Περιεχόμενα

Κεφάλάιο 1Η ΦύσΗ τού οικονομικού ΠροβλΗματοσ ........................ 1

Η παραγωγή του κοινωνικού προϊόντος ................................................ 5Η διανομή του παραγόμενου κοινωνικού προϊόντος ............................ 7λύσεις του οικονομικού προβλήματος .................................................. 7

H παράδοση ....................................................................................... 8Ο μηχανισμός της έξωθεν επιβολής ................................................... 8Ο μηχανισμός της αγοράς .................................................................10

Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................... 12σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ........................................................ 14

Κεφάλάιο 2Η ΕξΕλιξΗ τΗσ οικονομικΗσ ιστοριασ ...............................15

H νέα οικονομική ιστορία ..................................................................... 19κριτική αξιολόγηση της νέας οικονομικής ιστορίας ........................... 24H προσέγγισή μας ................................................................................ 26Περίληψη - συμπεράσματα .................................................................. 27σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ....................................................... 29

Κεφάλάιο 3ύΠοδΕιγματα οικονομικΗσ ΕξΕλιξΗσ ............................. 31

H διαλεκτική του Hegel ........................................................................33ο ιστορικός υλισμός .............................................................................35τα στάδια οικονομικής ανάπτυξης του ρόστοου .................................41Περίληψη - συμπεράσματα .................................................................. 46σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη .......................................................48

Κεφάλάιο 4οικονομικΗ ΖωΗ στΗνΠΕριοδο τΗσ ΦΕούδαρχιασ .......................................................49

Φεουδαρχία στη δυτική Ευρώπη .......................................................... 52Η οικονομική ζωή στην επαρχία .......................................................... 52Η οικονομική ζωή στις πόλεις ...............................................................53τεχνολογική μεταβολή στη φεουδαρχία ............................................. 55Oι δυνάμεις της αλλαγής .....................................................................60O διακινούμενος έμπορος και η ανάπτυξη των πόλεων .......................61Oι σταυροφορίες .................................................................................. 63H ανάπτυξη του έθνους-κράτους ........................................................ 64H αλλαγή του θρησκευτικού κλίματος ............................................... 66Παρατηρήσεις ...................................................................................... 68Η φεουδαρχία στον ελλαδικό χώρο ..................................................... 69H οικονομική ζωή στην ύπαιθρο .......................................................... 70H οικονομική ζωή στις πόλεις ...............................................................73Περίληψη - συμπεράσματα ...................................................................75σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ....................................................... 78

Κεφάλάιο 5κοινωνικΕσ και οικονομικΕσ οψΕιστΗσ ΕΠαναστασΗσ τού 1821..........................................................81

κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες πριν την Επανάσταση ............ 83Tο χρονικό της Επανάστασης .............................................................. 87Η περίοδος της βασιλείας του Όθωνα, 1833-1862 ..............................90κόμματα και πολιτικές ..........................................................................91ο κοινωνικός χαρακτήρας της Επανάστασης του 1821 ...................... 93κράτος και ελληνική κοινωνία ............................................................. 97Περίληψη - συμπεράσματα .................................................................. 99σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ..................................................... 100

x οικονομικΗ ιστορια τΗσ Ελλαδασ

Κεφάλάιο 6το αγροτικο ΖΗτΗμα ..................................................................103

H ιδιοκτησία γης στην Oθωμανική Aυτοκρατορία ............................106Tο αγροτικό ζήτημα μετά την Aπελευθέρωση ....................................107H μεταρρύθμιση του 1871 .................................................................... 110Tο αγροτικό ζήτημα μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας ...............113οι επιπτώσεις της δασμολογικής πολιτικής του τρικούπη ................ 122H ακμή και η παρακμή της σταφιδικής οικονομίας .......................... 127Περίληψη - συμπεράσματα .................................................................. 131σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ...................................................... 133

Κεφάλάιο 7μακρα κύματα οικονομικΗσ μΕγΕΘύνσΗσκαι στασιμοτΗτασ ......................................................................... 137

Tο υπόδειγμα οικονομικής μεγέθυνσης του Άνταμ σμιθ ................... 139O κάλντορ και η αρχή της συσσωρευμένης μεγέθυνσης ....................141Η υπόθεση των μακρών κυμάτων ....................................................... 145μακρά κύματα στην ελληνική οικονομία........................................... 149Ερμηνείες των μακρών κυμάτων ......................................................... 156Η σουμπετεριανή ερμηνεία των μακρών κυμάτων ............................. 157Η θεωρία των κοινωνικών δομών συσσώρευσης................................162H μαρξική θεωρία της οικονομικής μεγέθυνσης-κρίσης ................... 163Περίληψη - συμπεράσματα ..................................................................171σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ...................................................... 172

Κεφάλάιο 8Η ΕλλΗνικΗ οικονομια και Η μΕγαλΗύΦΕσΗ τού ύστΕρού 19ου αιωνα ............................................... 177

Η κρίση του ύστερου δέκατου ένατου αιώνα και η Ελλάδα .............. 179Η μεγάλη ύφεση και η οικονομική πολιτική του χ. τρικούπη ...........189τα μεγάλα έργα υποδομής ...................................................................191τα δάνεια και η αύξηση του δημόσιου χρέους .................................... 192Η αύξηση της φορολογίας και των εσόδων ........................................194

ΠΕριΕχομΕνα xi

οι απαρχές της εκβιομηχάνισης .........................................................196Η εξέλιξη της εμπορικής ναυτιλίας ....................................................201Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................206σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη .....................................................208

Κεφάλάιο 9ΕΠισκοΠΗσΗ των χρΗματοΠιστωτικωνΕξΕλιξΕων στΗν Ελλαδα ...........................................................213

Η ανάδυση της δραχμής .....................................................................215H λατινική νομισματική Ένωση και η Ελλάδα .................................218νομισματικές εξελίξεις στο μεσοπόλεμο ......................................... 224Η δημιουργία της τράπεζας της Ελλάδας ......................................... 227Η πολιτική της σκληρής δραχμής στο μεσοπόλεμο ......................... 231Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................ 236σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ..................................................... 238

Κεφάλάιο 10αΠο τΗν οικονομικΗ ανΘΗσΗστΗν κρισΗ τού 1930 ...................................................................... 239

H μoνεταριστική προσέγγιση ............................................................ 242H κεϋνσιανή πρoσέγγιση ...................................................................246H μαρξιστική πρoσέγγιση .................................................................. 248H κρίση τoυ 1930 και η ελληνική οικoνoμία ...................................... 251Ερμηνείες της κρίσης του 1930 .......................................................... 254Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις τηςστην ελληνική οικονομία .................................................................... 259Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................264σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη .....................................................266

Κεφάλάιο 11τα οικονομικα τΗσ δΕκαΕτιασ τού 1940: λιμοσ, ύΠΕρΠλΗΘωρισμοσ και ανασύγκροτΗσΗ ....................269

Εισαγωγή ............................................................................................. 271Η κατοχή ............................................................................................. 271

xii οικονομικΗ ιστορια τΗσ Ελλαδασ

ο λιμός ............................................................................................... 275Ο διαμελισμός της Ελλάδας σε ζώνες κατοχής .............................. 278Η ελληνική κοινωνία και η έλλειψη συνοχής ..................................280Η ανάδυση της νέας αστικής τάξης ................................................ 286

ο υπερπληθωρισμός .......................................................................... 287Εμπειρική ανάλυση της σχέσης πληθωρισμούκαι προσφοράς χρήματος ...............................................................294

Η ανασυγκρότηση ..............................................................................298Η νομισματική μεταρρύθμιση του Νοεμβρίου 1944 ....................... 299Η νομισματική μεταρρύθμιση του Ιουνίου 1945 ............................. 304Η μεταρρύθμιση του Ιανουαρίου 1946 ........................................... 307Παρατηρήσεις για τις πολιτικές πώλησης χρυσού ...........................310

οι διενέξεις για τη μεταπολεμική οικονομική πολιτική ..................... 312Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................. 315

Κεφάλάιο 12Η χρύσΗ ΕΠοχΗ τΗσ σύσσωρΕύσΗσκΕΦαλαιού και Η σιωΠΗρΗ κρισΗ ......................................... 319

Επισκόπηση της μεταπολεμικής ελληνικής οικονομίας .................... 321οι επιδόσεις της μεταπολεμικής ελληνικής οικονομίας ................... 330δομικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία ........................................332Η ελληνική οικονομία και το τέταρτο μακρό κύμα ............................339το τέλος της ανοδικής φάσης του πέμπτου μακρούκύματος οικονομικής ανάπτυξης ....................................................... 347Περίληψη - συμπεράσματα ................................................................ 350σημειώσεις για περαιτέρω μελέτη ......................................................357

ΠάράρτημάσΗμαντικΕσ ΗμΕρομΗνιΕσ τΗσΕλλΗνικΗσ οικονομιασ, 1822-2008 .....................................363

βιβλιογραΦια ....................................................................................379

Ελληνική βιβλιογραφία (τίτλοι πουκυκλοφόρησαν στην ελληνική γλώσσα) ..........................................381

ΠΕριΕχομΕνα xiii

Ξένη βιβλιογραφία ........................................................................ 390

ΕύρΕτΗριο ...........................................................................................399

xiv οικονομικΗ ιστορια τΗσ Ελλαδασ