8.Τι ήταν το Πανιώνιο;

Οι 12 πόλεις που ιδρύσαν οι Ίωνες στη Μ. Ασία έφτιαξαν το Πανιώνιο (θρησκευτική

ένωση) με κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης

9.Τι ήταν η Δωρική εξαπολη;

Οι δωρικές πόλεις Ιαλυσός, Κάμιρος, Λίνδος, Κω, η Κνίδος και η Αλικαρνασσός

έφτιαξαν μια θρησκευτική ένωση (δωρική εξαπολη) με κέντρο το ιερό του Απόλλωνα

στο Τριοπιο, ακρωτήριο της Κνίδου

10.Που στηριζόταν η οικονομία της ομηρικής εποχής;

βασική πηγή πλούτου ήταν η γη

Τα μέλη μιας οικογένειας, μαζί με ορισμένα αλλά άτομα, τα οποία

εξαρτιόνταν οικονομικά από την οικογένεια, έφτιαχναν έναν οίκο και έκαναν

όλες τις δουλειές (κλειστή αγροτική οικονομία)

Δεν υπήρχε βιοτεχνία

Όλα τα προϊόντα που έφτιασαν (αγροτικά και κτηνοτροφικά) τα κατανάλωνε

ο οίκος

Αν υπήρχε έλλειψη ενός αγαθού, τότε έκαναν ανταλλακτικό εμπόριο,

ανταλλαγή δώρων, πόλεμο ή πειρατεία

Το εμπόριο (μέταλλα και δούλοι) γινόταν κυρίως με τους Φοίνικες

11.Ποιες κοινωνικές ομάδες υπήρχαν την ομηρική εποχή ;

Ο οίκος ήταν η βασική κοινωνική ομάδα.

1. Όταν τελείωσαν οι μετακινήσεις, ορισμένοι απέκτησαν γη και οικονομική

δύναμη. Αυτοί ονομάστηκαν άριστοι (ευγενείς).

2. Το πλήθος ήταν μια πολυάριθμη κοινωνική ομάδα, η οποία δεν είχε

συγγενικούς δεσμούς με τους άριστους.

3. Οι δημιουργοί ήταν ανεξάρτητοι από τον οίκο και ήταν εξειδικευμένοι

τεχνίτες. Εργάζονταν φτιάχνοντας ο,τι χρειάζονταν οι οίκοι μιας περιοχής.

4. Οι δούλοι ήταν περιουσιακό στοιχείο του οίκου και είχαν αποκτηθεί μέσω

πολέμων ή της πειρατείας

12.Τι ήταν τα φυλετικά κράτη;

Ήταν κράτη που αποτελούνταν από ανθρώπους της ίδιας φυλής, είχαν κοινή

καταγωγή και συγγενικούς δεσμούς. Ορισμένες φορές τα φυλετικά κράτη

δημιουργούνταν από την διάσπαση ενός φύλου ή την ένωση περισσοτέρων φυλών

του ίδιου φύλου

1

13.Σε τι διαιρείται ένα φύλο;

Σε φυλές, φατρίες και γένη με βάση τις συγγένειες.

14.Ποια πολιτική οργάνωση – ιεράρχηση ίσχυε την ομηρική εποχή;

1. Βασιλιάς: αρχηγός του στρατού σε εποχή πόλεμου και κυβερνήτης με

θρησκευτική και δικαστική εξουσία σε καιρό ειρήνης

2. Η βουλή των γερόντων: αποτελείται από τους αρχηγούς των ισχυρών γενών

και ονομάζονται και αυτοί βασιλείς. Σιγά – σιγά η βουλή των γερόντων

περιόρισε την δύναμη του βασιλιά

3. Εκκλησία του Δήμου: το πλήθος κυρίως των πολεμιστών. Γινόταν όταν ο

βασιλιάς ήθελε να ζητήσει τη γνώμη τους για ένα σημαντικό θέμα.

15.Τι συνέβη με την γραφή μετά την πτώση των μυκηναϊκών

ανακτόρων;

Μετά την πτώση των ανακτόρων η γραμμική γραφή Β΄ ξεχάστηκε. Η γραφή

επανεμφανίζεται στα τέλη 9ου – αρχές 8ου αιώνα π.Χ. Η ελληνική αλφαβητική γραφή

δημιουργήθηκε με βάση το φοινικικό αλφάβητο. Έτσι φτιάχτηκε το πρώτο

πραγματικό αλφάβητο, αφού προσαρμόστηκαν τα σύμβολα στις φωνητικές άξιες και

πρόσθεσαν φωνήεντα, τα οποία έλειπαν από το φοινικικό αλφάβητο.

16.Τι γνωρίζεις για την θρησκεία κατά την ομηρική εποχή;

Αυτή την περίοδο δημιουργήθηκαν τα πρώτα ιερά, τα οποία σταδιακά έγιναν

πανελλήνια. Επίσης αυτήν την εποχή εδραιώθηκε το δωδεκάθεο.

17.Τι γνωρίζεις για τα ομηρικά έπη;

Από την μυκηναϊκή εποχή υπήρχαν τραγούδια με ηρωικό περιεχόμενο. Αυτά τα

τραγούδια τα πήραν οι ελληνικές αποικίες της Μ. Ασίας και έφτιαξαν τα Ομηρικά

έπη. Τα ομηρικά έπη τα τραγουδούσαν οι ραψωδοί και πρόσθεταν δικά τους

κομμάτια. Η παράδοση θέλει να τα συνέθεσε ο Όμηρος: πρώτα την Ιλιάδα και μετά

την Οδύσσεια.

18.Γιατί η τέχνη της ομηρικής εποχής ονομάστηκε γεωμετρική;

Γιατί τα αγγεία και τα έργα μικροτεχνίας διακοσμούνται με γεωμετρικά σχέδια.

19.Τι σημαίνει πόλη – κράτος;

Είναι ο χώρος και συγχρόνως οι άνθρωποι που είναι οργανωμένοι κάτω από μια

εξουσία

20.Ποια είναι τα συστατικά στοιχεία μιας πόλης – κράτους;

2

Γεωγραφικά: υπάρχει α)το άστυ ή πολις, που είναι το κέντρο άσκησης της

εξουσίας και συνήθως είναι τειχισμένο και β) οι κώμες, που είναι η ύπαιθρος

γύρω από το άστυ, όπου γίνεται η καλλιέργεια και υπάρχουν διάσπαρτοι

οικισμοί

Οργανωτικά: οι κάτοικοι της πόλης (πολίτες) συμμετέχουν στα κοινά και

περνούν μικρότερο ή μεγαλύτερο μέρος της λήψη των αποφάσεων

Πολίτευμα

Ελευθερία, αυτονομία, αυτάρκεια: ήταν οι τρεις στόχοι κάθε πόλης – κράτους.

Ειδικότερα οι πολίτες:

- αγωνίζονταν να υπερασπιστούν την ελευθερία της πόλης τους

- υπάκουαν στους νόμους, ώστε να είναι αυτόνομοι

- παρήγανε τα αναγκαία, ώστε να μη λείπει κάτι από την πόλη

21. Γιατί οι Έλληνες δεν κατόρθωσαν να ενωθούν σε ένα ενιαίο

κράτος;

Γιατί είχαν ως στόχο τους την ελευθερία – αυτονομία – αυτάρκεια της πόλης –

κράτους τους και έτσι δημιουργήθηκε ένα πατριωτικό έντονα τοπικιστικό πνεύμα,

εξαιτίας του οποίου τονίζονταν οι διαφορές μεταξύ των Ελλήνων (εμφύλιες διαμάχες)

και δεν διευκολυνόταν η ένωση τους

24.Ποια ήταν τα αίτια της κρίσης του ομηρικού κόσμου;

οι εκτάσεις της γης που μπορούσε να καλλιεργηθεί ήταν περιορισμένες

η γη ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια λίγων

δεν υπήρχε εργατική ειδίκευση

εκτός από την γη δεν υπήρχαν άλλοι πόροι προς εκμετάλλευση

25. Τι γνωρίζεις για τους ευγενείς;

Η άσχημη οικονομική κατάσταση της εποχής συνδυάστηκε με περιορισμό της

βασιλικής εξουσίας και αύξηση της δύναμης των ευγενών. Λόγω έλλειψης στρατού οι

ευγενείς αμφισβήτησαν την εξουσία του βασιλιά. Οι ευγενείς είχαν ονόματα που

έδειχναν την κοινωνική τους θέση (άριστοι). Περνούσαν την ημέρα τους κάνοντας

γυμναστική και καλλιεργώντας το πνεύμα. Ονομάστηκαν και ιππείς, διότι έτρεφαν

άλογα και ήταν συνεχώς ετοιμοπόλεμοι.

3

26.Γιατί αναπτύχθηκε ο θεσμός της δουλείας αυτήν την περίοδο;

Γιατί υπήρχε η αντίληψη ότι ο πολίτης πρέπει να ασχολείται μόνο με τα κοινά και να

είναι απαλλαγμένος από την εργασία. Ο αριθμός των δούλων αυξήθηκε είτε εξαιτίας

των χρεών προς τους ευγενείς (Αθήνα) είτε εξαιτίας κατακτητικών πολέμων(Σπάρτη)

- οργάνωση.

28.Ποτέ έγινε ο Β’ αποικισμός;

Έγινε τον 8ο – 6ο αιώνα π.Χ. και διαφέρει από τον πρώτο.

29.Τι γνωρίζεις για την ίδρυση των αποικιών;

Η ίδρυση αποικιών ήταν οργανωμένη από την μητέρα – πόλη (μητρόπολη). Οι

αποικίες ήταν αυτόνομες και αυτάρκεις. Οι δεσμοί τους με την μητρόπολη ήταν

άλλοτε χαλαροί, ανύπαρκτοι ή σπάνια εχθρικοί.

30.Ποια ήταν τα αίτια του Β’ αποικισμού; ( SOS )

η στενοχωρία, δηλαδή το πρόβλημα που υπήρχε λόγω αύξηση του

πληθυσμού και των περιορισμένων καλλιεργήσιμων εδαφών

η έλλειψη πρώτων υλών

οι εσωτερικές πολιτικές κρίσεις

οι αύξηση των γνώσεων για τους θαλάσσιους δρόμους και τις περιοχές

εγκατάστασης

ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων εκείνης της εποχής

32.Πώς επηρέασε τον πολιτισμό η εξάπλωση των Ελλήνων;

Οι Έλληνες μετέφεραν στις αποικίες την θρησκεία τους, την πολιτική τους,

τον τρόπο ζωής τους

Αντάλλαξαν με τους ντόπιους διάφορα πολιτιστικά στοιχεία

διαδόθηκε η γραφή

33.Ποιο ήταν το κύριο μέσο συναλλαγής αυτής την περίοδο;

Το νόμισμα

34.Ποιες οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές συνέβησαν μετά

τον Β’ αποικισμό;

αναπτύχθηκε το εμπόριο και η βιοτεχνία

όσοι ασχολούνταν με το εμπόριο και τη βιοτεχνία διεκδίκησαν μέρος της

εξουσίας

η αριστοκρατική κοινωνία πέρασε κρίση

4

αναπτύχθηκε η δουλεία

χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά δούλοι αργυρώνητοι, δηλαδή αγορασμένοι

35.Ποια ήταν η εξέλιξη των πολιτευμάτων στον αρχαίο κόσμο;

βασιλεία – αριστοκρατία – ολιγαρχία – τυραννίδα – δημοκρατία

Οι πόλεις κράτη δημιουργήθηκαν όταν παρήκμασε η βασιλεία, η οποία διατηρήθηκε

μόνο σε κράτη που διατήρησαν τον φυλετικό τρόπο οργάνωσης.

36.Ποιοι είχαν την εξουσία στα αριστοκρατικά καθεστώτα;

Την εξουσία την είχαν οι άριστοι, εκείνοι δηλαδή που είχαν δύναμη χάρη στην

καταγωγή τους και την κατοχή της γης.

37.Ποιοι ήταν οι λόγοι που η αριστοκρατία γνώρισε κρίση;

1. Αναπτύχθηκε το εμπόριο και η βιοτεχνία λόγω του β’ αποικισμού και έτσι

νέες κοινωνικές ομάδες, όπως οι έμποροι και οι βιοτέχνες, διεκδικούσαν

μερίδιο στην εξουσία.

2. Δημιουργήθηκε η οπλιτική φάλαγγα, στην οποία συμμετείχαν οι πολίτες

είχαν την οικονομική δυνατότητα να εξοπλίζονται με δικά τους έξοδα. Έτσι

αναπτύχθηκε η ιδέα της ισότητας ανάμεσα στους πολίτες.

38. Πώς εκτονώθηκε η κρίση ανάμεσα στους πλουσίους και το

πλήθος;

Η κρίση αντιμετωπίστηκε με την κωδικοποίηση του άγραφου δικαίου. Η καταγραφή

των νόμων ανατέθηκε στους νομοθέτες ή αισυμνήτες (πρόσωπα, κυρίως ευγενείς, που

είχαν την αποδοχή όλων. Π.χ Σόλων από Αθήνα και Λυκούργος από Σπάρτη). Μετά

την καταγραφή των νόμων στις περισσότερες πόλεις συμμετείχαν στην εξουσία

περισσότεροι άνθρωποι, καθώς πλέον το κριτήριο ήταν η οικονομική τους κατάσταση

και όχι η καταγωγή τους. Έτσι το πολίτευμα μεταβλήθηκε σε ολιγαρχικό ή

τιμοκρατικό, αφού κριτήριο διάκρισης των πολιτών ήταν το τίμημα, δηλαδή το

εισόδημα.

39.Τι γνωρίζεις για την τυραννίδα;

Με την επικράτηση της ολιγαρχίας τα προβλήματα του πλήθους δεν λύθηκαν. Έτσι

κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν αυτήν την κρίση και επέβαλλαν τυραννία. Αυτά τα άτομα

ήταν κυρίως ευγενείς οι οποίοι είχαν την υποστήριξη των κατώτερων κοινωνικών

τάξεων. Ορισμένοι τύραννοι υπήρξαν καλοί ηγέτες, έκαναν πολλά έργα και

βελτίωσαν την ζωή των πολιτών (π.χ Πολυκράτης από Σάμο). Οι περισσότεροι

τύραννοι είχαν βίαιο τέλος.

5

40. Τι γνωρίζεις για το δημοκρατικό πολίτευμα;

Κυρίαρχο πολιτικό όργανο είναι η εκκλησία του δήμου, δηλαδή η συνέλευση

των ενηλίκων κατοίκων, που είχαν πολιτικά δικαιώματα

Υπήρχε ισηγορία, δηλαδή κάθε πολίτης μπορούσε να παίρνει τον λόγο και να

διατυπώνει ελεύθερα τη γνώμη του

Υπήρχε ισονομία, δηλαδή κάθε πολίτης μπορούσε να συμμετέχει στην

διαμόρφωση και ψήφιση των νόμων.

43.Ποιοι είναι οι χαρακτηριστικοί ρυθμοί των αρχαϊκών χρόνων;

Ο δωρικός και ο ιωνικός

44.Ποιοι ρυθμοί υπήρχαν στην κεραμική;

Ο ερυθρόμορφος και ο μελανόμορφος

45.Ποια ήταν η αφορμή των Περσικών πολέμων;

Ήταν η ανεπιτυχής επανάσταση των Ελλήνων της Ιωνίας κατά των Περσών. (ιωνική

επανάσταση 499 – 494 π.Χ. )

46.Τι γνωρίζεις για την πρώτη προσπάθεια των Περσών να

επεκταθούν προς την Ελλάδα;

Δεν είχε επιτυχία, καθώς ο στόλος τους καταστράφηκε λόγω τρικυμίας στο

ακρωτήριο του Αθω.

47.Τι γνωρίζεις για την πρώτη οργανωμένη περσική εκστρατεία

κατά της Ελλάδας;

Είχε χαρακτήρα ναυτικής εκστρατείας. Στόχος ήταν η τιμωρία των Αθηναίων και των

Ερετριέων, επειδή είχαν βοηθήσει τους Έλληνες της Ιωνίας, στην ιωνική

επανάσταση. Τελείωσε με την μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.), όπου οι Αθηναίοι και

οι Πλαταιείς με την βοήθεια του Μιλτιάδη, νικήσαν τους Πέρσες.

48.Τι γνωρίζεις για την δεύτερη εκστρατεία των Περσών κατά των

Ελλήνων;

Έγινε από τον Ξέρξη, ο οποίος είχε συγκεντρώσει παρά πολύ στρατό και στόλο.

Στόχος ήταν η κατάκτηση ολόκληρης της Ελλάδας. Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο,

οι Έλληνες έκαναν συνέδριο στην Κόρινθο το 481 π.Χ., όπου αποφάσισαν να

φτιάξουν μια αμυντική συμμαχία κατά των Περσών. Έτσι αντιμετώπισαν ενωμένοι

τους Πέρσες και τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Με τη σειρά οι

μάχες Ελλήνων – Περσών ήταν:

6

Θερμοπύλες (Λεωνίδας)

Αρτεμίσιο, Σαλαμίνα (Θεμιστοκλής)

Πλαταιές (Παυσανίας)

Μυκάλη

Ταυτόχρονα, οι Έλληνες της Δύσης αντιμετώπισαν νικηφόρα στη μάχη της Ιμέρας

(480 π.Χ.) τους Καρχηδονίους, οι οποίοι προσπαθούσαν να επεκταθούν στη Σικελία.

49.Ποια περίοδος ονομάζεται κλασική και γιατί;

Είναι η περίοδος από το τέλος των Περσικών πολέμων (480 π.Χ.) έως τον θάνατο του

Μ. Αλεξάνδρου (323 π.Χ.). Ονομάζεται έτσι γιατί τα επιτεύγματα αυτήν της εποχής,

κυρίως τα πνευματικά, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για όλο τα επόμενα χρόνια.

54.Τι γνωρίζεις για τη συμμαχία της Δήλου; ( ΣΟΣ )

Μετά τους Περσικούς πόλεμους, οι Αθηναίοι απέκτησαν τεράστια ναυτική δύναμη.

Έτσι ίδρυσε την Α’ Αθηναϊκή συμμαχία (478/7 π.Χ.). Έδρα της συμμαχίας ήταν η

Δήλος, όπου βρισκόταν το ταμείο της συμμαχίας και γινόταν κάθε χρόνο το συνέδριο

των αντιπροσώπων. Αρχικά τα μέλη της συμμαχίας είχαν τα ίδια δικαιώματα και

υποχρεώσεις. Έπρεπε δε να δίνουν χρήματα ή πλοία ως φόρο για τη συμμαχία. Στην

πραγματικότητα οι Αθηναίοι χρησιμοποίησαν τη συμμαχία:

για να κυριαρχήσουν απέναντι στους Πέρσες, αλλά και τους άλλους Έλληνες

για να επιβάλουν την κυριαρχία τους ακόμα και απέναντι στους ίδιους τους

συμμάχους τους.

Όσοι δεν βρίσκονταν στην συμμαχία δεν εκδήλωναν φανερά την δυσαρέσκεια τους,

αν και δεν έβλεπαν με καλό μάτι την αύξηση της δύναμης της Αθήνας. Η Σπάρτη

ήταν επιφυλακτική και μόνο όταν είχε την ευκαιρία προσπαθούσε έμμεσα να

εξασθενίσει την δύναμη της Αθήνας.

55.Τι γνωρίζεις για τον Κίμωνα;

Ήταν εκπρόσωπος της αριστοκρατικής παράταξης και ήθελε την συνεργασία με την

Σπάρτη. Ως αρχιστράτηγος εργάστηκε σκληρά για να αντιμετωπίσει τους Πέρσες και

να αυξήσει τη δύναμη της Αθήνας. Η πιο σημαντική νίκη του ήταν εναντίον των

Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό (467 π.Χ.). Εξαιτίας της φιλολακωνικής

πολιτικής του έχασε στην πολιτική και οι φιλικές σχέσεις Αθήνας – Σπάρτης

σταμάτησαν, όταν οι Σπαρτιάτες έδιωξαν την αθηναϊκή δύναμη, η οποία είχε σταλεί

για να τους βοηθήσει στην διάρκεια εξέγερσης των ειλώτων της Μεσσηνίας (Γ’

Μεσσηνιακός πόλεμος)

7

57. Πώς η Αθηναϊκή συμμαχία έγινε Αθηναϊκή ηγεμονία;

Τυπικά έγινε με την μεταφορά του ταμείου από την Δήλο στην Ακρόπολη των

Αθηνών. Ουσιαστικά όμως έγινε όταν οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν με τα όπλα τις

συμμαχικές πόλεις που ήθελαν να αποχωρήσουν από τη συμμαχία

59. Τι γνωρίζεις για την Καλλίειο ειρήνη;

Υπογράφηκε ανάμεσα στους Πέρσες και τους Αθηναίους (αρχηγός ο Καλλίας) στα

Σούσα. Με αυτήν την συνθήκη ειρήνης φαίνεται ότι οι Αθηναίοι υποχρέωσαν τους

Πέρσες να δεχτούν την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων της Μ. Ασίας.

60. Τι γνωρίζεις για την εποχή και την προσωπικότητα του Περικλή;

Ο Περικλής αναλαμβάνει την εξουσία μετά τον θάνατο του Κίμωνα. Το πρώτο του

έργο ήταν να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με τους Πέρσες για 30 χρόνια

(τριακοντούτεις σπονδαί), η οποία κράτησε μόνο 15 χρόνια. Στην διάρκεια αυτών των

15 χρόνων η Αθήνα αναπτύχθηκε στο εσωτερικό της και κυριάρχησε στους

συμμάχους της. ολόκληρος ο 5ος αιώνας ονομάζεται αιώνας του Περικλή. Κάθε χρόνο

ο Περικλής εκλεγόταν στρατηγός με δημοκρατικές διαδικασίες. Ο Περικλής

κατόρθωσε να είναι απόλυτος κυρίαρχος, αλλά και απόλυτα δημοκρατικός.

Επιβαλλόταν στον λαό, χωρίς να περιορίζει τις ελευθερίες του. Κατάφερε να φτάσει

την οικονομία και τον πολιτισμό της Αθήνας στο υψηλότερο σημείο, αφού βέβαια

είχε και τις κατάλληλες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες.

61 Ποιο μέτρο του Περικλή ενίσχυσε το δημοκρατικό πολίτευμα;

Έδιναν χρηματική αποζημίωση για τους κληρωτούς άρχοντες, τους βουλευτές και

τους λαϊκούς δικαστές. Έτσι τα λαϊκά στρώματα, που δεν μπορούσαν να αφήσουν τις

δουλειές τους και να ασχοληθούν με τα κοινά, τώρα μπορούσαν.

62. Τι ήταν τα θεωρικά (ΣΟΣ);

Το κράτος πλήρωνε το εισιτήριο των πολιτών για ελεύθερη είσοδο στα θέατρα, τα

οποία θεωρούνταν χώρος παιδείας. Αυτός ήταν ο θεσμός των θεωρικών.

63. Ποιες κινήσεις έκανε η Αθήνα του Περικλή, για να επεκταθεί

προς την Δύση;

1. Συμμάχησε με την Εγέστα, τους Λεοντίνους και το Ρήγιο

2. Συνέβαλλε στην ίδρυση της αποικίας των Θουρίων (444/3 π.Χ.)

3. Ο Πειραιάς, που χτίστηκε σύμφωνα με τα σχέδια του Ιππόδαμου, έγινε

σημαντικό εμπορικό λιμάνι ολόκληρης της Μεσογείου

64. Από πού προέρχονταν τα έσοδα του Αθηναϊκού κράτους;

8

1. Εκμετάλλευση μεταλλείων: Το κράτος νοίκιαζε τα ορυχεία μετάλλου, στα

οποία εργάζονταν κυρίως δούλοι, για ορισμένο χρονικό διάστημα σε ιδιώτες.

2. Άμεση φορολογία μόνο σε στιγμές μεγάλης κρίσης

3. Μετοίκιο: Όσοι άνδρες έμεναν στην Αθήνα, αλλά ήταν από άλλη πόλη

πλήρωναν 12 δραχμές το χρόνο και οι γυναίκες 6 δραχμές

4. Έμμεση φορολογία: Επιβαλλόταν στα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα

από τα αθηναϊκά λιμάνια

5. Εισφορές συμμάχων, ιδιαίτερα από τη στιγμή που το συμμαχικό ταμείο

μεταφέρθηκε στην Αθήνα.

6. Έκτακτες φορολογία στους συμμάχους κυρίως με τη μορφή πολεμικών

αποζημιώσεων.

65. Τι ήταν οι λειτουργίες ( ΣΟΣ );

Οι πλουσιότεροι πολίτες αναλάμβαναν να πληρώσουν τα έξοδα για διάφορες

στρατιωτικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Αυτός ήταν ο θεσμός των λειτουργιών.

Οι λειτουργίες ήταν υποχρεωτικές και πολύ τιμητικές για οποίον τις αναλάμβανε.

66. Ποιες ήταν οι σπουδαιότερες λειτουργίες ( ΣΟΣ );

1. χορηγία: ο χορηγός έδινε χρήματα για την διδασκαλία ενός θεατρικού έργου

2. τριηραρχία: ο τριήραρχος έδινε χρήματα για την συντήρηση και τον

εξοπλισμό μιας τριήρης

3. αρχιθεωρία: ο πλούσιος πολίτης έδινε χρήματα για τα έξοδα μιας επίσημης

αποστολής (θεωρία) σε πανελλήνιες γιορτές

4. εστίαση: ο πλούσιος πολίτης έδινε χρήματα για τα έξοδα του δείπνου μιας

φυλής σε θρησκευτικές γιορτές

5. γυμνασιαρχία: ο πλούσιος πολίτης έδινε χρήματα για την τέλεση αγώνων

λαμπαδηδρομίας στα Παναθήναια

67. Ποιες ήταν οι ρίζες – αιτίες τις σύγκρουσης ανάμεσα στην

Αθήνα και τη Σπάρτη ( ΣΟΣ );

1. Φυλετική διάφορα: οι Αθηναίοι ήταν Ίωνες, ενώ οι Σπαρτιάτες Δωριείς

2. Η Αθήνα είχε ηγεμονικές τάσεις

3. Το πολίτευμα: η Αθήνα είχε δημοκρατία, ενώ η Σπάρτη ολιγαρχία)

68. Ποσά χρόνια κράτησε ο Πελοποννησιακός πόλεμος, ποιοι

ιστορικοί αφηγούνται τα γεγονότα του και σε ποιες περιόδους

διακρίνεται ( ΣΟΣ );

9

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος κράτησε περίπου τριάντα χρόνια

Ο Θουκυδίδης και ο Ξενοφών αφηγούνται τα γεγονότα του

Διαιρείται σε τρεις περιόδους

1. Αρχιδάμειος ή δεκαετής πόλεμος (431 – 421 π.Χ.)

2. Σικελική εκστρατεία (415 – 413 π.Χ.)

3. Δεκελεικός ή Ιωνικός πόλεμος (413 – 404 π.Χ.)

69. Ποιες ήταν οι συνέπειες του Πελοποννησιακού πόλεμου ( ΣΟΣ );

1. Υπήρξαν πολλές υλικές και ηθικές καταστροφές

2. Οι Πέρσες βρήκαν ευκαιρία να αναμειχθούν στα εσωτερικά θέματα της

Ελλάδας

3. Η Αθήνα παρήκμαζε και η Σπάρτη έγινε η κυρίαρχη πόλη της Ελλάδας

71. Τι γνωρίζεις για την Ανταλκιδειο ειρήνη ( ΣΟΣ );

Υπογράφηκε ανάμεσα στους Σπαρτιάτες και τους Πέρσες και είχε τους εξής όρους:

1. οι ελληνικές πόλεις των παραλίων της Μ. Ασίας και η Κύπρος παραδίδονταν

στην Περσία

2. Όλες οι ελληνικές πόλεις θα ήταν αυτόνομες. Εξαίρεση αποτελούσαν η

Ίμβρος, η Λήμνος και η Σκύρος που παρέμεναν στους Αθηναίους

3. Οι Σπαρτιάτες θα ήταν τοποτηρητές της ειρήνης στην κυρίως Ελλάδα

Ουσιαστικά οι Σπαρτιάτες θα ήταν όργανα της περσικής πολιτικής.

72. Ποια πόλη απέκτησε την ηγεμονία μετά την παρακμή της

Σπάρτης και με ποιες μάχες ανέβηκε και έπεσε η δύναμη της;

Μετά την Σπάρτη ανήλθε η δύναμη της Θήβας. Η άνοδος της Θηβαϊκής ηγεμονίας

έγινε με την μάχη στα Λεύκτρα (371 π.Χ.) και η πτώση της να την μάχη της

Μαντινείας (362 π.Χ.)

73. Ποιος διατύπωσε για πρώτη φορά την ιδέα της πανελλήνιας

ένωσης των Ελλήνων;

Ο σοφιστής Γοργίας στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. στην Ολυμπία

74. Ποιος είναι ο κύριος εκφραστής της ιδέας για μια πανελλήνια

ένωση των Ελλήνων;

Ο Αθηναίος ρητοροδιδάσκαλος Ισοκράτης. Αρχικά στον Πανηγυρικό λόγο του

υποστήριξε ότι η Αθήνα έπρεπε να ξαναφτιάξει την ηγεμονία της και να ηγηθεί σε

έναν κοινό αγώνα εναντίον των Περσών. Στη συνέχεια όμως, επειδή κατάλαβε ότι η

Αθήνα δεν μπορούσε πλέον να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, υποστήριξε ότι έπρεπε να

10

βρεθεί ένας ισχυρός μονάρχης που θα ένωνε όλους τους Έλληνες και θα τους

οδηγούσε εναντίον των Περσών.

75. Ποια ήταν η άποψη του ρήτορα Δημοσθένη σχετικά με την

πανελλήνια ένωση των Ελλήνων;

Ήταν αντίθετος με την ιδέα του να υπάρξει ένας ισχυρός μονάρχης και υποστήριζε

ότι η Αθήνα έπρεπε να πρωταγωνιστεί.

76. Ποιοι ήταν οι στόχοι της πολιτικής του Φιλίππου Β’;

1. ισχυροποίηση του μακεδονικού κράτους

2. επέκταση της εξουσίας του.

77. Με ποιο τρόπο ο Φίλιππος ο Β’ κατόρθωσε να ισχυροποιήσει την

Μακεδονία;

1. Αντιμετώπισε τους Ιλλυριούς και τους Παίονες, οι οποίοι απειλούσαν τα

βόρεια σύνορα της Μακεδονίας

2. Οργάνωσε ισχυρό στρατό

3. δημιούργησε ισχυρή οικονομία

4. Ακολούθησε επεκτατική εξωτερική πολιτική

78. Τι γνωρίζεις για τον μακεδονικό στρατό;

1. Κύριο σώμα ήταν η μακεδονική φάλαγγα: αποτελούνταν από πεζέταιρους σε

σχηματισμό βάθους 16 σειρών, οι οποίοι κρατούσαν τη σάρισα (δόρυ μήκους

6 μέτρων)

2. το ιππικό αποτελούνταν από ευγενείς (εταίροι)

3. υπήρχαν σώματα ακοντιστών, τοξοτών και πελταστών

79. Πώς ισχυροποίησε την οικονομία της Μακεδονίας ο Φίλιππος ο

Β’;

1. κατέλαβε τα ορυχεία του Παγγαίου

2. έκοψε νόμισμα, τον χρυσό στατήρα, που σιγά σιγά αντικατέστησε τους

περσικούς δαρεικούς στον ελλαδικό χώρο.

80. Ποιοι ήταν οι στόχοι της επεκτατικής εξωτερικής πολιτικής του

Φιλίππου Β’;

Αρχικά ήθελε να εξασφαλίσει νέες εκτάσεις γης για τους άνδρες του

μακεδονικού στρατού

Στην συνέχεια ήθελε να ενώσει όλους τους Έλληνες υπό την αρχηγία του.

81. Ποια ήταν τα στάδια της εξωτερικής πολιτικής του Φιλίππου Β’

11

1. Πρώτο στάδιο: Κατέλαβε πόλεις της Χαλκιδικής, εδάφη της Ανατολικής

Μακεδονίας και Θράκης και έφθασε μέχρι τον Εύξεινο Πόντο

2. Δεύτερο στάδιο: Με αφορμή προβλήματα του μαντείου των Δελφών επενέβη

στη Θεσσαλία και τη νότια Ελλάδα.

82. Τι γνωρίζεις για τη μάχη της Χαιρώνειας;

Ο Φίλιππος αντιμετώπισε νικηφόρα τους ενωμένους Θηβαίους και Αθηναίους και

έτσι επιβλήθηκε ως ο απόλυτος ηγέτης, που θα ένωνε τους Έλληνες και θα τους

οδηγούσε κατά των Περσών.

83. Τι γνωρίζεις για το συνέδριο της Κορίνθου( ΣΟΣ );

Έγινε στην Κόρινθο το 337 π.Χ. και συμμετείχαν όλες οι πόλεις, εκτός από την

Σπάρτη. Συμφωνήθηκαν:

1. απαγορεύονταν οι συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η βίαιη

μεταβολή των καθεστώτων τους

2. προστατευόταν η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικαζόταν η πειρατεία

3. ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική με ισόβιο αρχηγό τον

Φίλιππο Β’

Μετά την δολοφονία του Φιλίππου, το συνέδριο επαναλήφθηκε τον επόμενο χρόνο

(336 π.Χ.) από τον γιο του Αλέξανδρο, οπότε και ανανεώθηκαν οι όρκοι μεταξύ των

ελληνικών πόλεων.

84. Ποια γεγονότα συνέβησαν κατά την πρώτη φάση της

εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου (334 – 331 π.Χ.);

1. μάχη στον Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.)

2. μάχη στην Ισσό (333 π.Χ.)

3. ο Αλέξανδρος γίνεται κυρίαρχος της Μ. Ασιας, απελευθερώνει τις ελληνικές

πόλεις και τους δίνει την αυτονομία τους

4. Καταλαμβάνει τη Φοινίκη και την Παλαιστίνη

5. εισβολή στην Αίγυπτο (332 π.Χ.), όπου γίνεται δεκτός σαν ελευθερωτής και

ανακηρύσσεται Φαραώ

6. ίδρυση στο δέλτα του Νείλου της Αλεξανδρείας (331 π.Χ.)

85. Ποια γεγονότα συνέβησαν κατά την δεύτερη φάση της

εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου (331– 327 π.Χ.);

1. προχωρά προς την Μακεδονία

2. νίκη στα Γαυγάμηλα κατά του Δαρείου Γ’ (331 π.Χ.)

12

3. κατάληψη Βαβυλώνας, Σούσα, Περσέπολις, Πασαργλαδες, Εκβάτανα

4. ο Δαρείος εγκαταλείπει τα Εκβάτανα και αργότερα δολοφονείται

5. συνεχίζει προς τις ανατολικές σατραπείες

6. ιδρύει στις άκρες της Περσικής Αυτοκρατορίας την Αλεξάνδρεια την Εσχάτη

86. Ποια γεγονότα συνέβησαν κατά την τρίτη φάση της

εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου (327– 325 π.Χ.);

1. εκστρατεία προς την Ινδία με στόχο να φτάσει ως το τέλος του κόσμου

2. μάχη στον Υδάσπη ποταμό, όπου νικά τον Ινδό βασιλιά Πώρο

3. προχωρά προς τον Υφάση

4. ήθελε να πάει ως τον Γάγγη, αλλά οι στρατιώτες κουρασμένοι αρνούνται και

αυτός αναγκάζεται να υποχωρήσει

5. Πεθαίνει το 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα

87. Ποια το έργο του Αλεξάνδρου στον στρατιωτικό τομέα;

Ήταν διορατικός και πανέξυπνος στρατηγός, αφού κατάφερε να κατακτήσει πολλές

περιοχές εφαρμόζοντας τον κατάλληλο σχεδιασμό

88. Ποια το έργο Αλεξάνδρου στον πολιτικό τομέα;

Ήθελε να αναμείξει Έλληνες και Ασιάτες και να τους ενώσει κάτω από μια

ισχυρή διοίκηση

Αποδέχτηκε τις τοπικές συνήθειες, τις παραδόσεις και τον διαφορετικό τρόπο

άσκησης της εξουσίας κάθε λαού

διατήρησε το θεσμό των σατραπειών, αναθέτοντας την διοίκηση τους σε

Έλληνες ή Πέρσες ηγεμόνες

89. Ποια το έργο Αλεξάνδρου στον οικονομικό τομέα;

εφάρμοσε το σύστημα της νομισματικής οικονομίας

δεν έφτιαξε αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο

οι σατράπες δεν συγκέντρωναν τους φόρους, ούτε διαχειρίζονταν τον δημόσιο

πλούτο

δημιούργησε περιφέρειες με περισσότερες από μια σατραπείες

οι θησαυροί συγκεντρώνονταν και γίνονταν χρυσό

δημιουργήθηκε ένα ενιαίο νομισματικό σύστημα

90. Ποια το έργο Αλεξάνδρου στον πολιτιστικό τομέα;

διαδόθηκε η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός

υιοθετήθηκαν στοιχεία του πολιτισμού της Ανατολής

13

ιδρύθηκαν νέες πόλεις, που έγιναν σημαντικά εμπορικά και πνευματικά

κέντρα

εξερευνήθηκαν περιοχές

αναπτύχθηκε η επιθυμία για έρευνα

91. Τι γνωρίζεις για την φιλοσοφική σκέψη του 5 ου και 4 ου αι. π.Χ.;

Κέντρο όλων θεωρήθηκε ο άνθρωπος και έγινε προσπάθεια να εξηγηθούν τα

φαινόμενα με βάση τη λογική

Οι σοφιστές, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης προσπάθησαν να

βελτιώσουν τον άνθρωπο και τη ζωή του

92. Τι γνωρίζεις για την ιστοριογραφία του 5 ου και 4 ου αι. π.Χ.;

Είχε ως κύριους εκπροσώπους τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη και τον Ξενοφώντα

93. Τι γνωρίζεις για την ποιητική τέχνη του 5 ου και 4 ου αι. π.Χ.;

Το θέατρο γνώρισε τεράστια ακμή

Γνωστοί τραγωδοί: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης

Κωμωδία: Αριστοφάνης

94. Τι γνωρίζεις για την ρητορική του 5 ου και 4 ου αι. π.Χ.;

Καλλιεργήθηκε χάρη στην δημοκρατία και την οργάνωση της δικαιοσύνης

Γνωστοί ρήτορες: Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης

95. Τι γνωρίζεις για την επιστήμη του 5 ου και 4 ου αι. π.Χ.;

Αναπτύχθηκε χάρη στον ορθολογισμό

συστηματοποιήθηκαν οι γνώσεις για την φύση και τον άνθρωπο

Αστρονομία, μαθηματικά: Αθηναίος Μέτων

Χωροταξική οργάνωση πόλεων βάση σχεδίου: Ιππόδαμος από Μίλητο

Ιατρική: Ιπποκράτης

96. Ποιες ήταν οι σχέσεις των Ελλήνων με τους γηγενείς της

Δυτικής και Ανατολικής Μεσογείου;

Τις περισσότερες φορές ήταν ειρηνικές

Αναπτύχθηκαν εμπορικές και πολιτιστικές επαφές μεταξύ τους

Υπήρχαν φορές που υπήρχαν εντάσεις

97. Τι γνωρίζεις για την εξάπλωση των Καρχηδονίων;

Μετά το τέλος των περσικών πολέμων και την μάχη της Ιμέρας οι σχέσεις Ελλήνων –

Καρχηδονίων υπήρξαν ήρεμες. Στα τέλη του 5ου αι όμως οι Καρχηδόνιοι

14

ξαναγίνονται επιθετικοί με κύρια αιτία τις εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ των

ελληνικών πόλεων

98. Τι γνωρίζεις για την ιστορία τον Ευαγόρα της Κύπρου;

Έγινε βασιλιάς της Σαλαμίνας το 411 π.Χ., αφού απομάκρυνε τους Φοίνικες

Προσπάθησε να αντισταθεί στην Ανταλκίδειο ειρήνη, αλλά ηττήθηκε,

αποδέχτηκε τους όρους των Περσών και το νησί έγινε φόρου υποτελές

15