεαυτό,καιόχιτοsiteτου.Δυνατότητατέτοιαδενυπάρχει,οπότεταπαρακάτωαφορούντοsite.

Στόχος ‐ ηδιαφήμισητουμουσείου‐ η προβολή της αρχαίας

ελληνικής κουλτούρας καικληρονομιάς

‐ επικαιρότητα καιχαρακτηριστικά του ΙδρύματοςΜείζονοςΕλληνισμού

Κοινόπουαπευθύνεται ‐στομέσοχρήστη‐σε χρήστες από τον τομέα τουπολιτισμού‐σε χρήστες από τον τομέα τηςεκπαίδευσης‐σε χρήστες που αναζητούνεξειδικευμένουλικό‐σεχρήστεςπαιδιά,υιοθετείταιοόρος«IMEάκια»

Λειτουργίες ‐πληροφορίεςγιατοΙΜΕ‐πληροφορίεςγιατοεικονικόμουσείο‐υλικό‐εκθέσεις‐άρθρα‐χώροςγιαταπαιδιά

Καινοτομίες ‐βιβλίοεπισκεπτών

Βαθμόςευχρηστίας ‐ 3,.95 /5 σύμφωνα με το WAMMIQuestionnaire / αρνητικέςπαρατηρήσεις: μεγάλος ο όγκος τωνδεδομένων‐ κουραστική περιήγηση‐σχεδόνόλεςοιλειτουργίεςανοίγουνσενέαπαράθυρα‐

10

OrientalInstituteVirtualMuseum(QTVR)http://www‐oi.uchicago.edu/OI/MUS/QTVR96/QTVR96.htmlΙστορικόεικονικόμουσείο“OrientalInstituteoftheUniversityofChicago”Πρόκειται για ένα ίδρυμα υπεύθυνο για δύο βασικές εργασίες: το μουσείοανατολίτικηςιστορίας,καιτηνέρευναγύρωαπότηνιστορίακαιτονπολιτισμότηςΕγγύςΑνατολής

Στόχος ‐site σχεδιασμένο γύρω από τρείςάξονες:research,museum,events‐ακαδημαϊκοίστόχοι

Κοινόπουαπευθύνεται ‐κυρίως σε εξειδικευμένους μελετητέςκαιεπιστήμονες‐ηγλώσσαπουχρησιμοποιείται, καιησυνολική οργάνωση του site το κάνειφιλικό και σε χρήστες χωρίςεξειδικευμένοενδιαφέρον

Λειτουργίες ‐onlinecatalog‐virtualmuseum‐εικονικήπανοραμικήπεριήγηση‐αναζήτησηπολλαπλώνκριτηρίων‐«briefcase» χώρος προσωρινήςαποθήκευσηςχρήστη‐calendar

Καινοτομίες ‐giftshop,παραγγελίεςonline

Βαθμόςευχρηστίας 4.9 /5 WAMMI Questionnaire/καλοστημένοκαιεύχρηστο

12

1.3 ΠιθανάτεχνικάζητήματαΤα τεχνικά ζητήματα που θα μας απασχολήσουν, κυρίως κατά την υποτιθέμενη υλοποίησηείναι:

Προσβασιμότητααπόσυσκευές

Μέγεθοςπολυμεσικούυλικούκαιαποδοτική‐οικονομικήκατανομήτου

Internationalizationσεπολυμεσικόπεριεχόμενο

1.4 Καταγραφήαπαιτήσεων

Η συλλογή απαιτήσεων από κάθε κατηγορία χρηστών, αυτή που θα γινόταν απόεπαγγελματίες αναλυτές, είναι έργο δύσκολο να ολοκληρωθεί στα πλαίσια της εργασίας.Προσεγγίζονταςτοστόχοτηςσυλλογήςαπαιτήσεωνήρθαμεσεεπαφήμεάτομαμεεμπειρίασεδιαφορετικάγνωστικάαντικείμενα, ‐σταπλαίσιατηςσυνέντευξης, γιανααποκτήσουμεμιαπιοσφαιρικήαντίληψηγιατιςαπαιτήσειςτουεικονικούμουσείου. Γιατοσυγκεκριμένοείδος εφαρμογής, εκπαιδευτικού χαρακτήρα, κι εφόσον πρωταρχικοί χρήστες είναι παιδιά‐μαθητές, και εξειδικευμένοι χρήστες στον τομέα της εκπαίδευσης, θα μπορούσε ναχρησιμοποιηθεί γιατησυλλογήαπαιτήσεωνκαι τησχεδίασημιαμεθοδολογίασυμμετοχικήςσχεδίασης, η μεθοδολογία WE!DESIGN [3] (μαθητοκεντρική μεθοδολογία σχεδίασηςεκπαιδευτικών εφαρμογών)‐ κάτι τέτοιο όμως είναι πρακτικά αδύνατο στα πλαίσια τηςπαρούσας εργασίας. Η ομάδα των εμπειρογνωμόνων που μας βοήθησε στη συλλογή τωναπαιτήσεων αποτελείται από τελειόφοιτο του τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας καιΕπικοινωνίας, εκπαιδευτικό πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, και μεταπτυχιακό φοιτητή τουτμήματοςΜΠΕΣστηνκατεύθυνσητηςδιαχείρισηςπληροφορίας.

Αρχικά συνοψίζονται οι απαιτήσεις που θα ικανοποιούν τους πρωτεύοντες χρήστες‐επισκέπτες,καιεγγεγραμμένουςεπισκέπτες,όπωςαυτέςπροκύπτουναπότιςσυνεντεύξεις:

‐ WIMPωςστύλαλληλεπίδρασης‐ Internationalization‐ Ακουστικόμήνυμαστηνεκκίνηση,πριντηνείσοδο,πουναρωτάειτοχρήστη

ανθέλειναπλοηγηθείστοσύστημαχρησιμοποιώνταςτοinterfaceγιαάτομαμεπροβλήματαόρασης

‐ Εικονικήπεριήγηση‐τρισδιάστατημοντελοποίησηχώρου‐ Κατάλογος‐εκθέματα‐ Κατάλογος‐δημιουργοί‐ Περιήγησητουκαταλόγουμεηχογραφημένοπεριεχόμενο‐ Βιβλιοθήκη‐συλλογήάρθρωνκαισυγγραμμάτων‐ Ταινιοθήκη‐συλλογήvideo‐ Μηχανήαναζήτησης‐ Επικοινωνία–τρόποιεπικοινωνίαςκαιφόρμααποστολήςe‐mail‐ αυθεντικοποίησηχρήστη‐ προσωπικός χώρος αποθήκευσης εργασιών, favourites, ένα είδος

ηλεκτρονικούλευκώματος,«scrapbook»‐ forum–ηλεκτρονικέςσυζητήσειςγιαανταλλαγέςαπόψεων

13

Δευτερεύοντεςχρήστες‐«μικροίεξερευνητές»

‐ Αυθεντικοποίηση‐ Εικονικήπεριήγηση–«μαγικόταξίδι»‐ Ηχογραφημένηπεριήγηση‐ Εκπαιδευτικό παιχνίδι‐ «το κυνήγι του θυσαυρού» (βιντεοπαιχνίδι‐

animation)‐ γρίφοι βασισμένοι στο μουσειακό περιεχόμενο ‐ συλλογήπόντων

Απαιτήσειςπουπροκύπτουναπότουςτριτεύοντεςχρήστες:

‐ Δυνατότητα παραμετροποίησης‐ προσαρμογής του συστήματος σευπαρκτό‐φυσικόμουσείο

‐ Προτεινόμενηβιβλιογραφίαστουςεξειδικευμένουςχρήστες‐ Τοπεριεχόμενοτουεικονικούμουσείουνασυμβαδίζειμετησχολικήύλη:

στους «μικρούς εξερευνητές» να αντιστοιχίζεται ο κατάλογος τωνεκθεμάτωνμεπαράθυροστοοποίοναυπάρχειηδυνατότηταπροβολήςτουαντίστοιχουσχολικούυλικού.

‐ Να παρέχεται στο χρήστη «μικρό εξερευνητή» η δυνατότητα νααποθηκεύει όσα εκθέματα ή πληροφορίες θέλει να μελετήσει σεπροσωπικότουχώρο,στηδικότουεικονικό«σάκοτουεξερευνητή»

‐ «επικαιρότητα» χώρος όπου ο διαχειριστής του συστήματος αναρτάσχετικάνέα

14

2.0 ΣχεδίασηΥλοποίησηΠρωτοτύπου2.1 περιεχόμενοεφαρμογής

Για να οργανωθεί ο χάρτης πλοήγησης της εφαρμογής διεξάχθηκε πείραμα με τη μέθοδοcardsorting.[4] Στοπείραμασυμμετείχαν μεταπτυχιακοίφοιτητές του τμήματοςΜΠΕΣστηνκατεύθυνσητηςδιαχείρισηςπληροφορίας.Ηοδηγίαπουδόθηκεήτανηαπλούστερηδυνατή:«βάλετιςκάρτεςσεομάδες».

Οικάρτεςπουχρησιμοποιήθηκανείναι:

‐ Αυθεντικοποίησηχρήστη‐ Εικονικήπεριήγηση‐ Κατάλογοςεκθέματα‐ Κατάλογοςδημιουργοί‐ Περιήγηση με ηχογραφημένο περιεχόμενο – απευθύνεται σε χρήστες με

προβλήματαόρασης‐ Βιβλιοθήκη‐ Ταινιοθήκη‐ Μηχανήαναζήτησης‐ Επικοινωνία‐ Srcapbook ηλεκτρονικό λεύκωμα αποθήκευσης εργασιών, favourites – μόνο για

εγγεγραμμένουςχρήστες‐ Forumμόνογιαεγγεγραμμένουςχρήστες‐ Μαγικό ταξίδι οπτικοακουστική περιήγηση‐ απευθύνεται στο χρήστη «μικρό

εξερευνητή», σε χρήστες δηλαδή νηπιακής και παιδικής ηλικίας‐ απευθύνεται και σεχρήστεςμεπροβλήματαόρασης

‐ Τοκυνήγιτουθησαυρούεκπαιδευτικόπαιχνίδι‐ γρίφοιβασισμένοιστομουσειακόπεριεχόμενο‐συλλογήπόντων‐μικρόςεξερευνητής,γιαεγγεγραμμένουςχρήστες

‐ Σάκος τους εξερευνητή ηλεκτρονικό λεύκωμα του μικρού εξερευνητή‐μαζεύει/τσεκάρειεκθέματα,πληροφορίεςγιαναταμελετήσειαργότερα‐τοαντίστοιχοscrapbookτουμικρούεξερευνητή‐γιαεγγεγραμμένουςχρήστες

‐ Επικαιρότητα

Αποτελέσματατουcardsorting

Κάποιες ομαδοποιήσεις διέφεραν πολύ από κάποιες άλλες. Οι παρακάτω όμως ομάδεςδιαμορφώθηκανμετηνίδιαπερίπουσύστασηαπότουςπερισσότερους.

Ομάδαα:«Μαγικόταξίδι», «κυνήγιτουθυσαυρού»,«σάκοςτουεξερευνητή»‐έναςαπότουςσυμμετέχοντες στο πείραμα σημείωσε πως αντιλαμβάνεται την ομάδα ως χώρο όπου ο«μικρόςεξερευνητής»παίζει.Έτσιγεννήθηκεστοσύστημαοόρος«πάρκο».

Ομάδα β: κατάλογος εκθεμάτων, κατάλογος δημιουργών, βιβλιοθήκη, ταινιοθήκη, μηχανήαναζήτησης.(–οβασικόςκορμός‐τοπεριεχόμενοτουεικονικούμουσείου)

Ομάδαγ:αυθεντικοποίηση,forum,επικαιρότητα,επικοινωνία(‐εκτόςτουβασικούκορμού,σεδιάδρασημετοχρήστη,έχουνσυχνέςαλλαγές)

15

Τελικόsitemap

Στηνπρώτηοθόνηδιεπαφήςοχρήστηςρωτάταιανθέλεινασυνεχίσεισεκατάστασηηχητικήςπεριήγησηςήόχι.Επίσηςεπιλέγειγλώσσαπεριήγησης.

Ηδιεπαφήστησυνέχειαλειτουργείσεδύοκαταστάσεις,ημίαμεηχητικήπεριήγησηηάλληχωρίς.

Αποτελείταιαπότρίαβασικάεπίπεδα:1ο,2ο,3ο.

Καλωσόρισμα

Είσοδοςστομουσείο‐

Συλλογές

Δημιουργοί

Βιβλιοθήκη

Ταινιοθήκη

ΕικονικήΠεριήγηση

Scrapbook*

Πάρκο‐

Μαγικόταξίδι

Τοκυνήγιτουθησαυρού*

Σάκοςτουεξερευνητή*

Forum*

Επικαιρότητα

Επικοινωνία

Ακουστικήπεριήγηση

Όπου*απαιτείταιαυθεντικοποίησηχρήστη.

16

2.2 βασικάσενάριαχρήσηςκαιτεκμηρίωση

Κατάτηνείσοδοτουχρήστηστοσύστηματουδιαβάζεταιπολυγλωσσικόμύνημαπουτου δίνει τη δυνατότητα να ενεργοποίησει την υπηρεσίαφωνητικής περιήγησης μέσω ενόςκατάλληλουσυνδιασμούπλήκτρωνοοποίοςμάλισταπροσδιορίζεικαιτηγλώσσαστηνοποίαθαδουλέψειτοσύστημα(space+enter+1or2or3)όπουοιαριθμοι1‐3αντιστοιχούνκαισεμιαδιαφορετικήγλώσσα.

Μετάτηνείσοδοτουστοσύστημακαικατατηνεμφάνισηκάθενέαςοθόνης,πρέπειναδιαβάζεται στον χρήστη ο τίτλος της οθόνης καθώς και το μενού των δυνατών σε αυτήνεπιλογών. Σε κάθε ευπιλογή θα ανατείθεται ενας έυκολος συνδιασμος πλήκτρων τουπληκτρολογίουταοποίακαλείταιναπιέσειοχρήστηςγιαναεπιλέξειτηνλειτουργία.

Τέλος πρέπει να υπάρχουν τρείς βασικοί συνδιασμοι πλήκτρων, καθολικοί σε όλη τηνεφαρμογηπουυλοποιούντιςπαρακατωδυνατότητες:

1. Επιστροφήστηνπροηγούμενηοθόνη2. Ανάγνωσημενου3. Ανάγνωσηοφέλιμουφορτίου

Σενάριο Χρήσης 1: Ο επισκέπτης αναζητά συλλογή και τα εκθέματα πουπεριλαμβάνονται(χωρίςτηνακουστικήπλοήγηση)

ΌνομαΠερίπτωσηςΧρήσης Επιλογή από το βασικό κορμό‐ συλλογές‐εκθέματα

Πρωταγωνιστές Επισκέπτης

Προϋποθέσεις ΟχρήστηςέχειπρόσβασηστοInternet,‐

Σχετιζόμενεςαπαιτήσεις Κατάλογος‐εκθέματα

ΓεγονόςΈναρξηςΠερίπτωσηςΧρήσης H περίπτωση χρήσης ξεκινά όταν οεπισκέπτης κάνει είσοδο στο μουσείο καιεπιλέξεισυλλογή

ΒασικόΣενάριο 1. ο επισκέπτης επιλέγει από την πρώτηοθόνη διεπαφής «είσοδος χωρίςακουστικήπλοήγηση»

2. Ανοίγει η δεύτερη οθόνη διεπαφής‐καλωσορισμα

3. Ο χρήστης επιλέγει την καρτέλα«είσοδοςστομουσείο»

4. Εμφανίζονταιοισυλλογές.5. Οχρήστηςεπιλέγεισυλλογή‐κάνοντας

κλικ πάνω στο όνομα ανοίγειπαράθυρο με την περιγραφή‐πληροφορίες

6. Στοπαράθυρομετιςπληροφορίεςτης

17

συλλογήςυπάρχεικουμπί«εκθέματα»,οχρήστηςκανεικλικπάνωσ’αυτό

7. Εμφανίζεταικατάλογοςεκθεμάτων8. Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει έκθεμα,

να δει την εικόνα τουκαι να διαβάσειτηνπεριγραφήτου

Εναλλακτικάσενάρια

Δεδομένα •

Διαδραστικάστοιχεία • Οθόνεςσυστήματος

ΣενάριοΧρήσης2:Οεπισκέπτηςαναζητάδημιουργό(μετηνακουστικήπλοήγηση)

ΌνομαΠερίπτωσηςΧρήσης Επιλογήαπότοβασικόκορμό‐δημιουργοί

Πρωταγωνιστές Επισκέπτης‐χρήστηςμεπροβλήματαόρασης

Προϋποθέσεις ΟχρήστηςέχειπρόσβασηστοInternet,‐

Σχετιζόμενεςαπαιτήσεις Κατάλογος‐δημιουργοί

Περιήγησημεηχογραφημένοπεριεχόμενο

ΓεγονόςΈναρξηςΠερίπτωσηςΧρήσης H περίπτωση χρήσης ξεκινά όταν οεπισκέπτηςκάνειείσοδοστομουσείο

ΒασικόΣενάριο 1. Ανοίγει η πρώτη οθόνη και οεπισκέπτης ακούει το μήνυμα πουτον προτρέπει να πληκτρολογήσεικατάλληλο συνδιασμό πλήκτρωνγια να εισέλθει στο εικονικόμουσείο με ακουστική πλοήγησηστηγλώσσαπουεπιθυμεί

2. Ανοίγει η δεύτερη οθόνη και οεπισκέπτης ακούει το μήνυμα πουπεριέχει το ωφέλιμο φορτίο τηςδεύτερηςοθόνης(καλωσόρισμα).

3. Ακούει στη συνέχεια μήνυμα πουτον προτρέπει μέσω τουκατάλληλουσυνδιασμούπλήκτρωννα επιλέξει ένα από τα δύο: α. Να

18

του διαβαστεί το μενού‐ β. Πίσω/έξοδος

4. Ο επισκέπτης επιλέγει να τουδιαβαστείτομενού

5. Ακολουθείηχητικόμήνυμαα.)μετομενού – για κάθε τίτλο προτροπήπληκτρολόγησης ανάλογουαριθμού,β)πίσω/έξοδος

6. Ο επισκέπτης με τον ανάλογοσυνδιασμό πλήκτρων επιλέγει«είσοδοςστομουσείο»

7. Ακολουθείηχητικόμήνυμαα.)είστεμέσα στο μουσείο και μπορείτε ναπεριηγηθείτεστοβασικόκορμό.Γιανα γυρίσετε πίσω/πραγματοποιήσετε έξοδοπληκτρολοήστε... β.) για ναακούσετε το μενού του βασικούκορμού πληκτρολογήστε.... γ.) γιανα ακούστε τις συλλογές τουμουσείου –ωφέλιμο φορτίο‐πληκτρολογήστε...

8. Ο επισκέπτης επιλέγει και ακούειτο μενού του κορμού. – για κάθετίτλο προτροπή πληκτρολόγησηςανάλογουαριθμού.–στοτέλοςτουμενού: Για να γυρίσετε πίσωπληκτρολογήστε...

9. Οεπισκέπτηςαπότοπληκτρολόγιοεπιλέγει«δημιουργοί»

10. Ακολουθεί ηχητικό μήνυμα:Βρίσκεστεστοχώροτουμουσείου,α) για να ακούσετε για τουςδημιουργούς των οποίων ταεκθέματα φιλοξενούμεπληκτρολογήστε...‐ ωφέλιμοφορτίο‐β)μενούγ)πίσω

11. Ο επισκέπτης επιλέγει να ακούσειγιατουςδημιουργούς

Εναλλακτικάσενάρια Ο χρήστης πραγματοποιεί είσοδο στομουσείο‐ χωρις ηχητική πλοήγηση‐ και στησυνέχεια επιλέγει ηχητική πλοήγηση με τοεικονίδιοπάνωδεξιά,σεοποιοδήποτεεπίπεδοτηςδιεπαφής

Δεδομένα • Συνδιασμοίπλήκτων

Διαδραστικάστοιχεία • Οθόνες συστήματος, ηχεία υπολογιστικούσυστήματοςεπισκέπτη,πληκτρολόγιο

19

διάγραμμακλάσεων

20

διάγραμμαπεριπτώσεωνχρήσης

22

2.3 σχεδίασηπρωτοτύπωνοθονών

26

3.0 Αξιολόγηση3.1 αξιολόγησηπρωτοτύπων

Γιατηναρχικήαξιολόγησηχρησιμοποιήθηκεημέθοδοςτηςευρετικήςαξιολόγησης.

Ευρετικήαξιολόγηση

Μέθοδος αξιολόγησης η οποία εφαρμόζεται αρχικά στο στάδιο του σχεδιασμού, απόεμπειρογνώμονες ευχρηστίας (4‐6), οι οποίοι αξιολογούν το σύστημα με βάση απλούςευρετικούς κανόνες, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, με σκοπό να εντοπίσουν ενδεχόμεναπροβλήματαευχρηστίας.Έναςευρετικός(heuristic)κανόναςείναιμιαοδηγίαήμιααρχήπουμπορείναβοηθήσειστηνανεύρεσηπροβλημάτωνευχρηστίας.

Heuristics–(ευρετικοίκανόνεςNielsen)

1. ορατότητα της κατάστασης του συστήματος (κατάλληλα μηνύματα ανάδρασης‐feedback)

2. συμφωνίαεικονικούκαιπραγματικούκόσμου(γλώσσασυστήματοςκτλ)3. διατήρησηελέγχουκαιελευθερίαςαπότοχρήστη4. συνέπεια υπακοή σε πρότυπα (η ίδια ενέργεια να εκτελείται πάντα με τον ιδιο

τρόπο, οισυμβολισμοί και οι δράσεις τουσυστήματος να επιδέχονταιπάντατην ίδιαερμηνεία)

5. πρόληψη σφαλμάτων (όχι ενημερωτικά μηνύματα λάθους, αλλά φιλοσοφίααποφυγήςλαθών)

6. αναγνώριση αντί ανάκλησης (φανερές ενέργειες χωρίς να πρέπει ο χρήστης ναθυμάταιπερίπλοκεςεντολές)

7. ευελιξίακαιαποτελεσματικότηταχρήσης(ναλαμβάνονταιυπόψινοιδιαφορετικέςδεξιότητεςκαιαπαιτήσειςτωνδιαφορετικώνχρηστών)

8. καλαίσθητοςκαιμινιμαλιστικόςσχεδιασμός9. διευκόλυνση χρηστώνως προς τον εντοπισμό, τη διάγνωση και τη διόρθωση

σφαλμάτων(κατανοητάμηνύματαλάθους‐δυνατότητεςανάκαμψης10. βοήθεια εγχειρίδια (κατά πόσο δεν είναι απαραίτητο το εγχειρίδιο, αλλά και όταν

είναιαπαραίτητοπόσοεύκολαείναιπροσβάσιμοκαιπόσοκατανοητόείναι)

ΠροφίλΑξιολογητών

Σχηματίστηκεομάδα5εμπειρογνωμόνων‐ηοποίααξιολόγησετοσύστημα,αρχικάμετημέθοδοτηςευρετικήςαξιολόγησης.Ηομάδααποτελείταιαπόδιδακτορικόερευνητήστοντομέατηςεπικοινωνίαςανθρώπου‐υπολογιστή,καιμεταπτυχιακούςφοιτητέςτουτμήματοςΜΠΕΣ,όλωντωνκατευθύνσεων.Ταάτομαπουσυμμετείχανστηδιαδικασίααξιολόγησηςδενείχανκαμίασυμμετοχήστηνανάλυσηκαισχεδίασητουεικονικούμουσείου.

27

Διαδικασίαπουακολουθήθηκε

ΗδιαδικασίατηςπρώτηςαξιολόγησηςξεκίνησετηνΤετάρτη13Ιανουαρίουκαιδιήρκησεμίαβδομάδα.

Δημιουργήθηκεοφάκελοςαξιολογητήοοποίοςπεριλαμβάνειτιςεξήςπαραγράφους:

Στόχοςτουσυστήματος

Χρήστες

Βασικέςεργασίες

Στόχοιευχρηστίας

Πίνακαςαπαιτήσεων

ΣενάριαΧρήσης

Πρωτότυπα

Ευρετικήαξιολόγηση‐επισκόπησητηςμεθόδου

Οδηγίεςαξιολόγησης:

Πρώτοστάδιοαξιολόγησης:πρώτηαλληλεπίδρασημετοπρωτότυπο,εξοικείωσημετηχρήσητου.Αρχικέςπαρατηρήσειςσεφυσικήγλώσσα.

Δεύτερο στάδιο αξιολόγησης: καταγραφή προβλημάτων σε ειδικό έντυπο form A,βαθμολόγησησυστήματοςformB.

Έντυπα(formA,formB)

Ο φάκελος αξιολόγησης διανεμήθηκε ηλεκτρονικά στην ομάδα εμπειρογνωμόνων. Εκείνοιανεξάρτηταοέναςαπότονάλλοκαισεδιάστημαμίαςεβδομάδαεπέστρεψανηλεκτρονικάτοφάκελοσυμπληρωμένο.

Σε2απότιςαξιολογήσειςυπήρξεκαιηδυνατότητασυζήτησηςτωνπροβληματικώνσημείων,σεπραγματικόχρόνο.

28

ΣυγκέντρωσηΑποτελεσμάτων:

Πίνακας1:συγκεντρωτικάαποτελέσματαανάαξιολογητή

ΣύνολοΠροβλημάτωνΕυχρηστίας

Κανόνες με τιςπερισσότερεςπαραβιάσεις

Οθόνες μεπερισσότεραπροβλήματα

Οθόνες μεσημαντικότεραπροβλήματα

Αξ.Α

6 4,2 2 σε κάθε μίααπότιςβασικέςοθόνες

Αρχική‐πάρκο

Αξ.Β

4 4 Είσοδος στομουσείο‐ 2ηοθόνη

Αρχική

Αξ.Γ

2 10,6 Συλλογές‐ 2ηοθόνη

Συλλογές‐2ηοθόνη

Αξ.Δ

2 4,7 Είσοδος στομουσείο‐Συλλογές‐ 2ηοθόνη

Συλλογές‐2ηοθόνη

Αξ.Ε

2 8,4 Είσοδος στομουσείο‐ 2ηοθόνη

Είσοδος στομουσείο‐2ηοθόνη

(Σημείωση:Σύνολοπροβλημάτωνευχρηστίας:16.Σύνολοπαραβιάσεωνκανόνωνευχρηστίας17.)

Πίνακας2:ΕκτίμησηΒαρύτηταςπροβλημάτωνευχρηστίαςανάκανόνα

Ευρετικόςκανόνας Μ.Ο.Βαρύτητας Αρ.Παραβιασεων Ποσοστόπαραβιάσεων1.ορατότητα της κατάστασης τουσυστήματος

4 1 5.8%

2. συμφωνία εικονικού πραγματικούκόσμου

2.5 2 11.7%

3.διατήρησηελέγχουκαιελευθερίαςαπότοχρήστη

‐ 0 0

4.συνεπεια 2.3 6 35.2%5.πρόληψησφαλμάτων ‐ 0 06.αναγνώρισηαντίανάκλησης 3.5 2 11.7%7.ευελιξίακαιαποτελεσματικότηταχρήσης2.5 2 11.7%8.καλαισθητοςμινιμαλιστικόςσχεδιασμός3 3 17.6%9. διευκολυνση χρηστών ως προς τασφάλματα

‐ 0 0

10.βοήθειαεγχειρίδια 3 1 5.8%

29

Πίνακας3:ΣυμμόρφωσηΣυστήματοςστουςκανόνεςευχρηστίαςκαιΑξιολόγησησημαντικότητας

ΕυρετικόςκανόναςΑξΑΣυμ/ση‐Βαρύτητα

ΑξΒΣυμ/ση‐Βαρ/τα

ΑξΓΣυμ/ση‐Βαρ/τα

ΑξΔΣυμ/ση‐Βαρ/τα

ΑξΕΣυμ/ση‐Βαρ/τα

M.OΒαθμού συμμόρφωσηςσυστήματος

Μ.ΟΑξιολόγησηςΣημαντικότητας

Σχόλια

1.ορατότητα τηςκατάστασης τουσυστήματος

5‐0 6‐3 4‐2 6‐0 7‐0 5.6 1

2. συμφωνίαεικονικούπραγματικούκόσμου

3‐2 5‐0 5‐0 4‐1 5‐0 4.4 0.6

3.διατήρησηελέγχου καιελευθερίας από τοχρήστη

4‐0 5‐0 6‐0 4‐2 4‐1 4.6 0.6

4.συνεπεια 3‐3 6‐2 6‐0 5‐1 4‐0 4.8 1.2 5.πρόληψησφαλμάτων

7‐0 7‐0 6‐0 7‐0 6‐1 6.6 0.2

6.αναγνώριση αντίανάκλησης

6‐2 5‐0 4‐3 4‐1 5‐1 4.8 1.4

7.ευελιξία καιαποτελεσματικότηταχρήσης

6‐0 4‐3 4‐1 4‐1 3‐0 4.2 1 [I][II]

8. καλαισθητοςμινιμαλιστικόςσχεδιασμός

6‐1 7‐0 6‐0 5‐0 3‐0 5.4 0.2

9. διευκολυνσηχρηστών ως προςτασφάλματα

4‐0 4‐0 6‐0 4‐1 4‐0 4.4 0.2 [III]

10. βοήθειαεγχειρίδια

7‐0 6‐0 5‐2 6‐0 5‐1 5.8 0.6

Σχόλια

[I]‐ δεν είναι ξεκάθαρηηδιευκόλυνσηπουπαρέχεταιστους χρήστεςπαιδιά‐προτείνεταιηενσωμάτωσηλειτουργιώνστιςλειτουργίεςπουαφορούντο«πάρκο»

[II]‐Στησχεδίασητουσυστήματοςίσωςθαείτανπιόκαλόαντοίδιοτοσύστημαμπορούσενα προσαρμόζεται σε κάθε διαφορετικό είδος χρήστη και όχι να αποτελούν διαφορετικέςπεριπτώσεις χρησης, δηλαδή όλες οι λειτουργίες να προσφέρονται και για παιδία και γιαμεγάλουςμεαπλέςαλλαγέςστοinterface

30

[III]‐ Δέν παρέχονται αρκετές πληροφορίες για ενδεχώμενα λάθη του χρήστη ούτε τρόποιπουνατονκαθοδηγούν,δενείναιαρκετάδιαισθητικό

ΒαθμόςΕυχρηστίαςΣυστήματοςσύμφωναμεταερωτηματολόγιατηςευρετικήςαξιολόγησης:Σwiri=34.44(ΣεκλίμαδαWi‐1εώς7,ri–0εώς4)

3.2 ευρήματαπροτάσειςΑπότουςσυγκεντρωτικούςπίνακεςδιακρίνεικανείςπωςχρειάζεταιεπανασχεδιασμός

κυρίωςγύρωαπότουςεξήςτρείςκανόνεςευχρηστίας:α)συνέπειααπαιτήσεων‐προτοτύπωνβ)βαρύτηταστηναναγνώρισηαντίανάκλησηςγ)ευελιξίακαιαποτελεσματικότηταχρήσης

Σύμφωνακαιμετασχόλιατωναξιολογητώνθαπροβούμεστιςεξήςενέργειες:

1)Θαπαρέχονταιόλεςοιλειτουργίεςκαιγιαπαιδιάκαιαυτόθαδιορθωθείμεμίαπροεπιλογήστηναρχικήσελίδα‐είσοδοτουμουσείου.2)Θαμπουνδιευκρινιστικάστοιχείόπουοχρήστηςκαλείταικάτινασυμπληρώσει,πχ*σταυποχρεωτικάπεδία,επεξηγηματικέςφράσειςπουθαεμφανίζονταιότανοχρήστηςπλησιάζειμετοποντίκισυγκεκριμέναbuttons.3)Ηπρώτηκαιηδεύτερηοθόνηθασυμπτυχθούν‐θαμειωθείηπολυπλοκότητακαιταβήματατηςπεριήγησης

Τέλοςπροτάθηκετοναγίνειστησυνέχειααξιολόγησηωςπροςόχιμόνοτηνευχρηστίααλλάκαιτηνλειτουργικότητα(functionality)καιτηνεμπειρίαπουαποκομίζειοχρήστης(userexperience).Γιααξιολόγησηπροςαυτήτηνκατεύθυνση,καιαπόγενικούςχρήστες,επειδήτοεικονικό μουσείο είναι πιο πολύ standalone application και όχι τόσοwebsite, προτάθηκε τοeSUMIQuestionnaire [5], αντί τουWAMMI. (Είναι και τα2 τουKirakowski).Πολλέςαπότιςερωτήσειςπουπεριλαμβάνονταιαφορούντηναπόδοσήτου,τεχνικά,γιαυτόκαισκοπεύεταιναχρησιμοποιηθείμετάτηνυλοποίηση.

[5]ΤοeSUMIQuestionnaireεπισυνάπτεταιστησελίδα51τουπαραρτήματος

31

3.3 δεύτερημέθοδοςαξιολόγησης

Γνωστικόπεριδιάβασμα

Για την ολοκληρωμένη αξιολόγηση κι επειδή είναι αναγκαίος ο συνδιασμός μεθόδων,επιλέχθηκε η συγκεκριμένη τεχνική διαμορφωτικής (‐κατά τη διάρκεια της σχεδίασης)αξιολόγησηςγιατίσυνδιάζειστόχουςχρήστηκαιαποκρίσειςτουσυστήματος.Είναιγρήγορη,πιο πολύ πρακτική παρά θεωρητική, και μπορεί να είναι υποκειμενική, αλλά αρκού λίγεςαξιολογήσειςγιανακαταλήξουμεπωςχρειάζονταισχεδιαστικέςδιορθώσεις.

Οιαξιολογητέςεκτελούνεπιλεγμένακαθήκοντακαιαξιολογούνκυρίωςτοβαθμόκατανόησηςκαιτηνευκολίαεκμάθησηςτηςδιεπαφής.

ΠροφίλΑξιολογητών

Η ίδια ομάδα εμπειρογνωμόνων αξιολόγησε το σύστημα και με την τεχνική τουγνωστικού περιδιαβάσματος. Για τις ανάγκες της τεχνικής οι εμπειρογνώμονες έπρεπε νασκεφτούνκαιναδράσουνωςχρήστες,καιαυτόδημιούργησεδυσκολίες.

Διαδικασίαπουακολουθήθηκε

Στοστάδιοτηςπροετοιμασίαςδιανεμήθηκανστουςαξιολογητέςτασενάριαχρήσης(ταοποίαείναιδομημένασεπίνακα).

Στοδεύτεροστάδιο,αυτότηςανάλυσηςτωνενεργειώνκαιτηςπεριήγησηςπροσδιορίστηκανοιτυπικοίχρήστες,καιητυπικάσωστήακολουθίαενεργειών(βήματασεναρίωνχρήσης).

Γιακάθεβήμαοιαξιολογητέςκλήθηκαννααπαντήσουνστιςπαρακάτω3ερωτήσεις,κιετσινααποφασίσουνανοχρηστηςθαμπορέσειναολοκληρώσειεπιτυχώςτηνεργασίατου.

Ε1:Ηεπόμενησωστήενέργειαγίνεταισαφήςστοχρήστη;

E2:Μπορείοχρήστηςνασυνδέσειτηνπεριγραφήτηςσωστήςενέργειαςμετοστόχοτου;

Ε3: Καταλαβαίνει σωστά ο χρήστης την απόκριση του συστήματος;‐ δηλαδή θα του είναικατανοητόανέχεικάνεισωστήήλάθοςεπιλογή;

Ηαξιολόγησημετημέθοδοτουγνωστικούπεριδιαβάσματοςδεμπορείναγίνειαπόαπόσταση,κι έτσι έγινε μόνο από 2 αξιολογητές‐ μετά το πέρας της διαδικασίας της ευρετικήςαξιολόγησης.

Αποτελέσματα

Ταυτόχροναμετηνπεριήγησησταπρωτότυπακαιακολουθώνταςτοσενάριοχρήσης1( Ο επισκέπτης αναζητά συλλογή και τα εκθέματα που περιλαμβάνονται ‐χωρίς τηνακουστικήπλοήγηση‐),καιτοσενάριο2(Οεπισκέπτηςαναζητάδημιουργό‐μετηνακουστικήπλοήγηση‐) , οιαξιολογητέςομαδοποιώνταςταβήματασεενέργειεςτουχρήστηαπάντησανθετικάκαιστις3ερωτήσειςανάβήμα,καιστα2σενάρια.

32

Ηπεριηγήσειςαυτέςτωναξιολογητώνδιασφαλίζουνσεκάποιοβαθμόπωςδενέγινεκάποιοπολύ σοβαρό σχεδιαστικό λάθος. Σημειώθηκαν όμως σχόλια κατά την περιήγηση σταπρωτότυπα,στοπρώτοσενάριοχρήσης,ταοποίαοδήγησανστοσυμπέρασμαπωςηδεύτερηοθόνηδιεπαφής(καλωσόρισμα)μπορείναπαραληφθεί‐συμπτιχθείείτεμετηνπρώτη,είτεμετηντρίτηοθόνη.

3.4 προβλήματακαισχεδιαστικέςλύσεις

Πίνακας4:προβλήματακαιλύσεις–αποτελέσματατωναξιολογήσεων

α/α Πρόβλημα ΠροτεινόμενηΛύση Προτεραιότητα1 2η οθόνη εφαρμογής

περιττήΣύμπτιξη με την πρώτη‐καλωσόρισμα μαζί μεείσοδοστομουσείο

Υψηλή

2 Η κατηγορία«δημιουργοί» δεν έχειεφαρμογή σε όλα ταείδημουσείων

Μετάθεση ως υποεπίπεδοτωνσυλλογών

Χαμηλή

3 Το μενού του μικρούεξερευνητή δεβρίσκεταιστοτρίγωνομέγιστηςαναγνωσιμότητας

Μεταφορά στα αριστερά(μόνο αν είναι επιθυμητή ηαύξηση τηςεπισκεψιμότητας)

Χαμηλή

4 Φτωχές οι λειτουργίεςτουπάρκου

Επανασχεδιασμός ανάχρήστη‐ επιλογή πριν τηνείσοδοώστεναεισέρχεταιοχρήστης σε mode παιδί ήόχι, κι έτσι θα παρέχονταιστο παιδί όσες λειτουργίεςπαρέχονται και στονενήλικαχρήστη

Χαμηλή

5 Πολυγλωσσικότηταυπάρχειμόνομετάτηνείσοδο

Εμφάνιση του αρχικούμηνύματος σε πολλέςγλώσσες

Υψηλή

Συνοψίζονταιταβασικότερααπόταπροβλήματαπουεπισήμανανοιαξιολογητές.Ακόμηστογνωστικό περιδιάβασμα έγινε πρόταση για παροχή αντίστροφης αναζήτησης μέσωπολυμεσικούυλικού,κάτιτέτοιοβέβαιαβρισκεταισεερευνητικόστάδιο,καιθαμπορούσεναμαςαπασχολήσεισεμελλοντικήυλοποίηση.

33

3.5 αντίεπιλόγου

Ηανάλυση,σχεδίασηκαιαξιολόγησητουεικονικούμουσείουήτανεμπειρίασημαντικήστοπεδίοτηςεπικοινωνίαςανθρώπουυπολογιστή.

Είχαμε την ευκαιρία να σχεδιάσουμε ένα απαιτητικό σύστημα το οποίο δύσκολα θαυλοποιούντανστονπραγματικόκόσμο.Ακόμαόμωςκαιόσοαφοράτηνανάλυσηκαισχεδίαση,υπάρχει μεγάλο περιθώριο περεταίρω μελέτης και βελτιώσεων καθώς το εικονικό μουσείοείναιέναθέμαενδιαφέρονκαισύνθετο.

Στοσημείοαυτόαςσημειωθείπωςόσοκαιανπροχωρήσειητεχνολογία,ακόμηκιαντοεικονικόμουσείοστομέλλονπροσφέρειστονεπισκέπτηαλληλεπίδρασηαξιοπιώνταςκαιτιςπέντετουαισθήσεις,ηφυσικήεπίσκεψησεμουσειακόχώροκαιη«απόκοντά»επαφήτουμεταεκθέματαείναιδραστηριότητεςτελείωςδιαφορετικέςκαιαναντικατάστατες.

Ευχαριστούμετουςslizzy,Βαγγέλη,Άσπα,Κική,black,Γεωργούντα,Νίκο,καιΣωκράτηγιατηνπολύτιμηβοήθειάτους.

34

4.0 Παράρτημα

4.1 αξιολογήσεις

Παρακάτω διατίθενται τα ερωτηματολόγια Forms A and B, ευρετικής αξιολόγησης,συμπληρωμένααπότηνομάδαεμπειρογνωμόνων:

ΑξιολογητήςΑ: ΕυάγγελοςΚάπρος

Κλίμακαβαρύτητας:

0–δενείναιπρόβλημαευχρηστίας

1–«αισθητικό»πρόβλημα,δενχρειάζεταιεπίλυσηεκτόςκαιεάνυπάρχειδιαθέσιμοςχρόνος

2–ασήμαντο,χαμηλήπροτεραιότηταστηνεπίλυσητου

3–σημαντικόπρόβλημα,προτεραιότηταστηνεπίλυσητου

4–καταστροφικό,επιτακτικήηεπίλυσητου

α/α Πούεντοπίστηκε?

Περιγραφήπροβλήματος

Κανόνας πουπαραβιάστηκε

Βαρύτητα Προτεινόμενηλύση

1 Παράθυροεισόδου

Θέμα Userexperience:Άκυροπαράθυρο πουενημερώνει γιατην ακουστικήπλοήγηση

Συνέπεια 2 Συνδυάζεται μετοπρόβλημαα/α2.

2 Παράθυροεισόδου

User experience:Textmenuγιατηνακουστικήπλοήγηση, αλλάradio buttonsχωρίς.

Συνέπεια 3

Ομογενοποίησημενού. Κατάπροτίμησηγραφικόμενού/αποφυγήπληκτρολογίου.

3

Mainmenu InformationArchitecture: Ηκατηγορία«Δημιουργοί»εξαρτάται από τοείδος τουμουσείου –ακατάλληλη για“generic”μουσείο.

Συμφωνίαπαρατηρήσιμου(«πραγματικού»)και ψηφιακού(«εικονικού»)κόσμου

2

Ενδεχόμενημετάθεση ωςυποεπίπεδο των«συλλογών».

35

4 Mainmenu InformationArchitecture: Τοάσκοπο Tab«Καλωσόρισμα»σημιουργείπεριττήπλοήγηση.

Σχεδιασμός 2 Παρουσίασησχετικήςπληροφορίαςστοπαράθυροεισόδου.

5 Menu«Μικρούεξερευνητή»

InformationArchitecture:Χρήση τεχνικήςορολογίας(scrapbook),ακατάλληλης γιαendusers.

Α) Συμφωνίαπαρατηρήσιμου(«πραγματικού»)και ψηφιακού(«εικονικού»)κόσμου

Β) Αναγνώρισηαντίανάκλησης

3 Μετονομασία σεένα από ταοικεία: «Ταέγγραφά μου»,«Τα αγαπημέναμου», «Οιεργασίες μου», ή«Λεύκωμα».

6 Menu«Μικρούεξερευνητή»

InformationDesign: Το μενούδεν βρίσκεται στοτρίγωνο μέγιστηςαναγνωσιμότητας(πάνω καιαριστερά).

Καλαίσθητοςσχεδιασμός

1 Μεταφορά στααριστερά αν καιμόνο αν είναιεπιθυμητή ηαύξηση τηςεπισκεψιμότηταςτου «Μικρούεξερευνητή»έναντι τωνσυλλογών.

FormB:ΕρωτηματολόγιοΕυρετικήςΑξιολόγησης

Όν/μοΑξιολογητή: ΕυάγγελοςΚάπρος (ΈβαλαέναΧσεκάθενούμεροπουδιαλέγω) Ερωτήσεις Βαρύτητα

κανόνα

(για τησυγκεκριμένηεφαρμογή)

Ερώτηση1 Το σύστηµα παρέχει ανά πάσα στιγµή επαρκή πληροφόρησηγιατοτιενέργειαεκτελείοχρήστηςήγιατοπούβρίσκεται;

36

Αξιολόγηση1

0

Ερώτηση2 Ηορολογία(λέξειςκαισύµβολα)πουχρησιµοποιείτοσύστηµαανταποκρίνεταιστογνωστικόεπίπεδοτωνχρηστών;

Αξιολόγηση 2

Ερώτηση3 Έχει ελευθερία ο χρήστης να εκτελέσει τις επιθυµητέςδιεργασίες µε τον τρόπο που επιθυµεί; Επίσης παρέχεται σεκάθεπερίπτωσηδυνατότηταακύρωσηςµιαςενέργειας;


Ερώτηση4 Υπάρχεισυνέπειαστουςόρουςπουχρησιµοποιούνταικαιστοντρόποπουεκτελούνταιπαρόµοιεςεργασίεςσεόλοτοεύροςτηςεφαρµογής (παντού οι ίδιες λέξεις και σύµβολα σηµαίνουν τοίδιο και οι ίδιες ακολουθίες ενεργειών παράγουν την ίδιαανάδραση;);


Ερώτηση5 Ησχεδίασητουσυστήµατοςείναιτέτοιαώστενααποτρέπεταικακή χρήση που να οδηγεί σε δυσλειτουργίες το σύστηµα(σταµάτηµατηςεφαρµογής,απώλειαδεδοµένωνκλπ);


Ερώτηση6 Το σύστηµα επιτρέπει αναγνώριση των απαιτούµενωνλειτουργιών ώστε να µην είναι αναγκασµένος να θυµάται οχρήστηςτιςλειτουργίες;


Ερώτηση7 Βαθµός αποτελεσµατικότητας στη χρήση; Πχ. παρέχει ικανόαριθµόσυντοµεύσεωνγιατουςέµπειρουςχρήστες;

1 Κλίµακα: 1=απολύτως αρνητική άποψη, 7=απολύτως θετική

1 2 3 4 Χ 6 7

1 2 3 Χ 5 6 7

1 2 3 Χ 5 6 7

1 2 Χ 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 Χ

1 2 3 4 5 Χ 7

37


Ερώτηση8 Η αισθητική του συστήµατος είναι η πρέπουσα; Παρατηρείτεπληροφορία και σχεδιαστικά στυλ που είναι περιττά ή έστωελάχισταχρήσιµα;


Ερώτηση9 Σεπεριπτώσεις εσφαλµένου χειρισµούοι χρήστεςµπορούν νααντιληφθούν, να διαγνώσουν και να βελτιώσουν τουςχειρισµούςτους; .ηλαδήταµηνύµαταλάθουςείναικατανοητά,καιπροτείνουνµιαδηµιουργικήκαικατάλληληλύση;

Αξιολόγηση

Ερώτηση10 Παρέχεταιβοήθειαστοχρήστηόπουείναιαπαραίτητοείτεσεαυτοτελήµορφήηενσωµατωµένηστιςδιάφορεςοθόνεςτου;

Αξιολόγηση

Σχόλια

Αντί σχολίωνανά ερώτησηθααναφερθώσυνολικά, μιας και τα σχόλια ανά ερώτηση έχουν

καλυφθεί, ουσιαστικά, από το έντυπο Α. Στην πρόσφατη έρευνα HCI γίνεται αντιληπτή η

σφαιρικότηταπουπρέπει να έχειηαξιολόγηση.Έτσι, ηαξιολόγησηπρέπει ναπεριλαμβάνει

όχι μόνο την ευχρηστία (usability), αλλά και την λειτουργικότητα (functionality) και την

εμπειρίαπουαποκομίζειοχρήστης(userexperience)[1].Υπάρχουνμάλιστασυστήματαπου

ήδημιατέτοιααξιολόγησηείναιόχιμόνοεπιθυμητή,αλλάαναγκαία[2].Είναιφανερόότιτα

προβλήματα που προαναφέρθηκαν δύσκολα θα γίνονταν αντιληπτά χωρίς μια τέτοια

προσέγγιση.

Δηλαδή,σαναξιολογητήςκοιτάωπρώτααντοσύστημακάνειαυτόγιατοοποίοσχεδιάστηκε–

ουσιαστικά αν εκπληρώνει τον σκοπό του. Και, για το σύστημα του «εικονικού» μουσείου,

απαντάωναι,τονεκπληρώνει.Οπότεκαιοιενδεχόμενεςδιορθώσειςείναιεφικτέςκαιμικρές.

1 2 3 4 5 Χ 7

1 2 3 4 5 Χ 7

1 2 3 Χ 5 6 7

1 2 3 4 5 6 Χ

38

Εν είδει υστερόγραφου, αναφέρω τον προβληματισμό που υπάρχει στους εμπειρογνώμονες

αξιολογητέςσεσχετικάHCIσυνέδριαγιατηνανάγκηχρήσηςτουeSUMIαντίτουWAMMI,σε

εφαρμογές όπως το μουσείο σας, μια και μοιάζουν με standalone applications περισσότερο,

παράμεwebsites.Απάντηση,όμως,δενυπάρχει–ακόμα.

Καλήεπιτυχία!

[1]N.McNamaraandJ.Kirakowski,“Functionality,Usability,andUserExperience:ThreeAreasofConcern”,Interactions,(Nov.2006),13:6,26‐28.

[2] E. Kapros, Multi‐component Evaluation of an Adaptive User‐interface for a "GenericApplication",WorkshoponExperience,Usability,andFunctionality:Exploringthecomponentsofinteraction, Irish HCI Conference ‐ 17th‐18th September 2009, Trinity College, University ofDublin,Ireland.

39

Όν/μοΑξιολογητήΒ:ΚωσταντίνοςΖουμπατιανός………………..

Κλίμακαβαρύτητας:0–δενείναιπρόβλημαευχρηστίας1–«αισθητικό»πρόβλημα,δενχρειάζεταιεπίλυσηεκτόςκαιεάνυπάρχειδιαθέσιμοςχρόνος2–ασήμαντο,χαμηλήπροτεραιότηταστηνεπίλυσητου3–σημαντικόπρόβλημα,προτεραιότηταστηνεπίλυσητου4–καταστροφικό,επιτακτικήηεπίλυσητουα/α Πού

εντοπίστηκε?

Περιγραφήπροβλήματος

Κανόναςπουπαραβιάστηκε


1 Πάρκο Τα παιδιάπεριορίζονται στοπάρκο και δεν είναιξεκάθαρος ο τρόποςπου διευκολύνονταιστην πρόσβαση καιαναζήτηση απο τοσύνολοτηςγνώσης

7 3

Ενσωμάτωσηλειτουργιών στιςβασικές λειτουργίεςπουδιευκολύνουνταπαιδιά

2 Είσοδοςστομουσείο

Ασυνέπεια θέσηςεμφάνισηςμενούγιατο μενού δεξιά πουπεριέχει τοscrapbookκλπ

4 2

Μεταφορά Τωνλειτουργιων πουπεριλαμβανονταιστο μενου στο πλαιστομενούπάνω.

3

Αρχικήσελίδα

Η αρχική σελίδαπρέπει να είναιπολυγλωσσική καιόχιμόνοελληνική

1 4 Εμφάνιση τουαρχικού μυνήματαςσεπολλέςγλώσσες

4 Είσοδοςστομουσείο

Ηεπιλογήπάρκοδένθα έπρεπε ναφένεται πάντα ότανείσαιστομουσείο

4 2

Μεταφορά του στοπάνωμενού

40

FormB:ΕρωτηματολόγιοΕυρετικήςΑξιολόγησηςΌν/μοΑξιολογητή:ΚωνσταντίνοςΖουμπατιανός………………….. Ερωτήσεις Βαρύτητα

κανόνα(για τησυγκεκριμένηεφαρμογή)



6 3


Αξιολόγηση 5 0







Ερώτηση6 Το σύστηµα επιτρέπει αναγνώριση των απαιτούµενωνλειτουργιών ώστε να µην είναι αναγκασµένος να θυµάται ο


1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

41

χρήστηςτιςλειτουργίες;




Ερώτηση8 Ηαισθητικήτουσυστήµατος είναι ηπρέπουσα ;Παρατηρείτεπληροφορία και σχεδιαστικά στυλ που είναι περιττά ή έστωελάχισταχρήσιµα;






ΣχόλιαΕρώτηση....Σχόλιο:...Στην σχεδίαση του συστήματος ίσως θα είταν πιό καλό αν το ίδιο το σύστημαμπορούσε να προσαρμόζεται σε κάθε διαφορετικό είδος χρήστη και όχι να αποτελούνδιαφορετικέςπεριπτώσειςχρησηςδηλαδήόλεςοιλειτουργίεςναπροσφέρονταικαιγιαπαιδίακαιγιαμεγάλουςμεαπλέςαλλαγέςστοinterfaceΕρώτηση....Σχόλιο:....Δένπαρέχονταιαρκετέςπληροφορίεςγιαενδεχώμεναλάθητουχρήστηούτετρόποιπουνατονκαθοδηγούν,δενείναιαρκετάδιαισθητικό

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

42

Όν/μοΑξιολογητήΓ:…ΣωκράτηςΒαβίλης………………..Κλίμακαβαρύτητας:0–δενείναιπρόβλημαευχρηστίας1–«αισθητικό»πρόβλημα,δενχρειάζεταιεπίλυσηεκτόςκαιεάνυπάρχειδιαθέσιμοςχρόνος2–ασήμαντο,χαμηλήπροτεραιότηταστηνεπίλυσητου3–σημαντικόπρόβλημα,προτεραιότηταστηνεπίλυσητου4–καταστροφικό,επιτακτικήηεπίλυσητουα/α Πού

εντοπίστηκε?Περιγραφήπροβλήματος



Συλλογές Πολύ φτωχόπεριεχόμενολίστας

10 3 προσθήκη εικόναςδίπλασεκάθεόνομασυλλογής καιπεριγραφής

Συλλογές Pop‐up σεσυλλογές θαέπρεπε να μήνβγαίνει pop upμε τηνπεριγραφήαλλα να τηνβλέπει οχρήστης πρίντηνεπιλέξει

6 4 Μεταφορά τουπεριεχομένου τουpopup στην ιδια τησελίδα τωνσυλλογών,ενσωμάτωση στονπίνακα.

43

FormB:ΕρωτηματολόγιοΕυρετικήςΑξιολόγησηςΌν/μοΑξιολογητή:…ΣωκράτηςΒαβίλης………………….. Ερωτήσεις Βαρύτητα




4 2









Ερώτηση6 Το σύστηµα επιτρέπει αναγνώριση των απαιτούµενωνλειτουργιών ώστε να µην είναι αναγκασµένος να θυµάται οχρήστηςτιςλειτουργίες;


1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

44










1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

45

Όν/μοΑξιολογητήΔ:…ΚωνσταντίνοςΚάτσικας…………………..Κλίμακαβαρύτητας:0–δενείναιπρόβλημαευχρηστίας1–«αισθητικό»πρόβλημα,δενχρειάζεταιεπίλυσηεκτόςκαιεάνυπάρχειδιαθέσιμοςχρόνος2–ασήμαντο,χαμηλήπροτεραιότηταστηνεπίλυσητου3–σημαντικόπρόβλημα,προτεραιότηταστηνεπίλυσητου4–καταστροφικό,επιτακτικήηεπίλυσητουα/α Πού


Κανόναςπουπαραβιάστηκε

Βαρύτητα

Προτεινόμενηλύση

Συλλογές Το popup στιςσυλλογές είναιάσχετο με τουπόλοιποinerface

4 3

Ανοιγμα νέαςσελίδας.

Είσοδος στομουσείο

Τα τρία μενούπιάνουνυπερβολικόχώρο στηνοθόνη καιαφήνουν πολύλίγο για τοπεριεχόμενο

7 2

Μεταφορά Τωνλειτουργιων πουπεριλαμβανονταιστο μενου στο πλαιστομενούπάνω.

46

FormB:ΕρωτηματολόγιοΕυρετικήςΑξιολόγησηςΌν/μοΑξιολογητή:ΚωνσταντίνοςΚάτσικας……………….. Ερωτήσεις Βαρύτητα




6 0











1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

47











1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

48

Όν/μοΑξιολογητήΕ:ΠαππάςΝίκος……………..Κλίμακαβαρύτητας:0–δενείναιπρόβλημαευχρηστίας1–«αισθητικό»πρόβλημα,δενχρειάζεταιεπίλυσηεκτόςκαιεάνυπάρχειδιαθέσιμοςχρόνος2–ασήμαντο,χαμηλήπροτεραιότηταστηνεπίλυσητου3–σημαντικόπρόβλημα,προτεραιότηταστηνεπίλυσητου4–καταστροφικό,επιτακτικήηεπίλυσητουα/α Πού





Υπάρχουνπολλέςενέργειες στηνίδιασελίδα

8 3

Κατηγοριοποίηση σεκριμέναυπο‐μενού


Το μενού δεξιάείναι περίεργοκαι άσχετο μετο υπόλοιποsite

4 2

Μετασχηματισμόςτου κάθετου μενούσεοριζόντιο

49

FormB:ΕρωτηματολόγιοΕυρετικήςΑξιολόγησηςΌν/μοΑξιολογητή:…ΠαππάςΝίκος………………….. Ερωτήσεις Βαρύτητα




7‐0


Αξιολόγηση 5‐0









1 2 3 4 5 6 7__X

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

50











1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

51

4.2 εργαλείαWAMMIQuestionnaireOmniGraffleFormsA,BερωτηματολόγιαευρεστικήςαξιολόγησηςαπόεκφώνησηeSUMIQuestionnaire

54

4.3 βιβλιογραφία

[1]http://www.ntua.gr/archtech/lessons/museum/roussou/technology_heritage.html

[2]http://www.wammi.com/questionnaire.html

[3]www.etpe.gr/extras/download.php?type=proceed&id=1114

, Γ. Ν. Τριανταφυλλάκος, Γ. Ε. Παλαιγεωργίου, Ι. Α. Τσουκαλάς, WE!DESIGN, μιαμαθητοκεντρική μέθοδος σχεδίασης,Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των ΕπικοινωνιώνστηνΕκπαίδευση,Πρακτικάσυνεδρίουμέροςδεύτερο[4]http://www.infodesign.com.au/usabilityresources/cardsorting

http://www.usabilitynet.org/tools/cardsorting.htm

http://websort.net/learnmorehttp://www.aegean.gr/culturaltec/meconomou/

[5]http://sumi.ucc.ie/

Διεπαφή Χρήστη Υπολογιστή, Δημοσθένης Ακουμιανάκης, Εκδόσεις Κλειδάριθμος,2006HCIBeyondtheGUI,Elsevier,2008ΕισαγωγήστηνΕπικοινωνίαΑνθρώπουΥπολογιστή,ΝικόλαοςΑβούρης,Δίαυλος,2000ΑλληλεπίδρασηΑνθρώπουΥπολογιστή,ΣπύροςΣυρμακέσης,ΕλληνικάΓράμματα,2003

55

4.4 ευρετήριοσχημάτωνκαιπινάκων

ΑξιολόγησηMUVA‐VirtualMuseumofArts Σελ4ΑξιολόγησηΙΜΕ‐ΚέντροΠολιτισμούΕλληνικόςΚόσμος 8ΑξιολόγησηQTVR‐OrientalInstituteVirtualMuseum 10Sitemap 15Σενάριο χρήσης1: αναζήτηση συλλογής‐εκθέματα χωρίς ακουστικήπεριήγηση

16

Σενάριοχρήσης2:αναζήτησηδημιουργούμεακουστικήπεριήγηση 17Διάγραμμακλάσσεων 19Διάγραμμαπεριπτώσεωνχρήσης 20Πρωτότυπεςοθόνες(1) 22Πρωτότυπεςοθόνες(2) 23Πρωτότυπεςοθόνες(3) 23Πρωτότυπεςοθόνες(4) 24Πρωτότυπεςοθόνες(5) 25Πρωτότυπεςοθόνες(6) 25Πίνακας1:αποτελέσματαευρετικήςανάαξιολογητή 28Πίνακας 2: εκτίμηση βαρύτητας προβλημάτων ευχρηστίας ανάκανόνα

28

Πίνακας3:συμμόρφωσησυστήματοςστουςκανόνεςευχρηστίαςκαιαξιολόγησησημαντικότητας

29

Πίνακας4:προβλήματακαισχεδιαστικέςλύσειςσυγκεντρωτικά‐καιαπότις2μεθόδους

32

56

4.5Περιεχόμενα

0.0 Σύνοψη21.0 Ανάλυση3

1.1 Βασικοίστόχοι31.2 Μελέτηαντίστοιχωνσυστημάτων41.3 Πιθανάτεχνικάζητήματα121.4 Καταγραφήαπαιτήσεων12

2.0 ΣχεδίασηΥλοποίησηΠρωτοτύπου142.1 περιεχόμενοεφαρμογής142.2 βασικάσενάριαχρήσης162.3 σχεδίασηπρωτοτύπωνοθονών22

3.0 Αξιολόγηση3.1 αξιολόγησηπρωτοτύπων263.2 ευρήματαπροτάσεις303.3 δεύτερημέθοδοςαξιολόγησης313.4 προβλήματακαισχεδιαστικέςλύσεις323.5 αντίεπιλόγου33

4.0 Παράρτημα4.1 αξιολογήσειςμετημέθοδοτηςευρετικήςαξιολόγησης344.2 εργαλεία514.3 βιβλιογραφία544.4 ευρετήριοσχημάτωνκαιπινάκων55

Εικονικό Μουσείο

Documents

Transcript of Εικονικό Μουσείο