Αρχιμήης ΙΙΙ - FABE · 2016. 5. 25. · Αρχιμήδης ΙΙΙ Παραδοτέο...

Αρχιμήδης ΙΙΙ Παραδοτέο ΠΕ 4.1

1

Αρχιμήδης ΙΙΙ

Ανάπτυξη μεθόδου ολικής αξιοποίησης αποβλήτων ελαιοτριβείου για

παραγωγή βιο-δραστικών ουσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και

αγρο-υλικών» α.α. «08»

ΠΕ 4.1

Σύνοψη αποτελεσμάτων των πειραμάτων χρήσης απλών και

ενκαψυλιωμένων πολυφαινολών ως αγροχημικών in-vitro

Επιστημονικός Υπεύθυνος

Κων/νος Πετρωτός

Ανάδοχος έργου

Στέφανος Λεοντόπουλος


2

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Εισαγωγή – Ανασκόπηση και Σημασία των Πολυφαινολών

1. Εισαγωγή

Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων είναι αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας του

ελαιολάδου με το 95% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιόλαδου να παράγεται από

μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις Μεσογειακών χωρών. Κατά την κατεργασία του

ελαιοκάρπου στα ελαιοτριβεία, παράλληλα με το ελαιόλαδο παράγεται και μία σειρά

αποβλήτων. Η γεωργική αυτή δραστηριότητα έχει ιδιαίτερη κοινωνική και

οικονομική σημασία για το πληθυσμό των ελαιοπαραγωγικών χωρών, διότι τεράστιες

ποσότητες αποβλήτων παράγονται κάθε ελαιοκομική περίοδο. Αυτά είναι ο

ελαιοπυρήνας, που αποτελείται από τα αλεσμένα στερεά συστατικά του καρπού

(κυρίως του κουκουτσιού), τα ελαιόφυλλα που έχουν μεταφερθεί με τον ελαιόκαρπο

και μια σημαντική σε όγκο και οργανικό φορτίο ποσότητα υγρών αποβλήτων, που

είναι γνωστά ως "λιοζούμι", "κατσίγαρος" ή "μούργα". Η παραγωγή αυτή των

αποβλήτων των ελαιοτριβείων σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά των

παραγόμενων αποβλήτων (υψηλή συγκέντρωση σε οργανικό φορτίο και φαινολικές

ενώσεις), καθιστούν τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείου ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα

εξαιτίας της επικινδυνότητας της απευθείας διάθεσής τους στο περιβάλλον.

Αναλυτικότερα, ο “κατσίγαρος” συνίσταται από το υδατικό κλάσμα του χυμού του

ελαιοκάρπου και από το νερό που χρησιμοποιείται στις διάφορες φάσεις παραγωγής

του λαδιού στο ελαιουργείο. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα υδατικό φυτικό

εκχύλισμα, που περιέχει μία σειρά από ουσίες όπως σάκχαρα, αζωτούχες ενώσεις,

οργανικά οξέα, πολυαλκοόλες, πολυφαινόλες και υπολείμματα ελαίου. Η άμεση

επίπτωση του “κατσίγαρου” στο περιβάλλον είναι η αισθητική υποβάθμιση που

προκαλεί και η οποία οφείλεται στην έντονη οσμή του και στο σκούρο χρώμα του.

Παράλληλα, εξαιτίας του υψηλού οργανικού φορτίου που περιέχει, είναι πιθανόν να

δημιουργήσει ευτροφικά φαινόμενα σε περιπτώσεις που καταλήγει σε αποδέκτες με


3

μικρή ανακυκλοφορία νερών (κλειστούς θαλάσσιους κόλπους, λίμνες κ.τ.λ). Από τα

συστατικά που περιέχονται στον “κατσίγαρο”, οι πολυφαινόλες παρουσιάζουν

ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι από τη μία πλευρά προσδίδουν στα απόβλητα τοξικές

ιδιότητες έναντι των φυτών και αποδομούνται με βραδύ σχετικά ρυθμό από

εξειδικευμένες ομάδες μικροοργανισμών, ενώ από την άλλη είναι υπεύθυνες για τη

συντήρηση της ποιότητας του λαδιού στο χρόνο (χαμηλή οξύτητα) ως φυσικό

συντηρητικό. Το υψηλό οργανικό φορτίο του “κατσίγαρου” σε συνάρτηση με την

παρουσία των πολυφαινολών δεν επιτρέπει την απευθείας διάθεση του στο

περιβάλλον, αλλά καθιστά αναγκαία την πρότερη επεξεργασία του. Για την

επεξεργασία και διάθεση του “κατσίγαρου” έχουν δοκιμαστεί διάφορες μέθοδοι σε

εργαστηριακή και πραγματική κλίμακα. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα δεν έχει

προταθεί μία ολοκληρωμένη λύση, αλλά έχουν εφαρμοστεί διάφορες τεχνικές κατά

περίπτωση που παρουσιάζουν ορισμένα μειονεκτήματα τεχνικής ή οικονομικής

φύσεως και δεν έχουν επιλύσει ικανοποιητικά το πρόβλημα.

1.1 Η καλλιέργεια της Ελιάς

1.1.1 Το δέντρο της ελιάς

Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, η καλλιέργεια της ελιάς ξεκίνησε στη

νοτιοανατολική περιοχή του Μεσογειακού στο 5ο π.Χ. αιώνα. Ελαιόδεντρα μπορεί να

έχουν καλλιεργηθεί ανεξάρτητα σε δύο μέρη, την Κρήτη και τη Συρία (Rackham et

al., 2002). Πιστεύεται ότι τα ελαιόδεντρα από τη βόρεια Συρία εξαπλώθηκαν στην

Κρήτη και τα υπόλοιπα Ελληνικά νησιά, ενώ στη συνέχεια η καλλιέργειά τους

επεκτάθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Ιταλία και σε άλλα μέρη της Μεσογείου

(Standish 1960) όπου μέχρι ακόμη και σήμερα λόγω των ιδιαίτερων κλιματολογικών

συνθηκών η Μεσογειακή λεκάνη παραμένει η κυριότερη περιοχή καλλιέργειάς της.

Σήμερα ελαιόδεντρα καλλιεργούνται για εμπορικούς σκοπούς επίσης στην

Αυστραλία, την Καλιφόρνια και τη Νότια Αφρική παράγοντας όμως προϊόντα

κατώτερης ποιότητας από αυτά των Μεσογειακών χωρών.

Η οικογένεια Oleaceae αποτελείται από 22 γένη και περίπου 500 είδη, τα

περισσότερα από αυτά ανήκει στην υποοικογένεια Oleoideae. Το γένος olea

περιλαμβάνει περίπου 40 είδη και υποείδη τα οποία καλλιεργούνται κυρίως στην

περιοχή της Μεσογείου (Tutin et al, 1972; Strid, 1997). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη

παραγωγή είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα που κατέχουν το 80% της


4

παγκόσμιας παραγωγής. Στην Ελλάδα η ελιά είχε από την αρχαιότητα ξεχωριστή

θέση και είχε συνδεθεί με την διατροφή, τη θρησκεία, την υγεία και την τέχνη.

Σήμερα είναι η πρώτη σε σπουδαιότητα δενδρώδης καλλιέργεια στη χώρα μας, αφού

καταλαμβάνει σε έκταση το 15% περίπου της καλλιεργούμενης γης και το 75% των

εκτάσεων που είναι φυτεμένες με δέντρα. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν γύρω στα 130

εκατομμύρια ελαιόδεντρα, 2800 ελαιοτριβεία, 500 συσκευαστήρια–ραφιναριστήρια-

πυρηνελαιουργεία και 80 εργοστάσια επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς (Ποντίκης,

Α.Κ., 2000, Manios, 2004; Award et al.,2006).

1.1.2 Ο ελαιόκαρπος

Ο καρπός της ελιάς είναι δρύπη, και αποτελείται από το περικάρπιο και το

ενδοκάρπιο. Το περικάρπιο αποτελείται από δύο τμήματα, την επιδερμίδα και το

μεσοκάρπιο το οποίο αποτελεί το 65-83% του νωπού βάρους του καρπού. Κατά την

ωρίμανση του καρπού η επιδερμίδα μετατρέπεται από ανοιχτό πράσινο σε σκούρο

μαύρο χρώμα. Η μέση σύσταση του ελαιοκάρπου είναι: 50% Νερό, 22% λάδι, 19%

υδατάνθρακες, 1.6% πρωτεΐνες, καθώς και άλλα σημαντικά συστατικά όπως

πηκτίνες, οργανικά οξέα, χρωστικές, πολυφαινόλες και ανόργανα συστατικά. Πολλά

από αυτά τα συστατικά συναντώνται και στα απόβλητα που παράγονται κατά τη

παραγωγική διαδικασία του ελαιολάδου. Ο καρπός περνάει διάφορες φάσεις έως ότου

φτάσει ένα μέγιστο βάρος από τον Οκτώβριο μέχρι τα μέσα Νοέμβρη για τις

περισσότερες ποικιλίες. Από εκεί και έπειτα ο καρπός αρχίζει να χάνει υγρασία με

αποτέλεσμα την αύξηση της ελαιοπεριεκτικότητάς του. Το 96-98% του λαδιού στον

ελαιόκαρπο συγκεντρώνεται στο περικάρπιο (Ποντίκης, Α.Κ., 2000).

1.2 Απόβλητα Ελαιοτριβείων

Στην Ελλάδα παράγονται 230.000-280.000 τόνοι ελαιόλαδο σε ετήσια βάση, δηλαδή

το 12,5 - 15% της παγκόσμιας παραγωγής. Για την επεξεργασία του ελαιόκαρπου στα

ελαιοτριβεία καταναλώνονται περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι νερού ετησίως και

παράγονται 30 εκατομμύρια τόνοι υγρών αποβλήτων. Οι ποσότητες υγρών

αποβλήτων που παράγονται κατά την περίοδο λειτουργίας των ελαιοτριβείων είναι

εξαιρετικά μεγάλες με μέση ημερήσια τιμή ανά ελαιοτριβείο τους 15-20 τόνους.

Αρκεί να σημειωθεί ότι για κάθε κιλό λαδιού παράγονται κατά μέσο όρο 5 κιλά

υγρών αποβλήτων.


5

1.2.1 Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου

Τα φρούτα και τα λαχανικά, όπως ελιές και τα σταφύλια, εκτίθεται συνεχώς σε

περιβαλλοντικό στρες, συμπεριλαμβανομένης της σχετικώς υψηλές θερμοκρασίες και

την υπεριώδη ακτινοβολία, και ως εκ τούτου χρειάζονται μια ποικιλία ενώσεων, όπως

για παράδειγμα τα αντιοξειδωτικά, για να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους (Soleas

et al 1997, Toguri et al 1993). Είναι γνωστό ότι το ελαιόλαδο λαμβάνεται από

ολόκληρο τον καρπό με φυσική πίεση και χωρίς την χρήση χημικών ουσιών σε

αντίθεση με τα περισσότερα φυτικά έλαια τα οποία εξάγονται από τους σπόρους τους

με τη χρήση διαλυτων. Ως εκ τούτου τα λιπόφιλα συστατικά του καρπού της ελιάς

μεταφέρονται στο έλαιο, το οποίο με τη σειρά του διατηρεί τις οργανοληπτικές

ιδιότητες του καρπού της ελιάς.

Επίσης, οι φαινολικές ενώσεις των φύλλων της ελιάς είναι σημαντικοί παράγοντες

που επιδρούν στην αξιολόγηση της ποιότητας του ελαιόλαδου, επειδή είναι εν μέρει

υπεύθυνες για τη σταθερότητα της αυτοοξείδωσης (Vazqueez 1975, Perrin 1992) και

τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του (Vazqueez 1978). Επιπλέον, αυτά τα μόρια

έχουν φαρμακολογικές ιδιότητες (Maestro-Duran 1994), δρουν ως φυσικά

αντιοξειδωτικά (Chimi 1991, Le Tutor 1992) και αναστέλλουν την ανάπτυξη και τη

δράση των θετικών κατά Gram βακτηρίων που εμπλέκονται σε διαδικασίες ζύμωσης

του ελαιολάδου (Brenes 1992, Brenes 1995). Αυτές οι ιδιότητες των φύλλων ελιάς

υφίστανται λόγω των iridoids και ιδιαίτερα της ολεουροπεΐνη η οποία είναι υπεύθυνη

για την πικρή γεύση του ώριμου καρπού της ελιάς αλλά και της υδροξυτυροσόλη (Le

Tutour και Guedon, 1992, Ghisalberti 1998). Τα υγρά απόβλητα των ελαιοτριβείων

αποτελούν σημαντικό παράγοντα ρύπανσης και δυσεπίλυτο πρόβλημα στο χώρο των

γεωργικών βιομηχανιών. Χαρακτηρίζονται από ιδιότητες όπως:

Σκούρο καφέ χρώμα.

Χαρακτηριστική δυσάρεστη οσμή.

Υψηλό οργανικό φορτίο.

Όξινο pH.

Υψηλή περιεκτικότητα πολυφαινολών.

Υψηλή περιεκτικότητα σε στερεό υλικό.


6

Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν τη διαχείριση τους εξαιρετικά δύσκολη με

αποτέλεσμα να συγκαταλέγονται στα πιο ρυπογόνα απόβλητα του

αγροτοβιομηχανικού τομέα. Το ποσό των φαινολικών ενώσεων του ελαιολάδου

εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ποικιλία, ο βαθμός ωρίμανσης, η

πιθανή μόλυνση από τον δάκος, και το κλίμα (Μπόσκου et al, 2000). Αντιθέτως, η

ποσότητα αυτή συνήθως μειώνεται όταν οι καρποί έχουν υπερωριμάσει, αν και

υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα: για παράδειγμα, ελιές που

καλλιεργούνται σε θερμότερα κλίματα, παρά την ταχύτερη ωρίμανση, η απόδοση των

ελαίων τους σε φαινόλες είναι πλούσια. Επίσης ελιές οι οποίες έχουν συγκομιστεί την

κατάλληλη στιγμή (όταν αλλάζει το χρώμα της σάρκας από ανοιχτό πράσινο σε

σκούρο καφέ) με το χέρι και επομένως η σάρκα τους παραμένει ακέραιη χωρίς

χτυπήματα και οι οποίες μεταφέρονται αμέσως στο ελαιοτριβείο για επεξεργασία σε

συνθήκες σύνθλιψης και συμπίεσης με θερμοκρασίες χαμηλότερες από 25-30 oC, η

απόδοση τους είναι επίσης πλούσια τόσο σε παραγωγή ποιοτικού λαδιού όσο και σε

φαινολικά συστατικά. Όσον αφορά τις συνθήκες επεξεργασίας έχει παρατηρηθεί ότι

οι έλαια που έχουν ληφθεί με φυγοκέντρηση έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε

φαινόλες (Di Giovacchino et al., 1994) πιθανώς επειδή σε αυτή τη διαδικασία

χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες θερμού νερού, οι οποίες διαβρέχουν την πάστα

ελιάς συνεχώς κατά τη διάρκεια της άλεσης. Το παχύρευστο αυτό υποπροϊόν είναι

γνωστό ως απόβλητα ελαιοτριβείου (OMWV) και παράγεται σε εξαιρετικά μεγάλες

ποσότητες. Το ελαιόλαδο ως τελικό προιόν περιέχει μόνο 2% (50-1000 μg / g) του

συνόλου των πολυφαινολών που περιέχονται στον καρπό της ελιάς, ενώ το υπόλοιπο

98% μεταφέρεται στα υγρά απόβλητα. Έτσι η σύνθεση των αποβλήτων ελαιοτριβείου

δεν είναι σταθερή και σύμφωνα με τους Niaounnakis και Halvadakis (2006)

εξαρτάται από:

i. Τη σύσταση των αποβλήτων, η οποία ποικίλει σύμφωνα με:

Την ποικιλία της ελιάς.

Την ωριμότητα του καρπού.

Την ώρα συγκομιδής του καρπού.

Τη περιεκτικότητα του καρπού σε νερό.

Τις εδαφοκλιματικές συνθήκες.

Την παρουσία φυτοπροστατευτικών προϊόντων και λιπασμάτων.


7

ii. Τη μέθοδος εξαγωγής ελαιολάδου.

Κάθε τύπος ελαιοτριβείου, έχει και διαφορετικές απαιτήσεις σε επιπλέον νερό

κατά τη διεργασία. Σαν αποτέλεσμα αυτού, τα φυτικά υγρά που παράγονται

από τα ελαιοτριβεία τριών φάσεων, όπου και χρησιμοποιούνται μεγαλύτερες

ποσότητες νερού, να υφίστανται κάποια αραίωση.

iii. Το χρόνο αποθήκευσης.

Η αποθήκευση μπορεί να αλλάξει τα βιολογικά και φυσικοχημικά

χαρακτηριστικά του αποβλήτου, καθώς παρατηρείτε έντονη βιολογική

δραστηριότητα (αύξηση της οξύτητας), καθώς επίσης και φυσικοχημικές

μεταβολές όπως η καθίζηση των στερεών.

1.2.3 Σύσταση των αποβλήτων

Τα απόβλητα ελαιοοτριβείων, συγκαταλέγονται στα κατ’ εξοχήν βεβαρημένα από

πλευράς ρυπαντικού φορτίου γεωργικά βιομηχανικά απόβλητα. Συγκεκριμένα, έχει

υπολογιστεί ότι ένα μεσαίου μεγέθους ελαιοτριβείο παράγει περίπου 1.000 tn

απόβλητα ανά περίοδο συγκομιδής ελαιοκάρπου με οργανικό φορτίο το οποίο

ισοδυναμεί με τα ετήσια απόβλητα μιας πόλης 30.000 κατοίκων.

Από τα συστατικά του “κατσίγαρου”, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι

φαινόλες, οι οποίες ως αντιοξειδωτικές ουσίες εμποδίζουν τη διάσπαση των

γλυκεριδίων προς λιπαρά οξέα και βοηθούν στη διατήρηση του λαδιού (Tsimidou et

al., 1992 Ryan και Robards, 1998). Είναι όμως και η κύρια ρυπαντική παράμετρος, η

οποία ευθύνεται για τις σημαντικότατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υγρών

αποβλήτων των ελαιοτριβείων. Σχετικά με τη σύσταση και την παραγωγή του

“κατσίγαρου” έχουν γίνει μελέτες σε διαφορετικές περιοχές και συνθήκες

λειτουργίας. Οι μελέτες αυτές συμφωνούν ως προς τα γενικά χαρακτηριστικά, όπως

την υψηλή τοξικότητα και το οργανικό φορτίο, τις εμπεριεχόμενες ουσίες και το

μέγεθος της παραγωγής. Παρουσιάζουν όμως κάποιες διαφορές όσον αφορά τα

ποσοτικά αποτελέσματα. Οι διαφορές αυτές μπορούν να οφείλονται στους

εναλλακτικούς τρόπους επεξεργασίας του ελαιοκάρπου (π.χ. κλασσικό ή

φυγοκεντρικό ελαιοτριβείο). Επιπλέον, η σύστασή τους ποικίλει ανάλογα με τις

εδαφοκλιματολογικές συνθήκες, την ποικιλία των ελαιοκάρπων, το στάδιο ωρίμανσης


8

του καρπού, τη χρήση παρασιτοκτόνων και λιπασμάτων, τον τρόπο συγκομιδής και

αποθήκευσης του (Cabrera et al., 1996). Επίσης, οι μετρούμενες διαφορές ίσως να

οφείλονται στις διαφορετικές συνθήκες δειγματοληψίας του “κατσίγαρου”, π.χ.

αμέσως μετά την παραγωγή ή αφού περάσουν κάποιες ημέρες, από ανοιχτή ή κλειστή

δεξαμενή απόθεσης, δείγμα επιφανειακό ή βάθους. Στους ακόλουθους Πίνακες

παρουσιάζονται τα γενικά χαρακτηριστικά των υγρών αποβλήτων των ελαιοτριβείων

τριών φάσεων.

Πίνακας 1: Γενικά χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου

(Sierra et al., 2001).

Παράμετροι Τιμές

PH 4.5-6

Βιοχημικά απαιτούμενο οξυγόνο, (ΒOD 5 g/l) 35-100

Χημικά απαιτούμενο οξυγόνο, (COD g/l) 40-195

Ολικός οργανικός άνθρακας, (TOC g/l) 22-64

Λίπη (g/l) 0.3-23

Ανόργανα στοιχεία (g/l) 5-14

Πολυφαινόλες (g/l) 3-24

N (g/l) 5-15

P (g/l) 0.3-1.1

K (g/l) 2.7-7.2

Ca (g/l) 0.12-0.75

Mg (g/l) 0.10-0.40

Na (g/l) 0.04-0.90

Στερεά % 5.5-17.6

Πίνακας 2: Μέση σύσταση των αποβλήτων ελαιοτριβείων.

Παράμετρος Τιμή Οργανικές ουσίες Τιμή Ανόργανα

στοιχεία Τιμή

pH Ολικά σάκχαρα 1 % P 96 ppm

ΒOD (Βιοχημικά

απαιτούμενο

οξυγόνο)

30.000-

40.000

ppm

Αζωτούχες

ενώσεις 0.28 % K 1200 ppm

COD (Χημικά

απαιτούμενο

οξυγόνο)

45.000-

60.000

ppm

Οργανικά οξέα 0.3 % Ca 120 ppm

Στερεά αιωρούμενα 0.9 Πολυαλκοόλες

1.1 % Mg 48 ppm

Στερεά ολικά 4.0 % Πολυπηκτίνες,

τανίνες κλπ 1.37 % Na 245 ppm

Στερεά οργανικά 3.5 % Πολυφαινόλες 0.5 % Fe 16 ppm

Στερεά ανόργανα 0.5 %


9

Πίνακας 3: Κύρια φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων ελιοτριβείου

(Fiestas και Borja, 1992, Hamdi και Ellouz, 1992).

Παράμετρος Όρια τιμών

Νερό % 83-94

Οργανικά συστατικά % 4-16

Ανόργανα συστατικά % 1-2

Πυκνότητα (g/cm3

) 1,024

Αγωγιμότητα (μS/ cm) 8.0000-160000

pH 4,5-6,5

Βιολογικά απαιτούμενα οξυγόνο (BOD5) mg/l 14.000-110.0000

Χημικά απαιτούμενα οξυγόνο (COD) mg/l 41.400-130.000

Πίνακας 4: Κύρια συστατικά των αποβλήτων ελιοτριβείου (Zervakis και Balis 1996).

Συστατικό Συγκέντρωση(%) Κύρια συστατικά

Νερό 83-92

Λίπη 0,03-1,00 Υπολείμματα ελαίου

Αζωτούχες ουσίες 1,2-2,4

Γλουταμίνη, Γλυκίνη, Αργινίνη,

Ιστιδίνη, Προλίνη,Τυροσίνη,

Φαινυλαλανίνη, Λυσίνη,

Μεθειονίνη, Γλυκοζαμίνη κ.ά.

Σάκχαρα 2,0-8,0

Ραφινόζη, Μανόζη, Σακχαρόζη,

Γλυκόζη, Αραβινόζη, Ραμνόζη,

Γαλακτόζη, Ξυλόζη,

Οργανικά οξέα 0,5-1,5 Γαλακτικό, Μηλικό, Μηλονικό,

Οξαλικό, Τρυγικό, Φουμαρικό

Πολυαλκοόλες 0,5-1,5 Γλυκερίνη, Μανιτόλη

Πηκτίνες, Ταννίνες 0,4-1,5

Φαινολικές ενώσεις 0,3-0,8

Φλαβονοειδή: Απεγινίνη,

Λουτεολίνη, Κερσετίνη,Λουτεολίνη.

Φαινόλες: Καφεϊικό, Κινναμικό,

2,6- διυδροξυβενζοϊκό, π-

υδροηυβενζοϊκό, Συρινγγικό,

Φερουλικό, π-κουμαρικό, Βανιλλικό,

Βερατρικό, Πρωτοκατεχικό,

Υδροξυτυροσολή, Τυροσόλη,

Πυροκατεχικό.

Ελαιοευρωπαϊνη

Ανόργανα συστατικά 0,4-1,5 K, P, Na, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu,

Cl, S


10

Πίνακας 5: Σύγκριση κυρίων χαρακτηριστικών των αποβλήτων ελαιοτριβείου από

κλασσικά και φυγοκεντρικά ελαιοτριβεία

(Fiestas και Borja 1992, Μπαλατσούρας 1997).

Χαρακτηριστικά Τύπος Ελαιοτριβείου

Κλασσικό Φυγοκεντρικό

Αλατότητα (mmhos /cm) 8-16 8-16

pH 4.5-5 4.7-5.2

Ρυπογόνο Δυναμικό

COD (kg/m3) 120-130 45-60

BOD5 (kg/m3) 190-100 35-48

Αιωρούμενα στερεά (g/l) 1 9

Ολικά στερεά(g/l) 120 60

Στερεά οργανικά (g/l) 15 5

Πτητικά στερεά (g/l) 105 55

Λίπη(g/l) 0.5-1 3-10

Γενικά οι οργανικές ουσίες των αποβλήτων του ελαιοτριβείου μπορούν να

διαχωριστούν σε ενώσεις άμεσα διασπούμενες (π.χ. σάκχαρα, οργανικά οξέα,

αμινοξέα), βιοαποδομήσιμα πολυμερή (πρωτεΐνες, ημικυταρρίνες) και δύσκολα

διασπώμενα συστατικά όπως μεγαλομοριακές λιπαρές ουσίες και φαινολικές ενώσεις

(Οιχαλιώτης και Ζερβάκης, 2000). Παρά το ότι το πιο σημαντικό από ποσοτική

άποψη τμήμα του οργανικού κλάσματος καταλαμβάνουν τα σάκχαρα από ποιοτική

άποψη οι πολυφαινόλες και οι λιπαρές ουσίες είναι τα πιο σημαντικά συστατικά, διότι

προσδίδουν στα απόβλητα ελαιοτριβείου ανεπιθύμητες ιδιότητες (χρώμα,

φυτοτοξοκότητα, εμμονή στο περιβάλλον). Στα φαινολικά που έχουν ανιχνευθεί θα

πρέπει να προστεθούν επίσης πολυμερείς ουσίες καστανόμαυρου χρώματος που

παράγονται δευτερογενώς μέσω ενζυμικών αντιδράσεων που αρχίζουν αμέσως μετά

την έκθλιψη του ελαιοκάρπου (Saiz-Jimenez et al., 1986). Επιπρόσθετα, αναφορικά

με τις ιδιότητες των αποβλήτων ο Visioli et al., (1995) έχει αναφέρει ότι τα

εκχυλίσματα των αποβλήτων ελαιοτριβείου διαθέτουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση

και θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια φθηνή πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών. Τα

ανόργανα συστατικά των αποβλήτων του ελαιοτριβείου όπως το Κάλιο, ο Φώσφορος,

το Μαγνήσιο καθώς και πολλά ιχνοστοιχεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον

λόγω της μεγάλης λιπαντικής τους αξίας.

Τέλος, η συγκέντρωση μικροοργανισμών στα απόβλητα του ελαιοτριβείου είναι της

τάξης των 105 cfu/ml πιο κοινοί είναι βακτήρια του γένους Pseudomonas ή


11

μικροοργανισμοί που χαρακτηρίζονται από την ικανότητα τους να μετασχηματίζουν

δύσκολα διασπώμενα συστατικά, όπως μεγαλομοριακές λιπαρές ουσίες, και

φαινολικά συστατικά. Επίσης συναντάμε ζύμες του γένους Saccharomyces και

μύκητες Penicillium και Aspegillus. Άλλοι μικροοργανισμοί που έχουν απομονωθεί

από ελαιόκαρπο είναι στελέχη μυκήτων και βακτηρίων από τα γένη Aerobacter,

Escherichia, Bacillus, Rhizopus, Alternaria, Fusarium (Fiestas και Borja, 1992).

1.2.4 Περιεχόμενες πολυφαινόλες στα απόβλητα ελαιοτριβείου

1.2.4.1 Γενικά

Με τον όρο πολυφαινόλες χαρακτηρίζεται μια μεγάλη ετερογενής ομάδα ενώσεων με

κοινό χαρακτηριστικό ότι φέρουν ένα ή περισσότερα υδροξύλια συνδεδεμένα

απευθείας σε ένα ή περισσότερους αρωματικούς ή και ετεροκυκλικούς πυρήνες.

Σήμερα είναι γνωστές περισσότερες από 8000 πολυφαινόλες ενώ στα φυτά έχουν

βρεθεί περισσότερες από 4000 διαφορετικές φαινολικές ενώσεις (Χριστοφορίδου,

2001. Οι πολυφαινόλες παράγονται ως προϊόντα δευτερογενούς μεταβολισμού των

φυτών. Συνήθως συναντώνται στη φύση συνδεδεμένες με υδατάνθρακες μέσω των

υδροξυλίων τους. Τα συζευγμένα σάκχαρα μπορεί να είναι μονοσακχαρίτες,

δισακχαρίτες ή και ολιγοσακχαρίτες. Το πιο κοινό σάκχαρο που απαντάται είναι η

γλυκόζη ενώ άλλα σάκχαρα είναι που συναντώνται είναι η γαλακτόζη, η ξυλόζη, η

ραμνόζη, η , τα γλυκουρονικά οξέα κ.α. Οι φαινόλες είναι γνωστές στη βιβλιογραφία

και σαν πολυφαινόλες ή πολυφαινολικές ενώσεις. Είναι ένα από τα κύρια συστατικά

του “κατσίγαρου” και ενοχοποιούνται για τη δύσκολη επεξεργασία του, αφού είναι

συστατικά που αποικοδομούνται δύσκολα αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζουν

αντιμικροβιακές και φυτοτοξικές ιδιότητες (Σπαρτάλη, 2005).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκέντρωση των πολυφαινολικών ενώσεων στο

ελαιόλαδο κυμαίνεται 50 έως 1.000 μg / g ελαίου, ανάλογα με την ποικιλία ελιάς και

του συστήματος εκχύλισης και ότι αυτή η ποσότητα των αντιοξειδωτικών στο

ελαιόλαδο είναι μόνο το 1-2% (Rodis et al., 2002). Το υπόλοιπο χάνεται είτε ως

λύματα (περίπου 53%) είτε βρίσκεται στον ελαιοπυρήνα (περίπου 45%). ο οποίος

αποτελεί και αυτός απόβλητο.


12

Εκτός από την τυροσόλη και την υδροξυτυροσόλη που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό

στο ελαιόλαδο, περιέχεται και ένα πλήθος από άλλα φαινολικά συστατικά, κάποια

από αυτά σε πολύ μικρές ποσότητες, που είναι πιθανόν να επηρεάζουν σε μεγάλο

βαθμό την αντιοξειδωτική ικανότητα του ελαιολάδου. (Tsimidou et al., 1992).

Επίσης, μια σειρά πειραμάτων που εκτελέστηκαν από τον Visioli et al., (1995),

(1999), έδειξαν ότι τα εκχυλίσματα αυτά των αποβλήτων των ελαιοτριβείων έχουν

ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και μπορεί, επομένως, να ανακτηθεί και να

χρησιμοποιηθεί στη χημεία ως φθηνή πηγή συντηρητικού στα τρόφιμα και ως πηγή

φυσικών αντιοξειδωτικών λύνοντας ταυτόχρονα το πρόβλημα της διάθεσης των

αποβλήτων των ελαιοτριβείων.

Η αντιοξειδωτική ικανότητα των φαινολών εκτός των άλλων προσδίδει και

προστατευτικές ιδιότητες έναντι ασθενειών που πλήττουν τον άνθρωπο. Από

επιδημιολογικές μελέτες γνωρίζουμε ότι η Μεσογειακή δίαιτα, πλούσια σε

κατανάλωση λαδιού συμβάλει στη μείωση καρδιαγγειακών παθήσεων και την

εμφάνιση συγκεκριμένων μορφών καρκίνου οι οποίες είναι αυξημένες στις βόρειες

Ευρωπαϊκές χώρες σε σχέση με τις νότιες Μεσογειακές (Briante et al., 2003).

Ωστόσο, πέρα από τις προστατευτικές ιδιότητες των φαινολών μπορούν να

δημιουργήσουν και σοβαρά προβλήματα στην υγεία. Μετά από κατάποση έχουν

αναφερθεί παθήσεις όπως γαστροεντερικές ενοχλήσεις, προβλήματα στο συκώτι και

τα νεφρά, νευρικοί σπασμοί, αρρυθμίες στην καρδιά, καρδιαγγειακό κλονισμό ακόμα

και θάνατο. Η χαμηλότερη αναφερόμενη δόση με συνέπεια το θάνατο ήταν 4,8 g από

κατάποση μέσα σε 10 λεπτά. Έχουν γίνει μελέτες ακόμη για καρκινογένεση σε

ποντίκια αλλά αποτελέσματα για τους ανθρώπους δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής.

Προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν ακόμη και όταν έρθει σε επαφή με το δέρμα

όπως ερεθισμός, εγκαύματα ακόμη και νέκρωση ιστών. Όρια για δερμική έκθεση δεν

υπάρχουν.

Οι φαινολικές ενώσεις στο λάδι δεν περιέχουν στο μόριο τους περισσότερες από 1-2

υδροξυλομάδες. Οι φαινόλες που υπάρχουν στο ελαιόλαδο προέρχονται από τον

καρπό και τα φύλλα της ελιάς και ανήκουν στο πολικό τμήμα του ελαιολάδου το

οποίο λαμβάνεται με εκχύλιση με μείγμα μεθανόλης-νερού (Tsimidou et al., 1992). Η

ποσότητα τους στο ελαιόλαδο ποικίλει και εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως


13

το υψόμετρο της περιοχής καλλιέργειας του ελαιόδεντρου, τις κλιματολογικές

συνθήκες (ύψος βροχοπτώσεων, θερμοκρασία), τις εργασίες κατά την καλλιέργεια,

το βαθμό ωριμότητας του ελαιόκαρπου και τον τύπο του ελαιουργείου που

χρησιμοποιείται για την εξαγωγή του ελαιολάδου (Ryan και Robards, 1998). Η

διάλυση των κολλοειδών ουσιών (πρωτεϊνών και πολυσακχαριτών) οι οποίες είναι

υδατοδιαλυτές και συνυπάρχουν με τις φαινολικές συντελεί και στη μερική διάλυση

των φαινολικών ουσιών κατά την επεξεργασία του ελαιόκαρπου στο ελαιουργείο. Η

διάλυση αυτή έχει σαν συνέπεια ένα μεγάλο μέρος των φαινολικών ενώσεων που

περιέχονται στη σάρκα του καρπού, να απομακρύνονται με τα απόνερα.

Στους διάφορους τύπους ελαιολάδου έχουν βρεθεί περισσότερες από 20

πολυφαινόλες. Σε μεγάλες ποσότητες βρίσκονται η τυροσόλη και η υδρόξυ-

τυροσόλη. Επίσης υπάρχουν παράγωγα του κινναμικού οξέος (ο-κουμαρικό οξύ, p-

κουμαρικό οξύ, φερουλικό οξύ, καφεϊκό οξύ, συναπικό οξύ, 3- υδροξυ-4-

μεθοξυκιναμικό οξύ), παράγωγα του βενζοϊκού οξέος (p-υδροξυβενζοϊκό οξύ,

βανιλλικό οξύ, πρωτοκατεχικό οξύ, γαλλικό οξύ, συριγγικό οξύ, γεντιστικό οξύ),

φαινολικές αλκοόλες (τυροσόλη, υδροξυτυροσόλη), σικιμικό οξύ, παράγωγα του

φαινολικού οξέος (p-φαινυλοξικό), και οι ενώσεις θυμόλη, καρβακρόλη και οι

φλαβονοειδείς ενώσεις καμφερόλη, απιγενίνη και κερκετίνη (Χριστοφορίδου, 2001).

Οι τρεις όμως φαινολικές ενώσεις με την υψηλότερη συγκέντρωση στο ελαιόλαδο

είναι ο γλυκοζίτης ολεουροπεΐνη, υδροξυτυροσόλη (3,4-διϋδροξυφαινυλ αιθανόλη)

και τυροσόλη. Αυτές οι τρεις ενώσεις σχετίζονται δομικά. Η Υδροξυτυροσόλη και η

τυροσόλη είναι δομικά όμοιες εκτός από το ότι υδροξυτυροσόλη κατέχει μία επιπλέον

υδροξυ ομάδα στην μέτα θέση.

Η Ολεουροπεΐνη, ανακαλύφθηκε το 1908 από τον Bourquelot και Vintilesco (Esti

1998, Panizzi 1990). Είναι ένας εστέρας που αποτελείται από υδροξυτυροσόλη και

elenolic οξέος. Η Ελευρωπαΐνη είναι η κύρια φαινολική ένωση στην ελιά, η οποία

μπορεί να φτάσει μέχρι και το 14% στους αποξηραμένους καρπούς.

Η υδροξυτυροσόλη είναι το κύριο φαινολικό συστατικό στο ελαιόλαδο (Amiot et al.,

1996). Είναι μια φυσική ένωση με φαρμακευτικές, αντιοξειδωτικές (Visioli et al.,

2001), αντιμικροβιακές και φυτοτοξικές ιδιότητες (Visioli et al., 1999). Καθώς ο


14

καρπός της ελιάς ωριμάζει η συγκέντρωση Ελαιοροπαΐνης μειώνεται ενώ η

υδροξυτυροσόλη, ένα προϊόν υδρόλυσης της ολεουροπεΐνης, αυξάνεται (Cimato et

al., 1990; Ryan et al., 1999). Από οικονομική άποψη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το

κόστος αγοράς 1 γρ. καθαρής υδροξυτυροσόλης ανέρχεται περίπου στα 1400 ευρώ

(EXTRASYNTHESE, Γαλλία). Ένα λίτρο αποβλήτων ελιαοτριβείου περιέχει περίπου

130 mg υδροξυτυροσόλης και εάν θεωρήσουμε ότι ελαιοτριβεία μπορούν να

παράγουν 30 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων γίνεται κατανοητό ότι πρόκειται για

μία εξαιρετική και ανεκμετάλλευτη πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών. Σύμφωνα με τον

Hamdi, 1992 οι φαινολικές ενώσεις που υπάρχουν στα απόβλητα ελαιοτριβείου

διακρίνονται, α) στις απλές φαινολικές ενώσεις, που περιλαμβάνουν τανίνες μικρού

μοριακού βάρους και φλαβονοειδή και β) στις πολυφαινόλες οι οποίες

περιλαμβάνουν σκούρου χρώματος πολυμερή και προκύπτουν σαν αποτέλεσμα του

πολυμερισμού και της οξείδωσης των απλών φαινολικών ενώσεων (Hamdi, 1992).

Σύμφωνα με τους Fiestas et al., 1994; Knup et al., 1996; Juarez-Jimenez και Garcia-

Pareja, 1996 οι κυριότερες φαινολικές ενώσεις είναι οι ακόλουθες:

Σχήμα 1: Φαινολικές ενώσεις που συναντώνται στον “κατσίγαρο”


15

Ακολούθως, στα απόβλητα ελαιοτριβείου έχουν ανιχνευτεί πάνω από τριάντα

φαινολικές ενώσεις με τις κυριότερες να παρουσιάζονται στο ακόλουθο σχήμα.

Σχήμα 2: Οι Κυριότερες φαινολικές ενώσεις που συναντώνται στα απόβλητα ελαιοτριβείων

(Niaounnakis και Halvadakis, 2006).

Συμπερασματικά, η παρουσία των φαινολικών ενώσεων στα απόβλητα ελαιοτριβείου

είναι ίσως το σημαντικότερο εμπόδιο για την αποτοξικοποίηση του αποβλήτου

εξαιτίας της υψηλής συγκέντρωσης της οργανικής ύλης (ο δείκτης BOD κυμαίνεται

μεταξύ 15x103 - 50x103 mg / l και ο δείκτης COD φθάνει περίπου τα 220 g / l), είναι,

από την άλλη πλευρά μια πολύ πλούσια πηγή φαινολικών ενώσεων με

αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες (Visioli et al.,1995b), αποδεικνύοντας

την χρησιμότητα αυτών των ενώσεων στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στη

φαρμακευτική, τη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών (Vermerris και Nickolson,

2006; Shahidi και Naczk, 2004).


16

1.2.5 Οι βιολογικές ιδιότητες των φύλλων της ελιάς

Η πρώτη επίσημη έκθεση σχετικά με τη χρήση των φύλλων της ελιάς στην ιατρική

χρονολογείται από το 1854, όταν ο Hanbury ανέφερε μια απλή συνταγή για τη χρήση

του υδατικού εκχυλίσματος των φύλλων της ελιάς ως αντιπυρετικό. Από τις αρχές

του 20ου αιώνα υπάρχου πολλές βιβλιογραφικές αναφορές σχετικά με τις ιδιότητες

των φύλλων ελιάς. Ενδεικτικά αναφέρονται εκείνες των Le Tutour και Guedon,

(1992); του Ghisalberti, (1998); του Owen et al., (2000), για την αντιοξειδωτική

δράση τους, των Walter et al., (1973); του Ghisalberti, 1998 για την αντιμικροβιακή

δράση, των Visioli και Galli, (1994); του Ziyyat et al., (1997) για την αντιϋπερτασική

δράση των Ghisalberti, (1998); του Visioli και Galli, (1998), για την

αγγειοδιασταλτική δράση, του (Pieroni et al., (1996.) και του Gonzalez et al., (1992)

για την υπογλυκαιμική δράση Επίσης, μελέτες του Samuelsson, (1951) κατέδειξαν

την ευεργετική δράση των φύλλων τα ελιάς όσον αφορά την ικανότητά τους να

μειώνουν την αρτηριακή πίεση αλλά και την αγγειοδιασταλτική δράση, την αύξηση

της ροής του αίματος δηλαδή στις στεφανιαίες αρτηρίες, (Zarzuelo, 1991). Επίσης,

εκχύλισμα από φύλλα ελιάς και ιδιαίτερα η ολεουροπεΐνη έχει βρεθεί ότι παρουσιάζει

ισχυρή αντιμικροβιακή δράση έναντι των μυκήτων, βακτήριων, ιών και άλλων

παρασίτων [Walter et al., (1973); Ghisalberti, (1998); Aziz et al., (1998); Juven et al.,

(1972); Koutsoumanis et al., (1998); Tassou et al., (1995)]. Ειδικότερα, εκχύλισμα

από φύλλα ελιάς βρέθηκε να είναι δραστικό σε in vitro δοκιμές εναντίον πολλών

μικροοργανισμών, όπως ο Staphylococcus aureus, ο Vibrio cholerae, ο Vibrio

parahaemolyticus, ο Haemophylus influenza, η Salmonella spp., ο Bacillus cereus

(αναστέλλει τη βλάστηση των σπορίων) κ.α. Ενδεικτικά, όσον αφορά τη δράση

εναντίον του Staphylococcus aureus παρατηρήθηκε ότι ανεξάρτητα από την

συγκέντρωση αναστέλλεται η παραγωγή εντεροτοξίνης Β, σε χαμηλές συγκεντρώσεις

βρέθηκε να μειώνει το ρυθμό ανάπτυξης, ενώ σε υψηλότερες συγκεντρώσεις βρέθηκε

να αναστέλλει την ανάπτυξη του παθογόνου.

Η oλευρωπαΐνη έχει επίσης αναφερθεί ως ανασταλτικό ή κατασταλτικό του ρυθμού

ανάπτυξης βακτηρίων και μυκήτων [Aziz et al., (1998); Tassou et al., (1995); (1969);

Juven et al., (1972); Ruiz-Barba et al., (1990); Νychas et al., (1990); Capasso et al.,

(1995); Bisignano et al., (1999), Tranter et al., (1993); Carluccio et al., (2003)] έτσι

ώστε θα μπορούσε να είναι χρήσιμη και ως εναλλακτική λύση πρόσθετου τροφίμων

[Tassou et al.,(1995); Nychas et al., (1990); Tranter et al., (1993)].


17

Μελέτες των έξι μεγάλων φαινολικών ενώσεων που περιέχονται σε εκχυλίσματα

οξικού αιθυλεστέρα από πράσινες ελιές έχουν δείξει ότι και αυτές έχουν

αντιμικροβιακές ιδιότητες (Fleming, 1969).

Επιπλέον μικροοργανισμοί όπως ο Lactobacillus plantarum, ο Staphylococcus

carnosus, ο Enterococcus faecalis, η Salmonella enteridis, η Pseudomonas fragi,

καθώς και διάφοροι μύκητες αναστάλθηκαν από την ολεουροπεΐνη και την αγλυκόνη

της [Aziz et al.,(1998) Tassou et al., (1995); (1969); Fleming, (1969); Ruiz-Barba et

al., (1990); Tassoou, (1991); Bisignano et al., (1999)]. Η αντιβακτηριακή

αποτελεσματικότητα της ολεουροπεΐνης, πιθανώς να οφείλεται σε φαινολικές ουσίες

οι οποίες παρουσιάζουν ιδιότητες που επηρεάζουν τον σχηματισμό του κυτταρικού

τοιχώματος με επακόλουθη διαρροή των κυτταρικών συστατικών του. Ωστόσο, δεν

έχει αποδειχθεί επαρκώς η ίn νίνο αποτελεσματικότητα των εκχυλισμάτων από φύλλα

ελιάς τα οποία περιέχουν ολεουροπεΐνη. Αξίζει να αναφερθεί ότι ήδη στην αγορά των

ΗΠΑ, αλλά και στο διαδίκτυο διάφορες εταιρείες πωλούν εκχυλίσματα φύλλων ελιάς

ως συμπληρώματα διατροφής σε μορφή ταμπλέτας με συνιστώμενη χρήση ως μέσο

αναστολής της χρόνιας κόπωσης αλλά και ως αντιμικροβιακό σε μυκητιασικές και

ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη και ο έρπης, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό

σύστημα.

1.2.6 Η χρησιμότητα των αποβλήτων των ελαιοτριβείων ως οικολογικά

φυτοπροστατευτικά προϊόντα

Τα φυτά προσβάλλονται από πλήθος παράσιτων και παθογόνων οργανισμών. Για την

φυσική τους προστασία μπορούν να παράγουν μεταβολίτες οι οποίοι επιδρούν στους

μικροοργανισμούς αυτούς. Μεταξύ των φυσικών αυτών μεταβολιτών με τα

παραπάνω χαρακτηριστικά είναι και οι πολυφαινόλες. Πολλές φαινολικές ενώσεις,

ελεύθερα λιπαρά οξέα και αρωματικές ενώσεις έχουν ανιχνευθεί (Ethaliotis et al.,

1999; Ramos-Comenzana et al., 1995) σε κατάλοιπα της παραγωγικής διαδικασίας

του ελαιόλαδου. Αυτές οι ουσίες συνδέονται με φυτοτοξικές και αντιμικροβιακές

ιδιότητες (Obied et al., 2005). Αρκετοί ερευνητές ανέφεραν ότι η αναστολή της

μικροβιακής ανάπτυξη και η τοξική δραστικότητα των αποβλήτων των ελαιοτριβείων

προκαλούνται από διαφορετικές χημικές ενώσεις των ελαιοπυρήνων (Aziz et al.,

1998; Bisignano et al., 2006; Ethaliotis et al., 1999). Φαινολικές ενώσεις μικρού

μοριακού βάρους φαίνεται να είναι οι κύριοι προσδιοριστικοί παράγοντες της αντι-


18

μικροβιακής δράσης των ελαιοπυρήνων (D’Annibale et al., 2004; Fiorentino et al.,

2003), ενώ η πολυφαινόλες υψηλής μοριακής μάζας, οργανικά οξέα, λιπίδια,

ολιγοσακχαρίτες και γλυκοπρωτεΐνες μπορούν να συμβάλουν στην φυτοτοξική

επίδραση των αποβλήτων όταν αυτά εφαρμόζονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στα

φυτά (Capasso et al., 2002).

Σήμερα είναι γνωστό ότι οι φαινολικές ενώσεις που παράγονται από τα φυτικά είδη

μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως οικολογικό μέσο φυτοπροστασίας μιας και

εμφανίζουν αντιμικροβιακή δράση (Xia et al., 2010) για τον έλεγχο των προσβολών

από βακτήρια (Baydar et al., 2006; Ani et al., 2006), μύκητες (Bruno και Sparapano,

2007) και ιούς (Chavez et al., 2006). Επίσης, είναι γνωστό ότι τα απόβλητα των

ελαιοτριβείων περιέχουν σημαντικό αριθμό βιολογικώς δραστικών ουσιών ικανών να

αναστέλλουν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών (Ramos-Comenzana et al., 1995),

ακόμη και φυτών δρώντας ως ζιζανιοκτόνα (Martin et al., 2002).

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον Vagela et al., (2009) τα υπολείμματα των

ελαιοτριβείων φαίνεται να έχουν αποτελεσματική αντιμυκητιακή δράση έναντι

εδαφογενών φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών. Η χρήση των αποβλήτων του

ελαιοτριβείου ως μέσο προστασίας των φρούτων και των λαχανικών τόσο κατά την

καλλιεργητική περίοδο όσο και μετά τη συγκομιδή τους κατά την αποθήκευση είναι

μια πολλά υποσχόμενη λύση για την πρόληψη ζημιών των φρούτων και των

λαχανικών από μετασυλλεκτικές προσβολές όπως αυτές από το μύκητα Botrytis

cinerea. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν αναφερθεί και από άλλους ερευνητές

(Bonanomi et al., 2006) στα οποία η χρήση των αποβλήτων ελαιοτριβείου μπορεί να

επηρεάσει την ανάπτυξη σαπροφυτικών μυκήτων, την συχνότητα εμφάνισης νόσων

φυλλώματος, τα εδαφογενή φυτοπαθογόνα πριν και μετά τη συγκομιδή.

Για αυτό το λόγο και τα τελευταία χρόνια διακρίνεται αυξανόμενο ενδιαφέρον για την

απομόνωση, την εξέταση και την αξιοποίηση των γεωργικών αποβλήτων ή άλλων

πηγών φυτικών ιστών πλούσιων σε πολυφαινόλες, όπως είναι οι φυτικοί ιστοί των

ειδών Olea europaea, Prunus amygdalus, Stevia rebaudiana κ.α. καθώς και των

αποβλήτων τους, όπως τα ύδατα των αποβλήτων ελαιοτριβείων. Συνεπώς, η χρήση

υποπροϊόντων τα οποία προέρχονται από την επεξεργασία φυτικών ιστών μπορούν να

προσφέρουν νέα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας αλλά ταυτόχρονα να


19

μειώσουν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τα επίπεδα μόλυνσης εάν αυτά

απορριπτόταν στο περιβάλλον. Επιπλέον, η αλόγιστη χρήση συνθετικών

φυτοφαρμάκων και μυκητοκτόνων στη σύγχρονη γεωργία δεν έχει μόνο οδηγήσει

στην ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών από πλευράς παθογόνων οργανισμών, αλλά

έχουν ως αποτέλεσμα και την παρουσία τοξικών καταλοίπων στις καλλιέργειες και

κατά συνέπεια και στο περιβάλλον με αποτέλεσμα την δυσμενή επίδραση στην

ανθρώπινη υγεία αλλά και στην ποιότητα του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου,

εναλλακτικά, φιλικά προς το περιβάλλον, μέσα καταπολέμησης εχθρών και

ασθενειών των φυτών απαιτούνται (Abd-El-Kareem, 2007) με σκοπό τη μείωση των

επιπτώσεων των χημικών σκευασμάτων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Σήμερα, αν και έχουν αρκετές προσπάθειες για την επίλυση του περιβαλλοντικού

προβλήματος της απόρριψης των αποβλήτων των ελαιοτριβείων η εξάλειψη τους

παραμένει ένα από τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα που σχετίζονται με το

τομέα του ελαιολάδου στις χώρες της Μεσογείου, όπου η Ελλάδα, η Ισπανία και η

Ιταλία είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί (Paredes et al., 1999). Οι συμβατικές

προσεγγίσεις της αερόβιας και αναερόβιας επεξεργασίας έχουν αποτύχει να

παράσχουν μια βιώσιμη λύση για το πρόβλημα λόγω των ιδιαιτεροτήτων της

σύνθεσης των αποβλήτων των ελαιοτριβείων και την παρουσία των πολυφαινολών, οι

οποίες αναστέλλουν τους μικροοργανισμούς αποσύνθεσης να δράσουν.

1.2.7 Σκοπός της έρευνας

Πρόσφατα διαφαίνεται το αυξανόμενο ενδιαφέρον στις επιδράσεις των

πολυφαινολών που προέρχονται από απόβλητα ελαιοτριβείων έναντι σημαντικών

φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών και ειδικότερα μυκήτων. Η εκτίμηση

διαφορετικών συγκεντρώσεων και μορφών (ελεύθερες και ενκαψιλιωμένες

πολυφαινόλες) ως φυτοπροστατευτικών υλικών με in vitro δοκιμές για την

καταπολέμηση οικονομικά σημαντικών φυτοπαθογόνων μυκήτων είναι το κύριο

ερευνητικό πεδίο αυτού του πακέτου εργασίας.

Ειδικότερα, η in vitro αντιμικροβιακή δραστικότητα των πολυφαινολών εκτιμήθηκε

σε μια σειρά φυτοπαθογόνων μυκήτων όπως είναι ο μύκητας Ascochyta lentis ο

οποίος προσβάλει τα όσπρια, ο Gaeumanomyces graminis ο οποίος προσβάλει τις

ρίζες και το στέλεχος των σιτηρών προκαλώντας σήψεις ριζών και τήξεις φυταρίων, ο

Aspergillus fluvus σημαντικό παθογόνο το οποίο παράγει μυκοτοξίνες, η Monillia


20

laxa, η Monillia fructigena και η Eutypa lata φυτοπαθογόνα είδη που προκαλούν

σήψεις στους καρπούς και σε πράσινους ιστούς δενδρωδών ειδών, ο Armillaria

mellea σημαντικός βασιδιομύκητας που προσβάλει πολλά δασικά και δενδρώδη είδη,

2 είδη του Verticcillium dahliae εκ των οποίων το ένα προκαλεί αδρομυκώση στην

τομάτα και το άλλο στην ελιά, ο μύκητας Sclerotinia sclerotiorum ο οποίος ως

εδαφογενές παθογόνο προσβάλει πλήθος φυτικών ειδών, το Penicillium italicum, το

Penicillium expansum και ο Aspergillus niger οι οποίοι προκαλούν μετασυλλεκτικές

προσβολές σε αποθηκευμένους καρπούς, ο Botrytis cinerea ένα καλά μελετημένο ως

τώρα φυτοπαθογόνο είδος το οποίο προσβάλει τα άνθη, τα φύλλα και κυρίως τους

καρπούς των φυτών προκαλώντας μετασυλλεκτικές σήψεις σε φυτά όπως η φράουλα,

η τομάτα κ.α., το Pythium ultimum και το είδος Rhizoctonia solani τα οποία ως

εδαφογενή παθογόνα προκαλούν σήψεις ριζών, η Cercospora beticola σημαντικό

φυτοπαθογόνο φυλλώματος των ζαχαρότευτλων, η Phytopthora nicotiana η οποία

θεωρείται σημαντικό φυτοπαθογόνο είδος του φυλλώματος του καπνού, η Alternaria

alternata η οποία προσβάλει το φύλλωμα αλλά και τις ρίζες πλήθους φυτικών ειδών

ως παράσιτο αδυναμίας και το Fusarium oxysporum το οποίο προκαλεί

αδρομυκώσεις σε πλήθος φυτικών ειδών. Όλα τα περιγραφέντα είδη των μυκήτων

που εξετάστηκαν προέρχονται από συλλογή η οποία αποκτήθηκε από το Μπενάκειο

Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο. Οι κωδικοί των προς εξέταση ειδών περιγράφονται στο

κεφάλαιο με τα υλικά και τις μεθόδους.

Στο πρώτο στάδιο της πειραματικής διαδικασίας, εφαρμόστηκε η μέθοδος μέτρησης

ζωνών αναστολής σε mm, με την μέθοδο των «χάρτινων δίσκων» (“disk diffusion

assay”), και με τη μέθοδο των «πηγαδιών» (“well diffusion assay”).

Στο δεύτερο στάδιο αξιολόγησης, η μέθοδος που εφαρμόστηκε ήταν ο προσδιορισμός

της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου συγκέντρωσης (MIC/MFC) έναντι 14

μικροοργανισμών.


21


Υλικά και Μέθοδοι

2. Υλικά και Μέθοδοι

Για την εξέταση της αντιμικροβιακής δράσης των παραγόμενων πολυφαινολών

εναντίων σημαντικών φυτοπαθογόνων ειδών εφαρμόστηκαν οι ακόλουθες τεχνικές:

Μέτρηση ζωνών αναστολής (Well diffusion assay)

Μέτρηση ζωνών αναστολής (Paper disk diffusion assay)

Ο ρυθμός εξάπλωσης του μυκηλίου σε τριβλεία Petri

Με σκοπό τον προσδιορισμό της ελάχιστης ανασταλτικής συγκέντρωσης (Minimum

Inhibitory Concentration-MIC) και της ελάχιστης μικρoβιοκτόνου συγκέντρωσης

(Minimum Fungicidal Concentration (MFC).

Η πλειονότητα των μικροοργανισμών που χρησιμοποιήθηκαν αποκτήθηκαν από το

Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (Μπ.Φ.Ι.) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA σε

τριβλεία Petri, ενώ ο Aspergillus fluvus δόθηκε από το εργαστήριο μικροβιολογίας

του τήματος Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, παράρτημα Καρδίτσας.

Τα φυτοπαθογόνα, ο κωδικός τους καθώς και η προέλευση αναφέρονται στον

ακόλουθο Πίνακα 6:


22

Πίνακας 6: Είδη μυκήτων που χρησιμοποιήθηκαν στις βιο-δοκιμές

Παθογόνο Κωδικός Προέλευση

Ascochyta lentis Μπ.Φ.Ι.

Gaeumanomyces graminis Μπ.Φ.Ι.

Aspergillus flavus Εργαστήριο μικροβιολογίας

τμήματος Τεχνολογία Τροφίμων

Monillia laxa Μπ.Φ.Ι.

Armillaria mellea Μπ.Φ.Ι.

Verticillium dahliae (τοματα) Μπ.Φ.Ι.

Sclerotinia sclerotiorum Μπ.Φ.Ι.

Penicillium italicum Μπ.Φ.Ι.

Aspergillus niger

Botrytis cinerea Μπ.Φ.Ι.

Phythium ultimum Μπ.Φ.Ι.

Cercospora beticola Μπ.Φ.Ι.

Peniccilium expansum Μπ.Φ.Ι.

Eutypa lata Μπ.Φ.Ι.

Rhizoctonia solani Μπ.Φ.Ι.

Phytopthora nicotiana Μπ.Φ.Ι.

Monillia fructigena Μπ.Φ.Ι.

Alternaria alternata Μπ.Φ.Ι.

Verticillium dahliae (Ελιά) Μπ.Φ.Ι.

Fusarium oxysporum Μπ.Φ.Ι.

Τμήμα των μυκηλιακών υφών από το αρχικό μέσο (τριβλεία με PDA) τοποθετήθηκε

σε δοκιμαστικούς σωλήνες οι οποίοι περιείχαν κεκλιμένο θρεπτικό υπόστρωμα PDA

και οδηγήθηκαν στο ψυγείο στους 3 C για να συντηρηθούν για περισσότερο χρονικό

διάστημα. Η διεξαγωγή των πειραμάτων και η αξιολόγηση της δραστικότητας των

προς εξέταση δειγμάτων πολυφαινολών που προέρχονται από επεξεργασία

αποβλήτων ελαιοτριβείων, διενεργήθηκε με χρήση τμημάτων και σπορίων των

μυκήτων από αυτό το υλικό. Τα αρχικά τριβλεία οδηγήθηκαν και αυτά στο ψυγείο

όπου και όποτε κρινόταν σκόπιμο διενεργούνταν ανακαλλιέργειά τους σε νέο

τριβλείο Petri το οποίο περιείχε φρέσκο θρεπτικό υπόστρωμα PDA. Οι μορφές

πολυφαινόλης που προέρχονται από απόβλητα ελαιοτριβείων που χρησιμοποιήθηκαν

ήταν οι ακόλουθες:

Υγρή πολυφαινόλη

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη και μαλτοδεξτρίνη


23

Τα χαρακτηριστικά των δειγμάτων των πολυφαινολών ήταν τα ακόλουθα:

Πίνακας 7: Χαρακτηριστικά πολυφαινόλης (μέσο ενθυλάκωσης-συνθήκες)

Πρωτεΐνη Πρωτεΐνη +

Μαλτοδεξτρίνη

Μαλτοδεξτρίνη Υγρή

πολυφαινόλη

Intel 120 C 120 C 120 C ΔΥ

Aspirator 100% 100% 100% ΔΥ

Pump 5% 5% 5% ΔΥ

Μπίλια 60 60 60 ΔΥ

outlet 73 C 81 C 80 C ΔΥ

Για την ανάπτυξη των φυτοπαθογόνων μυκήτων χρησιμοποιήθηκε θρεπτικό

υπόστρωμα MRD και PDA του οποίου η παρασκευή έγινε ως ακολούθως:

Σε φιάλη των 500ml τοποθετήθηκαν 500 ml απιονισμένο νερό και 19,5 gr

σκόνης PDA. Το περιεχόμενο ανακατεύτηκε για 30 περίπου λεπτά ώστε να

διαλυθεί η σκόνη PDA στο απιονισμένο νερό. Στη συνέχεια το διάλυμα

τοποθετήθηκε στον κλίβανο αποστείρωσης όπου και αποστειρώθηκε στους

121 C για 20 λεπτά. Το διάλυμα τοποθετείται σε τρυβλία Petri κάτω από

ασηπτικές συνθήκες σε θάλαμο νηματικής ροής. Το υλικό των τρυβλίων Petri

(περίπου 20 ml) αφήνεται στο θάλαμο νηματικής ροής να σταθεροποιηθεί.

Παρασκευή MRD: Σε φιάλη των 1000ml τοποθετήθηκαν 1000 ml

απιονισμένο νερό, 1gr Bacteriological Peptone και 8,5 gr αλάτι. Το

περιεχόμενο της φιάλης αναδεύτηκε σε θερμαινόμενο μάτι έτσι ώστε όλα τα

υλικά να ομογενοποιηθούν με τη βοήθεια μαγνητικών αναδευτληρων. Στη

συνέχεια ακολούθησε αποστείρωση του θρεπτικού διαλύματος στον κλίβανο

αποστείρωσης στους 121 C για 20 λεπτά.

Τα υλικά και ο εξοπλισμός τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στα πειράματα αυτού του

Παραδοτέου έργου ήταν τα εξής:

Κλίβανος αποστείρωσης Raypa AM-9 75λίτρων

Εργαστηριακό ψυγείο Fiocchetti

Κλίβανοι επώασης Binder

Ηλεκτρονικός ζυγός ακριβείας 2 δεκαδικών


24

Συσκευή ανάδευσης Vortex

Φούρνος μικροκυμάτων

Οι μέθοδοι οι οποίες εφαρμόστηκαν για την μελέτη της αντιμικροβιακής δράσης των

πολυφαινολών αποβλήτων ελαιοτριβείων ήταν οι ακόλουθες:

1. Μέθοδος μέτρησης αριθμών αποικιών

2. Μέθοδος μέτρησης ζωνών αναστολής σε mm (disk και well diffusion

assay)

3. Ρυθμός εξάπλωσης του μυκηλίου σε τριβλεία Petri

4. Μέθοδος προσδιορισμού της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου

συγκέντρωσης (MIC/MBC)

Η κάθε μέθοδος ξεχωριστά έχει ως στόχο την μελέτη της αντιμικροβιακής δράσης

των πολυφαινολών αποβλήτων των ελαιοτριβείων έναντι φυτοπαθογόνων

μικροοργανισμών. Από το σύνολο των αποτελεσμάτων αυτών των μεθόδων

παρατηρήθηκε η δραστικότητα των διάφορων μορφών και συγκεντρώσεων των προς

εξέταση πολυφαινολών από απόβλητα ελαιοτριβείων (ενθυλακωμένες, υγρή),

εναντίον σημαντικών φυτοπαθογόνων μυκήτων. Επίσης αξιολογήθηκε και βρέθηκε η

μεγαλύτερη επίδραση στην παρεμπόδιση της ανάπτυξης, η ανασταλτική δράση και η

μυκητοκτόνος συγκέντρωση τους προς εξέταση αποβλήτου ελαιοτριβείου.

Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι διαφέρουν τόσο ως προς τα αποτελέσματα τους όσο και ως

προς τον τρόπο εφαρμογής τους καθώς, στην μέθοδο μέτρησης ζωνών αναστολής σε

mm οι συγκεντρώσεις των μορφών πολυφαινολών που μελετήθηκαν ήταν 10%, 20%,

30%, στη μέθοδο προσδιορισμού της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου

συγκέντρωσης MIC/MFC εφαρμόστηκαν διαφορετικές συγκεντρώσεις που

κυμαίνονται από 3%, 5%, 10%,15%, 20%, 25%, 30%, 35%,40% και 50%.


25

2.2 Περιγραφή Πειραμάτων

2.2.1 Μέθοδος μέτρησης αριθμών αποικιών

Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε με σκοπό τη σύγκριση της αντιμικροβιακής δράσης

των διάφορων μορφών ενθυλάκωσης και συγκεντρώσεων πολυφαινολών αποβλήτων

ελαιοτριβείων. Για την παρασκευή των προς εξέταση πολυφαινολών

χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μεταχειρίσεις:

1. Πολυφαινόλη υγρή

2. Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη

3. Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη

4. Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη και μαλτοδεξτρίνη

5. Μάρτυρας (απουσία πολυφαινόλης-ανάπτυξη μυκήτων)

Οι μεταχειρίσεις είχαν από 3 επαναλήψεις και το όλο πείραμα επαναλήφθηκε 2

φορές.

Στις μεταχειρίσεις 2, 3 και 4, οι προς εξέταση ενθυλακωμένες πολυφαινόλες ήταν σε

μορφή σκόνης. Για την διενέργεια των πειραμάτων, αυτές αραιώθηκαν σε

αποστειρωμένο νερό για την δημιουργία όμοιου όγκου συγκέντρωσης. Για αυτό το

λόγο 56,3gr σκόνης πολυφαινόλης ενθυλακωμένης σε πρωτεΐνη (μεταχείριση 2)

διαλύθηκαν σε 500 ml αποστειρωμένο νερό. Ακολούθως, 40 gr σκόνης πολυφαινόλης

ενθυλακωμένης σε μαλτοδεξτρίνη (μεταχείριση 3) διαλύθηκαν σε 500 ml

αποστειρωμένο νερό και 40,7 gr σκόνης πολυφαινόλης ενθυλακωμένης σε

μαλτοδεξτρινη και πρωτεΐνη (μεταχείριση 4) διαλύθηκαν σε επίσης 500 ml

αποστειρωμένο νερό. Το δείγμα της υγρής πολυφαινόλης (μεταχείριση 1)

χρησιμοποιήθηκε ως έχει.

Στους δοκιμαστικούς σωλήνες οι οποίοι περιείχαν ο κάθε ένας και ένα φυτοπαθογόνο

είδος, τοποθετήθηκαν 5ml MRD. Ακολούθησε ανάδευση του διαλύματος το οποίο

περιείχε μυκηλιακές υφές και σπόρια του μύκητα με τη χρήση vortex. Η ποσότητα

αυτή (5 ml) απορροφήθηκε με τη χρήση πιπέτας και εκχύθηκε εκ νέου σε

αποστειρωμένο γυάλινο μπουκάλι το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως μέσο αποθήκευσης


26

των απαιτούμενων ποσοτήτων μυκηλιακών υφών και σπορίων του προς εξέταση

μύκητα. Ο αριθμός των γυάλινων μπουκαλιών ήταν όσος και ο αριθμός των

εξεταζόμενων φυτοπαθογόνων μυκήτων. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου

μαζευτούν τα 20 ml εναιωρήματος σπορίων και μυκηλιακών υφών που απαιτούνται

για την διεξαγωγή του πειράματος. Από αυτό το εναιώρημα σπορίων και μυκηλιακών

υφών εφαρμόζεται με τη χρήση γυάλινης αποστειρωμένης με θερμότητα λαβίδας, για

την αποφυγή επιμολύνσεων, κάθε φορά 0,1 ml στην επιφάνεια του τριβλείου το οποίο

περιέχει θρεπτικό υπόστρωμα PDA.

Από τις μεταχειρίσεις 1,2,3 και 4, ποσότητα 0,1 ml από τον τελικό όγκο

συγκέντρωσης πολυφαινολών, εφαρμόστηκε στο κέντρο ενός τριβλείου Petri με τη

χρήση πιπέτας. Το τριβλείο Petri είχε πρωτίστως επιστρωθεί με το μύκητα όπως

περιγράφεται στην προηγούμενη παράγραφο.

Για την εξέταση του αριθμού των αποικιών των μυκήτων το διάλυμα των

μυκηλιακών υφών και των σπορίων (20ml) το οποίο περιέχονταν στα γυάλινα

μπουκαλάκια αραιώθηκε διαδοχικά. Ο μάρτυρας περιείχε μόνο ποσότητα από

εναιώρημα σπορίων-μυκηλιακών υφών σε μία από τις ακόλουθες συγκεντρώσεις των

104, ή 10

5, ή 10

6. Τα τριβλεία Petri αποθηκεύτηκαν σε θάλαμο επώασης στους 25 C

για 7 ημέρες. Με την παρέλευση 7 ημερών ακολούθησε μέτρηση του αριθμού των

αποικιών που αναπτύχθηκαν και τα οποία περιγράφονται στο επόμενο κεφάλαιο

«Αποτελέσματα» καθώς και διάμετρός της αποικίας τους σε mm με τη βοήθεια

μετρικού χάρακα.


27

2.2.2 Μέθοδος μέτρησης ζωνών αναστολής σε mm (Disk diffusion assay)


των διαφόρων μορφών ενθυλάκωσης και συγκενρώσεων της πολυφαινόλης σε 20

φυτοπαθογόνους μύκητες. Χρησιμοποιήθηκαν αποστειρωμένα τρυβλία, τα οποία

γέμισαν με 20 ml θρεπτικό υπόστρωμα για τους είκοσι (20) φυτοπαθογόνους μύκητες

αντίστοιχα. Εξετάστηκαν τρεις συγκεντρώσεις από κάθε είδος μεταχείρισης

(ενθυλακωμένα και μη) των αποβλήτων των ελαιοτριβείων. Οι συγκεντρώσεις αυτές

ήταν οι ακόλουθες: 10%. 20% και 30%. Οι μεταχειρίσεις αφορούσαν:

Υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 10, 20 και 30% από τον αρχικό όγκο.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη σε συγκέντρωση 10, και 20% από

τον αρχικό όγκο.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη σε συγκέντρωση 10% από τον

αρχικό όγκο.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη και πρωτεΐνη σε συγκέντρωση

10 και 20% από τον αρχικό όγκο.

Μάρτυρας (απουσία πολυφαινολών, παρουσία μόνο μυκήτων).

Μετά την σταθεροποίηση των θρεπτικών υποστρωμάτων ακολουθεί επίστρωση με

0,5 ml εμβολίου με τα είκοσι (20) φυτοπαθογόνα είδη μυκήτων. Έπειτα, έγινε

εμβάπτιση χάρτινων αποστειρωμένων δίσκων διαμέτρου 5 mm στην προς εξέταση

συγκέντρωση διαλύματος πολυφαινολών, αποβλήτων ελαιοτριβείου για περίπου ένα

λεπτό κοντά στον λύχνο Bunsen, για την αποφυγή επιμολύνσεων. Στη συνέχεια με

μια αποστειρωμένη λαβίδα απομακρύνονται οι χάρτινοι δίσκοι από το διάλυμα της

πολυφαινόλης και τοποθετούνται κοντά στη φλόγα έτσι ώστε να στραγγίξουν καλά.

Ακολούθησε μεταφορά των χάρτινων δίσκων στο κέντρο των τρυβλίων στα οποία

έχει γίνει η επίστρωση και στη συνέχεια έγινε επώαση τους στους 28 oC για χρονικό

διάστημα έως 7 ημέρες. Ο αριθμός των επαναλήψεων ανά μεταχείριση ήταν 4.

Μετρήσεις πάρθηκαν την τελευταία μέρα της επώασης (7η) με την βοήθεια

αριθμημένου χάρακα όπου και πραγματοποιήθηκε μέτρηση των ζωνών αναστολής

που σχηματίστηκαν γύρω από την περιοχή των χάρτινων δίσκων κατά τη διάρκεια της

επώασης των τρυβλίων έως την 7η ημέρα.


28

2.2.3 Μέθοδος μέτρησης ζωνών αναστολής σε mm (Well diffusion assay)


των διαφόρων μορφών ενθυλάκωσης και συγκενρώσεων της πολυφαινόλης σε 20

φυτοπαθογόνους μύκητες. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν αποστειρωμένα

τρυβλία, τα οποία γέμισαν με 20 ml θρεπτικό υπόστρωμα για τους είκοσι (20)

φυτοπαθογόνους μύκητες αντίστοιχα. Εξετάστηκαν τρεις συγκεντρώσεις από κάθε

είδος μεταχείρισης (ενθυλακωμένα και μη) των αποβλήτων των ελαιοτριβείων. Οι

συγκεντρώσεις αυτές ήταν οι ακόλουθες: 10%. 20% και 30%. Οι μεταχειρίσεις

αφορούσαν:

Υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 10, 20 και 30% από τον αρχικό όγκο.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη σε συγκέντρωση 10, και 20% από

τον αρχικό όγκο.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη σε συγκέντρωση 10% από τον

αρχικό όγκο.


10 και 20% από τον αρχικό όγκο.


Μετά την σταθεροποίηση των θρεπτικών υποστρωμάτων ακολουθεί επίστρωση με

0,5 ml εμβολίου με τα είκοσι (20) φυτοπαθογόνα είδη μυκήτων. Ακολούθησε η

δημιουργία μικρής οπής (σαν πηγάδι) στο κέντρο του τριβλείου με το στεροποιημένο

θρεπτικό υπόστρωμα στην οποία εκχύθηκαν 10 μl από την κάθε δείγμα (διαφορετική

συγκέντρωση, μέσο ενθυλάκωσης) της εξεταζόμενης πολυφαινόλης. Στη συνέχεια τα

τριβλεία επωάστηκαν στους 28 o

C για 7 ημέρες σε κλίβανο επώασης και στο τέλος

γίνεται η καταμέτρηση των ζωνών αναστολής ε την βοήθεια αριθμημένου χάρακα

γύρω από την περιοχή της οπής (πηγαδιού).


29

2.2.4 Μέθοδος προσδιορισμού της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου

συγκέντρωσης (MIC/MFC)

Στη συγκεκριμένη μέθοδο παρασκευάστηκαν αποστειρωμένοι δοκιμαστικοί σωλήνες

που περιείχαν ο καθένας 10 ml υπόστρωμα Malt Extract (ΜΕ). Ακολούθησε

θέρμανση των δοκιμαστικών σωλήνων στους 60 o

C μέχρις ότου να ρευστοποιηθεί

το υπόστρωμα που περιείχαν. Στη συνέχεια στα ρευστοποιημένα υποστρώματα

προστέθηκαν οι ακόλουθες ποσότητες της υγρής και μόνο πολυφαινόλης (ΠΦ) των

αποβλήτων ελαιοτριβείων. Για την επίτευξη του τελικού όγκου των διαφορετικών

συγκεντρώσεων εφαρμόστηκαν ακολούθως οι παρακάτω ποσότητες πολυφαινόλης

(ΠΦ) έως τη συμπλήρωση των 10 ml του δοκιμαστικού σωλήνα.

0% 1% 5% 10% 20% 30% 40% 50%

0,05 ml

(ΠΦ)

0,26 ml

(ΠΦ)

0,55 ml

(ΠΦ)

1,25 ml

(ΠΦ)

2,14 ml

(ΠΦ)

3,33 ml

(ΠΦ)

5 ml

(ΠΦ)

Στη συνέχεια οι ποσότητες αυτές τοποθετήθηκαν σε ανάδευση στο Vortex ώστε να

ομογενοποιηθεί καλά το διάλυμα της υγρής πολυφαινόλης με το υπόστρωμα.

Ακολούθησε εμβολιασμός των δοκιμαστικών σωλήνων με streak των 20

φυτοπαθογόνων μυκήτων, ξεχωριστά για τον κάθε δοκιμαστικό σωλήνα. Οι

δοκιμαστικοί σωλήνες με τους φυτοπαθογόνους μύκητες επωάστηκαν στους 27 o

C

για 24-48 ώρες στον κλίβανο επώασης Binder σε αερόβιες συνθήκες. Μετά την

ολοκλήρωση της επώασης έγινε καταγραφή των αποτελεσμάτων τα οποία αφορούν

την ύπαρξη ανάπτυξης με τη μορφή μικυλίου εντός του διαλύματος (στην επιφάνεια ή

στον πάτο του δοκιμαστικού σωλήνα.

Οι δοκιμαστικοί σωλήνες στους οποίους είχε αναπτυχθεί μυκήλιο του παθογόνου

μύκητα έδειξαν ότι η ποσότητα της υγρής πολυφαινόλης δεν ήταν αρκετή ώστε να

αναστείλει την ανάπτυξη των μικροοργανισμών, για αυτό το λόγο χαρακτηρίστηκαν

ως <<θετικοί>>. Ενώ οι δοκιμαστικοί σωλήνες στους οποίους δεν παρουσιάστηκε η

οποιαδήποτε ανάπτυξη μυκηλίου του εξεταζόμενου φυτοπαθογόνου μύκητα

θεωρήθηκε ότι παρουσίασαν αναστολή της ανάπτυξης του («αρνητικοί»).


30

Για να διαπιστωθεί όμως αν αυτές οι ποσότητες της υγρής πολυφαινόλης των

αποβλήτων ελαιοτριβείου ήταν ικανές εκτός από την αναστολή των μυκήτων να

προκαλέσουν και τη θανάτωση τους, σε δοκιμαστικούς σωλήνες οι οποίοι περιείχαν

5ml MRD προστέθηκε 0,1ml από το δείγμα στο δοκιμαστικό σωλήνα στον οποίο δεν

είχε αναπτυχθεί καθόλου ο μύκητας. Η ποσότητα του εκάστοτε δοκιμαστικού σωλήνα

αυτή αναδεύτηκε καλά στο Vortex και επωάστηκαν στους 27 C για 48 ώρες.

Σε όποιον από αυτούς παρατηρήθηκε ανάπτυξη (ίζημα και θόλωμα) διαπιστώθηκε ότι

η ποσότητα συγκέντρωσης της υγρής πολυφαινόλης απλά είχε αναστείλει την

ανάπτυξη του μύκητα χωρίς να τον θανατώσει. Αντίθετα στους δοκιμαστικούς

σωλήνες που δεν υπήρξε ανάπτυξη, η ελάχιστη ποσότητα συγκέντρωσης της

πολυφαινόλης που προστέθηκε ήταν και η μικροβιοκτόνος συγκέντρωση, δηλαδή, η

συγκέντρωση η οποία προκάλεσε την θανάτωση του μικροοργανισμού.

Επιπρόσθετα, για την επίτευξη του τελικού όγκου των διαφορετικών συγκεντρώσεων

από την εξεταζόμενη δράση του διαλύματος υγρής πολυφαινόλης παρασκευάστηκαν

θρεπτικά υποστρώματα με PDA τα οποία περιείχαν διαφορετικές ποσότητες υγρής

πολυφαινόλης (ΠΦ).


31

2.2.5 Ρυθμός εξάπλωσης του μυκηλίου σε τριβλεία Petri

Για την εξέταση της δράσης των διαφορετικών μέσων ενθυλάκωσης (πολυφαινόλες

σε πρωτεΐνη, μαλτοδεξτρίνη, μείγμα πρωτεΐνης/μαλτοδεξτρίνης και υγρή

πολυφαινόλη) χρησιμοποιήθηκαν τρεις συγκεντρώσεις 10, 20 και 30% των

διαλυμάτων οι οποίες αναμίχθηκαν με θρεπτικό υπόστρωμα PDA. Οι μεταχειρίσεις

αφορούσαν:

Υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 10, 20 και 30% του αρχικού όγκου του

δείγματος πολυφαινόλης.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε πρωτεΐνη σε συγκέντρωση 10, και 20% του

αρχικού όγκου του δείγματος πολυφαινόλης.

Πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη σε συγκέντρωση 10% του

αρχικού όγκου του δείγματος πολυφαινόλης.


10 και 20% του αρχικού όγκου του δείγματος πολυφαινόλης.


Για τη συμπλήρωση των 20 ml του τρυβλείου Petri υπολογίστηκε ότι χρειαζόταν

αντίστοιχα:

0% 10% 20% 30%

20 ml PDA 18 ml PDA

2 ml (ΠΦ)

16 ml PDA

4 ml (ΠΦ)

14 ml PDA

6 ml (ΠΦ)

Μετά την σταθεροποίηση των θρεπτικών υποστρωμάτων ακολούθησε εμβάπτιση

των χάρτινων αποστειρωμένων δίσκων διαμέτρου 5 mm στo εναιώρημα μυκηλιακών

υφών και σπορίων των εξεταζόμενων φυτοπαθογόνων για περίπου ένα λεπτό και

έπειτα αυτοί τοποθετήθηκαν στο κέντρο του τρυβλείου Petri. Ακολούθησε επώαση

των τρυβλείων στους 27 oC για χρονικό διάστημα έως 16 ημέρες. Ο αριθμός των

επαναλήψεων ανά μεταχείριση ήταν 4. Μετρήσεις πάρθηκαν μετά από 2, 4, 8, 13 και

16 ημέρες από τη στιγμή της μόλυνσης με την βοήθεια αριθμημένου χάρακα όπου και

πραγματοποιήθηκε μέτρηση των ζωνών αναστολής που σχηματίστηκαν γύρο από την


32

περιοχή των χάρτινων δίσκων κατά τη διάρκεια της επώασης των τρυβλίων έως την

16η ημέρα.


33


Αποτελέσματα

3.1 Αποτελέσματα πειράματος μέτρησης αποικιών μυκήτων

Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του πρωταρχικού πειράματος

παρατηρήθηκε ότι η υγρή πολυφαινόλη ήταν η μοναδική η οποία έδωσε

ενθαρρυντικά αποτελέσματα όσον αφορά την ύπαρξη ζωνών ανάσχεσης στους

περισσότερους από τους εξεταζόμενους φυτοπαθογόνους μύκητες. Αντιθέτως οι

μεταχειρίσεις που περιείχαν πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε κάποιο από τα μέσα

ενθυλάκωσης (πρωτείνη, μαλτοδεξτρίνη ή και συνδυασμός των δύο) δεν εμφάνισαν

ανασταλτική δράση.

Αναλυτικότερα, η υγρή πολυφαινόλη κατάφερε να δημιουργήσει ζώνες ανάσχεσης

των παθογόνων όπως: Ascochyta lentis, Gaeumanomyces graminis, Aspergillus

flavus, Monillia laxa, Armillaria mellea, Verticillium dahliae (τοματα), Sclerotinia

sclerotiorum, Botrytis cinerea, Pythium ultimum, Cercospora beticola, Rhizoctonia

solani, Phytopthora nicotiana, Monillia fructigena και Verticillium dahliae (Ελιά).

Αντιθέτως δεν δημιούργησε ζώνη ανάσχεσης στα ακόλουθα φυτοπαθογόνα:

Penicillium italicum, Aspergillus niger, Eutypa lata, Alternaria alternata και

Fusarium oxysporum. Ενώ μικρή, αν και θετική, ήταν η επίδραση στον μύκητα

Penicillium expansum.

Στη μεταχείριση στην οποία οι πολυφαινόλες είχαν ενθυλακωθεί σε πρωτεΐνη

παρατηρήθηκε μικρή ανάσχεση της ανάπτυξης του φυτοπαθογόνου και

τροφοπαθογόνου μύκητα Aspergillus flavus. Αν και η ανάσχεση είναι μικρή ο

μύκητας είναι σημαντικός στη βιομηχανία τροφίμων εξαιτίας της παραγωγής


34

επικίνδυνων μυκοτοξινών. Για αυτό και συνιστάται η περαιτέρω αξιολόγηση της

χρήσης πολυφαινολών αποβλήτων ελαιοτριβείων ως μέσο οικολογικής

καταπολέμησης του παθογόνου μικροοργανισμού.

Επίσης, στη μεταχείριση στην οποία οι πολυφαινόλες είχαν ενθυλακωθεί σε

μαλτοδεξτρίνη παρατηρήθηκε μικρή ανάσχεση της ανάπτυξης του φυτοπαθογόνου

και τροφοπαθογόνου μύκητα Aspergillus flavus αλλά και του Gaeumanomyces

graminis. Μεγαλύτερο ήταν το επίπεδο ανάσχεσης στον μύκητα Cercospora beticola

ο οποίος προσβάλει το φύλλωμα των ζαχαροτευτλων προκαλώντας επιδημικές

καταστάσεις. Παρόλο αυτά η επίδραση της υγρής πολυφαινόλης στο εν λόγω

παθογόνο ήταν η μεγαλύτερη που καταγράφηκε καταδεικνύοντας έτσι τη δυναμική

που μπορεί να προκύψει από τη χρήση αυτής της μορφής πολυφαινόλης από

απόβλητα ελαιοτριβέιου.

Τέλος, ο συνδυασμός του μέσου ενθυλάκωσης της πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη

και πρωτεΐνη δεν έδωσε ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε σχεδόν κανέναν από τους

αξιολογηθέντες φυτοπαθογόνους μύκητες εκτός της περίπτωσης του μύκητα

Cercospora beticola.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η υγρή πολυφαινόλη παρουσίασε τα πιο

ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η πολυφαινόλη η οποία είχε ενθυλακωθεί σε πρωτεΐνη

και / ή μαλτοδεξτρίνη πιθανόν να χρειαζόταν περισσότερο χρόνο να δράσει εναντίον

των μυκήτων μιας και το μέσο ενθυλάκωσης πιθανόν να παρεμποδίζει τη διάχυσή

της. Αντιθέτως, η δράση της υγρής πολυφαινόλης φαίνεται πως είναι πιο άμεση.

Για τους παραπάνω λόγους αποφασίστηκε η περαιτέρω in vitro εξέταση της υγρής

πολυφαινόλης εναντίων των 20 φυτοπαθογόνων μυκήτων εξαιτίας τόσο της

παρατηρούμενης δράσης της όσο και της ευκολίας κατά τη μέθοδο παραγωγής της.

Τα πλήρη αποτελέσματα της πρωταρχικής αυτής δοκιμής παρατίθενται στον

ακόλουθο Πίνακα 8 καθώς και στα Γραφήματα 1 και 2.


35

Πίνακας 8. Πρωταρχική μελέτη επίδρασης πολυφαινολών ενθυλακωμένων και μη σε 20 φυτοπαθογόνους μύκητες. Ζώνες ανάσχεσης (σε

mm) και ανάπτυξης των φυτοπαθογόνων μυκήτων (αριθμός αποικιών)

Asc

och

yta

len

tis

Ga

eum

an

om

yces

gra

min

is

Asp

erg

illu

s fl

avu

s

Mo

nil

lia

la

xa

Arm

illa

ria

mel

lea

Ver

tici

lliu

m d

ah

lia

e

(το

μα

τα

)

Scl

ero

tin

ia s

clero

tio

rum

Pen

icil

liu

m i

tali

cu

m

Asp

erg

illu

s n

iger

Bo

tryt

is c

iner

ea

Pyt

hiu

m u

ltim

um

Cer

cosp

ora

bet

ico

la

Pen

icil

liu

m e

xp

an

sum

Eu

typ

a l

ata

Rh

izo

cto

nia

so

lan

i

Ph

yto

pth

ora

nic

oti

an

a

Mo

nil

lia

fru

ctig

ena

Alt

ern

ari

a a

lter

na

ta

Ver

tici

lliu

m d

ah

lia

e

(Ε

λιά

)

Fu

sari

um

ox

ysp

oru

m

Αριθμός αποικιών μυκήτων

Αρ

αίω

ση

δια

λύ

μα

το

ς

σπ

ορ

ίων 10

-3 7 74 20 74 ΔΥ 246 144 40 97 44 27 98 66 195 120 103 48 11 >250 55

10-4

2 46 7 46 ΔΥ 61 45 33 61 23 4 42 55 11 63 47 22 5 249 23

10-5

0 17 1 13 ΔΥ 39 6 8 55 7 2 50 41 64 31 28 5 1 84 9

Ζώνη ανάσχεσης

Μ.Ε

. ζώ

νη

ς α

νά

σχεσ

ης

Μάρτυρας

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Υγρή πολυφαινόλη

7 4 10 3 3 6 7 0 0 4 12 6 1 0 8 4 4 0 2 0

Πρωτεΐνη

0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μαλτοδεξτρίνη

0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0

Πρωτεΐνη

+ μαλτοδεξτρίνη

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0


36

Γράφημα 1. Επίδραση της υγρής πολυφαινόλης στην ανάσχεση 20 φυτοπαθογόνων μυκήτων μετά από

7 ημέρες επώασης στους 27 C. Ζώνες ανάσχεσης σε mm.

Γράφημα 2. Επίδραση διαφορετικών ειδών ενθυλακωμένων πολυφαινολών αποβλήτων ελαιοτριβείων

στην ανάσχεση 20 φυτοπαθογόνων μυκήτων μετά από 7 ημέρες επώασης στους 27 C. Ζώνες

ανάσχεσης σε mm.

Γενικός τύπος








Υγρή Πολυφαινόλη

Ascochyta lentis

Gaeumanomyces graminis

Aspergillus flavus

Monillia laxa

Armillaria mellea

Verticillium dahliae

Sclerotinia sclerotiorum

Penicillium italicum

Aspergillus niger

Botrytis cinerea

Pythium ultimum

Cercospora beticola









Ενθυλακωμένη πολυφαινόλη

σε μαλτοδεξτρίνη

Ενθυλακωμένη πολυφαινόλη σε πρωτείνη + μαλτοδεξτρίνη

Ενθυλακωμένη πολυφαινόλη σε πρωτείνη

Ascochyta lentis

Gaeumanomyces graminis

Aspergillus flavus

Monillia laxa

Armillaria mellea




Aspergillus niger

Botrytis cinerea

Pythium ultimum

Cercospora beticola

Penicillium expansum


37

3.2 Αποτελέσματα πειράματος μεθόδου μέτρησης ζωνών αναστολής σε mm με τη μέθοδο του χάρτινου δίσκου (Disk diffusion assay)

Πίνακας 9: Αποτελέσματα επίδρασης διαφορετικών μορφών και συγκεντρώσεων πολυφαινόλης σε φυτοπαθογόνους μύκητες μετά από

ανάπτυξη 7 ημερών σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA στους 28 C με τη μέθοδο ζωνών αναστολής.

Παθογόνο

Ζώνη αναστολής (mm)

Μάρτυρας Υγρή


30%

Υγρή


20%

Υγρή


10%

Ενθυλακωμένη

πολυφαινόλη σε

πρωτεΐνη 20%






μαλτοδεξτρίνη 10%


πολυφαινόλη σε πρωτεΐνη

και μαλτοδεξτρίνη 20%




Ascochyta lentis 0 12 3 3 0 0 0 0 0

Gaeumanomyces graminis 0 8 0 0 0 0 1 0 0

Aspergillus flavus 0 7 0 0 0 0 0 0 0

Monillia laxa 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Armillaria mellea 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Verticillium dahliae (τοματα) 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Sclerotinia sclerotiorum 0 15 2 0 0 0 0 0 0

Penicillium italicum 0 6 0 0 0 0 0 0 0

Aspergillus niger 0 4 0 0 0 0 0 0 0

Botrytis cinerea 0 15 6 4 0 0 2 0 0

Phythium ultimum 0 7 3 0 0 0 0 0 0

Cercospora beticola 0 9 3 0 0 0 0 0 0

Peniccilium expansum 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Eutypa lata 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Rhizoctonia solani 0 7 0 0 0 0 0 0 0

Phytopthora nicotiana 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Monillia fructigena 0 4 0 0 0 0 0 0 0

Alternaria alternata 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Verticillium dahliae (Ελιά) 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Fusarium oxysporum 0 3 0 0 0 0 0 0 0


38

Από τον παραπάνω πίνακα 9, προκύπτει ότι η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε

συγκέντρωση 30% ήταν αυτή η οποία περιόρισε την ανάπτυξη των περισσότερων

εξεταζόμενων φυτοπαθογόνων μυκήτων δημιουργώντας ζώνες αναστολής γύρω από

το εμβαπτιζόμενο σε αυτή χάρτινο δίσκο. Καμμία άλλη μορφή ενθυλάκωσης της

πολυφαινόλης δεν παρουσίασε ενθαρυντικά αποτελέσματα πιθανόν εξαιτίας της

βραδείας απελευθέρωσής της στο θρεπτικό μέσο. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε η

περεταιρω μελέτη των αποτελεσμάτων αυτής της μεταχείρισης. Τα αποτελέσματα

παρουσιάζονται στο ακόλουθο γράφημα 3.

Γράφημα 3: Αποτελέσματα της επίδρασης της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30%, σε 20

φυτοπαθογόνους μύκητες μετά από ανάπτυξη 15 ημερών σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA στους 28 C με

τη μέθοδο ζωνών αναστολής (disk diffusion assay). Ζώνες αναστολής σε mm που δημιουργήθηκαν στο

κάθε παθογόνο.








Asc

och

yta

len

tis

Gae

um

ano

myc

es g

ram

inis

Asp

ergi

llus

flav

us

Mo

nill

ia la

xa

Arm

illar

ia m

elle

a

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (τ

ομ

ατα

)

Scle

roti

nia

scl

ero

tio

rum

Pe

nic

illiu

m it

alic

um

Asp

ergi

llus

nig

er

Bo

tryt

is c

iner

ea

Ph

yth

ium

ult

imu

m

Ce

rco

spo

ra b

eti

cola

Pe

nic

ciliu

m e

xpan

sum

Euty

pa

lata

Rh

izo

cto

nia

so

lan

i

Ph

yto

pth

ora

nic

oti

ana

Mo

nill

ia f

ruct

igen

a

Alt

ern

aria

alt

ern

ata

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (Ε

λιά

)

Fusa

riu

m o

xysp

oru

m


39

Από την εξέταση του παραπάνω γραφήματος 3, προκύπτει ότι η συγκέντρωση 30%

της υγρής πολυφαινόλης επηρέασε σημαντικά και δημιούργησε ζώνη αναστολής σε

όλους τους εξεταζόμενους 20 μύκητες. Η ζώνη αυτή όμως είναι μεγαλύτερη στις

περιπτώσεις των μυκήτων Botrytis cinerea, Sclerotinia sclerotiorum και Ascochyta

lentis φτάνωντας τα 12-15mm. Τη μικρότερη ζώνη αναστολής με αυτή τη μέθοδο

εμφανίζουν οι μύκητες Armillaria mellea, Alternaria alternata, Eutypa lata,

Fusarium oxysporum και Vertiillium dahliae. Οι πιθανές αιτίες μειωμένης

δημιουργίας ζώνης αναστολής είναι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του παθογόνου

(π.χ. ριζόμορφα κ.α.) η ταχεία εξάπλωση του μυκηλίου, η παραγωγή πολυάριθμων

κονιδίων και η παραγωγή μυκοτοξινών. Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του μύκητα

Aspergillus flavus στον οποίον εμφανίστηκε ζώνη αναστολής της ανάπτυξης σε

μεγάλη μόνο συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης.


40

3.3 Αποτελέσματα πειράματος μεθόδου μέτρησης ζωνών αναστολής σε mm με τη μέθοδο των «πηγαδιών» (Well diffusion assay)

Πίνακας 10: Αποτελέσματα επίδρασης διαφορετικών μορφών και συγκεντρώσεων πολυφαινόλης σε φυτοπαθογόνους μύκητες μετά από

ανάπτυξη 7 ημερών σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA στους 28 C με τη μέθοδο ζωνών αναστολής των πηγαδιών (Well diffusion assay).

Παθογόνο

Ζώνη αναστολής (mm)

Μάρτυρας Υγρή


30%

Υγρή


20%

Υγρή


10%









μαλτοδεξτρίνη 10%







Ascochyta lentis 0 23 17 16 0 0 0 0 0

Gaeumanomyces graminis 0 10 4 0 0 0 5 0 0

Aspergillus flavus 0 8 0 0 0 0 0 0 0

Monillia laxa 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Armillaria mellea 0 3 0 0 0 0 0 0 0

Verticillium dahliae (τοματα) 0 7 3 0 0 0 0 0 0

Sclerotinia sclerotiorum 0 20 15 12 0 0 0 0 0

Penicillium italicum 0 14 8 0 0 0 0 0 0

Aspergillus niger 0 8 0 0 0 0 0 0 0

Botrytis cinerea 0 25 20 18 0 0 5 0 0

Phythium ultimum 0 11 6 0 0 0 0 0 0

Cercospora beticola 0 15 10 0 0 0 0 0 0

Peniccilium expansum 0 12 4 0 0 0 0 0 0

Eutypa lata 0 6 0 0 0 0 0 0 0

Rhizoctonia solani 0 9 3 0 0 0 0 0 0

Phytopthora nicotiana 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Monillia fructigena 0 5 0 0 0 0 0 0 0

Alternaria alternata 0 8 7 0 0 0 0 0 0

Verticillium dahliae (Ελιά) 0 7 7 0 0 0 0 0 0

Fusarium oxysporum 0 6 5 0 0 0 0 0 0


41

Από τον παραπάνω πίνακα 10, προκύπτει ότι η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε

συγκέντρωση 30% ήταν αυτή η οποία περιόρισε και πάλι την ανάπτυξη των

περισσότερων εξεταζόμενων φυτοπαθογόνων μυκήτων δημιουργώντας ζώνες

αναστολής γύρω από το άνοιγμα στο θρεπτικό υπόστρωμα του τριβλέιου. Οι ζώνες

αναστολής με αυτή τη μέθοδο ήταν μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές που

παρατηρήθηκαν με τη μέθοδο των δίσκων (disk diffusion assay) πιθανόν εξαιτίας της

ευκολότερης διάχυσης της πολυφαινόλης στο θρεπτικό μέσο.



τη μέθοδο ζωνών αναστολής (well diffusion assay). Ζώνες αναστολής σε mm που δημιουργήθηκαν στο




όλους τους εξεταζόμενους 20 μύκητες. Ωστόσο, αυτή η ζώνη αναστολής είναι

μεγαλύτερη στις περιπτώσεις των μυκήτων Botrytis cinerea, Sclerotinia sclerotiorum








Asc

och

yta

len

tis

Gae

um

ano

myc

es g

ram

inis

Asp

ergi

llus

flav

us

Mo

nill

ia la

xa

Arm

illar

ia m

elle

a

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (τ

ομ

ατα

)

Scle

roti

nia

scl

ero

tio

rum

Pe

nic

illiu

m it

alic

um

Asp

ergi

llus

nig

er

Bo

tryt

is c

iner

ea

Ph

yth

ium

ult

imu

m

Ce

rco

spo

ra b

eti

cola

Pe

nic

ciliu

m e

xpan

sum

Euty

pa

lata

Rh

izo

cto

nia

so

lan

i

Ph

yto

pth

ora

nic

oti

ana

Mo

nill

ia f

ruct

igen

a

Alt

ern

aria

alt

ern

ata

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (Ε

λιά

)

Fusa

riu

m o

xysp

oru

m


42

και Ascochyta lentis φτάνωντας τα 23-25mm. Σημαντική επίσης ήταν και η

δημιουργία ζωνών αναστολής στους μύκητες Cercospora beticola και στα 2 είδη του

Penicillium το P. expansum και το P. itallicum. Τη μικρότερη ζώνη αναστολής με

αυτή τη μέθοδο εμφανίζουν οι μύκητες Armillaria mellea, Monillia laxa, Monillia

fructigena και ο μύκητας Phytopthora nicotiana. Οι πιθανές αιτίες μειωμένης

δημιουργίας ζώνης αναστολής είναι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του παθογόνου

(π.χ. ριζόμορφα κ.α.) η ταχεία εξάπλωση του μυκηλίου, η παραγωγή πολυάριθμων

κονιδίων και η παραγωγή μυκοτοξινών.

Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του μύκητα Aspergillus flavus στον οποίον

εμφανίστηκε ζώνη αναστολής της ανάπτυξης σε μεγάλη μόνο συγκέντρωση υγρής

πολυφαινόλης. Η διαφορά στο μέγεθος των ζωνών αναστολής μεταξύ των δύο

μεθόδων εικάζεται ότι είναι η ευκολία στη διάχυση στο θρεπτικό μέσο με τη χρήση

της μεθόδου των πηγαδιών (well diffusion assay).

Με την εφαρμογή αυτής της μεθόδου σημαντική είναι και η δημιουργία ζωνών

αναστολής σε μικρότερη συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης στο 20 και στο 10%. Δεν

παρατηρήθηκε σημαντική εμφάνιση ζωνών αναστολής με τις υπόλοιπες

ενθυλακωμένες μορφές πολυφαινόλης.

Εξαίρεση αποτελούν οι μύκητες Botryitis cinerea και Gauemanomyces graminis

στους οποίους εμφανίστηκε μικρή ζώνη αναστολής στην περίπτωση της

ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μείγμα πρωτείνης και μαλτοδεξτρίνης.


43







ορισμένους από τους εξεταζόμενους μύκητες. Η μεγαλύτερη ζώνη αναστολής

δημιουργήθηκε στους μύκητες Botrytis cinerea, Sclerotinia sclerotiorum και

Ascochyta lentis φτάνωντας τα 15-20mm. Σημαντική επίσης ήταν και η δημιουργία

ζωνών αναστολής στους μύκητες Cercospora beticola και Penicillium itallicum. Δεν

παρατηρήθηκε ζώνη αναστολής για τους μύκητες Aspergillus flavus, Armillaria

mellea, Monillia laxa, Aspergillus niger, Eutypa lata, Phytpthora nicotiana και

Monillia fructigena. Η διαφορά στο μέγεθος των ζωνών αναστολής μεταξύ των δύο

μεθόδων εικάζεται ότι είναι η ευκολία στη διάχυση στο θρεπτικό μέσο με τη χρήση

της μεθόδου των πηγαδιών (well diffusion assay).








Asc

och

yta

len

tis

Gae

um

ano

myc

es g

ram

inis

Asp

ergi

llus

flav

us

Mo

nill

ia la

xa

Arm

illar

ia m

elle

a

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (τ

ομ

ατα

)

Scle

roti

nia

scl

ero

tio

rum

Pe

nic

illiu

m it

alic

um

Asp

ergi

llus

nig

er

Bo

tryt

is c

iner

ea

Ph

yth

ium

ult

imu

m

Ce

rco

spo

ra b

eti

cola

Pe

nic

ciliu

m e

xpan

sum

Euty

pa

lata

Rh

izo

cto

nia

so

lan

i

Ph

yto

pth

ora

nic

oti

ana

Mo

nill

ia f

ruct

igen

a

Alt

ern

aria

alt

ern

ata

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (Ε

λιά

)

Fusa

riu

m o

xysp

oru

m


44





Από την εξέταση του παραπάνω γραφήματος προκύπτει ότι η συγκέντρωση 10% της

υγρής πολυφαινόλης επηρέασε και δημιούργησε ζώνη αναστολής σε 3 μόνο από τους

εξεταζόμενους φυτοπαθογόνους μύκητες. Οι μύκητες αυτοί ήταν ο Botrytis cinerea, η

Sclerotinia sclerotiorum και ο Ascochyta lentis. Δεν παρατηρήθηκε ζώνη αναστολής

σε όλους τους υπόλοιπους μύκητες καταδυκνύωντας ότι η υγρή πολυφαινόλη σε

συγκένρωση 10% δεν είναι ικανή να αναστείλει την ανάπυξη σημαντικών

φυτοπαθογόνων μυκήτων.

Η εξέταση της αποατελεσματικότητας της υγρής πολυφαινόλης θα αξιολογηθεί

περαιτέρω στα επόμενα κεφάλαια.








Asc

och

yta

len

tis

Gae

um

ano

myc

es g

ram

inis

Asp

ergi

llus

flav

us

Mo

nill

ia la

xa

Arm

illar

ia m

elle

a

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (τ

ομ

ατα

)

Scle

roti

nia

scl

ero

tio

rum

Pe

nic

illiu

m it

alic

um

Asp

ergi

llus

nig

er

Bo

tryt

is c

iner

ea

Ph

yth

ium

ult

imu

m

Ce

rco

spo

ra b

eti

cola

Pe

nic

ciliu

m e

xpan

sum

Euty

pa

lata

Rh

izo

cto

nia

so

lan

i

Ph

yto

pth

ora

nic

oti

ana

Mo

nill

ia f

ruct

igen

a

Alt

ern

aria

alt

ern

ata

Ver

tici

lliu

m d

ahlia

e (Ε

λιά

)

Fusa

riu

m o

xysp

oru

m


45

3.4 Αποτελέσματα πειράματος ρυθμού εξάπλωσης του μυκηλίου σε θρεπτικό

υπόστρωμα PDA με την επίδραση διαφορετικών συγκεντρώσεων και μορφών

ενθυλάκωσης πολυφαινολης από απόβλητα ελαιοτριβείου

Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του πρωταρχικού πειράματος

παρατηρήθηκε ότι η υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 30 % επηρέασε καθολικά

την ανάπτυξη του μυκηλίου μετά από επώαση 16 ημερών των φυτοπαθογόνων και

τροφοπαθογόνων μυκήτων Aspergillus flavus, Verticillium dahliae (απομονώσεις από

τομάτα και δέντρο ελιάς), Sclerotinia sclerotiorum, Botrytis cinerea, Pythium

ultimum, Rhizoctonia solani, και Alternaria alternata, ενώ την περιόρισε στις

περιπτώσεις των παθογόνων μυκήτων Gaeumanomyces graminis, Monillia fructigena

και Fusarium oxysporum.

Στα ακόλουθα γραφήματα παρατίθενται τα αποτελέσματα δράσης:

α) της υγρής πολυφαινόλης σε 3 συγκεντρώσεις (10, 20 και 30%),

β) της πολυφαινόλης που ενθυλακώθηκε σε πρωτεΐνη και στη συνέχεια

παρασκευάστηκε διάλυμα αυτής σε συγκεντρώσεις 10 και 20%,

γ) της πολυφαινόλης που ενθυλακώθηκε σε μαλτοδεξτρίνη και στη συνέχεια

παρασκευάστηκε διάλυμα συγκέντρωσης 10% και τέλος

δ) της πολυφαινόλης η οποία ενθυλακώθηκε σε μείγμα πρωτεΐνης και

μαλτοδεξτρίνης και στη συνέχεια παρασκευάστηκε διάλυμα αυτής σε

συγκεντρώσεις 10 και 20%.

ε) Στη μεταχείριση του μάρτυρα δεν εφαρμόστηκε πολυφαινόλη αλλά μόνο

διάλυμα μυκηλιακών υφών και σπορίων.


46

Γράφημα 7: Αποτίμηση της δράσης διαφόρων μορφών ενθυλάκωσης και συγκέντρωσης

πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Ascochyta

lentis (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.

Από την παρατήρηση του παραπάνω γραφήματος 7, προκύπτει ότι η υγρή

πολυφαινόλη σε όλες τις εξεταζόμενες συγκεντρώσεις (10, 20 και 30%) ανέστειλε την

ανάπτυξη του μύκητα Ascochyta lentis καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής.

Αντιθέτως, οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις μετά την πάροδο των 16 ημερών δεν

παρουσίασαν αναστολή ανάπτυξης του μύκητα σε σύγκριση με το μάρτυρα. Ωστόσο,

η μεταχείριση με τη ενθυλακωμένη πολυφαινόλη σε μαλτοδεξτρίνη παρουσίασε

αναστολή της ανάπτυξης τις πρώτες 4 ημέρες της βιο-δοκιμής, ενώ από την 8η ημέρα

επώασης και μετά παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου η οποία όμως ήταν μικρότερη

από αυτή του μάρτυρα και των λοιπών μεταχειρίσεων (ενθυλάκωση σε πρωτεΐνη και

συνδυασμό πρωτεΐνης και μαλτοδεξτρίνης). Παρόλο αυτά μετά την 13η ημέρα

επώασης των τρυβλείων η αναστολή αυτή της ανάπτυξης χάθηκε και το παθογόνο

αναπτύχθηκε πλήρως σε όλη την έκταση του θρεπτικού μέσου (τρυβλείο).











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


47


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα

Gaeumanomyces graminis (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.

Εικόνα 1: Αποτίμηση της δράσης διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής πολυφαινόλης και

ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Gaeumanomyces graminis μετα

από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10% Μαλτοδεξτρίνη

Μάρτυρας


48


πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 10, 20 και 30% ανέστειλε την ανάπτυξη του μύκητα

Gaeumanomyces graminis μόνο τις 2 πρώτες ημέρες της βιο-δοκιμής. Ωστόσο, αν και

παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου μετά τη 4η ημέρα αυτή διέφερε στατιστικώς

σημαντικά σε σχέση με τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις και το μάρτυρα. Παρόλο αυτά η

ενθυλάκωση της πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα,

αναστέλλοντας καθολικά την ανάπτυξη του μυκηλίου τις πρώτες τέσσερις (4) ημέρες

της επώασης. Ωστόσο, η ανασταλτική αυτή δράση χάθηκε μετά την 8η ημέρα

επώασης και το μυκήλιο του παθογόνου άρχισε να αναπτύσσεται, υπολειπόμενο όμως

σε ανάπτυξη αυτό των υπολοίπων μεταχειρίσεων εκτός αυτού της υγρής

πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30%. Τελικά, με την πάροδο 16 ημερών επώασης η

ανασταλτική αυτή δράση των πολυφαινολών χάθηκε από όλες τις μεταχειρίσεις εκτός

από αυτή της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30% η οποία και περιόρισε την

ανάπτυξη του παθογόνου.


49



Aspergillus fluvus (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Aspergillus flavus μετα από 16

ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες



50

Από την παρατήρηση του παραπάνω γραφήματος προκύπτει ότι η υγρή πολυφαινόλη

στις συγκεντρώσεις 20% και 30% ανέστειλε την ανάπτυξη του μύκητα Aspergillus

fluvus καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής. Στις συγκέντρωσες 10% υγρής

πολυφαινόλης και 10% ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη

παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην ανάπτυξη του μυκηλίου για πάνω από 8 ημέρες.

Συμπερασματικά σε όλες τις μεταχειρίσεις, εκτός αυτών με την υγρή πολυφαινόλη,

μετά την πάροδο των 16 ημερών δεν παρατηρήθηκε αναστολή ανάπτυξης του

μυκηλίου του μύκητα σε σύγκριση πάντοτε με τον μάρτυρα. Παραδόξως, στις

μεταχειρίσεις που χρησιμοποιήθηκε ως μέσο ενθυλάκωσης πρωτεΐνη και

μαλτοδεξτρίνη η ανάπτυξη του μυκηλίου ευνοήθηκε τις πρώτες 2 ημέρες της βιο-

δοκιμής ξεπερνώντας ακόμη και αυτή του μάρτυρα. Ωστόσο, μετά την 4η ημέρα

επώασης των τρυβλείων στους 27 C η ανάπτυξη του μυκηλίου του μάρτυρα

επιταχύνθηκε εξανεμίζοντας τη διαφορά των προηγούμενων ημερών.


51


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Monillia

laxa (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.

Από την παρατήρηση του παραπάνω γραφήματος 10, προκύπτει ότι καμία

μεταχείριση δεν προσέφερε ικανοποιητική αναστολή ανάπτυξης του μυκηλίου του

παθογόνου. Ωστόσο, η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε συγκεντρώσεις 20% και

30% περιόρισαν κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου μετά από 16 ημέρες επώασης.

Αντιθέτως, η χρήση της πρωτεΐνης ως μέσο ενθυλάκωσης των πολυφαινολών

ευνόησε την ανάπτυξη του μυκηλίου το οποίο κάλυψε το τρυβλείο Petri από την 8η

κιόλας ημέρα της βιο-δοκιμής. Αξίζει να αναφερθεί ότι η υγρή πολυφαινόλη σε

συγκέντρωση 10% δεν παρουσίασε καμία ανασταλτική δράση σε σύγκριση με το

μάρτυρα.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


52


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Armillaria

mellea (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.



παθογόνου εκτός της μεταχείρισης στην οποία η πολυφαινόλες ήταν ενθυλακωμένες

σε μαλτοδεξτρίνη η οποία διέφερε στατιστικώς σημαντικά από τις υπόλοιπες

μεταχειρίσεις.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


53



Verticillium dahliae (απομόνωση από τομάτα) (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Verticillium dahliae (απομόνωση

από βλαστό ντομάτας) μετα από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες



54



ανάπτυξη του μύκητα Verticillium dahliae καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής.




αναστολή της ανάπτυξης τις πρώτες 4 ημέρες της βιο-δοκιμής, ενώ από την 8η ημέρα

επώασης και μετά παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου η οποία όμως ήταν μικρότερη

από αυτή του μάρτυρα και των λοιπών μεταχειρίσεων (ενθυλάκωση σε πρωτεΐνη και

συνδυασμό πρωτεΐνης και μαλτοδεξτρίνης).


55



Sclerotinia sclerotiorum (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.

Εικόνα 4: Αποτίμηση της δράσης διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής πολυφαινόλης στον μύκητα

Sclerotinia sclerotiorum μετα από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.



ανάπτυξη του μύκητα Sclerotinia sclerotiorum καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής

με εξαίρεση τη συγκέντρωση 10% όπου και μετά από 16 ημέρες επώασης











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10%


56

παρατηρήθηκε μικρή ανάπτυξη μυκηλίου. Αντιθέτως, οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις

καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής δεν παρουσίασαν αναστολή ανάπτυξης του

μύκητα σε σύγκριση με το μάρτυρα ενώ μετά από 16 ημέρες επώασης το παθογόνο

κάλυψε με το μυκήλιο του ολόκληρη την επιφάνεια του τρυβλείου Petri.


57



Penicillium italicum (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Penicillium italicum μετα από 16












Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


Μάρτυρας


58



παθογόνου. Ωστόσο, η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30%

περιόριζε κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου κάθ΄ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής

διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά από τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις. Αντιθέτως, δεν

διαπιστώθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των υπόλοιπων μεταχειρίσεων

ειδικά μετά από 16 ημέρες επώασης.


59



Aspergillus niger (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Aspergillus niger μετα από 16












Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


Μάρτυρας


60



παθογόνου μικροοργανισμού. Ωστόσο, η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε

συγκέντρωση 30% περιόρισε κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου ειδικά τις πρώτες 8

ημέρες της βιο-δοκιμής. Η ανασταλτική αυτή δράση του μυκηλίου περιορίστηκε από

την 13η ημέρα επώασης και μετά με αποτέλεσμα η ανάπτυξη του μυκηλίου να μην

διαφέρει στατιστικώς σημαντικά ανάμεσα από καμία μεταχείριση

συμπεριλαμβανομένου και του μάρτυρα.


61


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Botrytis

cinerea (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


Botrytis cinerea μετα από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10%


62


πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 30% ανέστειλε την ανάπτυξη του μύκητα Botrytis

cinerea καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής. Στη συγκέντρωση 20% η χρήση της

υγρής πολυφαινόλης ανέστειλε την ανάπτυξη του μυκηλίου για 8 ημέρες. Ωστόσο,

από τη 13η ημέρα και μετά το μυκήλιο του παθογόνου άρχισε να αναπτύσσεται.

Επίσης, στη συγκέντρωση 10% η υγρή πολυφαινόλη περιόρισε την ανάπτυξη του

μυκηλίου τις πρώτες 8 ημέρες της επώασης διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά

(ΣΣΔ) από τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις. Η αναστολή όμως αυτή της ανάπτυξης δεν

συνεχίστηκε και τις υπόλοιπες εναπομείναντες 8 ημέρες της βιο-δοκιμής. Αξίζει να

σημειωθεί ότι όσον αφορά τη μεταχείριση στην οποία ως μέσο ενθυλάκωσης

χρησιμοποιήθηκε μίγμα πρωτεΐνης + μαλτοδεξτρίνης παραδόξως παρατηρήθηκε

ανάσχεση της ανάπτυξης του παθογόνου κατά τη 4η ημέρα της βιο-δοκιμής, ενώ κατά

το επόμενο χρονικό διάστημα η ανάπτυξη αυτή επιταχύνθηκε. Συμπερασματικά,

καταγράφηκε ΣΣΔ στην ανάπτυξη του μυκηλίου ανάμεσα στις συγκεντρώσεις υγρής

πολυφαινόλης 20 και 30% με αυτή των υπόλοιπων μεταχειρίσεων. Αντιθέτως, δεν

υπήρξε ΣΣΔ μεταξύ όλων των υπόλοιπων μεταχειρίσεων.


63


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Pythium

ultimum (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Pythium ultimium από 16 ημέρες

επώασης στους 28 C.













Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10% Μαλτοδεξτρίνη Μάρτυρας


64

ανάπτυξη του μύκητα Pythium ultimum καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής.

Παρόμοια αποτελέσματα κατέδειξε και η δράση της πολυφαινόλης η οποία ήταν

ενθυλακωμένη σε μαλτοδεξτρίνη σε ποσοστό 10%, με τη μόνη διαφορά ότι

παρατηρήθηκε κάποια ανάπτυξη μυκηλίου μετά από 16 ημέρες επώασης. Αντιθέτως,

οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις τόσο κατά τη διάρκεια της βιο-δοκιμής όσο και μετά την

πάροδο των 16 ημερών δεν παρουσίασαν αναστολή ανάπτυξης του μύκητα σε

σύγκριση με το μάρτυρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη

μυκηλίοιυ στη μεταχέιριση στην οποία η πολυφαινόλη ήταν ενθυλακωμένη σε μίγμα

πρωτεΐνης και μαλτοδεξτρίνης σε συγκέντρωση 20% κατά της 2 πρώτες ημέρες της

επώασης. Ωστόσο, μετά την 2η ημέρα η ανάπτυξη του μυκηλίου ήταν γρήγορη με

αποτέλεσμα αυτή να μην διαφέρει ΣΣΔ από του μάρτυρα. Συμπερασματικά, υπήρξε

ΣΣΔ μεταξύ των μεταχειρίσεων της υγρής πολυφαινόλης με αυτές της

ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε πρωτεΐνη και σε μίγμα πρωτεΐνης και

μαλτοδεξτρίνης καθώς και του μάρτυρα.


65



Cercospora beticola (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.




συγκέντρωση 30% περιόρισε κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου ειδικά τις πρώτες 2

ημέρες της βιο-δοκιμής. Η ανασταλτική αυτή δράση της συγκέντρωσης 30% της

υγρής πολυφαινόλης εναντίον του μυκηλίου του Cercospora beticola περιορίστηκε

σχετικά γρήγορα ήδη 4η ημέρα αν και υπήρξε ΣΣΔ σε σχέση με τις υπόλοιπες

μεταχείρισης. Ωστόσο, κατά την 16η και τελευταία ημέρα της βιο-δοκιμής ο

παθογόνος μικροοργανισμός είχε καλύψει πλήρως την επιφάνεια όλων των τρυβλείων

με αποτέλεσμα η ανάπτυξη του μυκηλίου να μην διαφέρει στατιστικώς σημαντικά

ανάμεσα από καμία μεταχείριση συμπεριλαμβανομένου και του μάρτυρα.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


66



Penicillium expansum (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


Penicillium expansum από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10%

Μάρτυρας


67


πολυφαινόλη σε συγκεντρώση 30% ανέστειλε την ανάπτυξη του μύκητα Penicillium

italicum καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής. Αντιθέτως, οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις

μετά την πάροδο των 16 ημερών δεν παρουσίασαν αναστολή ανάπτυξης του μύκητα

σε σύγκριση με το μάρτυρα.


68


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Eutypa

lata (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.




συγκέντρωση 30% περιόρισε κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου καθ όλη τη διάρκεια

της βιο-δοκιμής διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά από τις υπόλοιπες

μεταχειρίσεις. Στις υπόλοιπες μεταχειρίσεις της υγρής πολυφαινόλης (10% και 20%)

αν και η ανάπτυξη του μυκηλιου ήταν βραδύτερη από αυτή του μάρτυρα και των

υπόλοιπων μορφών ενθυλάκωσης (πρωτεΐνη, πρωτείνη+μαλτοδεξτρίνη,

μαλτοδεξτρίνη) τις πρώτες 8 ημέρες της βιο-δοκιμής, ωστόσο κατά τη 13η ημέρα το

τρυβλέιου Petri καλύφθηκε πλήρως από το μυκήλιο του μύκητα μη διαφέροντας

στατιστικώς σημαντικά από το μάρτυρα.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

2

0%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


69



Rhizoctonia solani (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA.


Rhizoctonia solani από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.













Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες

30% 20% 10%


70

ανάπτυξη του μύκητα Rhizoctonia solani καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής.

Αντιθέτως, οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις καθ¨ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής δεν



αναστολή της ανάπτυξης στο μεσοδιάστημα 4ης

και 8ης

ημέρας της επώασης, ενώ από

την 8η ημέρα και μετά παρατηρήθηκε ραγδαία ανάπτυξη μυκηλίου φτάνοντας στα

επίπεδα του μάρτυρα.


71



Phytopthora nicotiana (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA




συγκέντρωση 30% περιόρισε κάπως την ανάπτυξη του μυκηλίου τις 13 πρώτες

ημέρες της βιο-δοκιμής διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά από την ανάπτυξη του

μάρτυρα. Επίσης, στη μεταχείριση με τη χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε

συγκέντρωση 30% παρατηρήθηκε αναστολή της ανάπτυξης του μυκηλίου κατά της 2

μόνο πρώτες ημέρες της επώασης. Συμπερασματικά, καμμία μορφή ενθυλάκωσης της

πολυφαινόλης σε οποιαδήποτε συγκέντρωση δεν ανέστειλε την ανάπτυξη του

μυκηλίου του φυτοπαθογόνου μύκητα μετά την παρέλευση 16 ημερών στο θάλαμο

επώασης.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


72


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Monillia

fructigena (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA





Αναλυτικότερα, η υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 30% ανέστειλε την ανάπτυξη

του φυτοπαθογόνου μύκητα τις πρώτες 8 ημέρες διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά

από όλες τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε όλες τις υπόλοιπες

μεταχειρίσεις η επιφάνεια του τρυβλείου Petri καλύφθηκε από το μυκήλιο του

φυτοπαθογόνόνου μύκητα μετά από 13 ημέρες επώασης.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


73


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Alternaria

alternata (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA


Alternaria alternata από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

2

0%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


74


πολυφαινόλη σε συγκεντρώσεις 20% και 30% ανέστειλαν την ανάπτυξη του μύκητα

alternaria alternata καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής. Στη συγκέντρωση 10% η

χρήση της υγρής πολυφαινόλης ανέστειλε την ανάπτυξη του μυκηλίου τις 2 πρώτες

ημέρες της επώασης. Ωστόσο, καθ’ όλη της διάρκεια της βιο-δοκιμής παρατηρήθηκε

στατιστικώς σημαντική διαφορά της συγκέντρωσης 10% υγρής πολυφαινόλης όσον

αφορά την ανάπτυξη του μυκηλίου από όλες στις υπόλοιπες μεταχειρίσεις. Στις

υπόλοιπες μεταχειρίσεις με την ενθυλακωμένη πολυφαινόλη σε διάφορα μέσα

(πρωτείνη, μαλτοδεξτρίνη ή συνδιασμό και των δύο) δεν παρατηρήθηκαν αποκλίσεις

της ανάπτυξης του μυκηλίου του μύκητα σε σχέση με αυτό του μάρτυρα.

Συμπερασματικά, καταγράφηκε ΣΣΔ στην ανάπτυξη του μυκηλίου ανάμεσα στις

συγκεντρώσεις υγρής πολυφαινόλης 20 και 30% με αυτή των υπόλοιπων

μεταχειρίσεων καθώς επίσης και της συγκέντρωσης 10% υγρής πολυφαινόλης με

όλες τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις.


75



Verticillium dahliae (απομόνωση από δένδρο ελιάς) (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA


Verticillium dahliae (απομόνωση από δέντρο ελιάς)μετά από 16 ημέρες επώασης στους 28 C.



ανάπτυξη του μύκητα Verticillium dahliae καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής.











Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


76


παρουσίασαν αναστολή ανάπτυξης του μύκητα σε σύγκριση με το μάρτυρα.

Συμπερασματικά, καταγράφηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην ανάπτυξη του

μυκηλίου μεταξύ των μεταχειρίσεων της υγρής πολυφαινόλης (10, 20 και 30%) με

όλες τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις συμπεριλαμβανομένου και του μάρτυρα. Ενώ

αντιθέτως δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην ανάπτυξη του

μυκηλίου του φυτοπαθογόνου μύκητα καθ’ όλη τη διάρκεια της βιο-δοκιμής (16

ημέρες) ανάμεσα των μεταχειρίσεων στις οποίες η πολυφαινόλη είχε ενθυλακωθεί σε

κάποιο μέσο (πρωτεΐνη, μαλτοδεξτρίνη ή συνδυασμός και των δύο) με το μάρτυρα

(απουσία πολυφαινολών, ανάπτυξη μόνο του μύκητα).


77


πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείου. Ανάπτυξη μυκηλίου του μύκητα Fusarium

oxysporum (σε mm) σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA


ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη 10% στον μύκητα Fusarium oxysporum μετά από 16












Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 3

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 2

0%

Υγρ

ή π

ολυ

φα

ινό

λη 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

20

%

μα

λτο

δεξ

τρίν

η 1

0%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

10

%

πρ

ωτε

ίνη

+ μ

αλτ

οδ

εξτρ

ίνη

20

%

Μά

ρτυ

ρα

ς

2 ημέρες

4 ημέρες

8 ημέρες

13 ημέρες

16 ημέρες


78





Αναλυτικότερα, η υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 30% ανέστειλε την ανάπτυξη

του φυτοπαθογόνου μύκητα τις πρώτες 4 ημέρες διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά

από όλες τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις. Συμπερασματικά, μόνο στις μεταχειρίσεις της

υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 20 και 30% η ανάπτυξη του μυκηλίου ήταν

περιορισμένη διαφέροντας στατιστικώς σημαντικά από τις υπόλοιπες μεταχειρίσεις

καθ΄ όλη τη διάρκεια των βιο-δοκιμών. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε όλες τις υπόλοιπες

μεταχειρίσεις η επιφάνεια του τρυβλείου Petri καλύφθηκε από το μυκήλιο του

φυτοπαθογόνόνου μύκητα μετά από 16 ημέρες επώασης.


79

Πίνακας 11: Συγκεντρωτικός πίνακας δράσης μορφών ενθυλάκωσης και

συγκέντρωσης πολυφαινολών προερχόμενες από απόβλητα ελαιοτριβείων εναντίων

σημαντικών φυτοπαθογόνων και τροφοπαθογόνων μυκήτων μετά από επώαση 16

ημερών στους 27 C.

Υγρή πολυφαινόλη Ενθυλακωμέν

η πολυφαινόλη

σε πρωτεΐνη



σε

μαλτοδεξτρίνη



μίγμα πρωτείνης

και

μαλτοδεξτρίνης

Μάρτυρας

Συγκέντρωση 30% 20% 10% 10% 20% 10% 10% 20%

Ascochyta lentis - - - +++ +++ +++ +++ +++ +++

Gaeumanomyces

graminis

++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Aspergillus

flavus

- - + +++ +++ +++ +++ +++ +++

Monillia laxa ++ ++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Armillaria

mellea

++ ++ +++ +++ +++ + +++ +++ +++

Verticillium

dahliae

(τοματα)

- - - +++ +++ ++ +++ +++ +++

Sclerotinia

sclerotiorum

- - + +++ +++ +++ +++ +++ +++

Penicillium

italicum

++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Aspergillus

niger

+++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Botrytis cinerea - + +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Pythium

ultimum

- - - +++ +++ + +++ +++ +++

Cercospora

beticola

+++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Penicillium

expansum

- +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Eutypa lata ++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Rhizoctonia

solani

- - - +++ +++ +++ +++ +++ +++

Phytopthora

nicotiana

+++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Monillia

fructigena

++ ++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++-

Alternaria

alternata

- - ++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

Verticillium

dahliae (Ελιά)

- - - +++ +++ +++ +++ +++ +++

Fusarium

oxysporum

++ ++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++

+++ Ισχυρή ανάπτυξη μυκηλίου

++ Μέτρια ανάπτυξη μυκηλίου

+ Ασθενής ανάπτυξη μυκηλίου

- Αναστολή ανάπτυξης μυκηλίου


80

3.5 Μέθοδος προσδιορισμού της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου

συγκέντρωσης (MIC/MFC)

Για τον προσδιορισμό της ελάχιστης ανασταλτικής και μικροβιοκτόνου δράσης της

πολυφαινόλης επιλέχθηκε η εξέταση της υγρής πολυφαινόλης σε διάφορες

συγκεντρώσεις εναντίων ορισμένων φυτοπαθογόνων μυκήτων (14) και κυρίως αυτών

που έδειξαν ότι η ανάπτυξή τους επηρεάζεται σημαντικά από την επίδραση της υγρής

πολυφαινόλης.

Τα αποτελέσματα της επίδρασης διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής πολυφαινόλης

στους 14 προς εξέταση φυτοπαθογόνους μύκητες με τη μέθοδο προσδιορισμού της

ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου συγκέντρωσης (MIC/MBC) έδειξαν τα

ακόλουθα αποτελέσματα:

Πίνακας 12: Δράση διαφορετικών συγκεντρώσεων και μέσων ενθυλάκωσης

πολυφαινόλης αποβλήτων ελαιοτριβείων σε 14 φυτοπαθογόνους μύκητες

Παθογόνος

μικροοργανισμός

Ποσοστό υγρής πολυφαινόλης σε

δοκιμαστικούς σωλήνες στο

οποίο δεν παρατηρήθηκαν ίζημα

ή ανάπτυξη μυκηλίου

Αριθμός δοκιμαστικών

σωλήνων στους οποίους δεν

παρατηρήθηκε ίζημα ή

ανάπτυξη μυκηλίου

Aspergillus fluvus 40% Σε 2 από τους 6

Verticillium dahliae (τομ) 20% Σε 4 από τους 6

Sclerotinia sclerotiorum 5% Σε 6 από τους 6

Rhizoctonia solani 20% Σε 4 από τους 6

Verticillium dahliae (ελιάς) 20% Σε 4 από τους 6

Fusarium oxysporum 20% Σε 4 από τους 6

Eutypa lata 30% Σε 3 από τους 6

Penicillium expansum 20% Σε 4 από τους 6

Penicillium italicum 20% Σε 4 από τους 6

Ascochyta lentis 10% Σε 5 από τους 6

Alternaria alternatα 20% Σε 4 από τους 6

Botrytis cinerea 5% Σε 6 από τους 6

Aspergillus niger 30% Σε 3 από τους 6

Cercospora beticola 20% Σε 4 από τους 6

Από τον παραπάνω πίνακα 12, προκύπτει ότι η υγρή πολυφαινόλη στην αρχική

δοκιμή έδρασε σε συγκεντρώσεις από 5-40% ανάλογα με το είδος του

φυτοπαθογόνου μύκητα. Καθολική φαίνεται να είναι η ανάπτυξη των μύκητων

Botrytis cinerea και Sclerotinia sclerotiorum ήδη από συγκέντρωση της υγρής


81

πολυφαινόλης σε ποσοστό 5% σε όλους τους δοκιμαστικούς σωλήνες στους οποίους

δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου ή ιζήματος. Αντιθέτως, στην περίπτωση του

μύκητα Aspergillus fluvus η ανασταλτική δράση του δείγματος υγρής πολυφαινόλης

παρατηρήθηκε υψηλή συγκέντρωση αυτής στο 40% και σε 2 μόνο από τους 6

δοκιμαστικούς σωλήνες, ενώ στους υπόλοιπους αναπτύχθηκε επιφανειακό μυκήλιο ή

ίζημα στον πυθμένα του δοκιμαστικού σωλήνα.

Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα καταρτίστηκε ο πίνακας ευαισθησίας με

αύξουσα σειρά από το ποιο ευαίσθητο στο ποιο ισχυρό παθογόνο μικροοργανισμό.

Έτσι λοιπόν τη μεγαλύτερη ευαισθησία στην υγρή πολυφαινόλη κατέδειξαν οι

ακόλουθοι μικροοργανισμοί:

Πίνακας 13: Κατάταξη μυκήτων με βάση τον βαθμό ευαισθησίας τους

Botrytis cinerea


5%

Ascochyta lentis 10%

Alternaria alternatα

Cercospora beticola



Fusarium oxysporum

Verticillium dahliae (ελιάς)

Rhizoctonia solani

Verticillium dahliae (τομ)

20%

Eutypa lata

Aspergillus niger

30%

Aspergillus fluvus 40%

Για την περαιτέρω αξιολόγηση-προσδιορισμό της ελάχιστης ανασταλτικής

συγκέντρωσης (MIC) περιορίστηκε το εύρος της συγκέντρωσης του ποσοστού της

υγρής πολυφαινόλης. Τα αποτελέσματα της δοκιμής παρατίθενται στον ακόλουθο

πίνακα 14.


82

Πίνακας 14: MIC-ανασταλτική δράση διαφόρων συγκεντρώσεων υγρής

πολυφαινόλης σε 14 φυτοπαθογόνους και τροφοπαθογόνους μύκητες.

Είδος

μικροοργανισμού

Ποσοστό συγκέντρωσης πολυφαινόλης στο δοκιμαστικό σωλήνα

3% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 50%

Botrytis cinerea - - - - - - - - - -

Alternaria alternata + + + - - - - - - -

Ascochyta lentis + + - - - - - - - -

Penicillium italicum + + + + - - - - - -

P. expansum + + + + - - - - - -

Eutypa lata + + + + + - - - - -

Fusarium oxysporum + + + + - - - - - -

V. dahliae (ελιας) + + + + - - - - - -

Rhizoctonia solani + + + + - - - - - -

Sclerotinia sclerotiorum - - - - - - - - - -

V. dahliae (τοματας) + + + + - - - - - -

Aspergillus fluvus + + + + + + + + - -

Aspergillus niger + + + + - - - - - -

Cercospora beticola + + + - - - - - - -

+ Παρατήρηση ανάπτυξης μυκηλίου-ιζήματος

- Ανασταλτική δράση (Δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου ή ιζήματος)

Από την αξιολόγηση του παραπάνω Πίνακα 14, προκύπτει ότι η ανασταλτική δράση

της υγρής πολυφαινόλης εναντίων των μυκήτων Botrytis cinerea και Sclerotinia

sclerotiorum βρίσκεται σε συγκέντρωση κάτω από 3% του δείγματος πολυφαινόλης,

καθιστώντας τη πιθανά ισχυρό μέσο αναστολής της ανάπτυξης των 2 αυτών μυκήτων.


83

Εικόνα 14: Ανασταλτική δράση διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής πολυφαινόλης (0, 5, 10, 20, 30,

40 και 50%) στον μύκητα Botrytis cinerea

Εικόνα 15:

Ανασταλτική δράση

συγκεντρώσεων υγρής

πολυφαινόλης 0, και

5% στον μύκητα

Botrytis cinerea


84


40 και 50%) στον μύκητα Sclerotinia sclerotiorum

Εικόνα 17: Ανασταλτική δράση συγκεντρώσεων 0 και 5% υγρής πολυφαινόλης στον μύκητα



85

Ακολούθως, για τον μύκητα Ascochyta lentis η ελάχιστη ανασταλτική δράση της

υγρής πολυφαινόλης παρατηρήθηκε σε συγκέντρωση ανάμεσα στο 5-10% του

δείγματος.


40 και 50%) στον μύκητα Ascochyta lentis.

Επίσης, η ανασταλτική δράση της υγρής πολυφαινόλης εναντίων των μύκητων

Alternaria alternata και Cercospora beticola βρέθηκε να είναι ανάμεσα 10-15%.


40 και 50%) στον μύκητα Alternaria alternata.


86

Στην περίπτωση δε του μύκητα Cercopora beticola η επιφανειακή εμφάνιση του

μυκηλίου δεν ήταν εύκολα εμφανής. Παρατηρήθηκε όμως ίζημα στη μεταχείριση η

οποία περιείχε 10% υγρής πολυφαινόλης


40 και 50%) στον μύκητα Cercospora beticola.

Εικόνα 21: Ανάπτυξη ιζήματος του μύκητα Cercospora

beticola σε συγκέντρωση 10% υγρής πολυφαινόλης.


87

Ακολούθως, η ανασταλτική δράση διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής

πολυφαινόλης στην ανάπτυξη των μυκήτων Penicillium italicum, P. expansum,

Fusarium oxysporum, V. dahliae (ελιας), V. dahliae (τοματας), Rhizoctonia solani και

Aspergillus niger βρέθηκε να κυμαίνεται μεταξύ 15-20%.


40 και 50%) στον μύκητα Penicillium italicum.


40 και 50%) στον μύκητα Penicillium expansum.


88


40 και 50%) στον μύκητα Fusarium oxysporum.


40 και 50%) στον μύκητα Verticillium dahliae (ελιάς).


89


40 και 50%) στον μύκητα Verticillium dahliae (τομάτας).

Εικόνα 27: Ανασταλτική

δράση διαφορετικών

συγκεντρώσεων υγρής

πολυφαινόλης (10 και

20%) στον μύκητα


(τομάτας).


90


40 και 50%) στον μύκητα Rhizoctonia solani.


40 και 50%) στον μύκητα Aspergillus niger.


91

Εικόνα 30: Ανασταλτική δράση διαφορετικών συγκεντρώσεων υγρής πολυφαινόλης (20 και 30%)

στον μύκητα Aspergillus niger.

Επιπρόσθετα, η ανασταλτική δράση της υγρής πολυφαινόλης στην ανάπτυξη του

μύκητα Eutypa lata παρατηρήθηκε σε υψηλότερη συγκέντρωση της πολυφαινόλης

ανάμεσα στο 20-25% αυτής.


40 και 50%) στον μύκητα Eutypa lata.


92

Στην περίπτωση του μύκητα Eutypa lata όπως και σε αυτή του μύκητα Cercopora

beticola η επιφανειακή εμφάνιση του μυκηλίου δεν ήταν εύκολα εμφανής.

Παρατηρήθηκε όμως ίζημα στη μεταχείριση η οποία περιείχε μέχρι και 20% υγρή

πολυφαινόλη.

Εικόνα 32: Ανάπτυξη ιζήματος του μύκητα Eutypa lata σε συγκέντρωση 0 και 10% υγρής

πολυφαινόλης.

Τέλος, ο μύκητας Aspergillus fluvus ήταν ο πιο ανθεκτικός από όλα τα εξεταζόμενα

παθογόνα μιας και η ανασταλτική του δράση εμφανίστηκε στο ιδιαίτερα υψηλό

ποσοστό του 35-40% της υγρής πολυφαινόλης.


40 και 50%) στον μύκητα Aspergillus flavus.


93

Εικόνα 34: Ανασταλτική δράση συγκέντρωσης 30

και 40% πολυφαινόλης στον μύκητα Aspergillus

flavus.

Τα αποτελέσματα της δράσης της υγρής πολυφαινόλης για τον προσδιορισμό της

ελάχιστης θανατηφόρου συγκέντρωσης (MLC) παρατίθενται στον ακόλουθο πίνακα.

Πίνακας 15: MLC-θανατηφόρος δράση διαφόρων συγκεντρώσεων υγρής

πολυφαινόλης σε 14 φυτοπαθογόνους και τροφοπαθογόνους μύκητες.

Είδος

μικροοργανισμού

Ποσοστό συγκέντρωσης πολυφαινόλης στο

δοκιμαστικό σωλήνα

3% 5% 10% 15% 20% 30% 40% 50%

Botrytis cinerea - - - - - - - -

Alternaria alternata + + + + - - - -

Ascochyta lentis + + - - - - - -

Penicillium italicum + + + + - - - -

P. expansum + + + + - - - -

Eutypa lata + + + + + - - -

Fusarium oxysporum + + + + - - - -

V. dahliae (ελιας) + + + + - - - -

Rhizoctonia solani + + + + + - - -

Sclerotinia sclerotiorum - - - - - - - -

V. dahliae (τοματας) + + + + + - - -

Aspergillus flavus + + + + + + - -

Aspergillus niger + + + + - - - -

Cercospora beticola + + + + - - - -

+ Παρατήρηση ανάπτυξης μυκηλίου-ιζήματος

- Ανασταλτική δράση (Δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη μυκηλίου ή ιζήματος)


94

Από την αξιολόγηση του παραπάνω Πίνακα 15, προκύπτει ότι η θανατηφόρος δράση

της υγρής πολυφαινόλης εναντίων των μυκήτων Botrytis cinerea και Sclerotinia

sclerotiorum παραμένει σε χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης του δείγματος υγρής

πολυφαινόλης (κάτω από 3%) του δείγματος πολυφαινόλης, καθιστώντας την πιθανά

ισχυρό μέσο εναλλακτικής φυτοπροστασίας για την αντιμετώπιση ασθενειών που

προκαλούνται από τα 2 αυτά παθογόνα.

Ακολούθως, για τον μύκητα Ascochyta lentis η ελάχιστη θανατηφόρος δράση

παρατηρήθηκε σε συγκέντρωση πολυφαινόλης >5-10% καταδεικνύοντας ότι η

ανασταλτική συγκέντρωση 5% που παρατηρήθηκε προηγουμένως δεν ήταν αρκετή

για την καταστολή της ανάπτυξης του φυτοπαθογόνου μύκητα.

Ακολούθως, η θανατηφόρος δράση της υγρής πολυφαινόλης εναντίων των μύκητων

Alternaria alternata, Penicillium italicum, P. expansum, Fusarium oxysporum, V.

dahliae (ελιας), Aspergillus niger και Cercospora beticola παρατηρήθηκε σε

συγκέντρωση >15%.

Η θανατηφόρος δράση της υγρής πολυφαινόλης στην ανάπτυξη των μυκήτων Eutypa

lata, V. dahliae (τοματας), και Rhizoctonia solani παρατηρήθηκε σε υψηλότερη

συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης σε επίπεδα >20%.

Τέλος, ο μύκητας Aspergillus fluvus ήταν ο πιο ανθεκτικός από όλα τα εξεταζόμενα

παθογόνα μιας και η θανατηφόρος δράση της υγρής πολυφαινόλης παρατηρήθηκε σε

ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό άνω του 40% της συγκέντρωσης αυτής.


95


Συμπεράσματα

4.1 Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα της μέτρησης του

αριθμού των αποικιών και των ζωνών αναστολής (πρωταρχικό πείραμα)

Η υγρή πολυφαινόλη ήταν η μοναδική η οποία επηρέασε αρνητικά την ανάπτυξη

μεγάλου αριθμού αποικιών διαφόρων φυτοπαθογόνων μυκήτων (αραίωσης 10-5

) σε

θρεπτικό υπόστρωμα PDA. Οι μύκητες στους οποίους παρατηρήθηκε αυτή η

επίδραση ήταν ο Ascochyta lentis, η Alternaria alternata, το Pythium ultimum, ο

Aspergillus flavus, η Monillia fructigena, η Sclerotinia sclerotiorum, ο Botrytis

cinerea, το Penicillium italicum και το Fusarium oxysporum. Ωστόσο, ο περιορισμός

του αριθμού των αποικιών δεν σημαίνει απόλυτα και τη δημιουργία ζωνών

αναστολής ανάπτυξης του μυκηλίου των παθογόνων. Συνεπώς, για τη λήψη

ασφαλέστερων συμπερασμάτων τα οποία συνηγορούν στην δραστικότητα των

εξεταζόμενων συγκεντρώσεων και μορφών ενθυλάκωσης πολυφαινολών αποβλήτων

ελαιοτριβείου, θα πρέπει η περιορισμένη ανάπτυξη του αριθμού των αποικιών να

συνοδεύεται και από τη δημιουργία ζωνών αναστολής γύρω από αυτές.

Με βάση την παραπάνω παραδοχή η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε

συγκέντρωση 30% της αρχικής επηρέασε σημαντικά την ανάπτυξη φυτοπαθογόνων

μυκήτων όπως οι Ascochyta lentis, Gaeumanomyces graminis, Aspergillus flavus,

Monillia laxa, Armillaria mellea, Verticillium dahliae (τοματα), Sclerotinia

sclerotiorum, Botrytis cinerea, Pythium ultimum, Cercospora beticola, Rhizoctonia

solani, Phytopthora nicotiana, Monillia fructigena και Verticillium dahliae (Ελιά).

Αντιθέτως, οι μεταχειρίσεις που περιείχαν πολυφαινόλη ενθυλακωμένη σε κάποιο

από τα μέσα ενθυλάκωσης (πρωτείνη, μαλτοδεξτρίνη ή και συνδυασμός των δύο) δεν

εμφάνισαν ανασταλτική δράση του μυκηλίου.


96

Ωστόσο, η δράση της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30% δεν δημιούργησε

ζώνη ανάσχεσης στα ακόλουθα φυτοπαθογόνα: Penicillium italicum, Aspergillus

niger, Eutypa lata, Alternaria alternata και Fusarium oxysporum, ενώ μικρή, αν και

θετική, ήταν η επίδραση στον περιορισμό ανάπτυξης στον μύκητα Penicillium

expansum.

Στη μεταχείριση στην οποία οι πολυφαινόλες είχαν ενθυλακωθεί σε πρωτεΐνη

παρατηρήθηκε μικρή ανάσχεση της ανάπτυξης του φυτοπαθογόνου και

τροφοπαθογόνου μύκητα Aspergillus flavus. Αν και η ανάσχεση είναι μικρή ο

μύκητας είναι σημαντικός στη βιομηχανία τροφίμων εξαιτίας της παραγωγής

επικίνδυνων μυκοτοξινών. Για αυτό και συνιστάται η περαιτέρω αξιολόγηση της

χρήσης πολυφαινολών αποβλήτων ελαιοτριβείων ως μέσο οικολογικής

καταπολέμησης του παθογόνου μικροοργανισμού.

Επίσης, στη μεταχείριση στην οποία οι πολυφαινόλες είχαν ενθυλακωθεί σε

μαλτοδεξτρίνη παρατηρήθηκε μικρή ανάσχεση της ανάπτυξης του φυτοπαθογόνου

και τροφοπαθογόνου μύκητα Aspergillus flavus αλλά και του Gaeumanomyces

graminis. Μεγαλύτερο ήταν το επίπεδο ανάσχεσης στον μύκητα Cercospora beticola

ο οποίος προσβάλει το φύλλωμα των ζαχαροτευτλων προκαλώντας επιδημικές

καταστάσεις. Παρόλο αυτά η επίδραση της υγρής πολυφαινόλης στο εν λόγω

παθογόνο ήταν η μεγαλύτερη που καταγράφηκε καταδεικνύοντας έτσι τη δυναμική

που μπορεί να προκύψει από τη χρήση αυτής της μορφής πολυφαινόλης από

απόβλητα ελαιοτριβέιου.

Τέλος, ο συνδυασμός του μέσου ενθυλάκωσης της πολυφαινόλης σε μαλτοδεξτρίνη

και πρωτεΐνη δεν έδωσε ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε σχεδόν κανέναν από τους

αξιολογηθέντες φυτοπαθογόνους μύκητες εκτός της περίπτωσης του μύκητα

Cercospora beticola.

Συμπερασματικά, η υγρή πολυφαινόλη παρουσίασε τα πιο ενθαρρυντικά

αποτελέσματα. Η πολυφαινόλη η οποία είχε ενθυλακωθεί σε πρωτεΐνη και/ή

μαλτοδεξτρίνη πιθανόν να χρειαζόταν περισσότερο χρόνο να δράσει εναντίον των

μυκήτων μιας και το μέσο ενθυλάκωσης πιθανόν να παρεμποδίζει τη διάχυσή της.

Αντιθέτως, η δράση της υγρής πολυφαινόλης φαίνεται πως είναι πιο άμεση.


97

4.2 Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα του πειράματος με τη

μεθόδο μέτρησης ζωνών αναστολής (Disk diffusion assay)

Και σε αυτή την περίπτωση η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30%

της αρχικής ήταν αυτή η οποία περιόρισε σημαντικά την ανάπτυξη των περισσότερων


το εμβαπτιζόμενο σε αυτή χάρτινο δίσκο. Καμία άλλη μορφή ενθυλάκωσης της

πολυφαινόλης δεν παρουσίασε ενθαρρυντικά αποτελέσματα πιθανόν εξαιτίας της

βραδείας απελευθέρωσής της στο θρεπτικό μέσο. Η ζώνη αναστολής είναι

μεγαλύτερη στις περιπτώσεις των μυκήτων Botrytis cinerea, Sclerotinia sclerotiorum

και Ascochyta lentis ενώ πιο περιορισμένη δράση εμφανίζεται στους μύκητες

Armillaria mellea, Alternaria alternata, Eutypa lata, Fusarium oxysporum και

Vertiillium dahliae. Οι πιθανές αιτίες μειωμένης δημιουργίας ζώνης αναστολής είναι

τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του παθογόνου (π.χ. ριζόμορφα κ.α.) η ταχεία

εξάπλωση του μυκηλίου, η παραγωγή πολυάριθμων κονιδίων και η παραγωγή

μυκοτοξινών. Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του μύκητα Aspergillus flavus στον

οποίον εμφανίστηκε ζώνη αναστολής της ανάπτυξης σε μεγάλη μόνο συγκέντρωση

υγρής πολυφαινόλης. Ωστόσο, σημαντική κρίνεται και η δοκιμή των δειγμάτων

πολυφαινόλης ιn vivo σε διάφορα φυτά διότι συγκέντρωση 30% υγρής πολυφαινόλης

αποβλήτων ελαιοτριβείου πιθανόν να επηρεάζει και την ανάπτυξη φυτών

δημιουργώντας προβλήματα φυτοτοξικότητας.

4.3 Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα του πειράματος με τη

μεθόδο μέτρησης ζωνών αναστολής των «πηγαδιών» (Well diffusion assay)

Και σε αυτή την περίπτωση η χρήση της υγρής πολυφαινόλης σε συγκέντρωση 30%

της αρχικής ήταν αυτή η οποία περιόρισε σημαντικά την ανάπτυξη των περισσότερων


το άνοιγμα στο θρεπτικό υπόστρωμα του τριβλέιου. Οι ζώνες όμως αναστολής με

αυτή τη μέθοδο ήταν μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές που παρατηρήθηκαν με τη

μέθοδο των δίσκων (disk diffusion assay) πιθανόν εξαιτίας της ευκολότερης διάχυσης

της πολυφαινόλης στο θρεπτικό μέσο. Η υγρή πολυφαινόλη σε συγκέντρωση 30% της

αρχικής επηρέασε σημαντικά και δημιούργησε ζώνη αναστολής σε όλους τους

εξεταζόμενους φυτοπαθογόνους μικροοργανισμούς. Ωστόσο, αυτή η ζώνη αναστολής

ήταν μεγαλύτερη στις περιπτώσεις των μυκήτων Botrytis cinerea, Sclerotinia


98

sclerotiorum και Ascochyta lentis ενώ σημαντική επίσης ήταν και στην περίπτωση

των μυκήτων Cercospora beticola και στα 2 είδη του Penicillium, το P. expansum και

το P. itallicum. Ωστόσο, τη μικρότερη ζώνη αναστολής με αυτή τη μέθοδο

εμφανίζουν οι μύκητες Armillaria mellea, Monillia laxa, Monillia fructigena και ο

μύκητας Phytopthora nicotiana. Οι πιθανές αιτίες μειωμένης δημιουργίας ζώνης

αναστολής είναι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του παθογόνου (π.χ. ριζόμορφα

κ.α.) η ταχεία εξάπλωση του μυκηλίου, η παραγωγή πολυάριθμων κονιδίων και η

παραγωγή μυκοτοξινών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μύκητας Aspergillus flavus

εμφάνισε ζώνη αναστολής μόνο σε μεγάλη συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης (30%).

Επίσης, σημαντική παρατήρηση θεωρείται και η δημιουργία ζωνών αναστολής σε

μικρότερη συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης όπως αυτή στο 20 και στο 10% της

αρχικής, ενώ δεν παρατηρήθηκε εμφάνιση ζωνών αναστολής με τις υπόλοιπες

ενθυλακωμένες μορφές πολυφαινόλης όπως είναι αυτή σε πρωτείνη, σε

μαλτοδεξτρίνη ή σε συνδιασμό και των δύο. Εξαίρεση αποτελούν οι μύκητες Botryitis

cinerea και Gauemanomyces graminis στους οποίους εμφανίστηκε μικρή ζώνη

αναστολής στην περίπτωση της ενθυλακωμένης πολυφαινόλης σε μείγμα πρωτείνης

και μαλτοδεξτρίνης.

4.4 Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα του ρυθμού

εξάπλωσης του μυκηλίου διαφόρων μυκήτων σε θρεπτικό υπόστρωμα PDA και

την επίδραση διαφορετικών συγκεντρώσεων και μορφών ενθυλάκωσης

πολυφαινολης σε αυτούς

Η χρήση της υγρής πολυφαινόλης αποβλήτων ελαιοτριβείου ανέστειλε την ανάπτυξη

σημαντικών φυτοπαθογόνων μυκήτων. Πιο συγκεκριμένα το μυκήλιο

φυτοπαθογόνων μύκητων όπως ο μύκητας Ascochyta lentis, το Verticillium dahliae o

Sclerotinia sclerotiorum, o Botrytis cinerea, ο Pythium ultimum, o Aspergillus flavus,

η Rhizoctonia solani, η Alternaria alternata δεν αναπτύχθηκε όταν ως θρεπτικό

υπόστρωμα χρησιμοποιήθηκε PDA με συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης 30%.

Αντιθέτως φυτοπαθογόνα όπως οι μύκητες Monilia laxa, Gaeumanomyces graminis,

Armillaria mellea, Penicillium italicum, Aspergillus niger, Cercospora beticola,

Eutypa lata, Phytopthora nicotiana, Monillia fructigena και ο Fusarium oxysporum

δεν ανέστειλαν την ανάπτυξη του μυκηλίου τους ακόμη και στην δραστικότερη


99

συγκέντρωση και μορφή πολυφαινόλης (30% υγρής πολυφαινόλη).

Στις υπόλοιπες μορφές πολυφαινόλης αποβλήτων ελαιοτριβείων που δοκιμάστηκαν η

ανάπτυξη των φυτοπαθογόνων μυκήτων στο θρεπτικό μέσο (PDA) δεν επηρεάστηκε

καθόλου σε σύγκριση με αυτή του μάρτυρα.

4.5 Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα αποτελέσματα των μεθόδων

προσδιορισμού της ελάχιστης ανασταλτικής / μικροβιοκτόνου συγκέντρωσης

(MIC/MFC)

Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τον προσδιορισμό της

ελάχιστης ανασταλτικής συγκέντρωσης (MIC) και την ελάχιστη θανατηφόρο

συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι οι μύκητες Botrytis cinerea και Sclerotinia

sclerotiorum παρουσιάζουν υψηλό βαθμό ευαισθησίας σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση

του δείγματος υγρής πολυφαινόλης (<3%). Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται

κατανοητό ότι η εφαρμογή ακόμη και χαμηλής συγκέντρωσης υγρής πολυφαινόλης

σε αυτά τα 2 παθογόνα είναι καθοριστική για την ανάπτυξή τους καθιστώντας τη ως

πιθανό εναλλακτικό μέσο βιολογικής καταπολέμησης ασθενειών που προκαλούνται

από τα 2 αυτά παθογόνα. Η περίπτωση της καταπολέμησης του βοτρύτη θεωρείται

ευκολότερη μιας και ο φυτοπαθογόνος μύκητας προσβάλει κυρίως αποθηκευμένα

προϊόντα όπως οι φράουλες αλλά και εναέρια καρποφόρα όργανα φυτών όπως τα

σταφύλια. Πιθανόν η εφαρμογή διαλύματος της υγρής πολυφαινόλης ακόμη και σε

μικρό ποσοστό απευθείας επάνω στους καρπούς των φυτών να συντελεί στην

πρόληψη αλλά και στην καταστολή της ανάπτυξης του παθογόνου. Αντιθέτως, η

καταπολέμηση του μύκητα Sclerotinia sclerotiorum θεωρητικά θα πρέπει να είναι

δυσκολότερη μιας και ο φυτοπαθογόνος μύκητας είναι παράσιτο το οποίο διαβιεί στο

έδαφος όπου εκεί υπάρχουν και άλλοι ανταγωνιστικοί μικροοργανισμοί. Επιπλέον, η

εμφάνιση των συμπτωμάτων γίνεται αντιληπτή αφότου ο μύκητας έχει προσβάλει το

εσωτερικό του βλαστού ενός φυτού π.χ. ντομάτας, κάνοντας την εφαρμογή

δυσκολότερη. Τέλος, είναι συχνή η εμφάνιση μορφολογικών χαρακτηριστικών του

παθογόνου όπως είναι τα σκληρώτια τα οποία θεωρούνται ανθεκτικότερα σε

δυσμενής περιβαλλοντικές συνθήκες και φυτοπροστατευτικές εφαρμογές.



100


συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Ascochyta lentis παρουσιάζει και

αυτός υψηλό βαθμό ευαισθησίας σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση του δείγματος υγρής

πολυφαινόλης (>5 και <10%). Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται κατανοητό ότι

η εφαρμογή ακόμη και χαμηλής συγκέντρωσης υγρής πολυφαινόλης είναι

καθοριστική για την ανάπτυξή του μύκητα καθιστώντας τη ως πιθανό εναλλακτικό

μέσο βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας της ασχοχύτωσης η οποία προκαλεί

ζημιές σε πολλά ψυχανθή φυτά. Πιθανόν η εφαρμογή διαλύματος της υγρής

πολυφαινόλης ακόμη και σε μικρό ποσοστό απευθείας επάνω στους βλαστούς και τα

φύλλα των ψυχανθών όπως τα διάφορα όσπρια να βοηθήσει στην πρόληψη αλλά και

στην καταστολή της ανάπτυξης του παθογόνου.



συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Alternaria alternata παρουσιάζει

μέτριο βαθμό ευαισθησίας στην υγρή πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον

συγκέντρωση του δείγματος σε ποσοστό 10% για την αναστολή του. Ωστόσο, για την

καταστολή και τη θανάτωσή του αυτό το ποσοστό συγκέντρωσης υγρής

πολυφαινόλης ανεβαίνει στο 15%. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται

κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης μπορεί να είναι καθοριστική για

την ανάπτυξή του παθογόνου καθιστώντας την ως πιθανό εναλλακτικό μέσο

βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας αλτερναρίωση η οποία προσβάλει διάφορα

τμήματα φυτών ξενιστών όπως είναι τα φύλλα και οι ρίζες. Είναι σαφές ότι η χρήση

της υγρής πολυφαινόλης για την καταπολέμηση του παθογόνου μύκητα σε προσβολές

φυλλώματος θεωρείται ευκολότερη από αυτή της προσβολής στο ριζικό σύστημα.



συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Cercospora beticila παρουσιάζει

μέτριο βαθμό ευαισθησίας στην υγρή πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον

συγκέντρωση του δείγματος σε ποσοστό 10% για την αναστολή του. Ωστόσο, για την

καταστολή και τη θανάτωσή του αυτό το ποσοστό συγκέντρωσης υγρής

πολυφαινόλης ανεβαίνει στο 15%. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται

κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης μπορεί να είναι καθοριστική για


101

την ανάπτυξή του παθογόνου καθιστώντας την ως πιθανό εναλλακτικό μέσο

βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας κερκοσπορίαση η οποία προσβάλει το

φύλλωμα των ζαχαρότευτλων και μπορεί να λάβει επιδημικές διαστάσεις εφόσον δεν

διενεργηθούν τακτικοί ψεκασμοί με αγροχημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Είναι

σαφές ότι η χρήση της υγρής πολυφαινόλης για την καταπολέμηση του παθογόνου

μύκητα σε προσβολές φυλλώματος θεωρείται εύκολη, ωστόσο, η ανάπτυξη του

φυλλώματος των ζαχαροτεύτλων είναι τέτοια που απαιτείται είτε μεγάλη ποσότητα

δραστικής ουσίας είτε πολύ ισχυρή δράση αυτής. Τα αποτελέσματα των εν λόγω

πειραμάτων καταδεικνύουν ότι η δράση της υγρής πολυφαινόλης δεν είναι και η

ισχυρότερη που έχει καταγραφεί εναντίων του συγκεκριμένου φυτοπαθογόνου

μύκητα και ενδεχομένως αυτό να αποτελεί περιοριστικό παράγοντα στην εκτενή

χρήση της.



συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι τα είδη του μύκητα Penicillium expansum

P. itallicum, και Aspergillus niger παρουσιάζουν και αυτά μέτριο βαθμό ευαισθησίας

στην υγρή πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον συγκέντρωση του δείγματος

σε ποσοστό 15% για την αναστολή και τη θανάτωσή τους. Με βάση αυτά τα

αποτελέσματα γίνεται κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης μπορεί να

είναι καθοριστική για την ανάπτυξή των παθογόνων ειδών του Penicillium και

Aspergillus καθιστώντας την ως πιθανό εναλλακτικό μέσο βιολογικής

καταπολέμησης της πράσινης και μαύρης μούχλας αντίστοιχα που μπορεί να

προσβάλει και να αναπτυχθεί σε πολλά αποθηκευμένα γεωργικά και μη προϊόντα.

Είναι σαφές ότι η χρήση της υγρής πολυφαινόλης για την καταπολέμηση των ειδών

των 3 φυτοπαθογόνων μυκήτων σε επιφανειακές προσβολές αποθηκευμένων

προϊόντων μπορεί να θεωρηθεί σημαντική εφόσον δεν αλλοιώνεται η γεύση τους.



συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι οι μύκητες που προκαλούν την ασθένεια

«αδρομύκωση» όπως είναι τα είδη του Verticillium dahliae (απομόνωση από βλαστό

ελιάς και ντομάτας) και το είδος Fusarium oxysporum, παρουσιάζουν μέτριο βαθμό

ευαισθησίας στην υγρή πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον συγκέντρωση


102

σε ποσοστό 15% για την αναστολή τους. Ωστόσο, για την καταστολή και τη

θανάτωσή του Verticillium dahliae (απομόνωση από φυτό ντομάτας) αυτό το

ποσοστό συγκέντρωσης υγρής πολυφαινόλης ανεβαίνει στο 20%. Με βάση αυτά τα

αποτελέσματα γίνεται κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης μπορεί να

είναι καθοριστική για την ανάπτυξή του παθογόνου καθιστώντας την ως πιθανό

εναλλακτικό μέσο βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας αδρομύκωση η οποία

προσβάλει το αγγειακό σύστημα των φυτών. Ωστόσο, η εφαρμογή και συνεπώς η

καταπολέμηση των φυτοπαθογόνων αιτιών της ασθένειας θεωρείται δύσκολη μιας και

αυτά βρίσκονται στο έδαφος και προσβάλουν αρχικά το ριζικό σύστημα. Είναι σαφές

ότι η χρήση της υγρής πολυφαινόλης για την καταπολέμηση του παθογόνου μύκητα

σε προσβολές φυλλώματος θεωρείται ευκολότερη από αυτή της προσβολής σε

υπόγεια τμήματα των φυτών. Παρόλο αυτά, πιθανή χρήση της πολυφαινόλης με

ριζοπότισμα ίσως παρουσιάσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την αποφυγή της

αρχικής μόλυνσης.



συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Rhizoctonia solani που προκαλεί

σήψεις ριζών και τήξεις φυταρίων, παρουσιάζει μέτριο βαθμό ευαισθησίας στην υγρή

πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον συγκέντρωση σε ποσοστό 15% για την

αναστολή του. Ωστόσο, για την καταστολή και τη θανάτωσή του παθογόνου αυτό το

ποσοστό συγκέντρωσης υγρής πολυφαινόλης ανεβαίνει πάνω από το 20% αλλά

μικρότερο από 30%. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται κατανοητό ότι η

εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης μπορεί να είναι καθοριστική για την ανάπτυξή

του παθογόνου καθιστώντας την ως πιθανό εναλλακτικό μέσο βιολογικής

καταπολέμησης των σήψεων ριζών. Ωστόσο, η εφαρμογή και συνεπώς η

καταπολέμηση του μύκητα θεωρείται δύσκολη μιας και χαρακτηρίζεται ως

εδαφογενές παθογόνο που προσβάλει το ριζικό σύστημα ή το “λαιμό” του βλαστού

εφόσον είναι διαβρεγμένος. Παρόλο αυτά, πιθανή χρήση της πολυφαινόλης με

ριζοπότισμα ίσως παρουσιάσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την αποφυγή της

αρχικής μόλυνσης.




103

συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Eutypa lata παρουσιάζει μέτριο

βαθμό ευαισθησίας στην υγρή πολυφαινόλη μιας και απαιτείται τουλάχιστον

συγκέντρωση του δείγματος σε ποσοστό 20% για την αναστολή και τη θανάτωσή

του. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής

πολυφαινόλης μπορεί να είναι καθοριστική για την ανάπτυξή του παθογόνου

καθιστώντας την ως πιθανό εναλλακτικό μέσο βιολογικής καταπολέμησης της

ασθένειας «ευτυπίωση» η οποία μπορεί να προσβάλει και να αναπτυχθεί σε πολλά

δενδροκομικά είδη και το αμπέλι. Ωστόσο, η ανάπτυξη του παθογόνου εσωτερικά στο

αγγειακό σύστημα των δενδρωδών ειδών και της αμπέλου περιορίζει σαφώς τη χρήση

και την εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης απευθείας στο αίτιο. Η ευτυπίωση είναι

μία αργής ανάπτυξης ασθένεια της οποία τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από

αρκετά χρόνια όταν πλέον είναι αργά για την υγεία του φυτικού είδους. Θεωρείται ότι

ακόμη και ριζοπότισμα δεν θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη της ασθένειας

σε αρχικά στάδια. Θεωρείται όμως ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η υγρή πολυφαινόλη

θα μπορούσε να εφαρμοστεί ως μέσο οικολογικής-φυτοπροστασίας μετά το κλάδεμα

καλύπτοντας τις τομές κλαδέματος. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να παρασχεθεί

προστασία από τα αερομεταφερόμενα ασκοσπόρια του μύκητα τα οποία παράγονται

σε άλλα υπέργεια τμήματα του φυτού όπως είναι οι βλαστοί και προσβάλουν διπλανά

φυτά μέσω αυτών των τομών.

Τέλος, από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τον

προσδιορισμό της ελάχιστης ανασταλτικής συγκέντρωσης (MIC) και την ελάχιστη

θανατηφόρο συγκέντρωση (MLC), καταδεικνύεται ότι ο μύκητας Aspergillus flavus

παρουσιάζει υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας στην υγρή πολυφαινόλη μιας και

απαιτείται τουλάχιστον συγκέντρωση του δείγματος σε ποσοστό >35-40% για την

αναστολή και τη θανάτωσή του αντίστοιχα. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα γίνεται

κατανοητό ότι η εφαρμογή της υγρής πολυφαινόλης δεν μπορεί να προσφέρει στην

καταπολέμηση του Aspergillus flavus μιας και για τον περιορισμό του μυκηλίου του

απαιτείται υψηλή συγκέντρωση υγρής πολυφαινόλης με αποτέλεσμα να προκύπτουν

άλλα προβλήματα όπως η πιθανή φυτοτοξικότητα όταν εφαρμόζεται στον αγρό και η

αλλοίωση της γεύσης και των λοιπών ποιοτικών χαρακτηριστικών των αγροτικών

προϊόντων όταν αυτά πρόκειται να ψεκαστούν με υψηλής συγκέντρωσης υγρή

πολυφαινόλη και να αποθηκευτούν.


104

Συνεπώς, κατά σειρά μείζονος προστασίας που προκύπτει από τη χρήση της

πολυφαινόλης εναντίων σημαντικών ασθενειών κατατάσσονται τα ακόλουθα

φυτοπαθογόνα είδη μυκήτων:

Botrytis cinerea


Ascochyta lentis

Alternaria alternate

Cercospora beticila


Penicillium itallicum

Aspergillus niger

Verticillium dahliae (απομόνωση από βλαστό ελιάς)

Fusarium oxysporum

Verticillium dahliae (απομόνωση από βλαστό ντομάτας)

Rhizoctonia solani

Eutypa lata

Aspergillus flavus


105

Προτάσεις


106

Ξένη Βιβλιογραφία

Abd-El-Kareem, F., (2007). Induced Resistance in Bean Plants Against Root Rot and

Alternaria Leaf Spot Diseases Using Biotic and Abiotic Inducers under Field

Conditions. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 3(6): 767-774.

Amiot M.J., A. Fleuriet, J.J. Macheix, (1996). Importance and evolution of phenolic

compounds in olive during growth and maturation, J. Agric. Food Chem. 34:823–826.

Ani V., Varadaraj M. C. and Naidu A. K. (2006). Antioxidant and antibacterial

activities of polyphenolic compounds from bitter cumin (Cuminum nigrum L.). Eur

Food Res Technol 224: 109-115

Aziz N.H., Farag S.E., Mousa L.A.A., Abo-Zaid M.A. (1998). Microbios, 93, 43-54 Baydar N.G., Sagdic O., Ozkan G., Cetin S. (2006). Determination of antibacterial

effects and total phenolic contents of grape (Vitis vinifera) seed extracts. Int. J. Food

Sci. 41: 799-804.

Aziz, N.H., Farag, S.E., Mousa, L.A. and Abo-Zaid, M.A., (1998). Comparative

antibacterial and antifungal effects of some phenolic compounds. Microbios 93: 43–

54

Bisignano G, Tomaino A, Lo Cascio R, Crisafi G Uccela N. (1999). On the in-vitro

antimicrobial activity of oleuropein and hydroxytyrosol. J Pharm Pharmacol, 51:971-

974.

Bonanomi G., Giorgi V., Del Sorbo G., Neri D., Scala F. (2006). Agric. Ecosystems

and Environment, 115: 194-200

Brenes, M.; Garcia, P.; Duran, M. C.; Garrido, A. (1992). Concentration of

phenolic compounds change in storage brines of ripe olives. J. Food Sci., 58: 347-

350.

Brenes, M.; Rejano, L.;Garcia, P. Sanchez, A. H.; Garrido, A. (1995). BIochecical

changes in phenolic compounds during Spanish-style green olive processing. J. Agric.

Food Chem., 43: 2702-2706.

Briante, R., Febbraio, F., and Nucci, R. (2003). Antioxidant Properties of Low

Molecular Weight. Journal of Agricultural Food Chemistry 19:51(24): 6975-81.

Bruno G. and Sparapano, L. (2007). Effects of three esca-associated fungi on Vitis

vinifera L : V. Changes in the chemical and biological profile of xylem sap from

diseased cv. Sangiovese vines. Physiol. Mol. Plant Pathol. 71: 210–229.

Cabrera, F., Lopez, R., Martinez-Bordiu, A., Dupuy de Lome, Ε. & Murillo,

J.M., (1996). Land Treatment Of Olive Oil Mill Wastewater. - Biodeterioration &

Biodegradation 38: 215-225.

Capasso R, Evidente A, Schivo L, Orru G, Marcialis Ma, (1995). Antibacterial

polyphenols from olive oil mill waste waters, J Appl Bacteriol, 79: 393-398.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14611157


107

Capasso R., De Martino A., Cristinzio G. (2002). J. Agric. Food Chem., 50: 4018-

4024.

Carluccio Ma, Sicuella L, Ancora MA, Massaro M, Scoditti E, Storelli C, Visioli

F, Distante A De Caterina R. (2003). Olive oil and red wine antioxidant polyphenols

inhibit endothelial activation. Arterioscler Thromb Vase Biol. 23:622-9.

Chavez J.H., Leal P.C., Yunes R.A., Nunes R.J., Barardi C.R., Pinto A.R.,

Simoes C.M. and Zanetti C.R. (2006). Evaluation of antiviral activity of phenolic

compounds and derivatives against rabies virus. Vet. Microbiol. 116: 53–59.

Chimi,H.; Cillard, P.; Rahmani, M. (1991). Peroxil and hydroxyl radical

scavenging activity of some natural phenolic extracts. J.Am.Oil Chem. Soc., 68: 307-

312.

Cimato A., Mattei A., Osti M., (1990). Variation of polyphenol composition with

harvesting period, Acta Horticulturae 286: 453–456.

D’Annibale A., Casa R., Pieruccetti F., Ricci M.,Marabottini R. (2004). Chemosphere, 54: 887-894.

Di Giovacchino L, Solinas M, Miccoli M. (1994). Effect of extraction systems on

the quality of virgin olive oil. J Am Oil Chem Soc, 71:1189–1194.

Ethaliotis C., Papadopoulou K., Kotsou M., Mari I., Balis C. (1999). FEMS

Microbiol. Ecol., 30: 301-311.

Esti, M.; Cinquanta, L.; La Notte, E. (1998). Phenolic compounds in different olive

varietes. J. Agric. Food Chem.,46: 32-35.

Fleming HP, Walter W Etchells JL. (1969). Isolation of bacterial inhibitor from

green olives. Appl Microbiol., 18: 856-860.

Fiestas, J.A., and Lopez Camino, J. (1994) Evaculation de la experiencia de las

plantas prototipo de depuracion de alpechines en la cuenca del rio Gualdalquivir.

Fiorentino A., Gentili A., Isidori M., Monaco P., Nardelli A., Parrella A. (2003).

J. Agric. Food Chem., 51: 1005-1009.

Ghisalberti, E. L. (1998). Biological and pharmacological activity of naturally

occurring iridoids and secoiridoids. Phytomedicine 5 (2): 147-163.

Gonzalez, M., A. Zarzuelo, M. J. Gamez, M. P. Utrilla, J. Jimenez and I. Osuna

(1992). "Hypoglycemic activity of olive leaf." Planta Med 58 (6): 513-515.

Hamdi, M., (1992). Toxicity and Biodegradability of Olive Mill Wastewater in Batch

Anaerobic Digestion. Applied Biochemistry and Biotechnology, 37, 155-163.


108

Juven, B. and Henys, Y., (1972). Studies on the mechanism of the antimicrobial

action of oleuropein. Journal of Applied Bacteriology 35: 559–567.

Le Tutor, B.; Gueton, D. (1992). Antioxidative activities of Olea europaea leaves

and related phenolic compounds. Phytochemistry, 31: 1173-1178.

Knup G., Rucker G., Ramos-Coormenzana A., Garrido Hoyos S., Neugebauer

M. , Ossenkop T. (1996).

Maestro-Duran, R,; Leon Cabello, R.; Ruiz Gutierrez, V. (1994). Phenolic

compounds from olive (Olea europaea). Grasas Aceites, 45: 265-269.

Manios, T. (2004). The composting potential of different organic solid wastes:

Experience from the island of Crete. EnViron. Int., 29: 1079-1089.

Martin J., Sampedro I., Garcia-Romera I., Garcia-Garrido J.M., Ocampo J.A.

(2002). Soil Biol. Biochem., 34: 1769-1775.

Mavrakis, N. (2009). Exploitation of bioactive constituents of olive leaves, grape

pomace, olive mill waste water and their application in phytoprotection. Ph. D

THESIS, Cranfield University.

Niaounakis, M. and Halvadakis C.P., (2006). Olive Processing Waste Management

- Literature Review and Patent Survey, Second Edition, Elsevier.

Nychas GJE, Tassou CC, Board RG (1990). Phenolic extract from olives: inhibition

of Staphylococcus aureus. Lett Appl Microbiol, 13: 217-220.

Obied H.K., Allen M.S., Bedgood D.R., Prenzler P.D., Robards K., Stockmann R.

(2005). J. Agric. Food Chem., 53: 823-827.

Panizzi, L. M.; Scarpati,M. L.; Oriente, E. G. Gazz. Chim. Ital. (1990), 1449-

1485.

Paredes, C. Cegarra, J. Roig, A. Sfinchez-Monedero M.A., Bernal M.P. (1999). Characterization of olive mill wastewater (alpechin) and its sludge for agricultural

purposes Bioresource Technology 67 111-115

Pieroni, A., D. Heimler, L. Pieters, B. v. Poel and A. J. Vlietinck (1996). "In vitro

anti-complementary activity of flavonoids from olive (Olea europaea L.) leaves."

Pharmazie 51(10): 765-768.

Perrin, J.L. (1992). Les composes mineurs et les antioxigenes naturels de l’olive et

de son huile. Rev. Fr.Crops Gras, 39: 25-32.

Ramos-Comenzana A., Monteolica-Sanchez M., Lopez M.J. (1995). J. Biodeter.

Biodegr., 35, 249-268.

Rodis, P. S.; Karathanos, V. T.; Mantzavinou, A. (2002). Partitioning of olive oil

antioxidants between oil and water phases. J. Agric. Food Chem., 50: 596-601.


109

Ryan, D., and Robards, Κ., (1998). Phenolic compounds in olives. Analyst, 123:

31R-44R.

Ryan D., Robards K., Lavee S., (1999). Changes in phenolic content of olive during

maturation Int. J. Food. Sci. Tech 34: 265–274.

Ruiz-Barba JL, Rio-Sanchez RM, Fedriani-Triso C, Olias JM, Rios JL (1990). Bacterial effect of phenolic compounds from green olive against L. plantarum. Syst

Appl Microbiol, 13: 199-205,

Saiz-Jimenez, (1986). The structure of humic substances. Resent advances. Humic

substance in terrestrial ecosystems 28-44.

Samuelsson G., (1951). The blood pressure lowering factor in leaves of Olea

europaea, Farmacevtisk Revy 15: 229–239.

Shahidi, F. and Naczk, M., (2004). Phenolics in Food and Nutraceuticals, CRC

Press LLC.

Soleas, G. J., Diamandis, E. P., & Goldberg, D. M. (1997). Wine as a biological

fluid: history, production and role in diseae prevention. Journal of Clinical

Laboratory Analysis, 11: 287–313.

Standish, R. (1960). The first of trees. The story of the olive, Phoenix House.

Strid, A. (1997). Flora Hellenica.

Sierra, J., Marti, E., Montserrat, G., Cruanas, R., Garau, M.A., (2001).

Characterisation and evolution of a soil affected by olive oil mill wastewater disposal.

The Science of the Total Environment, 279, 207-214.

Tassou, C.C. and Nychas, G.J., (1995). Inhibition of Salmonella enteriditis by

oleuropein in broth and in a model food system. Letters in Applied Microbiology 20:

120–124.

Toguri T, Umemoto N, Ohtani T. (1993). Activation of anthocyanin synthesis by

white light in eggplant hypocotyls tissues, and identification of an inducible P-450.

Plant Mol Biol, 23: 933–946.

Tranter Hs, Tassou CC, Nychas GJE. (1993). Effect if the olive phenolic

compound, oleuropein, on growth and enterotoxin B production by Staphylococcus

aureus. J Appl Bact, 74: 253-259.

Tutin, T. G., V. H. Heywood, N. A. Burges, D. M. Moore, D. H. Valentine, S. M.

Walters and D. A. Webb (1972). Flora Europaea, University Press, Cambridge, UK.

Tsimidou, M., Papadopoulos, G., Boskou, D. (1992). Phenolic compounds and

stability of virgin olive oil-Part I. Food Chemistry 45 (2): 141-144


110

Walter, W. M., H. P. Fleming and J. L. Etchells (1973). "Preparation of

antimicrobial compounds by hydrolysis of oleuropein from green olives." Appl

Microbiol 26(5): 773-777.

Vagelas I., Kalorizou H., Papachatzis A., Botu M. (2009). Biotechnol. &

Biotechnol. Eq., 2: 1217-1219.

Vazqueez Roncero, (1975). A Janer del Valle, C Janer del Valle, M. L. Polyphenols

content and stability of olive oils. Grasas Aceites, 26: 14-18.

Vazqueez Roncero, A. (1978). Les ployphenols de l’huile d’olive et leur influence

sur les caracteristiques de l’huile. Rev. Fr.Crops Gras, 25: 21-26.

Vermerris, W., Nickolson, R., (2006). Phenolic Compound Biochemistry, Springer.

Visioli, F. and C. Galli (1994). "Oleuropein protects low density lipoprotein from

oxidation." Life Sci 55 (24): 1965-71.

Visioli, F., Vinceri, F.F., and Galli. C., (1995). Waste water’ from olive oil

production are rich in natural antioxidants. Experimentia 51: 32-34.

Visioli, F., F. F. Vinceri and C. Galli, (1995b). "'Waste waters' from olive oil

production are rich in natural antioxidants." Experientia 51(1), 32-34.

Visioli F, Romani A, Mulinacci N, Zarini S, Conte D, Vincieri FF, Galli C.

(1999). Antioxidant and other biological activities of olive mill waste waters. J Agric

Food Chem. 47: 3397–3401.

Visioli, F., D. Caruso, E. Plasmati, R. Patelli, N. Mulinacci, A. Romani, G. Galli

and C. Galli (2001). "Hydroxytyrosol, as a component of olive mill waste water, is

dose- dependently absorbed and increases the antioxidant." Free Radic Res 34 (3):

301-305.

Zarzuelo A., (1991). Vasodilator effect of olive leaf, Planta Medica 57: 417–419.

Zervakis, G., and Balis, C., (1996). Bioremediation of olive mill wastes water

through the production of fungal biomass. In: Royse D. (ed.) Proceedings of the

Second International Conference on Mushrooms Biology and Mushrooms Products,

pp. 311-323, Pennsylvania, USA.

Zouari, N. (1998). Decolorization of olive oil mill effluent by physical and chemical

treatment prior to anaerobic digestion. J. Chem. Technol. Biotechnol., 73: 297-303.

Xia E, Deng G., Guo Y. and Li H. (2010). Biological Activities of Polyphenols from

Grapes. International Journal of Molecular Science, 11: 622-646.


111

Ελληνική Βιβλιογραφία

Οιχαλιώτης, Κ., και Ζερβάκης, Γ., (1999). Τα απόβλητα και παραπροϊόντα των

ελαιοτριβείων δύο και τριών φάσεων: Μια αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης.

Ελιά & Ελαιόλαδο 14: 52-59.

Μπαλατσούρας, Γ.Δ., (1997). Κύρια χαρακτηριστικά των ΟMW από κλασσικά και

φυγοκεντρικά ελαιοτριβεία.

Μπαλατσούρας Γ.Δ., (1997). Το Ελαιόδενδρο. - Αθήνα, σελ. 409.

Ποντίκης, Α.Κ., (2000). Ειδική Δενδροκομία Ελαιοκομία, Τρίτος Τόμος, Εκδόσεις

Αθ.Σταμούλης Αθήνα, 2000.

Σπαρτάλη, Ν. (2005). Συμπεριφορά υγρών αποβλήτων ελαιουργείων σε πετρώματα

διαφόρου λιθολογίας. Μεταπτυχιακή Διατριβή. Χανιά Κρήτης.

Χριστοφορίδου, Σ. (2001). Μελέτη φασμάτων NMR μίας και δύο διαστάσεων

προτύπων πολυφαινολών. Μία πρώτη προσέγγιση προσδιορισμού πολυφαινολών στο

παρθένο ελαιόλαδο. Μεταπυχιακή Διατριβή. Ηράκλειο Κρήτης.

Αρχιμήης ΙΙΙ - FABE · 2016. 5. 25. · Αρχιμήδης ΙΙΙ Παραδοτέο...

Documents

Transcript of Αρχιμήης ΙΙΙ - FABE · 2016. 5. 25. · Αρχιμήδης ΙΙΙ Παραδοτέο...