1

ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΒ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενότητα: Μορφολογία του καλλιεργούμενου φυτού 2

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

2

Ανακεφαλαίωση προηγούμενου μαθήματος

λειτουργίες της ρίζας, του βλαστού και των φύλλων

είδη ριζικού συστήματος μορφολογία, τύποι και μεταμορφώσεις του

βλαστού και των φύλλων

3

Στόχοι του σημερινού μαθήματος

Μορφολογία, τύποι και

βασικές λειτουργίες των οφθαλμών του άνθους

4

Οφθαλμοί = τα όργανα του φυτού από τα οποία προκύπτει η νέα βλάστηση και η ανθοφορία

ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται διακρίνονται σε: ακραίοι ή κορυφαίοι → στην κορυφή του βλαστού πλάγιοι ή μασχαλιαίοι → πλευρικά στα γόνατα παράπλευροι → δύο ή τρεις πλάγιοι οφθαλμοί, ο

ένας δίπλα στον άλλο, στο ίδιο γόνατο επίκτητοι → σε άλλα σημεία του βλαστού εκτός από

τα γόνατα (σπάνιο φαινόμενο) όταν καταστραφούν οι κανονικοί οφθαλμοί ή γίνει ένα αυστηρό κλάδεμα

5

6

Ανάλογα με το περιεχόμενό τους διακρίνονται σε:

βλαστοφόροι ή φυλλοφόροι → φύλλα και βλαστοί ανθοφόροι → άνθη

μονοανθείς → ένα άνθος πολυανθείς → πολλά άνθη

απλοί → μόνο φύλλα ή μόνο άνθη μικτοί ή σύνθετοι → άνθη και βλαστοί (φύλλα) μαζί κοιμώμενοι → δεν αναπτύσσονται για πολλά χρόνια,

ενεργοποιούνται κάτω από ειδικές συνθήκες π.χ. καταστροφή ή αφαίρεση του κορυφαίου οφθαλμού

7

Άνθη = τα βασικά όργανα αναπαραγωγής των φυτών

αναπτύσσονται: στην κορυφή του φυτού (επάκρια) ή στις μασχάλες των φύλλων (πλευρικά)

άνθη απλά = μεμονωμένα στο φυτό ταξιανθίες = πολλά άνθη μαζί σε ανθοφόρους

κλάδους που μετά τη γονιμοποίηση μετατρέπονται σε ταξικαρπίες

8

Είδη ταξιανθιών

9

10

11

12

13

14

15

16

Τα μέρη του άνθους

17

Άνθη

πλήρη = έχουν κάλυκα, στεφάνη, στήμονες και ύπερο

ελλιπή = δεν έχουν και τα τέσσερα μέρη

τέλεια ή διγενή ή ερμαφρόδιτα = έχουν και στήμονες και ύπερο

ατελή ή μονογενή = έχουν μόνο ύπερο ή μόνο στήμονες

18

Φυτό

μόνοικο – δίκλινο = τα μονογενή άνθη βρίσκονται στο ίδιο φυτό αλλά σε διαφορετικές θέσεις →

← δίοικο = τα αρσενικά άνθη βρίσκονται σε ένα φυτό και τα θηλυκά σε άλλο φυτό

19

Μέσα στον ανθήρα σχηματίζονται οι γυρεόκοκκοι που είναι υπεύθυνοι για τη γονιμοποίηση του θηλυκού μέρους.

Οι γυρεόκοκκοι αρχίζουν

να αναπτύσσονται στους

ανθήρες πριν ανοίξει το

άνθος και ωριμάζουν όταν

και ο ύπερος είναι

ώριμος → σχίζεται ο

ανθήρας και

απελευθερώνεται η γύρη.

20

Επικονίαση = η μεταφορά της γύρης από τον ανθήρα στο στίγμα

γίνεται με: τη βαρύτητα τον άνεμο το νερό τα έντομα τα πουλιά

εντομόφιλα φυτά → η γύρη μεταφέρεται από τα έντομα

ανεμόφιλα φυτά → η γύρη μεταφέρεται από τον άνεμο

μικτά φυτά → η γύρη μεταφέρεται σε ένα ποσοστό από έντομα και σε ένα άλλο ποσοστό από τον άνεμο

21

Αυτογονιμοποίηση = η γύρη μεταφέρεται σε στίγμα του ίδιου άνθους ή σε οποιοδήποτε άνθος του ίδιου φυτού → αυτογονιμοποιούμενα φυτά

Σταυρογονιμοποίηση = η γύρη μεταφέρεται σε στίγμα άλλου φυτού → σταυρογονιμοποιούμενα φυτά

22

Γονιμοποίηση = η διαδικασία σχηματισμού του εμβρύου

και του ενδοσπερμίου

Επικονίαση: οι γυρεόκοκκοι προσκολλώνται στην επιφάνεια του στίγματος και αρχίζει η βλάστησή τους.

Βλάστηση: ο γυρεόκοκκος δημιουργεί το γυρεοσωλήνα (μία εκβλάστηση) ο οποίος φέρει στην άκρη του ένα πυρήνα και μέσω του στύλου κατεβαίνει στην ωοθήκη.

Ο πυρήνας του γυρεοσωλήνα διαιρείται σε δύο σπερματικούς πυρήνες. Ο ένας ενώνεται με το ωάριο και δίνει το έμβρυο και ο δεύτερος ενώνεται με δύο ή περισσότερους πολικούς πυρήνες του εμβρυόσακκου και δίνει το ενδοσπέρμιο.

Μετά τη γονιμοποίηση τα πέταλα ξηραίνονται και πέφτουν, οι στήμονες μαραίνονται και αρχίζει η γρήγορη ανάπτυξη του εμβρύου → ωριμάζει ο σπόρος.

23

Ανακεφαλαίωση σημερινού μαθήματος

τύποι οφθαλμών τύποι ανθέων είδη ταξιανθιών μέρη του άνθους επικονίαση - γονιμοποίηση

(αυτογονιμοποίηση / σταυρογονιμοποίηση)

24

Στο επόμενο μάθημα…

Μορφολογία και βασικές λειτουργίες του καρπού του σπόρου

25

Σας ευχαριστώ

για την προσοχή σας