Μια πολύ όµορφη βραδιάπραγµατοποιήθηκε την

Κυριακή το βράδυ στις 17Αυγούστου 2015 στο πανέµορ-φο χωριό µας το ∆ολό. Πιοσυγκεκριµένα, οι ∆ολιώτες διορ-γάνωσαν, όπως κάθε χρόνο, τοετήσιο «∆ΟΛΙΩΤΙΚΟ ΑΝΤΑΜΩ-ΜΑ», που θεωρείται η πιο σηµα-ντική εκδήλωση της χρονιάς.

Ένα αντάµωµα που βοηθάστην διατήρηση της παράδοσηςαλλά και στην σύσφιξη των σχέ-σεων µεταξύ των ∆ολιωτών. Τοπολιτιστικό αυτό γεγονός είναιαφιερωµένο στην παράδοση καιτον πολιτισµό µας, στις ρίζεςπου µας κρατούν δεµένους µετον τόπο µας. Αντάµωσαν χω-ριανοί και φίλοι του ∆ολού.Βρέθηκαν εκεί για να ξαναθυµη-θούν τα παλιά, αντάµωσαν µεφίλους και γνωστούς, ξανάφε-ραν στη µνήµη τους τα παιδικάτους χρόνια.

Η εκδήλωση είναι φορτωµέ-

νη µε βιώµατα µιας άλλης επο-χής. Φίλοι και συγγενείς συνα-ντήθηκαν µετά από καιρό καιπάρα πολλά χρόνια. Άνθρωποιπου έφυγαν µικροί από το χωριό,ξαναγύρισαν στα πάτρια χώµατάτους, εκεί που έκαναν τα πρώτατους βήµατα και συνάντησαναγαπηµένα τους πρόσωπα. Οιστιγµές ήταν µοναδικές. Η χαράκαι η συγκίνηση περίσσευε.

Με δεδοµένο τις δύσκολεςσυγκυρίες που περνά η πατρίδαµας, η εξακολούθηση αναβίωσηςτης παράδοσης και πολιτιστικήςκληρονοµιάς αποτελεί βασικήπροτεραιότητα πόσο µάλλονόταν σ’ αυτήν την προσπάθειαβγαίνουνε µπροστά τα παιδιάµας το µέλλον αυτού του τόπου.Η νεολαία µας, όπως πάντα, είχετην φροντίδα του τραπεζιού,καθώς και το σερβίρισµα τουνοστιµότατου (κατά κοινή οµο-

Έχοντας συχνά τηλεφωνι-κή επικοινωνία µε δυο

χωριανούς µου που ζουν στηνΑθήνα τον Κώστα Κολέφα καιΧριστόφορο Τσάµη δεν γνώρι-ζαν, µου είπαν ότι τα παλιά χρό-νια στο χωριό µας το ∆ολόείχαν πολλά πανηγύρια τοχρόνο. Τους υποσχέθηκα ότι θατα δηµοσιεύσω, διότι τα έχωξαναγράψει στα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»τον µήνα ∆εκέµβριο του 1984αρ. φύλλου 4.

Εκτός του πανηγυριού τουΜαΐου (κοινού πανηγυριού)υπήρχαν και άλλα ξεχωριστάπανηγύρια της κάθε οικογενεί-ας «φάρας» που άρχιζαν στις 8

του Ταξιάρχη Νοεµβρίου, τωνΤαξιαρχών Μιχαήλ-Γαβριήλ καιτελείνωναν στις 12 ∆εκεµβρίουτου Αγίου Σπυρίδωνος. Γιόρτα-ζαν δε µε την σειρά των εορτώνοι εξής οικογένεις του χωριούµας:

Στις 8 Νοεµβρίου οι Μου-σταίοι και οι Θυµιονατσαίοι.

Στις 21 Νοεµβρίου της Πα-ναγίας, οι Σουλαµαίοι, οι Χαϊ-λαίοι και οι Καστεραίοι (Κω-σταχρήστου) οι προπαπούδεςµου.

Στις 6 ∆εκεµβρίου του ΑγίουΝικολάου, που και το όνοµαφέρει η κεντρική εκκλησία µας,

ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOYb ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN b

ETOΣ 32ο u AP. ΦYΛ. 127 u IOYΛΙΟΣ - AYΓOYΣTOΣ - ΣEΠTEMBPIOΣ 2015TAX. ∆/NΣH: AΠOΛΛΩNIAΣ 21 u 45332 IΩANNINA u e-mail: doliotika@dolo.gr u www.dolo.gr

ΠΛHPΩMENOTEΛOΣ

Tαχ. ΓραφείοIωαννίνων

Aριθµός. Aδείας 14KΩ∆IKOΣ 094587

KKOOYYBBEENNTTOOYYΛΛEEΣΣ Tου ∆HM. ΠOTΣH

* Συνέχεια στη 2η σελίδα

* Συνέχεια στην 3η σελίδα

ΟΙ ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

∆ΟΛΙΩΤΙΚΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ 2015

Η θεατρική οµάδα της νεολαί-ας του ∆ολού συµπλήρωσε 10χρόνια προσφοράς στα πολιτιστι-κά δρώµενα των εκδηλώσεωντου καλοκαιριού στο ∆ο λό,παρουσιάζοντας ένα πάρα πολύπλούσιο και συνάµα αξιόλογοέργο. Το φετινό πολιτιστικό δρώ-µενο που παρουσίασε τοΣάββατο στις 15 Αυγούστου2015, είχε θέµα “Η γυναίκα στηνΟβίρα”, µε σκηνοθετική επιµέλεια(όπως πάντα) από τον ηθοποιόΒασίλη Παπαλαζάρου και τη συµ-µετοχή της θεατρικής οµάδας

“Οβίρα”. Η παρουσίαση έγινε απότη δηµοσιογράφο Αγνή Βρα -βορίτη και επιµέλεια Βασίλη Χρή -στου.

Παρουσιάστηκαν τρεις ενότη-τες µε αφορµή αντίστοιχες θεα-τρικές παραστάσεις, που είχανπαρουσιαστεί τα προηγούµεναχρόνια από τη θεατρική οµάδα.Όπως ανέφερε ο σκηνοθέτης τηςπαράστασης: «η πρώτη ενότηταεµπνευσµένη από τον “Πωγω -

10 Χρόνια “ΟΒΙΡΑ”

Το θεατρικό δρώµενο “Η γυναίκα στην ΟΒΙΡΑ”

* Συνέχεια στην 3η σελίδα

οι περισσότερες οικογένειες.Οι υπόλοιπες του Αγίου

Σπυρίδωνος 12 ∆εκεµβρίου,όπου και ετελείωναν.

Γιόρταζαν µε ολονύχτιουςχορούς, µε κλαρίνα και ντέφιαόλοι οι χωριανοί, πάντα στοτεράστιο και υπέροχο, τοπαλιό ∆ηµοτικό µας Σχολείο,µε µπόλικο ρακί και κρασί (απ’το δικό τους) αλλά και µεφαγητά πάντοτε σαρακοστια-νά, που καθένας µε την οικο-γένειά του έφτιαχνε για ταάτοµα τα δικά του ή τουςκαλεσµένους τους και τάφερ-ναν στο Σχολείο όπου γινότα-νε και το γλέντι µέχρι ταξηµερώµατα.

Τα φαγητά ήτανε όπωςµπριάµι µε ρύζι, µπριάµι µεκρεµύδια, κοµµένα στρόγγυ-λα και λεγότανε «σφονδυλά-το» που ήτανε νοστιµότατο.Επίσης βακαλάο τηγανητό, µεσκορδαλιά, µε πολλά χέλια«ζαµπόχελα» που ήτανε τοκάτι άλλο, για να τραβάναρκετό ρακί και κρασί για τοκαλύτερο ...κέφι. Αυτά για τηνενηµέρωση των αγαπητώνχωριανών µου.

«ΠΑΦΥΛΑ» ΕΧΕΙΣ ΣΤΟ...ΣΤΟΜΑ ΚΩΣΤΑ ΜΟΥ;

Παραµονές µέρες του Α -γίου Χριστοφόρου, για το πα -νηγύρι µας και το χωριό βρί-σκεται απ’ το πρωί σε οργα-σµό, καθαρίσµατα, ασπρίσµα-τα, µαγειρέµατα και σφάξιµοτων αρνιών, σχεδόν σ’ όλα τασπίτια.

Κάθε σπίτι είχε το δικό τουαρνί ταµένο να φαγωθεί στοπανηγύρι. Τα εντόσθια για τονκαβουρµά. Το κεφάλι για σού -πα και το υπόλοιπο στη γά -στρα για το ψητό όπου θάτρω-γαν οι µουσαφιραίοι του σπιτι-ού.

Το χωριό τότε προ τουπολέµου ήτανε γεµάτο απόκόσµο.

Εδώ κάνω µία παρένθεση:∆εν θυµάµαι ηµεροµηνία,όπου µαζί µε τον σχωρεµένο∆ηµήτρη Σακελλάριο είχαµεµετρήσει τις κατοικίες στοχωριό και τον πληθυσµό τουκαι ήτανε κάτοικοι άνω των400 και οικίες 86!

Ένα πρωινό η γειτόνισσάµας Μαρούσιο Μπάκουλη,ζούσε χρόνια µόνη της,φωνάζει τον πατέρα µου:

–Κώστα-Κώστα, σε παρα-καλώ έρχεσαι να µου σφάξειςτο αρνί µου για το πανηγύριµας;

– Θάρθω Θιάκο Μαρούσιο,αφού βγάλω πρώτα τα πρόβα-τα µέχρι του Γαλανού, για ναπάρουν τον ανήφορο για τουΜπολονίκου για να φάνε.

– Σε ευχαριστώ Κώσταµου, θα φτιάξω και τραχανάγια να φάµε.

Έτσι και έγινε. Ο πατέραςµου γύρισε, έφαξε και έγδαρετο µανάρι, έβγαλε τα εντό-σθια σ’ ένα ταψί, τα καθάρισε,τάπλυνε, κρέµασε και σκέπα-σε µε µια άσπρη σακούλα τοκρέας στο υπόγειο, να µηνπάνε οι µύγες και ανέβηκεεπάνω στο σπίτι της θειάκοΜαρούσιος, αφού έπλυνεγρήγορα-γρήγορα τα χέριατου βγάζοντας νερό απ’ τηνστέρνα της και της είπε:

– Έτοιµα όλα, το αρνί τοσκέπασα και το κρέµασα στουπόγειο και εδώ σου έχω ταεντόσθια καθαρά και πλυµένα.

– Σ’ ευχαριστώ πολύΚώστα µου, ο Άγιος να σ’ έχειπάντα καλά, κάτσε λίγο νακατεβάσω τον τραχανά απ’ τηφωτιά. Και ο πατέρα της απα-ντάει: Φέρε µου το σαγάνι, τοβαθύ και µια κόρα ψωµί και ταφτιάχνω εγώ, θέλω να πάωστα πρόβατα µην τα φάει ολύκος. Εσύ σιάξε τα εντό-σθια...

Σε λίγα λεπτά ο πατέραςµου ήταν έτοιµος. Γυρίζονταςτα µάτια της ο θειάκο, βλέπειτον πατέρα µου να φοράει τοπαλτό του και απορηµένη τουλέει:

– Καλά µωρέ Κώστα µου,πότε έφαγες, δε σ’ έκαψε οτραχανάς, «πάφυλα» έχειςστο στόµα; ∆ηλαδή από ντε-νεκέ είναι το στόµα σου;

Και γελώντας ο πατέραςµου, έφυγε για το κοπάδι του,τρέχοντας...

Εύχοµαι σ’ όλους τουςχωριανούς µου και τους συν-δροµητάς της εφηµερίδοςµας καλό χειµώνα, µε υγεία,χαρά και υποµονή, θάρθει καιπάλι το καλοκαίρι.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 2

KKOOYYBBEENNTTOOYYΛΛEEΣΣ

* Συνέχεια από την 1η σελίδα

Εδώ και πάρα πολλά χρόνιαστο χωριό µου το ∆ολό, στη

γειτονιά µου, ζούσε ένα ζευγάριγερόντων, ο µπάρµπα Κώ στα Παπ -πάς και η γυναίκα του Αγγέλω.Εκείνα τα χρόνια, ο άντρας συνήθωςέπαιρνε για ... επίθετο το όνοµα τηςγυναίκας του! Το γιατί δεν µπόρεσανα το µάθω. Έτσι ο Κώστα Παππάςέγινε ο Κωτσιαγγέλης, για µια ζωή.Όπως ο Παντελόπης, ο Κώστας τηςΧαρίκλως κ.τ.λ.

Το ζευγάρι ήτανε φτωχό, ό πωςκαι οι περισσότερες οικογένειες σταχωριά µας κι εγώ τον µπάρµπα-Κώστα τον θυµάµαι, τον γνώρισα σεµεγάλη ηλικία, σαν γείτονα, σανκαντηλανάφτη στην εκκλησία καισαν πάρα πολύ καλό κυνηγό στουςλαγούς. Έλεγαν τότε ότι το χωριόέχει πολλούς κυνηγούς, όµως σαντον Κω τσιαγγέλη και τον Τέλη Ζωΐδητον (∆άσκαλο) όταν γυρίσουν τοντουφέκι το σακούλι θα γεµίσει. Εδώκάνω µία παρένθεση.

Το σπίτι του µπάρµπα-Κώσταήτανε κάτω απ’ τα Χαϊλάτικα, όπουµετά τον θάνατο του ζευγαριού αγο-ράστηκε από την µακαρίτισσα ΜαρίαΒασ. Κωσταπαπά και το δώρησεστην κόρη της Μα γδαληνή και σταεγγόνια της. Η περιουσία του ζευγα-ριού ήτανε λίγα πρόβατα, πολλές κό -τες, ένα γαϊδουράκι, ένα κυνηγόσκυ-λο ή «Μπαλίκο» ένα κηπάκι δίπλα απ’το σπίτι και ο µισθός του καντηλανά-φτη και απ’ ό,τι γνωρίζω το ζευγάριήτανε άκληρο.

Μια µέρα η Mαλλεγγέλω ανακά-λυψε ότι απ’ τις δυο µικρές ντραµιζά-νες που είχε βάλει το ρακί, για περέ-τιο του σπιτιού και την γιορτή τουΚώστα η µία ήτανε ... άδεια!

Άρχισε ένας καυγάς στο αν τρό-γυνο και περνώντας ένας χωριανόςµπήκε στο σπίτι και τους σταµάτησενα µην γίνουν ...«σουργούνι» σ’ όλοτο χωριό. Η διαπίστωση ήτανε, ότι οµπάρµπα Κώστας έπινε κάθε µέρα,φεύγοντας τα πρωινά η Αγγέλω στασπίτια του χωριού να πιει καφέ και νακοιτάξει τα φλυτζάνια για τη... µοίρα

του κάθε ανθρώπου, ήτανε µεγάληκαφετζού!

Την άλλη µέρα πρωί-πρωί, µόλιςέφυγε ο Κώστας για το καφενείο ηΑγγέλω πήρε την γεµάτη ντραµιτζά-να µε το ρακί, κατέβηκε στο κατώιτην έκρυψε µέσα στο αµπάρι, στονπάτο και έριξε επάνω στην ντραµι-τζάνα µερικά σακιά αδειανά. Έτσι ο

µπάρµπα-Κώστας έµεινε χωρίς ρακίγια πολλές µέρες και άρχιζε και τοκρύο του φθινοπώρου.

Άρχισε να ψάχνει κάθε µέρα,όταν βέβαια έφευγε η Αγγέλω και ωτου θαύµατος! η ρακί... βρέθηκε!Έβαλε ένα σκαµνί, άνοιξε το καπάκιαπ’ το αµπάρι και γύρισε το σώµα τουµέσα να πάρει την ντραµιζάνα, αλλάγύρισε το σκαµνί και ο Κώστας βρέ-θηκε σφηνωµένος µέσα στο αµπάριµε τα πόδια επάνω και άρχισε ναφωνάζει:

– Αγγέλω... Αγγέλω πού είσαι;Απάντηση καµία. Μετά θυµήθηκε τηνγειτόνισσά του την Παρα σκευήΣτράτου και άρχισε να φωνάζει:

– Τσεβή... Τσεβή, έλα θέλω βοή-θεια, έπεσα...

Εδώ αρχίζει το δράµα, όπως µουτόχε πει ο µακαρίτης ο ΓιώργοΝτόντης. Η Παρασκευή πήγε, αλλάδεν µπόρεσε να τον σηκώσει, οΚώστας φώναζε και έσκουζε απ’ τηνκούραση, η Παρασκευή ζητούσε βοή-θεια απ’ τους χωριανούς να την βοη-θήσουν να τον βγάλουν. Πέρασαναρκετά λεπτά της ώρας και να πουήρθε ο µακαρίτης Λάµπρος Στερ -γιόπουλος, γείτονας του Κώστα, τοντράβηξαν και τον έβγαλαν ζωντανό,αλλά µε πολλά γρατσουνίσµατα σταχέρια, στα γόνατα και µε καρούµπα-λο στη µπάλα!

Το τι άκουσε για δεύτερη φοράαπ’ την Αγγέλω δεν λέγεται, αλλά,όταν ήρθε, αφού τον ... µούντζωσεπολλές φορές άρχισε να τον καθαρί-ζει και να τον περιποιείται.

ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ο ΚΩΤΣΙΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ... ΡΑΚΙ

Tου ∆HM. ΠOTΣH

Επιτυχόντες στην 3βάθµια εκπαίδευση

– Ο Βασίλης ∆άκας του Ευαγγέλου πέτυχε στο Τµήµα Ιστορίαςκαι Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων.

– Η Χαρά Παγούνη του Βα σιλείου πέτυχε στη σχολή Αρ -χιτεκτόνων Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

– Ο Νίκος Παγούνης του Βασιλείου πέτυχε στο τµήµα ΜηχανικώνΤοπογραφίας του ΤΕΙ Αθηνών.

– Ο Παναγιώτης Ζωγράφος του Ευαγγέλου πέτυχε 1ος στοΜαθηµατικό Τµήµα του Πα νε πιστηµίου Ιωαννίνων.

– Η ∆έσποινα Κουκούµπα κόρη της Μαρίας Παγούνη και τουΚώστα Κουκούµπα, πέρασε στο τµήµα Ηλεκτρολόγων Μη χα νικώνκαι Τεχνολόγων Υπο λο γιστών του Πολυτεχνείου Πα τρών.

Η εφηµερίδα µας εκφράζει τα θερµά της συγχαρητήρια

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 3

λογία) παραδοσιακού φαγητού(κρέας µε πιλάφι), συνεπικου-ρούµενη από τους µεγαλύτε-ρους στην προετοιµασία τωνλοιπών εδεσµάτων (σαλάτες,ορεκτικά κλπ).

Σηµαντικές εξ άλλου ήταν οιπροσφορές (όπως κάθε χρόνο)

σε κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέ -ας, τυρί), των χωριανών µαςΦόρη Κωσταρά και Πάνου Κού -ρου, τους οποίους και ευχαρι-στούµε. Πριν αρχίσει το γλέντι,χαιρετισµούς απεύθυναν οΠρόεδρος της ΑδελφότηταςΑθηνών Φοίβος Κουβαράς και οΠρόεδρος του ΠολιτιστικούΣυλλόγου ∆ολού ΙωαννίνωνΓιάννης Μποντίνης.

Ακολούθησε η κλήρωση τωντυχερών που κερδίσανε τις προ-σφορές που χορήγησε ο∆ηµήτρης Χριστινίδης, γαµπρόςτης Θάλειας Καρβούνη και αφο-ρούσαν για 10 τυχερούς απόδύο διανυκτερεύσεις σε 2κλινοδωµάτιο µε πρωινό σε 10 ξενο-

δοχεία σε Σάµο, Χαλκιδική,Κέρκυρα, Σύβοτα Θεσπρωτίαςκαι Αγρίνιο. Ευχαριστούµε τον κ.Χριστινίδη για την προσφοράτου. Στην εκδήλωση παραβρέθη-κε ο Αντιδήµαρχος ΠωγωνίουΣτέλιος Κουκουλάρης, ο παπάΦάνης, καθώς επίσης ο πατέραςΑντώνιος µαζί µε τα παιδιά της“Κιβωτού του Κόσµου“, που

φιλοξενούνται στην Πωγωνιανήκαι τα οποία συµµετείχαν ενερ-γά στο χορό.

Ακολούθησε χορός µέχρι τις7 η ώρα το πρωί, µε το εξαίρετοσυγκρότηµα του Κώστα Βέρδη.

Να σηµειώσουµε, κατά γενι-κή οµολογία ντόπιων και ξένων,το φετινό γλέντι ήταν το πιοπετυχηµένο από κάθε άλληφορά. Εξάλλου το µαρτυρούνκαι τα σχετικά βίντεο που προ-βάλλονται στην ιστοσελίδα µας(www.dolo.gr), καθώς επίσης καιπλούσιο φωτογραφικό υλικό στοhttp://dolo-gr.blogspot.gr.

Και του χρόνου! Γιώργος Μποντίνης

νήσιο Γάµο” (καλοκαίρι 2009)παρουσιάζει τη γυναίκα, όπωςσυνέβαινε τότε, η οποία δενξέρει ποιον θα συναντήσει, ποιόνθα παντρευτεί, που έβγαινε απότην εφηβεία στην ενηλικίωση,χωρίς να γνωρίζει τον µελλοντι-κό της σύντροφο. Όλα αυτά ταβίωνε µε υποµονή και καρτερικό-

τητα. Στη δεύτερη ενότητα πουπροέρχεται από την θεατρικήπαράσταση “Ο αγαπητικός τηςβοσκοπούλας” (καλοκαίρι 2010),εµφανίζεται η γυναίκα η Ηπε -ρώτισσα, η γυναίκα στην Ευρώ πη,η γυναίκα στην Ανατολή, η γυναί-κα του έρωτα, αλλά και η γυναίκαπου ακόµα και σήµερα ψάχνει τηθέση της σ’αυτό τον κόσµο καιπαλεύει µε το αντρικό στοιχείο,βλέπει µητριαρχία – πατριαρχίακαι είναι σε ένα µε ταίχµιο.

Τέλος, στην τρίτη ενότητα,εµπνευσµένη από την παράσταση“Του µισεµού την ώρα” (καλοκαίρι2011) παρουσιάζεται η µητέραΉπειρος µε θέµα την ξενιτιά,γένους θηλυκού και τότε καιτώρα έφευγε ο άντρας µε τη

βαλίτσα στην ξενιτιά, πράγµαπου βιώνουµε ίσως και σήµερα. Ηγυναίκα Ηπειρώτισσα είναι έναδείγµα γυναίκας που έχει περά-σει πολλά, συνειδητοποιηµένη,µε στωικότητα στα πράγµατα,αλλά και πολύ σκληρή, για ναµπορέσει να ανταπεξέλθει σεόλα αυτά. Αφορµή από αυτές τιςπαραστάσεις έχουµε ένα και-νούργιο project που είναι η γυναί-

κα, η γυναίκα στην οβίρα, η γυ -ναίκα γενικότερα».

Στα βίντεο που προβάλλονταιστην ιστοσελίδα µας (www.dolo.gr), µπορείτε να δείτε την παρου-σίαση της παράστασης από τηνΑγνή Βραβορίτη και τον ΒασίληΠαπαλαζάρου και το θεατρικόδρώµενο “Η γυναίκα στην ΟΒΙ -ΡΑ”. Αξίζουν συγχαρητήρια σεόλους τους συντελεστές αφούόλη η προετοιµασία της παράστα-σης και οι πρόβες έγιναν σε πολύσύντοµο χρονικό διάστηµα, αυτότων διακοπών στο χωριό.

Περισσότερες φωτογραφίεςµπορείτε να δείτε στο http:// dolo-gr.blogspot.gr/

Γιώργος Μποντίνης

∆ΟΛΙΩΤΙΚΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ 2015 “Η γυναίκα στην ΟΒΙΡΑ”

* Συνέχεια από την 1η σελίδα * Συνέχεια από την 1η σελίδα

Στο ∆ελβινάκι την Κυριακή 9Αυγούστου 2015, πραγµατοποιήθη-κε το ετήσιο Συνέδριο τηςΟµοσπονδίας Αδελφοτήτων καιΕνώσεων Πωγωνίου, µε θέµα «ΟΠωγωνίσιος Πολιτισµός µοχλόςανάπτυξης του τόπου µας», αν καιτοπικές αρχές και διοργανωτές,αναφέρθηκαν και σε άλλους «µο -χλούς», που µπορούν να βγάλουντην Ήπειρο από την αφάνεια. ΟΠεριφερειάρχης Ηπείρου ΑλέκοςΚαχριµάνης, χαρακτήρισε τηνκρίση ως ευκαιρία για να ξαναφτια-χτεί η Ήπειρος και πρότεινε τηδηµιουργία αγοράς αγροτικώνπροϊόντων, ακολουθώντας το γερ-µανικό µοντέλο για να µπορέσει οπρωτογενής τοµέας να αναπτυχθείκαι µε τη σειρά τους οι αγρότες νααναδείξουν την παραγωγή τους. Τησπουδαιότητα του συνεδρίουαυτού, τόσο για την περιοχή όσοκαι γενικά για την Ηπειρωτική κοι-νωνία, που πραγµατοποιήθηκε σεµια περίοδο πολυδιάστατης κρίσηςγια την ελληνική κοινωνία, τόνισε ο∆ήµαρχος Κώστας Καψάλης, προ- τείνοντας την καταγραφή και αξιο-ποίηση όλων των προσώπων πουκατάγονται από το Πωγώνι καικατάφεραν να διαπρέψουν.

Το µήνυµα το ∆ελβινάκι ναπαραµείνει ζωντανό και να µην ερη-µώσει, µετέφεραν τόσο οι διοργα-νωτές, όσο και ο Μητρο πολίτης∆ρυϊνουπόλεως Πωγω νια νής καιΚονίτσης κ.κ. Ανδρέας, στο σύντο-

µο χαιρετισµό τους.«Ζωή» στην ακριτικήαυτή περιοχή, συνεχίζεινα δίνει η «Κιβωτός τουΚόσµου», η οποία επε-κτείνει τις δραστηριότη-τες της, σύµφωνα µετον πατέρα Αντώνιο.

Από τους εισηγητές,ο Βα σίλειος Μάνος,Αντιπρόεδρος της Οµο -σπονδίας, επεσήµανετην σηµασία της παρά-δοσης στην ολοκληρω-µένη ανάπτυξη του Πωγωνίου, ηοποία θα µπορέσει να αξιοποιήσειτα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καιτους φυσικούς πόρους της περιο-χής µας.

Η Νατάσσα Μπέγκα Πρόε δροςτης Ε.Λ.Ε.Π.Α.Π. ενηµέρωσε για τιςδραστηριότητες της Ε.Λ.Ε.Π.Α.Π.

Τις εισηγήσεις ολοκλήρωσε οΛάκης Παπαϊωάννου, καθηγητήςκαι Πρόεδρος της ∆ΕΑΠ, χειµαρ-ρώδης και απολαυστικός όπωςπάντα, αναφέρθηκε στη πολιτιστικήκληρονοµιά του Πωγωνίου πουχάνεται στα βάθη των χρόνων. ΤοΠωγώνι πρόσθεσε, διέθετε πάντοτεόλες εκείνες τις προϋποθέσεις πουθα µπορούσαν να οδηγήσουν τοντόπο σε οικονοµική ανάπτυξη.Επισήµανε ότι ο δυναµισµός τηςλαϊκής παράδοσης, ο µεγαλύτεροςχωρίς υπερβολή είναι εντός τουΠωγωνίου. Καταλήγοντας ότι θαπρέπει να συγκεντρωθεί και να δια-φυλαχτεί όλο το αρχειακό υλικό

που αναφέρεται στο Πωγώνι.Παράλληλα έγινε απονοµή βρα-

βείων στη Νατάσσα Μπέγκα καιΚώστα Κωστούλα για την συνει-σφορά τους στην κοινωνική καιπολιτιστική τους προσφορά.

Το συµπέρασµα που προέκυψεαπό το Συνέδριο ήταν η διαπίστωσηότι, η Ήπειρος, ως η πιο φτωχήπεριφέρεια όχι µόνο της Ελλάδαςαλλά της Ευρώπης ολόκληρης, γιανα βγει από την δεινή οικονοµικήκατάσταση στην οποία βυθίζεταιόλο και πιο πολύ καθώς η κρίσησυνεχίζεται, πρέπει να επιστρατεύ-σει τα δυο συγκριτικά πλεονεκτή-µατά της, τη γεωργία και την κτη-νοτροφία, πλεονεκτήµατα πουάλλες περιοχές δεν διαθέτουν: τονπρωτογενή τοµέα, για να οδηγή-σουν την Ήπειρο στο δρόµο τηςανάπτυξης.

Γ.Μ.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 4

Το ετήσιο Συνέδριο της Οµοσπονδίας Αδελφοτήτων και Ενώσεων Πωγωνίου

Αύγουστος 2002. «Άνοιγµα» λειτουργία στον Άγιο Γεώργιο. Οιπαλιοί ∆ολιώτες τακτικά «άνοιγαν» λειτουργούσαν τα ξωκλήσια.Σήµερα εκτός από τον Άγιο Χριστόφορο και Αι-Λια, κι αυτά µόνοτην ηµέρα της γιορτής τους, δυστυχώς σε κανένα άλλο ξωκλήσιδε γίνεται λειτουργία. Κρίση λοιπόν της παράδοσης και στη θρη-σκευτική ζωή όπως αυτή διατηρούνταν στο χωριό.

Aναδροµές

Κουβεντιάζοντας µετον Λευτέρη Ζωίδη

Ο Λευτέρης Ζωίδης τουΑναστασίου και της Χαρί κλειαςτο γένος Μανιώτη γεννήθηκεστο ∆ολό το 1930 (τα αδέρφιατου ο Παντελής Ζωί δης γεννή-θηκε το 1924 και είναι συνταξι-ούχος, δάσκαλος κι ο Σταύροςγεννήθηκε το 1927 ο οποίοςεργαζότανε στην αστικήσυγκοινωνία στην Αθήνα).

Εκείνη την περίοδο στοχωριό (1930) έµεναν περίπου300 άτοµα. Οι κάτοικοι είχαν 5-10 ζώα για να καλύπτουν τιςανάγκες των οικογενειώντους. Τότε δεν υπήρχαν κτηνο-τρόφοι µε µεγάλα κοπάδια καιπολλοί ήταν ταξιδεµένοι.

Από το 1936 φοιτεί στο∆ηµοτικό Σχολείο του χωριούµε δάσκαλο τον συγχωριανόµας Σ. Παγούνη. Το 1940 ό τανξέσπασε ο πόλεµος το σχολείολειτουργούσε κανονικά. ΟιΙταλοί και αργότερα οιΓερµανοί δεν ενόχλησαν κα νέ-ναν στο χωριό. Όσο ήταν σ’εξέλιξη ο ανταρτοπόλεµος οικάτοικοι µε παρότρυνση τηςαστυνοµίας εγκαταλείπουν τοχωριό. Έτσι το 1948 ο Λευ -τέρης και η οικογένεια µεταφέ-ρονται µε φορτηγά του στρα-τού στα Γιάννενα. ΣταΓιάννενα µένουν µέχρι το1950. Λίγο αργότερα πήγεστην Αθήνα για δουλειά και το1953 υπηρέτησε την στρατιω-τική του θητεία.

Τις χρονιές 1949-50 δενυπήρχε κανείς στο ∆ολό κα -θώς επίσης και στα γειτονικάχωριά Πωγωνιανή, ∆ρυµάδεςκαι Σταυροσκιάδι.

Τη δεκαετία του 50 οι ∆ο -λιώτες επιστρέφουν στο χω ριότους, κύριο µέληµά τους ηαποκατάσταση των σπιτιώντους µε την συνδροµή του ελ -ληνικού κράτους.

Το 1965 ήρθε το ηλεκτρικόκαι το 73 το νερό.

Το πανηγύρι του ΑγίουΧριστοφόρου παλιότερα γινό-τανε µε διαφορετική µορφή, τοκάθε σπίτι έκανε τραπέζι µεπολλούς καλεσµένους.

Το 1968 ο Γ. Ζέρβας διορ-γάνωσε για πρώτη φορά τοφεστιβάλ του χωριού κάτι πρω- τοποριακό για εκείνη τηνεποχή.

∆έσποινα Πορίκη

«∆OΛIΩTIKA»Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου

∆ολού Iωαννίνων

Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32Tηλ. 26510 44558

E-mail: doliotika@dolo.gr

Yπεύθυνος έκδοσης: Μποντίνης Ιωάννης

Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου

Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Γεώργιος

Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα

KΩ∆IKOΣ 4587

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH

Kώστας MέξηςΓεώργιος ΜποντίνηςIωάννης MποντίνηςXάρης Παπακώστας ∆ηµήτριος Πότσης

Bασίλειος XρήστουEλευθέριος Φωτόπουλος

Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση:

Mποντίνη IωάννηAπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Ιωάννινα

Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται.

Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.

Οικείος και γνώριµος ο πένθι-µος ήχος της καµπάνας του χωρι-ού µας, που ανήγγειλε ένα ακόµηδυσάρεστο µήνυµα. Πέ θανε ηΑγλαία (Λίτσα) Μέξη.

Οικεία και γνώριµα τα πρόσω-πα των συγγενών, των φί λων, τωνσυγχωριανών που κα τέκλυσαντην εκκλησία της Πε ριβλέπτουστα Γιάννενα. Οι κειοποιείται έτσιο πόνος, παρά το προχωρηµένοτης ηλικίας της θανούσης.

Η εκλιπούσα υπήρξε µία απότις ξεχωριστές γυναίκες της επο-χής της, µία ίσως από τις τελευ-ταίες εν ζωή ∆ολιώτισ σες.

Κόρη της µεγάλης οικογένει-ας του Σω κράτη και ΕυδοκιάςΚαρα κώστα, παντρεύτηκε στο∆ολό τον Χάρη Μέξη.

Σαν σύζυγος και µητέρα δηµι-ούργησε µια ζηλευτή οικογένεια

που αν και οι συνθήκες ήτανδύσκολες, όµως πάντα ενωµένοικαι αγαπηµένοι µε τον σύντροφότης τα προσπέρασαν όλα. Έχουννα λένε όλοι για την αµοιβαίααγάπη που τους διέκρινε.

Είχε την τύχη να έχει έναναξιολάτρευτο σύζυγο, καταξιω-µένο στη Γιαννιώτικη κοινωνία,λάτρη του ∆ολού, που πάντα,µαζί µε άλλους χωριανούς, φρό-ντιζε για τα προβλήµατά του.Πλάι του ανάθρεψε και µόρφωσεδυο υπέροχα παιδιά που ευτύχη-σε να τα δει δηµιουργηµένα καικαταξιωµένα κοινωνικά. ΤονΚώστα και την Ελένη. Αξιώθηκεακόµη να κα µαρώσει και τρίααξιολάτρευτα εγγόνια. Μεγάληεπίσης αγάπη και εκτίµηση έτρε-φαν στο πρόσωπό της ο αξέχα-στος και αξιαγάπητος σε όλουςµας γαµπρός της Αριστοµένης(Μένιος) Πα πακώστας, που τόσοπρόωρα έφυγε από κοντά µας,και η νύφη της Λιλή.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλ-λον, µέσα σε πελάγη οικογενεια-κής ευτυχίας, απόλαυσε τη ζωήτης µέχρι τα βαθιά της γεράµατα.

Πώς να ξεχάσουµε το χαµόγε-λό της, τη ζωντάνια της, και αυτόπου την έκανε να ξεχωρίζει την

ευγένειά της που πλησίαζε τονκαθένα µας µε οικειότητα καιζεστασιά. Γι’ αυτό τα µεγαλύτεραεύσηµα που παίρνει µαζί της,είναι η αγάπη και η εκτίµηση τουκόσµου. Αυτό έδειξε και η προσέ-λευσή του στην εξόδειο ακολου-θία.

Καλό σου ταξίδι, Αγαπητή µαςΛίτσα, και µη ξεχάσεις εκεί πουθα βρίσκεσαι να χαιρετίσεις καιτις δικές µας µάνες και όλουςτους συγχωριανούς που έφυγανπριν από σένα. Εµείς όσο ζούµεθα σας θυµόµαστε όλους.

Αιωνία σου η µνήµη.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 5

ΓAMOI– Στις 25 Αυγούστου 2015 στο

∆ολό, έγινε ο γάµος του ΆγγελουΚούρου και της Γεωργίας Κονταξή,καθώς επίσης και η βάπτιση τουγιού τους Σπυρίδωνα.

– Στις 26 Σεπτεµβρίου 2015έγινε στην Αθήνα ο γάµος τηςΑγγελικής Φούκη του Θεοφάνη καιτου Bασιλείου Πούλου.

Ευχόµαστε να ζήσουν ευτυχι-σµένοι

ΓENNHΣEIΣ– O Θωµάς Yφαντής (γιος του

Nικου και της Mαίρης) και η σύζυ-γός του Kατερίνα Aντω νίου απέ-κτησαν κοριτσάκι.

Στους ευτυχισµένους γονείςκαι παππούδες ευχόµαστε να τουςζήσει.

BAΠTIΣEIΣ- Στις 25 Ιουλίου 2015, στο

∆ολό, ο Άγγελος Κούρος και ηΓεωργία Κονταξή, βάπτισαν τονγιο τους και του χάρισαν το όνοµατου παππού Σπυρίδων.

Στους ευτυχισµένους γονείςκαι παππούδες ευχόµαστε να τουςζήσει.

ΘANATOI– Απεβίωσε στα Γιάννενα στις 9

Σεπτεµβρίου, η Αγλαΐα Μέξη καιαναπαύθηκε στο νε κροταφείο τηςεκκλησίας Περι βλέπτου στα Γιάν -νενα.

– Απεβίωσε στην Αθήνα η ΖωήΖωΐδη (σύζυγος του ΝικολάουΖωΐ δη) και αναπαύθηκε στηνΑθήνα.

– Απεβίωσε στην Αθήνα στις 25Αυγούστου 2015, ο Αθα νάσιοςΚολέφας όπου και αναπαύθηκε.

Ας είναι αιωνία η µνήµη τους

Από την Αδελφότητα Αθηνών

Η Αδελφότητα ∆ολού “ο ΑγιοςΧριστόφορος”, εκφράζει τα συλλυ-πητήριά της στους οικείους καιστον Νικόλαο Ζωί δη, για τον πρόω-ρο χαµό της αγαπηµένης του συζύ-γου Ζωής Ζωϊδη.

Αντί Στεφάνου προσφέρει τοποσό των 100 ευρώ στην Εκκλησίατου Χωριού µας.

K ο ι ν ω ν ι κ ά

ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆ΙΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ

– Μούστος Χριστόφορος &Χριστίνα 50

– Γιάνναρου Αντιγόνη 20– Λιόλιου – Μπαλωµένου

Νώρα 50– Οικογ. Πότση Γεωργίου,

Ηλία & Χρυσούλας (εις µνήµησυζύγου, µητέρας, παππού-δων, γιαγιάδων) 300

– Κολέφας Κων/νος 20– Μούστου ∆ηµοκρατία 20– Παπαλαζάρου Κων/νος 20– Τσεµπέρης Παύλος 20– Λεοντόπουλου Βασιλική 20– Κουβαράς Ιωάννης 20– Οικονοµίδης Λεωνίδας 15– Κουβαράς Φοίβος 35– Μαργιόλης Κων/νος 30– Κατσιλέρης Γεώργιος 30– Ζωΐδης Νικόλαος 50– Γιάνναρου Όλγα 30– Κωσταράς γεώργιος 30– Φωτόπουλος Ευάγγελος 20– Κωσταράς Βασίλειος 50– Γκερµότσης Βασίλειος 100– Κιτσώνας Μάνος 50– Μπάσιος Τάκης 50– Ζωΐδης Κων/νος 20– Παγούνη Πίτσα 50– Φούκης Αχιλλέας 20– Γιάνναρου – Παπανδρέου

∆έσποινα 30– Μέξη-Παπακώστα Ελένη 50– Παπαϊωάννου Παναγ. 20– Ζωΐδης Χρήστος (Τάκης) 50– Bαλεράς Aθανάσιος -

Kρίτων 50

ΠΡOΣΦΟΡΕΣΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

– Λεοντοπούλου Βασιλική 50– Μούστου ∆ηµοκρατία 50– Zωίδης Γ. Nικόλαος 50– Παπαδηµητρίου Ευγενία

στη µνήµη ΑθανασίουΠαπαδηµητρίου 50

– Μαργαρίτη Ευτυχία στη µνήµη Γιώργου Ντόντη 50

Στη µνήµη Αγλαΐας Μέξη πρόσφεραν οι οικογένειες:

– Ελένης Μέξη-Παπακώστα 100– Κώστα Μέξη 100

AYTOI ΠOY EΦYΓAN

Αγλαΐα (Λίτσα) Μέξη

Zωή Nικολάου ZωΐδηΣτα τέλη του Σεπτέµβρη,

έφυγε από κοντά µας, εντελώςξαφνικά και απρόσµενα η ΖωήΖωίδη. ∆εν πέρασε πολύς καιρόςαπό την τελευταία µας συνάντη-ση στο χωριό, στο αγαπηµένο της∆ολό, που τακτικά επισκεπτότανκαι αγαπούσε πολύ. Παρέα µετον λατρευτό της Νίκο, που τόσοκι αυτός την αγαπούσε και τηνπρόσεχε, ανταµώναµε κάθε κα -λοκαίρι. Χαιρόταν να κάνει παρέαµε όλους τους χωριανούς, πουπάντα ρωτούσε και ενδιαφερότανγια όλους.

Ο απροσδόκητος θάνατός τηςπου µας έχει συγκλονίσει, µαςλιγοστεύει όλους µας, γιατίχάσαµε την καλή µας φίλη µε τηνυπέροχη καρδιά και την απέραντηκαλοσύνη.

Με την απλότητα του χαρα-κτήρα της που τη διέκρινε, αλλάκαι την µοναδική συµπεριφοράτης, κατάφερε να κερδίσει τηναγάπη και την εκτίµηση όλων.

Αν ήθελα να πω µε δυο λέξεις

ποια ήταν η Ζωή, θα έλεγα πωςήταν µια Κυρία, µια περήφανηΚυρία. Ήταν τυχερή που είχε στοδυστυχώς σύντοµο ταξίδι της, τοΝίκο, αυτόν τον θαυµάσιο καιδυνατό άνθρωπο µε τον οποίοπορευόταν στη ζωή. Ο πόνος του,όπως και ο πόνος όλων όσωνείχαν την τύχη να σε γνωρίσου-µε, είναι πολύ µεγάλος, γιατίέφυγες νωρίς και τόσο ξαφνικά.Είµαστε όλοι συγκλονισµένοι. Ηαπουσία σου θα µας λείψει πολύ.Αξιωθήκαµε να σε γνωρίσουµεκαι να εισπράξουµε αυτό πουήσουν, µια ανεξάντλητη πηγήαγάπης.

Πέρασες στην αιωνιότηταέτσι ήσυχα και ταπεινά όπως έζη-σες. Ας είναι ευλογηµένο καιελαφρύ το χώµα που σε αγκαλιά-ζει. Σε αποχαιρετούµε και εκφρά-ζουµε την εκτίµησή µας στο πρό-σωπό σου.

Αιωνία σου η µνήµη αγαπηµέ-νη µας Ζωή.

Ι.Μ.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 6

ΤΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ

Το αντάµωµα που διοργανώσαµε καιπάλι εφέτος στις 17 του Αυγούστου, ξεπέ-ρασε κάθε προσδοκία και κάθε προηγούµε-νο. Στέφτηκε για µια ακόµη φορά κατάκοινή οµολογία, από µεγάλη επιτυχία.

Αντάµωµα µε θύµησες, αναµνήσεις απότα περασµένα, πρόσωπα αγαπηµένα πουπλέον λείπουν από το τραπέζι µας, φίλοιπου ξενιτεύτηκαν αναζητώντας καλύτερητύχη µακριά µας. Ανάµικτα συναισθήµατααλλά γρήγορα ο ήχος του κλαρίνου σε επα-ναφέρει στην πραγµατικότητα και σε παρα-σύρει στην καστανιά για Πωγωνήσιο.

Ο Σύλλογος αισθάνεται την ανάγκη ναευχαριστήσει θερµά όλους όσους συνέβα-λαν στην επιτυχία της εκδήλωσης είτε µεοικονοµική ενίσχυση είτε µε προσωπικήεργασία, όπως τις γυναίκες που φρόντισανστην προετοιµασία των φαγητών, τουςνέους µας για την καθαριότητα των χώρων,το στρώσιµο των τραπεζών, το σερβίρισµα.Τον Χριστόφορο και τον Πάνο για τα κρέα-τα και τα τυριά τους, και τέλος όλους τους∆ολιώτες για τη συµµετοχή τους στην εκ -δήλωση.

Εύχοµαι αυτή η θαυµαστή σύνδεσηµεταξύ µας, να µείνει αρραγής και να είναιδιαρκής δηµιουργία για το καλό όλων µας.

Και του χρόνου καλές αντάµωσες .

Ο ΜΥΛΟΣ ΣΤΟ ΞΥΛΟΓΕΦΥΡΟ

Αφορµή για να ασχοληθώ µε αυτό τοθέµα µου έδωσε ο Χριστόφορος Κωσταράς.Συζητώντας για το χωριό και τα προβλήµα-τά του, όπως συχνά κάνουµε όταν ανταµώ-νουµε, µεταξύ των άλλων µου ανέφερε τηνκακή κατάσταση της στέγης του µύλου στο‘Ξυλογιόφυρο’.

Πράγµατι µε την επί τόπου επίσκεψήµου διαπίστωσα κι εγώ το µέγεθος του προ-βλήµατος. Όντως η στέγη βρίσκεται σεπροχωρηµένη κατάρρευση και σίγουρα οεπερχόµενος χειµώνας θα φέρει το µοι-ραίο.

Ο µύλος στο ‘Ξυλογιόφυρο’, µαζί µε τοδιπλανό γεφύρι της Νονούλως, αποτελούναναπόσπαστα µνηµεία της κληρονοµιάςµας. Έχουν γράψει ιστορία, έχουν προσφέ-ρει µε την λειτουργία τους, έχουν εκθρέψειγενιές και γενιές για πολλά συνεχόµεναχρόνια και έχουν αξιοθαύµαστη αρχιτεκτο-νική. Η διατήρησή τους αποτελεί υποχρέω-ση τόσο του κράτους, όσο και των τοπικώνκοινωνιών.

Σηµειώνω ότι ο Παντελής Τσέβης, σανπρόεδρος της ∆ιευρυµένης ΚοινότηταςΠωγωνιανής, ενδιαφέρθηκε, τα φρόντισε,τα αναπαλαίωσε, έκανε και καλντερίµι στοµονοπάτι για καλύτερη πρόσβαση και γι’αυτό σήµερα παραµένουν όρθια. Οφείλοµενα το αναγνωρίσουµε, όπως και για τόσαάλλα µεγάλα έργα που έκανε κατά τη διάρ-

κεια της θητείας του και µε την ευκαιρίααυτή να τον ευχαριστήσουµε κιόλας θερµά.

Επειδή όµως γνωρίζουµε τη λειτουργίατων υπηρεσιών σε τέτοια ζητήµατα καιεπειδή εάν επαναπαυτούµε στις υποσχέ-σεις τους για συνδροµή, ιδιαίτερα αυτήντην εποχή, θα είναι πολύ αργά, γι’αυτό απο-φασίσαµε, σαν εκκλησιαστική επιτροπή, µιακαι ο µύλος ανήκει στην εκκλησία, να ανα-λάβουµε εµείς τα έξοδα επισκευής του. Οιεργασίες µάλιστα θα αρχίσουν σύντοµα γιανα προλάβουµε τις επερχόµενες καιρικέςσυνθήκες.

ΟΙ ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ

Οι νερόµυλοι είναι µια από τις αρχαιό-τερες µηχανές που χρησιµοποίησε ο άν -θρωπος πριν χιλιάδες χρόνια. Τα παλιότεραχρόνια σε κάθε ποτάµι υπήρχε οπωσδήποτετουλάχιστον ένας νερόµυλος.

Στο ποτάµι µας υπήρχαν δύο νερόµυλοι.Ο ένας στο ‘Ξυλογιόφυρο’, ιδιοκτησίας τηςεκκλησίας του χωριού που το νοίκιαζε κά -ποιος µυλωνάς και ο δεύτερος, ιδιόκτητος,της οικογένειας Ζωίδη – Μυλωνά, στοΝότιο τµήµα της χαράδρας, κάτω από ταΠαρακάτωνα.

Σήµερα οι νερόµυλοι αποτελούν µνηµείαµιας άλλης εποχής αφού τα σηµερινά δεδο-µένα του τρόπου ζωής και διατροφής άλλα-ξαν µε το ξέσπασµα της βιοµηχανικής επα-νάστασης.

(Στο επόµενο θα ασχοληθώ µε τουςµυλωνάδες και παρακαλώ όποιος γνωρίζειονόµατα και ηµεροµηνίες µυλωνάδων πουεργάστηκαν στους µύλους µας, ας µου ταστείλει).

ΤΟ ∆ΟΛΟ ΜΑΣ

Με αφορµή τις συχνές επισκέψεις πολ-λών παιδιών που έζησαν άλλα λιγότερο καιάλλα περισσότερο στο χωριό µας, και µε τοτελευταίο παράδειγµα του Παναγιώτη Πα -παϊωάννου, που είχα τη χαρά να ανταµώ-σουµε µάλιστα στις εκλογές, ένα άλλο γε -γονός που συνέβη το καλοκαίρι επιβεβαιώ-νει αυτό που στο προηγούµενο τεύχοςέγραψα πως «η πατρίδα µας είναι η παιδικήµας ηλικία».

Πρόκειται για τους αδερφούς Μπάσιου.

Ο Τάκης και ο Σπύρος έζησαν τα παιδικάτους χρόνια στο χωριό, και πάντα το ∆ολότο νιώθουν για χωριό τους.

Απόδειξη: Τον Αύγουστο που ο Σπύρος(σήµερα κάτοικος Γερµανίας) πάντρευε τονγιό του, έκανε το γαµήλιο τραπέζι στο κέν -τρο του Χριστόφορου. Τους επισκεφτήκαµεµε τον Γιώργο Κωσταρά για να τους ευχη-θούµε και η συγκίνηση και η χαρά που νιώ-σαµε όλοι µας ήταν απερίγραπτη. Εκείσυναντήσαµε και τα αδέρφια Μεντή, Φού -κη, και η συζήτησή µας περισσότερο περι-στρέφονταν γύρω από το χωριό και γιακείνα τα δύσκολα χρόνια που περάσαµε.

Για όλους είχαν να πουν και µια καλήκουβέντα. Ξεχωρίζω όµως τα καλά λόγιαγια το δάσκαλό τους Κώστα Κουκουλάρη,την εκτίµηση και το σεβασµό που τρέφουνστο πρόσωπό του, και την ευγνωµοσύνητους για τη φροντίδα και την αγάπη πουτους περιέβαλε σαν µαθητές του σχολείου.

Αγαπηµένα και ξεχωριστά πρόσωπα,πάντα καλοδεχούµενα.

ΣΤΟ ΞΩΚΛΗΣI ΤΟΥ ΑΗ-ΛΙΑ

¨Κρυµµένο¨ από τα µάτια του κόσµου,µέσα σε πυκνή βλάστηση, το ξωκλήσι τουΑη-Λια είναι µοναδικής οµορφιάς και µόνι-µο χαρακτηριστικό των ορεινών τοπίων τηςπεριοχής µας.

Αποµακρυσµένο και γαλήνιο περιµένεικαρτερικά κάποιον επισκέπτη ή την ηµέρατης γιορτής του για να φορέσει τα καλά τουκαι να καλοδεχτεί τους προσκυνητές.

Και ήταν κι εφέτος αρκετοί ∆ολιώτες καιλίγοι Γκουβεριώτες που ήρθαν να προσκυ-νήσουν και να γιορτάσουν τον Άγιο. Καιόπως δείχνει και η φωτογραφία το…γιόρτα-σαν για τα καλά. Ο Χριστόφορος, πάντατέτοια µέρα, κάνει το κουµάντο του.Πλούσιο και χορταστικό κουµάντο σε µιαπανέµορφη και φανταστική τοποθεσία,ποιος δε θα ήθελε να πάρει µέρος!

Αξίζει τις ηµέρες των διακοπών σας στοχωριό να επισκεφτείτε το µικρό µας ξωκλή-σι. Αξίζει τον κόπο να κάνεις τη διαδροµήτο πρωί χωρίς πολύ ήλιο, να γνωρίσεις τηνπεριοχή έξω από το χωριό, να απολαύσεις

Σκέψεις - Σχόλια AΠO TON A∆OΛO-∆OΛIΩTH

Χριστόφορος Κωσταράς, Τάκης και ΣπύροςΜπάσιος, Μπάµπης Φούκης

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 7

τη φύση, τον δροσερό αέρα, το δάσος τουΑη-Λια, µε τα αιωνόβια δέντρα, να µαζέψειςφρέσκια αρωµατική ρίγανη. Ας γίνει µιατέτοια ηµερήσια εκδροµή για να γνωρίσουνκαι οι νεότεροι τις τοποθεσίες και τις οµορ-φιές µακριά από το χωριό, που µένουν κρυ-φές στα µάτια του επισκέπτη, που συνήθωςπροτιµά να επισκέπτεται µόνο τοποθεσίεςκαι αξιοθέατα που γνωρίζει ο περισσότεροςκόσµος.

ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΒΑΦΤΙΣΙΑ

Χαρούµενος και ευτυχισµένος έδειχνε οΆγγελος Κούρος στις 25 του Ιούλη που τονσυναντήσαµε στο χωριό, γιατί πραγµατο-ποίησε το όνειρό του. Το είχε τάµα να κάνειτο γάµο του στο αγαπηµένο του ∆ολό καιτο πραγµατοποίησε. Μάλιστα και διπλόµυστήριο την ίδια µέρα. Γάµος και βάφτισησυγχρόνως. ∆ιπλή χαρά για τους γονείς καιτους συγγενείς, µεγαλύτερη του παππούΣπύρου που χάρισαν το όνοµά του στοεγγονάκι του.

Πληµµύρισε η εκκλησία και η αυλή τουκαφενείου από συγγενείς, συµπεθέρους,φίλους και χωριανούς. Ακολούθησε πλού-σιο τραπέζι και γλέντι µε δηµοτική µουσικήστην οποία έλαβε µέρος και ο δικός µαςανερχόµενος Βασίλης ∆άκας. Ενώνουµε κιεµείς τις ευχές µας στον Άγγελο και στηνΓεωργία για χαρούµενη κι ευτυχισµένη ζωήκαι να χαίρονται και τον Σπυράκο τους.Πολλές ευχές και στους παππούδες και για-γιάδες. Περιµένουµε και το δεύτερο για νασυνεχίσουµε το γλέντι από εκεί που ..τοαφήσαµε. Να είστε πάντα καλά.

ΜΙΑ ΠΡΌΤΑΣΗΓΙΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΤΌ ΣΧΟΛΕΙΌ

Ένα από τα ωραιότερα κτήρια του χωρι-ού µας αποτελεί αναµφίβολα το ∆ηµοτικόσχολειό µας. ∆υστυχώς εδώ και αρκετάχρόνια µένει σε απραξία. Κατά καιρούς επε-χείρησαν να το αξιοποιήσουν χωρίς αποτέ-λεσµα. Η Μαρία Καλαγκιά όµως µας έκανεµια ενδιαφέρουσα πρόταση η οποία δενστοιχίζει χρήµατα παρά µόνο λίγη προσωπι-κή εργασία.

Στο σχολειό σήµερα υπάρχουν αρκετάέπιπλα (θρανία), σκεύη, εποπτικά µέσα,χάρτες, βιβλία και βιβλιοθήκη µε τα οποίαµπορούµε να στολίσουµε την µεγάλη

αίθουσα ώστε να γίνει µια πλήρης αίθουσαδιδασκαλίας, όπως ήταν παλιά σε λειτουρ-γία. Έτσι το καλοκαίρι θα µπορούν να τηνεπισκέπτονται τα παιδιά να επιλέγουνβιβλία από την βιβλιοθήκη, να συζητούνµεταξύ τους.

Πολύ καλή η ιδέα της Μαρίας και προπα-ντός πραγµατοποιήσιµη. ∆ε µένει παρά τοκαλοκαίρι να το συζητήσουµε και να το πρά-ξουµε.

ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Από προσωπική εµπειρία και πιστεύο-ντας πως θα δώσουµε λύση σε πολλούς στοθέµα της πληρωµής των λογαριασµών τουνερού, σας πληροφορώ τα παρακάτω.

Αρκετοί χωριανοί έχουν ανεξόφλητουςλογαριασµούς πολλών ετών, γιατί ο δήµοςδεν έχει τη δυνατότητα ενηµέρωσης µεαποτέλεσµα να χρεώνονται οι καταναλωτέςµε προσαυξήσεις (0,20 λεπτά το µήνα). Ηενηµέρωση και η εξόφληση των λογαρια-σµών γίνεται στο Κ.Ε.Π. Πωγωνιανής, ή στο∆ήµο Πωγωνίου (Καλπάκι).

Πρόσφατα που επισκέφτηκα το Κ.Ε.Π.στην Πωγωνιανή (την δική µας ΑγνήΦωτοπούλου) για να πληρώσω λογαρια-σµούς, τότε διαπίστωσα κι εγώ το πρόβλη-µα. Στη συζήτηση µε την Αγνή για τοντρόπο ενηµέρωσή σας καταλήξαµε ότι,όσοι επιθυµείτε να πληροφορηθείτε σχετι-κά , να επικοινωνείτε µε την Αγνή και αυτήθα σας κατατοπίζει για τον λογαριασµό καιτον τρόπο πληρωµής του.

Το τηλέφωνο επικοινωνίας της Αγνήςείναι 26570 31410 (ώρες γραφείου). Και ηδιεύθυνση.

Αγνή ΦωτοπούλουΚ.Ε.Π. Πωγωνιανής44002 Πωγωνιανή

(Ευχαριστούµε την Αγνή για την βοήθειάτης. Όπως πάντα χαµογελαστή και πρόθυ-µη, βρίσκει τον τρόπο να σε εξυπηρετήσει).

Η ΗΜΈΡΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΏΝ

Η ηµέρα των εκλογών µας έφερε ξανάσύντοµα στο χωριό. Άλλο που δε θέλαµε κιεµείς. Καλοκαιρινή µέρα, µε ανοιχτό τοκαφενείο, ανταµώσαµε µε αρκετούς ψηφο-φόρους, µάλιστα µε µερικούς είχαµε καιρόνα ειδωθούµε, όπως τον Λευτέρη Μεντήαπό την Αθήνα µε την οικογένειά του (ίσωςνα ήρθαν και άλλοι, αλλά προσωπικά δεντους είδα) καλαµπουρίσαµε, µαζέψαµε στα-φύλια, σύκα, µπόλικα καρύδια (φορτωµένεςφέτος οι καρυδιές), φάγαµε σούρβα, όλαήταν χαρά θεού. Μερικοί προµηθεύτηκανκαι καυσόξυλα για τον χειµώνα. Φυσικάνόµιµα και µε ειδική άδεια από το δασαρ-χείο όπως τελευταία απαιτείται . Αυτό τοµέτρο είναι πολύ καλό γιατί προστατεύεταιτο δάσος από την παράνοµη και αλόγιστηυλοτοµία.

ΠΑΡΑΜΟΝΉ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΏΝ

‘Τα παγκάκια του Φόρη Μάικα’, το συνη-θισµένο καλοκαιρινό στέκι των ∆ολιωτών,µετά τον αποχαιρετισµό των παραθεριστών,τα επισκέπτονται µόνον οι λιγοστοί µόνιµοικάτοικοι που φυσικά δεν είναι δυνατόν νατα γεµίσουν.

Η σηµερινή όµως φωτογραφία, παραµο-νή εκλογών, δεν εκφράζει την πραγµατικήεικόνα, γιατί αργότερα συγκεντρώθηκαν καιάλλα άτοµα και µάλιστα γέµισε ο χώρος,αλλά εµάς µας πρόδωσε η µπαταρία τηςκάµερας και δεν µπορέσαµε να παρουσιά-σουµε την πραγµατικότητα.

Βέβαια η εικόνα του καλοκαιριού απέχειπολύ από την σηµερινή. Τότε και ο γύρωµαντρότοιχος δεν ήταν αρκετός για να µαςχωρέσει όλους. Παραµένει όµως ο πρώτοςτόπος συνάντησης της απογευµατινής βόλ-τας και ακολουθεί ο δεύτερος στο καφενείο.

Μια και ο λόγος για το καφενείο, πληρο-φορήθηκα µε χαρά πως στο εξής θα ανοίγεικάθε Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή για ναεξυπηρετεί και τους κυνηγούς, µια κι αυτέςτις ηµέρες επιτρέπεται το κυνήγι. Μάλισταέγινε και η αρχή. Φαντάζοµαι τώρα τα σου-βλάκια του Λεονάρδου θα τα αντικαταστή-σουν χοιρινές µπριζόλες, λαγοί και πουλιά.

Αξίζει να το επισκεφθούµε κι εµείςτέτοιες µέρες για να δοκιµάσουµε σπάνιεςγεύσεις κυνηγιού, που όπως ισχυρίζεται καιο Γιώργος Κωσταράς είναι το κάτι άλλο..Είµαι σίγουρος πως θα µας καλοδεχθούναρκεί να έχουµε την τύχη να φέρουν κάτιστο σακούλι ή στο αγροτικό, εάν πρόκειταιγια ‘χοντρό’ κυνήγι. Ας το επιχειρήσουµεχωρίς όµως να παραγνωρίζουµε και τηνγνωστή παροιµία πως «του ψαρά και τουκυνηγού το πιάτο δέκα φορές ειν’ αδειανόκαι µια φορά γεµάτο». Πάντως σας ευχόµα-στε, καλά κυνήγια και πολύ προσοχή γιατίκάθε χρόνο διαβάζουµε δυσάρεστα.

Τελευταία πληροφορήθηκα πως το ερχό-µενο Σάββατο (3Οκτωβρίου) η Άννα τουςετοιµάζει λαγό στιφάδο. Είναι ο λαγός πουχτύπησαν την Τετάρτη και τώρα επιστρέφο-ντας το µεσηµέρι θα…φάνε καλά µεσυµπλήρωµα σαλάτες, τυριά και ντόπιοκρασί. Τυχεροί, τους ζηλεύω πραγµατικά.

Σ κ έ ψ ε ι ς - Σ χ ό λ ι α

Aπό αριστερά: Nικόλαος Kούρος, Παναγιώτης Παπαϊ -ωάννου του Λευτέρη, Eυτυχία Mαργαρίτη, Άννα καιΛευτέρης Zωίδης, πίσω ο Γιώργος Kωσταράς.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 8

ΓΙΑ ΤΑ «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» Ο ΛΟΓΟΣ

Πολύ καλά λόγια και πολύ καλές κριτι-κές ακούσαµε τις ηµέρες του Αυγούστουστο χωριό για την εφηµερίδα µας «ΤΑ ∆Ο -ΛΙΩΤΙΚΑ» και σας ευχαριστούµε πολύ.

Όπως πολλάκις έχουµε γράψει χρειαζό-µαστε όµως και τη βοήθειά σας.

Στείλτε µας σκέψεις και προτάσεις, ήόποιο θέµα θεωρείται ότι ωφελεί και ενδια-φέρει την τοπική κοινωνία µας.

Ο πολιτιστικός σύλλογος είναι ανοικτόςπρος όλες και όλους εσάς και έτοιµος ναδεχθεί ακόµη παράπονα, υποδείξεις, αδια-φορία από τις αρµόδιες αρχές, όµορφεςιδέες που να είναι στα µέτρα των δυνατο-τήτων µας να τις υλοποιούµε από κοινού,κοινωνικά και τόσα άλλα.

Εµείς από την πλευρά µας θα προσπα-θήσουµε να συνεχίσουµε, έστω κι αν µείνα-µε ελάχιστοι. Η υποµονή µας και η ελπίδαπως θα ανοίξει ο δρόµος για συνεργασίεςδεν έχει εξαντληθεί ακόµη.

Κουράγιο µας δίνουν τα πρώτα καλοκαι-ρινά µηνύµατα που ήρθαν από τον αγαπητόΚώστα Κολέφα µε το πλούσιο υλικό πουµας έστειλε και αναφέρεται σε βιώµατα απότο ∆ολό, επίσης ένα πολύ ωραίο άρθρο τουφίλου και συµµαθητή Βασίλη Γκερµότση γιατο δάσκαλό µας Παντελή, µια συνοµιλία της∆έσποινας Πορίκη και για άλλη µια φοράφωτογραφίες από την Βασιλική ΣπύρουΚαρακίτσου, από την Ελένη Μέξη - Πα -πακώστα και από τον φωτογράφο του χωρι-ού Γιώργο Κωσταρά.

Τους ευχαριστούµε όλους θερµά.Με την ευκαιρία να ευχαριστήσουµε και

όλους όσοι µέχρι σήµερα συνεχίζουν ναµας βοηθούν και να κοσµούν την εφηµερίδαµας µε τα γραπτά τους.

• • •

Με την ευκαιρία της έναρξης της νέαςσχολικής χρονιάς, επιτρέψτε µου µερικέςµικρές, απλές αλλά χρήσιµες συµβουλές,για τους νέους ιδιαίτερα γονείς.

Kατ’ αρχάς εύχοµαι στους µαθητές όλωντων βαθµίδων ‘Καλή Χρονιά και καλή πρόο-δο στα µαθήµατά τους’.

Ιδιαίτερα στους γονείς των µικρών µαθη-τών του ∆ηµοτικού να έχουν υπόψη τουςµερικές µικρές χρήσιµες συµβουλές πουαφορούν την συνεργασία µαθητή και γονι-ού, έτσι όπως οι παιδαγωγοί µας συµβου-λεύουν.

1. Οι εργασίες για το σπίτι

Να µην κάνετε τις εργασίες του. Αν -τισταθείτε στον πειρασµό να ολοκληρώσε-τε ή να διορθώσετε την ορθογραφία τουµόλις το παιδί πέσει για ύπνο, προκειµένουνα µη «γίνει ρεζίλι» την επόµενη µέρα στηντάξη. Οι εργασίες που δίνοντα για το σπίτιέχουν στόχο να βοηθήσουν το παιδί να

κατανοήσει καλύτερα όσα έµαθε µέσα στηµέρα και δεν χρειάζεται να είναι αλάνθα-στες. Αν δυσκολεύεται να καταλάβει κάτι,βοηθήστε το, αλλά σε καµία περίπτωση µηναναλάβετε εσείς τις υποχρεώσεις του. Ανδιαπιστώσετε ότι οι εργασίες τού φαίνονταισυστηµατικά πάρα πολύ δύσκολες, ενηµε-ρώστε το δάσκαλο ή τη δασκάλα του.

2. Να µην απαιτείτε να είναι πάντα «τέ -λειο».

Τα παιδιά µαθαίνουν εξίσου από τις επι-τυχίες και τις αποτυχίες τους. ∆είξτεέµπρακτα στο παιδί σας ότι δεν σας απο-γοητεύει, όταν κάνει λάθη και εκµεταλλευ-τείτε τέτοιες ευκαιρίες, για να του διδάξετετι µπορεί να µάθει µέσα από κάθε λάθος καιότι πρέπει να προσπαθεί περισσότερο, γιανα το διορθώσει.

Ένα παιδί το οποίο δέχεται συνεχώςαρνητική κριτική για τα λάθη του, παραιτεί-ται από τη διαδικασία της µάθησης και απο-κτά χαµηλή αυτοεκτίµηση. Επίσης, δενείναι ποτέ ευχαριστηµένο µε τον εαυτό τουκαι αγχώνεται πολύ εύκολα µε καθετί πουσχετίζεται µε τη µάθηση.

3. Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες.

Όσο έξυπνο, ετοιµόλογο και ταλαντού-χο κι αν σας φαίνεται το παιδί σας, πρέπεινα παραδεχτείτε ότι οι πιθανότητες ναµεγαλώνετε τον επόµενο Αϊνστάιν είναιµικρές. Μην εκνευρίζεστε, εάν δυσκολεύε-ται στη γεωµετρία και µην αντιµετωπίζετεµε καχυποψία τους εκπαιδευτικούς, εάνσας πουν ότι το παιδί σας είναι έναςµέτριος µαθητής. Είναι ωραίο να περιµένεικανείς το καλύτερο από το παιδί του, αλλάείναι ακόµα σπουδαιότερο να είναι ρεαλι-στής και να µη συγκρίνει το παιδί του µεάλλα. Κάθε παιδί έχει τα δικά του ταλέντακαι αυτά πρέπει να αναπτύξει, πάντα µεγνώµονα την αγάπη και την ενθάρρυνση καιόχι την καταπίεση και τον εξαναγκασµό.

4. Να κλείσετε την τηλεόραση.

∆εν είναι ότι κάνει κακό στο παιδί, απλάο χρόνος που περνάει µπροστά στην οθόνηείναι χαµένος χρόνος. Περιορίστε τον στιςδύο το πολύ ώρες την ηµέρα και εκµεταλ-λευτείτε τις υπόλοιπες, για να παίξετε, ναδιαβάσετε βιβλία, να κάνετε βόλτες µαζί µετο παιδί. Προσέξτε ιδιαίτερα τι βλέπει στηντηλεόραση το βράδυ, γιατί έχει παρατηρη-θεί ότι οι έντονες ή βίαιες σκηνές µπορούννα διαταράξουν τον ύπνο του και έναςµαθητής που δεν έχει κοιµηθεί καλά είναισχεδόν βέβαιο ότι δε θα αποδώσει καλά τηνεπόµενη µέρα στην τάξη.

5. Να µην στερείτε τον ελεύθερο χρόνοτου.

Σίγουρα θέλετε το καλύτερο για το παιδίσας, όµως µε το να το γράψετε ταυτόχρονα

σε δύο ξένες γλώσσες, κολυµβητήριο,πιάνο και ζωγραφική δε θα του προσφέρετεπερισσότερα εφόδια για τη ζωή. Το µόνοπου θα καταφέρετε είναι να έχετε ένα παιδίπου τρέχει από τη µία δραστηριότητα στηνάλλη µετά το σχολείο, µε αποτέλεσµα στοτέλος της µέρας να είναι κουρασµένο,εκνευρισµένο και αγχωµένο. Να θυµάστεότι τα πρώτα χρόνια του σχολείου ο ελεύ-θερος χρόνος και το δηµιουργικό παιχνίδιείναι πιο πολύτιµα από οποιαδήποτε έξτραγνώση.

6. Να έχετε εµπιστοσύνη στους δασκά-λους του.

Σίγουρα, δε θα εκτιµούσατε ιδιαίτεραένα δάσκαλο που στην καθιερωµένη συνά-ντησή σας, για να συζητήσετε την πρόοδοτου παιδιού σας, έπαιρνε την πρωτοβουλίανα σας κάνει υποδείξεις για το πώς να«κάνετε τη δουλειά σας». Το ίδιο ακριβώςισχύει και αντίστροφα.

Κανένας δάσκαλος δεν περιµένει απόεµάς να µάθει πώς να κάνει τη δική του δου-λειά. Ευτυχώς, έχουν όλοι λάβει την απα-ραίτητη εκπαίδευση, πολλοί έχουν ιδιαίτερασηµαντική εµπειρία και οι περισσότεροιαγαπούν τόσο τη δουλειά τους ώστε ναµπορούν να την κάνουν µε συνέπεια, ευαι-σθησία και εξαιρετικά αποτελέσµατα

Σας ευχόµαστε καλή σχολική χρονιά.

ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ

Θα ήθελα µέσα από την καρδιά µου νασυγχαρώ όλες τις επιτυχούσες και όλουςτους επιτυχόντες για την εισαγωγή τουςστα Ανώτερα και τα Ανώτατα ΕκπαιδευτικάΙδρύµατα της χώρας µας. Η ιδιαίτερα σηµα-ντική αυτή στιγµή της ζωής σας, αποτέλε-σµα της επίπονης και συστηµατικής σαςπροσπάθειας, δικαιώνει αναµφίβολα τόσοεσάς και τις οικογένειες σας, όσο και τουςεκπαιδευτικούς σας, οι οποίοι ακούραστακαι µεθοδικά στάθηκαν δίπλα σας όλα αυτάτα χρόνια.

Η ακαδηµαϊκή πορεία που απλώνεταιπλέον µπροστά σας, θα είναι όχι µόνο γεµά-τη προκλήσεις και καινούργιους στόχουςαλλά θα αποτελέσει, είµαι βέβαιος, τηναφετηρία ακόµα περισσότερων επιτυχιώνκαι ακόµα µεγαλύτερης δηµιουργικότητας.

Στους µαθητές που για διάφορουςλόγους και παρά τις µεγάλες προσπάθειεςπου κατέβαλαν, δεν κατόρθωσαν να φτά-σουν στο στόχο τους τη φετινή χρονιά, αξί-ζουν ασφαλώς τα ίδια θερµά συγχαρητήρια.Οι ίδιοι οφείλετε να µην το βάλετε ποτέκάτω, αλλά να ανασυγκροτήσετε τις δυνά-µεις σας, να θέσετε καινούργιους στόχουςκαι να συνεχίσετε τη ζωή σας µε πίστη στιςικανότητες και την αξία σας.

I.M.

Σ κ έ ψ ε ι ς - Σ χ ό λ ι α

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 9

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ

ΕΚ∆ΡΟΜΈΣ:

Σχολικές εκδροµές, όπωςγίνεται σήµερα, δεν πηγαίναµε.Πηγαίναµε µόνο περιπάτουςέξω από το χωριό. Συνήθωςαπογευµατινές ώρες για να µηχάνουµε κύρια µαθήµατα. Ανθυµάµαι καλά πηγαίναµε 5-6περιπάτους το χρόνο.

Επισκεπτόµασταν τους γύρωλόφους, ξαπλώναµε στη δροσε-ρή χλόη, παίζαµε, τραγουδού-σαµε, χορεύαµε και µας συνό-δευαν τα αρνάκια µε τα γλυκάτους βελάσµατα και τα πουλά-κια µε τη µουσική τους.

Με τη βοήθεια του δασκάλουανακαλύπταµε τα µυστικά καιτις οµορφιές της φύσης, παρα-κολουθούσαµε τις αγροτικέςασχολίες, το πανηγύρι της γης,και µαθαίναµε να σεβόµαστε τηγη. Όλη τότε η γύρω φύση ήτανστρωµένη µε πράσινο χαλί γιατίοι άνθρωποι τότε καλλιεργού-σαν και έσπερναν όλα τα χωρά-φια ακόµα και τα δύσκολα µεπολύ κόπο και ιδρώτα.

Κάθε πρωτοµαγιά πηγαίναµεηµερήσια εκδροµή συνήθως στο‘Ξυλογιόφυρο’ που υπήρχενερό. Η µέρα αυτή ήταν ξεχωρι-στή και από µέρες κάναµε σχέ-δια πως θα οργανωθούµε καλύ-τερα. Παίρναµε µαζί µας σεπολύχρωµα σακουλάκια, ξηράτροφή όπως ψωµί, τυρί, αβγάκτλ.

Θυµάµαι µια χρονιά είχαµεπάει στο «Ξυλογιόφυρο», στην

περιοχή του µύλου. Επισκεφτή -καµε το µύλο και ο µπάρµπαΓάκης (Γεώργιος Ζωίδης) οµυλωνάς, µας έδειξε τα όργανάτου µύλου και τον τρόπο λει-τουργίας του. Για να µας φιλο-ξενήσει µάλιστα µας έφτιασεκαι σταχτοκουλούρα(1).

Γέµιζε η καρδιά µας χαράκαι ευτυχία. Κάτασπρα χαλιάαπό µαργαρίτες και κατακόκκι-να από παπαρούνες φιλοξενού-σαν ερπετά και έντοµα και όλοτο µελισσολόι της περιφέρειας.Ένα δροσερό αεράκι ξεκινούσεαπό την Νερµέτσικα, άγγιζε τιςκορυφές των δέντρων στοπέρασµά του, έκανε ένα γρήγο-ρο παιχνίδι πάνω στα λουλού-δια και µας ράντιζε τα πρόσωπαµε όλα τα αρώµατα της Φύσης.

Κάναµε κουβέντα µε όλα ταδηµιουργήµατα του Θεού. Κα -λούσαµε τα πρόβατα κι έτρω-γαν χόρτα από τα χέρια µας,παίζαµε µε τ’ αρνάκια, σφυρίζα-µε στα κοτσύφια, µιλούσαµε µετην πασχαλίτσα που κρατούσα-µε πάνω στο δάχτυλό µας,ξεφυλλίζαµε τις µαργαρίτες.

Είναι µεγάλη ευτυχία να ζειςστιγµές κοντά στη φύση. Νανιώθεις ότι όλο αυτό το µεγα-λείο είναι δικό σου.––––––––

1. Ήταν άζυµο, πρόχειρο, λεπτόψωµί που προλάβαινε κάτι βιαστικό ήαντιµετώπιζε την έλλειψη ψωµιού. Τηζύµωναν µε καθαρό αλεύρι, χωρίςπροζύµι και την σκέπαζαν µε στάχτηκάτω από τη θράκα και την έψηνανστο τζάκι (παραγώνι).

Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Το ωρολόγιο πρόγραµµα πε -ριελάµβανε και το µάθηµα ‘σχο-λικός κήπος’. Ο σχολικός κήποςείναι ο χώρος και η ευκαιρία γιανα µπολιασθούν οι µαθητές µετο χώµα, µε τη φύση µε τη φυτι-κή δηµιουργία.

Μέσω της σχολικής κηπουρι-κής, οι µαθητές έρχονται σεάµεση επαφή µε τη φύση καιαναπτύσσουν βιωµατική σχέσηµαζί της.

Στη µικρή αυλή του σπιτιούτου Μούστου φτιάξαµε ένανλαχανόκηπο µε λίγα από όλα ταγνωστά λαχανικά. Για µας ήτανκάτι το εύκολο και διασκεδαστι-κό γιατί όλοι µας είχαµε

µικρούς κήπους και γνωρίζαµεόλα τα φυτά.

(Οι κήποι ήταν αναγκαστικάµικροί λόγο έλλειψης νερού καιγι’ αυτό οι χωριανοί καλλιερ-γούσαν µόνο λίγα λαχανικά,σκόρδα και κρεµµύδια και αυτάβέβαια εξαρτώνταν από τις και-ρικές συνθήκες.

Τα κηπευτικά (µποστανικά)ντοµάτες, πιπεριές, αγγουράκιακ.λ.π. τα προµηθευόµασταν απότους παραγωγούς των χωριώντου Κάτω Πωγωνίου µε τα πολ -λά νερά, (Ζάβροχο, Μαυρό που -λο Χρυσόδολη), που ερχόταντις Κυριακές µε τα ζώα τουςφορ τωµένα και µας τα πουλού-σαν.

Πολλές φορές µάλιστα η

συναλλαγή γινόταν και µε εί -δος. Έπαιρνες ζαρζαβατικά καισαν αντάλλαγµα έδινες σιτάρι,κριθάρι κ.λ.π.)

Αργότερα όταν κατά το σχο-λικό έτος 1952-53 µετακοµίσα-µε στο νέο διδακτήριο, στοσηµερινό σχολείο, φτιάξαµετον σχολικό κήπο στο δυτικόµέρος τη αυλής, στο σηµερινότµήµα µεταξύ µουριάς, κυπα-ρισσιού και φλαµουριάς. Εκείχρειάστηκε πολύ δουλειά γιατίτο µέρος ήταν γεµάτο µπάζααπό την ανέγερση του διδακτη-ρίου. Μάλιστα ο εκπρόσωποςτων εκκλησιών που είχε έδραστο χωριό, µας έφερε και ανά-λογα εργαλεία (φτυάρια, τσου-

Για καλύτερη εξυπηρέτη-

ση των αναγνωστών µας

παρακαλούµε τα εµβάσµατά

σας µπορείτε να τα στέλνετε

και µέσω της Tράπεζας

Πειραιώς στο λογαριασµό:

Τράπεζα ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Αριθ. Λογ.:

5407-025725-400

IBAN:

GR 1401724070005407025725400

(ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

∆OΛOY ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ)

Το καθάρισµα της αυλής γινόταν στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του σχολείου. Σχολικό έτος 1952-53.

Ο εκπρόσωπος των ξένων εκκλησιών µοιράζει εργαλεία για τηνκαλλιέργεια του σχολικού κήπου. Σχολικό έτος 1953-54.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 10

γκράνες,κ.λ.π.)(1).Με πολύ προσπάθεια φτιά-

ξαµε τον κήπο και µάλιστα τονπεριφράξαµε µε σιδερένιακάγκελα για να τον προστατέ-ψουµε από τα ζώα.

Το µέρος όµως αυτό αργότε-ρα αποδείχτηκε ακατάλληλο καιο σχολικός κήπος µεταφέρθηκεστην ‘Παλιόµουρσα’ το επονο-µαζόµενο σήµερα ‘Σχο λι κό’.

–––––––– 1. Ο εκπρόσωπος αυτός των ξέ -

νων εκκλησιών ήταν Ολλανδικήςκαταγωγής και ονοµάζονταν Τζων.Έµεινε µαζί µε τον διερµηνέα, ΚώσταΠαπαχρήστο στο σπίτι του Λατσού ναστο ‘Τσαΐρι’ (στο σπίτι µεταξύ Τσάµηκαι Λιόλιου) και προσέφερε κάθεείδους υπηρεσίες και συµβουλέςστους χωριανούς, σε σχέση µε νέεςκαλλιέργειες, δεντροφυτεύσεις, δια-τήρηση καρπών, διατροφή πουλερι-κών κλπ. Μάλιστα διέθετε και αυτοκί-νητο, µοναδικό και περιζήτητο στηνπεριοχή για κείνα τα χρόνια, που απο-δείχτηκε πολύ χρήσιµο, ιδιαιτέρα σεεπείγοντα περιστατικά.

Ενδιαφέρονταν πολύ για τουςχωριανούς και οι ίδιοι επίσης τονείχαν αγκαλιάσει, τον θεωρούσανφίλο τους και προσπαθούσαν µε κάθετρόπο να εκδηλώνουν την αγάπητους. Τον προσκαλούσαν σε κάθεείδους εκδηλώσεις, του προσέφερανότι µπορούσαν, πίτες, φρούτα, ξύλα

για το τζάκι και γενικά ήταν έναςξεχωριστός χωριανός.

Μάλιστα µετά από χρόνια επισκέ-φτηκε το χωριό χάρηκε πολύ,συγκι-νήθηκε που αντάµωσε µε χωριανούς,πολλούς από τους οποίους ανεγνώρι-σε κιόλας. Το ίδιο έκανε και ο Κώσταςο διερµηνέας, ο οποίος ζούσε στηνΑυστραλία. Αντάµωσα και προσωπι-κά. Είχε κι αυτός τις καλύτερες εντυ-πώσεις και µάλιστα είχε γίνει και συν-δροµητής της εφηµερίδας µας.

(Συνέχεια στο επόµενο)

Aν έχετε περισσότερες πληροφορίες, διορθώσεις ή δικές

σας σκέψεις, καθώς και φωτογραφίες, γράψτε µας στο:

ioabodinis@gmail. com

ή στη διεύθυνση της εφηµερίδας µας «∆OΛIΩ TIKA»,

Aπολλωνίας 21 - 45332 IΩAN NINA.

I.M.

Τα δύο αυτά αφηγήµατα τουπανάξιου προέδρου του πολιτι-στικού συλλόγου ∆ΟΛΟΥ ΓιάννηΜποντίνη και Παύλου Μπετζιουλαµβάνουν χώρα την ίδια χρονι-κή περίοδο και συγκεκριµένα τηδεκαετία του 1950 και απευθύνο-νται κυρίως στους µάρτυρεςεκείνης της εποχής. Τα γεγονό-τα των δύο αυτών αφηγηµάτωνήταν αδύνατο να µην προκαλέ-σουν στους µάρτυρες αυτούςσυναισθηµατισµούς, να µην αι -σθανθούν την ίδια συγκινησιακήφόρτιση και να µην πληµµυρί-σουν οι ψυχές τους από γλυκει-ές αναµνήσεις. Τι σου είναι καιαυτές οι αναµνήσεις. Αν κατορ-θώσουν να αγγίξουν τη καρδιάσου σε συνοδεύουν µέχρι τοτέλος της ζωής σου. Πόσο δίκιοέχει η εξαίρετη δηµοσιογράφοςFranca Magnani µε τη φράση:«Όποιος θυµάται ευχάριστα, ζειδυο φορές».

Όλα αυτά ώπλισαν και το δικόµου χέρι µε ένα στυλό και παρό-λο που σε τέτοιες περιπτώσειςλιγοστεύουν τα λόγια και περισ-σεύουν οι αναµνήσεις, θέλω νααναφερθώ κι εγώ στα πέτρινααλλά γεµάτα ανθρωπιά εκείναχρόνια. Θέλω να αναφερθώ κιεγώ µε λίγα λόγια στη ζωή µουστο ∆ολό και κυρίως στον ήρωατου αφηγήµατος του ΠαύλουΜπέτζιου δηλ. στον δάσκαλο τονΠαντελή. (Χρησιµοποιώ και εγώτον χαρακτηρισµό του Παύλουτου Μπέτζιου ο ∆άσκαλος οΠαντελής όχι από έλλειψη σεβα-σµού προς το πρόσωπο του κυρί-ου Ζωίδη αλλά επειδή ήταν καιπαραµένει ο δικός µας άνθρω-πος).

Αναφέρω συνειδητά τη φρά -ση µε λίγα λόγια, διότι όσεςσελίδες και αν γράψει κανείς γιατον δάσκαλο τον Παντελή θαείναι λίγες. Με την ευκαιρία αυτήθεωρώ αδήριτη την ανάγκη ναεκφράσω και δηµόσια τις άπει-ρες ευχαριστίες αλλά και τηναπέραντη ευγνωµοσύνη µου γιατον καταλυτικό ρόλο που έπαιξεστην επαγγελµατική µου πορείααλλά και στη ζωή µου γενικά.

Και τούτο για τον εξής λόγο.Τη χρονική περίοδο των δύοαφηγηµάτων είχα την τύχη ναζω και εγώ στο ∆ολό, ένα γραφι-

κότατο χωριό, το οποίο παρ’ όλοπου δεν κατάγοµαι από αυτό τοαγάπησα σαν το δικό µου. Ανπράγµατι για έναν άνθρωπο ιδι-αιτέρα πατρίδα του είναι ο τόποςπου πέρασε τα παιδικά του χρό-νια, τότε εγώ έχω το προνόµιονα έχω δυο τέτοιες πατρίδες. ΤοΚεφαλόβρυσο στο οποίο γεννή-

θηκα και το λατρεύω αλλά και το∆ολό, το οποίο υπεραγαπώ, διότιεκεί έζησα ένα κοµµάτι των παι-δικών µου χρόνων και πέρασα τακρισιµότερα χρόνια της βασικήςµου εκπαίδευσης.

∆ύο είναι τα γεγονότα που µεέφεραν στο ∆ολό.

Πρώτον: Η οικονοµική κρίσητης εποχής εκείνης, η οποίαέπληξε πρωτίστως τον πρωτογε-νή τοµέα δηλ. την Γεωργία καιτην Κτηνοτροφία

Η κρίση αυτή ανάγκασε πολ-λούς κατοίκους να εγκαταλεί-ψουν τα ακριτικά µας χωριά καινα ζητάνε µια καλύτερη ζωή ήστα αστικά κέντρα της Πατρίδαςµας (εσωτερική µετανάστευση) ήνα µεταναστεύουν στο εξωτερι-κό πράγµα σύνηθες για τον τόποµας. Αποτέλεσµα αυτού του γε -γονότος ήταν πολλά σχολεία νακλείνουν, επειδή ο αριθµός τωνµαθητών δεν ήταν αρκετός γιατη λειτουργία τους.

∆εύτερον: Η οικογένειά µου(βλαχόφωνοι Έλληνες κτηνο-τρόφοι) ζητούσε τότε βοσκότο-πο για τα αιγοπρόβατα της. Ηπροθυµία των αδελφών µου ναβόσκουν και τα κοινοτικά ζωντα-νά αλλά και τα τρία παιδιά τηςοικογενείας σε σχολική ηλικίαήταν τα δύο στοιχεία που συνέ-βαλαν καθοριστικά στη µετοίκη-σή µας στο ∆ολό. Για µένα είχετούτο σαν αποτέλεσµα ότι τηνεπόµενη χρονιά θα άλλαζα καιπάλι σχολείο, το τρίτο µετά τοΚεφαλόβρυσο και την Πωγω -νιανή, που θα επισκεπτόµουνσαν µαθητής του δηµοτικού σχο-λείου.

Το ∆ολό ήταν για µένα άγνω-στο. ∆ικαιολογηµένα ήταν ως εκτούτου τα ερωτήµατα που αυτο-

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Ο Τζων καβάλα στο γάιδαρο τουΓιάννη Μποντίνη, που του είχε πάειξύλα για το τζάκι.

∆ασκάλες από το Πωγώνι (1928)(Aπό το αρχείο Bασιλικής Kαρακίτσου)

O ∆AΣKAΛOΣ O ΠANTEΛHΣ

Tου Bασ. ∆ηµ. Γκερµότση

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 11

µάτως γεννήθηκαν µέσα µουµόλις µου έγινε γνωστή η εξέλι-ξη αυτή. Ερωτήµατα που είχαννα κάνουν τόσο µε το ∆ολό καιτους ∆ολιώτες αλλά και µε τοκαινούριο µου σχολείο. Πώς θαµας δεχόταν οι κάτοικοι του∆ολού; Θα µας θεωρούσαν συ -στατικό στοιχείο της ∆ολιώτικηςκοινωνίας ή θα ήµασταν µόνο οι“Βλάχοι” και θα ζούσαµε παράλ-ληλα µε αυτούς; Φοβόµουν πάραπολύ την περιθωριοποίηση.

Πώς θα µε δεχόταν οι συµµα-θητές µου και ο ∆άσκαλος στοσχολείο;

Οι απαντήσεις που έλαβα σεόλα µου τα ερωτήµατα, µόλις εγ -καταστηθήκαµε στο ∆ολό, ήτανόλες γεµάτες ευχάριστες εκπλή-ξεις. Όπως π.χ. οι συνεχείς επι-σκέψεις πολλών ∆ολιωτών –ιδί -ως γυναικών– και η προθυµίατους να µας βοηθήσουν σε ό,τιείχαµε ανάγκη. Μικρός τότε δενήξερα αλλά και ούτε είχα ακού-σει για τη φιλοξενία για τηνοποία φηµίζεται το ∆ολό.

Η πρώτη γνωριµία µε τα παι-διά του ∆ολού έγινε όταν κάποιαµέρα, θέλοντας να γνωρίσω τοχωριό, γύριζα τα “σοκάκια” άκου-σα φωνές παιδιών να παίζουνποδόσφαιρο.

∆ειλά-δειλά έφθασα στο χω -ράφι από το οποίο ερχόταν οιφωνές. Μόλις µε είδαν τα παιδιάσταµάτησαν το παιγνίδι, ήλθανκοντά µου, µε ρώτησαν πως µελένε και µου πρότειναν να παίξωµαζί τους. Από τη στιγµή αυτήδεν αισθανόµουν ξένος αλλάήµουν ένας από ανάµεσα τους.

Στην αλυσίδα των ευχάρι-στων εκπλήξεων προσετέθηένας ακόµη κρίκος, που έµελλενα είναι ο σηµαντικότερος τηςζωής µου. Ήταν η πρώτη µέραστο σχολείο και το πρώτο τετ ατετ µε τον ∆άσκαλο τον Παντε -λή. Ένας άνθρωπος ψηλός, ωραί-ος όσο και επιβλητικός. Αφούµας καλωσόρισε µας σύστησεστους υπόλοιπους µαθητές λέ -γοντάς µας ότι τόσο ο ίδιος όσοκαι οι συµµαθητές µας θα µαςβοηθήσουν να αισθανόµαστεευχάριστα στο καινούριο µαςσχολείο. Τα λόγια του αυτά µουενέπνευσαν σιγουριά και ασφά-λεια. ∆εν χρειάστηκε δε να πε -ράσει πολύς καιρός µέχρι να δια-πιστώσω ότι οι αρετές και γνώ-σεις του σαν εκπαιδευτικός ήτανανάλογες µε το ύψος του. ΟΠαντελής δεν θεωρούσε το

“δασκαλίκι” µόνο επάγγελµα αλ -λά αυτό το οποίο κατά φύσηείναι, δηλ. λειτούργηµα.

Υπερασπιζόταν τον τίτλο τουεκπαιδευτικού αλλά και τις αξίεςτου µε ιδανικό τρόπο. Η διάθεσητου να προσφέρει στους µαθη-τάς του ήταν αστείρευτη. ∆ενλειτουργούσε µόνο διαγνωστικάκαι προληπτικά αλλά πάνω απ’όλα συµβουλευτικά. Με αυτέςτις αρχές βοηθούσε τους µαθη-τές του να ενσωµατωθούν στονκοινωνικό ιστό της χώρας µας.Το ενδιαφέρον που έδειχνε γιατα ενδιαφέροντα των µαθητώντου ήταν τεράστιο. Ήξερε πολύκαλά ότι καµία εκπαίδευση δενείναι δυνατή χωρίς την άµεσηεπικοινωνία µεταξύ διδασκάλουκαι διδασκοµένου. Η αγωγή τωνµαθητών του αλλά και των νέωνανθρώπων ακόµη και σε εξωσχο-λική ηλικία ήταν η µεγάλη τουευαισθησία. Η µόρφωση τωνµαθητών του είχε συµβουλευτικόκαι όχι εξουσιαστικό χαρακτήρα.

Ποτέ δεν χρησιµοποίησε ού -τε την τιµωρία αλλά ούτε καιτην πίεση για να µας πειθαρχή-σει. Την περιβόητη βέργα δεντην είχε για τις παλάµες µαςαλλά για να δείχνει στον πίνακατις ασκήσεις της γραµµατικήςκαι της αριθµητικής.

Ήξερε πολύ καλά ότι ησχέση µεταξύ δασκάλου καιµαθητή είναι ένας κεντρικόςορισµός της παιδαγωγικής.Πρόκειται για µια σχέση δύοατόµων που πλάθουν µια παιδα-γωγική διαδικασία. Στη διδα-σκαλία του η µάθηση και ηγνώση είχε την ίδια αξία µε τηδιαµόρφωση της προσωπικότη-τας και του χαρακτήρα τωνµαθητών.

Με την υποµονή του, τηνεπιµονή του, τη γενική του µόρ-φωση και το χαρακτήρα του δενµας άφηνε καµία αµφιβολία γιατην σπουδαιότητα αυτών πουµας δίδασκε.

Ακόµη και τώρα θυµάµαιταλόγια του: “∆εν θέλω” µαςέλεγε “να διαβάζετε ούτε γιαµένα, ούτε για το σχολείο αλλάγια το µέλλον σας”. Σοφέ µουδάσκαλε, η φράση σου αυτή δενέχει να ζηλέψει τίποτε από τηρήση του µεγάλου ρωµαίου φι -λοσόφου Seneca Non scholaesed vitae discimus.

Ο ρόλος του Παντελή ήτανπολυδιάστατος. Το λειτούργη-µα του δεν τελείωνε µε τη λήξητης καθηµερινής διδασκαλίαςαλλά συνεχιζόταν και µετά τοκλείσιµο της πόρτας του σχο-λείου. Εκτός από το επάγγελµατου εκτελούσε και χρέη κοινω-νικού λειτουργού. Αισθανόταντην ευθύνη να βαραίνει τουςώµους του. Έµενε όµως πάνταόρθιος. Ήταν πάντα δίπλαστους κατοίκους του ∆ολού µεέναν συνδιασµό λόγων και πρά-ξεων. Ήξερε πολύ καλά, ότι οδάσκαλος, ο παπάς και ο γραµ-µατικός ήταν αυτοί στους οποί-ους στηριζόταν τα ακριτικά µαςχωριά.

Αξέχαστες θα µείνουν οισχολικές γιορτές σε εθνικές καιθρησκευτικές επετείους µε ταποιήµατα και τις θεατρικές πα -ραστάσεις, που είχαν λάβει χα -ρακτήρα πολιτιστικών εκδηλώ-σεων, σπάνιες στα ακριτικά µαςχωριά. Θυµάµαι το πάθος τουγια δηµιουργία φυτεύονταςδέν τρα και άλλες δραστηριότη-τες.

Θα τελειώσω αυτές τις σκέ-ψεις µε κάτι προσωπικό.

Εγώ τον Παντελή είχα τηντύχη να τον έχω δάσκαλο σ’ ένακοµβικό σηµείο της ζωής µου.Ευρισκόµουν στις τελευταίεςτάξεις του δηµοτικού σχολείουκαι έπρεπε να αποφασίσω τι θακάνω µετά την αποφοίτηση µουαπό αυτό. ∆ύο ήταν οι δυνατό-τητες που παρουσιαζόταν, ή ναγίνω τσοµπάνος ακολουθώνταςτα βήµατα των συγγενών µου ήνα πραγµατοποιήσω το όνειρόµου και να πάω στο Γυµνάσιο. Hδυνατότητα αυτή γινόταν όλοκαι δυσκολότερη. Ο πατέραςµου –θύµα του εµφυλίου πολέ-µου– ευρίσκετο όµηρος στηνΠολωνία. Ο µεγάλος µου αδελ-φός που είχε αναλάβει το κου-µάντο και την ευθύνη της οικο-γενείας υπηρετούσε τη στρα-τιωτική του θητεία κάπου σταβόρεια σύνορα της Πατρίδαςµας. Σε αυτή τη δύσκολη στιγµήµοναδικό µου στήριγµα στηνεπίτευξη του στόχου µου ήταν οδάσκαλός µου, ο Παντελής. ∆ενάφηνε καµία ευκαιρία ανεκµε-τάλλευτη να τονίζει στους δι -κούς µου τη δική µου αλλά καιτη δική του επιθυµία να συνεχί-

σω “τα γράµµατα”.Παραθέτω µια συνοµιλία µε -

ταξύ της αείµνηστης µητέραςµου και του Παντελή, που έχεισηµαδέψει τη ζωή µου.

Ήταν Κυριακή. Μετά την εκ -κλησία παίζαµε µε τα παιδιά καιόταν πήγα στο σπίτι µε περίµε-νε η µάνα µε το φαγητό και µουείπε τα εξής “Φάε, µου λέει,γρήγορα διότι εµείς οι δύο πρέ-πει να µιλήσουµε για κάτι πολύσοβαρό”. Εξεπλάγην µε αυτήτης τη φράση και γεµάτος πε -ριέργεια την άφησα να συνεχί-σει.

“Σήµερα, συνεχίζει, µετά τοφαγητό µε βρήκε ο κύργιος” οδάσκαλος, τη διακόπτω. “Κύρ γιοθα τον λες” µου λέει διότι αυτόςείναι πραγµατικός κύργιος”.Αγράµµατη η άµοιρη δεν ήξερετη διαφορά µεταξύ του κυρίουκαι του δασκάλου.

Τι σου είπε; τη ρωτάω.“Κυρά Σοφία µου είπε” τον

Βασίλη να τον στείλετε στο Γυ -µνάσιο, και γεµάτη ικανοποίησηπροσέθεσε. «Αυτός που είναιµεγάλος άνθρωπος είπε σε µέ -να κυρία». Εσύ τι του απάντη-σες της λέω. «Είπα ναι» µουαπαντάει. Και τι είναι αυτό γιατο οποίο είπες ναι την ξαναρω-τάω. «∆εν ξέρω τι ακριβώς είναιαλλά για να το λέει ο κύργιοςπρέπει να είναι καλό» µου απα-ντάει. Φίλε αναγνώστη τα συµ -περάσµατα από αυτή τη στιχο-µυθία δικά σου. Eγώ θέλω ναευχαριστήσω τον δάσκαλο τονΠαντελή, διότι µιλώντας µε τηµάνα µου και αποκαλώντας τηνκυρία την έκανε να νιώσει ότιείναι και αυτή κάτι. Θέλω δά -σκαλέ µου να ευχαριστήσωτόσο τη µάνα µου όσο και σέναµε τα λόγια του Mεγάλου Aλε -ξάνδρου προς τον δάσκαλό τουτον Aριστοτέλη. Θέλω δάσκαλένα ευχαριστήσω τη µάνα µουστη οποία χρωστάω το ζην αλ -λά και σένα που χρωστάω το ευζην.

Σίγουρα αξιοσέβαστε δά -σκαλέ µου σε στενοχώρησαπολ λές φορές όταν ήµουνµαθητής σου. Eγώ τουλάχιστοναυτή έχω τη γνώµη, γι’ αυτόθέλω δηµόσια να σου ζητήσωσυγγνώµη.

Σε ευχαριστώ για όλα. OΎψιστος να σου χαρίζει υγεία.

Mε όλη µου την εκτίµηση, τοσεβασµό και την αναγνώριση.

Bασίλειος ∆ηµ. Γκερµότσης

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

ΣEΠTEMBPIOΣ 2015 « ∆ O Λ I Ω T I K A » 12

ΘΥΜΑΜΑΙ

ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΚΑ ΜΟΥ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ∆ΟΛΟΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΟΛΕΦΑ

Οµαδική βάπτιση 17 παιδιών από την“Κιβωτό του Κόσµου” στην Πωγωνιανή

∆εν έχει χαθεί η ανθρωπιά στις µέρες µας !Μια ξεχωριστή και χαρµόσυνη ηµέρα ήταν η Κυριακή 16

Αυγούστου 2015 για την Πωγωνιανή ,καθώς µέσα σε συγκινητικήατµόσφαιρα, τελέστηκε οµαδική βάπτιση 17 παιδιών από την“Κιβωτό του Κόσµου”, στο γραφικό εξωκλήσι της Θεοτόκου.

Πολύς ήταν ο κόσµος που έδωσε το παρόν, τόσο κάτοικοι απότο χωριό, τα γύρω χωριά όσο και επισκέπτες από τα Γιάννενα!

Για 17 παιδάκια, που πρόσφατα βρέθηκαν στην ζεστή καιασφαλή αγκαλιά της Κιβωτού του Κόσµου, πέρα από την εξα-σφάλιση των υλικών τους αναγκών, οι άνθρωποι της Κιβωτούφρόντισαν και για την πνευµατική τους αποκατάσταση, εντάσσο-ντάς τα µέσω του µυστηρίου της βάπτισης στον Χριστιανικόκόσµο, ώστε να µπορούν να συµµετάσχουν στη ζωή της εκκλη-σίας µας, όπως δήλωσε η ψυχή της Κιβωτού, Πάτερ Αντώνιος,χαρακτηρίζοντας παράλληλα πολύ σηµαντική την ηµέρα αυτή.

Αξίζει να σηµειωθεί πως ο πληθυσµός της “Κιβωτού τουΚόσµου” στην Πωγωνιανή έχει σχεδόν διπλασιαστεί αφού πλέονφροντίζει 57 παιδάκια ενώ πέρυσι ο αριθµός ήταν αρκετά µικρό-τερος.

Πολύ σηµαντικό χαρακτηρίστηκε από τον Πάτερ Αντώνιο τογεγονός, ότι έγινε εφικτό να ανοίξει ∆ηµοτικό και µάλιστα ολοή-µερο Σχολείο µε την ενίσχυση από την Κιβωτό του Κόσµου ναείναι τεράστια και συνεχή.

Του πρωτόγνωρου µυστηρίου, χοροστάτησε ο Πάτερ- Αν -τώνιος, που βάπτισε τα αγόρια , βοηθούµενος από τον παπα-Φάνη(εφηµέριο της Πωγωνιανής), που βάπτισε τα κορίτσια. Νονοί τωνπαιδιών ανέλαβαν όχι µόνο κάτοικοι της Πωγωνιανής, αλλά καιαπό διάφορα µέρη του Νοµού Ιωαννίνων.

Μετά το πέρας της οµαδικής βάπτισης ,ακολούθησε γλέντι µεπρωταγωνιστές φυσικά τα παιδιά και τα χαµόγελά τους!

Γ.Μ.

Όλα τα παιδικά µου χρόνιατα πέρασα στο ∆ολό, πριν καικατά την διάρκεια της Κατοχής,την απελευθέρωση και τον ξερι-ζωµό.

Τα «κατορθώµατα» της προ-σχολικής µου ηλικίας τα γνωρί-ζετε όλοι οι µεγαλύτεροι άµεσακαι οι νεώτεροι από τις διηγή-σεις στην πλατεία του χωριού.

Το ξεκίνηµα του πολέµου µεβρήκε στον ύπνο (κυριολεκτικά)το πρωινό µιας µουντής, βροχε-ρής ηµέρας του Οκτώβρη ακού-γοντας τους ήχους των παρά-κτιων κανονιών των Ιταλών απότην γειτονική Αλβανία.

Από την πρώτη ηµέρα (28Οκτωβρίου) άρχισαν οι εχθρο-πραξίες στα σύνορά µας (φυλά-κιο Skipi, Κακαβιά που τα φύλα-γαν οι στρατευµένοι από τα χω -ριά µας (Τάγµα ∆ελβινα κίου).

Ύστερα από κανα-δύο ηµέ-ρες άρχισε να κατηφορίζει οστρατός µας από τη Στύπαντζη,ενώ έβρεχε καταρρακτωδώς.

Οι γονείς µας και άλλοιχωριανοί βγήκανε στην εξώ-πορτα και προσέφεραν στουςστρατιώτες ψωµί-τυρί, νερόκ.τ.λ.

Πήγαιναν προς το εικόνισµακαι από τα παρακάτωνα για τηΜεγάλη Ράχη, όπως έλεγαν οιµεγαλύτεροι προς το µέτωποτης Μπούνας. Ήταν µέρεςσκληρών µαχών µε τους Ιτα -λούς. Ταυτόχρονα τις µέρε ςαυ-τές έγινε η επιστράτευση. Φύ -γαν οι άντρες στο Στρατό καιµαζί και ο πατέρας µου.

Στο σπίτι του Μήτση Μού σι ουεγκαταστάθηκε ένα τάγµα δι κόµας. Εκεί έφερναν τους Ιτα λούςαιχµαλώτους και όταν τους ανέ-κριναν εµείς σκαρφαλώναµεαπό τα παράθυρα και βλέ παµετο τρέµουλο των Ιτα λών.

Εγώ επίσης όταν ήταν τοσυσσίτιο για τους στρατιώτεςπήγαινα στην ουρά και µου έδι-ναν και εµένα (θυµάµαι πόσονόστιµη µου φαινόταν η φασου-λάδα από το καζάνι) και ας είχεαρπάξει από τη φωτιά το καζά-

νι.Οι Ιταλοί είχαν γεµίσει τη

Μπούνα (πολύς στρατός) καιαπό τις Κορύτες (πάνω από τιςΠοντικάτες) τους σφυροκοπού-σε το πυροβολικό µας (τα κανό-νια του Κωστάκη) µε µεγάληακρίβεια έως και το συσσίτιο.

Ο δάσκαλός µας ΣπύροςΠαγούνης είχε επιστρατευτεί-και δεν κάναµε σχολειό.

Άρχισαν να έρχονται στοχωριό ∆ολιώτικες οικογένειεςαπό Αθήνα που ήταν ταξιδεµέ-νοι λόγω του επερχόµενου λοι-µού του 41, όπως οι οικογένειεςΠαναγιώτη Λιόλιου, Γιάννη Νά -στου, ∆ηµήτρη Κιντζώρη, Πα -ναγιώτη Παπαϊωάννου και πολ-λοί ταξιδεµένοι που δεν είχανστρατολογηθεί.

Με αυτά τα λίγα παραπάνωβρισκόµαστε στην κατοχή χω -ρίς πόρους επιβίωσης µε ταλίγα τοπικά προϊόντα (γαλακτο-κοµικά κλπ) και άρχισε η µάχηπώς να βγάλουµε το χειµώνακαι το δεύτερο χειµώνα κλπ.

Οι γυναίκες ζαλωµένες πή -γαιναν να πουλήσουν ότι µπα-κυρικά, ασηµικά κλπ, για λίγακιλά καλαµπόκι. Τελικά τα κατα-φέραµε όλο το χωριό και µεαλληλοβοήθεια δεν πεινάσαµεκαι δεν είχαµε κανένα θάνατοαπό πείνα.

Πριν την έναρξη του πολέ-µου προηγήθηκε η επίταξηζώων για την τροφοδοσία τουΣτρατού και αλόγων για τοπυροβολικό.

Για την επίβλεψη των χω -ριών µας από τα κατοχικά στρα-τεύµατα υπήρχε φυλάκιο στηΣωπική και κάθε λίγο πλάκωνανοι Ιταλοί έφιπποι. Όταν έρχο-νταν στο χωριό τα κοπανούσανστο καφενείο και εµείς τα παι-διά παίρναµε τα άλογα να ταποτίσουµε στη µούρσα, κάνο-ντας καλπασµό.

Στη συνέχεια θα περιγράψω(όσο θυµάµαι) ορισµένα περι-στατικά από την παιδική µουηλικία.

(Συνέχεια στο επόµενο)

Στον Ηρακλή Ιωαννίνων η Κέλυ ∆ερµιτζάκη«Ο Ηρακλής Ιωαννίνων ανακοινώνει τη 3η µεταγραφή µετά των

∆αλακλή και Τσαβδάρη. Πρόκειται για την επιστροφή της 23χρονηςΚέλυς ∆ερµιτζάκη βασικό στέλεχος της οµάδας βόλεϋτου ΗρακλήΙωαννίνων που την αγωνιστική περίοδο 2006-07 κατέκτησε το ασηµένιοµετάλλιο στο πανελλήνιο πρωτάθληµα πανκορασίδων. Η ∆ερµιτζάκηαγωνίζεται ως λίµπερο και ακραία και αναµένεται να στηρίζει την υπο-δοχή της οµάδαςκαι να δώσει λύσεις στις ακραίες. Τα τελευταία χρόνιααγωνιζόταν µε την Γ.Ε. Μεσολογγίου καθότι είναι φοιτήτρια στο Αγρίνιο.Ευελπιστούµε η επιστροφή της να στεφτεί µε επιτυχίες τόσο για την ίδιαόσο και για την οµάδα. Αν και έπαιζε αλλού πάντα την θεωρούσαµεµέλος της οικογένειας του Ηρακλή».

Στην Kέλυ (κόρη του Γιάννη και της Aγνής Φωτοπούλου), ευχόµαστεπάντα επιτυχίες.