ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ

ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ:

ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ

Β4.3

Γιατί οι αλλαγές της επιφάνειας της

Γης δεν γίνονται αντιληπτές;

Η επιφάνεια της Γης αλλάζει διαρκώς. Οι αλλαγές αυτές δε γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον άνθρωπο,

γιατί συμβαίνουν πολύ αργά (συνήθως διαρκούν εκατομμύρια χρόνια).

Ποιοι παράγοντες αλλάζουν την

επιφάνεια της Γης;

Α) Οι ενδογενείς.

Β) Οι εξωγενείς.

Τι είναι οι ενδογενείς παράγοντες;

Ενδογενείς λέγονται οι δυνάμεις που ξεκινούν από το εσωτερικό της Γης.

Τι προκαλεί η κίνηση των

λιθοσφαιρικών πλακών;

►Σεισμούς,

► Εκρήξεις ηφαιστείων,

► Γένεση και καταστροφή βουνών

► Δημιουργία ηπείρων και ωκεανών.

Τι είναι ο σεισμός;

Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, που πραγματοποιείται στο εσωτερικό της Γης.

Πρόκειται για ισχυρές δονήσεις του εδάφους, μικρής χρονικής διάρκειας.

Τι ισχύει για τους σεισμούς;

Οι σεισμοί είναι το στιγμιαίο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διεργασίας, με την οποία συσσωρεύεται δυναμική ενέργεια σε ορισμένες περιοχές της λιθόσφαιρας, οι οποίες καταπονούνται από την πίεση που προκαλεί η μετακίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.

Τι ισχύει για τους σεισμούς;

Σεισμοί όμως είναι πιθανόν να προηγούνται ή να συνοδεύουν τις εκρήξεις των ηφαιστείων.

Υπάρχουν σεισμοί που δε γίνονται αισθητοί, ενώ άλλοι είναι τόσο ισχυροί, που προκαλούν σοβαρές αλλαγές στην επιφάνεια του εδάφους.

Τι ισχύει για τους σεισμούς;

Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα οι σεισμοί προκαλούν μετακίνηση μεγάλων βράχων και ρωγμές στο έδαφος.

Η επικινδυνότητα του σεισμού οφείλεται στο ότι καταστρέφει τα έργα των ανθρώπων και προκαλεί απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη που

πλήττονται από σεισμούς;

• ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Μπορείς να εξηγήσεις γιατί στην Ελλάδα

σημειώνονται πολλοί σεισμοί;

ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση

σεισμού.

Τι θα κάνουν οι φίλοι μας;

Πρώτα από όλα θα πρέπει να

καλύψουν το κεφάλι τους για να το

προστατέψουν…….

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ Τι θα κάνουν μετά;

Θα αναζητήσουν ένα ανοικτό χώρο

μακριά από κτίρια και καλώδια της

ΔΕΗ ώστε να μην κινδυνεύουν……

ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Πρώτα απ’ όλα θα μπείτε κάτω από

τα θρανία σας.

Φροντίστε να μην υπάρχουν

αντικείμενα στους διαδρόμους

ανάμεσα στα θρανία.

Παραμείνετε εκεί μέχρι να σας

φωνάξει ο καθηγητής για να βγείτε.

Δεν τρέχουμε

την ώρα που

γίνεται ο

Σεισμός προς

την έξοδο…

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Μπαίνουμε κάτω

από ένα γερό

τραπέζι

(ΟΧΙ ΓΥΑΛΙΝΟ )

ή κρεβάτι…

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Δεν βγαίνουμε σε

μπαλκόνια….

Δεν πλησιάζουμε τζάμια ή

άλλα αντικείμενα που

μπορεί να μας

τραυματίσουν …..

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Δεν χρησιμοποιούμε

ασανσέρ κατά τη

διάρκεια και αμέσως

μετά το σεισμό,

μπορεί να υπάρξουν

μετασεισμοί και να

κοπεί το καλώδιο του

ασανσέρ

ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Φροντίζουμε να συζητήσουμε με τους γονείς μας

τι θα κάνουμε σε ένα σεισμό και επίσης

μαθαίνουμε :

1) Όλα τα χρήσιμα τηλέφωνα (Σπιτιού, κινητά, αστυνομία,

Πυροσβεστική, Ασθενοφόρα)

2) Που θα βρεθούμε με τους γονείς μας μετά από ένα σεισμό.

3) Κάνουμε ασκήσεις μαζί με τους γονείς για το πώς θα κινηθούμε

σε ένα σεισμό.

Τι πρέπει να κάνετε από τώρα

• Συζητήστε με την οικογένειά σας και καταστρώστε σχέδιο έκτακτης ανάγκης. – Προγραμματίστε που θα καταφύγετε μετά το σεισμό. Πού και πώς θα

συναντηθείτε. Μάθετε τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Να ξέρετε από που κλείνουν οι γενικοί διακόπτες ( ηλεκτρικού ρεύματος, γκαζιού, φυσικού αερίου, νερού).

• Ενημερωθείτε για τα απλά μέτρα αντισεισμικής προστασίας στο σπίτι και εφαρμόστε τα. – Στερεώσετε καλά στους τοίχους τα βαριά αντικείμενα ( π.χ. βιβλιοθήκες,

σύνθετα, κάδρα, καθρέφτες, θερμοσίφωνα), τοποθετήσετε τα εύθραυστα αντικείμενα σε χαμηλά ράφια.

• Προμηθευτείτε τα άμεσα απαραίτητα σε περίπτωση σεισμού. – φακός, φορητό ραδιόφωνο, κουτί Α’ Βοηθειών, πυροσβεστήρας, σφυρίχτρα.

• Μάθετε για την προστασία από σεισμό.

Πώς κυρίως δημιουργούνται τα

βουνά και οι οροσειρές;

Όταν οι λιθοσφαιρικές πλάκες πλησιάζουν η μία την άλλη ή συγκρούονται μεταξύ τους, αναπτύσσονται τεράστιες δυνάμεις.

Οι δυνάμεις αυτές είναι τόσο μεγάλες, ώστε πτυχώνουν τον φλοιό της Γης.

Έτσι δημιουργήθηκαν πλήθος οροσειρών (Άλπεις, Ιμαλάια κ. ά.).

ΙΜΑΛΑΙΑ

Οροσειρές που σχηματίστηκαν από τη

σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών.

Τα Βραχώδη Όρη,

Οι Άνδεις,

Η οροσειρά του Άτλαντα,

Τα Πυρηναία,

Ο Καύκασος

Απέννινα Όρη, Πίνδος, Δειναρικές Άλπεις, Αίμος

Τα Ιμαλάια κ.ά.

ΒΡΑΧΩΔΗ ΟΡΗ

Άνδεις

ΑΤΛΑΣ

ΑΛΠΕΙΣ ΠΥΡΗΝΑΙΑ

AΠΕΝΝΙΝΑ ΔΕΙΝΑΡΙΚΕΣ ΑΛΠΕΙΣ

ΑΙΜΟΣ ΚΑΥΚΑΣΟΣ ΠΙΝΔΟΣ

Πως γεννιούνται οι μεγάλες

νησιωτικές αλυσίδες;

Μεγάλες νησιωτικές αλυσίδες (ή νησιωτικά τόξα) σχηματίζονται από τη σύγκλιση δύο λιθοσφαιρικών πλακών στα βάθη των ωκεανών.

Πως γεννιούνται οι μεγάλες

νησιωτικές αλυσίδες;

Μεγάλες νησιωτικές αλυσίδες (ή νησιωτικά τόξα) σχηματίζονται από τη σύγκλιση δύο λιθοσφαιρικών πλακών

στα βάθη των ωκεανών.

Καθώς η μία πλάκα βυθίζεται κάτω από την άλλη, το μάγμα που βγαίνει ψύχεται, οικοδομώντας μια σειρά ηφαιστειακών νησιών που μοιάζουν με χάντρες.

Τέτοια είναι τα Νησιά του Σολομώντα στον Ειρηνικό Ωκεανό

και το νησιωτικό τόξο του Αιγαίου (Κως, Νίσυρος, Σαντορίνη, Μήλος, Μέθανα, Σουσάκι).

Άλλες νησιωτικές αλυσίδες.

Τα Ιαπωνικά νησιά,

οι Κουρίλες νήσοι,

οι Φιλιππίνες,

η Ινδονησία,

τα νησιά της Καραϊβικής κ.ά.

Νησιά του σολομώντα ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ

ΚΟΥΡΙΛΕΣ ΝΗΣΟΙ

Τι είναι οι θερμές κηλίδες

(hotspots)

Νησιά που έχουν ηφαιστειακή προέλευση, αλλά δημιουργούνται στο μέσο μιας λιθοσφαιρικής πλάκας.

Τέτοια ηφαιστειακά νησιά είναι το Αρχιπέλαγος της Χαβάης, που δημιουργήθηκε στο μέσο της λιθοσφαιρικής πλάκας του Ειρηνικού Ωκεανού.

θερμές κηλίδες (hotspots)

Θερμές κηλίδες

τα νησιά Γκαλαπάγκος στον Ειρηνικό Ωκεανό

και οι Αζόρες στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Πως γεννιούνται τα ηφαίστεια;

Πως γεννιούνται τα ηφαίστεια;

Α. Όταν δύο πλάκες απομακρύνονται η μία από την άλλη,

δημιουργείται ένα άνοιγμα στον φλοιό της Γης από όπου βγαίνουν λιωμένα πετρώματα και αέρια από τα βαθύτερα στρώματα.

Το μάγμα παγώνει και οικοδομεί μεγάλες οροσειρές ενεργών υποθαλάσσιων ηφαιστείων (μεσοωκεάνιες ράχες), δημιουργώντας έναν νέο ωκεάνιο φλοιό.

Mεσοωκεάνια ράχη του

Ατλαντικού

Πως γεννιούνται τα ηφαίστεια;

Β. Όταν δύο πλάκες συγκλίνουν η μία με την άλλη

(π.χ. μια ωκεάνια πλάκα βυθίζεται κάτω από μια ηπειρωτική), τότε σχηματίζονται βουνά και ηφαίστεια, που δημιουργούν οροσειρές μορφής τόξου.

Όταν τα ηφαίστεια βρίσκονται σε έξαρση, εκλύουν αέρια, στάχτη και λάβα.

Τα ηφαίστεια στη λιθοσφαιρική πλάκα

του Ειρηνικού Ωκεανού.

Τα ηφαίστεια στο περίγραμμα της πλάκας

σχηματίζουν ένα κύκλο το

«δαχτυλίδι της φωτιάς»

Δακτυλίδι της φωτιάς

Τι είναι οι εξωγενείς δυνάμεις;

Να δώσετε παραδείγματα.

Είναι οι δυνάμεις που αναπτύσσονται πάνω στην επιφάνεια της Γης και αλλάζουν τη μορφή της.

►Ο άνεμος,

► Το νερό,

► Οι διαφορές θερμοκρασίας

Τι είναι η αποσάθρωση;

Είναι ο θρυμματισμός των πετρωμάτων

που οφείλεται, στο νερό, στον άνεμο

και στις μεταβολές της θερμοκρασίας.

Τι είναι η διάβρωση;

Είναι η μείωση (φάγωμα) του

εδάφους και οφείλεται στο ότι το

νερό και ο αέρας παρασύρουν τα

υλικά της αποσύνθεσης.

Τι είναι η απόθεση;

Είναι η διαδικασία όπου τα υλικά της

διάβρωσης μεταφέρονται με το νερό

και τον αέρα σε άλλες περιοχές, όπου

αποτίθενται, αλλάζοντας τη μορφή της

επιφάνειας της Γης.

Διάβρωση

Αποσάθρωση

Απόθεση

Μεταφορά