Ενότητα 54η (β’ μέρος):Τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας (1944-1963). Ο κυπριακός αγώνας (1955-1960).Μπακάλης Κώστας (history-logotexnia.blogspot.com).

Τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας

(1949-1963)

Το πολίτευμα ήταν βασιλευόμενη κοινοβουλευτικήδημοκρατία.

Οι πολίτες αριστερών φρονημάτωνστέλνονταν στιςφυλακές και εξορία.

Κάποιοιεκτελούνταν.

Το κράτος απαιτούσετην υπογραφή«δηλώσεων

νομιμοφροσύνης».

Το σύνταγμα του 1952, αν καιπαραχωρούσε πολιτικά

δικαιώματα στις γυναίκες, ήταναυταρχικό και κάλυπτε, νομικά, αυτές τις αντιδημοκρατικές

πρακτικές.

Με άλλα λόγια, το ελληνικόπολίτευμα παρουσίαζε σοβαρές

δυσλειτουργίες.

ΗΠΑ: Με εδραιωμένη την επιρροήτους μετά την ένταξη της Ελλάδας

στο ΝΑΤΟ (1952) και τηνεγκατάσταση αμερικανικών

στρατιωτικών βάσεων (1953), είχανπρωτεύοντα ρόλο στα ελληνικά

πράγματα.

Η μοναρχία: Οιβασιλείς

αναμειγνύονταν

διαρκώς στην

πολιτική ζωή

Το παρακράτος: Δενδίσταζαν να

επιτίθενται εναντίοντων πολιτικώναντιπάλων τουκαθεστώτος.

Κύρια στηρίγματα του καθεστώτος

▲ Ο Παύλος Α' και η Φρειδερίκη σεκαταδρομικό των ΗΠΑ στην Αθήνα τον Μάιοτου 1947.

◄ Ο Τζον Πιουριφόυ, ήΙωάννης ΑιμίλιοςΠιουριφόυ ήτανΑμερικανός διπλωμάτηςπου διετέλεσε βοηθόςυπουργός εξωτερικώνκαι πρέσβης των ΗΠΑστην Ελλάδα, τηΓουατεμάλα, και τηνΤαϋλάνδη, κατά τηνπερίοδο της έντασης τουψυχρού πολέμου και τουμακαρθισμούΒικιπαίδεια

Ο ελληνικός λαός:1. Με την πρώτη αντιφασιστική νίκημε τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940 -

19412. Με τη μάχη της Κρήτης (Μάης 1941)3. Με τη λυσσαλέα Αντίσταση και τα

σαμποτάζ απέναντι στον κατακτητή4. Με 500.000 νεκρούς στην εμπλοκή

της στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ανταμείφθηκε ανάλογα με τις θυσίες τουαπό τους Συμμάχους;

Παπάγος - Καραμανλής στην εξουσία (1952-1963)

Δεξιά

1952-1955 Πρωθυπουργόςο στρατάρχης Αλέξανδρος

Παπάγος, επικεφαλής τουκόμματος Ελληνικός

Συναγερμός

Διάδοχός του ο Κωνσταντίνος

Καραμανλής, επιτυχημένοςυπουργός στις κυβερνήσεις

Παπάγου, που ίδρυσε το κόμμαΕθνική Ριζοσπαστική

Ένωσις (ΕΡΕ) και κυβέρνησετην περίοδο 1955-1963.

Κέντρο

Το Κέντρο

απέκτησε ενιαίαπολιτική έκφρασημόλις το 1961, μετά την ίδρυση

της Ενώσεως

Κέντρου, μεεπικεφαλής τον

Γεώργιο

Παπανδρέου.

Αριστερά

Μεγαλύτερονόμιμο κόμμα τηςΑριστεράς ήταν η

ΕνιαίαΔημοκρατικήΑριστερά

(ΕΔΑ), πουιδρύθηκε το

1951. ΤοΚΚΕβρισκόταν εκτός

νόμου.

Ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης στην οκταετία Καραμανλή (1955-1963)

Οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, παρά τα εσωτερικά πολιτικάπροβλήματα, ήταν υψηλοί.

Το 1950 ιδρύθηκε η ΔημόσιαΕπιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ).

Κατά την οκταετία Καραμανλή

έγιναν σημαντικά έργα υποδομής(δρόμοι, γέφυρες,

εγγειοβελτιωτικά έργα) καιμεγάλες ξένες επενδύσεις.

Γεγονός σταθμός υπήρξε η έναρξητο 1961, της διαδικασίας ένταξηςτης Ελλάδας στην ΕυρωπαϊκήΟικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ).

Σταθμός παραγωγήςηλεκτρικού ρεύματος στο Νέο

Φάληρο Αττικής (1957). Μεταξύ 1955 και 1973 η

παραγωγή ηλεκτρικούρεύματος ενδεκαπλασιάζεται.

Συνδέω την παραγωγή ηλεκτρικούρεύματος με την προσπάθεια

ανασυγκρότησης της Ελλάδας σταμεταπολεμικά χρόνια.

◄ Ο πρωθυπουργός ΚωνσταντίνοςΚαραμανλής εγκαινιάζειεργοστάσιο χημικών λιπασμάτωνστην Πτολεμαΐδα. 1960.

▲ Η υπογραφή της συμφωνίας για τη σύνδεση της Ελλάδας με τηνΕυρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. 1962.

▲ Ο βασιλιάς Παύλος, η σύζυγός τουΦρειδερίκη και ο γιος τους Κωνσταντίνος(δεκαετία 1950). Ο Παύλος πέθανε το 1964 και τον διαδέχτηκε ο γιος του Κωνσταντίνος

Β΄.

▲ Η κηδεία του Γρηγόρη Λαμπράκη (1963). Ο γιατρός Γρηγόρης Λαμπράκης,βουλευτής της ΕΔΑ, δολοφονήθηκε το 1963. Οι ανακρίσεις που έγιναναποκάλυψαν τη δράση παρακρατικών. Οι αποκαλύψεις αυτές προκάλεσανκρίση, που οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης του ΚωνσταντίνουΚαραμανλή.

Εσωτερική κι εξωτερική μετανάστευση

▲ Σε ποιο φαινόμενο της μεταπολεμικής Ελλάδας αναφέρεται ο γελοιογράφος;

Η συγκέντρωση της

οικονομικής

δραστηριότητας στην

Αττική, αλλά κι ο φόβοςτων πολιτικών

αντεκδικήσεων έφεραν

χιλιάδες ανθρώπους στηνΑθήνα, που αναπτύχθηκε

χωρίς σχέδιο.

Την ίδια στιγμή

εκατοντάδες χιλιάδες

μετανάστευαν στο

εξωτερικό. Η φυγή τους

υπήρξε μια αληθινήαιμορραγία για την

Ελλάδα.

«Η Ελλάδα συρρέει στην Αθήνα - για έναΨμεροκάματο: Στην οικοδομή […], στιςφάμπρικες, […] στον ιδιωτικό τομέα, που αναπτύσσεται. […] Είναι η εποχή τηςπολυκατοικίας και των θυρωρών.» Μπιρσίμη-Μαράκη Ρ., Ένας αιώνας Ελλάδα,Καστανιώτης, Αθήνα 2000, σ. 182

Αγγελία από εφημερίδα τηςεποχής (1961):«Χωριατόπαιδο ζητείται διαπρατήριον βενζίνης, 15-16 ετών, τίμιον και υγιές. Παρέχονται ύπνος, ενδυμασία, μισθός και τυχερά. ΒασιλέωςΠαύλου 146, Βούλα Αττικής, τηλ. 04412.»

▲ Για ποιους λόγους πολλοί κάτοικοι της επαρχίας κατευθύνονται στην Αθήνα, σύμφωνα με τις πηγές;

◄ Η πλατεία Ομόνοιας στην Αθήνακατά τη δεκαετία του 1950

► Ελληνίδα μετανάστρια με τα παιδιά της, αμέσως μετάτην αποβίβασή της από το τρένο που τους έχει μεταφέρει

στη Γερμανία (δεκαετία του 1960)

◄ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ: Παραγωγή: Γερμανική Σκηνοθεσία: Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ.

Εκπληκτική αποτύπωση τωναντιδράσεων του μικρόκοσμουμιας δυτικογερμανικήςπολυκατοικίας απέναντι στηνέλευση ενός «ακοινώνητου» έλληνα μετανάστη. Λεπτομερειακήκαταγραφή του περάσματος τωνπερισσότερων ενοίκων από τηναρχική υπεροπτική περιέργεια στησταδιακή ξενοφοβία και, τελικά, στο ανοιχτά ρατσιστικόξέσπασμα. Η δεύτερη καιπολυβραβευμένη ταινία τουΦασμπίντερ, της οποίας ταγυρίσματα διήρκησαν μόλις εννέαημέρες.

Ο Κυπριακός Αγώνας (1955-1960)

Οι

προσπάθειεςτων Κυπρίων

για

ανεξαρτησία

κορυφώθηκαν μετά το Β’ Παγκόσμιο

πόλεμο καιμάλιστα απότο 1955

άρχισε στην

Κύπροένοπλοςαγώνας

εναντίον της

αγγλικής

κυριαρχίας.

Οι αγγλικές

αρχές

αντέδρασαν με

συλλήψεις και

απαγχονισμούς(ΜιχάληςΚαραολής, Ανδρέας

Δημητρίου, Ευαγόρας

Παλληκαρίδης

κ.α.).

Παράλληλα, στην Ελλάδα

γίνονταν

μαζικά και

ενθουσιώδη

συλλαλητήρια

υποστήριξηςτου αγώνα

των Κυπρίων.

Το 1959, οισυνθήκες της

Ζυρίχης και

του Λονδίνου

αναγνώρισαν

την

ανεξαρτησία

της Κύπρουορίζοντας

εγγυήτριες

δυνάμεις την

Ελλάδα, τηνΤουρκία και

την Βρετανία.

▲ Γρηγόρης Αυξεντίου. Ήρωας του ελληνοκυπριακού αγώνα κατά των άγγλωνδυναστών στη μεγαλόνησο.ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/230#ixzz30SMfuyjS

Τα φυλακισμένα από τους Άγγλους μνήματα

Πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗΜΑΤΙΑΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ...

...διαβάστε λογοτεχνία•Π. Χάρης, Μέρες οργής (1978). Παρουσίαση της εποχής τωνΔεκεμβριανών.•Ρ. Αποστολίδης, Πυραμίδα 67 (1950). Μια παρουσίαση του Εμφυλίου μέσα απότην καταγραφή των θέσεων των δύοπαρατάξεων.•Μ. Λουντέμης, Οδός Αβύσσου αριθμός0. Αρκετά ρεαλιστική περιγραφή της ζωήςτων κρατουμένων στη Μακρόνησο.•Α. Φραγκιάς, Λοιμός (1972). Αλληγορικήπαρουσίαση της ζωής των πολιτικώνκρατουμένων στη Μακρόνησο.•Ά. Αλεξάνδρου, Το κιβώτιο (1975). Ένααπό τα σημαντικότερα μυθιστορήματατης νεοελληνικής λογοτεχνίας, αποτύπωση των διαψεύσεων τουΕμφυλίου και της μετεμφυλιακής εποχής.

•Β. Βασιλικός, Ζ (1966). Λογοτεχνικήμετάπλαση της δολοφονίας τουΛαμπράκη και των όσων ακολούθησαν....δείτε στον κινηματογράφο•Κ. Γαβράς, Ζ (1969). Ταινία βασισμένηστο ομώνυμο μυθιστόρημα του Β. Βασιλικού.•Π. Βούλγαρης, Χάπι ντέι (1976). Η ζωήστο στρατόπεδο της Μακρονήσου.•Ν. Τζήμας, Ο άνθρωπος με τογαρίφαλο(1980). Η δίκη και η εκτέλεσητου Νίκου Μπελογιάννη.•Π. Βούλγαρης, Πέτρινα χρόνια (1985). Οι πολιτικές διώξεις στην Ελλάδα τουΕμφυλίου και των μετεμφυλιακώνχρόνων.