ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018...

53
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ & ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου 200 ἔτη ἀπό τῆς ἱδρύσεώς του 1818-2018 ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΠΡΟΝΟΙᾼ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ & ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ ΛΖ΄ ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ

Transcript of ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018...

Page 1: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ amp ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

ΕΤΟΥΣ 2018Ἀφιέρωμα

Εἰς τόν ἹΝ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου200 ἔτη ἀπό τῆς ἱδρύσεώς του

1818-2018

ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΠΡΟΝΟΙᾼΤΟΥ ΣΕΒ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΙΕΡΙΣΣΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ amp ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥκ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ

ΛΖ΄ ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ

Ἡ ΑΘΠ ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ

Ὁ Σεβασμιώτατος ΜητροπολίτηςἹερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

κκ ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

4 5

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddotἉγιασθήτω τὸ ὄνομά ΣουmiddotἘλθέτω ἡ Βασιλεία ΣουmiddotΓενηθήτω τὸ θέλημά Σου ὡς ἐνοὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆςmiddotΤὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιονδὸς ἡμῖν σήμερονmiddotΚαὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματαἡμῶν ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶνmiddotΚαὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν ἀλλὰ

ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦὍτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ

ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦἉγίου Πνεύματος νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺςαἰῶνας τῶν αἰώνων

Ἀμήν

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν Πατέρα παντοκράτορα ποιητὴνοὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτωνΚαὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ

τὸν μονογενῆ τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντωντῶν αἰώνων Φῶς ἐκ φωτός Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννη-

θέντα οὐ ποιηθέντα ὁμοούσιον τῷ Πατρί διrsquo οὗ τὰ πάνταἐγένετοΤὸν διrsquo ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σω-

τηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκΠνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐναν-θρωπήσανταΣταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ

παθόντα καὶ ταφένταΚαὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς ΓραφάςΚαὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δε-

ξιῶν τοῦ ΠατρόςΚαὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νε-

κρούς οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλοςΚαὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον τὸ Κύριον τὸ ζωοποιόν τὸ

ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον τὸ σύν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συ-μπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον τὸ λαλῆσαν διὰ τῶνπροφητῶνΕἰς μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν

Ὁμολογῶ ἕν Βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶνΠροσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν

Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος Ἀμήν

γιά τό τόλμημά του νά ἐξεγερθῆ κατά τοῦ αἱμο-σταγοῦς τυράννου μέ ἀποτέλεσμα τόν Ἰούνιοτοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι νά κάψουν καί νά καταστρέ-ψουν τό Λειβάδι μαζί μέ ὅλα σχεδόν τά Μαντε-μοχώρια μετά τήν ἡρωϊκή μάχη πού ἔδωσανστίς 13 Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάν Στάμος Χάψαςμέ τά παλικάρια του κοντά στά Βασιλικά καίμετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ καταστροφήτῆς γεραρᾶς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτῆς Φαρμακολυτρίας στίς 14 Ἰουνίου 1821

Περγαμηνές δόξης ἔγραψε ἐπίσης ὁ εὐλογημένοςτοῦτος τόπος κατά τόν Μακεδονικό ἀγῶνα καίἰσχυρή ἀντίσταση προέβαλε κατά τόν Β΄ Παγκό-σμιο Πόλεμο καί τήν περίοδο τῆς ΓερμανικῆςΚατοχῆς γενόμενος πολλές φορές θέατρο μαχῶνκαί ἐπιθέσεων ἀπό Γερμανούς Ἰταλούς καίΒουλγάρους Ἀπό τότε λόγῳ τῶν κινδύνων πούτοῦ χτύπησαν τήν πόρτα ἀρχίζει ἡ μετακίνησητῶν κατοίκων του πρός τήν Θεσσαλονίκη πούσυνεχίστηκε καί ἀργότερα

Κέντρο καί ψυχή τοῦ Λειβαδίου στό πέρασματῆς ἱστορίας ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουἩ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου ἀνῆκεπάντοτε στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλων δηλαδή τήνἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού ὑπαγόταν ἀρχικά

7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

Στήν κορυφή τοῦ Χορτιάτη καί τοῦ Ὀμβρια-νοῦ Χαλικδικῆς καί σέ σχετικά μικρή ἀπό-σταση ἀπό τή Θεσσαλονίκη βρίσκεται

πνιγμένο μέσα στό πράσινο καί τοῦ ἥλιου τόχάδι τό Λειβάδι ἡ δροσοστάλακτη κωμόπολητῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως χαρακτηριστικόδεῖγμα τῆς Μακεδονικῆς Παράδοσης καί τῆςταυτότητας συνάμα τοῦ εὐλογημένου τόπου μας

Κουβαλάει στούς ὤμους του ἱστορία λαμπρήαἰώνων ἀπrsquo τήν ἀρχαία κλασσική Ἑλληνικήἐποχή τό σφρίγος τῶν Μακεδόνων τό πέρασματῶν Ρωμαίων καί τήν ἁγιοσφραγίδα τῶν Βυζα-ντινῶν ὅπου ἡ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίουἀκμάζει ὑπαγόμενη στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλωνδηλαδή τήν Ἐπισκοπή Ἀρδαμερίου Κατά τήνἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας ἀνθίζει πληθυσμιακάκαί οἰκονομικά καί ἀκμάζει κατά τήν ἐπανάστασητοῦ 1821 ποτίζοντας μέ νάματα δόξης τά ἱεράμας χώματα Μετέχει στόν ἀγῶνα τῆς ἐθνικῆςπαλιγγενεσίας καί πληρώνει βαρύ φόρο αἵματος

6

σκέψεις τους καί τῆς ἱστορίας τίς ἀτραπούς μέλεπτομέρειες ἀνάγλυφα στήν ψυχή τους ζωγρά-φισε

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ μέ τάἁρμονικά μπουκέτα τά φτερωτά παράξενα ζῶακαί τά πτηνά ἔμειναν γιά πάντα ἀποτυπωμέναστά μάτια τῶν νεονύμφων στά μάτια τῶν παιδιῶνκαί τῶν μεγαλυτέρων πού διακόνησαν τή χάρητοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου διάκοσμος πού στόλισεστολίζει καί πλουτίζει τήν τοπική κουλτούρα καίφανερώνει τήν αἴγλη τοῦ χωριοῦ Ὁ δέ Παντο-κράτορας μέ τούς Ἀποστόλους μιά δέηση ἔγινανστήν Τριαδική Θεότητα γιά τίς ψυχές πού ἀνέ-πεμψαν διαχρονικά τόν πόθο τους στά ἐπουρά-νια

Τέλος ἀπό τά πολύτιμα ἱερά του σκεύη οἱ φι-λόχριστοι πιστοί τοῦ χωριοῦ κοινώνησαν τό Σῶμακαί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου γνώρισαν ἀπό τίς εἰκόνεςτου τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί τοῦ Παραδείσουἐνῶ ἀπrsquo τά Εὐαγγέλια καί τά Λειτουργικά τουβιβλία ἀνέγνωσαν τόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τίςδοξολογίες καί τούς αἴνους τῶν ἀνά τούς αἰῶνεςὑμνητῶν τοῦ Χριστοῦ μας

Σrsquo αὐτόν τόν πάγκαλο ἱερό ναό ἀφιερώνομεγιά φέτος τό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςbull

9

μέν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀργότεραδέ ἀνυψώθηκε σέ Μητρόπολη καί σήμερα ἀνήκειστήν Ἱερά μας Μητρόπολη Πιθανόν ἡ ἀνοικοδό-μηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἄρχισε στίς ἀρχές τοῦ18ου αἰῶνος γιατί οἱ δύο ἀνάγλυφες κτιτορικέςπλάκες οἱ ἐντοιχισμένες στόν Ἱερό Ναό (1818-1843) φαίνεται νά καταγράφουν τίς χρονολογίεςἡ μέν πρώτη τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ Ναοῦ ἡδέ δευτέρα τῆς ἐπισκευῆς καί ἀποκαταστάσεώςτου μετά τήν πυρπόλησή του ἀπό τούς Τούρ-κους

Ἡ τρίκλιτη βασιλική λοιπόν τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου κτίσμα τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδουφέρει ἐπάνω της τά στίγματα τῆς πορείας καίἱστορίας τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ ΛειβαδίουΤά κλίτη του σκέπασαν τούς πόνους καί τίς πα-ρακλήσεις τοῦ λαοῦ του Τό ὑπερῶο του διηγεῖταιτίς χαρές καί τά πανηγύρια τοῦ χωριοῦ Ἡ λίθινητοιχοδομή καί τό χαγιάτι του ἔχουν γίνει μάρτυρεςτῶν προσώπων πού τάrsquoχτισαν καί τά λάτρεψανστά χρόνια τά πολλά πού πέρασαν Τό λιθόκτιστοκωδωνοστάσιό του ἔγινε ὁ διαγγελεύς τῶν δακρύωνκαί τῶν μόχθων τῶν Λειβαδιωτῶν κατέγραψετά δάκρυα τῆς χαρᾶς καί τῶν οἰμωγῶν τους δια-τήρησε καλά κρυμμένες μέσα του τίς ἐνδόμυχες

8

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 2: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Ἡ ΑΘΠ ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχηςκκ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ

Ὁ Σεβασμιώτατος ΜητροπολίτηςἹερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

κκ ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

4 5

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddotἉγιασθήτω τὸ ὄνομά ΣουmiddotἘλθέτω ἡ Βασιλεία ΣουmiddotΓενηθήτω τὸ θέλημά Σου ὡς ἐνοὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆςmiddotΤὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιονδὸς ἡμῖν σήμερονmiddotΚαὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματαἡμῶν ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶνmiddotΚαὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν ἀλλὰ

ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦὍτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ

ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦἉγίου Πνεύματος νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺςαἰῶνας τῶν αἰώνων

Ἀμήν

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν Πατέρα παντοκράτορα ποιητὴνοὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτωνΚαὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ

τὸν μονογενῆ τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντωντῶν αἰώνων Φῶς ἐκ φωτός Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννη-

θέντα οὐ ποιηθέντα ὁμοούσιον τῷ Πατρί διrsquo οὗ τὰ πάνταἐγένετοΤὸν διrsquo ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σω-

τηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκΠνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐναν-θρωπήσανταΣταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ

παθόντα καὶ ταφένταΚαὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς ΓραφάςΚαὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δε-

ξιῶν τοῦ ΠατρόςΚαὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νε-

κρούς οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλοςΚαὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον τὸ Κύριον τὸ ζωοποιόν τὸ

ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον τὸ σύν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συ-μπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον τὸ λαλῆσαν διὰ τῶνπροφητῶνΕἰς μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν

Ὁμολογῶ ἕν Βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶνΠροσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν

Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος Ἀμήν

γιά τό τόλμημά του νά ἐξεγερθῆ κατά τοῦ αἱμο-σταγοῦς τυράννου μέ ἀποτέλεσμα τόν Ἰούνιοτοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι νά κάψουν καί νά καταστρέ-ψουν τό Λειβάδι μαζί μέ ὅλα σχεδόν τά Μαντε-μοχώρια μετά τήν ἡρωϊκή μάχη πού ἔδωσανστίς 13 Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάν Στάμος Χάψαςμέ τά παλικάρια του κοντά στά Βασιλικά καίμετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ καταστροφήτῆς γεραρᾶς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτῆς Φαρμακολυτρίας στίς 14 Ἰουνίου 1821

Περγαμηνές δόξης ἔγραψε ἐπίσης ὁ εὐλογημένοςτοῦτος τόπος κατά τόν Μακεδονικό ἀγῶνα καίἰσχυρή ἀντίσταση προέβαλε κατά τόν Β΄ Παγκό-σμιο Πόλεμο καί τήν περίοδο τῆς ΓερμανικῆςΚατοχῆς γενόμενος πολλές φορές θέατρο μαχῶνκαί ἐπιθέσεων ἀπό Γερμανούς Ἰταλούς καίΒουλγάρους Ἀπό τότε λόγῳ τῶν κινδύνων πούτοῦ χτύπησαν τήν πόρτα ἀρχίζει ἡ μετακίνησητῶν κατοίκων του πρός τήν Θεσσαλονίκη πούσυνεχίστηκε καί ἀργότερα

Κέντρο καί ψυχή τοῦ Λειβαδίου στό πέρασματῆς ἱστορίας ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουἩ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου ἀνῆκεπάντοτε στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλων δηλαδή τήνἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού ὑπαγόταν ἀρχικά

7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

Στήν κορυφή τοῦ Χορτιάτη καί τοῦ Ὀμβρια-νοῦ Χαλικδικῆς καί σέ σχετικά μικρή ἀπό-σταση ἀπό τή Θεσσαλονίκη βρίσκεται

πνιγμένο μέσα στό πράσινο καί τοῦ ἥλιου τόχάδι τό Λειβάδι ἡ δροσοστάλακτη κωμόπολητῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως χαρακτηριστικόδεῖγμα τῆς Μακεδονικῆς Παράδοσης καί τῆςταυτότητας συνάμα τοῦ εὐλογημένου τόπου μας

Κουβαλάει στούς ὤμους του ἱστορία λαμπρήαἰώνων ἀπrsquo τήν ἀρχαία κλασσική Ἑλληνικήἐποχή τό σφρίγος τῶν Μακεδόνων τό πέρασματῶν Ρωμαίων καί τήν ἁγιοσφραγίδα τῶν Βυζα-ντινῶν ὅπου ἡ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίουἀκμάζει ὑπαγόμενη στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλωνδηλαδή τήν Ἐπισκοπή Ἀρδαμερίου Κατά τήνἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας ἀνθίζει πληθυσμιακάκαί οἰκονομικά καί ἀκμάζει κατά τήν ἐπανάστασητοῦ 1821 ποτίζοντας μέ νάματα δόξης τά ἱεράμας χώματα Μετέχει στόν ἀγῶνα τῆς ἐθνικῆςπαλιγγενεσίας καί πληρώνει βαρύ φόρο αἵματος

6

σκέψεις τους καί τῆς ἱστορίας τίς ἀτραπούς μέλεπτομέρειες ἀνάγλυφα στήν ψυχή τους ζωγρά-φισε

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ μέ τάἁρμονικά μπουκέτα τά φτερωτά παράξενα ζῶακαί τά πτηνά ἔμειναν γιά πάντα ἀποτυπωμέναστά μάτια τῶν νεονύμφων στά μάτια τῶν παιδιῶνκαί τῶν μεγαλυτέρων πού διακόνησαν τή χάρητοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου διάκοσμος πού στόλισεστολίζει καί πλουτίζει τήν τοπική κουλτούρα καίφανερώνει τήν αἴγλη τοῦ χωριοῦ Ὁ δέ Παντο-κράτορας μέ τούς Ἀποστόλους μιά δέηση ἔγινανστήν Τριαδική Θεότητα γιά τίς ψυχές πού ἀνέ-πεμψαν διαχρονικά τόν πόθο τους στά ἐπουρά-νια

Τέλος ἀπό τά πολύτιμα ἱερά του σκεύη οἱ φι-λόχριστοι πιστοί τοῦ χωριοῦ κοινώνησαν τό Σῶμακαί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου γνώρισαν ἀπό τίς εἰκόνεςτου τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί τοῦ Παραδείσουἐνῶ ἀπrsquo τά Εὐαγγέλια καί τά Λειτουργικά τουβιβλία ἀνέγνωσαν τόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τίςδοξολογίες καί τούς αἴνους τῶν ἀνά τούς αἰῶνεςὑμνητῶν τοῦ Χριστοῦ μας

Σrsquo αὐτόν τόν πάγκαλο ἱερό ναό ἀφιερώνομεγιά φέτος τό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςbull

9

μέν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀργότεραδέ ἀνυψώθηκε σέ Μητρόπολη καί σήμερα ἀνήκειστήν Ἱερά μας Μητρόπολη Πιθανόν ἡ ἀνοικοδό-μηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἄρχισε στίς ἀρχές τοῦ18ου αἰῶνος γιατί οἱ δύο ἀνάγλυφες κτιτορικέςπλάκες οἱ ἐντοιχισμένες στόν Ἱερό Ναό (1818-1843) φαίνεται νά καταγράφουν τίς χρονολογίεςἡ μέν πρώτη τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ Ναοῦ ἡδέ δευτέρα τῆς ἐπισκευῆς καί ἀποκαταστάσεώςτου μετά τήν πυρπόλησή του ἀπό τούς Τούρ-κους

Ἡ τρίκλιτη βασιλική λοιπόν τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου κτίσμα τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδουφέρει ἐπάνω της τά στίγματα τῆς πορείας καίἱστορίας τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ ΛειβαδίουΤά κλίτη του σκέπασαν τούς πόνους καί τίς πα-ρακλήσεις τοῦ λαοῦ του Τό ὑπερῶο του διηγεῖταιτίς χαρές καί τά πανηγύρια τοῦ χωριοῦ Ἡ λίθινητοιχοδομή καί τό χαγιάτι του ἔχουν γίνει μάρτυρεςτῶν προσώπων πού τάrsquoχτισαν καί τά λάτρεψανστά χρόνια τά πολλά πού πέρασαν Τό λιθόκτιστοκωδωνοστάσιό του ἔγινε ὁ διαγγελεύς τῶν δακρύωνκαί τῶν μόχθων τῶν Λειβαδιωτῶν κατέγραψετά δάκρυα τῆς χαρᾶς καί τῶν οἰμωγῶν τους δια-τήρησε καλά κρυμμένες μέσα του τίς ἐνδόμυχες

8

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 3: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

4 5

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddotἉγιασθήτω τὸ ὄνομά ΣουmiddotἘλθέτω ἡ Βασιλεία ΣουmiddotΓενηθήτω τὸ θέλημά Σου ὡς ἐνοὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆςmiddotΤὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιονδὸς ἡμῖν σήμερονmiddotΚαὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματαἡμῶν ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶνmiddotΚαὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν ἀλλὰ

ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦὍτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ

ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦἉγίου Πνεύματος νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺςαἰῶνας τῶν αἰώνων

Ἀμήν

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν Πατέρα παντοκράτορα ποιητὴνοὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτωνΚαὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ

τὸν μονογενῆ τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντωντῶν αἰώνων Φῶς ἐκ φωτός Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννη-

θέντα οὐ ποιηθέντα ὁμοούσιον τῷ Πατρί διrsquo οὗ τὰ πάνταἐγένετοΤὸν διrsquo ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σω-

τηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκΠνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐναν-θρωπήσανταΣταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ

παθόντα καὶ ταφένταΚαὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς ΓραφάςΚαὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δε-

ξιῶν τοῦ ΠατρόςΚαὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νε-

κρούς οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλοςΚαὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον τὸ Κύριον τὸ ζωοποιόν τὸ

ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον τὸ σύν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συ-μπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον τὸ λαλῆσαν διὰ τῶνπροφητῶνΕἰς μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν

Ὁμολογῶ ἕν Βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶνΠροσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν

Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος Ἀμήν

γιά τό τόλμημά του νά ἐξεγερθῆ κατά τοῦ αἱμο-σταγοῦς τυράννου μέ ἀποτέλεσμα τόν Ἰούνιοτοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι νά κάψουν καί νά καταστρέ-ψουν τό Λειβάδι μαζί μέ ὅλα σχεδόν τά Μαντε-μοχώρια μετά τήν ἡρωϊκή μάχη πού ἔδωσανστίς 13 Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάν Στάμος Χάψαςμέ τά παλικάρια του κοντά στά Βασιλικά καίμετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ καταστροφήτῆς γεραρᾶς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτῆς Φαρμακολυτρίας στίς 14 Ἰουνίου 1821

Περγαμηνές δόξης ἔγραψε ἐπίσης ὁ εὐλογημένοςτοῦτος τόπος κατά τόν Μακεδονικό ἀγῶνα καίἰσχυρή ἀντίσταση προέβαλε κατά τόν Β΄ Παγκό-σμιο Πόλεμο καί τήν περίοδο τῆς ΓερμανικῆςΚατοχῆς γενόμενος πολλές φορές θέατρο μαχῶνκαί ἐπιθέσεων ἀπό Γερμανούς Ἰταλούς καίΒουλγάρους Ἀπό τότε λόγῳ τῶν κινδύνων πούτοῦ χτύπησαν τήν πόρτα ἀρχίζει ἡ μετακίνησητῶν κατοίκων του πρός τήν Θεσσαλονίκη πούσυνεχίστηκε καί ἀργότερα

Κέντρο καί ψυχή τοῦ Λειβαδίου στό πέρασματῆς ἱστορίας ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουἩ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου ἀνῆκεπάντοτε στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλων δηλαδή τήνἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού ὑπαγόταν ἀρχικά

7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

Στήν κορυφή τοῦ Χορτιάτη καί τοῦ Ὀμβρια-νοῦ Χαλικδικῆς καί σέ σχετικά μικρή ἀπό-σταση ἀπό τή Θεσσαλονίκη βρίσκεται

πνιγμένο μέσα στό πράσινο καί τοῦ ἥλιου τόχάδι τό Λειβάδι ἡ δροσοστάλακτη κωμόπολητῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως χαρακτηριστικόδεῖγμα τῆς Μακεδονικῆς Παράδοσης καί τῆςταυτότητας συνάμα τοῦ εὐλογημένου τόπου μας

Κουβαλάει στούς ὤμους του ἱστορία λαμπρήαἰώνων ἀπrsquo τήν ἀρχαία κλασσική Ἑλληνικήἐποχή τό σφρίγος τῶν Μακεδόνων τό πέρασματῶν Ρωμαίων καί τήν ἁγιοσφραγίδα τῶν Βυζα-ντινῶν ὅπου ἡ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίουἀκμάζει ὑπαγόμενη στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλωνδηλαδή τήν Ἐπισκοπή Ἀρδαμερίου Κατά τήνἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας ἀνθίζει πληθυσμιακάκαί οἰκονομικά καί ἀκμάζει κατά τήν ἐπανάστασητοῦ 1821 ποτίζοντας μέ νάματα δόξης τά ἱεράμας χώματα Μετέχει στόν ἀγῶνα τῆς ἐθνικῆςπαλιγγενεσίας καί πληρώνει βαρύ φόρο αἵματος

6

σκέψεις τους καί τῆς ἱστορίας τίς ἀτραπούς μέλεπτομέρειες ἀνάγλυφα στήν ψυχή τους ζωγρά-φισε

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ μέ τάἁρμονικά μπουκέτα τά φτερωτά παράξενα ζῶακαί τά πτηνά ἔμειναν γιά πάντα ἀποτυπωμέναστά μάτια τῶν νεονύμφων στά μάτια τῶν παιδιῶνκαί τῶν μεγαλυτέρων πού διακόνησαν τή χάρητοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου διάκοσμος πού στόλισεστολίζει καί πλουτίζει τήν τοπική κουλτούρα καίφανερώνει τήν αἴγλη τοῦ χωριοῦ Ὁ δέ Παντο-κράτορας μέ τούς Ἀποστόλους μιά δέηση ἔγινανστήν Τριαδική Θεότητα γιά τίς ψυχές πού ἀνέ-πεμψαν διαχρονικά τόν πόθο τους στά ἐπουρά-νια

Τέλος ἀπό τά πολύτιμα ἱερά του σκεύη οἱ φι-λόχριστοι πιστοί τοῦ χωριοῦ κοινώνησαν τό Σῶμακαί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου γνώρισαν ἀπό τίς εἰκόνεςτου τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί τοῦ Παραδείσουἐνῶ ἀπrsquo τά Εὐαγγέλια καί τά Λειτουργικά τουβιβλία ἀνέγνωσαν τόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τίςδοξολογίες καί τούς αἴνους τῶν ἀνά τούς αἰῶνεςὑμνητῶν τοῦ Χριστοῦ μας

Σrsquo αὐτόν τόν πάγκαλο ἱερό ναό ἀφιερώνομεγιά φέτος τό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςbull

9

μέν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀργότεραδέ ἀνυψώθηκε σέ Μητρόπολη καί σήμερα ἀνήκειστήν Ἱερά μας Μητρόπολη Πιθανόν ἡ ἀνοικοδό-μηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἄρχισε στίς ἀρχές τοῦ18ου αἰῶνος γιατί οἱ δύο ἀνάγλυφες κτιτορικέςπλάκες οἱ ἐντοιχισμένες στόν Ἱερό Ναό (1818-1843) φαίνεται νά καταγράφουν τίς χρονολογίεςἡ μέν πρώτη τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ Ναοῦ ἡδέ δευτέρα τῆς ἐπισκευῆς καί ἀποκαταστάσεώςτου μετά τήν πυρπόλησή του ἀπό τούς Τούρ-κους

Ἡ τρίκλιτη βασιλική λοιπόν τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου κτίσμα τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδουφέρει ἐπάνω της τά στίγματα τῆς πορείας καίἱστορίας τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ ΛειβαδίουΤά κλίτη του σκέπασαν τούς πόνους καί τίς πα-ρακλήσεις τοῦ λαοῦ του Τό ὑπερῶο του διηγεῖταιτίς χαρές καί τά πανηγύρια τοῦ χωριοῦ Ἡ λίθινητοιχοδομή καί τό χαγιάτι του ἔχουν γίνει μάρτυρεςτῶν προσώπων πού τάrsquoχτισαν καί τά λάτρεψανστά χρόνια τά πολλά πού πέρασαν Τό λιθόκτιστοκωδωνοστάσιό του ἔγινε ὁ διαγγελεύς τῶν δακρύωνκαί τῶν μόχθων τῶν Λειβαδιωτῶν κατέγραψετά δάκρυα τῆς χαρᾶς καί τῶν οἰμωγῶν τους δια-τήρησε καλά κρυμμένες μέσα του τίς ἐνδόμυχες

8

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 4: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

γιά τό τόλμημά του νά ἐξεγερθῆ κατά τοῦ αἱμο-σταγοῦς τυράννου μέ ἀποτέλεσμα τόν Ἰούνιοτοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι νά κάψουν καί νά καταστρέ-ψουν τό Λειβάδι μαζί μέ ὅλα σχεδόν τά Μαντε-μοχώρια μετά τήν ἡρωϊκή μάχη πού ἔδωσανστίς 13 Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάν Στάμος Χάψαςμέ τά παλικάρια του κοντά στά Βασιλικά καίμετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ καταστροφήτῆς γεραρᾶς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτῆς Φαρμακολυτρίας στίς 14 Ἰουνίου 1821

Περγαμηνές δόξης ἔγραψε ἐπίσης ὁ εὐλογημένοςτοῦτος τόπος κατά τόν Μακεδονικό ἀγῶνα καίἰσχυρή ἀντίσταση προέβαλε κατά τόν Β΄ Παγκό-σμιο Πόλεμο καί τήν περίοδο τῆς ΓερμανικῆςΚατοχῆς γενόμενος πολλές φορές θέατρο μαχῶνκαί ἐπιθέσεων ἀπό Γερμανούς Ἰταλούς καίΒουλγάρους Ἀπό τότε λόγῳ τῶν κινδύνων πούτοῦ χτύπησαν τήν πόρτα ἀρχίζει ἡ μετακίνησητῶν κατοίκων του πρός τήν Θεσσαλονίκη πούσυνεχίστηκε καί ἀργότερα

Κέντρο καί ψυχή τοῦ Λειβαδίου στό πέρασματῆς ἱστορίας ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουἩ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου ἀνῆκεπάντοτε στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλων δηλαδή τήνἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού ὑπαγόταν ἀρχικά

7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

Στήν κορυφή τοῦ Χορτιάτη καί τοῦ Ὀμβρια-νοῦ Χαλικδικῆς καί σέ σχετικά μικρή ἀπό-σταση ἀπό τή Θεσσαλονίκη βρίσκεται

πνιγμένο μέσα στό πράσινο καί τοῦ ἥλιου τόχάδι τό Λειβάδι ἡ δροσοστάλακτη κωμόπολητῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως χαρακτηριστικόδεῖγμα τῆς Μακεδονικῆς Παράδοσης καί τῆςταυτότητας συνάμα τοῦ εὐλογημένου τόπου μας

Κουβαλάει στούς ὤμους του ἱστορία λαμπρήαἰώνων ἀπrsquo τήν ἀρχαία κλασσική Ἑλληνικήἐποχή τό σφρίγος τῶν Μακεδόνων τό πέρασματῶν Ρωμαίων καί τήν ἁγιοσφραγίδα τῶν Βυζα-ντινῶν ὅπου ἡ Ἐνορία Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίουἀκμάζει ὑπαγόμενη στήν Ἐπισκοπή Ἑρκούλωνδηλαδή τήν Ἐπισκοπή Ἀρδαμερίου Κατά τήνἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας ἀνθίζει πληθυσμιακάκαί οἰκονομικά καί ἀκμάζει κατά τήν ἐπανάστασητοῦ 1821 ποτίζοντας μέ νάματα δόξης τά ἱεράμας χώματα Μετέχει στόν ἀγῶνα τῆς ἐθνικῆςπαλιγγενεσίας καί πληρώνει βαρύ φόρο αἵματος

6

σκέψεις τους καί τῆς ἱστορίας τίς ἀτραπούς μέλεπτομέρειες ἀνάγλυφα στήν ψυχή τους ζωγρά-φισε

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ μέ τάἁρμονικά μπουκέτα τά φτερωτά παράξενα ζῶακαί τά πτηνά ἔμειναν γιά πάντα ἀποτυπωμέναστά μάτια τῶν νεονύμφων στά μάτια τῶν παιδιῶνκαί τῶν μεγαλυτέρων πού διακόνησαν τή χάρητοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου διάκοσμος πού στόλισεστολίζει καί πλουτίζει τήν τοπική κουλτούρα καίφανερώνει τήν αἴγλη τοῦ χωριοῦ Ὁ δέ Παντο-κράτορας μέ τούς Ἀποστόλους μιά δέηση ἔγινανστήν Τριαδική Θεότητα γιά τίς ψυχές πού ἀνέ-πεμψαν διαχρονικά τόν πόθο τους στά ἐπουρά-νια

Τέλος ἀπό τά πολύτιμα ἱερά του σκεύη οἱ φι-λόχριστοι πιστοί τοῦ χωριοῦ κοινώνησαν τό Σῶμακαί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου γνώρισαν ἀπό τίς εἰκόνεςτου τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί τοῦ Παραδείσουἐνῶ ἀπrsquo τά Εὐαγγέλια καί τά Λειτουργικά τουβιβλία ἀνέγνωσαν τόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τίςδοξολογίες καί τούς αἴνους τῶν ἀνά τούς αἰῶνεςὑμνητῶν τοῦ Χριστοῦ μας

Σrsquo αὐτόν τόν πάγκαλο ἱερό ναό ἀφιερώνομεγιά φέτος τό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςbull

9

μέν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀργότεραδέ ἀνυψώθηκε σέ Μητρόπολη καί σήμερα ἀνήκειστήν Ἱερά μας Μητρόπολη Πιθανόν ἡ ἀνοικοδό-μηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἄρχισε στίς ἀρχές τοῦ18ου αἰῶνος γιατί οἱ δύο ἀνάγλυφες κτιτορικέςπλάκες οἱ ἐντοιχισμένες στόν Ἱερό Ναό (1818-1843) φαίνεται νά καταγράφουν τίς χρονολογίεςἡ μέν πρώτη τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ Ναοῦ ἡδέ δευτέρα τῆς ἐπισκευῆς καί ἀποκαταστάσεώςτου μετά τήν πυρπόλησή του ἀπό τούς Τούρ-κους

Ἡ τρίκλιτη βασιλική λοιπόν τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου κτίσμα τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδουφέρει ἐπάνω της τά στίγματα τῆς πορείας καίἱστορίας τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ ΛειβαδίουΤά κλίτη του σκέπασαν τούς πόνους καί τίς πα-ρακλήσεις τοῦ λαοῦ του Τό ὑπερῶο του διηγεῖταιτίς χαρές καί τά πανηγύρια τοῦ χωριοῦ Ἡ λίθινητοιχοδομή καί τό χαγιάτι του ἔχουν γίνει μάρτυρεςτῶν προσώπων πού τάrsquoχτισαν καί τά λάτρεψανστά χρόνια τά πολλά πού πέρασαν Τό λιθόκτιστοκωδωνοστάσιό του ἔγινε ὁ διαγγελεύς τῶν δακρύωνκαί τῶν μόχθων τῶν Λειβαδιωτῶν κατέγραψετά δάκρυα τῆς χαρᾶς καί τῶν οἰμωγῶν τους δια-τήρησε καλά κρυμμένες μέσα του τίς ἐνδόμυχες

8

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 5: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σκέψεις τους καί τῆς ἱστορίας τίς ἀτραπούς μέλεπτομέρειες ἀνάγλυφα στήν ψυχή τους ζωγρά-φισε

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ναοῦ μέ τάἁρμονικά μπουκέτα τά φτερωτά παράξενα ζῶακαί τά πτηνά ἔμειναν γιά πάντα ἀποτυπωμέναστά μάτια τῶν νεονύμφων στά μάτια τῶν παιδιῶνκαί τῶν μεγαλυτέρων πού διακόνησαν τή χάρητοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου διάκοσμος πού στόλισεστολίζει καί πλουτίζει τήν τοπική κουλτούρα καίφανερώνει τήν αἴγλη τοῦ χωριοῦ Ὁ δέ Παντο-κράτορας μέ τούς Ἀποστόλους μιά δέηση ἔγινανστήν Τριαδική Θεότητα γιά τίς ψυχές πού ἀνέ-πεμψαν διαχρονικά τόν πόθο τους στά ἐπουρά-νια

Τέλος ἀπό τά πολύτιμα ἱερά του σκεύη οἱ φι-λόχριστοι πιστοί τοῦ χωριοῦ κοινώνησαν τό Σῶμακαί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου γνώρισαν ἀπό τίς εἰκόνεςτου τίς μορφές τῶν Ἁγίων καί τοῦ Παραδείσουἐνῶ ἀπrsquo τά Εὐαγγέλια καί τά Λειτουργικά τουβιβλία ἀνέγνωσαν τόν Νόμο τοῦ Κυρίου καί τίςδοξολογίες καί τούς αἴνους τῶν ἀνά τούς αἰῶνεςὑμνητῶν τοῦ Χριστοῦ μας

Σrsquo αὐτόν τόν πάγκαλο ἱερό ναό ἀφιερώνομεγιά φέτος τό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεωςbull

9

μέν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀργότεραδέ ἀνυψώθηκε σέ Μητρόπολη καί σήμερα ἀνήκειστήν Ἱερά μας Μητρόπολη Πιθανόν ἡ ἀνοικοδό-μηση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ νά ἄρχισε στίς ἀρχές τοῦ18ου αἰῶνος γιατί οἱ δύο ἀνάγλυφες κτιτορικέςπλάκες οἱ ἐντοιχισμένες στόν Ἱερό Ναό (1818-1843) φαίνεται νά καταγράφουν τίς χρονολογίεςἡ μέν πρώτη τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ Ναοῦ ἡδέ δευτέρα τῆς ἐπισκευῆς καί ἀποκαταστάσεώςτου μετά τήν πυρπόλησή του ἀπό τούς Τούρ-κους

Ἡ τρίκλιτη βασιλική λοιπόν τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου κτίσμα τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδουφέρει ἐπάνω της τά στίγματα τῆς πορείας καίἱστορίας τοῦ εὐλογημένου τόπου τοῦ ΛειβαδίουΤά κλίτη του σκέπασαν τούς πόνους καί τίς πα-ρακλήσεις τοῦ λαοῦ του Τό ὑπερῶο του διηγεῖταιτίς χαρές καί τά πανηγύρια τοῦ χωριοῦ Ἡ λίθινητοιχοδομή καί τό χαγιάτι του ἔχουν γίνει μάρτυρεςτῶν προσώπων πού τάrsquoχτισαν καί τά λάτρεψανστά χρόνια τά πολλά πού πέρασαν Τό λιθόκτιστοκωδωνοστάσιό του ἔγινε ὁ διαγγελεύς τῶν δακρύωνκαί τῶν μόχθων τῶν Λειβαδιωτῶν κατέγραψετά δάκρυα τῆς χαρᾶς καί τῶν οἰμωγῶν τους δια-τήρησε καλά κρυμμένες μέσα του τίς ἐνδόμυχες

8

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 6: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Ὡς Μητροπολίτης καί πνευματικός σας πατέ-ρας μέσῳ καί αὐτοῦ τοῦ Ἡμερολογίου εὔχομαιὁ νέος χρόνος 2018 νά πλημμυρίση τίς καρδιέςὅλων μας μέ ἐλπίδα νά φωτίση ὁ Κύριος τούςἄρχοντές μας γιά νά ὁδηγήσουν ἐπιτέλους σέἀσφαλῆ λιμένα τό καράβι τοῦ Ἔθνους πού τάτελευταῖα χρόνια βολοδέρνει ἄσχημα πληγωμένοσέ ταραχώδη κι ἐπικίνδυνα ldquoνεράrdquo καί κυρίωςτά νειάτα μας νά στερεώση καί νά ἐνδυναμώσηστόν ἀγῶνα τους γιά ἐπιβίωση καί πραγματικήπρόοδο φυλάσσοντάς τα ἀπό τίς σειρῆνες τῆςἰσοπέδωσης τῆς διαστροφῆς τῆς ἀνθρώπινηςπροσωπικότητας καί τοῦ ἀμοραλισμοῦ πού ὡρι-σμένοι ἀνόητοι ἐπιθυμοῦν νά τά ὁδηγήσουν ἐκμε-ταλλευόμενοι τή νεανική δροσιά τους καί τῆςἡλικίας τους τόν οἶστρο

Εὐλογημένο χριστοφόρο καί ἐλπιδοφόρο τό2018

Σᾶς ἀσπάζομαι ἐν φιλήματι ἁγίῳ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

dagger Ὁ Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

γιά τοῦτο καί ἀναθέσαμε στόν ἅγιο Πρωτοσύ-γκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Παν Ἀρχιμπ Χρυσόστομο Μαϊδώνη νά καταγράψη ἐν συ-ντομίᾳ τήν ἱστορία τοῦ τόπου καί τοῦ ἱεροῦτούτου παλλαδίου Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ καίτόν συγχαίρομε ἀπό μέσης καρδίας γιά τούςκόπους του καί τό λαμπρό ἀποτέλεσμα Τό πρά-ξαμε δέ τοῦτο γιατί ὁ ἱερός αὐτός χῶρος μέ τόπέρασμα τοῦ χρόνου ἔχει ὑποστεῖ πολλές φθορέςκαί ἡ αἴγλη του ἡ πρώτη ἔχει ldquoθαμπώσειrdquo Ἀνα-μένει νά τοῦ δώσουμε τή λάμψη του τήν ἀρχικήνά στηρίξωμε τά θεμέλιά του νά καθαρίσωμετίς ἁγιογραφίες του τίς κολῶνες του νά στερεώ-σωμε καί τό δάπεδο καί τό χαγιάτι του νά ἀπο-καταστήσωμε Κάνομε λοιπόν ἔκκληση πρόςὅλους κρατικούς φορεῖς ἰδιῶτες λειβαδιῶτεςκαί μή χριστιανούς νά ἔλθουν ἀρωγοί στόν ἀγῶναμας νά βρῆ ὁ Ναός τό κάλλος του Πιστεύομε ὅτιαὐτή μας ἡ πρόσκληση θά εὕρη πλούσια τήνἀνταπόκριση καί θά εἰσακουσθῆ ἀπό καρδιέςπού πονοῦν γιά τά δώματα τοῦ Κυρίου γιά τόνοἶκο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τόν Ὁποῖο Ἅγιο πα-ρακαλοῦμε νά ἐπιδαψιλεύη σέ ὅλους τήν εὐλογίαΤου καί τό στήριγμά του νά παρέχη στούςἀγαπῶντες τήν εὐπρέπεια τῆς κατοικίας Του

10 11

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 7: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

1312

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Βα σι λεί ου τοῦ Με γά λου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Με -γά λης Πα να γί ας7 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύ να ξις τοῦ Τι μί ου Προ δρό μου καί Βα πτι στοῦ Ἰ ω άν -νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῆς Νέ ας Μα δύ του18 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Με γά λου Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Πα λαι ο κά στρου ἡ Ἐ νο ρί α Στα νοῦ καί Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ραν19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Μα κα ρί ου Ἐ πι σκό που Ἱ ε ρισ σοῦ Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τόν Κα θε δρι κόν Να όν τῆς Πα να γί ας Ἱ ε ρισ σοῦ

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-46-91113-161820-232527-31 Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 1Ο1719 Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5122426

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ1 Δ dagger ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Βασιλείου Μεγάλου Καισαρείας2 Τ Σιλβέστρου Ρώμης Σεραφείμ Σάρωφ Ὁσίου Μάρκου Κωφοῦ Ὁσίου3 Τ Μαλαχίου Προφήτου Γορδίου Μάρτυρος Θωμαΐδος Ὁσίας4 Π Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων Θεοκτίστου Ὁσίου Εὐθυμίου Νεομάρτυρος5 Π dagger Παραμονή Θεοφανείων Θεοπέμπτου καί Θεωνᾶ Μαρτύρων6 Σ dagger ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Κ dagger ΣΥΝΑΞΙΣ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ8 Δ Γεωργίου Χοζεβίτου Ὁσίου Δομνίκης Ὁσίας Ἀττικοῦ Κωνσταντινουπόλεως9 Τ Πολυεύκτου Μάρτυρος Παρθένας Ἐδεσσαίας Νεομάρτυρος Φιλίππου Μόσχας

10 Τ dagger Γρηγορίου Νύσσης Δομετιανοῦ Ἐπισκόπου Μελιτινῆς11 Π dagger Θεοδοσίου Κοινοβιάρχου Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τραπεζοῦντος12 Π Τατιανῆς Διακονίσσης Μάρτυρος Εὐθασίας Μερτίου Μαρτύρων13 Σ Ἑρμύλου Στρατονίκου Μαρτύρων Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου Ὁσίου

14 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ Ἀπόδοσις Θεοφανείων Ὁσιομαρτύρων Σινᾶ15 Δ Παύλου Θηβαίου Ὁσίου Ἰωάννου Καλυβίτου Ὁσίου16 Τ Προσκύνησις ἁλύσεως Ἀποστόλου Πέτρου Νικολάου Μυτιληναίου Νεομάρτυρος17 Τ dagger Ἀντωνίου Mεγάλου Ἀντωνίου ἐν Βεροίᾳ Ὁσίου Γεωργίου Νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις18 Π dagger Ἀθανασίου καί Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας19 Π dagger Μακαρίου Ἐπισκόπου Ἱερισσοῦ Μακαρίου Αἰγυπτίου Ὁσίου Μάρκου Εὐγενικοῦ20 Σ daggerΕὐθυμίου Μεγάλου Ζαχαρίου Νεομάρτυρος ἐξ Ἄρτης

21 Κ dagger ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Ἁγνῆς Μάρτυρος 22 Δ Τιμοθέου Ἀποστόλου Ἀναστασίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος23 Τ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Ἀγαθαγγέλου Μάρτυρος Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ 24 Τ Ξένης Ὁσίας Βαβύλα Ἱερομάρτυρος Νεοφύτου Ἐγκλείστου Ὁσίου25 Π dagger Γρηγορίου Θεολόγου Κωνπόλεως Αὐξεντίου Νεομάρτυρος26 Π Ξενοφῶντος Ὁσίου καί τῆς συνοδείας Μαρίας Ἀρκαδίου Ἰωάννου27 Σ dagger Ἀνακομιδή Λειψάνου Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου28 Κ daggerΤΕΛΩΝΟΥ amp ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ(ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ) Ἐφραίμ τοῦ Σύρου Ὁσίου29 Δ Ἀνακομιδή Λειψάνων Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας30 Τ dagger Τριῶν Ἱεραρχῶν Βασιλείου Γρηγορίου καί Ἰωάννου (Ἑορτή Παιδείας)31 Τ dagger Κύρου amp Ἰωάννου Ἀναργύρων Ἀθανασίας Θεοδότης Θεοκτίστης Εὐδοξίας

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1

671417182125272830

Κολασ β΄ 8-12

Τίτ β΄ 11-14 γ΄ 4-7Πράξ ιθ΄ 1-8Ἐφεσ δ΄ 7-13Ἑβρ ιγ΄ 17-21Ἑβρ ιγ΄ 7-16Α΄ Τιμ δ΄ 9-15Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Ἑβρ ζ΄ 26-η΄2Β΄ Τιμ γ΄10-15Ἑβρ ιγ΄ 7-16

Λουκ β΄ 20-2140-52

Ματθ γ΄ 13-17Ἰω α΄ 29-34Ματθ δ΄ 12-17Λουκ στ΄ 17-23Μτθ ε΄ 14-19Λουκ ιθ΄ 1-10Ἰω ι΄ 9-16Ἰω ι΄ 9-16Λουκ ιη΄ 10-14Ματθ ε΄ 14-19

Περιτομῆς Ἰ ΧριστοῦΘεοφανείων

πλ β΄ | Θ΄ βαρύς | Ι΄

Ἀντωνίου ΜεγάλουἈθανασίου amp Κυρίλλου

πλ δ΄ | ΙΑ΄Γρηγορίου Θεολόγου

Ἰωάννου Χρυσοστόμου α΄ | Α΄

Τριῶν Ἱεραρχῶν

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 8: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

15

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἡ Ὑ πα παν τή τοῦ Κυ ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τό Ἱ ε ρόνΠρο σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας8 ΠΕΜΠΤΗἙ ορ τή Εὑ ρέ σε ως τῶν Ἱ ε ρῶν Λει ψά νων τῆς Ἁ γί ας Νε ο -μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης(8-2-2012) εἰς Ὄσ σαν10ΣΑΒΒΑΤΟΝἙ ορ τή Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Χα ρα λάμ πους Ἑ ορ τά ζε -ται εἰς τούς Ἐ νο ρι α κός Να ούς Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους Ἁ γί ου Γε ωρ γί ουΓα λα τί στης Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην καί Ἐ ξωκ κλή σι ονεἰς Λει βά διον καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ13 ΤΡΙΤΗ Ἑ ορ τά ζει ἡ Πρω το βου λί α Γο νέ ων τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε -ως ἡ laquoΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑraquo26 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του Ὀ νο μα στι κή ἑ ορ τή ΣεβΜη τρο πο λί του κ Θε ο κλή του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόνΝα όν

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-6 8 10 11Kατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 24 25Κατάλυσις μόνον τυροῦ αὐγῶν καί ἰχθύων12-18Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 791416 19-2326-28

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ1 Π Προεόρτια Ὑπαπαντῆς Τρύφωνος Μάρτυρος Ἀναστασίου Νεομάρτυρος

2 Π dagger ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ3 Σ Συμεών Θεοδόχου Ἄννης προφήτιδος

4 Κ dagger ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου Ὁσίου Νικολάου Στουδίτου

5 Δ Ἀγάθης Μάρτυρος Πολυεύκτου Κωνσταντινουπόλεως

6 Τ Φωτίου Μεγάλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Βουκόλου Ἐπισκόπου Σμύρνης

7 Τ Παρθενίου Ἐπισκόπου Λαμψάκου Λουκᾶ Ὁσίου τοῦ ἐν Στειρίῳ

8 Π dagger Εὕρεσις Ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίας Νεομάρτυρος Ἀκυλίνης (2012)9 Π Νικηφόρου Μάρτυρος Μαρκέλλου Ἐπισκόπου Σικελίας

10 Σ dagger Ψυχοσάββατον Χαραλάμπους Ἱερομάρτυρος

11 Κ dagger ΑΠΟΚΡΕΩ Βλασίου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Θεοδώρας Βασιλίσσης

12 Δ Μελετίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας Χρήστου Νεομάρτυρος

13 Τ dagger Ἀκύλα καί Πρισκίλλης Ἀποστόλων Μαρτινιανοῦ Ὁσίου

14 Τ Αὐξεντίου Ὁσίου ἐν Βουνῷ Ἀβραάμ Μάρωνος Ὁσίων

15 Π Ὀνησίμου Ἀποστόλου Ἀνθίμου Ὁσίου ἐν Χίῳ Ἰωάννου Νεομάρτυρος

16 Π Παμφίλου Μάρτυρος Φλαβιανοῦ Πατριάρχου Κωνλεως

17 Σ dagger Τῶν ἐν ἀσκήσει διαλαμψάστων Θεοδώρου Τήρωνος Μεγαλομάρτυρος

18 Κ dagger ΤΥΡΙΝΗΣ Λέοντος Πάπα Ρώμης Ἀγαπητοῦ Ὁμολογητοῦ

19 Δ dagger Καθαρά Δευτέρα (Ἀρχή Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς)Φιλοθέης Ἀθηναίας20 Τ Λέοντος Ἐπισκόπου Κατάνης Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης

21 Τ Τιμοθέου ἐν Συμβόλοις Ὁσίου Εὐσταθίου Πατριάρχου Ἀντιοχείας

22 Π Τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίοις Μαρτύρων Τελεσφόρου Πάπα Ρώμης

23 Π dagger Α΄ Χαιρετισμοί Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης24 Σ dagger Θαῦμα κολλύβων Ἁγίου Θεοδώρου Εὕρεσις κεφαλῆς Προδρόμου

25 Κ dagger Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Ταρασίου Πατριάρχου Κωνλεως

26 Δ dagger Θεοκλήτου Μάρτυρος Φωτεινῆς Σαμαρείτιδος

27 Τ Προκοπίου Δεκαπολίτου Ὁσίου Στεφάνου Γηροκόμου

28 Τ Βασιλείου Ὁσίου Ὁμολογητοῦ Κυράννης Νεομάρτυρος ἐν Ὄσσῃ

14

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2410

111824

25

Ἑβρ ζ΄ 7-17Α΄ Κορ στ΄ 12-20Α΄ Θεσ δ΄ 13-17

Α΄ Κορ η΄8-θ΄2Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4Β΄ Τιμ β΄ 1-10B΄ Κορ δ΄ 6-15Ἑβρ ια΄ 24-26 32-40

Λουκ β΄ 22-40Λουκ ιε΄ 11-32Λουκ κα΄ 8-9 25-27

35-36Ματθ κε΄ 31-46Ματθ στ΄ 14-21Ματθ ια΄ 2-15

Ἰω α΄ 44-52

Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου β΄ | Β΄

Ψυχοσαββάτου γ΄ | Γ΄ δ΄ | Δ΄

Ἁγίου ΘεοδώρουΑ΄ amp Β΄ εὑρ Κεφ Προδρόμου

πλ α΄ | Ε΄

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 9: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

17

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Ἑορτάζει ὁ Ἐνορια-κός Ναός Γοματίου24 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου Ἑ ορ τά ζει τό φε ρώ νυ μον Πα -ρεκ κλή σι ον τοῦ Ἱ δρύ μα τος Ἀ γά πης εἰς τήν Ἀρ ναί αν25 ΚΥΡΙΑΚΗ Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου Ἑορτάζει ἡ Ἱερά ΜονήΕὐαγγελισμοῦ Ὀλυμπιάδος29 ΠΕΜΠΤΗ Μάρκου Ἐπισκόπου Άρεθουσίων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τοῦ Μοδίου31 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σάβ βα τον Λα ζά ρου Ὑ πο δο χή Τι μί ου Σταυ ροῦ ἐκ τῆςΜο νῆς Ξη ρο πο τά μου εἰς Πε τρο κέ ρα σα

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις ἰχθύος 25 Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 349-1117182431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 125-812-16 19-2326-30

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ1 Π Εὐδοκίας Ὁσιομάρτυρος Μαρκέλλου καί Ἀντωνίνης Μαρτύρων2 Π dagger Β΄ ΧαιρετισμοίἩσυχίου Μάρτυρος Nικολάου Πλανᾶ ἐν Ἀθήναις3 Σ Εὐτροπίου Κλεονίκου Βασιλίσκου Μαρτύρων

4 Κ dagger Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ Γερασίμου Ἰορδανίτου5 Δ Κόνωνος Μάρτυρος Κόνωνος κηπουροῦ Γεωργίου Νεομάρτυρος6 Τ Τῶν ἐν Ἀμορίῳ 42 Μαρτύρων Ἡσυχίου Ὁσίου7 Τ Τῶν ἐν Χερσῶνι (Κριμαία) Ἐπισκόπων Ἱερομαρτύρων Παύλου ἁπλοῦ Ὁσίου8 Π Θεοφυλάκτου Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ἑρμοῦ Ἀποστόλου9 Π dagger Γ΄ΧαιρετισμοίΤεσσαράκοντα Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ10 Σ Κοδράτου Μάρτυρος Ἀναστασίας Πατρικίας Μιχαήλ Νεομάρτυρος

11 Κ dagger Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣΣωφρονίου Ἱεροσολύμων12 Δ Θεοφάνους Ὁσίου Γρηγορίου Διαλόγου Συμεών Ν Θεολόγου13 Τ Ἀνακομιδή Λειψάνου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως14 Τ Βενεδίκτου Ὁσίου Εὐσχήμονος Ἐπισκόπου Λαμψάκου15 Π Ἀγαπίου Μάρτυρος Ἀριστοβούλου Ἀποστόλου Μανουήλ Νεομάρτυρος16 Π dagger Δ΄Χαιρετισμοί Σαββίνου Μάρτυρος Χριστοδούλου Ὁσίου17 Σ dagger Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ Θεοστηρίκτου Ὁμολογητοῦ

18 Κ dagger Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Κυρίλλου Ἱεροσολύμων19 Δ Χρυσάνθου καί Δαρείας Μαρτύρων Δημητρίου Νεομάρτυρος20 Τ Ὁσιομαρτύρων Πατέρων Μονῆς Ἁγίου Σάββα Μύρωνος Νεομάρτυρος21 Τ dagger Μέγας Κανών Ἰακώβου Ἐπισκόπου Ὁμολογητοῦ Θωμᾶ Κωνλεως22 Π Βασιλείου Ἱερομάρτυρος ἐν Ἀγκύρᾳ Καλλινίκης Μάρτυρος23 Π dagger Ἀκάθιστος Ὕμνος Νίκωνος καί 199 Ὁσιομαρτύρων24 Σ dagger Σάββατον τοῦ Ἀκαθίστου Ἀρτέμονος Ἐπισκόπου Σελευκείας

25 Κ dagger ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ26 Δ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ τῶν ἐν Γοτθίᾳ Μαρτύρων27 Τ Ματρώνης Μάρτυρος ἐν Θεσνίκῃ Παύλου Ἐπισκόπου Κορίνθου28 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ νέου Ἡρωδίωνος Ἀποστόλου29 Π dagger Μάρκου Ἐπισκόπου Ἀρεθουσίων Κυρίλλου Διακόνου30 Π Ἰωάννου Σιναΐτου συγγραφέως τῆς Κλίμακος Ὁσίου31 Σ dagger Ἔγερσις Λαζάρου Ὑπατίου Ἐπισκόπου Γαγγρῶν

16

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 10: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

19

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΤΡΙΤΗ Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ου καί Εἰ ρή νης Ἑ ορ τά -ζον ται εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι αἉγ Προ δρό μου Βαρ βά ρας Στα γεί ρων καί Ζαγ κλι βε ρί ου13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δι α και νη σί μου Ζω ο δό χου Πη γῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο -ρι α κός Να ός Νέ ων Καλ λιν δί ων τό Μη τρο πο λι τι κόν Πα ρεκ κλή σι ον εἰς τήνἈρ ναί αν τό Με τό χι ον τῆς Μο νῆς Χι λι αν δα ρί ου εἰς τόν Κά κα βον τό Πνευ -μα τι κόν Κέν τρον εἰς Σα ρα κή να Ἑ ορ τά ζε ται ἐ πί σης εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Πα να -γί ας Γα λα τί στης καί εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος23 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης Ζαγ κλι βε ρί ου Πα λαι ο χώ ραςΜα ρα θού σης Νε ο χω ρί ου Βαρ βά ρας Με λισ σουρ γοῦ Ἀ πολ λω νί αςΜε σο κώ μου καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Στρα -το νί κην Πετροκέρασα Περιστερά καί Οὐρανούπολιν28 ΣΑΒΒΑ-ΤΟΝ Τῶν Ὁ σί ων Γε ωρ γί ου καί Γερ βα σί ου τοῦ Γο μα τί ου Ἑ ορ τά ζον ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γο μα τί ου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 8-171921-242628-30Κατάλυσις ἰχθύος 1Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 25Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2-7182027

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ1 Κ dagger ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Εἴσοδος τοῦ Κυρίου εἰς Ἱεροσόλυμα2 Δ dagger Μ ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου3 Τ dagger Μ ΤΡΙΤΗ Τῶν Δέκα Παρθένων4 Τ dagger Μ ΤΕΤΑΡΤΗ Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ5 Π dagger Μ ΠΕΜΠΤΗ Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ6 Π dagger ΜΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ7 Σ dagger Μ ΣΑΒΒΑΤΟΝ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ

8 Κ dagger ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ9 Δ dagger Δευτέρα Διακαινησίμου Εὐψυχίου Βαδίμου Μαρτύρων

10 Τ dagger Ραφαήλ Νικολάου Εἰρήνης Νεομαρτύρων ἐν Λέσβῳ

11 Τ Ἀντίπα Ἐπισκόπου Περγάμου Τρυφαίνης Ὁσίας

12 Π Βασιλείου Ἐπισκόπου Παρίου Ἀνθούσης Ὁσίας

13 Π dagger Ζωοδόχου Πηγῆς Μαρτίνου Πάπα Ρώμης

14 Σ dagger Σύναξις τῶν Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλίας

15 Κ dagger ΤΟΥ ΘΩΜΑ Κρήσκεντος Μάρτυρος Λεωνίδου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν

16 Δ Ἀγάπης Εἰρήνης Χιονίας Μαρτύρων ἐν Θεσσαλονίκῃ

17 Τ Συμεών Ἱερομάρτυρος Ἐπισκόπου Περσίδος Μακαρίου Νοταρᾶ

18 Τ Ἰωάννου Ὁσίου Σάββα Στρατηλάτου Μάρτυρος Ἰωάννου Νεομάρτυρος

19 Π Παφνουτίου Ἱερομάρτυρος Τρύφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως

20 Π Ζακχαίου ἈποστόλουΘεοδώρου Τριχινᾶ Ὁσίου Ἀθανασίου Μετεωρίτου

21 Σ Ἰανουαρίου Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρας βασιλίσσσης Ἀναστασίου Σιναΐτου

22 Κ dagger ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ Ναθαναήλ Ἀποστόλου Θεοδώρου Ὁσίου

23 Δ dagger Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου24 Τ Ἐλισάβετ Ὁσίας Σάββα στρατηλάτου Δούκα Νεομάρτυρος

25 Τ dagger Μάρκου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Νίκης Μάρτυρος

26 Π Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας Γλαφύρας καί Ἰούστας Μαρτύρων

27 Π Συμεών Ἐπισκόπου ἹεροσολύμωνΕὐλογίου ξενοδόχου Ὁσίου

28 Σ dagger Τῶν Ὁσίων Γεωργίου καί Γερβασίου Γοματίου

29 Κ dagger ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου Ἀποστόλων

30 Δ dagger Ἰακώβου Ἀποστόλου Δονάτου Ἀργυρῆς Νεομάρτυρος

18

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 11: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

21

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΡΙΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κα κί ου ἐκ Νε ο χω ρί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς ἐ νο ρί αν Νε ο χω ρί ου 2ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Λει βα -δί ου Πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Βαρ βά ρα καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Μ Πα να γί ανΡι ζά καί Νε ο χωρίου5 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Εὐ θυ μί ου Ἐ πι σκό που Μα δύ του Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Νέ ανΜά δυ τον9 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Με γα λο μάρ τυ ρος Χρι στο φό ρου Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Χρι στο -φό ρου Ἀρ ναί ας ἡ Ἐ νο ρί α τοῦ Ἀ δάμ καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Πα λαι ό κα στρον καί Πε ρι στε ράν13 ΚΥΡΙΑΚΗ τοῦ ΤυφλοῦἙ ορ τή τῶν Ἁ γί ων Ἕ ξ Παρ θε νο μαρ τύ ρων τοῦ Γε ρο πλα τά νουἙ ορ τά ζον ται εἰς τήν Ἐ νο ρί αν Γε ρο πλα τά νου21 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁ γί ων Κων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Οὐ ρα -νου πό λε ως τό Προ σκύ νη μα τῆς Με γά λης Πα να γί ας καί ὁ Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Ἀγ γε λο χω -ρί ου26 ΨΥΧΟΣΣΑΒΒΑΤΟΝ Μνημόσυνον πάντων τῶν θυμάτων τῶν τροχαίων ἀτυχημάτωνΤελεῖται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ εἰς Ἀρναίαν μέ τήν παρουσία τῶνσυγγενῶν τῶν θυμάτων28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Πνεύματος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Μοδίου Παρεκκλήσιον εἰς τήνΓαλάτισταν καί Ἐξωκκλήσια εἰς Οὐρανούπολιν Γομάτιον Γεροπλάτανον Ἀρδαμέριον καίΠεριστεράν29 ΤΡΙΤΗ Πα να γί ας Δα κρυρ ρού σης Ἑ πέ τει ος τῆς Ἁ λώ σε ως Ἑ ορ τά ζει τό Πα ρεκ κλή σι οντοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Οἴ κου

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα135-81012-151719-222426-31Κατάλυσις ἰχθύος 216Κατάλυσις μόνον οἴνου καί ἐλαίου 925Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 4111823

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΜΑΪΟΣ

1 Τ dagger Ἀκακίου Ὁσιομάρτυρος ἐκ Νεοχωρίου Ἱερεμίου Προφήτου2 Τ dagger Μεσοπεντηκοστῆς Ἀνακομιδή Λειψάνων Μεγάλου Ἀθανασίου3 Π Τιμοθέου amp Μαύρας Μαρτύρων Πέτρου Ἐπισκόπου Ἄργους4 Π Πελαγίας Μάρτυρος Ἱλαρίου θαυματουργοῦ Μόνικας μητρός Αὐγουστίνου5 Σ dagger Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Μαδύτου Εἰρήνης Μεγαλομάρτυρος6 Κ dagger ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Ἰώβ πολυάθλου Σεραφείμ Ὁσίου Σοφίας Ὁσίας7 Δ Τοῦ φανέντος Σταυροῦ Ἀκακίου amp Κοδράτου Μαρτύρων8 Τ dagger Ἰωάννου Θεολόγου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἀρσενίου Μεγάλου9 Τ dagger Ἡσαΐου Προφήτου Χριστοφόρου Μεγαλομάρτυρος10 Π Σίμωνος Ἀποστόλου Ζηλωτοῦ Λαυρεντίου Ὁσίου11 Π dagger Κυρίλλου amp Μεθοδίου Ἰσαποστόλων Ἀργυροῦ Νεομάρτυρος12 Σ Ἐπιφανίου Ἐπισκόπου Κύπρου Γερμανοῦ Πατριάρχου Κωνπόλεως

13 Κ dagger ΤΥΦΛΟΥ Ἕξ Παρθενομαρτύρων ἐκ Γεροπλατάνου14 Δ Θεράποντος Ἐπισκόπου Σάρδεων Ἰσιδώρου ἐν Χίῳ15 Τ Παχωμίου Μεγάλου Ὁσίου Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου Λαρίσης16 Τ dagger Ἀπόδοσις Πάσχα Θεοδώρου Ἡγιασμένου Ὁσίου17 Π dagger ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ18 Π Παύλου Χριστίνης Διονυσίου Ἡρακλείου Πέτρου Μαρτύρων19 Σ Πατρικίου Ἐπισκόπου Προύσης Ἀκακίου Ἱερομάρτυρος

20 Κ dagger ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (325) 21 Δ dagger Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων22 Τ Βασιλίσκου Μάρτυρος Παύλου amp Δημητρίου Νεομαρτύρων ἐν Τριπόλει23 Τ Μιχαήλ Ἐπισκόπου Συνάδων Συνεσίου Ἐπισκόπου Κύπρου24 Π Συμεών Θαυμαστορείτου Ὁσίου Θεοδώρου Νεομάρτυρος ἐν Μυτιλήνῃ25 Π dagger Γ΄Εὕρεσις Κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου amp Βαπτιστοῦ Ἰωάννου26 Σ dagger Ψυχοσάββατον Κάρπου amp Ἀλφαίου Ἀποστόλων

27 Κ dagger ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Ἰωάννου Ρώσου Νέου Ὁμολογητοῦ28 Δ dagger ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Εὐτυχοῦς Ἐπισκόπου Μελιτινῆς29 Τ dagger Μνήμη Ἁλώσεως Κωνπόλεως 1453 Θεοδοσίας Παρθενομάρτυρος30 Τ Ἰσαακίου Ὁσίου Ἡγουμένου Μονῆς Δαλμάτων Φήλικος Πάπα Ρώμης31 Π Ἑρμείου Μάρτυρος Εὐσταθίου Πατριάρχου Κωνπόλεως

20

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ2681316172021262728

Ἑβρ ιγ΄ 7-16Πράξ ια΄ 19-30Α΄ Ἰω α΄ 1-7Πράξ ιστ΄ 16-34Πράξ ιη΄ 22-28Πράξ α΄ 1-12Πράξ κ΄ 16-18 28-36Πράξ κστ΄ 112-20A΄ Θεσ δ΄ 13-17Πράξ β΄ensp 1-11Ἐφεσ ε΄ 8-19

Ἰω ζ΄ 14-30Ἰω δ΄ 5-42Ἰω ιθ΄ 25-28 κα΄ 24-25Ἰω θ΄ 1-38Ἰω ιβ΄ 36-47Λουκ κδ΄ 36-53 Ἰω ιζ΄ 1-13Ἰω ι΄ 1-9Ἰω κα΄ 14-25Ἰω ζ΄ 37-52 η΄ 12Ματθ ιη΄ 10-20

Μεσοπεντηκοστῆς δ΄ | Ζ΄

Εὐαγγ Ἰωάννου πλ α΄ | Η΄

Ἀποδόσεως Πάσχα Ἀναλήψεως

πλ β΄ | Ι΄Ἁγ Κωννου amp Ἑλένης

Ψυχοσαββάτουndash

Ἁγ Πνεύματος

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 12: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

23

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ10 ΚΥΡΙΑΚΗ Σύναξις πάντων τῶν Τοπικῶν Ἁγίων τῶν δια -λαμψάντων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Ἱερισσοῦ Ἑορτάζεται εἰς ἁπά-σας τάς Ἐνορίας Ὁσιομάρτυρος Σάββα Σταγειρίτου Ἑορτάζεται εἰςτήν Ἐνορίαν τῶν Σταγείρων11 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου Ὀνομαστική ἑορτήτοῦ Σεπτοῦ ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ Βαρθολομαίου24 ΚΥΡΙΑΚΗΓενέθλιον Τιμίου Προδρόμου Ἑορτάζεται εἰς τάς ἘνορίαςΝΜαδύτου Ἁγίου Προδρόμου 27 ΤΕΤΑΡΤΗ Παναγίας τοῦ Ἀκενώτου Ποτηρίου καί Σαμψών τοῦΞενοδόχου Ἑορτάζονται εἰς τό Ἵδρυμα Ἀγάπης εἰς τήν Ἀρναίαν29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου Ἑορ-τάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Νέας Ἀπολλωνίας Ἑορτάζεται ἐπίσης εἰς Ἐξωκ-κλήσια Ἱερισσοῦ καί Δουμπιῶν Τό ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ΠανηγυρικόςἙσπερινός εἰς τόν βράχον τοῦ Ἀπ Παύλου εἰς τήν Ἀπολλωνίαν30 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων Ἑορτάζεται εἰς τήνἘνορίαν τῆς Ἀπολλωνίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12330Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 457111214181921252628Κατάλυσις ἰχθύος 9101617232429Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 681315202227

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΙΟΥΝΙΟΣ1 Π Ἰουστίνου Φιλοσόφου καί Μάρτυρος Πύρρου Ὁσίου Ἐπισκόπου2 Σ Ἀπόδοσις Πεντηκοστῆς Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνπόλεως

3 Κ dagger Α ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Λουκιλλιανοῦ amp Παύλης Μαρτύρων4 Δ Μητροφάνους Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως Μάρθας καί Μαρίας5 Τ Δωροθέου Ἐπισκόπου Τύρου Νικάνδρου Μάρτυρος6 Τ Ἱλαρίωνος Ὁσίου τοῦ Νέου Ἀρχελαΐδος Θέκλας Σωσσάνας Μαρτύρων 7 Π Θεοδότου Ἐπισκόπου Ἀγκύρας Παναγῆ Μπασιᾶ Ἱερέως ἐν Κεφαλληνίᾳ8 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου Καλλιόπης Μάρτυρος9 Σ Κυρίλλου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Πέντε παρθενομαρτύρων ἐν Περσίᾳ

10 Κ dagger Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σάββα Σταγείρων Σύναξις τοπικῶν Ἁγίων11 Δ dagger Βαρθολομαίου amp Βαρνάβα Ἀποστόλων Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν12 Τ Ὀνουφρίου ὉσίουΠέτρου Ὁσίου ἈθωνίτουΤριφυλλίου Ἐπισκόπου Κύπρου13 Τ Ἀκυλίνης Μάρτυρος Ἄννης καί Ἰωάννου Μαρτύρων14 Π Ἐλισσαίου Προφήτου Μεθοδίου Πατριάρχου Κωνπόλεως 15 Π Ἀμώς Προφήτου Ἱερωνύμου Ὁσίου Αὐγουστίνου Ἐπισκόπου Ἱππῶνος16 Σ Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Τιγνίου καί Εὐτροπίου Μαρτύρων

17 Κ dagger Γ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐμπιστοσύνη εἰς τόν Θεόν) Ἰσαύρου Μανουήλ Μαρτύρων18 Δ Λεοντίου Θεοδούλου Ὑπατίου Αἰθερίου Μαρτύρων19 Τ dagger Ἰούδα Ἀδελφοθέου Ἀποστόλου Παϊσίου Μεγάλου Ὁσίου20 Τ Μεθοδίου Ἐπισκόπου Πατάρων Νικολάου Καβάσιλα Ὁσίου21 Π Ἰουλιανοῦ Μάρτυρος Νικήτα Νεομάρτυρος ἐκ Νισύρου22 Π Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων Ζήνωνος amp Ζηνᾶ Μαρτύρων23 Σ Ἀγριππίνης Μάρτυρος Ἀριστοκλέους Δημητριανοῦ ἐν Κύπρῳ

24 Κ dagger ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σύναξις πάντων τῶν Νεομαρτύρων25 Δ Φεβρωνίας Ὁσιομάρτυρος Ὀρεντίου καί 6 ἀδελφῶν Μαρτύρων26 Τ Δαβίδ Ὁσίου ἐν Θεσνίκῃ Ἰωάννου Ἐπισκόπου Γοτθίας27 Τ dagger Σαμψών Ξενοδόχου Ὁσίου Ἰωάννας Μυροφόρου28 Π Ἀνακομιδή Λειψάνων Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων29 Π dagger Πέτρου καί Παύλου τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων30 Σ dagger Σύναξις τῶν Δώδεκα Ἐνδόξων καί Πανευφήμων Ἀποστόλων

22

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ3

101724

2930

Ἑβρ ια΄ 33-ιβ΄ 2

Ρωμ β΄ 10-16Ρωμ ε΄ 1-10Ρωμ ιγ΄ 11-ιδ΄ 4

Β΄ Κορ ια΄ 21-ιβ΄ 9Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 32-33 37-38ιθ΄ 27-30

Ματθ δ΄ 18-23Ματθ στ΄ 22-33Λουκ α΄ 1-25 57-68

76 80Ματθ ιστ΄ 13-19Ματθ θ΄ 36 ι΄ 1-8

πλ δ΄ | Α΄ α΄ | Β΄ β΄ | Γ΄

γ΄ | Δ΄Πέτρου amp Παύλου

Δώδεκα Ἀποστόλων

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 13: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΚΥΡΙΑΚΗ Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐκ Ρώ μης Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός τῶν Ἁ -γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Στρα το νί κην Νέ αν Μα δύ τον καί Γα λά τι σταν 5ΠΕΜΠΤΗ Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πους καί Πα ρεκ -κλή σι ον εἰς Πα λαι ο χώριον 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Με γα λο μάρ τυ ρος Κυ ρι α κῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ ἐ νο ρι α κόςΝα ός Ὀ λυμ πι ά δος καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Γα λά τι σταν Γε ρο πλά τα νον καί Λει βά διον 9ΔΕΥΤΕΡΑὉ σί ου Μη τρο φά νους Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν τοῦ Ὁ σί ου Μη τρο φά νους εἰς Στρα -το νί κην 14 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Νι κο δή μου Ἁ γι ο ρεί του ἑ ορ τά ζε ται μέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΝ Ἁγ Ἀ κυ -λί νης Ζαγ κλι βε ρί ου καί εἰς Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα το νί κης 17 ΤΡΙΤΗ Με γα λο μάρ τυ ροςΜα ρί νηςἙ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου καί Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ζέπ κο Στρα -το νί κης 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Προ φή του Ἠ λι ού Ἑ ορ τά ζουν ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε τρο κε ρά σωνκαί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρναίαν Νε ο χώ ριον Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἄ νω Σταυ ρόν Πα λαι ό χω ραν Γο -μά τιον Ἱ ε ρισ σόν Μ Πα να γί αν Σα νά Γε ρο πλά τα νον Κρή μνην Πα λαι ό κα στρον καί Σα -ρα κή ναν22 ΚΥΡΙΑΚΗ Μα ρί ας Μα γδα λη νῆςἙ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Να ός εἰς τόν οἰ κι σμόν Γα βρι ά δι αἹ ε ρισ σοῦ 23 ΔΕΥΤΕΡΑΘαυ μα στή ἐμ φά νι σις Ἁγ Κο σμᾶ εἰς Ἀρ ναί αν Ἑ ορ τά ζε ταιμέ Ἀ γρυ πνί αν εἰς ἹΜ Ἁγ Κο σμᾶ 25 ΤΕΤΑΡΤΗ Ὀ λυμ πι ά δος Δι α κο νίσ σης Ἑ ορ τά ζε ταιεἰς τήν Ἐ νο ρί αν Ὀ λυμ πι ά δος Ἁ γί ας Θε ο προ μή το ρος Ἄν νης Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πα ρεκ κλή σι ον εἰςἍ γι ον Πρό δρο μον 26 ΠΕΜΠΤΗ Ὁ σι ο παρ θε νο μάρ τυ ρος Πα ρα σκευ ῆς Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο -ρι α κοί Να οί Κά τω Σταυ ροῦ Ἀ δάμ Δουμ πι ῶν καί Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἀρ ναί α Κρή μνην Γα λά τι -σταν Ζαγ κλι βέ ριον καί Πα λαι ό κα στρον27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Παν τε λε ή μο νοςἙ ορ τά ζουν Ἐ ξωκ κλή σι α εἰς Ἱ ε ρισ σόν Ἀ δάμ καί Γο μά τιον 28 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Εἰ ρή νης Χρυ σο βα -λάν του Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚα τά λυ σις εἰς πάν τα 1-357-101214-17 19 21-24 26 28-31Κα τά λυ σις οἴ νου καί ἐ λαί ου 11 202527Νη στεί α ἄ νευ οἴ νου καί ἐ λαί ου 461318

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ18

1115202225262729

A΄ Κορ ιβ΄ 27- ιγ΄ 8Ρωμ ιβ΄ 6-14Β΄ Κορ στ΄ 1-10Τίτ γ΄ 8-15Ἰακ ε΄ 10-20A΄ Κορ α΄ 10-17Γαλ δ΄ 22-27Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Β΄ Τιμ β΄ 1-10 Α΄ Κορ γ΄ 9-17

Ματθ η΄ 28-θ΄1Ματθ θ΄ 1-8Λουκ ζ΄ 36-50Ματθ ε΄14-19Λουκ δ΄ 22-30Ματθ ιδ΄14-22Λουκ η΄ 16-21Μάρκ ε΄ 24-34Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄ 2Ματθ ιδ΄ 22-34

δ΄ | Ε΄ πλ α΄ | ΣΤ΄

Ἁγ Εὐφημίας πλ β΄ | Ζ΄

Προφήτου Ἠλιού βαρύς | Η΄

Κοιμ Ἁγ ῎ΑννηςἉγ Παρασκευῆς

Ἁγ Παντελεήμονος πλ δ΄ | Θ΄

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝΙΟΥΛΙΟΣ

1 Κ dagger Ε΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Γεργεσηνῶν) Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων 2 Δ dagger Κατάθεσις Τιμίας Ἐσθῆτος Θεοτόκου3 Τ Ὑακίνθου Μάρτυρος Ἀνατολίου Πατριάρχου Κωνπόλεως4 Τ Ἀνδρέου Ἐπισκόπου Κρήτης Ὑμνογράφου Μιχαήλ Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν5 Π dagger Ἀθανασίου Ὁσίου Ἀθωνίτου Λαμπαδοῦ Ὁσίου 6 Π Σισώη Μεγάλου Ὁσίου Λουκίας Παρθενομάρτυρος7 Σ dagger Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος Θωμᾶ ἐν Μαλεῷ Ὁσίου

8 Κ dagger ΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραλυτικοῦ) Προκοπίου Μεγαλομάρτυρος9 Δ dagger Μητροφάνους καί Διονυσίου ἐν Στρατονίκῃ10 Τ 45 Μαρτύρων ἐν Νικοπόλει Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἄσσου11 Τ dagger Εὐφημίας ΜεγαλομάρτυροςὌλγας Ἰσαποστόλου12 Π dagger Παϊσίου Ὁσίου Ἁγιορείτου Πρόκλου amp Ἱλαρίου Μαρτύρων13 Π Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ Στεφάνου Ὁσίου Σαββαΐτου14 Σ dagger Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἰωσήφ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

15 Κ dagger ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ(451) 16 Δ Ἀθηνογένους Ἐπισκόπου Πιδαχθόης10000 Μαρτύρων ἐν Πισιδίᾳ17 Τ dagger Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Σπεράτου amp Βερονίκης Μαρτύρων18 Τ Αἰμιλιανοῦ Θεῆς καί Οὐαλεντίνης Μαρτύρων Παμβώ Ὁσίου19 Π Μακρίνης καί Δίου Ὁσίων Θεοδώρου Ἐπισκόπου Ἐδέσσσης20 Π daggerΠροφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου Φλαβιανοῦ Ἀντιοχείας21 Σ Ἰωάννου Ὁσίου Συμεών Σαλοῦ Παρθενίου Ἐπισκόπου Ἄρτης

22 Κ dagger Η΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Χορτασμοῦ 5000) Μαρίας Μαγδαληνῆς 23 Δ dagger Θαυμαστή ἐμφάνισις Ἁγίου Κοσμᾶ εἰς Ἀρναίαν (1943)24 Τ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος Θεοφίλου Νεομάρτυρος Ζακύνθου25 Τ dagger Κοίμησις Ἁγίας Ἄννης Ὀλυμπιάδος Διακονίσσης26 Π dagger Παρασκευῆς ὉσιομάρτυροςἙρμολάου Ἱερομάρτυρος27 Π dagger Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Χριστοδούλου Νεομάρτυρος28 Σ dagger Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Ὁσίας Παύλου Ξηροποταμινοῦ Ὁσίου

29 Κ dagger Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ἐπί τῶν κυμάτων) Καλλινίκου Μάρτυρος30 Δ Σίλα Σιλουανοῦ Ἐπαινετοῦ Ἀνδρονίκου Ἀποστόλων31 Τ Ἰωσήφ ἀπό Ἀριμαθαίας Εὐδοκίμου Δικαίου

24

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 14: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

27

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁ γί ου Τι μο θέ ου Ἐ πι σκό που Προι κο νή σου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τήν Ἐ -νο ρί αν Ἀμ μου λι α νῆς 2 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ να κο μι δή Λει ψά νων Πρω το μάρ τυ ροςΣτε φά νου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἱ ε ρός Μη τρο πο λι τι κός Να ός Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 6ΔΕΥΤΕΡΑ Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ἑ ορ τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πλα τα νο -χω ρί ου καί Σα ρα κή νας τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ν Ἀ πολ λω νί ας καί τά Πα ρεκ -κλή σι α Ξη ρο πο τά μου Ἱ ε ρισ σοῦ καί Λου τρῶν Ν Ἀ πολ λω νί ας 8 ΤΕΤΑΡΤΗΝε ο μάρ τυ ρος Τρι αν τα φύλ λου Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή σι ον εἰς Μό διον 15 ΤΕ-ΤΑΡΤΗ Κοί μη σις Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να -γί ας οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Γα λα τί στης Ρι ζῶν Ἁ γί ου Προ δρό μου Ἀρ δα με ρί ουΓο μα τί ου καί τά Ἐ ξωκ κλή σι α Στρα το νί κης Γε ρο πλα τά νου Ζαγ κλι βε ρί ου Με -λισ σουρ γοῦ καί Λει βα δί ου 18 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ἁ γί ου Ἀ γα πί ου ἐκ Γα λα τί στηςἙ ορ τά ζε ται εἰς Γα λά τι σταν 23 ΠΕΜΠΤΗ Ἀ πό δο σις Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἑ ορ -τά ζε ται εἰς Νέ α Ρό δα Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Μεγ Πα να γί ας Μα ρα θοῦ σαν καίἘ ξωκ κλή σι ον Ν Μα δύ του 24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Ἱ ε ρο μάρ τυ ρος Κο σμᾶτοῦ Αἰ τω λοῦ Ἑ ορ τά ζει ἡ Ἱ ε ρά Μο νή Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας 27 ΔΕΥΤΕΡΑΜε γα λο μάρ τυ ρος Φα νου ρί ου Ἑ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἀ δάμ 29 ΤΕΤΑΡΤΗἈ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μουἙ ορ τά ζει Ἐ ξωκ κλή σι ον εἰς Ἅ γι ον Πρό -δρο μον καί ὁ Να ός Ν Μα δύ του

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 12151618-212325-28 30Κατάλυσις ἰχθύος 6 Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 4511122431Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 7-10131417 22 29

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ1 Τ dagger Πρόοδος Τιμίου ΣταυροῦΤιμοθέου Ἐπισκόπου Προικονήσου2 Π dagger Ἀνακομιδή Λειψάνων Στεφάνου Πρωτομάρτυρος3 Π Ἰσαακίου Δαλμάτου Φαύστου Ὁσίων Σαλώμης Μυροφόρου4 Σ Ἑπτά Παίδων ἐν ἘφέσῳἼας και 9000 Μαρτύρων ἐν Περσίᾳ

5 Κ dagger Ι΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Σεληνιαζομένου νέου) Εὐσιγνίου Μάρτυρος6 Δ dagger Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ7 Τ Δομετίου Πέρσου Ὁσιομάρτυρος Νικάνορος Ὁσίου Μονή Ζάβορδας8 Τ Αἰμιλιανοῦ Ἐπισκόπου Κυζίκου Τριανταφύλλου Νεομάρτυρος9 Π dagger Ματθία Ἀποστόλου Δέκα Μαρτύρων ἐν Κωνπόλει10 Π Λαυρεντίου Διακόνου Ξύστου Ἐπισκόπου Ρώμης 11 Σ Εὔπλου Διακόνου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνπόλεως Θαῦμα Ἁγ Σπυρίδωνος

12 Κ dagger ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ(Μυρίων ταλάντων) Φωτίου Μάρτυρος13 Δ Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Εἰρήνης Βασιλίσσης14 Τ Μιχαίου Προφήτου Μαρκέλλου Ἱερομάρτυρος Συμεών Νεομάρτυρος15 Τ dagger Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ16 Π Ἁγίου ΜανδηλίουΔιομήδους ΜάρτυροςΤιμοθέου Ἐπισκόπου Εὐρίπου17 Π Μύρωνος Ἱερομάρτυρος Δημητρίου Νεομάρτυρος ἐκ Σαμαρίνης18 Σ dagger Ἀγαπίου Ἱερομάρτυρος ἐκ Γαλατίστης Φλώρου amp Λαύρου Μαρτύρων

19 Κ dagger ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Πλουσίου νέου) Ἀνδρέου Στρατηλάτου20 Δ Σαμουήλ Προφήτου Λουκίου Μάρτυρος21 Τ dagger Θαδδαίου Ἀποστόλου Βάσσης καί τῶν τέκνων αὐτῆς22 Τ Ἀγαθονίκου Μάρτυρος Εὐλαλίας Μάρτυρος ἐν Ἱσπανίᾳ23 Π dagger Ἀπόδοσις Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λυών24 Π dagger Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἱερομάρτυρος Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης25 Σ dagger Βαρθολομαίου καί Τίτου τῶν Ἀποστόλων 26 Κ dagger ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Παραβολή τοῦ Ἀμπελῶνος) Ἀδριανοῦ amp Ναταλίας Μαρτύρων27 Δ Φανουρίου Μάρτυρος Ποιμένος Ὁσίου Ἀνθούσης Ὁσίας28 Τ Μωϋσέως Αἰθίοπος Ὁσίου Παύλου Ἱερομάρτυρος ἐν Πολωνίᾳ (1943)29 Τ dagger Ἀποτομή κεφαλῆς Τιμίου Προδρόμου 30 Π Ἀλεξάνδρου Ἰωάννου Παύλου Πατριαρχῶν Κωνλεως31 Π dagger Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

26

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ5612151923262931

A΄ Κορ δ΄ 9 -16Β΄ Πέτρ α΄ 10-19Α΄ Κορ θ΄ 2-12Φιλιπ β΄ 5-11Α΄ Κορ ιε΄ 1-11Φιλιπ β΄ 5-11 Α΄ Κορ ιστ΄ 13-24Πράξ ιγ΄ 25-32Ἑβρ θ΄ 1-7

Ματθ ιζ΄14-23Ματθ ιζ΄ 1-9Ματθ ιη΄ 23-35Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ ιθ΄ 16-26Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ματθ κα΄ 33-42Μάρκ στ΄ 14-30Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28

α΄ | Ι΄Μεταμορφώσεως

β΄ | ΙΑ΄Κοιμήσεως Θεοτόκου

γ΄ | Α΄Ἀποδόσεως Κοιμήσεως

δ΄ | Β΄Ἀποτ Κεφ Προδρόμου

Καταθ Ἁγίας Ζώνης

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 15: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

29

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Νε ο μάρ τυ ρος Χά ϊ δως ἐκ Στα νοῦ Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλή -σι ον εἰς τόν Στα νόν8 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Γε νέ σι ον τῆς Ὑ πε ρα γί ας Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Κα θε -δρι κός Να ός τῆς Ἱ ε ρισ σοῦ ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα γεί ρων καί Ἐ ξωκ κλή σι -ον Με γά λης Πα να γί ας14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ὕ ψω σις Τι μί ου Σταυ ροῦ Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να -ός Ἄ νω Σταυ ροῦ24 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Σι λου α νοῦ Ἀ θω νί του Ἑ ορ τά ζει ἡ Σκή τη Ἁ γί ου Σι -λου α νοῦ Χο λο μῶν τος Ἀρ ναί ας27 ΠΕΜΠΤΗ Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρι νῆς Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ -νο ρι α κός Να ός εἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λεί ψα νά της

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1-468-1113 15-182022-25272930Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 26Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 571214192128

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ daggerΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ Χάϊδως Νεομάρτυρος ἐν Στανῷ

2 Κ dagger ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Βασιλικῶν γάμων) Μάμαντος Μάρτυρος3 Δ Ἀνθίμου Ἱερομάρτυρος Θεοκτίστου Ὁσίου Φοίβης Διακονίσσης 4 Τ Μωϋσέως Προφήτου Βαβύλα Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἑρμιόνης ἰατροῦ5 Τ Ζαχαρίου Προφήτου πατρός Προδρόμου Ἀβδαίου Ἐπισκόπου Περσίας6 Π Ἐν Χώναις θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Καλοδότης Μάρτυρος7 Π Σώζοντος Μάρτυρος Εὐψυχίου Μάρτυρος Κασσιανῆς Ὑμνογράφου8 Σ dagger ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

9 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ Ἰωακείμ καί Ἄννης Μαρτύρων καταστροφῆς Μ Ἀσίας10 Δ Μηνοδώρας Μητροδώρας Νυμφοδώρας Μαρτύρων 11 Τ Θεοδώρας Ὁσίας ἐν Αἰγύπτῳ Θεοδώρας Ὁσιομάρτυρος ἐν Βάστᾳ Ἀρκαδίας 12 Τ Ἀπόδοσις Γενεσίου Αὐτονόμου Ἐπισκόπου Ὠκεανοῦ Μάρτυρος13 Π Κορνηλίου Ἑκατοντάρχου Ἀριστείδου Ἀπολογητοῦ ἐν Ἀθήναις14 Π dagger ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 15 Σ Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης

16 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος 17 Δ Σοφίας amp θυγατέρων αὐτῆς Πίστεως Ἐλπίδος Ἀγάπης Μαρτύρων18 Τ Εὐμενίου Ἐπισκόπου Γορτύνης Ἀριάδνης Μάρτυρος19 Τ Τροφίμου Σαββατίου Δορυμέδοντος Μαρτύρων20 Π Εὐσταθίου Μεγαλομομάρτυρος Ἱλαρίωνος Νεομάρτυρος Κρητός21 Π Ἀπόδοσις ὙψώσεωςἸωνᾶ ΠροφήτουΚοδράτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν22 Σ Φωκᾶ Ἐπισκόπου Σινώπης Φωκᾶ κηπουροῦ Μάρτυρος

23 Κ dagger Α΄ ΛΟΥΚΑ (Κλῆσις Ἀποστόλων) Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου24 Δ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης Σιλουανοῦ Ἀθωνίτου Θέκλης ἰσαποστόλου25 Τ Εὐφροσύνης Ὁσίας Παφνουτίου Ὁσιομάρτυρος Σεργίου Ραντονέζ26 Τ dagger Μετάστασις Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου Θεολόγου27 Π dagger Ἀκυλίνης Νεομάρτυρος Ζαγκλιβερινῆς28 Π Χαρίτωνος Ὁμολογητοῦ Νεοφύτου Ἐγκλείστου ἐν Κύπρῳ29 Σ Κυριακοῦ Ἀναχωρητοῦ Μαλαχίου Ὁσιομάρτυρος ἐν Ρόδῳ

30 Κ dagger Β΄ ΛΟΥΚΑ (Ἀγάπη πρός ἐχθρούς) Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀρμενίας

28

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ1289

14

16232630

Α΄ Τιμ β΄ 1-7Β΄ Κορ α΄ 21-β΄ 4Φιλιπ β΄ 5-11Γαλ στ΄ 11-18Α΄ Κορ α΄ 18-24

Γαλ β΄ 16-20Γαλ δ΄ 22-27Α΄ Ἰω δ΄ 12-19Β΄ Κορ θ΄ 6-11

Λουκ δ΄ 16-22Ματθ κβ΄ 2-14Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Ἰω γ΄ 13-17Ἰω ιθ΄ 6-11 13-20

25-28 30-35Μάρκ η΄ 34-θ΄1Λουκ ε΄ 1-11Ἰω ιθ΄ 25-27 κα΄ 24-25Λουκ στ΄ 31-36

Ἀρχῆς Ἰνδίκτου πλ α΄ | Γ΄

Γενεσίου Θεοτόκου πλ β΄ | Δ΄

Ὑψώσ Τιμ Σταυροῦ βαρύς | Ε΄ πλ δ΄ | ΣΤ΄

Μετ Εὐαγγ Ἰωάννου α΄ | Ζ΄

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 16: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

31

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΔΕΥΤΕΡΑ Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τάς Ἐ νο ρί ας Νε -ο χω ρί ου Πα λαι ο χω ρί ου Γο μα τί ου Στρα τω νί ου καί Ἀρ ναί ας 15 ΔΕΥΤΕΡΑ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Βυ ζαν τι -νόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ὅ που τό Ἱ ε ρόν Λεί ψα -νον τοῦ Ὁ σί ου 26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Δη μη τρί ου Μυ ρο βλύ του Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἄ νω Σταυ ροῦ Γε ρο πλα τά νου καί τά Πα ρεκ -κλή σι α εἰς Νέ α Καλ λίν δοι α Γαλάτισταν Νε οχώριον καί Ἱ ε ρισ σόν29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἀ να στα σί ας τῆς Ρω μαί ας Ἑ ορ τά ζε ται σέ Πα ρεκ κλή σι ονεἰς τήν Ὀ λυμ πι ά δαν31 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρ τύ ρων συ ζύ γων Σε λεύ κου καί Στρα το νί κης Ἑ ορ -τά ζον ται εἰς τόν Ἐ νο ρι α κόν Να όν Στρα το νί κης

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα 1246-91113-161820-232527-30Νηστεία οἴνου καί ἐλαίου 326Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 5101217192431

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ1 Δ dagger Παναγίας Γοργοϋπηκόου Ἀνανίου Ἀποστόλου Ρωμανοῦ Μελωδοῦ2 Τ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος3 Τ dagger Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν Δαμάρεως Ἀθηναίας4 Π Ἱεροθέου Ἐπισκόπου Ἀθηνῶν ΔομνίνηςΒερίνης Προσδόκης Μαρτύρων5 Π Χαριτίνης Μάρτυρος Εὐδοκίμου Ὁσίου ΒατοπαιδινοῦΜεθοδίας Κιμώλου6 Σ dagger Θωμᾶ Ἀποστόλου Μακαρίου Νεομάρτυρος ἐν Προύσῃ

7 Κ dagger Γ΄ΛΟΥΚΑ (Ἀνάστασις εἰς τήν Ναΐν) Σεργίου amp Βάκχου Μαρτύρων8 Δ Πελαγίας Ὁσίας Ταϊσίας Ὁσίας 9 Τ dagger Ἰακώβου Ἀλφαίου Ἀποστόλου Ἀνδρονίκου amp Ἀθανασίας Ὁσίων10 Τ Εὐλαμπίου Εὐλαμπίας Μαρτύρων Θεοφίλου Ὁσίου ἐν Στρωμνίτσῃ11 Π Φιλίππου ΔιακόνουΘεοφάνους Γραπτοῦ Ἐπισκόπου Νικομηδείας Ὑμνογράφου12 Π ΠρόβουΤαράχου Ἀνδρονίκου Μαρτύρων Συμεών Νέου Θεολόγου13 Σ Κάρπου Παπύλου Ἀγαθοδώρου Ἀγαθονίκης Χρυσῆς Νεομάρτυρος14 Κ dagger Δ ΛΟΥΚΑ (Σπορέως) Ναζαρίου Γερβασίου Μαρτύρων Κοσμᾶ Μελωδοῦ15 Δ dagger Ὁσίου Εὐθυμίου Νέου ἐν Περιστερᾷ Λουκιανοῦ πρεσβυτέρου16 Τ Λογγίνου Ἑκατοντάρχου τοῦ ἐν τῷ Σταυρῷ Λεοντίου Μάρτυρος 17 Τ Ὠσηέ Προφήτου Ἀνδρέου Ὁσιομάρτυρος Σύναξις 20 Ἀναργύρων18 Π dagger Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Γαβριήλ Νεομάρτυρος19 Π Ἰωήλ ΠροφήτουΟὐάρου ΜάρτυροςἸωάννου Ὁσίου Ρίλα Βουλγαρίας20 Σ Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος Γερασίμου Ὁσίου ἐν Κεφαλληνίᾳ Σωκράτους Ἱερομάρτυρος21 Κ dagger ΣΤ΄ΛΟΥΚΑ (Δαιμονισμένου) Ἱλαρίωνος Ὁσίου Χριστοδούλου Ὁσίου22 Δ Ἀβερκίου Ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως Ἑπτά Παίδων ἐν Ἐφέσῳ23 Τ dagger Ἰακώβου ἈδελφοθέουἸγνατίου Πατριάρχου Κωνπόλεως24 Τ Ἀρέθα Μεγαλομάρτυρος καί 4299 Μαρτύρων ἐν Ὑεμένῃ Ἀραβίας25 Π Μαρκιανοῦ amp Μαρτυρίου Μαρτύρων Ταβιθᾶς Ἐλεήμονος26 Π dagger Δημητρίου Μυροβλύτου Μεγαλομάρτυρος27 Σ Νέστορος Μάρτυρος Πρόκλης συζύγου Πιλάτου28 Κ dagger ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ Τερεντίου amp Νεονίλλης πολυτέκνων29 Δ Ἀναστασίας Ρωμαίας Ὁσιομάρτυρος Ἀβραμίου Ὁσίου30 Τ Κλεόπα amp Ἀρτεμᾶ Ἀποστόλων Ζηνοβίου amp Ζηνοβίας Μαρτύρων31 Τ dagger Στρατονίκης amp Ἑρμύλου Μαρτύρων Στάχυος Ἀποστόλου Βυζαντίου

30

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ71418212628

Β΄ Κορ ια΄ 31-ιβ΄ 9Τίτ γ΄ 8-15Κολασ δ΄ 5-11 14-18Γαλ β΄ 16-20Β΄ Τιμ β΄ 1-10Ἑβρ θ΄ 1-7

Λουκ ζ΄ 11-16Λουκ η΄ 5-15Λουκ ι΄ 16-21Λουκ η΄ 27-39 Ἰω ιε΄ 17-ιστ΄2Λουκ η΄ 41-56

β΄ | Η΄ γ΄ | Θ΄

Εὐαγγελ Λουκᾶ δ΄ | Ι΄

Ἁγ Δημητρίου πλ α΄ | ΙΑ΄

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 17: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

33

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ1 ΠΕΜΠΤΗ Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ ἐξ Ἀ σί ας Ἑ ορ -τά ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Ἀρ ναί ας καί Κοκ κα λοῦς8 ΠΕΜΠΤΗ Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Μι χα ήλ καί Γα βρι ήλ Ἑ ορ τά -ζουν οἱ Ἐ νο ρι α κοί Να οί Πα λαι ο χω ρί ου καί Σα νῶν9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἁ γί ου Νε κτα ρί ου Ἑ ορ τά ζουν Πα ρεκ κλή σι α εἰς τήν Ἀρ -ναί αν καί Με λισ σουρ γόν10 ΣΑΒΒΑΤΟΝ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα δό κου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς τόν Ἐ -νο ρι α κόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας ὅ που τά Ἱ ε ρά Λεί ψα να τῶν Ἁ -γί ων21 ΤΕΤΑΡΤΗ Εἰ σό δι α τῆς Θε ο τό κου Ἑ ορ τά ζει ὁ Ἐ νο ρι α κός Να ός Στα -νοῦ25 ΚΥΡΙΑΚΗ Με γα λο μάρ τυ ρος Αἰ κα τε ρί νης Ἑ ορ τά ζει Πα ρεκ κλήσιονεἰς τό Ἡ συ χα στή ρι ον τῆς Φο βε ρᾶς Προ στα σί ας Μ Πα να γί ας30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀ πο στό λου Ἀν δρέ ου Πρω το κλή του Ἑ ορ τά ζει ὁ Βυ -ζαν τι νός (871) Ἐ νο ρι α κός Να ός Πε ρι στε ρᾶς

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλυσις εἰς πάντα13-6810-13Κατάλυσις ἰχθύος 21 2425Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου141630Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 2792328

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ1 Π dagger Κοσμᾶ amp Δαμιανοῦ Ἀναργύρων Θεδότης μητρός ἐξ Ἀσίας2 Π Ἀκινδύνου Πηγασίου Ἐλπιδοφόρου Ἀνεμποδίστου Ἀφθονίου Μαρτύρων3 Σ Ἀνακομιδή Λειψάνων Γεωργίου Τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρος

4 Κ dagger Ε΄ΛΟΥΚΑ (Πτωχοῦ Λαζάρου) Ἰωαννικίου Ὁσίου Νικάνδρου Μύρων5 Δ Γαλακτίωνος amp Ἐπιστήμης Μαρτύρων6 Τ Παύλου Πατριάρχου Κωνπόλεως Ὁμολογητοῦ Λουκᾶ Ὁσίου7 Τ 33 Μαρτύρων ἐν Μελιτηνῇ Λαζάρου Ὁσίου8 Π dagger Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ amp Γαβριήλ 9 Π dagger Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως Θεοκτίστης Ὁσίας ἐκ Λέσβου10 Σ Ὀλυμπᾶ Σωσιπάτρου Ροδίωνος Ἀποστόλων Ἀρσενίου Καππαδόκου

11 Κ dagger Η΄ΛΟΥΚΑ (Καλοῦ Σαμαρείτου) Μηνᾶ Βίκτωρος Βικεντίου Μαρτύρων12 Δ Ἰωάννου Ἐλεήμονος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας13 Τ dagger Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ἀρχιεπισκόπου Κωνπόλεως14 Τ dagger Φιλίππου Ἀποστόλου Γρηγορίου Παλαμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Θεσνίκης 15 Π Γουρία Σαμωνᾶ Ἀβίβου Μαρτύρων (ἀρχή νηστείας)16 Π dagger Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ17 Σ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας Γενναδίου amp Μαξίμου Ἀρχιεπισκόπων Κωνπόλεως

18 Κ dagger Θ΄ΛΟΥΚΑ (Ἄφρονος πλουσίου) Πλάτωνος Ρωμανοῦ Μαρτύρων 19 Δ Ὀβδιού Προφήτου Βαρλαάμ Ἡλιοδώρου Μαρτύρων20 Τ Γρηγορίου Δεκαπαπολίτου Ὁσίου Πρόκλου Πατριάρχου Κωνπόλεως 21 Τ dagger ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ Τῼ ΝΑῼ22 Π Φιλήμονος Ἀπφίας Ἀρχίππου Ὀνησίμου Ἀποστόλων Κικιλίας Μάρτυρος23 Π Ἀμφιλοχίου Ἐπισκόπου Ἰκονίου Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ἀκραγαντίνων24 Σ Κλήμεντος Ἐπισκόπου Ρώμης Πέτρου Ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας

25 Κ dagger ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ (Πλουσίου Νεανίσκου) Αἰκατερίνης Μεγαλομάρτυρος Στυλιανοῦ Ὁσίου26 Δ Νίκωνος Μετανοεῖτε Ὁσίου Ἀλυπίου Ὁσίου27 Τ Ἰακώβου Πέρσου Μεγαλομάρτυρος Θεοδοσίου Ἐπισκόπου Τυρνόβου28 Τ Στεφάνου Ὁμολογητοῦ 15 Μαρτύρων πολιούχων Κιλκίς29 Π Παραμόνου Μάρτυρος Φιλουμένου Ἱερομάρτυρος Ἁγιοταφίτου30 Π dagger Ἀνδρέου Ἀποστόλου τοῦ Πρωτοκλήτου Φρουμεντίου Αἰθιοπίας

32

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ14891113141618212530

Α΄ Κορ ιβ΄ 27-ιγ΄ 8Ἐφεσ β΄ 4-10Ἑβρ β΄ 2-10Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Κορ δ΄ 6-15 Ἑβρ ζ΄ 26-η΄ 2Α΄ Κορ δ΄ 9-16Ρωμ ι΄ 11-ια΄ 2Ἐφεσ δ΄ 1-7Ἑβρ θ΄ 1-7Γαλ γ΄ 23-δ΄ 5Α΄ Κορ δ΄ 9-16

Ματθ ι΄ 1 5-8Λουκ ιστ΄ 19-31Λουκ ι΄ 16-21Ἰωάν 9-16Λουκ ι΄ 25-37Ἰω ι΄ 9-16Ἰω α΄ 44-52Ματθ θ΄ 9-13Λουκ ιβ΄ 16-21Λουκ ι΄ 38-42 ια΄ 27-28Λουκ ιη΄ 18-27Ἰω α΄ 35-52

Ἁγ Ἀναργύρων πλ β΄ | Α΄

Παμμ ΤαξιαρχῶνἉγ Νεκταρίου

βαρύς | Β΄Ἰωάν Χρυσοστόμου

Ἀποστ Φιλίππου Εὐαγγ Ματθαίου

πλ δ΄ | Γ΄Εἰσοδίων Θεοτόκου

α΄ | Δ΄Ἀποστ Ἀνδρέου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 18: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

35

ΤΟΠΙΚΟΝ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ2ΚΥΡΙΑΚΗΠαναγίας Γεροντίσσης Ἑορτάζει Ἐξωκκλήσιον εἰς Μαρα-θοῦσαν καί εἰς Περιστεράν καί Παναγίαν Γαλατίστης ὅπου ἀντί γραφατῆς Εἰκόνος4 ΤΡΙΤΗ Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός ΝαόςΣτρατωνίου καί Παρεκκλήσια εἰς Βαρβάραν καί Γαλάτισταν6 ΠΕΜΠΤΗ Νικολάου Μύρων Ἑορτάζουν οἱ Ἐνοριακοί Ναοί Ἱερισ σοῦΣτρατονίκης Ἀμμουλιανῆς Κρήμνης καί Παρεκκλήσιον εἰς Γα λά -τισταν12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἁγίου Σπυρίδωνος Ἑορτάζει ὁ Ἐνοριακός Ναός Περι στε -ρῶνος καί ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας26 ΤΕΤΑΡΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἑορτάζεται εἰς τό ἹερόνΠροσκύνημα Μεγάλης Παναγίας27 ΠΕΜΠΤΗ Ἁγίου Στεφάνου Πρωτομάρτυρος Ἑορτάζει ὁ Ἱερός Μη-τροπολιτικός Ναός Ἁγίου Στεφάνου Ἀρναίας

ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣΚατάλύσις εἰς πάντα 25-31Κατάλυσις ἰχθύος 12891516Κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου 345610-131718202223Νηστεία ἄνευ οἴνου καί ἐλαίου 714192124

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑΚΥΡΙΑΚΩΝ amp ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΟΡΤΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ1 Σ Ναούμ ΠροφήτουΦιλαρέτου ἘλεήμονοςΘεοκλήτου Ἐπισκόπου Λακεδαίμονος

2 Κ dagger ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ (Τυφλοῦ) Παναγίας Γεροντίσσης Πορφυρίου Ὁσίου Καυσοκαλυβίτου3 Δ Σοφονίου Προφήτου Ἀγγελῆ Νεομάρτυρος4 Τ dagger Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ Ὑμνογράφου5 Τ dagger Σάββα Ἡγιασμένου Νεκταρίου amp Φιλοθέου Ὁσίων6 Π dagger Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων Λυκίας θαυματουργοῦ7 Π Ἀμβροσίου Ἐπισκόπου Μεδιολάνων Γρηγορίου Ὁσίου Ἀθωνίτου8 Σ Παταπίου Ὁσίου Σωσθένους Ἀπολλώ Τυχικοῦ Ἀποστόλου

9 Κ dagger Ι΄ΛΟΥΚΑ (Συγκύπτουσα) Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης10 Δ Μηνᾶ Καλλικελάδου Ἑρμογένους Εὐγράφου Μαρτύρων11 Τ Δανιήλ Στυλίτου Ὁσίου Λουκᾶ Νέου Στυλίτου Ὁσίου12 Τ dagger Σπυρίδωνος Ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος θαυματουργοῦ13 Π Εὐστρατίου Αὐξεντίου Ὀρέστου Εὐγενίου Μαρδαρίου Μαρτύρων14 Π ΘύρσουΦιλήμονος Ἀπολλωνίου Λευκίου Ἀρριανοῦ Μαρτύρων15 Σ dagger Ἐλευθερίου Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ Ἱερομάρτυρος16 Κ dagger ΙΑ ΛΟΥΚΑ (Προπατόρων) Ἀγγαίου Προφήτου Θεοφανοῦς βασιλίσσης17 Δ Δανιήλ ΠροφήτουΤριῶν Παίδων Διονυσίου Ἐπισκόπου Αἰγίνης18 Τ Σεβαστιανοῦ Ζωῆς Μαρτύρων Μοδέστου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων19 Τ Βονιφατίου Ἀγλαΐας Ρωμαίας Ἄρεως ΕὐτυχίουΘεσνίκης20 Π dagger Ἰγνατίου Θεοφόρου Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας Ἰωάννου Ἱερέως Κροστάνδης21 Π Ἰουλιανῆς amp 500 ΜαρτύρωνΘεμιστοκλέους Μάρτυρος ἐν Μύροις Λυκίας22 Σ dagger Ἀναστασίας Φαρμακολυτρίας Μεγαλομάρτυρος23 Κ dagger ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ 10 Μαρτύρων ἐν Κρήτῃ24 Δ dagger ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Εὐγενίας Ὁσιομάρτυρος25 Τ dagger Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ26 Τ dagger Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Εὐθυμίου Ἐπισκόπου Σάρδεων27 Π dagger Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Πρωτοδιακόνου28 Π 20000 Μαρτύρων ἐν Νικομηδείᾳ Σίμωνος Μυροβλύτου Ἀθωνίτου29 Σ Τῶν Νηπίων ὑπό Ἡρώδου ἀναιρεθέτων Γεωργίου Νικομηδείας Ὑμνογράφου

30 Κ dagger ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ Ἀνυσίας Ὁσιομάρτυρος31 Δ Μελάνης Ρωμαίας Ὁσίας Ζωτικοῦ Ὀρφανοτρόφου

34

ΗΜΕΡ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ | ΕΩΘΙΝΟΝ24569

121516

2325262730

Ἐφεσ στ΄10-17Γαλ γ΄ 23- δ΄ 5Γαλ ε΄ 22-στ΄ 2Ἑβρ ιγ΄ 17-21Γαλ δ΄ 22-27 Ἐφεσ ε΄ 8-19Β΄ Τιμ α΄ 8-18Κολ γ΄ 4-11

Ἑβρ ια΄ 9-10 32-40 Γαλ δ΄ 4-7Γαλ β΄ 11-18Πράξ στ΄ 8-ζ΄ 5 47-60Γαλ α΄ 11-19

Λουκ ιη΄ 35-43Μάρκ ε΄ 24-34Ματθ ια΄ 27-30Λουκ στ΄ 17-23Λουκ ιγ΄ 10-17Ἰω ι΄ 9-16Μάρκ β΄ 23-γ΄ 5Λουκ ιδ΄ 16-24Ματθ κβ΄ 14Ματθ α΄ 1-25Ματθ β΄ 1-12Ματθ β΄ 13-23Ματθ κα΄ 33-42Ματθ β΄ 13-23

β΄ | Ε΄Ἁγίας Βαρβάρας

Ἁγίου ΣάββαἉγίου Νικολάου

γ΄ | ΣΤ΄Ἁγίου ΣπυρίδωνοςἉγίου Ἐλευθερίου

δ΄ | Ζ΄ πλ α΄ | Η΄

Χριστουγέννων Συνάξεως Θεοτόκου

Ἁγίου Στεφάνου πλ β΄ | Θ΄

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 19: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

2 ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝἝ δρα Ἀρ ναί α Χαλ κι δι κῆς ΤΚ 630 74 Τηλ Μη τρο πο λί του23720-22641 Γρα φεί ων 23720-22207 ΤΕΛΕΦΑΧ 23720-23070Ἱ στο σε λίς τῆς Ἱ Μη τρο πό λε ως wwwim-ierissougrἨ λε κτρο νι κή Δι εύ θυν σις im-ierissoyhotmailcomΠρω το σύγ κελ λος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νηςΓε νι κός Ἀρ χι ε ρα τι κός Ἐ πί τρο πος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςΓραμ μα τεύς Μη τρο πο λι τι κοῦ Συμ βου λί ου - Λο γι στής Πέ -

τρος Κο τρότ σι ος Γρα φεῖ ον Γά μων- Κω δι κο γρά φος Κο σμᾶς Ζαμ πού νηςὉ δη γὸς αὐ το κι νή τουΓε ώρ γι ος Ἀρ βα νί της Γρα φεύς-ὑ πεύ θυ νος Ἱ στο σε λί δος καί Μι σθο δο σί αςΑἰδ ΟἰκΓε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ τηςΓρα φεῖ ον Πνευ μα τι κοῦ ἔρ γου καί Ἱ ε ρα πο στο λῆςἈρ χιμ Χρυ -σό στο μος Μα ϊ δώ νης Ἱ ε ρο κῆ ρυξ Τηλ 6977992424Γρα φεῖ ον Συν το νι σμοῦ καί Δη μο σί ων Σχέ σε ωνἈρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ τηλ 6944577579

3 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑἩ Μη τρο πο λι τι κή Πε ρι φέ ρει α τῆς Ἱ ε ρᾶς Μη τρο πό λε ως Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καί Ἀρ δα με ρί ου ἐ κτεί νε ται στούς Νο -μούς Θεσ σα λο νί κης καί Χαλ κι δι κῆς καί πε ρι λαμ βά νεια Να οί Ἐ νο ρι α κοί Να οί 52 Μο να στη ρι α κοί 5 Προ σκυ νη -μα τι κοί 3 Πα ρεκ κλή σι α 83 καὶ Ἐ ξωκ κλή σι α 150β Ἐ φη μέ ρι οι Κα τηγ ΠΕ 25 ΤΕ 7 ΔΕ 27 ΥΕ 3 Ἄ γα μοι 30 Ἔγ γα μοι 32 Ἄμισθοι 1 Σύ νο λον 62 Συν τα -ξι οῦ χοι10 Δι ά κο νοι 3 ΠΕ 2 ΔΕ 1 Ἄ γα μοι 2 Ἔγ γα μοι 1

4 ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙἈρ ναί ας καὶ Στα γεί ρων Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶςἹ ε ρισ σοῦ καὶ Οὐ ρα νου πό λε ως Ἀρ χιμ Θε οδ Ἐμ μα νου ήλ

37

Β΄ΜΕΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΝ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΙΣΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

1 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣΟ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ

Θ Ε Ο Κ Λ Η Τ Ο Σ

Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα -με ρί ου κ Θε ό κλη τος (κα τά κό σμον Πα να γι ώ της Ἀ θα να σό -που λος) ἐ γεν νή θη τῷ 1955 εἰς Τρί πο λιν Ἀρ κα δί ας

Ἔ λα βε τά ἐγ κύ κλι α γράμ μα τα εἰς Τρί πο λιν καί ἐν συ νε -χεί ᾳ ἐ σπού δα σεν εἰς τήν Θε ο λο γι κήν Σχο λήν τοῦ Πα νε πι -στη μί ου Ἀ θη νῶν λα βών τό πτυ χί ον μέ ἄ ρι στα

Ἐ χει ρο το νή θη Δι ά κο νος τῷ 1978 καί Πρε σβύ τε ρος τῷ1980 ὑ πό Μη τρο πο λί του Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας κυ ροῦΘε ο κλή του Β΄ (Φι λιπ παί ου)

Ὑ πη ρέ τη σεν ὡς Ἱ ε ρο κῆ ρυξ καί Πρω το σύγ κελ λος τῆς Ἱ ε -ρᾶς Μη τρο πό λε ως Μαν τι νεί ας καί Κυ νου ρί ας

Ἔ χει δη μο σι εύ σει ἀρ κε τάς ἐ ποι κο δο μη τι κάς με λέ τας θε -ο λο γι κοῦ καί κοι νω νι κοῦ πε ρι ε χο μέ νου εἰς Ἐ φη με ρί δας καίΠε ρι ο δι κά καί ἔ χει συγ γρά ψει καί ἐκ δώ σει δύ ο βι βλί α

Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους καὶ Ἀρ δα με ρί ουἐ χει ρο το νή θη τῇ 7ῃ Ὀ κτω βρί ου 2012 Ἡ ἐν θρό νι σίς τουἐπρα γμα το ποι ή θη εἰς Ἀρ ναί αν τῇ 24ῃ Νο εμ βρί ου πα ρου σί ᾳτοῦ Μα κα ρι ω τά του Ἀρ χι ε πι σκό που Ἀ θη νῶν καί πά σης Ἑλ λά -δος κκ Ἱ ε ρω νύ μου

36

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 20: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Β Γυ ναι κεῖ αι 1) Εὐ αγ γε λι σμοῦ τῆς Θε ο τό κου ΤΚ57014 Ὀ λυμ πι ά δαἩ γου μέ νη Χρυ σο βα λάν του (μ 5) τηλ 23760-51200Ἐ φη -μέ ρι ος ἱ ε ρο μό να χος Κυ ρι α κός Χο λέ βας2) Ἁ γί ου Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ ΤΚ 63074 Ἀρ ναί α Ἡ γου μέ νηΜα ρι άμ (μ 5) τηλ 6944-122365 2372304064 3) Ἡ συ χα στή ρι ον Πα να γί ας Φο βε ρᾶς Προ στα σί αςΤΚ 63076 Μ Πα να γί α Ἡ γου μέ νη Ἰ ω άν να (μ 3) τηλ23720-32134

8 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑα) Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας ΤΚ 63076ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος τηλ 6946506011β) Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ου Θεσνί κης ΤΚ 57014 ἐ φη μέ -ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης τηλ 2397051150γ) Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Ν Ἀ πολ λω νί ας ΤΚ57015ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Γε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης τηλ 6948200162

9 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Θεῖ ον Κή ρυ γμα α Ἱ ε ρο κή ρυ κες Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς β Κή ρυ κες Θεί -ου Λό γου Ἀρ χιμ Βε νέ δι κτος Τάν της Νε ο σκη τι ώ της Ἀρ χιμΓερ μα νὸς Γα λά νης Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ήλ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος Ἀρ χιμ Νε κτά ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δηςἈρ χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νός Πρωτ Κων σταν τῖ νος Πλευ -ρά κης Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς Δημ Ρή γας καί οἱ ἐν τε ταλ -μέ νοι πρὸς τοῦ το Κλη ρι κοὶ καὶ Θε ο λό γοι Κα θη γη ταί2 Ἱ ε ρά Ἐ ξο μο λό γη σις Πε ρι ο δεύ ον τες 32 πνευ μα τι κοί ἐ -ξο μο λό γοι ἐκ τῆς Μη τρο πό λε ως καί ἐκ τοῦ Ἁ γί ου Ὄ ρους3 Χρι στι α νι κή Ἀ γω γή Νέ ων

α) Κα τη χη τι κά Σχο λεῖ α Ἀ νώ τε ρα 3 Μέ σα 10 καὶ Κα -τώ τε ρα 20

39

Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στης Αἰδ Οἰκ Γε ώρ Σκον δρά νηςΖαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρων Αἰδ Πρωτ Πάν Κορ κόν τζι λαςἈ πολ λω νί ας καί Μα δύ του Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί καςΣταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ραςΠα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ων Αἰδ Πρωτ Χαρ Κω στό που λος

5 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝΠρό ε δρος 1) Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη 2)Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

3)Παντος Ἀρχιμ Παΐσιος Σουλτανικάς4) Ὁ κ Κωννος Δημητρακούδης Δι κη γό ρος5) Ὁ Κωννος Πα νι ώ ρας Φο ρο τε χνι κός6) Ἐκκλ Ἐ πι τρό πος Κωννος Γιαννούσης7) ἘκκλἘ πι τρο πος ἸωάνΤρικ κα λι ώ της

Γραμ μα τεύς κ Πέ τρος Κο τρότ σι ος

6 ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝΠρό ε δρος Ὁ Σεβ Μη τρο πο λί της Ἱ ε ρισ σοῦ κ Θε ό κλη τοςΜέ λη Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

Αἰδ Οἰκ Ἀρ γύ ρι ος Κα ρα μό σχοςΓραμ μα τεύς Αἰδ Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου

7 ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΑΙΑ Ἀν δρῶ αι 1) Ἁ γί ου Χρι στό φο ρου ΤΚ 63074 Ἀρ ναί αἩ γού με νος Ἀρ -χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ νης (μ 14) τηλ 697799242423720228992) Ἁ γί ου Γεν να δί ου ΤΚ 57006 Λει βά δι Θεσνί κης Ἡ γού με -νος Ἀρ χιμ Γεν νά δι ος Ντε λῆς (μ 2) τηλ 6977-2349513) Μο να στι κός Οἶ κος laquoΠα να γί α ἡ Χα ρά τῶν θλι βο μέ -νωνraquo 63074 Πα λαι ο χώ ρι ον Προ ϊ στά με νος Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι -γα νᾶς (μ8) τηλ 23720 41725 φάξ 2372041599

38

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 21: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

τω Σταυ ροῦ Ἅγ Αὐ ξέν τι ον Κά τω Σταυ ροῦ Ἄ νω Σταυ ρόν7 Ἐκ δό σεις αἘ τή σι ον ἐγ κόλ πι ον Ἡ με ρο λό γι ον β Ἁ γί α

Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να Ζαγ κλι βε ρι νή 8 Ρα δι ο φω νι κὸς Στα θμὸς laquoΜΑΡΤΥΡΙΑraquo στούς 971

FM9 Βυ ζαν τι νή Μου σι κή

α) Σύν δε σμος Ἱ ε ρο ψαλ τῶν laquoΡω μα νός ὁ Βα το παι δι -νόςraquo Πρό ε δρος κ Ἰ ω άν νης Κέ κε ρηςβ) Βυ ζαν τι νή Χο ρω δί α Χο ράρ χης ὁ Πρω το ψάλ της κΒα σί λει ος Κο κα λι ά ρης γ) Σχο λαί Βυ ζαν τι νῆς Μου σι κῆς

1) Ἀρ ναί αν Κα θη γη τής Βα σί λει ος Κο κκα λι ά ρης2) Στα νόν δι δά σκει ὁ ἐ φη μέ ρι ος Αἰδ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς 3)Γα λά τι σταν δι δά σκει ὁ κ Ἄγ γε λος Κουτ ζι α ρῆς

10 Σχο λαί Ἐκ κλη σι α στι κῶν τε χνῶν α) Ἁ γι ο γρα φί ας εἰς Ἀρ ναί αν Γα λά τι σταν Μ Πα να γί ανΣτα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Νε ο χώ ρι ον Βαρ βά ραν Ρι ζά Στρα -τώ νι ον Στρα το νί κην Δι δά σκουν Νι κό λα ος Ζέ κι ος Μα ρί αΔα βί λα β) Ξυ λο γλυ πτι κῆς Ἀρ ναί α Στρα το νί κη Γα λά τι στα Δι -δά σκει ὁ κ Χα ρά λαμ πος Σει ρᾶς γ) Ἐρ γα στή ρι ον Συν τη ρή σε ως Κει μη λί ων εἰς Ἀ γά πι -ο ν Ἵ δρυ μα Πα να γί ας Γα λα τί στης ὑ πεύ θυ νη συν τη ρή τρι αἈ θη νᾶ Ντού ση τηλ 23710 32131

10 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ1 Γε νι κόν Φι λόπτωχον Τα μεῖον καί 40 Ἐ νο ρι α κά2 Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης - Οἶ κος Εὐ γη ρί ας laquoΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥΑΚΑΘΙΣΤΟΥraquo Δι ευ θυν τής Ἀρ χιμ Χρυ σό στο μος Μα ϊ δώ -νης Τρό φι μοι 20 Ἐρ γα ζό με νοι 5 Ἐ θε λον τές 30 Τηλ23720-22938 Πα ρεκ κλή σι ον Πα να γί α τοῦ Ἀ κα θί στου ἑ ορ -τά ζει τό Σάβ βα τον τοῦ Ἀ κα θί στου

41

β) Σύν δε σμος Ὀρ θο δό ξων Νέ ων laquoἩ Ἁ γί α Νε ο μάρ τυς Ἀ -κυ λί ναraquo Πρό ε δρος δ Κατερίνα Κυριάκου

γ) Ἐκ κλη σι α στι καί Κα τα σκη νώ σεις εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας ὅ που φι λο ξε νοῦν ται 350 παι δι ά τηλ2372031262

δ) Λει τουρ γι κή Συνάντηση Νέ ων εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ -σκύ νη μα Μ Πα να γί ας τό κα λο καί ρι

ε) Νε α νι καί Χο ρω δί αι Γα λα τί στης μέ μου σι κόν τήνκ Μα ρί αν Κου νά δου4 Πρω το βου λί α Γο νέ ων laquoἩ Ἑλ λη νορ θό δο ξη Οἰ κο γέ νει -αraquo Πρό ε δρος κ Ἀ πό στο λος Ζή σης δι δά σκα λος Ἑ ορ τά ζειτήν 13ην Φε βρου α ρί ου εἰς τήν μνή μην τῶν Ἁ γί ων συ ζύ γωνἈ κύ λα καί Πρί σκιλ λας Ὀρ γα νώ νει Συ νέ δρι α Ὁ μι λί ες καί ἐκ -δη λώ σεις γι ά τήν οἰ κο γέ νει α καί δρα στη ρι ο ποι εῖ ται στήν ἐ -νη μέ ρω ση τῶν πι στῶν καί τήν ἀν τι με τώ πι ση τῶν αἱ ρέ σε ωνκαί τῆς πα ρα θρη σκεί ας Τήν Β΄ Κυ ρι α κήν τῶν Νη στει ῶν ὀρ -γα νώ νει Ἀν τι αι ρε τι κόν Συ νέ δρι ον5 Ἀν τι αι ρε τι κόν ἔρ γον ἐν τε ταλ μέ νος Ἀρ χιμ Χρυ σό στο -μος Μα ϊ δώ νης τα κτι κόν μέ λος τῆς Συ νο δι κῆς ἐ πι τρο πῆς ἐ πίτῶν Αἱ ρέ σε ων Ἀν τι αι ρε τι καί ὁ μι λί αι ἐ νη με ρω τι κά φυλ λά δι -α ἐκ πομ παί σέ το πι κά ΜΜΕ6 Αἴ θου σαι - Πνευ μα τι κά Κέν τρα Αἴ θου σα Ἀ πο στο λι κῆς Δι α κο νί ας εἰς Ἀρ ναί ανἈ γά πι ον Ἵ δρυ μα Πα να γί ας εἰς Γα λά τι σταν τηλ 23710

32131 Εἰς Στα νόν Πα λαι ο χώ ρι ον Μ Πα να γί αν Νε ο χώ ρι ον Βαρ -βά ραν Στά γει ρα Στρα το νί κην Στρα τώ νι ον Πα να γί αν Ἱ ε -ρισ σοῦ Ἅγ Νι κό λα ον Ἱ ε ρισ σοῦ Πα λαι ό χω ραν Γε ρο πλά τα -νον Ἅγ Γε ώρ γι ον Γαλατίστης Πε ρι στε ράν Λει βά δι ονΔουμ πι ά Ἀ δάμ Ἅγ Γε ώρ γι ον Ζαγ κλι βε ρί ου Ἁγ Ἀ κυ λί ναΖαγ κλι βε ρί ου Κρή μνην Μα ρα θοῦ σα Με λισ σουρ γόν Ν Ἀ -πολ λω νί αν Ἀ πολ λω νί αν Ν Μά δυ τον Ἁγ Πα ρα σκευ ήν Κά -

40

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 22: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

10 Κο σμᾶς ὁ Αἰ τω λός Ἱ ε ρο μάρ τυς καί Ἰ σα πό στο λοςδί δα ξε εἰς τήν Ἀρ ναί αν τό 1775 Ἑ ορ τά ζε ται είς τήν φε ρώ νυ μονἹ ε ράν Μο νήν Ἁ γί ου Κο σμᾶ Ἀρ ναί ας τήν 24ην Αὐ γού στου Ὀρ γα νώ -νε ται κά θε χρό νο εἰς τήν Μο νήν Πνευ μα τι κόν Συμ πόσιον πρός τι -μήν τοῦ Ἁ γί ου

11 Ἱ ε ρο μάρ τυς Ἀ γά πι ος ἐκ Γα λα τί στης 1752 μ Χ Ἑ ορ -τά ζε ται ἐ ναλ λάξ εἰς τούς δύ ο Να ούς τῆς Γα λα τί στης τήν 18ην Αὐ -γού στου

12 Ὁ σι ο μάρ τυς Σάβ βας ἐκ Στα γεί ρων 1821 μΧ Ἑ ορ τά -ζε ται εἰς Στά γει ρα τήν 10ην Ἰ ου νί ου

13 Ὁ σι ο μάρ τυς Ἀ κά κι ος ἐκ Νε ο χω ρί ου 1816 μΧ Ἑ ορ -τά ζε ται τήν 1ην Μαΐ ου εἰς Νε ο χώ ρι ον

14 Νε ο μάρ τυς Ἀ κυ λί να ἐκ Ζαγ κλι βε ρί ου 1764 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ζαγ -κλι βέ ρι ον ὅ που καί τά Ἱ ε ρά Λείψα νά της

15 Νε ο μάρ τυς Χά ϊ δω ἐκ Στα νοῦ 1860 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Στα νόν τήν 1ην Σε πτεμ βρί ου

16 Οἱ Ἕ ξι (6) Παρ θε νο μάρ τυ ρες τοῦ Γε ρο πλα τά νου1854 μΧ Ἑ ορ τά ζον ται τήν δεύ τε ρη Κυ ρι α κή τοῦ Μα ΐ ου εἰς Γε ρο -πλά τα νον

12 ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ1 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν της εἰς

τό Ζαγ κλι βέριον Εὑ ρέ θη σαν κα τά θαυ μα στόν τρό πον τήν 8ηνΦε βρου α ρί ου 2012 εἰς τήν Ὄσ σα τοῦ Λαγ κα δᾶ καί με τεφέρ θη σανεἰς τό Ζαγ κλι βέ ριον στίς 26 Σε πτεμ βρί ου 2013

2 Ὁ σίου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέ ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ου Ἀν -δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς Εὑ ρέ θη σαν εἰς τάς ἀ να σκα φάς τοῦ 1978

3 Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου εἰς τόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κά τωΣταυ ρόν Με τα φέρ θη σαν ἀ πό τήν Μι κρά Ἀ σί α ἀ πό τούς πρό σφυ -γες

4 Ὁ σί ου Γε ωρ γί ου Γο μα τί ου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Τεσ σα ρά -

43

3 Κέν τρον Ἡ μέ ρας δι ά ἄ το μα μέ εἰ δι κές ἀ νάγ κες εἰςτό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἐ πι στη μο νι κή ὑ πεύ θυ νη κ Βαρ βά ραΚέ κε ρη ψυ χο λό γος Γραμ μα τεί α-συν το νι σμός Ἑ λέ νη Βούλ -γα ρη Κοι νω νι κή Λει τουρ γός τηλ 23720229384 Συσ σί τι α Ἱ Ν Ἀπ Παύ λου Ν Ἀ πολ λω νί ας (με ρί δες 25)Τό Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης δι α νέ μει τρό φι μα φροῦ τα καί λα χα νι κάπρο σφο ρά τῶν Σοῦ περ Μάρ κετ Μα σού της Ἱ ε ρισ σοῦ καί LidlἹ ε ρισ σοῦ Πολ λές ἐ νο ρί ες δι α νέ μουν τρό φι μα σέ ἀ να ξι ο πα -θοῦ σες οἰ κο γέ νει ες

11 ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ1 Ἀ πό στο λος Παῦ λος Ἐ κή ρυ ξε τό 52 μΧ εἰς Ἀ πολ λω νί αν

Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Ν Ἀ πολ λω νί αν Ἱ ε ρισ σόν καί Δουμ πι ά τήν 29ηνἸ ου νί ου Τό ἑ σπέ ρας τῆς 29ης τε λεῖ ται ἐ πί τοῦ βρά χου τοῦ Ἀπ Παύ -λου εἰς Ἀ πολ λω νί αν πα νη γυ ρι κός Ἑ σπε ρι νός καί τήν ἑ πο μέ νην (306)πα νη γυ ρι κή Θεί α Λει τουρ γί α

2 Μα κά ρι ος πρῶ τος Ἐ πί σκο πος Ἱ ε ρισ σοῦ 346 μΧἙ ορ -τά ζε ται εἰς Ἱ ε ρισ σόν τήν 19ην Ἰ α νου α ρί ου

3 Μάρ κος Ἐ πί σκο πος Ἀ ρε θου σί ων ἱ ε ρο μάρ τυς 364 μΧἙ ορ τά ζε ται εἰς Μό δι ον 29ην Μαρ τί ου

4 Εὐ θύ μι ος Ἐ πί σκο πος Μα δύ του 996 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςφε ρώ νυ μον Να όν εἰς Ν Μά δυ τον 5ην Μα ΐ ου

5 Ὅ σι ος Εὐ θύ μι ος ὁ Νέ ος 898 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Πε ρι -στε ράν 15ην Ὀ κτω βρί ου

6 Ὅ σι ος Μη τρο φά νης Μι κρα γι αν να νί της 1570 μΧ Ἑ -ορ τά ζε ται εἰς τόν ὁ μώ νυ μον Να όν εἰς Στρα το νί κην 9ην Ἰ ου λί ου

7 Ὅ σι ος Αὐ ξέν τι ος ἐν Κα τερ λί 1771 μΧ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςτόν φε ρώ νυ μον Να όν εἰς Κ Σταυ ρόν τήν 14ην Φε βρου α ρί ου

8 Ὅ σι ος Γε ώρ γι ος ἐκ Γο μα τί ου 1854 μ Χ Ἑ ορ τά ζε ται εἰςΓο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

9 Ὅ σι ος Γερ βά σι ος Ἀ θω νί της ὁ δι ά Χρι στόν σα λός ἐκΓο μα τί ου Ἑ ορ τά ζε ται εἰς Γο μά τι ον τό Σάβ βα τον τοῦ Θω μᾶ

42

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 23: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Μυ ρο βλή του Τι μο θέ ου Προι κο νή σου Παν τε λε ή μο νος Χα -ρα λάμ πους Κο σμᾶ καί Δα μι α νοῦ Μά μαν τος εἰς τόν Να όν ἉγΝι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς

12 ΤΟΠΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ1 Ἁ γί ου Μάρ τυ ρος Θε ο κλή του τήν 26ην Φε βρου α ρί ουὀ -

νο μα στή ρι α τοῦ Σεβ Μη τρο πο λί του εἰς τόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όνεἰς Ἀρ ναί αν

2 Ἱ ε ρόν Προ κύ νη μα Με γά λης Πα να γί ας Κοι μή σε ως Θε -ο τό κου τήν 15ην Αὐ γού στου∙ Σύ να ξις Θε ο τό κου τήν 26ην Δε -κεμ βρί ου∙ Ὑ πα παν τῆς Θε ο τό κου τήν 2αν Φε βρου α ρί ου∙ Ἁ γί ωνΚων σταν τί νου καί Ἑ λέ νης τήν 21 Μα ΐου

3 Ἀ πό δο σις Ἑ ορ τῆς Κοι μή σε ως Θε ο τό κου τήν 23ην Αὐ -γού στου εἰς Ν Ρό δα

4 Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης τήν 17ην Ἰ ου λί ουεἰς Μό δι ον

5 Ἀ πο το μή κε φα λῆς Τι μί ου Προ δρό μου τήν 29ην Αὐ γού -στου εἰς Ἅ γι ον Πρό δρο μον

6 Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης τήν 27ην Σε πτεμ βρί ου εἰςΖαγ κλι βέ ρι ον

7 Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς τήν 26 Ἰ ου λί ου εἰς Ἀρ ναί α8 Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἀ θω νί του τήν 5ην Ἰ ου λί ου εἰς Πα -

λαι ο χώ ρι ον9 Πρω το μάρ τυ ρος Στε φά νου τήν 27ην Δε κεμ βρί ου εἰς

Ἀρ ναί αν

13 ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΕΡΙΠΥΣΤΟΙ1 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας2 Πα να γί ας Νέ ων Ρό δων ἐκ Σκου πί ων Προ πον τί δος3 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Πα λαι ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί -ου Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη4 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Νε ο χω ρί ου ἔρ γον τοῦ Ὁ σί ου

45

κον τα Μαρ τύ ρων Γο μα τί ου5 Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων καί Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου τοῦ Καπ πα δό -

κου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί ας6 Ἁ γί ου Στε φά νου Νε κτα ρί ου Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου εἰς τόν

Ἱ ε ρόν Μη τρο πο λι τι κόν Να όν Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας7 Ἁ γί ων Πέν τε μαρ τύ ρων Εὐ στρα τί ου Αὐ ξεν τί ου Εὐ -

γε νί ου Μαρ δα ρί ου Ὁ ρέ στου εἰς τόν Ἱ ε ρόν Να όν Ἁ γί ας Πα ρα -σκευ ῆς Ἀ δάμ

8 Ἁ γί ων Νε ο φα νῶν Νε ο μαρ τύ ρων Ρα φα ήλ Νι κο λά ουκαί Εἰ ρή νης Λέ σβου εἰς τό Ἱ ε ρόν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί -ας

9 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Πέν τε Μαρ τύ -ρων Ὁ σί ου Δα βίδ ἐν Θεσ σα λο νί κῃ Ὁ σί ου Ἀρ σε νί ου Καπ πα -δό κου Με θο δί ας ἐν Κι μώ λῳ Ἐ πι φα νί ου Κύ πρου Σι λου α νοῦτοῦ Ἀ θω νί του καί τε μά χι ον ὑ πο κα μί σου τοῦ Ἁ γί ου Κο σμᾶΑἰ τω λοῦ εἰς τήν Ἱ ε ράν Μο νήν Ἁ γί α Κο σμᾶ Αἰ τω λοῦ Ἀρ ναί ας

10 Ἁ γί ων Με γα λο μάρ τυ ρος Γε ωρ γί ου Τρο παι ο φό ρουἸ ω άν νου Χρυ σο στό μου Με γά λου Βα σι λεί ου Ἰ ω άν νου Ἐ -λε ή μο νος Ἰ γνα τί ου Θε ο φό ρου Τι μί ου Προ δρό μουΚωννου Δα μι α νοῦ Κη ρύ κου Μα ρί ας Μα γδα λη νῆς Πα ρα -κευ ῆς Παν τε λε ή μο νος Μά μαν τος Ἀρ σε νί ου Πά ρου 5 Μαρ -τύ ρων Ἰ α κώ βου Πέρ σου Στε φά νου Πρω το μάρ τυ ρος εἰςΜο να στι κόν Οἶ κον Πα να γί ας ἡ laquoΧα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι -ο χω ρί ου

11 Ἁ γί ων Λουκᾶ Ρώσσου Κενδέα Ἀλυπίου ΚιονίτουἸωάννου Προδρόμου Νικήτα Σερρῶν Ἁγίων Πέντε Μαρτύ-ρων Σαμοθράκης Πατέρων Ἁγίου Θεοδοσίου ΓεωργίουΠαρασκευῆς Πατέρων Ἁγίου Σάββα Εὐτυχίου ἸγνατίουΘεοφόρου Πατέρων Χοζεβᾶ καί Νεκταρίου εἰς τήν Ἱ ε ράνΜο νήν Εὐ αγ γε λι σμοῦ Ὀ λυμ πι ά δος

12 Ἁ γί ων Πα ρα σκευ ῆς Θε ο φά νους Γρα πτοῦ Πέ τρουἈ θω νί του Ἀπ Ἀν δρέ ου Ἰ ω άν νου Προ δρό μου Φι λο θέ ου

44

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 24: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Γ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ1 Βυ ζαν τι νός Να ός 871 Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶς ἀ -

νε γερ θείς ὑ πό τοῦ Ὁ σί ου Εὐ θυ μί ου τοῦ Νέου 8982 Βυ ζαν τι νά Πα ρεκ κλή σι α Ἀπ Παύ λου Ἱ ε ρισ σοῦ Ἁ γί -

ου Παν τε λε ή μο νος Ἀ δάμ 4 Ἐ ρεί πι α βυ ζαν τι νῶν Να ῶν Μο νῆς Καρ δι ο γνώ στου

Σα νῶν (6ου) Ρέτ σι νης Βαρ βά ρας (9ου) Μο νῆς Παν τε πό -πτου Ὁ λυμ πι ά δας (9ου) Κά στρου Ρεν τί νας (13ου)

5 Βυ ζαν τι νοί Πύρ γοι Γαλατίστης Οὐ ρα νου πό λεως Γο -μα τί ου

6 Μο νή Ζυ γοῦ Οὐ ρα νου πό λεως7 Να ός Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ου μέ θω ρά κι α

τέμ πλου καί δε σπο τι κό τοῦ 6ου αἰ8 Πα να γί ας Σπη λαι ω τίσ σης Στα γεί ρων

Δ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΕἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦ 1802Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σων 1810Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί ας 1812 Ἁγ Νι κο λά ου Στρα το νί κης 1812Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ου 1812 Ἁγ Δη μη τρί ου 1813-1832 ΓαλατίστηςΓε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρων 1814Ἁγ Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου 1818Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δάμ 1830Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶν 1830Ἁγ Γε ωρ γί ου Γα λα τί στης 1833Πα να γί ας Γα λα τί στης 1835Ἁγ Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦ 1850 Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ρι ζῶν 1852Ἁγ Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ου 1858 Ἱ ε ροῦ Προ σκυ νή μα τος Με γά λης Πα να γί ας 1860

47

Μο να χοῦ Χατ ζη γι ώρ γη5 Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Ἀ δάμ 6 Πα να γί ας Ἀ κα θί στου Ἵ δρυ μα Ἀ γά πης Ἀρ ναί ας7 Πα να γί ας Ὁ δη γη τρί ας Πε τρο κε ρά σων 8 Πα να γί ας Πορ τα ϊ τίσ σης Στα γεί ρων 9 Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Ρι ζῶν10 Χρι στοῦ (2) Πα να γί ας (2) Ἁ γί ου Νι κο λά ου (2) Ἁ γίων Θε ο -δώ ρων Τι μο θέου Προι κο νή σου Ἀμ μου λι α νῆς11 Ἁ γί ων Κωννου καί Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ως 12 Ἀρ χαγ γέ λου Μι χα ήλ Πα λαι ο χω ρί ου 13 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γορ γο ϋ πη κό ου Στρα τω νί ου14 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Πε ρι στε ρᾶς15 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Γε ρον τίσ σης Γαλατίστης16 Ἀν τί γρα φον Πα να γί ας Τρι χε ρού σης Ν Μα δύ του17 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Ἵ δρυ μα Ἀ -γά πης Ἀρ ναί ας18 Ἀν τί γρα φον laquoΠα να γί ας Ἀ κε νώ του Πο τη ρί ουraquo Μο να στι -κός Οἶ κος laquoἩ Χα ρά τῶν θλι βο μέ νωνraquo Πα λαι ο χω ρί ου

14 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ

Κά τω θεν τοῦ Μη τρο πο λι τι κοῦ Να οῦ Ἁ γί ου Στε φά νουἈρ ναί ας εὑ ρέ θη σαν τό 2005 τρεῖς πα λαι ό τε ροι Να οί Ὁ πρῶ τοςτοῦ 5ου αἰ ὁ δεύ τε ρος τοῦ 10ου αἰ καί ὁ τρί τος τοῦ 17ουαἰ Τά εὑ ρή μα τα ἔ χουν σκε πα σθῆ μέ τζά μι α καί μπο ρεῖ ὁ ἐ πι σκέ -πτης νά τά δῆ Ὑ πάρ χουν ὑ πο λείμ μα τα τοι χο γρα φι ῶν τῆς Πα λαι -ο λό γει ας ἐ πο χῆς(13-14ος αἰ)

Β ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ1 Βῆ μα Ἀ πο στό λου Παύ λου Ἀ πολ λω νί ας2 Πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές Ζέπ κου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά -

στρου Ἱ ε ρισ σοῦ Κά στρου Ρεν τί νας

46

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 25: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ΕΝΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ

Α΄ Ἀρ χι ε ρα τι κὴ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ ναί ας amp Στα γεί ρωνἈρ χι ε ρα τι κὸς Ἐ πί τρο πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Ἰ γνά τι ος Ρι γα νᾶς

1 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Στε φά νου Ἀρ ναί αςΜη τρο πο λι τι κός Να ός 1812 τηλ 23720 23020 Ἐ φη μέ ρι οιἈρ χιμ Πα ΐσι ος Σουλ τα νι κᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 69 44214112Οἰκ Γε ώρ γι ος Τρικ κα λι ώ της τηλ 6978 617164 Διάκονος Γε-ώργιος Κυριάκου τηλ 6985572651

2 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Ἀρ ναί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1919 τηλ 23720 22287 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Ἀ γού λας τηλ 23720 61453 6937 158 085

3 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Βαρ βά ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23720 51232 Ἐ φη μέ ρι ος Σί -μων Καρ να βᾶς τηλ 6942561101

4 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Βα σι λεί ου Με γά λης Πα να γί αςἘ νο ρι α κός Ναός 1955 τηλ 23720-31568 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Χρι στό δου λος Στυ λι α νὸς Πνευ μα τι κός τηλ 6944-452410Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 23720-316596946506011

5 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Με γά λης Πα να γί αςἹ ε ρός Να ός 1860 τηλ 23720-31262 Προ σω ρι νῶς ἐ ξυ πη - ρε τεῖ ὁ Οἰκ Πέ τρος Ἀ σβε στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ23720 31659 6946506011

6 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Νε ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1858 τηλ 23720 41752 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓα βρι ὴλ Ζα χα ρί ου τηλ 23720 41968 6937283902

7Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1899 τηλ 23720 41604 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -

49

Ἁγ Νι κο λά ου πα λαι ός Κρή μνης 1860Ἁγ Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆς 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶν 1860Ἁ γί ας Μα ρί νας Μο δί ου 1869Ἁγ Ἀ θα να σί ου πα λαι ός Πα λαι ο κά στρου 1860Ἁγ Πα ρα σκευ ῆς Γα λα τί στης 19ου αἰΤιμ Προ δρό μου Γα λα τί στης 19ου αἰἉγ Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νου 19ου αἰἉγ Νι κο λά ου Γα λα τί στης 19ου αἰ Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μου 19ου αἰἉγ Γε ωρ γί ου Βαρ βά ρας 19ου αἰΠαμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Πα λαι ο χω ρί ου 1899Οἰ κί α Ἁ γί ας Νε ο μάρ τυ ρος Ἀ κυ λί νης (1764) Ζαγ κλι βέ ρι

10 ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ

Μῆ νες Ἑ σπερ Ὄρ θρος Θ Λειτ Ἀ πο λυσ

Σεπτ-Ὀ κτώ βρι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Νο έμβρ-Δε κέμβρ 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Ἰ αν-Φε βρου ά ρι ος 500 μμ 730 πμ 900 πμ 1030 πμ

Μάρ τι ος-Ἀ πρί λι ος 600 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Μάι ος-Ἰ ού νι ος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

Ἰ ού λι ος-Αὔ γου στος 700 μμ 700 πμ 830 πμ 1000 πμ

48

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 26: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

15 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Νέ ων Ρό δωνἘ νο ρι α κός Να ός 1950 τηλ 23770 31074 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Βαρ θο λο μαῖ ος Χατ ζό γλου Πνευματικός τηλ6973532985

16 Ἐ νο ρί α Ἀγ Κων σταν τί νου amp Ἑ λέ νης Οὐ ρα νου πό λε ωςἘ νο ρι α κός Να ός 1928 τηλ 23770 71154 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΘε ο δὀ σι ος Ἐμ μα νου ήλ Πνευ μα τι κός τηλ 2377071602

17 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Βαρ βά ρας Στρα τω νί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1924 τηλ 23760 22113 Ἐ φη μέ ρι ος Ἱ ε -ρομ Εὐ θύ μι ος Μαρ μα λί δης τηλ 6986698195

Γrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἀρ δα με ρί ου amp Γα λα τί στηςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Γε ώρ γι ος Σκον δρά νης

18 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἀρ δα με ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1836Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρχιμ Γαβριήλ Κυραλά-κης Πνευματικός τηλ 6976413237

19 Ἐ νο ρί α Κοι μή σε ως Θε ο τό κου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ός 1835 τηλ 23710 31431 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀρ -γύ ρι ος Κα ρα μό σχος Πνευ μα τι κός τηλ 23960 31309

20 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Γα λα τί στηςἘ νο ρι α κός Να ὸς 1833 τηλ 23710 31755 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Γε -ώρ γι ος Σκον δρά νης τηλ 23710 31654 6979425980

21 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ἁ γί ου Προ δρό μουἘ νο ρι α κός Να ός 1857 τηλ 23710 96034 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΔω ρό θε ος Ζέρ βας Πνευ μα τι κός τηλ 6947996019

22 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πα λαι ο κά στρουἘ νο ρι α κός Να ός 1979 τηλ 23710 24012 Ἐ φη μέ ρι ος ΑἰδΔη μή τρι ος Δη μη τρί ου τηλ 6975542653

51

χιμ Σπυ ρί δων Τό ψης Πνευ μα τι κός τηλ 23720 41725Ἀρ χιμ Νι κό δη μος Δρά κος τηλ 23720 41725 Δι ά κο νος Γα -βρι ήλ Κα λα ϊτ ζῆς

8 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Στα γεί ρωνἘ νο ρι α κός Ναός 1814 τηλ 23760 41320 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Θε οφ Πα πα δά κης Πνευ μα τι κός τηλ 69 36 40 04 70

9 Ἐ νο ρί α Εἰ σο δί ων Θε ο τό κου Στα νοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1802 τηλ 23720 61408 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Νι κό λα ος Χαλ κι ᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 2372061361 2372300371 6941421309

10 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Στρα το νί κηςἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23760 41410 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΕὐ στρά τι ος Λι α σῆς Πνευ μα τι κός τηλ 6972 40 7 301

Βrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ἱ ε ρισ σοῦ amp Οὐ ρα νου πό λε ωςἈρ χι ερ Ἐ πι τρό πος Πα νοσ Ἀρ χιμ Θε ο δό σι ος Ἐμ μα νου ὴλ

11 Ἐ νο ρί α Γε νε σί ου Θε ο τό κου Ἱ ε ρισ σοῦΚα θε δρι κός Να ός 1958 τηλ 23770 22657 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Μα κά ρι ος Ζω νά ρας τηλ 6972902921

12 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἱ ε ρισ σοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23770 23445 Ἐφημέριος ΠρωτΒασίλειος Ἀνυφαντής Πνευματικός τηλ6986877257

13 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Ἀμ μου λι α νῆςἘ νο ρι α κός Να ός 1860 τηλ 23770 51106 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν -τώ νι ος Βα κό που λος τηλ 23770 51148 6973 236 254

14 Ἐ νο ρί α Πα να γί ας Γο μα τί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1932 καὶ 1995 τηλ 23770 41363 Ἐ φη -μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἀ να στά σι ος Το πού ζης Πνευ μα τι κός τηλ6944 570683

50

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 27: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

31 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με σο κώ μουἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀν τώ νι ος Πα πα -σω τη ρί ου τηλ 6948129474 6959471515

32 Ἐ νο ρί α Προ φή του Ἠ λι ού Πε τρο κε ρά σωνἘ νο ρι α κός Να ός 1810 τηλ 23930 71404 Ἐ φη μέ ρι οςἈρχιμ Γαβριήλ Τσολάκης τηλ 6973914754

33 Ἐ νο ρί α Παμ με γί στων Τα ξι αρ χῶν Σα νῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1830 τηλ 23710 92342 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε -κτά ρι ος Κων σταν τι νί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6934384602

34 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Σα ρα κή ναςἘ νο ρι α κός Ναός 1900 τηλ 23930 22779 Ἐξυπηρετεῖπροσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ6937389007

Εrsquo Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Ἀ πολ λω νί ας καὶ Μα δύ τουἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Ἀρ χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας

35 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1953 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Στέ φα νος Τσιγ -κερ λι ώ της τηλ 6977868105

36 Ἐ νο ρί α Ἀ πο στό λου Παύ λου Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 τηλ 23930 41288 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Κυ ζι ρί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6948200162

37 Ἐ νο ρί α Τι μί ου Προ δρό μου Νέ ας Μα δύ τουἘ νο ρι α κός Να ός 1937 τηλ 23970 41401 Ἐ φη μέ ρι οι Ἀρ -χιμ Λε όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κόςτηλ 6936773677 ΟἰκἸ ω α κείμ Πε ρί φα νος τηλ 6945 400354

38 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ων Ἀ ναρ γύ ρων Κοκ κα λοῦςἘ νο ρι α κός Να ός 1948 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Ἰ ου στῖ νος Κε -φα λοῦ ρος Πνευ μα τι κός τηλ 6945374873

53

23 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀν δρέ ου Πε ρι στε ρᾶςἘ νο ρι α κός Να ός 871 τηλ 23960 51275 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΓε ώρ γι ος Τσι πλα κί δης Πνευ μα τι κός τηλ 6977987431

24 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1818 τηλ 23960 61221 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΜα κά ρι ος Μπάρ μπας Πνευ μα τι κός τηλ 6980919559

Δrsquo Ἀρ χι ε ρατ Πε ρι φέ ρει α Ζαγ κλι βε ρί ου amp Πε ρι χώ ρωνἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Πα να γι ώ της Κορ κόν τζι λας

25 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1905 τηλ 23930 31183 Ἐ φη μέ ρι οι Πρωτ Πα -να γι ώ της Κορ κόν τζι λας Πνευ μα τι κόςτηλ 23930 312106972320870 Οἰκ Ἰ ω άν νης Κων σταν τί νου τηλ 6978 323199

26 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Ἀ κυ λί νης Ζαγ κλι βε ρί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1984 τηλ 23930 31756 Ἐ φη μέ ρι ος Οἰκ Ἀ -θα νά σι ος Κοῦ κος Πνευ μα τι κός τηλ 6945943651

27 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Ἀ θα να σί ου Ἁ γί ου Χα ρα λάμ πουςἘ νο ρι α κός Να ός 1900Ἐξυπηρετεῖ προσωρινῶς ὁ Ἀρ χιμ Ἰ -ά κω βος Πα πα δό που λος τηλ 6937389007

28 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Ἀ δὰμἘ νο ρι α κός Ναός 1815 τηλ 23930 61278 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΓε ρά σι μος Δα σκα λά κης τηλ 23770 23391 6945505802

29 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Δουμ πι ῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1965 τηλ 23710 92267 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΣταῦ ρος Τρά κας 2371092060 6979511767

30 Ἐ νο ρί α Ζω ο δό χου Πη γῆς ΝΚα λιν δοί ων (Κα λα μω τοῦ)Ἐ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23930 81358 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Δουμ πρῆς τηλ 23930 81358 Ἄ μι σθος ἐ φη μέ -ρι ος Αἰδ Οἰκ Νι κό λα ος Ματ θαί ου

52

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 28: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

47 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Τρι ά δος Μο δί ουἘ νο ρι α κός Να ός 1812 τηλ 23970 51159 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Χα λι ά ζης τηλ 6974830506

48 Ἱ ε ρὸν Προ σκύ νη μα Ἁ γί ας Μα ρί νης Μο δί ουἹ ε ρός Να ός 1700 τηλ 23970 51150 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νε κτά -ρι ος Ἐ λευ θε ρι ά δης Πνευ μα τι κός τηλ 6942 984269

Ζ Ἀρ χι ερ Πε ρι φέ ρει α Πα λαι ο χώ ρας amp Ζερ βο χω ρί ωνἈρ χι ε ρατ Ἐ πι τρό πος Αἰδ Οἰκ Χα ρά λαμ πος Κω στό που λος

49 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Πα λαι ο χώ ραςἘ νο ρι α κός Να ός 1922 τηλ 23710 61321 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΧα ρά λαμ πος Κω στό που λος Πνευ μα τι κός τηλ 6944651878

50 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Γε ρο πλα τά νουἘ νο ρι α κός Ναός 1830 τηλ 23710 61616 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμΚυ πρι α νός Στρα ζέ ρου Πνευ μα τι κός τηλ 6983653865

51 Ἐ νο ρί α Κοιμ Θε ο τό κου Ρι ζῶνἘ νο ρι α κός Να ός 1852 τηλ 23960 51030 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΚων σταν τῖ νος Σου φτᾶς Πνευ μα τι κόςτηλ 694461 3001

52 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Νι κο λά ου Κρή μνηςἘ νο ρι α κός Να ός 1974 τηλ 23710 95227 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκἈ στέ ρι ος Κον τός τηλ 6936429487

53 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Μα ρα θού σηςἘ νο ρι α κός Να ός 1958 τηλ 23710 95223 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΔη μή τρι ος Κατ σιρ μᾶς Πνευ μα τι κός τηλ 6974374051

54 Ἐ νο ρί α Με τα μορ φώ σε ως Σω τῆ ρος Πλα τα νο χω ρί ουἘ νο ρι α κός Ναός 1955 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νή φων Κα ζά -νας Πνευ μα τι κόςτηλ 6942015594

55

39 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Πλα τεί αςἘ νο ρι α κός Να ός 1955 Ἐ ξυ πη ρε τεῖ ὁ Ἐ φη μέ ρι ος Πε ρι στε ρῶ νος

40 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Σπυ ρί δω νος Πε ρι στε ρῶ νοςἘ νο ρι α κός Να ός 1981 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Νέ στωρ Γρίμ -πας τηλ 6937 472673

41 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Γε ωρ γί ου Με λισ σουρ γοῦἘ νο ρι α κός Να ός 1850 τηλ 23930 41930 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ -χιμ Με λέ τι ος Τσόγ κας τηλ 6974282290

42 Λου τρά Νέ ας Ἀ πολ λω νί αςἹερός Να ός 1925 τηλ 2310 737773 Ἐ φη μέ ρι ος Ἀρ χιμ Λε -όν τι ος Κα ρί κας Πνευ μα τι κός τηλ 6936773677

ΣΤ Ἀρ χι ε ρα τι κή Πε ρι φέ ρει α Σταυ ροῦ καί Ὀ λυμ πι ά δοςἈρ χι ε ρα τι κός Ἐ πι τρό πος Αἰδ Πρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας

43 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Πα ρα σκευ ῆς Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1925 τηλ 23970 65632 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Δη μή τρι ος Σα μά ρας τηλ 6972929760 Δι ά κο νοςἘ φραίμ Τσό λης τηλ 6980732985

44 Ἐ νο ρί α Ὁ σί ου Αὐ ξεν τί ου Κά τω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Ναός 2001 τηλ 23970 61011 Ἐ φη μέ ρι ος ΟἰκΠα να γι ώ της Κα λαν τζῆς τηλ 6945779225

45 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ου Δη μη τρί ου Ἄ νω Σταυ ροῦἘ νο ρι α κός Να ός 1705 τηλ 23970 61844 Ἐ φη μέ ρι ος ΠρωτἈ θαν Βουρ νί της Πνευ μα τι κός τηλ 23970 61444

46 Ἐ νο ρί α Ἁ γί ας Κυ ρι α κῆς Ὀ λυμ πι ά δοςἘ νο ρι α κός Να ός 1929 τηλ 23760 51589 Ἐ φη μέ ρι οςΠρωτ Χα ρά λαμ πος Δουλ γκέ ρης τηλ 6977801091

54

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 29: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σωμένης κοιλάδας ἐπί τῆς κορυφογραμμῆς τοῦ Χορ-τιάτη καί τοῦ Ὀμβριανοῦ Χαλκιδικῆς Ὁ οἰκισμόςἀποτελεῖται ἀπό παλαιά καί νέα λιθόκτιστα διώροφακαί τριώροφα κτίρια μακεδονικοῦ ρυθμοῦ Πολλάκτίσματα διατηροῦνται ἀπό τήν ἐποχή τῆς τουρκο-κρατίας Ὁ συνολικός πληθυσμός τῆς κοινότηταςἀριθμεῖ σήμερα 400 περίπου κατοίκους ἐνῶ οἱ Θεσ-σαλονικεῖς πού κατάγονται ἀπό τό Λειβάδι ἀνέρχονταισέ μερικές χιλιάδες Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν κα-τοικίες στό Λειβάδι καί ἕνεκα τούτου διατηροῦνστενούς δεσμούς μέ τόν τόπο καταγωγῆς ἐνῶ εἶναιπολλοί οἱ συγγενεῖς καί φίλοι πού ἐπισκέπτονταισυχνά τό χωριό τά Σαββατοκύριακα τίς μεγάλεςγιορτές καί τούς καλοκαιρινούς μῆνες Παλαιότερατό Λειβάδι ἀνῆκε στόν νομό Χαλκιδικῆς ἀλλά στήδεκαετία τοῦ 1950 ἐντάχτηκε στόν νομό Θεσσαλονίκηςγιά διοικητικούς λόγους Σήμερα ἀνήκει στόν ΔῆμοΘέρμης δέν παύει ὅμως ὁ οἰκισμός νά διατηρεῖ τήρυμοτομία (τόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό τῶν οἰκοδομῶνκαί τῶν λιθόστρωτων δρόμων) τό γλωσσικό ἰδίωματούς παραδοσιακούς θεσμούς τίς συνήθειες καί τάἔθιμα τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς καί γενικότερα τῆςὀρεινῆς Μακεδονίας

2 Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ α τῆς κοι νό τη ταςΔέν εἶναι γνωστό πότε ἱδρύθηκε ὁ πρῶτος οἰκισμός

τοῦ Λειβαδίου Ἡ ἀρχαιολογική ὑπηρεσία Θεσσα-λονίκης ἔχει ἐπισημάνει καί καταγράψει τά θεμέλιαἑνός οἰκισμοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ σιδήρου (1100 πΧ)

57

ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΝ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ

1818-2018

ΤΟ ΛΕΙΒΑΔΙ

1 Το πο θε σί αΤό Λειβάδι βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ

νομοῦ Θεσσαλονίκης σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρωνἀπό τό κέντρο τῆς Θεσσαλονίκης καί σέ ὑψόμετρο735 μέτρων ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας Εἶναικτισμένο ἀμφιθεατρικά στίς πλαγιές μιᾶς ἥμερης δα-

56

Μερική ἄποψη τοῦ Λειβαδίου Φθινόπωρο τοῦ 2016

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 30: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Σεβήρων αὐτοκρατόρων ὅπως συμπεραίνεται ἀπόμιά ἐπιτύμβια στήλη πού βρέθηκε στήν τοποθεσίααὐτή (Δεσπίνης Στεφανίδου Βουτυρᾶς 1997158-159) Ἄλλοι οἰκισμοί τῶν κλασσικῶν χρόνων ὑπῆρχανστή θέση laquoΧειμαδιόraquo στή νότια περιοχή μεταξύ τῆςἉγίας Ἀναστασίας καί τῶν Βασιλικῶν

Ἕνας σημαντικός οἰκισμός ὑπῆρχε σέ ὅλη τήδιάρκεια τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου στό μέροςὅπου εἶναι σήμερα ὁ οἰκισμός τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουὁ ὁποῖος κατοικεῖται ἀπό Λειβαδιῶτες ὅπως καί ὁοἰκισμός τῆς Σαρακήνας Στή βυζαντινή περίοδοπρέπει νά ἦταν ἰσχυρή ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου ἈθανασίουΛειβαδίου ἡ ὁποία ὑπαγόταν ἀνέκαθεν στήν ἱεράἘπισκοπή Ἑρκούλων (Ἀρδαμερίου)

Μετά τήν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπό τούςΤούρκους (1430) καί τήν κυριαρχία τους στή γύρωπεριοχή ἄρχισε ἡ πληθυσμιακή αὔξηση καί ἡ οἰκο-νομική ἀνάπτυξη τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ Λειβαδίουγιά νά συνεχιστῆ αὐτή σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς τουρ-κοκρατίας καί νά φτάσει σέ μεγάλη ἀκμή τήν ἐποχήτῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 καί σέ ἀκόμη μεγαλύτερηστήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα

Τό Λειβάδι ἀναφέρεται στά Ἀρχεῖα τοῦ ἙλληνικοῦΚράτους ὡς κωμόπολη μέ 2000 κατοίκους ἤ καίπερισσότερους οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν ἐνεργά στήνἘπανάσταση τοῦ 1821 Ἀπό τό Λειβάδι κατάγοντανπερισσότεροι ἀπό 25 ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνιστές οἱὁποῖοι πολέμησαν καταρχήν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαππᾶ στό Ἐγρί Μπουτζιάκ (Νέα Ἀπολλωνία) ἐνα-

59

στή θέση laquoΣούγλαraquo σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τά νο-τιοδυτικά ὅρια τοῦ σημερινοῦ οἰκισμοῦ Ἡ ἴδια ὑπη-ρεσία ἐντόπισε ἕναν ἄλλον οἰκισμό τῆς ἐποχῆς τῆςδυναστείας τῶν Μακεδόνων (4ος - 2ος πX αἰῶνες)στή θέση laquoΚαμίνιraquo ἤ laquoΣκουριάraquo νοτιοανατολικά σέἀπόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων ἀπό τόν οἰκισμόκαί ἀπό τήν ἀρχαία Ἀνθεμούντα Στήν περιοχή αὐτήγινόταν ἐξόρυξη καί ἐπεξεργασία μετάλλων ὅπωςδιαπιστώνεται ἀπό τά σχετικά ἀρχαιολογικά εὑρήματατῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιγόνου Γονατᾶ (180 πΧ) Ὁοἰκισμός αὐτός φαίνεται ὅτι διατηροῦσε στενούς δε-σμούς μέ τή γειτονική πόλη Ἀνθεμούντα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα μαρτυροῦν ὅτι στούςκλασσικούς χρόνους τή ρωμαϊκή καί τή βυζαντινήἐποχή ὑπῆρχαν καί ἄλλοι οἰκισμοί στήν περιοχή τοῦΛειβαδίου ἀπό τούς ὁποίους ἐνισχύθηκε ὁ οἰκισμόςστή διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας

Ὑπάρχουν ἀπομεινάρια ρωμαϊκῶν ὀχυρῶν σέ δια-φορετικές περιοχές τά ὀνομαζόμενα laquoκαστέλιαraquo (ἀπότή λατινική λέξη laquocastellum-iraquo κάστρο ὀχυρό) πούἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίαςἀφότου οἱ Ρωμαῖοι νίκησαν τούς Μακεδόνες τοῦΠερσέα στή μάχη τῆς Πύδνας (168 πΧ)

Ὁ πιό σημαντικός ἀρχαῖος οἰκισμός ἦταν στήθέση laquoΜνῆμαraquo ἤ laquoΜάρμαροraquo στή βόρεια περιοχήτοῦ Λειβαδίου κοντά στόν οἰκισμό τῆς ΣαρακήναςΣτή θέση αὐτή ὑπῆρχε οἰκισμός ἄγνωστης ὀνομασίαςὁ ὁποῖος ἤκμαζε στή ρωμαϊκή ἐποχή (τόν 1ο καί 2ομΧ αἰώνα) στήν ἐποχή τῶν Ἀντωνίνων καί τῶν

58

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 31: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

πουλου (1989 407) Ὅπως μαρτυρεῖται ἡ πυρπόλησηκαί καταστροφή τοῦ Λειβαδίου ἔγινε μετά τήν ἡρωικήμάχη πού ἔδωσαν τή 13η Ἰουνίου 1821 ὁ καπετάνΣτάμος Χάψας καί οἱ συναγωνιστές του ἀπό τήΣυκιά Χαλκιδικῆς ἐναντίον τῶν Τούρκων στή θέσηlaquoΣυκιωτάκιαraquo ἀνατολικά τῶν Βασιλικῶν καί προ-φανῶς μετά τήν πυρπόληση καί ὁλοσχερῆ κατα-στροφή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτήν 14η Ἰουνίου 1821

Τό Λειβάδι συμμετεῖχε ἐνεργά καί στόν ΜακεδονικόἈγώνα (1904-1908) Στίς ἀρχές τοῦ Μάη 1905 κατέ-φθασε στό Λειβάδι μετά ἀπό πολλές δυσκολίες τόἀνταρτικό σῶμα τοῦ Ἰωάννη Νταφώτη μέ 80 περίπουἄνδρες ἐθελοντές Μακεδονομάχους ἀπό τίς Ἀρχάνεςτῆς Κρήτης ἐρχόμενο ἀπό τά Στεφανινά Σέ αὐτόἐντάχτηκαν καί οἱ λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοί ΚαπετάνΝικόλαος Μαυραντζᾶς (1881-1960) Ἀνδρέας Βενε-τόπουλος (1870-1929) Γεώργιος Λιόλιος ἌγγελοςΓκάγκος Ἀστέριος Λιμπιτσιούνης Παναγιώτης Κα-μπανός καί πολλοί ἄλλοι ἀγωνιστές Τήν 3η Μαΐου1905 οἱ κρῆτες καί λειβαδιῶτες Μακεδονομάχοι ἀντι-μετώπισαν τόν τουρκικό στρατό στόν laquoΚερασώναraquoτοῦ Λειβαδίου μιά ἀπόκρημνη θέση μεταξύ τηςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας καί τοῦ laquoΚαλογερικοῦraquo(τοῦ Προφήτη Ἠλία) Στή φονική μάχη πού ἔγινεἐκεῖ ἔπεσαν ἡρωικά 11 ἀγωνιστές ἀπό τούς ὁποίουςοἱ περισσότεροι ἦταν Κρῆτες Ἡ ὀνομασία laquoΚαμένηraquoπού δόθηκε τότε στήν τοποθεσία αὐτή ἐκφράζει τόμέγεθος τῆς καταστροφῆς πού ὑπέστησαν οἱ τουρκικές

61

ντίον τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ καί μετά συμμετεῖχανστήν ἐξέγερση τῆς Κασσάνδρας Οἱ σημαντικότεροιἀπό αὐτούς ἦταν οἱ ὁπλαρχηγοί Θεοδόσιος καίἈγγελής Στέριου (ἤ Μουστάκας) ὁ Δημήτριος Στάμουκαί ὁ Νικόλαος Σπύρου Οἱ Λειβαδιῶτες ὁπλαρχηγοίκαί ἀγωνιστές μετά τήν καταστολή τῆς Ἐπανάστασηςστή Χαλκιδική κατέφυγαν μαζί μέ τόν ἘμμανουήλΠαπᾶ στά νησιά τῶν βόρειων Σποράδων (Σκιάθοκαί Σκόπελο) καί τήν Ὕδρα Στή συνέχεια συμμετεῖχανστίς μάχες τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τοῦ Ὀμέρ Βρυώνητοῦ Δράμαλη καί τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ στή ΣτερεάἙλλάδα καί τήν Πελοπόννησο Μετά τήν Ἐπανά-σταση οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἐγκαταστάθηκανστή Σκόπελο καί τή Νέα Πέλλα τῆς Ἀταλάντης στήΛοκρίδα (Ν Παπαοικονόμου 2016 σελ 388-402 ΓΧιονίδης 1977 σελ 14)

Τόν Ἰούνιο τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κα-τέστρεψαν τό Λειβάδι καί στή συνέχεια σχεδόν ὅλατά laquoΜαδεμοχώριαraquo (70 χωριά καί 57 μετόχια τῶνΜονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς Βόρειας Χαλκιδικῆς)Ἡ ἔκταση τῆς καταστροφῆς ἦταν μεγάλη γεγονόςπού συμπεραίνεται ἀπό τό φιρμάνι τοῦ Ἐμποῦ Λου-μπούτ πασᾶ τῆς Θεσσαλονίκης μέ τό ὁποῖο ἐξαιροῦσεἀπό τήν καταβολή φόρων 25 χωριά τῆς ἐπαρχίαςτῆς laquoΠαζαρούδαςraquo καί μεταξύ αὐτῶν καί τό Λειβάδιδιότι αὐτά εἶχαν καεῖ καί καταστραφεῖ ὁλοσχερῶςκαί οἱ κάτοικοί τους εἶχαν διασκορπιστεῖ (ἘρατώΖέλλιου-Μακροκώστα 1996 σελ 39 Ἰωάννης Βασ-δραβέλλης (1967 138-139) Ἀπόστολου Βακαλό-

60

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 32: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ἀναζητῶντας καταφύγιο στή γειτονική ΘεσσαλονίκηἩ μετακίνηση τῶν κατοίκων τοῦ Λειβαδίου πρός τήΘεσσαλονίκη συνέχισε καί στίς ἑπόμενες δεκαετίεςμέ ἀποτέλεσμα ἡ ἀστυφιλία νά συντελέσει σταδιακάστήν πληθυσμιακή συρρίκνωση καί τήν οἰκονομικήπαρακμή τοῦ χωριοῦ Σήμερα πολλοί παλαιοί κάτοικοιτοῦ χωριοῦ ἐπιστρέφουν ὡς ἀπόμαχοι συνταξιοῦχοιστίς ρίζες τους δίνοντας ἕναν διαφορετικό χαρακτήραστή ζωή τοῦ τόπου

63

στρατιωτικές δυνάμεις Στό μεσοπόλεμο διάστημα (1930-40) δημιουργή-

θηκαν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ Λειβαδίου δύο νέοιοἰκισμοί τῆς Σαρακήνας καί τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπουςστίς τοποθεσίες laquoΚαλύβεςraquo καί laquoΤσιφλίκιraquo μετά τήνἀποχώρηση τῶν Τούρκων ἀπό τίς περιοχές αὐτέςμέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Οἱ κάτοικοι τῶντριῶν χωριῶν διατηροῦν μεταξύ τους στενές οἰκο-γενειακές συγγενικές καί φιλικές σχέσεις ἐνῶ τούςδιακρίνουν μόνο οἱ διοικητές ὑπηρεσίες Σέ αὐτόσυντελεῖ τό γεγονός ὅτι τά κτήματά τους εἶναι ἀνά-μικτα σχεδόν σέ ὅλες τίς περιοχές τῶν τριῶν χωριῶν

Τό Λειβάδι ἀνέπτυξε ἰσχυρή ἀντιστασιακή δράσηστόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στήν περίοδο τῆς γερ-μανικῆς Κατοχῆς Στό Λειβάδι ἦταν ἡ ἕδρα τοῦ ΙΙΤάγματος τοῦ 31 συντάγματος τῆς ΧΙ μεραρχίαςτοῦ ΕΛΑΣ Διοικητής τοῦ τάγματος ἦταν ὁ καπετάνΚίτσος Οἱ κάτοικοι ὑπῆρξαν μάρτυρες φονικῶνμαχῶν πού ἔγιναν ἀπό τό 1943 μέχρι τόν Σεπτέμβριοτοῦ 1944 ἐναντίον τῶν Γερμανῶν Ἰταλῶν Βουλγάρωνκαί Μογγόλων κατακτητῶν στήν περιοχή γύρω ἀπότή laquoΣούγλαraquo τόν laquoἉϊ Ἠλιάraquo καί μέσα στόν οἰκισμόΣτίς μνῆμες τῶν ἐπιζώντων εἶναι ἀκόμα ζωντανές οἱσκηνές ἀπόγνωσης πού ἐβίωσαν κατά τίς laquoφευγάλεςraquoτίς ἀναγκαστικές ἐκκενώσεις καί ἐγκαταλείψεις τοῦχωριοῦ κάθε φορά πού τά ἐχθρικά στρατεύματαεἰσέβαλαν στό χωριό

Στή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1946-1949)πολλοί νέοι κυρίως κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τό Λειβάδι

62

Νεότερα λιθόκτιστα κτίρια τοῦ Λειβαδίου

Παραδοσιακά λιθόκτιστα κτίρια στόν κεντρικό δρόμο πούὁδηγεῖ στήν κεντρική πλατεία laquoΤά Πλατάνιαraquo τοῦ Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 33: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Β΄ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ

1 Ἡ ἐ νο ρί α τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνῆκε ἀνέκαθενστήν ἐπισκοπή Ἑρκούλων ἤ Ἑρκουλίων μέ ἕδρα τάἝρκουλα τό σημερινό Ἀρδαμέρι Θεσσαλονίκης ἩἘπισκοπή Ἀρδαμερίου πού λεγόταν καί Ἑρκούλωνἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά τόν 10ο αἰώνα σέlaquoΤακτικόraquo τοῦ Ἰωάννη Τσιμισκῆ (972-976) καί ὑπα-γόταν στή Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Ἀργότεραἀπό τό 1638 ἔφερε τόν τίτλο laquoἘπισκοπή Ἀρδαμερίουκαί Γαλατίστηςraquo καί περιελάμβανε μεταξύ ἄλλων τίςκωμοπόλεις Ζαγκλιβερίου Λειβαδίου Γαλατίστηςκαί Ἀρδαμερίου μέ ἕδρα ἄλλοτε τό Ἀρδαμέρι ἄλλοτετό Ζαγκλιβέρι καί ἄλλοτε τή Γαλάτιστα ΧαλκιδικῆςΤό ἔτος 1924 ἡ Ἐπισκοπή ἀναβαθμίστηκε σέ Μη-τρόπολη καί διατηρήθηκε μέχρι τό 1936 Ἀπό τό1940 ἡ ἐνορία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀνήκει στή νέαΜητρόπολη Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου(Γ Μπίσμπος 201620)

Δέν εἶναι γνωστό ἀπό πότε ὑφίσταται ἡ ἐνορίατοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου Στά ἀρχεῖα τῆςἱερᾶς Μητρόπολης Ἱερισσοῦ Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδα-μερίου ἐμφανίζεται τόν 10ο αἰώνα μία ἐνορία μέ τόὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου χωρίς νά ὁρίζεται ὅμωςσέ ποιόν οἰκισμό αὐτή ἀνῆκε Κατά τήν παράδοση

3 Ὁ πα ρα -δο σι α κός οἰ κι σμός

Διασώζονταιμέχρι σήμεραἀρκετά λιθόκτι-στα κτίρια ἀπότήν ἐποχή τῆςτουρκοκρατίαςκαί τίς ἀρχές τοῦεἰκοστοῦ αἰώνακτισμένα κατάτόν παραδοσια-κό μακεδονικόρυθμό τῆς Χαλ-κιδικῆς ἐνῶἔχουν κτιστεῖ

πολλές νέες κατοικίες ἀπό Λειβαδιῶτες καί ξένουςΤά περισσότερα ἀπό τά λιθόκτιστα κτίρια εἶναι διώ-ροφα μέ νότιο ἤ ἀνατολικό προσανατολισμό Τόἰσόγειο χρησίμευε συνήθως γιά ἀποθήκευση τῶν πα-ραγόμενων προϊόντων καί τόν σταυλισμό τῶν ζώωνἐνῶ τό ὑπερῶο ἔχει τρία ἕως πέντε δωμάτια γύρωἀπό μιά μεγάλη ἀνοιχτή σάλα Ἡ ἐπικοινωνία μεταξύτῶν ὀρόφων γινόταν μέ ἐσωτερική σκάλα Τά νεώτεραπαραδοσιακά λιθόκτιστα σπίτια εἶναι ἐπίσης διώροφαἤ καί τριώροφα ἀλλά δέν ἔχουν τήν ἀνοιχτή σάλαΣτή θέση της ὑπάρχει συνήθως ἕνα μικρό μπαλκόνι

6564

Παραδοσιακά λιθόκτιστακτίρια ἀπό τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας στόν δρόμο πρός τόν ἹΝτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 34: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

67

τό Λειβάδι ἀναγραφόταν ὡς γειτνιάζων οἰκισμόςστό ἱδρυτικό αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τῆς ἱερᾶςΜονῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίαςτήν ὁποία ἵδρυσε τό ἔτος 888 ἡ αὐτοκράτειρα τοῦΒυζαντίου Θεοφανώ πρώτη σύζυγος τοῦ ΛεόνταΣΤ΄ τοῦ Σοφοῦ Τό χρυσόβουλο αὐτό χάθηκε δυ-στυχῶς ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔκαψαν καί κατέστρεψανὁλοσχερῶς τήν ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίαςτή 14η Ἰουνίου 1821

2 Ὁ Ἱ ε ρός Ναός τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου πο λι ού χου τοῦ οἰ κι σμοῦ

α Ἱ στο ρι κά στοι χεῖ αὉ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

βρίσκεται στό ἀνατολικό μέρος τοῦ οἰκισμοῦ Εἶναιμιά μεγάλη σέ διαστάσεις τρίκλιτη Βασιλική τῆς με-ταβυζαντινῆς περιόδου μέ δίριχτη ξύλινη στέγη Τόμέγεθος καί ἡ τοιχοδομή τοῦ μνημείου συνάδουν μέτό μέγεθος τοῦ πληθυσμοῦ τήν οἰκονομική ἄνθησητή χωρική ἔκταση καί τή ρυμοτομία τοῦ οἰκισμοῦστούς περασμένους αἰῶνες

Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀκριβῶς ἄρχισε καί πότεἀποπερατώθηκε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ Ἡ 9ηἘφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Θεσσαλονίκηςχρονολογεῖ τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μνημείου μέ βάση2 ἀνάγλυφες πλάκες ἐντοιχισμένες στή δυτική πλευράτῆς τοιχοδομίας Ἡ μία ἔχει ἀποτυπωμένη ἀνάγλυφητή χρονολογία ἀποπεράτωσης τοῦ ναοῦ τό ἔτος

66

1818 Ἡ ἔνδειξη αὐτή μπορεῖ νά ἀναφέρεται καί σέπιθανή ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ τήν ἐποχή τῆς ἀκμῆςτοῦ χωριοῦ καθόσον μαρτυρεῖται ὅτι ἡ ἀνοικοδόμησητοῦ ναοῦ εἶχε ἀρχίσει στήν ἀρχή τοῦ 18ου αἰώνα(πιθανόν τό 1710) Ἀνάγλυφες παραστάσεις χριστια-νικῶν συμβόλων πτηνῶν καί ζώων πού κοσμοῦντούς ἀκρογωνιαίους λίθους τοῦ ναοῦ μαρτυροῦν τήχρήση ὑλικῶν παλαιότερου ἴσως μικρότερου ναοῦστά θεμέλια τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε πιθανῶς ὁνέος μεγάλος ναός

Ἡ ἄλλη ἐντοιχισμένη πλάκα στή δυτική τοιχοδομήτοῦ ναοῦ φέρει ἀνάγλυφη τή χρονολογία 1843 Ἡχρονολογία αὐτή δείχνει προφανῶς τήν ἐπισκευήκαί ἀποκατάσταση τῆς νότιας καί δυτικῆς πλευρᾶς

Ἡ Βασιλική τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (Ἔτος ἀποπεράτωσης 1818)

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 35: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

β Ἀρ χι τε κτο νι κά στοι χεῖ αΤό μεσαῖο κλίτος τοῦ ναοῦ εἶναι ὑπερυψωμένο

ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά ἐνῶ τά τρία κλίτη διαχω-ρίζονται μεταξύ τους μέ δυό σειρές ἀπό ἕξι κολῶνεςἀπό αὐτοτελεῖς κορμούς δένδρων Στή δυτική ἐσω-τερική πλευρά τοῦ ναοῦ δεσπόζει τό ὑπερῶο (γυναι-κωνίτης) τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ ὅλα τα κλίτη τοῦναοῦ ἔχοντας τό σχῆμα τοῦ γράμματος Π (πῖ) τῆςἑλληνικῆς γλώσσας Ὁ ναός στεγάζεται σήμερα μέκεραμοσκεπή ἐνῶ παλαιότερα τή σκεπή κάλυπτανπλάκες σχιστόλιθου ὅπως καί τά ἄλλα οἰκοδομήματατοῦ χωριοῦ Τόν ναό περιβάλλει στή νότια καί τήδυτική πλευρά ξυλόστεγο περίστωο τό ὁποῖο στη-

69

τοῦ ναοῦ οἱ ὁποῖες εἶχαν ὑποστεῖ φθορές ἀπό τήνπυρπόληση τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους τό 1821τήν 21 Ἰουνίου σύμφωνα μέ μαρτυρίες Τά σημάδιατῆς πυρπόλησης τοῦ ναοῦ ἀπό τούς Τούρκους πα-ραμένουν μέχρι καί σήμερα στίς ὑποστυλώσεις τοῦγυναικωνίτη στό νοτιοδυτικό τμῆμα τοῦ ναοῦ

68

Οἱ ἀκρογωνιαῖοι λίθοιτοῦ Ναοῦ μέ ἀνάγλυφες

παραστάσεις ζώων καί χριστιανικῶν συμβόλων

Τό περίστωο (laquoχαγιάτιraquo) καί οἱ ἐντοιχισμένες πλάκες χρονολόγησης τοῦ Ναοῦ

Ἡ πλάκα ἐπανιδρύσεωςτοῦ Ναοῦ τό 1843

μετά τήν καταστροφήτοῦ 1821

Ἡ ἱδρυτική πλάκαμέ τό ἔτος 1818

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 36: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ κυριαρχοῦν οἱ ξύλινεςκατασκευές στά διαχωριστικά τῶν κλιτῶν στόν ἐπι-σκοπικό θρόνο τά χοροστάσια καί τά στασίδια τόνἄμβωνα καί τό τέμπλο Στήν ἀνωδομή τοῦ μεσαίουὑπερυψωμένου κλίτους σχηματίζεται ἀβαθής ψευδο-τροῦλος μέ ζωγραφικές παραστάσεις τοῦ Παντο-κράτορα καί τῶν Ἀποστόλων

Στήν κόγχη τοῦ ναοῦ ἀναγράφονται τά ὀνόματατῶν λαϊκῶν καί κληρικῶν πού συνέβαλαν στήν ἀνέ-γερση καί διακόσμηση τοῦ μνημείου Στό ὑπέρθυροτῆς κύριας δυτικῆς θύρας ὑπάρχει ζωγραφική ἀπει-κόνιση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου σέ ξύλο ἡ ὁποία φέρειτή χρονολογία τοῦ ἔτους κατασκευῆς (1893) καθώςκαί ἀπεικονίσεις τῶν Ἁγίων Γεωργίου καί ΔημητρίουΣτό ὑπέρθυρο τῆς νότιας θύρας σέ ἕνα τυφλό ἀψί-δωμα ἀπεικονίζεται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος Στήνἀνατολική τειχοποιία προεξέχει ἡ ἡμικυκλική κόγχητοῦ ἱεροῦ ἐνῶ ὑπάρχουν καί δύο μικρότερες κόγχεςτῆς πρόθεσης καί τοῦ διακονικοῦ

Ὁ ναός εἶναι τρισυπόστατος ἀφιερωμένος στόνἍγιο Ἀθανάσιο τόν Ἅγιο Χριστόφορο καί τόν ἍγιοΧαράλαμπο Ἕνεκα τούτου στόν χῶρο τοῦ ἱεροῦτά πλάγια κλίτη διαμορφώνονται σέ παρεκκλήσιαἔχοντας καθένα ξεχωριστή κόγχη τοῦ Ἁγίου Χρι-στοφόρου στό βόρειο καί τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουστό νότιο Ἡ διαμόρφωση αὐτή διακρίνεται στήδιάταξη τῆς πρόθεσης ὅπου ὑπάρχουν τρεῖς κόγχεςκαθώς ἐπίσης καί στήν κατασκευή τοῦ τέμπλου

71

ρίζεται σέ χαμηλή λίθινη τοιχοδομή σχηματίζονταςἕνα συνεχόμενο ὑπόστεγο χαγιάτι Ἐκτός ἀπό τήνκύρια εἴσοδο στήν πρόσοψη τοῦ ναοῦ ὑπάρχει καίδευτερεύουσα στό νότιο κλίτος ἡ ὁποία λειτουργεῖὡς ἔξοδος ἀπό τόν ναό πρός τό κοιμητήριο

Στό νότιο μέρος τοῦ περιβόλου τοῦ μνημείουὑψώνεται τό νεότερο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο τόὁποῖο φέρει χαρακτηριστικά τῆς μακεδονικῆς τε-χνοτροπίας δόμησης

Στό ἀέτωμα τῆς ἀνατολικῆς τοιχοποιίας ὑπάρχειἕνα ὀρθογώνιο ἄνοιγμα ἐνῶ στή δυτική πρόσοψητοῦ ναοῦ ψηλά στό ὑπέρθυρο ἀέτωμα ὑπάρχουνἕνα σταυροειδές καί δύο ἄλλα ὀρθογώνια ἀνοίγματαπού φωτίζουν τόν γυναικωνίτη Στή βόρεια ὄψη τοῦμνημείου ἀνοίγονται τρία ὀρθογώνια παράθυρα ἐνῶστή νότια ὑπάρχουν ἕξι ἀνισομεγέθη παράθυρα τάὁποῖα φωτίζουν ἐπαρκῶς τό μνημεῖο

Ἐσωτερικά ἡ ὀροφή καί τά πλάγια κλίτη καλύ-πτονται ἀπό ξύλινη ἐπένδυση Ἡ κόγχη καλύπτεταιμέ λεπτές παράλληλες σανίδες ἐνῶ στό μεσαῖο κλίτοςοἱ σανίδες σχηματίζουν ὀρθογώνια παραλληλόγραμμασχήματα (laquoμπακλαβωτόraquo) Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ χα-ρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καί οἱ κιονοειδεῖςδιακοσμήσεις Εἶναι ἀρκετά ὑψηλό ξυλόγλυπτο καίφέρει δυό ζῶνες μεγάλων καί μικρῶν εἰκόνων οἱὁποῖες χρονολογοῦνται στή χρονική περίοδο μετάτό ἔτος 1843 ὅταν ἀποπερατώθηκαν οἱ ἐργασίεςἀποκατάστασης τῶν ζημιῶν πού ὑπέστη ὁ ναόςκατά τήν πυρπόληση

70

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 37: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ναούς Οἱ ἀπεικονίσεις παρουσιάζουν φυτικά μοτίβαμπουκέτα καί γιρλάντες πολύχρωμους καρπούς πα-ράδοξα φτερωτά ζῶα (δράκοντες) καί πτηνά πούσυναντοῦμε σέ ἀντίστοιχες διακοσμήσεις ἀρχοντικῶνΧαρακτηριστικές τῆς τεχνοτροπίας λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς εἶναι οἱ ἀπεικονίσεις τῶν φτερωτῶνδρακόντων στόν γυναικωνίτη οἱ ὁποῖοι συμβολίζουντό laquoκακόraquo ἤ ἀποτελοῦν σύμβολα ἀποτροπῆς τοῦlaquoκακοῦraquo Ἀνάλογος εἶναι καί ὁ συμβολισμός τῶνφτερωτῶν ξυλόγλυπτων δρακόντων ἀριστερά καίδεξιά της Σταύρωσης στό ἐπάνω μέρος τοῦ τέμπλουΤά μοτίβα αὐτά πού διακοσμοῦν τίς ἐπιφάνειες τοῦγυναικωνίτη καί τίς κάθετες ὑπερυψωμένες πλευρέςτοῦ μεσαίου κλίτους εἶναι διευθετημένα σέ δύοεὐδιάκριτες ζῶνες Ἡ μία ζώνη μέ τούς βλαστούς καίτούς πολύχρωμους καρπούς ἐκτείνεται ἀμέσως κάτωἀπό τίς λεπτές σανίδες τῆς ὀροφῆς ἐνῶ ἡ ἄλλη

73

ὅπου ἑκατέρωθεν τῶν τριῶν εἰσόδων ὑπάρχουν τρίαζεύγη εἰκόνων τῆς Θεομήτορος καί τοῦ Ἰησοῦ Χρι-στοῦ

γ Ὁ ζω γρα φι κός δι ά κο σμος τοῦ Ναοῦ Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ναοῦ διατηρεῖται

σέ πολύ καλή κατάσταση χωρίς νά ἔχει ἀπολέσειτόν χαρακτήρα του Ἐκτείνεται σέ τρεῖς ζῶνες στούςπλάγιους τοίχους ἐπάνω ἀπό τίς κιονοστοιχίες πούδιατρέχουν ὅλο τό μῆκος τοῦ κλίτους μέχρι καί τόἐσωτερικό τοῦ γυναικωνίτη

Ἡ θεματογραφία τῆς ζωγραφικῆς πού διακοσμεῖτό κεντρικό κλίτος τοῦ ναοῦ ἔχει μιά ἰδιαιτερότηταΚυριαρχοῦν τά κοσμικά καί ὄχι θρησκευτικά θέματαὅπως συμβαίνει στούς περισσότερους χριστιανικούς

72

Ὁ Παντοκράτορας καί οἱ Ἀπόστολοι στόν ψευδοτροῦλο τῆς ὀροφῆς (μεσαῖο κλίτος) τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 38: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

λεγόμενης μακεδονικῆς τεχνοτροπίας Χρονολο-γοῦνται στήν μετά τό ἔτος 1843 ἐποχή προφανῶςδιότι οἱ παλαιότερες εἶχαν καεῖ Ὅπως ἐπισημαίνειἡ ἄλλοτε 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων οἱπερισσότερες μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου φέρουντίς ὑπογραφές τῶν δημιουργῶν καλλιτεχνῶν καίτήν ἀκριβῆ χρονολογία τῆς δημιουργίας Πολλέςἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἐνυπόγραφες laquoδιάχειρός Ἰωάννου Πάπα θαλασσίου Ἀναγνώστου ἐκΓαλατίστηςraquo ἤ laquoδιά χειρός Στεργίου Δ΄ ἐκ ΚοζάνηςraquoἘκτός ἀπό τίς εἰκόνες τοῦ τέμπλου ὑπάρχουν στόνΝαό πολλές μικρές καί μεγάλες φορητές εἰκόνεςδημιουργήματα καί αὐτές τοῦ 19ου αἰώνα ἐνῶ μερικέςεἶναι παλαιότερες Ἡ 9η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαι-οτήτων Θεσσαλονίκης ἔχει καταγράψει τίς φορητέςεἰκόνες τά λειτουργικά σκεύη καί τά παλαιά βιβλίατοῦ ναοῦ σέ εἰδικό τεῦχος (2004)

7574

στήν ὁποία ὁ ζωγράφος συνθέτει ἀνθοδέσμες καίἀνθωτές γιρλάντες μέ πτηνά φτερωτά ζῶα καί τάχερουβίμ ἔχει τή διάταξη ἀρχιτεκτονικῆς σύνθεσηςἡ ὁποία ἀρθρώνεται σέ μεγάλα ὀρθογώνια πλαίσιαπού ὁρίζονται μέ μικρούς ξύλινους κιονίσκους Ἐξαί-ρεση στήν ἱστόρηση τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦν ὁ Παντο-κράτορας μέ τή σύναξη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πούἀπεικονίζονται σέ κυκλική μορφή στόν μικρό θόλοστό μέσο της ὀροφῆς ὅπου σχηματίζεται ἕνας ψευ-δοτροῦλος καθώς καί ἡ laquoἄκρα ταπείνωσηraquo στήνκόγχη τοῦ ναοῦ (Πελαγία Ἀστρεινίδου-Κωτσάκη)

Ἡ μείξη τῆς κοσμικῆς μέ τή χριστιανική ζωγραφικήστόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου μπορεῖ νάἀποδοθεῖ ἐν μέρει στίς αἰσθητικές ἐπιθυμίες τῶν χο-ρηγῶν καί ἐν μέρει στήν τάση ἀνάμειξης μοτίβωντῆς κοσμικῆς καί κλασσικής θεματογραφίας μέ χρι-στιανικά γεγονός πού ἐνισχύεται καί ἀπό τήν τε-χνοτροπία τοῦ ξυλόγλυπτου τέμπλου τοῦ ναοῦ τόὁποῖο χαρακτηρίζουν οἱ λιτές δωρικές γραμμές καίοἱ κιονοειδεῖς διακοσμήσεις

δ Ἡ χρι στι α νι κή ζω γρα φι κή τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου Λει βα δί ου

Οἱ περισσότερες μεγάλες καί μικρές εἰκόνες τοῦξυλόγλυπτου τέμπλου φέρουν χαρακτηριστικά τῆς

Ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 39: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7776

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - Ἡ ἀπεικόνιση φτερωτῶν δρακόντων στόν διάκοσμο

τῶν Ναῶν εἶναι τό ἀγαπημένο θέμα τῶν λαϊκῶν ζωγράφωντῆς ἐποχῆς

Ἡ κοσμική ζωγραφική στό μεσαῖο κλῖτος τοῦ Ναοῦ - λεπτομέρεια

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΑΝΤΟ ΚΡΑΤΩΡ Εἰκόνα τοῦ τέμπλουlaquoἩ παροῦσα εἰκών Γέγονεν διrsquo ἐξόδων τοῦ πανοσιω τάτου

Κυρίου Κυρίου Ἰωακείμ πρωτοσυγ γέλου τοῦ ἉγίουΤάφου εἰς μνημόσυ νον αὐτοῦ τε καί τῶν Γονέων 1844κατά μήνα Ἰανουάριον διrsquo Ἰωάννου παπά θαλασσίου

Ἀναγνώστουraquo

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 40: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

7978

Η ΕΛΕΟΥΣΑ IC XC Εἰκόνα τοῦ τέμπλου 1844

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀλεξανδρείας πολιοῦχος τοῦ ΝαοῦΕἰκόνα τοῦ τέμπλου (1844) laquoΔιά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ

ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυκάρπου ἐκ χώρας λειβαδίου καί τῶν Ἀγγελάκη Λευθίνας Χαΐδος Μαρίας χάριν μνημοσύνης τῶνἄνω ὀνομάτων ἵνα μνημονεύωνται εἰς τήν προσκομιδήν ὡςφαίνονται καί ἐκεῖ γεγραμμένα ἐν ἔτει αωμδ΄ κατά Μήναν

7βριον χείρ Στρέργιου Δ ἐκ Κοζάνηςraquo

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 41: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

8180

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀρχάγγελου Μιχαήλ στό τέμπλο (1844)laquoΔιά συνδρομῆς κ(αί) ἐξόδων τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίου Πολυ-κάρπου ἐκ χώρας Λειβαδίου καί τῶν Ἀκακίου Ἱερομονά-

χου Εὐθυμίου μοναχοῦ Παύλου μοναχοῦ ΝικολάουΠαναγιωτῆς ἐν ἔτος αωμδ΄ κατά μή ναν 7βριον

χείρ Στεργίου Δ΄ ἐκ Κοζάνηςraquo

Ο ΑΓΙΟs ΙΩΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟs 1844 διά χειρός Ἰωάννου π θαλασσίου Ἀναγνώ στου

ἐκ Γαλατίστης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 42: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

8382

ε Τά ἱ ε ρά σκεύ η καί τά κει μή λι α τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁ -γί ου Ἀ θα να σί ου

Τά ἱερά κειμήλια τοῦ ναοῦ εἶναι πολλά καί ἀπο-τυπώνουν τή μακραίωνη ἱστορία τοῦ μνημείου Με-γάλης ἱστορικῆς καί καλλιτεχνικῆς ἀξίας εἶναι οἱ με-γάλες καί οἱ μικρές εἰκόνες τοῦ τέμπλου καί οἱ πολλέςφορητές εἰκόνες πού εἶναι ἀναρτημένες στούς τοίχουςτοῦ Ναοῦ Ἐκτός ἀπό αὐτές ὑπάρχουν ἕνα παλαιόἀσημένιο Ἅγιο Δισκοπότηρο καί 2 ζεύγη ἀργυρῶνστεφάνων γάμου Ὑπάρχουν ἐπίσης παλαιά ἐπάρ-γυρα καί δερματόδετα ἱερά Εὐαγγέλια καί πλῆθοςἄλλων ἱερῶν βιβλίων ἐκδόσεων τῶν περασμένωναἰώνων ὅπως Μηναῖα Τριώδια ΠαρακλητικέςΕὐαγγελιστάρια κἄ

ΙΣ ΧΣ Ο ΠΟΛΥ ΕΛΕΟs Αωμδ 10βρίου 15 χείρ Στρ ΔΑ ἐκ Κοζάνης στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 43: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

8584

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 44: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

8786

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 45: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

8988

στ Ἱ ε ρεῖς τοῦ Ναοῦ

Οἱ ἱερεῖς πού διετέλεσαν ἐφημέριοι τῆς ἐνορίαςτοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ού αἰώναμέχρι σήμερα εἶναι οἱ ἑξῆς

Πρεσβύτερος Νικόλαος Ταυλίκος (1910-1950)Πρεσβύτερος Ἀθανάσιος Κώνστας (1950-1978)Πρεσβύτερος Ἀστέριος Κουδούνης (11979-

121980)Πρεσβύτερος Σωτήριος Ἀρσενίου (11981-71981)Πρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καββαδίας (81981-

61983)Πρεσβύτερος Δημήτριος Σαββουλίδης (71983-

121985)Πρεσβύτερος Σάββας Τράϊκος (11986-31989)

Ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τόν ἐφημέριο πατέρα Μακάριο στήν Ὡραία Πύλη τοῦ Ναοῦ

Πρεσβύτερος Βασίλειος Κουγκούλιος (31989-111992)

Ἀρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ντελής (111992-21996) Πρεσβύτερος Μακάριος Μπάρμπας (21996 μέχρι

σήμερα)

ζ Τά ἐ ξωκ κλή σι α τοῦ Λει βα δί ου

Ὑπάρχουν πολλά ἐξωκκλήσια διάσπαρτα σέ δια-φορετικές τοποθεσίες τῆς περιοχῆς τοῦ Λειβαδίουὅπως τῆς Παναγίας καί τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στήθέση laquoΦτέρηraquo τῆς Ἁγίας Μαρίνας καί τοῦ ἉγίουΧαράλαμπου στίς χαράδρες τοῦ laquoΔραγάνη Λάκκουraquoτῆς Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Προφήτη Ἠλία καί τοῦ

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στή laquoΦτέρηraquo 2016

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 46: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

μέ καλαίσθητες ἁγιογραφίες Στόν δεύτερο ὄροφοὑπάρχουν δυό εὐρύχωρα διαμερίσματα Τό ἕνα χρη-σιμεύει ὡς κατοικία τοῦ ἑκάστοτε ἐφημερίου τοῦΝαοῦ καί τό ἄλλο γιά τή φιλοξενία τοῦ Μητροπολίτηκαί ἄλλων ἐπισήμων ἐπισκεπτῶν τῆς ἐνορίας ΣτόΠνευματικό Κέντρο τελοῦνται θρησκευτικές δεξιώσειςκαί πνευματικές ἐκδηλώσεις

9190

Ἁγίου Ραφαήλ στή νότια περιοχή τοῦ Λειβαδίου καίἡ ἱερά μονή τοῦ Ἁγίου Γενναδίου στήν ἴδια περιοχήπολύ κοντά στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας ΚυριακῆςΤά ἐξωκκλήσια αὐτά εἶναι λιθόκτιστα καί διαθέτουνἐπαρκῆ ἐσωτερικό χῶρο γιά τήν τέλεση ἱερῶν ἀκο-λουθιῶν ἐνῶ ἔχουν μακραίωνη ἱστορία καθόσον τάπερισσότερα ἔχουν κτιστεῖ στούς περασμένους αἰῶνεςἘκτός ἀπό αὐτά ὑπάρχουν καί πολλά εἰκονίσματαδιάσπαρτα στή νότια περιοχή τοῦ οἰκισμοῦ κυρίωςστή θέση laquoΤσαΐριαraquo ὅπως τοῦ Ἁγίου Χαράλαμπουτοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου κἄ

η Τό Πνευ μα τι κό Κέν τρο τοῦ Λει βα δί ου

Τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Λειβαδίου βρίσκεταιἀπέναντι καί σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τόν ναό τοῦἉγίου Ἀθανασίου Κτίστηκε στήν ἀρχή τῆς χιλιετίας(2001-4) μέ πρωτοβουλία τῆς τότε ἐκκλησιαστικῆςἐπιτροπῆς τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ ὁποίαἀποτελεῖτο ἀπό τόν πρεσβύτερο πατέρα ΜακάριοΜπάρμπα τόν Ἰωάννη Γκαράγκο τόν ΒασίλειοΓκατζικά τόν Δημήτριο Χατζημιλιούδη καί τόν Ἀθα-νάσιο Ταυλίκο Οἱ δαπάνες τῆς ἀνέγερσης καλύφθηκανἀποκλειστικά μέ συνδρομές καί προσφορές τῶν κα-τοίκων τῆς ἐνορίας καί τῶν φίλων τοῦ Ναοῦ καί τῆςΚοινότητας Λειβαδίου Τό κτίριο εἶναι διώροφοΣτόν πρῶτο ὄροφο ὑπάρχει μεγάλη αἴθουσα ἐκδη-λώσεων κατάλληλα ἐξοπλισμένη καί διακοσμημένη

Τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (2000)

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 47: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

β Ἡ Ἱερωσύνη καί ἡ ἐπισκοπική ποιμαντική δράσηἩ δράση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συμπίπτει μέ τρία

σημαντικά γεγονότα τήν ἄνοδο στόν θρόνο τοῦΜεγάλου Κωνσταντίνου τήν κατάπαυση τῶν διωγμῶνἐναντίον τῶν Χριστιανῶν καί τήν ἐμφάνιση τοῦἈρείου καί τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρειανῶνοἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦσαν τή θεία φύση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ Ἐνῶ ἦταν ἀκόμη λαϊκός συνέγραψε 2 συγ-γράμματα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν τό laquoΚατά Εἰδώλωνraquoκαί τό laquoΠερί Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo προκει-μένου νά ἀναιρέσει τίς αἱρετικές τους θέσεις Τό 325μΧ ἦταν ἤδη διάκονος καί συμμετεῖχε ὡς γραμματέαςστήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τήν ὁποία εἶχε συγκα-λέσει ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος στή Νίκαια τῆς Βιθυνίαςμέ σκοπό νά κατευνάσει τίς θεολογικές συγκρούσειςκαί νά ἐπιφέρει τήν ἠρεμία στή χριστιανική Ἐκκλησίαἡ ὁποία συνταρασσόταν ἀπό τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦτου πατέρα ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρουτόν ὁποῖο συνόδευσε στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδοἐξελέγη στή θέση τοῦ ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας τό328 μΧ σέ ἡλικία 33 ἐτῶν

Ὡς ἐπίσκοπος καί κατόπιν Πατριάρχης Ἀλεξαν-δρείας ἄσκησε σημαντικό ποιμαντικό καί φιλανθρω-πικό ἔργο καί ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιαιρετική δράσηὑπερασπιζόμενος τή θεϊκή φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦκαί κηρύττοντας τό laquoὁμοούσιον τῷ Πατρίraquo ὁρολογίαπού εἰσήγαγε στό πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως πού

9392

Γ΄ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

296298- 373

α Βιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ἁγίου

O Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτουτό 296 ἤ 298 ἀπό χριστιανούς γονεῖς Ἀπό μικρήἡλικία ἔδειξε τήν κλίση του πρός τήν ἱερωσύνη Με-γάλη ἐπίδραση στήν ἐκκλησιαστική πορεία τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἄσκησε ἡ γνωριμία του μέ τόν ἍγιοἈντώνιο τοῦ ὁποίου συνέγραψε τόν βίο (Βίος καίΠολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου) Φοίτησε στήν Κα-τηχητική Σχολή Ἀλεξανδρείας ἀπό τήν ὁποία ἔλαβετή θεολογική του μόρφωση ὅπως μαρτυρεῖ στάσυγγράμματά του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ἀγωνιστέςτῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς πίστεως Τιμᾶται ὡςἅγιος τόσο ἀπό τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη ὅσο καίἀπό τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία Χειροτονήθηκεδιάκονος σέ ἡλικία 25 ἐτῶν ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ἀλε-ξανδρείας Ἀλέξανδρο τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325 στή Νίκαια τῆς Βι-θυνίας Ἐκεῖ ἀναδείχθηκε πρωτεργάτης στήν καταδίκητῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου καί θεμελιωτήςτῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας Σέἡλικία 33 ἐτῶν (τό 328) ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλε-ξανδρείας

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 48: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

95

συνέταξαν οἱ 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συ-νόδου Γιά τούς ἀγῶνες πού ἔδωσε ἐναντίον τῶναἱρετικῶν Ἀρειανῶν καί τή δογματική του διδασκαλίακαί σταθερότητα ἔλαβε τήν ἐπωνυμία laquoστύλος ὀρθο-δοξίαςraquo

γ Οἱ διωγμοί καί ἡ ἐξορία

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος διετέλεσε ἐπίσκοπος Ἀλε-ξανδρείας ἐπί 46 ἔτη Ἀπό αὐτά 17 πέρασε στήνἐξορία Ἐξορίστηκε συνολικά 4 φορές ἐξαιτίας τῶνἀνυπόστατων κατηγοριῶν πού ἐξαπέλυαν ἐναντίοντου ὁ Ἄρειος καί οἱ αἱρετικοί ὀπαδοί του Ὁ Ἄρειοςμετά τήν καταδίκη του ἀπό τήν Α΄ Οἰκουμενική Σύ-νοδο καί τήν καθαίρεσή του ἀπό τό ἱερατικό ἀξίωμαδέν μετανόησε καί συνέχιζε νά διαδίδει τή διδασκαλίατου Κατόρθωσε μάλιστα νά πείσει τόν αὐτοκράτοραΜέγα Κωνσταντῖνο νά γίνει δεκτός στήν ἐκκλησια-στική κοινωνία Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐναντιώθηκεστήν ἀπόφαση τοῦ αὐτοκράτορα ὑποστηρίζονταςὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέτίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέἀποτέλεσμα νά ἐπισύρει ἐναντίον του τή μῆνι τῶνἐπισκόπων πού εἶχαν δεχτεῖ τή διδασκαλία τοῦἈρείου Αὐτοί τόν συκοφάντησαν στόν αὐτοκράτοραγιά ἐπιβολή αὐστηρῶν φόρων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίαςγιά ἄσκηση βίας γιά μαγεία καί πορνεία μέ ἀποτέ-λεσμα νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆςἈλεξανδρείας καί νά ἐξοριστεῖ γιά 25 περίπου ἔτη

94

στή Γαλατία μέχρι τόν θάνατο τοῦ αὐτοκράτοραὁπότε καί ἐπανῆλθε στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 337μΧ Οἱ Ἀρειανοί συνέχισαν ὅμως νά διαβάλουν τόνἍγιο Ἀθανάσιο καί στόν νέο αὐτοκράτορα Κωνστά-ντιο διάδοχο τοῦ Μ Κωνσταντίνου μέ ἀποτέλεσμαὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος νά ὁδηγηθεῖ πάλι στήν ἐξορίατή φορά αὐτή γιά 6 ἔτη στή Ρώμη παρά τό ὅτι ἡεἰδική σύνοδος τῆς Ρώμης πού συγκάλεσε ὁ ἐπίσκοποςΡώμης Ἰούλιος τόν κήρυξε ἀθῶο Ἐπέστρεψε θριαμ-βευτής στήν Ἀλεξάνδρεια τό ἔτος 346 μΧ ὅπουἔγινε εὐνοϊκά ἀποδεκτός καί ἀγαπητός ἀπό τόποίμνιό του ἕνεκα τοῦ χαρακτήρα τῆς προσωπικό-τητάς του καί τοῦ ποιμαντικοῦ του ἔργου

Οἱ συκοφαντίες οἱ διωγμοί καί οἱ ἐξορίες συνεχί-στηκαν καί ἐπί τῶν ἄλλων αὐτοκρατόρων διαδόχωντου Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα καί ἸουλιανοῦΜέ τόν Ἰουλιανό ἦρθε σέ ἀντίθεση ἐπειδή ἐπιδίωκενά ἐπαναφέρει τήν ἀρχαία ἑλληνική θρησκεία ὉἸουλιανός διέταξε τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου στή Θηβαΐδατό ἔτος 362 μΧ Ἐκεῖ παρέμεινε μέχρι τό ἔτος 364ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Οὐαλεντιανός παρότι ὀπαδόςτῶν ἰδεῶν τοῦ Ἀρείου τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήνἐξορία ἐπειδή φοβήθηκε ἐξέγερση τῶν ἀγανακτι-σμένων ὀπαδῶν τοῦ ἐπισκόπου ὁπότε ἐπέστρεψεστήν Ἀλεξάνδρεια καί παρέμεινε στόν ἐπισκοπικόθρόνο μέχρι τόν θάνατό του (373 μΧ)

Στήν τελευταία ἐξορία ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος εἶχετήν εὐκαιρία νά γνωρίσει πατέρες μοναχούς καί

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 49: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

97

πρός Σαρπίωνα πρός Ἐπίκτητο πρός Ἀδέλφιο πρόςΜάξιμο καί πρός Δρακόντιο Ἡ σημαντικότερη ἐπι-στολή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου εἶναι ἡ ΛΘ΄ (39η) τήνὁποία ἔγραψε τό 367 μΧ Σέ αὐτή περιλαμβάνειἕναν laquoκανόναraquo τόν ἀρχαιότερο διασωζόμενο κατά-λογο τῶν 27 βιβλίων της Καινῆς Διαθήκης τά ὁποῖαχαρακτηρίστηκαν ἀργότερα ἀπό τίς ΟἰκουμενικέςΣυνόδους Λαοδικείας Ρώμης καί Γ΄ Καρθαγένης ὡςlaquoθεόπνευστα καί κανονικάraquo καί εἶναι ἀποδεκτά ἀπότίς δύο Ἐκκλησίες τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη καί τήΔυτική Ρωμαιοκαθολική

δ Ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἀποδίδεται τό πρῶτο Σύμβολοτῆς Πίστεως πού ἀποδέχτηκαν οἱ 318 Πατέρες στήνΑ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ἡ ὁποία συνῆλθε στή Νίκαιατῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325 μΧ Στά 7 πρῶτα ἄρθρατοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως περιλαμβάνεται ἡ δογ-ματική διδασκαλία τῆς ἑνιαίας τότε Ἐκκλησίας γιάτή δημιουργία τοῦ κόσμου τήν τριαδικότητα τοῦΘεοῦ τήν ὑπόσταση τῶν προσώπων τῆς ἉγίαςΤριάδος καί τή μέλλουσα κρίση Μελετητές τῆςΔύσης ἰσχυρίζονται ὅτι τό σύμβολο αὐτό εἶχε γραφεῖστή Λατινική (laquoSymbolum Quicunqveraquo) Ἡ ἄποψηαὐτή δέν στηρίζεται ὅμως σέ ἀποδεικτικά στοιχεῖακαί μόνον ὡς ὑπόθεση μπορεῖ νά ἐκληφθεῖ Πιθανό-τερο εἶναι ὅτι ἡ λατινική ἐκδοχή ἀποτελεῖ μετάφρασητοῦ πρώτου Συμβόλου τῆς Πίστεως

96

ἐρημίτες τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου καί νά συγγράψειπολλά ἀπό τά ἔργα του Παρά τούς διωγμούς καί τίςἐξορίες ἄφησε πλούσιο συγγραφικό ἔργο Οἱ εἰδικοίτης Πατρολογίας κατατάσσουν τά ἔργα τοῦ ΜεγάλουἈθανασίου σέ 5 ἑνότητες ἀπολογητικά ὑπέρ τοῦΧριστιανισμοῦ ἀντιαιρετικά ἑρμηνευτικά ἀσκητικάκαί πρακτικά-ἐπιστολές Ἀπό τά διασωθέντα συγ-γράμματά του τά σπουδαιότερα εἶναι τά ἑξῆς

Τό πρῶτο ἔργο τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου φέρει τόντίτλο laquoΚατά Ἑλλήνωνraquo καί στρέφεται κατά τῶνεἰδωλολατρῶν Τό δεύτερο φέρει τόν τίτλο laquoΠερίἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγουraquo Σέ αὐτό συνοψίζει τήδιδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς σωτηρίας τοῦἀνθρώπου

Στά ἀπολογητικά του ἔργα ἀνήκουν ἐκεῖνα μέ τάὁποῖα ἐπιχειρεῖ νά ἀναιρέσει τήν αἱρετική διδασκαλίατῶν Ἀρειανῶν Αὐτά εἶναι laquo4 λόγοι κατά ἈρειανῶνraquolaquoἈπολογητικός κατά Ἀρειανῶνraquo laquoἈπολογία πρόςβασιλέα Κωνστάντιοraquo Στήν ὁμάδα αὐτή ἀνήκει ἐπί-σης τό ἔργο laquoἈπολογία περί φυγῆς αὐτοῦraquo στόὁποῖο πραγματεύεται τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκου-μενικῆς Συνόδου τίς κατηγορίες σέ βάρος του ἀπότούς Ἀρειανούς καί τή φυγή του στήν ἔρημό το 356μΧ Τά περισσότερα ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ ἉγίουἈθανασίου ἔχουν χαθεῖ Διασώζονται ὅμως ἀπό τάἀσκητικά καί πρακτικά τό laquoΒίος καί Πολιτεία ΠατρόςἈντωνίουraquo καί τό laquoΠερί Παρθενίαςraquo καί οἱ ἑορταστικέςἐπιστολές πρός μοναχό Ἀμοῦν πρός Ρουφινιανό

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 50: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Τήν ἴδιαἡμέρα τιμοῦν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἡ Κα-θολική ἡ Λουθηρανή καί ἡ Ἀγγλικανική Ἐκκλησία

Τό Ἀ πο λυ τί κι ο τοῦ Ἁ γί ου Ἀ θα να σί ου(Ἦ χος γ΄)

Στύλος γέγονας Ὀρθοδοξίας θείοις δόγμασιν ὑπο-στηρίζων τήν Ἐκκλησίαν ἱεράρχα Ἀθανάσιε τῷ

γάρ Πατρί τόν Υἱόν ὁμοούσιον ἀνακηρύξας κατή-σχυνας Ἄρειον Πάτερ Ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέ-τευε δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος

99

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀναπτύσσει τή διδασκαλίατου γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό στό ἀντιαιρετικό ἔργοτου laquoΛόγος κατά Ἀρειανῶνraquo Σέ αὐτό ὑποστηρίζειτή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε ἐξἀρχῆς ὡς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί δέν δημιουργήθηκεἐκ τῶν ὑστέρων μέ τή γέννησή του ἀπό τόν Πατέραἑπομένως εἶναι laquoὁμοούσιοςraquo μέ τόν Πατέρα καί τόἍγιο Πνεῦμα καί δέν ἀποτελεῖ κτίσμα ὅπως ὑπο-στήριζαν ὁ Ἄρειος καί οἱ ὀπαδοί του Ὁ Ἰησοῦςἔλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἦρθε στή Γῆ ὡςἄνθρωπος μέ σκοπό νά λυτρώσει ἀπό τήν ἁμαρτίανά θεοποιήσει καί νά δώσει τή δυνατότητα στούςἀνθρώπους νά ὁμοιάσουν μέ τόν Πατέρα Θεό (laquoυἱο-ποίησεν ἡμᾶς τῷ Πατρί καί ἐθεοποίησεν τούς ἀνθρώ-πους γενόμενος αὐτός ἄνθρωπος Οὐκ ἄρα ἄνθρωποςὤν ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος ἵνα μᾶλλον ἡμᾶςθεοποίησῃraquo (Λόγος κατά Ἀρειανῶν 130 ) Ὁ Ἰησοῦςεἶναι Ἄναρχος ὅπως καί ὁ Πατέρας Θεός τῆς ἴδιαςοὐσίας καί τῆς ἴδιας θεότητας (laquoτῆς αὐτῆς Θεότητόςἐστι καί τῆς αὐτῆς οὐσίαςraquo) ὅπως καί τό ἍγιοΠνεῦμα καί laquoσυναριθμοῦνταιraquo καί laquoσυνδοξάζονταιraquoὡς ἑνιαία Τριάδα

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου ἑορτάζεται ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μαζί μέ τή μνήμη τοῦ ἉγίουΚυρίλλου Ἀλεξανδρείας τή 18η Ἰανουαρίου ἀμέσωςμετά τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ὁὁποῖος ὑπῆρξε πνευματικός πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἀθα-νασίου Τῇ 2ᾳ Μαΐου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν

98

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 51: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣΠΡΟΘΕΜΑ 23770

Ι ΕΠΙΣΤΑΣΙΑΣ - Ἱ Κοινότητ 2371123710Γραμματεία Ἱ Κοινότητ 23221Γραφεῖον Προσκυνητῶν 2310 252575Γραφεῖον Διαμονητηρίων Οὐρανουπόλεως 23770 71421Κρατήσεις θέσεων γιά Ἁγιορείτικες γραμμές 23770 21041Κρατήσεις θέσεων γιά ταχύπλοο laquoἉγία Ἄνναraquo 6995105105ΟΤΕ Πληροφορεῖαι23209Διοίκησις 2323023314Ἀθωνιάς Σχολή 2322023341Ἀστυνομικόν Τμῆμα 2321223260Ἰατρεῖον23217Ταχυδρομεῖον 23214Ι Μον ἈντιπΜεγίστης Λαύρας2376123277Βατοπαιδίου 2321923283Ἰβήρων2364323203Χιλιανδαρίου2279723281Διονυσίου2327223686Κουτλουμουσίου23226Παντοκράτορος2325323945Ξηροποτάμου2325123280Ζωγράφου 2327323247Δοχειαρίου 23245 23271Καρακάλου2322523279Φιλόθεου 2325623206Σίμωνος Πέτρας 2325423204Ἁγίου Παύλου 2325023208Σταυρονικήτα 2325523270Ξενοφῶντος 2324923660Γρηγορίου 2366923274Ἐσφιγμένου 2379623282Ἁγίου Παντελεήμονος2325223201Κωνσταμονίτου 2322823278

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 52: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

103102

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης

Page 53: ΕΤΟΥΣ 2018 - im-ierissou.gr 2018.pdf · Η Ε ΙΕ Ι ΑΓΙ & Α ΔΑ Ε Ι ΕΤΟΥΣ 2018 Ἀφιέρωμα Εἰς τόν Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ἐμπροσθοφύλλου Ἐμπρόσθια ἄποψη τοῦ ἹΝαοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου

bull Στήν φωτογραφία τοῦ ὀπισθοφύλλουὉ Παντοκράτορας μέ τούς Ἀποστόλους

Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Ἡμερολογίου καί συντάξεως τοῦ Α΄ Μέρους Ἡμερολογιακό καί Β΄ Μέρους Διοικητικό Ἀρχιμ Χρυσόστομος Μαϊδώνης

Πρωτοσύγκελλος-Ἱεροκήρυξ

Τό Γ΄ Μέρος ἀφιέρωμα στά 200 χρόνια τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Λειβαδίου

σύνταξη ἀπό τόν καθηγητή Δημήτρη Β Γουδήρα Καθηγητή Ψυχοπαιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου

Μακεδονίας

Οἱ φωτογραφίες εἶναι τῆς Θ΄ Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων

Ἐκτύπωση Γραφικές Τέχνες laquoΜέλισσαraquoτηλ 23970 23313

Ἀσπροβάλτα Θεσνίκης