ΔΕΝ ΑΠΗΧΟΥΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ Τ.Κ. 31 100 ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΙΣ ......Ἡ...

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ - Τεῦχος 23ο - Ἰανουάριος - Μάρτιος 2016

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΧαιρετισμός

τοῦ Προέδρου τοῦ Σωματείου κ. Γεράσιμου Φωκᾶ ..................3Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας

π. Ἡσυχίου, Ἱερομονάχου..........................................................5Σταυρός τό εὐσκιόφυλλο δένδρο, Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα

Χαρᾶς Τυπάλδου Ἀντωνίου, Φιλολόγου.....................................9Κυριακή Τελώνου καί Φαρισαίου

Παναγιώτη Σγουρόπουλου, Θεολόγου .....................................13Ἡ Μεγάλη Σαρακοστή στή ζωή μας

Alexander Schmemann.............................................................15Μελώδημα χαρᾶς

Μαρτινιανοῦ μοναχοῦ ..............................................................20Tό φῶς τῆς Μεταμορφώσεως καί ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου

Καλλιόπης Σαλμᾶ, Θρησκειολόγου ..........................................12Σ χολιάζοντας τήν ἐπικαιρότητα

Ἰωάννας Σάντα, Φιλολόγου .....................................................24Τό σύμφωνο συμβίωσης ἀνταρσία κατά τοῦ Θεοῦ

Κωνσταντίνου Γ. Τσιλιμπώκου, Θεολόγου...............................27Γιατί οἱ σύγχρονοι νέοι δέν πᾶνε στήν Ἐκκλησία;

Μιχάλη Μυκωνιάτη, μαθητή Β΄ τάξεως Λυκείου......................29Δραστηριότητες Σωματείου - Ἀνακοινώσεις ...............................30Προσευχή.....................................................................................31

ΕΚΔΟΤΗΣ:Τό Δ.Σ. τοῦ Σωματείου

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Γίνονται δεκτές προαιρετικές προσφορές.

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝΔΕΝ ΑΠΗΧΟΥΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ «ΜΕΛΙΣΣΑ»570 21 Ἀσπροβάλτα - Θεσσαλονίκης

Τηλ.: 23970 23313Fax: 23970 21754

Ε-mail: [email protected]

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ:Σωματεῖο φίλων Ἱερᾶς Μονῆς

Παναγίας Φανερωμένης Λευκάδος

8ης Μεραρχίας(πλατεία ἁγίου Μηνᾶ)Τ.Κ. 31 100 ΛΕΥΚΑΔΑ

Τηλ. 6944 790012

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

Τεῦχος 23οἸανουάριος-Μάρτιος

2016

«Ἡ Εἰκόνα τῆς Παναγίας ἀπό τό τέμπλο τοῦ κελλιοῦ

τοῦ Προφήτη Δανιήλ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ξενοφῶντος

Ἁγίου Ὄρους».

Πανοραμική ἄποψη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης.

«Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» Βηματισμοί ἀπό τό λόφο τῆς Κυρᾶς 3

Δ.Σ. εὐχαριστῶ ὅλα τά μέλη τοῦπαρελθόντος Συμβουλίου, καθώςπαραλάβαμε ἕνα τακτοποιημένοἀπό κάθε ἄποψη Σωματεῖο.

Στούς σύγχρονους καιρούς τῆςσύγχυσης, βιώνουμε ὅλοι πλέοντούς πικρούς καρπούς τῆς πνευ-ματικῆς παρακμῆς καί κρίσης, τήνὁποία ὀρθά οἱ Πατέρες κατονο-μάζουν ὡς τήν γενεσιουργό αἰτίατῶν ὑπολοίπων ὀδυνηρῶν κατα-στάσεων, ὅπως αὐτῶν τῆς οἰκονο-μικῆς, κοινωνικῆς καί ἐθνικῆς κρί-σης, ἀλλά καί τήν διαταραχή τῶνδιαπροσωπικῶν σχέσεων ἀκόμηκαί σέ μικρές κοινωνίες, ὅπωςαὐτή τῆς Λευκάδας. Ὅμως, τό κα-τρακύλισμά μας δέν θά σταματή-σει ἐδῶ, καί σίγουρα δέν θά στα-ματήσει εὔκολα. Γεγονότα -πού

Ἀ γαπητοί Πατέρες καί ἀδελφοί

χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε!

Τό πρῶτο αὐτό τεῦχος τοῦ 2016βρίσκει τό νέο Διοικητικό Συμβού-λιο στελεχωμένο μέ πρόσωπα πούπροσδοκοῦν νά συνεχίσουν τήν ἀνι-διοτελῆ καί καρποφόρο προσφοράτῶν μελῶν τοῦ παρελθόντος Συμ-βουλίου τοῦ Σωματείου μας. Μίαπροσφορά ἔμπρακτης ἀγάπης πρόςτήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆςΦανερωμένης, τήν Μοναστική αὐτήἈδελφότητα καί πρός τόν πάσχον-τα καί ἐμπερίστατο ἀδελφό μας.

Δημοσίως καί ἐκ μέρους τοῦ νέου

ΧαιρετισμόςΓεράσιμου Φωκᾶ

Προέδρου τοῦ Σωματείου Φίλων

τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ΦανερωμένηςΛευκάδος

«Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» Βηματισμοί ἀπό τό λόφο τῆς Κυρᾶς4

μᾶλλον μᾶς ὑπερβαίνουν ὡς ἄτο-μα- παραμονεύουν. Ἡ ἀθρόα ἔλευ-ση καί παραμονή πολλῶν ἀλλο-εθνῶν καί ἀλλόθρησκων ἀνθρώπωνστίς Ὀρθόδοξες κοινωνίες μας καίἡ εὐθεία ἀμφισβήτηση ἐθνικῆς κυ-ριαρχίας -μεσούσης τῆς οἰκονο-μικῆς κρίσεως- εἶναι δύο ζωντα-νά παραδείγματα, ἀνεξέλεγκτωνὡστόσο διαστάσεων. Εἶναι θεωρῶθέμα χρόνου νά ἀκούσουμε καί τόχτύπημα στήν δική μας μικρήΛευκαδίτικη πόρτα τῶν ὅποιωνἀποτελεσμάτων.

Σέ αὐτό τό δύσκολο περιβάλλοναὐξάνεται ἡ εὐθύνη τοῦ καθενόςἀπό ἐμᾶς, ὅπου καί ἄν βρισκόμα-στε, ὅποια θέση εὐθύνης ἤ μή καίἄν ὑπηρετοῦμε, ὅσες δυνάμεις καίἄν ἔχουμε, ὅσο καλές καί ἄν εἶναιοἱ προθέσεις μας.

Ἀδελφοί μου, μόνοι μας δένμποροῦμε, ἤ καλύτερα, μόνο μαζίμποροῦμε. Χρειαζόμαστε ὁ ἕναςτόν ἄλλον. Ἄς θυμόμαστε, ὅτιὅλοι τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστόἱκετεύουμε νά μᾶς συγχωρήσει καίνά μᾶς λυτρώσει. Ὅλοι, τήν Πά-ναγνη Αὐτοῦ Μητέρα παρακα-λοῦμε σέ κάθε μας πρόβλημα.Ὅλοι μέλη τοῦ ἑνός Σώματος ΤοῦΚυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἴμα-στε! Γι’ αὐτό πρέπει νά μείνουμεἑνωμένοι, ἀγαπημένοι καί ἐν ὁμο-

νοία, παρότι σέ πολλά διαφω-νοῦμε. Προαπαιτεῖται ὁ διάλογοςκαί εἰλικρινής ἀνταλλαγή ἀπόψε-ων, ὥστε, διά τῆς διαφωνίας νάἔρθει ἡ σύνθεση καί ἡ πρόοδος. Ἄςθυμόμαστε ὅτι δέν εἴμαστε οὔτεἀλάνθαστοι, οὔτε τέλειοι. Ἄς μήνζητᾶμε ἀπό τούς ἄλλους λοιπόν νάεἶναι. Ἄς συγχωρήσουμε ὁ ἕναςτόν ἄλλον, ἄς ἀφήσουμε πίσω τόνκακό μας ἑαυτό καί ἄς συμπο-ρευτοῦμε πρός ἕνα κοινό καί κα-λύτερο μέλλον, κοινῆς δοξολογίαςκαί ἱκεσίας πρός τόν Θεόν. Δένὑπάρχει χρόνος γιά χάσιμο.

Ἀδελφοί μου, ἄς χαιρόμαστεπάντοτε, παρά τά ὅσα προβλήμα-τα, διότι Χριστός Ἀνέστη, δίδονταςπροηγουμένως μέ τήν ΣταυρικήΤου θυσία καί τά τελευταῖα λόγιαΤου ἔμπρακτο παράδειγμα ἀγά-πης καί συγχωρητικότητας!

Εὔχομαι, Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χρι-

στός νά ἐλεεῖ καί ἡ Παναγιά μας,ἡ Κυρά Φανερωμένη, νά Σκέπει μέτή Μητρική Της ἀγάπη καί στορ-γή ὅλη τήν Ἐκκλησία καί ὅλη τήνἀνθρωπότητα.

Μέ συναίσθηση εὐθύνης,Γεράσιμος Φωκᾶς,

Πρόεδρος τοῦ Σωματείου.


Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐφτάσαμε στήμέση σχεδόν τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος.Ἑνός ἀγῶνος πού ἡ Ἐκκλησία ὅρισε καίπού ὀφείλουν οἱ πιστοί νά διανύσουν καλ-λιεργώντας τίς εὐλογημένες ἀρετές καθώςκαί τήν προσευχή, τή νηστεία - τήν ἐγκρά-τεια. Καί εἶναι πολύ φυσικό, ἀρκετοί ἀπότούς ἀγωνιζομένους τόν ἀγώνα κατά τῶνπαθῶν χριστιανούς, νά αἰσθάνονται κά-ποια κούραση, ἄλλοι νά αἰσθάνονται μιάπίκρα, κάποια ἀδυναμία γιά τίς πτώσειςτους. Γι᾿ αὐτό ἀκριβῶς καί ἡ Ἐκκλησίαμας, γιά νά μᾶς παραμυθήσει καί νά μᾶςἐνδυναμώσει πιό πολύ στόν πνευματικόμας ἀγώνα μᾶς φέρνει μπροστά μας μέτήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τό«ζωηφόρον φυτόν», τό Σταυρό τοῦ Κυ-ρίου.

Ἀτενίζοντες τό ζωοποιό Σταυρό, οἱχριστιανοί παίρνουμε δύναμη καί ἐνίσχυ-ση γιά τό ὑπόλοιπο τοῦ πνευματικοῦἀγῶνος, ὑπενθυμίζοντάς μας μ᾿ αὐτό τόντρόπο καί τό πάθος τοῦ Χριστοῦ μαςπάνω στό Σταυρό καί λέγοντας: «ἄν ὁΧριστός μας σταυρώθηκε γιά μᾶς πόσαἐμεῖς πρέπει νά πράξουμε γιά Ἐκεῖ-νον;», καί τί εἶναι ὁ δικός μας ἀγώναςμπροστά στό Σταυρό τοῦ Κυρίου;

Ἀλλά καί γιά λόγους ἱστορικούς ὁ Τί-μιος Σταυρός εἶναι στή μέση τῆς Ἐκκλη-σίας. Ὁ Τίμιος Σταυρός βρέθηκε στίς 6Μαρτίου τοῦ ἔτους 326 μ.Χ. ἀπό τήν ἁγίαἙλένη καί κανονικά θά ἔπρεπε νά ἑορ-τάζεται ἡ ἡμέρα τῆς εὑρέσεως. Ἐπειδήὅμως ἑτοιμαζόταν ὁ ναός τῆς Ἀναστάσε-ως καί θά γινόνταν τά ἐγκαίνια τό φθι-νόπωρο, μετέθεσαν γιά τότε καί τή γιορ-τή γιά τόν Τίμιο Σταυρό. Ἔτσι στίς 13 Σε-πτεμβρίου τοῦ ἔτους 326 ἔγιναν τά ἐγκαί-νια τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καί στίς 14ἔγινε ἡ Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Ἀλλά καί πάλι ὅμως: Βρέθηκε ὁ ΤίμιοςΣταυρός στίς 6 Μαρτίου, μέσα στή Σα-

π. ἩσυχίουἹερομονάχου


ρακοστή. Ἡ ἐκκλησία νά τό παρατρέξει ἐντελῶς αὐτό τό γεγονός; Δένμποροῦσε. Καί βρῆκε ἡ ἐκκλησία ὅτι ἦταν καλό νά ἀφιερώσει τήν τρί-τη Κυριακή τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς στήν προσκύνηση τοῦ Τιμίου Σταυ-ροῦ.

Ἔτσι ἡ ἐκκλησία καθιέρωσε πλέον τή γιορτή καί προθέτει τόν Τί-μιο Σταυρὸ γιά νά τόν προσκυνήσουν οἱ πιστοί διότι ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζουνὅλα, ἐκεῖ ἔγιναν ὅλα: στό Σταυρό. Ἐκεῖ πέθανε ἡ ἁμαρτία, ἐκεῖ πέθα-νε ὁ θάνατος.

Προσκυνοῦμε τόν Τίμιο Σταυρό ἀλλά πάντοτε μέ τό Σταυρό ὑπάρ-χουν καί τά λουλούδια. Κυρίως ὁ βασιλικός. Διότι ἐκεῖ πού ἦταν ὁ Σταυ-ρός, εἶχε φυτρώσει βασιλικός. Ἀλλά ὑπάρχει καί ἕνας λόγος πού τά λου-λούδια ὑπάρχουν πάντοτε μαζί μέ τόν Σταυρό. Ὄχι τυχαῖα. Δηλ. πό-νεσε ὁ Χριστός, λυπήθηκε ὁ Χριστός, ἐθλίβη ἡ ψυχή του, ἔχυσε τό αἷματου, σταυρώθηκε. Ἀλλά μέσα ἀπό ἐκεῖ μέσα ἀπ’ ὅλο τόν πόνο αὐτό, μέσαἀπ’ ὅλη αὐτή τή θλίψη, μέσα ἀπό ὅλη τήν ἀγωνία, βγῆκε ἡ σωτηρία τοῦἀνθρώπου, βγῆκε ἡ λύτρωση. Δέν εἶναι δηλ. σκέτος, ἄχαρος ὁ σταυρός,ἀλλά ἔχει κάτι τό γλυκό, κάτι τό πολύ χαρούμενο.

Ἐνῶ βρισκόμαστε μέσα στήν Μ. Τεσσαρακοστή καί ὁ Σταυρός τοῦΚυρίου μας εἶναι στό μέσον τοῦ Ναοῦ, στό βάθος ὅμως φαίνεται σάννά ἀντιφεγγίζει ἡ Ἀνάσταση, πίσω ἀπό τόν Σταυρό διακρίνεται ἡ Ἀνά-σταση. Τό λέμε ἐξ ἄλλου σέ ἕνα ὑπέροχο ὕμνο τήν ἡμέρα αὐτή: «ΤόνΣταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα καί τήν ἁγίαν Σου Ἀνάστα-σιν δοξάζομεν».

Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπου ἀσκούμεθα σταυρικά λαμβάνουμετήν πείρα τῆς Ἀναστάσεως «τῆς Ἀναστάσεως τήν πείραν εἰληφότες».Ὅλα στήν Ἐκκλησία μας εἶναι ἀναστάσιμα, γιατί ὅλα εἶναι σταυρικά.Ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι Ἐκκλησία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως. Χω-ρίς Σταυρό δέν ὑπάρχει Ἀνάστασις.

Ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι τό ἁγιώτερο Σημεῖο καί Σύμβολο τῆς πίστεώςμας. Ὅλα τά μυστήρια ὁλοκληρώνονται μέ τήν ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύ-ματος καί τή σφραγίδα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Δέν νοεῖται λειτουργικήπράξις ἤ σύναξις χωρίς τήν σφραγίδα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Εἶναι γνωστόν αὐτό πού ἀναφέρεται στό Γεροντικό:Ρώτησε κάποια φορά ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βοστρηνός ὁ ὁποῖος εἶχε

ἐξουσία κατά πνευμάτων ἀκαθάρτων, τούς δαίμονες: «Ποιά πράγμα-τα φοβᾶστε ἀπό τούς Χριστιανούς» καί αὐτοί ἀπάντησαν: «Ἔχετεπράγματι τρία μεγάλα πράγματα· ἐκεῖνο πού φορᾶτε στόν λαιμόσας, ἐκεῖνο πού λούζεσθε στήν ἐκκλησία κι ἐκεῖνο πού τρῶτε στήΛειτουργία». Ποιά ἀπό τά τρία φοβᾶστε περισσότερο καί ἀποκρίθη-καν: «Ἄν φυλάγατε καλά ἐκεῖνο πού μεταλαμβάνατε, κανένας ἀπόμᾶς δέ θά μποροῦσε νά βλάψει Χριστιανό». Αὐτά, λοιπόν, πού φο-βοῦνται περισσότερο οἱ δαίμονες εἶναι ὁ Σταυρός, τό Βάπτισμα καίἡ θεία Κοινωνία.


Ὅπως δέν νοεῖται ἀληθινός Χριστός χω-ρίς Σταυρό, ἔτσι δέν νοεῖται ἀληθινός Χρι-στιανός χωρίς Σταυρό, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Σω-τήρας μᾶς λέγει: «Ὅστις οὐ βαστάζει τόνΣταυρόν ἑαυτοῦ καί ἔρχεται ὀπίσω μου,οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής».

Ἀλλά, τί σημαίνει ἀλήθεια νά ἀκολουθῶτόν Ἰησοῦ βαστάζοντας τόν σταυρόν μου,γενόμενος συνοδοιπόρος κάτω ἀπό τόνΣταυρόν τοῦ Χριστοῦ, ζώντας σταυρικά;

Ἄς ἀναφέρουμε μερικά παραδείγματαγιά νά βιώσουμε καλύτερα τόν Σταυρόντοῦ Κυρίου μέ λόγια τοῦ ἰδίου τοῦ Χρι-στοῦ.

Λέγει ὁ Χριστός: «Προσέχετε τήν ἐλε-ημοσύνην ὑμῶν μή ποιεῖν ἔμπροσθεντῶν ἀνθρώπων πρός τό θεαθῆναι αὐ-τοῖς. Ὅταν οὖν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μήσαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥσπερ οἱὑποκριταί, ὅπως δοξασθῶσιν ὑπό τῶνἀνθρώπων· ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιτόν μισθόν αὐτῶν· σοῦ δέ ποιοῦντοςἐλεημοσύνην μή γνώτω ἡ ἀριστερά σουτί ποιεῖ ἡ δεξιά σου». Μά τί σχέση ἔχουντά χωρία αὐτά μέ τό θέμα μας; Ὁ ἴδιοςὁ Χριστός μᾶς λέγει νά προσέχουμε τήνἐλεημοσύνη μας, νά μή γίνεται μπροστάστούς ἀνθρώπους, γιά νά μᾶς ἐπιδοκιμά-ζουν, ἐπιβραβεύουν, ἐπικροτοῦν, ἐπευφη-μοῦν καί χειροκροτοῦν καί μᾶς διαφημί-ζουν. Τήν ἐλεημοσύνη τους τή δημοσιεύουνοἱ ὑποκριτές, γιά νά τούς τιμοῦν, προσέ-χουν καί συζητοῦν. Τό στόμα τοῦ Κυρίουμᾶς βεβαιώνει ὅτι αὐτή ἦταν ὅλη κι ὅληἡ ἀνταμοιβή τους. Ὁ ἀληθινός χριστιανόςὅταν δίνει ἐλεημοσύνη δέν θά πρέπει νάξέρει τό ἀριστερό του χέρι τί κάνει τό δεξίτου, γιά νά εἶναι εὐάρεστη στόν Θεό αὐτήἡ πράξη τῆς ἀγάπης. Μόνο ἔτσι θά ὑπάρ-ξει φανερή ἀνταμοιβή ἀπό τόν Θεό γι’αὐτό σου τό σταύρωμα, τό κρύψιμο, τήνἀδοξία, τή μυστικότητα. Τό αὐτό λέγειὁ Χριστός γιά τούς ἀληθινά προσευχόμε-

νους λίγο παρακάτω: «σύ δέ ὅταν προ-σεύχῃ εἴσελθε εἰς τό ταμιεῖον σου, καίκλείσας τήν θύραν σου πρόσευξαι τῷπατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῶ, καί ὁ πα-τήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀπο-δώσει σοί ἐν τῷ φανερῷ». Ν’ ἀγαπᾶς τήμόνωση, τή μυστικότητα, τήν ἡσυχία, τήνἀπομάκρυνση ἀπό τά περίεργα μάτια καίτά ἐπαινετικά λόγια, μέ σφαλισμένη καλάτήν πιό ἀπόμερη θύρα τοῦ σπιτιοῦ σου,μόνος μέ μόνο τόν Θεό, βιώνοντας τή δικήσου κένωση, σταύρωση, ἐγκατάλειψη,δίχως τά δεκανίκια τῆς προσοχῆς, τῆςκολακείας, τῆς συμπάθειας τῶν ἄλλων.

Συνεχίζει ὁ Χριστός μιλώντας γιά μίαἀνυπόκριτη, γενναία, ἀληθινή ἀφτιασί-δωτη, ντόμπρα, σταυρώσιμη ζωή: «Σύ δένηστεύων ἄλειψαί σου τήν κεφαλήν καίτό πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μή φα-νῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων». Ἐμεῖς νο-μίζουμε ὅτι ποιοῦμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦκαί γινόμαστε ἱεροκήρυκες καί ἱεραπό-στολοι μέ τό νά διαλαλοῦμε τήν ἀρετή μαςκαί τή νηστεία μας, ὥστε νά διδάξουμε,νά ὠφελήσουμε καί νά παρακινήσουμε καίτούς ἄλλους κι ἄλλοτε γινόμαστε κιαὐστηροί κριτές ὅσων δέν νηστεύουν. ὉΧριστός ὅμως δέν λέγει αὐτό. Μάλισταλέει νά κρύβουμε καλά τήν ἀρετή μας, νάμή δείχνουμε κάν ὅτι νηστεύουμε, ὅπωςκάνουν οἱ ἀξιοθρήνητοι ὑποκριτές κιεὐσεβιστές. Ἡ ἐνάρετη ζωή εἶναι σταυ-ρωμένη ζωή καί σ’ αὐτή μᾶς καλεῖ ὁΧριστός.

Ὁ λόγος τοῦ σταυροῦ εἶναι σιωπή, πό-νος, στέρηση, μείωση, ταπείνωση, ἀτιμία.Σβύνει, χαμηλώνει κάθε στοιχεῖο ὑψηλο-φροσύνης, δόξας, καυχήσεως. Τό κήρυγ-μα τοῦ σταυροῦ μᾶς ἐλέγχει, μᾶς κρίνει,μᾶς κοσκινίζει, μᾶς μετρᾶ, μᾶς ἀναγκά-ζει νά κάνουμε αὐτό πού ἔκαναν ὅλοι οἱἅγιοι· νά χαμηλώσουμε τήν ἔνταση τῶν λό-γων, νά μειώσουμε τούς λόγους, ν’ αὐξή-


σουμε τίς ἐν τῷ κρυπτῷ πράξεις, τά ταπεινά ἔργα, τή μυστική καί σιω-πηλή ἄρση τοῦ σταυροῦ. Ὁ λόγος τοῦ σταυροῦ μᾶς ἀναγκάζει νά μή πε-ριορισθοῦμε στήν ἐπιφάνεια, τήν ἐξωτερικότητα, τήν ἐπικαιρότητα, στόνκαθαρισμό τοῦ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου. Ὁ σταυρός μᾶς περιορίζει σέ πο-ρεία αὐτογνωσίας, αὐτομεμψίας, καί αὐτοκριτικῆς.

Ρώτησαν τόν γέροντα Ἀμβρόσιο Λάζαρη γιά μιά γυναίκα πού εἶχε πε-θάνει καί εὐωδίασε ὁ τόπος καί εἶπε: Αὐτή ἁγίασε, ἀπάντησε. Καί ξέ-ρεις τόν λόγο; Γιατί στήν ζωή της ποτέ δεν παραπονέθηκε. Τέτοιουςἀνθρώπους θέλει ὁ Θεός, γιά νά γεμίσει τόν Παράδεισο. Συγκρίνατεαὐτό μέ τό δικό μας κοσμικό φρόνημα.

Ἀναφέρεται στό Μητερικόν, εἶναι βιβλίον ἀντίστοιχο μέ τό Γεροντι-κόν. Μία γυναίκα πῆγε μία φορά νά προσκυνήσει σ’ ἕνα ναό καί προ-σευχόνταν μέ πολλά δάκρυα καί λυγμούς. Ἐπειδή ἔκανε ἐντύπωση στόνγέροντα γιατί τόσα κλάματα, τή ρώτησε τί τῆς συμβαίνει καί ἀκοῦστε τίἀπάντησε ἡ γυναίκα: «Γέροντα ἔχουν περάσει τρία χρόνια καί δέν δέ-χθηκα κανένα πειρασμό, καμμιά δοκιμασία καί φοβοῦμαι πώς μέ ξέ-χασε ὁ Θεός». Ἐμεῖς σήμερα λέγουμε ἅμα μᾶς συμβεῖ κάτι, καμμιά δο-κιμασία ὅτι μᾶς τιμωρεῖ ὁ Θεός.

Ἄν ἀγανακτήσουμε, ζημιωνόμαστε πνευματικά. Ἄν τίς δεχθοῦμε πα-θητικά, γιατί δέν μποροῦμε νά κάνουμε ἀλλιῶς, πάλι δέν ὠφελούμεθα.Ἄν τίς δεχθοῦμε ὡς ἐπίσκεψη Θεοῦ καί ὡς εὐκαιρίες γιά τήν πνευματι-κή μας τελείωση, τότε πολύ εἶναι τό κέρδος. Ἁγιορείτης ἀσκητής εἶπε ἐνδει-κτικά: Ἕνα «δόξα σοι ὁ Θεός» τήν ὥρα ποῦ πονᾶμε, ἔχει μεγαλύτερηἀξία ἀπό χίλια «Κύριε Ἰησοῦ», ὅταν δέν πονᾶμε.

Σηκώνω τόν σταυρόν, σημαίνει ἀναλαμβάνω ἑκουσίους πόνους, στε-ρήσεις-ἀγῶνες γιά τήν πρός τόν Θεό ἀγάπη.

Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, μᾶς δίδαξε ὅτι «στενή καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός τοῦΕὐαγγελίου», καί ὅτι «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται καί βιασταί ἁρπά-ζουσιν αὐτήν». Χωρίς βία στόν ἑαυτό μας δέν ὑποχωρεῖ ὁ παλαιός ἄνθρω-πος, δέν ξεριζώνονται τά πάθη. Μέ τήν νηστεία, τήν ἀγρυπνία, τίς γονυ-κλισίες, τήν ὀρθοστασία καί ὅλη τήν εὐλογημένη ἄσκηση χαλιναγωγοῦνταιτά πάθη καί ὁ Χριστιανός ἀπό σαρκικός γίνεται πνευματικός. Εἶναι γνω-στό τό πατερικό λόγιο: Δῶσε αἷμα καί λάβε πνεῦμα. Ἡ νηστεία τῆς Μ.Τεσσαρακοστῆς εἶναι κοπιώδης. Χωρίς ὅμως τόν κόπο τῆς νηστείας -σταυ-ρώσεως μέ τό Χριστό- δέν μπορεῖ νά ζήσει τήν χαρά τῆς Ἀναστάσεως.

Ἡ Ἐκκλησία μας μέ σοφία μᾶς μυσταγωγεῖ στήν σταυροαναστάσιμηζωή. Στήν σταυραναστάσιμη Ἐκκλησία μας καί ἐμεῖς γινόμεθα σταυρο-αναστάσιμοι χριστιανοί.

Ὁ χορός τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι χορός ἐσταυρωμένων καίἀναστημένων, συνεσταυρωμένων καί συναναστημένων μέ τόν Χριστό, πούγύρω ἀπό τό Ἐσφαγμένον Ἀρνίον μέ κορυφαία τήν Κυρία Θεοτόκο ψάλ-λουν ὠδήν καινήν. Εἶναι τό αἰώνιο Πάσχα.

Σ’ αὐτό τό Πάσχα καλεῖ ὅλους μας ὁ Χριστός διά τοῦ Σταυροῦ Του.


Στό 19ο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ μας«ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» (Ἰανουάριος –Μάρτιος 2015) εἴχαμε τήν εὐκαιρία

νά μελετήσουμε τό ἄρθρο τοῦ πρωτ.Ἰωάννου Γ. Σκιαδαρέση, μέ τίτλο «Ὁ πο-λυδιάστατος σταυρός τοῦ Χριστοῦ καίἐμεῖς». Ὁ πατήρ Σκιαδαρέσης, φωτισμέ-νος ἐκπρόσωπος τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐμβα-θύνει στό κείμενό του παραθέτοντας, σκέ-

ψεις θεολογικές, στηριγμένες στήν Ἁγ. Γρα-φή γιά τή σημασία τοῦ Σταυροῦ καί τόσυμβολισμό του στή ζωή τῶν Χριστιανῶν.Ὅπως τονίζει, ὁ Σταυρός ἀπέβη τό ἐντελῶςἀναγκαῖο μυστήριο τοῦ Θεοῦ, διά τοῦ ὁποί-ου οἱ ἄνθρωποι γίνονται «κοινωνοί θείαςφύσεως». Ὀνομάζει τό Σταυρό πολυδιά-στατο ἀφοῦ τόν παραλληλίζει μέ τό πρό-σωπο καί τή ζωή τοῦ Χριστοῦ ἀπό τόν

Χαρᾶς Τυπάλδου Ἀντωνίου,Φιλολόγου


ἐρχομό του στή γῆ ὡς καί τήν τελευταίατου πνοή πάνω ἀκριβῶς στό σταυρό.

Σέ μία καταπράσινη κοιλάδα δυτικά τῶνἹεροσολύμων βρίσκεται σήμερα ἡ ἹεράΜονή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἡ Μονή ἱδρύ-θηκε τόν 4ο αἰ. ἀπό τήν Ἁγ. Ἑλένη στό ση-μεῖο ὅπου κατά τήν παράδοση ὁ Λώτ φύ-τεψε τρία διαφορετικά ραβδιά τά ὁποῖαπότιζε ἐπί 30 χρόνια μέ νερό ἀπό τόν Ἰορ-δάνη καί τά ὁποῖα ρίζωσαν καί ἔγιναν ἕνατρισύνθετο δέντρο ἀπό πεῦκο, κυπαρίσσικαί κέδρο. Στούς ἐπισκέπτες τῆς ἹερᾶςΜονῆς σήμερα ὑποδεικνύεται τό σημεῖο(κάτω ἀπό μία Ἁγία Τράπεζα) ὅπου φυ-τεύτηκε τό δέντρο αὐτό. Χίλια περίπουχρόνια ἀργότερα ὁ Σολομώντας (1015-975π.Χ.) κτίζοντας τόν περικαλλῆ ναό πού ἔφε-ρε τό ὄνομά του, διέταξε νά κοπεῖ τό πε-ρίεργο αὐτό δέντρο γιά νά κατασκευαστεῖἡ σκεπή τοῦ ναοῦ. Παρά τό μέτρημαὅμως καί τό κόψιμο τό ξύλο δέν ταίριαζεπουθενά, γιατί ἄλλοτε μίκραινε καί ἄλλο-τε μεγάλωνε. Ἔτσι τό ἄφησαν ἐκεῖ ἀχρη-σιμοποίητο ὡς καταραμένο ξύλο. Ὅτανἔφτασε ἡ στιγμή τῆς Σταύρωσης τοῦ Χρι-στοῦ ὁ Καϊάφας θυμήθηκε τό καταραμέ-νο ξύλο καί διέταξε νά φτιάξουν τό σταυ-ρό τοῦ Χριστοῦ ἀπό τό ξύλο αὐτό πού εἶχετήν ἰδιότητα τῆς αὐξομείωσης ὥστε νά εἶναιπιό φρικτό τό μαρτύριο τοῦ Ἰησοῦ. Μέ τήσταύρωση ὅμως τό ξύλο αὐτό τῆς κατάραςἔγινε ὁ Τίμιος Σταυρός, τό σύμβολο ὅλωντῶν Χριστιανῶν καί ξύλο εὐλογίας.

Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί ἔκτοτε τό Ξύλο τοῦΣταυροῦ ὄχι ἁπλῶς τό προσκυνοῦμε ἀλλάτό λατρεύουμε, τό λιτανεύουμε καί τόἀσπαζόμαστε. Γιά τό λόγο αὐτό τό 325μ.Χ. ἡ βασιλομήτωρ Ἁγία Ἑλένη τό ἀνα-ζήτησε στά Ἱεροσόλυμα ὅπου παρέμενε

«κεκρυμμένο» στά ἔγκατα τῆς γῆς. Ἡεὕρεση καί παράδοση τοῦ Τιμίου Σταυροῦἀπό τήν Ἁγ. Ἑλένη (αὐτοκράτορας τότεἦταν ὁ Μ. Κων/νος), ἀναφέρεται ὡς γεγο-νός ἀπό ἀρκετούς ἱστορικούς τῆς ἐποχῆς(Ἱερώνυμος, Σωκράτης, Παυλίνος, ἐπίσκο-πος Νόλας, Ἀμβρόσιος, ἐπίσκοπος Μεδιο-λάνων). Ὡς ἱστορικό γεγονός, λοιπόν, δένἐπιτρέπεται νά παραθεωρηθεῖ γιά κανέναλόγο.

Στό χῶρο τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως στάἹεροσόλυμα σήμερα ὑπάρχει τό σπήλαιοτῆς Εὕρεσης τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὅπου πι-στεύεται ὅτι βρέθηκε ὁ Σταυρός μέ τά τέσ-σερα καρφιά καί μέ τούς σταυρούς τῶν δύοληστῶν. Ὑπάρχει μάλιστα ἐκεῖ καί ἕναςθρόνος, ὁ θρόνος τῆς Ἁγ. Ἑλένης ὅπως λέ-γεται, γιατί ἀπό τή θέση αὐτή σύμφωνα μέτήν παράδοση, ἡ βασιλομήτωρ ἔριχνε χρυ-σά νομίσματα πρός τούς ἐργάτες γιά νάσκάβουν γρηγορότερα καί μέ περισσότερηὄρεξη.

Ὁ Σταυρός συμβολίζει τόσο τό Χριστό,ὅσο καί τήν πίστη τῶν Χριστιανῶν. Στήν τε-λετουργική χρήση του τό σημεῖο τοῦ Σταυ-ροῦ μπορεῖ νά δηλώνει, ἀνάλογα μέ τήν πε-ρίσταση, ἔκφραση πίστης, προσευχή, κα-θαγίαση ἤ εὐλογία.

Ἀπό πότε ὅμως καί πῶς ὁ Σταυρός κα-θιερώθηκε ὡς τό κυριότερο σύμβολο τῆςχριστιανικῆς θρησκείας; Μέχρι τόν 4ο αἰ.οἱ Χριστιανοί ἀπέφευγαν νά ἀπεικονίσουντό σταυρό, γιά νά μήν ἐκτίθενται σέἐμπαιγμούς καί σέ κινδύνους. Μή λησμο-νοῦμε ὅτι οἱ διωγμοί κατά τῶν Χριστιανῶνἦταν σέ ἔξαρση. Μέχρι τίς 28 Ὀκτωβρίουτοῦ 312 ὁπότε ἔγινε ἡ μάχη τῶν ΚόκκινωνΒράχων κοντά στή Μουλβία γέφυρα, λίγοἔξω ἀπό τή Ρώμη. Τότε συγκρούονται ἀπο-


φασιστικά ὁ στρατός τοῦ Μ. Κων/νου, ὁὁποῖος ἐπέστρεφε νικητής ἀπό τίς στρα-τιωτικές ἐπιχειρήσεις στή Δύση μέ τόστρατό τοῦ συνάρχοντά του Μαξεντίου. ὉΜαξέντιος ζητοῦσε τήν πρωτοκαθεδρία στίςπεριοχές πού εἶχε ἤδη κατακτήσει ὁ Μ.Κων/νος. Λίγο πρίν τή μάχη συνέβη τό ἑξῆςγεγονός, ὅπως τό ἀναφέρει ὁ ἱστορικόςΕὐσέβιος, ἐπίσημος βιογράφος τοῦ Μ.Κων/νου ἀλλά καί ὁ ἐκκλησιαστικός συγ-γραφέας Σωκράτης: «Ἀμφί μεσημβρινάςὥρας ἡλίου, ἤδη τῆς ἡμέρας ἀποκλινούσης,αὐτοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν ἔφη ἐν τῷ οὐρανῷὑπερκείμενον τοῦ ἡλίου σταυροῦ τρόπαι-ον, ἐκ φωτός συνιστάμενον, γραφήν τ’ ἐπ’αὐτῷ συνηφθῆναι λέγουσαν “ἐν τούτῳνίκα”». Ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος μάλισταπροσθέτει τό «γράμμασι ρωμαϊκοῖς δι’ἀστέρων ἴσων ἐντυπωθεῖσιν». Δηλαδή:Λίγο μετά τίς μεσημβρινές ὧρες εἶδε(σημ. ὁ Μ. Κων/νος) μέ τά μάτια του στόνοὐρανό πάνω ἀπό τόν ἥλιο ἕνα φωτεινό ση-μάδι νά σχηματίζει τό σχῆμα τοῦ σταυροῦκαί νά φέρει τήν ἐπιγραφή «μέ αὐτό ἐδῶθά νικήσεις». (In hoc signo vinces). Μετάἀπό αὐτό ὁ Μ. Κων/νος θεώρησε τό φω-τεινό σημεῖο ὡς ἐπιφάνεια (=φανέρωση)

τοῦ χριστιανικοῦ Θεοῦ καί διέταξε νά χα-ραχθεῖ πάνω στίς ἀσπίδες τῶν στρα-τιωτῶν του τό «μονόγραμμα» τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ μέ τό ἰῶτα ὀλίγο αὐξημένο πρόςτά πάνω . Ἀργότερα τό «μονόγραμμα»μετασχηματίστηκε σέ (=Χριστός). Ὁ Μέ-γας Κων/νος νίκησε τό Μαξέντιο στήΜουλβία γέφυρα καί εἰσῆλθε ἀπόλυτος νι-κητής καί μονοκράτορας στή Ρώμη, ὄχιἀκόμα ἐπίσημα ὡς Χριστιανός, εἰσῆλθεὅμως ὑπό τό ἔμβλημα τοῦ Σταυροῦ καίἀπέδωσε (ἔστω καί γιά λόγους πολιτικούς)τή νίκη του στό Σταυρό. Γιά πρώτη φοράλοιπόν τό ἔμβλημα τοῦ Σταυροῦ γίνεται«ἔμβλημα μάχης».

Ἀργότερα δέν περιορίστηκε στό νάἀποδίδει τή νίκη του καί τή σωτηρία τουστό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ ἀλλά καί τό δι-αιώνιζε μέ ἀναθηματικές πλάκες. Σέ ἄγαλ-μα πού ὑψώθηκε στό κέντρο τῆς αἰωνίουπόλεως ὁ Μέγας Κων/νος παριστάνεται νάκρατεῖ σταυροφόρο λόγχη, στή βάση δέ τοῦἀγάλματος ὑπῆρχε στά Λατινικά ἡ ἀκό-λουθη ἐπιγραφή: «Χάρη στό σωτήριοτοῦτο σῆμα ἀπελευθέρωσα τήν πόλη σαςἀπό τόν τύραννο».

Γιά πολλά χρόνια ἀφ’ ὅτου ξεκίνησε ἡχρήση τοῦ σταυροῦ ὡς συμβόλου ἀπό τούςΧριστιανούς δέν ἐμφανίζεται ὁ ἐσταυρω-μένος πάνω στό Σταυρό. Σκηνές ἀπό τήσταύρωση τοῦ Χριστοῦ στήν τέχνη δένἔχουμε πρίν ἀπό τόν 7ο αἰ. Αὐτό διότι ἀφ’ἑνός μέν οἱ Χριστιανοί μένουν πιστοί στή2η ἐντολή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης (οὐ ποι-ήσεις εἴδωλον…) καί ἀφ’ ἑτέρου διότι ὁ κε-νός σταυρός παρέπεμπε στήν ἀνάστασητοῦ Χριστοῦ καί ὄχι στό θάνατό του. Μετάὅμως τή Σύνοδο τῆς Νίκαιας τό 787 μέ τήνὁποία λήγει καί ἡ ταραγμένη περίοδος τῆς

Ἔμβλημα Μ. Κωνσταντίνου


Εἰκονομαχίας, ἀποφασίζεται νά ἐπιτραπεῖἡ εἰκονογράφηση τοῦ Χριστοῦ, τῆς Πανα-γίας καί τῶν Ἁγίων. Οἱ πρῶτες εἰκονο-γραφήσεις τοῦ Χριστοῦ τόν παριστάνουνμπροστά ἀπό τό Σταυρό, ὄχι πάνω σ’αὐτόν, ντυμένο, ζωντανό, γαλήνιο, θριαμ-βευτή ἔναντι τοῦ θανάτου. Στή διάρκειατοῦ Μεσαίωνα οἱ Ἐκκλησίες ἀποφάσισαννά δώσουν περισσότερη ἔμφαση στό μαρ-

τύριο τῆς σταύρωσης καί τοῦ θανάτου.Κέντρο τῆς Χριστιανικῆς λατρείας εἶναι

ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ. Δύο ἡμέρες τῆςἑβδομάδας εἶναι ἀφιερωμένες σ’ αὐτόν, ἡΤετάρτη καί ἡ Παρασκευή, γι’ αὐτό καίτότε νηστεύουμε. Ἀλλά καί στίς καθημε-ρινές ἀκολουθίες οἱ ὧρες ἕκτη καί ἐνάτηἔχουν σταυρικό περιεχόμενο: ἡ μία ἀνα-φέρεται στή Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ καί ἡἄλλη στόν διά Σταυροῦ θάνατό του.

Ὁ Σταυρός σημαίνει γιά ἐμᾶς τούςΧριστιανούς τή σωτηρία ὅσο ἁμαρτωλοί κιἄν εἴμαστε. Εἶναι τό κέντρο τῆς λειτουρ-γικῆς μας ζωῆς. Εἶναι ἀμέτρητες οἱ φορέςπού τόν σχηματίζουμε στή διάρκεια τῆς θεί-ας Λειτουργίας. Καί πρέπει νά προσέχου-με νά τόν σχηματίζουμε σωστά. Ὁ ἍγιοςΚοσμᾶς ὁ Αἰτωλός στήν Ε΄ διδαχή του μέτή χαρακτηριστική του γλώσσα δίνει συγ-κεκριμένες θεολογικές ὁδηγίες πῶς νάσχηματίζουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ.Καί ὁ Ἅγιος Σιλουανός τονίζει νά μή μέ-νουμε ἀπογοητευμένοι ἀπό τίς ἀρνητικέςκαταστάσεις μέσα μας καί γύρω μας για-τί ὁ Σταυρός μᾶς χαρίζει δύναμη καί ἐλπί-δα.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν Ὕψωσητοῦ Τιμίου Σταυροῦ στίς 14 Σεπτεμβρίου.Στίς 14 Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 335 εἶχανγίνει τά ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστά-σεως ὅπου ὁ Πατριάρχης Μακάριος εἶχεὑψώσει τόν Τίμιο Σταυρό μετά τήν εὕρε-σή του ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη.

Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ γιάὅλους μας τήν «οὐρανομήκη κλίμακα», τήσκάλα δηλαδή ἐκείνη πού μᾶς ὁδηγεῖ ἀπότή γῆ στόν οὐρανό καί μᾶς κάνει συγκα-τοίκους τῶν ἀγγέλων.

Παναγιώτη Σγουρόπουλου, Θεολόγου


Ἀνοίγει τό “Τριώδιο”, πατέρες καί ἀδελφοί. Τί σημαίνει αὐτό ἄραγε; Ξαφνικά ὁ χρό-νος σπάζει στά δύο. Μία ἡμέρα πρίν, τό Σάββατο, ὁ συνηθισμένος καιρός. Ἔρχον-ται, φεύγουν οἱ ἡμέρες, μικρές, μεγάλες γιορτές. Τώρα ὅμως ἀνοίγει ἡ καινούρ-

για περίοδος. Νέα ζωή, νέα προοπτική, προετοιμασία γιά τή μεγάλη νηστεία. Ἡ ἁγία μαςἘκκλησία μᾶς εἰσάγει στό “μεγάλο τῆς νηστείας πέλαγος” ὄχι ἀμέσως, ἀλλά σιγά-σιγά.Μᾶς παίρνει ἀπό τό χέρι σάν μικρά παιδάκια καί ποδηγετεῖ τό βῆμα μας μέχρι τήν πόρ-τα τοῦ ναοῦ.


Μᾶς ξεκινᾶ ἡ μητέρα Ἐκκλησία δεί-χνοντάς μας τή μετάνοια καί τήν προ-σευχή. Ἀλλά ποιά προσευχή; Ἀσφαλῶςἐκείνη τῆς μετανοίας. Διότι γνωρίζουν οἱθειότατοι ποιητές τῶν κανόνων ὅτι εἶναιἡ μόνη μορφή προσευχῆς, πού ἀκούει ὁΘεός.

«Μή προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς, ἀδελ-φοί». Μήν ξεκινᾶμε τήν αἴτησή μας πρόςτόν Ὕψιστο σάν τούς φαρισαίους. Δέν τήδέχεται αὐτή μας τήν παράκληση. Πηγά-ζει ἀπό καρδία ὑπερήφανη, ἄσπιλη βέβαια,ἀλλά καί ἀνέραστη. Ὡσάν ἐκείνη τοῦ φα-ρισαίου, πού διάβηκε τό κατώφλι τοῦΝαοῦ τῶν Ἰουδαίων, γιά νά ζητήσει δι-καίωση ἀπό τόν Κύριο στό ὄνομα τῆς ἀνα-μαρτησίας του. Διότι ὁ φαρισαῖος ἦτανπράγματι ἀναμάρτητος. Τηροῦσε ὅλες τίςἐντολές. Ἀσφαλῶς δέν εἶχε πτώσεις σαρ-κικές, σύνηθες γνώρισμα τῶν ἀνθρώπωντοῦ κόσμου, ἀλλά καί τό ἕνα δέκατο ἀπότόν ἄνηθο καί τό δυόσμο, πού ἀγόραζεἀπό τόν ἀγρότη, τό πρόσφερε στούςφτωχούς. Τύπος θρησκευτικός κλασσικός.Ἀτσαλάκωτος ψυχικά καί σωματικά. Μάἡ προσευχή του ἀπορρίπτεται! Τί ἀνα-τροπή κι αὐτή. Μά ποιό κακό ἔκανε; Δένεἶπε ἄραγε τήν ἀλήθεια στό Θεό;Ἀσφαλῶς καί τήν εἶπε. Τούτη ὅμως ἦτανκαί ἡ πτώση του. Μέ τίς δῆθεν ἀρετές τουἔδειξε ὅτι δέν ἔχει ἀνάγκη τό Θεό.Ἐκεῖνες ἀπό μόνες τους θά τόν εἰσάγουνστόν παράδεισο. Ὅμως γελάστηκε οἰκτρά.

Στόν ἴδιο χῶρο, γονατιστός, στεκότανκαί ὁ συμπαθής μας τελώνης. Δέν τολ-μοῦσε τά μάτια του νά σηκώσει ψηλά.Μόνο τά χέρια ὕψωνε. Τί μποροῦσε νά ζη-τήσει; Μόνο ἔλεος. Γιατί ἦταν καταδικα-σμένος στή συνείδησή του, μά καί στή συ-νείδηση τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, ὁπωσδή-

ποτε ὅμως καί τοῦ Θεοῦ. Μόνο χάρη, ἕναδῶρο, τήν ἄφατη συγχώρηση ζητοῦσε.Πολλά τά παραπτώματά του: ἅρπαζε, λή-στευε τό ἔθνος του, νύχτα - μέρα γινόμε-νος ὄργανο τῶν κατακτητῶν τοῦ τόπουτου. Ἰδιοτελής, κακός, ἄσπλαχνος. Ἔφυ-γε ὅμως δικαιωμένος. Γιατί, ἀδελφοί;Ἐπειδή εἶχε συναίσθηση τῶν ἁμαρτιῶντου. Ναί, αὐτό πράγματι τό εἶχε καί αὐτόπρόσφερε στόν ἐλεήμονα Κύριο. Ἐκεῖνονπού πολλές φορές τίς ἁμαρτίες τῶνἀνθρώπων τίς πῆρε πάνω του καί τίς συγ-χώρησε. Τήν πόρνη γυναίκα, τόν ληστή, τόνἄσωτο, τόν ἀρνητή μαθητή καί φίλο. Μέτό τρόπο, πού Ἐκεῖνος μόνο γνωρίζει, συγ-χώρησε καί τόν ἁμαρτωλό τελώνη. Ἔτσιαὐτός, ἔφυγε δικαιωμένος ἀπό τό Ναό.

«Ταπεινωθῶμεν τελωνικῶς διά νηστεί-ας κράζοντες». Μέ τή νηστεία, ἀδελφοί ἄςταπεινωθοῦμε. Διότι ἡ νηστεία ταπεινώ-νει, δουλαγωγεῖ τή σάρκα, ὑποπιάζει τήφύση καί τά ἔνστικτα, ὥστε νά λαμ-πρυνθεῖ ἡ ψυχή, νά καθαριστεῖ ἡ εἰκόνατοῦ Θεοῦ μέσα μας. «Μήν τολμήσεις νάμιλήσεις γιά τό Θεό, ἐάν δέν τηρεῖς τίς νη-στεῖες τῆς Ἐκκλησίας», παραγγέλλει ἡ γε-ρόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη στίς μέ-ρες μας. Γνωρίζουν οἱ πατέρες καί μητέ-ρες μας ὅτι, ἄν ἡ πίστη δέν μᾶς κοστίζειτίποτα προσωπικό, δέν ἔχει κανένα ἀντί-κρυσμα. Πόσο δύσκολο γιά τόν ἄνθρωποτῆς ἐποχῆς μας, πού θέλει νά πετυχαίνειτά πάντα χωρίς κόπο. Νά μιλᾶ γιά κοι-νωνικές καί οἰκονομικές λύσεις μή σκο-πεύοντας νά θυσιάσει οὔτε τό παραμικρόἀπό τόν ἑαυτό του.

«Ἱλάσθητι ἡμῖν ὁ Θεός τοῖς ἁμαρτω-λοῖς». Σπλαχνίσου, λυπήσου μας, Θεέ,ἐμᾶς τούς ἁμαρτωλούς.

Καλή μετάνοια ἀδελφοί!

«... Εἰ μή ἐν Προσευχῇ καί Νηστείᾳ»


Δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει Σαρακοστή χω-ρίς νηστεία. Ὅμως φαίνεται ὅτι πολλοίἄνθρωποι σήμερα ἤ δέν παίρνουν τή νη-

στεία στά σοβαρά ἤ, ἄν τήν παίρνουν, παρε-ξηγοῦν τόν πραγματικό πνευματικό σκοπό της.Γιά μερικούς νηστεία σημαίνει ἕνα συμβολι-κό «σταμάτημα» σέ κάτι· γιά μερικούςἄλλους νηστεία εἶναι μία προσεκτική τήρησητῶν νηστευτικῶν κανόνων. Ἀλλά καί στίς δύοπεριπτώσεις σπάνια ἡ νηστεία συνδέεται μέτήν ὅλη προσπάθεια τῆς Μεγάλης Σαρα-κοστῆς. Ἐδῶ θά πρέπει πρῶτα πρῶτα νά προ-σπαθήσουμε νά καταλάβουμε τή διδασκαλίατῆς Ἐκκλησίας γιά τή νηστεία καί ὕστερα νάρωτήσουμε τόν ἑαυτό μας: Πῶς μποροῦμεἐμεῖς νά ἐφαρμόσουμε αὐτή τή διδασκαλία στή

ζωή μας; […]Τί εἶναι, λοιπόν, νηστεία γιά μᾶς τούς χρι-

στιανούς; Εἶναι ἡ εἴσοδός μας καί ἡ συμμε-τοχή μας σέ κείνη τήν ἐμπειρία τοῦ Χριστοῦμέ τήν ὁποία μᾶς ἐλευθερώνει ἀπό τήν ὁλο-κληρωτική ἐξάρτηση ἀπό τήν τροφή, τήν ὕληκαί τόν κόσμο. Μέ κανένα τρόπο ἡ δική μαςἐλευθερία δέν εἶναι πλήρης. Μέ τό νά ζοῦμεἀκόμα στό μεταπτωτικό κόσμο, στόν κόσμοτοῦ παλιοῦ Ἀδάμ, μέ τό νά εἴμαστε μέρος του,ἐξακολουθοῦμε νά ἐξαρτώμαστε ἀπό τήντροφή. Ἀλλά ὅπως ἀκριβῶς ὁ θάνατός μας -ἀπό τόν ὁποῖο εἶναι ἀνάγκη ὁπωσδήποτε νάπεράσουμε - ἔγινε χάρη στό θάνατο τοῦ Χρι-στοῦ μία διάβαση πρός τή ζωή, ἔτσι καί ἡ τρο-φή πού τρῶμε καί ἡ ζωή πού μᾶς δίνει μπο-

Alexander SchmemannΜεγάλη Σαρακοστή - Πορεία πρός τό Πάσχα

μτφρ. Ἑλένη Γκανούρη, ἔκδ. Ἀκρίτας, Ἀθήνα 1999.

ρεῖ νά γίνει ζωή «ἐν τῷ Θεῷ» καί γιά τό Θεό.Ἕνα μέρος τῆς τροφῆς μας, ἔχει ἤδη γίνει«τροφή ἀθανασίας» - τό Σῶμα καί τό Αἷματοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά ἀκόμα καί ὁ«ἐπιούσιος ἄρτος» πού παίρνουμε ἀπό τό Θεόμπορεῖ νά εἶναι σ' αὐτή τή ζωή μας καί σ'αὐτόν τόν κόσμο, ἐκεῖνο πού μᾶς δίνει δύνα-μη, νά εἶναι ἡ ἐπικοινωνία μας μέ τό Θεόμᾶλλον παρά ἐκεῖνο πού μᾶς χωρίζει ἀπ'Αὐτόν. Παρ' ὅλα αὐτά ὅμως μόνο ἡ νηστείαεἶναι ἐκείνη πού μπορεῖ νά πραγματοποιήσειμία τέτοια μεταστροφή, μπορεῖ νά μᾶς δώσειτήν ὑπαρξιακή βεβαίωση ὅτι ἡ ἐξάρτησή μαςἀπό τήν τροφή καί τήν ὕλη δέν εἶναι ὁλοκλη-ρωτική καί τέλεια· ὅτι ἑνωμένη μέ τήν προ-σευχή, τή χάρη καί τή λατρεία μπορεῖ νά γί-νει πνευματική.

Ὅλα αὐτά σημαίνουν, ἄν τό νιώσουμε βα-θιά, ὅτι ἡ νηστεία εἶναι τό μόνο μέσο μέ τόὁποῖο ὁ ἄνθρωπος ἐπανορθώνει τήν ἀληθινήπνευματική του φύση. Δέν εἶναι μία θεωρητι-κή ἀλλά μία ἀληθινά πρακτική πρόκληση γιάτόν «πατέρα τοῦ ψεύδους» πού καταφέρνεινά μᾶς πείσει ὅτι ἐξαρτιόμαστε μόνο ἀπό τόψωμί καί νά οἰκοδομήσει ὅλη τήν ἀνθρώπινη

γνώση, τήν ἐπιστήμη καί ὅλη τήν ὕπαρξη πάνωσ' αὐτό τό ψέμα. Ἡ νηστεία εἶναι ἕνα ξεσκέ-πασμα αὐτῆς τῆς ἀπάτης καί ταυτόχρονα μίαἀπόδειξη ὅτι ὑπάρχει αὐτό τό ψέμα. Ἔχει ὕψι-στη σημασία τό ὅτι ὁ Χριστός, ἐνῶ νήστευε συ-νάντησε τό Σατανᾶ καί τό ὅτι ἀργότερα εἶπεὅτι ὁ Σατανᾶς δέν ἀντιμετωπίζεται «εἰ μή ἐννηστείᾳ καί προσευχῇ». […]

Γιά τό λόγο αὐτό ἐκεῖνο πού πρῶτα ἀπ'ὅλα χρειαζόμαστε εἶναι μία πνευματική προ-ετοιμασία γιά τήν προσπάθεια τῆς νηστείας.

Καί αὐτή εἶναι νά ζητήσωμε ἀπό τό Θεόβοήθεια καί ἐπίσης νά κάνουμε τή νηστεία μαςθεοκεντρική. Νά νηστεύουμε ἐν ὀνόματι τοῦΘεοῦ. Πρέπει νά ξανανιώσουμε ὅτι τό σῶμαμας εἶναι ναός τῆς Παρουσίας του. Εἶναι ἀνάγ-κη νά ξαναβροῦμε ἕνα θρησκευτικό σεβασμόγιά τό σῶμα, τήν τροφή, γιά τό σωστό ρυθμότῆς ζωῆς. Ὅλα αὐτά πρέπει νά γίνουν πρίνἀρχίσει ἡ νηστεία, ὥστε ὅταν ἀρχίσουμε νά νη-στεύουμε νά εἴμαστε ἐφοδιασμένοι μέ πνευ-ματικό ὁπλισμό, μέ τό δρᾶμα καί τό πνεῦματῆς μάχης καί τῆς νίκης.

Κατόπιν ἔρχεται ἡ ἴδια ἡ νηστεία. Σύμφωναμέ ὅσα εἴπαμε παραπάνω ἡ νηστεία μπορεῖ νάπραγματοποιηθεῖ σέ δύο ἐπίπεδα: πρῶτα σάν

ἀσκητική νηστεία καί δεύτερον σάν γενι-κή νηστεία. Ἡ ἀσκητική νηστεία

περιλαμβάνει μία δραστικήμείωση τῆς τροφῆς ἔτσι

ὥστε ἡ συνεχής κατά-σταση πείνας νά

μπορεῖ νά βιωθεῖσάν ὑπενθύμισητοῦ Θεοῦ καίσάν διαρκήςπροσπάθειασυγκέντρω-σης τοῦ νοῦμας στό Θεό.Ὅποιος τό

ἔχει δοκιμάσειαὐτό - ἔστω


καί γιά λίγο - ξέρει ὅτι ἡ ἀσκητική νηστείαἀντί νά μᾶς ἀδυνατίζει, μᾶς ξαλαφρώνει, μᾶςεὐκολύνει στήν αὐτοσυγκέντρωση, μᾶς κάνεινηφάλιους, χαρούμενους καί καθαρούς. Αὐτόςπού νηστεύει ἔτσι, παίρνει τήν τροφή σάν ἀλη-θινό δῶρο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι συνέχεια στραμ-μένος πρός τόν ἐσωτερικό κόσμο ὁ ὁποῖος,ἀνεξήγητα, γίνεται ἕνα εἶδος τροφῆς. Δέν χρει-άζεται νά ποῦμε ἐδῶ γιά τήν ἀκριβῆ ποσό-τητα τῆς τροφῆς πού πρέπει νά τρώει κανείςκατά τήν ἀσκητική νηστεία, οὔτε γιά τό ρυθ-μό καί τήν ποιότητα τῆς τροφῆς· ὅλα αὐτάἐξαρτιῶνται ἀπό τίς ἀτομικές μας δυνατό-τητες καί τίς ἐξωτερικές συνθῆκες τῆς ζωῆςμας. Ἀλλά ἡ βάση εἶναι ξεκάθαρη: εἶναι μίακατάσταση ἑνός μισοπεινασμένου ἀνθρώπουτοῦ ὁποίου ἡ «ἀρνητική» φύση συνέχεια με-ταμορφώνεται ἀπό τήν προσευχή, τή μνήμη,τήν προσοχή καί τήν αὐτοσυγκέντρωση σέ«θετική» δύναμη.

Ὅσο γιά τήν γενική νηστεία εἶναι ἀνάγκηαὐτή νά περιορίζεται σέ διάρκεια καί νά συν-δυάζεται μέ τή Θεία Εὐχαριστία. Μέ τίς πα-ροῦσες συνθῆκες ζωῆς ἡ καλύτερη μορφήαὐτῆς τῆς νηστείας εἶναι ἡ μέρα πρίν ἀπό τήβραδυνή Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμέ-νων. Εἴτε νηστεύουμε αὐτή τή μέρα ἀπό νω-ρίς τό πρωί εἴτε ἀργότερα, τό βασικό σημεῖοεἶναι νά ζοῦμε ὅλη τή μέρα σάν μία μέραπροσδοκίας, ἐλπίδας, μία μέρα πείνας γιά τόνἴδιο τό Θεό. Δηλαδή νά αὐτοσυγκεντρωθοῦμεκαί νά σκεφτοῦμε αὐτό πού πρόκειται νάἔρθει, τό δῶρο πού θά πάρουμε καί πού γιάχάρη του ἀπαρνούμαστε ὅλα τ' ἄλλα δῶρα.

Ὕστερα ἀπ' ὅσα εἴπαμε, πρέπει πάντα νάθυμόμαστε ὅτι ὅσο περιορισμένη καί ἄνεἶναι ἡ νηστεία μας - ἐφ' ὅσον εἶναι ἀληθινήνηστεία - θά μᾶς ὁδηγήσει στόν πειρασμό,στήν ἀδυναμία, στήν ἀμφιβολία καί στόν ἐρε-θισμό. Μ' ἄλλα λόγια δηλαδή θά εἶναι μίαπραγματική μάχη καί πιθανόν ν' ἀποτύχου-με πολλές φορές. Ἀλλά ἄν ἀνακαλύψουμε ὅτιἡ χριστιανική ζωή εἶναι μάχη καί προσπάθεια,

τότε βρήκαμε τό βασικό στοιχεῖο τῆς νηστεί-ας. Μία πίστη πού δέν ἔχει ξεπεράσει τίςἀμφιβολίες καί τόν πειρασμό σπάνια μπορεῖνά θεωρηθεῖ ἀληθινή πίστη. Δυστυχῶς, δένὑπάρχει καμιά πρόοδος στή χριστιανική ζωήχωρίς τήν πικρή ἐμπειρία τῆς ἀποτυχίας.Πάρα πολλοί ἄνθρωποι ἀρχίζουν νά νη-στεύουν μέ ἐνθουσιασμό καί σταματοῦνμετά τήν πρώτη ἀποτυχία. Θά μποροῦσα νάπῶ ὅτι ἀκριβῶς σ' αὐτή τήν πρώτη ἀποτυχίαἔρχεται ἡ πραγματική δοκιμή. Ἄν μετά τήνἀποτυχία καί τήν συνθηκολόγηση μέ τίς ὀρέ-ξεις μας καί τά πάθη μας ξαναγυρίσουμε ὅλαἀπ' τήν ἀρχή καί δέν ὑποχωρήσουμε ὅσες φο-ρές κι ἄν ἀποτύχουμε, ἀργά ἤ γρήγορα ἡ νη-στεία μας θά φέρει τούς πνευματικούς καρ-πούς της. Ἀνάμεσα στήν ἁγιότητα καί τόνἀπογοητευτικό κυνισμό βρίσκεται ἡ μεγάληκαί θεϊκή ἀρετή τῆς ὑπομονῆς - ὑπομονήπρῶτα ἀπ' ὅλα γιά τόν ἑαυτό μας. Δέν ὑπάρ-χει σύντομος δρόμος γιά τήν ἁγιότητα· γιάκάθε σκαλοπάτι πρέπει νά πληρώσουμε ὁλό-κληρο τό ἀντίτιμο. Ἔτσι, τό καλύτερο καίἀσφαλέστερο εἶναι ν' ἀρχίσουμε μέ τό ἐλά-χιστο - ἀκριβῶς λίγο πάνω ἀπό τίς φυσικέςμας δυνατότητες - καί ν' αὐξήσουμε τίς προ-σπάθειές μας λίγο λίγο, παρά νά ἐπιχειρή-σουμε πηδήματα σέ μεγάλα ὕψη στήν ἀρχήκαί νά σπάσουμε μερικά κόκκαλα πέφτονταςστή γῆ!

Σάν συμπέρασμα: ἀπό μία συμβατικήκαί τυπική νηστεία - δηλαδή νηστεία ἀπόὑποχρέωση καί συνήθεια - πρέπει νά γυρί-σουμε στήν πραγματική νηστεία. Ἄς εἶναι πε-ριορισμένη καί ταπεινή ἀλλά νά εἶναι συνε-χής καί ἀποφασιστική. Ἄς ἀντιμετωπίσουμεἔντιμα τίς πνευματικές καί φυσικές μας δυ-νατότητες καί ἄς ἐνεργήσουμε ἀνάλογα· ἄςθυμόμαστε πάντως ὅτι δέν μποροῦμε νά νη-στέψουμε χωρίς νά προκαλέσουμε αὐτές τίςδυνατότητες, χωρίς νά ἐνεργοποιήσουμε στήζωή μας τά θεϊκά λόγια «τά ἀδύνατα παρ'ἀνθρώποις δυνατά ἐστι παρά τῷ Θεῷ».

Τὶς πέντε πρῶτες ἑβδομάδες τῆς Μεγά-λης Τεσσαρακοστῆς τὶς διατρέχει ἡξακουστὴ καὶ περίτεχνη ἀκολουθία

τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Παναγίας.Ὅσα ἑρμηνευτικὰ σχόλια κι ἄν γραφοῦν

γιὰ αὐτὸ τὸ θεσπέσιο ἐγκώμιο τῆς Θεοτόκουθὰ εἶναι ἀνεπαρκὴ διότι τὸ θεολογικὸ ὕψος τῶνΧαιρετισμῶν εἶναι λίαν δυσανάβατον (ἄν ὄχιἐντελῶς ἄβατον). Αὐτὸ τὸ κομψοτέχνημα τοῦλόγου μὲ τὴν διαλογικὴ πλοκή του, τὴν λυρι-κότητά του, τὶς ἐκφραστικὲς ἀλληγορικὲςπαρομοιώσεις καὶ τὶς συμβολικὲς εἰκόνες,ἐνθουσιάζει καὶ κατανύσσει τὴν ψυχὴ τοῦ χρι-στιανοῦ ποὺ ψάχνει μιά βάρκα -ὁλκάδα- σω-τηρίας γιὰ νὰ σωθεῖ μέσα στὸ πέλαγος τοῦβίου.

Ὁ συνθέτης τοῦ ὕμνου, πίσω ἀπὸ τὴν ἀνω-νυμία του, προφυλάσσει τὸ κύρος τῆς ὑπερ-βατικότητας τῶν νοημάτων καὶ ἀνάγει τὸ ἔργοτου σὲ ἔργο ὅλης τῆς Ἐκλησίας καὶ ὄχι ἑνὸς


ἰδιώτη. Οἱ Χαιρετισμοὶ ἀφηγοῦνται στοὺς πι-στοὺς μία παγκόσμια ὑπόθεση, τὴν Σάρκωσητοῦ Λόγου καὶ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.Ὅλη ἡ δημιουργία εἶναι ἀποδέκτης αὐτῆς τῆςεὐεργεσίας τοῦ Χριστοῦ τὴν ὁποία μᾶς προ-σέφερε μέσῳ τῆς Πλατυτέρας τῶν οὐρανῶν,Παναγίας Θεοτόκου. Ἑπομένως ὅλοι ὀφεί-λουμε νὰ Τῆς ἀνταποδώσουμε τὴν ἀναγνώ-ριση καὶ τὴν εὐχαριστία. Οἱ πάντες εὐχό-μαστε νὰ χαίρεται αὐτὴ ποὺ ἀπὸ μέσα τηςἔλαμψε ἡ χαρά.

Γιὰ νὰ κατανοήσουμε ἐν μέρει τὸ θεο-λογικὸ βάθος τῶν Χαιρετισμῶν, ἄς ἐνσκύ-ψουμε στὸ κρυμμένο νόημα δύο στίχων:

α) Χαῖρε λουτὴρ ἐκπλύνων συνείδησιν.

Ὁ στίχος αὐτὸς παρομοιάζει τὴν Θεοτὸκομὲ τὸν λουτήρα μέσα στὸν ὁποῖο πλένονταιοἱ ἀκάθαρτες συνειδήσεις μας. Ὁ λουτήραςἦταν ἕνα εὐρύχωρο ἀγγεῖο μέσα στὸ ὁποῖολούονταν οἱ ἄνθρωποι.

Ὁ ποιητὴς ἐμπνεύστηκε προφανῶς αὐτὴτὴν ἀλληγορικὴ εἰκόνα ἀπὸ δύο χωρία τῆςΚαινῆς Διαθήκης. Τὸ ἕνα, στὸ ὁποῖο γίνεταιλόγος γιὰ τὸ πλύσιμο -τὸ λούσιμο- βρίσκε-ται στὴν Ἀποκάλυψη: «Χάρις ὑμῖν… ἀπὸἸησοῦ Χριστοῦ… τῷ ἀγαπῶντι ἡμᾶς καὶλούσαντι ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἐντῷ αἵματι αὐτοῦ.» - «Ἡ χάρις (τοῦ Θεοῦ)νὰ εἶναι μαζί σας... ἀπὸ τὸν ἸησοῦΧριστὸ... ποὺ μᾶς ἀγαπᾶ καὶ μᾶς ἔλουσεἀπὸ τὶς ἁμαρτίες μας μὲ τὸ αἷμα του»(Ἀποκ. α, 5). Τὸ δεύτερο χωρίο, ὅπου γίνε-ται λόγος συγκεκριμένος γιὰ τὴν κάθαρσητῆς συνείδησης, βρίσκεται στὴν πρὸς Ἑβραί-ους ἐπιστολὴ: «… τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ...καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ἡμῶν ἀπὸ νεκρῶνἔργων...» - «τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ... θὰ κα-θαρίσει τὴ συνείδησή σας ἀπὸ τὰνεκρὰ ἔργα...» (Ἑβρ. θ, 14).

Βάσει αὐτῶν τῶν δύοἁγιογραφικῶν χωρίων εἶναι

Μαρτινιανοῦ, μοναχοῦ


αὐταπόδεικτο ὅτι αὐτὸ τὸ λουτρὸ τῆς συνεί-δησης, ποὺ πραγματοποιεῖται μὲ τὸ αἷμα τοῦΧριστοῦ, τελεῖται μὲσα σὲ ἕναν λουτήρα. Ὁφωτισμένος ποιητὴς συμπεραίνει πὼς ὁ λου-τήρας αὐτὸς, εἶναι ἡ Παναγία διὸτι μὲσα ἀπὸτὰ σπλάχνα της ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἔλαβε σάρ-κα καὶ ὀστᾶ. Μέσα ἀπὸ τὴν κοιλιὰ Της χα-ρίστηκε στὸν κόσμο τὸ καθαρτικὸ τῆς συ-νείδησής μας, τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

β) Χαῖρε κρατὴρ κιρνῶν ἀγαλλίασιν.

Αὐτὸς ὁ στίχος, ἔχει ὡς ἔρεισμα τὸ χωρίοἀπὸ τὸ βιβλίο τῶν Παροιμιῶν τοῦ Σο-λομῶντος: «Ἡ σοφία… ἐκέρασεν εἰς κρατήρατὸν ἑαυτῆς οἶνον...συγκαλοῦσα... ἔλθετε καὶπίετε οἶνον, ὅν ἐκέρασα ὑμῖν.» - «Ἡ σοφίαἀνάμειξε μέσα σὲ κρατήρα τὸν οἶνο της...προσκαλώντας... ἐλᾶτε καὶ πιεῖτε οἶνο τὸνὁποῖο ἀνέμειξα (ἑτοίμασα) γιὰ σᾶς» (Πα-ροιμ. θ, 2). Ὁ κρατήρας ἦταν ἕνα ἐπιτραπέ-ζιο εὐρύχωρο κοῖλο σκεῦος τὸ ὁποῖο χρησι-μοποιοῦσαν, κατὰ τὰ συμπόσια κυρίως,ἀποκλειστικὰ γιὰ νὰ ἀναμειγνύουν μέσα σὲ

αὐτὸν τὸ κρασὶ -τὸν οἶνον- μὲ τὸ νερὸ,διὸτι οἱ ἀρχαῖοι δὲν ἔπιναν ποτὲ

ἄκρατον οἶνον, δηλαδὴ ἀνέρω-το κρασί.

Ὁ ποιητής ἑρμηνεύοντας τὸν παραπάνωστίχο τοῦ Σολομώντα ἐπιδιώκει νὰ μᾶς πεῖ:Ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστὸς, ἕνωσε μέσασὲ ἕναν κρατήρα, δηλαδὴ στὴν μήτρα τῆς Πα-ναγίας, τὸν οἶνο καὶ τὸ ὕδωρ, τὴν Θεϊκὴ καὶτὴν ἀνθρώπινη φύση Του. Τὴν ἕνωσε βέβαιαἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρί-στως, ὅπως ἀποφάνθηκε στὸν Ὅρο τῆς Πί-στεως ἡ Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τῆς Νίκαιας.Μέσα ἀπὸ αὐτὸν τὸν κρατήρα κερνάει ὁΧριστὸς τοὺς πιστοὺς τὴν ἀγαλλίαση, τὸΣῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του, τὴν ἀληθινὴ ἀγαλ-λίαση. Αὐτὸς ὁ κρατήρας, μέσα ἀπὸ τὸν ὁποῖοἀντλοῦμε τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἡ Πα-ναγία.

Διαπιστώνουμε λοιπὸν σὲ αὐτοὺς τοὺς στί-χους ὅτι πίσω ἀπὸ τὸ προφανὲς βρίσκεται ἕναβαθύτερο καὶ οὐσιῶδες νόημα. Ἐξυμνώνταςτὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ὁ ποιητὴς συγκε-καλυμμένα, σὰν ὑπόκρουση σὲ μουσικὸ τρα-γούδι, μᾶς παραπέμπει στὸ πρόσωπο τοῦἸησοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸν συνεχῶς μᾶς ἐπιση-μαίνει, ἔμμεσα βέβαια ἀλλὰ ξεκάθαρα. Δὲνθεοποιεῖ τὴν Παρθένο ἀλλὰ δοξολογεῖ καὶ λα-τρεύει τὸν ἐκ Παρθένου Θεὸ.

Ὅσο ἐρευνᾶ κανείς αὐτὸ τὸ κεφαλαιῶδεςκαὶ πολυθρύλητο θαῦμα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Θε-οτόκο, τόσο ἐξυγιαίνει καὶ φωτίζεται ὁ νοῦςκαὶ βγαίνει ἀπὸ τὸν βυθό τῆς ἄγνοιας. Ἀπο-βαίνει ἡ ἀνύμφευτη Νύμφη ἡ θύρα ποὺ μᾶςεἰσάγει στὸ φοβερὸ μυστήριο τῆς σάρκωσηςτοῦ Λόγου καὶ μᾶς καθιστᾶ φωτισμένους μύ-στες τῆς Ἁγίας Τριάδας ποὺ ἀπολαμβάνου-με τὴν ζωὴ τῆς μυστικῆς εὐωχίας.

λουτήρας

κρατήρας


«Θαβώρ καί Ἐρμών ἐν τῷ ὀνόματί σου ἀγαλλιάσονται»

Παραθέτουμε ἐδῶ ἀντί προοιμίου τό δοξαστικό τοῦ ὑμνωδοῦ Λέοντος Βύζαντος:

«Παρέλαβεν ὁ Χριστός τόν Πέτρον καί Ἰάκωβον καί Ἰωάννην εἰς ὄρος ὑψηλόνκατ� ἰδίαν καί μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν καί ἔλαμψε τό πρόσωπον αὐτοῦὡς ὁ ἥλιος, τά δέ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένοντο λευκά ὡς τό φῶς. Καί ὤφθησαν Μωυσῆςκαί Ἠλίας μετ’ αὐτοῦ συλλαλοῦντες καί νεφέλη φωτεινή ἐπεσκίασεν αὐτούςκαί ἰδού φωνή ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα οὗτος ἐστίν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐνᾧ ηὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε».

Τῆς Καλλιόπης Σαλμᾶ, Θρησκειολόγου


Τό δοξαστικό αὐτό τῶν αἴνων εἰς τήνΜεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος ἀκολουθεῖ πι-στά τούς συνοπτικούς, Ματθ. ιζ΄, 1-9,Μάρκ. θ΄, 2-9, Λουκ. θ΄, 28-36. Περιεχόμενοκαί τῶν τριῶν αὐτῶν εὐαγγελικῶν περι-κοπῶν ἀποτελεῖ τό Γεγονός τῆς Μετα-μορφώσεως εἰς τό ὁποῖο μετέχουν τρεῖςΜαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰάκω-βος καί ὁ Ἰωάννης.

Τό σημαῖνον ἐδῶ εἶναι τό λευκό, ἐκτυ-φλωτικό φῶς ἀπό τό ὁποῖο αὐγάζεται ὁΧριστός καί κάνει τό πρόσωπο Αὐτοῦ νάγίνεται «ἕτερον», νά λάμπη «ὡς ὁ ἥλιος»καί τά ἱμάτια Αὐτοῦ νά μεταλλάζουν, νάγίνωνται «ἐξαστράπτοντα» καί «στίλβον-τα», «λευκά ὡς τό φῶς», «λευκά λίαν ὡςἡ χιών», ἔτσι ὅπως «κανένας βαφέας εἰςτήν γῆ δέν θά μποροῦσε νά λευκάνη».

Εἰς τήν ἔνταση αὐτή τῶν ἐκφράσεων γί-νεται καταφανής ἡ προσπάθεια τῶν εὐαγ-γελιστῶν νά ἀποδοθῆ ὅσο γίνεται πιό πι-στά ἡ ἐμπειρία τῶν Μαθητῶν μπροστά σέμία θεωρία ὑπερφυσική, νά περιγραφῆἐκεῖνο τό ὑπέρτατο Φῶς, μπρός στή θέατοῦ ὁποίου οἱ Μαθητές ἔμειναν «ἔκφοβοι»καί «ἔρριψαν ἑαυτούς ἐν τῷ ἐδάφει τῆς γῆς\ μή φέροντες ὁρᾶν \ τήν ἀθέατο μορφήτοῦ Κυρίου».

Τό παράδοξο τῆς θέας αὐτῆς δέν πε-ριορίζεται εἰς τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Εἰςτήν Μεταμόρφωση, ὡς Γεγονός, συμμετέ-χει καί συνεργεῖ ὅλη ἡ Τριάς. Τήν ὥρα πούἀκτινοβολεῖ ὁ Χριστός τό φῶς τῆς θεότη-τός Του, ἀκούγεται ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ Πα-τρός νά προσμαρτυρῆ τή φανέρωση τοῦΥἱοῦ. Ἀλλά μαζί μέ τή Φωνή «καί φῶς ἀχώ-ρητο ἐξεφάνη»1. Ἦταν ἡ νεφέλη τοῦ Πνεύ-ματος πού συνεμαρτύρη.

Εἰς τήν θαβώριo αὐτή δόξα θεός καί κτί-ση σύν-παρίστανται. «ἄγγελοι διηκόνουν

φόβῳ καί τρόμῳ \ οὐρανοί ἔφριξαν, γῆἐτρόμαξε \ ὁρῶντες ἐπί γῆς τῆς δόξης τόνΚύριο». Καί οἱ προφῆτες Ἠλίας καίΜωυσῆς ἔρχονται ἀπό τόν ἄνω καί κάτωκόσμο νά σύν-δοξάσουν. Εἶναι μία σύνα-ξη συμπαντική γιά τήν δόξα τοῦ Υἱοῦ τοῦἀνθρώπου.

«Δεῦτε… ἀΰλως στῶμεν \ καί ἐπο-πτεύσωμεν νοί θεότητα ἄϋλον \ Πατρός καίΠνεύματος \ ἐν Υἱῷ μονογενεῖ \ ἀπα-στράπτουσαν», προσκαλεῖ τούς πιστούς νάμεθέξουν εἰς τό μυστήριο τῆς Μεταμορ-φώσεως ὁ Β΄ κανόνας τῆς ἑορτῆς.

Ἡ ἀποκάλυψη τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦἐγένετο εἰς τό Θαβώρ, λίγον καιρό πρίν ἀπότό σταυρικό Του Πάθος ὡς παρακαταθή-κη εἰς τούς Μαθητές Του.

Κατά τούς θεολόγους «ὁ Χριστός δένἔπαθε τή Μεταμόρφωση. Ἐνήργησε τή Με-ταμόρφωση. Δέν προσέλαβε κάτι πού δένεἶχε, οὔτε μεταβλήθηκε σέ κάτι πού δένἦταν. Ἔμεινε ἀναλλοίωτος»2, καταθέτει ὁἸωάννης Δαμασκηνός.

Ὁ Χριστός ἐνήργησε τή Μεταμόρφωσηγιά νά Τόν δοῦν οἱ Μαθητές Του, ὅπωςπραγματικά ἦταν, Θεός ἐν δόξῃ καί ἄνθρω-πος ἐν δόξῃ, φανερώνοντας ἔτσι τό μυ-στήριο τῆς διττῆς Του φύσεως.

Ὁ Χριστός ἐνήργησε τή Μεταμόρφωσηγιά νά δοῦν οἱ ἄξιοι Μαθητές Του τό ἄκτι-στο Φῶς τοῦ Λόγου, νά γίνουν μέτοχοι τῆςθεότητός Του καί νά θεωθοῦν.

«Μυστήριο δείκνυσι Χριστός μαθηταῖςτοῖς ἐν Θαβώρ» ψάλουν τά ἀπόστιχα τοῦἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς.

Οἱ Μαθητές, ὅταν εἶδαν τά θαυμάσιααὐτά μετεμορφώθησαν. «Ὑπέστησαν τήθεία ἀλλοιωτική ἔκσταση», ἀναγγέλλειτό στιχηρό τοῦ Ἑσπερινοῦ. Οἱ ὀφθαλμοίτους μεταστοιχειώθησαν, ἔπαθαν μέ τή δύ-


ναμη τοῦ Πνεύματος τήν μυστική ἀλλοίωσηκαί εἶδαν «φῶς ἀναλλοίωτον, φωτός Πα-τρός ἀγεννήτου», ὅπως θεολογεῖ τό ἐξα-ποστειλάριο τῆς ἑορτῆς. Ἄνοιξε ὁ νοῦς τουςκαί εἶδαν τόν Χριστό μέ τό ἄκτιστο Φῶςτῆς θεότητός Του, ἀθέατο πρίν στά ἀνθρώ-πινα μάτια τους. Εἶδαν καί τήν ἀνθρωπό-τητά Του, ὅπως ποτέ πρίν, εἰς τό ἀρχέγο-νο κάλλος της. Καί ἐθεώθησαν.

Τό «ἀπερινόητο» αὐτό μυστήριο εἶναι τόἀποκορύφωμα τῆς Διδασκαλίας τοῦ Χρι-στοῦ πρός τούς Μαθητές Του. Καί θά ἀπο-τελέση θεμέλιο τῆς θεολογίας τῶν Πατέρωντῆς Ἐκκλησίας καί κύριο στοιχεῖο τῆς μυ-στικῆς ἐμπειρίας καί θεολογίας τοῦ Φωτός.

Τό «Φῶς τό ἀναλ-λοίωτον», τό ὁποῖονεἶδαν οἱ μαθητές εἰς τόΘαβώρ ἦταν τό Φῶςτοῦ Παραδείσου, ἐντόςτοῦ ὁποίου ὁ Πρωτό-πλαστος ἄνθρωπος θε-ωροῦσε τόν Θεό· μέτήν πτώση ὅμως τοῦἈδάμ χάνει τή θέααὐτή τοῦ Φωτός.

Ἡ ἔλευσις τοῦ ΘεοῦΛόγου διά τῆς σαρκώ-σεως φέρνει πάλι εἰςτήν κτίση τό Φῶς τόἌκτιστο τοῦ Θεοῦ. Μέτό μυστήριο τοῦ Βα-πτίσματος ἁπαλλάσ-σει τόν ἄνθρωπο ἀπότό προπατορικό ἁμάρ-τημα καί τόν φωτίζει.Καί μέ τό μυστήριοτῆς Μεταμορφώσεωςτοῦ παρέχει τή θέωση.Ἀξιώνει δηλαδή τούςκαθαρούς τῇ καρδίᾳ

νά θεωροῦν ἤδη ἀπό τήν ἐπί γῆς ζωή τους,ὅπως οἱ Μαθητές Του οἱ ἐν Θαβώρ, τοῦτοτό Ἄκτιστο Φῶς, τούτη τή Δόξα τή θεία.

«Γιά τοῦτο ἄστραψε ἐπάνω εἰς τό ὄροςὁ Σωτήρ, γιά νά μᾶς διδάξη τί εἶναι τόδῶρο τῆς θεώσεως, ὅτι εἶναι δηλαδή τοῦτοτό Φῶς, καί, ἀφοῦ γνωρίσαμε καί πιστεύ-σαμε, νά ἐπεξεργασθῆ, καί μέσα σ’ ἐμᾶςτό παράξενο τοῦτο μυστήριο μυστικῶς καίἀπορρήτως»3 ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος Πα-λαμᾶς. Εἶναι ὁ ἡσυχαστής Πατέρας τῆςἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ἐθεμελίωσε θεολογι-κά τή μυστική ἐμπειρία τοῦ Φωτός. Ἐρεύ-νησε πρός τοῦτο ὅλον τόν πλοῦτο τῆς μυ-


στικῆς καί ἀσκητικῆς γραμματείας, ἐκκι-νώντας ἀπό τούς «Πύρινους Μοναχούς» τῆςἐρήμου, ἀπό τῶν ὁποίων τά ἀσκητήρια ἀνυ-ψώνοντο στῆλες φωτός, διασχίζοντας τή με-γάλη ἐποχή τῶν Καππαδόκων Πατέρων –τῶν ὁποίων τήν ζωοποιό θεολογία ἔφερεπάλι εἰς τό προσκήνιο – ἕως τόν Συμεώντόν Νέο Θεολόγο τῆς ἡσυχαστικῆς ἐμπει-ρίας τοῦ Φωτός. Καί ἔδειξε ὅτι ἤδη ἀπότούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες «οἱὁρατές ἐκδηλώσεις τῆς Χάριτος φανερώ-νονται κυρίως ὡς θεωρία τοῦ Ἀκτίστου Φω-τός»4.

Οἱ Πατέρες τῆς ἐκκλησίας ἐκκινώνταςἀπό τήν προσωπική τους ἐμπειρία κατα-θέτουν ὅτι τό φῶς τῆς θεότητος δέν εἶναιμόνο θέα ἐξωτερική, ἀλλά καί ἔνδοθενἔλλαμψη· εἶναι πηγή ἀγαλλίασης. Χρει-άζεται ὅμως νά προηγηθῆ ἡ προσευχή, ἡσιωπή, ὁ ἡσυχασμός.

Τήν προσωπική του ἐμπειρία γιά τήν μέ-θεξη τῆς θέας τοῦ Θεοῦ ὁμολογεῖ ὁ ἍγιοςἸωάννης Δαμασκηνός μέ τά ἀκόλουθα λό-για: «Μητέρα τῆς προσευχῆς εἶναι ἡ ἡσυ-χία, προσευχή δέ εἶναι ἡ ἐμφάνιση τῆς θεί-ας δόξης. Διότι ὅταν κλείσουμε τίς αἰσθή-σεις μέσα μας καί συναντήσωμε τόν Θεόκαί ἐλευθερωμένοι ἀπό τήν περιφορά τοῦκόσμου ἔλθωμε μέσα εἰς τόν ἑαυτό μας,τότε θά ἰδοῦμε μέσα μᾶς καθαρά τή βα-σιλεία τοῦ Θεοῦ»5.

«Ἄρρητη ἐνέργεια» ὀνομάζει ὁ Ἰωάν-νης τῆς Κλίμακος τήν ἐμφάνιση τῆς θείαςΔόξης καί «ἁρπαγή πρός Κύριον»! Καί ὁἅγιος Εἰρηναῖος Λουγνούνου, ἀπό τούςπρώτους Πατέρες πού συνέδεσαν τή θέατοῦ Θεοῦ μέ τό Φῶς ἐξαγγέλλει: «Τό κάλ-λος τῆς θέας τῆς Μεταμορφώσεως πηγήἀφθαρσίας ἐστί»6.

Ἡ θέα αὐτή εἶναι «καρπός ἱερῆς ἡσυχίαςπού γεννᾶται\εἰς τήν καρδία πού ἔγινεἀσχημάτιστη καί ἀνειδεή\μέ τή στέρησηὅλων τῶν νοημάτων\ἀληθινῆς προσευχῆςἀτελείωτο τέλος» θεολογεῖ ὁ ἅγιος Γρη-γόριος Παλαμᾶς εἰς τόν «Ὕμνο τοῦ Φω-τός»7.

«Ἡ φανέρωση τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ,δέν κατήργησε τήν ἀνθρωπότητά Του.Ἀντίθετα τήν ἐδόξασε», τονίζει ὁ ἅγιος Γρη-γόριος. Σύμφωνα μέ τό ἱερό αὐτό πρότυ-πο ὁ ἄνθρωπος θεώνεται μέ τήν ψυχή καίτό σῶμα. Εἶναι αὐτό δῶρο Θεοῦ εἰς τούςἄξιους ἐκείνους μαθητές πού ἔχουν ἐπιτύχειμέ τή χάρη τοῦ Πνεύματος τόν καθαρμότῶν αἰσθήσεων καί τόν φωτισμό τοῦ νοῦ.

Γι’ αὐτό τό τελετουργικό τῆς ἑορτῆς κα-λεῖ τόν πιστό νά ἀποστασιοποιηθῆ ἀπόκάθε αἴσθηση καί νόηση, ὥστε μέ τά μά-τια τῆς καθαρᾶς καρδίας καί τοῦ φωτι-σμένου νοῦ, νά δῆ «τό Μέγα θέαμα τῆς τοῦΚυρίου Μεταμορφώσεως» καί νά θεωθῆ.

Σημειώσεις: 1. Ἰω. Δαμασκηνός, Ὁμιλία εἰς τήν Μεταμόρφωσι.2. Ἰω. Δαμασκηνός - Ὁμιλία εἰς τήν Μεταμόρφωσι.3. Γρηγόριος Παλαμᾶς ἀντιρρητικός Ε6,21.4. V Losky, Ἡ θέα τοῦ Θεοῦ, σ. 59.5. Ἰω. Δαμασκηνός, Ὁμιλία εἰς τήν Μεταμόρφωσι.6. V Losky, Ἡ θέα τοῦ Θεοῦ, σ. 1107. Γρηγόριος Παλαμᾶς ἀντιρρητικός Δ΄ 22,57.

Ἰωάννας Σάντα, Φιλολόγου

«Ἡ μνήμη ὅπου καί νά τήν ἀγγίξεις πονεῖ»

Γ. Σεφέρης, Μνήμη, Α΄(καί ἡ θάλασσα οὐκ ἔστιν ἔτι)

M έ μιά ἠχηρή φωνή ἀλληλεγ-γύης πολίτες ἀπό ὅλο σχεδόντόν κόσμο διατρανώνουν τή

συμπαράστασή τους πρός τους κατοίκουςκαί τούς ἐθελοντές τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαί-ου στόν ἀγώνα τους γιά τήν περίθαλψη τῶνπροσφύγων καί μεταναστῶν, πού κατά χι-λιάδες συρρέουν στό ἑλληνικό ἀρχιπέλαγος.Ἡ φωνή αὐτή μέσα ἀπό τήν ἱστοσελίδαΑVAAZ εἶναι ἀφιερωμένη στήν προώθησητῆς ὑποψηφιότητας τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαί-ου γιά τό Νόμπελ Εἰρήνης καί ζητᾶ ἀπό τήΣουηδική Ἐπιτροπή «νά τιμήσει καί νά ἐπι-βραβεύσει ὅσους ἄνοιξαν τήν ἀγκαλιάτους στούς πρόσφυγες καί ἔστειλαν μήνυ-μα ἀνθρωπιᾶς καί ἀλληλεγγύης πού ἄγγι-ξε ὅλο τόν κόσμο».

«Ἀλλά τό Μέγα Βραβεῖο», σχολιάζει ὁ Π.Μπουκάλας στήν Καθημερινή τῆς Κυ-ριακῆς (17/1/16), «ἔχει ἤδη δοθεῖ στούς νη-σιῶτες. Εἶναι ἕνα ταπεινό κλειδί κάποιουσπιτιοῦ στή σμπαραλιασμένη Συρία. Τόπρόσφερε σάν ἐκφραστικότατο εὐχαριστῶὁ ἰδιοκτήτης τοῦ σπιτιοῦ, πρόσφυγας στήΛέσβο, στούς ἀνθρώπους τῆς φιλόξενης«Ἀγκαλιᾶς», τῆς μή κυβερνητικῆς ὀργά-νωσης πού τιμήθηκε μέ τό βραβεῖο ἀνθρω-

πιᾶς Raoul Wallenberg Prize τοῦ Συμβου-λίου τῆς Εὐρώπης. Τήν καρδιά του τούςἔδωσε».

Τήν καρδιά του τούς ἔδωσε, αὐτή πούἄφησε πίσω στή ρημαγμένη του πατρίδα,ὅπως ἕναν αἰὠνα πρίν οἱ Ἕλληνες τῆςἸωνίας, πού τώρα ὑπέργηροι, παπποῦδεςκαί γιαγιάδες, ἀναμοχλεύουν τά δικά τουςπάθη, τή δική τους προσφυγιά καί σπεύ-δουν πρῶτοι αὐτοί νά συντρέξουν καί νάπεριθάλψουν, νά προστατέψουν καί νάἀγκαλιάσουν μέ τήν ἀγάπη τοῦ ξεριζωμέ-νου τά κατατρεγμένα καί φοβισμένα προ-σφυγόπουλα πού στέλνει ἡ ἀέναα ταραγ-μένη ἀπό τίς ὀδύνες τῶν ἀνθρώπων, θά-λασσα τῆς Ἀνατολῆς στίς ἀμμουδιές τῆςἀνθρωπιᾶς καί τῆς καλοσύνης τους.

Ἄλλωστε οὔτε αὐτοί λησμόνησαν ποτέτήν εὐλογημένη γῆ τῶν προγόνων τους, «τάβάσανά μας ποτέ δέν θά φύγουνε ἀπό μέσαμας», μαρτυροῦν (Ἡ Ἔξοδος, τόμ. Α΄, σελ.195), καί ἡ καρδιά τους σκιρτᾶ ἀπό τή νο-σταλγία ὅταν ἀντικρύζουν τά παράλιατῆς Ἰωνίας, σπαράζει ὅταν ζωντανεύειμπροστά τους ἡ φρίκη τῆς καταστροφῆς,τοῦ ξεριζωμοῦ, τῆς γενοκτονίας καί τοῦἀφανισμοῦ, τῆς τραγωδίας τοῦ Μικρασια-τικοῦ Ἑλληνισμοῦ.

«Ἡ Σμύρνη ὡλοκαυτώθη. Ὁ Ἑλληνισμόςτης ἐσφάγη. Αἱ γυναῖκες της, αἱ παρθένοι,ἐγένοντο θύματα αἱματηρᾶς ἀσελγείας. ὉΜητροπολίτης Χρυσόστομος ἐκρεουργήθηἀγρίως. Ἴσως τήν στιγμήν αὐτήν δέν ὑπάρ-



χει πλέον τίποτε καθ’ ὅλην τήν Μικρασια-τικήν παραλίαν πού νά ἐνθυμίζη Ἑλλάδακαί Ἑλληνισμόν. Τό ὄνειρον ἔσβυσε», δια-βάζουμε στήν ἐφημερίδα Ἐλεύθερο Βῆμαστίς 12 Σεπτεμβρίου τοῦ 1922.

Ὡστόσο σέ μιά πράξη κορυφαίου ἐθνι-κοῦ καί θρησκευτικοῦ συμβολισμοῦ, ἐνε-νήντα τέσσερα χρόνια μετά, στίς 6 Ἰανουα-ρίου τοῦ 2016 ὁ Ἀρχιμανδρίτης τοῦ Οἰκου-μενικοῦ Πατριαρχείου Κύριλλος τέλεσεγιά πρώτη φορά μετά τή Μικρασιατική Κα-ταστροφή τόν ἁγιασμό τῶν ὑδάτων στήΣμύρνη. Τά λόγια του πρός τούς κολυμ-βητές συγκλονίζουν: «Μήν κοιτάξετε μόνονά πιάσετε τό Σταυρό. Σκαλίστε τό βυθό,ἐκεῖ πού βρίσκονται τά κόκαλα τῶν προ-γόνων μας, γιά νά καταλάβουν τί γίνεταιἐδῶ σήμερα!».

Τά κόκαλα τῶν ἀδικοχαμένων Ἑλλήνων,πού κυνηγημένοι ἀπό τούς Τσέτες τοῦ Κε-μάλ, ἔγιναν βορά στίς ἁρπακτικές διαθέσειςτοῦ τουρκικοῦ ὄχλου καί στήν κυνικάἀνάλγητη καί ἀπάνθρωπη στάση τῶν ξένωνδυνάμεων, Γάλλων, Ἀμερικανῶν καί Βρε-τανῶν.

Ὁ Ἀμερικανός πρόξενος στή Σμύρνη Τ.Ηorton, ἕνας γνήσιος φιλέλληνας καί χρι-στιανός, πού ὁμολογοῦσε: «ἐκεῖνες τίς μέ-ρες ντρεπόμουν πού ἀνῆκα στό ἀνθρώπι-νο γένος», ἀναφέρει χαρακτηριστικά: «Ἡπυρπόλησις τῆς Σμύρνης καί ἡ σφαγή καί

κακοποίησις τοῦ πληθυσμοῦ κατέστη δυ-νατή κατά τό σωτήριον ἔτος τοῦ 1922 ἐκτῶν ἀνταγωνισμῶν καί τῶν ἀντιτιθέμενωνἐμπορικῶν συμφερόντων μερικῶν χριστια-νικῶν δυνάμεων καί τῆς παρασχεθείσης ὑπότινων ἐξ αὐτῶν ἠθικῆς καί ὑλικῆς βοηθεί-ας εἰς τούς Τούρκους. Οἱ Τοῦρκοι διέπρα-ξαν τάς φοβεράς των πράξεις ἐν τῇ πε-ποιθήσει ὅτι δέν θά εὕρισκον ἀντίδρασιν ἤἐπίκρισιν ἀπό μέρους τῶν Ἡνωμένων Πο-λιτειῶν». (Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους,τόμ. ΙΕ, σελ. 244).

Καταλυτικές εἶναι οἱ συγκρίσεις γιά τήμοίρα τοῦ ἀνθρώπου στό γίγνεσθαι τῆςἱστορικῆς του πορείας. Τό «δίκαιο» τοῦἰσχυροῦ, ἡ ἀμετροέπεια καί ἡ ἀπληστία τουσυνθλίβουν καί καταρρακώνουν διαχρονι-κά τίς ζωές τῶν ἀνθρώπων, καταστρέφουνκαί σβήνουν ἀπό τό χάρτη κράτη, ἐθνότη-τες, λαούς καί φυλές.

Οἱ Μεγάλες Δυνάμεις παροῦσες ξανά στόΑἰγαῖο, τά γεωστρατηγικά παιχνίδια ἀντα-γωνισμοῦ καί ἐπικυριαρχίας στήν εὐρύτε-ρη περιοχή σπέρνουν ἀνάλγητα τή βία καίτό αἷμα. Ἡ ἐγκατάσταση καί οἱ περιπολίεςτοῦ ΝΑΤΟ στό Ἀνατολικό Αἰγαῖο μέ πρό-σχημα τίς προσφυγικές ροές ἐγκλωβίζουνπασίδηλα καί τήν Ἑλλάδα σέ νέες γεωπο-λιτικές δοκιμασίες, πού θέτουν ἐν ἀμφιβόλῳτήν ἐθνική μας ἀσφάλεια καί κυριαρχία καίκαθιστοῦν ἐπισφαλή τήν ἐθνική μας ὑπό-σταση.

«Κάποιες ἱστορίες δέν θά ἔπρεπε νά τίς ζοῦν παιδιά»

(Ἀπό τήν ἀνθρωπιστική ἐκστρατεία τῆς UNICEF γιά τά πέντε χρόνια

ἐμφύλιου πολέμου στή Συρία)

Η αὐξανόμενη πολεμική ἔντασηστό χῶρο τῆς Μέσης Ἀνατολῆςἐπιδεινώνει τό σκηνικό ρευ-

στότητας καί ἀστάθειας στήν εὐρύτερη πε-

ριοχή καί καθιστᾶ ἀπρόβλεπτα ἐπικίνδυνεςτίς ἐξελίξεις σ’ ὅτι ἀφορᾶ τήν παγκόσμιαἀσφάλεια καί εἰρήνη, καθώς έμπλέκονταιδυναμικά στίς ἀντιπαραθέσεις οἱ μεγάλοιπαγκόσμιοι διεκδικητές (Η.Π.Α, Ρωσία,Γαλλία καί Βρετανία) ἀλλά καί τό σύνολοτῶν ὅμορων χωρῶν, μέ τό θηριώδη φανα-τισμό τῶν τζιχαντιστῶν νά ἀπειλεῖ μέἀνάφλεξη τήν παγκόσμια κοινότητα.

Τά ἀντικρουόμενα συμφέροντα τῶνἰσχυρῶν, ἀποβλέποντας στήν ἀναδιαμόρ-φωση τῆς περιοχῆς ἔχουν ὡς ὀδυνηρόἀπότοκο τόν ἀλληλοσπαραγμό καί τό θά-νατο, τήν ὑλική καί ἠθική ἐξαθλίωση, τή με-τανάστευση ἤ τήν προσφυγιά.

Ἡ ἀνθρωπιστική κρίση μαστίζει κυρίωςτή Συρία, ἡ ὁποία μετά ἀπό πέντε χρόνιαἐμφύλιου πολέμου ἀποτελεῖ μία χώραφάντασμα, πού καρκινοβατεῖ ἀνάμεσαστόν ὁλοκληρωτικό ἀφανισμό καί στόν ἐθνι-κό διαμελισμό της, καθώς οἱ ἐξελίξεις στόπεδίο τῆς μάχης ἐπικαθορίζουν τίς πολιτι-κές διεργασίες.

Χαρακτηριστική εἶναι ἡ περίπτωση τῆςΜαντάγια, μιᾶς μικρῆς ὀρεινῆς πόλης,πρώην δημοφιλές τουριστικό θέρετρο, μέτούς ἐγκλωβισμένους ἀπό τίς καθεστωτι-κές δυνάμεις καί τά ναρκοπέδια κατοίκουςτης νά δίνουν μάχη ἐπιβίωσης ἀπό τίςἀρρώστιες, τήν ἀσιτία καί τό ψύχος.

Στή Μαντάγια οἱ ἀποστεωμένες φι-γοῦρες τῶν παιδιῶν, πού συγκλονίζουν τήνπαγκόσμια κοινή γνώμη, ἀποτελοῦν ὅπλομεταξύ τῶν ἀντιμαχόμενων πλευρῶν, σ’ἕναν πόλεμο πού διεξάγεται ὄχι μόνο μέπραγματικά πυρά στό πεδίο τῆς μάχηςἀλλά καί μέ ὅρους τηλεοπτικῆς προπα-γάνδας.

Καί ἡ ὀδύσσεια κάποιων ἄλλων παιδιῶν,ὅσων κατάφεραν νά ξεφύγουν ἀπό τήσφαγή ἤ τήν πείνα στήν πατρίδα τους γί-νεται ἀντικείμενο ἀνίερης ἐκμετάλλευσης

στίς ἀτέρμονες ροές τῶν προσφύγων πρόςτά εὐρωπαϊκά ἐδάφη.

Σύμφωνα μέ τήν ὀργάνωση Missing Chil-dren Europe τό 50% τῶν παιδιῶν πού φθά-νουν ἀσυνόδευτα στά κέντρα ὑποδοχῆςπροσφύγων ἐξαφανίζονται τίς πρῶτες δύομέρες ἀπό τήν ἄφιξή τους καί δέν ἐντοπί-ζονται ποτέ. Σέ πραγματικούς ἀριθμούςτούς τελευταίους δεκαοχτώ ἕως εἴκοσι τέσ-σερις μῆνες χάθηκαν 10.000 προσφυγό-πουλα στίς χῶρες τῆς «πολιτισμένης»Εὐρώπης. Τά μισά ἀπό τά παιδιά χάθηκανστήν Ἰταλία, ἐνῶ ἐκτιμᾶται πώς τό 27%ἀπό τούς ἕνα ἑκατομμύριο πρόσφυγεςπού ἔφτασαν στήν Εὐρώπη τό 2015 εἶναιπαιδιά, τά περισσότερα ἔπεσαν θύματαἀπαγωγῶν, σεξουαλικῆς ἐκμετάλλευσης,ἐμπορίου ὀργάνων, καταναγκαστικῆς ἐργα-σίας ἀπό ἐγκληματικές ὀργανώσεις πού δένγνωρίζουν σύνορα. Σέ ὅλο τόν πλανήτη δύοἑκατομμύρια παιδιά εἶναι πρόσφυγες καίὀκτώ ἑκατομμύρια ἔχουν ἀνάγκη ἀνθρω-πιστικῆς βοήθειας.

Τό μήνυμα ἀπό τή διεθνή ἐκστρατεία τῆςUNICEF γιά τίς ξενιτεμένες, ἀπροστάτευ-τες παιδικές ψυχές «Κάποιες ἱστορίες δένθά ἔπρεπε νά τίς ζοῦν παιδιά» φτάνει ἄρα-γε νά ταρακουνήσει τίς ἐφησυχασμένες συ-νειδήσεις μας, ὥστε νά ἀντικρύσουμε στάἱκετευτικά καί τρομαγμένα μάτια τῶνπαιδιῶν τό μέλλον μιᾶς ἀνθρωπότητας πούπαλεύει νά ὁδηγήσει τά βήματά της μακριάἀπό τόν ἀμοραλισμό καί τήν ἀνηθικότητα;Εἶναι ἱκανό ἕνα τέτοιο μήνυμα νά διεισ-δύσει στίς ψυχές μας καί νά κάνουμε πρά-ξη ζωῆς τήν ἀνυπόκριτη ἀγάπη καί προ-σφορά, ἀτενίζοντας ἐν τέλει στά μάτια τῶνπαιδιῶν τήν ἴδια τή ζωή, ὅπως τήν ἀντί-κρυσαν οἱ γιαγιάδες τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαί-ου στά ἀποκαρδιωμένα προσφυγόπουλατῆς Συρίας;



Γιά ὅλες τίς ἐποχές ὁ Χριστός ὑπῆρξε«σημεῖον ἀντιλεγόμενον» κατά τήνπροφητική ρήση τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ

θεοδόχου. Οἱ ἄνθρωποι συχνά ἀδυνατοῦν νάΤόν καταλάβουν, εὔκολα ἀπιστοῦν, μά πε-ρισσότερο ἀρνοῦνται νά Τόν ὑπακούσουν.Ἡ ἱστορία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μαςἔχει πολλά τέτοια παραδείγματα ἀνυπακοῆς,ἀποστασίας, καί ἀνταρσίας. Ἡ Παλαιά Δια-θήκη π.χ. ἔχει τά Σόδομα καί τά Γόμορρα,σημεῖο κατάπτωσης τῆς πνευματικῆς ζωῆς σέσάρκα. Ἄρα τί πιό ἀναμενόμενο ἀπό τόν θά-νατο: «καί Κύριος ἔβρεξεν ἐπί Σόδομα καίΓόμορρα θεῖον, καί πῦρ παρά Κυρίου ἐξοὐρανοῦ καί κατέστρεψε τάς πόλεις ταύταςκαί πᾶσαν τήν περίχωρον καί πάντας τούςκατοικοῦντας ἐν ταῖς πόλεσι καί τά ἀνα-τέλλοντα ἐκ τῆς γῆς» (Γέν. 19, 24-25).

Ἡ Καινή Διαθήκη ἔχει τούς Ρωμαίους πούμιμοῦνται μέ ἀκρίβεια τό προαναφερθέν πα-ράδειγμα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Διό καίπαρέδωκεν αὐτούς ὁ Θεός ἐν ταῖς ἐπιθυμί-αις τῶν καρδιῶν αὐτῶν εἰς ἀκαθαρσίαν τοῦἀτιμάζεσθαι τά σώματα αὐτῶν ἐν αὐτοῖς,οἵτινες μετήλλαξαν τήν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦἐν τῷ ψεύδει, καί ἐσεβάσθησαν καί ἐλά-τρευσαν τῇ κτίσει παρά τόν κτίσαντα, ὅςἐστιν εὐλογητός εἰς τούς αἰώνας· ἀμήν.Διά τοῦτο παρέδωκεν αὐτούς ὁ Θεός εἰςπάθη ἀτιμίας. αἵ τε γάρ θήλειαι αὐτῶν με-τήλλαξαν τήν φυσικήν χρῆσιν εἰς τήν παράφύσιν, ὁμοίως δέ καί οἱ ἄρσενες ἀφέντες τήνφυσικήν χρῆσιν τῆς θηλείας ἐξεκαύθησαν ἐντῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους, ἄρσενες ἐν

ἄρσεσι τήν ἀσχημοσύνην κατεργαζόμενοι καίτήν ἀντιμισθίαν ἥν ἔδει τῆς πλάνης αὐτῶν ἐνἑαυτοῖς ἀπολαμβάνοντες» (Ρωμ. 1.24-27).

Ὑπάρχουν πολλοί ἀνάμεσά μας πού ἰσχυ-ρίζονται θετικά γιά τήν πρόοδο πού φέρνειστίς σχέσεις τῶν ὁμοφύλων ζευγαριῶν τόσύμφωνο συμβίωσης. Ἄλλοι καυχῶνται ὅτιδημιουργεῖ μία κοινωνία πού προχωρᾶπρός τήν εὐρωπαϊκή ὁλοκλήρωση καί δημο-κρατική καταξίωση τῶν μελῶν της. Τήν ἰσό-τητα, τήν ἀπαλλαγή ἀπό ρατσισμούς, τήνἐξάλειψη τῆς ἀπομόνωσης, τήν πολυπολιτι-σμική ταυτότητα εἶναι τά σημαντικά βήμα-τα ἐπιτυχιῶν πού φέρνει τό σύμφωνο στήνζωή τῆς Ἑλλάδας σήμερα, διατρανώνουν.

Ἄς ἀναρωτηθοῦμε: τί σημαίνει πρόοδοςγιά μία κοινωνία πού πάει κόντρα στήν ἴδιατήν φύση τῆς ζωῆς; Τί σημαίνει ἐξέλιξη γιάμία κοινωνία πού νομιμοποιεῖ τήν κατάργησηκαί ἀπαξίωση τοῦ πιό θεμελιώδους κύττα-ρού της, τῆς οἰκογενείας; Τί σημαίνει «ἀργή-σαμε νά τό ψηφίσουμε», ζητώντας μάλιστακαί συγγνώμη, βλέπε κατάντια, γιά αὐτό πούδέν ἔρχεται ἀπό τό μέλλον ἀλλά πού ἔρχε-ται ἀπό τά πιό σκοτεινά γεγονότα τῆςἀνθρώπινης ἱστορίας; Ζητᾶμε μάλιστα ἀπότήν Ἐκκλησία νά συγκατανεύσει στίς ἄλο-γες καί παράνομες γιά Θεό καί ἀνθρώπουςνομιμοποιήσεις τῆς ἀνωμαλίας καί τῆς δια-στροφῆς τῆς ἴδιας τῆς δημιουργίας τοῦΘεοῦ: «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον,κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καίθῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γέν. 1, 27).

Ὅσοι ἔχουν πάρει θέση ὑπέρ τοῦ ἀφύσι-

Κωνσταντίνου Γ. Τσιλιμπώκου, Θεολόγου


κου καί στρεβλοῦ στίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπωνἐπικαλοῦνται καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Μίαἀγάπη πού γίνεται κουρελόχαρτο ἀναλόγωςτῶν ἐπιδιώξεων τῶν ἐμπνευστῶν της. Θυμίζουντόν διάβολο πού ἐκλιπαρεῖ δῆθεν γιά τό ἔλε-ος τοῦ Θεοῦ ἀλλά ταυτόχρονα ἐκφράζει μέ τόνπιό σατανικό, ἐγωιστικό τρόπο τήν πλήρη ἀπο-στροφή του στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ζητᾶνεἐλευθερία, μά ἐννοοῦν σκλαβιά. Ἀπαιτοῦνἐλεύθερο σεξουαλικό προσανατολισμό, μάσκέπτονται ἀκολασία καί ἀνωμαλία. Μιλᾶνεγιά σύμφωνο συμβίωσης μά ὑποδηλώνουν τήνκαταδίκη τοῦ Γάμου ὡς μυστηρίου Θεοῦ, καίτῆς οἰκογενείας ὡς φυσικῆς συνέπειας αὐτοῦ.Μετατρέπουν τούς ὅρους καί τίς ἔννοιες σέ λέ-ξεις χωρίς σημασία, χωρίς λογική, χωρίς φόβοΘεοῦ, ἀρνούμενοι νά δοῦν τίς ἐπιπτώσεις, τίςσυνέπειες τῶν φθαρτῶν πράξεών τους. «Ὅτανἡ προσωπική δυστυχία ἀπό ἀνομία γίνεταιἀπαιτητικό δικαίωμα, στή συνέχεια ἐξελίσσε-ται σέ πανίσχυρο lobby, ἔπειτα σέ παγκόσμιαμόδα καί καταλήγει σέ διεθνῆ νομιμοποίηση καίθεσμοθέτηση, τότε ἡ πραγματική ἀπειλή δένεἶναι τό ψέμα τῆς λεγόμενης «ὁμοφοβίας»,ἀλλά τό παραλήρημα τῆς ἄκριτης ὁμομανίας»,ὅπως πολύ εὔστοχα γράφει ὁ Μητροπολίτης Νι-κόλαος Χατζηνικολάου. Πόσο ἀλήθεια ἐπι-στρέψαμε στήν ἐποχή τοῦ μεταπτωτικοῦ καίἀποστατοῦντος Ἀδάμ, πού ἀρνήθηκε τήν ἐνο-χή, ἀπέρριψε τήν μετάνοια, μετέστρεψε τίς σχέ-σεις του μέ τόν Θεό, μέ τό ἕτερο φύλο, μέ τόπεριβάλλον, σέ σχέσεις αὐτοκαταστροφῆς,αὐτοτιμωρίας;

Ἡ ἐποχή μας χαρακτηρίζεται ἀπό τήνἔλλειψη λογικῆς, ἀπόρριψη τοῦ θείου φωτισμοῦ,ἄρνηση ἀσκήσεως ἁγιοπνευματικῆς ζωῆς. Οἱναοί μας στεροῦνται τῆς καθολικῆς συμμετοχῆςτῶν πιστῶν στίς λατρευτικές συνάξεις. Ἀλλάκαί αὐτοί πού ἔρχονται μήπως ἔχουν γνώση καίλόγο γιά τήν παρουσία τους; Λέγεται ὅτι στίςἔσχατες ἡμέρες, καί μήπως ἔσχατες ἡμέρες δένεἶναι πάντοτε, οἱ ναοί θά εἶναι γεμᾶτοι ἀλλά,ἀπό χαλαρούς, ἀπό μαλθακούς στήν πίστη,στήν προσευχή στήν συμμετοχή στήν μυστη-

ριακή ζωή. Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γιάτούς ἀνθρώπους χωρίς κατά Θεόν ζωή, δυ-στυχῶς παραμένει πάντα προφητικός καί ἐπί-καιρος: «πεπληρωμένους πάση ἀδικία, πορνεία,πονηρία, πλεονεξία, κακία, μεστούς φθόνου, φό-νου, ἔριδος, δόλου, κακοηθείας, ψιθυριστάς, κα-ταλάλους, θεοστυγεῖς, ὑβριστάς, ὑπερηφά-νους, ἀλαζόνας, ἐφευρέτας κακῶν, γονεῦσινἀπειθεῖς, ἀσυνέτους, ἀσυνθέτους, ἀστόργους,ἀσπόνδους, ἀνελεήμονας· οἵτινες τό δικαίωματοῦ Θεοῦ ἐπιγνόντες, ὅτι οἱ τά τοιαῦτα πράσ-σοντες ἄξιοι θανάτου εἰσίν, οὐ μόνον αὐτάποιοῦσιν, ἀλλά καί συνευδοκοῦσι τοῖς πράσ-σουσι» (Ρωμ. 1, 29-32).

Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γίνεται αὐστηρή, σκλη-ρή ἄν χρειαστεῖ, ὄχι γιά νά ἐξουθενώσει ἀλλάγιά νά καθαρίσει σάν τόν χειρουργό ἀπό τήνπαραφθορά τῆς ἁμαρτίας, τόν πεσμένο καί πα-ρασυρμένο ἄνθρωπο. Δέν καταδικάζεται ὁ ὁμο-φυλόφιλος ἄνθρωπος, ἀλλά ἀπορρίπτεται ἡἁμαρτία. Ὄχι ὁ ἁμαρτωλός, ἀλλά ὅ,τι τόν ὁδη-γεῖ μαθηματικά στόν θάνατο. Γιατί εἶναι μέ-γιστη ἁμαρτία ἡ διάπραξή της μέ τό ἴδιο τόσῶμα: «πᾶν ἁμάρτημα ὅ ἐάν ποιήσῃ ἄνθρω-πος ἐκτός τοῦ σώματος ἐστιν, ὁ δέ πορνεύωνεἰς τό ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. ἤ οὐκ οἴδατε ὅτιτό σῶμα ὑμῶν ναός τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύ-ματος ἐστίν, οὗ ἔχετε ἀπό Θεοῦ, καί οὐκ ἐστέἑαυτῶν; ἠγοράσθητε γάρ τιμῆς· δοξάσατε δήτόν Θεόν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καί ἐν τῷ πνεύ-ματι ὑμῶν, ἅτινα ἐστί τοῦ Θεοῦ» (Α΄ Κορ. 6,17-20).

Ὁ Θεός εἶναι ἡ ἀγάπη καί μακροθυμεῖ ἀνα-μένοντας καρτερικά, τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρ-τωλοῦ, τήν ἀλλαγή νοῦ καί στάσης, τήν ἐπι-στροφή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ στό σπίτι τοῦ πατέ-ρα του. Ὁ Χριστός ἦρθε γιά νά βρεῖ καί νά σώ-σει τό ἀπολωλός πρόβατο. Δέν κατακρίνει τήνμοιχαλίδα γυναίκα μήν ἐπιτρέποντας καίστούς ὑποψηφίους λιθοβολιστές της νά τῆς κά-νουν κακό. Στήν ἴδια χαρακτηριστικά θά τῆςπεῖ:

«ὀὐδέ ἐγώ σέ κατακρίνω· πορεύου καί ἀπότοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε» (Ἰω. 8,11).


Στίς μέρες μας, ἕνα ἐρώτημα πού εὔλογαἔχει ἀπασχολήσει ἕνα μεγάλο ποσοστόἀνθρώπων, εἶναι γιατί οἱ νέοι δέν ἐκκλη-

σιάζονται. Ἴσως ὅμως θά ἦταν καλύτερα νά τότοποθετήσουμε ἀλλιῶς: «Γιατί οἱ νέοι ἀπο-φεύγουν τήν ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό;». Τί εἶναιαὐτό πού τούς ἐμποδίζει νά αἰσθανθοῦν τήνἀνάγκη νά ἐπικοινωνήσουν μαζί Του;

Ἕνας καθοριστικός παράγοντας, εἶναι ὁ πρω-ταρχικός φορέας κοινωνικοποίησης, ἡ οἰκογέ-νεια. Στήν κοινωνία πού ζοῦμε, κάθε οἰκογένειαἀντιμετωπίζει πολλά καί διάφορα προβλήματα(κυρίως οἰκονομικά), μέ ἀποτέλεσμα νά μήνμπορεῖ νά ἐπικεντρωθεῖ σέ τέτοια σοβαρά ζη-τήματα. Τούς ἀπασχολοῦν μόνο τά καθημερι-νά καί ἀνούσια προβλήματα, ἐμποδίζοντάς τουςἔτσι νά ἀσχοληθοῦν μέ τό ὑπέρτατο θέμα, τήνσχέση μέ τόν Θεό. Ἐπιπροσθέτως, ἡ πλειοψη-φία τῶν γονέων μέσα ἤ ἔξω ἀπό τό σπίτι, χρη-σιμοποιεῖ βωμολοχίες οἱ ὁποῖες ἐμπεριέχουν τάθεῖα, ἀποτελώντας ἔτσι τό χείριστο παράδειγ-μα γιά τό παιδί πού τ' ἀκούει. Αὐτό ἔχει ὡςἀποτέλεσμα νά τίς χρησιμοποιεῖ καί ὁ ἴδιος στήνκαθημερινή του ζωή, χωρίς νά ξέρει τό γιατί, με-γαλώνοντας ἔτσι τό χάσμα ἀνάμεσα σέ αὐτόνκαί τόν Θεό. Ἐπιπλέον, ἐφόσον οἱ γονεῖς δέν πη-γαίνουν τακτικά στήν ἐκκλησία, πῶς μποροῦννά ἀποτελέσουν πρότυπο γιά τό παιδί ἔτσι ὥστενά πηγαίνει καί αὐτό;

Ἕνας ἀκόμα παράγοντας, εἶναι τό σχολικόπεριβάλλον. Τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, πούεἶναι ἕνα ἀπό τά πιό σημαντικά μαθήματα στόσχολεῖο, δέν πρέπει νά περιορίζεται μόνο στήνἁπλή ἀπομνημόνευση αὐτῶν πού λέει τό βιβλίο.Πρέπει νά μπορεῖ ὁ δάσκαλος νά «μιλάει» στίς

ψυχές τῶν μαθητῶν, νά συζητάει μέ τά παιδιάἔτσι ὥστε νά μπορεῖ νά τούς ἀνοίγει δρόμουςστό μυαλό τους γιά νά προβληματίζονται καίνά ἐνδιαφέρονται γιά θρησκευτικά ζητήματα.

Ἐξίσου σημαντικό κομμάτι τῆς ζωῆς τῶννέων, εἶναι ὁ κοινωνικός περίγυρος καί οἱ πα-ρέες τῶν συνομηλίκων. Μέσα σ' αὐτές, ὁ νέοςδιαμορφώνει τόν χαρακτήρα του καί κάποιεςσυνήθειες οἱ ὁποῖες περιορίζονται σέ συγκε-κριμένα πράγματα (λ.χ. πότε θά βγοῦν ἔξω,πότε θά παίξουν κλπ.). Δέν συζητοῦν ποτέ γιάθέματα πού ἀφοροῦν τήν θρησκεία διότι δέν βρί-σκουν κάποιο ἐνδιαφέρον σέ αὐτά, μέ ἀποτέ-λεσμα τό παιδί νά ἀπομακρύνεται ὅλο καί πε-ρισσότερο ἀπό τά ἱερά μυστήρια τῆς ἐκκλησίαςμας (ὅπως π.χ ἡ Ἐξομολόγηση, ἡ Θεία Κοινω-νία κ.ἄ.). Ἀξίζει νά ἀναφερθοῦμε καί στήν ἐπιρ-ροή πού ἀσκεῖ τό διαδίκτυο καί ἡ τηλεόραση στήζωή τῶν νέων μέσω τῶν σαθρῶν προτύπων πούπροβάλλονται ὡς ἰδανικά καί παραπλανοῦν τήνψυχή τους. Αὐτά τά συγκεκριμένα πρότυπα,προβάλλουν ὡς κύριο στόχο τῶν ἀνθρώπων τόπῶς νά βγάζουν χρήματα, τό πῶς νά διαβάλ-λουν καί νά συκοφαντοῦν τούς συνανθρώπουςτους, τό πῶς νά κάνουν ἀνήθικες πράξεις κα-θώς κι ἄλλα πολλά. Μέ αὐτό τόν τρόπο λοιπόν,ἐπιδροῦν ἀρνητικά πάνω στό παιδί καί τό ἐμπο-δίζουν νά συνειδητοποιήσει πώς τό κύριο μέ-λημα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ σχέση καί ἡ ἐπι-κοινωνία του μέ τόν Θεό.

Συνοψίζοντας, μέ τόν συνδυασμό ὅλων τῶνπροαναφερθέντων παραγόντων, ὁ νέος ἀπο-θαρρύνεται ἄμεσα καί ἔμμεσα ἀπό τό νά πη-γαίνει στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ καί νά συμμετέχειἐνεργά στά ἱερά μυστήρια τῆς ἐκκλησίας μας.

Μιχάλη Μυκωνιάτη,Μαθητῆ Β΄ τάξεως 1ου ΓΕΛ Λευκάδος

1. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ«ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ»

Τήν Κυριακή 24 Ἰανουαρίου 2016 διεξήχθη-σαν οἱ τακτικές ἐκλογές τοῦ Σωματείου μας

γιά τήν ἀνάδειξη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίουκαί τῆς Ἐξελεγκτικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τήν τριε-τία 2016-2018, βάσει τοῦ Ἄρθρου 15 τοῦ Κα-ταστατικοῦ.

Ἀποτελέσματα ἐκλογικῆς διαδικασίας:(Ψήφισαν συνολικά 361 μέλη, ἐκ τῶν ὁποί-

ων ἔλαβαν:)Γιά τό Δ.Σ.:Ζαχαράκη Εὐτυχία 276,Μιχαήλογλου Ἀρχοντία 270,Ἀργύρης Σπυρίδων 268,Φωκᾶς Γεράσιμος 258,Γεωργάκης Λαμπράκης (Λάμπρος) 182,Γεωργάκης Θωμάς 167,Λάζαρης Ἀπόστολος 26,Φουρλάνος Χριστογιάννης 23,καί γιά τήν Ἐξελεγκτική Ἐπιτροπή:Τρικαλινοῦ Πολυξένη 205,Γεωργάκη-Βράϊλα Αἰκατερίνη 193,Γλένης Χρῆστος 183, καίΣαμαρτζῆς Ἀθανάσιος 122.Τήν Τρίτη 26 Ἰανουαρίου τό νέο Δ.Σ. κατά

τήν πρώτη του συνεδρίαση, βάσει τοῦ Ἄρθρου16 τοῦ Καταστατικοῦ, συγκροτήθηκε σέ σῶμαὡς ἑξῆς:

Πρόεδρος: Φωκᾶς Γεράσιμος,Ἀντιπρόεδρος: Ἀργύρης Σπυρίδων,Γενική Γραμματέας: Μιχαήλογλου Ἀρχον-

τία,Ταμίας: Γεωργάκης Λαμπράκης (Λάμπρος),Μέλος: Ζαχαράκη Εὐτυχία,1ο ἀναπληρωματικό Μέλος: Γεωργάκης

Θωμᾶς,2ο ἀναπληρωματικό Μέλος: Λάζαρης Ἀπό-

στολος.

Βάσει διετοῦ ἐκλογικοῦ ἀποτελέσματος ἡ νέαἘξελεγκτικη Ἐπιτροπή ἀπαρτίζεται ἀπό τούς:Τρικαλινοῦ Πολυξένη, Γεωργάκη-Βράϊλα Αἰκα-τερίνη καί Γλένη Χρῆστο.

Εὐχαριστοῦμε ὅλους τούς συνυποψηφίους γιάτήν ἀνιδιοτελῆ πρόθεσή τους νά βοηθήσουν τόΣωματεῖο, ὅλους ὅσους ἐθελοντικά συνεισέφε-ραν στήν διεξαγωγή τῶν ἐκλογῶν καί ὅλα τάμέλη τοῦ Σωματείου γιά τήν ἐνεργό συμμετο-χή τους στήν ἐκλογική διαδικασία καί τήνἔμπρακτη στήριξη πού συνεχίζουν νά προσφέ-ρουν στό Σωματεῖο μας καί στήν ΜοναστικήἈδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ΦανερωμένηςΛευκάδος.

Καλοῦμε ὅλα τά μέλη νά συνεχίσουν νά στη-ρίζουν τό ἔργο τοῦ Σωματείου μας, μέ σκοπόἀφενός μέν τήν ἀπρόσκοπτη συνέχιση τοῦἔργου τῆς μοναστικῆς ἀδελφότητος ἀφετέρουδέ τήν ἐνίσχυση τοῦ κοινωνικοῦ καί φιλανθρω-πικοῦ ἔργου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Γιά τόν λόγοαὐτό, ὅποιο μέλος ἐπιθυμεῖ νά προσφέρει ἐθε-λοντικά τίς ὑπηρεσίες του γιά τίς ἀνάγκες τοῦΣωματείου μπορεῖ νά τό δηλώσει στό γραφεῖο,τό ὁποῖο εἶναι ἀνοιχτό κάθε Τρίτη καί Πέμπτη9-11 π.μ. (πλήν μεγάλων ἑορτῶν), καί βρίσκε-ται στήν ὁδό 8ης Μεραρχίας (ἔναντι Ἱεροῦ ΝαοῦἉγίου Μηνᾶ).

Γιά τήν ἀμεσότερη δέ ἐνημέρωση καί ἐπι-κοινωνία μεταξύ τοῦ Δ.Σ. καί τῶν μελῶν, ἀλλάκαί τήν παραλαβή τοῦ περιοδικοῦ μας «Η ΦΑ-ΝΕΡΩΜΕΝΗ» σέ ἠλεκτρονική μορφή, παρα-καλοῦνται τά μέλη πού τό ἐπιθυμοῦν νά μᾶς δη-λώσουν τήν ἠλεκτρονική τους διεύθυνση.

Οἱ ἐγγραφές νέων μελῶν συνεχίζονται καθ’ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους

Γιά τό Δ.Σ. τοῦ Σωματείου

Γεράσιμος Φωκᾶς, ΠρόεδροςἈρχοντία Μιχαήλογλου, Γεν. Γραμματεύς

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ


Κύριε,εὐλόγησε τόν δρόμο τῆς ζωῆς, τό ἀνηφο-

ρικό μονοπάτι πού πορεύεται ἡ Πατρίδαμας...Εὐλόγησέ το πλούσια, Κύριε, γιατί οἱκίνδυνοι περίσσεψαν, οἱ παγίδες πολ-λαπλασιάστηκαν. Καί ὁ καλοχαραγ-μένος δρόμος πού μᾶς ἄφησες, δέν ξε-χωρίζει πιά μές στήν ὁμίχλη.Μήν μᾶς ρωτήσεις γιά τόν χάρτη, τήνπυξίδα... Οὔτε θυμόμαστε ποῦ τ'ἀφήσαμε, ἀδύνατο μοιάζει νά τά ξα-ναβροῦμε. Κι ὅμως, θέλουμε τόσο νά

προσανατολιστοῦμε...Μήν μᾶς ζητήσεις νά ἀκολουθήσουμε τίς

πινακίδες. Τίς ἔσπασε ὁ βοριᾶς τοῦ ἐγωι-σμοῦ. Κι ἔβαλε στήν θέση τους ἄλλες, πα-

ραπλανητικές. Ποῦ πορευόμαστε πιά κανείς δένξέρει...

Σκοντάφτουμε σέ πέτρες τραχιές, πέφτουμε στίς λά-σπες, κινδυνεύουμε, μά δέν τό βάζουμε κάτω! Ἔτσι τόν θέ-

λαμε τόν δρόμο μας, πῶς νά κάνουμε πίσω;Ἀμέτρητα μικρά μονοπάτια μᾶς καλοῦν νά λοξοδρομήσουμε. Καί τό ἐπιπόλαιο περπάτημα μᾶς φέρνει

συχνά δίπλα στόν γκρεμό.Δύσκολη, ριψοκίνδυνη πλέον ἡ πορεία. Παγίδες καί κίνδυνοι σέ κάθε βῆμα. Τυράννια ἡ ἀνηφόρα! Κου-

ραστική κι ἀπαράκλητη ἡ πορεία στήν ὁμίχλη... μέ ἕναν στόχο ἀκόμα πιό ὁμιχλώδη...Κύριε, λυπήσου τήν κατάντια μας! Δέν εἶναι μόνο πού χάσαμε τόν δρόμο, τό χειρότερο εἶναι πώς δέν

ξέρουμε ὅτι χάσαμε τόν δρόμο! Δέν πειράζει τόσο πού χάσαμε τόν χάρτη, τό χειρότερο εἶναι ὅτιἐμεῖς τόν πετάξαμε στήν ἄκρη τοῦ δρόμου...

Φώτισέ μας, Κύριε, νά βροῦμε ξανά τόν δρόμο Σου καί νά τόν ἀκολουθήσουμε, μέ χαρά, μέ συνέπεια,μέ ἀγωνιστικότητα. Φώτισε μέ τό ἔκπαγλο φῶς Σου τήν πορεία, γιά νά διαλυθεῖ ἡ καταχνιά. Φώ-τισε καί τίς σκοτεινές καρδιές μας, πού τά δημιούργησαν ὅλα τοῦτα...

(Ἀπό τό Μηνιαῖον Ὀρθόδοξον Χριστιανικόν περιοδικόν «Ἁγία Λυδία», ἔτος 43ον, τεῦχος 512, Νοέμβριος 2015, σελ. 351).

ΔΕΝ ΑΠΗΧΟΥΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ Τ.Κ. 31 100 ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΙΣ ......Ἡ...

Documents

Transcript of ΔΕΝ ΑΠΗΧΟΥΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ Τ.Κ. 31 100 ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΙΣ ......Ἡ...