ηελ Ακβξαθία ζηελ Ήπεηξν ν βαζηιηάο Πύξξνο ήζειε λα θηηάμεη έλα κεγάιν

θξάηνο ζηε Γύζε.

Σν κε ζηξαηό, ηππηθό (άινγα) θαη ειέθαληεο πήγε ζηελ Ιηαιία θαη

πνιέκεζε κε ηνπο Ρσκαίνπο. Ο Πύξξνο θαηάθεξε λα ληθήζεη δύν θνξέο ηνπο

Ρσκαίνπο αιιά ηελ ηξίηε θνξά έραζε .

Μεηά ν Πύξξνο πήγε ζηε πάξηε λα βνεζήζεη ηνλ Κιεώλπκν λα γίλεη

βαζηιηάο.

ην ηέινο ν Πύξξνο πήγε ζην Άξγνο γηα λα πνιεκήζεη κε ην ζηξαηό από ηε

Μαθεδνλία αιιά ζθνηώζεθε ζηε κάρε ην .

42

3ος αιώνας

Ο Πύρρος…

Οι Ρωμαίοι είχαν αρχίσει να απειλούν την Ελλάδα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 35

Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Ο Πύρρος δημιουργεί μεγάλο κράτος με πρωτεύουσα την

Αμβρακία.

Ίδρυσε νέες πόλεις. (Ναοί, θέατρα, μεγάλα τείχη)

Εκτός από τη κτηνοτροφία ασχολήθηκαν με γεωργία και

εμπόριο.

… θέλησε να

μεγαλώσει το κράτος

του προς τη Δύση.

… δέχτηκε αντιπροσώπους

του Τάραντα (: είναι

επαρχία στην περιφέρεια της

Απουλίας στην Ιταλία) που του ζητούσαν

προστασία από τους Ρωμαίους.

… ετοίμασε στρατό, ιππικό,

ελέφαντες.

… το 280 π.Χ. αποβιβάστηκε

στην Ιταλία.

… νίκησε 2 φορές

τους Ρωμαίους.

Σκοτώθηκαν πολλοί

στρατιώτες.

… την 3η φορά

νικήθηκε.

Επέστρεψε στην

πατρίδα του.

Πύρρεια νίκη

Στράφηκε κατά της νότιας

Ελλάδας.

Ο Σπαρτιάτης Κλεώνυμος ζήτησε βοήθεια από τον

Πύρρο για να γίνει βασιλιάς της Σπάρτης.

Ο Πύρρος με το στρατό του έφτασε στη

Σπάρτη.

Επόμενος σταθμός το Άργος που

απειλούνταν από το μακεδονικό στρατό.

Οι γυναίκες ύψωσαν

χωμάτινο τείχος.

Εγκατέλειψε την προσπάθειά του.

Ο Πύρρος σκοτώθηκε. (272 π.Χ.)

Ο στρατός του Πύρρου παραδόθηκε

στους Μακεδόνες.

Η Ήπειρος παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή της Ελλάδας.

Πιτσίλκα Ελένη xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρµπής

35ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηείρου

µορφή νοµίσµατος της Ηείρου

Ερωτήµατα

1. Ποιο νέο κράτος αρχίζει και αοκτά δύναµη; Ποιος είναι ο αρχηγός του και τι στόχους είχε;

2. Με οιους ολέµησε ο Πύρρος και τι συνέειες υήρχαν αό τις εκστρατείες του;

3. Τι σηµαίνει η φράση «ύρρεια νίκη»; 4. Ποιος κίνδυνος αειλεί λέον την Ελλάδα;

Ο Πύρρος, κατόρθωσε να δηµιουργήσει µια µεγάλη και ενιαία Ήειρο, ένα βασίλειο αό τον Αώο µέχρι τον Αχελώο οταµό. Εξασφαλίζοντας την ασφάλεια της Ηείρου κατά την αουσία του µε συµφωνίες, ου είχε συνάψει µε τους τρεις βασιλείς της Ελλάδας και της Ασίας έχοντας είσης καταφατική αάντηση αό το µαντείο της ∆ωδώνης, ξεκίνησε να κατακτήσει την Ιταλία σε ηλικία 37 ετών!

Στο Άργος, σε νυχτερινή οδοµαχία ροσαθώντας να εκορθήσει την όλη δέχτηκε αό µια γυναίκα δυνατό κτύηµα µε κεραµίδι στο κεφάλι όου µετά στρατιώτης του Αντίγονου τον αναγνώρισε και του αέκοψε το κεφάλι.

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Ιστορία Δ΄ Δημοτικού

Ενότητα 35

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Τον 3ο αιώνα, η Ήπειρος άρχισε να παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή της Ελλάδας

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Ο Πύρρος δημιούργησε ένα νέο ισχυρό κράτος με πρωτεύουσα την Αμβρακία

Ίδρυσε επίσης νέες πόλεις με πολλά και αξιοθαύμαστα κτίρια, ναούς, θέατρα και

τείχη

Έστρεψε ακόμα τους κατοίκους να ασχοληθούν πέρα από την κτηνοτροφία

στη γεωργία και το εμπόριο

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Έχοντας ως πρότυπο τον Μέγα Αλέξανδρο και την μεγάλη του εκστρατεία, ο Πύρρος θέλησε να μεγαλώσει το κράτος του και εκστράτευσε για τον σκοπό αυτό στη

Δύση

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Αποβιβάστηκε στην Ιταλία με πολύ στρατό, ιππικό και ελέφαντες με αφορμή τη βοήθεια που του ζήτησαν οι κάτοικοι

του Τάραντα που φοβόταν τη δύναμη των Ρωμαίων και κατάφερε να νικήσει τους τελευταίους δύο φορές, χάνοντας όμως

πολλούς στρατιώτες

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Από το γεγονός αυτό έμεινε γνωστή και η φράση «πύρρεια νίκη», που σημαίνει

δηλαδή νίκη με πολλές απώλειες

Την τρίτη φορά νικήθηκε κι έτσι αναγκάστηκε να γυρίσει στην πατρίδα του

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Η εκστρατεία του Πύρρου στη Δύση

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Επιστρέφοντας στην Ήπειρο στράφηκε προς τη νότια Ελλάδα

Αφορμή αυτή τη φορά ήταν η βοήθεια που ζήτησε ο Κλεώνυμος για να γίνει βασιλιάς της

Σπάρτης

Ο στρατός των Σπαρτιατών έλειπε σε εκστρατεία, η ηρωική όμως αντίσταση των

ανδρών αλλά και των γυναικών τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την προσπάθεια

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στην πόλη του Άργους, γιατί πληροφορήθηκε ότι ο μακεδονικός στρατός ήταν έτοιμος να

καταλάβει την πόλη

Τη νύχτα στη διάρκεια της σύγκρουσης, ο Πύρρος σκοτώθηκε και ο στρατός του

παραδόθηκε στους Μακεδόνες

Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Έλειψε έτσι ένας άξιος αρχηγός την εποχή που οι Ρωμαίοι είχαν αρχίσει να απειλούν

την Ελλάδα

Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου

Βασικά σημεία του μαθήματος

Μαριάνθη Χαλκίτη

Ήπειρος

• Ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη της.

• Ίδρυσε νέες οχυρωμένες πόλεις με ναούς και θέατρα.

• Οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνταν εκτός από την κτηνοτροφία και με τη γεωργία και το εμπόριο.

Οι επεκτατικές προσπάθειες του Πύρρου (1)

• Ο Πύρρος αποφασίζει να μεγαλώσει το κράτος του πηγαίνοντας δυτικά.

• Η ευκαιρία δίνεται από τον Τάραντα, ο οποίος του ζητά να τον προστατεύσει από τους Ρωμαίους.

• Με στρατό, ιππικό και ελέφαντες επιτίθεται δύο φορές στους Ρωμαίους και κερδίζει. Έχασε όμως πολλούς στρατιώτες (πύρρεια νίκη, δηλαδή, νίκη αλλά με πολλές απώλειες).

• Στην τρίτη του επίθεση χάνει και έτσι επιστρέφει στην πατρίδα του.

Οι επεκτατικές προσπάθειες του Πύρρου (2)

• Ο Πύρρος στρέφεται προς τη νότιο Ελλάδα. • Όταν έφτασε στην Σπάρτη, ο στρατός έλειπε σε

εκστρατεία. • Αν και η πόλη δεν είχε τείχος, οι γυναίκες σκάβοντας

κατάφεραν να χτίσουν χωμάτινο τείχος. • Η αντίστασή τους ανάγκασε τον Πύρρο να επιστρέψει

στην Ήπειρο.

Ο θάνατος του Πύρρου

• Ο Πύρρος στην προσπάθειά του να προστατεύσει το Άργος από το μακεδονικό στρατό, σκοτώνεται.

• Έτσι, σκοτώθηκε ένας γενναίος αρχηγός σε μιαν εποχή που η Ελλάδα άρχισε να απειλείται από τους Ρωμαίους.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ______________________________________ 1/4/2013

1. Συµπληρώνω τα κενά µε τη λέξη που λείπει.

Τον ……………………………… αιώνα η Ήπειρος γίνεται ισχυρή δύναµη.

Ο Πύρρος έφτιαξε ……………………………………. γύρω από τις πόλεις για να

είναι ασφαλείς.

Ο βασιλιάς Πύρρος εκστράτευσε στη ………………………………. εναντίον

των ………………………………….

Ο βασιλιάς της Σπάρτης ……………………………… ζήτησε βοήθεια απ’ τον

Πύρρο.

Ο Πύρρος σκοτώθηκε το ……………….. π.Χ. στο ………………………………

2. Σηµειώνω Σ για σωστό και Λ για λάθος.

Α. Το κράτος της Ηπείρου που δηµιούργησε ο Πύρρος

είχε πρωτεύουσα την Αµβρακία.

Β. Πρότυπο του Πύρρου ήταν ο βασιλιάς Φίλιππος της Μακεδονίας.

Γ. Για την εκστρατεία του στη δύση ο Πύρρος

χρησιµοποίησε και ελέφαντες.

Δ. Τελικά ο Πύρρος κατάφερε να κυριεύσει τη Σπάρτη.

Ε. Μετά το θάνατο του Πύρρου, η Ήπειρος παραδόθηκε

στους Μακεδόνες.

Παλάνης Αθανάσιος

Πύρρος ο βασιλιάς της Ηπείρου

Οι χρυσές σελίδες της Ιστορίας της Ηπείρου, με κέντρο την Αμβρακία, γράφτηκαν επί βασιλείας του Βασιλιά Πύρρου (296 π.Χ. – 272 π.Χ.). Τότε που ολόκληρη η Ελλάδα εδοκιμάζετο σκληρά από τις φιλοδοξίες των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τους αδελφοκτόνους πολέμους στους οποίους την παρέσυραν. Αυτή ακριβώς την εποχή έλαμψε το άστρο του Πύρρου, ο οποίος με ορμητήριο την άσημη χώρα των Μολοσσών κατόρθωσε να οργανώσει υπό την ηγεσία του το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδος, την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και να γεμίσει με το όνομά του τον κόσμο. Κι αν θελήσουμε να συγκρίνουμε τη μορφή του με τις άλλες μεγάλες ιστορικές μορφές, της τότε εποχής του Ελληνισμού, θα δούμε πως μόνο με μία μπορούμε να την παραβάλουμε, με τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Και οι αρχαίοι άλλωστε, μόνο τον Πύρρο και κανέναν άλλον, παρομοίαζαν με το Μέγα Αλέξανδρο. Ο Πύρρος υπήρξε «Αλέξανδρος» του τρίτου αιώνα. Οι ομοιότητες μεταξύ τους, οι οποίοι ήσαν και πρώτα εξαδέλφια, ήταν πάμπολλες. Φύσεις μεγαλουργικές και οι δύο, τολμηρά και ανήσυχα πνεύματα, προικισμένοι με στρατηγική ιδιοφυΐα και αφάνταστο ηρωισμό, μεγάλοι στην ψυχή και στα αισθήματα, γεννημένοι στρατηλάτες και αρχηγοί λαών, οπλισμένοι με ισχυρή θέληση και αποφασιστικότητα, επεδίωξαν να πραγματοποιήσουν τα πλατύτερα πολιτικά σχέδια, που συνέλαβε ποτέ ο ελληνισμός. Ο ένας εξόρμησε με κατεύθυνση προς την ανατολή, ο άλλος με κατεύθυνση προς τη Δύση. Το τέρμα τους όμως, ήταν κοινό: η δημιουργία ενιαίου μεγάλου ελληνικού κράτους, που να κυριαρχεί σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Και ο μεν Μέγας Αλέξανδρος ευνοήθηκε να πραγματοποιήσει το μεγάλο του σχέδιο και να γίνει ο ιδρυτής ενός τεράστιου κράτους, που άρχιζε από την Ελλάδα και έφθανε στην Ινδία. Ο Ηπειρώτης Βασιλιάς όμως δεν το κατόρθωσε. Δεν τον συνόδευσε η ίδια εύνοια της Μοίρας. Ο «Αετός» που εξόριστο παιδί, χωρίς πατέρα και θρόνο, χωρίς δασκάλους σαν τον Αριστοτέλη, με μόνη τη δική του ικανότητα, μπόρεσε να γίνει ο ισχυρός Βασιλιάς της Ηπείρου, δεν ευτύχησε να δει τα όνειρά του να πραγματοποιούνται. Ο «δημιουργός της ίδιας του τύχης», κατά τον επιτυχημένο χαρακτηρισμό του Παπαρρηγόπουλου, έγινε μεν σύμβολο, μορφή, θρύλος, δεν έγινε όμως ο οικοδόμος ενός μεγάλου στερεού πολιτικού οικοδομήματος. Απέτυχε. Ευτύχησε μόνο να πέσει κατά τον καλύτερο τρόπο που μπορούσε να επιθυμήσει ένας άξιος πολεμιστής πάνω στη μέθη της μάχης και μέσα στην κλαγγή των όπλων. Ο θάνατος σαν από σεβασμό προς τον ήρωα που τόσες φορές αναμετρήθηκε άφοβα μαζί του, απέφυγε να τον χτυπήσει κατάστηθα. Προτίμησε να κινήσει εναντίον του, αντί για το ξίφος ενός γενναίου αντιπάλου, το στοργικό χέρι μιας γριάς μητέρας Αργίτισσας. Λεπτή διάκριση, από μέρους του, για να μη δώσει το δικαίωμα σε κανέναν πολεμιστή να καυχηθεί πως πάλεψε και νίκησε σε αγώνα στήθος με στήθος με τον «Αετό» της Ηπείρου. Ο Πύρρος γεννήθηκε το 319 προς το 318 π.Χ., εφτά περίπου χρόνια ύστερα από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

1

Η βασιλική οικογένεια των Μολοσσών, στην οποία ανήκε ο Πύρρος, ιστορούσε την καταγωγή της από τον Αχιλλέα, το θρυλικό ήρωα του Τρωικού Πολέμου. Ο γιός του Αχιλλέα, ο Νεοπτόλεμος, εγκαταστάθηκε στη χώρα που κατοικούσαν οι Μολοσσοί γύρω από τα Γιάννενα και τη Δωδώνη και έγινε ο ιδρυτής της δυναστείας των «Πυρριδών». Τον Νεοπτόλεμο ο λαός τον έλεγε Πύρρο, γιατί ήταν κοκκινομάλλης κι από τότε όλη η δυναστεία του πήρε το όνομα των Πυρριδών. Στη σειρά της βασιλικής διαδοχής έρχεται ο Πύρρος, εικοστός τρίτος από τον Αχιλλέα, τον αρχηγό του οίκου των Μολοσσών. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς των Μολοσσών Αιακίδης και μάνα του η Φθία, θυγατέρα του Μένωνος από τη Θεσσαλία. Οι αδελφοκτόνοι πόλεμοι των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανάγκασαν τον μικρό Πύρρο να ζήσει δύο φορές στην εξορία. Μια φορά, ο δωδεκάχρονος Πύρρος στην αυλή του Γλαυκία, στην Ιλλυρία, ο οποίος αργότερα το 307 π.Χ. τον εγκατέστησε ως βασιλιά των Μολοσσών και όταν τον ανέτρεψαν οι Μολοσσοί, για δεύτερη φορά, ο Πύρρος βρέθηκε το 302 π.Χ. (δεκαεφτά χρόνων) εξόριστος στην Ασία, κοντά στον γαμπρό του το Δημήτριο Πολιορκητή και μετά στην αυλή του Πτολεμαίου του Λάγου, βασιλιά της Αιγύπτου, ως όμηρος. Κοντά στο Δημήτριο Πολιορκητή, ο Πύρρος πήρε τα πρώτα μαθήματα της στρατιωτικής τέχνης. Έμαθε για τις διάφορες πολιορκητικές μηχανές, την τέχνη της πολιορκίας, γνώρισε τους ελέφαντες, ως πολεμικό όπλο και είδε τη νέα στρατιωτική τακτική των Μακεδόνων με τη διάταξη των φαλάγγων, την τακτική εκείνη που με τόση επιτυχία χρησιμοποίησε ο Μέγας Αλέξανδρος για να συντρίψει τους αντιπάλους του. Η ευκαιρία για να αναφανούν οι στρατιωτικές αρετές του νεαρού Πύρρου δεν άργησε να παρουσιαστεί. Στην Ίψο της Φρυγίας, το 301 π.Χ., τέσσερις από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Λυσίμαχος, ο Σέλευκος, ο Κάσσανδρος και ο Πτολεμαίος, επετέθησαν ενωμένοι κατά του Αντιγόνου, του πατέρα του Δημητρίου. Στη μάχη αυτή, αποκαλύφθηκε η απαράμιλλη ανδρεία και οι έξοχες στρατιωτικές αρετές του Πύρρου. Αν και η μάχη στην Ίψο έληξε με ήττα του Δημητρίου, ο Πύρρος, πιστός στους φίλους του, δεν εγκατέλειψε τον νικημένο γαμπρό του και όταν κλείστηκε συμφωνία μεταξύ του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου και του Δημητρίου και έπρεπε να σταλούν στον Πτολεμαίο όμηροι, ως εγγύηση για την τήρηση της συμφωνίας, ο Πύρρος, χωρίς να διστάσει, δέχτηκε να πάει στην Αίγυπτο, ώς όμηρος. Στην Αίγυπτο ο Πύρρος συγκέντρωσε τη γενική προσοχή και το γενικό θαυμασμό, για τις περιπέτειες της ζωής του και για τη διάκρισή του στη μάχη στην Ίψο. Γρήγορα έγινε ευνοούμενος του Πτολεμαίου και της Βερενίκης, παντρεύτηκε την Αντιγόνη, κόρη της Βερενίκης και επανέκτησε με τη βοήθεια του Πτολεμαίου, το θρόνο του πατέρα του, το 296 π.Χ. Με τη δεύτερη και οριστική βασιλεία του Πύρρου, αρχίζει η πραγματική στρατιωτική και πολιτική του σταδιοδρομία, αρχίζουν οι λαμπρές, οι εκθαμβωτικές σελίδες της ιστορικής του ζωής, αρχίζει τέλος να παίζει πρωτεύοντα ρόλο η αφανής, η άδοξη, ως τότε, Ήπειρος. Χώρα φτωχική, με γη κατά μέγα μέρος ορεινή και άγονη, χωρίς κανένα πλούτο , με καθυστέρηση στο εκπολιτιστικό επίπεδο, η Ήπειρος, έδινε το δικαίωμα στους άλλους Έλληνες να αποκαλούν κατά την 5η και 4η π.Χ. εκατονταετία τους Ηπειρώτες βαρβάρους, αν και μιλούσαν την ίδια γλώσσα (Δωρική διάλεκτο), αν και πίστευαν στους ίδιους θεούς και είχαν τα ίδια έθιμα. Πως ήταν λοιπόν δυνατόν ο Πύρρος με το νεανικό του ενθουσιασμό να ανεχθεί

2

να βλέπει την Ήπειρο σε κατάσταση βαρβαρότητας; Γι αυτό αφοσιώθηκε με όλη του την ψυχή στον εκπολιτισμό της χώρας του, της Ηπείρου. Άρχισε να εξωραΐζει και να στολίζει με αγάλματα τις πόλεις και να φροντίζει για την εκτέλεση τεχνικών έργων. Έδωσε ώθηση στη διάδοση της Ελληνικής παιδείας. Έκτισε καινούριες πόλεις, με σύγχρονες οικοδομικές αντιλήψεις, όπως τη Βερενικίδα και την Αντιγόνεια. Διακόσμησε την Αμβρακία, όταν την έκανε πρωτεύουσα του κράτους του. Έχτισε μεγαλοπρεπή ανάκτορα στο δυτικό μέρος της πόλεως, τα γνωστά υπό το όνομα «Πύρρειον», οικοδόμησε ναούς, θέατρο, ανήγειρε πολλά μνημεία τέχνης, ανδριάντες, αγάλματα και γενικά δημιούργησε μια πόλη εφάμιλλη με τις άλλες ελληνικές πρωτεύουσες. Τέτοια ήταν η οικονομική άνθηση της Αμβρακίας, ώστε τα νομισματοκοπεία της έκοβαν κατά τη διάρκεια του έτους δύο και τρεις σειρές νομισμάτων. Ο Πύρρος ένωσε την Ήπειρο κάτω από το σκήπτρο του και δημιούργησε ένα σημαντικό βασίλειο που άρχιζε από τα Κεραύνια βουνά και την Αυλώνα και έφτανε ως τον Αχελώο. Από την εποχή αυτή πήρε και τον τίτλο του βασιλιά της Ηπείρου. Ο Δημήτριος, ο βασιλιάς της Μακεδονίας, το 289 π.Χ., επετέθη αιφνιδιαστικά εναντίον των Αιτωλών συμμάχων του Πύρρου και με σκοπό μετά να εισβάλει στην Ήπειρο και να την υποτάξει. Ο Πύρρος, αντιμετώπισε 10.000 Μακεδόνες με επικεφαλής τον Πάνταυχο, στρατηγό του Δημητρίου, κοντά στο Αμφιλοχικό Άργος, όπου και τον συνέτριψε. Μαθαίνοντας τη συντριβή του Πάνταυχου, ο Δημήτριος με τον υπόλοιπο στράτευμά του επέστρεψε στη Μακεδονία. Δεν είναι γνωστό ποιος αποκάλεσε τον Πύρρο «Αετό». Ο Πλούταρχος αναφέρει πως οι Ηπειρώτες τον ονόμασαν έτσι κατά την ηρωική μονομαχία του με τον Πάνταυχο. «Αετός» ονομάστηκε ο Πύρρος και ήταν πραγματικά αετός. Όχι μόνο για τις ομοιότητες που είχε με το βασιλιά του φτερωτού κόσμου στην πάλη και στον αγώνα, αλλά και τις ψυχικές του ακόμα ομοιότητες. Γιατί πολύ ψηλά, πολύ πιο πάνω από τα χαμηλά αισθήματα των μικρών ανθρώπων στεκόταν ψυχικά ο Πύρρος. Τόσο ψηλά, όσο ψηλά αρέσκεται να πετάει και να στέκεται ο αετός. Και όπως ο αετός, έτσι και ο Πύρρος είχε έμφυτη την τόλμη για τις μεγάλες πράξεις, για την αστραπιαία ενέργεια. Με αρκετές επιχειρήσεις που έκανε ο Πύρρος επεξέτεινε την κυριαρχία του προς το βορρά. Το κράτος του άρχιζε από την Επίδαμνο, το σημερινό Δυρράχιο, περιελάμβανε την Κέρκυρα, ολόκληρη την Ήπειρο κι έφθανε ως τον Αχελώο. Ήταν ένα στερεό, ομοιογενές κράτος. Δεν ήταν όμως, το κράτος που ονειρευόταν, ούτε το κράτος που ανταποκρινόταν στις φιλοδοξίες του. Τα σχέδια του ήταν πολύ μεγαλύτερα. Τα σχέδιά του ήταν: να κατακτήσει την Ιταλία και Σικελία, έπειτα διαδοχικά την κατάκτηση της Λιβύης και της Καρχηδόνας και τέλος, με βάση την κολοσσιαία αυτή δύναμη, εύκολη κατάκτηση της Μακεδονίας και της Ελλάδας. Να το μεγάλο του σχέδιο!!! Η Ήπειρος κοσμοκράτειρα και ο «Αετός» κυρίαρχος της Μεσογείου και των μεσογειακών λαών. Σχέδιο γιγάντιο, μεγαλόπνοο, εφάμιλλο με τους σκοπούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με μόνη τη διαφορά πως στην εκτέλεση ακολουθούσε την αντίστροφη κατεύθυνση. Ο δρόμος που ακολούθησε ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν πρώτα η κατάκτηση της Ελλάδας κι έπειτα η κατάκτηση της Ασίας και της Αφρικής. Ο Πύρρος ακολούθησε αντίθετο δρόμο και αντί να στραφεί προς ανατολάς, στράφηκε προς δυσμάς. Το τέρμα όμως και των δύο αυτών δρόμων ήταν το ίδιο: η δημιουργία ενός τεράστιου και ενιαίου κράτους, η κοσμοκρατορία.

3

Με τις μεγάλες αυτές ελπίδες ξεκίνησε ο Πύρρος το 280 π.Χ. (σε ηλικία 37 ετών) για την κατάκτηση της Ιταλίας, όταν ο Τάρας, μια από τις πλουσιότερες κι επιφανέστερες ελληνικές πόλεις της Νότιας Ιταλίας, ζήτησε βοήθεια, λόγω της απειλής των Ρωμαίων. Κατατρόπωσε τις Ρωμαϊκές λεγεώνες κοντά στον ποταμό Σίρι, έχοντας ένα «μυστικό» όπλο, τους ελέφαντες, άγνωστο έως τότε στους Ρωμαίους. Το 279 π.Χ. βάδισε κατά της Ρώμης και νίκησε τους Ρωμαίους στο Άσκλο, στους πρόποδες ενός βουνού της Απουλίας, όμως έχασε και ο Πύρρος πολλούς στρατηγούς και 3.500 στρατιώτες (γι αυτό η νίκη του αποκαλείται « Πύρρειος»). Νίκησε τους Καρχηδόνιους στην πόλη Έρυκα της Σικελίας και χωρίς πλέον σοβαρή αντίσταση κατέλαβε ολόκληρη τη Σικελία. Αφού έμεινε στη Σικελία τρία περίπου χρόνια, ο Πύρρος το 276 π.Χ. μάζεψε τον στρατό του και το στόλο του και γύρισε στην Ιταλία. Στη μάχη του Βενεβέντο, το 274 π.Χ., ο Πύρρος ηττήθηκε από τις λεγεώνες του Μάνιου Κούριου, χάνοντας 33.000 στρατιώτες, οπότε αναγκάστηκε με τον υπόλοιπο στρατό του (8.000 πεζούς και 500 ιππείς) να επιστρέψει στην Ήπειρο. Ο πόλεμος του Πύρρου στην Ιταλία, υπήρξε στην ουσία η πρώτη και τελευταία προσπάθεια της Ελλάδας για την παρεμπόδιση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την προστασία της ελευθερίας των Ελλήνων. Το τεράστιο σχέδιο της ιδρύσεως ενός μεγάλου ελληνικού κράτους, που θα περιλάμβανε την Ιταλία, τη Σικελία, την Αφρική και ύστερα την Ασία και την Ελλάδα, ναυάγησε. Το όνειρο με το οποίο ο «Αετός» φτερούγισε από την Ήπειρο στην Ιταλία δεν πραγματοποιήθηκε. Δε γνωρίζουμε τα κίνητρα, που ώθησαν τον Πύρρο, να στραφεί εναντίον του βασιλιά της Μακεδονίας, του Αντίγονου Γονατά. Στα στενά του Αώου, νίκησε το στρατό του Αντίγονου, ο οποίος αποτελείτο κυρίως από Γαλάτες. Περιήλθε στην εξουσία του το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας (έφθασε μέχρι την Έδεσσα) και της Θεσσαλίας, όμως δε συνέχισε τον πόλεμο στην Μακεδονία για να διώξει τελείως από αυτήν τον Αντίγονο, αλλά εισβάλει στην Πελοπόννησο, το 273 π.Χ. για να επιτεθεί κατά της Σπάρτης, να αποκαταστήσει στο θρόνο τον Κλεώνυμο και ταυτόχρονα να κατακτήσει ολόκληρη την Πελοπόννησο. Με 25.000 πεζούς, 2.000 ιππείς και 24 ελέφαντες, απεβιβάσθη ο Πύρρος στην Πελοπόννησο και άρχισε η προέλασή του εναντίον της Σπάρτης, με πολύ ευνοϊκές συνθήκες, γιατί ο βασιλιάς της Αρέας έλειπε στην Κρήτη. Έτσι ο Πύρρος έφθασε ως την πεδιάδα του Ευρώτα, δίχως να συναντήσει αντίσταση. Η τάφρος που κατασκεύασαν, οι γυναίκες και τα κορίτσια της Σπάρτης, με επικεφαλής την Αρχιδάμεια ,την κόρη του Βασιλιά της Σπάρτης,το βαλτώδες έδαφος και η γενναία αντίσταση των υπερασπιστών της Σπάρτης, ανάγκασε τον Πύρρο, ο οποίος είχε μεγάλες απώλειες (σκοτώθηκε και ο γιός του Πτολεμαίος), να αντιληφθεί το μάταιο των επιθέσεών του και να στραφεί προς το Άργος , για να προλάβει την κάθοδο του Αντίγονου. Όμως ο Πύρρος, αν και πρόλαβε να προωθήσει νύχτα το στρατό του μέσα στην πόλη του Άργους, η σύρραξη στην αγορά του Άργους και στα στενά δρομάκια, κατέληξε σε μια σφοδρή και παράξενη νυκτομαχία μεταξύ του στρατού του Αντίγονου και των Γαλατών του Πύρρου, αποφάσισε τελικά να υποχωρήσει και να εγκαταλείψει την πόλη. Εφαρμόζοντας το σχέδιο υποχώρησης ο Πύρρος και πολεμώντας σκληρά, σε ένα στενό δρόμο, που οδηγούσε στην πύλη της πόλεως, δέχτηκε στο κεφάλι ένα κεραμίδι, που το πέταξε από τη στέγη του σπιτιού της, μια Αργίτισσα γυναίκα, βλέποντας τον Πύρρο έτοιμο να διατρυπήσει τον γιό

4

της. Ήταν τόσο δυνατό το χτύπημα ώστε να σπάσουν οι σπόνδυλοι του τραχήλου του και να λιποθυμήσει. Ένας στρατιώτης του Αντίγονου, ο Ζώπυρος, τον αναγνώρισε και με το ιλλυρικό μαχαίρι έκοψε το κεφάλι του «Αετού» της Ηπείρου. Έτσι ο «Αετός» δίπλωσε σε ηλικία 46 χρονών για πάντα τα φτερά του. Με το θάνατο του Πύρρου, που συνέβη στα τέλη του 272 π.Χ., έσβησε και η δόξα της Ηπείρου. Όλες οι μακεδονικές και θεσσαλικές κτήσεις του, περιήλθαν στον Αντίγονο. Η Ακαρνανία έγινε πάλι ανεξάρτητη. Μόνο η Αμβρακία αφέθηκε στην κυριαρχία της Ηπείρου, στο θρόνο της οποίας ανέβηκε ο γιός του «Αετού» Αλέξανδρος. Έτσι η Ήπειρος, η άσημη χώρα των κτηνοτρόφων, που πρόβαλε ξαφνικά στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής της Ελλάδας, που κατέλαβε το βασίλειο της Μακεδονίας και το θρόνο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που πάλεψε για την κοσμοκρατορία και την ηγεμονία της Μεσογείου, που αγωνίστηκε μόνη της να πνίξει στη γέννησή του το ρωμαϊκό κράτος, που έγραψε σελίδες δόξας και άφταστου ηρωισμού, ξανάπεσε με το θάνατο του Πύρρου στην παλιά της αφάνεια. Η Ήπειρος γεννήθηκε με τον Πύρρο, δοξάστηκε μαζί του και έσβησε με το θάνατό του. Πρέπει να κατεβεί κανείς πολλές εκατονταετίες και να φτάσει στην εποχή των Κομνηνών και του Δεσποτάτου της Ηπείρου, για να ξαναβρεί την Ήπειρο να παίζει πάλι ενδιαφέροντα ρόλο στην Ιστορία. Έως τότε όμως η Ήπειρος μένει άσημη και αφανής, άδοξη και περιφρονημένη, ασήμαντη και φτωχική, όπως ήταν την εποχή που την παρέλαβε ο Πύρρος. Ο έφιππος ανδριάντας του βασιλιά Πύρρου στην πλατεία Κιλκίς της Άρτας, μας υπενθυμίζει, ότι οι ήρωες , μας κράτησαν και μας κρατούν όρθιους, ενώνουν τον Ελληνισμό, γεμίζουν υπερηφάνεια το λαό μας και μεταδίδουν την ιστορία της Αμβρακίας στους ξένους και ντόπιους επισκέπτες.

Κώστας Τραχανάς Πηγές: «Πύρρος ο βασιλιάς της Ηπείρου» Πέτρος Γαρουφαλιάς Εκδόσεις Μ/Φ Συλλόγου «Ο Σκουφάς»1966. «Εγώ ο Πύρρος »Ρήγας-Γεώργιος Σκουτέλας Εκδόσεις Λιβάνη 2003. «Η ιστορία της Σπάρτης» Σαράντος Καργάκος Εκδόσεις Gutenberg (Τόμοι Α και Β) 2006.

5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 35

Πύρρος , ο Βασιλιάς της Ηπείρου

3ος αιώνας π. Χ.

Η Ήπειρος αρχίζει να παίζει σηµαντικό ρόλο στη ζωή της

Ελλάδας

Πύρρος

• Δηµιουργεί ένα µεγάλο κράτος στην περιοχή

• Πρωτεύουσα: Αµβρακία

• Ιδρύει νέες πόλεις

• Τις στολίζει µε ναούς, θέατρα

• Τις οχυρώνει µε µεγάλα τείχη

• Στρέφει το ενδιαφέρον των κατοίκων στη γεωργία και το

εµπόριο( για να µην ασχολούνται µόνο µε την κτηνοτροφία )

Σχέδιό του:

Να µεγαλώσει το κράτος του εκστρατεύοντας στη Δύση , όπως ο

Αλέξανδρος στην Ανατολή

Η ευκαιρία:

Δόθηκε όταν τον επισκέφτηκαν αντιπρόσωποι από τον Τάραντα

και του ζήτησαν να τους προστατεύσει από τους Ρωµαίους

Γι’ αυτό :

• Ετοίµασε πολύ στρατό, ιππικό και ελέφαντες

• Αποβιβάστηκε στη Ιταλία το 280 π.Χ. και νίκησε δυο φορές

τους Ρωµαίους.

• Έχασε όµως πολλούς στρατιώτες και από τότε έµεινε

γνωστή η φράση :<<ΠΥΡΡΕΙΑ ΝΙΚΗ>>, που σηµαίνει νίκη

αλλά µε απώλειες.

• Την τρίτη φορά νικήθηκε και αναγκάστηκε να γυρίσει στην

πατρίδα του

Νέες περιπέτειες

• Ο Πύρρος µετά την ήττα του επέστρεψε στην Ήπειρο .Αυτή

τη φορά στράφηκε εναντίον της νότιας Ελλάδας

• Ο Σπαρτιάτης Κλέωνυµος του ζήτησε βοήθεια για να γίνει

βασιλιάς της Σπάρτης.

• Ο Πύρρος έφτασε στη Σπάρτη τη στιγµή που ο στρατός

έλειπε σε εκστρατεία.

• Η πόλη δεν είχε τείχη και υπήρχε κίνδυνος να κυριευτεί.

• Τη νύχτα οι γυναίκες , σκάβοντας , ύψωσαν ένα χωµάτινο

τείχος.

• Η ηρωική αντίσταση ανδρών και γυναικών ανάγκασε τον

Πύρρο να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια.

• Στη συνέχεια στράφηκε προς το Άργος, γιατί

πληροφορήθηκε πως ο µακεδονικός στρατός ήταν έτοιµος να

καταλάβει την πόλη.

• Τη νύχτα της σύγκρουσης ο Πύρρος σκοτώθηκε και ο

στρατός του παραδόθηκε στους Μακεδόνες 272 π.Χ. Ο

θάνατός στέρησε από τους Έλληνες έναν άξιο αρχηγό την

εποχή που οι Ρωµαίοι είχαν αρχίσει να απειλούν την

Ελλάδα.

Πέννυ Θεοδωρούδη