ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ

ΟΔΗΓΊΑ 201063EEΠΕΡΊ ΠΡΟΣΤΑΣΊΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΊΜΟΠΟΊΟΥΝΤΑΊ ΓΊΑ ΕΠΊΣΤΗΜΟΝΊΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ

Προστασία των ζώων με στόχο τη βελτίωση της επιστήμης

copy N

ovo

Nor

disk

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

1

Εθνικές αρχές αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ περί

προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς

Έγγραφο εργασίας σχετικά με τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

και τις εθνικές επιτροπές με σκοπό τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που

ορίζει η εν λόγω οδηγία

Βρυξέλλες 9-10 Οκτωβρίου 2014

Η Επιτροπή συγκρότησε ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση

κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων και τις

εθνικές επιτροπές με σκοπό τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που ορίζονται στα άρθρα 26

27 και 49 της οδηγίας 201063ΕΕ περί προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς Όλα τα κράτη μέλη και οι βασικοί ενδιαφερόμενοι οργανισμοί

κλήθηκαν να ορίσουν εμπειρογνώμονες για να συμμετάσχουν στις εργασίες Η ομάδα

εργασίας εμπειρογνωμόνων συνεδρίασε στις 11-12 Ιουνίου 2014

Στόχος της ομάδας εργασίας ήταν να αναπτύξει κατευθυντήριες οδηγίες και αρχές ορθής

πρακτικής όσον αφορά τις απαιτήσεις της οδηγίας σχετικά με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων και τις εθνικές επιτροπές με σκοπό να διευκολύνει την εφαρμογή της

οδηγίας

Το παρόν έγγραφο είναι το αποτέλεσμα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στις

συνεδριάσεις της ομάδας εργασίας των συζητήσεων με τα κράτη μέλη καθώς και νομικών

εισηγήσεων της Επιτροπής Το έγγραφο εγκρίθηκε από τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες

για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ κατά τη συνεδρίασή τους στις 9-10 Οκτωβρίου

2014

Αποποίηση ευθύνης

Σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι να παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη και σε

άλλους ενδιαφερόμενους που επηρεάζονται από την οδηγία 201063ΕΕ περί προστασίας

των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς προκειμένου να

διαμορφωθεί κοινή αντίληψη των διατάξεων που περιέχονται στην οδηγία και να

διευκολυνθεί η εφαρμογή της Όλες οι παρατηρήσεις θα πρέπει να συνεκτιμηθούν στο

πλαίσιο της εν λόγω οδηγίας 201063ΕΕ Στο παρόν έγγραφο περιέχονται συστάσεις

σχετικά με τους τρόπους συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της οδηγίας Το περιεχόμενο

του εγγράφου δεν επιβάλλει επιπρόσθετες υποχρεώσεις πέραν εκείνων που

προβλέπονται στην οδηγία

Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο για την ερμηνεία του

δικαίου της ΕΕ με νομικά δεσμευτική ισχύ

2

Πίνακας περιεχομένων

Εισαγωγή 3

Τα σχετικά άρθρα της οδηγίας 201063ΕΕ 4

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων 7

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς εκτροφείς

προμηθευτές και χρήστες 11

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 12

Καλλιέργεια ενός πνεύματος φροντίδας 20

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 23

Εθνικές επιτροπές 28

Οφέλη μιας λειτουργικής εθνικής επιτροπής 28

Σύνθεση και δομές των εθνικών επιτροπών 29

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή 30

Εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών επιτροπών 31

Εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής 36

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ 36

3

Εισαγωγή

Στόχος του παρόντος εγγράφου είναι να ενημερώσει όλους εκείνους που εμπλέκονται στην

εποπτεία τη φροντίδα και χρήση των ζώων που χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές

διαδικασίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί συμμόρφωση με τις

απαιτήσεις της οδηγίας όσον αφορά τη δομή και τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων (άρθρα 26 και 27) και της εθνικής επιτροπής (άρθρο 49)

Σύμφωνα με την οδηγία θα πρέπει να αποδίδεται η μεγαλύτερη δυνατή προτεραιότητα στην

καλή μεταχείριση των ζώων στο πλαίσιο της διατήρησης εκτροφής και χρήσης τους Ένας

από τους μηχανισμούς που προβλέπει η οδηγία για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η

σύσταση οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σε κάθε εγκατάσταση (με πιθανή

εξαίρεση για τις μικρές εγκαταστάσεις που μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντα ενός τέτοιου

οργάνου με άλλους τρόπους) Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων εξασφαλίζουν

εσωτερική εποπτεία και καθοδήγηση για την καθημερινή εφαρμογή των τριών αρχών

(αντικατάσταση μείωση βελτίωση) παρακολουθούν τις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη

και αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών ενώ παράλληλα μπορούν να

διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην εκπόνηση μιας πρότασης έργου

Για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης και να εξασφαλιστούν ίσοι όροι

παιχνιδιού για όλους όσοι ασχολούνται με θέματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή

τη στέγαση τη φροντίδα και τη χρήση ζώων σε κάθε κράτος μέλος είναι σημαντικό να

εφαρμόζεται συνεκτική προσέγγιση όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων και την

εφαρμογή των τριών αρχών Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δομές

και τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων αυτών αξιοποιώντας κατά περίπτωση τις

εθνικές επιτροπές

Τόσο τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων όσο και οι εθνικές επιτροπές

διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην εδραίωση και διατήρηση του κατάλληλου κλίματος

όσον αφορά τη φροντίδα των ζώων κάτι που τα άτομα που χρησιμοποιούν ζώα αποκαλούν

συχνά laquoπνεύμα φροντίδας των ζώωνraquo όρος που θα χρησιμοποιείται και στη συνέχεια στο

παρόν έγγραφο

Μολονότι τα ΟΚΔΖ μπορούν να συμβάλουν στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων έργων η

αξιολόγηση των έργων αποτελεί στο πλαίσιο της οδηγίας εντελώς διακριτή απαίτηση Μια

προηγούμενη ομάδα εμπειρογνωμόνων είχε συντάξει κατευθυντήριες γραμμές για την

αξιολόγηση και η αναδρομική εκτίμηση των έργων τις οποίες ενέκριναν οι εθνικές αρχές

που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ στη συνεδρίασή τους τον

Σεπτέμβριο του 20131 Το παρόν έγγραφο οδηγιών δεν αποσκοπεί στο να αντιγράψει ή να

αναπαραγάγει πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο καθοδήγησης για την

αξιολόγηση και αναδρομική εκτίμηση των έργων

1 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceproject_evaluationelpdf

1

Εθνικές αρχές αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ περί

προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς

Έγγραφο εργασίας σχετικά με τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

και τις εθνικές επιτροπές με σκοπό τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που

ορίζει η εν λόγω οδηγία

Βρυξέλλες 9-10 Οκτωβρίου 2014

Η Επιτροπή συγκρότησε ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση

κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων και τις

εθνικές επιτροπές με σκοπό τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που ορίζονται στα άρθρα 26

27 και 49 της οδηγίας 201063ΕΕ περί προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς Όλα τα κράτη μέλη και οι βασικοί ενδιαφερόμενοι οργανισμοί

κλήθηκαν να ορίσουν εμπειρογνώμονες για να συμμετάσχουν στις εργασίες Η ομάδα

εργασίας εμπειρογνωμόνων συνεδρίασε στις 11-12 Ιουνίου 2014

Στόχος της ομάδας εργασίας ήταν να αναπτύξει κατευθυντήριες οδηγίες και αρχές ορθής

πρακτικής όσον αφορά τις απαιτήσεις της οδηγίας σχετικά με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων και τις εθνικές επιτροπές με σκοπό να διευκολύνει την εφαρμογή της

οδηγίας

Το παρόν έγγραφο είναι το αποτέλεσμα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στις

συνεδριάσεις της ομάδας εργασίας των συζητήσεων με τα κράτη μέλη καθώς και νομικών

εισηγήσεων της Επιτροπής Το έγγραφο εγκρίθηκε από τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες

για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ κατά τη συνεδρίασή τους στις 9-10 Οκτωβρίου

2014

Αποποίηση ευθύνης

Σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι να παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη και σε

άλλους ενδιαφερόμενους που επηρεάζονται από την οδηγία 201063ΕΕ περί προστασίας

των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς προκειμένου να

διαμορφωθεί κοινή αντίληψη των διατάξεων που περιέχονται στην οδηγία και να

διευκολυνθεί η εφαρμογή της Όλες οι παρατηρήσεις θα πρέπει να συνεκτιμηθούν στο

πλαίσιο της εν λόγω οδηγίας 201063ΕΕ Στο παρόν έγγραφο περιέχονται συστάσεις

σχετικά με τους τρόπους συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της οδηγίας Το περιεχόμενο

του εγγράφου δεν επιβάλλει επιπρόσθετες υποχρεώσεις πέραν εκείνων που

προβλέπονται στην οδηγία

Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο για την ερμηνεία του

δικαίου της ΕΕ με νομικά δεσμευτική ισχύ

2

Πίνακας περιεχομένων

Εισαγωγή 3

Τα σχετικά άρθρα της οδηγίας 201063ΕΕ 4

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων 7

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς εκτροφείς

προμηθευτές και χρήστες 11

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 12

Καλλιέργεια ενός πνεύματος φροντίδας 20

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 23

Εθνικές επιτροπές 28

Οφέλη μιας λειτουργικής εθνικής επιτροπής 28

Σύνθεση και δομές των εθνικών επιτροπών 29

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή 30

Εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών επιτροπών 31

Εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής 36

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ 36

3

Εισαγωγή

Στόχος του παρόντος εγγράφου είναι να ενημερώσει όλους εκείνους που εμπλέκονται στην

εποπτεία τη φροντίδα και χρήση των ζώων που χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές

διαδικασίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί συμμόρφωση με τις

απαιτήσεις της οδηγίας όσον αφορά τη δομή και τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων (άρθρα 26 και 27) και της εθνικής επιτροπής (άρθρο 49)

Σύμφωνα με την οδηγία θα πρέπει να αποδίδεται η μεγαλύτερη δυνατή προτεραιότητα στην

καλή μεταχείριση των ζώων στο πλαίσιο της διατήρησης εκτροφής και χρήσης τους Ένας

από τους μηχανισμούς που προβλέπει η οδηγία για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η

σύσταση οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σε κάθε εγκατάσταση (με πιθανή

εξαίρεση για τις μικρές εγκαταστάσεις που μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντα ενός τέτοιου

οργάνου με άλλους τρόπους) Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων εξασφαλίζουν

εσωτερική εποπτεία και καθοδήγηση για την καθημερινή εφαρμογή των τριών αρχών

(αντικατάσταση μείωση βελτίωση) παρακολουθούν τις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη

και αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών ενώ παράλληλα μπορούν να

διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην εκπόνηση μιας πρότασης έργου

Για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης και να εξασφαλιστούν ίσοι όροι

παιχνιδιού για όλους όσοι ασχολούνται με θέματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή

τη στέγαση τη φροντίδα και τη χρήση ζώων σε κάθε κράτος μέλος είναι σημαντικό να

εφαρμόζεται συνεκτική προσέγγιση όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων και την

εφαρμογή των τριών αρχών Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δομές

και τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων αυτών αξιοποιώντας κατά περίπτωση τις

εθνικές επιτροπές

Τόσο τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων όσο και οι εθνικές επιτροπές

διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην εδραίωση και διατήρηση του κατάλληλου κλίματος

όσον αφορά τη φροντίδα των ζώων κάτι που τα άτομα που χρησιμοποιούν ζώα αποκαλούν

συχνά laquoπνεύμα φροντίδας των ζώωνraquo όρος που θα χρησιμοποιείται και στη συνέχεια στο

παρόν έγγραφο

Μολονότι τα ΟΚΔΖ μπορούν να συμβάλουν στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων έργων η

αξιολόγηση των έργων αποτελεί στο πλαίσιο της οδηγίας εντελώς διακριτή απαίτηση Μια

προηγούμενη ομάδα εμπειρογνωμόνων είχε συντάξει κατευθυντήριες γραμμές για την

αξιολόγηση και η αναδρομική εκτίμηση των έργων τις οποίες ενέκριναν οι εθνικές αρχές

που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ στη συνεδρίασή τους τον

Σεπτέμβριο του 20131 Το παρόν έγγραφο οδηγιών δεν αποσκοπεί στο να αντιγράψει ή να

αναπαραγάγει πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο καθοδήγησης για την

αξιολόγηση και αναδρομική εκτίμηση των έργων

1 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceproject_evaluationelpdf

2

Πίνακας περιεχομένων

Εισαγωγή 3

Τα σχετικά άρθρα της οδηγίας 201063ΕΕ 4

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων 6

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων 7

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς εκτροφείς

προμηθευτές και χρήστες 11

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 12

Καλλιέργεια ενός πνεύματος φροντίδας 20

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων 23

Εθνικές επιτροπές 28

Οφέλη μιας λειτουργικής εθνικής επιτροπής 28

Σύνθεση και δομές των εθνικών επιτροπών 29

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή 30

Εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών επιτροπών 31

Εξασφάλιση μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής 36

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ 36

3

Εισαγωγή

Στόχος του παρόντος εγγράφου είναι να ενημερώσει όλους εκείνους που εμπλέκονται στην

εποπτεία τη φροντίδα και χρήση των ζώων που χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές

διαδικασίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί συμμόρφωση με τις

απαιτήσεις της οδηγίας όσον αφορά τη δομή και τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων (άρθρα 26 και 27) και της εθνικής επιτροπής (άρθρο 49)

Σύμφωνα με την οδηγία θα πρέπει να αποδίδεται η μεγαλύτερη δυνατή προτεραιότητα στην

καλή μεταχείριση των ζώων στο πλαίσιο της διατήρησης εκτροφής και χρήσης τους Ένας

από τους μηχανισμούς που προβλέπει η οδηγία για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η

σύσταση οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σε κάθε εγκατάσταση (με πιθανή

εξαίρεση για τις μικρές εγκαταστάσεις που μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντα ενός τέτοιου

οργάνου με άλλους τρόπους) Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων εξασφαλίζουν

εσωτερική εποπτεία και καθοδήγηση για την καθημερινή εφαρμογή των τριών αρχών

(αντικατάσταση μείωση βελτίωση) παρακολουθούν τις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη

και αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών ενώ παράλληλα μπορούν να

διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην εκπόνηση μιας πρότασης έργου

Για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης και να εξασφαλιστούν ίσοι όροι

παιχνιδιού για όλους όσοι ασχολούνται με θέματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή

τη στέγαση τη φροντίδα και τη χρήση ζώων σε κάθε κράτος μέλος είναι σημαντικό να

εφαρμόζεται συνεκτική προσέγγιση όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων και την

εφαρμογή των τριών αρχών Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δομές

και τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων αυτών αξιοποιώντας κατά περίπτωση τις

εθνικές επιτροπές

Τόσο τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων όσο και οι εθνικές επιτροπές

διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην εδραίωση και διατήρηση του κατάλληλου κλίματος

όσον αφορά τη φροντίδα των ζώων κάτι που τα άτομα που χρησιμοποιούν ζώα αποκαλούν

συχνά laquoπνεύμα φροντίδας των ζώωνraquo όρος που θα χρησιμοποιείται και στη συνέχεια στο

παρόν έγγραφο

Μολονότι τα ΟΚΔΖ μπορούν να συμβάλουν στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων έργων η

αξιολόγηση των έργων αποτελεί στο πλαίσιο της οδηγίας εντελώς διακριτή απαίτηση Μια

προηγούμενη ομάδα εμπειρογνωμόνων είχε συντάξει κατευθυντήριες γραμμές για την

αξιολόγηση και η αναδρομική εκτίμηση των έργων τις οποίες ενέκριναν οι εθνικές αρχές

που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ στη συνεδρίασή τους τον

Σεπτέμβριο του 20131 Το παρόν έγγραφο οδηγιών δεν αποσκοπεί στο να αντιγράψει ή να

αναπαραγάγει πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο καθοδήγησης για την

αξιολόγηση και αναδρομική εκτίμηση των έργων

1 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceproject_evaluationelpdf

3

Εισαγωγή

Στόχος του παρόντος εγγράφου είναι να ενημερώσει όλους εκείνους που εμπλέκονται στην

εποπτεία τη φροντίδα και χρήση των ζώων που χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές

διαδικασίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί συμμόρφωση με τις

απαιτήσεις της οδηγίας όσον αφορά τη δομή και τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων (άρθρα 26 και 27) και της εθνικής επιτροπής (άρθρο 49)

Σύμφωνα με την οδηγία θα πρέπει να αποδίδεται η μεγαλύτερη δυνατή προτεραιότητα στην

καλή μεταχείριση των ζώων στο πλαίσιο της διατήρησης εκτροφής και χρήσης τους Ένας

από τους μηχανισμούς που προβλέπει η οδηγία για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η

σύσταση οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σε κάθε εγκατάσταση (με πιθανή

εξαίρεση για τις μικρές εγκαταστάσεις που μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντα ενός τέτοιου

οργάνου με άλλους τρόπους) Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων εξασφαλίζουν

εσωτερική εποπτεία και καθοδήγηση για την καθημερινή εφαρμογή των τριών αρχών

(αντικατάσταση μείωση βελτίωση) παρακολουθούν τις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη

και αξιολογούν τα αποτελέσματα των εργασιών ενώ παράλληλα μπορούν να

διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην εκπόνηση μιας πρότασης έργου

Για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης και να εξασφαλιστούν ίσοι όροι

παιχνιδιού για όλους όσοι ασχολούνται με θέματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή

τη στέγαση τη φροντίδα και τη χρήση ζώων σε κάθε κράτος μέλος είναι σημαντικό να

εφαρμόζεται συνεκτική προσέγγιση όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων και την

εφαρμογή των τριών αρχών Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δομές

και τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων αυτών αξιοποιώντας κατά περίπτωση τις

εθνικές επιτροπές

Τόσο τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων όσο και οι εθνικές επιτροπές

διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην εδραίωση και διατήρηση του κατάλληλου κλίματος

όσον αφορά τη φροντίδα των ζώων κάτι που τα άτομα που χρησιμοποιούν ζώα αποκαλούν

συχνά laquoπνεύμα φροντίδας των ζώωνraquo όρος που θα χρησιμοποιείται και στη συνέχεια στο

παρόν έγγραφο

Μολονότι τα ΟΚΔΖ μπορούν να συμβάλουν στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων έργων η

αξιολόγηση των έργων αποτελεί στο πλαίσιο της οδηγίας εντελώς διακριτή απαίτηση Μια

προηγούμενη ομάδα εμπειρογνωμόνων είχε συντάξει κατευθυντήριες γραμμές για την

αξιολόγηση και η αναδρομική εκτίμηση των έργων τις οποίες ενέκριναν οι εθνικές αρχές

που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας 201063ΕΕ στη συνεδρίασή τους τον

Σεπτέμβριο του 20131 Το παρόν έγγραφο οδηγιών δεν αποσκοπεί στο να αντιγράψει ή να

αναπαραγάγει πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο καθοδήγησης για την

αξιολόγηση και αναδρομική εκτίμηση των έργων

1 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceproject_evaluationelpdf

4

Τα σχετικά άρθρα της οδηγίας 201063ΕΕ

Όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Αιτιολογική σκέψη 31

laquoΘα πρέπει να αποδίδεται η μεγαλύτερη δυνατή προτεραιότητα στην καλή μεταχείριση

των ζώων στο πλαίσιο της συντήρησης εκτροφής και χρήσης των ζώων Οι εκτροφείς

προμηθευτές και χρήστες θα πρέπει να διαθέτουν ένα όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων με τον κύριο καθήκον με επίκεντρο την παροχή συμβουλών για θέματα καλής

διαβίωσης των ζώων καθώς και την παρακολούθηση της εξέλιξης και των

αποτελεσμάτων των σχεδίων σε επίπεδο εγκατάστασης την καλλιέργεια ενός κλίματος

φροντίδας και παροχής κατάλληλων μέσων για την πρακτική εφαρμογή και έγκαιρη

υλοποίηση των πρόσφατων τεχνικών και επιστημονικών εξελίξεων σχετικών με τις

αρχές της αντικατάστασης μείωσης και βελτίωσης με σκοπό την καλύτερη συνολική

εμπειρία ζωής των ζώων Οι συμβουλές του οργάνου καλής διαβίωσης των ζώων

πρέπει να είναι ορθά τεκμηριωμένες και ανοιχτές σε έλεγχο κατά τη διάρκεια

επιθεωρήσεων

Άρθρο 26 mdash όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

laquo1 Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι εκτροφείς οι προμηθευτές και οι χρήστες

συνιστούν ένα όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

2 Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων περιλαμβάνει τουλάχιστον το ή τα

άτομα που είναι υπεύθυνα για την καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και στην

περίπτωση του χρήστη ένα επιστημονικό μέλος

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων λαμβάνει επίσης πληροφορίες από τον

επίσημο κτηνίατρο ή τον εμπειρογνώμονα του άρθρου 25

3 Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν στους μικρούς εκτροφείς προμηθευτές και

χρήστες να πληρούν τα καθήκοντα που ορίζονται στο άρθρο 27 παράγραφος 1 με

άλλους τρόπους

Άρθρο 27 mdash Τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

laquo1 Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ασκεί τουλάχιστον τα ακόλουθα

καθήκοντα

α) παρέχει συμβουλές στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα σε θέματα που

αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων σε σχέση με την απόκτηση παροχή

στέγης φροντίδα και χρήση τους

β) συμβουλεύει το προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση και το ενημερώνει για τις τεχνικές και

επιστημονικές εξελίξεις σε σχέση με την εφαρμογή των απαιτήσεων αυτών

5

γ) θεσπίζει και επανεξετάζει εσωτερικές λειτουργικές διαδικασίες σχετικά με την

παρακολούθηση υποβολή εκθέσεων και ανάδραση που αφορούν την καλή

μεταχείριση των ζώων τα οποία στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην

εγκατάσταση

δ) παρακολουθεί την εξέλιξη και το αποτέλεσμα των έργων λαμβάνοντας

υπόψη τις συνέπειες στα ζώα που χρησιμοποιούνται και εντοπίζει και παρέχει

συμβουλές ως προς στοιχεία που μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω στην

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση και

ε) παρέχει συμβουλές σχετικά με τα προγράμματα επαναπατρισμού

περιλαμβανομένης της κατάλληλης κοινωνικοποίησης των ζώων που

προορίζονται για επιστροφή στον αρχικό βιότοπο

2 Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα αρχεία που περιέχουν τυχόν συμβουλές από το

όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων καθώς και οι αποφάσεις που λαμβάνονται

φυλάσσονται για τρία έτη τουλάχιστον

Τα αρχεία διατίθενται στην αρμόδια αρχή μετά από σχετικό αίτημαraquo

Εθνικές επιτροπές

Αιτιολογική σκέψη 48

laquoΔιαπιστώνεται η ανάγκη να διασφαλιστεί μια συνεκτική προσέγγιση ως προς τις

στρατηγικές αξιολόγησης και ελέγχου έργων σε εθνικό επίπεδο Τα κράτη μέλη πρέπει

να συστήσουν εθνικές επιτροπές για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται

για επιστημονικούς σκοπούς οι οποίες θα παρέχουν συμβουλές στις αρμόδιες αρχές

καθώς και στα όργανα τα αρμόδια για την καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να

προαγάγουν τις αρχές της αντικατάστασης μείωσης και βελτίωσης Επομένως το

δίκτυο των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να συμμετέχει στην ανταλλαγή βέλτιστων

πρακτικών σε επίπεδο Ένωσηςraquo

Άρθρο 49 mdash Εθνική επιτροπή για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς

laquo1 Κάθε κράτος μέλος συστήνει εθνική επιτροπή για την προστασία των ζώων που

χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς η οποία συμβουλεύει τις αρμόδιες

αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα που αφορούν την

απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων σε διαδικασίες και

εξασφαλίζει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών

2 Οι εθνικές επιτροπές της παραγράφου 1 ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τη

λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την αξιολόγηση των έργων

καθώς και βέλτιστες πρακτικές στο εσωτερικό της Ένωσηςraquo

6

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συνεπάγεται πολλά οφέλη για

τα ζώα και την επιστήμη αλλά και για το προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα Παρέχει

διασφάλιση στις εγκαταστάσεις με τους εξής τρόπους

βελτιώνει τη διαβίωση των ζώων mdash αυτό περιλαμβάνει και βελτιώσεις όσον αφορά

τις πρακτικές στέγασης αναπαραγωγής εκτροφής φροντίδας και χρήσηςmiddot

διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προώθηση της καλής διαβίωσης των ζώων και της

υπεύθυνης φροντίδας και χρήσης ζώων που εκτρέφονται διατηρούνται ή

χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων συμβουλών

σχετικά με προγραμματισμένες εργασίες και εργασίες σε εξέλιξηmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τις ορθές πρακτικές και εξασφαλίζει την εφαρμογή

τους κατά περίπτωσηmiddot

προσφέρει ένα σημαντικό φόρουμ για την εξασφάλιση της εφαρμογής σε καθημερινή

βάση των αρχών της αντικατάστασης της μείωσης και της βελτίωσης (οι τρεις

αρχές)middot

παρέχει κίνητρα και υποστήριξη για την καλή διαβίωση των ζώων και την εφαρμογή

των τριών αρχώνmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αίτησης έργων ιδιαίτερα δε

σχετικά με την προώθηση των τριών αρχών με συνεχή συνεισφορά στο στάδιο της

ανάπτυξης των σχεδίωνmiddot

αποτελεί το κύριο σημείο επαφής σε περίπτωση τυχόν συγκρούσεων μεταξύ του

στόχου της καλής διαβίωσης των ζώων και της επιστήμηςmiddot

βελτιώνει τη διασύνδεση και την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων και των

ζωοκόμων των τεχνολόγων ζωικών προτύπωνmiddot

επηρεάζει τη διοίκηση ώστε αυτή να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους που θα

επιτρέψουν να επιτευχθούν οι στόχοι τόσο της επιστήμης όσο και της καλής

διαβίωσης των ζώωνmiddot

αποτελεί αποτελεσματικό σημείο επαφής με την εθνική επιτροπήmiddot

προάγει την επιστήμη των ζώων εργαστηρίου mdash μέσω της επικοινωνίας με

εξωτερικούς ενδιαφερόμενουςmiddot

βελτιώνει την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης όσον αφορά την ποιότητα της

επιστημονικής εργασίας και της φροντίδας που παρέχουν οι εγκαταστάσειςmiddot

7

προωθεί ένα σωστό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot

βελτιώνει την ποιότητα της επιστήμης

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

Τα ελάχιστα καθήκοντα των ΟΚΔΖ που προβλέπονται στην οδηγία καλύπτουν ένα ευρύ

φάσμα τεχνικών επιστημονικών και διαχειριστικών θεμάτων που απαιτούν συνεισφορά

προσωπικού με ευρύ φάσμα γνώσεων εμπειρογνωμοσύνης και πείρας Σύμφωνα με το

άρθρο 26 το όργανο αποτελείται τουλάχιστον από το άτομο ή τα άτομα που είναι υπεύθυνα

για την καλή διαβίωση και φροντίδα των ζώων και αν πρόκειται για χρήστες (εγκαταστάσεις

πειραματισμού) ένα επιστημονικό μέλος ενώ λαμβάνει επίσης πληροφορίες από τον

επίσημο κτηνίατρο2

Οργανωτική δομή

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη βέλτιστη δομή του οργάνου

για την καλή διαβίωση των ζώων όπως

ο τύπος της εγκατάστασης (εκτροφής προμήθειας χρήσης)middot

το μέγεθος των εγκαταστάσεων συμπεριλαμβανομένου του αριθμού και της

πολυπλοκότητας των μονάδων ζώων και ο αριθμός μελών του προσωπικούmiddot

το πεδίο της έρευναςmiddot

ο αριθμός και το είδος των έργων και των διαδικασιώνmiddot

τα είδη και ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων ζώωνmiddot

η δομή και οργάνωση της εγκατάστασης mdashπχ πολλαπλοί χώροι σε διαφορετικές

τοποθεσίεςmiddot

το ύφος και η δομή της διοίκησηςmiddot

η δέσμευση της εγκατάστασης (πχ κατανομή των πόρων)middot

το πνεύμα φροντίδας στην εγκατάσταση mdashπου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το

είδος της εγκατάστασης για παράδειγμα ακαδημαϊκό ίδρυμα ή βιομηχανία δημόσιος

ή ιδιωτικός τομέαςmiddot

πρόσθετες αποστολές και καθήκοντα που ανατίθενται στο όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης

Σε μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσεις τα καθήκοντα του ΟΚΔΖ συχνά κατανέμονται σε

μικρότερες συνιστώσες μέσω εξειδικευμένων εστιασμένων υποομάδων (πχ υποομάδα για

τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος) οι οποίες είναι υπόλογες στο όργανο

Βασικές ικανότητες

Για να είναι δυνατή η εκπλήρωση των καθηκόντων και η πλήρης αξιοποίηση των

πλεονεκτημάτων ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων τα μέλη

2 Ο όρος laquoεπίσημος κτηνίατροςraquo όταν αναφέρεται στο παρόν έγγραφο αφορά τόσο τον laquoεπίσημο κτηνίατροraquo

όσο και τον laquoεμπειρογνώμονα με τα κατάλληλα προσόνταraquo όπως προβλέπεται στο άρθρο 25 της οδηγίας

8

θα πρέπει να ενημερώνονται από προσωπικό που διαθέτει επαρκή γνώση κατανόηση και

εμπειρογνωμοσύνη σε ορισμένους βασικούς τομείς Οι απαιτούμενες ικανότητες μπορούν να

ποικίλλουν ανάλογα με τα συγκεκριμένα θέματα με τα οποία ασχολείται σε μια δεδομένη

χρονική στιγμή το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ενώ ενδέχεται να απαιτείται

κατά καιρούς η απορρόφηση επιπλέον εμπειρογνωμοσύνης

Εγκαταστάσεις πειραματισμού

σχετική νομοθεσίαmiddot

ηθολογία των ζώων ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών

στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών

εμπλουτισμούmiddot

κάθε μία από τις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) που σχετίζεται

εργασίες εντός της εγκατάστασης

o εναλλακτικές μέθοδοι αντικατάστασηςmiddot

o μείωση μέσω κατάλληλου πειραματικού σχεδιασμού και στατιστικών

στοιχείωνmiddot αποτελεσματικά προγράμματα αναπαραγωγήςmiddot

o βελτίωση που διασφαλίζει ότι λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή των αρχών της

βελτίωσης σε όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται για

αναπαραγωγή καιή επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των

μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας

(πχ αναισθησία και αναλγησία) και του καθορισμού μη βάναυσων

καταληκτικών σημείωνmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του

πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας)middot

θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο

όλες οι διαδικασίες και τα ζωικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται στην εγκατάστασηmiddot

οι επιστημονικοί κλάδοι τους οποίους αφορά η έρευνα που πραγματοποιείται στην

εγκατάσταση

Επιπλέον εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ΟΚΔΖ

περιλαμβάνει τα εξής

επικοινωνίαδιαπροσωπικές ικανότητες (όπως ικανότητες παρουσίασης ηγεσίας

άσκησης επιρροής οργανωτικές ικανότητες κατανόηση της συλλογικής ευθύνης)middot

εκπαιδευτικές δεξιότητεςmiddot

δεξιότητες διασφάλισης της ποιότηταςλογιστικού ελέγχου κατά περίπτωση

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

5

γ) θεσπίζει και επανεξετάζει εσωτερικές λειτουργικές διαδικασίες σχετικά με την

παρακολούθηση υποβολή εκθέσεων και ανάδραση που αφορούν την καλή

μεταχείριση των ζώων τα οποία στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην

εγκατάσταση

δ) παρακολουθεί την εξέλιξη και το αποτέλεσμα των έργων λαμβάνοντας

υπόψη τις συνέπειες στα ζώα που χρησιμοποιούνται και εντοπίζει και παρέχει

συμβουλές ως προς στοιχεία που μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω στην

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση και

ε) παρέχει συμβουλές σχετικά με τα προγράμματα επαναπατρισμού

περιλαμβανομένης της κατάλληλης κοινωνικοποίησης των ζώων που

προορίζονται για επιστροφή στον αρχικό βιότοπο

2 Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα αρχεία που περιέχουν τυχόν συμβουλές από το

όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων καθώς και οι αποφάσεις που λαμβάνονται

φυλάσσονται για τρία έτη τουλάχιστον

Τα αρχεία διατίθενται στην αρμόδια αρχή μετά από σχετικό αίτημαraquo

Εθνικές επιτροπές

Αιτιολογική σκέψη 48

laquoΔιαπιστώνεται η ανάγκη να διασφαλιστεί μια συνεκτική προσέγγιση ως προς τις

στρατηγικές αξιολόγησης και ελέγχου έργων σε εθνικό επίπεδο Τα κράτη μέλη πρέπει

να συστήσουν εθνικές επιτροπές για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται

για επιστημονικούς σκοπούς οι οποίες θα παρέχουν συμβουλές στις αρμόδιες αρχές

καθώς και στα όργανα τα αρμόδια για την καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να

προαγάγουν τις αρχές της αντικατάστασης μείωσης και βελτίωσης Επομένως το

δίκτυο των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να συμμετέχει στην ανταλλαγή βέλτιστων

πρακτικών σε επίπεδο Ένωσηςraquo

Άρθρο 49 mdash Εθνική επιτροπή για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς

laquo1 Κάθε κράτος μέλος συστήνει εθνική επιτροπή για την προστασία των ζώων που

χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς η οποία συμβουλεύει τις αρμόδιες

αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα που αφορούν την

απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων σε διαδικασίες και

εξασφαλίζει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών

2 Οι εθνικές επιτροπές της παραγράφου 1 ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τη

λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την αξιολόγηση των έργων

καθώς και βέλτιστες πρακτικές στο εσωτερικό της Ένωσηςraquo

6

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συνεπάγεται πολλά οφέλη για

τα ζώα και την επιστήμη αλλά και για το προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα Παρέχει

διασφάλιση στις εγκαταστάσεις με τους εξής τρόπους

βελτιώνει τη διαβίωση των ζώων mdash αυτό περιλαμβάνει και βελτιώσεις όσον αφορά

τις πρακτικές στέγασης αναπαραγωγής εκτροφής φροντίδας και χρήσηςmiddot

διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προώθηση της καλής διαβίωσης των ζώων και της

υπεύθυνης φροντίδας και χρήσης ζώων που εκτρέφονται διατηρούνται ή

χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων συμβουλών

σχετικά με προγραμματισμένες εργασίες και εργασίες σε εξέλιξηmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τις ορθές πρακτικές και εξασφαλίζει την εφαρμογή

τους κατά περίπτωσηmiddot

προσφέρει ένα σημαντικό φόρουμ για την εξασφάλιση της εφαρμογής σε καθημερινή

βάση των αρχών της αντικατάστασης της μείωσης και της βελτίωσης (οι τρεις

αρχές)middot

παρέχει κίνητρα και υποστήριξη για την καλή διαβίωση των ζώων και την εφαρμογή

των τριών αρχώνmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αίτησης έργων ιδιαίτερα δε

σχετικά με την προώθηση των τριών αρχών με συνεχή συνεισφορά στο στάδιο της

ανάπτυξης των σχεδίωνmiddot

αποτελεί το κύριο σημείο επαφής σε περίπτωση τυχόν συγκρούσεων μεταξύ του

στόχου της καλής διαβίωσης των ζώων και της επιστήμηςmiddot

βελτιώνει τη διασύνδεση και την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων και των

ζωοκόμων των τεχνολόγων ζωικών προτύπωνmiddot

επηρεάζει τη διοίκηση ώστε αυτή να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους που θα

επιτρέψουν να επιτευχθούν οι στόχοι τόσο της επιστήμης όσο και της καλής

διαβίωσης των ζώωνmiddot

αποτελεί αποτελεσματικό σημείο επαφής με την εθνική επιτροπήmiddot

προάγει την επιστήμη των ζώων εργαστηρίου mdash μέσω της επικοινωνίας με

εξωτερικούς ενδιαφερόμενουςmiddot

βελτιώνει την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης όσον αφορά την ποιότητα της

επιστημονικής εργασίας και της φροντίδας που παρέχουν οι εγκαταστάσειςmiddot

7

προωθεί ένα σωστό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot

βελτιώνει την ποιότητα της επιστήμης

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

Τα ελάχιστα καθήκοντα των ΟΚΔΖ που προβλέπονται στην οδηγία καλύπτουν ένα ευρύ

φάσμα τεχνικών επιστημονικών και διαχειριστικών θεμάτων που απαιτούν συνεισφορά

προσωπικού με ευρύ φάσμα γνώσεων εμπειρογνωμοσύνης και πείρας Σύμφωνα με το

άρθρο 26 το όργανο αποτελείται τουλάχιστον από το άτομο ή τα άτομα που είναι υπεύθυνα

για την καλή διαβίωση και φροντίδα των ζώων και αν πρόκειται για χρήστες (εγκαταστάσεις

πειραματισμού) ένα επιστημονικό μέλος ενώ λαμβάνει επίσης πληροφορίες από τον

επίσημο κτηνίατρο2

Οργανωτική δομή

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη βέλτιστη δομή του οργάνου

για την καλή διαβίωση των ζώων όπως

ο τύπος της εγκατάστασης (εκτροφής προμήθειας χρήσης)middot

το μέγεθος των εγκαταστάσεων συμπεριλαμβανομένου του αριθμού και της

πολυπλοκότητας των μονάδων ζώων και ο αριθμός μελών του προσωπικούmiddot

το πεδίο της έρευναςmiddot

ο αριθμός και το είδος των έργων και των διαδικασιώνmiddot

τα είδη και ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων ζώωνmiddot

η δομή και οργάνωση της εγκατάστασης mdashπχ πολλαπλοί χώροι σε διαφορετικές

τοποθεσίεςmiddot

το ύφος και η δομή της διοίκησηςmiddot

η δέσμευση της εγκατάστασης (πχ κατανομή των πόρων)middot

το πνεύμα φροντίδας στην εγκατάσταση mdashπου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το

είδος της εγκατάστασης για παράδειγμα ακαδημαϊκό ίδρυμα ή βιομηχανία δημόσιος

ή ιδιωτικός τομέαςmiddot

πρόσθετες αποστολές και καθήκοντα που ανατίθενται στο όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης

Σε μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσεις τα καθήκοντα του ΟΚΔΖ συχνά κατανέμονται σε

μικρότερες συνιστώσες μέσω εξειδικευμένων εστιασμένων υποομάδων (πχ υποομάδα για

τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος) οι οποίες είναι υπόλογες στο όργανο

Βασικές ικανότητες

Για να είναι δυνατή η εκπλήρωση των καθηκόντων και η πλήρης αξιοποίηση των

πλεονεκτημάτων ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων τα μέλη

2 Ο όρος laquoεπίσημος κτηνίατροςraquo όταν αναφέρεται στο παρόν έγγραφο αφορά τόσο τον laquoεπίσημο κτηνίατροraquo

όσο και τον laquoεμπειρογνώμονα με τα κατάλληλα προσόνταraquo όπως προβλέπεται στο άρθρο 25 της οδηγίας

8

θα πρέπει να ενημερώνονται από προσωπικό που διαθέτει επαρκή γνώση κατανόηση και

εμπειρογνωμοσύνη σε ορισμένους βασικούς τομείς Οι απαιτούμενες ικανότητες μπορούν να

ποικίλλουν ανάλογα με τα συγκεκριμένα θέματα με τα οποία ασχολείται σε μια δεδομένη

χρονική στιγμή το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ενώ ενδέχεται να απαιτείται

κατά καιρούς η απορρόφηση επιπλέον εμπειρογνωμοσύνης

Εγκαταστάσεις πειραματισμού

σχετική νομοθεσίαmiddot

ηθολογία των ζώων ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών

στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών

εμπλουτισμούmiddot

κάθε μία από τις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) που σχετίζεται

εργασίες εντός της εγκατάστασης

o εναλλακτικές μέθοδοι αντικατάστασηςmiddot

o μείωση μέσω κατάλληλου πειραματικού σχεδιασμού και στατιστικών

στοιχείωνmiddot αποτελεσματικά προγράμματα αναπαραγωγήςmiddot

o βελτίωση που διασφαλίζει ότι λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή των αρχών της

βελτίωσης σε όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται για

αναπαραγωγή καιή επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των

μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας

(πχ αναισθησία και αναλγησία) και του καθορισμού μη βάναυσων

καταληκτικών σημείωνmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του

πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας)middot

θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο

όλες οι διαδικασίες και τα ζωικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται στην εγκατάστασηmiddot

οι επιστημονικοί κλάδοι τους οποίους αφορά η έρευνα που πραγματοποιείται στην

εγκατάσταση

Επιπλέον εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ΟΚΔΖ

περιλαμβάνει τα εξής

επικοινωνίαδιαπροσωπικές ικανότητες (όπως ικανότητες παρουσίασης ηγεσίας

άσκησης επιρροής οργανωτικές ικανότητες κατανόηση της συλλογικής ευθύνης)middot

εκπαιδευτικές δεξιότητεςmiddot

δεξιότητες διασφάλισης της ποιότηταςλογιστικού ελέγχου κατά περίπτωση

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

6

Όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

Οφέλη από ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συνεπάγεται πολλά οφέλη για

τα ζώα και την επιστήμη αλλά και για το προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα Παρέχει

διασφάλιση στις εγκαταστάσεις με τους εξής τρόπους

βελτιώνει τη διαβίωση των ζώων mdash αυτό περιλαμβάνει και βελτιώσεις όσον αφορά

τις πρακτικές στέγασης αναπαραγωγής εκτροφής φροντίδας και χρήσηςmiddot

διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προώθηση της καλής διαβίωσης των ζώων και της

υπεύθυνης φροντίδας και χρήσης ζώων που εκτρέφονται διατηρούνται ή

χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων συμβουλών

σχετικά με προγραμματισμένες εργασίες και εργασίες σε εξέλιξηmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τις ορθές πρακτικές και εξασφαλίζει την εφαρμογή

τους κατά περίπτωσηmiddot

προσφέρει ένα σημαντικό φόρουμ για την εξασφάλιση της εφαρμογής σε καθημερινή

βάση των αρχών της αντικατάστασης της μείωσης και της βελτίωσης (οι τρεις

αρχές)middot

παρέχει κίνητρα και υποστήριξη για την καλή διαβίωση των ζώων και την εφαρμογή

των τριών αρχώνmiddot

παρέχει συμβουλές σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αίτησης έργων ιδιαίτερα δε

σχετικά με την προώθηση των τριών αρχών με συνεχή συνεισφορά στο στάδιο της

ανάπτυξης των σχεδίωνmiddot

αποτελεί το κύριο σημείο επαφής σε περίπτωση τυχόν συγκρούσεων μεταξύ του

στόχου της καλής διαβίωσης των ζώων και της επιστήμηςmiddot

βελτιώνει τη διασύνδεση και την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων και των

ζωοκόμων των τεχνολόγων ζωικών προτύπωνmiddot

επηρεάζει τη διοίκηση ώστε αυτή να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους που θα

επιτρέψουν να επιτευχθούν οι στόχοι τόσο της επιστήμης όσο και της καλής

διαβίωσης των ζώωνmiddot

αποτελεί αποτελεσματικό σημείο επαφής με την εθνική επιτροπήmiddot

προάγει την επιστήμη των ζώων εργαστηρίου mdash μέσω της επικοινωνίας με

εξωτερικούς ενδιαφερόμενουςmiddot

βελτιώνει την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης όσον αφορά την ποιότητα της

επιστημονικής εργασίας και της φροντίδας που παρέχουν οι εγκαταστάσειςmiddot

7

προωθεί ένα σωστό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot

βελτιώνει την ποιότητα της επιστήμης

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

Τα ελάχιστα καθήκοντα των ΟΚΔΖ που προβλέπονται στην οδηγία καλύπτουν ένα ευρύ

φάσμα τεχνικών επιστημονικών και διαχειριστικών θεμάτων που απαιτούν συνεισφορά

προσωπικού με ευρύ φάσμα γνώσεων εμπειρογνωμοσύνης και πείρας Σύμφωνα με το

άρθρο 26 το όργανο αποτελείται τουλάχιστον από το άτομο ή τα άτομα που είναι υπεύθυνα

για την καλή διαβίωση και φροντίδα των ζώων και αν πρόκειται για χρήστες (εγκαταστάσεις

πειραματισμού) ένα επιστημονικό μέλος ενώ λαμβάνει επίσης πληροφορίες από τον

επίσημο κτηνίατρο2

Οργανωτική δομή

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη βέλτιστη δομή του οργάνου

για την καλή διαβίωση των ζώων όπως

ο τύπος της εγκατάστασης (εκτροφής προμήθειας χρήσης)middot

το μέγεθος των εγκαταστάσεων συμπεριλαμβανομένου του αριθμού και της

πολυπλοκότητας των μονάδων ζώων και ο αριθμός μελών του προσωπικούmiddot

το πεδίο της έρευναςmiddot

ο αριθμός και το είδος των έργων και των διαδικασιώνmiddot

τα είδη και ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων ζώωνmiddot

η δομή και οργάνωση της εγκατάστασης mdashπχ πολλαπλοί χώροι σε διαφορετικές

τοποθεσίεςmiddot

το ύφος και η δομή της διοίκησηςmiddot

η δέσμευση της εγκατάστασης (πχ κατανομή των πόρων)middot

το πνεύμα φροντίδας στην εγκατάσταση mdashπου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το

είδος της εγκατάστασης για παράδειγμα ακαδημαϊκό ίδρυμα ή βιομηχανία δημόσιος

ή ιδιωτικός τομέαςmiddot

πρόσθετες αποστολές και καθήκοντα που ανατίθενται στο όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης

Σε μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσεις τα καθήκοντα του ΟΚΔΖ συχνά κατανέμονται σε

μικρότερες συνιστώσες μέσω εξειδικευμένων εστιασμένων υποομάδων (πχ υποομάδα για

τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος) οι οποίες είναι υπόλογες στο όργανο

Βασικές ικανότητες

Για να είναι δυνατή η εκπλήρωση των καθηκόντων και η πλήρης αξιοποίηση των

πλεονεκτημάτων ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων τα μέλη

2 Ο όρος laquoεπίσημος κτηνίατροςraquo όταν αναφέρεται στο παρόν έγγραφο αφορά τόσο τον laquoεπίσημο κτηνίατροraquo

όσο και τον laquoεμπειρογνώμονα με τα κατάλληλα προσόνταraquo όπως προβλέπεται στο άρθρο 25 της οδηγίας

8

θα πρέπει να ενημερώνονται από προσωπικό που διαθέτει επαρκή γνώση κατανόηση και

εμπειρογνωμοσύνη σε ορισμένους βασικούς τομείς Οι απαιτούμενες ικανότητες μπορούν να

ποικίλλουν ανάλογα με τα συγκεκριμένα θέματα με τα οποία ασχολείται σε μια δεδομένη

χρονική στιγμή το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ενώ ενδέχεται να απαιτείται

κατά καιρούς η απορρόφηση επιπλέον εμπειρογνωμοσύνης

Εγκαταστάσεις πειραματισμού

σχετική νομοθεσίαmiddot

ηθολογία των ζώων ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών

στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών

εμπλουτισμούmiddot

κάθε μία από τις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) που σχετίζεται

εργασίες εντός της εγκατάστασης

o εναλλακτικές μέθοδοι αντικατάστασηςmiddot

o μείωση μέσω κατάλληλου πειραματικού σχεδιασμού και στατιστικών

στοιχείωνmiddot αποτελεσματικά προγράμματα αναπαραγωγήςmiddot

o βελτίωση που διασφαλίζει ότι λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή των αρχών της

βελτίωσης σε όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται για

αναπαραγωγή καιή επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των

μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας

(πχ αναισθησία και αναλγησία) και του καθορισμού μη βάναυσων

καταληκτικών σημείωνmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του

πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας)middot

θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο

όλες οι διαδικασίες και τα ζωικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται στην εγκατάστασηmiddot

οι επιστημονικοί κλάδοι τους οποίους αφορά η έρευνα που πραγματοποιείται στην

εγκατάσταση

Επιπλέον εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ΟΚΔΖ

περιλαμβάνει τα εξής

επικοινωνίαδιαπροσωπικές ικανότητες (όπως ικανότητες παρουσίασης ηγεσίας

άσκησης επιρροής οργανωτικές ικανότητες κατανόηση της συλλογικής ευθύνης)middot

εκπαιδευτικές δεξιότητεςmiddot

δεξιότητες διασφάλισης της ποιότηταςλογιστικού ελέγχου κατά περίπτωση

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

7

προωθεί ένα σωστό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot

βελτιώνει την ποιότητα της επιστήμης

Δομή σύνθεση και αρμοδιότητες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

Τα ελάχιστα καθήκοντα των ΟΚΔΖ που προβλέπονται στην οδηγία καλύπτουν ένα ευρύ

φάσμα τεχνικών επιστημονικών και διαχειριστικών θεμάτων που απαιτούν συνεισφορά

προσωπικού με ευρύ φάσμα γνώσεων εμπειρογνωμοσύνης και πείρας Σύμφωνα με το

άρθρο 26 το όργανο αποτελείται τουλάχιστον από το άτομο ή τα άτομα που είναι υπεύθυνα

για την καλή διαβίωση και φροντίδα των ζώων και αν πρόκειται για χρήστες (εγκαταστάσεις

πειραματισμού) ένα επιστημονικό μέλος ενώ λαμβάνει επίσης πληροφορίες από τον

επίσημο κτηνίατρο2

Οργανωτική δομή

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη βέλτιστη δομή του οργάνου

για την καλή διαβίωση των ζώων όπως

ο τύπος της εγκατάστασης (εκτροφής προμήθειας χρήσης)middot

το μέγεθος των εγκαταστάσεων συμπεριλαμβανομένου του αριθμού και της

πολυπλοκότητας των μονάδων ζώων και ο αριθμός μελών του προσωπικούmiddot

το πεδίο της έρευναςmiddot

ο αριθμός και το είδος των έργων και των διαδικασιώνmiddot

τα είδη και ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων ζώωνmiddot

η δομή και οργάνωση της εγκατάστασης mdashπχ πολλαπλοί χώροι σε διαφορετικές

τοποθεσίεςmiddot

το ύφος και η δομή της διοίκησηςmiddot

η δέσμευση της εγκατάστασης (πχ κατανομή των πόρων)middot

το πνεύμα φροντίδας στην εγκατάσταση mdashπου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το

είδος της εγκατάστασης για παράδειγμα ακαδημαϊκό ίδρυμα ή βιομηχανία δημόσιος

ή ιδιωτικός τομέαςmiddot

πρόσθετες αποστολές και καθήκοντα που ανατίθενται στο όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης

Σε μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσεις τα καθήκοντα του ΟΚΔΖ συχνά κατανέμονται σε

μικρότερες συνιστώσες μέσω εξειδικευμένων εστιασμένων υποομάδων (πχ υποομάδα για

τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος) οι οποίες είναι υπόλογες στο όργανο

Βασικές ικανότητες

Για να είναι δυνατή η εκπλήρωση των καθηκόντων και η πλήρης αξιοποίηση των

πλεονεκτημάτων ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων τα μέλη

2 Ο όρος laquoεπίσημος κτηνίατροςraquo όταν αναφέρεται στο παρόν έγγραφο αφορά τόσο τον laquoεπίσημο κτηνίατροraquo

όσο και τον laquoεμπειρογνώμονα με τα κατάλληλα προσόνταraquo όπως προβλέπεται στο άρθρο 25 της οδηγίας

8

θα πρέπει να ενημερώνονται από προσωπικό που διαθέτει επαρκή γνώση κατανόηση και

εμπειρογνωμοσύνη σε ορισμένους βασικούς τομείς Οι απαιτούμενες ικανότητες μπορούν να

ποικίλλουν ανάλογα με τα συγκεκριμένα θέματα με τα οποία ασχολείται σε μια δεδομένη

χρονική στιγμή το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ενώ ενδέχεται να απαιτείται

κατά καιρούς η απορρόφηση επιπλέον εμπειρογνωμοσύνης

Εγκαταστάσεις πειραματισμού

σχετική νομοθεσίαmiddot

ηθολογία των ζώων ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών

στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών

εμπλουτισμούmiddot

κάθε μία από τις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) που σχετίζεται

εργασίες εντός της εγκατάστασης

o εναλλακτικές μέθοδοι αντικατάστασηςmiddot

o μείωση μέσω κατάλληλου πειραματικού σχεδιασμού και στατιστικών

στοιχείωνmiddot αποτελεσματικά προγράμματα αναπαραγωγήςmiddot

o βελτίωση που διασφαλίζει ότι λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή των αρχών της

βελτίωσης σε όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται για

αναπαραγωγή καιή επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των

μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας

(πχ αναισθησία και αναλγησία) και του καθορισμού μη βάναυσων

καταληκτικών σημείωνmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του

πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας)middot

θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο

όλες οι διαδικασίες και τα ζωικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται στην εγκατάστασηmiddot

οι επιστημονικοί κλάδοι τους οποίους αφορά η έρευνα που πραγματοποιείται στην

εγκατάσταση

Επιπλέον εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ΟΚΔΖ

περιλαμβάνει τα εξής

επικοινωνίαδιαπροσωπικές ικανότητες (όπως ικανότητες παρουσίασης ηγεσίας

άσκησης επιρροής οργανωτικές ικανότητες κατανόηση της συλλογικής ευθύνης)middot

εκπαιδευτικές δεξιότητεςmiddot

δεξιότητες διασφάλισης της ποιότηταςλογιστικού ελέγχου κατά περίπτωση

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

8

θα πρέπει να ενημερώνονται από προσωπικό που διαθέτει επαρκή γνώση κατανόηση και

εμπειρογνωμοσύνη σε ορισμένους βασικούς τομείς Οι απαιτούμενες ικανότητες μπορούν να

ποικίλλουν ανάλογα με τα συγκεκριμένα θέματα με τα οποία ασχολείται σε μια δεδομένη

χρονική στιγμή το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ενώ ενδέχεται να απαιτείται

κατά καιρούς η απορρόφηση επιπλέον εμπειρογνωμοσύνης

Εγκαταστάσεις πειραματισμού

σχετική νομοθεσίαmiddot

ηθολογία των ζώων ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών

στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών

εμπλουτισμούmiddot

κάθε μία από τις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) που σχετίζεται

εργασίες εντός της εγκατάστασης

o εναλλακτικές μέθοδοι αντικατάστασηςmiddot

o μείωση μέσω κατάλληλου πειραματικού σχεδιασμού και στατιστικών

στοιχείωνmiddot αποτελεσματικά προγράμματα αναπαραγωγήςmiddot

o βελτίωση που διασφαλίζει ότι λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή των αρχών της

βελτίωσης σε όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται για

αναπαραγωγή καιή επιστημονικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των

μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας

(πχ αναισθησία και αναλγησία) και του καθορισμού μη βάναυσων

καταληκτικών σημείωνmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του

πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας)middot

θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο

όλες οι διαδικασίες και τα ζωικά πρότυπα που χρησιμοποιούνται στην εγκατάστασηmiddot

οι επιστημονικοί κλάδοι τους οποίους αφορά η έρευνα που πραγματοποιείται στην

εγκατάσταση

Επιπλέον εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ΟΚΔΖ

περιλαμβάνει τα εξής

επικοινωνίαδιαπροσωπικές ικανότητες (όπως ικανότητες παρουσίασης ηγεσίας

άσκησης επιρροής οργανωτικές ικανότητες κατανόηση της συλλογικής ευθύνης)middot

εκπαιδευτικές δεξιότητεςmiddot

δεξιότητες διασφάλισης της ποιότηταςλογιστικού ελέγχου κατά περίπτωση

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

9

Εγκαταστάσεις εκτροφής και εγκαταστάσεις προμήθειας

Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις πειραματισμού οι εγκαταστάσεις εκτροφής και

προμήθειας εκτελούν πιο περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων Ως εκ τούτου οι βασικές

ικανότητες που απαιτούνται μπορούν να είναι λιγότερο εκτεταμένες Ωστόσο θεωρούνται

ουσιαστικής σημασίας τα ακόλουθα στοιχεία

σχετική νομοθεσίαmiddot

ζωοτεχνία φροντίδα υγεία και καλή διαβίωση όλων των ειδών (και των γενετικώς

τροποποιημένων ζώων κατά περίπτωση) στο εσωτερικό μιας εγκατάστασης

συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών εμπλουτισμούmiddot

οι τρεις αρχές ιδίως οι αρχές της βελτίωσης και της μείωσης όπως εφαρμόζονται σε

όλη τη διάρκεια ζωής των ζώων που χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες εκτροφήςmiddot

αξιολόγηση της καλής διαβίωσης (συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και

μείωσης του πόνου της ταλαιπωρίας και της αγωνίας) καθορισμένες στρατηγικές

παρέμβασης για ζητήματα αναπαραγωγής και υγείας καθώς και για θανάτωση με μη

βάναυσο τρόποmiddot

εμπειρογνωμοσύνη σε πρακτικές αναπαραγωγής

Σύνθεσηndash με διευρυμένη συμμετοχή

Δεδομένων των εκτενών απαιτήσεων για γνώσεις ενδέχεται να χρειάζεται η συμμετοχή

περισσότερων μελών από την ελάχιστη που προβλέπεται στο άρθρο 26 με εξαίρεση πιθανώς

για τις πολύ μικρές εγκαταστάσεις με μικρό αριθμό ζώων καιή ένα περιορισμένο φάσμα

επιστημονικών έργωνδιαδικασιών

Η σύνθεση των μελών θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καλύπτονται όλες οι

πτυχές mdashστην περίπτωση που τα μέλη συμβάλλουν με την παροχή επιστημονικών

στοιχείων η σύνθεσή τους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα επιστημονικά θέματα που

εξετάζονται Ενδέχεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαρθρωμένης χρήσης εξωτερικών

δικτύων και εμπειρογνωμόνων για τη συμπλήρωση της βασικής σύνθεσης σε ad hoc βάση

Μολονότι δεν απαιτείται η συμμετοχή κτηνιάτρων στο ΟΚΔΖ απαιτείται η συμβολή τους

βάσει της οδηγίας καθώς θεωρείται πολύτιμη Ως εκ τούτου ορισμένα κράτη μέλη έχουν

δώσει εντολή για την επίσημη συμπερίληψη κτηνιάτρου μεταξύ των μελών του οργάνου

Σημαντική θεωρείται επίσης η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών (που προέρχονται από την

εγκατάσταση ή από άλλους χώρους) ως μέσο για την ενσωμάτωση ευρύτερων απόψεων και

την προώθηση της διαφάνειας Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων μελών Μπορεί να

πρόκειται για εμπειρογνώμονες από σχετικό τομέα (όπως η συμπεριφορά των ζώων ή η

τεχνολογία αντικατάστασης) ή από διαφορετικό επιστημονικό κλάδο ή μπορεί και να μην

είναι καν επιστήμονες Ενδέχεται επίσης να μην συνδέονται με την εγκατάσταση ούτε με τον

επιστημονικό κλάδο ή και τα δύο

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

10

Τα οφέλη της διευρυμένης συμμετοχής περιλαμβάνουν

παροχή συμβουλών σχετικά με ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών θεμάτων

θεμάτων που αφορούν τις τρεις αρχές την καλή διαβίωση καθώς και τεχνικών

θεμάτων με αποτέλεσμα την επίτευξη βελτιώσεων τόσο στην καλή διαβίωση των

ζώων όσο και στην επιστήμη και την αναγνώριση των δυνατοτήτων που

προσφέρονται για αντικατάσταση ζώων μείωση του πόνου και βελτίωση των

διαδικασιώνmiddot

η υποστήριξη για συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορεί να κατανέμεται πχ σε

υποομάδες με στόχο τη μεγιστοποίηση της χρήσης των πόρων και του χρόνου του

προσωπικούmiddot

η ύπαρξη ομάδας επιστημόνων από την οποία επιλέγονται τα μέλη του οργάνου

επιτρέπει να αντιμετωπίζονται τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων σε συγκεκριμένους

τομείς της έρευναςmiddot

η ύπαρξη περισσοτέρων μελών συνεπάγεται πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση

επαφών (τόσο εντός όσο και εκτός της εγκατάστασης)middot

η διευκόλυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ρόλο του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης και η υποστήριξή τουmiddot

η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών εξασφαλίζει μια νέα προοπτική και συμβάλλει στη

διαφάνεια και την αμφισβήτηση του laquostatus quoraquomiddot

η εκπροσώπηση των ανώτατων διοικητικών στελεχών στο όργανο μπορεί να

εξασφαλίσει την υποστήριξη προς αυτό από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

η εξασφάλιση μιας laquoκρίσιμης μάζαςraquo εμπειρογνωμόνων γεγονός που παρέχει

περισσότερες δυνατότητες για συζήτηση γύρω από ζητήματα ορθής πρακτικής και

για τον προσδιορισμό περαιτέρω δυνατοτήτων για την υλοποίηση των τριών αρχών

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται η διευρυμένη συμμετοχή περιλαμβάνουν τα εξής

περιορισμούς όσον αφορά τους πόρους (χρόνος άνθρωποι κεφάλαια)middot

χαμηλότερη αποδοτικότητα ndashμπορεί να είναι δυσχερέστερη ή πιο χρονοβόρα η λήψη

αποφάσεων με περισσότερα άτομαndash και περισσότερες οπτικές γωνίεςndash ιδίως σε

μεγάλες σύνθετες εγκαταστάσειςmiddot

διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων αρμοδιοτήτων των μελών του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

διάχυση των ευθυνών (laquoκάποιος άλλος θα το κάνειraquo)middot

διατήρηση ισόρροπης συμβολής από το προσωπικό φροντίδας των ζώων και το

επιστημονικό προσωπικόmiddot

τήρηση του απορρήτου

Κάθε εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίζει το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη δομή

ανάλογα με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης και τις δεξιότητες που απαιτούνται

λαμβάνοντας υπόψη τα δυνητικά οφέλη καθώς και προκλήσεις Ο προσδιορισμός των

στοιχείων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στην εξασφάλιση ενός laquoβέλτιστου μεγέθουςraquo

γεγονός που διευκολύνει την πλήρη επίτευξη των στόχων του οργάνου για την καλή

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

11

διαβίωση των ζώων Το όργανο θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική επιτήρηση

της φροντίδας και χρήσης ζώων και την αποδοχή από όλα τα μέλη του προσωπικού και να

συμβάλλει θετικά στην επίτευξη βελτιώσεων όσον αφορά την καλή διαβίωση την

αποτελεσματική εφαρμογή των τριών αρχών και καλύτερων επιστημονικών αποτελεσμάτων

Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων σε μικρούς

εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες

Στην οδηγία δεν δίνεται ορισμός της laquoμικρήςraquo εγκατάστασης Δύο κράτη μέλη προέβλεψαν

ορισμό για τις εν λόγω εγκαταστάσεις ndash σύμφωνα με τον έναν ορισμό πρόκειται για

εγκατάσταση με λιγότερους από 10 υπαλλήλους ενώ σύμφωνα με τον άλλο είναι η

εγκατάσταση με λιγότερους από 5 υπαλλήλους και με λιγότερα από 50 ζώα ανά έτος

Σε πολλά κράτη μέλη όλες οι εγκαταστάσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους πρέπει να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 26 και 27 μέσω της σύστασης οργάνων για

την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο στα κράτη μέλη στα οποία οι μικροί εκτροφείς προμηθευτές και χρήστες έχουν το

δικαίωμα να εκτελούν τα καθήκοντα του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων με άλλα

μέσα τα συγκεκριμένα καθήκοντα πρέπει να εκτελούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει

επίσημο όργανο για την καλή διαβίωση σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας

Μια από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες εγκαταστάσεις είναι να

εξασφαλίζουν όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για ένα

αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση Οι εγκαταστάσεις αυτές συχνά

προσφεύγουν σε εξωτερικούς πόρους για την κάλυψη ενδεχόμενων κενών

Οι εξωτερικές εισροές μπορούν να διευρύνουν τη βάση γνώσεων καθώς οι μικρές

εγκαταστάσεις ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην παρακολουθούν

εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης των ζώων εργαστηρίου

Οι εν λόγω εξωτερικές εισροές μπορούν να λαμβάνουν την εξής μορφή

χρήση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για ειδικές δεξιότητες κατά περίπτωση ιδίως

σχετικά με λεπτομερείς πτυχές της επιστήμηςmiddot

χρήση πόρων από κοινού με άλλες μικρότερες εγκαταστάσειςmiddot

χρήση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων που ανήκουν σε μεγαλύτερες

εγκαταστάσεις

Είναι σημαντικό τα καθήκοντα να είναι εστιασμένα και αναλογικά ώστε να

αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες

Ορισμένες μικρές εγκαταστάσεις ιδίως όταν παρουσιάζουν ομοιότητες πχ ασχολούνται με

εκτρεφόμενα είδη έχουν ενώσει τους πόρους τους και έχουν αναπτύξει κοινά καθήκοντα για

τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών συγκρούσεων συμφερόντων μπορεί να ενέχει

δυσκολίες ιδιαίτερα όταν διαφορετικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν κοινούς πόρους

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

12

Ο επίσημος κτηνίατρος διαθέτει πολλές από τις αναγκαίες δεξιότητες και μπορεί να συμβάλει

στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων

Εκτέλεση των καθηκόντων του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να καταρτίσει έναν

αποτελεσματικό κανονισμό περιγραφής καθηκόντων στον οποίο θα καθορίζονται με

σαφήνεια οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες και το επίπεδο εξουσίας όλων όσοι εργάζονται στην

εγκατάσταση

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να τύχουν αποδοχής και προφανούς υποστήριξης από τη

διοίκηση της εγκατάστασης Είναι σημαντικό όλοι οι υπάλληλοι να γνωρίζουν την ύπαρξη

και τον ρόλο του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων και να ενθαρρύνονται να

υποβάλλουν σε αυτό τυχόν προτάσεις ή να εφιστούν την προσοχή του σε θέματα που

προκαλούν ανησυχία Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να παρέχονται με τη μορφή υλικού

εισαγωγικής κατάρτισης για το νέο προσωπικό

Είναι αναγκαίο να υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο επικοινωνίας [το οποίο συχνά

διαμορφώνεται σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο για την ενημέρωση σύμφωνα με το

άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διάδοση

πληροφοριών εντός της εγκατάστασης αλλά και κατά περίπτωση σε άλλους

επιστήμονεςοργανισμούς εκτός της εγκατάστασης

Στη συνέχεια παρέχονται οδηγίες σχετικά με την εκτέλεση των πέντε βασικών καθηκόντων

των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων

i Παροχή συμβουλών στο προσωπικό που ασχολείται με τα ζώα για θέματα που

αφορούν την καλή διαβίωση των ζώων όσον αφορά την απόκτηση τη στέγαση τη

φροντίδα και χρήση τους

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να αποτελούν το φόρουμ στο

οποίο μπορούν να εξετάζονται και να υιοθετούνται νέες ή αναθεωρημένες πρακτικές

όσον αφορά τη φροντίδα και χρήση των ζώων Τα εν λόγω όργανα μπορούν να

αναπτύσσουν εξατομικευμένες πρακτικές εντός της εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη

πληροφορίες από διάφορες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές όπως νέες δημοσιεύσεις

συμμετοχή σε εκδηλώσεις συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και επαφές με άλλους

επιστήμονεςεγκαταστάσεις

Ανάπτυξη τοπικών πολιτικών και προτύπων περιλαμβανομένων των

τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (ΤΔΛ)

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων συχνά επανεξετάζει και εγκρίνει τα

εσωτερικά πρότυπα και τις πρακτικές που αφορούν πτυχές της φροντίδας και της

χρήσης των ζώων και προτείνει επικαιροποιήσεις όταν υπάρχουν νέες γνώσεις και

βελτιωμένες πρακτικές Για παράδειγμα το εν λόγω όργανο μπορεί να καθορίζει

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις πιο βελτιωμένες μεθόδους διαχείρισης και

δειγματοληψίας (πχ όγκοι δρομολόγια) για τα είδη που χρησιμοποιούνταιmiddot την

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

13

αξιολόγηση της δριμύτηταςmiddot τη διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων

συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών γενετικώς τροποποιημένων φαινοτύπωνmiddot τις

στρατηγικές εμπλουτισμού του περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης και εξοικείωσηςmiddot

τη χρήση ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις

σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι εξαιρέσεις από τις συνήθεις

πρακτικές (πχ τυχόν απαίτηση ατομικής στέγαση) και πώς πρέπει να

παρακολουθούνται οι εν λόγω εξαιρέσεις για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στα ζώα

Μπορεί επίσης να εξετάζει στοιχεία που σχετίζονται με τις μεταφορές (πχ

καταλληλότητα των μεταφορέων κλιματικά θέματα θέματα τοπικής εγκατάστασης)

και ιδίως τα θέματα που δεν καλύπτονται από άλλες νομοθετικές πράξεις τα οποία

δύνανται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην καλή διαβίωση των ζώων

Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τα πρότυπα και τις πολιτικές εντός της

εγκατάστασης

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο συχνά σε

συνδυασμό με τον υπεύθυνο για την εξασφάλιση πρόσβασης στην ενημέρωση

[άρθρο 24 παράγραφος 1 στοιχείο β)] προκειμένου αφενός το προσωπικό να

τηρείται πλήρως ενήμερο σχετικά τις απαιτήσεις της εγκατάστασης για την πρακτική

καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των ζώων και αφετέρου να

εφαρμόζονται οι εν λόγω πρακτικές Τυχόν βελτιώσεις ή αλλαγές σε πρακτικές που

βασίζονται στις τρεις αρχές (αντικατάσταση μείωση βελτίωση) πρέπει να τίθενται

εγκαίρως υπόψη του αρμόδιου προσωπικού και να παρακολουθούνται για να

αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους

Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στη δημιουργία μιας εξωτερικής επιστημονικής

συμβουλευτικής επιτροπής που θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κατrsquo έτος για

να εξετάζει τις πρακτικές καλής μεταχείρισης της φροντίδας και της χρήσης των

ζώων και της αποτελεσματικότητας των εν λόγω οργάνων

Μόνιμα σημεία της ημερήσιας διάταξης (πχ εκθέσεις για την υγεία από τον επίσημο

κτηνίατρο) θεωρούνται χρήσιμα γιατί συμβάλλουν στη διάδοση των πληροφοριών

σχετικά με νέες εξελίξεις για τη βελτίωση της υγείας και της καλής μεταχείρισης των

ζώων στην εγκατάσταση

Στα θέματα που πρέπει να εξετάζονται συγκαταλέγονται τα εξής η προέλευση των

ζώων η κατάσταση της υγείας η αποφυγή πλεονάσματος ζώων και η προώθηση της

ανταλλαγής οργάνωνιστών

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

14

ii Παροχή συμβουλών στο προσωπικό σχετικά με την εφαρμογή των απαιτήσεων για

αντικατάσταση μείωση και βελτίωση της χρήσης ζώων και ενημέρωσή του σχετικά

με τις τεχνικές και επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την εφαρμογή των

απαιτήσεων αυτών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να ανταποκρίνεται στο καθήκον

αυτό με διάφορους τρόπους όπως πχ

ανάπτυξη και συμβολή στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την

εφαρμογή των τριών αρχών οι οποίες θα εντάσσονται στο πλαίσιο εκπαίδευσης και

κατάρτισης της εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς επαγγελματικής

εξέλιξηςmiddot

καθορισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τις τρεις αρχές πχ βελτίωση

του σχεδιασμού των πειραμάτων και βελτιστοποίηση των μεγεθών των ομάδωνmiddot

καθιέρωση διαδικασιών για την αναγνώριση και την επιβράβευση πρωτοβουλιών που

αφορούν τις τρεις αρχές και την εφαρμογή τους στην πράξηmiddot

διεπιστημονικές πρωτοβουλίες στον τομέα των τριών αρχών πχ σεμινάρια στα οποία

συμμετέχουν από κοινού οι επαγγελματίεςεμπειρογνώμονες που ασχολούνται με in

vivo και in vitro πειράματα για τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης των τριών

αρχώνmiddot

εσωτερική συζήτηση και ανάλυση για να προσδιοριστούν τομείς μελλοντικών

προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη λύσεων που αφορούν τις τρεις αρχές εντός της

εγκατάστασηςmiddot

ενεργητική ενθάρρυνση των επιστημόνων των τεχνικών και του προσωπικού

φροντίδας να συνεργάζονται για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιώσεωνmiddot

μέριμνα για να δίνεται ειδική προσοχή στις αρχές της μείωσης και της

αντικατάστασης αλλά και της βελτίωσης mdashτα μέλη με πείρα στον σχεδιασμό

πειραμάτων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων μπορούν να συμβάλουν

αποτελεσματικά σε αυτά τα θέματαmiddot

δημιουργία ενός πνεύματος αποδοχής των τριών αρχών στο εσωτερικό εγκατάστασης

mdashγια περισσότερες πληροφορίες ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορεί να

επιτευχθεί αυτό βλ δικτυακό τόπο3 του Εθνικού Κέντρου για την αντικατάσταση τη

βελτίωση και τη μείωση της χρήσης ζώων στην έρευνα4

iii Θέσπιση και επανεξέταση των εσωτερικών επιχειρησιακών διαδικασιών εποπτείας

υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης σχετικά με την καλή μεταχείριση των

ζώων που στεγάζονται ή χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση

Οι μηχανισμοί που υιοθετούνται για τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις

ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης τη φύση και την

πολυπλοκότητα των εργασιών που πραγματοποιούνται

3 Ένα θεσμικό πλαίσιο για τις τρεις αρχές httpwwwnc3rsorgukinstitutional-framework-3rs

4 Εθνικό κέντρο για την αντικατάσταση τη βελτίωση και τη μείωση των ζώων στην έρευνα (Ηνωμένο

Βασίλειο)

15

Όλοι οι εκτροφείς οι προμηθευτές και οι χρήστες θα πρέπει να διαθέτουν διαδικασίες

ελέγχου ποιότητας οι οποίες θα καταγράφονται Οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να

περιλαμβάνουν τον ορισμό το πεδίο εφαρμογής και τα καθήκοντα του οργάνου για την

καλή διαβίωση των ζώων εντός της εγκατάστασης καθώς και τις συναφείς αρχές και

πρακτικές συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών για την καταγραφή την κοινοποίηση

και τη διαχείριση των σχετικών θεμάτων όπως μεταξύ άλλων των μηχανισμών για την

πρόληψη της επανάληψης των προβλημάτων που τυχόν ανακύπτουν Στο πλαίσιο των

διαδικασιών αυτών θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο συμπερίληψης ειδικών

ελέγχων για την καλή μεταχείριση των ζώων (πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στοιχεία

όπως το τιπότεπώςη συχνότηταη υποβολή εκθέσεων και η ανάδραση)

Μπορεί να εφαρμόζονται και άλλες διαχειριστικές πρακτικές με ιδιαίτερη έμφαση στις

επιχειρησιακές διαδικασίες ανεξάρτητα από το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Ωστόσο τα εν λόγω όργανα θα πρέπει να γνωρίζουν κάθε διαδικασία που επηρεάζει την

καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων Θα πρέπει να ζητούν να

λαμβάνουν τις σχετικές εκθέσεις που αφορούν τις εν λόγω διαδικασίες και να

ενθαρρύνονται να τις εμπλουτίζουν και να διατυπώνουν σχόλια σχετικά με αυτές

Οι ακόλουθες προτάσεις αφορούν τους μηχανισμούς που θα βοηθήσουν στην καθιέρωση

και επανεξέταση των εσωτερικών διαδικασιών Οι εν λόγω διαδικασίες έχουν

λειτουργήσει με επιτυχία σε ορισμένες εγκαταστάσεις αλλά η εφαρμογή τους θα

εξαρτηθεί από τη φύση της εγκατάστασης και είναι απίθανο να εφαρμόζονται όλες σε

όλες τις εγκαταστάσεις

επίσημοι εσωτερικοί έλεγχοι διασφάλισης της ποιότητας κατά τη διάρκεια

έργωνδιαδικασιών που μπορεί να συμπεριλάβουν ενημέρωση από το όργανο για την

καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

έλεγχοι που αφορούν ειδικά τα έργατις διαδικασίες του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

συστήματα παρακολούθησης των ευρημάτων του ελέγχου και των απαντήσεωνmiddot

τυποποιημένη διαδικασία λειτουργίας (ΤΔΛ) σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο

αντιμετωπίζονται καταγράφονται και αναφέρονται περιπτώσεις μη συμμόρφωσης ή

ανησυχίες γύρω από την καλή διαβίωση των ζώων που διαπιστώνονται κατά τη

διάρκεια των ελέγχωνmiddot

εξωτερικοί έλεγχοι πελατώνmiddot

εξέταση του χώρου στέγασης των ζώων από το όργανο καλής διαβίωσης των ζώων με

υποβολή υποδείξεων και παρατηρήσεων στο επιστημονικό προσωπικό και στο

προσωπικό φροντίδας για την ανάπτυξη σωστού πνεύματος φροντίδαςmiddot

δημιουργία ενός (ανώνυμου) διαύλου αναφοράς ώστε να μπορούν όλοι οι

ενδιαφερόμενοι να αναφέρουν θέματα ανησυχίας σχετικά με την καλή διαβίωση των

ζώων που δεν εμπίπτουν στον δίαυλο αναφοράς υπό την άμεση διαχείρισή τουςmiddot

περιοδικές εσωτερικές επιθεωρήσεις ειδικών θεμάτων όπως για παράδειγμα η

ελαχιστοποίηση των ζώων που πλεονάζουν η εξέταση της προβλεπόμενης έναντι της

16

πραγματικής δριμύτητας και η συχνότητα με την οποία επιτυγχάνονται λιγότερο

βάναυσα καταληκτικά σημείαmiddot

ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων που διασφαλίζουν ότι τα

ζώα λαμβάνουν την κατάλληλη παρακολούθηση για παράδειγμα καθημερινή

παρακολούθηση μεμονωμένων ζώων σε επίπεδο κλωβού παρατήρηση της

συμπεριφοράς και των κλινικών σημείων τους και καταγραφής τους με τη χρήση

laquoφύλλων βαθμολογίαςraquo

Για παράδειγμα το έγγραφο καθοδήγησης της ΕΕ σχετικά με πλαίσιο αξιολόγησης

της δριμύτητας5 αναγνωρίζει ότι είναι καλή πρακτική να υιοθετείται laquoομαδική

προσέγγισηraquo όσον αφορά τον καθορισμό και την εφαρμογή πρωτοκόλλου

αξιολόγησης της καλής διαβίωσης για κάθε μελέτη Συνιστά επίσης στο όργανο για

την καλή διαβίωση να συμμετέχει στην κατάρτιση πρωτοκόλλων για την αξιολόγηση

της πραγματικής δριμύτητας ούτως ώστε να διασφαλιστεί η συνέπεια Μια

διαδικασία επαλήθευσης κατά την οποία συγκρίνονται οι αποφάσεις που

λαμβάνονται από διάφορα άτομα αναφέρεται επίσης ως μέσο που συμβάλλει στην

προώθηση της συνεπούς χρήσης του συστήματοςmiddot

πρόσκληση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για να επανεξετάζουν τα εσωτερικά

συστήματα καιτις εγκαταστάσεις για τα ζώαmiddot

διαδικασίες για την αναφορά και την καταγραφή των ζητημάτων που αφορούν την

καλή διαβίωση των ζώων και αν είναι αναγκαίο για τη διαβάθμιση των ανησυχιών

- διαδικασίες για τον εντοπισμό των προβλημάτων και για την παρακολούθηση

και την επίλυσή τους

- δυνατότητα να χρησιμοποιείται το σύστημα τήρησης αρχείων για την

παρακολούθηση των τάσεωντης επανεμφάνισης των προβλημάτων

- ορισμός συγκεκριμένου ατόμου ως υπευθύνου για τον εντοπισμό και την

παρακολούθηση των προβλημάτωνmiddot

σύστημα για την εσωτερική παρακολούθηση των επιθεωρήσεων της επίσημης

αρμόδιας αρχής

5 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceseverityelpdf

16

πραγματικής δριμύτητας και η συχνότητα με την οποία επιτυγχάνονται λιγότερο

βάναυσα καταληκτικά σημείαmiddot

ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων που διασφαλίζουν ότι τα

ζώα λαμβάνουν την κατάλληλη παρακολούθηση για παράδειγμα καθημερινή

παρακολούθηση μεμονωμένων ζώων σε επίπεδο κλωβού παρατήρηση της

συμπεριφοράς και των κλινικών σημείων τους και καταγραφής τους με τη χρήση

laquoφύλλων βαθμολογίαςraquo

Για παράδειγμα το έγγραφο καθοδήγησης της ΕΕ σχετικά με πλαίσιο αξιολόγησης

της δριμύτητας5 αναγνωρίζει ότι είναι καλή πρακτική να υιοθετείται laquoομαδική

προσέγγισηraquo όσον αφορά τον καθορισμό και την εφαρμογή πρωτοκόλλου

αξιολόγησης της καλής διαβίωσης για κάθε μελέτη Συνιστά επίσης στο όργανο για

την καλή διαβίωση να συμμετέχει στην κατάρτιση πρωτοκόλλων για την αξιολόγηση

της πραγματικής δριμύτητας ούτως ώστε να διασφαλιστεί η συνέπεια Μια

διαδικασία επαλήθευσης κατά την οποία συγκρίνονται οι αποφάσεις που

λαμβάνονται από διάφορα άτομα αναφέρεται επίσης ως μέσο που συμβάλλει στην

προώθηση της συνεπούς χρήσης του συστήματοςmiddot

πρόσκληση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για να επανεξετάζουν τα εσωτερικά

συστήματα καιτις εγκαταστάσεις για τα ζώαmiddot

διαδικασίες για την αναφορά και την καταγραφή των ζητημάτων που αφορούν την

καλή διαβίωση των ζώων και αν είναι αναγκαίο για τη διαβάθμιση των ανησυχιών

- διαδικασίες για τον εντοπισμό των προβλημάτων και για την παρακολούθηση

και την επίλυσή τους

- δυνατότητα να χρησιμοποιείται το σύστημα τήρησης αρχείων για την

παρακολούθηση των τάσεωντης επανεμφάνισης των προβλημάτων

- ορισμός συγκεκριμένου ατόμου ως υπευθύνου για τον εντοπισμό και την

παρακολούθηση των προβλημάτωνmiddot

σύστημα για την εσωτερική παρακολούθηση των επιθεωρήσεων της επίσημης

αρμόδιας αρχής

5 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceseverityelpdf

17

iv Παρακολούθηση της εξέλιξης και του αποτελέσματος των έργων λαμβανομένων

υπόψη των επιπτώσεων στα ζώα που χρησιμοποιούνται και εντοπισμός των

στοιχείων που συμβάλλουν περαιτέρω στην αντικατάσταση τη μείωση και τη

βελτίωση και παροχή συμβουλών προς την κατεύθυνση αυτή

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων μπορούν να έχουν θετική συμβολήσε όλα τα

στάδια του έργου από τον αρχικό σχεδιασμό έως την επίσημη διαδικασία υποβολής

αιτήσεων με την εποπτεία των εν εξελίξει εργασιών καθώς και κατά το στάδιο της

παρακολούθησης μετά την ολοκλήρωση του έργου

Η συμβολή στο στάδιο του σχεδιασμού και της υποβολής αιτήσεων μπορεί να παρέχει

ευκαιρίες για βελτίωση της ποιότητας των αιτήσεων να εξασφαλίζει την τήρηση των

τριών αρχών και να καθορίζει κατά πόσον υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και

τεχνογνωσία για τις εργασίες που πρέπει να γίνουν εντός της εγκατάστασης Περαιτέρω

πληροφορίες και προτάσεις παρέχονται στο έγγραφο laquoGuiding Principles on Good

Practice for Ethical Review Processes (Κατευθυντήριες αρχές σχετικά με τις ορθές

πρακτικές για τις διαδικασίες δεοντολογικής εξέτασης)raquo6 Τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων μπορούν επίσης να συμβάλλουν με παρόμοιο τρόπο σε όλες τις

προτάσεις για τροποποιήσεις του σχεδίου

Είναι χρήσιμο τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων να λαμβάνουν εκθέσεις μετά

την ολοκλήρωση πιλοτικών ερευνών για νέους τομείς εργασιών στους οποίους υπάρχουν

ορισμένες αβεβαιότητες σχετικά με τις επιπτώσεις των διαδικασιών στα ζώα

Μπορούν να χρησιμοποιούνται ενδιάμεσες ανασκοπήσεις έργων ιδίως για τα έργα

μεγαλύτερης διάρκειας για να εξασφαλίζεται ότι οι εργασίες οδεύουν ικανοποιητικά και

ότι αξιοποιούνται όλες οι επιπλέον δυνατότητες για εφαρμογή των τριών αρχών

Η εσωτερική αξιολόγησηοι εκθέσεις κατά την περάτωση του έργου αποτελούν μια καλή

ευκαιρία για να εκτιμηθεί ο πραγματικός αντίκτυπος στα ζώα σε σχέση με τον

προβλεπόμενο και να προσδιοριστεί αν μπορούν να εντοπιστούν περαιτέρω δυνατότητες

εφαρμογής των τριών αρχών με σκοπό τη διάδοσή τους Βλέπε κατευθυντήριες γραμμές

της ΕΕ για την αξιολόγηση και την αναδρομική εκτίμηση των έργων7

Περαιτέρω προσεγγίσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων περιλαμβάνουν τα εξής

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων μπορούν να απαιτήσουν ένα σύστημα

για την αναφορά τυχόν απρόβλεπτων δυσμενών επιδράσεων ή θανάτων ή για τις

περιπτώσεις πιθανής υπέρβασης των προβλεπόμενων αριθμώνmiddot

Τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων σε συνεννόηση με τους φορείς των

έργων μπορούν να καταρτίζουν εξατομικευμένα προγράμματα παρακολούθησης για

τα ζώα που υποβάλλονται σε διαδικασίες (βλ επίσης έγγραφο εργασίας της ΕΕ

6 httpwwwlasacoukPDFGP-ERPJuly2010printFINALpdf

7 httpeceuropaeuenvironmentchemicalslab_animalspdfguidanceproject_evaluationelpdf

18

σχετικά με το πλαίσιο αξιολόγησης της δριμύτητας που αναφέρεται ανωτέρω) τα

οποία θα περιλαμβάνουν τα εξής στοιχεία

- τη συχνότητα της παρακολούθησης βάσει της προτεινόμενης δριμύτητας των

διαδικασιών (καθορισμός ειδικών κρίσιμων σταδίων κατά τη διάρκεια της

διαδικασίας)

- την κατάρτιση που απαιτείται για τα άτομα που παρακολουθούν τα ζώα (η

οποία διασφαλίζει την ικανότητα να αναγνωρίζουν τις φυσιολογικές μη

φυσιολογικές συμπεριφορές των ζώων στο πλαίσιο των διαδικασιών που

εφαρμόζονται)middot

- έναν κατάλογο ελέγχου ή ένα υπόδειγμα δεικτών καλής μεταχείρισης των

ζώων που πρέπει να αξιολογούνται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας

παρακολούθησης (πχ επίσημο σύστημα βαθμολόγησης της καλής

μεταχείρισης των ζώων δείκτες που ορίζουν σαφώς τα μη βάναυσα

καταληκτικά σημεία)middot

- ένα υπόδειγμα για την επανεξέτασησυζήτηση των ευρημάτων με τον

υπεύθυνο ερευνητήmiddot

- ένα υπόδειγμα προς χρήση μετά την ολοκλήρωση του έργου για την παροχή

ανάδρασης στο όργανο για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να αξιοποιεί τις ήδη διαθέσιμες

πληροφορίες σχετικά με τη χρήση ζώων (για παράδειγμα πληροφορίες που

περιλαμβάνονται στις αιτήσεις επιχορήγησης της έρευνας) ούτως ώστε να περιορίζει

την επικάλυψη προσπαθειώνmiddot

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να θεσπίζει διαδικασίες για να

εξασφαλίζει ότι όλο το σχετικό προσωπικό γνωρίζει τις πρακτικές του οργάνου όσον

αφορά την εποπτεία του έργου όπως μεταξύ άλλων πότε απαιτείται ενημέρωση σε

ποια μορφή και από ποιον Μπορεί επίσης να θεσπίζει διαδικασίες για την αναφορά

και την αντιμετώπιση τυχόν ανησυχιών (καταγγελιών)

v Παροχή συμβουλών σχετικά με τα προγράμματα επιστροφής των ζώων στο αρχικό

τους περιβάλλον συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης κοινωνικοποίησης των

ζώων που προορίζονται για επιστροφή στο αρχικό τους περιβάλλον

Αν και η επιστροφή των ζώων στο αρχικό τους περιβάλλον επιτρέπεται υπό τους όρους

της οδηγίας (άρθρο 19) θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο όταν πληρούνται

συγκεκριμένες προϋποθέσεις συγκεκριμένα οι εξής

α) το επιτρέπει η κατάσταση της υγείας του ζώουmiddot

β) δεν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία την υγεία του ζώου ή το

περιβάλλονmiddot

γ) έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για τη διαφύλαξη της καλής διαβίωσης του

ζώου

19

Θα πρέπει να υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές σε εθνικό επίπεδο (κράτος μέλος) οι

οποίες θα συμπληρώνονται από οδηγίες σε τοπικό επίπεδο (όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων) σχετικά με την επιστροφή των ζώων στο αρχικό τους περιβάλλον

καθώς αυτό μπορεί να συμβάλει στο να μειωθούν στο ελάχιστο αδικαιολόγητες

καθυστερήσεις εάν προκύψει δυνατότητα επιστροφής

Οι οδηγίες που παρέχει το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να

καθορίζουν σαφώς τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί η εγκατάσταση Θα πρέπει να

περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τα εξής

τις συνθήκες υπό τις οποίες ενδέχεται να επιστρέψει το ζώο στο αρχικό του

περιβάλλονmiddot

τον τρόπο με τον οποίο το ζώο έχει οριστεί ως υποψήφιο για επιστροφή στο αρχικό

του περιβάλλον και τον τρόπο με τον οποίο θα διατηρηθείενισχυθεί η καλή

μεταχείριση με την ένταξή του σε πρόγραμμα επιστροφής στο αρχικό περιβάλλονmiddot

στοιχεία από τον κτηνίατρο που είναι αναγκαία για τη διαδικασία και για την

παρακολούθηση που ενδεχομένως χρειαστείmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με την υγείατη χρήσητο πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής

ανάλογα με την περίπτωσηmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με το προτεινόμενο πρόγραμμα κοινωνικοποίησης (που θα

αποφασιστεί σε συμφωνία με κατάλληλους εμπειρογνώμονες)middot

τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθεί η καταλληλότητα του νέου

ιδιοκτήτηπεριβάλλοντοςmiddot

τις καθορισθείσες ευθύνες και τα σχετικά υποδείγματα δήλωσης για τους νέους

ιδιοκτήτεςmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με τυχόν πρόγραμμα παρακολούθησηςmiddot

τη συμφωνημένη τεκμηρίωση που συνοδεύει το ζώοmiddot

τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχονται σε συνεχή βάση συμβουλές εφόσον

απαιτείται στους νέους ιδιοκτήτες (πχ μέσω καθορισμένου προσώπου επαφής)middot

ταυτοποίηση των πιθανών νέων ιδιοκτητών (Σημ έχει αποδειχθεί επιτυχής η

συνεργασία με τις φιλοζωικές οργανώσεις που διαθέτουν εμπειρογνωμοσύνη σε

προγράμματα επιστροφής στο αρχικό περιβάλλον)middot

Μια δημοσίευση της οργάνωσης LASA παρέχει περαιτέρω συστάσεις για επιστροφή των

σκύλων στο αρχικό τους περιβάλλον8

Άλλα καθήκοντα στα οποία μπορεί να συμβάλλει το όργανο για την καλή διαβίωση των

ζώων

Ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζει το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων σε μια

εγκατάσταση σε συνδυασμό με την ικανοποιητική εποπτεία που θα πρέπει να ασκεί σε

θέματα που αφορούν την καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων του παρέχει

8

httpwwwlasacoukPDFLASA20Guidance20on20the20Rehoming20of20Laboratory20Dogsp

df

19

Θα πρέπει να υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές σε εθνικό επίπεδο (κράτος μέλος) οι

οποίες θα συμπληρώνονται από οδηγίες σε τοπικό επίπεδο (όργανο για την καλή

διαβίωση των ζώων) σχετικά με την επιστροφή των ζώων στο αρχικό τους περιβάλλον

καθώς αυτό μπορεί να συμβάλει στο να μειωθούν στο ελάχιστο αδικαιολόγητες

καθυστερήσεις εάν προκύψει δυνατότητα επιστροφής

Οι οδηγίες που παρέχει το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να

καθορίζουν σαφώς τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί η εγκατάσταση Θα πρέπει να

περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τα εξής

τις συνθήκες υπό τις οποίες ενδέχεται να επιστρέψει το ζώο στο αρχικό του

περιβάλλονmiddot

τον τρόπο με τον οποίο το ζώο έχει οριστεί ως υποψήφιο για επιστροφή στο αρχικό

του περιβάλλον και τον τρόπο με τον οποίο θα διατηρηθείενισχυθεί η καλή

μεταχείριση με την ένταξή του σε πρόγραμμα επιστροφής στο αρχικό περιβάλλονmiddot

στοιχεία από τον κτηνίατρο που είναι αναγκαία για τη διαδικασία και για την

παρακολούθηση που ενδεχομένως χρειαστείmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με την υγείατη χρήσητο πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής

ανάλογα με την περίπτωσηmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με το προτεινόμενο πρόγραμμα κοινωνικοποίησης (που θα

αποφασιστεί σε συμφωνία με κατάλληλους εμπειρογνώμονες)middot

τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθεί η καταλληλότητα του νέου

ιδιοκτήτηπεριβάλλοντοςmiddot

τις καθορισθείσες ευθύνες και τα σχετικά υποδείγματα δήλωσης για τους νέους

ιδιοκτήτεςmiddot

λεπτομέρειες σχετικά με τυχόν πρόγραμμα παρακολούθησηςmiddot

τη συμφωνημένη τεκμηρίωση που συνοδεύει το ζώοmiddot

τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχονται σε συνεχή βάση συμβουλές εφόσον

απαιτείται στους νέους ιδιοκτήτες (πχ μέσω καθορισμένου προσώπου επαφής)middot

ταυτοποίηση των πιθανών νέων ιδιοκτητών (Σημ έχει αποδειχθεί επιτυχής η

συνεργασία με τις φιλοζωικές οργανώσεις που διαθέτουν εμπειρογνωμοσύνη σε

προγράμματα επιστροφής στο αρχικό περιβάλλον)middot

Μια δημοσίευση της οργάνωσης LASA παρέχει περαιτέρω συστάσεις για επιστροφή των

σκύλων στο αρχικό τους περιβάλλον8

Άλλα καθήκοντα στα οποία μπορεί να συμβάλλει το όργανο για την καλή διαβίωση των

ζώων

Ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζει το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων σε μια

εγκατάσταση σε συνδυασμό με την ικανοποιητική εποπτεία που θα πρέπει να ασκεί σε

θέματα που αφορούν την καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων του παρέχει

8

httpwwwlasacoukPDFLASA20Guidance20on20the20Rehoming20of20Laboratory20Dogsp

df

20

μια εξαιρετική ευκαιρία για να συμβάλει σε άλλες συναφείς εργασίες προς όφελος τόσο της

ορθής μεταχείρισης των ζώων όσο και της επιστήμης εάν το επιτρέπουν οι πόροι Περαιτέρω

προτεινόμενα καθήκοντα στα οποία το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να

συμβάλλει θετικά όσον αφορά πρακτικές καλής μεταχείρισης και φροντίδας των ζώων στο

εσωτερικό μιας εγκατάστασης περιλαμβάνουν τα εξής

συμβολή στη διαμόρφωση πλαισίου εκπαίδευσης και κατάρτισης στο εσωτερικό της

εγκατάστασης και του περιεχομένου τουςmiddot επαφή με το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο

για την κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων [άρθρο 24 παράγραφος 1

στοιχείο γ)] ώστε να εξασφαλίζεται ότι η προσφορά κατάρτισης και συνεχούς

επαγγελματικής εξέλιξης παραμένει επίκαιρη και κατάλληλη mdashτο όργανο για την

καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να συμβάλλει στον εντοπισμό των θεμάτων για τα

οποία απαιτείται επικαιροποίηση ή επανεκπαίδευση πχ αναισθησίαmiddot

συνεκτίμηση της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας όπως η νομοθεσία σχετικά με

τη μεταφορά ζώντων ζώων και τη βιοασφάλειαmiddot

συμβολή στην ανάπτυξη και υλοποίηση της επικοινωνιακής -τόσο εσωτερικής όσο

και εξωτερικής- στρατηγικής της εγκατάστασης για τη χρήση των ζώωνmiddot

συμβολή στην ιεράρχηση της κατανομής των πόρων εντός των εγκαταστάσεων

Καλλιέργεια πνεύματος φροντίδας

Η διαμόρφωση σωστού πνεύματος φροντίδας των ζώων είναι προς το συμφέρον όλων μας

δεδομένου ότι αυτό συμβάλλει στην καλύτερη διαβίωση των ζώων και ως εκ τούτου στη

βελτίωση των επιστημονικών αποτελεσμάτων και εξασφαλίζει σε όλους όσοι

δραστηριοποιούνται στην εγκατάσταση την πεποίθηση ότι η εφαρμογή πρακτικών υψηλής

ποιότητας όσον αφορά τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων αποτελεί σημαντική

προτεραιότητα

Η ύπαρξη απλώς και μόνον εγκαταστάσεων για τα ζώα και πόρων που συμμορφώνονται με

τις νομοθετικές απαιτήσεις δεν συνεπάγεται αυτομάτως την εφαρμογή κατάλληλων

πρακτικών όσον αφορά την καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων Όλοι όσοι

ασχολούνται με τη φροντίδα και τη χρήση ζώων θα πρέπει να δεσμεύονται να τηρούν τις

τρεις αρχές και να επιδεικνύουν στάση μέριμνας και σεβασμού έναντι των ζώων που

εκτρέφονται ή χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές διαδικασίες Εάν δεν διαμορφωθεί

κατάλληλο πνεύμα φροντίδας εντός της εγκατάστασης είναι απίθανο να βελτιστοποιηθούν

τα αποτελέσματα όσον αφορά την καλή διαβίωση αλλά και το επιστημονικό έργο

Οι βασικοί παράγοντες που συνδυάζονται για την καλλιέργεια σωστού πνεύματος φροντίδας

εντός της εγκατάστασης περιλαμβάνουν τα εξής στοιχεία

τήρηση σωστής συμπεριφοράς και στάσης από το σύνολο του βασικού

προσωπικού όσον αφορά την έρευνα με χρήση ζώων -πρόκειται για στοιχείο

καθοριστικής σημασίας Η διοίκηση θα πρέπει να έχει γνώση των ζητημάτων

που αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων και να δεσμεύεται να

21

εξασφαλίζει υψηλά πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώωνmiddot το προσωπικό

εργάζεται με επιμέλεια αποδέχεται την ατομική ευθύνη σε όλα τα επίπεδα και

είναι πρόθυμο να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την επίλυση προβλημάτων

που τυχόν προκύψουν Συνοπτικά μια συμπεριφορά που δεν βασίζεται μόνον

στη συμμόρφωση με τους κανόνες αλλά σε μια θετική και προδραστική

νοοτροπία των ατόμων όσον αφορά την καλή μεταχείριση των ζώων και τις μη

βάναυσες επιστημονικές διαδικασίεςmiddot

προσδοκία της επιχείρησης να εξασφαλίζονται υψηλά πρότυπα όσον αφορά τις

πτυχές αυτές της χρήσης των ζώων που σχετίζονται με τη νομοθεσία την καλή

μεταχείριση τις τρεις αρχές και τη δεοντολογία τα οποία θα εφαρμόζονται και

θα υιοθετούνται σε όλα τα επίπεδα στο σύνολο της εγκατάστασηςmiddot η

εγκατάσταση θα εφαρμόζει υψηλά πρότυπα όσον αφορά τις εγκαταστάσεις

που προβλέπονται για τα ζώα και θα θεσπίζει πολιτικές για την καλή διαβίωσή

τουςmiddot θα παρέχεται στα ζώα καλή κτηνιατρική και τεχνική φροντίδα από καλά

εκπαιδευμένο προσωπικόmiddot

ισομερισμός ευθυνών (χωρίς απώλεια της ατομικής ευθύνης) για τη φροντίδα

την καλή διαβίωση και τη χρήση των ζώωνmiddot

προδραστική προσέγγιση όσον αφορά τη βελτίωση των προτύπων και όχι

απλώς αντίδραση στα προβλήματα που προκύπτουνmiddot

αποτελεσματική επικοινωνία στο σύνολο της εγκατάστασης σχετικά με την

καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων και τη σχέση των

θεμάτων αυτών για την καλή επιστήμηmiddot

κατανόηση της σημασίας της συμμόρφωσης με τους κανόνες και εφαρμογή

αυτώνmiddot

εξασφάλιση ότι το προσωπικό με καθορισμένους ρόλους γνωρίζει τις

αρμοδιότητες και τα καθήκοντά τουmiddot

ύπαρξη προσωπικού φροντίδας και κτηνιάτρων με αναγνωρισμένο ρόλο mdashτο

προσωπικό για τη φροντίδα των ζώων και το τεχνικό προσωπικό πρέπει να

γίνονται σεβαστό και να εισακούονται και οι ρόλοι και οι εργασίες του να

τυγχάνουν υποστήριξης από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

εξασφάλιση ότι όλες οι απόψεις και οι ανησυχίες εισακούονται και

λαμβάνονται υπόψη Το προσωπικό σε όλα τα επίπεδα στο σύνολο της

οργάνωσης θα πρέπει να ενθαρρύνεται να αναφέρει θέματα ανησυχίας (δηλαδή

θα πρέπει να υπάρχει μια laquoνοοτροπία μη στιγματισμούraquo) ενώ θα πρέπει

επίσης να ενθαρρύνεται η καλή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των

ερευνητών και προσωπικού που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων

Πώς μπορεί να καλλιεργηθεί σωστό πνεύμα φροντίδας

Αν και το πνεύμα φροντίδας θα πρέπει να διαχέεται σε όλα τα επίπεδα της εγκατάστασης

είναι σημαντικό οι ανώτεροι υπάλληλοι να αναλάβουν ηγετικό ρόλο και να αποδεικνύουν

πασιφανώς τη δέσμευση και την υποστήριξή τους υπέρ ενός σωστού πνεύματος φροντίδας

εντός της εγκατάστασης

22

Η επιλογή προσωπικού γίνεται με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων διαδικασιών πρόσληψης

που διευκολύνουν την αναγνώριση των επιθυμητών χαρακτηριστικών Οι διαδικασίες αυτές

θα πρέπει κατά προτίμηση να εφαρμόζονται στην επιλογή όλων όσοι συμμετέχουν στη

φροντίδα και χρήση των ζώων

Η διοίκηση θα πρέπει να αναγνωρίζει και να εκτιμά τις προσπάθειες που καταβάλλει το

προσωπικό για την προώθηση ενός αποτελεσματικού πνεύματος φροντίδας για παράδειγμα

στο πλαίσιο των κριτηρίων αξιολόγησης του προσωπικού ή με την ανάπτυξη προγραμμάτων

επιβράβευσης για πρωτοβουλίες υπέρ των τριών αρχών

Οι προσδοκίες της εγκατάστασης όσον αφορά τις πρακτικές καλής διαβίωσης και φροντίδας

θα πρέπει να κοινοποιούνται σε όλα τα μέλη του προσωπικού και όχι μόνο σε αυτά που

ασχολούνται άμεσα με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων Οι εν λόγω προσδοκίες θα

πρέπει να τονιστούν περαιτέρω και να αναλυθούν στα προγράμματα εισαγωγικής και

συνεχούς κατάρτισης για όλους όσοι ασχολούνται με τη χρήση και τη φροντίδα των ζώων

Πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη επίσημων και ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ

ερευνητών και τεχνικού προσωπικού και προσωπικού φροντίδας προς αμοιβαίο όφελος της

επιστήμης και της καλής διαβίωσης των ζώων Πρέπει να ενθαρρυνθεί η σύναψη σχέσεων με

φορείς εκτός της εγκατάστασης για την ανάπτυξη και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών πχ

με πρόσκληση επισκεπτών ομιλητών ή τη διοργάνωση ανταλλαγών προσωπικού

Ο ρόλος του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων στην προώθηση ενός σωστού

πνεύματος φροντίδας

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων βρίσκεται στην ιδανική θέση για να προωθήσει

το πνεύμα φροντίδας και θα πρέπει να αναλάβει αποτελεσματικό ηγετικό ρόλο στον τομέα

αυτό Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να διασφαλίζει σε συνεργασία

με ανώτερα διοικητικά στελέχη ότι υπάρχουν κατάλληλες δομές για την προώθηση του

κατάλληλου πνεύματος φροντίδας και ότι οι δομές αυτές επανεξετάζονται για να

διασφαλίζεται η επίτευξη αποτελεσμάτων στην πράξη

Όλα τα σχετικά μέλη του προσωπικού θα πρέπει να γνωρίζουν το ρόλο του οργάνου και να

ενθαρρύνονται να υποβάλλουν προτάσεις και πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη

ορθών πρακτικών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να εξασφαλίζει μια συνεργατική

συλλογική και μη συγκρουσιακή προσέγγιση διατηρώντας παράλληλα την εξουσία του και

επιτυγχάνοντας την εφαρμογή των συμβουλών

Περαιτέρω προτάσεις που θα διευκολύνουν το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων να

αναπτύξει ένα σωστό πνεύμα φροντίδας περιλαμβάνουν τα εξής

να ενθαρρύνονται οι επιστήμονες να συνεργάζονται με το προσωπικό που ασχολείται

με τη φροντίδα των ζώων (και να εκτιμούν τη συνδρομή του)middot

23

να παρέχεται ενημέρωση σχετικά με το ρόλο και τις λειτουργίες του οργάνου για την

καλή διαβίωση των ζώων στο νέο προσωπικό και να ενθαρρύνεται η συνεισφορά του

νέου προσωπικού σε αυτόmiddot

να υπάρχει συνεχής συμμετοχή των κατόχων των έργων στις εργασίες του οργάνουmiddot

να δίνεται ευκαιρία και ενθάρρυνση σε κάθε μέλος του προσωπικού για να θέτει προς

συζήτηση διάφορα ζητήματα στις συνεδριάσεις του οργάνου και να συμμετέχει σε

αυτέςmiddot

να υπάρχει επικοινωνία με όλο το προσωπικό (παρουσιάσειςενημερωτικά

δελτίαιστοσελίδα) και να προβάλλονται οι τρεις αρχές οι βελτιώσεις που

επιτυγχάνονται ως προς την καλή μεταχείριση οι αλλαγές πολιτικής οι ρόλοι του

προσωπικού φροντίδας η κατάρτιση του προσωπικού και των κτηνιάτρων και

προσώπων καθώς και το ίδιο το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Η νομοθεσία απαιτεί κάθε εκτροφέας προμηθευτής και χρήστης να συγκροτεί όργανο για

την καλή διαβίωση των ζώων Μπορούν να παραχθούν σημαντικά αποτελέσματα για την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώων όταν ασκούνται αποτελεσματικά ο ρόλος και τα

καθήκοντα του εν λόγω οργάνου Ωστόσο υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση

της αποτελεσματικότητας οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν

Οι βασικοί καθοριστικοί παράγοντες για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων είναι οι εξής

Πόροι

Η εγκατάσταση πρέπει να εξασφαλίζει ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι mdashαυτό

συνεπάγεται μεταξύ άλλων προσωπικό που διαθέτει επαρκή χρόνο για να αφιερώνει

στις λειτουργίες του οργάνου εγκαταστάσεις για τις συνεδριάσεις και διοικητική

υποστήριξη

Τα μέλη πρέπει να έχουν το χρόνο να συμμετέχουν στα καθήκοντα του οργάνου

όπως μεταξύ άλλων συνεδριάσεις δράσεις και ενέργειες παρακολούθησης

ενασχόληση με θέματα που προκύπτουν μεταξύ των συνεδριάσεων

Προσωπικόικανότητες

τα μέλη συμπεριλαμβανομένου τουτης προέδρου πρέπει να διαθέτουν σε

προσωπικό επίπεδο ικανότητες που γίνονται σεβαστές όσον αφορά τις

τεχνικέςεπιστημονικές γνώσειςmiddot

τα μέλη να είναι ανεξάρτητα όσον αφορά τον ρόλο του οργάνου δηλαδή να

είναι απαλλαγμένα από τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη συζήτηση

και την εξέταση των έργωνmiddot

να πρόκειται για ενθουσιώδη άτομα (κατά προτίμηση εθελοντές) που να

υποστηρίζουν τους στόχους του οργάνουmiddot

24

σχέσεις με βασικά υπεύθυνα πρόσωπα που κατονομάζονται στο πλαίσιο της

οδηγίας [άρθρο 20 παράγραφος 2 άρθρο 24 παράγραφος 1 άρθρο 25 άρθρο

40 παράγραφος 2 στοιχείο β)] mdash τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν

εναλλακτικά να συμπεριληφθούν σε μια διευρυμένη σύνθεση του οργάνου ή

σε ένα δίκτυοmiddot

τα μέλη του οργάνου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη ατομική εισαγωγική

κατάρτιση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξηmiddot

να ανατίθεται επαρκής εξουσία στο όργανο και ξεκάθαρη υποστήριξη εκ

μέρους της διοίκησηςmdashμε στενούς δεσμούς και επικοινωνία με τα ανώτερα

διοικητικά στελέχη και με στρατηγική θέση στο οργανόγραμμα της

εγκατάστασηςmiddot

οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαθέτουν σαφείς και καθορισμένους

μηχανισμούς για να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι συμβουλές του οργάνου

και ότι το όργανο διαθέτει την εξουσία να υλοποιεί κάθε σύσταση που έχει

αντίκτυπο στην καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να επιβάλει την

εφαρμογή των αποφάσεών του στους χρήστες Οι συμβουλές του οργάνου

πρέπει να τηρούνται να γίνονται αποδεκτές να υλοποιούνται και να

παρακολουθούνται

Δομή

Διασφαλίζεται κατάλληλη δομή ανάλογη με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης

Επικοινωνίαπροβολή εντός του οργανισμού

Οι επιχειρησιακές διαδικασίες και οι μέθοδοι εργασίας περιλαμβανομένων των

στόχων και των προτεραιοτήτων (πχ πολιτικές τυποποιημένες διαδικασίες

λειτουργίας) του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να είναι

γνωστές στο αρμόδιο προσωπικό όπως και οι τακτικές συνεδριάσεις μετιςι ημερήσιες

διατάξεις τους η καταγραφή των δράσεων και η παρακολούθηση

Πολύ σημαντικός είναι ο καθορισμός σαφών διαύλων επικοινωνίας (επίσημων και

ανεπίσημων)

εντός της εγκατάστασης θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί για να

παρέχονται εγκαίρως οι κατάλληλες πληροφορίες στα σωστά άτομα Η παροχή

συμβουλών θα πρέπει να είναι σωστά επικεντρωμένη και να απευθύνεται στο

σωστό κοινό Παραδείγματος χάρη

- συμβουλές για τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος για μύες θα πρέπει να

απευθύνονται σε όλους όσοι ασχολούνται με την εκτροφή τη φροντίδα ή τη

χρήση μυών εντός της εγκατάστασηςmiddot

- συμβουλές για τη βελτίωση μιας συνήθως χρησιμοποιούμενης τεχνικής (πχ

λήψη αίματος από περιφερειακή φλέβα) θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες

τις ερευνητικές ομάδες ενός ιδρύματος που κάνουν χρήση της τεχνικήςmiddot

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

21

εξασφαλίζει υψηλά πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώωνmiddot το προσωπικό

εργάζεται με επιμέλεια αποδέχεται την ατομική ευθύνη σε όλα τα επίπεδα και

είναι πρόθυμο να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την επίλυση προβλημάτων

που τυχόν προκύψουν Συνοπτικά μια συμπεριφορά που δεν βασίζεται μόνον

στη συμμόρφωση με τους κανόνες αλλά σε μια θετική και προδραστική

νοοτροπία των ατόμων όσον αφορά την καλή μεταχείριση των ζώων και τις μη

βάναυσες επιστημονικές διαδικασίεςmiddot

προσδοκία της επιχείρησης να εξασφαλίζονται υψηλά πρότυπα όσον αφορά τις

πτυχές αυτές της χρήσης των ζώων που σχετίζονται με τη νομοθεσία την καλή

μεταχείριση τις τρεις αρχές και τη δεοντολογία τα οποία θα εφαρμόζονται και

θα υιοθετούνται σε όλα τα επίπεδα στο σύνολο της εγκατάστασηςmiddot η

εγκατάσταση θα εφαρμόζει υψηλά πρότυπα όσον αφορά τις εγκαταστάσεις

που προβλέπονται για τα ζώα και θα θεσπίζει πολιτικές για την καλή διαβίωσή

τουςmiddot θα παρέχεται στα ζώα καλή κτηνιατρική και τεχνική φροντίδα από καλά

εκπαιδευμένο προσωπικόmiddot

ισομερισμός ευθυνών (χωρίς απώλεια της ατομικής ευθύνης) για τη φροντίδα

την καλή διαβίωση και τη χρήση των ζώωνmiddot

προδραστική προσέγγιση όσον αφορά τη βελτίωση των προτύπων και όχι

απλώς αντίδραση στα προβλήματα που προκύπτουνmiddot

αποτελεσματική επικοινωνία στο σύνολο της εγκατάστασης σχετικά με την

καλή διαβίωση τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων και τη σχέση των

θεμάτων αυτών για την καλή επιστήμηmiddot

κατανόηση της σημασίας της συμμόρφωσης με τους κανόνες και εφαρμογή

αυτώνmiddot

εξασφάλιση ότι το προσωπικό με καθορισμένους ρόλους γνωρίζει τις

αρμοδιότητες και τα καθήκοντά τουmiddot

ύπαρξη προσωπικού φροντίδας και κτηνιάτρων με αναγνωρισμένο ρόλο mdashτο

προσωπικό για τη φροντίδα των ζώων και το τεχνικό προσωπικό πρέπει να

γίνονται σεβαστό και να εισακούονται και οι ρόλοι και οι εργασίες του να

τυγχάνουν υποστήριξης από το σύνολο της εγκατάστασηςmiddot

εξασφάλιση ότι όλες οι απόψεις και οι ανησυχίες εισακούονται και

λαμβάνονται υπόψη Το προσωπικό σε όλα τα επίπεδα στο σύνολο της

οργάνωσης θα πρέπει να ενθαρρύνεται να αναφέρει θέματα ανησυχίας (δηλαδή

θα πρέπει να υπάρχει μια laquoνοοτροπία μη στιγματισμούraquo) ενώ θα πρέπει

επίσης να ενθαρρύνεται η καλή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των

ερευνητών και προσωπικού που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων

Πώς μπορεί να καλλιεργηθεί σωστό πνεύμα φροντίδας

Αν και το πνεύμα φροντίδας θα πρέπει να διαχέεται σε όλα τα επίπεδα της εγκατάστασης

είναι σημαντικό οι ανώτεροι υπάλληλοι να αναλάβουν ηγετικό ρόλο και να αποδεικνύουν

πασιφανώς τη δέσμευση και την υποστήριξή τους υπέρ ενός σωστού πνεύματος φροντίδας

εντός της εγκατάστασης

22

Η επιλογή προσωπικού γίνεται με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων διαδικασιών πρόσληψης

που διευκολύνουν την αναγνώριση των επιθυμητών χαρακτηριστικών Οι διαδικασίες αυτές

θα πρέπει κατά προτίμηση να εφαρμόζονται στην επιλογή όλων όσοι συμμετέχουν στη

φροντίδα και χρήση των ζώων

Η διοίκηση θα πρέπει να αναγνωρίζει και να εκτιμά τις προσπάθειες που καταβάλλει το

προσωπικό για την προώθηση ενός αποτελεσματικού πνεύματος φροντίδας για παράδειγμα

στο πλαίσιο των κριτηρίων αξιολόγησης του προσωπικού ή με την ανάπτυξη προγραμμάτων

επιβράβευσης για πρωτοβουλίες υπέρ των τριών αρχών

Οι προσδοκίες της εγκατάστασης όσον αφορά τις πρακτικές καλής διαβίωσης και φροντίδας

θα πρέπει να κοινοποιούνται σε όλα τα μέλη του προσωπικού και όχι μόνο σε αυτά που

ασχολούνται άμεσα με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων Οι εν λόγω προσδοκίες θα

πρέπει να τονιστούν περαιτέρω και να αναλυθούν στα προγράμματα εισαγωγικής και

συνεχούς κατάρτισης για όλους όσοι ασχολούνται με τη χρήση και τη φροντίδα των ζώων

Πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη επίσημων και ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ

ερευνητών και τεχνικού προσωπικού και προσωπικού φροντίδας προς αμοιβαίο όφελος της

επιστήμης και της καλής διαβίωσης των ζώων Πρέπει να ενθαρρυνθεί η σύναψη σχέσεων με

φορείς εκτός της εγκατάστασης για την ανάπτυξη και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών πχ

με πρόσκληση επισκεπτών ομιλητών ή τη διοργάνωση ανταλλαγών προσωπικού

Ο ρόλος του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων στην προώθηση ενός σωστού

πνεύματος φροντίδας

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων βρίσκεται στην ιδανική θέση για να προωθήσει

το πνεύμα φροντίδας και θα πρέπει να αναλάβει αποτελεσματικό ηγετικό ρόλο στον τομέα

αυτό Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να διασφαλίζει σε συνεργασία

με ανώτερα διοικητικά στελέχη ότι υπάρχουν κατάλληλες δομές για την προώθηση του

κατάλληλου πνεύματος φροντίδας και ότι οι δομές αυτές επανεξετάζονται για να

διασφαλίζεται η επίτευξη αποτελεσμάτων στην πράξη

Όλα τα σχετικά μέλη του προσωπικού θα πρέπει να γνωρίζουν το ρόλο του οργάνου και να

ενθαρρύνονται να υποβάλλουν προτάσεις και πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη

ορθών πρακτικών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να εξασφαλίζει μια συνεργατική

συλλογική και μη συγκρουσιακή προσέγγιση διατηρώντας παράλληλα την εξουσία του και

επιτυγχάνοντας την εφαρμογή των συμβουλών

Περαιτέρω προτάσεις που θα διευκολύνουν το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων να

αναπτύξει ένα σωστό πνεύμα φροντίδας περιλαμβάνουν τα εξής

να ενθαρρύνονται οι επιστήμονες να συνεργάζονται με το προσωπικό που ασχολείται

με τη φροντίδα των ζώων (και να εκτιμούν τη συνδρομή του)middot

23

να παρέχεται ενημέρωση σχετικά με το ρόλο και τις λειτουργίες του οργάνου για την

καλή διαβίωση των ζώων στο νέο προσωπικό και να ενθαρρύνεται η συνεισφορά του

νέου προσωπικού σε αυτόmiddot

να υπάρχει συνεχής συμμετοχή των κατόχων των έργων στις εργασίες του οργάνουmiddot

να δίνεται ευκαιρία και ενθάρρυνση σε κάθε μέλος του προσωπικού για να θέτει προς

συζήτηση διάφορα ζητήματα στις συνεδριάσεις του οργάνου και να συμμετέχει σε

αυτέςmiddot

να υπάρχει επικοινωνία με όλο το προσωπικό (παρουσιάσειςενημερωτικά

δελτίαιστοσελίδα) και να προβάλλονται οι τρεις αρχές οι βελτιώσεις που

επιτυγχάνονται ως προς την καλή μεταχείριση οι αλλαγές πολιτικής οι ρόλοι του

προσωπικού φροντίδας η κατάρτιση του προσωπικού και των κτηνιάτρων και

προσώπων καθώς και το ίδιο το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Η νομοθεσία απαιτεί κάθε εκτροφέας προμηθευτής και χρήστης να συγκροτεί όργανο για

την καλή διαβίωση των ζώων Μπορούν να παραχθούν σημαντικά αποτελέσματα για την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώων όταν ασκούνται αποτελεσματικά ο ρόλος και τα

καθήκοντα του εν λόγω οργάνου Ωστόσο υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση

της αποτελεσματικότητας οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν

Οι βασικοί καθοριστικοί παράγοντες για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων είναι οι εξής

Πόροι

Η εγκατάσταση πρέπει να εξασφαλίζει ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι mdashαυτό

συνεπάγεται μεταξύ άλλων προσωπικό που διαθέτει επαρκή χρόνο για να αφιερώνει

στις λειτουργίες του οργάνου εγκαταστάσεις για τις συνεδριάσεις και διοικητική

υποστήριξη

Τα μέλη πρέπει να έχουν το χρόνο να συμμετέχουν στα καθήκοντα του οργάνου

όπως μεταξύ άλλων συνεδριάσεις δράσεις και ενέργειες παρακολούθησης

ενασχόληση με θέματα που προκύπτουν μεταξύ των συνεδριάσεων

Προσωπικόικανότητες

τα μέλη συμπεριλαμβανομένου τουτης προέδρου πρέπει να διαθέτουν σε

προσωπικό επίπεδο ικανότητες που γίνονται σεβαστές όσον αφορά τις

τεχνικέςεπιστημονικές γνώσειςmiddot

τα μέλη να είναι ανεξάρτητα όσον αφορά τον ρόλο του οργάνου δηλαδή να

είναι απαλλαγμένα από τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη συζήτηση

και την εξέταση των έργωνmiddot

να πρόκειται για ενθουσιώδη άτομα (κατά προτίμηση εθελοντές) που να

υποστηρίζουν τους στόχους του οργάνουmiddot

24

σχέσεις με βασικά υπεύθυνα πρόσωπα που κατονομάζονται στο πλαίσιο της

οδηγίας [άρθρο 20 παράγραφος 2 άρθρο 24 παράγραφος 1 άρθρο 25 άρθρο

40 παράγραφος 2 στοιχείο β)] mdash τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν

εναλλακτικά να συμπεριληφθούν σε μια διευρυμένη σύνθεση του οργάνου ή

σε ένα δίκτυοmiddot

τα μέλη του οργάνου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη ατομική εισαγωγική

κατάρτιση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξηmiddot

να ανατίθεται επαρκής εξουσία στο όργανο και ξεκάθαρη υποστήριξη εκ

μέρους της διοίκησηςmdashμε στενούς δεσμούς και επικοινωνία με τα ανώτερα

διοικητικά στελέχη και με στρατηγική θέση στο οργανόγραμμα της

εγκατάστασηςmiddot

οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαθέτουν σαφείς και καθορισμένους

μηχανισμούς για να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι συμβουλές του οργάνου

και ότι το όργανο διαθέτει την εξουσία να υλοποιεί κάθε σύσταση που έχει

αντίκτυπο στην καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να επιβάλει την

εφαρμογή των αποφάσεών του στους χρήστες Οι συμβουλές του οργάνου

πρέπει να τηρούνται να γίνονται αποδεκτές να υλοποιούνται και να

παρακολουθούνται

Δομή

Διασφαλίζεται κατάλληλη δομή ανάλογη με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης

Επικοινωνίαπροβολή εντός του οργανισμού

Οι επιχειρησιακές διαδικασίες και οι μέθοδοι εργασίας περιλαμβανομένων των

στόχων και των προτεραιοτήτων (πχ πολιτικές τυποποιημένες διαδικασίες

λειτουργίας) του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να είναι

γνωστές στο αρμόδιο προσωπικό όπως και οι τακτικές συνεδριάσεις μετιςι ημερήσιες

διατάξεις τους η καταγραφή των δράσεων και η παρακολούθηση

Πολύ σημαντικός είναι ο καθορισμός σαφών διαύλων επικοινωνίας (επίσημων και

ανεπίσημων)

εντός της εγκατάστασης θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί για να

παρέχονται εγκαίρως οι κατάλληλες πληροφορίες στα σωστά άτομα Η παροχή

συμβουλών θα πρέπει να είναι σωστά επικεντρωμένη και να απευθύνεται στο

σωστό κοινό Παραδείγματος χάρη

- συμβουλές για τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος για μύες θα πρέπει να

απευθύνονται σε όλους όσοι ασχολούνται με την εκτροφή τη φροντίδα ή τη

χρήση μυών εντός της εγκατάστασηςmiddot

- συμβουλές για τη βελτίωση μιας συνήθως χρησιμοποιούμενης τεχνικής (πχ

λήψη αίματος από περιφερειακή φλέβα) θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες

τις ερευνητικές ομάδες ενός ιδρύματος που κάνουν χρήση της τεχνικήςmiddot

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

22

Η επιλογή προσωπικού γίνεται με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων διαδικασιών πρόσληψης

που διευκολύνουν την αναγνώριση των επιθυμητών χαρακτηριστικών Οι διαδικασίες αυτές

θα πρέπει κατά προτίμηση να εφαρμόζονται στην επιλογή όλων όσοι συμμετέχουν στη

φροντίδα και χρήση των ζώων

Η διοίκηση θα πρέπει να αναγνωρίζει και να εκτιμά τις προσπάθειες που καταβάλλει το

προσωπικό για την προώθηση ενός αποτελεσματικού πνεύματος φροντίδας για παράδειγμα

στο πλαίσιο των κριτηρίων αξιολόγησης του προσωπικού ή με την ανάπτυξη προγραμμάτων

επιβράβευσης για πρωτοβουλίες υπέρ των τριών αρχών

Οι προσδοκίες της εγκατάστασης όσον αφορά τις πρακτικές καλής διαβίωσης και φροντίδας

θα πρέπει να κοινοποιούνται σε όλα τα μέλη του προσωπικού και όχι μόνο σε αυτά που

ασχολούνται άμεσα με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων Οι εν λόγω προσδοκίες θα

πρέπει να τονιστούν περαιτέρω και να αναλυθούν στα προγράμματα εισαγωγικής και

συνεχούς κατάρτισης για όλους όσοι ασχολούνται με τη χρήση και τη φροντίδα των ζώων

Πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη επίσημων και ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ

ερευνητών και τεχνικού προσωπικού και προσωπικού φροντίδας προς αμοιβαίο όφελος της

επιστήμης και της καλής διαβίωσης των ζώων Πρέπει να ενθαρρυνθεί η σύναψη σχέσεων με

φορείς εκτός της εγκατάστασης για την ανάπτυξη και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών πχ

με πρόσκληση επισκεπτών ομιλητών ή τη διοργάνωση ανταλλαγών προσωπικού

Ο ρόλος του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων στην προώθηση ενός σωστού

πνεύματος φροντίδας

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων βρίσκεται στην ιδανική θέση για να προωθήσει

το πνεύμα φροντίδας και θα πρέπει να αναλάβει αποτελεσματικό ηγετικό ρόλο στον τομέα

αυτό Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να διασφαλίζει σε συνεργασία

με ανώτερα διοικητικά στελέχη ότι υπάρχουν κατάλληλες δομές για την προώθηση του

κατάλληλου πνεύματος φροντίδας και ότι οι δομές αυτές επανεξετάζονται για να

διασφαλίζεται η επίτευξη αποτελεσμάτων στην πράξη

Όλα τα σχετικά μέλη του προσωπικού θα πρέπει να γνωρίζουν το ρόλο του οργάνου και να

ενθαρρύνονται να υποβάλλουν προτάσεις και πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη

ορθών πρακτικών

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να εξασφαλίζει μια συνεργατική

συλλογική και μη συγκρουσιακή προσέγγιση διατηρώντας παράλληλα την εξουσία του και

επιτυγχάνοντας την εφαρμογή των συμβουλών

Περαιτέρω προτάσεις που θα διευκολύνουν το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων να

αναπτύξει ένα σωστό πνεύμα φροντίδας περιλαμβάνουν τα εξής

να ενθαρρύνονται οι επιστήμονες να συνεργάζονται με το προσωπικό που ασχολείται

με τη φροντίδα των ζώων (και να εκτιμούν τη συνδρομή του)middot

23

να παρέχεται ενημέρωση σχετικά με το ρόλο και τις λειτουργίες του οργάνου για την

καλή διαβίωση των ζώων στο νέο προσωπικό και να ενθαρρύνεται η συνεισφορά του

νέου προσωπικού σε αυτόmiddot

να υπάρχει συνεχής συμμετοχή των κατόχων των έργων στις εργασίες του οργάνουmiddot

να δίνεται ευκαιρία και ενθάρρυνση σε κάθε μέλος του προσωπικού για να θέτει προς

συζήτηση διάφορα ζητήματα στις συνεδριάσεις του οργάνου και να συμμετέχει σε

αυτέςmiddot

να υπάρχει επικοινωνία με όλο το προσωπικό (παρουσιάσειςενημερωτικά

δελτίαιστοσελίδα) και να προβάλλονται οι τρεις αρχές οι βελτιώσεις που

επιτυγχάνονται ως προς την καλή μεταχείριση οι αλλαγές πολιτικής οι ρόλοι του

προσωπικού φροντίδας η κατάρτιση του προσωπικού και των κτηνιάτρων και

προσώπων καθώς και το ίδιο το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Η νομοθεσία απαιτεί κάθε εκτροφέας προμηθευτής και χρήστης να συγκροτεί όργανο για

την καλή διαβίωση των ζώων Μπορούν να παραχθούν σημαντικά αποτελέσματα για την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώων όταν ασκούνται αποτελεσματικά ο ρόλος και τα

καθήκοντα του εν λόγω οργάνου Ωστόσο υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση

της αποτελεσματικότητας οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν

Οι βασικοί καθοριστικοί παράγοντες για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων είναι οι εξής

Πόροι

Η εγκατάσταση πρέπει να εξασφαλίζει ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι mdashαυτό

συνεπάγεται μεταξύ άλλων προσωπικό που διαθέτει επαρκή χρόνο για να αφιερώνει

στις λειτουργίες του οργάνου εγκαταστάσεις για τις συνεδριάσεις και διοικητική

υποστήριξη

Τα μέλη πρέπει να έχουν το χρόνο να συμμετέχουν στα καθήκοντα του οργάνου

όπως μεταξύ άλλων συνεδριάσεις δράσεις και ενέργειες παρακολούθησης

ενασχόληση με θέματα που προκύπτουν μεταξύ των συνεδριάσεων

Προσωπικόικανότητες

τα μέλη συμπεριλαμβανομένου τουτης προέδρου πρέπει να διαθέτουν σε

προσωπικό επίπεδο ικανότητες που γίνονται σεβαστές όσον αφορά τις

τεχνικέςεπιστημονικές γνώσειςmiddot

τα μέλη να είναι ανεξάρτητα όσον αφορά τον ρόλο του οργάνου δηλαδή να

είναι απαλλαγμένα από τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη συζήτηση

και την εξέταση των έργωνmiddot

να πρόκειται για ενθουσιώδη άτομα (κατά προτίμηση εθελοντές) που να

υποστηρίζουν τους στόχους του οργάνουmiddot

24

σχέσεις με βασικά υπεύθυνα πρόσωπα που κατονομάζονται στο πλαίσιο της

οδηγίας [άρθρο 20 παράγραφος 2 άρθρο 24 παράγραφος 1 άρθρο 25 άρθρο

40 παράγραφος 2 στοιχείο β)] mdash τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν

εναλλακτικά να συμπεριληφθούν σε μια διευρυμένη σύνθεση του οργάνου ή

σε ένα δίκτυοmiddot

τα μέλη του οργάνου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη ατομική εισαγωγική

κατάρτιση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξηmiddot

να ανατίθεται επαρκής εξουσία στο όργανο και ξεκάθαρη υποστήριξη εκ

μέρους της διοίκησηςmdashμε στενούς δεσμούς και επικοινωνία με τα ανώτερα

διοικητικά στελέχη και με στρατηγική θέση στο οργανόγραμμα της

εγκατάστασηςmiddot

οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαθέτουν σαφείς και καθορισμένους

μηχανισμούς για να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι συμβουλές του οργάνου

και ότι το όργανο διαθέτει την εξουσία να υλοποιεί κάθε σύσταση που έχει

αντίκτυπο στην καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να επιβάλει την

εφαρμογή των αποφάσεών του στους χρήστες Οι συμβουλές του οργάνου

πρέπει να τηρούνται να γίνονται αποδεκτές να υλοποιούνται και να

παρακολουθούνται

Δομή

Διασφαλίζεται κατάλληλη δομή ανάλογη με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης

Επικοινωνίαπροβολή εντός του οργανισμού

Οι επιχειρησιακές διαδικασίες και οι μέθοδοι εργασίας περιλαμβανομένων των

στόχων και των προτεραιοτήτων (πχ πολιτικές τυποποιημένες διαδικασίες

λειτουργίας) του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να είναι

γνωστές στο αρμόδιο προσωπικό όπως και οι τακτικές συνεδριάσεις μετιςι ημερήσιες

διατάξεις τους η καταγραφή των δράσεων και η παρακολούθηση

Πολύ σημαντικός είναι ο καθορισμός σαφών διαύλων επικοινωνίας (επίσημων και

ανεπίσημων)

εντός της εγκατάστασης θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί για να

παρέχονται εγκαίρως οι κατάλληλες πληροφορίες στα σωστά άτομα Η παροχή

συμβουλών θα πρέπει να είναι σωστά επικεντρωμένη και να απευθύνεται στο

σωστό κοινό Παραδείγματος χάρη

- συμβουλές για τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος για μύες θα πρέπει να

απευθύνονται σε όλους όσοι ασχολούνται με την εκτροφή τη φροντίδα ή τη

χρήση μυών εντός της εγκατάστασηςmiddot

- συμβουλές για τη βελτίωση μιας συνήθως χρησιμοποιούμενης τεχνικής (πχ

λήψη αίματος από περιφερειακή φλέβα) θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες

τις ερευνητικές ομάδες ενός ιδρύματος που κάνουν χρήση της τεχνικήςmiddot

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

23

να παρέχεται ενημέρωση σχετικά με το ρόλο και τις λειτουργίες του οργάνου για την

καλή διαβίωση των ζώων στο νέο προσωπικό και να ενθαρρύνεται η συνεισφορά του

νέου προσωπικού σε αυτόmiddot

να υπάρχει συνεχής συμμετοχή των κατόχων των έργων στις εργασίες του οργάνουmiddot

να δίνεται ευκαιρία και ενθάρρυνση σε κάθε μέλος του προσωπικού για να θέτει προς

συζήτηση διάφορα ζητήματα στις συνεδριάσεις του οργάνου και να συμμετέχει σε

αυτέςmiddot

να υπάρχει επικοινωνία με όλο το προσωπικό (παρουσιάσειςενημερωτικά

δελτίαιστοσελίδα) και να προβάλλονται οι τρεις αρχές οι βελτιώσεις που

επιτυγχάνονται ως προς την καλή μεταχείριση οι αλλαγές πολιτικής οι ρόλοι του

προσωπικού φροντίδας η κατάρτιση του προσωπικού και των κτηνιάτρων και

προσώπων καθώς και το ίδιο το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων

Επίτευξη ενός αποτελεσματικού οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων

Η νομοθεσία απαιτεί κάθε εκτροφέας προμηθευτής και χρήστης να συγκροτεί όργανο για

την καλή διαβίωση των ζώων Μπορούν να παραχθούν σημαντικά αποτελέσματα για την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώων όταν ασκούνται αποτελεσματικά ο ρόλος και τα

καθήκοντα του εν λόγω οργάνου Ωστόσο υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση

της αποτελεσματικότητας οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν

Οι βασικοί καθοριστικοί παράγοντες για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων είναι οι εξής

Πόροι

Η εγκατάσταση πρέπει να εξασφαλίζει ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι mdashαυτό

συνεπάγεται μεταξύ άλλων προσωπικό που διαθέτει επαρκή χρόνο για να αφιερώνει

στις λειτουργίες του οργάνου εγκαταστάσεις για τις συνεδριάσεις και διοικητική

υποστήριξη

Τα μέλη πρέπει να έχουν το χρόνο να συμμετέχουν στα καθήκοντα του οργάνου

όπως μεταξύ άλλων συνεδριάσεις δράσεις και ενέργειες παρακολούθησης

ενασχόληση με θέματα που προκύπτουν μεταξύ των συνεδριάσεων

Προσωπικόικανότητες

τα μέλη συμπεριλαμβανομένου τουτης προέδρου πρέπει να διαθέτουν σε

προσωπικό επίπεδο ικανότητες που γίνονται σεβαστές όσον αφορά τις

τεχνικέςεπιστημονικές γνώσειςmiddot

τα μέλη να είναι ανεξάρτητα όσον αφορά τον ρόλο του οργάνου δηλαδή να

είναι απαλλαγμένα από τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων κατά τη συζήτηση

και την εξέταση των έργωνmiddot

να πρόκειται για ενθουσιώδη άτομα (κατά προτίμηση εθελοντές) που να

υποστηρίζουν τους στόχους του οργάνουmiddot

24

σχέσεις με βασικά υπεύθυνα πρόσωπα που κατονομάζονται στο πλαίσιο της

οδηγίας [άρθρο 20 παράγραφος 2 άρθρο 24 παράγραφος 1 άρθρο 25 άρθρο

40 παράγραφος 2 στοιχείο β)] mdash τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν

εναλλακτικά να συμπεριληφθούν σε μια διευρυμένη σύνθεση του οργάνου ή

σε ένα δίκτυοmiddot

τα μέλη του οργάνου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη ατομική εισαγωγική

κατάρτιση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξηmiddot

να ανατίθεται επαρκής εξουσία στο όργανο και ξεκάθαρη υποστήριξη εκ

μέρους της διοίκησηςmdashμε στενούς δεσμούς και επικοινωνία με τα ανώτερα

διοικητικά στελέχη και με στρατηγική θέση στο οργανόγραμμα της

εγκατάστασηςmiddot

οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαθέτουν σαφείς και καθορισμένους

μηχανισμούς για να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι συμβουλές του οργάνου

και ότι το όργανο διαθέτει την εξουσία να υλοποιεί κάθε σύσταση που έχει

αντίκτυπο στην καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να επιβάλει την

εφαρμογή των αποφάσεών του στους χρήστες Οι συμβουλές του οργάνου

πρέπει να τηρούνται να γίνονται αποδεκτές να υλοποιούνται και να

παρακολουθούνται

Δομή

Διασφαλίζεται κατάλληλη δομή ανάλογη με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης

Επικοινωνίαπροβολή εντός του οργανισμού

Οι επιχειρησιακές διαδικασίες και οι μέθοδοι εργασίας περιλαμβανομένων των

στόχων και των προτεραιοτήτων (πχ πολιτικές τυποποιημένες διαδικασίες

λειτουργίας) του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να είναι

γνωστές στο αρμόδιο προσωπικό όπως και οι τακτικές συνεδριάσεις μετιςι ημερήσιες

διατάξεις τους η καταγραφή των δράσεων και η παρακολούθηση

Πολύ σημαντικός είναι ο καθορισμός σαφών διαύλων επικοινωνίας (επίσημων και

ανεπίσημων)

εντός της εγκατάστασης θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί για να

παρέχονται εγκαίρως οι κατάλληλες πληροφορίες στα σωστά άτομα Η παροχή

συμβουλών θα πρέπει να είναι σωστά επικεντρωμένη και να απευθύνεται στο

σωστό κοινό Παραδείγματος χάρη

- συμβουλές για τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος για μύες θα πρέπει να

απευθύνονται σε όλους όσοι ασχολούνται με την εκτροφή τη φροντίδα ή τη

χρήση μυών εντός της εγκατάστασηςmiddot

- συμβουλές για τη βελτίωση μιας συνήθως χρησιμοποιούμενης τεχνικής (πχ

λήψη αίματος από περιφερειακή φλέβα) θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες

τις ερευνητικές ομάδες ενός ιδρύματος που κάνουν χρήση της τεχνικήςmiddot

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

24

σχέσεις με βασικά υπεύθυνα πρόσωπα που κατονομάζονται στο πλαίσιο της

οδηγίας [άρθρο 20 παράγραφος 2 άρθρο 24 παράγραφος 1 άρθρο 25 άρθρο

40 παράγραφος 2 στοιχείο β)] mdash τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν

εναλλακτικά να συμπεριληφθούν σε μια διευρυμένη σύνθεση του οργάνου ή

σε ένα δίκτυοmiddot

τα μέλη του οργάνου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη ατομική εισαγωγική

κατάρτιση και συνεχή επαγγελματική εξέλιξηmiddot

να ανατίθεται επαρκής εξουσία στο όργανο και ξεκάθαρη υποστήριξη εκ

μέρους της διοίκησηςmdashμε στενούς δεσμούς και επικοινωνία με τα ανώτερα

διοικητικά στελέχη και με στρατηγική θέση στο οργανόγραμμα της

εγκατάστασηςmiddot

οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαθέτουν σαφείς και καθορισμένους

μηχανισμούς για να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι συμβουλές του οργάνου

και ότι το όργανο διαθέτει την εξουσία να υλοποιεί κάθε σύσταση που έχει

αντίκτυπο στην καλή μεταχείριση των ζώων προκειμένου να επιβάλει την

εφαρμογή των αποφάσεών του στους χρήστες Οι συμβουλές του οργάνου

πρέπει να τηρούνται να γίνονται αποδεκτές να υλοποιούνται και να

παρακολουθούνται

Δομή

Διασφαλίζεται κατάλληλη δομή ανάλογη με την πολυπλοκότητα της εγκατάστασης

Επικοινωνίαπροβολή εντός του οργανισμού

Οι επιχειρησιακές διαδικασίες και οι μέθοδοι εργασίας περιλαμβανομένων των

στόχων και των προτεραιοτήτων (πχ πολιτικές τυποποιημένες διαδικασίες

λειτουργίας) του οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώων θα πρέπει να είναι

γνωστές στο αρμόδιο προσωπικό όπως και οι τακτικές συνεδριάσεις μετιςι ημερήσιες

διατάξεις τους η καταγραφή των δράσεων και η παρακολούθηση

Πολύ σημαντικός είναι ο καθορισμός σαφών διαύλων επικοινωνίας (επίσημων και

ανεπίσημων)

εντός της εγκατάστασης θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί για να

παρέχονται εγκαίρως οι κατάλληλες πληροφορίες στα σωστά άτομα Η παροχή

συμβουλών θα πρέπει να είναι σωστά επικεντρωμένη και να απευθύνεται στο

σωστό κοινό Παραδείγματος χάρη

- συμβουλές για τον εμπλουτισμό του περιβάλλοντος για μύες θα πρέπει να

απευθύνονται σε όλους όσοι ασχολούνται με την εκτροφή τη φροντίδα ή τη

χρήση μυών εντός της εγκατάστασηςmiddot

- συμβουλές για τη βελτίωση μιας συνήθως χρησιμοποιούμενης τεχνικής (πχ

λήψη αίματος από περιφερειακή φλέβα) θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες

τις ερευνητικές ομάδες ενός ιδρύματος που κάνουν χρήση της τεχνικήςmiddot

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

25

- συμβουλές σχετικά με τεχνική ή υπόδειγμα που αφορά ειδικά ένα

συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να απευθύνονται στην ερευνητική ομάδα που

ασχολείται με το έργο (πχ τον κάτοχο του έργου που σχεδιάζει τα

πειράματα το προσωπικό που διενεργεί τητις διαδικασίαες τους

κτηνιάτρους και το προσωπικό που ασχολείται με τη φροντίδα των ζώων οι

οποίοι παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα καταληκτικά σημεία και

παρακολουθούν τα ζώα)

Για τη διάδοση των συμβουλών θεωρείται χρήσιμο να υπάρχουν εσωτερικοί

δικτυακοί τόποι αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται με ατομικές κοινοποιήσεις

μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με τακτική επικαιροποίηση όπως ένα

ενημερωτικό δελτίο της εγκατάστασης του οργάνου για την καλή διαβίωση των

ζώων

εκτός της εγκατάστασης για παράδειγμα μεταξύ του οργάνου για την καλή

διαβίωση των ζώων και της εθνικής επιτροπής και με άλλα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώων

με την αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση του έργου

ανάλογα με την κατά τόπους σύνθεση και κατά περίπτωση η επικοινωνία θα

μπορούσε να περιλαμβάνει τις αλληλεπιδράσεις για τη διασφάλιση της

κατάλληλης ποιότητας ενημέρωσης στις αιτήσεις των έργων και στο πλαίσιο

αναδρομικών αξιολογήσεων την πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες για όλα

τα μέλη των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων (όπως μεταξύ άλλων

εφημερίδες βάσεις δεδομένων κλπ)

Προκλήσεις και πιθανές λύσεις για ένα αποτελεσματικό όργανο για την καλή διαβίωση

των ζώων

Προκλήσεις Πιθανές λύσεις

Ανεπάρκεια πόρωνεξουσίαςδιαχειριστικής

υποστήριξης mdash απουσία ουσιαστικής εξουσίας για

την αντιμετώπιση των μη συνεργαζόμενων

προσώπων ή την επιβολή των συμβουλών ή έλλειψη

επαρκών πόρων για την έκδοση συστάσεων

Μπορεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση

των ανώτερων διοικητικών στελεχών σχετικά με

τους βασικούς ρόλους και τις αρμοδιότητες του

οργάνου με την ενθάρρυνσηυποστήριξη από την

αρμόδια αρχή

Με την παροχή ανάδρασης κατά τις επιθεωρήσεις

(βάσει του άρθρου 34)middot δημοσιευμένες

κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον ρόλοτις

προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων και των εγκαταστάσεων πχ συμμόρφωσηmiddot

ορθό πνεύμα φροντίδας των ζώωνmiddot κατάλληλη

σύνθεση και κατάλληλες δεξιότητεςmiddot τακτικές

συνεδριάσειςmiddot αποτελεσματική αντιμετώπιση των

προβλημάτωνmiddot κατάλληλη εκπαίδευση και

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

26

κατάρτιση

Έλλειψη γνώσεωνκατανόησης του ρόλου του

οργάνου για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανεπαρκής εσωτερική εμπειρογνωμοσύνηmiddot

προσωπικό απρόθυμο να εργαστεί εθελοντικά για

ανάληψη ρόλο εντός του οργάνουmiddot ανησυχίες

σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων

Αναγνώριση της σημασίας του ρόλου του οργάνου

από τη διεύθυνσηmiddot ενσωμάτωση της συζήτησης για

τους ρόλους του οργάνου στα προγράμματα

εισαγωγικής κατάρτισης και στις περιοδικές

αξιολογήσεις

Κατάρτιση και συνεχής επαγγελματική εξέλιξη για

τα μέλη του οργάνουmiddot

Προσεκτική εξέταση των ικανοτήτων που

απαιτούνται (γνώσεων δεξιοτήτων και προσωπικών

ικανοτήτων) και διαδικασία επιλογής των μελών του

οργάνου βάσει των ικανοτήτων αυτών

Ανάλυση του ελλείμματος των απαιτούμενων

δεξιοτήτων και υποστήριξη για την αναζήτηση

εξωτερικών εμπειρογνωμόνων αν χρειάζεται

Είναι ουσιαστικής σημασίας η αποφυγή των

συγκρούσεων πρέπει να δίνεται δέουσα προσοχή

και να θεσπίζονται διαδικασίες για την αποτροπή

συγκρούσεων

Ανεπαρκείς μη δομημένες ανακοινώσεις εκ μέρους

του οργάνου

Υποστήριξη για αποτελεσματική στρατηγική

ενημέρωσηςmiddot ανάπτυξη στενών διασυνδέσεων και

υποστήριξη των αρμοδίων για την ενημέρωση

Έλλειψη δυνατότητας ελεύθερης έκφρασης

Όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να

ενθαρρύνονται να αναφέρουν θέματα που συνιστούν

πηγή ανησυχίας χωρίς τον φόβο αντιποίνων Θα

πρέπει να καλλιεργηθεί σε επίπεδο εγκατάστασης

ένα πνεύμα μη ανοχής για περιπτώσεις εκφοβισμού

για να διευκολύνεται η ελεύθερη έκφραση και να

αντιμετωπίζονται τα προβλήματα

ΟΗ πρόεδρος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να

εξασφαλίζει ότι όλα τα μέλη του οργάνου είναι

εξουσιοδοτημένα να συμμετέχουν ενεργά στις

συνεδριάσεις

Το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων δεν

λαμβάνεται σοβαρά υπόψηmiddot οι συμβουλές του δεν

γίνονται δεκτές ή δεν εφαρμόζονται

Σωστή εξουσιοδότηση του οργάνου mdash οι συμβουλές

πρέπει να γίνονται δεκτές εκτός εάν υπάρχουν λόγοι

ανωτέρας βίας για το αντίθετο

Καθορισμός κατάλληλων δομών ειδικών για την

εγκατάστασηπροσαρμοσμένων στις ανάγκες της

εγκατάστασης

Αποφυγή της περιττής γραφειοκρατίας εξασφάλιση

ότι οι δραστηριότητες είναι κατάλληλες για την

εγκατάστασηmiddot χρήση των υφιστάμενων εργαλείωνmiddot

συνδυασμός της επίσημης και της ανεπίσημης

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

27

καταγραφής

Επαρκής εξουσία χωρίς όμως να χάνεται ο

laquoσυμβουλευτικόςraquo ρόλος του οργάνου και ανάγκη

εξισορρόπησης των στοιχείων αυτών

Τήρηση της συνέπειας και της συνέχειας σε αυτό

μπορεί να συμβάλει η επικάλυψη των περιόδων

θητείας ορισμένων μελών

λήψη ανάδρασης σχετικά με συγκεκριμένες

συμβουλές που δόθηκαν επανεξέταση του

αντικτύπου των συμβουλών

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

28

Εθνικές επιτροπές

Το άρθρο 49 και η αιτιολογική σκέψη 48 της οδηγίας περιγράφουν τις απαιτήσεις για τη

σύσταση εθνικών επιτροπών για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για

επιστημονικούς σκοπούς σε κάθε κράτος μέλος Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να

συμβουλεύουν τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων για ζητήματα

που αφορούν την απόκτηση εκτροφή στέγαση φροντίδα και χρήση των ζώων και να

εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να διευκολύνουν την εφαρμογή συνεπούς προσέγγισης ως

προς την αξιολόγηση των έργων και να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή

ορθών πρακτικών σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων καλής διαβίωσης των ζώων και την

αξιολόγηση των έργων εντός των κρατών μελών και στο επίπεδο της Ένωσης

Μολονότι αρκετά κράτη μέλη διέθεταν εθνικές επιτροπές πριν από την οδηγία 201063ΕΕ

οι λειτουργίες τους διέφεραν σημαντικά Οι επιτροπές αυτές ανταποκρίνονταν εν γένει σε

αιτήματα της αρμόδιας αρχής συχνά σχετικά με πτυχές της νομοθεσίας ή για την ανάπτυξη

νέων πολιτικών πχ σχετικά με τα γενετικώς τροποποιημένα ζώα ή για παροχή συμβουλών

σχετικά με συγκεκριμένα είδη εργασιών όπως διαδικασίες σε πρωτεύοντα πλην του

ανθρώπου Καμία από αυτές δεν είχε σημαντική αλληλεπίδραση με τα τοπικά όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων

Σε πολλά κράτη μέλη κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος (καλοκαίρι 2014) οι

εθνικές επιτροπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και

ακόμη και εκείνες που υπήρχαν προηγουμένως βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης για να

ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας οδηγίας

Οφέλη μιας αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

προωθεί τον σωστό βαθμό συνοχής και συνέπειας σε θέματα που αφορούν τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων εντός του κράτους μέλους σε απευθείας συνεργασία με

το όργανο για την καλή διαβίωση των ζώων ή κατά περίπτωση ανάλογα με το κράτος

μέλος μέσω περιφερειακών δομών mdashκαι εντός της ΕΕmiddot

προάγει τη συνέπεια όσον αφορά τη διενέργεια αξιολογήσεων για τα έργα εντός των

κρατών μελών mdashιδίως στις χώρες εκείνες όπου η αξιολόγηση διενεργείται από δύο ή

περισσότερους οργανισμούςmiddot

εξασφαλίζει τον καλό συντονισμό εντός κάθε κράτους μέλους της παροχής

συμβουλώνενημέρωσης για τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων προς τα όργανα για

την καλή διαβίωση των ζώων και μεταξύ αυτώνmiddot

δημιουργεί αποτελεσματικό δίκτυο επικοινωνιών με τα όργανα για την καλή

διαβίωση των ζώωνmiddot

τροφοδοτεί με ανεξάρτητες συμβουλές τις πολιτικές και τις πρακτικές για την καλή

μεταχείριση των ζώων στον τομέα της φροντίδας και της χρήσης ζώων για

επιστημονικούς σκοπούςmiddot

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

29

μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή της εθνικής

νομοθεσίαςmiddot

μπορεί να διευκολύνει τη συζήτηση σχετικά με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων

σε επιστημονικές διαδικασίες μεταξύ των σχετικών ενδιαφερομένωνmiddot

μπορεί να παρέχει ένα κεντρικό αποθετήριο καταγραφής των σύγχρονων ορθών

πρακτικών και να εξασφαλίζει την αποτελεσματική διάδοσή τους σε εθνικό επίπεδο

Παρατηρούνται και πρόσθετα οφέλη της εθνικής επιτροπής τα οποία εξαρτώνται από την

εθνική δομή και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία

ασκεί εποπτικό ρόλο όσον αφορά την παροχή επιμόρφωσης και κατάρτισης στο

κράτος μέλοςmiddot

μπορεί να επικουρεί την αρμόδια αρχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με το

ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς σκοπούς

Σύνθεση και δομή των εθνικών επιτροπών

Σύνθεση της επιτροπής

Σε ορισμένα κράτη μέλη η σύνθεση της εθνικής επιτροπής περιγράφεται στην εθνική

νομοθεσία

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή ισορροπία ως προς τα μέλη της για να καλλιεργείται η

αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των ερευνητών των ομάδων που ασχολούνται με την

καλή διαβίωση και τη φροντίδα των ζώων και του ευρύτερου κοινού Οι ικανότητες που

απαιτούνται αφορούν την καλή μεταχείριση των ζώων τη συμπεριφορά των ζώων την

κτηνιατρική εμπειρογνωμοσύνη τη δεοντολογία την επιστήμη τις εναλλακτικές λύσεις (και

τις τρεις αρχές αντικατάσταση μείωση βελτίωση) τον πειραματικό σχεδιασμό και τη

νομοθεσία συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής αξιολόγησης της ασφάλειας και της

προστασίας των ζώων

Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται κατά κύριο λόγο με βάση τις δεξιότητες τις ικανότητες και

τις προοπτικές που μπορούν να φέρουν στην επιτροπή Ανεξάρτητα από την προσωπική

τους διαδρομή τα μέλη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων

τους ενώ ούτε η επιτροπή ούτε τα μέλη της δεν πρέπει να υπόκεινται στην καθοδήγηση

άλλου προσώπου ή οργανισμού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους

Όλα τα μέλη θα πρέπει να κατανοούν επαρκώς τη νομοθεσία καθώς και τους ρόλους και τις

αρμοδιότητες της εθνικής επιτροπής Ανάλογα με την προσωπική διαδρομή των μελών

ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγική κατάρτιση

Δομήπρακτικές εργασίας

Μολονότι η εθνική αρχή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη στο έργο της

διατηρεί συνήθως στενούς δεσμούς με την αρμόδια αρχή (που μπορεί να παρέχει διοικητική

υποστήριξη και να συμμετέχει ως μέλος ή ως παρατηρητής)

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

30

Η δομή πρέπει να είναι καλά συντονισμένη ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι

εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του κράτους μέλους περιλαμβάνονται στα σχέδια

εργασίας στη στρατηγική επικοινωνίας της επιτροπής Αυτό θα αποτελέσει ιδιαίτερη

πρόκληση όταν υπάρχουν διάφορες περιφερειακές δομές που υπάγονται στην εθνική

επιτροπή

Για να διευκολυνθεί η επίτευξη προόδου όσον αφορά την προώθηση μιας συνεκτικής

προσέγγισης για την αξιολόγηση των έργων θα ήταν επωφελής η στενή συνεργασία με την

αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση της αξιολόγησης του έργου και τη

χορήγηση των αδειών έργου

Τι αναμένουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων από την εθνική επιτροπή

Οι εθνικές επιτροπές αναμένεται να παρέχουν συμβουλές στα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώων σχετικά με ζητήματα που αφορούν την απόκτηση την εκτροφή τη στέγαση τη

φροντίδα και τη χρήση ζώων σε διαδικασίες και να εξασφαλίζουν την ανταλλαγή ορθών

πρακτικών σε όλες τις εγκαταστάσεις

Για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία

μεταξύ της εθνικής επιτροπής και όλων των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με

τη διάδοση πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με συναφή θέματα όπως για

παράδειγμα τη δομή και τη λειτουργία των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων και

τις εξελίξεις στον τομέα της καλής διαβίωσης των ζώων και τις τρεις αρχές

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να λάβουν υπόψη οι εθνικές επιτροπές προκειμένου να

ανταποκριθούν στις προσδοκίες των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων είναι οι εξής

σύνταξη συχνών ερωτήσεων (FAQ) και καθοδήγηση σχετικά με κοινά ζητήματα

που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών mdash σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η

χρήση σύγχρονων μέσων πληροφορικήςmiddot

κατάρτιση γενικών οδηγιών καιή διοργάνωση εργασιακών σεμιναρίων για κοινά

θέματα που εγείρουν τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ανάπτυξη συστήματος άμεσης (και στοχοθετημένης) επικοινωνίας με τα αρμόδια

ανώτερα διοικητικά στελέχη όπως οι προϊστάμενοι των ιδρυμάτων

προκειμένου να παγιωθεί ή να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση και η σημασία των

οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων μέσω πχ της έκδοσης περιοδικών

ενημερωτικών δελτίωνmiddot

διατήρηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με εν εξελίξει πρωτοβουλίες που

αφορούν τη φροντίδα και τη χρήση των ζώων μέσω της παροχής των

κατάλληλων πληροφοριών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων Η

εθνική επιτροπή μπορεί να λειτουργεί ως κόμβος πληροφοριών για τους

ηλεκτρονικούς πόρους και τις επαφές με άλλους παράγοντες όπως για

παράδειγμα κέντρα των τριών αρχών PARERE9 EU NETVAL

10 φορείς

9 httpseurl-ecvamjrceceuropaeuabout-ecvamscientific-advice-stakeholders-networksparere

31

παροχής κατάρτισης ενώσεις της επιστήμης που ασχολείται με τα ζώα

εργαστηρίουmiddot

Παροχή συμβουλών σχετικά με τομείς που παρουσιάζουν δυσκολίες για τα

όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων πχ πώς να αντιμετωπίζεται η χρήση

ζώων σε τομείς που δεν υπόκεινται σε άδεια έργου ή για έρευνα που

πραγματοποιείται από επιστήμονες της ΕΕ σε εγκαταστάσεις εκτός της ΕΕ (οι

οποίες ενδέχεται να μην λειτουργούν σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ και ως εκ

τούτου συνιστούν κίνδυνο για τη φήμη των εγκαταστάσεων για τις οποίες

εργάζονται οι εν λόγω επιστήμονες)

Εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών επιτροπών

Η οδηγία ορίζει ορισμένους στόχους που πρέπει να επιτύχει η εθνική επιτροπή Ωστόσο οι

εν λόγω ρυθμίσεις είναι πολύ γενικές και για τον λόγο αυτόν θα ήταν χρήσιμο να δοθούν

οδηγίες σχετικά με το πώς θα μπορούσαν οι στόχοι αυτοί να υλοποιηθούν στην πράξη

Βασικά καθήκοντα (άρθρο 49)

εξασφάλιση ενός σημείου επαφής και υποστήριξης για τα όργανα καλής

διαβίωσης των ζώωνmiddot

προώθηση των τριών αρχών στο πλαίσιο της παροχής συμβουλών στα όργανα

καλής διαβίωσηςστην(στις) αρμόδια(-ες) αρχή-(ες)middot

παροχή συμβουλών στις αρμόδιες αρχές (κατά προτίμηση τόσο εκ των προτέρων

όσο και αναδρομικά)middot

διάδοση ορθών πρακτικώνmiddot

ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την προσέγγιση όσον αφορά την

αξιολόγηση των έργων για να διευκολύνεται η συνεκτική και εναρμονισμένη

προσέγγιση σε εθνικό επίπεδοmiddot

παροχή καθοδήγησης σχετικά με συγκεκριμένα θέματα στους τομείς της

απόκτησης εκτροφής στέγασης φροντίδας και χρήσης ζώωνmiddot

ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες εθνικές επιτροπές

Πρόσθεταπροαιρετικά καθήκοντα προς εξέταση

συμβολή στη δημόσια συζήτηση σχετικά με τη χρήση ζώων για επιστημονικούς

σκοπούςmiddot

γνωμοδότηση σχετικά με σχέδια νόμωνοδηγιώνmiddot

υποβολή προτάσεων για μελλοντικούς τομείς έρευνας και θέματα που

σχετίζονται με τη φροντίδα και τη χρήση των ζώωνmiddot

παροχή επιστημονικών γνωμώνεμπειρογνωμοσύνης κατόπιν αιτήματοςmiddot

παροχή συμβουλών σχετικά με την εφαρμογή του πλαισίου εκπαίδευσης και

κατάρτισης εντός του κράτους μέλουςmiddot

10

httpseurl-ecvamjrceceuropaeueu-netval

32

τυχόν εθνικές ρυθμίσεις μετά τη μεταφορά της οδηγίας μπορούν να προβλέπουν

πρόσθετα καθήκοντα mdashγια παράδειγμα την παροχή συμβουλών για

συγκεκριμένες κατηγορίες έργων ή την παροχή συμβουλών σχετικά με τις

προσφυγές κατά των αποφάσεων αδειοδότησης έργων

Εκτέλεση των βασικών καθηκόντων των εθνικών επιτροπών

i Παροχή συμβουλών στα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων

Κάθε κράτος μέλος πρέπει να διευκολύνει την πρόσβαση των εθνικών επιτροπών του σε

όλα τα όργανα για την καλή διαβίωση των ζώων που λειτουργούν εντός του κράτους

μέλους

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να αλληλογραφούν με τα όργανα για την καλή διαβίωση

των ζώωντα εθνικά σημεία επαφής ώστε να ενημερώνονται για το ποιοι σύνδεσμοι

συμβουλώνκαθοδήγησηςεπικοινωνίας θα ήταν χρήσιμοι

Οι επισκέψεις στις εγκαταστάσεις μπορούν να βοηθήσουν τα μέλη της εθνικής επιτροπής

να ενημερωθούν καλύτερα για θέματα που αφορούν τη χρήση και φροντίδα των ζώων σε

επιστημονικές διαδικασίεςmiddot παρέχουν επίσης επιπλέον δυνατότητες για να εντοπίσουν

τυχόν θέματα σχετικά με τα οποία θα ήταν επιθυμητό να παρέχουν συμβουλές

Για να ασκούν αποτελεσματικά τον συμβουλευτικό τους ρόλο οι εθνικές επιτροπές

πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματική επικοινωνιακή στρατηγική η οποία θα μπορούσε

να περιλαμβάνει για παράδειγμα

- συνεδριάσεις με τις αρμόδιες αρχές (ιδίως όταν συμμετέχουν περισσότερες

της μίας αρμόδιες αρχές)middot

- συνεδριάσεις με εκπροσώπους των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώωνmiddot

- θέσπιση ενός δικτύου οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων με σκοπό τη

διευκόλυνση της επικοινωνίας προς και από τα εν λόγω όργανα αλλά και

μεταξύ αυτών

Η εθνική επιτροπή δύναται επίσης

να εγκρίνει και να διαδίδει χρήσιμο υλικό καθοδήγησηςmiddot

να αναπτύξει μια δικτυακή πύλη πληροφόρησης και ένα φόρουμ συζήτησης για τα

όργανα καλής διαβίωσης των ζώωνmiddot

να ορίζει αν κρίνεται αναγκαίο επιπλέον εμπειρογνώμονεςνα δημιουργεί ομάδες

εργασίας εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη συμβουλών σχετικά με συγκεκριμένα

θέματα που εντόπισαν τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων (πχ σχετικά με την

αξιολόγηση της δριμύτητας)

Στην ιδανική περίπτωση θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί για τον προσδιορισμό της

αποτελεσματικότητας της εθνικής επιτροπής και των συμβουλών που παρέχει μεταξύ

άλλων από τις αρμόδιες αρχές και τα όργανα καλής διαβίωσης των ζώων

ii Ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την αξιολόγηση των έργων

33

Το καθήκον αυτό θα εξαρτάται ιδιαίτερα από τις δομές για την αξιολόγηση των έργων

που υπάρχουν σε κάθε κράτος μέλος Το κατά πόσον οι επιμέρους εθνικές επιτροπές θα

μπορούσαν να συμβάλουν στην προώθηση συνεκτικής προσέγγισης σχετικά με την

αξιολόγηση των έργων θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες όπως ο αριθμός η

πολυπλοκότητα και το εύρος των έργων καθώς και οι κανονισμοί και οι οδηγίες στο

εσωτερικό κάθε κράτους μέλους

Μεταξύ των επιλογών που διαθέτουν οι εθνικές επιτροπές για να εκτελέσουν το καθήκον

αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι εξής εφόσον προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία

ανάπτυξηυιοθέτηση οδηγιών για την αξιολόγηση των έργων mdash αυτό μπορεί να

περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης στους αιτούντες για την προώθηση

καλύτερων προτάσεωνmiddot

συνεργασία με όσους διενεργούν την αξιολόγηση του έργου πχ συμμετέχοντας με

καθεστώς παρατηρητή στις συνεδριάσεις Αυτό θα έχει ως στόχο την ενημέρωση

όσων συμμετέχουν στη διαδικασία mdashκαι όχι τη συμμετοχή σε κάθε επιμέρους

διαδικασία υποβολής αιτήσεωνmiddot

εξέταση δειγμάτων έργωναξιολογήσεων έργωνmiddot

εξέταση των επιδόσεων των κρατών μελών σχετικά με τις περιόδους που απαιτούνται

για την αδειοδότηση των έργων (σύμφωνα με το άρθρο 41)middot συγκέντρωση ανάδρασης

σχετικά με τη διαδικασία αδειοδότησης από τους αιτούντες

Η συνέπεια είναι δυνατό να προαχθεί περαιτέρω με την κατάλληλη επιμόρφωση των

αιτούντων και των αξιολογητών και μέσω τακτικών επανεξετάσεων των αποτελεσμάτων

της αξιολόγησης των έργων Η εθνική επιτροπή δύναται να εξετάζει καιή να αναθεωρεί

το περιεχόμενο της εν λόγω επιμόρφωσης καθώς και τις οδηγίες που δίνονται στους

αιτούντεςαξιολογητές

iii Ο ρόλος της εθνικής επιτροπής στην προώθηση ενός σωστού πνεύματος

φροντίδας

Η εθνική επιτροπή μπορεί να συμβάλει με διάφορους τρόπους όπως

διοργάνωση ενός εθνικού φόρουμ για την ανταλλαγή ορθών πρακτικώνmiddot

εξασφάλιση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών με τη θέσπιση ενός εθνικού πλαισίου

για τη συλλογή την αποθήκευση και τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με ορθές

πρακτικέςmiddot

προώθηση της σπουδαιότητας και της σημασίας που έχει η ανάπτυξη σωστού

πνεύματος φροντίδας για την επίτευξη καλών αποτελεσμάτων όσον αφορά την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ευαισθητοποίηση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σχετικά με τον ρόλο

τους ως φορέων προαγωγής ενός σωστού πνεύματος φροντίδας και υποστήριξή τους

στην άσκηση του ρόλου αυτούmiddot

αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των προσωπικών επαφών και αλληλεπιδράσεων σε

αντίθεση με τα απρόσωπα laquoενημερωτικά δελτίαraquo για να τονιστεί η σημασία ενός

σωστού πνεύματος φροντίδας

34

iv Προώθηση της συνοχής σε εθνικό επίπεδο

Η εθνική επιτροπή μπορεί να συμβάλει με τους εξής τρόπους

με τη συμβολή στην ανάπτυξη και την ενεργό διάδοση συμφωνημένων χαρτών ή

κωδίκων συμπεριφοράςκατευθυντήριων γραμμών για τη διενέργεια της αξιολόγησης

των έργων των καθηκόντωντων εργασιών των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων των αναδρομικών εκτιμήσεων και των μη τεχνικών περιλήψεων των έργωνmiddot

με τη συμβολή στη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου και προτύπων εντός του

πλαισίου εκπαίδευσης και κατάρτισης

Η ενημέρωση από την εθνική επιτροπή σχετικά με τις συμβουλές που παρέχονται

θεωρείται χρήσιμη όπως και η ανάδραση από τις εθνικές αρχές και τα όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων σχετικά με τη συνέχεια που δίνεται στις συμβουλές αυτές και

πόσο αποτελεσματικές αποδεικνύονται στην πράξη

Εξασφάλιση αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι εθνικές επιτροπές

διαθέτουν επαρκή χρόνο και πόρους για να ανταποκριθούν στις προσδοκίεςmiddot

διαθέτουν επαρκή εμπειρογνωμοσύνη mdash η συμμετοχή των μελών γίνεται συχνά σε

εθελοντική βάσηmiddot

εξασφαλίζουν τη συνέχεια της συμμετοχής στην εθνική επιτροπή με τη χρήση της

εναλλαγήςεπικάλυψης των εισερχόμενωναπερχόμενων μελώνmiddot

ενημερώνονται τακτικά σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα της φροντίδας και της

χρήσης ζώων εργαστηρίου

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ

Θα πρέπει να αναπτυχθούν ένα πλαίσιο και κατάλληλα εργαλεία για την ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ των εθνικών επιτροπών (δίκτυο εθνικών επιτροπών της ΕΕraquo)

Για τη διευκόλυνση του καθήκοντος αυτού θα μπορούσε να συσταθεί ένα περιορισμένο

φόρουμ συζήτησης των προέδρων των εθνικών επιτροπών ( όπως το CIRCABC) με σκοπό

τη διάδοση και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις εθνικές δραστηριότητες και

πολιτικές

Θα πρέπει να καταρτιστεί κατάλογος αρμόδιων επικοινωνίαςπροέδρων των εθνικών

επιτροπών που θα συνδράμουν στην επικοινωνία Θα πρέπει να προβλέπονται συνεδριάσεις

των προέδρων των εθνικών επιτροπών (ή των υποψήφιων προέδρων) από κάθε κράτος

μέλος ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών

35

Στις συνεδριάσεις των εθνικών σημείων επαφής θα πρέπει να προβλέπεται ένα μόνιμο

σημείο στην ημερήσια διάταξη για την ενημέρωση σχετικά με τις εθνικές επιτροπές θα

πρέπει να παρακολουθούνται οι εξελίξεις των εθνικών επιτροπών και να συζητούνται θέματα

που παρουσιάζουν ενδιαφέρον

Στις συνεδριάσεις των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να γίνεται ανταλλαγή ορθών πρακτικών

σχετικά με ειδικά θέματα και να καταρτίζονται κατευθυντήριες γραμμές για ζητήματα κοινού

ενδιαφέροντος

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να συνεδριάζουν και να συμβάλλουν σε διεθνείς

συνεδριάσεις με θέμα την επιστήμη την καλή διαβίωση των ζώων με στόχο την περαιτέρω

προώθηση και ανάπτυξη των εργασιών των εθνικών επιτροπών

Η ανταλλαγή εθνικών εκθέσεων και εκθέσεων προόδου εφόσον υπάρχουν θεωρείται ορθή

πρακτική

33

Το καθήκον αυτό θα εξαρτάται ιδιαίτερα από τις δομές για την αξιολόγηση των έργων

που υπάρχουν σε κάθε κράτος μέλος Το κατά πόσον οι επιμέρους εθνικές επιτροπές θα

μπορούσαν να συμβάλουν στην προώθηση συνεκτικής προσέγγισης σχετικά με την

αξιολόγηση των έργων θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες όπως ο αριθμός η

πολυπλοκότητα και το εύρος των έργων καθώς και οι κανονισμοί και οι οδηγίες στο

εσωτερικό κάθε κράτους μέλους

Μεταξύ των επιλογών που διαθέτουν οι εθνικές επιτροπές για να εκτελέσουν το καθήκον

αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι εξής εφόσον προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία

ανάπτυξηυιοθέτηση οδηγιών για την αξιολόγηση των έργων mdash αυτό μπορεί να

περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης στους αιτούντες για την προώθηση

καλύτερων προτάσεωνmiddot

συνεργασία με όσους διενεργούν την αξιολόγηση του έργου πχ συμμετέχοντας με

καθεστώς παρατηρητή στις συνεδριάσεις Αυτό θα έχει ως στόχο την ενημέρωση

όσων συμμετέχουν στη διαδικασία mdashκαι όχι τη συμμετοχή σε κάθε επιμέρους

διαδικασία υποβολής αιτήσεωνmiddot

εξέταση δειγμάτων έργωναξιολογήσεων έργωνmiddot

εξέταση των επιδόσεων των κρατών μελών σχετικά με τις περιόδους που απαιτούνται

για την αδειοδότηση των έργων (σύμφωνα με το άρθρο 41)middot συγκέντρωση ανάδρασης

σχετικά με τη διαδικασία αδειοδότησης από τους αιτούντες

Η συνέπεια είναι δυνατό να προαχθεί περαιτέρω με την κατάλληλη επιμόρφωση των

αιτούντων και των αξιολογητών και μέσω τακτικών επανεξετάσεων των αποτελεσμάτων

της αξιολόγησης των έργων Η εθνική επιτροπή δύναται να εξετάζει καιή να αναθεωρεί

το περιεχόμενο της εν λόγω επιμόρφωσης καθώς και τις οδηγίες που δίνονται στους

αιτούντεςαξιολογητές

iii Ο ρόλος της εθνικής επιτροπής στην προώθηση ενός σωστού πνεύματος

φροντίδας

Η εθνική επιτροπή μπορεί να συμβάλει με διάφορους τρόπους όπως

διοργάνωση ενός εθνικού φόρουμ για την ανταλλαγή ορθών πρακτικώνmiddot

εξασφάλιση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών με τη θέσπιση ενός εθνικού πλαισίου

για τη συλλογή την αποθήκευση και τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με ορθές

πρακτικέςmiddot

προώθηση της σπουδαιότητας και της σημασίας που έχει η ανάπτυξη σωστού

πνεύματος φροντίδας για την επίτευξη καλών αποτελεσμάτων όσον αφορά την

επιστήμη και την καλή διαβίωση των ζώωνmiddot

ευαισθητοποίηση των οργάνων για την καλή διαβίωση των ζώων σχετικά με τον ρόλο

τους ως φορέων προαγωγής ενός σωστού πνεύματος φροντίδας και υποστήριξή τους

στην άσκηση του ρόλου αυτούmiddot

αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των προσωπικών επαφών και αλληλεπιδράσεων σε

αντίθεση με τα απρόσωπα laquoενημερωτικά δελτίαraquo για να τονιστεί η σημασία ενός

σωστού πνεύματος φροντίδας

34

iv Προώθηση της συνοχής σε εθνικό επίπεδο

Η εθνική επιτροπή μπορεί να συμβάλει με τους εξής τρόπους

με τη συμβολή στην ανάπτυξη και την ενεργό διάδοση συμφωνημένων χαρτών ή

κωδίκων συμπεριφοράςκατευθυντήριων γραμμών για τη διενέργεια της αξιολόγησης

των έργων των καθηκόντωντων εργασιών των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων των αναδρομικών εκτιμήσεων και των μη τεχνικών περιλήψεων των έργωνmiddot

με τη συμβολή στη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου και προτύπων εντός του

πλαισίου εκπαίδευσης και κατάρτισης

Η ενημέρωση από την εθνική επιτροπή σχετικά με τις συμβουλές που παρέχονται

θεωρείται χρήσιμη όπως και η ανάδραση από τις εθνικές αρχές και τα όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων σχετικά με τη συνέχεια που δίνεται στις συμβουλές αυτές και

πόσο αποτελεσματικές αποδεικνύονται στην πράξη

Εξασφάλιση αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι εθνικές επιτροπές

διαθέτουν επαρκή χρόνο και πόρους για να ανταποκριθούν στις προσδοκίεςmiddot

διαθέτουν επαρκή εμπειρογνωμοσύνη mdash η συμμετοχή των μελών γίνεται συχνά σε

εθελοντική βάσηmiddot

εξασφαλίζουν τη συνέχεια της συμμετοχής στην εθνική επιτροπή με τη χρήση της

εναλλαγήςεπικάλυψης των εισερχόμενωναπερχόμενων μελώνmiddot

ενημερώνονται τακτικά σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα της φροντίδας και της

χρήσης ζώων εργαστηρίου

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ

Θα πρέπει να αναπτυχθούν ένα πλαίσιο και κατάλληλα εργαλεία για την ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ των εθνικών επιτροπών (δίκτυο εθνικών επιτροπών της ΕΕraquo)

Για τη διευκόλυνση του καθήκοντος αυτού θα μπορούσε να συσταθεί ένα περιορισμένο

φόρουμ συζήτησης των προέδρων των εθνικών επιτροπών ( όπως το CIRCABC) με σκοπό

τη διάδοση και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις εθνικές δραστηριότητες και

πολιτικές

Θα πρέπει να καταρτιστεί κατάλογος αρμόδιων επικοινωνίαςπροέδρων των εθνικών

επιτροπών που θα συνδράμουν στην επικοινωνία Θα πρέπει να προβλέπονται συνεδριάσεις

των προέδρων των εθνικών επιτροπών (ή των υποψήφιων προέδρων) από κάθε κράτος

μέλος ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών

35

Στις συνεδριάσεις των εθνικών σημείων επαφής θα πρέπει να προβλέπεται ένα μόνιμο

σημείο στην ημερήσια διάταξη για την ενημέρωση σχετικά με τις εθνικές επιτροπές θα

πρέπει να παρακολουθούνται οι εξελίξεις των εθνικών επιτροπών και να συζητούνται θέματα

που παρουσιάζουν ενδιαφέρον

Στις συνεδριάσεις των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να γίνεται ανταλλαγή ορθών πρακτικών

σχετικά με ειδικά θέματα και να καταρτίζονται κατευθυντήριες γραμμές για ζητήματα κοινού

ενδιαφέροντος

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να συνεδριάζουν και να συμβάλλουν σε διεθνείς

συνεδριάσεις με θέμα την επιστήμη την καλή διαβίωση των ζώων με στόχο την περαιτέρω

προώθηση και ανάπτυξη των εργασιών των εθνικών επιτροπών

Η ανταλλαγή εθνικών εκθέσεων και εκθέσεων προόδου εφόσον υπάρχουν θεωρείται ορθή

πρακτική

34

iv Προώθηση της συνοχής σε εθνικό επίπεδο

Η εθνική επιτροπή μπορεί να συμβάλει με τους εξής τρόπους

με τη συμβολή στην ανάπτυξη και την ενεργό διάδοση συμφωνημένων χαρτών ή

κωδίκων συμπεριφοράςκατευθυντήριων γραμμών για τη διενέργεια της αξιολόγησης

των έργων των καθηκόντωντων εργασιών των οργάνων για την καλή διαβίωση των

ζώων των αναδρομικών εκτιμήσεων και των μη τεχνικών περιλήψεων των έργωνmiddot

με τη συμβολή στη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου και προτύπων εντός του

πλαισίου εκπαίδευσης και κατάρτισης

Η ενημέρωση από την εθνική επιτροπή σχετικά με τις συμβουλές που παρέχονται

θεωρείται χρήσιμη όπως και η ανάδραση από τις εθνικές αρχές και τα όργανα για την

καλή διαβίωση των ζώων σχετικά με τη συνέχεια που δίνεται στις συμβουλές αυτές και

πόσο αποτελεσματικές αποδεικνύονται στην πράξη

Εξασφάλιση αποτελεσματικής εθνικής επιτροπής

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι εθνικές επιτροπές

διαθέτουν επαρκή χρόνο και πόρους για να ανταποκριθούν στις προσδοκίεςmiddot

διαθέτουν επαρκή εμπειρογνωμοσύνη mdash η συμμετοχή των μελών γίνεται συχνά σε

εθελοντική βάσηmiddot

εξασφαλίζουν τη συνέχεια της συμμετοχής στην εθνική επιτροπή με τη χρήση της

εναλλαγήςεπικάλυψης των εισερχόμενωναπερχόμενων μελώνmiddot

ενημερώνονται τακτικά σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα της φροντίδας και της

χρήσης ζώων εργαστηρίου

Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ

Θα πρέπει να αναπτυχθούν ένα πλαίσιο και κατάλληλα εργαλεία για την ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ των εθνικών επιτροπών (δίκτυο εθνικών επιτροπών της ΕΕraquo)

Για τη διευκόλυνση του καθήκοντος αυτού θα μπορούσε να συσταθεί ένα περιορισμένο

φόρουμ συζήτησης των προέδρων των εθνικών επιτροπών ( όπως το CIRCABC) με σκοπό

τη διάδοση και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις εθνικές δραστηριότητες και

πολιτικές

Θα πρέπει να καταρτιστεί κατάλογος αρμόδιων επικοινωνίαςπροέδρων των εθνικών

επιτροπών που θα συνδράμουν στην επικοινωνία Θα πρέπει να προβλέπονται συνεδριάσεις

των προέδρων των εθνικών επιτροπών (ή των υποψήφιων προέδρων) από κάθε κράτος

μέλος ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών

35

Στις συνεδριάσεις των εθνικών σημείων επαφής θα πρέπει να προβλέπεται ένα μόνιμο

σημείο στην ημερήσια διάταξη για την ενημέρωση σχετικά με τις εθνικές επιτροπές θα

πρέπει να παρακολουθούνται οι εξελίξεις των εθνικών επιτροπών και να συζητούνται θέματα

που παρουσιάζουν ενδιαφέρον

Στις συνεδριάσεις των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να γίνεται ανταλλαγή ορθών πρακτικών

σχετικά με ειδικά θέματα και να καταρτίζονται κατευθυντήριες γραμμές για ζητήματα κοινού

ενδιαφέροντος

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να συνεδριάζουν και να συμβάλλουν σε διεθνείς

συνεδριάσεις με θέμα την επιστήμη την καλή διαβίωση των ζώων με στόχο την περαιτέρω

προώθηση και ανάπτυξη των εργασιών των εθνικών επιτροπών

Η ανταλλαγή εθνικών εκθέσεων και εκθέσεων προόδου εφόσον υπάρχουν θεωρείται ορθή

πρακτική

35

Στις συνεδριάσεις των εθνικών σημείων επαφής θα πρέπει να προβλέπεται ένα μόνιμο

σημείο στην ημερήσια διάταξη για την ενημέρωση σχετικά με τις εθνικές επιτροπές θα

πρέπει να παρακολουθούνται οι εξελίξεις των εθνικών επιτροπών και να συζητούνται θέματα

που παρουσιάζουν ενδιαφέρον

Στις συνεδριάσεις των εθνικών επιτροπών θα πρέπει να γίνεται ανταλλαγή ορθών πρακτικών

σχετικά με ειδικά θέματα και να καταρτίζονται κατευθυντήριες γραμμές για ζητήματα κοινού

ενδιαφέροντος

Οι εθνικές επιτροπές θα πρέπει να συνεδριάζουν και να συμβάλλουν σε διεθνείς

συνεδριάσεις με θέμα την επιστήμη την καλή διαβίωση των ζώων με στόχο την περαιτέρω

προώθηση και ανάπτυξη των εργασιών των εθνικών επιτροπών

Η ανταλλαγή εθνικών εκθέσεων και εκθέσεων προόδου εφόσον υπάρχουν θεωρείται ορθή

πρακτική