ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΔΙΕΞΟΔΟΥΣ ΕΚΤΟΝΩΣΗΣ

ΤΟ ΤΟΥΝΕΛ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ενάμιση χρόνο μετά τις πρώτες εκδηλώσεις των συμπτωμάτων της καπιταλιστικής κρίσης, οι αιτί-ες που τη γέννησαν και την τροφοδοτούν παραμέ-νουν πλήρως ενεργές.

Ο μαγματικός θύλακας της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης όχι μόνο δεν εκτονώθηκε, αλλά σωρεύει νέα τεράστια ποσά ενέργειας για μια πλή-ρως ανεξέλεγκτη και καταστροφική του έκρηξη.

Οι φωνές από τις καπιταλιστικές πρωτεύου-σες και τα διαγγέλματα για επανίδρυση του καπι-ταλισμού, νέα παγκόσμια τάξη ισότιμης διεθνούς συνεργασίας και ανάπτυξης, το τέλος των ανεξέ-λεγκτων αγορών, που στόχευαν στο μανιπουλά-ρισμα των αντιδράσεων των λαών του κόσμου, καταλάγιασαν!

Τα τρισεκατομμύρια δολάρια-ποσό ίσο με το 30% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος-πι-στωτικού χρήματος που διατέθηκαν με διάφορες μορφές κρατικών χρεογράφων για την σταθερο-ποίηση των παγκόσμιων αγορών, συγκράτησαν την λειτουργία των χρηματιστηριακών αγορών και ενίσχυσαν τον πολιτικό τους ρόλο απέναντι στην εργασία και σε βάρος της οικονομίας.

Προωθήθηκε η ακόμη μεγαλύτερη αυτονόμηση του χρηματιστηριακού κεφαλαίου από τον καθ’αυτό παραγωγικό κύκλο των εθνικών αγορών.

Μεγιστοποιήθηκε η εισοδηματοποίηση της πα-ραγόμενης υπεραξίας σε βάρος της κεφαλαιοποί-ησης της.

Το χρήμα ανταλλάσσεται με χρήμα με ενδιάμε-σο άυλο εμπόρευμα τη κρατική πολιτική ισχύ και την χρηματιστηριακή της αξιολόγηση για την επι-τυχία του μέγιστου ποσοστού κέρδους.

Το κράτος ασκεί το ρόλο του υποκειμένου στους ανταγωνισμούς των συντελούμενων γεωπολιτι-κών αναδιατάξεων από τη θέση χρηματιστηρια-κού εμπορεύματος και την αξία που μπορεί να εν-

σωματώσει σε αυτό η πολιτική του ισχύς διαμέσου των κρατικών χρεογράφων.

Η χρηματιστηριακή λειτουργία οικονομίας και κοινωνίας με σχεδόν αποκλειστικό πυλώνα τα κρα-τικά χρεόγραφα συνεχίζει να αποκεφαλοποιεί την πραγματική οικονομία οδηγώντας την εξέλιξη της κρίσης σε νέα φάση.

Η χρηματοπιστωτική φούσκα του REAL-ESTATE στις ΗΠΑ από την οποία ξεπήδησε η παγκόσμια κρί-

ΤΟ ΤΟΥΝΕΛ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ�

ση, ραγδαία μετατρέπεται σε νομισματική φούσκα τύπου Law*που το σκάσιμο της θα έχει πολλαπλά-σια αποδιαρθρωτικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία και ισορροπία.

Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

Η παγκόσμια σύνοδος του ΟΗΕ για τις κλιματικές αλλαγές στην Κοπεγχάγη δεν ήταν φυσικά παρά η κορύφωση των διμερών και πολυμερών συνόδων κορυφής ( G7, G8, G20… ΝΤΑΒΟΣ, ΝΑΤΟ-ΡΩΣΙΑ, ΡΩΣΙΑ-ΕΕ, ΗΠΑ-ΚΙΝΑ, ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΣΑΓΚΑΗΣ) με στόχο την εξισορρόπηση των ανταγωνισμών για παγκόσμια και περιφε-ρειακή ηγεμονία καθώς και την χάραξη των ορί-ων και του περιεχομέ-νου μιας νέας αναπτυξι-ακής Γιάλτας σε βάρος των χωρών του τρίτου κόσμου και των ανα-πτυσσόμενων χωρών της περιφέρειας.

Με βιτρίνα λοιπόν το παγκόσμιο κλίμα και το θόρυβο των δήθεν οικολογικών ανησυχιών των δι-αφόρων οικολογούντων και μη, συγκρούστηκαν οι στρατηγικές για παγκόσμια ηγεμονία.

Η προώθηση των θέσεων και η μεγαλύτερη δυ-νατή συγκέντρωση δυνάμεων ανάμεσα στα βασι-κά κέντρα του παγκόσμιου ανταγωνισμού, αποτέ-λεσαν την ουσία και καθόρισαν τα αποτελέσματα της περιώνυμης συνόδου!

Με πρωταγωνιστές την «πράσινη» Αμερική και τον κινέζικο δράκο χαράχτηκαν τα όρια μιας οικο-νομικοπολιτικής και αναπτυξιακής Γιάλτας εξαιρε-τικά προσωρινού χαρακτήρα καθώς κάθε ενέργεια υλοποίησης της οδηγεί ευθέως και στην ανατρο-πή των ισορροπιών της.

Την βάση της, αποτελεί η Κινεζοποίηση του δο-λαρίου που συνενώνει για λογαριασμό της κάθε πλευράς σε συγκρουσιακή όμως κατεύθυνση, την οικονομική δυναμική της Κίνας με την πολιτική ισχύ των ΗΠΑ.

• Με αυτό η Κίνα «νομιμοποιεί» (επιβάλει) και επε-κτείνει την ανάπτυξη ολοκληρωμένων αγορών στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες του τρίτου κόσμου, με ρόλο προνομιακού στρατη-γικού εταίρου.

• Διεισδύει στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές αγο-ρές, αυξάνοντας ραγδαία την τεχνολογική βάση της δικής της οικονομίας και αγοράς.

• Βελτιώνει τις θέσεις της στη στρατηγική της σχέ-ση με τη Ρωσία και τις άλλες μεγάλες αναπτυσ-σόμενες χώρες.

• Εξασφαλίζει πρωταγωνιστικό οικονομικό και πολιτικό ρόλο στην παγκόσμια σκακιέρα, σαν αποφασιστικός παράγοντας της παγκόσμιας τάξης.

• Για τις ΗΠΑ και την «πράσινη» στρατηγι-κή το Κινεζοποιημένο δολάριο ενεχυριάζει βέβαια τον παγκόσμιο ηγεμονικό τους ρόλο στο ΠΕΚΙΝΟ.

Όμως τους εξασφα-λίζει:

1. Άμεσα και στη συ-γκυρία της κρίσης την δυνατότητα άσκησης αυτού του ρόλου.

2. Ζωτικό χρόνο στη συ-γκέντρωση δυνάμεων

και την δημιουργία των όρων για την επανακατάκτηση της παγκόσμιας ηγεμονίας μέσα από μια συνολικότερη στρατιω-τικοπολιτική αντιπαράθεση προς την οποία ρα-γδαία εξελίσσεται η «πράσινη» στρατηγική.

Με το Κινεζοποιημένο δολάριο, οι ΗΠΑ μπορούν να διαχειριστούν τη βαθειά οικονομική και κοινωνική κρίση στο εσωτερικό τους.

• Απενεργοποιούν τον ανταγωνιστικό ρόλο της ΕΕ και των ιδιαίτερων ιμπεριαλιστικών κέντρων της.

• Επιβάλλονται σαν ρυθμιστές και εγγυητές των σχέσεων Ε.Ε.-ΡΩΣΙΑΣ.

• Προωθούν τον πλήρη έλεγχο τους στους ενερ-γειακούς πνεύμονες της ΕΕ.

Η στρατηγική συμμαχιών που ξεδιπλώνεται με το Κινεζοποιημένο δολάριο αναπαράγει την παγκόσμια αντιπαράθεση με καθολικότερους όρους.

Ουσιαστικά το ζήτημα που τίθεται είναι ποιος θα προλάβει ποιόν.

Η νέα κρίση τα πολεμικά μέτωπα ή τα πολεμι-κά μέτωπα τη νέα κρίση.

Αυτή είναι η ισορροπία του τρόμου που αναδύ-θηκε και στην παγκόσμια σύνοδο της Κοπεγχάγης

* Law, John of Lauriston (1671-1729) άγγλος οικονομολόγος και χρηματιστής, υπουργός οικονομικών της Γαλλίας (1719-1720) πού την παρέσυρε σε χρεοκοπία με τη τακτική της κερδοσκοπικής έκδοσης χαρτονομίσματος

�

και δικαιολογημένα καταγγέλθηκε από τις χώρες του τρίτου κόσμου.

ΤΑ ΘΕΡΜΑ ΜΕΤΩΠΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Το ξεδίπλωμα της στρατιωτικοπολιτικής ισχύος του Αμερικάνικου ιμπεριαλισμού με πολεμικούς όρους, ώστε να προλάβει και την εκδήλωση της νέας πα-γκόσμιας κρίσης σε δύο (ΙΡΑΝ-ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ) αποφασιστικής σημασίας για την παγκόσμια ηγε-μονία γεωπολιτικούς χώρους είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας στην Αμερικανική πολιτική.

Σε αυτό συγκλίνει όλο το πλέγμα της διεθνούς πολιτικής που προωθεί η διοίκηση Ομπάμα! Στην αποσταθεροποίηση στο ΙΡΑΝ και στη βύθιση του ακόμη και σε εμφύλια σύρραξη, οι ΗΠΑ συγκε-ντρώνουν όλες τις προσπάθειες τους. Από την ανα-δίπλωση των ΗΠΑ στο θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας, μέχρι την αναζωπύρωση της τρομουστε-ρίας της 11ης Σεπτέμβρη, ακόμη και την επιχείρη-ση προσέγγισης μερίδας των Ταλιμπάν , όλα υπα-κούουν σε αυτό το κεντρικό πολιτικό στόχο.

Η γενικευμένη αποσταθεροποίηση στην ευρύτε-ρη περιοχή που μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλέσει, θα νομιμοποιήσει την Αμερικάνικη στρατιωτικοπο-λιτική παρέμβαση για να διασωθεί η παγκόσμια οι-κονομία και η παγκόσμια «ειρήνη»! Οι ΗΠΑ είναι φανερό πως στοχεύουν στον άμεσο στρατιωτικο-πολιτικό έλεγχο με πολεμικούς μάλιστα όρους, ολόκληρου του γεωπολιτικού τριγώνου που περι-κλείνεται από την νοτιοανατολική Ευρώπη, το βο-ρειοανατολικό κέρας της Αφρικής, την εγγύς και μέση Ανατολή. Το ζήτημα είναι σε ποιό βαθμό και σε ποιό χρόνο οι ανταγωνίστριες δυνάμεις στην περιοχή Ρωσία και Κίνα θα επιτρέψουν μια τέτοια

εξέλιξη και μάλιστα μέσω του ΟΗΕ, ή θα τραβή-ξουν το χαλί της παγκόσμιας νομισματικής κρίσης κάτω από τα πόδια των Αμερικάνων. Έτσι ή αλλι-ώς όμως ο κόσμος θα βρεθεί μπροστά σε ανεξέ-λεγκτες καταστάσεις και συγκρούσεις.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Μέσα σε μια Ε.Ε. με το επίσημα διακηρυγμένο δόγ-μα « Ο ΣΩΖΩΝ ΕΑΥΤΟΝ ΣΩΘΗΤΩ» να καθορίζει την διαμόρφωση ανταγωνιστικών ιμπεριαλιστικών πό-λων, τις ζώνες επιρροής τους και τις πολιτικές αντι-μετώπισης της κρίσης, η Ελλάδα και ο γεωπολιτικός της χώρος εγκλωβίζεται στο ρόλο του υπομόχλι-ου των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη περι-οχή. Σε κατάσταση πλήρους οικονομικής, κοινω-νικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης καλείται να αντιμετωπίσει το ζήτημα του επανακαθορισμού της θέσης της στην ΕΕ το οποίο είχε ουσιαστικά τε-θεί αρκετά πριν την εκδήλωση της παγκόσμιας κα-πιταλιστικής κρίσης.

Με την εθνική κυριαρχία όχι απλά υπό αμφι-σβήτηση όπως είπε ο Παπανδρέου, αλλά εκποιη-μένη χρόνια πριν στο ΕΥΡΩ και την χρηματιστηρια-κή κυριαρχία, η χώρα και ο λαός είναι έρμαια της πολιτικής τρομοκρατίας και των εκβιαστικών πο-λιτικών αποσταθεροποίησης που εκπέμπονται από όλα τα ευρωπαϊκά και μη ιμπεριαλιστικά κέντρα και τις αγορές τους. Κινδυνεύει να χάσει ακόμη και τον αυτοτελή προσδιορισμό της σαν έθνος-κρά-τος, καθώς η Αμερικάνικη στρατηγική στη περι-οχή δεν αποκλείει τον γεωπολιτικό χώρο της Ελ-λάδας από την ένταξη του σε ιδιότυπο καθεστώς ΚΟΣΟΒΟΥ.

Οι κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες της άρχουσας

ΤΟ ΤΟΥΝΕΛ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ�

τάξης που διαμορ-φώνουν το εξου-σιαστικό πολιτικό σύστημα του δι-κομματισμού, δεν μπορούν να συγκρο-τήσουν καμία φε-ρέγγυα στρατηγι-κή εξόδου από την κρίση καθώς απο-τελούν αθροιστικές ομαδοποιήσεις κάθε είδους μεσοστρω-μάτων που διαμορ-φώνουν συνείδηση από την ανασφάλεια που αντιπροσωπεύ-ει η κρίση στην παρασιτική λειτουργία τους και τα αντίστοιχα συμφέροντα τους.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ παρά τις αντιφατι-κότητες καθαρόαιμα νεοφιλελεύθερη, αναλώνει τις οποιεσδήποτε προοδευτικές θέσεις του λαϊ-κού κινήματος που επηρεάζουν τις γραμμές του, στην κατεύθυνση συντήρησης των κοινωνικοπο-λιτικών συμμαχιών του νεοφιλελευθερισμού με το παραπέρα χτύπημα του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

Η ΝΔ με νεοσυντηρητική αναδιαμόρφωση αντα-γωνίζεται τον εθνικισμό και το ρατσισμό του νεο-φασιστικού πόλου που καθορίζει και τη λεγόμενη πολιτική της ατζέντα.

Η παρέμβαση του νεοφιλελεύθερου Μητσο-τάκη αν και ήταν αποκαλυπτική της κρίσης στό-χευε σε μια παραπέρα νεοφιλελεύθερη αντιδρα-στικοποίηση.

Η χώρα όμως δεν χρειάζεται νέα η παλιά τεχνοκρατική κυβέρνη-ση των μάνατζερς, πάνω και πέρα από την εκλο-γική νομιμοποίηση της. Αυτό είναι κοινοβουλευ-τική ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ.

Η χώρα χρειάζεται νέα εξουσία που τη νο-μιμοποίηση της και την πολιτική της ισχύ θα την αντλεί από το λαό μέσα από μια κοινωνικοπολιτι-κή συμμαχία των δυνά-μεων της εργασίας.

Με αυτή ο λαός όχι μόνο θα αναλάβει το κόστος διεξόδου από την κρίση αλλά και την διαχείριση αυτής της διεξό-δου κόντρα στον εθνικισμό, το ρατσισμό, τον νεοφιλελεύθερο ολοκληρωτισμό.

Το ζήτημα της διεξόδου και του χαρακτήρα αυ-τής της διεξόδου από τη κρίση του νεοελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, ξεπερνά τα όρια του Βαλ-κανικού χώρου ακόμη και του Ευρωπαϊκού.

Δυστυχώς η αριστερά δεν μπορεί η δεν θέλει να το αντιληφθεί.

Οι ακτιβιστικές δράσεις της συνιστούν μια τα-λάντωση από τα όρια του εθνικισμού μέχρι την αναρχοαυτονομία, που μπορούν να επιδρούν στο βάθεμα της κρίσης αλλά δεν συγκροτούν καμιά προοδευτική διέξοδο, δεν έχουν καν ιδεολογικό και πολιτικό ταξικό στίγμα.

Μιχάλης Βασιλάκης

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ για τη ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΗ δεκαετία του ’90 είναι καθοριστική για τον κλά-δο της βιομηχανίας των κατασκευών. Τα δύο με-γαλύτερα έργα στην αρχή της περιόδου ανατίθε-νται σε ξένες εταιρείες, METRO (VINCI - SIEMENS, ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ (HOCHTIEF - ABB - KRANTZ).

Οι πρώτες ελληνικές εργοληπτικές εταιρείες στις οποίες οι ξένοι δίνουν υπεργολαβία τα πρώτα τμήματα του έργου έρχονται γρήγορα σε σύγκρου-ση μαζί τους. Αιτία τα ασφυκτικά, σχεδόν μηδενι-κά περιθώρια κέρδους που αφήνουν οι ξένοι για τους Έλληνες κατασκευαστές. Αρκετές Ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες έχασαν χρήματα αντί να βγάλουν! Άλλες αποχώρησαν.. αξιοπρεπώς και μερικές... κακήν κακώς. Οι ξένοι έδωσαν πραγ-ματικά ρεσιτάλ στυψίματος του ελληνικού κατα-σκευαστικού δυναμικού. Το μεγάλο ελληνικό κε-φάλαιο στο χώρο των κατασκευών, στα δύο αυτά έργα, λειτούργησε σχεδόν «δια της βίας» σαν μη-χανισμός απόσπασης υπεραξίας για το ξένο κεφά-λαιο, εξασφαλίζοντας ψίχουλα για τον εαυτό του. Κι αυτό, μόνο μετά την «εισαγωγή» ξένων εργα-τών χαμηλού κόστους. Η αλήθεια όμως είναι ότι οι Ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες δεν είχαν την περίοδο αυτή ούτε την οργάνωση, ούτε την υποδομή, ούτε την οικονομική επιφάνεια και τη τεχνογνωσία ώστε να αναλάβουν εξ’ ολοκλήρου τα δύο αυτά έργα.

Το πιο ώριμο τμήμα του ελληνικού κεφαλαίου στο χώρο των κατασκευών αντιλαμβάνεται γρή-γορα την νέα κατάσταση. Τα νέα μεγάλα έργα που προγραμματίζονται ( ΕΓΝΑΤΙΑ, ΡΙΟ-ΑΝΤΙΡΡΙΟ, ΠΑΘΕ, ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ κλπ) απαιτούν μεγάλες επενδύσεις σε μηχανικό εξοπλισμό και κυ-ρίως μεγάλες δυνατότητες χρηματοδότησης, ώστε οι ελληνικές εταιρείες να διεκδικήσουν ένα σημα-ντικό μερίδιο. Επίσης, τι θα γίνει μετά το 2005 ; Πως οι ελληνικές κατασκευαστικές θα ανταγωνι-στούν ή θα «συνεργαστούν» με τις ξένες τόσο στο εσωτερικό, όσο και στα Βαλκάνια, στην ΕΕ ή στη Μ. Ανατολή ; Πρέπει να αλλάξει επειγόντως το κα-τασκευαστικό εποικοδόμημα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της οικονομικής βάσης.

Από το σχέδιο Μάρσαλ στην «ελληνοποίηση» των έργων

Η εξέλιξη του ελληνικού κεφαλαίου στη βιομηχανία των κατασκευών καθορίστηκε σε σημαντικό βαθ-μό μεταπολεμικά από δύο παράγοντες.

• Από το σχέδιο Μάρσαλ, που συνιστά την άμε-ση στρατιωτική, οικονομική, πολιτική και πο-λιτιστική επέμβαση των Αμερικάνων στην Ελ-λάδα κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πόλεμου και μετέπειτα,

• Από την κατάσταση της ιδιοκτησίας της γης στην Ελλάδα.Οι Αμερικάνοι από το 1947 μέσω του σχεδίου

Μάρσαλ χρηματοδοτούν για εκτέλεση από το Ελλη-νικό Δημόσιο ή/και αναλαμβάνουν τα μεγάλα έργα υποδομής (εξηλεκτρισμός, ύδρευση, μεταφορές, επικοινωνίες του στρατού κλπ), ενώ παράλληλα αρχίζει η λεγόμενη «ανασυγκρότηση» στη χώρα. Το 1953 ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδας(ΤΕΕ), επισκέπτεται τον πρόεδρο της επι-τροπής κοινής αμύνης ΝΑΤΟ και διαμαρτύρεται για τη μη συμμετοχή Ελλήνων εργολάβων στα έργα. Την ίδια χρονιά η ύδρευση της Άμφισσας ανατίθε-ται σε Γερμανό(!) εργολάβο. Το 1954 το ΤΕΕ δια-μαρτύρεται για τον παραγκωνισμό των Ελλήνων εργολάβων από τα έργα εξηλεκτρισμού, καθώς σε διεθνή διαγωνισμό για τον εξηλεκτρισμό της Κρή-της μπαίνουν όροι με τους οποίους αποκλείονται οι

ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ�

Έλληνες κατασκευαστές. Τα παραπάνω γεγονότα είναι χαρακτηριστικά της κατάστασης στο πεδίο της εκτέλεσης των έργων της εποχής.

Το 1953 και ενώ έχει επιτευχθεί μια πρωταρχι-κή συσσώρευση κεφαλαίου τόσο στον τομέα των κατασκευών(μικρά και δευτερεύουσας σημασίας έργα) όσο και στον τομέα της ανέγερσης κατοικι-ών, κάτω και από την απαίτηση των ξένων εται-ρειών (πχ ΟΥΛΕΝ, ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ κλπ) για αποπλη-ρωμή των επενδύσεών τους αλλά και των έργων που εκτελούν, οι Αμερικάνοι επιβάλλουν τετραε-τές «σταθεροποιητικό» πρόγραμμα στη χώρα (λι-τότητα! και βαριά φορολογία) που καθυστερεί την συσσώρευση του κεφαλαίου σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, συνεπώς και στις κατασκευές. Εί-ναι χαρακτηριστικό ότι ταυτόχρονα με την άφιξη των πρώτων αποστολών (κυρίως πολεμικού εξο-πλισμού για την αντιμετώπιση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος) στα πλαίσια του σχεδίου Μάρ-σαλ στα τέλη της δεκαετίας του ’40, οι Αμερικά-νοι εγκαθιστούν στην Ελλάδα τον Ατκινς, ειδικό σε θέματα φορολογίας για την «οργάνωση» των Δημόσιων Οικονομικών της χώρας.

Από την άλλη πλευρά η μικρή και κατακερμα-τισμένη ιδιοκτησία στη γη, σήμαινε ταυτόχρονα και αργή συσσώρευση του κεφαλαίου στον το-μέα της κατοικίας και των ιδιωτικών κατασκευ-ών, παρά την ώθηση που έδωσε η αντιπαροχή το ’50 και το ’60.

Στο πεδίο των δημοσίων έργων, τα μεγάλα έργα υποδομής εκτελούνται κυρίως από ξένες εταιρείες( ΟΥΛΕΝ, ΜΑΝΕSSMAN SIEMENS κλπ ), μι-κρές εργοληπτικές, ενώ τις ανάγκες της οδοποι-ίας και όχι μόνο, στην δύσκολη γεωλογικά ελλη-νική ύπαιθρο(χερσαία και νησιωτική) καλύπτει βασικά η ΜΟΜΑ, υπηρεσία του στρατού οργανω-μένη και εξοπλισμένη από τους Αμερικάνους. Το κεφάλαιο σωρεύεται, πέρα από την κατασκευή κατοικίας,(σπίτια, πολυκατοικίες),σε κτιριακά (σχο-λεία, δημόσια κτίρια), σε έργα υποδομής (οδοποιία, ύδρευση, αποχέτευση, κλπ) κυρίως στις αστικές και περιαστικές περιοχές. Την ύπαιθρο χαρακτη-ρίζουν τα εγγειοβελτιωτικά έργα. Τον τομέα των τηλεπικοινωνιών αναλαμβάνει ο ΟΤΕ (ιδρύεται το 1949 με χρηματοδότηση 9 εκ.$ από το σχέδιο Μάρσαλ), ενώ την ηλεκτροδότηση η ΔΕΗ (1950), που από το 1956 εξαγοράζει σταδιακά τις 400 πε-ρίπου ιδιωτικές επιχειρήσεις ηλεκτροπαραγωγής που υπάρχουν στη χώρα.

Έτσι, τη δεκαετία του 1950 αναπτύσσονται πολλές μικρές, ατομικές κυρίως, κατασκευαστι-κές επιχειρήσεις.

Το 1951 από το συνολικό δυναμικό στον τομέα των κατασκευών 74.959 άτομα, το 3,5% είναι ερ-γοδότες, το 22,7% είναι αυτοαπασχολούμενοι και

το 73,8% μισθωτοί.

Το 1961 από δυναμικό 167.364 άτομα τα αντί-στοιχα ποσοστά είναι 2,8%, 12,7%, 84,5%.

Κάποιες από αυτές τις κατασκευαστικές δυνα-μώνουν σημαντικά στην εσωτερική αγορά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 εκτελώντας Δημόσια έργα. Τη δεκαετία του’70 επεκτείνονται και στο εξωτερικό, διεκδικούν και εκτελούν έργα στη Μέση Ανατολή και Β. Αφρική, ενώ καταστρέ-φονται ή αποδιαρθρώνονται αργότερα, (δεκαετία ’80), μέσα από έναν οξύ ανταγωνισμό με Ευρω-παϊκά ή Αμερικανικά κατασκευαστικά μονοπώλια ή/και από τις συνέπειες των πολιτικών και κοι-νωνικών εξελίξεων στις περιοχές αυτές, όπως πχ από τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ (ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ, ΘΑΛΗΣ, ΟΔΩΝ & ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ, ΞΕΚΤΕ).

Την δεκαετία του’70, μια σειρά μεγάλα έργα που έχουν να κάνουν με το ενεργειακό σύστημα τής χώρας (ορυχεία, θερμοηλεκτρικοί σταθμοί, υδροη-λεκτρικά κλπ ) κατασκευάζονται «με το κλειδί στο χέρι» από ξένες εταιρείες (MANESSMAN , SIEMENS, AEG, TRACTEBELL, BBC κλπ), που εισάγουν ακόμα και τις βίδες και χρησιμοποιούν το εγχώριο δυναμι-κό ως φτηνή ανειδίκευτη δύναμη, καθυστερώντας τη γρήγορη συσσώρευση του ντόπιου κεφαλαίου, το οποίο λειτουργεί στα μεγάλα βιομηχανικά και ενεργειακά έργα δορυφορικά και στα περιθώρια που του αφήνει το ξένο.

Στην αρχή της 10-ετίας του ’80, το ΠΑΣΟΚ κη-ρύσσει την «ελληνοποίηση» των έργων κάτω από την απαίτηση των μικρομεσαίων μεταποιητικών και κατασκευαστικών επιχειρήσεων για μερίδιο από την πίτα, αλλά και των μεγάλων εργοληπτικών. Μάλιστα δημιουργεί κρατικές εταιρείες (ΑΣΠΡΟ-ΦΟΣ, ΕΤΕΚΑ, ΔΕΠΑΝΟΜ, ΕΚΕΤΕ κλπ) που «στό-χο» έχουν αφενός να αυξήσουν την προστιθέμενη αξία στην Ελλάδα και αφετέρου να μεταφέρουν και να απορροφήσουν τεχνογνωσία, αφού οι πε-ρισσότεροι εργολάβοι δεν φαίνονται διατεθειμέ-νοι να επενδύσουν σοβαρά σε αυτήν. Σύντομα, «το όνειρο των μικρομεσαίων» πνίγεται στο βάλτο της αποδιοργάνωσης και υποβάθμισης των κρα-τικών εταιρειών(με τις ευλογίες των κυβερνήσε-ων 1984-1992) και η «τάξη» αποκαθίσταται με μία νέα ισορροπία μεταξύ των ξένων και των Ελλήνων μεγαλοεργολάβων που αυξάνουν το μερίδιό τους κυρίως σε έργα πολιτικού μηχανικού (πχ φράγμα-τα Σμόκοβου και Θησαυρού, σήραγγες εκτροπής Αχελώου Συκιάς και Μεσοχώρας) χωρίς όμως να μπορούν ακόμη να κινηθούν αυτόνομα σε έργα τε-χνολογίας ( πχ θερμοηλεκτρικά, υδροηλεκτρικά, φυσικό αέριο, διυλιστήρια, ορυχεία, επεξεργασία λυμάτων). Παράλληλα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δι-αλύει τη ΜΟΜΑ, ανοίγοντας ένα σημαντικό πεδίο δραστηριότητας στις ε.κ.ε όλων των κατηγοριών. Πάντως, ανεξάρτητα από τη κατάληξη του πειράμα-

�τος της «ελληνοποίησης»,την περίοδο αυτή και μέσα σε αυ-τές τις κρατικές εταιρείες δι-αμορφώνεται ένα τεχνικό δυ-ναμικό που αποκτά γνώση και εμπειρία σε βιομηχανικά-ενερ-γειακά έργα, ένα μεγάλο μέρος του οποίου στελεχώνει σήμε-ρα αρκετές θέσεις σε ιδιωτικές ή δημόσιες τεχνικές και κατα-σκευαστικές δομές.

Την ίδια περίοδο η κατα-στροφή ή αποδιάρθρωση των μεγάλων κατασκευαστι-κών της προηγούμενης δεκα-ετίας, φέρνει στο προσκήνιο νέες ισχυρές κατασκευαστικές εταιρείες, που έχουν στηριχτεί και αναπτυχθεί στην εσωτερι-κή αγορά, δεν έχουν επεκτα-θεί στο εξωτερικό, μερικές από τις οποίες μέσα από μια συνεχή συγκέντρω-ση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου χαρακτηρί-ζουν σήμερα τη μονοπωλιακή συγκρότηση του κλάδου(ΑΚΤΩΡ, ΑΕΓΕΚ, ΑΘΗΝΑ, ΑΤΤΙΚΑΤ, ΒΙΟ-ΤΕΡ, ΜΗΧΑΝΙΚΗ).

Το «μεγάλο άλμα»

Στην αυγή της δεκαετίας του ’90 στη δομή του κλάδου διακρίνουμε:

• Περί τις είκοσι μεγάλες κατασκευαστικές με ίδια κεφάλαια από 100 έως 500 εκ. δρχ.

• Περίπου τριακόσιες μεσαίες ή μικρομεσαίες επι-χειρήσεις με υπόσταση ΑΕ ή ΕΠΕ

• Μία πλειάδα ατομικών εργοληπτικών επιχειρή-σεων, που στηρίζονται σε 2-3 στελέχη, κατέχουν ελάχιστο ή και μηδενικό τεχνικό εξοπλισμό και χρησιμοποιούν κυρίως υπεργολάβους ώστε να μην επιβαρύνονται με μεγάλα λειτουργικά έξο-δα. Ένα σημαντικό τμήμα αυτών δρα καθαρά παρασιτικά στο κύκλωμα της κατασκευής.

Δορυφορικά σε όλους τους παραπάνω έχει ανα-πτυχθεί ένα πλήθος εμπειροτεχνών μικρο-εργολά-βων (μπετατζήδες, σιδεράδες, χτίστες, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κλπ) που στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι αυτοαπασχολούμενοι με προσωπικό.

Οι ε.κ.ε. έχουν αποκομίσει μεγάλα κέρδη από τα έργα που χρηματοδοτήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο και τα Κοινοτικά κονδύλια, όμως οι πε-ρισσότερες από αυτές(κυρίως από τη δεύτερη και τρίτη κατηγορία) δεν τα έχουν επανεπενδύσει σε μηχανικό εξοπλισμό ή τεχνογνωσία, δηλαδή στον κατ’ εξοχήν τομέα τους, αλλά στην «καλλίτερη» περίπτωση σε άλλους τομείς.

Το τέλος της 10-ετίας βρί-σκει δυναμωμένες αρκετές ε.κ.ε., κυρίως από την πρώ-τη ομάδα, τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε στελέχη , όμως οι δυνατότητές τους (ανεκτέ-λεστο, πιστοληπτική ικανότη-τα, μηχανολογικός εξοπλισμός κλπ.) απέχουν από το επίπεδο που απαιτούν το Διευθυντήριο των Βρυξελλών και οι Ευρω-παϊκές Τράπεζες για τα νέα μεγάλα έργα που πρόκειται να χρηματοδοτήσουν.

Κάποιες από αυτές έχουν συσσωρεύσει κεφάλαιο που πλεονάζει. Έτσι αρχίζει ο πρώ-τος κύκλος των συγχωνεύσε-ων. Δημιουργούνται μεγάλα κατασκευαστικά συγκροτήμα-τα όπως :

ΕΛΤΕΧ : (ΑΚΤΩΡ, ΕΛΛ. ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ, ΤΕΒ)

JP-ΑΒΑΞ : (JP HELLAS, ΑΒΑΞ, ΖΕΥΣ)

ΑΕΓΕΚ : (ΑΕΓΕΚ, ΜΕΤΩΝ, ΕΚΤΕΡ, ΕΝΕΤ)

Μία σειρά μικρότερες εταιρείες εξωθούνται εκ των πραγμάτων σε «συνενώσεις» της τελευταί-ας στιγμής μόνο και μόνο για να μην μείνουν έξω από το χρηματιστηριακό παιγνίδι αφενός ή κάτω από το κράτος της απόγνωσης για τις επερχόμε-νες εξελίξεις στον κλάδο αφετέρου, (ΓΕΚΑΤ, ΓΝΩ-ΜΩΝ, ΤΕΓΚ, ΕΥΡΩΠ.ΤΕΧΝΙΚΗ, ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ, ΚΑ-ΜΑΤΑΚΗΣ, ΕΡΓΑΣ κ.α.) και οι οποίες καταρρέουν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 η βιομηχα-νία των κατασκευών μπορούμε να πούμε ότι χα-ρακτηρίζεται από τα ακόλουθα:

α) Τη χρηματιστηριακή έκρηξη (εισαγωγή στο χρηματιστήριο, αυξήσεις κεφαλαίου) και τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού, που τροφο-δοτούν τις μεγάλες τεχνικές εταιρείες με φθη-νό χρήμα.

β) Την έναρξη και εκτέλεση στη χώρα μεγάλων έργων υποδομής ( ΜΕΤΡΟ, ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ , ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ, ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ κλπ ).

γ) Τη νέα οικοδομική έκρηξη (εκτεταμένες πα-ροχές στεγαστικών δανείων) και την εμφάνιση του real estate στην Ελλάδα.

δ) Την εισροή μεγάλων κυμάτων μεταναστών που τροφοδοτούν την αγορά εργασίας στις κατα-σκευές με φτηνό εργατικό δυναμικό συμπιέζο-ντας ταυτόχρονα τα μεροκάματα των Ελλήνων εργατών και ανατροφοδοτούν την επεκτατική τάση της περιόδου στην ανέγερση κατοικιών,

ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ�

είτε ως εργάτες χαμηλού κόστους είτε ως κα-ταναλωτές (αγοραστές –ενοικιαστές διαμερι-σμάτων).

ε) Την αθρόα παροχή δανείων από το πλεο-νάζον χρηματιστικό κεφάλαιο που με αυτόν τον τρόπο διεισδύει δυναμικά στον κλάδο των κατα-σκευών και όχι μόνο. Μια εικόνα της διείσδυσης του χρηματιστικού κεφαλαίου στον κλάδο των κα-τασκευών μπορούν να μας δώσουν τα παρακάτω ποσοστά συμμετοχής τραπεζών στο μετοχικό κε-φάλαιο των κατασκευαστικών ομίλων:

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: ΑΕΓΕΚ 2,09%, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ < 5%.

ALPHA BANK: ΑΕΓΕΚ 10,1%,ΒΙΟΤΕΡ 5,56%, ΓΕΝΕΡ, ΔΟΜ.ΚΡΗΤΗΣ <5%

ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ: ΔΙΕΚΑΤ 10,62%.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΕΛΛΑΚΤΩΡ <5%.

Αν δε, θεωρήσουμε και τον δανεισμό, η διείσδυ-ση στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερη.

Την ίδια περίοδο, η ανάθεση των έργων με τον λεγόμενο «μαθηματικό τύπο» (η ανάθεση των έρ-γων δεν γίνεται μειοδοτικά αλλά στη μέση έκπτωση μεταξύ των διαγωνιζόμενων) , το φτηνό χρήμα και το φτηνό εργατικό δυναμικό διαμορφώνουν στις μεγάλες τεχνικές εταιρείες υψηλό για τα ευρωπα-ϊκά δεδομένα μέσο συντελεστή κέρδους γύρω στο 12%, ( τη στιγμή που στην Δ. Ευρώπη κυμαίνεται περίπου στο 3% έως 6% ), συνεπώς και σημαντική συσσώρευση κεφαλαίου.

Η κατάσταση αυτή διατηρείται σε γενικές γραμ-μές μέχρι και τα τέλη περίπου της δεκαετίας του 2000, με τα Ολυμπιακά και τα λεγόμενα «αυτοχρη-ματοδοτούμενα» έργα να συμβάλλουν καθοριστι-κά στη γενική τάση, με τέσσερα ιδιαίτερα όμως χαρακτηριστικά :

α) Την ένταση του ανταγωνισμού, της συγκέ-ντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφα-λαίου, που εκφράζεται αφενός με εξαγορές-απορροφήσεις μικρότερων ή πιο αδύνατων κατασκευαστικών εταιρειών, με αποτέλεσμα σήμερα αφενός να υφίστανται τρεις μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι ΕΛΛΑΚΤΩΡ , JP-ΑΒΑΞ , ΓΕΚΤΕΡΝΑ και μερικοί μικρότεροι ΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΑΕΓΕΚ, ΑΤΤΙΚΑΤ ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, (εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κι αυτός ο αριθμός είναι μεγάλος για την πραγματικότητα της Ελλη-νικής αγοράς), αφετέρου δε με την καταστροφή μιας σειράς παραδοσιακών ε.κ.ε που αναπτύ-χθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες όπως ΤΕ-ΧΝΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ, ΕΡΓΑΣ, ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ, ΤΕΓΚ, ΓΝΩΜΩΝ κλπ.

β) Την επέκταση των μεγάλων κατασκευαστι-κών ομίλων στο εξωτερικό, αυτόνομα ή σε συνεργασία με αλλοδαπές κατασκευαστικές (Ρουμανία, Ουκρανία, Πολωνία, Εμιράτα, Ιορ-δανία Συρία, Κατάρ, Αλβανία, Κύπρος, Αιθιο-πία κλπ). Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το 45% του κύκλου εργασιών του ομίλου JP-ΑΒΑΞ υλοποιείται στο εξωτερικό, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ είναι 33% και για την ΑΕΓΕΚ περίπου 10%. Παράλληλα δρα-στηριοποιούνται στο εξωτερικό και οι όμιλοι της ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, της ΕΔΡΑΣΗΣ και της ΤΕΧΝΙ-ΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ(ΜΟΧΛΟΣ).

γ) Την εμφάνιση και δραστηριοποίηση στην Ελ-λάδα μεγάλων Ευρωπαϊκών κατασκευαστικών ομίλων όπως (πέραν του γερμανικού HOCHTIEF ο οποίος είχε εγκατασταθεί από το 1990 για τη κατασκευή του Αεροδρομίου στα Σπάτα και των ιταλικών IMPREGILO και ANSALDO), οι γαλλι-κοί VINCI(ΜΕΤΡΟ, ΓΕΦΥΡΑ) και SUEZ, οι ισπα-νικοί ACS και DRAGADOS, οι ιταλικοί EDISON και SELLI ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε η άφι-ξη του Κορεάτικου SKE&C. Η δραστηριοποίη-σή τους στην χώρα επιβλήθηκε από την Ε.Ε. και τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες και υλοποιήθηκε από τις Ελληνικές κυβερνήσεις της τελευταί-ας δεκαετίας, θεσπίζοντας απαιτήσεις για την εκτέλεση των μεγάλων έργων που ουσιαστικά φωτογράφιζαν τις δυνατότητές τους, ενώ απέ-κλειαν ταυτόχρονα τις ε.κ.ε. από αυτοδύναμη συμμετοχή, έστω και με τη μορφή μεταξύ τους κοινοπραξιών, ακόμα και για οδικά έργα, ένα από τα βασικά πεδία δραστηριότητάς τους! Εί-ναι χαρακτηριστικό ότι αντίστοιχο και δυσκο-λότερο έργο των οδικών αξόνων, η Εγνατία Οδός, κατασκευάστηκε σχεδόν αποκλειστικά από Ελληνικές εταιρείες.

δ) Μια συνεχή διαδικασία αποειδίκευσης της εργασίας, που συντελείται σε διάφορους το-μείς των κατασκευών, όπου η χρήση μηχανικού εξοπλισμού παραμερίζει τον ειδικευμένο τεχνί-τη και απαιτεί ανειδίκευτους εργάτες, μειώνο-ντας ταυτόχρονα το κόστος κατασκευής. Ένα απλό παράδειγμα αποτελεί η εκτόπιση του τε-χνίτη καλουπατζή με τη χρήση του μεταλλό-τυπου στα μεγάλα δομικά έργα και η αντικα-τάστασή του από ανειδίκευτους εργάτες κάτω από έναν εργοδηγό.

Ρίχνοντας μια ματιά στη σημερινή δομή των ομίλων στο χώρο των κατασκευών παρατηρούμε ότι οι δραστηριότητές τους έχουν επεκταθεί και σε τομείς πέραν της κατασκευής όπως παραγω-γή Ενέργειας, Βιομηχανία, Εξόρυξη, Real Estate, Ξενοδοχεία. Ενδεικτικά παραθέτουμε για κάποι-ους από τους μεγαλύτερους ομίλους τις πιο σημα-ντικές συγχωνεύσεις - εξαγορές, ενώ εμφανίζουν

�

και αρκετές συμμετοχές σε διάφορες παρεμφερείς εταιρίες ή κοινοπραξίες (Πίνακας 1). Παράλληλα, έχουν προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις σταθε-ρού κεφαλαίου (μηχανολογικό εξοπλισμό, κτίρια, εγκαταστάσεις, νέες τεχνολογίες κλπ) και τεχνο-γνωσία για τα έργα αιχμής της τελευταίας περιό-δου (υπόγεια έργα, σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, γέφυρες, εκτεταμένα δίκτυα αυτοματισμών κλπ), καθώς επίσης και στη λειτουργία και συντήρηση μεγάλων έργων (Αεροδρόμιο, Αττική οδός, Εγνα-τία, ΠΑΘΕ),υποκαθιστώντας κρατικές δραστηρι-ότητες και δομές.

Στον πίνακα 2 καταγράφεται η κεφαλαιοποί-ηση των εισηγμένων κατασκευαστικών εταιρει-ών στο Χ.Α.Α.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι σήμερα οι με-γάλοι ελληνικοί κατασκευαστικοί όμιλοι, σε έργα αντίστοιχα με το μέγεθός τους, μπορούν να αντα-γωνιστούν στα ίσα τους ξένους τόσο σε θέματα ποιότητας και πολυπλοκότητας, όσο και σε κό-

στος κατασκευής, διαθέτουν δε υψηλής στάθμης και εμπειρίας τεχνικό και εργατικό δυναμικό. Βέ-βαια στο εξωτερικό υστερούν έναντι των ξένων σε θέματα «δημοσίων σχέσεων» και πολιτικών δια-συνδέσεων, γεγονός που δυσχεραίνει τη γρήγο-ρη επέκτασή τους.

Στον πίνακα 3 παραθέτουμε τον κύκλο εργασι-ών (τζίρο) σε επίπεδο ομίλων, τα κέρδη προ φό-ρων και το ποσοστό κέρδους για τις μεγαλύτερες ε.κ.ε, εισηγμένες στο Χ.Α.Α., κατά την τελευταία πενταετία (2004 έως 2008).Από τα στοιχεία του πί-νακα προκύπτουν τα εξής,

α) Αν και το χρονικό διάστημα είναι μικρό, εί-ναι φανερή η πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους(τελευταία γραμμή του πίνακα),ενώ ο κύ-κλος εργασιών έχει περίπου διπλασιαστεί. Η πτω-τική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους όμως, αντισταθμίζεται από τη μάζα των κερδών για τους μεγάλους ομίλους, όπως προκύπτει από τα στοι-χεία του πίνακα 3.

β) Οι τρεις μεγαλύτεροι όμιλοι, το 2008, συγκε-ντρώνουν το 70% του τζίρου και το 80% περίπου της μάζας του κέρδους προ φόρων των εισηγμέ-νων στο Χ.Α.Α. κατασκευαστικών εταιρειών .

γ) Η όξυνση του ανταγωνισμού την πενταετία 2004-2008, είχε ως αποτέλεσμα από τις 18 εισηγ-μένες στο Χ.Α.Α. εταιρείες που δραστηριοποιούνται την περίοδο αυτή, το 2008 δύο (ΓΕΝΕΡ, ΔΙΕΚΑΤ) να έχουν ουσιαστικά καταρρεύσει, τρεις (ΜΕΣΟΧΩΡΙ-ΤΗΣ, ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ, ΑΕΓΕΚ) να αντιμετωπίζουν σο-βαρά οικονομικά προβλήματα που καθιστούν δυ-σοίωνο το άμεσο μέλλον τους και την ΑΘΗΝΑ να εξαγοράζεται από τον όμιλο JP-ΑΒΑΞ.

δ) Προκύπτει επίσης πόσο «γόνιμο» ήταν το 2004 για τις μεγάλες ε.κ.ε. τόσο από το ποσοστό όσο και από τη μάζα του κέρδους προ φόρων σε σχέση με τον κύκλο εργασιών τους.

ε) Σύμφωνα με το Μητρώο Εργοληπτικών Επι-χειρήσεων (ΜΕΕΠ) του ΥΠΕΧΩΔΕ (πίνακας 4), δρα-

ΕΛΛΑΚΤΩΡ JP-ΑΒΑΞ ΑΤΤΙΚΑΤ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑΑΚΤΩΡ JP HELLAS ΑΤΤΙΚΑΤ ΜΗΧΑΝΙΚΗΑΕ ΓΕΚ

ΕΛΛ.ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ ΑΒΑΞ ΣΙΓΑΛΑΣ ΘΟΛΟΣΑΕ ΤΕΡΝΑ

ΤΕΒ ΕΤΕΘ ΑΤΕΜΚΕ ΕΛΛ.ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΙΑ ΑΕ ΕΡΜΗΣ

ΠΑΝΤΕΧΝΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΗΛΜΕΚΑΕ ΜΑΡΜΑΡΑΚΑΒΑΛΑΣ ΚΕΚΡΟΨ

ΤΟΜΗ ΑΙΧΜΗ ΗΧΟΠΛΑΣΤ 4ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

ΚΑΣΤΩΡ ΕΤΕΚΑΕ

ΕΛΛ.ΛΑΤΟΜΕΙΑ

ΗΛΕΚΤΩΡ

REDS

ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

(Πίνακας 2)ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ

(Πίνακας 1). Η σημερινή δομή των Κατασκευαστικών Ομίλων

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗΕΛΛΑΚΤΩΡ 948,73 εκατομ. €ΓΕΚΤΕΡΝΑ 441,44JP-ΑΒΑΞ 244,61

ΜΗΧΑΝΙΚΗ 107,10ΑΕΓΕΚ 69,93

ΤΕΧΝ.ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 67,91ΚΛΟΥΚΙΝΑΣ-ΛΑΠΠΑΣ 56,68

ΙΝΤΡΑΚΑΤ 55,99ΑΤΤΙΚΑΤ 34,29ΒΙΟΤΕΡ 23,21ΑΘΗΝΑ 20,64ΕΔΡΑΣΗ 12,24ΕΚΤΕΡ 11,25

ΔΟΜΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ 8,98ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ 8,51

ΑΦΟΙ ΜΕΣΟΧΩΡΙΤΗ 2,64ΔΙΕΚΑΤ 1,79

ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ10

στηριοποιούνται στον κλάδο των κατασκευών 9.508 εργοληπτικές, εκ των οποίων 650 περίπου είναι ΑΕ και ΕΠΕ. Παράλληλα με αυτές δραστηριοποιού-νται επίσης άλλες 89.000 επιχειρήσεις (διαθέσιμα στοιχεία ΕΣΥΕ 2002) συμπεριλαμβανομένων των οικοδομικών, οι περισσότερες από τις οποίες λει-τουργούν ως υπεργολάβοι. Ο ετήσιος συνολικός κύκλος εργασιών του κλάδου τα τελευταία χρόνια ανέρχεται σε 14 δις ευρώ, αξία παραγωγής 18,6 δις ευρώ (περίπου το 8,5% του ΑΕΠ).

Τα προηγούμενα, σε συνδυασμό με τα στοιχεία του πίνακα 3, φανερώνουν τον βαθύ μονοπωλιακό χαρακτήρα του κλάδου των κατασκευών αφού:

• οι 16 εισηγμένες στο Χ.Α.Α. πραγματοποιούν (στοιχεία 2008) το 36,3% του συνολικού τζίρου του κλάδου, ενώ

• οι 3 μεγαλύτεροι κατασκευαστικοί όμιλοι ( ΕΛ-ΛΑΚΤΩΡ, JP-ΑΒΑΞ, ΓΕΚΤΕΡΝΑ) πραγματοποιούν το ίδιο έτος το 26% περίπου του συνολικού κύ-κλου εργασιών του κλάδου.

Ο αριθμός των εργαζόμενων στις κατασκευές ανέρχεται σε 386.900 (ΕΣΥΕ 2008), οι οποίοι κα-τανέμονται ως εξής:

•Αυτοαπασχολούμενοι 58.200

•Αυτοαπασχολούμενοι με προσωπικό 47.800

•Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση 7.600

•Μισθωτοί/ημερομίσθιοι 273.300

Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνεται το τμήμα της εργατικής τάξης (εργάτες, τεχνίτες, χει-ριστές, υπάλληλοι γραφείου χαμηλών βαθμίδων) που δουλεύει στη κατασκευαστική βιομηχανία. Προ-σπαθώντας να προσεγγίσουμε αριθμητικά το μέ-γεθός της, αξιολογώντας και λαμβάνοντας υπόψη και τα στοιχεία του μορφωτικού επιπέδου, καθώς η ΕΣΥΕ δεν κάνει σαφή διαχωρισμό, θα μπορού-σαμε να εικάσουμε ότι ανέρχεται περίπου σε 150 έως 190 χιλιάδες άτομα. Ερωτηματικό παραμένει πάντως ο αριθμός των ξένων εργατών «παράνο-μων» και ανασφάλιστων στο μεγαλύτερο ποσο-στό, ο οποίος κατά τη γνώμη μας είναι σημαντικός (αρκετές δεκάδες χιλιάδες), αποτελεί το πιο ευά-λωτο και σκληρά εκμεταλλευόμενο δυναμικό και το μεγαλύτερο μέρος του εμφανίζεται κυρίως στις

ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣΑ1 1.659

Α2 2.138

1η 3.030

2η 2.055

3η 379

4η 138

5η 58

6η 37

(Πίνακας 4) - ΚΑΤΑΤΑΞΗ & ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

2008 2007 2006 2005 2004

τζιρος κερδηποσοστό

κέρδους %τζιρος κερδη

ποσοστό κέρδους %

τζιρος κερδηποσοστό

κέρδους %τζιρος κερδη

ποσοστό κέρδους %

τζιρος κερδηποσοστό

κέρδους %

ΕΛΛΑΚΤΩΡ 1.913.000 174.719 9,13 900.000 165.784 18,42 700.000 80.218 11,46 600.000 106.170 17,70 775.000 120.541 15,55

JP-ΑΒΑΞ 990.000 28.261 2,85 680.000 33.221 4,89 360.000 28.169 7,82 357.000 20.316 5,69 470.000 39.375 8,38

ΓΕΚΤΕΡΝΑ 670.000 29.154 4,35 416.450 32.981 7,92 313.163 24.645 7,87 245.209 23.012 9,38 428.000 64.091 14,97

ΜΗΧΑΝΙΚΗ 231.000 45.288 19,61 226.000 71.616 31,69 166.700 33.842 20,30 116.900 26.668 22,81 120.000 20.918 17,43

ΑΤΤΙΚΑΤ 250.000 -3.712 -1,48 180.300 5.919 3,28 132.000 3.968 3,01 68.800 1.556 2,26 58.860 -2.097 -3,56

ΑΕΓΕΚ 135.517 -58.438 -43,12 184.222 -35.195 -19,10 195.172 -38.129 -19,54 286.920 1.064 0,37 253.737 4.625 1,82

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ 6.566 -11.091 -168,92 26.618 -2.039 -7,66 20.451 -3.233 -15,81 36.164 -4.810 -13,30 25.273 4.728 18,71

ΙΝΤΡΑΚΑΤ 189.000 1.665 0,88 152.000 1.693 1,11 103.700 -2.610 -2,52 42.470 800 1,88 46.830 8.940 19,09

ΜΟΧΛΟΣ 153.500 7.489 4,88 152.070 7.705 5,07 365.270 3.590 0,98 329.180 -21.816 -6,63 382.660 11.492 3,00

ΑΘΗΝΑ 237.122 -7.450 -3,14 180.144 -3.515 -1,95 150.000 1.252 0,83 115.163 -12.168 -10,57 186.728 7.137 3,82

ΜΕΣΟΧΩΡΙΤΗΣ 18.905 -3.700 -19,57 33.625 2 0,01 29.862 617 2,07 23.625 697 2,95 21.089 164 0,78

ΕΚΤΕΡ 15.620 1.350 8,64 7.514 2.459 32,73 8.489 2.233 26,30 25.566 1.699 6,65 42.687 4.335 10,16

ΓΕΝΕΡ 1 -685 -68500 1.097 -1.485 -135,37 5.152 -16.860 -327,25 16.045 -666 -4,15 36.971 4.614 12,48

ΔΙΕΚΑΤ 98.697 -10.835 -10,98 88.700 7.353 8,29 95.651 2.780 2,91 123.737 8.827 7,13

ΒΙΟΤΕΡ 67.140 1.513 2,25 72.550 3.185 4,39 77.950 3.518 4,51 75.700 1.500 1,98 107.320 9.441 8,80

ΕΔΡΑΣΗ 108.150 -7.511 -6,94 121.640 2.799 2,30 118.750 2.562 2,16 84.120 3.311 3,94 112.670 3.494 3,10

ΔΟΜ. ΚΡΗΤΗΣ 20.811 -182 -0,87 13.292 6.832 51,40 14.771 4.065 27,52 18.226 2.399 13,16 23.617 1.704 7,22

ΚΛ. ΛΑΠΠΑΣ 76.871 9.897 12,87 64.003 21.861 34,16 56.683 16.769 29,58 50.653 8.748 17,27 46.998 6.455 13,73

ΣΥΝΟΛΟ 5.083.203 206.567 4,06 3.510.222 302.988 8,63 2.906.813 151.969 5,23 2.587.392 161.260 6,23 3.262.177 318.784 9,77

(Πίνακας 3) - Αποτελέσματα σε επίπεδο ομίλων σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά ΠρότυπαΚέρδη (ζημιές) προ φόρων ποσά σε χιλιάδες ευρώ

11μικρές και μεσαίες εται-ρείες του κλάδου.

Οι Έλληνες και ξένοι εργατοτεχνίτες που συ-γκεντρώνονται στα με-γάλα εργοτάξια της χώ-ρας, που εργάζονται σε πολύωρες βάρδιες, κα-τοικούν σε οικισμούς κλπ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν το βιομη-χανικό προλεταριάτο της εργατικής τάξης στη βιο-μηχανία των κατασκευ-ών, με την παρατήρηση της κατά διαστήματα γε-ωγραφικής μετακίνησης, αυξομείωσης και ανακα-τανομής τους, γεγονός που βάζει κάποια προβλή-ματα στην οργάνωσή τους.

Συγκρούσεις και ανταγωνισμός

Προσπαθώντας να σκιαγραφήσουμε το τοπίο στο άμεσο μέλλον , θα μπορούσαμε να σημειώ-σουμε τα ακόλουθα,

α) Σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή των μεγάλων οδικών αξόνων (ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ, Ε65, ΕΛΕΥΣΙΝΑ-ΠΥΡ-ΓΟΣ, ΡΑΧΕΣ-ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, ΚΟΡΙΝΘΟΣ- ΚΑΛΑΜΑΤΑ),η εκτέλεση των οποίων γίνεται κάτω από το καθε-στώς της «αυτοχρηματοδότησης», του ΜΕΤΡΟ Αθη-νών και Θεσσαλονίκης, σταθμών ηλεκτροπαραγω-γής στη Στερεά Ελλάδα και Κρήτη.

Τα σημαντικότερα νέα έργα μέσα στην ελληνική επικράτεια που προγραμματίζονται αφορούν στις ΥΠΟΔΟΜΕΣ (επεκτάσεις ΜΕΤΡΟ Αθηνών και Θεσ-σαλονίκης, επεκτάσεις Αττικής Οδού, σιδηροδρομι-κό δίκτυο Πελοποννήσου), στην ΕΝΕΡΓΕΙΑ(σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, αναβαθμίσεις διυλιστηρίων, αγωγοί και δίκτυα φυσικού αερίου και πετρελαί-ου, ήπιες και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας),στη Διαχείριση Απορριμμάτων και Υδάτινων πόρων.

Μια σειρά μικρότερων δημόσιων έργων καθώς και τα ΣΔΙΤ (έργα με συγχρηματοδότηση Δημόσι-ου και Ιδιωτικού τομέα, επί της ουσίας εκχώρηση στον ιδιωτικό τομέα δραστηριοτήτων του δημόσι-ου) φαίνεται ότι προς το παρόν στην πλειονότητά τους μάλλον θα καθυστερήσουν λόγω της «οικο-νομικής κρίσης». Όσον αφορά στα ΣΔΙΤ οι τράπε-ζες εμφανίζονται διστακτικές να χρηματοδοτήσουν έργα που η αποπληρωμή τους εξαρτάται από ένα υπερχρεωμένο κράτος. Μέχρι σήμερα έχουν προκη-ρυχθεί 15 έργα ΣΔΙΤ, μόνο σε δύο από αυτά έχουν ανακηρυχθεί προσωρινοί ανάδοχοι χωρίς να έχουν ξεκινήσει εργασίες κατασκευής, ενώ κάποια ακυ-

ρώθηκαν.

β) Ξένα μονοπωλιακά συγκροτήματα είναι ήδη εγκατεστημένα στη χώρα (VINCI, DRAGADOS, ACS, HOCHTIEF, ANSALDO κλπ), συμμετέχοντας σε κοινο-πραξίες με τα Ελληνικά, στα μεγάλα τεχνικά έργα. Χαρακτηριστικά αναφέ-ρουμε:

• ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ (Κ/ΞΙΑ DRAGADOS, ACS, FEROVIA, ΓΕΚΤΕΡΝΑ)

• ΡΑΧΕΣ-ΘΕΣ/ΝΙΚΗ (Κ/ΞΙΑ HOCHTIEF, VINCI, JP-ΑΒΑΞ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΑΕΓΕΚ)

• ΜΕΤΡΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ (Κ/ΞΙΑ ANSALDO, IMPREGILO, ΑΕΓΕΚ).

Παρά τις φαινομενικές συμμαχίες, ο ανταγω-νισμός είναι σκληρός μερικές φορές και μέσα στις ίδιες τις κ/ξίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα απο-τελεί η ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ όπου, Έλληνες και ξένοι «με το καλημέρα» τραβήχτηκαν επί δύο χρόνια στα διαι-τητικά δικαστήρια για τις αρμοδιότητες και υπο-χρεώσεις τους στα πλαίσια της κ/ξίας(δηλαδή για το μοίρασμα του έργου), με αποτέλεσμα την ισό-χρονη καθυστέρηση της έναρξης των εργασιών κατασκευής, με την ανοχή του κράτους!

Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο και μεσούσης της «οικονομικής κρίσης» που στενεύει τα περιθώρια άμεσης επέκτασης των κύκλων εργασιών, καθώς διαφαίνεται ότι «παγώνουν» προσωρινά και μια σειρά έργων στο εξωτερικό, πιστεύουμε ότι τα φαινόμενα που θα χαρακτηρίσουν τη συσσώρευση του κεφαλαίου το προσεχές διάστημα θα είναι:

• Η όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε Ελ-ληνικούς καθώς και Ελληνικούς και Ξένους Ομί-λους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για το μοίρασμα των έργων αλλά και την επέκτασή τους, ανεξάρτητα των τρεχουσών συνεργασι-ών, οι οποίες στην ουσία τους αποτελούν προ-ϊόντα πρόσκαιρων συμβιβασμών. Ένδειξη της κατάστασης αυτής αποτελεί η περίπτωση της ΑΕΓΕΚ, η οποία για να αντιμετωπίσει τα οικο-νομικά της προβλήματα «χτύπησε» πρόσφατα δύο μεγάλες εργολαβίες στην Εγνατία και τρεις στη δυτική Ελλάδα με εκπτώσεις από 45% έως και 52%, αφήνοντας τους τρεις μεγάλους ομί-λους εκτός.

• Η συνέχιση της συγκέντρωσης και συγκε-ντροποίησης του κεφαλαίου μέσω της συγχώ-νευσης ακόμα και μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, ιδιαίτερα μεταξύ αυτών που έχουν κά-

ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ1�

ποιες συμπληρωματικές δραστηριότητες, ώστε να πετύχουν οικονομίες κλίμακας μειώνοντας τα γενικά τους έξοδα, βελ-τιστοποιώντας την αξι-οποίηση του σταθερού κεφαλαίου και αυξάνο-ντας το ειδικό τους βά-ρος στον ανταγωνισμό με τους ξένους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ήδη η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ κατέχει το 22% της ΑΤΤΙΚΑΤ, η ΑΕΓΕΚ το 13,18% της ΕΚΤΕΡ, ενώ σε Ευρωπαϊκό επί-πεδο η τάση διαφαίνε-ται από την πρόσφατη εξαγορά εκ μέρους της DRAGADOS του 30% του μετοχικού κεφαλαίου της HOCHTIEF. Στα πλαί-σια αυτά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το εν-δεχόμενο ακόμα και εξαγοράς (μερικής ή ολι-κής) Ελληνικών μονοπωλιακών ομίλων από αντίστοιχους του εξωτερικού.

• Η ένταση του ανταγωνισμού στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τη μονοπωλιακή συγκρότη-ση του κλάδου θα οδηγήσει σε κατάρρευση ή αποδιάρθρωση μεγάλων ή/και μεσαίων ε.κ.ε. και σε καταστροφή πολλών μικρών και ατομι-κών εργοληπτικών επιχειρήσεων. Χαρακτηρι-στικό παράδειγμα αποτελεί το έτος 2005, κατά τη διάρκεια του οποίου υπήρξε σημαντική κα-θυστέρηση στην έναρξη νέων έργων (κυβερνη-τική αλλαγή το 2004 και τροποποίηση της νομο-θεσίας δημοσίων έργων) με αποτέλεσμα μόνο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και Κεντρικής Μακεδονίας, να κλείσουν περί τις 300 μικρές κατασκευαστικές επιχειρήσεις.

• Η προσπάθεια παραπέρα επέκτασης των Ελλη-νικών ομίλων στο εξωτερικό, στην κατεύθυνση να εδραιώσουν τη θέση τους στον εσωτερικό και διεθνή ανταγωνισμό, αλλά και σαν αντί-βαρο στην ενδεχόμενη μείωση των δημόσιων

επενδύσεων λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης της χώρας. Το Διεθνές Νομισματι-κό Ταμείο στην πρόσφατη έκ-θεσή του(Μάιος 2009) προβλέ-πει ότι το δημόσιο έλλειμμα της χώρας θα φτάσει στο 7% του ΑΕΠ το 2010, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης θα μειωθεί κατά 2% το 2009. Είναι φανερό ότι τέτοια μεγέθη είναι δύσκολο να καλυφθούν μόνο μέσω της αύξησης της άμεσης και έμμε-σης φορολογίας. Από την άλλη πλευρά, το μέγεθος της εγχώ-ριας αγοράς στις κατασκευές καθίσταται πλέον μικρό τόσο όσον αφορά στον αριθμό των ε.κ.ε., αλλά και για τις δυνα-τότητες και ανάγκες των μο-νοπωλιακών ομίλων.

• Το χτύπημα της ζωντανής εργασίας στον κλά-δο (εντατικοποίηση, αύξηση ωρών εργασίας, μείωση προσωπικού, χαμηλά μεροκάματα, απο-ειδίκευση) στην κατεύθυνση αύξησης των κερ-δών και αντιστάθμισης της πτωτικής τάσης του μέσου ποσοστού κέρδους.

• Την πλήρη εξάρτηση από τους μεγάλους ομί-λους μιας σειράς μικρότερων κατασκευαστικών εταιρειών, (που κινούνται δορυφορικά σε αυτές με τη μέθοδο της υπεργολαβίας), μέσα στα πε-ριθώρια του μονοπωλιακού κέρδους που τους επιτρέπουν, ανάλογα με τη συγκυρία.

Κλείνοντας τη συνοπτική αυτή παρουσίαση, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο κατασκευαστικός κλά-δος αποτελεί σημαντικό τμήμα της ελληνικής βιομη-χανίας (8,5% του ΑΕΠ, 273.000 εργατοτεχνίτες και υπάλληλοι) συγκριτικά και αναλογικά με άλλους κλάδους πχ μεταποίηση (17,5% του ΑΕΠ, 390.000 εργατοτεχνίτες και υπάλληλοι), χρησιμοποιεί ένα μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης (Έλληνες και ξένους) που εργάζονται μαζί σε σκληρές και αντί-ξοες συνθήκες και συγκεντρώνει στα μεγάλα ερ-γοτάξια ένα δυναμικό κομμάτι της.

ΑΝΑΦΟΡΕΣΑριθμητικά και στατιστικά στοιχεία πάρθηκαν από τις παρα-κάτω πηγές :1. www.capital.gr2. www.imerissia.gr3. www.statstics.gr ΕΣΥΕ4. www.theseis.com Α.Ταραπάγκος «Η βιομηχανία τεχνι-κών κατασκευών 1951-1984» τεύχος 18.

5. τα site των κατασκευαστικών ομίλων.6. www.ase.gr Χ.Α.Α.7. ΔΠΘ ηλεκτρονικό μουσείο πολιτικού μηχ/κου.8. www.ggde.gr ΥΠΕΧΩΔΕ

Βαγγέλης Μαθιός

Οι κάθε φορά κυβερνητικές επιθέσεις όπως εκδηλώνονται μέσα από τα αλλεπάλληλα κύματα των λεγόμενων αναδιαρθρώσεων, εκτός από την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και την περιθωριοποίηση των εργασιακών σχέσεων περιλαμβάνουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις-ανατροπές στο Ασφαλιστικό, επιμέρους τομέας του οποίου αποτελεί η πολιτική γύρω από τα ταμεία υγείας. Με τα τελευταία είναι συνδεδεμένες οι πολιτικές για το φάρμακο καθώς και το Ε.Σ.Υ. (αυτό που υπάρχει σήμερα).

Και τα δύο βρίσκονται στη κατεύθυνση της ιδιω-τικοποίησης και παραπέρα εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών υγείας. Οι κυβερνητικές προσπά-θειες ντύνονται κάθε φορά, με το κομψό φόρεμα του «νοικοκυρέματος», της ορθολογικοποίησης, ενάντια στην αποδιοργάνωση και την σπατάλη. Σύντομα βέβαια θα φανεί “πόσο γυμνός είναι ο Βασιλιάς”.

Οι κλάδοι υγείας των ταμείων είχαν το χαρα-κτηριστικό ότι έδιναν υποτυπώδεις έως ανεκτές παροχές υγείας ενώ συγχρόνως ήταν πλεονασμα-τικοί. Σκοπός των κάθε φορά νέων ρυθμίσεων εί-ναι αφενός η παραπέρα υποβάθμιση των παρο-χών, αφετέρου το πέρασμά τους σε ελλειμματική τροχιά, ώστε να θεσμοθετείται αυτόματα η ελαχι-στοποίηση του κόστους.

ΟΠΟΙΟΣ ΑΡΡΩΣΤΑΙΝΕΙ (ξανά) ΠΛΗΡΩΝΕΙ

Η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και του Σημίτη, κα-θώς και οι προηγούμενες , με κεντρικό σύνθημα “ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΕΚΤΗΜΕΝΑ”, που στον χώρο της υγείας εξειδικεύεται στο “Η ΥΓΕΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΠΟ-ΘΕΣΗ”, ή στο “ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑΤΡΟΥ-ΦΑΡ-

ΜΑΚΟΥ” που φτάνει μέχρι στο “ΟΠΟΙΟΣ ΑΡΡΩΣΤΑΙ-ΝΕΙ (ξανά) ΠΛΗΡΩΝΕΙ” ξηλώνει όλες τις εργατικές κατακτήσεις στον τομέα υγείας, καθώς αυτές δη-μιουργούν “αγκυλώσεις” και επιβαρύνουν το μη μισθολογικό κόστος εργασίας.

Η υπόθεση υγεία γίνεται ένας ακόμη αριθμός στα κοστολογικά τεφτέρια των Οικονομολόγων. Η ζωή, ο θάνατος, ο ανθρώπινος πόνος, ζυγιάζονται από τους ειδικούς -Μάνατζερ Υγείας- με ζύγι αφε-νός το κέρδος του κυκλώματος ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑ-ΝΙΑ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ - ΓΙΑΤΡΟΣ, αφε-τέρου με τα ΕΞΟΔΑ ΤΑΜΕΙΟΥ - ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΜΗ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

Η επιλογή πολιτικών Ανάλυσης Κόστους Οφέ-λους (Α. Κ. Ο.) σε κάθε κοινωνική διαδικασία εν-σωματώνει και επιβάλλει ένα ολόκληρο πλέγμα αξι-ών. Οπουδήποτε εφαρμοστεί η Α.Κ.Ο. σίγουρα θα επηρεάσει το σύνολο της κοινωνικής ζωής...

Δεν μπορούμε να διαμαρτυρόμαστε για το ρόλο και την επίδραση της διαφήμισης, τον καταναλω-τισμό, την αλαζονεία, την μετάβαση από την αρ-χιτεκτονική του Παρθενώνα στην αρχιτεκτονική του τσιμεντένιου κουτιού, την εμπορευματοποί-

ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ

ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ1�

ηση της υγείας (αποδεχόμενοι την κυρίαρχη ανά-λυση κόστους - οφέλους)... Όποιος πιστεύει ότι η υποχρέωση σε ένα κοινωνικό σύνολο προστατεύει αντί να περιορίζει την ατομική ελευθερία δεν μπο-ρεί να δέχεται την Α.Κ.Ο. Η ατομική ελευθερία προ-στατεύεται στο συναγωνισμό του είδους ομάδων, αυτές που επικρατούν είναι εκείνες που έχουν τα πιο αλτρουιστικά μέλη” (Κ. Ντάβος, καθ. Σχολής Δημ. Υγείας, University of California)

Στη χώρα μας το 90%-92% των ασφαλισμένων υγείας καλύπτονται από ΙΚΑ-ΤΕΒΕ και ΟΓΑ, οι Δη-μόσιοι υπάλληλοι από το Δημόσιο . Τα έσοδα των φορέων προέρχονται από τις εισφορές των ασφα-λιζόμενων, των εργοδοτών, από κοινωνική εισφο-ρά (συνήθως ενισχύει ταμεία ελεύθερων επαγγελ-ματιών και κυρίως υψηλών εισοδημάτων), και από έσοδα περιουσιακών στοιχείων.

Αν και χαρακτηριστικό των κλάδων υγείας είναι ότι παρουσίαζαν πλεόνασμα, τα πλεονάσματα συ-νήθως χρησιμοποιούνταν όχι για αναβάθμιση των υγειονομικών υπηρεσιών αλλά για την κάλυψη “ελ-λειμμάτων” του κλάδου σύνταξης.

Μόνο στο “προβληματικό” ΙΚΑ τα πλεονάσματα υγείας της περιόδου 1982-1986 υπερέβησαν τα 50 δις. Βέβαια τα πλεονάσματα αυτά δεν είναι αποτέ-λεσμα ούτε χρηστής διοίκησης ούτε φυσικά γιατί οι ανάγκες υγείας απαιτούν λιγότερα έξοδα. Απλά οι ασφαλισμένοι, είχαν και έχουν τις ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΔΥΝΑ-ΤΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ από τα τα-μεία. Αυτό, γιατί εκτός των άλλων ο όλος τρόπος οργάνωσης και λειτουρ-γίας των υπηρεσιών, οι χρονοβόρες διαδικασίες, η έγκριση και τα πλαφόν σε φάρμακα και εξετάσεις, η δυσκολία να απουσιά-σει ο εργαζόμενος από τη δουλειά του, τα συγκοι-νωνιακά προβλήματα, η αποδιοργάνωση των υπη-ρεσιών υγείας, αποθαρ-ρύνουν δραστικά τους ασφαλισμένους στο να κά-νουν χρήση των δικαιωμάτων τους με αποτέλεσμα να στρέφονται στα ιδιωτικά ιατρεία, κυρίως στην Αθήνα. Σχετική μελέτη έδειξε ότι τουλάχιστον το 54% των ασφαλισμένων του ΙΚΑ στην Αθήνα απευ-θύνεται για παιδιατρικές και γυναικολογικές υπη-ρεσίες στον ιδιωτικό τομέα. Το ποσοστό είναι με-γαλύτερο αν προστεθούν και οι οδοντιατρικές. Το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι ένας από τους κύριους λόγους γιγάντωσης του ιδιωτι-κού τομέα υγείας είναι η ύπαρξη και η συγκεκρι-μένη λειτουργία του “δημόσιου ασφαλιστικού συ-στήματος”. Τα ποσοστά ιδιωτικών δαπανών στην Ελλάδα είναι από τα μεγαλύτερα στον ΟΟΣΑ. Πάνω από το 50% των δαπανών υγείας γίνεται από τους εργαζόμενους έναντι 28% στην ΕΟΚ και 25% ο Μ.Ο

του ΟΟΣΑ. Οι δαπάνες για υγεία στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ δεν υπερβαίνουν το 2% ενώ ακό-μη και στις ΗΠΑ το 3%, στην Ελλάδα ξεπερνούν το 6%. Παρά τις όποιες διαφορές σε εκτιμήσεις οι οι-κονομολόγοι υγείας (όπως ο Κυριόπουλος) εκτιμούν πως η παραοικονομία στην υγεία είναι στο 19% των συνολικών δαπανών υγείας. Η παραοικονομία ευ-νοείται αφενός γιατί η υγεία είναι το πρώτο αγαθό στις προτιμήσεις μας και αφετέρου γιατί στον ΤΟ-ΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ “ΚΑ-ΤΑΝΑΛΩΤΗ”. Έτσι μέσα από τους μηχανισμούς του ιδιωτικού τομέα υγείας και του πληθωρισμού προ-σφοράς υπηρεσιών από τον γιατρό έχουμε ευνοϊκό κλίμα για οικονομικές συναλλαγές. Στον χειρουργι-κό τομέα και στον τρόπο εξασφάλισης νοσοκομει-ακού κρεβατιού έχουμε πρόσθετη αμοιβή σε ποσο-στό πάνω από 70%.

Στη πραγματικότητα, το ιατρικό σώμα περιβάλ-λεται με μονοπωλιακές ιδιότητες. Στο χώρο της υγεί-ας ουσιαστικά η ύπαρξη “των υπηρεσιών και των προϊόντων υγείας” είναι τα μέσα τα οποία κατευ-θύνουν την ασθένεια και όχι αντίστροφα. Πλήθος φαρμάκων και υπηρεσιών καταναλώνονται μόνο και μόνο γιατί υπάρχουν.

Η παραγωγή καθορίζει την κατανάλωση. Ο άγ-γλος οικονομολόγος υγείας Allan Maynard πολύ χαρακτηριστικά αναφέρει ότι “... ο γιατρός είναι το μόνο ζώο που φτιάχνει μόνο του την τροφή του...” υπονοώντας πως μπορεί να δημιουργεί

πρόσθετη και περιττή ζή-τηση υπηρεσιών ...

Το φαινόμενο αυτό οξύνεται καθώς περνάμε στις νέες βιοϊατρικές τε-χνολογίες οι οποίες κύ-ρια προωθούνται από τον ιδιωτικό τομέα. Το υψηλό ποσοστό ιδιωτικής κατα-νάλωσης κάνει ώστε το κράτος να μην έχει κίνη-τρο αναδιαμόρφωσης του συστήματος υγείας, αλλά

αντίθετα το σύστημα υγείας να δρα σαν πρόσθετη άμεση και αναγκαστική φορολόγηση .

Όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες υγείας το 64% πηγαίνει σε νοσοκομειακή το 22% σε φαρμακευτική και το 14% σε πρωτοβάθμια φροντίδα. Αντίθετα το 68% της ιδιωτικής δαπάνης πηγαίνει σε πρωτοβάθ-μια περίθαλψη και στις αμοιβές γιατρού, το 15% σε νοσοκομειακή και το 17% σε φαρμακευτική. Από τα μεγαλύτερα έξοδα για τον εργαζόμενο είναι όμως οι οδοντιατρικές δαπάνες.

Η ιστορία των Tαμείων Yγείας

Ιστορικά, τα ταμεία υγείας στην Ελλάδα ακολού-θησαν την πορεία των ταμείων σύνταξης. Αυτό έχει

να κάνει και με το επίπεδο του κινήματος αλλά και με τις ιεραρχήσεις των εργαζομένων. Οι πρώτοι φο-ρείς ασφάλισης στην Ελλάδα (ΝΑΤ 1861 και ΜΕΤΑΛ-ΛΟ 1892) παρείχαν υποτυπώδη ασφάλιση υγείας. Το πρώτο πραγματικό ταμείο υγείας έγινε στους ΗΛΠΑΠ το 1906, ενώ η μεγάλη έκρηξη ταμείων υγείας πα-ρουσιάστηκε την 15ετία 1951-1966. Όσον αφορά το ΤΑΠ- ΟΤΕ συστήθηκε με τον Α.Ν. 1718/1939.

Ουσιαστικά η πρώτη απόπειρα για πολιτική υγεί-ας ξεκινά το 1917 με την ίδρυση Υπουργείου Περί-θαλψης που το 1922 θα ονομαστεί Υγιεινής και Κοι-νωνικής Πρόνοιας. Το 1928 η Κοινωνία των Εθνών στέλνει διεθνή επιτροπή της Οργάνωσης Υγείας κατόπιν αίτησης της κυβέρνησης. Στο πόρισμα της επιτροπής το 1929 η Ελλάδα χαρακτηρίζεται επικίν-δυνη χώρα από πλευράς συνθηκών υγείας. Προτεί-νεται η ίδρυση Υγειονομικών Κέντρων και Σχολής καθώς και σχολής νοσοκόμων. Βρίσκουν όμως σο-βαρό εμπόδιο στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστη-μίου και τον ιατρικό κόσμο. Το 1932 νόμος του Βε-νιζέλου προβλέπει παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και επιδομάτων ασθενείας. Όμως η Πα-νελλήνια Συνδιάσκεψη του Ιατρικού Συλλόγου κή-ρυξε πόλεμο σε κάθε σκέψη δημιουργίας Ασφαλι-στικού συστήματος Υγείας. Το 1934 παραχωρήθηκε με νόμο η οργάνωση των υπηρεσιών υγείας στον Ιατρικό Σύλλογο. Ο τελευταίος πέρασε την άποψη για σύστημα ελεύθερης επιλογής γιατρού και πλη-ρωμή κατά επίσκεψη.

Το 1945 ο Ν. Λούρος πρότεινε ενοποίηση ταμεί-ων, γιατρούς στο δημόσιο, αγροτικές κλινικές κλπ χωρίς βέβαια να γίνει τίποτε. Ουδέποτε γιατρός θέ-λησε να κλείσει το ιδιωτικό ιατρείο, ανεξάρτητα αν ήταν στο δημόσιο, ή στο ΙΚΑ ή σε ιδιωτική κλινική. Αντίθετα τις θέσεις αυτές τις έβλεπαν σαν “πόστο” πλασαρίσματος του ιδιωτικού τους μαγαζιού. Από το 1951 έχουμε νέες προσπάθειες, με την επαρχία πάντα στη σκιά. Το 1970 επί δικτατορίας προτείνε-ται η ίδρυση Εθνικού Συστήματος Υγείας με συντο-νισμό των ασφαλιστικών ταμείων, οικογενειακούς γιατρούς, αγροτικές κλινικές με γιατρούς πλήρους απασχόλησης με δυνατότητα άσκησης ιδιωτικής ια-τρικής 2 φορές την εβδομάδα εντός του νοσοκομεί-ου. Το 1979-80 ο τότε Υπουργός Α. Δοξιάδης διατυ-πώνει προσχέδιο νόμου κοντά στη φιλοσοφία της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ), αλλά η τελευταία μαζί με τον Ιατρικό σύλλογο το καταπολεμούν.

Το 1983 έχουμε το ΕΣΥ το οποίο δεν είναι αποτέ-λεσμα συνδικαλιστικών και κοινωνικών αγώνων. Οι αντιτιθέμενες τάσεις μέσα στον ιατρικό κόσμο και τα συμφέροντα που αυτές προωθούσαν έδωσαν μορφή και πρακτική αξιοποίηση στον Ν, 1397/1983. Στη δε-καετία του 1990 έχουμε τη συμμετοχή 25% στα φάρ-μακα και στις επισκέψεις στα νοσοκομεία, καθώς και συνεχή αναβάθμιση της ιδιωτικής περίθαλψης.

Οι παράγοντες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο για την υγεία έχουν να κάνουν με το βιοτικό επίπε-δο του λαού δηλαδή με κοινωνικές, οικονομικές,

μορφωτικές συνισταμένες: “Επιλέχθηκαν και μελετήθηκαν δύο περιοχές.

Η μία με το χαμηλότερο ποσοστό στη χώρα, βρε-φικής θνησιμότητας και η άλλη με το υψηλότερο. Αποδείχτηκε ότι οι κρατικές υπηρεσίες υγειονομι-κής περίθαλψης στην περιοχή υψηλού ποσοστού βρεφικής θνησιμότητας ήταν καλύτερες. Απλώς το βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο σε εκείνη την περιοχή ήταν χαμηλότερο...” (Παντελάκης Παδ/κή κλ. Αγ. Σοφία 1987).

Υπάρχει άλλωστε σαφέστατη σχέση ανάμεσα στα βασικά μακροοικονομικά στοιχεία μιας χώρας, ΑΕΠ - ανεργία - πληθωρισμός - εκπαίδευση - απα-σχόληση και στο δείκτη υγείας. Ας τα ανιχνεύσου-με παρακάτω.

Βέβαια ο παραπάνω πίνακας δεν αποτυπώνει ακριβώς την πραγματικότητα. Έτσι χώρες με 500 δο-λάρια κατά κεφαλή εισόδημα, όπως το Καμερούν, η Γουινέα έχουν προσδόκιμο επιβίωσης τα 40 χρόνια, ενώ χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης , όπως η Αρμενία, η Γεωργία , το Αζερμπαϊτζάν τα 60 χρό-νια .Η διαφορά βρίσκεται στο ότι η πρώτη ομάδα κρατών δεν έχει εθνικό σύστημα υγείας, ενώ στην άλλη υπάρχουν ακόμη.

Είναι δυνατή η ισότητα στην υγεία μέσα σε ένα περιβάλλον κοινωνικής ανισότητας;

Γι αυτό ακριβώς το λόγο το ταξικό συνδικαλιστι-κό κίνημα πάντα πρέπει να συνδέει όλους τους επι-μέρους στόχους διεκδικώντας όλα όσα αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της προσωπικότη-τας του εργαζόμενου. Άλλωστε νοσήματα που από πρώτη ματιά δεν φαίνεται να έχουν σχέση με το βιο-τικό επίπεδο, έχουν διαφορετικά ποσοστά στις κοι-νωνικές τάξεις. Το ταξικό Συνδικαλιστικό κίνημα διεκδικώντας παροχές υγείας από τα ταμεία πρέ-πει συγχρόνως να παλεύει για σωστή και πλήρη διατροφή, για υγιεινή κατοικία-περιβάλλον, για υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας κλπ χωρίς να αρκείται στην αριθμητική των νοσοκο-μειακών κλινών. Ειδικά σήμερα με την αύξηση της

Μέγεθος Χώρες με χαμηλό εισόδημα

Χώρες με εισόδημα υψηλότερο του Μ.Ο.

Χώρες με υψηλό εισόδημα

Κατά κεφαλή εισόδημα σε $

390 4020 22160

Πληθωρισμός 12,2 15,48 4,3

Προσδόκιμο επιβίωσης 62 69 77

Κάτοικοι ανά γιατρό 6700 640 420

Βρεφική θνησιμότητα 73 40 7

Υποχρεωτική Εκπαίδευση

41 54 93

Αστικός πληθυσμός 27 72 78

Πηγή: World Bank 1994

ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ1�

ανεργίας και την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων αν η πάλη για τα ταμεία υγείας δεν συνδε-θεί με τα παραπάνω θα καταντήσει ΧΑΛΚΟΣ ΗΧΩΝ ΚΑΙ ΚΥΜΒΑΛΟ ΑΛΑΛΑΖΩΝ.

Το παρακάτω απόσπασμα του Γ. Δημολιάτη (επικ. Καθηγητή Υγιεινής στην Ιατρική Σχολή των Ιωαννί-νων) από το βιβλίο “Ισότητα αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα στις υπηρεσίες υγείας” προσπα-θεί να απαντήσει στο ερώτημα: είναι δυνατή η ισό-τητα στην υγεία μέσα σε ένα περιβάλλον κοινωνι-κής ανισότητας; “...Και η απάντηση είναι βέβαια, όχι. Γιατροί, νοσοκόμοι, νοσοκομεία, φάρμακα και τα παρόμοια, όλα αυτά είναι υπηρεσίες ασθένειας και εδώ και αρκετό καιρό έχουν πάψει να με ενδια-φέρουν. Προτιμώ να ασχολούμαι με τον υγιή και την υγεία του, τη διατήρησή της. Το Υπουργείο Γεωργί-ας (υγιεινή διατροφή), το Υπ. Χωροταξίας (Υγιεινή κατοικία - πόλη περιβάλλον), το Υπ. Εργασίας (υγι-εινή εργασία) ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ. Είναι επικίνδυνος (αυτό) αποπροσανατολισμός -το λι-γότερο- αν όχι αληθινή τραγωδία - να βαφτίζου-με τις υπηρεσίες ασθενείας σε υπηρεσίες υγείας... Με ενδιαφέρει δηλαδή η θετική υγεία ... Η μεγα-λύτερη ισότητα στην ασθένεια και κατ’ επέκταση στις υπηρεσίες (διαχείρισης της) ασθένειας, είναι η αχρήστευση των υπηρεσιών ασθένειας, η πρόληψη. Από τι εξαρτάται η υγεία λοιπόν; Οι προϋποθέσεις για την υγεία, όπως τις καθόρισε ο Παγκόσμιος Ορ-γανισμός Υγείας είναι :

1. Απελευθέρωση από το φόβο του πολέμου 2. Ίσες ευκαιρίες για όλους 3. Ικανοποίηση των βασικών αναγκών • Τροφή •Βασική Εκπαίδευση •Νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής •αξιοπρεπής κατοικία •ασφαλής εργασία και ένας χρήσιμος ρόλος

στην κοινωνία 4. Πολιτική βούληση και λαϊκή υποστήριξη.

(Π.Ο.Υ. 1985) Η υγιεινή ή είναι πολιτική ή δεν είναι τίποτα.

Η πολιτική της κατασπατάλησης τρις. στον καρκίνο του πνεύμονα για 2 μήνες αμφίβολης ποιότητας, εν ονόματι μάλιστα της ηθικής, όταν η επένδυση των ίδιων πόρων στη μη έναρξη του καπνίσματος θα επέφερε χιλιάδες ανθρωποετών ποιοτικής ζωής. Ο McKeown απέδειξε ότι μόλις 8-10% του διπλασι-ασμού του προσδόκιμου ζωής μέσα στον τελευταίο αιώνα οφείλεται στη συνολική ιατρική πρόοδο. Το υπόλοιπο 90% προέρχεται απέξω... Η ισότητα στην υγεία προϋποθέτει ισοκατανομή χρόνου, εργασί-ας, εισοδήματος, εξουσίας ... δηλ. η ανισότητα στην υγεία είναι παράγωγο της ανισότητας του καπιταλιστικού συστήματος.”

Ο νεοφιλελευθερισμός και τα Ταμεία Υγείας

Το δρόμο για την σημερινή επέλαση του κεφαλαί-ου στα εργατικά δικαιώματα και στον τομέα υγείας, έστρωσαν εδώ και μια 20ετία “επιφανείς” θεωρη-τικοί του Νεοφιλελευθερισμού, με την δημιουργία του κατάλληλου κλίματος.

O MILTON FRIEDHMAN θα υποστηρίξει ότι “κατά τη γνώμη μας δεν μπαίνει ζήτημα για κοινωνικοποι-ημένη ιατρική. Αντίθετα η κυβέρνηση παίζει ήδη ένα πολύ μεγάλο ρόλο στην ιατρική περίθαλψη”. Τα πα-ραπάνω για τις ΗΠΑ όπου βεβαίως η ιδιωτική πρω-τοβουλία είναι η μοναδική και επίσημη θρησκεία του κράτους. Εκεί που τον Δεκέμβρη του 1983 πέ-ντε εκατομμύρια άτομα έχασαν λόγω ανεργίας την ασφαλιστική τους κάλυψη (U.S.NEWS-AND WORLD REPORT 15/3/1984). Σε πρόσφατη σχετικά μελέ-τη (1998) υπολογίστηκε ότι 30 εκατομμύρια άτομα δεν έχουν καμία ασφαλιστική κάλυψη υγείας ή εί-ναι υποασφαλιζόμενα.

Η επίθεση ξετυλίγεται συντονισμένα από δια-φορετικές πλευρές: “Μάθαμε πως να κρατάμε στη ζωή πολύ γέρους, πολύ αρρώστους και αδύναμους ανθρώπους-ακόμα και ανθρώπους με εγκεφαλικό θάνατο και παιδιά που έχουν γεννηθεί με τρομερές παραμορφώσεις. Το ερώτημα είναι, θα πρέπει να το κάνουμε αυτό και για πόσο καιρό; Ποιος θα είναι αυ-τός που θα αποφασίσει αν και πότε θα τραβήξει την πρίζα;” (Dr ARNOLD RELUNN εκδότης NEW ENGLAND FOR JOURNAL OF MEDICINE). ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΤΡΑΒΑΕΙ ΤΗΝ ΠΡΙΖΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ.

Στις χώρες της Ε.Ε. οι προτάσεις του FRIEDMAN έγιναν κυρίαρχες. Στη Γαλλία είχαμε αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων για ορισμένη θε-ραπεία και φάρμακα έως και 60%. Στα ασθενοφόρα συμμετοχή 30% Στην Ο.Δ. Γερμανίας ψηφίστηκε από το 1977 Νόμος για τον περιορισμό του κόστους πε-ρίθαλψης, ενώ στην Αγγλία η συνεχής υποβάθμιση του Τ.Υ. τον οποίο εγγυότανε το κράτος έχει ανά-λογα αποτελέσματα. Χαρακτηριστική είναι η έκθε-ση που κατ΄ εντολή της ΕΟΚ συντάχθηκε από ομά-δα οικονομικών συμβούλων τέλος της 10ετίας του 1970 με τίτλο “Η φαρμακοβιομηχανία στην ΕΟΚ”: “Στην ΕΟΚ ούτε οι γιατροί, ούτε οι ασθενείς είναι ευ-αίσθητοι στο κόστος της νοσηλείας. Όσο η πολιτεία πληρώνει τον τελικό λογαριασμό, τόσο λιγότερο οι καταναλωτές ευαισθητοποιούνται στις δαπάνες, οι οποίες γι αυτό αυξάνονται”. Παράλληλα “οι χαμη-λές τιμές των φαρμάκων (που οι κυβερνήσεις κρα-τούν), κάνουν ώστε πάλι να αυξάνεται η κατανάλω-ση. Πρέπει να βρεθούν τρόποι να διακοπεί αυτός ο μηχανισμός. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσοι και έμμεσοι τρόποι. Ανάμεσα στους άμεσους θα ήταν μέτρα για να ευαισθητοποιηθούν οι ασθενείς απένα-ντι στο κόστος των φαρμάκων που καταναλώνουν, κάνοντάς τους να πληρώνουν ένα ποσοστό του κό-στους καθώς και η σύνταξη αρνητικών λιστών φαρ-

1�μάκων (που θα πληρώνει εξολοκλήρου ο καταναλω-τής), Έμμεσοι τρόποι θα ήταν μέτρα ενθάρρυνσης του ανταγωνισμού στις τιμές ώστε να αυξηθεί η χρή-ση φαρμάκων και η ενθάρρυνση των γιατρών για οι-κονομία..” Θέσεις που η κυβέρνηση της ΝΔ πέρασε με τον 1902/90 για να φθάσουμε στη χώρα μας στη συμμετοχή του ασφαλιζόμενου κατά 25% στα φάρ-μακα. και στην καθιέρωση ενιαίας λίστας για όλα τα Ασφαλιστικά ταμεία (1-4-1998).

Γεγονός βέβαια αναμφισβήτητο παραμένει πως το κέρδος της μεν φαρμακοβιομηχανίας περνά και υλοποιείται μέσα από τη συντα-γή του γιατρού, ενώ το κέρδος της Ιατρικής βιομηχανίας μέσα από τη συγκεκριμένη λειτουρ-γία του νοσοκομείου. Σήμερα οι τιμές των φαρμάκων είναι ανεξέλεγκτες οι δε εταιρείες, έχοντας σχεδόν αποκλειστικά αναλάβει την επιστημονική με-τεκπαίδευση (ενημέρωση, συ-νέδρια, βιβλία, σεμινάρια) των γιατρών, προωθούν την ανεξέ-λεγκτη συνταγογραφία σε άμε-ση συνεργασία-συνδιαλλαγή με φαρμακεία και γιατρούς. Σχε-τικές μελέτες αποκαλύπτουν πως η συνταγογράφηση αυξάνει κατά 20% το χρόνο, ενώ το 40% των φαρμάκων κάθε είδους που γράφονται στις συνταγές πετι-ούνται στα σκουπίδια.

Η απόλυτη κυριαρχία των φαρμακευτικών εται-ρειών στο χώρο της υγείας, σκιαγραφούνται καθα-ρά στην έκθεση Επιτροπής της Γαλλικής Κυβέρνησης υπό την Σιμόν Βέιλ (1995) που ανάμεσα σε άλλα το-νίζει “...αν δεν αλλάξει η κατάσταση μπορούμε να αναγγείλουμε την έκρηξη της φαρμακολογικής ια-τρικοποίησης της ανθρώπινης ύπαρξης...”

Το χειρότερο όλων είναι, ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ελέγξει στην ιατρική, την εκπαίδευ-ση και την έρευνα. Με συνεχείς χορηγίες, υποκαθι-στούν το ρόλο των πανεπιστημίων, του Νοσοκομεί-ου, των ιατρικών συλλόγων. Ειδικά βάζοντας χέρι στην έρευνα κάνουν ώστε η εγκυρότητα η αξιοπιστία η ωφελιμότητα τους να είναι αναμφισβήτητες.

Απ την άλλη οι κακές συνθήκες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης (αμυντικού τύπου ιατρική, ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις κλπ) οξύ-νουν το πρόβλημα της πολυφαρμακίας. Το πάζλ της κερδοσκοπίας συμπληρώνουν οι εταιρείες μέσα από την κυκλοφορία χιλιάδων αμφισβητούμενων για την αποτελεσματικότητα τους “νέων” φαρμάκων (που τις πιο πολλές φορές αφορούν μόνο μια εξέ-λιξη στη συσκευασία, την ποσότητα και τα αδρανή υλικά ενώ μένει ίδια η δραστική ουσία τους, δόκι-μος τρόπος για να δικαιολογηθεί μέχρι και διπλα-σιασμός της τιμής τους) που ο Π.Ο.Υ έχει χαρακτη-

ρίσει φαρμακευτική ρύπανση.Αποτέλεσμα της θεσμοθετημένα ανεξέλεγκτης

δράσης των παραπάνω κυκλωμάτων είναι η εκτίνα-ξη των εξόδων υγείας σε δυσθεώρητα ύψη . το δε κόστος φαρμάκων στο σύνολο των δαπανών υγεί-ας συνεχώς ανεβαίνει.

Συνολικά δε ο δείκτης κόστους φαρμάκων την τελευταία 10ετία είναι διπλάσιος από τον αντίστοι-χο δείκτη τιμών καταναλωτή.

Την ίδια ώρα τα εγχώρια φάρμακα αντιπροσω-πεύουν όλο και μικρότερο πο-σοστό υπέρ των εισαγομένων. Οι μικρές φαρμακοβιομηχανίες εξαφανίστηκαν οι μεγαλύτερες έγιναν εμπορικές επιχειρήσεις, οι ενταγμένες στον ΕΟΦ οδηγή-θηκαν βίαια σε κλείσιμο.

Οι δαπάνες για φάρμακα απο-τελούν το 40% των συνολικών δαπανών υγείας - το 3% περί-που του ΑΕΠ. Από την δαπάνη αυτή το 85% δίνεται στην εξω-νοσοκομειακή περίθαλψη και αντιστοιχεί σε περίπου 280.00 εκατομμύρια σκευάσματα. Από το 1990 έως το 1996 η φαρμα-κευτική κατανάλωση αυξήθηκε 25,5% σε ποσότητα και 238% σε αξία. Άρα έχουμε πολύ μεγά-λη αύξηση στις τιμές φαρμά-κων. Από την παραπέρα ανά-λυση των στοιχείων, βλέπουμε

ότι η μεγαλύτερη κατανάλωση είναι στα καρδιαγ-γειακά νοσήματα, πράγμα καθόλου άσχετο με τον τρόπο ζωής και εργασίας στο νεοφιλελεύθερο πε-ριβάλλον, πράγμα που τα κατατάσσει στις κοινω-νικές ασθένειες.

Όμως και στενά τεχνοκρατικά να τα δει κανείς από τη στιγμή που συνολικά ο κλάδος ΠΑΡΑΓΩ-ΓΗ-ΕΜΠΟΡΙΑ-ΔΙΑΘΕΣΗ φαρμάκου μονοπωλείτε, τα κοστολόγια θα τραβούν την ανηφόρα, τα ταμεία μαθηματικά θα βουλιάζουν (δεν είναι τυχαίο ότι η ενιαία λίστα τελικά εξαντλήθηκε σε μια ανακατα-νομή της πίτας ανάμεσα στις φαρμ/κές εταιρείες να καταργηθεί και τώρα να ετοιμαζόμαστε για την επανάκαμψη της.). Από την άλλη, όλο και περισσό-τερο οι εργαζόμενοι θα επιβαρύνονται για πληρω-μή φαρμάκων και υπηρεσιών που έχουν πληρώσει για 30-35 χρόνια ή θα καταφεύγουν σε ασφαλιστή-ρια συμβόλαια με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες προκειμένου να ανταποκριθούν με μεγάλο κόστος “στην κακιά την ώρα”.

Οι τελευταίες ενώ προβάλλουν ελκυστικές, οικο-νομικότερες, αποδοτικότερες πρόκειται για απάτη. Ούτε άτομα “υψηλού κινδύνου” ασφαλίζουν, ούτε ανέργους, ούτε τα μέλη της οικογένειας του εργα-ζόμενου, ούτε εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήμα-τα. “Τα ελκυστικά πακέτα υγείας” είναι τέτοια γι-

ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ1�

ατί υπάρχει η έστω υποτυπώδης κρατική ασφάλιση. Με τη συρρίκνωση της τελευταίας, αυτόματα οι ερ-γαζόμενοι θα ψάχνουν τα φιλόπτωχα ταμεία της γειτονιάς και τα κρεβάτια απόρων. Ήδη ο ιδιωτι-κός τομέας εισπράττει από ΙΚΑ και Ταμεία για εξω-νοσοκομειακή περίθαλψη πάνω από 100 δισ. μέσω συμβάσεων. Το σημαντικότερο είναι.

Το σύστημα υγείας γίνεται χρηματιστηριακό προϊόν στα πλαίσια του νεοφιλελεύθερου χρη-ματιστηριακού κράτους.

Η ίδια η κατάσταση στις ΗΠΑ και γενικά όπου υπερίσχυσε ο ιδιωτικός τομέας είναι χαρακτηριστι-κή. Άλλωστε η πρωτοπορία των ΗΠΑ στα πλαίσια του συστήματος δεν αμφισβητείται. Οι νέες μέθοδοι θα αξιολογηθούν εκεί πριν μεταφυτευθούν στην Ευ-ρώπη. Σαν καρικατούρα της καρικατούρας θα περά-σουν και στην Ελλάδα. Στην δεκαετία του ’80 στις ΗΠΑ έγιναν προσπάθειες αλλαγών στην κατεύθυνση συγκράτησης και αξιοποίησης των δαπανών. Έγινες προσπάθεια επέκτασης της ελεγχόμενης φροντίδας υγείας. Οι δημιουργημένοι Οργανισμοί Διαχείρισης Υγείας (ΟΔΥ) λειτουργούν σε ανταγωνιστικό περι-βάλλον, ώστε να οδηγήσουν σε χαμηλότερα ασφά-λιστρα, λιγότερη νοσοκομειακή και περισσότερη εξωνοσοκομειακή φροντίδα.

Στη δεκαετία του ’90 παρουσιάστηκε ραγδαία αύξηση των κερδοσκοπικών ΟΔΥ οι οποίοι προσφέ-ρουν συμβόλαια ανάλογα με τον κίνδυνο. Ο προ-βληματισμός των οικονομολόγων υγείας στις ΗΠΑ έχει να κάνει με το μηδενικό κόστος της περίθαλ-ψης, το ότι ο ασφαλισμένος δηλαδή δεν συμμετέ-χει στο κόστος, πράγμα το οποίο δημιουργεί το λε-γόμενο πρόβλημα του “ηθικού κινδύνου” σύμφωνα με το οποίο ο ασφαλισμένος δεν φροντίζει την υγεία του και δεν ενδιαφέρεται για τη δαπάνη. Δυστυ-χώς και στους δικούς μας πανεπιστημιακούς αυτή η άποψη πλειοψηφεί. Ίσως σύντομα και στη χώρα μας γίνουμε μάρτυρες προγραμμάτων υγείας όπως το Mendocino.

Στο πρόγραμμα αυτό, το οποίο προβάλλουν σαν πετυχημένο, ο ασφαλισμένος αν δεν εξαντλήσει το χρονιάτικο ποσό παροχής υγείας, τότε το υπόλοι-πο ποσό μένει στην επιχείρηση και το παίρνει ο ερ-γαζόμενος στην αποχώρησή του. Βέβαια όλο και περισσότερο οξύνονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρίες, οι οποίες κερδίζουν από την αύξηση των ποσών των προγραμμάτων και των λοι-πών επιχειρήσεων.

Γενικά, η κυβέρνηση στα πλαίσια των αναδιαρ-θώσεων θα επιδιώκει συνεχώς με διάφορες ρυθ-μίσεις νόμους κλπ, αύξηση των συνολικών δα-πανών υγείας (για την εξασφάλιση των κερδών ιατρικής βιομηχανίας και φαρμακοβιομηχανίας) μείωση των δημοσίων δαπανών υγείας (μετακί-λυση του κόστους στους εργαζομένους) με δύο λόγια υγεία = χρηματιστήριο προϊον.

Η επίθεση στους χώρους της Υγείας θα κλιμακωθεί.

Η μείωση των δημοσίων δαπανών για την υγεία προκύπτει από την ίδια την “φιλοσοφία” της εισα-γωγής των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στη λει-τουργία του δημόσιου συστήματος υγείας. Τα ΠΕΣΥ (περιφερειακά συστήματα υγείας), οι νοσοκομειακές μονάδες και τα ΚΥ (Κέντρα Υγείας) θα λειτουργούν όπως ακριβώς οι επιχειρήσεις με κλειστούς ισολο-γισμούς, με την απαίτηση για κερδοφόρα αποτελέ-σματα μέσα από την “καλύτερη διαχείριση” και τα έσοδα που θα έχουν από τους “πελάτες” τους.

Ενώ από τη μία η μείωση των δημοσίων δαπανών θα οδηγήσει σε μείωση κλινών, συγχώνευσης κλι-νικών κλπ από την άλλη, οι ιδιωτικές κλινικές επι-χειρήσεις είναι έτοιμες, έχουν επενδυθεί τεράστια κεφάλαια σε εγκαταστάσεις και σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό και έχουν επιταχυνθεί οι συγχωνεύσεις και εξαγορές), να ανταποκριθούν στην πρόσκλη-ση των κυβερνήσεων για “συνεργασία”, καθώς σε κάθε περιφέρεια θα συνυπολογίζεται ο εξοπλισμός του ιδιωτικού τομέα στην οργάνωση των ΠΕΣΥ με-γαλώνοντας έτσι την εξάρτηση του δημόσιου από τον ιδιωτικό τομέα της υγείας. Αλλά και η δυνατότη-τα που δίνεται στις ιδιωτικές ασφαλιστικές να αγο-ράζουν υπηρεσίες από το δημόσιο σύστημα υγείας, θα οδηγήσει γρήγορα σε περίθαλψη πολλών ταχυ-τήτων μέσα στις ίδιες τις νοσοκομειακές μονάδες. Η λειτουργία ιδιωτικών απογευματινών ιατρείων μέσα στα νοσοκομεία, πέρα από την νομιμοποίηση της παραοικονομίας θα οδηγήσει και στην αποδιορ-γάνωση του συστήματος υγείας καθώς μέσα από το νόμιμο πια, φακελάκι θα εξασφαλίζεται, παρακά-μπτοντας προγραμματισμούς και ιεραρχήσεις, μια νοσοκομειακή κλίνη ή η πρόσβαση σε καλύτερες υπηρεσίες ή μεταχείριση μέσα στο νοσοκομείο. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στη δημόσια υγεία γιατροί - νοσηλευτές - βοηθητικό προσωπικό-που στήρι-ζαν με την προσφορά τους το ΕΣΥ θα γνωρίσουν -γνωρίζουν ήδη- τις μαύρες σχέσεις εργασίας, τις απολύσεις μέσα από ένα ύποπτο καθεστώς λει-τουργίας -αξιολόγησης- μόνιμης εργασιακής και πολιτικής ομηρίας.

Τα νομοσχέδια για την υγεία αφήνουν έξω το θέμα της οργάνωσης της α΄θμιας περίθαλψης γι-ατί απαιτεί σοβαρές δαπάνες ΚΥΡΙΩΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩ-ΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ, μαζικούς διορισμούς σε γιατρούς και νοσηλευτές. Ειδικά το πρόβλημα των ελλείψεων ανθρώπινου δυναμικού καταλήγει να είναι η αχίλ-λειος πτέρνα του συστήματος.

Αυτό που θα επιδιώξουν στο τέλος θα είναι η θέ-σπιση θέσης προσωπικού γιατρού- “αστυνόμου” με στόχο την αποτροπή της εύκολης πρόσβασης των ασφαλισμένων-εργαζόμενων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη και που θα αξιολογείται με βάση την εξοικονόμηση πόρων που θα κάνει για λογαριασμό του συστήματος υγείας.

1�Ότι απομένει από το παλιό κράτος πρόνοιας γί-

νεται μοχλός για την ανάπτυξη και κερδοφορία των επιχειρήσεων υγείας και της ιδιωτικής ασφάλισης όπου θα οδηγούνται όσοι θα μπορούν να πληρώ-νουν.

“Η συρρίκνωση της κοινωνικής ασφάλισης θα ελαχιστοποιούσε τα σημερινά αποτελέσματα .... και θα οδηγούσε σε αύξηση του εθνικού εισοδήματος ... θα προκαλούσε την ανάπτυξη και επέκταση των προγραμμάτων ιδιωτικής ασφάλισης και θα βελτί-ωνε την ασφάλεια πολλών εργαζομένων” (MILTON FRIEDMAN).

Ένας κοινωνικός καιάδας βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο καπιταλισμός στις μέρες μας έχει ανάγκη από δρα-στικό φτήνεμα της εργατικής δύναμης. Έχει ανάγκη από μία εργατική δύναμη ΑΠΛΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΩΝ ΠΑΡΑ-ΓΩΓΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ, του πάγιου κεφαλαίου, ένα απλό εργαλείο χωρίς ΗΘΙΚΗ ΦΘΟΡΑ που συνεχώς επα-νατοποθετείται και επαναπροσδιορίζεται στην πα-ραγωγική διαδικασία. Το κεφάλαιο σήμερα με τον Νεοφιλελευθερισμό έρχεται σε σύγκρουση συνολι-κά με την ανθρώπινη φύση καλώντας την εργατική δύναμη να υποταχθεί στα παραγωγικά μέσα.

Ο εργαζόμενος δηλαδή που αρρωσταίνει χά-νει τη δουλειά του, όχι μόνο το μεροκάματο. Η ανικανότητα εργασίας σημαίνει φυσικό θάνατο. ΣΗΜΕΡΑ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩ-ΓΗ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΒΛΑΒΗ, ΕΝΩ Η ΒΛΑΒΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑ-ΝΗΣ ΦΟΝΟΣ.

«ΟΙ ΥΓΙΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ»

Η διάσημη ρήση του Ζιλ Ρομάν καθοδηγεί τους μάνατζερ των φαρμακευτικών εταιρειών. ‘Όνει-ρο τους να παράγουν φάρμακα για υγιείς ώστε να δουλεύει η μετοχή να αυξάνει το κέρδος. Οι πολυ-εθνικές στη φαρμακοβιομηχανία βοηθούν στη δη-μιουργία νέων ασθενειών. Υπό την προστασία των υπεύθυνων μάρκετινγκ της φαρμακοβιομηχανίας, ειδικοί της υγείας προωθούν ιδέες σχετικές με ασθέ-νειες και καταστάσεις υγείας. Διευρύνουν τον ορι-σμό μιας παθολογίας ( χαρακτηριστικό παράδειγ-μα η χοληστερόλη) ώστε να μεγαλώνει η αγορά. Οι ειδικοί της υγείας σε πάμπολλες περιπτώσεις είναι υπάλληλοι πολυεθνικών. Στα πλαίσια αυτού του τύπου μάρκετινγκ, σημαντικά προβλήματα υγείας, πχ καρδιάς, εξετάζονται μέσα από το ύψος της χο-ληστερόλης και της πίεσης, προκειμένου να συνδέ-σουν τα χάπια και της εξετάσεις εφόρου ζωής με το άτομο μέσα από την τεχνική του φόβου. Την ίδια ώρα που έπρεπε να αγωνιστούν για την προώθηση της σωματικής άσκησης και την αλλαγή της διατρο-φής. Θέματα που ανοίγουν το δρόμο για αμφισβή-τηση του ωραρίου του τρόπου δουλειάς, διακοπών και στήνουν στο τοίχο όλο το οικοδόμημα της δια-τροφής φαστ φουντ.

Ο θάνατος της πολιτικής και η παρακμή της κοι-

νωνικής αλληλεγγύης στρώνει το δρόμο στη προέ-λαση του θεραπευτικού κράτους και στην αυξημένη αίσθηση αδυναμίας του ατόμου ειδικά αν ανήκει σε ευπαθή ομάδα. Οι κρατικές παρεμβάσεις για υγεία μέσω ατομικής συμπεριφοράς, επιβεβαιώνουν την απομάκρυνση από τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων. Λίστες οδηγοί προς ναυτιλλόμενους, με ύφος παλιού νωματάρχη αναρτώνται και προω-θούνται από τα ΜΜΕ, πείθοντας για αποφυγή λι-παρών, του καπνίσματος κτλ την ίδια ώρα που η ζωή στις πόλεις προσομοιάζει με θάλαμο αερίων. Η αγωγή υγείας γίνεται εντέχνως υπαιτιότητα του ατόμου. Πρώτη διδάξασα η κυβέρνηση στην Αγγλία με την πράσινη και λευκή χάρτα υγείας. Μέσα από την αγωγή υγείας, προωθείται η κρατική παρέμβα-ση στη προσωπική ζωή του ατόμου. Σε περιόδους κρίσης στη σχέση κυβερνήσεων - λαού κάνουν την εμφάνιση τους σταυροφορίες υγείας. Οι πολιτικοί και τα ΜΜΕ με απλά μηνύματα, και εύηχα δολώ-ματα χρησιμοποιούν το σώμα των γιατρών που θα καθοδηγήσουν τη κοινωνία πλασάροντας της “τα αγαθά” των πολυεθνικών. Πολύ θα ήθελαν να ζού-με μετρώντας θερμίδες ml, αλκοόλ και γόπες τσι-γάρων. Όπου ο συνδικαλισμός είναι ασθενέστερος , τέτοιες πολιτικές π.χ. ΗΠΑ περνούν πολύ ευκο-λότερα. Μεγάλη η χαρά των κυβερνήσεων, αισθα-νόμενες εκτός των άλλων πως έτσι βρέθηκε ο τρό-πος για μείωση των δαπανών (κρατικών) υγείας. Ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Irving Zola σχολίαζε ότι η ιατρική “γινόταν ένας μείζων θεσμός κοινωνι-κού ελέγχου..” καθώς “...η ιατρικοποίηση της κα-θημερινής ζωής προχωρά με ύπουλο και συχνά κα-θόλου εντυπωσιακό τρόπο...” για να συμπληρώσει ο Robert Crawford “...” ότι επιρρίπτεται η ευθύνη στο θύμα... και κατηγορείται το άτομο για την αρ-ρώστια... ώστε να δικαιολογούνται οι περιορισμοί στα δικαιώματα και στις δικαιοδοτήσεις παρέμβασης στις ιατρικές υπηρεσίες.”

Πριν 35 χρόνια ο ανεξάρτητος ερευνητής Ιβάν Ίλιτς επέκρινε το ιατρικό σύστημα λέγοντας πως φαρμακοποιούσε τη ζωή υπονομεύοντας την ικανό-τητα των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν την πραγ-ματικότητα του πόνου και του θανάτου, που ισχυ-ρίζεται πως έχει εξουσία πάνω στους ανθρώπους που δεν είναι ακόμη άρρωστοι…

Είναι παρατηρημένο, η ύπαρξη τάσης σε ευπαθή άτομα να εξαρτώνται από τη θεραπεία. Πόσο αθώα είναι η χρήση πχ υποκατάστατου -μεθαδόνης- στα ναρκωτικά ;

Η έντονη ανησυχία για την υγεία ατομική υπόθε-ση, συνδέεται στενά με τη λατρεία του σώματος και τις συγκεκριμένες νόρμες επιβεβαίωσης και αξιοποί-ησης του. Καθώς απουσιάζει ένα αυθεντικό κίνημα αντίστασης και προοπτικής η ιατρική παρέμβαση γίνεται φορέας της κυβερνητικής πολιτικής. Η με-τάθεση της ιατρικής πρακτικής από την περίθαλψη και τη θεραπεία , στη ρύθμιση της συμπεριφοράς, αλλά κύρια στη ρύθμιση του θέματος εργασία. Τε-

ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ�0

λειώνοντας ας αναφέρουμε αφενός τα λόγια ενός σοφού παθολόγου σύμφωνα με τα οποία ...ο για-τρός σαν μέρος της δουλειάς του είναι να καθιστά εφικτό για τους ασθενείς του το να συνεχίσουν να κάνουν τα ευχάριστα πράγματα που τους βλάπτουν, χωρίς να τους σκοτώνουν νωρίτερα από όσο είναι αναγκαίο, και αφετέρου τη γνώμη ενός διάσημου παθολόγου που στην έκθεση του για την επιδημία τύφου στην Άνω Σιλεσία έλεγε πως ο καλλίτερος τρόπος για να αποτραπεί η επιδημία είναι ...να πα-ρασχεθεί στους κατοίκους αποδοτική βιομηχανία, βελτιωμένη γεωργία, νέοι δρόμοι, κοινοτική αυτο-κυβέρνηση, παιδεία, ελευθερία, δημοκρατία. “Όπερ έδει δείξαι”.

Η απάντηση του εργατικού κινήματος

Το “δίλημμα” το έχει το εργατικό κίνημα κι αυτό γιατί οι πραγματικές ανά-γκες για υγεία, φάρμακα, περίθαλψη και οι δαπά-νες που αυτές συνεπάγο-νται αυξάνονται συνεχώς. Οι πραγματικές ανάγκες έχουν να κάνουν α) με την αύξηση του Μ.Ο. ζωής, και την μείωση της παιδικής θνησιμότητας. Αυτό έχει συνέπεια α) μεγαλύτερη υγειονομική υποστήριξη, αυξημένες ανάγκες για ια-τρικές-φαρμακευτικές πα-ροχές β) άσκηση προλη-πτικής ιατρικής με μαζικούς εμβολιασμούς (κυρίως στην παιδική ηλικία) γ) βελτίωση των μεθόδων δι-άγνωσης και θεραπείας (αντιμετώπιση των χρόνι-ων νοσημάτων, με υψηλών προδιαγραφών αγωγή σε εξειδικευμένα κέντρα) δ) Με τις δυνατότητες που δίνουν οι νέες τεχνολογίες μέσα από την αντικατά-σταση-μετάλλαξη της φαρμακοθεραπείας με βιοϋ-λικό (τεχνητές βαλβίδες, μοσχεύματα, παραγωγή τεχνητού γονιδιώματος κλπ). Τεχνολογία της οποί-ας το κόστος είναι τεράστιο.

Το εργατικό κίνημα πρέπει να παλεύει ώστε κάθε νέα δυνατότητα που δίνεται από τη σύγχρο-νη έρευνα - επιστήμη - τεχνική (έστω κι αν οι τε-λευταίες είναι πλήρως υπαγμένες στην λειτουρ-γία και αναπαραγωγή του κεφαλαίου και παρά το γεγονός της αξιοποίησης τους από το κύκλω-μα που λυμαίνεται το χώρο της υγείας και του φαρμάκου) και τα αποτελέσματά τους, να συμπε-ριλαμβάνονται στα ασφαλιστικά πακέτα των τα-μείων υγείας.

Το ζητούμενο για την εργατική τάξη παραμένει μια άλλη οργάνωση της κοινωνίας έξω από τους σιδερένιους νόμους της αγοράς, που πραγματικά θα υποτάσσουν στις ανάγκες του λαού την έρευνα, την επιστήμη και τα αποτελέσματά τους. Στα πλαί-

σια αυτά και με όραμα μια πραγματική δημοκρατι-κή εξουσία για την κοινωνία θα μπορούσε να εξα-σφαλιστεί:

1) Πληρότητα στην ασφάλιση υγείας-πλήρη και δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και ιατροφαρμακευ-τικές παροχές για όλο το λαό από το κράτος.

2) Συγκρότηση ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙ-ΑΣ που θα προωθούσε: καλής ποιότητας και αποτε-λεσματικά φάρμακα, θα εξασφάλιζε την επάρκεια και χαμηλή τιμή των αγαθών της. Σύσταση ΕΘΝΙ-ΚΟΥ ΣΥΝΤΑΓΟΛΟΓΙΟΥ.

3) Κεντρικός σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες του λαού από την παραγωγή ως τη διάθεση του φαρ-μάκου “Εξυγίανση” του κυκλώματος ΓΙΑΤΡΟΙ-ΦΑΡ-ΜΑΚΟ-ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ.

4) Απαγόρευση της λειτουργίας του ιδιωτικού το-μέα στο χώρο της υγείας και στο χώρο της ασφά-λισης (καθότι η υγεία δεν είναι εμπόρευμα)

5) Κεντρικός σχεδι-ασμός με τη δημιουρ-γία ενός ΕΝΙΑΙΟΥ ΦΟΡΕΑ ΥΓΕΙΑΣ που θα αναλάβει και την ασφάλιση υγείας και την παροχή περίθαλ-ψης σε όλη τη χώρα.

6) Σύσταση υγειονο-μικού χάρτη που θα κα-ταγράφει τους δείκτες υγείας, νοσηρότητας και θνησιμότητας τους

νοσογόνους παράγοντες από το φυσικό και εργα-σιακό περιβάλλον.

Οργάνωση:

α) της πρόληψης και της πρωτοβάθμιας περίθαλ-ψης

β) της νοσοκομειακής

γ) της επείγουσας μεταφοράς

δ) της αποκατάστασης.Η οργάνωση του συστήματος υγείας θα γίνε-

ται εξασφαλίζοντας :• την καθολικότητα στην κάλυψη του πληθυ-

σμού

• την ισόρροπη ανάπτυξη σε κέντρο και περιφέ-ρεια

• την ενότητα στην οργάνωση των υποδομώνΜια πρόταση εξουσίας της εργατικής τάξης που

θα περιλαμβάνει-περιγράφει τους άξονες αυτούς δεν μπορεί παρά να δένεται με τα άμεσα αιτήματα πάλης και τέτοια δεν μπορεί παρά να είναι:• Το κράτος να έχει την πλήρη και αποκλειστική

ευθύνη για παροχές υγείας

• Καμιά συμμετοχή των εργαζομένων σε φάρμακα

�1

Χρήστος Βανδώρος

και ιατρικές υπηρεσίες-Κατάργηση του 25%

• Δημιουργία ενοποιημένων ταμείων υγείας, αρ-χικά σε ομοειδείς κατηγορίες εργαζομένων. η ενοποίηση των ταμείων υγείας δεν μπορεί να σημαίνει υποβάθμιση και περιορισμό των ιατρο-φαρμακευτικών υπηρεσιών).

• Γενίκευση της ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ. Μικρή σημασία έχει αν υπάρχει κρεβάτι για ασθενή στο τελευταίο στάδιο μιας ασθένειας παρά αν μπορούσε να διαγνωσθεί στην πρώτη φάση της. (Σήμερα κανένα ταμείο δεν επιτρέπει τσεκ-απ ή εξετάσεις αν δεν υπάρχει “λόγος”. Αυτές δίνο-νται σήμερα με ευθύνη των γιατρών αφού αιτι-ολογήσουν τις υποψίες τους για κάποιο σοβαρό νόσημα. Ακόμα και στις πιο ρυπαρές βιομηχανίες εξόρυξη-χημική βιομηχανία όπου διαπιστωμένα υπάρχει επιβάρυνση της υγείας του εργαζόμε-νου από το εργασιακό περιβάλλον).

• Πλήρως εξοπλισμένες νοσοκομειακές μονάδες ανά νομό διασυνδεδεμένες με τις πανεπιστημι-ακές κλινικές.

• Γιατροί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλη-σης και στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθ-μια περίθαλψη με αμοιβές που να τους εξασφα-λίζουν μια αξιοπρεπή ζωή.

• Δημιουργία ενός δικτύου πρωτοβάθμιας περί-θαλψης (Αγροτική, ΚΥ, ιατρείο ΙΚΑ, Δημοτικοί γιατροί) και πρόληψης, που να μπορεί να ικα-νοποιήσει τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού με βάση πληθυσμιακά, γεωγραφικά, επιστημονικά και χωροταξικά κριτήρια.

• Μαζικοί διορισμοί γιατρών και νοσηλευτικού προ-σωπικού και στην πρωτοβάθμια και στη δευτε-ροβάθμια περίθαλψη.

• Εξοπλισμός της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμι-ας περίθαλψης με όλα τα σύγχρονα μηχανήματα που απαιτούνται-Διακοπή κάθε είδους σχέσης-συνεργασίας με ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και κλινικές.

• Απαγόρευση ίδρυσης νέων ιδιωτικών κλινικών κανένας συνυπολογισμός, στο σχεδιασμό του δη-μόσιου συστήματος υγείας, του εξοπλισμού και δυναμικότητας του ιδιωτικού τομέα.Για άλλη μια φορά επαναλαμβάνουμε ότι η πολι-

τική για την υγεία πρέπει να συγκρουστεί με το ια-τροφαρμακευτικό σύμπλεγμα. Το σύνθημα “λεφτά για την υγεία” από μόνο του δεν έχει αξία. Οι δα-

πάνες υγείας είναι τόσο μεγάλες όσο και η αισχρο-κέρδεια στο κύκλωμα γιατρός - φάρμακο - ιατρική τεχνολογία. Το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να κα-τανοήσει πόσο ασυμβίβαστη είναι οποιαδήποτε πο-λιτική υγείας (από το συμφέρον του εργαζόμενου) με την ύπαρξη ιδιωτικού τομέα. Μια κύρια αιτία της παραοικονομίας στην υγεία είναι ακριβώς αυτή. Μέ-χρι τώρα το επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα άφησε εκτός του οπτικού του πεδίου το θέμα υγεία. Καμία παρέμβαση, καμία θέση στους κατά καιρούς νόμους και ρυθμίσεις. Το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να γίνει μπροστάρης και πρωτεργάτης σε ένα συνολι-κό κοινωνικό κίνημα προάσπισης, βελτίωσης, διεύ-ρυνσης της δημόσιας υγείας. Δημόσια υγεία δεν εί-ναι μόνο ο αριθμός κρεβατιών στην εντατική, ούτε ο αριθμός γιατρών αλλά κάτι πολύ πιο ευρύ.

Είναι υγιεινή στην εργασία , είναι προστασία βελτίωση και «επαύξησ稻 του περιβάλλοντος είναι σωστή κατοικία σε σωστή γειτονιά και πόλη. Είναι πολιτισμός, συγκοινωνία, επικοινωνία…

Τελευταία όλα τα προβλήματα αποδίδονται στη ρεμούλα και τη κακοδιαχείριση. Χωρίς να θέλουμε να πούμε πως είναι μικρό το πρόβλημα αυτό κανείς δεν τολμά να εξετάσει τις αιτίες που γεννούν αυτά τα φαινόμενα. Αντίθετα όλοι ψάχνουν μια κυβέρνη-ση τίμιων λογιστών και καλών νοικοκυραίων προ-κειμένου και να συμμαζέψουν και να μαζέψουν για να μοιράσουν. Σύντομα η απογοήτευση αντικαθι-στά την προσδοκία..

Η διαπλοκή στη χώρα έχει αντικειμενικές αιτίες όχι μόνο το καπιταλιστικό σύστημα γενικά αλλά και την αυξημένη παρουσία των μεσαίων στρωμάτων. Ποιος υπουργός διανοείται π.χ. να μειώσει τις δα-πάνες των νοσοκομείων η των ασφαλιστικών Τα-μείων δημιουργώντας φαρμακεία εντός αυτών τα οποία θα αγόραζαν τα φάρμακα κατευθείαν από τις βιομηχανίες; Πως θα σταθεί κάτι τέτοιο απλό μέτρο όταν ο αέρας για φαρμακείο σε μικρή επαρ-χιακή πόλη υπερβαίνει τα 80.000 €;

Το συνδικαλιστικό γενικότερα το κοινωνικό κίνημα πρέπει πέρα από τα παραπάνω να πατή-σει σε ένα και μόνο ένα πλατύσκαλο και από αυτό ξεκινώντας να ζητήσει και να χτίσει όλα τα άλλα αιτήματα στο χώρο της υγείας. Αυτό κατά τη γνώ-μη μας είναι προσλήψεις προσωπικού με σταθε-ρές σχέσεις εργασίας σε αναγκαίο αριθμό εδώ και τώρα. Μόνο η εργασιακή σχέση είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη να βάλει τα πράγματα στο δρόμο τους.

Δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα:

• Με 600.000, αδήλωτους - ανασφάλιστους εργα-ζόμενους μισθωτούς.

• Με 300.000 ψευδο-αυτοαπασχολούμενους, να παρουσιάζονται ως «ελεύθεροι επαγγελματίες» ενώ παρέχουν εξαρτημένη εργασία.

• Με 200.000 εργαζόμενους σε «μερική απασχόλη-ση» ενώ παρέχουν εργασίες πλήρες ωραρίων.

• Με 350.000 εργαζόμενους μόνιμα συμβασιού-χοι

• Με τους νόμους του κράτους και τις συλλογι-κές συμβάσεις εργασίας, να βρίσκονται εκτός των πυλών.

• Με ένα κράτος που δίνει το κακό παράδειγμα πα-ραβίασης των νόμων ως ο χειρότερος εργοδότης (συμβασιούχοι, παράνομες συμβάσεις έργου)

• Με ένα κράτος κλέφτη των πόρων και των θεσμο-θετημένων ασφαλιστικών εισφορών των Ταμεί-ων.( εκτός από τις κλοπές των πόρων σε 19 δις ευρω ανέρχονται οι οφειλές του κράτους)

Παράλληλα έχουμε: Απουσία ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους,

αφού οι επιθεωρήσεις εργασίας είτε υπολειτουρ-γούν είτε είναι διαβρωμένες από τις επιχειρήσεις είτε έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες.

Απουσία ελεγκτικών μηχανισμών του ΙΚΑ. Τα τελευταία χρόνια, λόγω έλλειψης προσωπικού, έχουν σταματήσει παντελώς οι έλεγχοι των επι-χειρήσεων από τα κατά τόπους υποκαταστήμα-τα του ΙΚΑ, το 80% των επιχειρήσεων έχουν να ελεγχθούν πάνω από 5 χρόνια. Από τα 13 ελε-γκτικά κέντρα λειτουργούν μόνο τα 4 και αυτά

με τους μισούς υπαλλήλους, από τις 12.448 ορ-γανικές θέσεις του ΙΚΑ, υπάρχουν 3.995 κενές, ενώ στα επόμενα τρία χρόνια αναμένεται να συ-νταξιοδοτηθούν ακόμα 3.000 υπάλληλοι. Από τους ελάχιστους ελέγχους που πραγματοποιού-νται διαπιστώνεται πως μία στις επτά επιχειρή-σεις λειτουργεί ως φάντασμα ΚΑΙ δεν είναι καν δηλωμένη.

Απουσία συνδικάτων. Ως γνωστό η συνδικαλιστι-κή πυκνότητα στη χώρα μας είναι πολύ χαμηλή έως ισχνή, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα όπου μόνο το 15% των εργαζομένων συμμετέχουν σε κάποια συνδικαλιστική οργάνωση, αφού οι συνδικαλιστικές ελευθερίες βρίσκονται ακόμα υπό διωγμό.

Η κατάσταση αυτή θα επιδεινώνεται από το γε-γονός των μεγάλων αναδιαρθρώσεων των επιχει-ρήσεων με την παραχώρηση εργασιών σε τρίτους και την έξαρση της προσωρινής απασχόλησης κα-θώς και από το μεγάλο αριθμό των μικρών επιχει-ρήσεων αφού ως γνωστό τα συνδικάτα στην Ελ-λάδα, έχουν αναπτυχθεί κατά βάσει σε επίπεδο επιχείρησης.

Επίσης τα συνδικάτα ελάχιστα έως καθόλου ασχολούνται με το θέμα της ανασφάλιστης εργα-σίας, οι όποιες προσπάθειες μεμονωμένων συνδι-κάτων είναι χωρίς αποτέλεσμα ή έχουν χαθεί από την αδιαφορία των αρμοδίων.

Αυτό που απασχολεί και θα πρέπει να προβλη-ματίσει είναι, πως η αδήλωτη - ανασφάλιστη ερ-γασία, έχει γίνει πλέων καθεστώς και εντάσσεται ή γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί, στα πλαίσια των ελαστικών μορφών απασχόλησης. Η Ελλάδα συ-γκριτικά με άλλες χώρες της Ε.Ε. των 15, έχει χα-

ΦΡΑΓΜΟΣΤΟΝ «ΕΦΙΑΛΤΗ»ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η Ελλάδα είναι χώρα της εργοδοτικής αυθαιρεσίας

��μηλούς δείκτες ελαστικών μορφών απασχόλησης, έχει όμως νούμερα ρεκόρ, παράνομων μορφών απασχόλησης.

Πως εκδηλώνεται η ανασφάλιστη εργασία

1. Αδήλωτη εργασία. ( περίπου 600.000 μισθω-τοί ). Το μεγαλύτερο μέρος της ανασφάλιστης ερ-γασίας προέρχεται από την αδήλωτη εργασία ή τη «μαύρη» εργασία όπως αποκαλείται. Ο τέως υφυ-πουργός απασχόλησης κ. Ν. Αγγελόπουλος σε άρ-θρο του στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΊΑ στις 19/3/2006 δη-λώνει: «Περίπου ένας στους 4 εργαζόμενους σήμερα είναι ανασφάλιστος»!!!

Σύμφωνα με ετήσια έκθεση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ/ΑΔΕ-ΔΥ για την οικονομία και την απασχόληση, στους 4.500.000 που εργάζονται στη χώρα μας, οι 1.100.000 απασχολούνται σε αδήλωτη – ανασφάλιστη εργα-σία.

Πρόκειται για «αόρατους εργαζόμενους» και με την πιο επικίνδυνη μορφή απασχόλησης, αφού οι εργαζόμενοι αυτοί δεν στοιχειοθετούν δικαιώματα χρόνου ή και είδος εργασίας που παρέχουν, δεν δικαιούνται άδεια, επίδομα αδείας, δώρα Χριστου-γέννων–Πάσχα, αποζημίωση, κλπ.

2. Περίπου 300.000 ψευδο- αυτοαπασχολούμε-νοι. Πρόκειται για τις συμβάσεις ανεξαρτήτων υπη-ρεσιών (δελτίο παροχής υπηρεσιών). Με τις συμ-βάσεις αυτές θα πρέπει ο εργαζόμενος να διατηρεί την ελευθερία του να καθορίζει ο ίδιος τις συνθή-κες εργασίας, τον τρόπο εργασίας, τον τόπο και τον χρόνο εργασίας. Όμως στην πράξη δεν συμβαίνει αυτό, τους όρους αυτούς δεν τους καθορίζουν οι ίδιοι, βρίσκονται στη διάθεση της επιχείρησης και τους καθορίζει τον τρόπο, τον χρόνο και τον τόπο εργασίας, με συνέπεια η εργασία που παρέχουν στην πραγματικότητα είναι εξαρτημένη μισθωτή εργασία. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν θεωρούνται μι-σθωτοί, δεν απολαμβάνουν τα νόμιμα δικαιώματα των μισθωτών, μισθό, άδειες, δώρα, κλπ δεν δικαι-ούνται αποζημίωση. «Θεωρούνται ελεύθεροι επαγ-γελματίες», με αποτέλεσμα να μην ασφαλίζονται στο ΙΚΑ αλλά στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ)!!!

3. Ψευδές δηλώσεις (200.000 σε «μερική» απασχόληση). Οι περισσότεροι από τους εργα-ζόμενους αυτούς, στα χαρτιά φαίνονται ως «μερι-κά απασχολούμενοι» ενώ στην ουσία εργάζονται με πλήρες ωράρια, με συνέπεια να ζημιώνονται με μεγάλα χρηματικά ποσά από υπερωρίες, άδει-ες, επίδομα άδειας, δώρα Χριστουγέννων – Πάσχα, αποζημίωση, καθώς στην ασφάλιση αφού ασφαλί-ζονται για λιγότερες ημέρες και δεν τους αναγνω-ρίζεται η ημέρα του Σαββάτου ή εξαιρούνται από τα ΒΑΡΕΑ.

4. Μειωμένη ασφάλιση. Αρκετές επιχειρήσεις,

δεν παρουσιάζουν στο ΙΚΑ τους πραγματικούς μι-σθούς των εργαζομένων αλλά μέρος αυτών και για να είναι «σύννομες» τους ασφαλίζουν με τα κατώ-τερα κλιμάκια των συλλογικών συμβάσεων εργα-σίας, εξαιρώντας όλα τα επιδόματα.

5. Μερική ασφάλιση. Πολλές επιχειρήσεις κατά βάσει μικρές, εντελώς παράνομα, ασφαλίζουν τους εργαζόμενους για λιγότερες ημέρες από αυτές που εργάζονται.

6. Τεκμαρτά ημερομίσθια. Ορισμένα επαγγέλ-ματα που αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές, η ασφάλιση γίνεται με τεκμαρτά ημερομίσθια τα οποία είναι πολύ κάτω από τις συνολικές μηνιαί-ες αποδοχές.

7. Ένταξη στον ΟΓΑ ασφαλισμένων του ΙΚΑ. Με τους νόμους 3050/2002 - 3232/2004 και στη συ-νέχεια το Ν. 3518/2006, καταργείται η ασφάλιση στο ΙΚΑ για τους εποχικούς εργαζόμενους των επι-χειρήσεων τυποποίησης τροφίμων, καθώς και οι αλ-λιεργάτες και οι αγρεργάτες, και εντάσσονται στην ασφάλιση του ΟΓΑ. Με τον τρόπο αυτό οι εργοδότες κερδοσκοπούν, αφού η εργοδοτική εισφορά στον ΟΓΑ είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή του ΙΚΑ.

8. Παράβαση της εργατικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Είναι κα-νόνας για τις επιχειρήσεις του Ιδιωτικού Τομέα ιδι-αίτερα σε αυτές που δεν υπάρχουν σωματεία, να μην εφαρμόζουν τις Σ.Σ.Ε., με αποτέλεσμα οι εργα-ζόμενοι να ζημιώνονται με μεγάλα χρηματικά ποσά και το ΙΚΑ να στερείται ασφαλιστικές εισφορές.

10. Ανασφάλιστος χρόνος εργασίας. Αρκετές φορές οι εργαζόμενοι, δικαιολογημένα και για λό-γους ανεξαρτήτως της θέλησής τους δεν παρέχουν τις υπηρεσίες τους (στράτευση, ασθένεια) ή δεν βρί-σκουν εργασία ( ανεργία).

Παρά το γεγονός ότι για τους σκοπούς αυτούς υπάρχουν κρατήσεις (1% των ασφαλιστικών εισφο-ρών για στράτευση, 4% για ανεργία) εντούτοις το επίδομα ανεργίας – επιδοτούμενα προγράμματα, το επίδομα ασθένειας μετά τον 1 μήνα, ο χρόνος στρά-τευσης, θεωρούνται ανασφάλιστοι χρόνοι.

Επιπτώσεις:1. Καταρρέουν τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Σύμφω-

να με ελάχιστους προβλέψιμους υπολογισμούς αρμοδίων υπηρεσιών, τα ποσά που στερούνται, ξεπερνούν τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρό-νο!!!!

2. Απαξιώνετε το ίδιο το σύστημα της κοινωνι-κής ασφάλισης και αξιώνονται λύσεις ιδιωτι-κής ασφάλισης.

3. Παραβιάζεται η αρχή της υποχρέωσης των ερ-γοδοτών να σφαλίζουν τους εργαζόμενους, τί-θεται υπό αμφισβήτηση η υποχρεωτικότητα στην ασφάλιση της μισθωτής εργασίας.

ΦΡΑΓΜΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ��

4. Εκτοπίζονται από τη συλλογική δράση μεγάλα τμήματα του εργατικού δυναμικού και οδηγούνται σε ατομικές λύσεις με ατομικές συμφωνίες.

5. Ενισχύεται η κερδοσκοπία των επιχειρήσεων σε βάρος των εργαζομένων αφού η αδήλωτη εργα-σία συνοδεύεται με την καταστρατήγηση βασι-κών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

6. Δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ ανασφάλιστων και ασφαλισμένων που απειλεί και συμπιέζει κατακτήσεις των εργαζομένων.

Σε ποιους χώρους εντοπίζεται:

Εδώ και πολλά χρόνια το «προνόμιο» της ανα-σφάλιστης εργασίας υπήρχε κατ΄ αποκλειστικό-τητα μόνο σε μικρές επιχειρήσεις και στην παρα-οικονομία.

Σήμερα αυτή ξέφυγε από τις μικρές επιχειρήσεις και την παραοικονομία, και συνιστά την πλέων δι-αδεδομένη πρακτική όλων των μεγάλων επιχειρή-σεων και Οργανισμών (Δημόσιο – ΔΕΚΟ – Ιδ. Τομέα) που καταφεύγουν στην ανασφάλιστη εργασία.

Η πρακτική που ακολουθείται είναι το «σπάσι-μο» των επιχειρήσεων ή των Οργανισμών με την παραχώρηση εργασιών σε τρίτους (εργολαβίες). Οι εργαζόμενοι στους εργολάβους κατά βάση είναι ανασφάλιστοι ή με παράνομο δελτίο παροχής,

Η έκταση του φαινομένου παίρνει εφιαλτικές δι-αστάσεις αφού σε αρκετές επιχειρήσεις το προσω-πικό των εργολαβιών ξεπερνά κατά πολύ το προ-σωπικό της επιχείρησης.

Συμπεριφορά ανασφάλιστων - αιτίες:

Εάν εξαιρέσουμε ελάχιστες περιπτώσεις που δεν θέλουν να ασφαλιστούν , η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων παθητικά δέχονται την ανασφάλιστη εργασία και σπανίως καταφεύγουν στις αρμόδιες υπηρεσίες για να δικαιωθούν.

Ορισμένες αιτίες.

1. Δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των εργαζόμενων από καταχρηστικές απολύ-σεις, για να ενθαρρύνονται και να καταφεύγουν στις αρμόδιες αρχές.

2. Δεν εμπιστεύονται τις αρμόδιες υπηρεσίες, τόσο για την εχεμύθεια, όσο και για το αποτέλσμα που θα φέρουν μετά τις καταγγελίες.

3. Οι αδήλωτοι εργαζόμενοι, δεν έχουν παραστα-τικά για να αποδείξουν και να διεκδικήσουν ανα-δρομικά την ασφάλισή τους. Κατά συνέπεια ακό-μα και να καταγγείλουν το γεγονός δεν έχουν να κερδίσουν, αφού μετά τις καταγγελίας θα απολυθούν.

4. Δεν υπάρχει συνεργασία μεταξύ ελεγκτικών μηχανισμών, των επιθεωρήσεων εργασίας και

του ΙΚΑ.

5. Ανεπαρκές νομοθετικό πλαίσιο. Οι επιθεωρήσεις εργασίας, αρμόδιες για την τήρηση της εργατι-κής νομοθεσίας, εκτός του περιορισμένου αριθ-μού ελεγκτών, έχουν και ελάχιστες αρμοδιότη-τες παρέμβασης.

6. Αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν και στον εκφυ-λισμό των συντάξεων, αφού μετά την αποσύν-δεση των Κ.Ο. σύνταξης από τα 20 ημερομίσθια του ανειδικεύτου εργάτη, αυτές κατακρεουργή-θηκαν . Στα 486, 84 € καθηλώθηκε η κατώτα-τη σύνταξη ενώ θα ήταν 660,80€ (δηλαδή 20 ημερομίσθια x 33,04 €), τι στιγμή που η σύντα-ξη για ένα ζευγάρι ανασφάλιστων υπερηλίκων είναι 330 + 330 = 660 € !!!

7. Συνδικαλιστική δομή. Τα επιχειρησιακά σωμα-τεία σήμερα δεν καλύπτουν όλους τους εργα-ζόμενους στην επιχείρηση, αφού οι εργαζόμε-νοι των ενδιάμεσων εργοδοτών (εργολαβίες), καθώς και οι εργαζόμενοι που παρέχουν εργα-σία με δελτία παροχής ( μπλοκάκι), δεν ανήκουν στα επιχειρησιακά σωματεία.

Ορισμένες άμεσες προτάσεις:

Οι προτάσεις, θα πρέπει να κινηθούν κατά τη γνώμη μου σε τέσσερις άξονες.

Πρώτον στην αλλαγή του νομοθετικού πλαισί-ου, δεύτερο την αποτροπή των εργοδοτών να κα-ταφεύγουν στην ανασφάλιστη εργασία, τρίτο στην προτροπή των ιδίων των εργαζομένων και τέταρτο στον διευρυμένο ρόλο των συνδικάτων.

Συγκεκριμένα:

1. Η αδήλωτη και γενικά η παράνομη εργασία θα πρέπει να χαρακτηριστούν και να ενταχτούν στα ποινικά αδικήματα.

2. Οι επιχειρήσεις, να υποχρεούνται να καταθέ-τουν στις επιθεωρήσεις εργασίας, κάθε σύμβα-ση ή ατομική συμφωνία που υπογράφουν οι ερ-γαζόμενοι. Τις συμβάσεις που υπογράφουν με τους φερόμενους ως εργολάβους, τις συμβάσεις

�5με τους υποτιθέμενους «ελεύθερους επαγγελμα-τίες», καθώς και τις συμβάσεις του προσωπι-κού των ενδιάμεσων εργοδοτών (εργολάβων), προκειμένου να ελέγχονται.

3. Η αδήλωτη και κάθε παράνομη εργασία που αποκαλύπτεται, να θεωρείται υποχρεωτικά αο-ρίστου χρόνου. Ο εργοδότης να έχει το βάρος απόδειξης για το χρόνο της μη δηλωθείσας ερ-γασίας και για το μισθό που παρείχε στον αδή-λωτο εργαζόμενο. Τον ασφαλίζει αναδρομικά για όλο το προηγούμενο διάστημα και του κα-ταβάλει αναδρομικά, τυχόν διαφορές στο μισθό, άδειες, δώρα κ.λ.π..

4. Οι ευθύνες των παραβάσεων, για εργαζομένους των ενδιάμεσων εργοδοτών (εργολάβων), να βαρύνουν τον κύριο εργοδότη.

5. Η απόλυση εργαζομένου, ο οποίος καθ΄ οιον-δήποτε τρόπο συμμετείχε στην αποκάλυψη της αδήλωτης εργασίας, θεωρείται άκυρη και κα-ταχρηστική.

6. Όλοι οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση έχουν τα ίδια δικαιώματα, ανεξάρτητα εάν η εργασία πα-ρέχεται μέσω ενδιάμεσου εργοδότη. Να καταρ-γηθούν οι νόμοι που διαχωρίζουν τους παλαι-ούς με τους νέους.

7. Να αναβαθμιστεί ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργανώσεων με δικαίωμα μαζικής προσφυγής.

8. Θα πρέπει να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες των επιθεωρήσεων εργασίας, να έχουν την ευθύνη για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας χωρίς να αναγκάζονται οι εργαζόμενοι να προσφεύγουν στα δικαστήρια για νόμιμα δικαιώματά τους.

9. Οι επιθεωρήσεις εργασίας να ενημερώνουν τα αντίστοιχα ασφαλιστικά ταμεία.

10. Να επανέλθουν και να ασφαλίζονται στο ΙΚΑ οι εποχικοί εργαζόμενοι των επιχειρήσεων τυ-ποποιημένων τροφίμων, καθώς και οι αλλιερ-γατες και αγρεργάτες,

11. Να θεωρείται χρόνος ασφάλισης, η περίοδο στράτευσης, τα επιδόματα ασθένειας και ανερ-γίας καθώς και τα προγράμματα κατάρτισης.

12. Να καταργηθεί ο νόμος της παραγραφής ερ-γασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.

13. Να διερευνηθεί η πρόταση για δημιουργία ΕΡ-ΓΑΤΟΔΙΚΕΙΩΝ, όπου οι εργατικές διαφορές θα επιλύονται σύντομα και σε μικρό χρονικό διά-στημα.

Η έξαρση της παράνομης-ανασφάλιστης ερ-γασίας δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους που την βιώνουν και ούτε μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο από τους ίδιους.

Απαιτούνται πρωτοβουλίες με συντονισμένες ενέργειες από το σύνολο του συνδικαλιστικού κινήματος, (Δημόσιο, Δ.Ε.Κ.Ο. -ΤΡΑΠΕΖΕΣ, Ιδι-ωτικό Τομέα).

Νικολάου Κώστας Πρόεδρος ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΠΩΛΗΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ

ΒΟΗΘΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ Προκήρυξη

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΑΜΟ ΤΩΝ STAGE ΚΑΙ ΤΩΝ «ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΩΝ» ΣΤΑ ΓΚΕΤΟ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ή ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΞΙΑ ΣΤΗ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ 2004 (προεκλογικά): “Θα εξαλείψουμε το αίσχος της ομηρίας των 300.000 συμβα-σιούχων, που δημιούργησε η διαχείριση Σημίτη!”

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 2009 (προεκλογικά): “Θα εξαλείψουμε τον εργασιακό μεσαίωνα που δημιούργησε η δεξιά! Θα καταργήσουμε το καθεστώς των stage και των «συμβασιούχων» στο δημόσιο.”

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:

2004 – 2009 (ΔΕΞΙΑ) Οι συμβασιούχοι έγιναν μαζικά όμηροι των stage. Δηλαδή μεταταχτήκαν στην κατηγορία του ανασφάλιστου με αμοιβή μικρότερη και από το επίδομα ΑΝΕΡΓΙΑΣ. Οι συμβασιούχοι έγιναν κανόνας και στον ιδιωτικό τομέα με όρους stage και μέσω των δουλεμπόρων, στον δημόσιο τομέα με κατάληξη την…. Κούνεβα!

Η εργασιακή ανασφάλεια αναδείχτηκε σε βασικό μοχλό πολιτικής χειραγώγησης του λαού με εφεδρεία το…. Βιτριολισμό!

2009 ΠΑΣΟΚ: Οι συμβασιούχοι και οι όμηροι των stage μετατάσσονται στην κατηγορία των ΑΝΕΡΓΩΝ και παραδίνονται για αποκατάσταση στον «ιδιωτικό» τομέα και τους δουλεμπόρους του παρασιτισμού. Σ’ αυτούς εκχωρούνται τα κονδύλια των stage και της ΔΙΑ ΒΙΟΥ (μάθησης) – ΕΞΑΘΛΙΩΣΗΣ, ως έπα-θλο προς τον «μεσαίο χώρο» για την εκλογική στήριξη στους νέους μεσσίες του δικομματισμού.

Από την «διανομή» της φτώχειας, στην «αναδιανομή» της εξαθλίωσης.

Αυτή την αναδιανομή της ΕΞΑΘΛΙΩΣΗΣ εκπαιδεύονται ιδεολογικοπολιτικά να υπερασπιστούν οι «αφιονισμένοι» κατά τη δήλωση Μαρκογιαννάκη εκατόνταρχοι της «προστασίας» του πολίτη, με επιδρομές σε συγκεντρώσεις βιβλιοπαρουσιάσεων.

Το μέτωπο της ανασφαλούς εργασίας είναι αυτό στο όποιο θα παιχτούν σε σημαντικό βαθμό, οι αλλαγές στους συσχετισμούς δυνάμεων των κοινωνικοπολιτικών μπλοκ.

Αν η αριστερά συνεχίσει να το αντιμετωπίζει όπως και ολόκληρο το χώρο της εργασίας με όρους κοινοβουλευτικής εκλογικής επιρροής, τότε η ομηρία της ανασφαλούς εργασίας θα συνεχιστεί και θα επεκτείνεται από τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού, ομηρία που με εφεδρεία και την αναρ-χοαυτονομία, θα στρέψει το εκκρεμές των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι μπορεί να υπολογίζει κάποιος, στις πιο ακραίες αντιδραστικές κατευθύνσεις.

Η ανοικτή και χωρίς προαπαιτούμενα συζήτηση των συνδικαλιστικών ρευμάτων στην αριστε-ρά για την οργάνωση και την αγωνιστική κατεύθυνση των εργαζομένων της ανασφαλούς εργα-σίας, σ’ ένα ενιαίο μέτωπο κοινωνικών αγώνων αποτελεί άμεση και επιτακτική ανάγκη.

Η λύση στο ζήτημα όλων των συμβασιούχων αλλά και αυτών που υποβιβάστηκαν και βαφτί-στηκαν stage, βρίσκεται στη κατεύθυνση της νομικά ισχυρής νομολογικά θέσης (αρκετές δικα-στικές αποφάσεις), ότι κάθε σύμβαση ορισμένου χρόνου η έργου που ανανεώνεται η σιωπηρά συνεχίζεται, μετατρέπεται αυτοδίκαια σε σύμβαση αορίστου χρόνου.

- ΟΚΤΩBΡΗΣ 2009

Γιατί η εργασία οδηγεί

στην αυτοκτονία;

Οι πρόσφατες τραγικές εξελίξεις στην France Telecom, στην οποία μάλιστα βασικός μέτοχος μετά την ιδιωτικοποίησή της εξακολουθεί να είναι το γαλλικό κράτος, με τις 23 αυτοκτονίες σε 18 μήνες και τις πολλές αποτυχημένες απόπειρες, στενά συνδεδεμένες με το εργασιακό περιβάλλον, αναδεικνύουν τη ζοφερή πραγματικότητα των σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης της εργασίας.

Τι αλήθεια είναι αυτό που τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει 400 εργαζόμενους στην αυτοκτονία στη Γαλλία προσθέτοντας μια νέα οδυνηρή εργασια-κή παράμετρο μετά τους θανάτους από εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες; Τι είναι αυτό που βρίσκεται πίσω από το τέταρτο κύμα αυ-τοκτονιών με αφορμή τις συνθήκες εργασίας; Ένα κύμα που ακολουθεί τους απελπισμένους αγρότες της δεκαετίας του 60 που ωθούνταν στην έξοδο από την αγροτική ζωή και τη γη τους, τους ανειδί-κευτους εργάτες της επόμενης δεκαετίας που ει-σέπρατταν την απαξίωση μπροστά στην ανάπτυξη της ειδικευμένης εργασίας, τη σύγχρονη απελπι-σία των ανέργων και των κάθε λογής ευέλικτων και κακοπληρωμένων εργαζόμενων που αδυνα-τούν να καλύψουν βασικές ανάγκες ενοχοποιώ-ντας τον εαυτό τους;

Τα νέα θύματα δεν ανήκουν στην κατηγορία της δεύτερης ή και τρίτης ταχύτητας αμοιβής και δικαιωμάτων του εργατικού δυναμικού. Αντίθε-τα είναι υπάλληλοι στον χώρο των υπηρεσιών με ικανοποιητικές αποδοχές που δείχνουν αγάπη για τη δουλειά τους και χαρακτηρίζονται επιτυχη-μένοι. Βιώνουν με δραματικό τρόπο τα αποτελέ-

σματα των σύγχρονων μεθόδων management της πλήρους εξατομίκευσης της εργασιακής σχέσης με ειδικούς στόχους αμοιβής και καριέρας, απόρ-ροια ειδικότερων συμβάσεων με την εταιρεία που προσδίδουν στον εργαζόμενο χαρακτηριστικά ιδι-ώτη πωλητή.

Η αποδοχή των αυθαίρετων κριτηρίων και όρων αξιολόγησης της διεύθυνσης που περιφρονεί τους συλλογικούς κανόνες, οδηγεί καταρχήν στην εντα-τικοποίηση της εργασίας, στην απελευθέρωση των ωραρίων και στην ολοκληρωτική αφιέρωση του ελεύθερου χρόνου στον εργοδότη καταλήγοντας στην πλήρη αφομοίωση της προσωπικότητας στη λογική της εταιρείας. O εργαζόμενος υπόκειται κα-θημερινά σε ηθική παρενόχληση και σε ένα εξουθε-νωτικό διπλό αυτοέλεγχο: Εκείνο του ελέγχου της ατομικής του επίδοσης από τον ίδιο και την ομάδα στόχου που ελέγχει και επιτιμά, στο πλαίσιο των προσωπικών ανταγωνισμών, τους αδύνατους κρί-κους της αλυσίδας. Απομονωμένος και αβοήθητος ο εργαζόμενος από κάθε έννοια συλλογικότητας, στο πλαίσιο μιας αμφιλεγόμενης αυτονομίας της εργασίας, επιδιώκει την επίτευξη των προσωπι-κών του στόχων οδηγούμενος σταδιακά στη χρή-

Γιατί η εργασία οδηγεί στην αυτοκτονία;��

ση μεθόδων και πρακτικών που προδίδουν τους κανόνες της επαγγελματικής ηθικής.

Για να επιτύχει τον στόχο του θα εκδιώξει βί-αια τον ασθενή από το νοσοκομείο ώστε να μει-ωθούν τα νοσήλια και οι δαπάνες της ασφαλιστι-κής εταιρείας. Θα πουλήσει τραπεζικά προϊόντα και συμβόλαια σε υπερχρεωμένους πελάτες οδη-γώντας τους στην καταστροφή. Σταδιακά αποκτη-νώνεται. Χάνει τον αυτοσεβασμό του. Όταν όμως ο στόχος δεν εκπληρώνεται και ο εργαζόμενος χρε-ώνεται την αποτυχία, οι παρενέργειες πέφτουν βα-ριές για το σύστημα αξιών που έχει υιοθετήσει με τον, συχνά δίχως αρχές, αυτοσκοπό του επιτυχη-μένου επαγγελματικού προφίλ.

Οι συνέπειες είναι βαριές και προσβλητικές για εκείνον που απέτυχε στους στόχους του, αν και θυ-σίασε τα πάντα για την εκπλήρωσή του. Εισπράτ-τει βαρύτερα την απώλεια της θέσης ευθύνης, την υποχρεωτική μετακίνηση σε άλλη πόλη, την αλ-λαγή ομάδας ή και αντικειμένου εργασίας. Αυτή η αποκαθήλωση γίνεται δυσβάστακτη. Οδηγεί σε πλήρη αποστροφή του ίδιου του εαυτού. Πέφτει από το παράθυρο της Telecom στο κενό καταστρέ-φοντας τα μπαμπού του προαυλίου παρά τις επί-

μονες συστάσεις της διεύθυνσης με ανακοινώσεις στους ορόφους και στα ασανσέρ, για σεβασμό και φροντίδα των φυτών της αυλής! Παρόλα αυτά η εταιρεία δηλώνει την αθωότητά της και επικαλεί-ται τα προσωπικά προβλήματα του εκάστοτε αυ-τόχειρα. Καμία ευθύνη για τις μεθόδους οργάνω-σης της εργασίας και συνεπώς καμία αστική και ποινική ευθύνη…

Οι οδυνηρές αυτές εξελίξεις απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις και δραστικές λύσεις. Λύσεις που είναι αστείο να αναζητούνται σε γενικολογίες για τον εξανθρωπισμό της εργασίας και στην κατα-πολέμηση του εργασιακού στρες σε σεμινάρια και σε αγχολυτικά χάπια. Ο πυρήνας του προβλήμα-τος θα πρέπει να αναζητείται στις σύγχρονες με-θόδους οργάνωσης της εργασίας που καταργούν κάθε έννοια συλλογικότητας, συνεργασίας και αλ-ληλεγγύης μέσα από ακραίες μορφές εξατομίκευ-σης της εργασίας και απομόνωσης στον βωμό της μεγιστοποίησης του κέρδους. Οι λύσεις βρίσκονται στη θεσμική και ουσιαστική ενίσχυση των συλλογι-κών παρεμβάσεων και ελέγχων των εργαζομένων στις επιχειρήσεις. Η εργασία, άλλωστε, εκτός από παραγωγός είναι και μέσο κοινωνικοποίησης…

Γιάννης Κουζής Επίκουρος καθηγητής Πάντειου Πανεπιστήμιου

Προκήρυξη ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ EINAI Η ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Από τη προεκλογική περίοδο Σεπτέμβρη - Οκτώβρη η εργατική τάξη, ο λαός και η νεολαία βρί-σκονται αντιμέτωποι με μια σταθερά κλιμακούμενη επιχείρηση πολιτικής τρομοκρατίας τους.

Η Μέρκελ μάλιστα απείλησε με ανοικτή οικονομική και πολιτική κατοχή της χώρας: «Έχουμε τα μέσα να επιβάλουμε στην Ελλάδα αυτά που πρέπει να κάνει»!!

Η συζήτηση για το προϋπολογισμό του 2010 και το πρόγραμμα «σταθερότητας» που καταρ-τίζεται για να υποβληθεί προς έγκριση στις Βρυξέλλες και την «άϋλη», αλλά η απανταχού παρούσα εξουσία των αγορών, σήμανε μια παραπέρα κλιμάκωση της χυδαίας επιχείρησης πολιτικής τρομοκρατίας του λαού.

Οι σταθεροί και μόνιμοι μάνατζερ του τρόμου στα Μ.Μ.Ε. επιστρατεύουν παλιές και νέες εφε-δρείες του συστήματος του δικομματισμού (Μητσοτάκης, Αλ. Παπαδόπουλος, Μάνος…) για να πείσουν το λαό να δεχτεί ένα πρόγραμμα «εθνικής εξυγίανσης», το οποίο θα επιβλέπεται και θα αναπροσαρμόζεται ανά μήνα από τους γκαουλάιτερ της εξουσίας των αγορών Ε.Ε. και Δ.Ν.Τ.

Συνεπικουρούμενοι από το Καρατζαφέρη επιχειρούν όχι μόνο να ανασυγκροτήσουν και να επεκτείνουν το μέτωπο κοινωνικών συμφερόντων της χρηματιστηριακής λειτουργίας οικονομίας και κοινωνίας, αλλά να πείσουν ότι δεν φτάνει μόνο η εκλογική νομιμοποίηση μιας εξουσίας για να αντιμετωπιστεί η κρίση!!!

Για τους μάνατζερ του τρόμου όλα είναι ανοικτά, από τη γεωπολιτική ενότητα της χώρας, μέχρι την αλλαγή του πολιτεύματος, ώστε ο νεοελληνικός κοινωνικός σχηματισμός να βρει την «Ευρωπαϊκή» του ταυτότητα!!

Η κρίση πραγματικά είναι μεγάλη και πάντως πολύ μεγαλύτερη από αυτή που ομολογούν. Ξέρουν πως αν πουν την αλήθεια για το μέγεθος και το βάθος της κρίσης, θα αποκάλυπταν και τις αιτίες της. Θα αποκάλυπταν τα σχέδια τους για μόνιμη εξαθλίωση του λαού και για ένα νέο, αλλά ευρωπαϊκό γύψο για τον ανυπάκουο λαό!!

Ξέρουν ότι η κρίση στην οποία βύθισαν τη χώρα όχι μόνο δεν είναι αναστρέψιμη, αλλά ούτε καν διαχειρίσημη έστω και βραχυπρόθεσμα.

Η αποτελεσματικότητα των πολιτικών «εθνικής εξυγίανσης» για τους γκαουλάιτερ της εξουσίας των αγορών, θάχουν συγκεκριμένους ΔΕΙΚΤΕΣ.

Α. Μείωση της «δαπάνης» εργασίας στο 60%της σημερινής με:

1. Γενίκευση της ανασφαλούς εργασίας κάθε μορφής στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. 30%στα-θερή εργασία – 70%ανασφαλής.

2. Διαρθρωτική ανεργία με σταθερό ποσοστό περιοδικής ανεργίας ίση με το 25% του οικο-νομικά ενεργού πληθυσμού.

3. Σταθερή ονομαστική μείωση μεροκάματων και μισθών σε βάθος τουλάχιστον πενταετί-ας.

Β. Μείωση στη δαπάνη των συντάξεων στο 50%της σημερινής.

1. Σταθερή και συνεχή μείωση του αριθμού των συνταξιούχων ανά έτος, ίση με το 20%του σημερινού, σε βάθος τουλάχιστον εικοσαετίας.

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2009 -

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ Προκήρυξη

2. Σταθερά σχετική ποσοστιαία μείωση του ύψους των συντάξεων για τουλάχιστον μια δε-καετία.

Γ. Επιχειρηματικό – ανταποδοτικό σύστημα υγείας ώστε η δημόσια δαπάνη υγείας – περίθαλψης να μειωθεί στο 50%της σημερινής.

Το πολιτικό σύστημα του δικομματισμού συμφωνεί απόλυτα στο περιεχόμενο. Οι διαφορές είναι στη μορφή και στις διαδικασίες υλοποίησης του προγράμματος «εθνικής εξυγίανσης» του νεοφιλελευθερισμού, καθώς η χειραγώγηση των αποκλεισμένων κοινωνιών της ανασφαλούς εργασίας και της ανεργίας δεν φαίνεται καθόλου εύκολη μόνο μέσω ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ.

Στο όνομα δήθεν της υπεράσπισης κατακτήσεων της εργατικής τάξης ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ με-τατράπηκαν σε όργανα του κεφαλαίου για την επιβολή και την γενίκευση των εργασιακών σχέσεων της ανασφαλούς εργασίας. Στήριξαν έτσι τη διατήρηση και διεύρυνση των προνομίων συντεχνιών του παρασιτισμού που εκπροσωπούσαν, όμως ταυτόχρονα καθιστούσαν συνένοχους της γραμμής τους και τους εργαζόμενους της σταθερής εργασίας.

Στη προώθηση της αντιπαράθεσης των μεν στους δε, το σύστημα στηρίζει μια παραπέρα αντιδραστικοποίηση της κοινωνίας και σε αυτό επενδύει καθημερινά με καταιγιστική προπα-γάνδα.

Έτσι για το προοδευτικό και πραγματικά ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα η αγωνιστική συγκρό-τηση των στρωμάτων της ανασφαλούς εργασίας είναι κορυφαίο και καθοριστικό ζήτημα όχι μόνο για την εργασιακή εξασφάλιση των κάθε μορφής συμβασιούχων που φυσικά δικαιούνται, αλλά και για τις πολιτικές εξελίξεις που κυοφορούνται.

Η διαμόρφωση των όρων για την συγκρότηση και διεξαγωγή ενός αγωνιστικού πανεθνικού συνεδρίου της ανασφαλούς εργασίας που θα πολιορκήσει το συνέδριο της ΓΣΕΕ το Μάρτη, θα ανοίξει το δρόμο ανατροπής των συσχετισμών και στην ίδια τη ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ, ώστε να συμβάλει σε μία διέξοδο από την κρίση με τους όρους του λαού.

Σε μια τέτοια κατεύθυνση μπορεί να έχει καθοριστική συμμετοχή και το κίνημα της νεολαίας στα μέτωπα της γνώσης και της εργασίας.

Διέξοδος υπάρχει. Όχι όμως με τα κοινωνικοπολιτικά μπλοκ του δικομματισμού που δια-χειρίζονται την εξουσία.

Η εργατική τάξη και ο λαός ότι πληρώσουν για τη κρίση, θα το πληρώσουν για τη δική τους διέξοδο και όχι για ότι της επιβάλει το κεφάλαιο και η ολιγαρχία.

- ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2009

ΑΜΕΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗΣ

ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΑΓΩΝΑΣ – ΕΝΟΤΗΤΑ – ΑΓΩΝΑΣ

Για άλλη μία φορά η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ρυθμίσει τη ρύθμιση της προηγούμενης κυβέρνη-σης, η οποία ρύθμισε της προηγούμενης και όλες μαζί έσωσαν και σώζουν την ασφαλιστική κοκκι-νοσκουφίτσα από το κακό λύκο. Ο οποίος κακός λύκος ετοιμάζεται να κατασπαράξει το κράτος πρό-νοιας τέρας, και στη θέση του να βάλει το κράτος πρόνοιας Mall. Έτσι θα μπορούμε να ψωνίζουμε ασφάλεια όση θέλουμε, ευελιξία άλλη τόση, άνε-ση και εργασία κατά το δοκούν, αλλά το σπου-δαιότερο, από δώ και πέρα θα ρυθμιστούν ριζικά και δια παντός όλα τα κακά.

Γενικά η τελευταία ανακάλυψη στην οικονομία και στη πολιτική είναι για βραβείο Νόμπελ. ΟΛΑ ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΝ ΑΝ ΑΝΕΒΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ.

Θέλουμε ν’ ανέβει π.χ. ο δείκτης εργαζόμε-νοι προς συνταξιούχοι; Απλό : Θα επηρεαστεί η λίμπιντο των εργαζομένων και με εφ’ όπλου λόγ-χη σύντομα η σχέση αυτή αλλά και νέων -συντα-ξιούχων θ’ αλλάξει. Άσε. το σήκωμα στο χρηματι-στήριο είναι σκέτο βιάγκρα. Άμα σηκωθεί το άτιμο τότε τι συνταξιούχοι, τι υπερήλικες, όλοι θα πάνε για δουλειά. Φτάνει να το θέλουν. Πάει ο κανα-πές. Τι να τις κάνουμε τις λίστες φαρμάκων, τα όρια ηλικίας τα ποσοστά αναπλήρωσης και λοιπά αποφθέγματα του περασμένου αιώνα ;

Ανεβαίνει το χρηματιστήριο; Αυτό είναι το ζη-τούμενο.

Οι άνθρωποι μας, αυτοί που νυχθημερόν άλλο

δεν κάνουν παρά να στύβουν το κεφάλι τους, για να βρούμε το δρόμο να σηκωθούμε λίγο ψιλότε-ρα (όπως λέει και το τραγούδι) μας δίνουν τώρα τι συνταγή της επιτυχίας.

Προφανώς αφιλοκερδώς, λόγω αλτρουισμού, αγάπης, αλληλεγγύης, σεβασμό στα κεκτημένα, φωτίζουν την οδό της ευτυχίας (μας) (τους).

ΕΠΕΝΔΥΟΥΜΕ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ – ΜΕΣΑ και κυρίως ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

Τελικά τόσοι αγώνες πήγαν χαμένοι γιατί ήταν άδικοι.. Και ο Σιούφας και ο Σπράος και ο Γιανί-τσης και ο Ρέπας και η Πετραλία και… και… και… είχαν δίκιο.

Όχι μόνο πήγαν χαμένοι αλλά τώρα πρέπει να χτυπήσουμε το κεφάλι μας στο τοίχο. Μόνο έτσι ίσως εξιλεωθούμε όλοι εμείς που ήμασταν αντίθε-τοι στη λύση του ασφαλιστικού. Και όταν λέμε να χτυπήσουμε το κεφάλι εννοούμε να το σπάσουμε ώστε οι λοιποί να κερδίσουν τουλάχιστον από τη μη σύνταξη μας.

Ρε πως δε το σκεφτήκαμε; Πιο έξυπνος ήταν ο Πινοσέτ που το εφήρμοσε στη Χιλή; Θα μου πείτε πως εξαίρεσε τους στρατιωτικούς, τους χωροφύ-λακες (μερικοί κακώς τους λένε στρατοχωροφύλα-κες) και τον εαυτό του από τη ρύθμιση. Μα το’κανε ξεπίτηδες. Από αλτρουισμό. Πάρτε και φάτε εσείς. Εμένα μου φτάνουν τα λίγα. Χορταίνω που θα σας βλέπω πλούσιους – προφανώς – σκέφτηκε.

ΠΑΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ!Μόνιμη λύση στο ασφαλιστικό

ΠΑΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ��

Η γυνή του Καίσαρος πρέπει και να είναι και να φαίνεται… Όσο για κείνο τον συνδικαλιστή τον πρόεδρο της συνομοσπονδίας Χιλής που είχε το θράσος να πει πως «…το σύστημα μας έχει εξαθλι-ώσει, οι συνταξιούχοι δεν είναι σε θέση να πληρώ-σουν ούτε την ιατρική φροντίδα…» τι να πεις. Πά-ντα υπάρχουν οι αντιρρησίες, οι απροσάρμοστοι, οι σαμποτέρ της κοινωνικής γαλήνης των νοικο-κυραίων. Ας μη μας επηρεάζουν.

Άκουσε κανείς οι του ΣΕΒ να έχουν ασφαλιστι-κό ταμείο; Αυτοί ξέρουν. Επενδύουν στο χρηματι-στήριο. Αυτοί, οι επιτυχημένοι, οι τηλαυγείς φάροι της κοινωνίας. Ναι δεν έχουν ταμείο ασφαλιστι-κό. Αρκούνται στην ιδιωτική ασφάλιση. Αυτούς να ακολουθήσουμε, ώστε να βάλουμε έστω και αργά τις βάσεις να γίνουμε και εμείς επιχειρηματίες στη θέση των επιχειρηματιών. Τι ωραίο!!!

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ. Βέβαια τώρα που το σκέφτομαι με αυτό τον τρόπο θα φτωχύνει η γλώσσα μας το λεξιλόγιο μας.

Αν υπάρχουν μόνο επιχειρηματίες πως θα ξε-χωρίσουν οι εργαζόμενοι; Αν δεν υπάρχουν φτω-χοί πως θα ξεχωρίσουν οι πλούσιοι.; Νέα κοινω-νικά προβλήματα ανακύπτουν. Από την άλλη και ο παράδεισος έτσι δουλεύει. Όλοι οι άγγελοι είναι ίσοι, ούτε ξεχωρίζουν μεταξύ τους. Συμπέρασμα. Μας στέλνουν στο παράδεισο. Η μόνιμη λύση στο ασφαλιστικό. Να υπάρχουν ταμεία χωρίς συντα-ξιούχους μόνο εργαζόμενοι επενδυτές στο χρη-ματιστήριο «μας».

Τι ήθελε ο μπάρμπα Κάρολος και είπε πως το πορνείο του καπιταλισμού είναι το χρηματιστήριο; Το διάβασαν οι καθηγητάδες στη σχολή του Σικά-γου και των διάφορων London school, το πήραν σοβαρά – αυτοί πάντα παίρνουν τον Κάρολο σο-βαρά, οι δικοί του μη τα ρωτάς- και βάλθηκαν να διορθώσουν την κατάσταση. Πορνείο αυτός; Ντα-

βατζή του καπιταλισμού θα το κάνουμε εμείς. Τό-παν και τόκαναν. Όσο για τις πόρνες; Να μη χρη-σιμοποιήσουν τους εργαζόμενους άντε και τους συμπαθείς μικρομεσαίους;

Οι οποίοι συμπαθείς έβγαιναν και έκλαιγαν στα κανάλια πως με την απεργία στο λιμάνι πέφτει ο τζίρος τους κατά 20%. Τώρα όμως που η απερ-γία σταμάτησε ανακάλυψαν πως πρέπει να ξανα-κλαίνε γιατί ο τζίρος τους πέφτει 30%. Και κλάμα η αριστερά μαζί τους. Αντί να προτείνει –η αρι-στερά- καμιά κινητοποίηση για να σηκωθεί ο τζί-ρος τους τουλάχιστον 10% προτείνει δάνεια φτη-νά και διάφορα τέτοια-προφανώς έχει υπόψη της το χρηματιστήριο.

Όσο για τους διαλόγους των κοινωνικών εταί-ρων; είπαμε, όλοι να γίνουμε εταίρ(ες) και συνε-ταίροι. Μεγάλη η τιμή. Δε στήνεται διάλογος για ψύλλου πήδημα. Φέρει πείν.

Για να αυξηθούν οι φόροι, τα διόδια, να πέ-σουν προμήθειες, να δουλέψει το Φαγανιστάν να μαρσάρει ο αχόρταγος να... να... να... γίνε-ται διάλογος;

Είπαμε. Μεγάλη η τιμή μας. Ακριβοπληρωμέ-νες πόρνες. Έχω όμως μια απορία. Στο πορνείο ποιος βγάζει υπεραξία. Ο πελάτης εργαζόμενος η η πόρνη εργαζόμενη. Μάλλον θα καταλήξω πως πρόκειται για ταυτοπροσωπία. Αν δεν κάνω λά-θος, αυτό λέγεται αυνανισμός…

Υστερόγραφο: Nα μη ξεχάσουμε, σ’ όλους ειδικά τους αριθμομά-νατζερ των συνδικάτων , τους συνδικαλιστές που προτιμούν και τιμούν τη ταξική πάλη διά της ατα-ξικής αφλογιστίας να τους αφιερώσουμε το δίστι-χο από το Μαραμπού:

«Σιχαίνομαι το ναυτικό που εμάζεψε λεφτά εμούτζωσε τη θάλασσα και τηνε κατουράει »

Χρήστος Βανδώρος

Προκήρυξη ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Oι εκλογές στις 4 Οκτώβρη διεξάγονται με τους χειρότερους όρους για την εργατική τάξη και το λαό.

Το πολιτικό σύστημα του νεοφιλελευθερισμού όχι μόνο απόφυγε την κατάρρευση και την αποδιάρ-θρωση που το απειλούσε, αλλά διατήρησε και την πολιτική πρωτοβουλία που αξιοποιεί για την επα-νίδρυση και την επανασυγκρότηση των κοινωνικοπολιτικών του μετώπων, χωρίς μάλιστα να εκθέσει καν τις εφεδρείες του.

Έτσι, το εξωκοινοβουλευτικό ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ επιτελείο που προωθεί ο Παπανδρέου, η κυβέρνηση “τεχνοκρατών” εθνικής ανάγκης που πρόβαλε ο Καρατζαφέρης υπό τον Λουκά Παπαδή-μο(!!!), ο μεγάλος συνασπισμός Ν.Δ. - ΠΑ.ΣΟ.Κ. και αντίστροφα, το μέτωπο Ν.Δ. - ΛΑ.Ο.Σ.(!!!), όλα κερδίζουν σταθερά έδαφος ως εναλλακτικές λύσεις στην “ΑΔΥΝΑΜΙΑ” των ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΩΝ κύριων πό-λων του δικομματισμού, που μάλλον χρειάζονται γενικότερη αναδιαμόρφωση.

Η βαθειά και καθολική καπιταλιστική κρίση, τα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού αντί να σαρώσουν τους διαχειριστές τους, μετατράπηκαν σε όπλα τους για την βάναυση και χυδαία ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ του λαού.

Ο Καραμανλής, Βοναπάρτης, φετίχ της κεντροδεξιάς, από την αυλή του οποίου ξεκίναγε και κατέληγε για 5μιση χρόνια κάθε επιχείρηση διαφθοράς της ελληνικής κοινωνίας, εθισμένος στην διαχείριση της πολιτικής τρομοκρατίας ύψωσε και πάλι τη ση-μαία της, για τις εκλογές στις 4 Οκτώβρη.

Μετά την πολιτική τρομοκρατία των ασύμμετρων απειλών (ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ) στις εκλογές του 2007, στην πολιτική τρομοκρατία της οικονομικής κρίσης του 2009!

Ο Καραμανλής αρνήθηκε να γίνει ο ίδιος αλλά και η πλατφόρμα του περί μεσαίου χώρου αναλώσι-μα, συνεχίζοντας μετά τις ευρωεκλογές την διαχείριση με τη μορφή της κοινοβουλευτικής δικτατορίας και με μόνο την κοινοβουλευτική στήριξη του Καρατζαφέρη. Απαίτησε γι’ αυτό την συνολική συμφω-νία του πολιτικού συστήματος εκφρασμένη στην εκλογή προέδρου της δημοκρατίας πράγμα φυσικά ανέφικτο στη δοσμένη συγκυρία γι’ αυτό προσχώρησε ουσιαστικά στη στρατηγική της αδύναμης λύ-σης. Με σημαία την πολιτική τρομοκρατία της κρίσης, προκήρυξε εκλογές εξαναγκάζοντας ουσιαστικά τον Παπανδρέου να γίνει πρωθυπουργός!

Tα επιτελεία στρατηγικής της άρχουσας τάξης ελπίζουν όχι αβάσιμα, να χρησιμοποιήσουν τη σοσιαλ-δημοκρατία σαν γέφυρα, για την αποτελεσματικότερη διάταξη των δυνάμεων και των εφεδρειών του συστήματος, στις επικείμενες συγκρούσεις- εξεγέρσεις με την εργατική τάξη, το λαό και τη νεολαία.

Η γραμμή της αδύναμης λύσης και αποσταθεροποίησης που ομο-λογημένα αποτελούν τη βασική πολιτική στόχευση της αριστεράς και στις εκλογές στις 4 Οκτώβρη, θα είχε νόημα:

1. Αν το σύστημα βρισκόταν στη φάση ανόδου και σταθερο-ποίησης, γιατί τότε η “αδύναμη λύση” θα διευκόλυνε τους οικο-

νομικούς και κοινωνικούς αγώνες για αναδιανομή και δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.

2. Στη φάση της ύφεσης και εξέλιξης της κρίσης, διεκδικώντας με την πρόταση εξουσίας της την

H δημοκρατία της Εργασίας είναι η απάντηση στον Ολοκληρωτισμό του Νεοφιλελευθερισμού

ΕΚΛΟΓΕΣ 4 ΟΚΤΩΒΡΗ 2009

ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΣΥΜΜΕΤΡΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣΣΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΗΣ ΛΥΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 2009 -

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ Προκήρυξη

πρωτοβουλία των εξελίξεων και την εναλλακτική διέξοδο από την κρίση! Που πάμε και πως πάμε;

Η διαχείριση της εξέγερσης του ΔΕΚΕΜΒΡΗ έχει αποδείξει άλλη μια φορά ιστορικά ότι η γραμμή της αδύναμης λύσης που έχει αρχή και τέλος τον αθεμελίωτο τακτικισμό του πολιτικού εμπειρισμού, γυρί-ζει το εκκρεμές των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων σε αντιδραστική κατεύθυνση.

Η αριστερά μακριά από τη δημιουργική εξέλιξη του Μαρξισμού αλλά και του Λενινισμού σε επίπεδο θεωρίας και πολιτικής πράξης, αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στους όρους ΔΙΑΝΟΜΗΣ. Αυτονομεί μάλιστα την διανομή από το γενικότερο πλαίσιο των κοινωνικών σχέσεων και από τους όρους παρα-γωγής. Δίνει την εντύπωση ότι αντιλαμβάνεται τον κοινωνικό πλούτο συσσωρευμένο σε μια αποθή-κη και μάλιστα με τη μορφή εισοδήματος που το μόνο πρόβλημα είναι ποιοι θα το μοιράσουν. Εγκλω-βίζεται έτσι και υποτάσσεται στη βασική θέση του νεοφιλελευθερισμού που “αυτονομεί” πλήρως τις παραγωγικές δυνάμεις από τις κοινωνικές σχέσεις μόνο και μόνο για να επιβληθούν με ολοκληρωτικό τρόπο οι πρώτες στις δεύτερες.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ και ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ είναι η γραμμή ΚΙΝΕΖΟΠΟΙΗΣΗΣ των καπιταλιστικών κοινωνι-ών για την “έξοδο” από την κρίση και μάλιστα χωρίς αντίπαλο:

Η υπεραπλούστευση των αντιφάσεων και αντιθέσεων της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, η αγνό-ηση της εξέλιξης αυτών των αντιθέσεων στη φάση του νεοφιλελευθερισμού, οδηγεί στην υπεραπλού-στευση των αντιφάσεων και των αντιθέσεων των αστικών πολιτικών δυνάμεων που μπορούν να παί-ξουν σημαντικό ρόλο σ’ ένα γενικότερο μετασχηματισμό.

Το επίπεδο κοινωνικοποίησης κεφαλαίου και εργασίας σε μορφή και περιεχόμενο από το νεοφιλελευθερισμό, επέφερε σοβαρές τροποποιήσεις σε ολόκληρο το οικοδόμημα της κα-πιταλιστικής αναπαραγωγής. Μέσα από τη χρηματιστηριακή

λειτουργία της οικονομίας, η διαχείριση των μέσων παραγωγής υποκατάστησε την ιδιοκτησιακή σχέ-ση ολοκληρώνοντας τον χαρακτήρα της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω σ’ αυτά. Η γενική, αφηρημένη και απρόσωπη ατομική πρωτοβουλία είναι ο παντοδύναμος (κοινωνικοποιημένος) ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής. Αυτός ο “κοινωνικοποιημένος” ιδιοκτήτης αντιλαμβάνεται σε σημαντικό βαθμό τη πα-ραγόμενη υπεραξία από την εργασία, όχι σαν αναπαραγωγική δύναμη της κοινωνίας, δηλ. κεφάλαιο, αλλά σαν εισόδημα. Με αυτά τα χαρακτηριστικά μπαίνει στη κυκλοφορία της καπιταλιστικής αναπαρα-γωγής, παράγοντας ασύμμετρες ανάγκες και ασύμμετρο καταναλωτισμό σε βάρος της εργασίας, για να διασφαλιστεί μέσα από αυτή την ασυμμετρία το μέγιστο κέρδος.

Στο επίπεδο της εργασίας οι τροποποιήσεις είναι το ίδιο σοβαρές. Η ικανότητα για εργασία, η ερ-γατική δύναμη δεν είναι το εμπόρευμα του ελεύθερου ατομικού παραγωγού εργάτη με το οποίο συ-ναλλάσσεται με το κεφάλαιο. Η εργασία και η ικανότητα για αυτή τείνει να είναι μόνο το μέσο διεκδί-κησης μιας θέσης από τον ατομικό εργάτη στον “κοινωνικοποιημένο” ιδιοκτήτη.

Μέσα από αυτή την επιχειρηματικοποιημένη κοινωνικοποίηση της εργασίας, την αντίφαση ανάμε-σα στον ατομικό εργάτη παραγωγό και το συνολικό κοινωνικό εργάτη, ο νεοφιλελευθερισμός τη με-τασχηματίζει σε βασική πλευρά της κύριας αντίθεσης κεφαλαίου εργασίας.

Η ιδεολογικοπολιτική υπεροχή του νεοφιλελευθερισμού ακόμη και στις συνθήκες διαλυτικής του κρίσης πρέπει να αναζητηθεί ακριβώς σ’ αυτά. Ότι θέτει επί τάπητος - φυσικά με τους όρους του κε-φαλαίου - την αναίρεση του νόμου της αξίας που η καπιταλιστική αναπαραγωγή έχει οδηγήσει στα ακραία όρια ισχύος του. Αυτά όμως είναι και τα όρια του καπιταλισμού, τα αδιέξοδα του νεοφιλελευ-θερισμού.

Σ’ αυτό η σοσιαλδημοκρατία δεν είδε τα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού αλλά την επανακατά-κτηση του ιστορικού της ρόλου. Έτσι έγινε ο πιο φερέγγυος διαχειριστής του νεοφιλελευθερισμού στη περίοδο ανόδου του. Όμως για να συνεχίσει σ’ αυτό το ρόλο πρέπει να παραιτηθεί από τις ιδεολογικές και κοινωνικές της αναφορές δηλ. να αυτοκαταργηθεί .

Απέναντι σε αυτό η αριστερά, τριτοδιεθνιστική και νεοαριστερά στέκεται σχεδόν αμήχανη και μόνο μ’ ένα αγωνιστικό ακτιβισμό που εδράζεται είτε σ’ ένα ιδιότυπο φονταμενταλισμό, είτε στον αναρχο-φιλελευθερισμό.

ΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 2009

Προκήρυξη ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Ανάλογα προς την οικονομική βάση διαμορφώνεται και το εποικοδόμημα, το νεοφιλελεύθερο, χρη-ματιστηριακό κράτος.

Τα πολιτικά όργανα εξουσίας αλλά και ολόκληρη η πυραμίδα της διοίκησης και των διαφόρων κέ-ντρων εξουσίας, λειτουργούν σαν εκτελεστές, διαχειριστές των πολιτικών αποφάσεων των μάνατζερ, που ορίζονται από τον συνολικό “κοινωνικοποιημένο” ιδιοκτήτη που ακούει στο όνομα χρηματιστήριο.

Οι αρχές, οι θεσμοί και οι λειτουργίες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας εξαντλούνται στην επι-βολή -”εκλογή” μιας ΥΠΑΤΗΣ - φετιχοποιημένης εξουσίας με μόνο ρόλο την νομιμοποίηση του συστή-ματος εξουσίας των μάνατζερ και του παράκεντρου κράτους τους.

Από τον Ομπάμα και τον Μπερλουσκόνι μέχρι τον Πούτιν, τον Σαρκοζί και τον Καραμανλή σήμε-ρα, τον Παπανδρέου αύριο, ο βοναπαρτισμός επανέρχεται με σύγχρονη και πιο ολοκληρωμένη μορ-φή στην ιστορία.

Όμως η καπιταλιστική κρίση όχι μόνο δεν είναι αναστρέψιμη ακόμη και με την ακρότατη μορ-φή διαχείρισης του νεοφιλελευθερισμού, αλλά σχεδόν ούτε διαχειρίσιμη.

Ο κόσμος το 2011 (φάση ανάκαμψης) θα κληθεί να ξεκινήσει πολύ πιο πίσω από το 2008, για να φτάσει σε αυτό, χωρίς βέ-βαια μεσολάβηση άλλης κρίσης, το 2015, μέσα από μια πορεία θανάσιμων ανταγωνισμών για την αναδιάταξη του παγκόσμιου καταμερισμού εργασίας.

Στα πλαίσια αυτά η άρχουσα τάξη της χώρας προσπαθεί να υπερασπιστεί τη θέση της στην Ε.Ε. και τη ζώνη του “ευρώ” εξοντώνοντας την εργατική τάξη και το λαό.

Αν τα συμφέροντα της απαιτήσουν μια διαφορετική θέση, δεν θάχει κανένα ενδοιασμό να οδηγή-σει τη χώρα και το λαό στην εσχάτη πτώχευση, την εξαθλίωση, τον φασισμό χειραγωγώντας το λαό με τη τρομοκρατία της κρίσης, τον εθνικισμό και το ρατσισμό. Αυτά τα σχέδια θέλει να εξυπηρετήσει και μέσα από τη πολιτική διαδικασία των εκλογών στις 4 Οκτώβρη.

Την εναλλακτική πρόταση διεξόδου δεν την επικαιροποιούν μόνο οι εκλογές, την καθιστά αναγκαία η κρίση και η εξέλιξη της.

Η αποκατάσταση των αξιών της εργασίας, η αποκατάστα-ση των αρχών και λειτουργιών της αντιπροσωπευτικής δημο-κρατίας, η προοδευτική μετεξέλιξη και ενίσχυση της με αμ-

μεσοδημοκρατικούς θεσμούς σ’ όλα τα επίπεδα άσκησης και έλεγχου της εξουσίας πρέπει να είναι οι άμεσοι στόχοι κατάκτησης του εργατικού και λαϊκού κινήματος συγκροτημένου σ’ ένα ενιαίο μέτωπο κοινωνικών αγώνων.

Στις εκλογές στις 4 Οκτώβρη ψηφίζουμε ΑΡΙΣΤΕΡΑ

όχι γιατί είναι φορέας σήμερα αυτής της εναλλακτικής διεξόδου. Αντίθετα μάλιστα παρουσιάζει ιστορική υστέρηση και λειτουργεί πολυεπίπεδα σαν φορέας αποφόρτισης των αστικών πολιτικών αντιθέσεων. Όμως η Aριστερά είναι και θα παραμείνει αιχμάλωτη των ιστορικών, ιδεολογικών και κοινωνικών της αναφορών, στις οποίες επιμένει. Μέσα από αυτές τις αναφορές μπορεί και πρέπει να τροφοδοτηθεί η πορεία προς ένα συνολικό κοινωνικό μετασχηματισμό, να κατακτηθεί και να οι-κοδομηθεί η δημοκρατία της εργασίας.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η ΔΙΕΞΟΔΟΣ.ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 2009 -

Η ιστορική επικράτηση της σοσιαλδημοκρατίας έναντι της Αριστεράς.

Το στοίχημα της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην ελληνική σοσιαλδημοκρατία, όπως ιστορικά εκ-φράστηκε από το ΠΑΣΟΚ, και στην ελληνική Αρι-στερά (και στις δύο κύριες εκδοχές της του πα-ραδοσιακού κομμουνιστικού κινήματος του ΚΚΕ και της ανανεωτικής Αριστεράς του ΚΚΕ εσωτερι-κού και του ΣΥΝ), παίχτηκε σ’ ολόκληρη τη μετα-πολιτευτική 35ετία (1974 – 2009) και κερδήθηκε κατά κράτος από την σοσιαλδημοκρατία (μ’ όλες τις διαδοχικές της μεταλλάξεις από τον ριζοσπα-στισμό στον σοσιαλφιλελευθερισμό) σ’ όλες τις περιπτώσεις.

Στην πρώτη χρονικά περίπτωση πρόκειται για την μεταπολιτευτική τριετία του 1974 – 77, όπου συγκροτήθηκε, μαζικοποιήθηκε και αναπτύχθηκε το ελληνικό σοσιαλδημοκρατικό εγχείρημα, τόσο στο μαζικό λαϊκό κίνημα (εργατικός συνδικαλισμός ιδιωτικών και κοινωφελών επιχειρήσεων, αγροτικό κίνημα, επαγγελματοβιοτέχνες, κίνημα νεολαίας κλπ.), όσο και στο επίπεδο της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης από το 13,6% του 1974 στο διπλά-σιο 25,3% του 1977, για να φτάσει τελικά στο 48,1% του 1981. Στην ίδια περίοδο ανάδειξης του λαϊκού ριζοσπαστισμού, των εργοστασιακών αγώνων και των νεολαιίστικων κινητοποιήσεων, το ελληνικό αριστερό κίνημα που συγκροτήθηκε εκ νέου στη μεταπολίτευση (μετά την διάλυση της προδικτα-τορικής ΕΔΑ) κινήθηκε στα επίπεδα κοινοβουλευ-τικής εκπροσώπησης που ξεκινούσαν από το 9,5% (1974) για να φτάσουν στο 12,1% (1977) και να κα-ταλήξουν στο 12,3% του 1981, δηλαδή στασιμότη-τας σε σχέση με την αλματώδη άνοδο της πολιτι-κής, μαζικής και εκλογικής, επιρροής του ΠΑΣΟΚ, με μιαν ορισμένη ωστόσο εργατική εκπροσώπηση

σε κλαδικό συνδικαλιστικό επίπεδο, καθώς και στο πεδίο του νεολαιίστικου φοιτητικού κινήματος, όσο και στα αναδυόμενα κοινωνικά στρώματα της δι-ανοητικής εργασίας, κατά κύριο λόγο από το ΚΚΕ και εντελώς δευτερευόντως από την ανανεωτική Αριστερά (ΚΚΕ εσωτερικού).

Στην δεύτερη περίπτωση, πρόκειται για την πε-ρίοδο γύρω από το ιστορικό μεταίχμιο του 1990, όπου το ΠΑΣΟΚ, μετά μια 8ετία διακυβέρνησης της χώρας, και μετά την απαρχή εφαρμογής της με-τατόπισής του προς τον ήπιο μονεταρισμό (από το 1986 και μετά), είδε τις δυνάμεις του να περιορί-ζονται μέχρι του επιπέδου του 38,6% (1990), ενώ ωστόσο διατήρησε τα λαϊκά συνδικαλιστικά του ερείσματα. Στην ίδια περίοδο, η ελληνική Αριστε-ρά, με την ενωτική μορφή του ενιαίου ΣΥΝ (ΚΚΕ και ΕΑΡ), που χαρακτηρίζονταν από τον κυβερ-νητισμό και την προτασεολογία – αναπτυξιολογία (Κοινό Πόρισμα της Αριστεράς), πήρε μέρος στην διακυβέρνηση με τη ΝΔ (που κατόρθωσε τελικά να φτάσει στο επίπεδο εκλογικής εκπροσώπησης του 46,9% του 1990), στο ρόλο του «αρχαγγέλου της κάθαρσης» και του «εισαγγελέα» των «σκαν-δάλων» διακυβέρνησης της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό συνέβαλε στην ανάδειξη του μετωπικού νε-οσυντηρητισμού της ΝΔ στην διακυβέρνηση της χώρας (1990 – 93), που προκάλεσε οξύτατες κοι-νωνικές αντιδράσεις (εργαζομένων και νεολαί-ας), με αποτέλεσμα την επανακατάκτηση της κοι-νοβουλευτικής πλειοψηφίας του ΠΑΣΟΚ το 1993 (46,9%) με την πολιτική γραμμή της άμυνας απέ-ναντι στον άγριο νεοφιλελευθερισμό και την υιο-θέτηση της στάσης του νεοφιλελευθερισμού «με ανθρώπινο πρόσωπο». Στην ίδια περίοδο η ελλη-νική Αριστερά ενώ έφτασε στο μέγιστο της πολι-τικής της επιρροής του 13,1%, εντούτοις εξ αιτίας της συναινετικής στάσης της του κυβερνητισμού και της προτασεολογίας (σε συνδυασμό με τις συ-

ΠΑΣΟΚ και

ΑΡΙΣΤΕΡΑΣοσιαλδημοκρατία, Μικροαστισμός, Αντικαπιταλισμόςστην Μεταπολιτευτική 35ετία (1974 – 2009)

Είναι στραβός ο γιαλόςή στραβά αρμενίζουμε ;

��νέπειες της κατάρρευσης του ανατολικού κοινω-νικού προτύπου του «υπαρκτού σοσιαλισμού» το 1989), απομειώθηκε στο 10,3% το 1990 για να κα-ταβαραθρωθεί στο 7,5% το 1993.

Τέλος στην τρίτη περίπτωση που αφορά την πρόσφατη περίοδο (2007-09), το ΠΑΣΟΚ εξ αιτίας του άκρατου νεοφιλελευθερισμού της τελευταίας κυβερνητικής του περιόδου (1996 – 2004), οδηγή-θηκε σε σταδιακή πτώση της πολιτικής του εμβέ-λειας με το 40,5% του 2004 και το 38,1% του 2007. Ωστόσο αμέσως μετά και στη διάρκεια της περι-όδου 2007 – 08, η μεταλλαγμένη πλέον νεοφιλε-λεύθερα ελληνική σοσιαλδημοκρατία κατέγραψε μια κατακόρυφη παραφθορά που αποτυπώνονταν σε πολλαπλές σφυγμομετρήσεις με εξαιρετικά χα-μηλή εκλογική απήχηση (αντίστοιχης της πορείας της γερμανικής και της γαλλικής σοσιαλδημοκρα-τίας). Παράλληλα σημειώνονταν μια αξιοσημείωτη «στροφή προς τα αριστερά», η οποία στη συγκυ-ρία κατευθύνονταν προς τον ΣΥΡΙΖΑ (με φαινόμε-να ποσοστά εκλογικής εκπροσώπησης τριπλάσια του εκλογικού αποτελέσματος του 2007 στο ύψος του 5,0%). Παρόλα αυτά, από τα τέλη του 2008 και μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2009, το ΠΑΣΟΚ, αν και στο τέλμα μιας καταφα-νούς αντιπολιτευτικής ανεπάρκειας – συναίνεσης προς την κυβερνητική πολιτική της ΝΔ, και παρό-λη την ολοφάνερη νεοφιλελεύθερή του μετάλλαξη, κατέγραψε μια εντυπωσιακή ανάκαμψη της εκλο-γικής του επιρροής αποσπώντας τελικά το 43,9%. Έτσι και σ’ αυτή την περίπτωση η ελληνική Αρι-στερά στο σύνολό της, και ιδιαίτερα η Ριζοσπα-στική Αριστερά, που κατέγραφε μια δημοσκοπική άνοδο πάνω από το 20% στο πρώτο εξάμηνο του 2008 (και μάλιστα με την έκρηξη της καπιταλιστι-κής κρίσης), οδηγήθηκε εκ νέου στο ιστορικό πο-σοστό στασιμότητας του 12,1% του φθινοπώρου 2009 από το 13,2% του φθινοπώρου 2007.

Τίθεται έτσι σήμερα το ιστορικό και επίκαιρο ερώτημα : Γιατί για μια ολόκληρη μεταπολιτευτι-κή 35ετία, η ελληνική σοσιαλδημοκρατία του ΠΑ-ΣΟΚ (και παρόλη τη νεοφιλελεύθερή της μετάλλα-ξη οριστικά μετά το 1996, όσο και την αντίστοιχη απώλεια των οργανωμένων κοινωνικών συνδικα-λιστικών της ερεισμάτων), κατορθώνει, παρόλες τις σοβαρές της κρίσεις και μετασχηματισμούς , να ανακάμπτει, επιτυγχάνοντας τρεις φορές την άνοδό της στην πολιτική διακυβέρνηση της χώρας (1981, 1993, 2009) ; Και ταυτόχρονα, γιατί η ελ-ληνική Αριστερά, αθροιστικά με τις δύο κοινοβου-λευτικές της εκφράσεις, αδυνατεί να υπερβεί την ιστορική στασιμότητα της πολιτικής της επιρροής που διατηρείται κατά μέσον όρο στο 12% ; Γιατί το σοσιαλδημοκρατικό εγχείρημα (παρόλο που έχει καίρια μεταλλαχθεί σε νεοφιλελεύθερη κατεύθυν-ση) διατηρείται διαχρονικά σε ποσοστά πολιτικής

επιρροής άνω του 40% και το ελληνικό αριστερό κίνημα, παρόλες τις ανόδους και υφέσεις του μαζι-κού λαϊκού κινήματος (εργατικού, αγροτικού, νε-ολαιίστικου), βρίσκεται μακροχρόνια καθηλωμένη σε μια πολιτική επιρροή υποτριπλάσια του ΠΑΣΟΚ ; Πρόκειται για μια συστηματική και μακροχρό-νια «πολιτική εξαπάτηση» των λαϊκών εργατικών στρωμάτων από το ΠΑΣΟΚ (τέτοιας μακρόπνοης σταθερότητας ;) , ή πρόκειται για μια παρατεταμέ-νη «πολιτική ανωριμότητα»των λαϊκών κοινωνικών τάξεων, που αδυνατούν να αντιληφθούν τα πραγ-ματικά ταξικά τους συμφέροντα, τα οποία ωστό-σο συνειδητοποιεί η ελληνική Αριστερά, ενώ αυτά αδυνατούν να αρθούν σ’ αυτό το ύψος συνειδητο-ποίησης ; Ή μήπως πάλι πρόκειται για επιλογές με-ταρρυθμιστικές ή απλά βελτιωτικές που οδηγούν τα λαϊκά εργατικά στρώματα στον προσανατολισμό προς την σοσιαλδημοκρατική εναλλακτική λύση, ενώ η Αριστερά απαιτεί πιο ρηξικέλευθες και τολ-μηρές πολιτικές επιλογές που η εργατική τάξη, η νεολαία και τα μικροαστικά στρώματα αδυνατούν να πραγματοποιήσουν ; Μήπως σε τελική ανάλυ-ση η αδυναμία αντιμετώπισης του ΠΑΣΟΚ από την ελληνική Αριστερά έχει να κάνει με τη δική της υποκειμενική πολύμορφη ιστορική ανεπάρκεια ;

Η διαχρονικότητα του μεταβαλλόμενου «κοινωνικού συμβολαίου με το λαό»

Το ΠΑΣΟΚ ως ιστορική μορφή έκφρασης της σο-σιαλδημοκρατίας στην ελληνική κοινωνική πραγματι-κότητα, αντιπροσώπευσε την αστική μεταρρυθμιστι-κή εκδοχή ενσωμάτωσης των λαϊκών εργαζομένων τάξεων στην καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη, βασισμένη στο σχετικό «κοινωνικό συμβόλαιο» με το λαό. Εμφάνισε όλα τα αντίστοιχα χαρακτηριστι-κά της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, τόσο στην αρχική περίοδο αντιπολιτευτικής του ανάπτυξης και κυβερνητικής του διαχείρισης (1974 – 1996), όσο και στην υστερογενή περίοδο της ολοκληρωτικής του νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης (1996 – 2009) : Ευρύτατη εργατική κοινωνική βάση και υποστή-ριξη τόσο στην ιδιωτική οικονομία όσο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς επίσης σε μικρό-τερο βαθμό σε στρώματα των μικροαστικών τά-ξεων και της νεολαίας. Παράλληλα, κυβερνητικός μεταρρυθμισμός με «εργαλείο» το κράτος, πάντα σε αντιστοιχία με τον ταξικό συσχετισμό δυνάμε-ων, με την ίδια δηλαδή την ανάπτυξη ή υποχώρη-ση του λαϊκού εργατικού κινήματος, και σε κάθε περίπτωση πρωταρχική προώθηση της κεφαλαιο-κρατικής οικονομικής ανάπτυξης, με την κοινωνική διασφάλιση σταθεροποιημένων όρων αναπαραγω-γής των αστικών παραγωγικών σχέσεων. Η καθο-ριστική ιστορική σχέση εκπροσώπησης των λαϊκών εργατικών επιδιώξεων, τόσο κατά την περίοδο της

ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ��

ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας (1974 – 86) του ενεργού «κοινωνικού συμβολαίου», όσο και κατά την περίοδο του ήπιου μονεταρισμού (1986 – 96), ενός συμβολαίου με αμβλυμένους όρους κοινωνι-κής άμυνας, όσο και τέλος στην τελευταία περίο-δο (1996 – 2009) της ολοσχερούς νεοφιλελεύθερής του μετάλλαξης, όπως αυτή προφανώς προσαρ-μόζονταν και ενσωματώνονταν κάθε φορά στους όρους και τις συνθήκες της καπιταλιστικής ανά-πτυξης, αυτή η σχέση εκπροσώπησης υπήρξε στην 35ετή του μέχρι σήμερα πορεία, καθοριστικής ση-μασίας, παρόλη την σταδιακή της μετάβαση από την φάση του ενεργού «κοινωνικού συμβολαίου» στη μετέπειτα περίοδο των αποψιλωμένων και με-τριοπαθών λαϊκών εργατικών προσδοκιών (αμυ-ντικού κυρίως χαρακτή-ρα), που το οδήγησαν εκ νέου πρόσφατα στην κα-τάκτηση του 43,9% του εκλογικού σώματος και στην τρίτη μεταπολιτευ-τικά φορά στην ανάδει-ξή του στη διακυβέρνη-ση της χώρας.

Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να εμφάνισε βαθμιαία όλες τις νεοφιλελεύθερες με-ταλλάξεις κυρίως από τα μέσα της 10ετίας του 1990 και μέχρι σήμερα, όλη την παραφθορά του όποιου μεταρρυθμιστικού περι-εχομένου της σοσιαλδη-μοκρατικής του υπόστα-σης, ολόκληρη τη μακρόχρονη κρατικοποίηση του πολιτικού του σχηματισμού, την ευρεία αποδιάρ-θρωση της οργανωμένης συνδικαλιστικής μορφής των εργατικών και μικροαστικών του εκπροσω-πήσεων κλπ., ωστόσο διατήρησε αυτή την κομ-βική και καταλυτική σχέση εκπροσώπησης με τις εργαζόμενες δυνάμεις του λαϊκού κοινωνικού συ-νασπισμού, παρόλη την παραφθορά και πολλα-πλή «αναίρεση» των όρων του μεταπολιτευτικού «κοινωνικού συμβολαίου» με το λαό της περιόδου 1977 – 86. Η σοσιαλδημοκρατική αυτή εκδοχή της αστικής στρατηγικής κεφαλαιοκρατικής ανάπτυ-ξης, με ταυτόχρονη ενσωμάτωση των λαϊκών ερ-γαζομένων τάξεων, μόνον σε δύο ιστορικές πε-ριπτώσεις ήρθε σε μετωπική αντιπαλότητα με τις επιδιώξεις της εργατικής τάξης της ιδιωτικής οι-κονομίας και του ευρύτερου δημόσιου τομέα : Αφ’ ενός με το απεργιακό κίνημα του 1986 – 87 απέ-ναντι στον αρχόμενο τότε ήπιο μονεταρισμό, και αφ’ ετέρου με το αντίστοιχο εργατικό απεργιακό κίνημα της άνοιξης του 2001 για την αντιμετώπιση της αποδιάρθρωσης του συστήματος κοινωνικής

ασφάλισης. Ωστόσο αποδείχθηκε ότι και στις δύο αυτές κρίσιμες δοκιμασίες των σχέσεων πολιτικής του εκπροσώπησης, κατόρθωσε και απορρόφησε τους κοινωνικούς κραδασμούς αυτών των ανα-ταράξεων, αποτρέποντας την οριστική διάρρηξη αυτής της ιστορικής σχέσης εργατικής λαϊκής εκ-προσώπησης. Μ’ αυτή την έννοια κατόρθωσε να καταγράφεται ως η εναλλακτική φιλολαϊκή διαχεί-ριση της καπιταλιστικής ανάπτυξης του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού έναντι της παραδοσιακής μετωπικής νεοσυντηρητικής εκδοχής που έκφρασε η ΝΔ, ακόμη και στην υστερογενή και σύγχρονη φάση της πλήρους νεοφιλελεύθερής του μετάλλα-ξης. Ακόμη και σ’ αυτή την περίπτωση (όπως συ-νέβη με την εκλογική αναμέτρηση του Οκτωβρίου

2009), η πλατιά πλειονότη-τα της μισθωτής εργασίας το αντιμετώπισε ως φορέα της εναλλακτικής φιλολα-ϊκής διαχείρισης (ποσοστά εκπροσώπησης στους μι-σθωτούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα της τάξης του 39% και του 47% αντίστοιχα).

Για τις σχέσεις εκπρο-σώπησης του ΠΑΣΟΚ ίσχυ-σε για την μεταπολιτευτι-κή 35ετία ό,τι ίσχυσε για την ελληνική Αριστερά για μια αντίστοιχη 30ετία σε σχέση με το εαμικό λαϊ-κό απελευθερωτικό κίνη-μα (1944 – 74). Όπως για

τον κόσμο της ΕΔΑ, του ΚΚΕ και της Ανανεωτικής Αριστεράς που τροφοδοτήθηκε πολιτικά από την μείζονα ιστορική ανάταση της εαμικής περιόδου (1941 – 44), άντλησε απ’ αυτήν πολιτικά κυρίως και εντελώς δευτερευόντως κοινωνικά, παρόλη την στρατιωτική καταστολή που οδήγησε στη συνέχεια στην ήττα του εμφυλίου πολέμου (1946-49), υφι-στάμενη προφανώς τις συνέπειες της συρρίκνω-σης της επιρροής της λόγω του «ρήγματος» μεταξύ του εαμικού κινήματος και της ένοπλης πάλης του ΔΣΕ, έτσι και για το ΠΑΣΟΚ, παρόλη τη σταδιακή ιστορική του διολίσθηση προς τον μονεταρισμό και το νεοφιλελευθερισμό, για τον λαϊκό εργαζόμενο κόσμο της πολιτικής του επιρροής (γενιά της με-ταπολίτευσης), και παρόλη την παραφθορά των οργανωμένων κοινωνικών συνδικαλιστικών του ερεισμάτων, λειτούργησε σ’ ολόκληρη την περίο-δο της τελευταίας 20ετίας (1990 – 2009), η «ιστο-ρική ανάμνηση» της μεταρρυθμιστικής ανάτασης της ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας της 8ετίας 1981 – 89. Για τον λαϊκό και μικροαστικό εργαζό-μενο κόσμο η εμπειρία του σοσιαλδημοκρατικού

��μεταρρυθμισμού της κυβερνητικής «αλλαγής» της 10ετίας του 1980, λειτούργησε ιστορικά κατά τον ίδιο τρόπο που βιώθηκε πολιτικά από την ελληνι-κή Αριστερά η κινηματική ανάταση του ΕΑΜ της 10ετίας του 1940.

Αν το ΠΑΣΟΚ αντιπροσώπευσε το σοσιαλδη-μοκρατικό εγχείρημα ενσωμάτωσης των λαϊκών εργατικών επιδιώξεων στην καπιταλιστική ανά-πτυξη της ελληνικής κοινωνίας, πολιτεύτηκε η ελ-ληνική Αριστερά στην ίδια αυτή μεταπολιτευτική 35ετία με όρους ριζοσπαστικής – αντικαπιταλιστι-κής εκπροσώπησης αυτών των κοινωνικών συμ-φερόντων της μισθωτής εργασίας, δηλαδή «αρι-στερότερης – προοδευτικότερης» έκφρασής τους έναντι της μεταρρυθμιστικής εκδοχής της ελληνι-κής σοσιαλδημοκρατίας ; Είναι προφανώς μια αδι-αμφισβήτητη πραγματικότητα ότι τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και το ΚΚΕ και δευτερευόντως το ΚΚΕ εσωτε-ρικού (μετέπειτα ΣΥΝ) εντόπισαν τον ταξικό χώρο κοινωνικών τους εκπροσωπήσεων στην ίδια λαϊ-κή δεξαμενή (εργατική τάξη + μικροαστικά στρώ-ματα + μερίδες νεολαίας). Βέβαια το ΚΚΕ ιστορικά επικεντρώθηκε στην εκπροσώπηση της εργατικής τάξης κατά τρόπο πρωταρχικό, όσο όμως και των μικρομεσαίων στρωμάτων τα (της πόλης και της υπαίθρου), ενώ η Ανανεωτική Αριστερά κινήθηκε σχεδόν αποκλειστικά (από την μεταπολίτευση και μέχρι σήμερα) στην πολιτική έκφραση της διανοη-τικής εργασίας, τόσο στην μισθωτή της έκφραση (νέα μισθωτή μικροαστική τάξη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα), όσο και στην παραδοσιακή μι-κροαστική της εκδοχή (ελεύθερα τεχνικο – επιστη-μονικά επαγγέλματα). Πώς διαμορφώθηκαν αυτές οι σχέσεις πολιτικής εκπροσώπησης των δυνάμε-ων της μισθωτής εργασίας και των μικροαστικών τάξεων στο πεδίο του ελληνικού αριστερού κινή-ματος σε σχέση με τις αντίστοιχες της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας ;

Η κίνηση του αριστερού κινήματος στην τροχιά της μικροαστικής ηγεμονίας

Το παραδοσιακό κομμουνιστικό κίνημα με τη μορφή του ΚΚΕ (του οποίου η εμβέλεια στάθηκε σ’ ολόκληρη τη μεταπολιτευτική 35ετία κατά πολύ ανώτερη εκείνης της Ανανεωτικής Αριστεράς), εν αντιθέσει με το ΠΑΣΟΚ, κινήθηκε πολιτικά σε σχέ-ση με την μισθωτή εργασία με εντελώς διαφορε-τικούς τρόπους. Αυτή η στάση του χαρακτηρίζε-ται μέχρι και σήμερα από το σταθερό (μεταξύ των άλλων) τρίπτυχο :

Στρατηγική επικέντρωση στο ανατολικό κοι-νωνικό πρότυπο του αυταρχικού κρατικού καπι-ταλισμού, γεγονός που απωθούσε την πλειοψηφία

της μισθωτής εργασίας στην ελληνική κοινωνία (και σε ολόκληρο τον δυτικο-ευρωπαϊκό κοινω-νικό χώρο), η οποία ήταν στρατηγικά προσανα-τολισμένη στην μεταρρυθμιστική εκδοχή της κα-πιταλιστικής διαχείρισης στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας (σοσιαλδημοκρατία), με αποτέλεσμα η πλειοψηφία της μισθωτής εργασίας να επενδύει πολιτικά στη σοσιαλδημοκρατική προοπτική ένα-ντι της προοπτικής αναπαραγωγής του «υπαρκτού σοσιαλισμού», έτσι ώστε ένα εντελώς μειοψηφικό της τμήμα προσανατολίζονταν προς το ΚΚΕ στην οπτική αναζήτησης ενός κρατικιστικού φιλολαϊ-κού πατερναλισμού.

Μετωπική αντιπαλότητα προς τις αυτόνομες μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης της μισθωτής εργασίας και στις κινηματικές της δράσεις, τόσο με τη μορφή των εργοστασιακών σωματείων όσο και στο επίπεδο των εργατικών οργανώσεων των κοι-νωφελών επιχειρήσεων. Αυτό το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα την μαζική απομόνωση της ΕΣΑΚ και του μετέπειτα ΠΑΜΕ από τον κύριο κορμό της ερ-γατικής τάξης της καπιταλιστικής παραγωγής και τον περιορισμό της επιρροής του ΚΚΕ στον περιχα-ρακωμένο χώρο των κλαδικών και ομοιοεπαγγελ-ματικών σωματείων. Εξ αυτού του λόγου η κυρί-αρχη συνδικαλιστική έκφραση του «βιομηχανικού προλεταριάτου» κατευθύνθηκε αναγκαστικά στην πολιτική έκφραση της σοσιαλδημοκρατικής στρα-τηγικής του ΠΑΣΟΚ ή κατευθύνεται σήμερα σε αυ-τόνομες ταξικές αγωνιστικές εκφράσεις.

Τέλος, η παρέμβαση του ΚΚΕ στην κάθε φορά διαμορφούμενη οικονομική και πολιτική συγκυρία με όρους μετατόπισης της ταξικής αντιπαράθεσης στο «ιστορικό υπερπέραν» της όποιας λαϊκής εξου-σίας και οικονομίας, στερούμενο της πολιτικής γραμμής ενός προγράμματος μεταβατικών ριζο-σπαστικών στόχων πάλης που αντιπροσωπεύουν τον οργανικό συνδετικό κρίκο μεταξύ της τακτικής και της στρατηγικής. Απεναντίας το ΠΑΣΟΚ κινού-νταν στο πεδίο της άμεσης πολιτικής διαμόρφω-σης συσχετισμών και της ανάδειξής τους στην κε-ντρική πολιτική σκηνή (ανεξάρτητα του γεγονότος ότι αυτή του η προοπτική οδηγούσε ευθέως στον κυβερνητισμό και στην συνακόλουθη υπαγωγή στις υπαγορεύσεις της αστικής κρατικής πολιτι-κής). Επόμενο ήταν έτσι η εργατική λαϊκή πλειο-ψηφία να επενδύει πολιτικά στην άμεση προοπτική εναλλακτικής διεξόδου, ενώ να αποστασιοποιεί-ται από την στρατηγική μετατόπιση στο «ιστορι-κό υπερπέραν».

Ριζικά διαφορετική σε σχέση τόσο με το ΚΚΕ όσο και με το ΠΑΣΟΚ στάθηκε η περίπτωση της Ανανε-ωτικής Αριστεράς (ΚΚΕ εσωτερικού και ΣΥΝ) στις κοινωνικές εκπροσωπήσεις της (πράγμα που συ-νεχίζει να ισχύει γενικά και μέχρι σήμερα). Για μια ολόκληρη 35ετία εκπροσώπησε πολιτικά στρώμα-

ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ�0

τα σχεδόν αποκλειστικά της διανοητικής εργασίας και εντελώς περιθωριακά μερίδες της εργατικής τάξης της ιδιωτικής οικονομίας. Μάλιστα σ’ αυτό το πλαίσιο, αναδείχθηκαν δύο κατ’ εξοχήν ρεύμα-τα πολιτικής εκπροσώπησης στο εσωτερικό της, δηλαδή το εκσυγχρονιστικό ρεύμα (με κύρια ανα-φορά στα παραδοσιακά μικροαστικά στρώματα της διανοητικής εργασίας) και το ριζοσπαστικό ρεύμα (με αναφορά δυνάμεις της νέας μισθωτής μικροα-στικής τάξης κυρίως του ευρύτερου δημόσιου το-μέα), που παρόλες τις μεταξύ τους εντάσεις, συ-νεκτικά και ενιαία συναποτέλεσαν τον ΣΥΝ στην τελευταία ιστορική περίοδο (1993 – 2009), πέραν προφανώς της πρόσφατης εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ, που προσέλαβε διαφορετικά χαρακτηριστικά κοι-νωνικών εκπροσωπήσεων και πολιτικής φυσιογνω-μίας. Η συνοχή τους διασφαλίζεται από την κοινό-τητα των επιδιώξεων της διανοητικής εργασίας, η οποία και επισκιάζει τις δευτερογενείς αντιθέσεις στους κόλπους της. Και ο πηρύνας της πολιτικής της φυσιογνωμίας συγκροτείται πρωτίστως από τον κυβερνητισμό, την προτασεολογία , την ανα-πτυξιολογία και τον εκσυγχρονισμό, διανθισμένα από τη λογική της κοινωνικής ευαισθησίας (μει-ονότητες, δικαιώματα, δημόσιοι χώροι κλπ.) και της προστασίας των κοινωνικά «αδυνάτων» (λ.χ. ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα).

Η μεγάλη πλεινότητα της πολιτικής έκφρασης της μισθωτής εργασίας κατευθύνθηκε έτσι στην επένδυση της σοσιαλδημοκρατικής στρατηγικής ως εκδοχής της αστικής πολιτικής, ενώ απεναντί-ας εντελώς δευτερευόντως κατευθύνθηκε προς την αριστερή πολιτική στρατηγική ως μορφής μικροα-στικής ηγεμονίας (παραδοσιακών και νέων μικρο-αστικών μερίδων), που αντιπροσωπεύει δευτερο-γενές υποσύνολο της αστικής πολιτικής. Κι’ αυτό γιατί η παραδοσιακή κομμουνιστική πολιτική, όσο και η ανανεωτική αριστερή εκδοχή, αντιπροσώ-πευσαν μορφές μικροαστικής πολιτικής κυριαρχί-ας στο ελληνικό αριστερό κίνημα και γι’ αυτό το λόγο δεν έτυχαν της πολιτικής εμπιστοσύνης των δυνάμεων της μισθωτής εργασίας.

Σ’ ό,τι αφορά την αριστερή ανανεωτική πολιτι-κή έναντι των λαϊκών εργαζομένων τάξεων, αυτή σε καμία περίπτωση δεν στόχευε ιστορικά στην οποιαδήποτε οργανική σύνδεση με την εργατική τάξη, γιατί αντιπροσώπευσε αμιγώς μια πολιτι-κή παράταξη μερίδων της διανοητικής εργασίας (νέας μικροαστικής τάξης και παραδοσιακών μι-κροαστικών στρωμάτων), που κινήθηκε στην δική της ενδιάμεση πολιτική τροχιά (μεταξύ λαϊκού και αστικού κοινωνικού συνασπισμού). Έτσι ο ανα-νεωτικός αριστερός χώρος (με την εξαίρεση του ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου 2007 – 09) αναπτύχθηκε και κινήθηκε σε τροχιά εντελώς ασύμπτωτη με το κί-νημα της εργατικής τάξης της καπιταλιστικής πα-

ραγωγής, το οποίο κατευθύνθηκε προς το ΠΑΣΟΚ ως τον πλέον οικείο πολιτικό χώρο, σοσιαλδημο-κρατικής εργατικής αναφοράς.

Μ’ άλλες λέξεις η πλειονότητα των εργατικών λαϊκών στρωμάτων δεν κατευθύνθηκε επί μια ολό-κληρη 35ετία (1974 – 2009) στις πολιτικές εκφρά-σεις της ανανεωτικής Αριστεράς (ΚΚΕ εσωτερικού και μετέπειτα ΣΥΝ), γιατί ο ίδιος αυτός ο πολιτι-κός χώρος δεν πολιτεύονταν ως αριστερός σχη-ματισμός της λαϊκής καθολικότητας, αλλά ως πο-λιτικός φορέας έκφρασης σχεδόν αποκλειστικά ριζοσπαστικών και εκσυγχρονιστικών μερίδων της διανοητικής εργασίας εντός του μικροαστι-κού ταξικού πλαισίου. Η εκδοχή του εργατικού σοσιαλδημοκρατικού μεταρρυθμισμού (και του όποιου φιλολαϊκού βελτιωτισμού), υπήρξε και συνεχίζει να είναι και σήμερα, πολύ περισσότερο γειτονική προς την εργατική τάξη, ενώ η πολιτι-κή κατεύθυνση του διανοητικού μικροαστικού ρι-ζοσπαστισμού και εκσυγχρονισμού, υπήρξε ιστο-ρικά «απόμακρη» προς τις επιδιώξεις του λαϊκού εργατικού κινήματος.

Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος της μισθωτής εργασίας δεν εκφράστηκε παρά σε εντελώς χα-μηλό βαθμό προς το ΚΚΕ, πράγμα που έχει να κά-νει με την απωθητική λειτουργία των θεμελιακών «στρεβλώσεών» του (παρότι βέβαια επικαλείται κατά κόρον την εργατική τάξη και την σοσιαλιστι-κή προοπτική) σε σχέση με τον εργαζόμενο κόσμο που μεταστράφηκε ιστορικά προς την σοσιαλδη-μοκρατία (παρόλες τις νεοφιλελεύθερές της με-ταλλάξεις). Οι «στρεβλώσεις» αυτές που αποτυ-πώνονται στη φυσιογνωμία του ΚΚΕ (ταύτιση του σοσιαλισμού με τον κρατικό καπιταλισμό, εναντί-ωση στις αυτόνομες εργατικές εκφράσεις, μετα-τόπιση του σοσιαλισμού στο «υπερπέραν», κα-τεύθυνση απομονωτισμού έναντι των υπολοίπων αριστερών δυνάμεων), είναι αποτέλεσμα μιας εντε-λώς διαφορετικής μορφής μικροαστικής ηγεμονίας που ασκείται στους κόλπους του (έναντι της καθα-ρά μικροαστικής πολιτικής των δυνάμεων της δι-ανοητικής εργασίας στην ανανεωτική Αριστερά). Στην προκειμένη περίπτωση του ΚΚΕ ασκείται και επικρατεί για ιστορικούς λόγους (επιβολή των 21 όρων της 3ης Κομμουνιστικής Διεθνούς της 10ετί-ας του 1930, στενή πρόσδεση με το ανατολικό κοι-νωνικό πρότυπο, ήττα του εμφυλίου πολέμου και 25ετές μετεμφυλιακό καθεστώς του κράτους της εθνικοφροσύνης κλπ.) μια ιδιότυπη ηγεμονία με-ρίδων των παραδοσιακών μικροαστικών στρωμά-των (της πόλης όσο και της υπαίθρου), η οποία επιφέρει συστηματικά την «στρέβλωση» του εγ-γενούς αντικαπιταλισμού προς την «αντιμονοπω-λιακή – αντιμπεριαλιστική» πολιτική κατεύθυνση. Κι’ αυτή η εκτροπή με τη σειρά της εντυπώνει στη φυσιογνωμία και στην πρακτική του αυτές τις θε-

μελιακές «στρεβλώσεις», που σε τελική ανάλυση επενεργούν απωθητικά για τον λαϊκό εργαζόμε-νο κόσμο.

Έτσι, ενώ πλατιά στρώματα της μισθωτής εργα-σίας στρέφονται κατ’ αρχήν προς την παραδοσια-κή κομμουνιστική πολιτική, οι μορφές της παραδο-σιακής μικροαστικής ηγεμονίας που ασκούνται στο ΚΚΕ, ακυρώνουν αυτό τους τον προσανατολισμό, με αποτέλεσμα να βρίσκουν περισσότερο πρόσφο-ρο το έδαφος πολιτικής έκφρασης στην ελληνική σοσιαλδημοκρατία. Και σ’ αυτή την περίπτωση η πλειονότητα του λαϊκού εργαζόμενου κόσμου πρι-μοδοτεί τη σοσιαλδημοκρατική εναλλακτική διέ-ξοδο (έναντι του παραδοσιακού μετωπικού νεοφι-λελευθερισμού της παραδοσιακής Δεξιάς), αν και αποτελεί μορφή της αστικής στρατηγικής κεφαλαι-οκρατικής ανάπτυξης, σε σχέση με την μικροαστι-κή ηγεμονία που κυριαρχεί στο πλαίσιο της παρα-δοσιακής κομμουνιστικής Αριστεράς.

Κλονισμός - αποκατάσταση της ηγεμονίας του ΠΑΣΟΚ στη μισθωτή εργασία

Το ζήτημα είναι ότι για τρεις κατά συνέχεια ιστορικά φορές, ένα σημαντικό μέρος της εργα-τικής τάξης που βρέθηκε στο πεδίο επιρροής της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας στράφηκε «προς τα αριστερά», ωστόσο όμως το ίδιο το ελληνικό αριστερό κίνημα είτε του γύρισε την πλάτη, είτε στάθηκε ανεπαρκές να αξιοποιήσει συσπειρωτικά αυτή την κοινωνική μεταστροφή.

Σε μια πρώτη φάση αυτό συνέβη στην πρώτη μεταπολιτευτική 3ετία (1974 – 77) και μετέπειτα, όπου ευρέα στρώματα της μισθωτής εργασίας της βιομηχανίας και των κοινωφελών επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του διάχυτου ριζοσπαστισμού της πε-ριόδου, επιχείρησαν να προσεγγίσουν την παραδο-σιακή Αριστερά (ΚΚΕ και ΚΚΕ εσωτερικού). Ωστόσο συνάντησαν μια καταφανή ανεπάρκεια και αντι-παλότητα, στο μέτρο που η Ανανεωτική Αριστερά κινούνταν στην αμυντική πολιτική της εθνικής δη-μοκρατικής ενότητας της περιόδου της δικτατορί-ας (1967 – 74), και στο βαθμό που οι δυνάμεις του ΚΚΕ, έχοντας υιοθετήσει μια κατεύθυνση μετωπι-κής εναντίωσης προς τα εργοστασιακά σωματεία και τους συνακόλουθους μεγάλους απεργιακούς αγώνες, εξοστράκισε την συντριπτική πλειονότη-τα της βιομηχανικής εργατικής τάξης. Το αποτέ-λεσμα ήταν το ΠΑΣΟΚ, προς το οποίο προσανατο-λίστηκαν αναγκαστικά αυτά τα πλατιά εργατικά στρώματα, να διπλασιάσει μέσα σε μια 3ετία την εκλογική του επιρροή και η Αριστερά να κατα-γράψει την απαρχή της μετέπειτα ιστορικής της στασιμότητας.

Σε μια δεύτερη φάση, στη διετία 1986 – 87, η μονεταριστική μεταστροφή της οικονομικής πο-

λιτικής της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ώθησε την μεγάλη πλειονότητα των συνδικαλιστικών δυνά-μεων της ΠΑΣΚΕ στην αντιπολιτευτική στάση και στον διαχωρισμό της από την κυβερνητική πλει-οψηφία. Μάλιστα το πανελλαδικό απεργιακό κί-νημα της εποχής, με την συμμετοχή του συνόλου των εργατικών ταξικών δυνάμεων (ΣΣΕΚ, ΕΣΑΚ, ΑΕΜ), στάθηκε το μαζικότερο και ισχυρότερο για ολόκληρη τη μεταπολιτευτική 35ετία. Ωστόσο και σ’ αυτή την περίπτωση, όπου η ΣΣΕΚ (πλειονότητα επιχειρησιακών σωματείων και ομοσπονδιών κοι-νής ωφέλειας), κινήθηκε προς μια αριστερή ενω-τική κατεύθυνση προς το ΚΚΕ και την Ανανεωτική Αριστερά (και μάλιστα με αντικαπιταλιστικά χαρα-κτηριστικά), συνάντησε την κίνηση της ελληνικής Αριστεράς σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Η ΕΑΡ (που προήλθε από την «αποκομμουνιστικοποί-ηση» του ΚΚΕ εσωτερικού) από κοινού με το ΚΚΕ, προχωρούσαν στο Κοινό Πόρισμα για τον ενιαίο ΣΥΝ που κατευθύνονταν στην τροχιά του κυβερ-νητισμού, της προτασεολογίας και της αναπτυξι-ολογίας, με πρακτική απόληξη την συγκυβέρνηση Αριστεράς – ΝΔ για την προαγωγή της «ηθικής κά-θαρσης». Το αποτέλεσμα ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ κα-τέστη εκ νέου αποδέκτης της επανάκαμψης των συνδικαλιστικών δυνάμεων της ΣΣΕΚ, κράτησε τις πολιτικές και κοινωνικές του δυνάμεις και επανα-κατέκτησε την κυβερνητική εξουσία μετά τη νεο-συντηρητική διακυβέρνηση της ΝΔ (1990 – 93).

Τέλος, σε μια τρίτη φάση στη διετία 2007 – 08, η πολιτική επιρροή του ΠΑΣΟΚ εξ αιτίας της αντιπο-λιτευτικής του αφλογιστίας και της νεοφιλελεύθε-ρής του συναίνεσης προς την κυβερνητική πολιτική της ΝΔ, είχε πάρει την κατιούσα, καταγράφοντας σε διαδοχικές σφυγμομετρήσεις εξαιρετικά χαμη-λά ποσοστά εκλογικής εμβέλειας. Παράλληλα, από τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007 και μέχρι την αρχή του 2009, αναδεικνύονταν, τουλά-χιστον δημοσκοπικά (ως ισχυρή τάση και ένδειξη), μια ορισμένη «στροφή προς τα αριστερά», η οποία

ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ��

στην προκειμένη περίπτωση κατευθύνονταν προς τον ΣΥΡΙΖΑ (ο οποίος εμφανιζόταν να τριπλασιάζει την εκλογική του επιρροή). Παρόλα αυτά η κατα-φανής ανεπάρκεια της Ριζοσπαστικής Αριστεράς να διαχειριστεί πολιτικά και οργανωτικά, όσο και στο επίπεδο του κοινωνικού κινήματος, αυτή την «μεταστροφή προς τα αριστερά» λαϊκών εργατι-κών στρωμάτων της κοινωνικής βάσης του ΠΑΣΟΚ, η αναδίπλωσή του προς την κυβερνητική προτα-σεολογία και την δημοκρατική συνεργασιολογία, δημιούργησε το έδαφος για την εκ νέου ανάκαμ-ψη του σοσιαλφιλελευθερισμού, που από το 38,1% του 2007 εκτινάχθηκε στο 43,9% των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου 2009. Συνακόλουθα η ελ-ληνική Αριστερά όχι μόνον δεν αξιοποίησε πολιτι-κά αυτές τις εξελίξεις της διετίας 2007 – 08, αλλά είδε την πολιτική της επιρροή να μειώνεται (ΚΚΕ + ΣΥΡΙΖΑ) από το 13,2% στο 12,1%.

Το ιστορικό «κοινωνικό συμβόλαιο» μεταξύ πλατειών στρωμάτων της μισθωτής εργασίας του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα της οικονομίας και της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, αποδείχθη-κε ανθεκτικό σ’ ολόκληρη την μεταπολιτευτική 35ετία, παρόλες τις νεοφιλελεύθερες μεταλλάξεις του ΠΑΣΟΚ και παρόλη την ολοσχερή άμβλυνση του κοινωνικού του περιεχομένου (από τον ριζο-σπαστικό μεταρρυθμισμό στην επιζήτηση της ελά-χιστης άμυνας). Προφανώς και το μεταρρυθμιστι-κό περιεχόμενο αυτού του συμβολαίου με το λαό υπέστη διαδοχικές ρήξεις και αναιρέσεις (με κυ-ριότερες εκείνες του 1986 και του 1996), ωστόσο όμως διατήρησε στοιχεία λαϊκής εκπροσώπησης. Αν σε μια πρώτη περίοδο (1981 – 86) είχε ενεργά και ζωτικά μεταρρυθμιστικά χαρακτηριστικά (π.χ. δημοκρατική συνδικαλιστική νομοθεσία, δημόσιο σύστημα υγείας, ανώτερη τεχνολογική εκπαίδευ-ση, αναδιανεμητική εισοδηματική πολιτική κλπ.), σε μια δεύτερη περίοδο (1986 – 96) προσέλαβε αμυντικό κοινωνικό περιεχόμενο (καθυστέρηση εκκαθάρισης προβληματικών επιχειρήσεων, επα-νακρατικοποίηση της ΕΑΣ κ.ά.). Και εξίσου στην κατοπινή περίοδο του «εκσυγχρονισμού και της αναδιάρθρωσης» (1996 – 2004) λειτούργησε στη βάση της εντατικής καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης (παροχή υπερεργασίας και υπερα-πασχόληση της εργατικής τάξης για την προσαύ-ξηση των αμοιβών της). Αλλά και στην τελευταία φάση (2004 – 09), με δεδομένη την μετωπική νε-οφιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική της ΝΔ (ολο-κλήρωση ιδιωτικοποιήσεων, φορολογική επιδρομή

στη μισθωτή εργασία και στις μικροαστικές τάξεις κλπ.), και σε συνδυασμό με τις συνέπειες της κα-πιταλιστικής κρίσης από το δεύτερο εξάμηνο του 2008, το «κοινωνικό αυτό συμβόλαιο» λειτούργησε από την πλευρά των λαϊκών εργαζομένων τάξεων μονομερώς, επενδύοντας προσδοκίες αμυντικού κοινωνικού χαρακτήρα, πέρα και από αυτές τις προγραμματικές πολιτικές κατευθύνσεις του ΠΑ-ΣΟΚ που κινούνταν σε ακραιφνώς νεοφιλελεύθε-ρη κατεύθυνση (εξού και ο ολοσχερώς εύθραυστος πλέον χαρακτήρας του). Η λαϊκή εργατική πολιτι-κή εμπιστοσύνη προς αυτή τη σοσιαλδημοκρατική (και σοσιαλφιλελεύθερη) εναλλακτική διαχείριση του ελληνικού καπιταλισμού στάθηκε για τρίτη ιστορικά φορά σταθερή και αναλλοίωτη.

Απεναντίας αυτή η σχέση πολιτικής εκπροσώ-πησης της πλειονότητας της μισθωτής εργασίας σε καμία περίπτωση δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος στην ελληνική Αριστερά, ακόμη και στις περιόδους που στρέφονταν προς αυτήν (κρίσεις εκπροσώπη-σης του ΠΑΣΟΚ), εξ αιτίας των ανεπαρκειών και στρεβλώσεων που επέφερε επίμονα και μακρο-πρόθεσμα η μικροαστική ηγεμονία (παραδοσιακή και νέα) στους πολιτικούς σχηματισμούς του ΚΚΕ και του ΣΥΝ. Αποτέλεσμα η μακροχρόνια καθή-λωση της πολιτικής επιρροής του ελληνικού αρι-στερού κινήματος στο μέσο όρο του 12%, παρό-λες τις διακυμάνσεις της πολιτικής επιρροής του ΠΑΣΟΚ (από το ελάχιστο του 38,1% στο μέγιστο του 48,1%). Αυτό το γεγονός, λόγω του μακρο-χρόνιου άλλωστε χαρακτήρα του, καταδεικνύει την εγγενή αδυναμία της ελληνικής Αριστεράς να διεμβολήσει την λαϊκή εργατική βάση της σοσι-αλδημοκρατίας, εξ αιτίας της έντονης μικροαστι-κής κυριαρχίας που επικρατεί στους κόλπους της. Κατά συνέπεια, μόνον μια αριστερή πολιτική που εδράζεται σε δυνάμεις της εργατικής τάξης, της μι-σθωτής εργασίας ευρύτερα, έχει τα χαρακτηριστι-κά της ριζοσπαστικής κοινωνικής αντιπολίτευσης και των μεταβατικών αντικαπιταλιστικών στόχων πάλης, σε οργανική διασύνδεση με την σοσιαλιστι-κή στρατηγική της γενικευμένης εργατικής λαϊκής χειραφέτησης, αποτυπώνει στην ίδια της την ορ-γανωτική δομή την εργατική λαϊκή δημοκρατική ηγεμονία, είναι σε θέση να κλονίσει το «κοινωνι-κό συμβόλαιο», με το όποιο αμβλυμένο του σήμε-ρα περιεχόμενο, και να λειτουργήσει συσπειρωτι-κά για τον εργαζόμενο λαϊκό κόσμο της πολιτικής επιρροής του ΠΑΣΟΚ.

Ανέστης Ταρπάγκος

Από καιρό έχουμε σκιαγραφήσει με ποιον τρόπο η “αναρχοαυτονομία’’ διεκδικούσε με σημαντικούς όρους την ηγεμονία στο λαϊκό κίνημα. Σήμερα, δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι την έχει σχε-δόν κερδίσει.

Με τον όρο ‘’αναρχοαυτονομία’’, δεν εννοού-με με στενούς όρους μόνο τις ομάδες που ανήκουν στον χώρο της αναρχίας ή της αυτονομίας. Εννοού-με τη διαμόρφωση μιας ‘’αναρχοαυτόνομης’’ κοι-νωνίας σε επίπεδα εργασίας, γνώσης, αντίληψης και στάσης ζωής (με όρους που διαμόρφωσε και καθοδηγεί ο νεοφιλελεύθερος ολοκληρωτισμός), με σαφή επιρροή και στη συγκρότηση μα και στην κατεύθυνση των διεκδικήσεων ολόκληρων στρω-μάτων. Εννοούμε ακόμη, την επίδραση αυτής της άποψης και στους πολιτικούς σχηματισμούς με ανα-φορά στην αριστερά, και στο πως καθρεφτίζεται στη δράση τους στο κίνημα. Στο βαθμό που μας εν-διαφέρει η υπόθεση της επαναθεμελίωσης, της επι-καιροποίησης του μαρξισμού στις σημερινές ανά-γκες, η επιρροή αυτή πρέπει να εξεταστεί όχι από τη σκοπιά της (σχετικής) δύναμης της αναρχοαυ-τονομίας, αλλά από τη σκοπιά της αδυναμίας, της ιδεολογικής ανεπάρκειας της αριστεράς.

Η ανεπάρκεια αυτή, έχει να κάνει και με την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Κυρίως μάλιστα με αυτήν. Η απαξίωση της ζωντανής εργασίας, η δι-αλυτικότητα της κοινωνικής συνοχής, των κοινω-νικών οργανώσεων, η κατάργηση μεγάλου κομ-ματιού της παλιάς αστικής δημοκρατίας (ιδιαίτερα σε ότι σχετίζεται με την ισχύ του αντιπροσωπευτι-σμού και του ρόλου του κοινοβουλίου- που ακριβώς έχει χάσει τον οποιοδήποτε αντιπροσωπευτικό του ρόλο ή ισχύ, με την παράλληλη επιβολή ενός παρά-κεντρου κράτους), επέφερε αμηχανία στον τρόπο θεωρητικής σύλληψης και ανάλυσης σε μια σειρά από ζητήματα (π.χ. τι είναι πλέον η εργατική τάξη-πως ορίζεται, ποιοι την συγκροτούν, πως πρέπει να οργανώνονται και να δρουν ή αν χρειάζεται και πως λειτουργεί ένας επαναστατικός πολιτικός σχη-ματισμός, τι συνιστά άμεση προωθητική διεκδίκη-ση, τι συνιστά νίκη κτλ). Αυτά τα ζητήματα μένουν αναπάντητα, διευρύνοντας το πολιτικό κενό των καταπιεζόμενων τάξεων σε όλα τα επίπεδα, και με καθημερινή την επιβεβαίωση αυτής της ‘’αμηχανί-ας’’ σε κάθε βήμα του λαϊκού κινήματος.

Παράλληλα έχουμε τη συνολική ήττα του σοσια-λισμού (έστω όπως - στρεβλά- ορίστηκε στα ανατο-λικά καθεστώτα), ιδιαίτερα από τη δεκαετία του ‘80 και έπειτα σε παγκόσμιο επίπεδο, οπότε η θεωρία του νεοφιλελευθερισμού με μπροστάρηδες από τον Πινοσέτ ως την Θάτσερ κέρδισε τελικά ιδεολογικά και για λογαριασμό του κόσμου των κεφαλαιοκρα-τών τη μάχη. Οι αντιεξουσιαστές από αυτήν την ήττα βγήκαν ιδεολογικά κερδισμένοι- κατά την άποψη τους βέβαια (υπό την έννοια ότι δεν είναι υποχρε-ωμένοι να απολογηθούν για αυτήν την ήττα).

Τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς άλλο ένα στάδιο του καπιταλισμού (όπως αφαι-ρετικά τον προσεγγίζει η συντριπτική πλειοψηφία των σχηματισμών και των κομμάτων που αναφέ-ρονται στην αριστερά), αλλά αντίθετα ότι πρόκει-ται για μια ΕΣΧΑΤΗ μορφή του καπιταλισμού, που αγγίζει τα όρια ισχύος του (δηλαδή ξεπερνά βασι-κές του νόρμες) και ότι έχει γι’ αυτό επιφέρει πολ-λές αλλαγές στο οικονομικό ,στο κοινωνικό, μα και στο πολιτικό εποικοδόμημα. Κι ότι πρόκειται κατά βάση για μια φασίζουσα κοινωνική θεωρία στην ιδεολογική της συγκρότηση (με όρους σήμερα να γίνει και φασιστική στην καθημερινή, την θεσμική της εφαρμογή).

Πρόκειται για μια κοινωνία των αποκλεισμών, της διεύρυνσης στο έσχατο των κοινωνικών ανισο-τήτων, μα και της φασιστικής εξάλειψης της ζωής και του περιβάλλοντος σε ολόκληρες ανθρώπινες κοινωνίες και γεωγραφικές εκτάσεις.

Η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, μεταξύ άλλων, βασίζεται σε μια δήθεν αταξική μεταιμπεριαλιστι-κή ειρήνη (δηλαδή ‘’ασφάλεια’’) και ευημερία. Με αυτή την ιδεολογία προσπάθησαν πολύμορφα να εμποτίσουν τις συνειδήσεις των λαών ήδη από τη δεκαετία του ‘60.

Για λόγους που έχουν να κάνουν κυρίως με τις δολοφονικές ανάγκες του ιμπεριαλισμού απέτυ-χαν, μέχρι την κεφαλαιοκρατική ‘’επανένωση’’ του κόσμου, μέχρι την νεοφιλελεύθερη παγκοσμι-οποίηση.

Με την υπεροχή έκτοτε αυτής της ‘’μεταιμπερια-λιστικής, αταξικής ασφάλειας και ευημερίας’’ έχουμε στην πολιτική μα και στην κοινωνική ιδεολογία:

Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ

“ΑΝΑΡΧΟΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ’’ΣΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Η επιβολή της αναρχοαυτονομίας��

• Την αντικατάσταση των ταξικών αντιθέσεων, των τάξεων, με κοινωνικά στρώματα και προ-σωπικότητες που προσπαθούν να ανέβουν από το ένα στρώμα στο άλλο.

• Την αντικατάσταση της εργασίας, από την απα-σχόληση, ή την επιχειρηματικότητα.

• Την αντικατάσταση του εργαζόμενου, από τον καταναλωτή ή τον πολίτη.

Σε όλες αυτές τις διαδοχικές αλλοιώσεις, οι κεφα-λαιοκράτες στις δυτικές κυρίως χώρες, χρησιμοποίη-σαν την οικονομική ανάπτυξη και τα μεγάλα εθνικά ιδεώδη (όπως στην Ελλάδα με την Ολυμπιάδα) σαν απόδειξη αυτής της νέας τάξης πραγμάτων.

Αλλά και σα δόλωμα, σαν δούρειο ίππο, που ήταν και είναι ένα παιχνίδι συνενοχής.

Αν μη τι άλλο η ‘’ανάπτυξη’’ αυτή, βασίστηκε κυρίως στην εκμετάλλευση πλείστων ανθρώπων από φτωχές χώρες που τιμωρήθηκαν έτσι για το αμάρτημα του σοσιαλιστικού ‘’παραστρατήματος’’ (χρησιμοποιήθηκαν δε, και χρησιμοποιούνται ακό-μη από τη εργατική αριστοκρατία που αναδύθηκε μέσα από τον ιδρώτα ή και τις ζωές ακόμη αυτών των ανθρώπων, σε έναν καινοτόμο κύκλο διαφθο-ράς), η, συνοδεύτηκε από νέους πολέμους ενά-ντια σε λαούς με το πρόσχημα της υπεράσπισης της ασφάλειας ακριβώς ολόκληρου αυτού του κόσμου της ευημερίας και της ειρήνης!

Γι’ αυτό και πολυεπίπεδα έχει αυτή η πραγ-ματικότητα εμποτίσει ακόμη και χαμηλά στρώ-ματα της κοινωνίας μας, με το αίσθημα του «μη ανήκειν» στην τάξη που πραγματικά ανήκουν. Γι’ αυτό και παρατηρείται χρόνια τώρα η νοοτροπία του μικροαστισμού να κυριαρχεί σε αυτά τα στρώ-ματα, με όρους μάλιστα πολύμορφα διαλυτικούς, πάνω στη βάση της αναζήτησης μιας ατομικής, και όχι της ταξικής αυτονομίας.

ΚΑΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΗΣ

Μπορεί όμως και πρέπει να την εξηγήσει, να δια-μορφώσει την δική της απάντηση σε αυτήν και να

ψάξει τους όρους να την ξεπεράσει ιδεολογικά και πολιτικά (κοινωνικές συμμαχίες, προγραμματικό πλαίσιο, συγκρότηση πολιτικού υποκειμένου- ορ-γάνων πάλης και συγκρότησης της νέας επαναστα-τικής κοινωνίας).

Σε όλα αυτά τα επίπεδα η αριστερά μοιάζει εξαιρετικά μπερδεμένη.

Οι αντιεξουσιαστές από την άλλη, λόγω της μι-κροαστικής συνείδησης μεγάλου κομματιού των νέων και των εργαζομένων βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση (για τη δική της εννοείται υπόθεση):

Αφενός επειδή, στο μεγαλύτερο τους κομμάτι, δεν αναγνωρίζουν επαναστατικά χαρακτηριστικά σε μια τάξη με την έννοια της πρωτοπορίας, της ηγε-μονίας της εργατικής τάξης σήμερα στο κίνημα, και αύριο σαν εξουσία σε όλη την κοινωνία. Ακρι-βώς αυτήν την αταξική θεωρία (αν και από άλλη αφετηρία) χρησιμοποιεί και το σύστημα για να πα-γιδεύσει τους εργαζόμενους.

Αφετέρου, επειδή δεν αναγνωρίζουνε την αξία της εργασίας ή της μόρφωσης σαν προοδευτικούς η επαναστατικούς παράγοντες της ανθρώπινης και της κοινωνικής εξέλιξης (που πέρα από αυτό είναι κυρίως εξ αντικειμένου βασικοί παράγοντες αυτο-συνείδησης, και αντίληψης της θέσης του ατόμου στην φύση και στην κοινωνία- κι αυτό δε μπορείς να το αγνοήσεις). Όμως είναι το σύστημα πάλι που σήμερα έχει καταδικάσει την ζωντανή εργασία σε πλήρη απαξίωση, χαρακτηρίζοντας έναν εργάτη σαν άχρηστο, και αποτιμώντας τη εργατική του δύναμη (μαζί και τις υλικές του, τις πνευματικές του ανά-γκες) στα 300 με 500 ευρώ- κατατάσσοντας τον σε επίπεδα ημι- ζωής. Είναι το σύστημα που οριοθε-τεί τη γνώση στην κατεύθυνση του κεφαλαίου και στην μαζική αμορφωσιά, μα και γιατί σήμερα πετά έξω από το Λύκειο το 30% των παιδιών της εργα-τικής τάξης.

Το σημερινό κίνημα ανατροπής όμως, και η αυριανή κοινωνία της άρσης της εκμετάλλευσης, δε μπορεί παρά να χτιστούν πάνω στις αξίες ακρι-βώς της εργασίας και της μόρφωσης. Αμφότερες είναι κατεξοχήν κοινωνικές αξίες που δε μπορεί να ελέγχονται και να οριοθετούνται παρά μόνο από αυτούς που παράγουν τον κοινωνικό πλούτο, και που από αυτές έχουν αποκλειστεί

Η έλλειψη συγκροτημένης απάντησης για τα πα-ραπάνω, φέρνουν σε πλεονεκτική θέση τους αναρ-χοαυτόνομους που (ίσως και άθελα τους), προ-σφέρουν μια ‘’επαναστατική’’ διαφυγή από την ερώτηση: Πως εννοούν τα καταπιεζόμενα στρώ-ματα τις δικές τους ανάγκες σε αυτά τα πεδία ; Με ποιούς σύμμαχους και πως θα πετύχουν όχι τη δι-αμαρτυρία, μα τη νίκη τους;

Ο αναχωρητισμός αυτός, μοιάζει να είναι μια πολιτική ‘’άποψη’’ που εκφράζει καλύτερα την δι-αλυτικότητα των κοινωνιών, και την αγωνία του ανθρώπου μέσα σε αυτήν (ακριβώς γιατί δεν κα-

�5

ταπολεμά το βόλεμα, την κοινωνική ανευθυνότητα και τον ατομικισμό μέσα από τις διαδικασίες ή τις αναφορές του). Φυσικά, δε μπορεί να είναι ταυτό-χρονα και δύναμη ανατροπής: Εμπεριέχει ήδη όλα όσα υπηρετούν την βαρβαρότητα, άρα και η ίδια η συγκρότηση της εμπεριέχει όσα εναντίον τους ανα-φέρεται. Αυτό φαίνεται στο πως ο χώρος της αναρ-χοαυτονομίας διεκδικεί την πρωτοβουλία σε όλες τις εκδηλώσεις του κινήματος, αδιαφορώντας για τις αποφάσεις των φορέων, επιβάλλοντας πολλές φορές τη δική του στρατηγική σε αυτές. Τέτοιο κα-πέλωμα, ακόμη και τα μεγαλοστελέχη του Κ.Κ.Ε., στ’ αλήθεια πρέπει να τη ζηλεύουν.

Η ηγεμονία αυτή, βολεύει πολυεπίπεδα και το σύστημα, μα κατά βάθος και την αριστερά. Το σύ-στημα, επειδή ευκολότερα παρουσιάζει το κίνημα από επικίνδυνο για το λαό έως περιθωριοποιημέ-νο, απομονώνοντας το ταυτόχρονα. Την αριστερά, επειδή βρίσκει έτσι αφορμές και αιτίες για τον δικό της αναχωρητισμό. Ο τρόπος που αμφότεροι χειρί-στηκαν την εξέγερση του Δεκέμβρη αποτελεί εξαι-ρετικό παράδειγμα για τα παραπάνω.

Ταυτόχρονα όμως, η ηγεμονία αυτή φέρνει σε δύ-σκολη θέση μια προοπτική νίκης για το λαϊκό κίνημα που χορεύει στο ρυθμό όχι τόσο αυτών μα κυρίως των απόψεων τους (ή των ...συνηθειών τους).

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ ΣΤΑΘΕΡΑ ΣΕ ΚΑΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΡΧΟΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ

Η έλλειψη μιας τέτοιας απάντησης που αναφέρεται πιο πάνω, έχει και μια άλλη παράμετρο: ότι σέρνει όλες σχεδόν τις αριστερές οργανώσεις σε θεωρητι-κές συλλήψεις, σε μορφές δράσης και οργάνωσης του λαϊκού κινήματος που ταιριάζουν στον αντιεξου-σιαστικό χώρο και όχι στη μαρξιστική σκέψη. Για παράδειγμα, είναι αντίθετοι σε όλα τα θεσμοθετη-μένα όργανα συγκρότησης της τάξης ή του σπου-δαστικού σώματος. Κι όχι ότι το να είσαι με αυτά είναι ‘’επαναστατικό’’ από μόνο του. Όμως σήμερα όλο το σύστημα έχει πέσει πάνω σε αυτά τα όργα-να, τα έχει εξευτελίσει, τα έχει απονομιμοπoιήσει γιατί το συμφέρει να μην υπάρχουν ούτε ψήγματα κοινωνικών ιδιοτήτων, και συγκροτημένων διεκδι-κήσεων βάση αυτών.

Δείτε:• Όχι στην ΕΦΕΕ- ναι στα αυτόνομα κινήματα

στις σχολές (λες και πρόκειται για σοβιέτ) και μάλιστα κινήματα των ελίτ με αιτήματα για το 20% του φοιτητικού σώματος (στα ΤΕΙ έχουν λύ-σει τα προβλήματα τους γι’ αυτό και δεν συμπε-ριλαμβάνονται ΠΟΤΕ με ουσιαστικούς όρους συ-γκρότησης μετώπου φοιτητών- σπουδαστών στα αιτήματα των φοιτητικών συλλόγων , αντίθετα το φοιτητικό κίνημα πολέμησε τους σπουδαστές όποτε πήγαν να σηκώσουν κεφάλι). Ακόμη, κα-μία ευθύνη δεν αναλαμβάνει το κίνημα για τους

φοιτητές- σπουδαστές β’ ταχύτητας. Η ιδέα των καθοδηγήσεων φαίνεται είναι ένας αυτόνομος ξε-σηκωμός (με αυτόνομες στοχεύσεις επομένως). Όσοι πιστοί προσέλθετε...η αναρχοαυτονομία σας καλωσορίζει.

• Όχι στην ΓΣΕΕ και δράση έξω από αυτήν. Και άσε τους άλλους να δουλεύουν με 300 ευρώ, με τριήμερα και 4ωρα και με τον εργοδοτικό φασι-σμό έτοιμο για όλα. Παλιότερα μιλούσαν για δυ-σμενείς συσχετισμούς, που πέταγαν τις ‘’καθαρές και αμόλυντες επαναστατικές δυνάμεις απ’ έξω’’. Μα έτσι κρύβουν τον αναρχοσυνδικαλισμό που υπάρχει στη βάση της σκέψης τους- γιατί σήμε-ρα όπου φτιάχνεται δυναμικό σωματείο από τα κάτω τρέχουν γρήγορα πλάι του για να το πεί-σουν να ενταχθεί στα δικά τους ‘’ανεξάρτητα κέ-ντρα αγώνα’’ και όχι στην ΓΣΕΕ (η συνδικαλιστι-κή γραφειοκρατία της οποίας τρίβει τα χέρια της με αυτήν την ευγενή προσφορά της επαναστατι-κής αριστεράς). Δεν αντιλαμβάνονται ότι ΜΟΝΟ με αυτά τα στρώματα της επισφαλούς εργασίας (για την ηγεσία της ΓΣΕΕ φυσικά δεν υπάρχει σε καμιά της τοποθέτηση μια τέτοια ιδιαίτερη τάξη εργαζομένων) θα υπάρξει η δυνατότητα σταδια-κά και αφού ενταχθούν στη ΓΣΕΕ να την πάρουν στα χέρια τους οι εργάτες ή να τη πιέσουν στον έσχατο βαθμό σε μια άλλη κατεύθυνση στο δρό-μο για να γίνει αυτό (όπως είναι ένα έκτακτο συ-νέδριο της ΓΣΕΕ, όπου θα επέβαλαν και όχι θα ζητιάνευαν την παρουσία τους στις διαδικασίες και τις αποφάσεις). Οι δυσκολίες είναι μεγάλες. Όποιος εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα το γνωρί-ζει. Όμως, οι πολιτικές δυνάμεις που δεν επενδύ-ουν σε αυτό, εξ αντικειμένου επενδύουν πάλι σε αυτόνομες επιμέρους κινητοποιήσεις, που μπο-ρεί να είναι σεβαστές, αλλά ξεκινούν εκ προοι-μίου από την αφετηρία της γρήγορης απομόνω-σης. Κινητοποιήσεις γίνονται και θα γίνονται και δίχως την παρέμβαση της αριστεράς. Το θέμα είναι πως θα συνολικοποιηθούν, και θα έχουν κεντρικό αντίκρισμα και επίδραση στην κατεύθυνση όλης της τάξης.

Η επιβολή της αναρχοαυτονομίας��

• Για τον φασιστικό κίνδυνο και την υπεράσπι-ση των μεταναστών δεν πιέζουν τους τοπικούς φορείς (τους δήμους, τα Ε.Κ.), δηλαδή δεν κοι-νωνικοποιούν την τοποθέτηση απέναντι στους μετανάστες (αποφεύγοντας να το αναδείξουν σαν κοινωνικό ζήτημα). Αντίθετα περιορίζονται στα επίπεδα κινήσεων για αυτό ή εκείνο το θέμα (στην Πάτρα υπάρχουν μάλιστα δύο ξεχωριστές κινήσεις υπεράσπισης των μεταναστών από την αριστερά!!). Κινήσεων αλληλεγγύης και μόνο, που βέβαια δεν είναι κακό να υπάρχουν. Όμως δεν φτάνει αυτό για να αντιμετωπίσεις την έξαρ-ση της ακροδεξιάς στην Ελλάδα ( με τις καθη-μερινές εν κρυπτώ ή και φανερές δολοφονικές επιθέσεις σε μετανάστες, σε σπίτια και σε στέκια αγωνιστών και πολιτικών σχηματισμών της αρι-στεράς και των αντιεξουσιαστών). Δε μπορούμε αυτόν τον πόλεμο να το διεξάγουμε με πολιτι-κές και ιδεολογικές περιχαρακώσεις, ούτε και σε επίπεδο συμμοριτοπόλεμου. Είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας. Και είναι μια εξαιρετικά σημαντι-κή υπόθεση για να την βλέπουν ορισμένοι ως πε-δίο αυτόνομο. Απαιτεί απεύθυνση σε φορείς, με τις πιο ευρείες συμμαχίες. Και δεν εξαντλείται στα όρια της αλληλεγγύης. Είναι επόμενο τότε, η αναρχοαυτονομία (με τόλμη αναγνωρίζουμε) να σηκώνει αυτά τα ζητήματα με δική της την πρωτοβουλία των κινήσεων, μα και με οδυνη-ρές συχνά συνέπειες και για τους μετανάστες, και για τους ίδιους μα και για το πολιτικό εκρεμ-μές της κοινωνίας. Το εκρεμμές αυτό στοιβά-ζεται μέσα σε δυο μόνο αντιλήψεις: μηδενι-κή ανοχή, ή εκμετάλλευση των μεταναστών (σύστημα)- no border (αναρχοαυτονομία). Η πρώτη βέβαια βολεύει τον πολιτικό στόχο γενι-κευμένου κοινωνικού εκφασισμού εκείνων που την εκφράζουν (επιχειρηματίες μικρούς ή μεγά-λους, διαφόρων λογής αγανακτισμένων ‘’νοικο-κυραίων’’). Μόνο που η αντίληψη no border, δεν βολεύει στην πραγματικότητα τους μετανάστες, επειδή αδιαφορεί να δώσει απάντηση στο ζήτημα του τώρα. Τώρα που θα μένουν, τώρα πως θα επιβιώσουν, τώρα πως θα συμμετάσχουν ισότι-μα στην κοινωνία. Γι’ αυτό και αφενός μένουν από παντού έκθετοι, αφετέρου η πρώτη αντίλη-ψη τείνει να γίνει γενικευμένα κυρίαρχη.

• Για την φιλοσοφία της συγκρότησης των πολιτι-κών υποκειμένων, του τρόπου λειτουργίας τους και της λήψης των αποφάσεων τους. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μόνο οι αναρχικοί έβγαζαν σπυράκια όταν άκουγαν για τον δημοκρατι-κό συγκεντρωτισμό (Λένιν), ή τις μαρξιστικές αντιλήψεις για τη συγκρότηση των σωματείων από το προλεταριάτο και των κατευθύνσεων τους ως προς τη δομή ή τις διεκδικήσεις. Σή-μερα, όλες σχεδόν οι οργανώσεις και τα κόμ-ματα της αριστεράς, είτε αποκηρύσσουν, είτε εκφυλίζουν αυτές τις αντιλήψεις.

Για όλα τα παραπάνω (και για πολλά ακόμη) οι μεν αντιεξουσιαστές όπως δρουν στο κίνημα φαί-νονται συνεπείς στην δική τους κοσμοθεωρία ή ότι άλλο (και μάλιστα με αξιοσημείωτη στρατιω-τικοποίηση), η δε αριστερά γοητευμένη από την αντιεξουσιαστική θεωρία, αν και δεν της λείπει η μαχητικότητα συχνά φαίνεται ‘’ελιτοποιημένη’’ ή απομονωμένη.

Ο αναρχισμός έχει δυο κύρια χαρακτηριστικά στα οποία θα έπρεπε κανονικά να διαφοροποιείται η αριστερά:

Το πρώτο είναι ο βολονταρισμός (το να βάζεις στην πολιτική σου πρακτική την ιδεοληψία σου μπροστά από τη λογική). Με αυτόν τον τρόπο εί-ναι αδύνατο να συναφτούν κοινωνικές συμμαχίες, λόγω της μορφής των δράσεων τους , αλλά κυρί-ως λόγω της ιδεοληψίας τους το κίνημα να μην έχει αιτήματα προς κατάκτηση (που με το πρόσχημα ότι κάτι τέτοιο συνιστά ρεφορμισμό έχει επηρεάσει και κομμάτια της αριστεράς), αντιλήψεις που αμφότερες δεν τις αποδέχεται ο κόσμος της εργασίας,. Μα και αν την αποδέχονταν ακόμη, με τέτοιες αντιλήψεις, η αναρχοαυτονομία ξεκάθαρα δεν διεκδικεί τη νίκη, απλά αυτογοητεύεται στην ίδια την πρακτική της. Αυτοπαγιδεύεται δηλαδή στην απομόνωση. Και τι είναι νίκη άλλωστε για τους ίδιους τους αναρχοαυ-τόνομους; Μάλλον να κατακτούν τους ελεύθερους κοινωνικούς τους χώρους.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό (που απορρέει από το πρώτο) αφορά σε μια μικροαστική αντίληψη για το κίνημα. Εφόσον δεν ενδιαφέρονται για τη νίκη, δεν ενδιαφέρονται και για την τακτική της νί-κης, δηλαδή δεν ενδιαφέρονται για τις απαραίτητες συμμαχίες μες στην κοινωνία που βοηθούν και ποιο-τικά μα κυρίως ποσοτικά για μια οποιαδήποτε νίκη. Επομένως, εύκολα θεωρούν εαυτούς άθικτους, ενώ προϋποθέτουν και την έλλειψη δέσμευσης απέναντι στην κοινωνία ή στην ίδια τη συλλογικότητα τους για ότι λένε και πράττουν. Όμως, μια αληθινά επα-ναστατική στάση , είναι ένας αγωνιστής να αισθά-νεται ίσος με όλους τους συντρόφους του. Επομέ-νως να δεσμεύεται απέναντι τους, όπως και αυτοί απέναντι σε εκείνον, μέσα από μια διαδικασία με ένα αντίστοιχο τρόπο λήψης αποφάσεων. Ο Μαρξ όριζε την ελευθερία ως γνώση της αναγκαιότητας ότι η συγκρότηση και η δράση του ανθρώπου αμ-φότερες ανήκουν σε ένα σύνολο ευρύτερο από αυ-τόν και όχι στον ίδιο. Γι αυτό και μια συλλογικότητα για να ενδιαφέρεται για την επανάσταση (και για τη διαμόρφωση επαναστατών) πρέπει να συγκρο-τείται επάνω σε μια τέτοια βάση ως προς το πως παίρνει τις αποφάσεις της και για τη υποχρέωση των μελών της να τις ακολουθούν αφού είναι πλέ-ον δικές τους αποφάσεις. Κι αυτό έχει να κάνει κυ-ρίως με την αναγκαιότητα της συνέπειας απέναντι στις υποχρεώσεις που απορρέουν από την θέληση της συλλογικότητας να πάρει με το μέρος της τις

��

μάζες. Έχει να κάνει με τη σωστή μεθοδολογία για την εκτίμηση των λαθών και την αξιολόγηση των καθοδηγήσεων. Έχει να κάνει με κάτι ακόμη πιο πρωτόλειο: Το πως δουλεύει μια ομάδα καλύτερη στο δρόμο μιας σοσιαλιστικής οικοδόμησης, εάν εί-ναι από πριν διαπαιδαγωγημένη να καθυποτάσσει τα στενά ‘’εγώ’’ (δικά της ή των μελών της).

Μπορεί αυτό το μοντέλο συγκρότησης να εκφυ-λίστηκε στα περισσότερα κομμουνιστικά κόμματα του 20ου αιώνα και να πήρε μια άλλη κατεύθυνση από τη λενινιστική. Όμως αυτή οδήγησε στις προλε-ταριακές -λαϊκές επαναστάσεις, είναι σωστή φιλο-σοφικά και ναι: Δεν ταιριάζει πλέον στους μορφω-μένους ‘’επαναστάτες’’ του 21ου αιώνα. Ταιριάζει όμως ακόμη στην προλεταριακή αντίληψη της συ-νεργασίας, και της καθημερινής πρακτικής τους στη δουλειά.

Να τι ξεχωρίζει μια μαρξιστική από μια αναρχι-κή θεώρηση. Σε ποια από αυτά τα σημεία διαχωρί-ζονται σήμερα τα κόμματα ή οι πολιτικοί σχηματι-σμοί με αναφορά στο μαρξισμό (ή και στο λενινισμό) από την αναρχοαυτονομία; Σε μερικά λίγο, σε άλλα σχεδόν καθόλου.

Η ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΚΑΙ Η ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ ΔΕΝ ΑΝΑΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΟΚΛΗΤΟΥΣ ΜΕΙΟΨΗΦΙΚΟΥΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ

Ο αναρχοαυτόνομος χώρος έχει εδώ και χρόνια αναγάγει το ζήτημα της αστυνομικής καταστολής σε πρώτιστο ζήτημα. Και μάλιστα κατάφεραν να απο-δεσμεύσουν και πολιτικές εξελίξεις για όλο το κίνη-μα σε σχέση με αυτό. Στην ουσία ολόκληρη η εξέγερση του Δεκέμ-βρη εστίασε πάνω σε αυτό. Όχι ότι δεν είναι ένα σπουδαίο ζήτημα. Όμως η καταστολή που αποτε-λεί ευρύτερο πεδίο δράσης για το σύστημα και επομένως άμε-σο εχθρό των εργαζομένων και της κοινωνικής πλειοψηφίας εί-ναι ο φασισμός στους χώρους δουλειάς. Έτσι έχουμε την εικόνα Ελλήνων και μεταναστών εργαζο-μένων να βιώνουν τις χειρότερες καταστάσεις σε καθημερινή βάση στη δουλειά, και από την άλλη οι ‘’επαναστατικές δυνάμεις’’ που για διάφορους λό-γους (μερικοί αναφέρονται και προηγούμενα) δεν ασχολούνται με τον φασισμό αυτόν, να καλούν σε δράση το λαό απέναντι στην αστυνομική καταστο-λή...με αποτέλεσμα σήμερα το λαϊκό κίνημα να φαίνεται ως και απομονωμένο σε αυτήν την αντι-παράθεση με την αστυνομία, απονομιμοποιημένο μάλιστα, μόλις ένα χρόνο από τον περσινό Δεκέμ-βρη. Γιατί, δε φταίει η αστυνομική καταστολή που ο

εργαζόμενος δεν έχει σωματείο, ή έχει διαβρωμένο σωματείο. Ούτε που δεν μπορεί να απευθυνθεί σε μια διαβρωμένη ‘’επιθεώρηση εργασίας’’, επομέ-νως που δεν φεύγει από την επιχείρηση όπου δου-λεύει απλήρωτος για κάποιους μήνες γιατί ξέρει ότι πιθανότατα δεν θα αποζημιωθεί ποτέ. Ούτε επίσης φταίει η αστυνομική καταστολή για την ανεργία, ή για τα προβλήματα του νεολαιίστικού κινήματος. Βεβαίως η αστυνομία πάντα ήταν και πάντα θα ‘ναι απέναντι από το λαϊκό κίνημα. Όμως με το να πα-ραβλέπουμε την παρέμβαση σε αυτά τα ζητήμα-τα που εξ αντικειμένου και μόνο αυτά μπορούν να συσπειρώσουν την τάξη γύρω από τον εαυτό της σε μια προοπτική νίκης ή το νεολαιίστικο κί-νημα σε μια σωστή κατεύθυνση, τι αποτέλεσμα θα έχουμε; Οι εκδηλώσεις του λαϊκού κινήματος να εξαντλούνται στο να βρίζει την αστυνομία, με την πρωτοπορία του λαϊκού κινήματος (όπως θα έπρεπε να είναι οι επισφαλώς εργαζόμενοι, οι άνεργοι κτλ) να λείπει από αυτό αφού απλά δεν την αφορά.

Γι’ αυτό τον περσινό Δεκέμβρη το κίνημα έφτα-σε ως ένα σημείο μόνο συγκέντρωσης δυνάμεων (δες και ‘’Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ’’ τευχ. 3).

Γι’ αυτό όμως, σε κινήματα με μεγάλη μαζικό-τητα (άρθρο 16), ο χώρος της αναρχοαυτονομίας δεν έπαιξε κανέναν ουσιαστικό ρόλο.

Κεντρική θέση σε αυτήν την οπτική δε μπορεί παρά να κατέχει και η θεωρία της βίας ως μέσο του λαϊκού κινήματος, θεωρία που διαστρεβλωτικά χρη-σιμοποιούν οι αντιεξουσιαστές. Υπάρχει η βία του συστήματος. Που περιλαμβάνει και εκδηλώνεται μέσα από πολλές μορφές όπως: Την εργοδοτική βία της απόλυσης και της καθημερινής τρομοκράτησης,

την γενικευμένη βία του πολέμου που γεννά αυτό το σύστημα, την κοινωνική βία που γεννά πάλι το σύστημα μέσω της στρεβλής και ασύμμετρης ανάπτυξης του που βασίζεται πάνω στην αμορφωσιά, τις ποικιλόμορφες εξαρτήσεις κτλ., υπάρχει και η άμεση κρατική βία, όπως του Δεκέμβρη, ή στις φυλα-κές κτλ, υπάρχει η παρακρατική βία κ.α. Η βία του συστήματος είναι άδικη και στρέφεται προς όλη την κοινωνία, ιδιαίτερα στην εργατική τάξη και τις συμμαχί-ες της ακριβώς επειδή φοβάται

την δύναμη τους. Γι’ αυτό, επει-δή στοχεύει στην αφαίρεση ζωών, είναι μια ωμή τρομοκρατία.

Η βία που χρησιμοποιεί το λαϊκό κίνημα εί-ναι μέσο και όχι σκοπός του. Την χρησιμοποιεί μόνο όταν αναγκάζεται, αφού έχει συγκροτήσει τις συμμαχίες του, για να εξυπηρετήσει το σκο-πό του. Γι’ αυτό, μα και γιατί αναφέρεται στην υπεράσπιση των συμφερόντων ή στην απελευ-

Η επιβολή της αναρχοαυτονομίας��

θέρωση της κοινωνικής πλειοψηφίας, η λαϊκή βία είναι μια δίκαιη βία. Γι’ αυτό και δε στρέφεται ιδεοληπτικά απέναντι σε μια ανθρώπινη ζωή. Αντί-θετα το λαϊκό κίνημα προσπαθεί να επιβληθεί αν είναι δυνατό με την ελάχιστη ή και χωρίς βία. Και μπορεί σα μέσο που είναι να πάρει ποικίλες μορ-φές (δηλαδή και όχι σωματικής βίας) εφόσον είναι μαζική, όχι ανατεθειμένη σε αυτόκλητους εκπρο-σώπους, μα αντίθετα όταν απορρέει από την αγω-νιστική αυτονομία της εργατικής τάξης, του λαού, για τα συμφέροντα τους.

Η βία τον Δεκέμβρη (ή πριν και μετά από το Δεκέμβρη του ‘08), δεν ασκήθηκε καταρχήν από τους αντιεξουσιαστές ή τον κόσμο που ενώθηκε στη δράση μαζί τους. Ούτε και κατεξοχήν ασκήθη-κε από αυτούς. Κυρίως ασκήθηκε από την αστυ-νομία που βάραγε στο ψαχνό, που πυροβολούσε, που συλλάμβανε όποιον έβρισκε, και έραινε με τα χημικά του καρκίνου και του θανάτου ακατάπαυ-στα. Ασκήθηκε από τους εισαγγελείς που σέρνουν σε προφυλακίσεις ακόμη και μαθητές, μάλιστα με βάση τον τρομο-νόμο (όπως στη Λάρισα), ασκείται με τις προφυλακίσεις και τις προσαγωγές της μη-δενικής ανοχής του Χρυσοχοϊδη. Ασκήθηκε από το παρακράτος (στην Πάτρα, στη Λάρισα), ασκήθηκε ενάντια στην Κούνεβα κ.α. Και ήταν βία με ανθρώ-πινα θύματα.

Η βία που άσκει ένα κομμάτι των εξεγερμένων είναι κατακριτέα, όμως δεν είναι σε καμία περίπτω-ση εξομοιούμενη με αυτήν του συστήματος (εκτός και εάν καταφέρεται ενάντια σε μια ζωή βεβαίως).Είναι κατακριτέα από τη σκοπιά του κινήματος, που έχει άλλες αξίες και κυρίως άλλα συμφέροντα, δι-αφορετικά από το σύστημα.

Γι’ αυτό λέμε ότι εφόσον η βία του Δεκέμβρη δεν υποστηριζόταν από μια μαζική λαϊκή συμμε-τοχή και δεν είχε κανέναν ορατό σκοπό με την έννοια του να αποφέρει νίκες στο λαϊκό κίνημα

κατέληξε να είναι βία ως αυτοσκοπός. Γι’ αυτό και δεν ήταν απελευθερωτική βία. Γι’ αυτό (έστω και αθέλητα) εύκολα έγινε μέσο αλλά αντίστρο-φα: Όχι μέσο για τους σκοπούς του κινήματος, αλλά μέσο για τη δυσφήμηση του από το σύστη-μα, κι ως έναν βαθμό οδήγησε σε μια σχετική απομόνωση.

Αν μάλιστα εντάξουμε αφαιρετικά (όπως σκό-πιμα το σύστημα κάνει) την εμφάνιση «οργανώσε-ων», αυτόκλητων «τιμωρών» στα παράπλευρα φαι-νόμενα του Δεκέμβρη, τέτοιου είδους βία, πέρα από ύποπτη είναι και διπλά κατακριτέα επειδή στρέφε-ται τυφλά εναντίον ανθρώπινης ζωής.

ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΟΝΤΑΡΕΙ ΜΟΝΟ ΣΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Το επόμενο διάστημα, το λαϊκό κίνημα θα πρέπει να απαντήσει στα ζητήματα της εργασίας (ασφα-λιστικό, απολύσεις, επισφάλεια κτλ), και στα ζη-τήματα της εκπαίδευσης (αλλαγή εξεταστικού-που επιφέρει πάντα αλλαγές στο σύνολο της πρωτο-βάθμιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ιδιωτικά ‘’εκπαιδευτήρια- αδειοδότηση ΚΕΣ κ.α.). Φυσικά, πλάι σε αυτά και με τον τρόπο που θα εκδηλωθεί το κίνημα πάνε και οι δημοκρατικές διεκδικήσεις. Η υπεράσπιση του ασύλου αποτελεί πεδίο δοκιμα-σίας για την γενικότερη στάση όλων των δυνάμεων του κινήματος. Μόνο η στόχευση σε πλατιές συμ-μαχίες και η μαζικοποίηση μπορεί να γυρίσει ανά-ποδα τον τροχό.

Κόντρα στην γενικευμένη τρομοκρατία της βα-θιάς κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής κρίσης της νεοφιλελεύθερης οργουελικής κοινωνίας του φόβου.

Κόντρα στις απειλές ενάντια στους υπηκόους ενός κράτους, που σαν επιχείρηση υποτιμάται από τους διεθνείς και ντόπιους ληστρικούς χρηματιστη-ριακούς κύκλους σε ένα καθημερινό αλισβερίσι χυ-δαιότητας και επιβολής του φασισμού.

Κόντρα στη διαφαινόμενη νέα ‘’εθνική συναί-νεση’’, και στην ψευτοδημοκρατία του μεγάλου συνασπισμού, που απαιτεί όχι περιστολή αλλά κα-τάργηση βασικών μέσων συμμετοχής στη ζωή για εκατομμύρια ανθρώπους,

Το λαϊκό κίνημα μπορεί να ποντάρει μόνο στις δικές του δυνάμεις. Μπορεί να πάρει την πρωτο-βουλία των κινήσεων μέσα από μια δική του συ-νολική πρόταση διεξόδου από την κρίση και όχι βαθέματος της.

Μπορεί και πρέπει να παίρνει έμπνευση και διδαχή από την πλούσια και περήφανη δική του ιστορία!

Ανδρέας Μπεντεβής

Προκήρυξη NEOΛΑΙΑ Ε.Α.Μ.

Η τρομοκράτηση της εργατικής τάξης, των εργα-ζομένων, των ανέργων, της νεολαίας δε σταμάτη-σε με την αλλαγή “διαχειριστή’’.

Παραμένει σε ημερήσια διάταξη, μέσα από την απειλή εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη, μέσα από την περαιτέρω συρρίκνωση δημοσίων αγαθών και δικαιωμάτων λόγω του τεράστιου κρυφού και φανερού ελλείμματος και δημόσιου χρέους.

Επικαλείται, συν τοις άλλοις, την δύσκολη θέση της χώρας στον παγκόσμιο καταμερισμό ερ-γασίας, σε μια εποχή όπου οι διεθνείς εξελίξεις μυ-ρίζουν μπαρούτι, κι όπου ο νομισματικός σήμερα πόλεμος μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί και σε στρατιωτικό, με την αστική τάξη της Ελλάδας ικανή να παζαρέψει ακόμη και την εδαφική της ακεραιότητα, εάν αυτό θεωρήσει ότι μπορεί να της διασφαλίσει μια καλύτερη διαπραγμάτευση της θέ-σης της.

Στηρίζεται στην απουσία συνολικής πρότασης εξουσίας από το λαϊκό κίνημα και τις πρωτοπορίες του, την ίδια στιγμή που ολοφάνερα απαιτείται σαν ιδεολογικός και πολιτικός καθοδηγητής απέναντι στον νεοφιλελεύθερο ολοκληρωτισμό πάνω στα εξ αντικειμένου κρίσιμα ζητήματα: • της ανασυγκρότησης των παραγωγικών δυνά-

μεων της χώρας, με γνώμονα τα συμφέροντα του λαού, και με κατεύθυνση ουσιαστικής πα-ρέμβασης στις διαδικασίες και στις συγκεκρι-μένες σχέσεις παραγωγής, κι όχι μόνο στο μοί-ρασμα του πλούτου

• της θεμελίωσης μιας αληθινής δημοκρατίας απέναντι στην καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων, απέναντι στις υπερεξουσίες του παρακράτους και στην αστυνομική καταστολή

• στην ανάληψη της πρωτοβουλίας από το λαό, έπειτα από πολλά χρόνια στα δύο παραπάνω, με τους δικούς του όρους, και τα δικά του πολι-τικά όργανα

Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑΗ ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με τη μορφή των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων έχει εδώ και χρόνια την αποστολή να πιέσει τα δημόσια ιδρύματα να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους (καθιστώντας τα στην ουσία δευτερεύουσας αξίας με τον καιρό), δίνοντας πιστοποιητικά με τα οποία κινείται σήμε-ρα ήδη η αγορά εργασίας, διασπώντας συλλογικά εργασιακά δικαιώματα, και φτιάχνοντας το προφίλ του νέου, ανταγωνιστή, μόνιμα “επιμορφούμενου” εργαζομένου, που μαθαίνει συστηματικά σε αυτά πως να διαχειρίζεται “ανθρώπινους πόρους” ή πως θα παρακάμπτει τους ηθικούς νόμους και το Σύ-

νταγμα για να προωθήσει τα συμφέροντα της επι-χείρησης στην οποία αργά ή γρήγορα προσδοκά από ‘’συνεργάτης” με μπλοκάκι να γίνει στέλεχος.

Η αντιπαράθεση του φοιτητικού κινήματος με την και θεσμικά αναγνώριση των τίτλων σπουδών που παρέχουν τα ΚΕΣ, και τα λοιπά “κέντρα κα-τάρτισης” έχει ως περιεχόμενο της μια σύγκρουσή δυο διαφορετικών κόσμων: της συντήρησης και της προόδου. Μια τέτοια προσπάθεια πάλης και όχι ζύμωσης για τη δημόσια εκπαίδευση, του ρό-λου και της σημασίας της για μια προοδευτική κοι-νωνία υπάρχουν οι όροι και πρέπει να ξεκινήσει πάνω στη βάση της υπεράσπισης και επέκτασης της φοιτητικής και σπουδαστικής ιδιότητας.

Με τoν αγώνα για κατάκτηση της δωρεάν μέρι-μνας για σίτιση, στέγαση, μετακίνηση, υλικοτεχνι-κές υποδομές, το κίνημα, αφετέρου απαντά άμεσα πως την κρίση δεν θα την πληρώσει άλλο πια ο λαός, αφετέρου μπορεί να πλάσει τις συνειδήσεις του φοιτητικού-σπουδαστικού σώματος ότι η ιδιό-τητα τους είναι μια κοινωνική ιδιότητα, κι ότι ως τέτοια συνεπάγεται δικαιώματα και υποχρεώσεις και ότι δεν είναι μια ατομική περιστασιακή κατά-σταση.

Σε σχέση με την γνώση που παρέχεται, και που ο νεοφιλελευθερισμός την εξαρτά πλήρως από την εργασία (επομένως την καθιστά μια λειτουργία όχι μόρφωσης του ατόμου, αλλά αποειδίκευσης του αποκλειστικά για γρήγορή και φτηνή εκτέλεση της κεφαλαιοκρατικής αναπαραγωγής), η φοιτητική- σπουδαστική ιδιότητα μπορεί να σημαίνει και τη διεκδίκηση αντίστοιχου μισθού.

Όμως, οι αντιμεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών στην εκπαίδευση, από το νηπιαγωγείο έως την γ’ βάθμια εκπαίδευση, δεν είναι μια υπόθεση που αφορά μόνο τη σπουδάζουσα νεολαία. Αντί-θετα, αφορά τις πλατιές λαϊκές μάζες. Η μάχη ενά-ντια στο πραξικόπημα της αναγνώρισης των ΚΕΣ, η μάχη για δημόσια δωρεάν παιδεία για να είναι νικηφόρα οφείλουμε να διεξαχθεί με τις ευρύτε-ρες δυνατές κοινωνικές συμμαχίες. Γι’ αυτό και αν παραμείνει στα όρια αντιπαράθεσης μόνο μεταξύ του φοιτητικού κινήματος με τα ΚΕΣ, δεν θα μπο-ρεί να προσεγγίσει αυτές τις συμμαχίες, γιατί δεν θα αγγίξει την καρδιά των λαϊκών απαιτήσεων για μόρφωση, οι οποίες κυρίως είναι:• να προβάλλει τις δικές του ανάγκες για μόρφω-

ση, κόντρα στη νεοφιλελεύθερη ''παιδεία'' της κατακερματισμένης γνώσης, σε μια δια βίου συλλογή τυποποιημένων πληροφοριών με τη μορφή πιστοποιήσεων. Αυτό είναι το σχολείο του ανταγωνισμού και της στρατιωτικοποίησης, με τον ατομικό φάκελο δεξιοτήτων από την α' δημοτικού ,ή τα ΑΕΙ-ΤΕΙ της κατηγοριοποίη-

ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΗΜΕΡΟ ΤΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Α.Α.ΚΝΟΕΜΒΡΗΣ 2009 - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

NOΕΜΒΡΗΣ 2009 -

NEOΛΑΙΑ Ε.Α.Μ. Προκήρυξη

σης των σχολών με βάση την χρησιμότητα που έχουν ή δεν έχουν για την αναπαραγωγή του κε-φαλαίου, του νέου νόμου πλαίσιο των πειθαρχι-κών διώξεων, της κατάργησης του ασύλου, του εξωφρενικού ανταγωνισμού μεταξύ ιδρυμάτων και ανθρώπων για το έλεος των κεφαλαιοκρα-τών, σε απόσταση αγεφύρωτη με τις ανάγκες και τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων.

• να σταματήσει ο συστηματικός αποκλεισμός ενός 30%, φυσικά παιδιών της εργατικής τάξης,που πετιούνται έξω από το σχολείο πριν καν τελειώσουν το Λύκειο και που αποτελούν σήμερα ήδη τους ανειδίκευτους εκμεταλλευ-όμενους από το κεφάλαιο, συνήθως με όρους μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας

• να μπει ένα τέλος στην δωρεά ουσιαστικά στο κεφάλαιο της εργασίας μαθητών και σπουδα-στών και μέσα από το ''θεσμό'' των stage,ή από τα υπόλοιπα καθεστώτα ‘’ειδικής’’, απλήρωτης ‘’μαθητείας’’, που μυούν τους νέους σε συνθή-κες εκμαυλισμού συνειδήσεων, απαξίωσης της εργασίας και του ρόλου της, και μισής δουλει-άς- μισής ζωής

• να βελτιωθούν ουσιαστικά στους όρους της λειτουργίας τους και να αναγνωριστούν επαγ-γελματικά δικαιώματα στα δεκάδες τμήματα ΑΕΙ-ΤΕΙ που σήμερα κλείνουν, αφήνοντας χιλι-άδες νέους ολόπλευρα έκθετους

• να απαγορευτεί κάθε είδους ιδιωτική πρωτο-βουλία στην εκπαίδευση.

ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣΌπως είναι οι αγώνες του εργατικού κινήματος σήμερα και το επόμενο διάστημα, που ξεσπούν και θα ξεσπάσουν ακόμη πιο πολύ με τροφοδότη τους, όχι τις ‘’πεφωτισμένες ηγεσίες’’, αλλά την ανεργία, την εκ περιτροπής εργασία, το φασισμό μέσα στους χώρους δουλειάς.

Τέτοιες όπως μπορεί να είναι οι αγώνες των μαθητών, που με αρχή την Θεσσαλονίκη ξεκινούν καταλήψεις στα σχολεία (με το φάσμα της εισαγ-γελικής απειλής για διώξεις εναντίον τους) και που το Δεκέμβρη με τη στάση τους και τη σοβαρότητα των μορφών της δράσης τους απέδειξαν πως είναι το πιο ελπιδοφόρο κομμάτι του κινήματος. Όπως μπορεί να είναι οι αυριανοί αγώνες των σπουδα-στών στα ΕΠΑΛ- ΕΠΑΣ για κατοχύρωση του δι-καιώματος στην εργασία και στις ελευθερίες του σπουδαστή.

Τέτοιες κοινωνικές εκρήξεις δεν χρειάζονται άλλον υποκινητή, αρκεί ο κοινωνικός και πολιτι-κός εκφασισμός του νεοφιλελευθερισμού. Σ’ εμάς αντιστοιχεί να παλέψουμε για τη συγκρότηση των πολιτικών υποκειμένων, ώστε αυτό το ρεύμα να γί-νει πολιτική πρόταση της νίκης! Ο Δεκέμβρης μας δίδαξε πως δίχως πολιτική καθοδήγηση με συγκε-

κριμένο επίδικο: Το κίνημα να έχει το πάνω χέρι στις εξελίξεις (όπως τότε, να ανατρέψει την κυβέρ-νηση- όπως και μπορούσε), οι εξελίξεις γρήγορα και με τεράστιο κόστος γυρίζουν αντίθετα, στο δρόμο της συντήρησης. Αφού το κίνημα δεν έρι-ξε τον Καραμανλή από φόβο μην έλθει το ΠΑΣΟΚ, ήρθε το ΠΑΣΟΚ μέσω μιας συνδιαλλαγής με τον Καραμανλή ,στις εκλογές όπου έπειτα από τόσους λαϊκούς και νεολαιίστικούς αγώνες, κερδισμένη δεν βγήκε η αριστερά, αλλά το ΠΑΣΟΚ (έστω και ευκαιριακά).

Το πολιτικό κενό ολόκληρων στρωμάτων, δεν καλύπτεται από τις εκλογές: Το λαϊκό κίνημα όμως μπορεί να το καλύψει στους δρόμους!

Η ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΥΟι κοινωνικές εκρήξεις που θα προκαλέσει αργά ή γρήγορα η εργασιακή ανασφάλεια και ο εντεινόμε-νος κοινωνικός απoκλεισμός διευρυμένων στρωμά-των, μπορεί και πρέπει να βρουν έτοιμο σύμμαχο στις διεκδικήσεις και στις μορφές του φοιτητικού - σπουδαστικού κινήματος.

Υπό αυτήν την έννοια, η ανασυγκρότηση του φοιτητικού κινήματος, περνά μέσα και από την ανασυγκρότηση του συνδικαλισμού. Η ανασυγκρό-τηση της Ε.Φ.Ε.Ε., δεν αφορά μόνο τα Ε.Α.Α.Κ.. Μάλιστα δεν αφορά κυρίως αυτά, ούτε φυσικά τις υπόλοιπες παρατάξεις.

Αφορά ΜΟΝΟ τις ανάγκες των φοιτητών, να έχουν κεντρική εκπροσώπηση, και κυρίως θεσμι-κό ρόλο αναγνωρισμένο και μάλιστα ως κοινωνι-κού εταίρου. Για τις επαναστατικές δυνάμεις στα ΑΕΙ-ΤΕΙ, η Ε.Φ.Ε.Ε. και η Ε.Σ.Ε.Ε. δε μπορεί παρά να λειτουργεί ως όπλο για να μπει στην ουσία του το ζήτημα της εξίσωσης δικαιωμάτων ΑΕΙ-ΤΕΙ. Ως όπλο για να αποκτήσουν φωνή οι χιλιάδες φοιτη-τές- σπουδαστές των σχολών δεύτερης ταχύτη-τας, τις ανάγκες των οποίων κανένα κίνημα δεν έχει λάβει έστω υπόψη του, φτάνοντας στα όρια του να χαρακτηριστεί και ως ένα φοιτητικό κίνημα μιας ελίτ!

Η ανασυγκρότηση της Ε.Φ.Ε.Ε., δε μπορεί παρά να είναι όπλο στα χέρια όποιου θέλει να βάλει σε όλες τις σχολές το ζήτημα της ενότητας πάνω στη βάση της ιδιότητας των σπουδαστών-εργαζομένων. Ταυτόχρονα, είναι μοχλός για το ξεσκέπασμα του ρόλου των ΔΑΠ-ΠΑΣΠ, κι όλων των συνδικαλιστικών γραφειοκρατιών, που σήμε-ρα είναι περισσότερο γραφειοκράτες παρά ποτέ, εφόσον δεν λογοδοτούν σε κανέναν, στηριγμένοι στην ανυπαρξία μιας αληθινής πολιτικοποίησης σε αμφιθέατρα που αναπαράγουν τον δρόμο του ατο-μισμού και της διαφθοράς συνειδήσεων, όλο και περισσότερο, μια κατάσταση που οι ίδιοι έφτιαξαν και αναπαράγουν.

Μερικοί υποστηρίζουν πως η Ε.Φ.Ε.Ε. θα έβα-ζε αναχώματα στα κινήματα, ότι θα τα οδηγούσε

- NOEMΒΡΗΣ 2009

Προκήρυξη NEOΛΑΙΑ Ε.Α.Μ.

σε ήττα και υποχώρηση. Μα, η πολύπαθη Ε.Φ.Ε.Ε. φταίει που σταμάτησαν οι καταλήψεις το 2007, και μια εβδομάδα αργότερα ψηφίστηκε ο νόμος πλαίσιο και που ήδη εφαρμόζεται σε όλες του σχεδόν τις μορφές σε δεκάδες σχολές πανελλα-δικά; Η Ε.Φ.Ε.Ε. φταίει που οι σχολές δεύτερης ταχύτητας υπολειτουργούν, κλείνουν, δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα; Όχι, το αντίθετο συμ-βαίνει: Η έλλειψη της βοηθάει τα κινήματα να φτά-νουν ως ένα σημείο μονάχα συγκέντρωσης δυνά-μεων και κεντρικής παρέμβασης ειδικού βάρους, η έλλειψη της αφήνει απροστάτευτους χιλιάδες σπουδαστές, που δεν είχαν την τύχη να έχουν δυ-νατούς συλλόγους.

Για όλα αυτά, και για ακόμη πιο πολλά, η ανα-συγκρότηση της Ε.Φ.Ε.Ε. είναι ζήτημα καταρχήν πολιτικής βούλησης κι όχι παζαρέματος ή τυχοδι-ωκτισμού ή μια υπόθεση που εξαντλείται στο ζή-τημα σε ποιον θα καταλογιστεί η ευθύνη που δεν ανασυγκροτείται.

Οφείλουμε να βάλουμε το ζήτημα μες στους συλλόγους, για να εξουδετερώσουμε τους παρα-γοντισμούς των δυνάμεων της αντίδρασης δεξιάς και αριστερής, που φαίνεται να εξαντλούν την επι-χειρηματολογία τους στο αν θα ‘ναι 300 ή 1000 οι κάρτες για το συνέδριο.

Αντί να σκεφτόμαστε έτσι, ας κερδίσουμε στους συλλόγους, με μπροστάρηδες τους φοιτητές να γί-νει τώρα και με αποφάσεις των συλλόγων το παν-

σπουδαστικό συνέδριο, και οι επόμενες εκλογές να γίνουν με διπλές κάλπες, ή με προηγούμενη πολιτι-κή συμφωνία με μπροστάρηδες τους συλλόγους.

Υπό αυτήν την έννοια, στα σχήματα πρέπει να απαντηθεί επιτέλους τι είδους μόρφωμα είναι τα Ε.Α.Α.Κ, και πως μπορούν να λειτουργήσουν με έναν τρόπο επαναστατικά δημοκρατικό.

Τα σχήματα πρέπει να αποφασίσουν εάν το ση-μερινό μοντέλο λειτουργίας λήψης (ή μη λήψης) αποφάσεων των σχημάτων, των συντονιστικών (κε-ντρικών ή πόλεων) μπορεί να ανταποκριθεί στην αναγκαιότητα συγκεκριμένων πολιτικών κατευθύν-σεων και δράσεων, ή αν αντίθετα (όπως δείχνουν τελευταία περιστατικά) οδηγούν σε μια οργανωτί-στικου περιεχομένου αντιπαράθεση (αλληλουπο-νόμευσης έως συχνά και βίας).

Όχι, τίποτα από αυτά δεν έχει σχέση με τη συ-ντροφικότητα που απαιτούν οι αγώνες του σήμερα και του αύριο. Η δημοκρατία μες στα σχήματα, η ανάγκη να λαμβάνονται συγκεκριμένες αποφάσεις που να ακολουθούνται για να βγάζουμε το συμπέ-ρασμα αν βοηθάει την πολιτική δουλειά, η διασά-φηση του ποιος είναι μέλος, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του, ένα καταστατικό λειτουργίας και τρόπου λήψης αποφάσεων: Να τι απαιτείται σήμε-ρα από μια επαναστατική δύναμη στις σχολές για να έχει την απαραίτητη ετοιμότητα στα δύσκολα που έρχονται.

NOΕΜΒΡΗΣ 2009 -

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ Προκήρυξη

6 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 2008: Η χρηματιστηριακή κοινωνία και δημοκρατία της κρίσης, του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού, εκδηλώνει την ισχύ και την πυγ-μή της! Αποκαλύπτει το περιεχόμενο και τα όριά της.

Σημαδεύει την καρδιά και τη ζωή του 16χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου σ΄ένα πεζόδρομο των Εξαρχείων και 16 μέρες μετά - 22 Δεκέμβρη – ποτίζει με βιτριόλι την Κούνεβα!

Τα κύματα της εξέγερσης των 16άρηδων που σα-ρώνουν τη χώρα, δεν είναι παρά η εκδήλωση των ενστίκτων κοινωνικής αυτοσυντήρησης του μέρους εκείνου της κοινωνίας που παραμένει ζωντανό και προσπαθεί ν’ αναπνεύσει - έστω στιγμιαία –μέσα απ΄αυτή την εξέγερση.

Το συσσωρευμένο πολιτικό κενό μιάς 20ετίας νεο-φιλελεύθερης κυριαρχίας το οποίο κανείς δεν έχει επιχειρήσει να εκφράσει, βρίσκει την εκπροσώπησή του σ’ αυτή την εξέγερση!

Γιαυτό εξελίσσεται αυθόρμητα, αμφισβητώντας χωρίς όρους και επίδικα την πνιγηρή και ολιστικά διεφθαρμένη πραγματικότητα της χρηματιστηρι-ακής κοινωνίας.

Η αναρχοαυτονομία κάθε είδους που παράγει και συντηρεί το σύστημα «αναδείχνεται» με τις ευλογίες και τη βοήθεια του κοινωνικοπολιτικού συστήματος, ηγεμονία της εξέγερσης, γιατί μόνο έτσι μπορεί να καταστεί η ίδια η εξέγερση διαχει-ρίσιμη από την ιδεολογικοπολιτική και κοινωνική καταστολή του συστήματος. Γιατί μόνο μέσω της αναρχοαυτονομίας μπορεί το σύστημα να αρνηθεί στον Δεκέμβρη το χαρακτήρα της εξέγερσης. Να καταγγελθεί, να κτυπηθεί αλλά και να εμπορευ-ματοποιηθεί στο εκλογικό παζάρι.

• Να προστατεύσουμε τις περιουσίες των πολιτών από τους τρομοκράτες - (ΛΑΟΣ).

• Να προστατεύουμε τους μαθητές και τις πε-ριουσίες των πολιτών από τους τρομοκράτες και τους αναρχικούς - (ΝΔ).

• Να αποκαταστήσουμε τη δημόσια ασφάλεια και την «αξιοκρατία» στα σώματα ασφαλείας - (ΠΑΣΟΚ).

• Οι προβοκάτορες που κτυπούν το λαϊκό κίνημα - (ΚΚΕ)!

• Καταγγέλλουμε τις πράξεις βίας απ’ όπου και αν προέρχονται - (ΣΥΝ). Δεν είδαμε σωστά, δεν εκτιμήσαμε τις επιπτώσεις των καταστροφών στα γεγονότα του Δεκέμβρη - (ΣΥΡΙΖΑ).

Με την αναρχοαυτονομία και την εκχώρηση της ηγεμονίας σ’ αυτή, το κοινωνικοπολιτικό σύστημα βολεύτηκε στο σύνολό του.

Όλοι έγιναν παρατηρητές μιάς «εισαγόμενης» κρίσης στην κοινωνία τους, την οποία πρέπει να προστατέψουν από τους αναρχικούς τρομοκράτες και προβοκάτορες.

Το ότι το εκπαιδευτικό σύστημα, τα σχολεία, είναι σαδιστικά, ακραίοι ταξικοί μηχανισμοί που δολο-φονούν όνειρα, ζωές, ελπίδες της νεολαίας, είναι λεπτομέρεια.

Το ότι εργασία και γνώση συντρίβονται σταθερά, σαδιστικά και διαχρονικά για να λειτουργήσουν οι αγορές, είναι ζητήματα λογιστικών μεθόδων και ποσοστών του δημοσιονομικού ανοίγματος, των χρηματιστηριακών δεικτών, του ισοζυγίου πληρωμών, κ.λ.π.

Ο Δεκέμβρης και η εξέγερσή του αποκηρύχτηκε από το πολιτικό σύστημα, όμως τροφοδότησε με οξυ-γόνο τα πιο ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας.

Ο Δεκέμβρης δεν χρειάζεται επικήδειους, ούτε εμπόρους διαμεσολαβητές δημοσίων σχέσεων για το περιεχόμενό του.

• Να τον μελετήσουμε χρειάζεται.

• Να κάνουμε την αυτοκριτική μας χρειάζεται μπροστά στους 16άρηδες από το Διδυμότειχο μέχρι την Σητεία, γιατί για άλλη μια φορά τους προδώσαμε!

• Ν΄απολογηθούμε χρειάζεται για την συνεχή και σταθερή πορεία αντιδραστικοποίησης της Ελληνικής κοινωνίας. Για το ότι η πλατφόρμα Καραντζαφέρη τείνει να γίνει κυρίαρχη στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα.

Ν΄ακουμπήσουμε στο Δεκέμβρη χρειάζεται για να τα καταφέρουμε να μείνουμε όρθιοι.

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008: Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ

- ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2009

Οι ταξικοί φραγμοί πρόσβασης στη μόρφωση, απόλυτος νόμος του καπιταλισμού.

Η κατάκτηση ενός καθολικού, δημόσιου εκπαι-δευτικού συστήματος δεν είναι μια υπόθεση που αφορά με στενούς όρους μόνο τη σπουδάζουσα και μαθητιώσα νεολαία. Είναι μια υπόθεση που αφορά τις ταξικές αντιθέσεις, τους ταξικούς απο-κλεισμούς, την αναπαραγωγή και την διαιώνιση των οποίων εξυπηρετούσε πάντα το εκπαιδευτι-κό σύστημα στον καπιταλισμό. Ο διαχωρισμός της πνευματικής από την χειρωνακτική εργασία (με την πρώτη σε πλεονεκτική θέση), ο διαχωρισμός των παιδιών της εργατικής τάξης, από τα παιδιά των ανώτερων κοινωνών τάξεων και η εξασφάλι-ση ότι για αμφότερες τις κατηγορίες θα παραμεί-νουν ως έχουν και στο μέλλον οι αντίστοιχες κοι-νωνικές τους θέσεις: Να ποιος θέλουν, να είναι ο κύριος σκοπός και επομένως και η λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, οι αστοί, οι κοινωνικοί τους σύμμαχοι και το κράτος τους. Πολυάριθμες μελέτες και από πολλές πηγές, επιβεβαιώνουν με στατιστικά στοιχεία την διαχρονική εξάρτηση σε πολύ μεγάλο βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας των μα-θητών ανάλογα με την κοινωνική τάξη απ’ όπου προέρχονται.

Στη διαδικασία αυτή της κοινωνικής μόρφωσης ή αμορφωσιάς όλα παίζουν ρόλο:

• Το πνευματικό επίπεδο του κοινωνικού περίγυ-ρου (από την οικογένεια έως τους φίλους, τη γειτονιά κτλ).

• Το επίπεδο του δημόσιου σχολείου που διαφο-ροποιείται προς τα κάτω όσο απομακρυνόμαστε από τα πλούσια προάστια, προς τα πιο φτωχά και ακόμη πιο κάτω από εκεί προς την επαρχία και τα μικρά χωριά.

• Η ανάγκη πολλών οικογενειών να δουλέψουν τα παιδιά της από τα μαθητικά τους χρόνια κ.α.

Βεβαίως το κεφάλαιο, με ευελιξία, κατόρθω-

νε πάντα πέρα από τη διατήρηση αυτού του καθε-στώτος να φροντίζει και ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του, για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου (και σε σχέση με την αναπροσαρμογή των αναγκών αυτών στα επίπεδα ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων) να ελέγχει και το εύρος της προσφερό-μενης γνώσης μα και το ποσοστό αυτών που θα την κατακτήσουν. Ή πως θα ‘’αξιοποιήσει’’ όσους δεν θα την κατακτήσουν. Και βεβαίως κυρίως να ελέγχει με επιτυχία την ποιότητα της γνώσης και την χρησιμοποίηση της, ως μέσο για την ιδεολο-γική του κατίσχυση.

Η νεοφιλελεύθερη έννοια της “γνώσης” ως ανθρώπινης υποδούλωσης, ένας πολύπλευρος εκφρασισμός.

Στη σημερινή εποχή, την εποχή του νεοφιλε-λευθερισμού, της πλέον οριακής αν όχι και έσχα-της μορφής του καπιταλισμού, με τις ακόμη πιο οξυμένες ταξικές αντιθέσεις, την αποδιάρθρωση των υπολειμμάτων του κράτους- πρόνοιας, και την εξάλειψη από την κυρίαρχη ιδεολογία της βα-θιά ανθρώπινης αξίας της ζωντανής εργασίας και του έτσι κι αλλιώς κοινωνικού της χαρακτήρα, η γνώση μεταμορφώνεται:• Από μια ενιαία διαδικασία, από το νηπιαγωγείο

ως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που έχει ως πηγή και σκοπό την κοινωνία και την ανάπτυ-ξη των αναγκών του ανθρώπου και της φύσης, μετατρέπεται σε μια κατακερματισμένη γνώση με απούσα κάθε κοινωνική διασύνδεση, σε μια δια βίου συλλογή τυποποιημένων πληροφορι-ών με τη μορφή πιστοποιήσεων. Αυτό είναι το σχολείο του ανταγωνισμού και της στρατιω-τικοποίησης, με τον ατομικό φάκελο δεξιοτή-των από την α’ δημοτικού. Αυτά είναι τα ΑΕΙ-ΤΕΙ της κατηγοριοποίησης των σχολών με βάση την χρησιμότητα που έχουν ή δεν έχουν για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, του νέου νόμου πλαίσιο των πειθαρχικών διώξεων, της κατάρ-

Το Σχολείο του Νεοφιλευθερισμού Ταξικό, Συγκεντρωτικό, Αντιδημοκρατικό και “Αναρχοαυτόνομο”

Το Σχολείο του Νεοφιλευθερισμού5�

γησης του ασύλου, του εξωφρενικού ανταγω-νισμού μεταξύ ιδρυμάτων και ανθρώπων για το έλεος των κεφαλαιοκρατών, σε απόσταση αγε-φύρωτη με τις ανάγκες και τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων.

• Παίρνει την μορφή ενός μέσου που υποδουλώνει τους εργαζομένους αντί να χρησιμεύει ως ερ-γαλείο, για την αποδέσμευση των ανθρώπινων ικανοτήτων. Τέτοιος είναι στην πραγματικότητα ο συστηματικός αποκλεισμός των παιδιών της εργατικής τάξης από την ανώτερη εκπαίδευση (ιδιαίτερα από τις ‘’καλές’’ σχολές), ή το 30% αυτών των στρωμάτων που δεν τελειώνει καν το σχολείο, επαναφέροντας ξανά τους κοινωνικούς αποκλεισμούς της δεκαετίας του ‘40 και πίσω, με ακόμη πιο έντονο στίγμα και χάσμα σήμερα, σ την εποχή της επιστημονικοτεχνικής επανά-στασης. Επομένως γίνεται και ένα ακόμη μέσο καθυστέρησης για την πλειοψηφία της κοινω-νίας, και εδραίωσης ενός διευρυμένου κοινω-νικού ρατσισμού.

• Σε συνδυασμό με τους δυο αυτούς όρους, να λειτουργήσει με έναν τρόπο ‘’απογνωσιολογι-κοποίησης’’ του εαυτού της, με βάση την πλή-ρη κεφαλαιοποίηση της (και μάλιστα, πέρα από αυτήν την οριοθέτηση, με δίχως κανένα άλλο νόημα ή χρησιμότητα), σε άμεση εξάρτηση με το εργασιακό προτσές και με ότι αυτό απαιτεί. Υπό αυτήν την έννοια, ένας σπουδαστής σήμε-ρα δεν είναι κάτοχος γνώσης, μα φορέας ενός κομματιού αυτής. Στην πραγματικότητα ένα πολύ μικρό κομμάτι της διδασκόμενης γνώσης ανήκει στον ίδιο (στην κατάκτηση ενός πεδίου γνώσης σε βάθος, στις πνευματικές του ανά-γκες, στην εξεύρεση και ανάπτυξη των δικών του ικανοτήτων κτλ). Το μεγαλύτερο κομμάτι της ανήκει με αυστηρό τρόπο στις ιδεολογικές και παραγωγικές κυρίως απαιτήσεις του κεφα-λαίου.

Η αποειδίκευση της γνώσης χωρίζει σε χίλια κομμάτια την επιστήμη, καθιστώντας στην ουσία

το σπουδαστή αμόρφωτο, με πρόσκαιρη γνώση ενός μόνο κομματιού από το σύνολο. Σε αυτά τα πλαίσια, έχουμε και την εξής αντιστροφή: Δεν εί-ναι πλέον το ανθρώπινο γένος που επινόησε και χρησιμοποιεί την τεχνολογία (οπότε μπορεί να λειτουργήσει και απελευθερωτικά για αυτό). Ούτε και όποιος κατέχει τη γνώση της τεχνολογίας βρί-σκεται εξ αντικειμένου σε πλεονεκτική θέση απέ-ναντι της. Ξέρει ότι εξαρτάται εκείνος από αυτήν, ξέρει ότι δίχως αυτήν δε μπορεί να εργαστεί, ότι οι γνώσεις του είναι εξαιρετικά ανεπαρκείς έξω από αυτό το τεχνολογικό φάσμα (φουκογιαμική άπο-ψη για τη γνώση που δεν χρειάζεται να κατέχουμε, εφόσον είναι αποθηκευμένη στα κομπιούτερ). Υπό αυτήν την έννοια, στην πραγματικότητα, μικραίνει πολύ ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν αληθι-νή πρόσβαση στο πως ‘’κατασκευάζεται’’ η ίδια η γνώση. Με τον ίδιο τρόπο βέβαια, ένας μηχανικός που μαθαίνει πως να συμβάλει στο να υψωθεί μια πολυκατοικία, μπορεί να μην έχει δει στη διάρκεια των σπουδών του ούτε ένα κατσαβίδι! Η αποειδί-κευση που προσφέρει η νεοφιλελεύθερη ‘’γνώση’’, παράγει ανθρώπους τριπλά αλλοτριωμένους: από τις δυνατότητες του εαυτού τους, από την κοινω-νία, και από τα παράγωγα της εργασίας ολόκλη-ρου του ανθρώπινου είδους.

• Αν την διερευνήσουμε από τη σκοπιά μιας συ-νολικότερης διασύνδεσης της με την καθημερι-νότητα (ο μέσος άνθρωπος και ιδιαίτερα τα πιο καθυστερημένα στρώματα εννοούν σα γνώση πλέον, κυρίως τις σκόπιμα ασύνδετες πληρο-φορίες που με καταιγιστικό ρυθμό δέχονται από τους ιδιωτικούς φορείς της ενημέρωσης, ή από το διαδίκτυο) μπορούμε να βγάλουμε ακόμη πιο δυσάρεστα συμπεράσματα:

Το νεοφιλελεύθερο ιδεώδες της εκπαίδευσης (ιδιαίτερα στις χώρες εκείνες όπου έχει εδραιω-θεί τα τελευταία 30 χρόνια) είναι που γεννά τους επιστήμονες του πυρηνικού ολέθρου και τα golden boys. Και μάλιστα προσδίδοντας σε αμφότερα ιδι-αίτερη αίγλη, τείνοντας να υπαξιώσει την εκπαί-δευση σε μια διαδικασία που αποτελεί προοδευτι-κό παράγοντα και όταν σχετίζεται με τα όπλα των μαζικών φόνων ή ιδιαίτερα όταν σχετίζεται με την διαχείριση ‘’ανθρωπίνων πόρων’’!(έτσι πλέον ονο-μάζουν τους εργαζόμενους).

Σε αυτό το στάδιο πια, ότι είναι ανθρώπινο εξο-βελίζεται ως άχρηστο, ως σημάδι καθυστέρησης και αδυναμίας. Και ότι εξασφαλίζει μια προσω-πική υλική ή εξουσιαστική υπεροχή αναδείχνεται ως ευταξία, ανεξαρτήτως της χυδαιότητας ή των εγκλημάτων που απαιτεί.

Στο βαθμό του ολοκληρωτικού τρόπου που ο νεοφιλελευθερισμός συσχετίζει απόλυτα την γνώ-ση με τις δικές του ανάγκες, η ανατροπή του νε-οφιλελευθερισμού απαιτεί και μια συνολική θέση

55

για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Απαιτεί μια ολότελα διαφορετικά προσέγγιση της γνώ-σης, της εργασίας, της αξίας της κοινωνικότητας. Τα καθήκοντα του νεολαιίστικου κινήματος έγκει-νται, στο να προβάλλουν μια εκ διαμέτρου αντίθε-τη προσέγγιση σε ότι αφορά τις αληθινές ανάγκες της νεολαίας για μόρφωση και εργασία. Με απαρ-χή βεβαίως τη στόχευση σε μια κοινωνική συμμα-χία, με όσους (και είναι η πλειοψηφία) βρίσκονται ολόπλευρα εκτεθειμένοι σε αυτόν τον οικονομικό, γνωσιολογικό, εργασιακό, πολιτιστικό αποκλεισμό. Σε αυτή την κατεύθυνση το κίνημα θα βρει αντιμέ-τωπα και τα ελιτοποιημένα φοιτητικά στρώματα, που εξ αντικειμένου αποτελούν στρώματα υπερά-σπισης του νεοφιλελευθερισμού.

Η ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα έρχεται από το χτες.

Η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με τη μορφή των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων έχει εδώ και χρόνια την αποστολή να πιέσει τα δημόσια ιδρύματα να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους (καθιστώντας τα στην ουσία δευτερεύουσας αξίας με τον καιρό), δίνοντας πιστοποιητικά με τα οποία κινείται σή-μερα η αγορά εργασίας, διασπώντας συλλογικά, εργασιακά δικαιώμα-τα, και φτιάχνοντας το προφίλ του νέου, αντα-γωνιστή, μόνιμα “επι-μορφούμενου”, εργα-ζομένου, που μαθαίνει συστηματικά σε αυτά πως να διαχειρίζεται “ανθρώπινους πόρους” ή πως θα παρακάμπτει τους ηθικούς νόμους και το Σύνταγμα για να προωθήσει τα συμ-φέροντα της επιχείρησης στην οποία αργά ή γρή-γορα προσδοκά από συμβασιούχος με μπλοκάκι να γίνει στέλεχος.

Η αντιπαράθεση του φοιτητικού κινήματος με την και θεσμικά αναγνώριση των τίτλων σπουδών που παρέχουν τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών, και τα λοιπά “κέντρα κατάρτισης” έχει ως περιε-χόμενο της μια σύγκρουσή δυο διαφορετικών κό-σμων: της συντήρησης και της προόδου. Τέτοια ήταν η σύγκρουση και το 2007, με την υπεράσπι-ση του άρθρου 16. Η μάχη αυτή, πρέπει να έχει ως κέντρο την αξίωση για κατάργηση κάθε εκπαι-δευτικής διαδικασίας έξω από το δημόσιο εκπαι-δευτικό σύστημα.

Μια κοινωνία που επιτρέπει σε κάθε κεφαλαι-

οκράτη, είτε να ελέγχει την εκπαιδευτική διαδι-κασία, είτε να ανοίγει μαγαζιά της γνώσης όπως στήνει μια οποιαδήποτε επιχείρηση ή ένα τηλε-οπτικό κανάλι, είναι μια κοινωνία στα όρια του φασιστικού κινδύνου.

Η αντίθεση ανάμεσα στην έννοια του δημόσιου και του ιδιωτικού, μπορεί να συνοψιστεί στο εξής: Ότι η συνολική γνώση που παράγει μια κοινωνία (αδιάφορο εάν πρόκειται για μια σοσιαλιστική ή καπιταλιστική κοινωνία), αποτελεί κατάκτηση ολόκληρης αυτής της κοινωνίας. Και σαν τέτοια δεν πρέπει να τη σφετερίζονται (επομένως και να την ορίζουν) λίγοι, και για τα δικά τους συμ-φέροντα. Γιατί, και μέσω της ιδιωτικής εκπαίδευ-σης, το κεφάλαιο επιδιώκει ότι και με το σφετερι-σμό του των πεδίων της ενημέρωσης, όπου δρα ανεξέλεγκτο προσπαθώντας να ελέγξει μέσω αυ-τής, ολόκληρη την κοινωνία. Και μάλιστα, χωρίς να είναι υποχρεωμένο να απολογείται για τις επι-λογές του (όπως για παράδειγμα αναγκάζεται να κάνει το κράτος, ή εν πάση περιπτώσει το κίνημα μπορεί να το υποχρεώσει να κάνει).

Η μάχη αυτή για να είναι νικηφόρα πρέπει να γίνεται στο πεδίο της υπεράσπισης της μόρφωσης σαν κοι-νωνικό αγαθό, και με άξονα την πρόσβα-σή όλου του λαού σε αυτήν. Το φοιτη-τικό κίνημα μπορεί και πρέπει να υπε-ρασπιστεί όλη την κοινωνία σε αυτήν τη φάση, με έναν τρό-πο θετικό σε προτά-σεις που να μπορεί να συνδεθούν με το εκπαιδευτικό και το ευρύτερο λαϊκό κί-

νημα (που μόνο τότε θα συνδεθεί μ’ αυτά) όπως η ελεύθερη πρόσβαση σε όλους για όλες τις βαθμί-δες της εκπαίδευσης, όπως είναι ένα ανοιχτό εκ-παιδευτικό σύστημα που θα υπερασπίζεται της αξί-ες της γνώσης μα και της εργασίας ως κοινωνικές αξίες. Όπως είναι το αίτημα για όλες τις εκπαιδευ-τικές βαθμίδες ΜΟΝΟ το δημόσιο να είναι αρμόδιο για όλες τις διαδικασίες εκπαιδευτικής, μορφωτι-κής, τεχνολογικής ανέλιξης (καμιά πιστοποίηση έξω από αυτό).

Με χειροπιαστό τρόπο, μέσα στην καθημερι-νότητα των σχολών η αντιπαράθεση παίρνει τη μορφή της υπεράσπισης της φοιτητικής ιδιότητας ως κοινωνικής ιδιότητας, που σημαίνει την πάλη για δωρεάν υλικοτεχνική υποδομή, δωρεάν σίτι-ση, στέγαση, μετακίνηση. Μια τέτοια τακτική έχει

Το Σχολείο του Νεοφιλευθερισμού5�

δυο τουλάχιστον νοήματα: α) το σύνθημα την κρί-ση να σταματήσει να τη πληρώνει ο λαός παίρνει μια απτή, συγκεκριμένη πορεία πάλης κι όχι ζύ-μωσης και β) διαπαιδαγωγεί τη νεολαία στη σκέ-ψη ότι η γνώση πηγάζει και κατευθύνεται προς το σύνολο, και γι’ αυτό δικαιούται να λαμβάνει δωρεάν μια σειρά κοινωνικών αγαθών (στο βαθ-μό μάλιστα και του μισθού για τους σπουδαστές, εφόσον η γνώση που δέχονται δεν έχει να κάνει με την προσωπική τους μόρφωση, δεν τους ανή-κει- αντίθετα ανήκει στην αναπαραγωγή του κεφα-λαίου). Πολύ περισσότερο σήμερα, που η νεολαία προσφέρει δωρεάν απλήρωτη εργασία στο κεφά-λαιο, και μάλιστα για ‘’εκπαιδευτική κατάρτιση’’ (όπως είναι π.χ. τα stage).

Το φοιτητικό κίνημα σε αυτήν τη μάχη, δε μπο-ρεί να αυτοαποκαλείται ως η μόνη πρωτοπορία: Οφείλει μια συμμαχία με τους σπουδαστές των ΤΕΙ που απαξιώνονται, και καταργούνται επί της ουσίας εδώ και χρόνια, και σήμερα πιο ολοκλη-ρωτικά (δεκάδες τμήματα σε όλη την χώρα σήμε-ρα κλείνουν, ενώ οι υλικοτεχνικές υποδομές σε όλα τα ιδρύματα της χώρας είναι εξευτελιστικές, η καθηγητική απειλή του κοψίματος είναι πολλα-πλάσια πιο υπαρκτή λόγω των αλυσίδων). Οφεί-λει να συναντηθεί με τους μαθητές που απέδειξαν το Δεκέμβρη του ‘08, μα και σήμερα, πως αποτε-λούν το πλέον ελπιδοφόρο κομμάτι της κοινωνίας πάνω στη βάση της υπεράσπισης των ελευθεριών στα σχολεία, πάνω στη βάση της υπεράσπισης ενός σχολείου όχι συμπληρώματος του φροντιστηρίου (όπως έχει καταντήσει σήμερα) αλλά ανοιχτού σε όλες του τις βαθμίδες, ενός σχολείου που να είναι ανθρώπινο και όχι μηχανισμός ταξικών αποκλει-σμών και εξετασιολαγνίας.

Οφείλει να συναντηθεί με τους σπουδαστές των ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ, να παλέψει μαζί τους για το δικαίω-μα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, για την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων, της ιδιότητας του σπουδαστή και των ελευθεριών στη συνδικαλιστική δράση.

Να ποιες είναι οι κοινωνικές συμμαχίες της σύ-γκρουσης, ιδεολογικής και πολιτικής, που μπορούν να προβάλουν μια διέξοδο από τον εκπαιδευτικό, εργασιακό, κοινωνικό μεσαίωνα του νεοφιλελευ-θερισμού, στο δρόμο προς τη σοσιαλιστική προ-οπτική!

Ανασυγκρότηση της Ε.Φ.Ε.Ε ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό και στην αναρχοαυτονομία.

Η ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ μπορεί να βάλει όχι νερό στο μύλο της αντίδρασης, αλλά αντί-θετα νερό στο μύλο των συμμαχιών, της ανασυ-γκρότησης του λαϊκού κινήματος. Στα χέρια των

φοιτητών, αποτελεί όπλο ενάντια στα “κινή-ματα - ελίτ’’, στον νεοφιλελευθερισμό και στην αναρχοαυτονομία.

Οι προοδευτικές- αριστερές δυνάμεις στις σχο-λές πρέπει να βλέπουν στην ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ την ευκαιρία να συγκρουστεί κεντρικά το φοιτητικό κίνημα με τις νεοφιλελεύθερης επιτα-γές για αμφισβήτηση του ρόλου έως και διάλυση κάθε κοινωνικής συλλογικότητας, μεταξύ αυτών και του φοιτητικού συνδικαλισμού. Η ανασυγκρό-τηση της δεν μπορεί να αποτελεί παιχνίδι στα χέ-ρια των οποιονδήποτε παρατάξεων, αλλά αντίθετα άμεση διεκδίκηση όχι μόνο μιας πολιτικής δύναμης, αλλά ολόκληρου του φοιτητικού σώματος και ως θεσμικής δικλείδας για αυτό.

Η άμεση ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ, και με μπρο-στάρηδες τους συλλόγους σε αυτήν δε θα συγκρα-τήσει τους αγώνες των φοιτητών, αλλά αντίθετα θα τους προσδώσει ένα άλλο ειδικό βάρος, μια στοχευμένη κατεύθυνση ως σώμα πια και όχι ως ασύνδετες ‘’ομάδες’’. Και το κυριότερο, θα δώσει μια άλλη δυναμική στις σχολές εκείνες που είναι “δεύτερης ταχύτητας” από την άποψη των δικαιω-μάτων, και όπου οι συνδικαλιστικές- σπουδαστικές ελευθερίες τελούν ουσιαστικά υπό διωγμό.

Όποιες δυνάμεις έχουν αναφορά στην ανατρο-πή, δε μπορεί παρά να βλέπουν την ανασυγκρότη-ση της ΕΦΕΕ, και γενικότερα την ανασυγκρότηση του φοιτητικού συνδικαλισμού, ως ένα όπλο, για την υπεράσπιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών σε όλες τις σχολές.

Κυρίως ως ένα πολιτικό και θεσμικό όπλο για την αποκατάσταση της κοινωνικής διάστασης της γνώσης, της απόκτησης της, και επομένως για την εμπέδωση της ιδέας του φοιτητικού- σπουδαστι-κού κινήματος όχι σαν αυτόνομο (κάτι που άλλω-στε βοηθά τη πολύμορφη προσπάθεια του συστή-ματος να το παρουσιάσει εκείνο ως αυτόνομο, για να το απομονώσει φυσικά ευκολότερα) αλλά όπως του αντιστοιχεί να είναι: Συνιστώσα, δηλαδή, του λαϊκού κινήματος.

Ένα κίνημα που εξαντλείται στην υπεράσπιση συντεχνιακών διεκδικήσεων δεν χρειάζεται την ΕΦΕΕ. Χρειάζεται ένα επιμελητήριο!! Ή βολεύεται με το να είναι δυνατή η αριστερά στις αντίστοιχες σχολές- θερμοκήπια της μικροαστικής αντίληψης των “αυτοτελών συμφερόντων”!

Ένα κίνημα που εξαντλείται στην υπεραπογεί-ωση και στα επαναστατικά συνθήματα της αυτοα-πελευθέρωσης, δεν αναφέρεται σε κανέναν, ούτε καν στον εαυτό του. Αρνείται να αναλογιστεί την απόσταση που έχουμε ακόμη να διανύσουμε όταν μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας δεν φτάνουν καν στο απολυτήριο Λυκείου, όταν δεκάδες τμήματα με χιλιάδες σπουδαστές κλείνουν, όταν χιλιάδες άλλοι

5�

δεν έχουν καθορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα (ή καθόλου). Αρνείται να παραδεχτεί ότι ο νόμος πλαίσιο ήδη εφαρμόζεται σε πολλές σχολές.

Ένα κίνημα με τέτοιο περιεχόμενο, πάλι δεν χρειάζεται την ΕΦΕΕ. Χρειάζεται την διαλυτικότη-τα στις σχολές, για όσο καιρό θα τροφοδοτεί με οργανωτικούς όρους την ενδυνάμωση ορισμένων πολιτικών δυνάμεων. Ώσπου να καταλήξει ολό-κληρο το φοιτητικό- σπουδαστικό κίνημα σε ουρά της αναρχοαυτονομίας.

Γι’ αυτές τους, τις ‘’αυτοτελείς παρεμβάσεις’’ (συντεχνίες) ή τις ‘’παραβλέψεις’’, στο βαθμό που επίσης αρνούνται την αναίρεση των στοιχεί-ων αυτών (αν υποθέσουμε ότι διεκδικούν το δι-καίωμα στην αδυναμία ή στις δύσκολες συνθήκες της εποχής) τους ταιριάζει ο χαρακτηρισμός ‘’κί-νημα μιας ελίτ’’.

Την ΕΦΕΕ, την χρειάζονται όσοι στοχεύουν στην συγκρότηση σταθερών , πραγματικών συμ-μαχιών ανάμεσα στο φοιτητικό σώμα, όπως και ανάμεσα στους φοιτητές και στους σπουδαστές. Όσοι στοχεύουν στην ανασυγκρότηση ολόκληρου του λαϊκού κινήματος. Γι’ αυτό και σε αυτήν βλέ-πουν μια μεγάλη ευκαιρία να ξεκινήσει μια προσπά-θεια ούτως ώστε το λαϊκό κίνημα να υπερκεράσει τις κατακερματισμένες συνειδήσεις και πολύμορφες δικλείδες της νεοφιλελεύθερης κοινωνίας.

Η ανασυγκρότηση αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει από τις δυνάμεις που έχουν αναφορά στην ανατρο-πή, ενάντια στο “κίνημα μιας ελίτ’’, στην άρνηση να παραδοθεί το λαϊκό κίνημα στην ηγεμονία της αναρχοαυτονομίας.

Γι’ αυτό και πρέπει να ξεκινήσει όχι μέσα από παραγοντισμούς και πολιτικά μικροσυμφέροντα. Δεν έχει σε τίποτα να κάνει με αυτά. Αλλά αντίθετα μπορεί και πρέπει να ξεκινήσει μέσα στους ίδιους τους φοιτητικούς συλλόγους, με αυτούς μπροστά-ρηδες. Οφείλει σε αυτήν τη διαδρομή να έχει ανα-φορές σε περιεχόμενο και συμμαχίες τέτοιες που να προκύψει ως φυσική αναγκαιότητα, ως νίκη

του φοιτητικού κινήματος και κυρίως αυτών των στρωμάτων που ως τα τώρα μπορούν να χαρακτη-ριστούν ως εξαιρετικά περιθωριοποιημένα.

Στη διαδρομή αυτήν, ίσως θιγούν κατεστημένα συμφέροντα που βασίζονται σε προνόμια που «κερ-νάει» το σύστημα, αλλά θυσιάζει η ταξική πάλη. Η πάλη για την άρση των ανισοτήτων, του κοινωνικού ρατσισμού της αντίθεσης πνευματικής- χειρωνακτι-κής εργασίας, δεν εξαντλείται στα ΑΕΙ- ΤΕΙ. Αλλά ούτε και πρέπει να εξαντλείται σε συνθήματα. Κυ-ρίως εφόσον με την ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ, και με την κεντρική εκπροσώπηση σε αυτήν όλων των φοιτητών- και Α΄ μα και Β΄ ταχύτητας- (ενώ ταυ-τόχρονα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις θεσμι-κές μα και σε επίπεδο διάπλασης συνειδήσεων να συνενωθούν επιτέλους οι ανάγκες ολόκληρου του σπουδαστικού και του μαθητικού σώματος, ισότιμα με αυτών του φοιτητικού) μπορούμε να την ανοί-ξουμε και να την παλέψουμε από τώρα!

Έτσι θα αποκτήσει το λαϊκό κίνημα, τα δικά του όργανα πάλης ενάντια στη νεοφιλελεύθερη κοινωνία της σήψης του σήμερα.

Έτσι θα συγκροτηθούν τα νέα επαναστατι-κά υποκείμενα της σοσιαλιστικής κοινωνίας του μέλλοντος.

Ανδρέας Μπεντεβής - Κώστας Φύσκιλης

Η ανάδειξη του Σιωνισμού

Γύρω στα 1830 και ενώ στις χώ-ρες της Δυτικής Ευρώπης είχε υποχωρήσει η θρησκευτική κα-ταπίεση των Εβραίων, η Γαλλία δημοσιοποίησε πολιτικό σχέδιο, με το οποίο ευνοούσε την ίδρυση μίας Εβραϊκής εθνικής εστίας στα εδάφη της Παλαιστίνης.

Ουσιαστικά η πρωτοβουλία της Γαλλίας, έκφραζε την πρώ-ιμη βλέψη των Δυτικών αποικιο-κρατικών δυνάμεων (που εκείνη την περίοδο διανύανε το στάδιο του εθνικού καπιταλισμού), να χρησιμοποιήσουν τους διασπαρ-μένους στην Ευρώπη και τον κόσμο Εβραίους, για την απόκτηση μίας βάσης στον Αραβικό κόσμο. Mίας βάσης, στο δρόμο προς την ανατολή, ανά-μεσα στην Ασία και την Αφρική.

Δεν είναι τυχαίο, ότι η Γαλλία δημοσιοποίησε το σχέδιό της, αφού απέτυχε η πολιτική προσε-ταιρισμού της Αιγύπτου, που ακολούθησε ο Βο-ναπάρτης.

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, καθώς η ιστο-ρική εξέλιξη και η διεθνής πολιτική συγκυρία ευ-νοούσε την ανάπτυξη εθνικών κινημάτων, ανα-πτύχθηκε και το Σιωνιστικό εθνικιστικό Εβραϊκό κίνημα, που οδήγησε στους πρώτους Εβραϊκούς εποικισμούς της Παλαιστίνης γύρω στα 1880.

Στο τέλος του 19ου αιώνα (1897) στη Βασιλεία της Ελβετίας συνήλθε το πρώτο Σιωνιστικό Συμ-βούλιο, υπό την ηγεσία του Θέοντορ Χεζρλ, που διακήρυξε την επιδίωξη των Σιωνιστών, (εθνικι-στικό Εβραϊκό κίνημα) για ίδρυση Εβραϊκού κρά-τους στα εδάφη της Παλαιστίνης.

Η εξέλιξη του εθνικού καπιταλισμού σε ιμπερι-αλισμό, ενίσχυσε την τάση των δυτικών ιμπεριαλι-στικών πλέον χωρών, για τον έλεγχο των Αραβικών περιοχών και των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής, αλλά και το μεταξύ τους ανταγωνισμό.

Το Σιωνιστικό κίνημα διακήρυττε ανοιχτά, ότι ένα Εβραϊκό κράτος στα εδάφη της Παλαιστίνης

θα αποτελούσε προγεφύρωμα της Ευρώπης στον Αραβικό κόσμο. Οι Σιωνιστές στήριξαν τους στό-χους τους αποκλειστικά στις επιδιώξεις του ιμπε-ριαλισμού, ταυτίστηκαν απόλυτα μαζί του και το κίνημά τους έγινε αναπόσπαστο τμήμα του.

Οι ιμπεριαλιστές εντάξανε το Σιωνιστικό κίνη-μα στα σχέδιά τους για την περιοχή, ιδιαίτερα τα μακροπρόθεσμα. Σχέδια που άρχισαν να υλοποι-ούνται στη διάρκεια του Α΄παγκοσμίου πολέμου.

Βρετανική κατοχή- Εβραϊκός εποικισμός Παλαιστινιακών εδαφών

Το 1917, οι Άραβες της Παλαιστίνης καθώς και άλλοι Άραβες, εξεγείρονται κατά των Οθωμανών και ενώνουν τις δυνάμεις τους με την Αντάντ, η οποία υπόσχονταν πλήρη ανεξαρτησία για όλους τους Άραβες, μετά τη λήξη του πολέμου. Όμως οι υποσχέσεις αθετήθηκαν. Βρετανοί και Γάλλοι ιμπεριαλιστές, έκαναν μυστικές συνομιλίες προ-κειμένου να μοιραστούν μεταξύ τους, τα Αραβικά εδάφη που αναμένονταν να ελευθερωθούν από τους Οθωμανούς.

Το Νοέμβρη του 1917, ο Μπάλφουρ, υπουρ-γός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, γνωστοποιεί την λεγόμενη Διακήρυξη Μπάλφουρ, με την οποία έδωσε στους Εβραίους μια εθνική εστία στα Πα-λαιστινιακά εδάφη. Το παλιό πολιτικό σχέδιο της Γαλλίας, η πρώτη μεγάλη επιδίωξη των Σιωνιστών,

Παλαιστίνη:Σύντομη αναδρομή στην ιστορία του προβλήματος

5�

υλοποιήθηκε τώρα από τη Μ. Βρετανία, που ήταν την εποχή εκείνη κυρίαρχη ιμπεριαλιστική δύνα-μη στον κόσμο.

Η Παλαιστίνη περιέρχεται υπό καθεστώς Βρε-τανικής Εντολής (Mandate) με απόφαση της Κοι-νωνίας των Εθνών.

Ο Εβραϊκός εποικισμός στην Παλαιστίνη συνε-χίστηκε στο μεσοπόλεμο και αυξήθηκε δραματικά κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου.

Το Ολοκαύτωμα, χρησιμοποιήθηκε για να πει-στούν οι Εβραίοι να μεταναστεύσουν στην Παλαι-στίνη

Ο Αραβικός λαός της Παλαιστίνης πήρε τα όπλα και αντιστάθηκε στα σχέδια εποικισμού των εδα-φών του που προωθούσαν οι ιμπεριαλιστές και ιδιαίτερα η Μ. Βρετανία. Πραγματοποίησε σει-ρά εξεγέρσεων μέχρι να τερματιστεί η Βρετανική Εντολή το 1948.

Οι εξεγέρσεις αυτές κατεστάλησαν αλύπητα και καταπνίχθηκαν από τους Βρετανούς, που ταυτό-χρονα στήριζαν τις Σιωνιστικές οργανώσεις με την παροχή όπλων και στρατιωτικής εκπαίδευσης.

Ίδρυση του Ισραηλινού κράτους

Το Νοέμβρη του 1947, η Γενική Συνέλευση των Ηνω-μένων Εθνών ψήφισε την απόφαση (αρ. 181) που καλούσε για τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε δύο κράτη, το ένα αραβικό και το άλλο εβραϊκό.

Μετά την απόφαση αυτή, Σιωνιστικές τρομοκρα-τικές ομάδες που είχαν εκπαιδευτεί και εξοπλιστεί από τις αρχές της Βρετανικής Εντολής εφάρμοσαν πολιτική εθνοκάθαρσης. Εξαπέλυσαν άγριες επι-θέσεις ενάντια στους άοπλους Παλαιστίνιους Άρα-βες και κατέλαβαν μεγάλο αριθμό πόλεων και χω-ριών, απ’ όπου εκδίωξαν τους ντόπιους Άραβες κατοίκους.

Οι επιδρομές κορυφώθηκαν με τις σφαγές στο Ντέιρ Γιασίν και το Κάφερ Κάσεμ. Οι Παλαιστίνιοι

Άραβες αναγκάστηκαν να καταφύγουν πρόσφυ-γες σε γειτονικές Αραβικές χώρες.

Στις 15 Μαΐου 1948, ο Μπεν Γκουριόν ιδρυτής του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, εξαγγέλλει την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στα εδάφη που εν τω μεταξύ είχαν κατακτηθεί. Το νέο κρά-τος βασίστηκε:

1. Στο δικαίωμα κάθε Εβραίου όπου γης να εγκα-τασταθεί εκεί, απολαμβάνοντας πλήρη δικαι-ώματα.

2. Στην αφαίρεση κάθε πολιτικού δικαιώματος από τους ντόπιους Παλαιστινίους κατοίκους

3. Στην καθολική απαγόρευση επιστροφής για εκεί-νους που εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους

4. Στην αποκοπή των Παλαιστινίων που παρέμει-ναν εντός του νέου κράτους από εκείνους που υποχρεώθηκαν στην εξορία.

Ύστερα από τη διακήρυξη της ίδρυσης του Κρά-τους του Ισραήλ, τα στρατεύματα των γειτονικών αραβικών χωρών εισήλθαν στην Παλαιστίνη, για να υποστηρίξουν τους Παλαιστίνιους Άραβες. Όμως παρά την υποστήριξη, τα αποτελέσματα του πολέ-μου ήταν καταστροφικά για τους Παλαιστίνιους, «Νάκμπα» όπως λένε οι ίδιοι.

Στο τέλος του πολέμου που ήταν ο πρώτος Αρα-βοϊσραηλινός πόλεμος, η Παλαιστίνη είχε διαμελι-στεί σε τρία τμήματα:

α. Το 78% της εδαφικής της έκτασης, κατέχεται από το Ισραήλ.

β. Το 20,5%, που αποτελεί τη δυτική Όχθη του Ιορ-δάνη ποταμού, προσαρτήθηκε στην Ιορδανία.

γ. Το 1,5% που αποτελεί τη Λωρίδα της Γάζας, τέ-θηκε υπό Αιγυπτιακή διοίκηση.

Συνολικά 750.000 Παλαιστίνιοι Άραβες ξεριζώ-θηκαν από τις εστίες τους και κατάφυγαν σε άθλι-ους καταυλισμούς κύρια στη Λωρίδα της Γάζας, την Ιορδανία, τη Συρία και τον Λίβανο. Η Ιερουσαλήμ διχοτομήθηκε σε Αραβικό και Εβραϊκό τομέα.

Οι Παλαιστίνιοι Άραβες έχουν τώρα να παλέ-ψουν ένα νέο κατακτητή, το Ισραηλινό κράτος που υποστηρίζεται με κάθε τρόπο από τις δυτικές ιμπε-ριαλιστικές δυνάμεις.

Η ανάπτυξη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος

Οι δύο επόμενες δεκαετίες (1950-1970) είναι περί-οδος μεγάλης ανάπτυξης του εθνικοαπελευθερωτι-κού κινήματος, σ’ όλο τον κόσμο. Υποδουλωμένοι από τον ιμπεριαλισμό λαοί της γης, ενθαρρυμένοι από την αντιφασιστική νίκη, ξεσηκώνονται κατά του αδυνατισμένου από τον πόλεμο ιμπεριαλισμού, σπά-ζουν την αποικιοκρατία, και κατακτούν την εθνική

Παλαιστίνη�0

τους ανεξαρτησία. Στην περιοχή της μέσης ανατο-λής αναπτύσσονται ισχυρά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, (Αίγυπτος, Ιράκ, Συρία), που διώχνουν τους Αγγλογάλλους αποικιοκράτες-ιμπεριαλιστές από τα εδάφη των χορών τους και φέρνουν στην εξουσία εθνικές προοδευτικές δυνάμεις.

Το νικηφόρο επαναστατικό κλίμα που επικρα-τεί στην περιοχή, επηρεάζει και τους Παλαιστίνι-ους. Όμως παρά τη σημαντική, (όπως θα δούμε παρακάτω) ανάπτυξή του, το Παλαιστινιακό εθνι-κό κίνημα δεν έφτασε ποτέ μέχρι την τελική νίκη. Πενήντα χρόνια μετά ο Παλαιστινιακός λαός εξα-κολουθεί να αγωνίζεται για την εθνική του ανε-ξαρτησία. Τι έφταιξε; Ήταν αρκετή η υποστήριξη του ιμπεριαλισμού, για την νίκη και την κυριαρ-χία των Σιωνιστών στα Παλαιστινιακά εδάφη, την ίδια χρονική περίοδο που οι γειτονικοί λαοί αποτι-νάζανε την αποικιοκρατία; Τι ρόλο έπαιξαν στην πραγματικότητα, το πρώην ανατολικό στρατόπεδο και η τότε Σοβιετική Ένωση, που φραστικά τάσ-σονταν με το μέρος των Παλαιστινίων; Μήπως οι Παλαιστίνιοι Άραβες έκαναν ιστορικό λάθος, (που εξακολουθούν να πληρώνουν μέχρι σήμερα), όταν το 1947 δεν συμβιβάστηκαν με την απόφαση του ΟΗΕ για τη δημιουργία δύο κρατών στα Πα-λαιστινιακά εδάφη; Στα καίρια αυτά ερωτήματα οφείλουν να δώσουν απαντήσεις οι ερευνη-τές-ιστορικοί του μέλλοντος.

Εμείς στο άρθρο μας αυτό, θα συνεχίσουμε την ιστορική μας αναδρομή.

Μετά την ίδρυση του Εβραϊ-κού κράτους και παρά τις συμ-φορές που έχουν υποστεί, οι Παλαιστίνιοι, υπό την επίδρα-ση και του επαναστατικού κλί-ματος που αναφέρθηκε παρα-πάνω, δημιουργούν σιγά-σιγά νέες αντιστασιακές οργανώσεις και αναπτύσσουν την αντίστασή τους στο νέο κατακτητή.

Το 1964, συνέρχεται στην Ιερουσαλήμ, η πρώ-τη Παλαιστινιακή Εθνική Συνδιάσκεψη. Εξαγγέλλε-ται η δημιουργία της Οργάνωσης για την Απελευ-θέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) και συντάσσεται η Παλαιστινιακή Εθνική Χάρτα.

Η ΟΑΠ διαμορφώθηκε σαν οργάνωση που συ-σπειρώνει όλες τις Παλαιστινιακές αντιστασιακές ομάδες και κατέκτησε σύντομα κεντρικό ηγετικό ρόλο στην κινητοποίηση των Παλαιστινίων. Η δρά-ση της κινείται σε δύο κατευθύνσεις:

- Τον ένοπλο αγώνα κατά του Ισραήλ

- Την πολιτική μάχη για τη στήριξη της Παλαιστι-

νιακής υπόθεσης από τη διεθνή κοινή γνώμη και κυβερνήσεις κρατών.

Το 1974, η ΟΑΠ αναγνωρίζεται από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (απόφαση αρ. 3210) σαν απο-κλειστικός εκπρόσωπος του Παλαιστινιακού λαού και κερδίζει θέση παρατηρητή στον ΟΗΕ.

Αμέσως μετά την ίδρυση της ΟΑΠ, ιδρύεται ο Παλαιστινιακός Εθνικός Στρατός, ο οποίος αρχί-ζει επιδρομές κατά Ισραηλινών στόχων στα κατε-χόμενα εδάφη.

Ο πόλεμος των έξι ημερών

Το Ισραήλ, θεώρησε υπεύθυνα τα γειτονικά Αραβικά κράτη (Αίγυπτο, Συρία, Ιορδανία) για τις εναντίον του επιθέσεις των Παλαιστινίων ανταρ-τών. Τον Ιούνη του 1967, κήρυξε τον πόλεμο ενά-ντιά τους.

Με τον πόλεμο αυτό που κράτησε έξι ημέρες, η Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, η Λωρίδα της Γάζας, τα Συριακά υψίπεδα του Γκολάν και η χερσόνησος του Σινά πέφτουν στα χέρια των Σιωνιστικών δυνάμε-

ων. Κι’ άλλοι 400.000 Παλαιστίνι-οι υποχρεώνονται να εγκαταλεί-ψουν τις εστίες τους στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και να καταφύ-γουν πρόσφυγες στην Ανατολική Όχθη, δηλαδή στην Ιορδανία.

Όσοι Παλαιστίνιοι ζούσαν στα Συριακά υψίπεδα του Γκολάν και τη χερσόνησο του Σινά, υπέφε-ραν την ίδια μοίρα.

Το Νοέμβρη του ίδιου έτους, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με την απόφαση αρ. 242 κάλεσε το Ισραήλ να αποχωρήσει από τα εδάφη που κατέλαβε κατά τον πόλεμο των έξι ημερών, όπως ονομάστηκε.

Το 1973, η Συρία και η Αί-γυπτος εμπλέκονται σε πόλεμο κατά του Ισραήλ. Παρά τις αρ-

χικές απώλειες, οι Ισραηλινοί, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, (που εν τω μεταξύ έχουν αντικαταστήσει τη Μ. Βρετανία στην ηγεσία του ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου) διατή-ρησαν σχεδόν όλα τα εδάφη που είχαν καταλάβει κατά τον Πόλεμο των Έξι ημερών.

Στο διπλωματικό επίπεδο, το Ισραήλ πάντα με την πλήρη υποστήριξη του Αμερικάνικου ιμπερια-λισμού προσπαθεί να βγει από την απομόνωσή του και να βρει ερείσματα σε Αραβικές χώρες.

Η ευκαιρία προσφέρεται το 1979 από την Αί-γυπτο. Ο πρόεδρος Σαντάτ, (που είχε διαδεχτεί το

�1

Νάσερ στην εξουσία), υπέγραψε σύμφωνο αμοιβαί-ας αναγνώρισης με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα την υπό όρους επιστροφή των εδαφών του Σινά, σπά-ζοντας την ενιαία στάση των Αραβικών χορών.

Εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο.Πρώτη ιντιφάντα

Στη διάρκεια του αγώνα, η ΟΑΠ αναγκάζεται να μεταφέρει την έδρα της και το στρατηγείο της από τη μια χώρα στην άλλη, αφού οι Αραβικές χώρες που τη φιλοξενούν υποκύπτουν στις ιμπεριαλιστι-κές πιέσεις. Το 1970 μεταφέρεται από την Ιορδα-νία στη Βυρητό.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το Ισραήλ ενθαρρυμένο και από τις διπλωματικές του επι-τυχίες, αυξάνει την επιθετικότητά του. Το 1978 ο Ισραηλινός στρατός εισβάλλει στο Λίβανο, το 1980 προσαρτά την Ανατολική Ιερουσαλήμ και το 1982 εισβάλλει ξανά στο Λίβανο και φθάνει μέχρι την Βυρητό.

Στόχος των νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων των Σιωνιστών, ήταν η εξόντωση της ΟΑΠ και το χτύπη-μα της Παλαιστινιακής αντίστασης, η ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης του Λιβάνου και η δημιουργία φιλικού καθεστώτος με επικεφαλής την φιλικά δι-ακείμενη προς το Ισραήλ πολιτοφυλακή.

Η επιχείρηση “Ειρήνη στη Γαλιλαία”, όπως ονό-μασαν οι Σιωνιστές τον νέο πόλεμο κατά του Λιβά-νου και της ΟΑΠ, πέρα από τους χιλιάδες νεκρούς, αφήνει πίσω της πρωτοφανούς αγριότητας θηρι-ωδίες, όπως η σφαγή 2.000 γυναικόπαιδων στους προσφυγικούς Παλαιστινιακούς καταυλισμούς Σά-μπρα και Σατίλα στη Βηρυτό.

Η ΟΑΠ αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Βυρητό και να μεταφέρει την έδρα της στην Τυνησία.

Το κλίμα τρομοκρατίας που επέβαλαν οι κατα-κτητές, δεν κράτησε πολύ.

Το 1987 ξεσπά η πρώτη ιντιφάντα (λαϊκή εξέ-γερση) των Παλαιστίνιων που ζουν στα κατεχόμε-να εδάφη. Στην αρχή η εξέγερση παίρνει τη μορ-φή πετροπόλεμου με τις Ισραηλινές αρχές, στον οποίο ο στρατός απαντάει με σφαίρες, διωγμούς και επιδρομές.

Η συμφωνία του Όσλο. Δεύτερη ιντιφάντα

Η πρώτη ιντιφάντα σταμάτησε το 1991, όταν με πρωτοβουλία των ΗΠΑ και της τότε Σοβιετικής Ένωσης συγκλήθηκε στη Μαδρίτη διεθνής διάσκε-ψη για την επίλυση του Μεσανατολικού προβλή-ματος. Η διάσκεψη αυτή δεν κατέληξε σε απτά αποτελέσματα, όμως αποδείχτηκε το απαραίτη-

το βήμα για τη συμφωνία του Όσλο, που υπογρά-φτηκε δύο χρόνια αργότερα το 1993, μεταξύ του Ισραήλ της ΟΑΠ και των ΗΠΑ.

Μεταξύ άλλων η συμφωνία αυτή προέβλεπε:

Αυτονομία για ορισμένες περιοχές της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Όχθης . Προέβλεπε επί-σης σταδιακή απόσυρση των Ισραηλινών δυνάμεων η οποία θα οδηγούσε τελικά στην ολοκληρωτική αποχώρησή τους από τις περιοχές αυτές

Ίδρυση προσωρινής Παλαιστινιακής Αρχής Αυ-τοδιοίκησης για μια μεταβατική περίοδο που δεν μπορούσε να υπερβεί την 5ετία και θα οδηγούσε σε μια μόνιμη λύση στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας (αρ. 242 και 338)

Με τη συμφωνία του Όσλο, η ηγεσία της ΟΑΠ έκανε πολύ σοβαρές παραχωρήσεις προς τους Σιω-νιστές, αφού πολύ σοβαρά θέματα, όπως οι Ισραη-λινοί εποικισμοί Παλαιστινιακών εδαφών, το θέμα της ανατολικής Ιερουσαλήμ, η τύχη των 4.000.000 Παλαιστινίων προσφύγων και τα σύνορα, παρα-πέμπονταν σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις για το Οριστικό Καθεστώς, που θα άρχιζαν μετά από πέντε χρόνια.

Μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Όσλο, ιδρύεται η Παλαιστινιακή Αρχή σε εδάφη από τα οποία αποχώρησε ο Ισραηλινός στρατός σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της συμφωνίας. Το Γενάρη του 1996, ο Γιάσερ Αραφάτ εκλέγεται Πρόεδρός της και εκλέγεται ένα εθνικό νομοθετικό σώμα, από 88 Παλαιστίνιους αντιπροσώπους.

Στη συνέχεια οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι Σιω-νιστές δεν ήθελαν ούτε και αυτή τη συμφωνία. Σε πολλές διαπραγματεύσεις που έγιναν για την εφαρμογή της, υποβάλλουν προτάσεις που είναι αδύνατο να αποδεχτεί οποιαδήποτε Παλαιστινια-κή Αρχή.

Επτά χρόνια μετά το Όσλο (2002), το Ισραήλ δι-ατηρεί τη διπλή στρατιωτική και πολιτική κατοχή στο μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης και σε μεγάλο μέρος της Λωρίδας της Γάζας. Η ανατολι-κή Ιερουσαλήμ παραμένει υπό Ισραηλινό έλεγχο. Ένα διευρυνόμενο Ισραηλινό οδικό δίκτυο διασχί-ζει από κάθε πλευρά τις κατεχόμενες περιοχές και Ισραηλινά μπλόκα σταματούν την ελεύθερη διακί-νηση των Παλαιστινίων. Η οικοδόμηση νέων οικι-σμών από εποίκους συνεχίζεται.

Η συνεχής άρνηση του δικαιώματος των Παλαι-στινίων στην εθνική κυριαρχία, η συνεχής κατα-πίεσή τους και η στέρηση των δικαιωμάτων τους, η άρνηση του Ισραήλ να εφαρμόσει οποιαδήποτε απόφαση που συμφωνήθηκε στο Όσλο, αλλά και μετά από αυτό, άσκησαν μεγάλη πίεση στον Πα-λαιστινιακό λαό.

Η πίεση αυτή κατέληξε σε μια δεύτερη ιντιφάντα (έτος 2000) που πυροδοτήθηκε από την προκλητική

Παλαιστίνη��

επίσκεψη του Αριέλ Σαρόν στο κτιριακό συγκρότη-μα του τεμένους Χάραμ αλ Σαρίφ (Αλ Ακσά).

Οι επιθέσεις τύπου καμικάζι, που πραγματοποι-ούσαν Παλαιστίνιοι που βρίσκονταν σε απόγνωση, χρησιμοποιήθηκαν από το Ισραήλ για να παρουσι-άσουν τους Παλαιστίνιους μαχητές ως τρομοκρά-τες, έτσι ώστε να δικαιολογηθεί η επιθετική και αδίστακτη εκστρατεία που σχεδίαζαν. Στις αρχές του 2002, το Ισραήλ, στην προσπάθεια να συντρί-ψει την αντίσταση του Παλαιστινιακού λαού απά-ντησε με πόλεμο, με την κυριολεκτική έννοια του όρου, εισβάλοντας στη δυτική Όχθη και τη λωρί-δα της Γάζας.

Το 2002, η κυβέρνηση του Αριέλ Σαρόν απο-φασίζει, με πρόσχημα τις συγκρούσεις της δεύτε-ρης ιντιφάντα, την κατασκευή ενός τσιμεντένιου τείχους μήκους 650 χιλιομέτρων στη Δυτική Όχθη, το οποίο χτίζεται μέχρι σήμερα. Στόχος, ο ασφυ-κτικός έλεγχος της καθημερινής ζωής στη Δυτική Όχθη, το τσάκισμα της αντίστασης και η διαιώνι-ση της Ισραηλινής κατοχής. Με το χτίσιμο του τεί-χους, παύει να υπάρχει κάθε συνοχή μεταξύ των Παλαιστινιακών εδαφών.

Εκλογή της Χαμάς. Κορύφωση της επιθετικότητας

Στις εκλογές του 2006 για την ανάδειξη της Πα-λαιστινιακής Αρχής, ο Παλαιστινιακός λαός με την ψήφο του, έδωσε την πλειοψηφία στην ισλαμική «Χαμάς». Κυβερνήσεις δυτικών ιμπεριαλιστικών κρατών, έκαναν ξεδιάντροπο εκβιασμό στους Πα-λαιστίνιους και δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να ανα-γνωρίσουν μία Παλαιστινιακή Αρχή που θα αποτε-λούνταν από μέλη της «τρομοκρατικής» Χαμάς.

Η Φατάχ, από την οποία προέρχονταν η απερ-χόμενη Παλαιστινιακή Αρχή και ο πρόεδρος Μαχ-μούντ Αμπάς, ήρθε σε σύγκρουση με την Χαμάς

ΗΠΑ, Ισραήλ και δυτικές φιλοισραηλινές κυβερ-νήσεις βρήκαν την ευκαιρία να διαιρέσουν τους Πα-λαιστίνιους αναγνωρίζοντας ως μόνη νόμιμη Αρχή και συνομιλητή, την Αρχή τη σχηματισμένη από τη Φατάχ. Η Χαμάς καταλαμβάνει με τη βία τη Λω-ρίδα της Γάζας, την οποία και διοικεί μέχρι σήμε-ρα, ενώ η Παλαιστινιακή Αρχή της Φατάχ περιο-ρίζεται στη Δ. Όχθη.

Μετά το 2002 το Ισραήλ ενθαρρυμένο από την «αντιτρομοκρατική» εκστρατεία των ΗΠΑ, κορυ-φώνει την επιθετική του πολιτική. Άλλοτε με στό-χο την εξάρθρωση «τρομοκρατικών» αντιστασια-κών οργανώσεων, άλλοτε με στόχο τη σύλληψη ή

την εξόντωση «τρομοκρατών», δηλαδή ηγετικών στελεχών των Παλαιστινίων, εισβάλει όποτε κρίνει σκόπιμο στις υποτιθέμενες αυτόνομες περιοχές της Δυτικής Όχθης και της λωρίδας της Γάζας, εξαπο-λύοντας όργιο βίας και τρομοκρατίας.

Με επαναλαμβανόμενους βομβαρδισμούς στρατού και αεροπορίας προκαλεί τεράστιες καταστροφές, ισοπεδώνει ολόκληρες πόλεις και χωριά, δολοφο-νεί ηγέτες των Παλαιστινίων, φυλακίζει χιλιάδες ανθρώπους, σφαγιάζει εν ψυχρώ άοπλους, όπως στην περίπτωση του καταυλισμού της Τζενίν.

Μα όσο κι’ αν αυξάνει την επιθετικότητά του το Ισραήλ, ματαιοπονεί. Εξήντα χρόνια προσπαθεί να εξοντώσει την Παλαιστινιακή αντίσταση μα δεν το καταφέρνει. Γιατί πως να νικήσει, μαχητές αποφα-σισμένους να θυσιάσουν τον εαυτό τους μετατρέ-ποντάς τον σε βόμβα; Μαχητές που ζώνονται με εκρηκτικά και επιτείθονται κατά του εχθρού; Μα-χητές που συνειδητά θυσιάζουν τη ζωή τους στον αγώνα για την εθνική τους ανεξαρτησία;

Στη διάρκεια της πρώτης ιντιφάντα, ένας Ισ-ραηλινός στρατηγός είχε πει: «Το μόνο που πρέ-πει να κάνουν οι Παλαιστίνιοι για να νικήσουν, είναι να επιβιώσουν».

Οι Παλαιστίνιοι, όχι μόνο επιβιώνουν, αλλά αντιστέκονται μαχητικά, όπως αντιστάθηκαν και σε άλλους κατακτητές.

Γι’ αυτό στο τέλος θα νικήσουν!

ΗΛΙΑΣ. ΨΥΧΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

Ο καπιταλισμός έχοντας σαν στόχο το μέγιστο κέρ-δος έχει επιβάλλει συγκεκριμένες επιλογές στην παραγωγή προϊόντων. Επιλογές απόλυτα εχθρι-κές στο περιβάλλον και στον ίδιο το παραγωγό άνθρωπο.

Τα τελευταία χρόνια τα περιβαλλοντικά προ-βλήματα απασχολούν όλο και περισσότερους αν-θρώπους τόσο στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες όσο και στις αναπτυσσόμενες. Ένα οικολο-γικό κίνημα, με μεγάλη ποικιλία στις μορφές ορ-γάνωσης και στη τακτική, έχει αναπτυχθεί αγκα-λιάζοντας ολόκληρη τη γη, με φανερό στόχο ένα πλανήτη, όπου η επιβίωση του ανθρώπου θα είναι εξασφαλισμένη. Κάτω από την πίεση οι κυβερνή-σεις πολλών χωρών, ή και ομάδων χωρών, (Ευ-ρωπαϊκή Ένωση), αναγκάστηκαν να πάρουν «μέ-τρα» προστασίας του περιβάλλοντος. Ερευνητικά προγράμματα που στοχεύουν στην καλύτερη κα-τανόηση του τρόπου με τον οποίο οι διάφοροι ρύ-ποι επιδρούν στο περιβάλλον, καθώς και των με-ταβολών που αυτοί του προκαλούν, προωθούνται σε όλο τον κόσμο απασχολώντας δεκάδες επιστή-μονες διαφόρων ειδικοτήτων. Εκατομμύρια ευρώ δίνονται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων ανάπτυξης αντιρρυπαντικών τεχνολογιών, όπως δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στο υπέ-δαφος σε ορισμένους γεωλογικούς σχηματισμούς, ανάπτυξη στοιχείων καύσεως κλπ.. Πολυεθνικές εταιρείες ψάχνουν για «οικολογικές» λύσεις στη διαδικασία της παραγωγής, εμφανίζουν προϊόντα «φιλικά» προς το περιβάλλον, χρηματοδοτούν μη κυβερνητικές οργανώσεις και πατρονάρουν διά-φορες εκδηλώσεις, προσπαθώντας να μας πείσουν για την οικολογική τους «συνείδηση». Ενώ έντονη αναδύεται η προσπάθεια, από όλες τις ενέργειες τους, διερεύνησης νέων τομέων κερδοφορίας. Η φύση του καπιταλισμού δεν κρύβεται.

Η «πράσινη ανάπτυξη» εμφανίζεται σαν πανάκεια για πάσα νόσο!

Νέα μοντέλα ανάπτυξης «πράσινη ανάπτυξη» εμφανίζονται, όπου δίνεται έμφαση στην ανακύ-κλωση και στις καθαρές μορφές ενέργειας όπου

εκτός από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εντάσ-σεται και η πυρηνική ενέργεια με το αιτιολογικό ότι δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα στην ατμό-σφαιρα. Σήμερα ειδικά που το καπιταλιστικό σύ-στημα είναι βυθισμένο στη μεγαλύτερη μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο κρίση η πράσινη ανάπτυξη εμ-φανίζεται και σαν πανάκεια για την αντιμετώπιση της κρίσης μαζί με την αντιμετώπιση της ρύπαν-σης του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλα-γής που αυτή προκαλεί.

Όλα αυτά όμως, ακόμα και στην περίπτωση που θα εφαρμοστούν, δεν είναι παρά γιατροσό-φια ελάχιστα χρήσιμα, που δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, κάνουν μάλιστα ότι μπορούν για να συγκαλύψουν τις αιτίες, και να καλλιεργήσουν τη ψευδαίσθηση ότι μπορεί να λυθεί το πρόβλημα μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού.

Το πρόβλημα βρίσκεται στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.

Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής έχει σαν μοναδικό σκοπό του την αξιοποίηση του κεφαλαί-ου, με τέτοιο τρόπο ώστε να πετυχαίνει το μεγαλύ-τερο δυνατό κέρδος. Αυτός είναι και ο μοναδικός κανόνας στον οποίο υπακούει το κεφάλαιο.

Αυτό όμως έχει σαν συνέπεια συγκεκριμένες κατευθύνσεις στη διαδικασία της παραγωγής, στο είδος των προϊόντων που παράγονται αλλά και στις καταναλωτικές συνήθειες που προωθούνται.

Έτσι τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι στις κατασκευές μηχανημάτων είτε πρόκειται για μι-κρές ηλεκτρικές συσκευές, είτε για αεροπλάνα και βαριά μηχανήματα, κυριαρχεί η κατασκευή compact (συμπαγής). Πολλά απλά εξαρτήματα δηλαδή ενσωματώνονται σε ένα «σύνθετο», με τέτοιο τρόπο ώστε αν χαλάσει ένα απλό εξάρτη-μα να πρέπει να αντικατασταθεί το «σύνθετο». Με αυτό τον τρόπο όμως πετιούνται και απλά εξαρ-τήματα που δεν έχουν κανένα πρόβλημα, πετιέ-ται δηλαδή και ένα μέρος της παραγόμενης αξίας αφού όμως πρώτα έχει καταναλωθεί. Η αύξηση των κερδών που αυτό συνεπάγεται για τις καπιτα-λιστικές επιχειρήσεις, από την πώληση των ανταλ-λακτικών, είναι φανερή, όπως και η σπατάλη σε

ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Κουτίτας Κώστας

πρώτες ύλες, ενέργεια και εργατική δύναμη που αυτό το μοντέλο παραγωγής συνεπάγεται. Αλή-θεια αυτά τα προϊόντα πόσο φιλικά προς το περι-βάλλον μπορούν να γίνουν;

Η παρά πέρα προσαύξηση της αξίας και των κερδών, πετυχαίνεται και με τη συσκευασία και τυποποίηση, αφού στην αξία του παραγόμενου προϊόντος προστίθεται και η αξία της συσκευα-σίας. Συσκευασία που συχνά πλησιάζει την αξία του ίδιου του προϊόντος που περιέχει. Η συσκευ-ασία στοχεύει στο να κάνει πιο θελκτικό το προϊ-όν ώστε να πουληθεί, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η προσαύξηση της αξίας λαμβάνει χώρα κατά την κατανάλωση. Χωρίς αυτό να σημαίνει υποχρε-ωτικά ότι το προϊόν χρησιμοποιείται για το σκοπό που φτιάχτηκε, μπορούμε απλά να το αγοράσου-με και να το πετάξουμε στα σκουπίδια, η προσαύ-ξηση αξίας πραγματοποιήθηκε, η καπιταλιστική βιομηχανία έβγαλε το κέρδος της και όλα είναι καλά. Αυτός είναι και ο λόγος που στον καπιταλι-σμό έγινε επιστήμη η πώληση προϊόντων και μια τεράστια προσπάθεια όπου χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα θεμιτά και αθέμιτα, έγινε και γίνεται για να διαμορφωθούν οι «καλύτερες» για το σύστη-μα καταναλωτικές συνήθειες στον πληθυσμό. Το σύστημα διαμορφώνει τους ανθρώπους που του χρειάζονται. Τι γίνεται όμως με τη συσκευασία όταν καταναλώνεται το προϊόν; Πετιέται αυξάνο-ντας εκρηκτικά τον όγκο των σκουπιδιών. Xαρα-κτηριστικό είναι ότι το 30% των πλαστικών που παράγονται παγκόσμια χρησιμοποιείται για συ-σκευασίες μιας χρήσεως.

Πολύ συμφέρουσα για τους καπιταλιστές απο-δεικνύεται και η παραγωγή προϊόντων μιας χρή-σης. Μπορεί σ΄ αυτή την περίπτωση το κέρδος ανά προϊόν να είναι πολύ μικρό, επειδή όμως κα-ταναλώνονται τεράστιες ποσότητες τέτοιων προ-ϊόντων τα συνολικά κέρδη είναι πολύ μεγαλύτερα από εκείνα που θα πετύχαιναν αν παρήγαν προϊό-ντα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν πολ-λές φορές. Στυλοί διαρκείας, ξυριστικές μηχανές και χίλια δυο άλλα είδη πλατιάς κατανάλωσης γί-νονται ή τείνουν να γίνουν προϊόντα μιας χρήσε-ως. Όλα αυτά μετά τη χρήση τους προστίθενται στον είδη μεγάλο όγκο των σκουπιδιών.

Η ειρωνεία της ανακύκλωσης στο καπιταλισμό

Πως απαντάει το καπιταλιστικό σύστημα σ’ αυτή την απίστευτη επιβάρυνση που προκαλεί στο περιβάλλον; Ο μαγικός τρόπος βρέθηκε ΑΝΑ-ΚΥΚΛΩΣΗ .

Η ανακύκλωση δεν είναι κάτι νέο, ήταν γνωστή

ακόμα από τις προκαπιταλιστικές κοινωνίες και πολύ συνηθισμένη στην πράξη. Η ειρωνεία είναι πως οι καπιταλιστές προσπάθησαν συστηματικά, και το κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό, να εξαλεί-ψουν τέτοιες πρακτικές, αφού η επαναχρησιμο-ποίηση παλιών υλικών, εξαρτημάτων συσκευών, κλπ., περιόριζε την αγορά νέων και συνεπώς και τα κέρδη τους.

Σήμερα η ανακύκλωση γίνεται σε μεγάλη έκτα-ση σε βιομηχανικές μονάδες, έχει ενταχθεί δηλαδή στο γενικότερο καπιταλιστικό σύστημα παραγω-γής, γι’ αυτό ακριβώς υπακούει και στους νόμους του. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, το κέρδος από την ανακύκλωση είναι μικρό ή ανύ-παρκτο, οι πρώτες ύλες που παράγονται βρίσκο-νται στην αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές, γι’ αυτό και συνήθως αυτές οι επιχειρήσεις επιδοτούνται. Με την ανακύκλωση όμως ξοδεύεται ενέργεια και παράγονται απόβλητα τα οποία επίσης επιβαρύ-νουν το περιβάλλον.

Το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής ξεπερ-νάει τα όρια του παραλογισμού παράγοντας μεγά-λο όγκο υλικών- προϊόντων που θα χρησιμοποι-ηθούν ελάχιστα ή καθόλου ξοδεύοντας μεγάλες ποσότητες πρώτων υλών, ενέργειας, και εργατι-κής δύναμης τα οποία θα πεταχτούν στα σκουπί-δια ή θα ανακυκλωθούν με αποτέλεσμα κι ’άλλη ρύπανση. Γίνεται φανερό ότι δεν μπορεί η παρα-γωγή να γίνεται με σκοπό την επίτευξη του μέγι-στου κέρδους και να μιλάμε για προστασία του περιβάλλοντος.

Η ρύπανση του περιβάλλοντος δεν εμφανίστη-κε με το καπιταλιστικό σύστημα, τέτοια προβλήμα-τα υπήρχαν και σε προκαπιταλιστικές κοινωνίες. Πολλές μετακινήσεις πληθυσμών που έγιναν στο παρελθόν σήμερα αποδίδονται σε περιβαλλοντι-κούς λόγους. Στον καπιταλισμό όμως η ρύπανση του περιβάλλοντος ξεπέρασε κάθε όριο, έγινε πλανητικό πρόβλημα προκαλώντας κλιματικές αλλαγές , εξαφανίσεις ειδών, βάζοντας σε κίν-δυνο την ζωή πάνω στη γη, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε.

Είναι επείγον πια να αντιμετωπιστεί αυτή η κα-τάσταση τώρα και αυτό δεν μπορεί να γίνει διατη-ρώντας το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής.

Αντιμετωπίζεται μόνο μέσα από μια συνολική αναδιάρθρωση της ίδιας της παραγωγής. Αναδι-άρθρωση που ξεφεύγει από τα όρια του καπιταλι-σμού και βάζει σαν όρο την ανατροπή του.

Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα σπάταλο σε ενέργεια, πρώτες ύλες και εργατική δύναμη, ξε-περασμένο ανίκανο πια να διαχειριστεί τις ζωές 6,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.

“Ο ουρανός που πάντα έχει ένα δάκρυ συμπόνιας για το λαό μου που μας φαίνεται αιώνιος και αμετάβλητος μπορεί τώρα να αλλάξει, σήμερα είναι καθαρός αύριο όμως ίσως σκεπαστεί με σύννεφα, τα λόγια μου είναι σαν τα αστέρια ποτέ δεν αλλάζουν.

Σ’ αυτά λοιπόν που θα πει ο Seatle, μπορεί ο Μεγάλος Λευκός Αρχηγός της Ουά-σινγκτον να βασιστεί με σιγουριά. Όπως βασίζεται στις εναλλαγές των εποχών.

Ο Μεγάλος Αρχηγός της Ουάσιγκτον μας στέλνει μήνυμα πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. Καλοσύνη του, παρ’ όλο που ξέρουμε ότι δεν έχει ανάγκη τη φιλία μας. Την πρότασή του πάντως θα τη σκεφτούμε καλά, γιατί ξέρουμε πως αν δε δεχτούμε ο λευ-κός θα θελήσει με τα όπλα ν’ αρπάξει τη γη μας.

Ρωτάω όμως :Πώς μπορεί κανείς να πουλά ή να αγοράζει τον ουρανό ή τη ζεστα-σιά της γης. Η ιδέα μας φαίνεται περίεργη. Επειδή ακριβώς δε μας ανήκουν η δρο-σιά του αέρα και η διαύγεια του νερού.

Πώς λοιπόν είναι δυνατόν να τα αγοράσετε;

Πάντως μην ανησυχείτε : Θα πάρουμε την απόφασή μας. Καθετί πάνω σ’ αυτή τη γη είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε λαμπερή πευκοβελόνα, Κάθε αμμουδερή ακρογια-λιά, ,Κάθε κομματάκι ομίχλης. Στα σκοτεινά δάση Κάθε ξέφωτο Κάθε βούισμα εντόμου Είναι ιερό.

Στη μνήμη του λαού μου,είμαστε κομμάτι της γης και αυτή πάλι ένα κομμάτι από μας. Οι χυμοί που τρέχουν μέσα στα δέντρα μεταφέρουν τις μνήμες του ερυθρόδερμου ανθρώπου. Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι αδελφές μας. Το ελάφι, το άλογο, ο μεγά-λος αετός είναι τ’ αδέλφια μας. Οι απότομες, ψηλές κορυφές, τα καταπράσινα λιβάδια, η ζεστασιά του πόνει ο άνθρωπος, όλα ανήκουν στην ίδια οικογένεια.

Καταλαβαίνει λοιπόν τι μας ζητάει ο Μεγάλος Αρχηγός της Ουάσιγκτον όταν μας πα-ραγγέλνει ότι θέλει ν’ αγοράσει τη γη μας; Γρήγορα θα κατακλύσετε όλη τη χώρα

Ο Μεγάλος Αρχηγός μας παραγγέλνει ότι θα μας εξασφαλίσει ένα μέρος έτσι που να μπορούμε να ζούμε άνετα μεταξύ μας.

Όπως ο πατέρας που αποφασίζει για τα παιδιά του. Ξέρουμε ότι ο λευκός δεν κατα-λαβαίνει τους τρόπους μας.

Η απάντηση του

αρχηγού των Iνδιάνωνστον Πρόεδρο των ΗΠΑΤο παρακάτω κείμενο αυτό αποτελεί την ιστορική απάντηση του αρχηγού Seatle, των ινδιάνων Σκουάμις, στον Πρόεδρο των ΗΠΑ που ζητά να αγοράσει τη γη της φυλής του. Γραμμένη το 1855, είναι σήμερα επίκαιρη όσο ποτέ, την αφιερώνουμε στους λάτρεις της «πράσινης» ανάπτυξης, στους κάθε είδους οικολόγους πράσινους.

Η απάντηση των ινδιάνων��

Ένα κομμάτι γης μοιάζει σ’ αυτόν μ’ ένα οποιοδήποτε κομμάτι γιατί είναι ένας ξένος που έρχεται μέσα στη νύχτα και παίρνει ότι έχει ανάγκη.

Η γη δεν είναι σύντροφός του αλλά εχθρός του. Με την απληστία του θα την κα-ταβροχθίσει και δε θ’ αφήσει πίσω του τίποτα παρά μόνο έρημο.

Βρίσκουμε χαρά στα δάση. Ίσως να μην το καταλαβαίνετε γιατί οι συνήθειές μας εί-ναι διαφορετικές απ’ τις δικές σας.

Το πεντακάθαρο νερό που κυλά στα ρυάκια και στα ποτάμια μεταφέρει στο διάβα του και το αίμα των προγόνων μας. Το μουρμουρητό του είναι η φωνή τους. Κάθε φευ-γαλέα αντανάκλαση του φωτός πάνω στο διάφανο νερό των λιμνών εξιστορεί γεγονό-τα και παραδόσεις απ’ τη ζωή του λαού μας. Τα ποτάμια είναι αδέρφια μας. Σβήνουν τη δίψα μας μεταφέρουν τα κανό μας και τρέφουν τα παιδιά μας.

Αν σας πουλήσουμε τη γη μας μην ξεχάσετε να μάθετε και στα δικά σας παιδιά πως τα ποτάμια είναι αδέρφια όλων μας. Δεν καταλαβαίνω. Οι τρόποι μας είναι διαφορετι-κοί απ’ τους δικούς σας

Η όψη των πόλεών σας κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμουΟ θόρυβος ταράζει τ’ αυτιά μας. Αλλά αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή είμαι ένας

άγριος και δεν καταλαβαίνω.

Την αδικαιολόγητη απαίτηση ν’ αγοράσετε τη γη μας θα τη σκεφτούμε προσε-κτικά.

Αν δεχτούμε θα βάλω ένα όρο: Ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα ζώα σα να΄ταν αδέρφια του.

Είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω γιατί ο λευκός αφήνει πίσω του χιλιάδες νεκρά αγριοβούβαλα πυροβολώντας τα μόνο για το κέφι του μέσα από το σιδερένιο άλογό του που καπνίζει, ενώ εμείς δε σκοτώνουμε παρά μόνο για να τραφούμε.

Τί είναι ο άνθρωπος χωρίς τα ζώα ;

Αν εξαφανίζονταν όλα τα ζώα ο άνθρωπος θα πέθαινε από μεγάλη πνευματική ερη-μιά. Ότι συμβεί στα ζώα θα συμβεί σύντομα και στον άνθρωπο.

Ξέρουμε τουλάχιστον αυτό: Η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ανήκει στη γη.

Κι ακόμα πως εμείς δε δημιουργήσαμε τον ιστό της ζωής αλλά αποτελούμε μόνο μια ίνα μέσα σ’ αυτόν. Αν προκαλέσουμε κάποια καταστροφή στον ιστό οι συνέπειες θα έρ-θουν και σε μας τους ίδιους.

Πρέπει να το πάρουμε απόφαση : Η νύχτα και η μέρα δεν μπορούν να υπάρξουν μαζί την ίδια στιγμή.

Ο λαός μου ρωτά :Την αδικαιολόγητη απαίτηση του λευκού να αγοράσει τη γη μας θα τη σκεφτούμε καλά.

Όμως, ο λαός μου ρωτά : Τι θέλει να αγοράσει ο λευκός; Γίνεται να αγοράσει κανείς τον ουρανό η την γρηγοράδα της αντιλόπης;

Θα κάνετε λοιπόν τη γη ότι θέλετε επειδή ο ερυθρόδερμος θα υπογράψει ένα κομ-μάτι χαρτί και θα το παραδώσει στο λευκό;

Τη στιγμή που δε μας ανήκει η δροσιά του αέρα και το άφρισμα του νερού

γιατί επιμένετε να τ’ αγοράσετε; Όλα μοιράζονται τον αέρα με την ίδια πνοή.

Τα ζώα, τα δέντρα, ο άνθρωπος μοιράζονται την ίδια ανάσα.

Ο αέρας που έδωσε στον παππού μας την πρώτη του αναπνοή, θα πάρει και τον τελευταίο του στεναγμό.

Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει σημασία στον αέρα που αναπνέει όπως ο άρρωστος που του έχει εξασθενίσει η όσφρηση. Πουθενά στις πολιτείες του λευκού δεν υπάρχει μια ήσυχη ειρηνική γωνιά. Δεν υπάρχει τόπος να σταθείς ν’ ακούσεις το ξεπέταγμα των φύλλων την άνοιξη ή το βουητό των εντόμων.

��Αλλά τι μένει απ’ τη ζωή αν ο άνθρωπος δεν μπορεί να αφουγκραστεί το μοναχικό

κάλεσμα του κοκκινολαίμη ή τις συζητήσεις των βατράχων τη νύχτα στη μικρή λίμνη; Ίσως είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω.

Θα τη σκεφτούμε την πρότασή σας. Δεν έχει σημασία που θα περάσουμε το υπόλοι-πο της ζωής μας.

Τα παιδιά μας είδαν τους πατεράδες τους ταπεινωμένους. Οι πολεμιστές μας ντροπι-άστηκαν. Μετά τις ήττες περνούν τις ημέρες τους άσκοπα και δηλητηριάζουν τα κορμιά τους με δυνατό ποτό. Μετά από λίγους χειμώνες, μετά από λίγα φεγγάρια, κανένα παι-δί των μεγάλων φυλών δε θα μείνει για να πενθήσει ένα λαό, που κάποτε ήταν δυνατός και με πολλές ελπίδες, όπως ο δικός μας σήμερα.

Τί να πενθήσω; Τι να πενθήσω από τον αφανισμό του λαού μου;

Οι λαοί αποτελούνται από ανθρώπους και οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν όπως τα κύματα της θάλασσας.

Ο καιρός της δικής σας παρακμής είναι ακόμα μακριά αλλά θάρθει. Κανείς δεν ξε-φεύγει από το γραφτό του. Μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίμματα.

Αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού ….

Ο θεός σας προσφέρει κυριαρχία στα ζώα, τα δάση και στους ερυθρόδερμους για κάποιον ιδιαίτερο λόγο. Όμως αυτός ο λόγος είναι ένα αίνιγμα για μας.

Είναι κάτι που δεν καταλαβαίνουμε όταν όλα τα αγριοβούβαλα εξοντώνονται, τα άγρια άλογα δαμάζονται, οι απόκρυφες γωνιές του δάσους μολύνονται από τους αν-θρώπους και η όψη των λόφων που είναι γεμάτη λουλούδια γεμίζει από τα καλώδια του τηλεγράφου.

Που είναι η λόχμη; ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΗ. Που είναι ο αετός; ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΟΣ

Αυτό είναι το τέλος της ζωής και η αρχή του θανάτου.

Όταν ο τελευταίος Ινδιάνος λείψει από τη γη κι ο λευκός φέρνει στη μνήμη του το λαό μου σαν ένα θρύλο , οι ψυχές των νεκρών μας θα ταξιδεύουν σαν το σύννεφο πάνω στον κάμπο. Θα γεμίζουν τις ακρογιαλιές και θα φιλοξενούνται στα δάση που αγάπη-σαν όπως το μωρό που αγαπά τον χτύπο της μητρικής καρδιάς. Ο λευκός δε θα ναι ποτέ μόνος σε αυτό τον τόπο.

“Όλοι μοιράζονται τον αέρα με την ίδια πνοή. Τα ζώα , τα δέντρα , ο άνθρωπος μοιράζονται την ίδια ανάσα.”

Ας μεταχειριστεί λοιπόν το λαό μου με δικαιοσύνη και ειλικρίνεια γιατί στους νε-κρούς δεν λείπει η δύναμη.

Μίλησα για θάνατο; Δεν υπάρχει θάνατος. Μόνο η εναλλαγή των κόσμων”.

Μαρία-Έλλη, ακριβή μας Μαριέλλη.Φίλη, συναγωνίστρια, συντρόφισσα.

Μας αποχαιρετάς και σε αποχαιρετούμε εδώ στο λιμάνι που τέλει-ωσες το ταξίδι σου κρατώντας μαζί μας τα πάντα από σένα. Κου-ράγιο και δύναμη να συνεχίσουμε.

Στη τελευταία μας συνάντηση, μια συνάντηση από αυτές που η στιγ-μή γίνεται αιώνας και η μια λέξη βιβλιοθήκη ολόκληρη, μου είπες: Μιχάλη το ταξίδι μου τελειώνει εδώ. Χωρίς μιζέρια και γκρίνια αρά-ζω στο τελευταίο μου λιμάνι γεμάτη με ζωή, με αληθινή ζωή σαν αληθινός άνθρωπος! Ήσουν σχεδόν χαρούμενη!

Η χαρά από την ωδίνη της αρχής, ενωμένη με το μεγαλείο της οδύ-νης του τέλους έδιναν σε αυτή την τελευταία σου γραφή στις καρ-διές μας και το στίγμα του ταξιδιού σου.

Με κοινωνική καταγωγή από την άλλη όχθη, έγινες συνταξιδιώτης, γίναμε συνταξιδιώτες του ακριβού μας συντρόφου του Νίκου Τε-μπονέρα σε καιρούς δύσκολους και αντιηρωικούς!

Το τοπίο τέλεια επίπεδο, ακυμάτιστο, φλατ χωρίς ζωή, σχεδόν νε-κρό.

Η ομίχλη να σου στερεί ακόμη και την υποψία του ορίζοντα και οι πυξίδες χαλασμένες και άχρηστες.

Να λαχταρούμε τις φουρτούνες και τις θύελλες απλά για να επιβε-βαιώσουν τη ζωή.

Αλλά τις φουρτούνες και τις θύελλες έπρεπε να τις γεννήσουν οι ίδι-οι οι ταξιδιώτες και από αυτές να χαράξουν τη δική τους ρότα.

Αποχαιρετήσαμε με οδύνη τον ακριβό μας σύντροφο ΝΙΚΟ στο τέ-λος του δικού του ταξιδιού.

Όμως είχαμε πια την πυξίδα του. Αποκτήσαμε τον εξάντα του δι-κού μας ταξιδιού.

Ακριβή μας συντρόφισσα, φυσικά και είχες πολλές επιλογές στη ζωή σου.

Στο ΦΩΣ που ΚΑΙΕΙ, του Βάρναλη μπορούσες να πάρεις τη θέση του Προμηθέα, ακόμη και του Μεσσία αλλά και του Μώμου. Όμως από όλους αυτούς τους ρόλους, διάλεξες τη γη, σαν γνήσιο τέκνο της ανάγκης και της οργής. Για να περάσεις το γεφύρι και να γίνουν οι Μώμοι αμέτρητοι

ΜαριέλληΉσουν άξια συνταξιδιώτισσα του Τεμπονέρα

Το ΕΑΜ με τα λόγια του Μιχάλη Βασιλάκη αποχαιρέτισε τη φίλη, τη συναγωνίστρια, τη συντρόφισσα μας Μαριέλλη Βιτάλη.

��

Μπορούσες να σαι ο ΥΠΕΡΑΝΩ στη μπαλάντα του ΚΥΡ-ΜΕΝΤΙΟΥ του Βάρναλη και να μονολογείς.

«Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο, χάιντε Σύμβολο αιώνιο!Αν ξυπνήσεις μονομιάςθαρθει ανάποδα ο ντουνιάς…»

Δεν διάλεξες ούτε αυτό. Δεν ήθελες να δεις απλά τον ήλιο να ανα-τέλλει σ’ άλλη θάλασσα ,σ’ άλλη γη.

Στο ταξίδι σου, στο ταξίδι μας, αναζητούσαμε τον ήλιο να τον ση-κώσουμε πάνω από τη δική μας θάλασσα, τη δική μας γη. Διάλεξες μια θέση στον ανώνυμο, αφανή, ΟΔΗΓΗΤΗ ΛΑΟ.

«..Δεν είμαι εγώ σπορά της τύχης, ο πλαστουργός της νιας ζωής. Εγώ είμαι τέκνο της Ανάγκηςκι ώριμο τέκνο της Οργής……Ουράνιες δύναμες, αγγέλοι,κρίνα, πουλιά και ψαλμουδιές,τίποτα! Έμενα παραστέκουν οι θυμωμένες σας καρδιές..»

Έγινες ακριβή μας συντρόφισσα μια θυμωμένη-φλογισμένη καρδιά της γνώσης, μια φλογισμένη καρδιά του Δεκέμβρη, για να μετα-σχηματίζεται η αμφισβήτηση και η απόρριψη, σε αγώνα, ελπίδα, ελευθερία, δημιουργία!

Ήσουν εκπαιδευτικός παιδαγωγός, ποτέ υπάλληλος. Ένωνες την γνώση με την εργασία για να γίνεται δύναμη απελευθέρωσης του ανθρώπου και όχι δεσμά του στη βαρβαρότητα του κέρδους. Ολο-κληρωμένα σαν εκπαιδευτικός, παιδαγωγός, αγωνίστρια, στάθη-κες απέναντι στο δήθεν σχολείο που έχει στα ράφια του την γνώ-ση σαν εμπόρευμα και υποχρεώνει το λαό, τους μαθητές στο ρόλο του πελάτη.

Στάθηκες άξια μαθήτρια του Αυγέρη, του Βάρναλη και της πλειά-δας των μεγάλων παιδαγωγών του λαού μας.

Τέλειωσες το ταξίδι της ζωής σου με πάθος και ανιδιοτέλεια σε ένα δικό τους σχολείο.

Στο σχολείο των απόκληρων της κοινωνίας του κέρδους. Στο σχο-λείο των μεταναστών.

Ήσουν άξια συνταξιδιώτισσα του Τεμπονέρα.

Σε αποχαιρετάμε στο λιμάνι σου, με την υπόσχεση να συνεχί-σουμε το κοινό μας ταξίδι για μια αληθινή ζωή σαν αληθινοί άν-θρωποι, όπως μας είπες!

Μοιάζει απίστευτο να προωθεί ο πρώην Υπουρ-γός Παιδείας της Ν.Δ. Σπηλιωτόπουλος ένα βιβλίο που έχει επαινεθεί όχι μόνο από τις στήλες των «Νέων » (25/11/2006) αλλά και από έντυπα της Αριστεράς και μάλιστα εξωκοινοβουλευτικής (Πριν, 19/8/2007). Η συγγραφέας του δηλώνει «αντιδραστική της αρι-στεράς» δίνοντας στον όρο αντιδραστική την έννοια «αντίθετη κατεύθυνση» και διατείνεται ότι το βιβλίο αυτό γεννήθηκε από ανησυχία και διάθεση εξέγερ-σης».

Πρόκειται για μια έντονη κριτική στο Γαλλικό εκ-παιδευτικό σύστημα και τα οικτρά του αποτελέσμα-τα, πράγμα που το καθιστά ενδιαφέρον και για τον Έλληνα αναγνώστη, καθώς βλέπουμε το σύστημα αυτό να αντιγράφεται σταδιακά από σειρά ελληνι-κών κυβερνήσεων με παρόμοια αποτελέσματα.

Η επιχείρηση κατεδάφισης του παρελθόντος, η υποβάθμιση και το μίσος για τη γνώση, η διεπιστη-μονικότητα, το μαθητοκεντρικό σχολείο, η καλλι-έργεια δεξιοτήτων θεωρούνται ότι διαγράφουν το σχέδιο της μεγάλης επιχείρησης αποχαύνωσης με βασικό όργανο το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχο-λείο, όπου η λογική και το νόημα αποδομούνται με-θοδικά. Όλα αυτά αποδίδονται στην επικράτηση του στρουκτουραλισμού και χρεώνονται στα εκπαιδευτι-κά προγράμματα της Αριστεράς.

Κατά τη συγγραφέα, το αποτέλεσμα των μεταρ-ρυθμίσεων που είχαν στόχο τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης και τη μετατροπή του σχολείου σε χώρο εξομάλυνσης των κοινωνικών διαφορών, κατέ-ληξαν στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς το σχολείο κατασκευάζει γενιές αναλφάβητων που δεν έχουν καμία πιθανότητα πρόσβασης σε καλύτερες βιοτικές συνθήκες.

Το πρόβλημα εντοπίζεται στην αντίληψη πως όλα τα παλιά είναι άχρηστα, στην εξαφάνιση των κλασσι-

κών σπουδών, στην καταστροφή της γλώσσας, στην κατάργηση παλιών γνωστικών αντικειμένων, στην απομάκρυνση από το Διαφωτισμό, στην υποβάθμι-ση αιώνων ιστορίας, στη μη μεταβίβαση στους νέ-ους των αξιών και της κληρονομιάς που συνιστούν τη συλλογική συνείδηση του γαλλικού έθνους αφή-νοντάς τους χωρίς μνήμη, χωρίς συνδετικού κρίκους ανάμεσα στις γενιές για την κοινωνική συνοχή με κίν-δυνο να ξεφτίσει ο κοινωνικός ιστός.

Οι δυτικές κοινωνίες και ιδιαίτερα η Γαλλία, αντι-μετώπισαν ανά τους αιώνες το σχολικό σύστημα ως μέσο χειραφέτησης – υποστηρίζει η Πολονύ – που θεωρεί θεμελιώδη το ρόλο του σχολείου στη συνέχι-ση της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Μολονότι επανειλημμένα διακηρύσσει πως δεν είναι συντηρητική νοσταλγός του παρελθόντος, για «ένα σχολείο αληθινά δημοκρατικό και ανθρωπιστι-κό, όπως δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι τώρα, δηλαδή που να προσφέρει σε όλους – χωρίς κοινωνικές δια-κρίσεις – τη δυνατότητα να φτάσουν στην υψηλή επί-δοση και την υψηλή κουλτούρα και να αισθανθούν πως εντάσσονται στον ανθρώπινο πολιτισμό…». Όπως γίνεται φανερό από το πνεύμα που διαπνέει ολόκληρο το βιβλίο, οι γνώσεις αυτές είναι εκείνες που παρείχαν τα πιο παλιά σχολεία. Υποστηρίζει ακόμα ότι σε σχολεία με ανομοιογενή πληθυσμό θα έπρεπε να επιτρέπονται τάξεις χωρισμένες ανάλογα με το επίπεδο. Και ότι η Γαλλία θα έπρεπε να ξοδεύει περισσότερα για τους φοιτητές και λιγότερα για τους μαθητές.

Αν όλα αυτά στοιχειοθετούν υποστήριξη της επιστροφής στο χτες και άνοιγμα στο μέλλον είναι ζητούμενο.Η αντιφατικότητα είναι παρούσα.Για την εξελιξή της είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο σαν αναγνώ-στες αλλά και σαν αριστερά..

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΦΑΝΤΑΖΕΙ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ*ΤΑ ΧΑΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ της Νατάσσας Πολονύ (2005), εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Μαριέλλη Βιτάλη

* To άρθρο αυτό το παρέδωσε στην “ΑΛΛΗ Πλευρά” λίγο πριν φύγει από κοντά μας...

Αποχαιρετάμε την Έλλη Παππά που έφυγε από τη ζωή στις 27 Οκτώβρη 2009 πλήρης ημερών ζωής, πλήρης ημερών αγώνα, πλήρης ημερών πίκρας και αγω-νίας, πλήρης ημερών οραμάτων, ονείρων και ελπίδας.

Έλλη Παππά, γαρούφαλλο του Μπελογιάννη, γαρούφαλλο της ζωής μας και των ονείρων μας, δεν είσαι πια ανάμεσα μας. «Κοιτάζουμε τα μάτια σου που μας ξα-νακοιτάζουν» και σε αποχαιρετάμε με τους στίχους του Ο. Ελύτη:

«...κοιτάζουμε τα μάτια της που μας ξανακοιτάζουν

Κι αν είναι αυτό που μας μεθάει μαγνήτης το γνωρίζουμε

Κι αν είναι αυτό που μας πονάει κακό το ’χουμε νοιώσει

Εμείς τη λέμε τη ζωή πηγαίνουμε μπροστά

Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε

Είμαστε από καλή γενιά…»

Σε αποχαιρετάμε με τα δικά σου λόγια και γραφτά γιατί τα παραπανίσια λόγια τα νοιώθουμε φτωχά .

Η επιλογή δική μας, με σεβασμό στον ίσκιο σου που άφησες στο πέρασμα σου από τη ζωή.

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920, η ίδια γράφει:

«Γεννήθηκα στην Σμύρνη, παραμονή της καταστροφής, πέμπτο παιδί, αθέ-λητο και παραπεταμένο», «Η μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει», δήλωσε. «Δεν ήμουν παιδί, ήμουν άλλο πράμα και με πέταξε. Επέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της μητέρας μου. Η καταστροφή έφερε την οικογένεια στον Πειραιά. Την υγεία μου την ανέλαβε η θάλασσα του Πειραιά και την αγωγή μου τα αλη-τάκια του Πειραιά. Όλα έδειχναν ότι η προλεταριακή μου συνείδηση ήταν εξα-σφαλισμένη. Τότε μπήκαν στη ζωή μου τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας, ο Γιώργος, που έγινε ασυρματιστής, και ο «άγγελος της ζωής μου», η Διδώ (Σω-τηρίου), που ζούσε με την πλούσια αντιδραστική θεία, αδελφή του πατέρα μας. Από τη σκληρή δουλειά του ο Γιώργος, από μια έμφυτη συνείδηση η Διδώ, από κοντά κι η μάνα μας, είχαν γίνει και οι τρεις κομμουνιστές».

Από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ. Στην Κατοχή, στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση. Στον Εμφύλιο Πόλεμο,δούλευε στο παράνομο τυπογραφείο του Ριζοσπάστη.

Τη συνέλαβαν στο τέλος του 1950, λίγες μέρες μετά τη σύλληψη του συντρόφου της Νίκου Μπελογιάννη. Δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Δεν την εκτέλεσαν όμως γιατί ο γιος τους, που γεννήθηκε στη φυλακή, ήταν τότε 7 μη-νών κι ο Πλαστήρας δεν τόλμησε να εκτελέσει μάνα μωρού παιδιού.

Η Έλλη δεν αποδέχτηκε τη θλιβερή εξαίρεση και δηλώνει:

«Διάβασα στις εφημερίδες τις δηλώσεις του προέδρου της κυβερνήσεως πως δεν θα εκτελεσθούν γυναίκες και δη μητέρες ανηλίκων τέκνων. Επειδή συμβαί-

ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ Κοιτάζουμε τα μάτια σου που μας ξανακοιτάζουν

ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ��

νει να έχω και τις δυο αυτές ιδιότητες, είμαι υποχρεωμένη να δηλώσω ότι δε δέ-χομαι αυτή τη θλιβερή εξαίρεση.

Η δήλωση του πρωθυπουργού είναι μια ακόμα ομολογία πως η δίκη αυτή εί-ναι καθαρά πολιτική και δεν έχει καμία σχέση με κατασκοπίες (σ.σ. η παραπο-μπή γινόταν με τον περιβόητο νόμο 509 περί κατασκοπίας, επειδή, ακριβώς, η δεξιά προσπαθούσε να κρύψει τον πολιτικό χαρακτήρα των δικών). Φοβάται ο κ. Πλαστήρας πως θα προσβληθεί το αίσθημα του λαού από το θάνατο μιας μη-τέρας και δε φοβάται πως θα προσβληθεί από την αδικία της τυχόν εκτέλεσης του Μπελογιάννη, του Λαζαρίδη και των άλλων θυμάτων του; Δε φοβάται τι θα νιώσει αυτός ο λαός που του υποσχέθηκε ειρήνευση και λήθη και του προσφέ-ρει ξανά αίμα και δάκρυα;

Δε δέχομαι τη θλιβερή εξαίρεση που μου προσφέρει ο κύριος πρωθυπουρ-γός. Δε διαχώρισα τις ευθύνες μου από κανένα, δε ζήτησα επιείκεια από κανέ-να, πολύ λιγότερο δεν θα ζητούσα φιλανθρωπία.»

Τρία χρόνια αργότερα γράφει στο μονάκριβο γιό της:

«Παιδί μου, Αυτές τις μέρες κλείνουν τρία χρόνια από τη δίκη που σ’ άφη-σε χωρίς πατέρα. Τέτοιες μέρες όλα είναι ζωντανά, ολότελα ζωντανά στο μυ-αλό και στην καρδιά, που την καίνε αδιάκοπα. Μα δεν θέλω να σου γράψω γι’ αυτά. Σκεφτόμουνα πως όταν μεγαλώσεις θα μάθεις πολλά για τον πατέρα σου. Μα για την καρδιά του, για την αγάπη του, για το τι ήταν η αγάπη μας που γέν-νησε εσένα δε θα μπορέσεις να μάθεις παρά πολύ λίγα αν δεν είναι η μάνα σου να σ’ τα πει. Και καθώς δεν μπορώ να ξέρω, αγοράκι μου, αν θα βρίσκομαι κο-ντά σου όταν εσύ θα γίνεις παλικάρι, σκέφτηκα να σου γράψω. Θα φυλάξει τα γράμματά μου η γιαγιά σου ή η θεία σου. Και σαν θα γίνεις δεκάξι χρονών, όταν η καρδιά σου, το μυαλό σου, ο χαρακτήρας σου θα είναι σαν δροσερά μπου-μπούκια έτοιμα ν’ ανθίσουνε σε όμορφα λουλούδια και να δώσουνε πλούσιο και γερό καρπό, θα ’ναι καιρός να γνωριστείς πιο καλά με τον μεγάλο Νίκο. Θα σου δώσω κομμάτια από τη ζωή μας κι απ’ τα γράμματά μας στην Ασφάλεια. Όσο μπορώ πιο πολλά.»

Και στο τελευταίο της βιβλίο “Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» γράφει:

«…Τον έζησα τον εικοστό αιώνα. Με ζωή και με θάνατο. Πάλεψα μαζί του όσο μπορούσα. Με ζωή και με θάνατο. Στις μεγάλες του ώρες και στις ώρες των διαψεύσεων. Κι εκεί, κοντά στο τέλος του, έζησα τη μεγάλη διάψευση - που δεν έπεσε σαν ξαφνικός κεραυνός. Από χρόνια ακουγόταν η βουή που όλο πλησία-ζε, μα ήταν πολλοί εκείνοι που δεν ήθελαν να την ακούσουν. Είχα την κακή τύχη να την ακούω και, το χειρότερο, να τη μεταφέρω στο χαρτί. Τίμημα, ο αποκλει-σμός. Όχι όμως και η απογοήτευση. Με έσωσε η προσπάθειά μου, όσες κι αν ήταν οι αντιδράσεις, να κοιτάξω τον αιώνα μου κατάματα, χωρίς αυταπάτες, και να καταγράψω όσο μου επέτρεπαν οι δυνάμεις μου, επιλογές, πράξεις και πα-ραλείψεις που οδηγούσαν στην καταστροφή εκείνου του μέλλοντος στο οποίο είχαμε αποθέσει τις ελπίδες μας...” …”, για να καταλήξει προσφεύγοντας στον λόγο του ποιητή “… Εμείς φύγαμε. Εσείς να δούμε τώρα…».

Και μείς «τολμάμε» να σου απαντήσουμε από την ΑΛΛΗ πλευρά, από τη κοινή μας πλευρά, συνεχίζουμε, «ακολουθούμε πιστά τα ματωμένα σας ίχνη» και σου σιγοψιθυρίζουμε τους στίχους του Μ. Μπρέχτ:

«Εσύ που τα πάντα αψήφησες Ξέρω πόσο το θάνατο φοβήθηκες Μα πιότερο φοβόσουν Μια ανέντιμη ζωή »

Ουρανία Μπίρμπα