ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ - poukamisas.gr · ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018...

4
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018 Σελίδα 1 από 4 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας (322Α- D) Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ ἀγάλματα θεῶν· ἔπειτα φωνὴν καὶ ὀνόματα ταχὺ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καὶ οἰκήσεις καὶ ἐσθῆτας καὶ ὑποδέσεις καὶ στρωμνὰς καὶ τὰς ἐκ γῆς τροφὰς ηὕρετο. Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχὰς ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην, πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν· ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων διὰ τὸ πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καὶ ἡ δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής - πολιτικὴν γὰρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική - ἐζήτουν δὴ ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις· ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἅτε οὐκ ἔχοντες τὴν πολιτικὴν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο. Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν, Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί. Ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώποις· «Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; Νενέμηνται δὲ ὧδε· εἷς ἔχων ἰατρικὴν πολλοῖς ἱκανὸς ἰδιώταις, καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί· καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπὶ πάντας νείμω;» «Ἐπὶ πάντας», ἔφη ὁ Ζεύς, «καὶ πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων τεχνῶν· καὶ νόμον γε θὲς παρ’ ἐμοῦ τὸν μὴ δυνάμενον αἰδοῦς καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως». Οὕτω δή, ὦ Σώκρατες, καὶ διὰ ταῦτα οἵ τε ἄλλοι καὶ Ἀθηναῖοι, ὅταν μὲν περὶ ἀρετῆς τεκτονικῆς ᾖ λόγος ἢ ἄλλης τινὸς δημιουργικῆς, ὀλίγοις οἴονται μετεῖναι συμβουλῆς, καὶ ἐάν τις ἐκτὸς ὢν τῶν ὀλίγων συμβουλεύῃ, οὐκ ἀνέχονται, ὡς σὺ φῄς- εἰκότως, ὡς ἐγώ φημί - ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν πολιτικῆς ἀρετῆς ἴωσιν, ἣν δεῖ διὰ δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι καὶ σωφροσύνης, εἰκότως ἅπαντος ἀνδρὸς ἀνέχονται, ὡς παντὶ προσῆκον ταύτης γε μετέχειν τῆς ἀρετῆς ἢ μὴ εἶναι πόλεις. Αὕτη, ὦ Σώκρατες, τούτου αἰτία. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / Γ΄ Λ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 1 / 10 / 2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΚΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Transcript of ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ - poukamisas.gr · ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018...

  • ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018

    Σελίδα 1 από 4

    ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

    Πλάτωνος Πρωταγόρας (322Α- D)

    Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ

    συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ

    ἀγάλματα θεῶν· ἔπειτα φωνὴν καὶ ὀνόματα ταχὺ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καὶ οἰκήσεις

    καὶ ἐσθῆτας καὶ ὑποδέσεις καὶ στρωμνὰς καὶ τὰς ἐκ γῆς τροφὰς ηὕρετο. Οὕτω δὴ

    παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχὰς ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην, πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν·

    ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων διὰ τὸ πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καὶ ἡ

    δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων

    πόλεμον ἐνδεής - πολιτικὴν γὰρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική - ἐζήτουν δὴ

    ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις· ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους

    ἅτε οὐκ ἔχοντες τὴν πολιτικὴν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο.

    Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν, Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς

    ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί.

    Ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώποις· «Πότερον ὡς

    αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; Νενέμηνται δὲ ὧδε· εἷς ἔχων ἰατρικὴν

    πολλοῖς ἱκανὸς ἰδιώταις, καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί· καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν

    τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπὶ πάντας νείμω;» «Ἐπὶ πάντας», ἔφη ὁ Ζεύς, «καὶ πάντες

    μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων

    τεχνῶν· καὶ νόμον γε θὲς παρ’ ἐμοῦ τὸν μὴ δυνάμενον αἰδοῦς καὶ δίκης μετέχειν

    κτείνειν ὡς νόσον πόλεως». Οὕτω δή, ὦ Σώκρατες, καὶ διὰ ταῦτα οἵ τε ἄλλοι καὶ

    Ἀθηναῖοι, ὅταν μὲν περὶ ἀρετῆς τεκτονικῆς ᾖ λόγος ἢ ἄλλης τινὸς δημιουργικῆς,

    ὀλίγοις οἴονται μετεῖναι συμβουλῆς, καὶ ἐάν τις ἐκτὸς ὢν τῶν ὀλίγων συμβουλεύῃ,

    οὐκ ἀνέχονται, ὡς σὺ φῄς- εἰκότως, ὡς ἐγώ φημί - ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν πολιτικῆς

    ἀρετῆς ἴωσιν, ἣν δεῖ διὰ δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι καὶ σωφροσύνης, εἰκότως ἅπαντος

    ἀνδρὸς ἀνέχονται, ὡς παντὶ προσῆκον ταύτης γε μετέχειν τῆς ἀρετῆς ἢ μὴ εἶναι

    πόλεις. Αὕτη, ὦ Σώκρατες, τούτου αἰτία.

    ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / Γ΄ Λ

    ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 1 / 10 / 2017

    ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΚΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

  • ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018

    Σελίδα 2 από 4

    ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

    Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «ἀπώλλυντο οὖν

    ὑπὸ τῶν θηρίων… ὡς νόσον πόλεως».

    (Mονάδες: 10)

    Β1. «Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας … τροφὰς ηὕρετο»: στο

    συγκεκριμένο απόσπασμα ο Πρωταγόρας αναφερόμενος στην εξελικτική πορεία του

    ανθρώπου προτάσσει την ανάπτυξη της θρησκείας. Να βρείτε με ποιο σχήμα λόγου

    παρουσιάζεται και να σχολιάσετε αυτή την επιλογή του σοφιστή, λαμβάνοντας

    υπόψη την άποψή του για την ύπαρξη θεών (αγνωστικισμός).

    (Mονάδες: 10)

    Β2. «Ζεὺς οὖν δείσας… κτείνειν ὡς νόσον πόλεως»: ο Δίας παρεμβαίνει για δεύτερη

    φορά, στέλνοντας τον Ερμή να μοιράσει σε όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως την

    «αἰδῶ» και τη «δίκην». Αφού αναλύσετε τους όρους «αἰδώς» και «δίκη» να εξηγήσετε

    την ανάγκη θέσπισης νόμου από την πλευρά του Δία να θανατώνεται όποιος δεν

    αποκτά την «πολιτικὴν ἀρετήν».

    (Μονάδες: 10)

    Β3. «ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν ... ἢ μὴ εἶναι πόλεις» : με βάση το χωρίο του πρωτότυπου

    κειμένου και το μεταφρασμένο κείμενο που ακολουθεί, να αναλύσετε τη θέση των

    δύο συνομιλητών, του Σωκράτη και του Πρωταγόρα, για το διδακτό ή το μη διδακτό

    της αρετής.

    Πλάτωνος Πρωταγόρας 319c7-319d7 «Για τα θέματα λοιπόν που θεωρούν [οι Αθηναίοι] ότι εξαρτώνται από κάποια συγκεκριμένη

    τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν. Όταν όμως πρέπει να αποφασιστεί κάποιο ζήτημα που αφορά τη

    διοίκηση της πόλεως, σηκώνεται και δίνει τις συμβουλές του γι’ αυτό εξίσου και ο οικοδόμος,

    και ο σιδεράς, και ο έμπορος ή ο ναυτικός, και ο πλούσιος, και ο φτωχός, και αυτός που είναι

    από μεγάλο γένος, και αυτός που δεν είναι από κάποια γενιά σπουδαία. Και κανένας δεν τους

    ψέγει γι’ αυτό, όπως τους προηγούμενους: γιατί εσύ, χωρίς να έχεις διδαχτεί από πουθενά

    αυτό το πράγμα και χωρίς να έχεις δάσκαλο σ’ αυτό το θέμα, θέλεις τώρα να δώσεις και

    συμβουλές. Άρα, είναι προφανές πως δεν θεωρούν ότι το πράγμα αυτό είναι κάτι που

    διδάσκεται.»

    (Μονάδες: 10)

  • ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018

    Σελίδα 3 από 4

    Β4. Ποια αφηγηματική τεχνική υιοθετεί ο Πλάτων στον Πρωταγόρα; Ποια είναι τα

    πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της επιλογής αυτής;

    (Μονάδες: 10)

    Β5α. Να βρείτε μία λέξη του αρχαίου κειμένου με την οποία έχει ετυμολογική

    συγγένεια καθεμία από τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής: επιδείνωση,

    νομός, ανίατος, δυναστεία, ανακωχή, φωνή.

    (Μονάδες: 6)

    Β5β. Να γράψετε ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων στα αρχαία ελληνικά, στον

    ίδιο γραμματικό τύπο: ἀπώλλυντο, κόσμοι, φιλίας, ἀρετῆς.

    (Μονάδες: 4)

    ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

    Ο Ξενοφώντας κάνει την κριτική του για το πολίτευμα της Σπάρτης στην εποχή του και το

    πολίτευμά της στα χρόνια του Λυκούργου.

    Εἰ δέ τίς με ἔροιτο εἰ καὶ νῦν ἔτι μοι δοκοῦσιν οἱ Λυκούργου νόμοι ἀκίνητοι διαμένειν,

    τοῦτο μὰ Δία οὐκ ἂν ἔτι θρασέως εἴποιμι· οἶδα γὰρ πρότερον μὲν Λακεδαιμονίους

    αἱρουμένους οἴκοι τὰ μέτρια ἔχοντας ἀλλήλοις συνεῖναι μᾶλλον ἢ ἁρμόζοντας ἐν ταῖς

    πόλεσι καὶ κολακευομένους διαφθείρεσθαι. Καὶ πρόσθεν μὲν οἶδα αὐτοὺς

    φοβουμένους χρυσίον ἔχοντας φαίνεσθαι· νῦν δ’ ἔστιν οὓς καὶ καλλωπιζομένους ἐπὶ

    τῷ κεκτῆσθαι. Ἐπίσταμαι δὲ καὶ πρόσθεν τούτου ἕνεκα ξενηλασίας γιγνομένας καὶ

    ἀποδημεῖν οὐκ ἐξόν, ὅπως μὴ ῥᾳδιουργίας οἱ πολῖται ἀπὸ τῶν ξένων ἐμπίμπλαιντο·

    νῦν δ’ ἐπίσταμαι τοὺς δοκοῦντας πρώτους εἶναι ἐσπουδακότας ὡς μηδέποτε παύωνται

    ἁρμόζοντες ἐπὶ ξένης. Καὶ ἦν μὲν ὅτε ἐπεμελοῦντο ὅπως ἄξιοι εἶεν ἡγεῖσθαι· νῦν δὲ

    πολὺ μᾶλλον πραγματεύονται ὅπως ἄρξουσιν ἢ ὅπως ἄξιοι τούτων ἔσονται.

    (Ξενοφῶντος Λακεδαιμονίων Πολιτεία 14, 1-5)

    ἁρμόζω: είμαι αρμοστής (Λακεδαιμόνιος διοικητής σε ξένη χώρα)

    καλλωπίζομαι ἐπί τινι: υπερηφανεύομαι για κάτι, επιδεικνύομαι (μεταφορικά)

  • ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018

    Σελίδα 4 από 4

    ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

    Γ1. Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται.

    (Mονάδες: 20)

    Γ2. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας

    ζητείται:

    Δία: η κλητική ενικού αριθμού

    πολῖται: η αιτιατική στον ίδιο αριθμό

    πολύ: ο ίδιος τύπος στον υπερθετικό βαθμό

    ἄξιοι: η γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

    τούτων: η δοτική ενικού στο θηλυκό γένος

    οἶδα: το α΄ πληθυντικό υποτακτικής στον ίδιο χρόνο

    εἴποιμι: ο ίδιος τύπος στον ενεστώτα

    αἱρουμένους: το γ΄ ενικό οριστικής στον αόριστο β΄ στην ίδια φωνή

    συνεῖναι: ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα

    ἄρξουσιν: το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα

    (Mονάδες: 10)

    Γ3.α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους: μοι, τοῦτο, ἀλλήλοις,

    διαφθείρεσθαι, ῥᾳδιουργίας.

    (Μονάδες: 5)

    Γ3.β) «Καὶ ἦν μὲν ὅτε ἐπεμελοῦντο ὅπως ἄξιοι εἶεν ἡγεῖσθαι»: στην παραπάνω

    περίοδο να βρείτε τις προτάσεις που υπάρχουν, να τις χαρακτηρίσετε ως προς το

    είδος τους και να δικαιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς τους.

    (Μονάδες: 3)

    Γ3.γ) ἔχοντας: να χαρακτηρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της και στη συνέχεια να

    αναλυθεί σε αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

    (Μονάδες: 2)

    ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ