Post on 02-Jan-2021
ΥΠΕΠΘ (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ‐Γ΄ΚΠΣ)
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
laquoΈνταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο ndash για την Αrsquoβάθμια εκπαίδευσηraquo
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Γ Παπακωνσταντίνου
ΑΘΗΝΑ Δεκέμβριος 2007
2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Σελ
1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
3
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 11
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 20
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 45
41 ΠΛΑΙΣΙΟ 45
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
49
Άξονας 1 Παιδαγωγική παρακολούθηση στήριξη και ένταξη microαθητών στο σχολείο
49
Άξονας 2 Ενηmicroέρωση ndash Επιmicroόρφωση microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας 65
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών microαθητών και οικογένειας
72
Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού 79
ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 82
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ 86
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ 86
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 99
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ 115
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 135
55 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndashΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
159
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 186
7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 193
7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 195
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 195
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
3
1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΩΝ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑ∆Α
Η ελληνική κοινωνία έχοντας υποστεί σηmicroαντικές αλλαγές της
πληθυσmicroιακής της σύνθεσης τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια
παρουσιάζεται σήmicroερα ως χώρα υποδοχής microεταναστών εγκαταλείποντας
ανεπιστρεπτί τον microέχρι πρότινος και για πολλά χρόνια χαρακτηρισmicroό
της ως χώρα εξαγωγής microεταναστών Ο αιφνιδιαστικός τρόπος microετατροπής
της χώρας σε κράτος υποδοχής αλλά και ο microεγάλος όγκος των
microεταναστών που άρχισαν να περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται
προς το νότο διαφοροποιούν ως ένα βαθmicroό τη microεταναστευτική πτυχή της
ελληνικής κοινωνίας η οποία υπήρξε ανέτοιmicroη και απροετοίmicroαστη να
χειριστεί microε ορθό και οργανωmicroένο τρόπο τις microεταναστευτικές οmicroάδες σε
σχέση microε τα άλλα ∆υτικοευρωπαϊκά κυρίως κράτη Παρόλα αυτά
σήmicroερα η χώρα microας εmicroφανίζεται ως το πρώτο σε ποσοστό υποδοχής
ευρωπαίων microεταναστών κράτος και τα προβλήmicroατα ως προς την
εκπαιδευτική κοινωνική οικονοmicroική και πολιτισmicroική ένταξη των
microεταναστών προβάλλουν επιτακτικά
Έχοντας σαν στόχο τη σαφέστερη περιγραφή και κατανόηση του
προβλήmicroατος που η ελληνική κοινωνία καλείται να αντιmicroετωπίσει αλλά
και της αλλαγής στην οποία de facto εναπόκειται κρίνεται απαραίτητη
microία σύντοmicroη ιστορική αναδροmicroή τόσο της πορείας των microεταναστευτικών
οmicroάδων όσο και των ελληνικών αντιδράσεων και ενεργειών απέναντι σε
αυτές Οι πολιτικο-οικονοmicroικές ανατροπές που συντάραξαν τις χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλκανικής χερσονήσου στα τέλη της
δεκαετίας του lsquo80 και στις αρχές του lsquo90 προβάλλουν ως τα κυριότερα
αίτια του microεταναστευτικού ρεύmicroατος προς τη χώρα microας Η πτώση των
κοmicromicroουνιστικών καθεστώτων και η επακόλουθη κατάρρευση της
οικονοmicroίας των ανατολικών και νοτιοανατολικών χωρών δικαιολογούν τις
4
microεγάλες microεταναστευτικές οmicroάδες που άρχισαν να περνούν τα σύνορα της
Ελλάδας σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής
Η δυσκολία ελέγχου των συνόρων σε συνδυασmicroό microε την ανοχή των
ελληνικών κυβερνήσεων κάτω από ένα πρίσmicroα ανθρωπισmicroού και
αλληλεγγύης προς τους γείτονες λαούς που βρίσκονται σε ανάγκη
επέτρεψαν την είσοδο περίπου 250000 microεταναστών το 1991 1 Ο
αριθmicroός των microεταναστών αυξάνει συνεχώς microε την πάροδο των ετών για να
φτάσουmicroε το 2001 στην καταγραφή 797093 2 microεταναστών microόνιmicroα
εγκαταστηmicroένων στη χώρα microας Ο αριθmicroός αυτός αντιπροσωπεύει το
72 επί του συνολικού πληθυσmicroού κατατάσσοντας και εξοmicroοιώνοντας
την Ελλάδα microε τυπικές χώρες υποδοχής microεταναστών στην κεντρική και
τη βόρεια Ευρώπη (Γερmicroανία Γαλλία Βέλγιο Ολλανδία) τόσο ως προς
τη σύνθεση του πληθυσmicroού όσο και ως προς τα κοινωνικά οικονοmicroικά
εκπαιδευτικά και πολιτισmicroικά προβλήmicroατα που η καινούρια
πληθυσmicroιακή σύνθεση δηmicroιουργεί
Στο σηmicroείο αυτό κρίνεται σκόπιmicroη και αναγκαία η επισήmicroανση των
διαφοροποιήσεων που η ελληνική microεταναστευτική πτυχή παρουσιάζει σε
σύγκριση microε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη Η διαφοροποίηση αυτή
εναπόκειται τόσο στο είδος της microετανάστευσης όσο και στην
ιδιαιτερότητα της χώρας υποδοχής Σε ένα πρώτο επίπεδο η
microετανάστευση προς την Ελλάδα χαρακτηρίζεται από microία microαζικότητα που
επιτρέπει τη χρήση του όρου laquomicroεταναστευτικό κύmicroαraquo και τη διαφοροποιεί
από τις microέχρι τώρα γνωστές πληθυσmicroιακές microετακινήσεις Οι microετανάστες
καταφθάνουν στην Ελλάδα microε microαζικό και πρωτοφανή τρόπο και
εγκαθίστανται παραλείποντας πολλές φορές τις διαδικασίες
νοmicroιmicroοποίησης της παραmicroονής τους Το γεγονός αυτό της παράνοmicroης
διαmicroονής αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό του microεταναστευτικού
αυτού κύmicroατος ∆εκάδες άνθρωποι πολίτες γειτονικών χωρών διένυαν
καθηmicroερινά microε τα πόδια microεγάλες αποστάσεις και κατόρθωναν να
περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται προς την ελληνική ενδοχώρα
1 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15 Οκτωβρίου 1991 σελ 203
2 ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001
5
διαφεύγοντας των συνοριακών δυνάmicroεων και χωρίς να έχουν τα
απαραίτητα για την είσοδο και παραmicroονή τους στη χώρα έγγραφα
Σε ένα δεύτερο επίπεδο η microετανάστευση προς την Ελλάδα
διαφοροποιείται από εκείνη προς τα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη ως προς τον
αιφνιδιασmicroό και την ελλιπή έως και ανύπαρκτη προετοιmicroασία της
χώρας υποδοχής για την αντιmicroετώπιση microιας τέτοιας έκτασης φαινόmicroενου
Κατrsquo εξοχήν χώρα εξαγωγής microεταναστών η Ελλάδα δεν ήταν έτοιmicroη να
δεχθεί και να φιλοξενήσει τις χιλιάδες των microεταναστών που περνούσαν
καθηmicroερινά τα σύνορα και έκαναν αιτήσεις για άδειες εισόδου και
παραmicroονής Το νοmicroοθετικό πλαίσιο παρουσίαζε κενά οι ελεγκτικοί και
διοικητικοί microηχανισmicroοί εmicroφανίζονταν απροετοίmicroαστοι η οικονοmicroία της
χώρα προβληmicroατική και οι κυβερνήσεις ελαστικές και ανεκτικές σε ότι
αφορά τη microαζική αυτή είσοδο Συγχρόνως η στάση αλληλεγγύης
συmicroπόνιας και κατανόησης της ελληνικής κοινωνίας που γνωρίζει τι
σηmicroαίνει microετανάστευση και ξεριζωmicroός ενίσχυσαν την απραξία των
κυβερνήσεων και επέτρεψαν την εγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων χωρίς
να υπάρχει η απαραίτητη κρατική και νοmicroοθετική microέριmicroνα αλλά και
δυνατότητα εργασιακής απορρόφησης των ανθρώπων αυτών
Η αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας είναι πλέον γεγονός microη αναστρέψιmicroο
και ολοκληρωτικό Τόσο η κοινωνική συνοχή όσο και η οικονοmicroική
κατάσταση της χώρα κλονίζονται και η λήψη microέτρων αντιmicroετώπισης και
χειρισmicroού προβάλλει επιτακτική Η πολυπολιτισmicroικότητα γίνεται
πραγmicroατικότητα και τα ελληνικά δεδοmicroένα δεν ισχύουν πια Οι αλλαγές
επηρεάζουν τον οικονοmicroικό κοινωνικό αλλά και πολιτισmicroικό και
εκπαιδευτικό τοmicroέα και η ένταξη των microεταναστών και των παιδιών τους
εmicroφανίζεται πλέον όχι απλώς σαν προτεραιότητα αλλά σαν ανάγκη
Όπως όλοι οι ελληνικοί κρατικοί φορείς έτσι και το εκπαιδευτικό
σύστηmicroα δεν ήταν προετοιmicroασmicroένο για microια τέτοιου είδους αλλαγή της
microαθητικής σύνθεσης Τα σχολεία κυρίως των microεγάλων αστικών κέντρων
κατακλύστηκαν από παιδιά που δεν είχαν τα απαραίτητα για την
εγγραφή τους δικαιολογητικά και που τις περισσότερες φορές δεν
microιλούσαν καν την ελληνική γλώσσα Η καταmicroέτρηση των παιδιών αυτών
6
καθώς και η κατηγοριοποίησή τους σε παιδιά οmicroογενών και παιδιά
microεταναστών πραγmicroατοποιήθηκε microε microεγάλη καθυστέρηση αφού οι πρώτοι
επίσηmicroοι αριθmicroοί βγαίνουν στο φως της δηmicroοσιότητας το 2000 Σύmicroφωνα
microε το Υπουργείο Παιδείας λοιπόν ο αριθmicroός των αλλοδαπών microαθητών τη
σχολική χρονιά 20012002 ανέρχεται στους 80000 ενώ το Ινστιτούτο
Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης ανεβάζει τον
αριθmicroό αυτό στους 140000 microαθητές σε όλες τις βαθmicroίδες του
εκπαιδευτικού συστήmicroατος3
Οι χώρες προέλευσης των αλλοδαπών microαθητών που φοιτούν σήmicroερα στα
ελληνικά σχολεία είναι 140 microε την Αλβανία να κατέχει το υψηλότερο
ποσοστό ( 80 των γονέων microεταναστών microαθητών προέρχονται από την
Αλβανία) και τη Βουλγαρία να εκλαmicroβάνει τη δεύτερη θέση( 3 των
γονέων είναι γεννηmicroένοι στην Βουλγαρία) Αξίζει να σηmicroειωθεί επίσης ότι
περίπου το 10 των microεταναστών microαθητών έχει διάρκεια παραmicroονής στην
Ελλάδα microεγαλύτερη των δέκα χρόνων ενώ ένα ποσοστό της τάξεως
περίπου 11 έχουν γεννηθεί στη χώρα microας Καθώς οι αλλοδαποί
microαθητές κατανέmicroονται σε όλη τη χώρα microε βασικά κέντρα την περιοχή
της Αττικής και της Θεσσαλονίκης τα ελληνικά σχολεία στα οποία δεν
φοιτούν καθόλου αλλοδαποί ή παλιννοστούντες microαθητές είναι
περιορισmicroένα Επίσης περιορισmicroένα είναι και τα σχολεία στα οποία το
ποσοστό των αλλοδαπών ή παλιννοστούντων microαθητών είναι microεγαλύτερο
από 504
Αρχικά λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
έχοντας στην κατοχή τους ελλιπή στοιχεία αναφορικά microε τον αριθmicroό των
αλλοδαπών microαθητών τους εντάσσει στα microέτρα που microέχρι πρότινος είχαν
ληφθεί για τα παιδιά των επαναπατρισθέντων Ελλήνων τα οποία δεν
χειρίζονταν σε ικανοποιητικό βαθmicroό την ελληνική γλώσσα Τα microέτρα
αυτά ήταν οι τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Οι τάξεις
υποδοχής ξεκίνησαν να λειτουργούν στη χώρα microας στην πρωτοβάθmicroια
και δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση microε τον υπουργικό νόmicroο Ν 1404 του
3 Για περισσότερες πληροφορίες βλ Γ Μάρκου amp Α Γκότοβος 2004 Οmicroογενείς και αλλοδαποί microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Αθήνα ΙΠΟ∆Ε 4 Α Γκότοβος amp Γ Μάρκου 2004
7
1983 έχοντας σαν στόχο να βοηθήσουν τους microαθητές να ενταχτούν στο
ελληνικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον
Απευθυνόmicroενες αρχικά στα παιδιά των οmicroογενών Ελλήνων οι τάξεις
υποδοχής λειτούργησαν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
ακολούθησαν τρόπον τινά ένα πρόγραmicromicroα ποιο εντατικό διδασκαλίας
της ελληνικής γλώσσας έτσι ώστε οι microαθητές που τις παρακολουθούσαν
να microπορέσουν να ενταχθούν στην κανονική τάξη όσο το δυνατό
γρηγορότερα Τα παιδιά microπορούσαν να παραmicroείνουν στην τάξη
υποδοχής δύο έτη και δεν microπορούσε να λειτουργήσει για microαθητές της
πρώτης δηmicroοτικού 5 Ενδεικτικά αναφέρουmicroε ότι τη σχολική χρονιά
19801981 λειτούργησαν συνολικά δέκα τάξεις υποδοχής για τις
ανάγκες 142 microαθητών ενώ τη σχολική χρονιά 20022003 ο αριθmicroός
τους έφτασε τις 548 τάξεις υποδοχής για 7843 microαθητές κυρίως στην
περιοχή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας6
Τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα άρχισαν να λειτουργούν το 1983 microε στόχο
να βοηθήσουν τους microαθητές βελτιώσουν το επίπεδο γνώσης της
ελληνικής γλώσσας αλλά και άλλων microαθηmicroάτων στα οποία τα παιδιά των
οmicroογενών παρουσίαζαν δυσκολίες και χαmicroηλή βαθmicroολογία 7
Λειτουργούσαν λοιπόν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
βοηθούσαν τους microαθητές ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να
αποκτήσουν καλύτερο επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας8 Παρά τα
προβλήmicroατα που αντιmicroετώπισαν στην οργάνωση και τη λειτουργία τους η
ανάπτυξη και η διάδοσή τους υπήρξε ραγδαία Το σχολικό έτος
19821983 λειτούργησαν 80 βοηθητικά τmicroήmicroατα microε 439 microαθητές9 ενώ
5 Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα βλ Γ Μάρκου Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Αθήνα 1995 και ΙΠΟ∆Ε Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Αθήνα 2005 6 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools in Europe The information network on education in Europe (httpwwweurydiceorg) 7 Τα microαθήmicroατα αυτά ήταν η φυσική η χηmicroεία και τα microαθηmicroατικά 8 Για περισσότερες πληροφορίες βλ το νόmicroο Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45 09011984 9 Γ Μάρκου 1995 op cit
8
το σχολικό έτος 20022003 τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα που
λειτούργησαν ανήλθαν στα 525 microε 3719 microαθητές10
Στα υπάρχοντα λοιπόν microέτρα θεσmicroοθετηmicroένα microετά την παλιννόστηση
πολλών Ελλήνων microεταναστών εντάχτηκαν και τα παιδιά των microεταναστών
από τα γείτονα βαλκανικά και ανατολικοευρωπαϊκά κράτη Συγχρόνως
το Υπουργείο Παιδείας microε νοmicroοθετικό διάταγmicroα το 1995 κατέστησε
σαφές πως όλα τα παιδιά που κατοικούν στην ελληνική επικράτεια
microπορούν να γραφτούν στα ελληνικά σχολεία όλων των βαθmicroίδων ακόmicroα
και αν δεν έχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή τους11
Τα microέτρα αυτά κατόρθωσαν ως ένα βαθmicroό να προβάλλουν κάποια
εχέγγυα για την εγγραφή και στοιχειώδη βοήθεια των παιδιών αυτών που
καλούνται να φοιτήσουν σε ένα ξένο σχολικό περιβάλλον microη γνωρίζοντας
πολύ συχνά τη γλώσσα Παρόλα αυτά η microέχρι τώρα ακολουθούmicroενη
εκπαιδευτική πολιτική χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια σπασmicroωδικές και
βιαστικές αντιδράσεις και επικέντρωση στη γλωσσική microόνο στήριξη των
αλλοδαπών microαθητών
Το πρόγραmicromicroα του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών laquoΈνταξη αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητώνraquo που λειτούργησε από το 1997 και ως το
2000 και από το 2002 ως σήmicroερα έθεσε σαν στόχο όχι microόνο την
καταγραφή του αριθmicroού των αλλοδαπών microαθητών και τη γλωσσική τους
υποστήριξη αλλά και την ενηmicroέρωση κατάρτιση και ευαισθητοποίηση
των εκπαιδευτικών τη στήριξη ενηmicroέρωση και βοήθεια του
οικογενειακού περιβάλλοντος των αλλοδαπών microαθητών και τη διενέργεια
ερευνών microε στόχο την οmicroαλότερη ένταξη των παιδιών αυτών στο ελληνικό
σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Παράλληλα δηmicroιουργήθηκε και
έντυπο υλικό τόσο για τη χρήση από τους εκπαιδευτικούς που
καλούνται να διδάξουν σε πολυπολιτισmicroικά τmicroήmicroατα όσο και για τους
microαθητές που microαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σαν ξένη γλώσσα
10 ΙΠΟ∆Ε 2005 op cit 11 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
9
Μπορεί λοιπόν να χαρακτηριστεί ως η microόνη οργανωmicroένη και microε
συνέχεια προσπάθεια ένταξης των αλλοδαπών microαθητών και στήριξης των
Ελλήνων εκπαιδευτικών στο δύσκολο έργο τους Σε microία περίοδο όπου οι
τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα microειώνονται σηmicroαντικά
σε αριθmicroό έχοντας χαρακτηριστεί ως microέτρα διαχωρισmicroού των Ελλήνων
από τους αλλοδαπούς microαθητές και ενταγmicroένα σε microεγάλο βαθmicroό σε
αφοmicroοιωτικού τύπου εκπαιδευτικά microοντέλα και που η διευκρίνιση του
όρου laquoαλλοδαπόςraquo microαθητής γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ αφού
πολλά παιδιά είναι γεννηmicroένα πλέον στη χώρα microας και microιλούν άριστα
την ελληνική γλώσσα πριν καν φοιτήσουν στο ελληνικό σχολείο το
πρόγραmicromicroα laquoΈνταξη αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητώνraquo
λειτουργεί σαν microόνη λύση και απάντηση στα προβλήmicroατα του σύγχρονου
ελληνικού σχολείου
ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
Οι βασικές τάσεις που κυριάρχησαν και χαρακτήρισαν τις Ευρωπαϊκές
εκπαιδευτικές πολιτικές microπορούν εύκολα να συνοψιστούν στα ακόλουθα
εκπαιδευτικά microοντέλα
1 Αφοmicroοιωτικό microοντέλο
2 Πολυπολιτισmicroικό microοντέλο
3 Ενταξιακό microοντέλο
4 Αντιρατσιστικό microοντέλο
5 ∆ιαπολιτισmicroικό microοντέλο
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και η ΗΠΑ και ο Καναδάς
ακολούθησαν και εφάρmicroοσαν τα προαναφερθέντα microοντέλα στις
εκπαιδευτικές πολιτικές που αφορούσαν τα παιδιά των microεταναστών
Έχοντας σαν αρχική πεποίθηση ότι οι microετανάστες που έρχονταν microαζικά
στη χώρα δεν προτίθενται να microείνουν microόνιmicroα η πρώτη δεκαετία εισροής
microεταναστευτικού δυναmicroικού δεν χαρακτηρίζεται από λήψη σηmicroαντικών
πολιτικών microέτρων από τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη Η συνειδητοποίηση
10
της παραmicroονής δια βίου των microεταναστών στις χώρες υποδοχής αλλά και
οι διαδικασίες οικογενειακής επανασύνδεσης (regroupement familiale)
αποτέλεσαν τις κυριότερες αιτίες πίεσης προς τις ευρωπαϊκές
κυβερνήσεις για τη λήψη microέτρων υποδοχής και ένταξης των
microεταναστευτικών οmicroάδων
Αρχικά κυρίαρχη ήταν η αντίληψη για την αναγκαιότητα αφοmicroοίωσης
των αλλοδαπών microαθητών microε τη βοήθεια microέτρων αντισταθmicroιστικής
εκπαίδευσης Υιοθετούνται λοιπόν και τίθενται σε εφαρmicroογή
προπαρασκευαστικές τάξεις τάξεις υποδοχής και δίγλωσσες ειδικές
τάξεις για αλλοδαπούς microαθητές που σαν στόχο έχουν την γρήγορη
εκmicroάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής αφού η γλωσσική επάρκεια
ταυτίζεται microε την ενσωmicroάτωση του παιδιού στη σχολική τάξη και την
ευρύτερη κοινωνία Στην Αγγλία γίνεται η πρώτη στροφή της
εκπαιδευτικής πολιτικής προς το πολυπολιτισmicroικό microοντέλο και η
εκπαίδευση θέτει σαν στόχο την κατανόηση εκ microέρους όλων των microαθητών
της πολυπολιτισmicroικότητας της κοινωνίας microέσω της εmicroφάνισης διαφόρων
πτυχών των πολιτισmicroών στα σχολικά προγράmicromicroατα
Ύστερα από πολλά χρόνια εmicroπειρίας και πειραmicroατισmicroού τα περισσότερα
εκπαιδευτικά συστήmicroατα υιοθετούν σήmicroερα το διαπολιτισmicroικό microοντέλο
Γίνονται προσπάθειες να διδάσκονται στα σχολεία οι microητρικές γλώσσες
των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο τονίζεται η ανάγκη να
ξεπεραστεί ο εθνοκεντρισmicroός προβάλλονται τα κοινά στοιχεία και οι
οmicroοιότητες microεταξύ των πολιτών διαφορετικής καταγωγής ενώ οι
εκπαιδευτικοί έχουν πρόσβαση σε επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και
εξειδικευmicroένο διδακτικό υλικό Ωστόσο οι εκάστοτε προτεινόmicroενες
λύσεις δεν έχουν δώσει ριζική λύση στην περίπλοκη σχέση
εθνοπολιτισmicroικής ετερογένειας και εκπαίδευσης και η ένταξη των
παιδιών των microεταναστών αποτελεί microέχρι σήmicroερα αντικείmicroενο
επιστηmicroονικών ερευνών και συζητήσεων και πολιτικών διαφωνιών
11
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός της ενδιάmicroεσης αξιολόγησης όπως αναφέρεται και στο
πρόγραmicromicroα είναι η συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξής του microε στόχο
τη βελτίωση της εφαρmicroογής του microέσω της διαδικασίας ανατροφοδότησης
και η τελική αποτίmicroηση του βαθmicroού επίτευξης των επιmicroέρους στόχων
παιδαγωγικών οικονοmicroικών και εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος όπως
αυτοί αναφέρονται στην περιγραφή του έργου η οποία θα αποτελέσει
και την αφετηρία για την αξιολόγησή του
Επειδή το έργο είναι πολυετές και ήδη εφαρmicroόζεται η τρίτη του φάση microε
ενδιάmicroεσες διακοπές που δηmicroιούργησαν laquoπροβλήmicroατα ασυνέχειαςraquo θα
ήταν σκόπιmicroο να επιχειρηθεί η σύνδεση των φάσεων για να αποτυπωθεί
και η εξέλιξη των αποτελεσmicroάτων που αυτό είχε στα χρόνια που
εφαρmicroόστηκε
Είναι επίσης σηmicroαντικό να επισηmicroανθεί ότι όπως γνωρίζουmicroε από την
κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και τη συστηmicroική προσέγγιση ανάλυσης
των οργανισmicroών ότι συmicroβαίνει στην λειτουργία των οργανισmicroών
προσδιορίζεται σε σηmicroαντικό βαθmicroό από αυτό που συmicroβαίνει εκτός των
οργανισmicroών Για το λόγο αυτό στην τελική αξιολόγηση θα ληφθεί υπόψη
και το περιβάλλον microέσα στο οποίο άρχισε να εφαρmicroόζεται το πρόγραmicromicroα
και το οποίο προσδιόρισε πολλά σηmicroεία του προγραmicromicroατισmicroού και
περιεχοmicroένου του
Η ενδιάmicroεση εσωτερική αξιολόγηση θα περιοριστεί στην παρουσίαση και
ανάλυση αυτού που συmicroβαίνει στο εσωτερικό λειτουργίας της βαθmicroίδας
παρέmicroβασης (Αrsquoβαθmicroια εκπαίδευση) και στην αποτύπωση και ερmicroηνεία
των αποτελεσmicroάτων που είχε το πρόγραmicromicroα τόσο στον πληθυσmicroό που
απευθύνεται όσο και στον προδιαγεγραmicromicroένο σκοπό και επιmicroέρους
στόχους κατά την εφαρmicroογή του
Το πρόγραmicromicroα βρίσκεται στην τρίτη φάση εφαρmicroογής του και
υλοποιείται σε εθνικό επίπεδο Οι περιοχές παρέmicroβασης είναι
επιλεγmicroένες στη βάση των αναγκών όπως αυτές προκύπτουν από
12
bull Την καταγραφή και ανάλυση των δεδοmicroένων που αφορούν την
κατανοmicroή των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στη χώρα
bull Τις προτεραιότητες της πολιτικής παρέmicroβασης στην ένταξη αυτών
των microαθητών στο σχολείο
bull Την εmicroπειρία εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τα προηγούmicroενα
χρόνια
bull Τα αποτελέσmicroατα των microελετών και ερευνών στο χώρο της
διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής που αφορούν το
πρόγραmicromicroα και
bull Τον προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος στον οποίο αποτυπώνονται
οι πόροι που πρέπει να διατεθούν στους τοmicroείς παρέmicroβασης σε
κάθε περιφέρεια αλλά και συνολικά σε εθνικό επίπεδο
Η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος θα στηριχθεί επειδή δεν υπάρχει εκ
των προτέρων (ex-ante) αξιολόγηση όπου να έχουν τεθεί και
προσδιοριστεί τα όρια οι ποσοτικοί στόχοι και οι δείκτες απόδοσης και
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος στα πραγmicroατικά δεδοmicroένα της
εφαρmicroογής του και συγκεκριmicroένα αφενός στα δεδοmicroένα σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος όπως αυτά καθορίστηκαν και περιγράφονται στο
εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου και αφετέρου στα δεδοmicroένα της
υλοποίησης
Και τούτο γιατί σε κάθε πρόγραmicromicroα πρέπει να υπάρχουν τα βασικά
χαρακτηριστικά του σχεδιασmicroού προγραmicromicroάτων όπως αυτά ορίζονται
από την επιστήmicroη και επαναλαmicroβάνονται στον laquoΚοινό Οδηγό
hellipΑξιολόγησηςraquo 12 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόσο για την εκ των
προτέρων εκτίmicroηση όσο και για την συνεχιζόmicroενη αξιολόγηση που είναι
1 Καθορισmicroός γενικών και ειδικών στόχων που θα επιτευχθούν
2 Καθορισmicroός κατάλληλων δραστηριοτήτων και microέτρων γιrsquo αυτόν τον
σκοπό και
12 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
13
3 Τα αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από αυτές τις δραστηριότητες και
τα microέτρα
Αυτό αποτελεί και το βασικό περίγραmicromicroα ενός microοντέλου ελέγχου και
αξιολόγησης το οποίο βεβαίως δεν πρέπει να εστιάζεται microόνο στο
αποτέλεσmicroα γιατί η αξιολόγηση θα είναι microονόπλευρη και ίσως όχι
αξιόπιστη λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζεται στον πλήρη
εξαντλητικό καθορισmicroό και εκτίmicroηση των αποτελεσmicroάτων από την
εφαρmicroογή ενός εκπαιδευτικού προγράmicromicroατος
Για το λόγο αυτό η αξιολόγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει όχι microόνο
στο πιο είναι το αποτέλεσmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά
να εξετάσει το πλαίσιο και τις διαδικασίες σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος τις διαδικασίες εφαρmicroογής την συνάφεια των στόχων
και των δράσεων για να αναδειχτεί ό ορθολογισmicroός της εφαρmicroογής και
της λειτουργίας του προγράmicromicroατος σε σχέση microε τον επιδιωκόmicroενο
σκοπό
Η αξιολόγηση θα αποβλέπει στη διερεύνηση της ποιότητας και της
αποτελεσmicroατικότητας των διαδικασιών ένταξης των microαθητών microε
διαφορετικό πολιτισmicroικό επίπεδο στο ελληνικό σχολείο και την εξαγωγή
γενικότερων συmicroπερασmicroάτων για την ουσιαστική εφαρmicroογή αντίστοιχων
εκπαιδευτικών πολιτικών microακροχρόνια
Στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης
χρησιmicroοποιείται κυρίως η microέθοδος αξιολόγησης από laquoοmicroολόγουςraquo
δηλαδή από άτοmicroα που γνωρίζουν ή απασχολούνται στον ίδιο ή
παραπλήσιο επιστηmicroονικό τοmicroέα αλλά γνωρίζουν πλήρως τη λειτουργία
των προγραmicromicroάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης και έχουν στην διάθεσή
τους όλες τις χρήσιmicroές και αναγκαίες πληροφορίες για τα προγράmicromicroατα
ή στην αντίθετη περίπτωση γνωρίζουν πώς να τις αναζητήσουν ή να τις
προmicroηθευτούν
Η αξιολόγηση των διαδικασιών από οmicroολόγους ενδιαφέρεται βασικά για
τις δραστηριότητες λειτουργίας ndash εφαρmicroογής ndash διαχείρισης δηλαδή για
τον τρόπο microε τον οποίο εκτελούνται τα προγράmicromicroατα χωρίς να
14
παραβλέπει την αποτελεσmicroατικότητα των ενεργειών του προγράmicromicroατος
αφού οι όλες διαδικασίες αποβλέπουν και είναι προσανατολισmicroένες στην
επιτυχία των στόχων του προγράmicromicroατος
Στη microέθοδο αξιολόγησης της διαδικασίας από laquoοmicroολόγουςraquo η αξιολόγηση
στηρίζεται στη διαmicroόρφωση εφαρmicroογή και ερmicroηνεία δεικτών που
διαmicroορφώνονται σε κάθε περίπτωση και προσαρmicroόζονται στις ανάγκες
της κάθε αξιολόγησης από τους αξιολογητές
Σήmicroερα στο γνωστικό αντικείmicroενο της αξιολόγησης συναντάmicroε microια πολύ
microεγάλη σειρά γνωστικών σχηmicroάτων (περισσότερα από 50) τα οποία
αλληλοσυmicroπληρούmicroενα αποτελούν και το θεωρητικό υπόβαθρο της
αξιολόγησης
Μεταξύ όλων αυτών των θεωρητικών σχηmicroάτων παρατηρούνται
ουσιαστικές διαφοροποιήσεις για διαφορετικούς λόγους που κυρίως
εντοπίζονται
bull Στη διαφορετική αφετηρία από την οποία ξεκινούν οι θεωρητικοί
επιστήmicroονες
bull Στο διαφορετικό φιλοσοφικό θεωρητικό και microεθοδολογικό
προσανατολισmicroό
bull Στη διαφορετική αντίληψη για την αξιολόγηση και
bull Στη διαφορετική αντίληψη για το περιεχόmicroενο της αξιολόγησης
Από τις ταξινοmicroήσεις και οmicroαδοποιήσεις των θεωρητικών σχηmicroάτων που
έχουν γίνει από τους Worthen amp Sanders (1987) και στην χώρα microας από
τον ∆ηmicroητρόπουλο (2004) διακρίνουmicroε επτά οmicroάδες θεωρητικών
σχηmicroάτων οι οποίες περιλαmicroβάνουν θεωρητικά σχήmicroατα που έχουν
κοινά χαρακτηριστικά
Μετά από microελέτη των διαφόρων θεωρητικών σχηmicroάτων αξιολόγησης
καθώς και των αντίστοιχων microοντέλων αξιολόγησης και γνωρίζοντας την
φιλοσοφία αυτού του προγράmicromicroατος το είδος και την έκτασή του
θεωρούmicroε ότι η καταλληλότερη microέθοδος αξιολόγησης είναι αυτή που
εκφράζει το microοντέλο CIPP (από τα αρχικά των λέξεων Context Input
15
Process Product) το οποίο ανήκει στην οmicroάδα θεωρητικών σχηmicroάτων
laquoΑποφάσεων ndash∆ιοίκησηςraquo στην οποία επικρατεί η άποψη ότι η
αξιολόγηση είναι συνυφασmicroένη microε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων
κατά την άσκηση διοίκησης και ότι η αξιολόγηση στην ουσία είναι ένα
microέσον στα χέρια της διοίκησης για την πραγmicroατοποίηση των στόχων της
Το microοντέλο αξιολόγησης CIPP (Stufflebeam 1994) είναι προσαρmicroοσmicroένο
στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και
στοχεύει στο να βοηθήσει τόσο αυτούς που παίρνουν αποφάσεις και
καταρτίζουν προγράmicromicroατα εκπαίδευσης όσο και τους εκπαιδευτικούς
στην πράξη να αξιοποιήσουν τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης
Στο πλαίσιο των τεσσάρων ειδών-τύπων εκπαιδευτικών αποφάσεων που
διακρίνει το πρόγραmicromicroα και είναι
bull Οι αποφάσεις σχεδίασης
bull Οι αποφάσεις δοmicroής και οργάνωσης
bull Οι αποφάσεις εφαρmicroογής και
bull Οι αποφάσεις ανάδρασης
Το microοντέλο CIPP προτείνει αντίστοιχα διαφορετικά είδη αξιολόγησης που
αποβλέπουν στην ολοκληρωmicroένη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
προγραmicromicroάτων
bull Αξιολόγηση του πλαισίου που αποβλέπει στην αξιολόγηση του
περιβάλλοντος που θα οργανωθεί το πρόγραmicromicroα
bull Αξιολόγηση εισόδου που αφορά στη συλλογή πληροφοριών που θα
βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων στην επιλογή εναλλακτικών
λύσεων όσον αφορά την υλοποίηση του προγράmicromicroατος και την
ικανοποίηση των στόχων και των αναγκών του πληθυσmicroού στόχου
bull Αξιολόγηση της διαδικασίας και αφορά στη διαπίστωση
προβληmicroάτων στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος και
bull Αξιολόγηση αποτελέσmicroατος που αποσκοπεί στη διαπίστωση της
υλοποίησης των σκοπών και στόχων που τέθηκαν αρχικά στη
16
συσχέτιση microε άλλες αξιολογήσεις και στην εκτίmicroηση τυχόν άλλων
microη προγραmicromicroατισmicroένων αποτελεσmicroάτων
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος θα
αξιοποιήσουmicroε και αρχές αξιολόγησης που χρησιmicroοποιούνται από άλλα
θεωρητικά σχήmicroατα όπως είναι τα στοχοκεντρικά (σχήmicroατα σκοπών) τα
οποία θα ενισχύσουν την ουσιαστική αξιολόγηση του προγράmicromicroατος και
κυρίως θα αναδείξουν τη σχέση και τη συνάφεια microεταξύ των στόχων των
microέτρων-δράσεων και των αποτελεσmicroάτων
Έτσι για την αξιολόγηση του προγράmicromicroατος laquoΈνταξη παιδιών
παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείοraquo θα στηριχθούmicroε αφενός
στη φιλοσοφία και στα δεδοmicroένα του σχεδιασmicroού του προγράmicromicroατος
όπως αυτά παρουσιάζονται στο εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου το
οποίο θα αποτελέσει και τη βάση της ανάλυσής microας και αφετέρου σε
πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία όπως αυτά θα προκύψουν από την
υλοποίησή του
Όπως φαίνεται στο τεχνικό δελτίο η υλοποίηση των στόχων του
προγράmicromicroατος στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες οι οποίοι έχουν
εφαρmicroοστεί microε τις αντίστοιχες δράσεις τους και στα προηγούmicroενα στάδια
υλοποίησης του έργου και έτυχαν θετικής κριτικής από τους αξιολογητές
των προηγούmicroενων φάσεων
Προτεινόmicroενη microέθοδος αξιολόγησης του προγράmicromicroατος
Επειδή το έργο αποτελείται από δέκα διαφορετικά υποέργα των οποίων
το περιεχόmicroενο είναι διαφορετικό αλλά αλληλεξαρτώmicroενο microε κάθετες και
οριζόντιες διασυνδέσεις η microεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα είναι
ενιαία για το σύνολο του έργου και θα διαφοροποιείται microόνο όπου
κρίνεται αναγκαίο
Έτσι για όλα τα υποέργα αλλά και συνολικά το έργο θα ακολουθήσουmicroε
microια microέθοδο που υπαγορεύεται από το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
και εξασφαλίζει microια ορθολογική διαδοχική και ολοκληρωmicroένη
προσέγγιση του αντικειmicroένου του έργου καθώς και την αξιοπιστία και
ποιότητα της αξιολόγησής του
17
Συγκεκριmicroένα οι διαδικασίες αφορούν στην
1Ανάλυση των βασικών δεδοmicroένων για τον πληθυσmicroό στόχο του
έργου και ειδικότερα
bull Την κοινωνικό-οικονοmicroική του κατάσταση
bull Σχέσεις microε την περιβάλλουσα κοινωνία
bull Επίπεδο εκπαίδευσης και επίπεδο σχολικής ένταξης των παιδιών
όπως αποτυπώνεται από τις εγγραφές στην υποχρεωτική
εκπαίδευση στην αρχή του έργου και στο τέλος
2 Ανάλυση του έργου και αναζήτηση της συνάφειας στόχων-
δράσεων του έργου και ειδικότερα
bull Ανάλυση των αξόνων πολιτικής του έργου
bull Σκοπός και επιmicroέρους στόχοι των υποέργων του προγράmicromicroατος
bull περιγραφή των δράσεων
bull Κατανοmicroή των πόρων σε επίπεδο υποέργων και δράσεων του
προγράmicromicroατος
bull Αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από την εφαρmicroογή των υποέργων και
αν είναι δυνατόν ποσοτικοποίηση τους
bull ∆ηmicroιουργία δεικτών αξιολόγησης του έργου
3 Υλοποίηση του έργου (Συλλογή και καταγραφή των δεδοmicroένων-
στοιχείων υλοποίησης του έργου
bull Ανάλυση των δράσεων
bull Αξιοποίηση του επιστηmicroονικού προσωπικού
bull Τρόπος υλοποίησης των δράσεων
bull Συλλογή δεδοmicroένων σε σχέση microε τους δείκτες αξιολόγησης
bull ∆ιάρκεια ολοκλήρωσης των προβλεπόmicroενων δράσεων
bull Οργάνωση και λειτουργία των τεσσάρων αξόνων του προγράmicromicroατος
bull Περιεχόmicroενο επιmicroορφωτικών προγραmicromicroάτων
18
bull Οργάνωση δραστηριοτήτων διάχυσης και αξιοποίησης των
αποτελεσmicroάτων
bull Ανάλυση του τρόπου υλοποίησης και της έκτασης της ενισχυτικής
διδασκαλίας
bull Λειτουργία των συνεργατών του προγράmicromicroατος
4 Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος και ειδικότερα
bull Καταγραφή των στοιχείων που αποτυπώνουν τα αποτελέσmicroατα της
κάθε δράσης
bull Ανάλυση των στοιχείων σε σχέση microε τους δείκτες που έχουν
οριστεί σε προηγούmicroενη φάση
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων των δράσεων σε σχέση microε το βαθmicroό
αντιmicroετώπισης των προβληmicroάτων του πληθυσmicroού στόχου
bull Συmicroβολή της επιmicroόρφωσης στην επίτευξη του σκοπού και των
στόχων του έργου
bull Συmicroβολή των microέσων που διατέθηκαν στην υλοποίηση των στόχων
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων σε σχέση microε τους αρχικούς στόχους
του προγράmicromicroατος κατά υποέργο και συνολικά - συνολική
αξιολόγηση
Η συλλογή των δεδοmicroένων πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος αλλά
και αξιολόγησης των αποτελεσmicroάτων θα γίνει microε δυο τρόπους
Τα στοιχεία που σχετίζονται microε την πορεία του προγράmicromicroατος θα
συλλεγούν από τα τριmicroηνιαία δελτία τις εκθέσεις των περιφερειακών
Γραmicromicroατειών καθώς και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από το ΚΕ∆Α
Επίσης ορισmicroένα στοιχεία πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος
ζητήθηκαν από τις γραmicromicroατείες microε άmicroεση επικοινωνία του αξιολογητή
Για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος προβλέφθηκε και
πραγmicroατοποιήθηκε microια εmicroπειρική έρευνα που απέβλεπε στην
19
αξιολόγηση του προγράmicromicroατος microέσω της συλλογής και καταγραφής των
απόψεων (πρωτογενών στοιχείων) των άmicroεσα συmicromicroετεχόντων και
επωφελούmicroενων από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά και τα
αποτελέσmicroατά του
Για αυτή την έρευνα η οποία πραγmicroατοποιήθηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο
σχεδιάστηκαν και διανεmicroήθηκαν τέσσερα διαφορετικά ερωτηmicroατολόγια
στοχεύοντας σε διαφορετικό πληθυσmicroό αλλά microε περιεχόmicroενο το οποίο
θα microπορούσε να αποτυπώσει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των
δράσεων του προγράmicromicroατος αλλά και microε στόχο τα αποτελέσmicroατα των
ερωτηmicroατολογίων να microπορούν να οδηγήσουν σε συγκρίσεις
Έτσι τα τέσσερα ερωτηmicroατολόγια τα οποία είναι σύντοmicroα και περιεκτικά
απευθύνονται
bull Στους διευθυντές των σχολείων παρέmicroβασης
bull Στους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Στους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και
bull Στους γονείς των microαθητών των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
Η επεξεργασία των ερωτηmicroατολογίων και η ανάλυση των αποτελεσmicroάτων
θα αποτελέσει ξεχωριστό κεφάλαιο στην αξιολόγηση του προγράmicromicroατος
microετά την ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων υλοποίησης του
προγράmicromicroατος
20
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός του προγράmicromicroατος είναι η δηmicroιουργία των προϋποθέσεων
εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo όλους του microαθητές ίσες ευκαιρίες
πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Το πρόγραmicromicroα θέτει στο κέντρο της παρέmicroβασής του το σχολείο και
προσπαθεί να επιδράσει σε όλους τους παράγοντες που συmicromicroετέχουν
στην εκπαιδευτική διαδικασία και στόχος του είναι να διευκολυνθεί το
σχολείο στην υλοποίηση αποτελεσmicroατικών microέτρων- προς όφελος των
microαθητών- τόσο για την υποστήριξη της γλωσσικής microόρφωσης και της
microάθησης όσο και για την διαπολιτισmicroική διαmicroόρφωση της σχολικής
ζωής
Οι βασικοί στόχοι του προγράmicromicroατος είναι
1 Η αξιολόγηση των ήδη υφιστάmicroενων θεσmicroών για τη σχολική ένταξη
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών και η διαmicroόρφωση
ενός θεσmicroικού πλαισίου διαπολιτισmicroικής παρέmicroβασης στο ελληνικό
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
2 Η διαmicroόρφωση προγραmicromicroάτων σπουδών η παραγωγή διδακτικού
και εποπτικού υλικού και η ανάπτυξη νέων διδακτικών
προσεγγίσεων για τη στήριξη της microάθησης των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών παιδιών
3 Η προετοιmicroασία και αξιοποίηση δίγλωσσων εκπαιδευτικών καθώς
και άλλου εξειδικευmicroένου προσωπικού για τη σχολική υποστήριξη
των παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών microαθητών ώστε να καταστούν
ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολικού
προγράmicromicroατος
4 Η διαmicroόρφωση προγράmicromicroατος συmicroβουλευτικής και ψυχολογικής
υποστήριξης microαθητών εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και
ενίσχυσης των σχέσεων microεταξύ σχολείου- οικογένειας και
κοινότητας
21
5 Η ευαισθητοποίηση γηγενών γονέων microαθητών εκπαιδευτικών και
στελεχών της εκπαίδευσης για τις δυνατότητες αρmicroονικής
συmicroφοίτησης σε πολυπολιτισmicroικά σχολεία
6 Η ενίσχυση και ενθάρρυνση παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών γονέων
να συmicromicroετέχουν ενεργά στις προσπάθειες της πολιτείας και του
σχολείου για ένταξη των παιδιών τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστηmicroα
7 Η ανάπτυξη microηχανισmicroών στήριξης και πληροφόρησης οι οποίοι
αφενός θα υποστηρίζουν και θα συνδέουν τις επιmicroέρους
δραστηριότητες του Προγράmicromicroατος και αφετέρου θα διασφαλίζουν
τον πολλαπλασιασmicroό και τη βιωσιmicroότητα των αποτελεσmicroάτων τους
8 Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρmicroογής όλων των
δραστηριοτήτων του Προγράmicromicroατος
Το πρόγραmicromicroα αποτελείται από 13 υποέργα τα οποία παρουσιάζονται
συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα
22
ΤΑ ΥΠΟΕΡΓΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
ΥΠΟΕΡΓΑ
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου συνεργατών-διαχείριση και
οργάνωση
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτελείου Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την
παρακολούθηση των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών για την παρακολούθηση των
δράσεων ένταξης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Ιωαννίνων για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Κρήτης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
7 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας
8 Επιmicroορφωτές
9 Παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης ndash δηmicroοσιότητα
10 Αναπαραγωγή-Παραγωγή βοηθητικού υλικού
11 Μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού
12 Λειτουργία Θερινών τmicroηmicroάτων προγυmicroνασιακής εκπαίδευσης
13 Μέτρα υποστήριξης παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
23
Από τα υποέργα του προγράmicromicroατος τα έξι (6) πρώτα αναφέρονται σε
δραστηριότητες συντονισmicroού και εφαρmicroογής του καθώς και στελέχωσης
των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών για να εφαρmicroοστούν
αποτελεσmicroατικότερα και ενιαία οι τέσσερις (4) άξονες του προγράmicromicroατος
που αποτελούν και το ουσιαστικό περιεχόmicroενο της παρέmicroβασής του στα
σχολεία
Παρουσίαση Υποέργων
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου
συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση (ΕΚΠΑ)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 50
Στο τεχνικό δελτίο του υποέργου παρουσιάζεται αναλυτικά το
περιεχόmicroενό του η οργανωτική δοmicroή της κεντρικής υπηρεσίας
διαχείρισης του προγράmicromicroατος καθώς και οι διαδικασίες πρόσληψης και
απασχόλησης των συνεργατών που προβλέπονται από αυτό
Τα υποέργα 2-6 που ακολουθούν αναφέρονται στις πέντε (5)
περιφερειακές γραmicromicroατείες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που
ανταποκρίνονται στην περιφερειακή διάσταση της εφαρmicroογής του και
είναι από πλευράς περιεχοmicroένου ταυτόσηmicroα δεδοmicroένου ότι οι
περιγραφόmicroενες δραστηριότητες ταυτίζονται ώστε να εξασφαλίζεται η
24
οmicroοιοmicroορφία στην εφαρmicroογή του σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
Στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου καθορίζονται οι δραστηριότητες
και οι ευθύνες των περιφερειακών υπηρεσιών καθώς και ο τρόπος
στελέχωσής τους σε συνάρτηση microε την κεντρική οργάνωση του
προγράmicromicroατος
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι
19
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34903 Απασχολούmicroενοι δοmicroών microε επιλέξιmicroες τις δαπάνες των
αmicroοιβών τους
Πλήθος ατόmicroων 12
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
25
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου Κρήτης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 5
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
Τα Υποέργα 7-13 αντιστοιχούν στους άξονες
παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος στο σχολείο και είναι
ΑΞΟΝΑΣ Αrsquo ndash ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΥΠΟΕΡΓΑ 12amp13)
Μέτρα γλωσσικής και microαθησιακής υποστήριξης παλιννοστούντων
και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της Α΄ Βάθmicroιας Εκπαίδευσης
Οι δράσεις του έργου έχουν ως κύριο αποδέκτη και σηmicroείο αναφοράς
την ίδια τη σχολική microονάδα Στοχεύουν στη γενική αναβάθmicroισή της microέσα
26
από ένα πολυδιάστατο σχήmicroα υποστήριξης ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου και αφορούν
bull ειδικά microέτρα υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
bull εφαρmicroογή νέων παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών στις
laquomicroικτές τάξειςraquo
δηmicroιουργία προϋποθέσεων για θετικό παιδαγωγικό κλίmicroα και
διαπολιτισmicroική επικοινωνία στο σχολείο
Το είδος και η έκταση των microέτρων εξαρτάται από τις ανάγκες και τις
δυνατότητες της σχολικής microονάδας και λαmicroβάνουν υπόψη το ποσοστό
των αλλοδαπών microαθητών στο συγκεκριmicroένο σχολείο Εξασφαλίζεται για
όλα τα σχολεία της χώρας όπου φοιτούν αλλοδαποί microαθητές η
πρόσβαση σε έντυπο και ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό ενηmicroερωτικό
συmicroβουλευτικό και επιmicroορφωτικό υλικό
Στα σχολεία microε υψηλό ποσοστό αλλοδαπών microαθητών προβλέπεται
επίσης
bull εξακρίβωση των αναγκών και σχεδιασmicroός της παρέmicroβασης
bull διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και ενηmicroέρωση για τις δυνατότητες
εφαρmicroογής του
bull διάθεση σχεδίων διδασκαλίας και στοιχείων προγραmicromicroατισmicroού για
τη διδασκαλία στις ΤΥ και τα ΦΤ
bull διάθεση σχεδίων εργασίας και προτάσεων για δραστηριότητες
διαπολιτισmicroικού προσανατολισmicroού
απασχόληση ειδικευmicroένου διδακτικού προσωπικού που αναλαmicroβάνει
επικουρούmicroενο από συνεργάτες του έργου την οργάνωση το συντονισmicroό
και την υλοποίηση των microέτρων υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
σε συνεργασία microε τη διοίκηση του σχολείου καθώς και του δικτύου
επικοινωνίας microε τη σχολική κοινότητα τους γονείς και την τοπική
κοινωνία
Οι ενέργειες που περιλαmicroβάνοναται σε αυτόν τον άξονα είναι
27
1 Οργάνωση και Συντονισmicroός των microέτρων υποστήριξης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε συνεργασία microε τη
διεύθυνση του σχολείου
2 Αξιολόγηση γλωσσοmicroάθειας στην Ελληνική
3 Γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών microαθητών microέσω της διδασκαλίας της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας ndash αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού που
είχε παραχθεί στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ
4 Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
5 Σύνδεση σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 432000 Ανθρωποώρες 3456000
ΣΥΝΟΛΟ 3456000
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
ίδ
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34815 Προγράmicromicroατα για microαθητές άνδρες γυναίκες
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Πλήθος προγραmicromicroάτων 1200
34843 ∆οmicroές πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης οι οποίες
επωφελούνται από εκπαιδευτικές παρεmicroβάσεις
Πλήθος ∆οmicroών 600
28
ΘΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
ΑΞΟΝΑΣ Βrsquo ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΥΠΟΕΡΓΑ 7amp 8)
Αντικείmicroενο του έργου είναι η παροχή υπηρεσιών microε τίτλο
laquoΕπιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότηταςraquo
ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ∆ΡΑΣΕΩΝ
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες υλοποιούνται σε επίπεδο νοmicroού
(∆ιεύθυνσης Εκπαίδευσης)
Για την εκτέλεση έργου απαιτείται η υλοποίηση των ακόλουθων
διακριτών φάσεων
1 Σχεδιασmicroός και οργάνωση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
2 Σχεδιασmicroός και παροχή υλικοτεχνικής υποδοmicroής
3 Υλοποίηση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 6000 Ανθρωποώρες 72000
ΣΥΝΟΛΟ 72000
29
Αναλυτικότερα
Η Κεντρική Επιστηmicroονική Επιτροπή καθορίζει τον κατrsquo αρχήν αριθmicroό
των εκπαιδευτικών ανά γεωγραφική περιφέρεια και την κοινοποιεί στις
περιφερειακές επιστηmicroονικές επιτροπές Η κατανοmicroή αυτή θα στηριχθεί
στην αξιολόγηση των εξής δεδοmicroένων
του δείκτη ndash στόχου της επιmicroόρφωσης (7000 επιmicroορφούmicroενοι
εκπαιδευτικοί) Ο δείκτης microπορεί να είναι υψηλότερος του ποσοστού
του πληθυσmicroού ndash στόχου (αλλοδαποί microαθητές) σε κάθε γεωγραφική
περιοχή των διαπιστωmicroένων από την microέχρι σήmicroερα εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ
ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ
(102)
34601 Επιmicroορφούmicroενοι Άνδρες Πλήθος ατόmicroων 2500
34603 Επιmicroορφούmicroενες Γυναίκες Πλήθος ατόmicroων 4500
34805 Προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης Πλήθος 300
Κατανοmicroή επιmicroορφώσεων κατά περιφέρειες
Περιφέρειες
Αττική Στερεά
Ελλάδ
α
Θεσνίκη Πάτρα Ιωάννιν
α
Κρήτη Αιγαίο
∆ιηmicroερίδες 14 2 12 2 6 4 4
30
Επιmicroορφώσεις 140 20 120 20 60 40 40
Επιmicroορφούmicroενοι 1750 250 1500 250 750 500 500
Παρατήρηση 7 διηmicroερίδες στην Αττική δύο σε κάθε περιφέρεια
76 επιmicroορφώσεις στελεχών εκπαίδευσης ως εξής Αττική 28 Μακεδονία
16 Ιωάννινα 8 Αιγαίο 8 Πάτρα 8 Κρήτη 8
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί της παρέmicroβασης θα παρακολουθήσουν
όλες τις επιmicroορφώσεις που θα διεξαχθούν στην εκπαιδευτική περιοχή
που διδάσκουν
Χρονική περίοδος Ιανουάριος 2006 - Απρίλιος 2007
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1 Κάθε ηmicroερίδα αποτελείται από 5 επιmicroορφώσεις (εργαστήρια) στις
οποίες θα λαmicroβάνουν microέρος 125 εκπαιδευτικοί σε οmicroάδες των 25
ατόmicroων που θα εναλλάσσονται κυκλικά
2 Κάθε εκπαιδευτικός θα παρευρίσκεται σε 2 ηmicroερίδες
Όργάνωση και υλοποίηση επιmicroέρους επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων
a Γενικές επιmicroορφώσεις ( περίπου 50) για εκπαιδευτικούς
σχολικών microονάδων περίπου 2500 χιλιάδων σχολικών
microονάδων microε στόχο την ενηmicroέρωσή τους για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το εκπαιδευτικό υλικό και για το
σχεδιασmicroό της σχολικής παρέmicroβασης
b ∆ιασχολικές-Ενδοσχολικές επιmicroορφώσεις microε εργαστηριακή
microορφή (περίπου 50) για εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε
πολυπολιτισmicroικά σχολεία και σε σχολεία που έχουν παραλάβει
το εκπαιδευτικό διδακτικό υλικού που έχει παραχθεί στο
πλαίσιο του έργου
c Ταχύρρυθmicroα Σεmicroινάρια (50) σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν
σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας τάξεις υποδοχής και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
31
d Επιπλέον προτείνεται η πραγmicroατοποίηση κοινών συναντήσεων
(30) διευθυντών εκπαίδευσης διευθυντών σχολικών microονάδων
εκπαιδευτικών γονέων και microαθητών microε στόχο την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηmicroα και την αποδοχή τους από το
ευρύτερο κοινωνικό σύνολο
ΑΞΟΝΑΣ Γrsquo ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Ο άξονας αυτός υλοποιείται στο πλαίσιο των υποέργων 7813
Ο Άξονας Γrsquo έχει ως ευρύτερο σκοπό α) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη
των microαθητών την ευαισθητοποίησή τους και άσκηση δεξιοτήτων σε
θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών σχέσεων και διαπολιτισmicroικής
κατανόησης και συνεργασίας β) την προαγωγή της ψυχικής υγείας
διαπολιτισmicroικής κατανόησης και θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του
σχολικού περιβάλλοντος και γ) την προώθηση της συνεργασίας σχολείου
ndash οικογένειας - κοινότητας
Ο Άξονας Γrsquo έχει τους ακόλουθους στόχους
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση κατανόηση και άσκηση δεξιοτήτων
όλων των microαθητών της τάξης στα ακόλουθα ευρύτερα θέmicroατα
επικοινωνία χειρισmicroός συναισθηmicroάτων laquoδιαφορετικότηταraquo και
πολιτισmicroός αυτοαντίληψη-αυτοεκτίmicroηση σχέσεις microε εκπαιδευτικούς
σχέσεις microε συνοmicroήλικους σχέσεις microε γονείς αντιmicroετώπιση αγχογόνων
καταστάσεων- κρίσεων επίλυση συγκρούσεων
bull Συmicroβουλευτική υποστήριξη των παλιννοστούντων - αλλοδαπών
microαθητών microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες
προσαρmicroογής microε σκοπό τη διευκόλυνση της προσαρmicroογής τους στο
κανονικό σχολείο καθώς και των οικογενειών τους στην ελληνική
σχολική κοινότητα και κοινωνία
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική εκπαιδευτικών
για θέmicroατα ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών
32
διαπροσωπικής επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
υποστήριξης microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες των
παλιννοστούντων - αλλοδαπών microαθητών και συνεργασίας σχολείου-
οικογένειας-κοινότητας
bull Ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική γονέων για θέmicroατα
ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών και συνεργασίας
οικογένειας-σχολείου-κοινότητας
bull Κατάρτιση άσκηση και επιmicroόρφωση σχολικών ψυχολόγων
microεταπτυχιακών φοιτητών και εκπαιδευτικών στο σχεδιασmicroό και
εφαρmicroογή παρεmicroβατικών προγραmicromicroάτων στο σχολείο
bull ∆ηmicroιουργία δικτύων επικοινωνίας-εποπτείας (σχολείο-
κόmicroβοςharrσχολεία συγκεκριmicroένης περιοχής harr εκπαιδευτική
περιφέρεια harr Πανεπιστήmicroιο Αθηνών harr Κέντρο Έρευνας και
Εφαρmicroογών Σχολικής Ψυχολογίας)
bull Συγγραφή-παραγωγή εκπαιδευτικού-επιmicroορφωτικού υλικού για
εκπαιδευτικούς microαθητές γονείς
bull Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών ως προς τις δυσκολίες
κοινωνικής ένταξης των microαθητών microε διαφορετική πολιτισmicroική
προέλευση αλλά και όλων των microαθητών που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα προσαρmicroογής και συmicroπεριφοράς
bull Ενίσχυση και στην αξιοποίηση του ρόλου του εκπαιδευτικού ως
προς την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας και αποδοχής microέσα στη
σχολική τάξη
bull Εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα
συmicroβουλευτικής που συmicroβάλλουν στη διαmicroόρφωση ουσιαστικής
παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου-microαθητή
bull Μείωση της απόρριψης και της περιθωριοποίησης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών στο πλαίσιο της σχολικής
τάξης microέσα από την εφαρmicroογή παρεmicroβατικών ενεργειών microέσα στην
τάξη
33
bull Ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης των microαθητών των
πολυπολιτισmicroικών τάξεων
bull Ενηmicroέρωση του διδακτικού προσωπικού των σχολείων για τις
υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης που υπάρχουν στην περιοχή στην
οποία βρίσκονται τα σχολεία
Αρmicroονική συmicroβίωση σε πολυπολιτισmicroικές κοινωνίες χωρίς φαινόmicroενα
ρατσισmicroού και κοινωνικού αποκλεισmicroού
Ο Άξονας Γrsquo περιλαmicroβάνει τις παρακάτω ενέργειες
1 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
2 Ενηmicroέρωση του προσωπικού των σχολείων
3 Η συνέχιση της εφαρmicroογής του Προγράmicromicroατος στα σχολεία του
∆ικτύου
4 ∆ιεύρυνση του ∆ικτύου Σχολείων
ΑΞΟΝΑΣ ∆rsquo ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Το πρόγραmicromicroα προβλέπει την διαδικασία αξιολόγησής του η οποία
περιλαmicroβάνει α) την εσωτερική και β) την εξωτερική αξιολόγηση Και οι
δύο θα γίνουν από ειδικούς στον τοmicroέα της αξιολόγησης επιστήmicroονες οι
οποίοι θα έχουν επαρκή εmicroπειρία σε θέmicroατα αξιολόγησης και
εκπαίδευσης παλιννοστούντων και αλλοδαπών Για το σκοπό αυτό θα
συνεργασθούν microε τους βασικούς παράγοντες και άλλους συντελεστές
εκτέλεσης του έργου Η εσωτερική αξιολόγηση θα προηγηθεί της
εξωτερικής το πόρισmicroα της οποίας θα τεθεί υπόψη των εξωτερικών
αξιολογητών οι οποίοι θα ορισθούν από την αρmicroόδια Υπηρεσία του
ΥΠΕΠΘ
Όσον αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση στην οποία αναφέρεται και η
παρούσα microελέτη το πρόγραmicromicroα προβλέπει τρεις φάσεις α) την αρχική
διαγνωστική β) την ενδιάmicroεση διαmicroορφωτική και γ) την τελική ή
αθροιστική αξιολόγηση
34
Επειδή ο άξονας αυτός καθυστέρησε να υλοποιηθεί και ενεργοποιήθηκε
τον Μάιο του 2007 αποφασίστηκε να υλοποιηθούν οι δυο από τις τρεις
φάσεις που είναι α) η ενδιάmicroεση και β)η τελική αξιολόγηση Η τελική
αξιολόγηση θα παρουσιαστεί δυο microήνες microετά την ηmicroεροmicroηνία λήξης του
προγράmicromicroατος
ΑΞΟΝΑΣ Εrsquo ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ ΥΛΙΚΟΥ
(ΥΠΟΕΡΓΟ 10 amp 11)
35
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ
ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
350056 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 240000
35042 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ndash ΜΕΘΟ∆ΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 8
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Υποέργου θα γίνουν οι ακόλουθες εργασίες
Παραγωγή και επανεκτύπωση των νέων τίτλων του βοηθητικού εκπαιδευτικού
υλικού (βλ Υποέργο 1) Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν περί τα 10000
αντίτυπα ανά τίτλο Η παραγωγή των νέων τίτλων θα πραγmicroατοποιηθεί αφού
εγκριθούν οι τίτλοι αυτοί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Τροποποίηση και επανεκτύπωση περιορισmicroένου αριθmicroού αντιτύπων
βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού που παρήχθη στο Ι και στο ΙΙ ΕΠΕΑΕΚ
microετά από συνεννόηση microε τη διαχειριστική Αρχή και αφού έχουν εγκριθεί από
το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Το παρόν Υποέργο θα ανατεθεί σε ανάδοχο που θα επιλεγεί microετά από ανοικτό
διαγωνισmicroό
36
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Έργου προκύπτουν ανάγκες microεταφοράς υλικού Πρόκειται για
microεταφορές εγγράφων και υλικού Συγκεκριmicroένα θα γίνουν τουλάχιστο 3 microεταφορές
βοηθητικού υλικού σε κάθε νοmicroό Ταυτόχρονα θα γίνεται και αποστολή microικρότερων
δεmicroάτων και εγγράφων από εταιρεία courier
Για αυτό το λόγο κρίνεται αναγκαίο να προχωρήσουmicroε σε ανοικτό διαγωνισmicroό για την
επιλογή του αναδόχου
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
35204
00
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
10 Ανθρωποmicroήνες
120000
ΣΥΝΟΛΟ 120000
ΑΞΟΝΑΣ ΣΤrsquo (ΥΠΟΕΡΓΟ 9) ΠΡΟΒΟΛΗ-∆ΙΑΧΥΣΗ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο του υποέργου θα οργανωθούν και θα συντονισθούν
παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες
για αύξηση της αποδοχής και της διεισδυτικότητας του προγράmicromicroατος
microε άmicroεση εmicroπλοκή των κοινωνικών φορέων που ασχολούνται microε θέmicroατα
κοινωνικής ενσωmicroάτωσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microε στόχο
37
την ενίσχυση της αποτελεσmicroατικότητας των παρεmicroβάσεων Επιπλέον θα
πραγmicroατοποιηθούν όλες οι απαιτούmicroενες δράσεις δηmicroοσιότητας του
έργου
Στο Υποέργο περιλαmicroβάνονται δράσεις οργάνωσης και διεξαγωγής
ηmicroερίδων συνεδρίων δηmicroοσιεύσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο
παραγωγή διαφηmicroιστικού υλικού κλπ
Πιο αναλυτικά προβλέπεται να πραγmicroατοποιηθούν τα ακόλουθα
1 ∆ηmicroιουργία Κινητών ∆ανειστικών Βιβλιοθηκών
Προβλέπεται η λειτουργία 1 κινητής βιβλιοθήκης Η βιβλιοθήκη θα
εφοδιαστεί microε τίτλους που θα απευθύνονται σε παιδιά και θα αποτελέσει
κέντρο συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων Ο χώρος λειτουργίας της
microπορεί να είναι κάποια σχολική microονάδα πνευmicroατικό κέντρο ή δηmicroόσια
βιβλιοθήκη και θα είναι επισκέψιmicroος από όλα τα σχολεία της περιοχής
Προβλέπεται η λειτουργία της σε microία πόλη (ή γειτονιά) κάθε microήνα
(συνολικά 10 πόλεις) Η βιβλιοθήκη θα λειτουργεί καθηmicroερινά 5 ώρες
2 ∆ηmicroιουργία λήψη επεξεργασία και αξιοποίηση διαδραστικού υλικού
(από όλους τους εmicroπλεκόmicroενους - microαθητές εκπαιδευτικούς γονείς) σε
όλα τα σύγχρονα microέσα επικοινωνίας
α) Web site β) Έντυπο Newsletter για γονείς εκπαιδευτικούς και
microαθητές γ) ΜΜΕ (ραδιόφωνο εφηmicroερίδες)
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η οργάνωση microικτών οmicroάδων (παιδιά
αλλοδαπών και Ελλήνων) στις οποίες θα δίνεται ένα θέmicroα να
επεξεργαστούν και να παράξουν περιεχόmicroενο Το θέmicroα θα είναι σχετικό
microε τους στόχους του έργου και θα καθορίζεται σε συνεργασία microε τους
συνεργάτες και τεχνικούς κάθε microέσου (τηλεόραση βίντεο έντυπο) ενώ
στη συνέχεια θα παράγεται το αντίστοιχο προϊόν (βίντεο ηχογραφηmicroένη
εκποmicroπή έντυπο ηλεκτρονικό) Το τελικό προϊόν θα επιδιωχθεί να
προβληθεί από τα ΜΜΕ και να αποτελέσει έτσι πηγή αναγνώρισης και
38
αmicroοιβή για την προσπάθεια στα παιδιά που συmicromicroετείχαν Σε κάθε
περίπτωση θα είναι διαθέσιmicroο στο web site του έργου
Κάθε οmicroάδα παιδιών θα παρακολουθείται στην υλοποίηση από δύο
ειδικούς για το αντίστοιχο microέσο ένα τεχνικό κι ένα δηmicroιουργικό (πχ
σκηνοθέτη ndash οπερατέρ) Τα παιδιά θα συmicromicroετέχουν σε όλα τα στάδια
παραγωγής του έργου τους
Η ενέργεια προβλέπεται να συνδυαστεί microε την ενέργεια 1 Έτσι σε κάθε
πόλη που θα επισκεφτεί η κινητή βιβλιοθήκη θα γίνει ένα αντίστοιχο
εργαστήριο (συνολικά 10 εργαστήρια) Τέλος 10 ακόmicroη εργαστήρια θα
γίνουν στην Αθήνα
3 Έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού για θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
αγωγής
Θα είναι προσβάσιmicroο microέσω του site του έργου Το περιοδικό θα
ενηmicroερώνεται τακτικά microε νέα σχετικά microε το πρόγραmicromicroα θα επιδιώκει
συνεργασίες microε το κοινό και θα φιλοξενεί εκλαϊκευmicroένα άρθρα που θα
απευθύνονται στο κοινό (γονείς και παιδιά) και θα καλύπτουν θέmicroατα
σχετικά microε τη λειτουργία των σχολείων και τους ενδιαφέρουν Θα
παρουσιάζει επίσης την κίνηση των άλλων ενεργειών που θα
υλοποιούνται Την ενέργεια θα υλοποιήσουν δύο συντάκτες ένας
γραφίστας ndash εικονογράφος κι ένας προγραmicromicroατιστής Η ενέργεια
προβλέπεται να αρχίσει δύο microήνες microετά την έναρξη του έργου και θα
συνεχιστεί καθrsquo όλη τη διάρκειά του
4 ∆ιοργάνωση κεντρικών ηmicroερίδων για α) την δηmicroοσιοποίηση και
διάχυση των αποτελεσmicroάτων του Έργου β) την καταπολέmicroηση της
ξενοφοβίας γ) το ολοκαύτωmicroα των Εβραιών στο δεύτερο παγκόσmicroιο
πόλεmicroο δ) το πρόβληmicroα της microετανάστευσης ε) την προώθηση
αντιρατσιστικών πρακτικών
39
Το παρόν Υποέργο θα υλοποιηθεί από εξωτερικό ανάδοχο που θα
προκύψει microετά από ανοικτό διαγωνισmicroό
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
32704
00
∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 100 Πλήθος
10000
32706
00
ΣΥΝΕ∆ΡΙΑ -
ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ
10 Πλήθος
245000
32707
00
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΥΛΙΚΟΥ
10000 Πλήθος
113500
ΣΥΝΟΛΟ 368500
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣ
ΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
40
30975 ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ 7 30592 ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ 10000
30982 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΑ ΜΜΕ ΠΛΗΘΟΣ 100
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Γ1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
(∆ΕΙΚΤΕΣ ΕΚΡΟΗΣ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ
Η Πράξη έχει πλήρως ποσοτικοποιηmicroένους στόχους απόδοσης που συνάδουν microε τους
στόχους του Μέτρου
Συγκεκριmicroένα
o Η Πράξη θα ωφελήσει 50000 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης (στόχος Μέτρου 125000 microαθητές)
o Στο πλαίσιο της Πράξη θα επιmicroορφωθούν 7000 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης και λοιπά microέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (στόχος Μέτρου 5000
εκπαιδευτικοί)
Πλέον των στόχων του Μέτρου η Πράξη θα
o παρέmicroβει σε 2000 σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης παρέχοντας
ενηmicroέρωση και δίνοντας βοηθητικό υλικό
o λειτουργήσει 1800 τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σε 600 σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 15000 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o λειτουργήσει 45 θερινά τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 900 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o θα δηmicroιουργήσει δίκτυο 115 περίπου συνεργατών microε γεωγραφική διασπορά για την
υποστήριξη του προγράmicromicroατος
41
Ορθολογικός Προγραmicromicroατισmicroός του Προγράmicromicroατος Πίνακας
στόχων και δράσεων του έργου
Κατηγορία δράσης για την επίτευξη των στόχων
Κατηγορία
στόχου
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικών
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
στελεχών
Τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Ηmicroερίδες και
συνέδρια
∆ιανοmicroή
διδακτικού
υλικού
∆ιανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
∆ηmicroιουργία
δικτύων
Παροχή
διδακτικού
υλικού και
ενηmicroέρωσης σε
σχολεία
Η παρουσίαση
του διδακτικού
υλικού
προβλεπόταν
να γίνει και
κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικώ
ν σεmicroιναρίων
Η ενηmicroέρωση
στα σχολεία για
τους στόχους
του
Προγράmicromicroατος
περιλαmicroβάνει
και τα στελέχη
της
εκπαίδευσης
στελεχών
Στο πλαίσιο
του έργου
προβλεπόταν
η διαmicroονή
διδακτικού
υλικού στα
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η διανοmicroή
διδακτικού
και
επιmicroορφωτικο
ύ υλικού σε
ηmicroερίδες και
συνέδρια
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευση
ς
παρέχοντας
ενηmicroέρωση
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευσης
δίνοντας
επιmicroορφωτικ
ό υλικό
Οι συνεργάτες
των τοπικών
δικτύων των
πέντε
περιφερειών
της χώρας
πραγmicroατοποίησ
αν ενηmicroέρωση
των σχολείων
σχετικά microε τους
στόχους του
προγράmicromicroατος
Επιmicroόρφωση
εκπαιδευτικών
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
να
επιmicroορφωθούν
7000
εκπαιδευτικοί
της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και λοιπά
microέλη της
εκπαιδευτικής
κοινότητας
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν γύρω από
το υλικό και
τη microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
εκπαιδευτικ
ού υλικού
σε
εκπαιδευτικ
ούς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών του
Προγράmicromicroατος
42
Επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
Στο πλαίσιο του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν να
επιmicroορφωθούν
στελέχη της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
γύρω από το
υλικό και τη
microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευση
ς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευσης
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
ανήκε στην
ευθύνη των
τοπικών
δικτύων
συνεργατών
Προσφορά
κανονικής
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
1800
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
σε 600
σχολεία της
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Προσφορά
έκτακτης
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
45 θερινά
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microε σκοπό να
ωφεληθούν
900
παλιννοστούν
τες και
αλλοδαποί
microαθητές της
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς των
θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
43
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
διδασκαλίας
Ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
ως
πολλαπλασιασ
τών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης ως
πολλαπλασιαστ
ών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίησ
η της κοινής
γνώmicroης
Η
ευαισθητοποί
ηση της
κοινής
γνώmicroης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών
του
Προγράmicromicroατο
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
την
ευαισθητοπ
οίηση των
γονέων ως
τmicroήmicroατος
της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
ως
πολλαπλασι
αστών των
ιδεών του
Προγράmicromicroατ
ος στην
κοινή
γνώmicroη
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
ενεργοποίηση
του δικτύου
των τοπικών
συνεργατών για
την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
∆ίκτυο
υποστήριξης
δράσεων του
έργου σε
τοπικό επίπεδο
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
σεmicroιναρίων για
εκπαιδευτικού
ς
Στο έργο
προβλεπόταν η
συmicromicroετοχή του
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την οργάνωση
σεmicroιναρίων για
στελέχη της
εκπαίδευσης
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
των τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή του
διδακτικού
υλικού σε
σχολεία
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο 115
περίπου
συνεργατών microε
γεωγραφική
διασπορά για
την υποστήριξη
του
προγράmicromicroατος
σε πανελλαδική
κλίmicroακα
∆ίκτυο
υποστήριξης
συντονισmicroού
και εποπτείας
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
αν συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν αν
συντονίζει και
να εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τη
διοργάνωση
Το δίκτυο
συντονισmicroο
ύ και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroα
τος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο
κεντρικών
συνεργατών για
τον συντονισmicroό
και την
εποπτεία του
Προγράmicromicroατος
44
των
εκπαιδευτικών
της
εκπαίδευσης
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
συνεδρίων
και ηmicroερίδων
εποπτεύει
τη διανοmicroή
διδακτικού
εκπαιδευτικ
ού υλικού
εποπτεύει τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
45
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
41 ΠΛΑΙΣΙΟ
Με την απόφαση 2730623122005 της Ειδικής Υπηρεσίας
∆ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του ΥΠΕΘΟ ανατέθηκε στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
(Φιλοσοφική Σχολή Τmicroήmicroα ΦΠΨ Τοmicroέας Παιδαγωγικής) η συνέχιση
του προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών
Μαθητώνraquo το οποίο εφαρmicroόστηκε και κατά τα έτη 2002-2004 σε 382
σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας και Βrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Η τυπική έναρξη του προγράmicromicroατος γίνεται microε την απόφαση
ΦΤΥ35418159Γ13-4-2006 του Υπουργείου Παιδείας microε την
οποία εγκρίνει την εφαρmicroογή του σε σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας
Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο
Σύmicroφωνα microε αυτήν την απόφαση η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αρχίζει
σχεδόν στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2005-06 και πρακτικά αρχίζει η
προετοιmicroασία των διαδικασιών εφαρmicroογής σε νέα βάση αφού το
Πανεπιστήmicroιο Αθηνών είναι υπεύθυνο πλέον microόνο για την Αrsquoθmicroια
Εκπαίδευση
Θα πρέπει να σηmicroειωθεί η αρνητική επίδραση της συγκυρίας γεγονότων
στον εκπαιδευτικό χώρο που δυσκολεύουν τον συντονισmicroό και την
προώθηση των διαδικασιών αφού η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
ταυτίζεται microε την περίοδο των καταλήψεων στο φορέα συντονισmicroού και
διαχείρισης του που είναι το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ndash Τοmicroέας
Παιδαγωγικής
Για την αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος σrsquo αυτή τη
φάση το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ζήτησε επίσηmicroα την συνεργασία
ορισmicroένων περιφερειακών Πανεπιστηmicroίων για την υλοποίηση των
τεσσάρων αξόνων παρέmicroβασης στα ∆ηmicroοτικά σχολεία και τα
Νηπιαγωγεία
46
Συγκεκριmicroένα τα
bull Αριστοτέλειο Πανεπιστήmicroιο Θεσσαλονίκης microε περιοχή ευθύνης
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τη Μακεδονία
bull Πανεπιστήmicroιο Κρήτης microε ευθύνη εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
την περιφέρεια της Κρήτης
bull Πανεπιστήmicroιο Αιγαίου microε περιοχή ευθύνης όλους τους νοmicroούς του
Αιγαίου
bull Πανεπιστήmicroιο Πατρών microε περιοχή ευθύνης τις δυο περιφέρειες της
Πελοποννήσου
bull Πανεπιστήmicroιο Ιωαννίνων microε περιοχή ευθύνης τις περιφέρειες
Ιονίων Νήσων Ηπείρου Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας
Από τις πρώτες ενέργειες του συντονιστή ήταν ενιαία αντιmicroετώπιση της
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και
των συνεργατών και εκπαιδευτικών που θα υλοποιούσαν τον άξονα της
ενισχυτικής διδασκαλίας στα σχολεία
Η προκήρυξη αφορούσε στην πρόσληψη
bull Επιστηmicroονικών συνεργατών
bull Επιmicroορφωτών
bull Ψυχολόγων
bull Τεχνικών συνεργατών κυρίως για την κεντρική διαχείριση του
προγράmicromicroατος
bull Συνεργατών για τη διοικητική υποστήριξη του έργου και τέλος
bull Εκπαιδευτικών (δασκάλων νηπιαγωγών και φιλολόγων) Η
πρόσληψη φιλολόγων για τη διδασκαλία της γλώσσας στα
∆ηmicroοτικά κρίθηκε αναγκαία λόγω της έλλειψης ανέργων
εκπαιδευτικών της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Την περίοδο Ιουνίου-Ιουλίου 2006 είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και η
47
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα και
ειδικά στον άξονα της ενισχυτικής διδασκαλίας
Όσον αφορά στο πλαίσιο εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι αυτό περιγράφεται ρητά στο τεχνικό δελτίο του έργου
τόσο το συνολικό όσο και στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου που
αφορά τους συγκεκριmicroένους φορείς (Πανεπιστήmicroια) υλοποίησης και τις
αντίστοιχες περιφέρειες
Το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών έχει την προγραmicromicroατική ευθύνη και τον
απόλυτο έλεγχο υλοποίησης του προγράmicromicroατος ενώ τα συνεργαζόmicroενα
Πανεπιστήmicroια υλοποιούν το πρόγραmicromicroα βασιζόmicroενα σε microια ενιαία
πλατφόρmicroα επιστηmicroονικά και microεθοδολογικά αποδεκτή
Τα περιφερειακά Πανεπιστήmicroια έχουν τη δυνατότητα ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη δοmicroή και διάρθρωση των σχολικών
microονάδων καθώς και τη διασπορά τους χωροταξικά να διαφοροποιήσουν
τον τρόπο παρέmicroβασης γνωστοποιώντας τον στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
Όλες οι παρεmicroβάσεις αποβλέπουν στην διαmicroόρφωση των αναγκαίων και
ευνοϊκών συνθηκών για την επιτυχία του βασικού σκοπού που είναι η
δηmicroιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo ολους τους
microαθητές ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος έχει ως σηmicroείο αναφοράς τη σχολική
microονάδα γιατί έτσι microπορεί να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες και επίσης
microπορεί να παρέmicroβει ολοκληρωmicroένα microέσα από διαφορετικές
πολυδιάστατες δράσεις ώστε να αναβαθmicroίσει τη λειτουργία του σχολείου
και έτσι να επωφεληθεί το σύνολο των microαθητών του σχολείου
Σε νοmicroαρχιακό και τοπικό επίπεδο ζητήθηκε η συνεργασία των
διευθυντών εκπαίδευσης και των σχολικών συmicroβούλων η συmicroβολή των
οποίων ήταν χρήσιmicroη και ουσιαστική στην εξειδίκευση του
προγράmicromicroατος αλλά και την διάχυση των αποτελεσmicroάτων στο σύνολο της
περιφέρειας δράσης τους Με την εmicroπλοκή ειδικά των σχολικών
συmicroβούλων εξασφαλίζονται τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσmicroατα από τη
δράση του προγράmicromicroατος αφού έχουν τη δυνατότητα να διαmicroορφώνουν
48
ευνοϊκές συνθήκες και να επιλύουν προβλήmicroατα που αφορούν το
αντικείmicroενο και τη λειτουργία του προγράmicromicroατος σε σχολικές microονάδες
που δεν εmicroπλέκονται άmicroεσα στις παρεmicroβάσεις του προγράmicromicroατος
Η δραστηριότητα των σχολικών συmicroβούλων σε τοπικό επίπεδο και στο
σύνολο των σχολικών microονάδων της περιφέρειάς τους microέσω της
προσφοράς βοήθειας σε εκπαιδευτικούς που αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στην ένταξη παιδιών αλλοδαπών και παλιννοστούντων στη
σχολική τους microονάδα αποτελεί ένα επαγωγικό και δευτερογενές
αποτέλεσmicroα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος το οποίο δεν αξιολογείται
άmicroεσα αλλά θα πρέπει να εκτιmicroάται και να λαmicroβάνεται υπόψη στο
σχεδιασmicroό και την υλοποίηση πολιτικών και κυρίως προγραmicromicroάτων που
αφορούν την αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων ένταξης αλλοδαπών και
παλιννοστούντων στο σχολείο στο πλαίσιο της παροχής ίσων ευκαιριών
εκπαίδευσης από το ελληνικό σχολείο
Σε επίπεδο σχολικής microονάδας υπεύθυνος για την παρέmicroβαση είναι ο
διευθυντής του σχολείου ο οποίος συντονίζει τόσο την έκταση όσο και τον
τρόπο παρέmicroβασης από το πρόγραmicromicroα στο σχολείο Ο διευθυντής
διαπιστώνει τα προβλήmicroατα και τις ανάγκες παρέmicroβασης microε τη βοήθεια
του συλλόγου διδασκόντων για να διαπιστωθεί ο αριθmicroός και το επίπεδο
γλωσσικής ανεπάρκειας των microαθητών που θα συmicromicroετάσχουν στο
πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τέλος από το σύλλογο των διδασκόντων αποφασίζεται ποιος
εκπαιδευτικός θα συmicromicroετάσχει στο τmicroήmicroα ή τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά στον τρόπο υλοποίησης των δράσεων
όπως αυτές προβλέπονται από τους τέσσερις άξονες οι οποίοι
παρουσιάστηκαν εκτενώς παραπάνω
49
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Άξονας 1 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ
ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η παρουσίαση των αποτελεσmicroάτων υλοποίησης του προγράmicromicroατος θα
γίνει στη βάση των αξόνων παρέmicroβασης
∆ΗΜΟΤΙΚΟ
Όλοι οι νοmicroοί της χώρας εντάσσονται στην παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος καθώς και όλα τα σχολεία τα οποία έχουν microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες Από την απογραφή των microαθητών του
2003 που έγινε από το ΙΠΟ∆Ε διαπιστώνουmicroε ότι η κατανοmicroή των
microαθητών είναι άνιση αφού τα microεγάλα αστικά κέντρα και οι περισσότερες
νησιωτικές περιοχές παρουσιάζουν microεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών
Επειδή το πρόγραmicromicroα δεν έχει τη δυνατότητα να παρέmicroβει σε όλη την
επικράτεια και να στηρίξει παιδαγωγικά τους microαθητές κυρίως λόγω του
διαθέσιmicroου προϋπολογισmicroού επέλεξε να ενισχύσει κυρίως microαθητές τα
σχολεία των οποίων παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης του
πληθυσmicroού στόχου Συγκεκριmicroένα αποφασίστηκε η παρέmicroβαση να γίνει
σε σχολεία της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
Στη διαδικασία της υλοποίησης αυτή την απόφαση δεν ακολούθησαν
όλες οι περιφερειακές γραmicromicroατείες δεδοmicroένου ότι στις αγροτικές και
ηmicroιαστικές περιοχές τα σχολεία που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες είναι ελάχιστα Εξάλλου η παρέmicroβαση
δεν θα microπορούσε να αφορά microόνο αστικές περιοχές αφού τα σχολεία οι
αγροτικές περιοχές αντιmicroετωπίζουν εξίσου σοβαρά προβλήmicroατα ένταξης
των παιδιών στο σχολείο
50
Η παιδαγωγική παρέmicroβαση για ενίσχυση των microαθητών άρχισε τον
Οκτώβριο του 2006 και ολοκληρώθηκε γιrsquo αυτή τη φάση τον Ιούνιο του
2007 παρά τις δυσχέρειες που παρουσίαζε η εφαρmicroογή στην αρχή λόγω
των απεργιών των εκπαιδευτικών που καθιστούσε αδύνατη microια
συλλογική απόφαση σε επίπεδο σχολικής microονάδας για τη δηmicroιουργία
των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και κυρίως για το ποιοι microαθητές
έχουν ανάγκη υποστήριξης Στη συνέχεια οι καταλήψεις των
πανεπιστηmicroίων δυσχέραναν τον συντονισmicroό των περιφερειακών
γραmicromicroατειών αλλά και το συντονισmicroό των σχολείων
Σύmicroφωνα microε τα στοιχεία από την υλοποίηση του προγράmicromicroατος η
ενισχυτική διδασκαλία εφαρmicroόστηκε σε 29 νοmicroούς της χώρας η
κατανοmicroή των οποίων ανά περιφέρεια παρουσιάζεται στη συνέχεια
Ενισχυτική διδασκαλία σε δηmicroοτικά σχολεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
139 547 1852
Ανατολικής
Μακεδονίας amp
Θράκης
Σερρών 1 6 24
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
28
4
2
21
107
11
10
82
381
45
31
305
51
∆υτικής
Μακεδονίας
Γρεβενών 1 2 3
Ήπειρος Άρτας
Ιωαννίνων
Πρέβεζας
2
2
3
3
10
3
25
39
29
Ιόνια Νησιά Κέρκυρας
Κεφαλληνίας
Λευκάδας
Ζακύνθου
7
7
1
2
9
7
2
2
80
60
16
20
Θεσσαλία Καρδίτσα
Λάρισα
Μαγνησίας
10
6
2
7
6
2
53
38
15
∆ Ελλάδα Αιτωλοακαρνανίας 1 1 10
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
Κορινθίας
Λακωνίας
Μεσσηνίας
1
7
3
5
2
1
1
9
3
5
3
2
15
57
25
68
23
9
Αιγαίου Κυκλάδων
Λέσβού
∆ωδεκανήσου
12
8
14
41
33
44
256
139
182
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
7
2
29
23
4
84
158
28
601
52
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 330 1069 4587
Πανεπιστήmicro
ια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτικ
ής
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτικ
ής
ΕΚΠΑ 25283 7169 547 1852
Αιγαίου 6446 1292 118 577
Κρήτης 5193 1081 111 787
Ιωαννίνων 6390 1002 52 385
Πάτρας 3928 718 23 197
ΑΠΘ 8882 2726 218 789
ΣΥΝΟΛΟ 56122 13988 1069 4587
Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία παρακολούθησης
του φυσικού αντικειmicroένου και σε ότι αφορά την εφαρmicroογή του
συγκεκριmicroένου άξονα Στους 29 νοmicroούς της χώρας που παρουσιάζουν τα
microεγαλύτερα προβλήmicroατα υποδοχής και στήριξης των microαθητών
εφαρmicroόστηκε το πρόγραmicromicroα και έγινε παρέmicroβαση σε 330 σχολικές
microονάδες στις οποίες φοιτούν συνολικά 56122 microαθητές εκ των οποίων
13988 είναι αλλοδαποί και παλιννοστούντες microαθητές που αντιστοιχούν
κατά microέσο όρο στο 249 του σχολικού πληθυσmicroού των επιλεγmicroένων
microονάδων
Στα σχολεία παρέmicroβασης δηmicroιουργήθηκαν 1069 τmicroήmicroατα και
συmicromicroετείχαν 4587 microαθητές αλλοδαποί σε τmicroήmicroατα υποδοχής και
φροντιστηριακά microε σχετική διαφοροποίηση ανά περιφέρεια ανάλογα microε
τις παιδαγωγικές και τις microαθησιακές ανάγκες αλλά microε ενιαίο στόχο τη
53
αποτελεσmicroατικότερη στήριξη των microαθητών ώστε να ενταχθούν οmicroαλότερα
στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
Το πρόγραmicromicroα παρείχε εκπαιδευτική βοήθεια στο 3112 των
αλλοδαπών microαθητών των επιλεγmicroένων σχολείων της παρέmicroβασης
επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στα microαθησιακά προβλήmicroατα των
microαθητών που αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης δεδοmicroένου ότι ένα microεγάλο microέρος των microαθητών που εισέρχεται
στο ελληνικό σχολείο είτε έχει σηmicroαντικές ελλείψεις στη γνώση της
ελληνικής γλώσσας είτε δεν γνωρίζει καθόλου την ελληνική γλώσσα αν
και το ποσοστό αυτής της κατηγορίας microαθητών microειώνεται σηmicroαντικά τα
τελευταία χρόνια αφού πολλοί από τους αλλοδαπούς microαθητές του
∆ηmicroοτικού έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και οι γονείς τους έχουν
τουλάχιστον στοιχειώδη γνώση της ελληνικής γλώσσας
Όσον αφορά στην εφαρmicroογή του άξονα 1 (Μέτρα υποστήριξης
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης) οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αναδεικνύουν τόσο τον
ορθολογικό τρόπο σχεδιασmicroού και την αποτελεσmicroατική εφαρmicroογή του
όσο και τα προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται από τις καθυστερήσεις
την ασυνέχεια και τον περιορισmicroένο προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος
για αυτόν τον άξονα σε εθνικό επίπεδο
Καταρχήν σε ότι αφορά την οργάνωση και το συντονισmicroό των microέτρων
στήριξης το πρόγραmicromicroα φρόντισε microε αντικειmicroενικές διαδικασίες
(προκήρυξη κριτήρια αξιολόγησης αξιολόγηση υποψηφίων) να
εξασφαλίσει το κατάλληλο προσωπικό που θα στελέχωνε και θα
συmicromicroετείχε στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και στη στήριξη
των αλλοδαπών microαθητών Έγινε προκήρυξη και επελέγησαν άνεργοι
εκπαιδευτικοί και φιλόλογοι αλλά και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί των
microονάδων παρέmicroβασης που εκδήλωσαν ενδιαφέρον
Η στήριξη αφορούσε τους αλλόγλωσσους microαθητές και έγινε microε δυο
τρόπους Η επιλογή των microαθητών του σχολείου που θα συmicromicroετείχαν στην
παρέmicroβαση έγινε από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όπου microε τη
χρήση τεστ κλιmicroακωτής δυσκολίας γλωσσοmicroάθειας ή γλωσσικής
54
επάρκειας διαπίστωναν αφενός το microέγεθος του προβλήmicroατος και
αφετέρου προσδιόριζαν τις ελλείψεις και τις ανάγκες των microαθητών που
αντιmicroετώπιζαν πρόβληmicroα
Μετά την επεξεργασία των τεστ γινόταν από τους εκπαιδευτικούς
κατάταξη των microαθητών σε επίπεδα (Επίπεδο Α επίπεδο Β επίπεδο Γ)
γλωσσικής ικανότητας ή γλωσσοmicroάθειας τόσο των νεοαφιχθέντων όσο και
αυτών που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς Έτσι
δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα υποδοχής κυρίως για τους microαθητές microε
σοβαρά προβλήmicroατα ανεπάρκειας γνώσης της ελληνικής γλώσσας και
λειτουργούσαν στο πλαίσιο του κανονικού προγράmicromicroατος καθώς και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα τα οποία λειτουργούσαν microετά το πέρας των
microαθηmicroάτων στο πλαίσιο του ολοήmicroερου ή απογευmicroατινά τmicroήmicroατα
Σrsquo αυτή τη φάση του προγράmicromicroατος η υποστήριξη των microαθητών
περιορίστηκε αυστηρά στη βελτίωση της γλωσσικής επάρκειας των
microαθητών microέσω της εφαρmicroογής νέων παιδαγωγικών και διδακτικών
προσεγγίσεων (εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία συνεργατική διδασκαλία
εργασία σε οmicroάδες microέθοδος project κλπ) για τις οποίες οι
εκπαιδευτικοί είχαν ενηmicroερωθεί microέσα από τα προγράmicromicroατα
επιmicroόρφωσης Σε ορισmicroένες περιφέρειες microε την επιλογή των
εκπαιδευτικών και πριν αναλάβουν την ενισχυτική διδασκαλία των
αλλοδαπών microαθητών υπήρξε σειρά επιmicroορφωτικών δράσεων microε κύριο
άξονα την παρουσίαση σχεδίων διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας του
διδακτικού υλικού του τρόπου παρέmicroβασης στη σχολική microονάδα του
στόχου του προγράmicromicroατος καθώς και των δυσκολιών των αλλόγλωσσων
microαθητών στο γλωσσικό σύστηmicroα Στόχος ήταν οι εκπαιδευτικοί να
ακολουθήσουν κοινή microέθοδο διδασκαλίας Αυτό ήταν εφικτό σε τmicroήmicroατα
microε microαθητές του ίδιου επιπέδου γλωσσοmicroάθειας ενώ οι εκπαιδευτικοί που
είχαν στο τmicroήmicroα τους microαθητές διαφορετικών επιπέδων αναγκάστηκαν να
ακολουθήσουν διαφορετική microέθοδο διδασκαλίας
Στη διάρκεια της διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί χρησιmicroοποιούσαν το
διδακτικό υλικό που παρέχει το πρόγραmicromicroα και το οποίο απευθύνεται
55
σε όλους του microαθητές των τmicroηmicroάτων στήριξης (Υπόλοιπο βιβλίων από την
προηγούmicroενη φάση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος)
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή του άξονα αυτού στο δηmicroοτικό
διαπιστώνουmicroε ότι οι βασικοί στόχοι του επιτυγχάνονται και σε πολλές
περιπτώσεις η αποτελεσmicroατικότητά του ξεπερνά τους καθορισmicroένους
στόχους αφού σε ορισmicroένες περιπτώσεις οι microαθητές ετοιmicroάζονται πλήρως
για την επόmicroενη microέρα αφήνοντας την τσάντα τους στο σχολείο και άλλοι
εντάσσονται νωρίτερα από τον προβλεπόmicroενο χρόνο σε κανονικές τάξεις
και παρακολουθούν κανονικά το επίπεδο της τάξης τους Την
αποτελεσmicroατικότητα αυτής της παρέmicroβασης επιβεβαιώνουν τα
αποτελέσmicroατα της εmicroπειρικής έρευνας που αναφέρονται στην πρόοδο
των microαθητών και την βαθmicroολογία τους στους τοmicroείς που αναφέρονται
στην γνώση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και παρουσιάζονται
αναλυτικά στο επόmicroενο κεφάλαιο και τεκmicroηριώνουν την θετική εικόνα
αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
Γενικά εντοπίστηκαν οι αδυναmicroίες του κάθε microαθητή χωριστά και
αντιmicroετωπίστηκαν δίνοντάς του τη δυνατότητα να προχωρήσει στο
επόmicroενο στάδιο ή στο επόmicroενο επίπεδο γλωσσοmicroάθειας Υπήρξαν όmicroως
όπως φαίνεται από τις εκθέσεις των περιφερειακών υπευθύνων
περιπτώσεις microαθητών που παρουσίασαν microεγάλες ελλείψεις και δεν
καλύφτηκαν είτε λόγω της ηλικίας είτε λόγω του περιορισmicroένου χρόνου
εφαρmicroογής (λόγω των διαγωνισmicroών και προκηρύξεων για
εκπαιδευτικούς) του συγκεκριmicroένου άξονα
Επίσης το ποσοστό κάλυψης των αναγκών είναι σηmicroαντικό αφού όπως
αναφέρθηκε παραπάνω η παρέmicroβαση κάλυψε έναν στους τρεις microαθητές
αλλοδαπούς των σχολείων παρέmicroβασης παρά την επίδραση εξωτερικών
παραγόντων στον ένα ακαδηmicroαϊκό χρόνο λειτουργίας του προγράmicromicroατος
(απεργίες των εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης στην αρχή του
σχολικού έτους καταλήψεις στα πανεπιστήmicroια που συντόνιζαν την
εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος) Το έργο υλοποιήθηκε microε γρήγορους
ρυθmicroούς παρά τις αρνητικές συνθήκες που αναφέρθηκαν παραπάνω
γιατί τα φαινόmicroενα αυτά δεν είχαν την ίδια ένταση σε όλες τις
56
περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος αλλά και οι συντονιστές
στη διάρκεια των απεργιών και των καταλήψεων δεν εγκατέλειψαν
πλήρως το έργο
Όmicroως στην εφαρmicroογή του microέτρου διαπιστώνονται και ορισmicroένα
προβλήmicroατα τα οποία προέρχονται κυρίως από τον χρόνο εφαρmicroογής
αλλά και τον περιορισmicroένο γιrsquo αυτόν τον άξονα προϋπολογισmicroό σε σχέση
microε τις διαπιστωmicroένες ανάγκες των microαθητών όπως προκύπτουν από την
αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των microαθητών στην οποία
διαπιστώνεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι microαθητές οι οποίοι
αποτελούν υποκείmicroενα προς ένταξη στο πρόγραmicromicroα αυτό και
παρέmicroβασης για τη βελτίωση της γλωσσοmicroάθειάς τους
Συγκεκριmicroένα η δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων υποδοχής ή φροντιστηριακών
εξαρτάται άmicroεσα τόσο από το συνολικό προϋπολογισmicroό της δράσης όσο
και από την κατανοmicroή του στις περιφέρειες για τις οποίες οι
διαπιστωmicroένες ανάγκες στήριξης των microαθητών είναι πολύ περισσότερες
και σηmicroαντικές λόγω της διασποράς του πληθυσmicroού αλλά και της
συγκέντρωσης αλλοδαπών σε συγκεκριmicroένες περιοχές της χώρας όπως
διαπιστώθηκε από την καταγραφή τους Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι
οι ανάγκες υποστήριξης είναι τόσο σηmicroαντικές και επιτακτική η
δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στήριξης που οι εκπαιδευτικοί umlαναγκάζονταιuml να
συmicromicroετάσχουν microε το πραγmicroατικά πενιχρό ωριαίο επιmicroίσθιο που
προσφέρει το πρόγραmicromicroα (10 ευρώ την ώρα microικτά)
∆ιαπιστώνεται επίσης η καθυστέρηση ορισmicroένων ενεργειών που
δηmicroιουργούν προβλήmicroατα συντονισmicroού τα οποία αποβαίνουν
ανασταλτικά στην αύξηση της αποτελεσmicroατικότητας του άξονα αλλά και
στον συντονισmicroό των συmicromicroετεχόντων και ειδικά
Καθυστέρησε το τεστ γλωσσοmicroάθειας που προβλέπει το πρόγραmicromicroα για
την αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των αλλοδαπών microαθητών microε
αποτέλεσmicroα την ενιαία αξιολόγηση και τον καθορισmicroό του επιπέδου των
microαθητών στους οποίους θα πρέπει να παρέmicroβει το πρόγραmicromicroα Μέχρι
τον Ιούλιο βρισκόταν στο στάδιο της κατάρτισης και το φθινόπωρο θα
57
γινόταν η στάθmicroισή του για να αξιολογηθεί η αξιοπιστία του και στη
συνέχεια να εφαρmicroοστεί καθολικά
Αντί αυτού παρατηρούνται τρεις διαφορετικοί τρόποι αντιmicroετώπισης της
έλλειψης του τεστ γλωσσικής ικανότητας
1 Ορισmicroένες περιφέρειες χρησιmicroοποίησαν τα τεστ του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου το οποίο σε σχέση microε το στόχους του προγράmicromicroατος
κρίνεται ως ακατάλληλο αλλά ελλείψει άλλου χρησιmicroοποιήθηκε
ως υποκατάστατο του σταθmicroισmicroένου τεστ του προγράmicromicroατος
2 Σε άλλες περιφέρειες χρησιmicroοποιήθηκαν πιλοτικά άλλα τεστ
γλωσσοmicroάθειας αmicroφιβόλου αποτελέσmicroατος και χρησιmicroότητας και
3 Τέλος σε άλλες περιοχές δεν χρησιmicroοποιήθηκε κανένα τεστ αλλά
ο σύλλογος των διδασκόντων σε κάθε σχολείο σε ειδική
συνεδρίαση αξιολόγησε τους microαθητές ανάλογα microε τις επιδόσεις
τους στη γλώσσα αλλά και την προσωπική άποψη για κάθε
microαθητή ώστε να κρίνει ποιοι από τους παλιννοστούντες και
αλλοδαπούς microαθητές θα χρειάζονται γλωσσική και microαθησιακή
υποστήριξη
Επίσης microε βάση τα παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να γίνουν και τεστ
προόδου όπως προβλέπονται σε διάστηmicroα (8) οκτώ microηνών από το αρχικό
διαγνωστικό τεστ για να γίνει ο έλεγχος προόδου των microαθητών που
συmicromicroετείχαν στη δράση και να διαπιστωθεί η αποτελεσmicroατικότητα αυτής
της παρέmicroβασης
Σε περιοχές εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος δεν τηρήθηκαν τα ατοmicroικά
δελτία και ο φάκελος εργασιών του microαθητή όπως προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα για να αξιολογείται η πρόοδος του κάθε microαθητή αλλά και να
ελέγχεται η microέθοδος και η πορεία εφαρmicroογής της ενισχυτικής
διδασκαλίας Η διαφοροποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην
προσπάθεια παροχής ουσιαστικής βοήθειας στους επιλεγmicroένους microαθητές
στον περιορισmicroένο διαθέσιmicroο χρόνο εφαρmicroογής της παρέmicroβασης και
λιγότερο στην τήρηση των laquoτύπωνraquo που ήταν η δηmicroιουργία του ατοmicroικού
φακέλου του microαθητή
58
Τέλος στα περισσότερα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
χρησιmicroοποιήθηκε το συmicroπληρωmicroατικό βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό
που παρέχει το πρόγραmicromicroα και τούτο γιατί microέχρι το τέλος του
προηγούmicroενου σχολικού έτους δεν είχε γίνει η αναπαραγωγή του
βελτιωmicroένου και συmicroπληρωmicroένου διδακτικού υλικού που προβλέπεται
από το πρόγραmicromicroα για τεχνικούς λόγους Έτσι οι ανάγκες καλύφθηκαν
microερικώς από το λιγοστό υπάρχον (stock) από την προηγούmicroενη φάση
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και microε την παροχή ορισmicroένων τίτλων
(τόmicroων) microόνο στους εκπαιδευτικούς των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας και σχεδόν κανένας τίτλος βοηθητικού υλικού στους
microαθητές όπως προβλέπει ο άξονας πέντε (5) του προγράmicromicroατος Αυτό το
στοιχείο αποτέλεσε ένα ακόmicroη στοιχείο διαφοροποίησης της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος ανά περιφέρεια και το οποίο οδήγησε πολλές φορές
σε αντιδράσεις των εκπαιδευτικών τόσο στο στάδιο της επιmicroόρφωσης όσο
και στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Η ίδια παρέmicroβαση που έγινε στα δηmicroοτικά προβλεπόταν και στα
νηπιαγωγεία και microάλιστα η ανάγκη ήταν microεγαλύτερη γιατί οδηγούσε σε
διαφοροποίηση των γνωστικών ικανοτήτων και ειδικά στην ικανότητα
επικοινωνίας των αλλόγλωσσων microαθητών αλλά και διαφοροποίηση από
πλευράς ικανότητας παρακολούθησης των microαθηmicroάτων microε την εισαγωγή
τους στο δηmicroοτικό σχολείο Από εκπαιδευτικής πλευράς η εφαρmicroογή
του microέτρου απέβλεπε στην παροχή ίσων ευκαιριών των microαθητών microε την
είσοδό τους στην Αrsquo τάξη του δηmicroοτικού αλλά και στην καταπολέmicroηση
του αποκλεισmicroού από την εκπαίδευση των microαθητών που παρουσίαζαν
microερική ή ολική ανεπάρκεια στη γνώση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης Επίσης πολλά από τα παιδιά αλλοδαπών γονέων έχουν
γεννηθεί στη χώρα microας και θα έπρεπε να αντιmicroετωπιστούν microε ίσους
όρους microε τα παιδιά από Έλληνες γονείς δίνοντάς τους τη δυνατότητα να
έχουν ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης microrsquo αυτά
59
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τα στοιχεία που αφορούν την
εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας στα νηπιαγωγεία όπου η
microεθοδολογία της παρέmicroβασης ήταν διαφορετική λόγω της φύσης της
δοmicroής και λειτουργίας των microονάδων αυτών
Ενισχυτική διδασκαλία στα νηπιαγωγεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
55 78 1336
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
14
7
1
7
27
10
3
17
139
36
8
77
Στερεάς
Ελλάδας
Βοιωτίας
Εύβοιας
Φθιώτιδα
3
5
35
5
5
51
85
48
883
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
2
4
1
2
7
1
27
41
7
Αιγαίου Λέσβού
∆ωδεκανήσου
2
3
2
4
24
22
60
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
1
1
5
3
3
10
6
29
32
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 146 228 2800
Από την ανάλυση των στοιχείων της παρέmicroβασης στα νηπιαγωγεία αλλά
και τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα διαπιστώνουmicroε ότι έγινε
παρέmicroβαση σε έξι (6) εκπαιδευτικές περιφέρειες της χώρας στις οποίες
βρίσκονται και οι δυο νοmicroοί (Αττική Θεσσαλονίκη) microε τη microεγαλύτερη
συγκέντρωση αλλοδαπών microαθητών
Στα 146 νηπιαγωγεία των 29 νοmicroών που συmicromicroετείχαν στην παρέmicroβαση
φοιτούν 3861 microαθητές εκ των οποίων το 36 είναι microαθητές αλλοδαπών
γονέων που τα περισσότερα έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα
Πανεπιστή
microια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτική
ς
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτική
ς
ΕΚΠΑ 2360 837 139 2352
Αιγαίου 131 41 6 46
Κρήτης 219 67 16 67
Πάτρας 247 90 10 75
ΑΠΘ 934 363 57 260
ΣΥΝΟΛΟ 3891 1398 228 2800
61
Στο σύνολο αυτών των σχολείων που επελέγησαν δηmicroιουργήθηκαν 228
τmicroήmicroατα στα οποία φοιτούσαν 2785 microαθητές που αντιστοιχούν στο
721 του συνόλου των microαθητών που σηmicroαίνει ότι στην παρέmicroβαση
συmicromicroετείχαν και microη αλλοδαποί microαθητές που αποτελεί και την
αποτελεσmicroατικότερη παιδαγωγική microέθοδο
Η παρέmicroβαση και σrsquo αυτόν τον τοmicroέα δεν είναι ενιαία στο σύνολο του
προγράmicromicroατος microε την έννοια ότι διαφέρει ο τρόπος παρέmicroβασης και σε
ότι αφορά αφενός στη δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στο νηπιαγωγείο που
αποτελούνται αmicroιγώς από παιδιά αλλοδαπών και διεξάγονται
δραστηριότητες ξεχωριστά από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και
αφετέρου τmicroήmicroατα laquomicroικτάraquo στα οποία η παρέmicroβαση και οι
δραστηριότητες είναι κοινές για όλους τους microαθητές της τάξης Η
κατάσταση αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα συγκρίνοντας την
τελευταία στήλη microε τη στήλη του συνόλου των microαθητών των
νηπιαγωγείων παρέmicroβασης Η Αττική διαφοροποιείται από τους
υπόλοιπες περιφέρειες Θεωρούmicroε ότι η παρέmicroβαση θα πρέπει να
αποκτήσει ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής microέσω επιστηmicroονικού διαλόγου
microεταξύ των υπευθύνων του άξονα όλων των περιφερειών
∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σrsquo αυτόν τον άξονα προβλέπεται επίσης η εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων
διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων (Α4 του προγράmicromicroατος) σε επιλεγmicroένα
σχολεία και αφορά δραστηριότητες που προβάλλουν την
διαπολιτισmicroικότητα στο ελληνικό σχολείο microέσω σχεδίων εργασίας σε
διάφορα θέmicroατα
Από τα στοιχεία που διαθέτουmicroε microόνο η Αττική και η Κρήτη υλοποίησαν
τέτοιες δραστηριότητες όπως φαίνεται κατά νοmicroό στον πίνακα που
ακολουθεί
Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής δραστηριότητας
62
Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
Τmicroηmicroάτων
Αττική 3 494 208 21
Χανίων 12 2000 468 24
Ηρακλείου 6 894 197 11
ΣΥΝΟΛΟ 21 3388 873 56
Σε όλα τα ενταγmicroένα σχολεία οι αδιόριστοι εκπκοί που είχαν
τοποθετηθεί πήραν microέρος στο σχεδιασmicroό και την υλοποίηση σχεδίων
εργασίας συmicroβάλλοντας microrsquo αυτό στη διαπολιτισmicroική προσέγγιση των
θεmicroάτων που διαπραγmicroατεύτηκαν τα σχολεία
Τα περισσότερα σχολεία σχεδίασαν και υλοποίησαν δραστηριότητες το
δεύτερο τρίmicroηνο του 2007
Σχολεία που έχουν παράδοση εmicroπειρία και γνώση σχεδίασαν και
υλοποίησαν σχέδια εργασίας microε τη συνεργασία των εκπκών του
προγράmicromicroατος
Πολλά από τα σχολεία της παρέmicroβασης έδωσαν microικρότερη σηmicroασία στις
δραστηριότητες θεωρώντας ότι οι microαθητές τους είχαν περισσότερη
ανάγκη από γλωσσική στήριξη
Για παράδειγmicroα οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος της Κρήτης
αναφέρουν στη θεmicroατολογία αυτής της δραστηριότητας τα παρακάτω
σχέδια
bull Θεατρικά θέmicroατα αγωγής καταναλωτή και αγωγής υγείας
περιβαλλοντικά θέmicroατα που διαπραγmicroατεύτηκε το επικουρικό
πρόγραmicromicroα Καλλιπάτειρα κά
bull Προβολές κινηmicroατογραφικών ταινιών αντιρατσιστικού
περιεχοmicroένου καθώς και ταινίες από τις χώρες προέλευσης
των αλλοδαπών microαθητών
63
bull Μύθοι θρύλοι παραδόσεις των χωρών προέλευσης των
microαθητών
bull Μουσικές βραδιές microε microικτές οmicroάδες microαθητών
bull Παιχνίδια επικοινωνίας
bull Θεατρικές παραστάσεις
bull Παραδοσιακά φαγητά των χωρών των microαθητών
bull Παραδοσιακοί βαλκανικοί χοροί
Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στην
Κρήτη οι παραπάνω δραστηριότητες έγιναν από τους εκπαιδευτικούς
και συνεργάτες του προγράmicromicroατος είτε ατοmicroικά είτε ως οmicroάδα ή microε τη
συmicromicroετοχή τους σε δρώmicroενα που είχαν σχεδιαστεί από τους
εκπαιδευτικούς των τάξεων των ενταγmicroένων σχολικών microονάδων
Σε πολλές από τις δραστηριότητες πήραν microέρος και γονείς στο σχεδιασmicroό
και στην υλοποίηση και πολλές φορές αξιοποιήθηκαν δεξιότητες και
γνώσεις των αλλοδαπών γονέων
Σκοπός του προγράmicromicroατος ήταν η συmicroβολή στη δηmicroιουργία
αλληλέγγυων πολυπολιτισmicroικών κοινωνιών Μέσα από ποικιλία τεχνικών
και microε βιωmicroατικό τρόπο διερευνήθηκαν οι αρχές του διαπολιτισmicroού microέσω
της microελέτης του υλικού πολιτισmicroού η καλλιέργεια του σεβασmicroού της
εκτίmicroησης της συmicroπάθειας και της δίκαιης microεταχείρισης του
laquoδιαφορετικούraquo η άρση των ετεροτήτων και των κοινωνικών διαφορών η
δηmicroιουργική αφοmicroοίωση των αρχών του ανθρωπισmicroού και της
δηmicroοκρατίας(Έκθεση Επιστηmicroονικού Υπεύθυνου Κρήτης)
Τέλος σε ότι αφορά στις δραστηριότητες σύνδεσης του σχολείου microε την
οικογένεια και την κοινότητα (δραστηριότητα Α5 του Άξονα Α)
δραστηριότητα που αποβλέπει στην ενθάρρυνση της ενεργής συmicromicroετοχής
παλιννοστούντων και αλλοδαπών γονέων στις διαδικασίες του σχολείου
ώστε να προωθηθεί η συνοχή και να αναγνωριστεί και ενισχυθεί η
πολυmicroορφία αλλά και να ενηmicroερωθούν οι γονείς για τη λειτουργία του
64
σχολείου και την πρόοδο των παιδιών τους αυτή δε φαίνεται να
υλοποιήθηκε σrsquo αυτή τη φάση από το πρόγραmicromicroα
Κρίνουmicroε ότι είναι ένας τοmicroέας σηmicroαντικός που πρέπει να ενισχυθεί και
να γίνει κάθε προσπάθεια προσέγγισης των γονέων για να έλθουν πιο
κοντά στο σχολείο αλλά και στα παιδιά τους microέσω της ενηmicroέρωσής τους
για την εκπαιδευτική διαδικασία και την πρόοδό τους στο σχολείο
Αξιολογώντας βέβαια αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να τονίσουmicroε ότι
παρόmicroοιες προσπάθειες σύνδεσης του σχολείου microε την οικογένεια έχουν
αποτύχει και συγκεκριmicroένα σε σχέση microε τους έλληνες γονείς αφού
παρουσιάζονται τάσεις φυγόκεντρες στην τριπλή σχέση σχολείο-microαθητές-
γονείς χωρίς να microπορούmicroε να επιmicroερίσουmicroε τις ευθύνες αλλά θεωρούmicroε
ότι το σχολείο που έχει την ευθύνη της εκπαίδευσης θα πρέπει() να έχει
και τη microεγαλύτερη ευθύνη
Όσον αφορά στη δηmicroιουργία θερινών τmicroηmicroάτων (η πρόβλεψη ήταν για
45 θερινά τmicroήmicroατα) ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης από τα οποία θα ωφελούνταν 900 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης δεν
δηmicroιουργήθηκαν αφενός γιατί το έργο επικέντρωσε το ενδιαφέρον του
στην προσπάθεια να εφαρmicroοστούν τα microέτρα που θα βοηθούσαν
ουσιαστικά τους microαθητές στη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους και
microάλιστα microέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας (απεργία των εκπαιδευτικών
της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης 2 microήνες περίπου στην αρχή του έτους και
καταλήψεις των Πανεπιστήmicroιων πριν και microετά το τέλος του 2006) και
αφετέρου γιατί το πρόγραmicromicroα προβλεπόταν να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο
του 2007 ενώ τα θερινά τmicroήmicroατα θα λειτουργούσαν τον Ιούλιο και
Αύγουστο εκτός δηλαδή του χρόνου εφαρmicroογής γεγονός που αποτελεί
πρόβληmicroα στον προγραmicromicroατισmicroό των δραστηριοτήτων
Συνολικά η παρέmicroβαση έχει υπερκαλύψει το στόχο της που
προέβλεπε τη γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη 50000
microαθητών
65
2 Άξονας 2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο αυτών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα άmicroεσα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας όσο και αυτών που
είναι στο ίδιο σχολείο αλλά και άλλων που έχουν στις τάξεις τους
αλλόγλωσσους microαθητές και αντιmicroετωπίζουν το πρόβληmicroα της ένταξής
τους στο σχολείο είναι επιβεβληmicroένη
Όπως προβλέπει το πρόγραmicromicroα και αποτυπώνεται στον αντίστοιχο άξονα
η επιmicroόρφωση χωρίζεται σε τέσσερις (4) κατηγορίες
bull ∆ιηmicroερίδες (16 ώρες)
bull Επιmicroορφώσεις στελεχών της εκπαίδευσης (3 ώρες)
bull ∆ιασχολικέςενδοσχολικές (3 ώρες)
bull Ταχύρυθmicroα σεmicroινάρια (3 ώρες)
Στην εξειδίκευση αυτού του άξονα που έγινε στο ξεκίνηmicroα του έργου
προβλέπεται η χωροταξική κατανοmicroή του συνολικού αριθmicroού των 121
επιmicroορφώσεων για τα δηmicroοτικά και τα νηπιαγωγεία κατά περιφέρεια
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και ο στόχος είναι να επιmicroορφωθούν
7625 εκπαιδευτικοί και στελέχη των δυο κατηγοριών (δηmicroοτικά -
νηπιαγωγεία)
Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται η κατανοmicroή των σεmicroιναρίων
καθώς και ο στόχος ανά περιφέρεια
∆ιηmicroερίδ
ες
Στελεχών
εκπαίδευσ
ης
∆ιασχολικέ
ς
Ενδοσχολι
κές
66
Αριθmicroός
Σεmicroριων
21 4 4 4 Αττική
Αρεπιmicroορ
ων
2100 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
14 4 3 3 Μακεδονία
Αρεπιmicroορ
ων
1400 120 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
4 2 3 3 Πελοπόννησ
ος
Αρεπιmicroορ
ων
400 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
12 4 4 4 Ήπειρος
Ιόνια
Νησιά
Θεσσαλία Αρεπιmicroορ
ων
1200 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 2 3 3 Αιγαίο
Αρεπιmicroορ
ων
500 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 4 3 3 Κρήτη
Αρεπιmicroορ
ων
500 120 90 60
Σεmicroιναρίω
ν
61 20 20 20 Σύνολο
Επιmicroορφού
microενων
6100 600 600 400
67
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες που προβλέπονται στον παραπάνω
πίνακα στοχεύουν στην επιmicroόρφωση 7700 εκπαιδευτικών και στελεχών
της εκπαίδευσης θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2007 (31-12-2007)
και για το λόγο αυτό στη συνέχεια παρουσιάζεται η πορεία υλοποίησης
microέχρι τον Ιούλιο του 2007 Τα συmicroπληρωmicroατικά στοιχεία θα
παρουσιαστούν στην τελική έκθεση αξιολόγησης όπως προβλέπεται από
τον προγραmicromicroατισmicroό της δράσης της αξιολόγησης
Σύmicroφωνα microε τα διαθέσιmicroα στοιχεία υλοποίησης του άξονα της
επιmicroόρφωσης ο στόχος θα επιτευχθεί microέχρι το τέλος του έτους αφού
microέχρι σήmicroερα έχουν πραγmicroατοποιηθεί 80 σεmicroινάρια από τα 121 που
προβλέπονται συνολικά στο πρόγραmicromicroα και έχουν επιmicroορφωθεί 5717
εκπαιδευτικοί και στελέχη εκπαίδευσης όπως φαίνεται αναλυτικά στον
πίνακα που ακολουθεί
Περιφέρεια Αριθmicroός σεmicroιναρίων Αρ επιmicroορφούmicroενων
Αττική 22 2291
Μακεδονία 16 1169
Πελοπόννησος 11 366
Ήπειρος Ιόνια νησιά
Θεσσαλία Στερεά
Ελλάδα
12 1004
Αιγαίο 11 568
Κρήτη 8 319
Σύνολο 80 5717
Έτσι από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι έχει πραγmicroατοποιηθεί το
661 των προβλεπόmicroενων επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων και έχει
επιmicroορφωθεί το 742 αριθmicroού στόχου των εκπαιδευτικών γεγονός που
68
καταδεικνύει ότι microε τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που υπολείπονται θα
υπερκαλυφθεί ο στόχος του προγράmicromicroατος
Οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα προέρχονται από
4089 δηmicroοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που δείχνει ότι το πρόγραmicromicroα
έχει τη δυνατότητα να ενηmicroερώνει αλλά και να καταρτίζει πολύ
περισσότερα άτοmicroα από αυτά που συmicromicroετέχουν στις δραστηριότητες της
παρέmicroβασης στα σχολεία επιτυγχάνοντας πολλαπλασιαστικά
αποτελέσmicroατα και διεύρυνση του παιδαγωγικού πεδίου των
εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Αποτελεσmicroατικότητα της παρέmicroβασης
Επιmicroόρφωση Πρόβλεψη Πραγmicroατοποίηση
microέχρι 31-7-2007
Ποσοστό
υλοποίησης
∆άσκαλοι και
στελέχη
εκπαίδευσης
5500 4246 772
Νηπιαγωγοί 2200 1471 669
Σύνολο
Επιmicroορφούmicroενων
7700 5717 742
Σύνολο σχολείων 5000 4089 818
Όσον αφορά στην υλοποίηση των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων θα πρέπει
να σηmicroειώσουmicroε ότι έγιναν επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια σε όλους σχεδόν
τους νοmicroούς εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και σε microεγάλο βαθmicroό
ενδοσχολικά επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια στα σχολεία παρέmicroβασης
Στα σεmicroινάρια συmicromicroετείχαν στελέχη της εκπαίδευσης και η επιmicroόρφωσή
τους αφορούσε κυρίως την ενηmicroέρωση για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το επιmicroορφωτικό και εκπαιδευτικό υλικό καθώς και
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης που αποτελεί νέο φαινόmicroενο και
δηmicroιουργεί νέες συνθήκες στην ελληνική εκπαίδευση
69
Επίσης συmicromicroετείχαν ανάλογα microε το είδος της επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικοί που δίδασκαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ή
επιmicroορφωτικά αλλά και άλλοι εκπαιδευτικοί των σχολείων παρέmicroβασης
και άλλων σχολείων που ενδιαφέρονται για την ενηmicroέρωση τους και την
κατάρτισή τους σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο του νηπιαγωγείου όσο και του
δηmicroοτικού κινήθηκε στους παρακάτω άξονες
bull ∆ιαπολιτισmicroική αγωγή
bull Αντιρατσιστική ευαισθητοποίηση
bull Μέθοδοι για την ενίσχυση του διδακτικού έργου των
εκπαιδευτικών
bull Χρήση και πρακτική εφαρmicroογή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
∆όθηκε όmicroως η δυνατότητα στις περιφερειακές γραmicromicroατείες να
διαφοροποιηθούν και να προσθέσουν στην παραπάνω θεmicroατολογία και
συmicroπληρωmicroατικά θέmicroατα σε ότι κρίνουν σκόπιmicroο και αναγκαίο για την
ολοκληρωmicroένη κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την
αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή αυτού του άξονα θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι ο στόχος του προγράmicromicroατος θα επιτευχθεί microέχρι το
τέλος του χρόνου
Θα πρέπει όmicroως να επισηmicroανθούν ορισmicroένες δυσλειτουργίες στην
εφαρmicroογή που οφείλονται σε laquoτεχνικούςraquo λόγους όπως στην καθυστέρηση
της ανάθεσης σε φορέα της οργάνωσης των σεmicroιναρίων microε αποτέλεσmicroα να
αρχίσει το πρόγραmicromicroα χωρίς να έχουν επιmicroορφωθεί αλλά και
ενηmicroερωθεί στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί που αναλάmicroβαναν
τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microάλιστα αυτοί που
προέρχονταν από την δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση όπου η εκπαίδευση σε
θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη
70
Άλλο σηmicroαντικό ζήτηmicroα στην υλοποίηση του microέτρου είναι ότι αυτό έχει
σχεδιαστεί από πλευράς οργάνωσης για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη
όπου υπάρχει συγκέντρωση εκπαιδευτικών και είναι σχετικά εύκολο να
επιmicroορφώνονται microαζικά εκπαιδευτικοί των σχολείων της παρέmicroβασης
Στις υπόλοιπες περιφέρειες δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώνεται
microεγάλος αριθmicroός εκπαιδευτικών σε κάθε συνάντηση microε αποτέλεσmicroα οι
διηmicroερίδες στις οποίες πραγmicroατικά γίνεται επιmicroόρφωση ουσίας microέσω των
εργαστηριακού τύπου επιmicroορφώσεων να microην καλύπτουν τα
προβλεπόmicroενα 5 τmicroήmicroατα των 20 ατόmicroων αλλά να δηmicroιουργούνται
τmicroήmicroατα microε microικρότερο αριθmicroό εκπαιδευτικών Από πλευράς
αποτελεσmicroατικότητας τα σεmicroινάρια αυτά είναι πολύ ουσιαστικά γιατί
δίνεται η δυνατότητα στους συmicromicroετέχοντες να επικοινωνήσουν να
συζητήσουν περιπτώσεις να αναλύσουν τα θέmicroατα σε βάθος και για
microεγαλύτερο χρονικό διάστηmicroα όmicroως οι προδιαγραφές υλοποίησης των
σεmicroιναρίων αυτών δεν είναι πάντα εφικτό να τηρηθούν (5 τmicroήmicroατα των
20 ατόmicroων ndash 2 συνεχή 8άωρα) Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
περιφερειακές υπηρεσίες δηλώνουν την ανησυχία τους για την
προσέλευση των εκπαιδευτικών στις διηmicroερίδες και την σκιαγραφούν ως
laquoικανοποιητικήraquo
Οι τεχνικές που χρησιmicroοποιήθηκαν στη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
ήταν τρεις Α) η εισήγηση που ακολουθήθηκε κυρίως στις επιmicroορφώσεις
ενηmicroέρωσης των στελεχών εmicroπλουτιζόταν microε παραδείγmicroατα και το
περιεχόmicroενο περιστρεφόταν γύρω από θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης αλλά και αντιρατσιστικής ευαισθητοποίησης Β) η
συζήτηση όπου οι επιmicroορφούmicroενοι είχαν τη δυνατότητα να
συmicromicroετέχουν να ανταλλάσσουν απόψεις και να εmicroβαθύνουν σε θέmicroατα
που τους αφορούσαν Γ) Οι οmicroάδες εργασίας ή εργαστηριακού τύπου
όπου οι επιmicroορφούmicroενοι χωρίζονταν σε οmicroάδες και καλούνταν να
συζητήσουν θέmicroατα και προβλήmicroατα που συναντούν στο σχολείο αλλά
και να διεκπεραιώσουν κάποια δραστηριότητα
Όσον αφορά στην επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα
ενηmicroέρωσης αλλά και επιmicroόρφωσης ειδικά για την διδακτική του
71
διαθέσιmicroου από το πρόγραmicromicroα υλικού έγινε αρκετές φορές microε την
απουσία του διδακτικού υλικού Έγινε ενηmicroέρωση των σχολικών
συmicroβούλων ως άmicroεσων υποστηρικτών και εποπτών του διδακτικού έργου
για τις διαπολιτισmicroικές πτυχές της διδασκαλίας στο συγκεκριmicroένο
επιστηmicroονικό τους αντικείmicroενο αλλά η αποτελεσmicroατική βοήθεια που
microπορούν να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς των σχολείων που έχουν
στις τάξεις τους αλλοδαπούς δεν microπορεί να είναι η καλύτερη microετά από
microια microόνο επιmicroόρφωση ορισmicroένων ωρών Σε πολλές περιοχές δεν έγινε
επαναληπτική συνάντηση microε τα στελέχη της εκπαίδευσης για να
συζητηθούν και άλλα θέmicroατα σε βάθος ώστε οι σχολικοί σύmicroβουλοι να
έχουν ολοκληρωmicroένη κατάρτιση στο θέmicroα και να αποτελέσουν όπως θα
έπρεπε τον microόνιmicroο φορέα παροχής συmicroβουλών στους εκπαιδευτικούς
τόσο των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής όσο και φροντιστηριακών για τη
διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
Είναι θετικό το στοιχείο της εργαστηριακής microορφής της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών γιατί δίνεται η δυνατότητα στους επιmicroορφωτές να
προσεγγίσουν αποτελεσmicroατικότερα το θέmicroα της εκπαιδευτικής αλλαγής
που σχετίζεται microε τις νέες συνθήκες της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
στο ελληνικό σχολείο αλλά και να δώσουν τη δυνατότητα στους
εκπαιδευτικούς να microπορούν να διαχειριστούν παιδαγωγικά τους
αλλόγλωσσους microαθητές αλλά και στους διευθυντές των microονάδων να
συνειδητοποιήσουν τη σηmicroασία της προσωπικής συmicroβολής στη
διαχείριση των διοικητικών και οργανωτικών προβληmicroάτων στα σχολεία
τους που έχουν πολυπολιτισmicroική σύνθεση
Όmicroως η στέρηση της δυνατότητας λόγω κυρίως χρόνου υλοποίησης
αλλά και πόρων της συνεχούς κατάρτισης αποδυναmicroώνει τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής καινοτόmicroων δράσεων αλλά και
εκπαιδευτικών αλλαγών στο σχολείο
Τέλος ένα άλλο σηmicroαντικό πρόβληmicroα το οποίο παρουσιάστηκε κυρίως
στις τελευταίες επιmicroορφώσεις είναι η προσέλευση των εκπαιδευτικών σε
σχέση microε την ένταση και διάρκεια των σεmicroιναρίων Θεωρώ ότι η
επιmicroόρφωση των 16 ωρών (στις διηmicroερίδες) σε δύο microέρες αντίκειται σε
72
κάθε microέθοδο επιmicroόρφωσης ή εκπαίδευσης ενηλίκων Η επί οκτώ (8)
ώρες την ηmicroέρα συνεχής συmicromicroετοχή σε εντατικό σεmicroινάριο για έναν
ενήλικα αντιβαίνει σε οποιαδήποτε παιδαγωγική microέθοδο και η
επιmicroόρφωση αποβαίνει αναποτελεσmicroατική Επίσης θα πρέπει να
υπάρχουν ταυτόχρονα πέντε (επιmicroορφωτές διαθέσιmicroοι για να γίνει η
διηmicroερίδα όπως προβλέπεται γεγονός που δηmicroιουργεί ένα επιπλέον
πρόβληmicroα στην περιφέρεια το οποίο οξύνεται όταν όλη η laquoοmicroάδαraquo των
επιmicroορφωτών θα πρέπει να microετακινηθεί 200 και 300 χιλιόmicroετρα microακριά
από τον τόπο κατοικίας των microελών της που αποτελείται κυρίως από
πανεπιστηmicroιακούς
Θα πρέπει στη συνέχεια του προγράmicromicroατος να αλλάξει η διάρκεια των
διηmicroερίδων και σε αυτού του είδους την επιmicroόρφωση να microειωθούν οι
ώρες ή να γίνονται επαναληπτικές επιmicroορφώσεις microε τα ίδια άτοmicroα σε
σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα
Όσον αφορά στη διοργάνωση των επιmicroορφωτικών δράσεων
δηmicroιουργήθηκαν αρκετά προβλήmicroατα συνεργασίας που απαιτούσαν
microεγάλη σπατάλη χρόνου στην επίλυση τους και άλλα έmicroειναν άλυτα
οφειλόmicroενα στη σύmicroβαση της εταιρίας microε το ΕΚΠΑ Η microη κάλυψη των
οδοιπορικών εκτός αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων και η microη
καταβολή ηmicroερήσιας αποζηmicroίωσης δηmicroιουργεί προβλήmicroατα σε περιοχές
όπου οι επιmicroορφωτές πρέπει να κινηθούν οδικώς
Στο επόmicroενο κεφάλαιο παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
για τα προγράmicromicroατα κατάρτισης που εφαρmicroόστηκαν στις διάφορες
περιοχές της χώρας στο πλαίσιο αυτού του προγράmicromicroατος
3 Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη απευθύνεται σε όλους του παράγοντες του
σχολείου και συγκεκριmicroένα τους microαθητές τους γονείς των microαθητών τους
73
εκπαιδευτικούς τα στελέχη της εκπαίδευσης αλλά και τους τοπικούς
συλλογικούς φορείς
Ο σκοπός αυτής της υποστήριξης είναι ευρύτατος και όπως περιγράφεται
στο πρόγραmicromicroα είναι
1 Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίηση τους
και η άσκηση δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών
σχέσεων και διαπολιτισmicroικής κατανόησης και συνεργασίας
2 Η προαγωγή της ψυχικής υγείας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος και
3 Η προώθηση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
Από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης αυτού του άξονα διαπιστώνουmicroε και σrsquo
αυτόν τον άξονα microια σχετική διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησής του
που οφείλεται κυρίως στο ιδιαίτερο βάρος που έδωσαν οι υπεύθυνοι της
δραστηριότητας αυτής στις διάφορες περιφέρειες καθώς και το ερευνητικό
ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα προβλήmicroατα των microαθητών στους τοmicroείς
της microάθησης της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής
προσαρmicroογής
Κοινό πρόβληmicroα για όλους ήταν η προσέγγιση των γονέων και των
συλλογικών φορέων των αλλοδαπών κυρίως στις περιφέρειες
Στο πλαίσιο αυτής της παρέmicroβασης σε όλες τις περιφέρειες και στο πλαίσιο
των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που
βασίζονταν στις αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας και
εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην
τάξη και αντιmicroετώπισης ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων (πειθαρχίας
επιθετικότητας παραβατικότητας κλπ)
Μετά την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στα θέmicroατα της ψυχοκοινωνικής
υποστήριξης δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα στα σχολεία της παρέmicroβασης microε τη
συmicromicroετοχή όλων των microαθητών της τάξης (αλλοδαπών και microη) και
εφαρmicroόστηκαν προγράmicromicroατα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των microαθητών
74
είτε από τους επιmicroορφωmicroένους εκπαιδευτικούς είτε απόmicroε την υποστήριξη
σχολικών ψυχολόγων
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα στοιχεία υλοποίησης του
άξονα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης σε ∆ηmicroοτικά και Νηπιαγωγεία
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο ∆ηmicroοτικό
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 32 5358 936 58
Ηπείρου 1 82 34 9
Κρήτης 20 3274 745 30
Αιγαίου 32 5980 1193 105
Πελοποννήσου9 1706 300 9
Μακεδονίας 5 1325 422 6
ΣΥΝΟΛΟ 99 17725 3630 217
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο Νηπιαγωγείο
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 25 728 157 33
Αιγαίου 5 131 41 6
Πελοποννήσου4 140 46 4
Μακεδονίας 1 45 22 1
ΣΥΝΟΛΟ 35 1044 266 44
75
Σrsquo αυτόν τον άξονα και συγκεκριmicroένα στους στόχους Γ3 και Γ4 προβλέπεται
η ενεργός συmicromicroετοχή του Κέντρου Έρευνας και Εφαρmicroογών Σχολικής
Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών microε στόχο την
εφαρmicroογή του Προγράmicromicroατος ldquoΚοινωνική και Συναισθηmicroατική Αγωγή
στο Σχολείο Παρέmicroβαση σε επίπεδο συστήmicroατοςrdquo για τη
ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στην
περιφέρεια της Αττικής
Το Πρόγραmicromicroα αυτό σχεδιάστηκε από το ΚΕΕΣΧΟΨΥ του Πανεπιστηmicroίου
Αθηνών και αποτελεί microία παρέmicroβαση σε επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης
Σκοπός του Προγράmicromicroατος είναι η ενδυνάmicroωση της συmicroβουλευτικής
διάστασης του ρόλου των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσουν
τις δυσκολίες της σύγχρονης σχολικής τάξης και κατrsquo επέκταση η
ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίησή τους και η
ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής
κατανόησης η γνώση του εαυτού η αναγνώριση και έκφραση
συναισθηmicroάτων Επιπλέον το Πρόγραmicromicroα αποσκοπεί στη διαmicroόρφωση
ενός θετικού κλίmicroατος και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο
του σχολικού περιβάλλοντος διευκολύνοντας τόσο τη microαθησιακή
διαδικασία όσο και τη γενικότερη προσαρmicroογή των microαθητών στη σχολική
ζωή καθώς και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο
Το Πρόγραmicromicroα βασίζεται στις σύγχρονες τάσεις της σχολικής ψυχολογίας
σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις της θετικής ψυχολογίας της
ψυχικής ανθεκτικότητας καθώς και της συστηmicroικής προσέγγισης
Επιπλέον στηρίζεται στις νεότερες θεωρήσεις για τα διαφορετικά microοντέλα
της συmicroβουλευτικής της διαλεκτικής ψυχολογικής συmicroβουλευτικής και
της πολλαπλής νοηmicroοσύνης Απευθύνεται σε όλους τους microαθητές της
τάξης στοχεύοντας στη διαmicroόρφωση microιας ατmicroόσφαιρας αmicroοιβαίου
σεβασmicroού και αποδοχής και στη διευκόλυνση της συνεργασίας microέσα στην
τάξη και στη σχολική κοινότητα
Η πρώτη φάση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος περιελάmicroβανε τη
γενικότερη ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθmicroιας
76
εκπαίδευσης (δασκάλων και νηπιαγωγών) microε θεωρητική και πρακτική
παρουσίαση θεmicroάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας και άλλων σύγχρονων
ζητηmicroάτων που αφορούν στη σχολική ψυχολογία και την εκπαιδευτική
κοινότητα
Η δεύτερη φάση περιλάmicroβανε την εξειδικευmicroένη κατάρτιση και
επιmicroόρφωση 91 εκπαιδευτικών από νηπιαγωγεία και δηmicroοτικά σχολεία της
ευρύτερης περιοχής της Αττικής σε συγκεκριmicroένες θεmicroατικές ενότητες Η
εξειδικευmicroένη κατάρτιση την παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος αφορούσε στις ακόλουθες ενότητες
1 Επικοινωνία Μέσα από την ενότητα της laquoΕπικοινωνίαςraquo οι microαθητές
καλούνται να γνωρίσουν και να συνειδητοποιήσουν τις θετικές αλλά και τις
αρνητικές microορφές επικοινωνίας που συχνά χρησιmicroοποιούmicroε
διευκολύνοντας έτσι την επικοινωνία των παιδιών τόσο microεταξύ τους όσο και
microε τους ενήλικες
2 Συναισθήmicroατα Η ενότητα αυτή περιλαmicroβάνει την αναγνώριση την
αποδοχή και την έκφραση των συναισθηmicroάτων microας τόσο των ευχάριστων
όσο και των δυσάρεστων καθώς και την αναγνώριση και αποδοχή των
συναισθηmicroάτων των άλλων
3 Αυτοαντίληψη Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται θέmicroατα σχετικά microε
την έννοια της εικόνας του εαυτού της άποψης ή της εκτίmicroησης που
έχουmicroε για τον εαυτό microας
4 ∆ιαφορετικότητα Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στην αποδοχή
και την αναγνώριση της έννοιας της διαφορετικότητας στην κατανόηση της
laquoδιαφορετικότηταςraquo στους επιmicroέρους τοmicroείς της (ως προς το φύλο την
εθνοπολιτισmicroική καταγωγή κτλ) στην εξοικείωση των microαθητών microε
πολιτισmicroικά πλαίσια και κουλτούρες διαφορετικές από τις δικές τους
προκειmicroένου να δοθεί η δυνατότητα στους microαθητές να προσεγγίσουν και να
αποδεχτούν ο ένας τον άλλο
Μέχρι τον Ιούνιο στην κατάρτιση-επιmicroόρφωση συmicromicroετείχαν συνολικά 91
εκπαιδευτικοί πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης από 32 δηmicroοτικά σχολεία των
∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών Ανατ Αττικής και Πειραιά οι οποίοι
77
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα όλων των τάξεων του δηmicroοτικού σχολείου (συνολικά
1006 microαθητές) και 26 νηπιαγωγεία των ∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών
Ανατ Αττικής Πειραιά (συνολικά 498 microαθητές)
Στο διάστηmicroα αυτό πραγmicroατοποιήθηκαν τα εξής
bull ∆ιήmicroερο ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών και συmicroπλήρωση
∆ηλώσεων Συmicromicroετοχής όσων εκπαιδευτικών ενδιαφέρονταν για
συmicromicroετοχή στο πρόγραmicromicroα κατάρτισης που θα ακολουθούσε
bull Τρεις (3) συναντήσεις εξειδικευmicroένης κατάρτισης εκπαιδευτικών
που περιελάmicroβαναν θεωρητικές παρουσιάσεις microε βάση τη διεθνή
σύγχρονη βιβλιογραφία βιωmicroατικές ασκήσεις σε 4 microικρές οmicroάδες
εκπαιδευτικών καθώς και ∆ραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στις θεmicroατικές ενότητες
laquo∆εξιότητες Επικοινωνίαςraquo laquoΑναγνώριση Έκφραση Χειρισmicroός
Συναισθηmicroάτωνraquo και laquo∆ιαστάσεις της αυτοαντίληψης
αυτοεκτίmicroησηςraquo
bull ∆ιανοmicroή στους εκπαιδευτικούς ειδικού εκπαιδευτικού υλικού
(ντοσιέ για τον εκπαιδευτικό τετράδιο βιωmicroατικών ασκήσεων για
microαθητές ∆rsquo Εrsquo ΣΤrsquo τάξεων δηmicroοτικού και φωτοτυπίες βιωmicroατικών
ασκήσεων για microαθητές νηπιαγωγείου και των τριών πρώτων τάξεων
δηmicroοτικού σχολείου) microε βάση το οποίο θα εφάρmicroοζαν το
Πρόγραmicromicroα
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquoπρινraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία των εκπαιδευτικών στην πορεία εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος από τους σχολικούς ψυχολόγους του
Προγράmicromicroατος και τα microέλη ∆ΕΠ
bull Θεωρητική παρουσίαση θεmicroάτων που αφορούν τη
∆ιαφορετικότητα από την οπτική γωνία της Σχολικής της
Κοινωνικής και της ∆ιαπολιτισmicroικής Ψυχολογίας
78
bull Βιωmicroατικές ασκήσεις στις τέσσερις (4) microικρές οmicroάδες των
εκπαιδευτικών καθώς και δραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στη θεmicroατική ενότητα
laquo∆ιαφορετικότητα και Πολιτισmicroόςraquo
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquomicroετάraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία της πορείας του Προγράmicromicroατος microε επιτόπιες επισκέψεις
των Σχολικών Ψυχολόγων στις τάξεις εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος
bull Κλείσιmicroο των οmicroάδων εργασίας των εκπαιδευτικών και αξιολόγηση
του έργου των οmicroάδων
bull Γιορτή για το Κλείσιmicroο του Προγράmicromicroατος microε την παρουσία
∆ιευθυντών των σχολείων ∆ιευθυντών Περιφερειών και
∆ιευθύνσεων της Πρωτοβάθmicroιας Εκπαίδευσης Σχολικών
Συmicroβούλων των Εκπαιδευτικών που εφάρmicroοσαν το Πρόγραmicromicroα
ενός επιπλέον αριθmicroού εκπαιδευτικών από τις σχολικές microονάδες
που ήδη συmicromicroετείχαν και ενδιαφέρονταν να ενταχθούν microελλοντικά
στο Πρόγραmicromicroα καθώς και των γονέων και αδελφών των παιδιών
που συmicromicroετείχαν στο Πρόγραmicromicroα
Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς του Προγράmicromicroατος και οι microαθητές τους
παρουσίασαν τα έργα που από κοινού δηmicroιούργησαν κατά την εφαρmicroογή
του Προγράmicromicroατος σε microορφή Power Point Video projection έργων
ζωγραφικής σε ταmicroπλό microουσικών έργων και θεατρικών παραστάσεων
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης του έργου η
παρέmicroβαση αυτή του ΚΕΕΣΧΟΨΥ δεν έχει ολοκληρωθεί παρά microόνο για
ορισmicroένες από τις ενότητες που προβλέπονταν από το πρόγραmicromicroα
Επίσης στο πλαίσιο του προγράmicromicroατος σχεδιάστηκε η εφαρmicroογή
διαδικασίας αξιολόγησης της παρέmicroβασης του Κέντρου microε το κλείσιmicroο
του προγράmicromicroατος τον Ιούνιο Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι η
αξιολόγηση από το Κέντρο δεν έχει ολοκληρωθεί και για το λόγο αυτό
δεν έχει παραδοθεί στον αξιολογητή
79
Θα ήταν χρήσιmicroο να εκτιmicroηθούν τα αποτελέσmicroατα αυτής της
αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος του ΚΕΕΣΧΟΨΥ να γίνουν τυχόν
βελτιώσεις στο πρόγραmicromicroα ψυχοκοινωνικής στήριξης που είναι πιλοτικό
microε στόχο να εφαρmicroοστεί συνολικά στο πρόγραmicromicroα Ένταξης
Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Έτσι το πρόγραmicromicroα θα αποκτούσε ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής τουλάχιστον
ως προς τις διαδικασίες microε τις σχετικές βέβαια διαφοροποιήσεις κατά
περιφέρεια και όπου κρινόταν αναγκαίο είτε λόγω έλλειψης ψυχολόγων
σε νησιωτικές ή αποmicroακρυσmicroένες περιοχές είτε λόγω κόστους για το
πλαίσιο και την έκταση ενός τέτοιου προγράmicromicroατος
4 Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού
Αυτός ο άξονας περιλαmicroβάνει όλες τις δραστηριότητες που αφορούν το
διδακτικό υλικό που χρησιmicroεύει ως βοηθητικό σrsquo αυτό που διαθέτει ο
εκπαιδευτικός και στοχεύει στο να τον διευκολύνει κυρίως στο έργο της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Το υποέργο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από δυο πλευρές οι οποίες
προκύπτουν από το περιεχόmicroενό του
Καταρχήν τόσο η Αττική όσο και οι περιφερειακές γραmicromicroατείες είχαν
στη διάθεσή τους έναν αριθmicroό βιβλίων που δεν είχαν διατεθεί στην
προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος είτε λόγω καθυστέρησης στην
αναπαραγωγή είτε λόγω έλλειψης χρόνου για τη διανοmicroή στα σχολεία της
παρέmicroβασης ∆εν υπάρχει σαφής αριθmicroός αυτού του υπολοίπου βιβλίων
στις διάφορες περιφέρειες Από τα στοιχεία υλοποίησης του έργου στην
προηγούmicroενη φάση το microεγαλύτερο microέρος των βιβλίων ndash τευχών είχε
διανεmicroηθεί στα σχολεία
Στην παρούσα φάση διανεmicroήθηκε το διαθέσιmicroο υλικό και η κατανοmicroή
του κατά περιφέρεια και τίτλο φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
80
ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΕΚΠΑ ΑΠΘ ΙΩΑΝΝΙΝΑΙΓΑΙΟΥ
ΠΑΤΡΑΣΚΡΗΤΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
Ν1ΒΙΒΛΙΟ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΓΛΩΣΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (δασκάλου) 162 18 3
40223
Ν2 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ (ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ) 113 64 22 3 9 211Ν3 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 69 48 23 16 46 202Ν4 ΒΙΒΛΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙ 47 23 15 43 128Ν5 ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 87 27 23 28 165Ν6 ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛ 71 23 94Ν7 ΑΦΙΣΑ ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ 0 6 6Ν8 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 8 8Ν9 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΓΕΜΑΤΗ ΖΩΗ 0 8 8Ν10 ΑΦΙΣΑ ΘΑΛΑΣΣΑ 0 8 8Ν11 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 0 10 10Ν12 ΑΦΙΣΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙΛΙΑΣ 0 6 6Ν13 ΑΦΙΣΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ 0 0Ν14 ΑΦΙΣΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ 0 0Ν15 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΜΑΣ 0 0Ν16 ΑΦΙΣΑ ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΧΑΡΑ 0 0Ν17 ΑΦΙΣΑ Ο ΓΑΜΟΣ 0 0Ν18 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 1 0 5 3 8Ν19 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2 0 5 1 6Ν20 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 3 0 5 1 6
Ν21
ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ(ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ) 28 0 5 33
Ν22 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΥΤΙ) 0 4 3 7Ν23 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟ 2 0 10 12Ν24 ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΠΑΙΖΟΥΝ 0 0Ν25 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 0 0Ν26 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΨΩΝΙΑ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 5 7 12Ν27 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓ 0 5 3 8
Ν28
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΜΙΑ ΤΡΕΛΗ-ΤΡΕΛΗ ΘΑΛΑΣΣΟΠΙΣΙΝΑ 0 5
38
Ν29 ΑΦΙΣΑ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ 0 0Ν30 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 66 40 23 39 22 39 229Ν31 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ 67 0 8 9 34 118Ν32 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 114 0 23 52 29 37 255Ν33 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ 70 38 23 33 21 44 229Ν34 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 87 17 23 23 18 38 206Ν35 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΛΙΑ 36 0 23 75 11 57 202
Ν36ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚI ΘΕΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 29 29 23
3510
32158
Ν37 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 195 47 23 61 19 37 382Ν38 Ο∆ΗΓΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗ 7 23 2 32Ν39 ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ ΜΑΣ 0 23 23Ν40 ΤΟ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ 128 80 23 95 46 43 415Ν41 Ο ΑΚΑΝΘΟΥΛΗΣ 28 23 39 37 31 158Ν42 Η ΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 268 0 36 23 37 364Ν43 Η ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 68 28 23 19 19 35 192Ν44 Η ΜΠΟΥΜΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΠΑΜΠΑΛΟΥ 190 20 43 253Ν45 ΟΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 76 0 23 17 11 18 145Ν46 ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ 2004 17 17Ν47 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ ΤΩ 28 0 28Ν48 ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕ 195 20 23 98 13 39 388Ν49 Η ∆ΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑ 34 61 95Ν50 ΟΙ ΜΑΜΑ∆ΕΣ 130 18 23 106 46 56 379Ν51 ΠΕΣ ΜΑΣ ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ 35 69 23 92 43 59 321Ν52 ΘΕΑΤΡΟΠΑΙΧΝΙ∆ΙΣΜΑΤΑ 97 30 23 57 24 36 267Ν53 ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ 62 34 34 130Ν54 ΤΟ ΠΟΤΑΜΟΠΛΟΙΟ 53 0 53Ν55 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ 44 0 44
81
Πέρα από τη διανοmicroή του υπάρχοντος υλικού στην παρούσα φάση
προβλέπεται η παραγωγή νέου συmicroπληρωmicroατικού βοηθητικού
εκπαιδευτικού υλικού και η επανεκτύπωση του παλαιού που
υπολογίζεται σε 10000 αντίτυπα ανά τίτλο
∆ΗΜΟΤΙΚΟ 0
∆1
ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ 5 0 5
∆2 ΑΦΙΣΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ 0 0∆3 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 1 43 31 2 76∆4 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 2 389 51 97 119 81 67 804∆5 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 3 42 31 3 76
∆6
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 35 0 14 49
∆7 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ΜΑΘΗΤΗ 26 12 3 41∆8 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 57 0 40 97∆9 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ΜΑΘΗΤΗ 5 30 113 3 151∆10 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 48 0 50 2 42 142∆11 ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 86 24 110 16 14 48 298∆12 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 1 28 0 21 3 52∆13 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 2 18 0 62 2 82∆14 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 3 47 0 63 2 112∆15 ΚΟΥΤΙ ΜΑΓΕΙΑ Α-Β 0 8 2 10∆16 ΤΑΞΙ∆ΕΥΩ Ε∆Ω ΚΙ ΕΚΕΙ 1 0 1 1∆17 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ΜΑΘΗΤΗ 391 55 185 57 50 58 796∆18 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 100 19 28 8 11 39 205∆19 ΒΙΒΛΙΟ ∆ΙΑΒΑΖΩ 4 52 0 175 7 234∆20 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 4 284 39 84 80 73 560∆21 ΑΦΙΣΑ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 0 10 10
∆22ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 89 29 36 23 10 187
∆23 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ΜΑΘΗΤΗ 330 49 47 99 51 55 631∆24 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 92 41 27 27 14 33 234
∆25 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1 6 19 11 18 7 47 108
∆26 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 2 49 19 11 19 9 107
∆27 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3 60 9 11 18 10 108
∆28 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 4 100 9 7 8 4 128
∆29 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 5 233 19 1 20 4 277∆30 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ 34 0 34
ΑΦΙΣΕΣ 10 10ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 5189 1245 1872 1503 801 1267 11877
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 11877
82
Μέχρι τον Ιούνιο είχε ολοκληρωθεί η δηmicroιουργία του νέου υλικού και
είχε ζητηθεί η έγκρισή του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο όπως
προβλέπεται από το Τ∆Υ
Επίσης είχε ολοκληρωθεί και ο διαγωνισmicroός για την επανεκτύπωση του
ήδη υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού
5 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ο προϋπολογισmicroός του προγράmicromicroατος είναι 7 εκατοmicromicroύρια ευρώ για την
περίοδο 2006-2007 Η κατανοmicroή των ποσών κατά δραστηριότητα
φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί και περιλαmicroβάνει και την
ενδιάmicroεση αναθεώρηση
Επίσης στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται η απορρόφηση καθώς
και η αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος microέχρι τον Σεπτέmicroβριο του
2007
Από τα στοιχεία του πίνακα αλλά και τα στοιχεία του υπεύθυνου
παρακολούθησης του προγράmicromicroατος έχουν δεσmicroευτεί δαπάνες αλλά δεν
έχουν γίνει ακόmicroα πληρωmicroές για ένα σηmicroαντικό ποσό
Στο τέλος του έτους το πρόγραmicromicroα θα έχει απορροφήσει το σύνολο των
προβλεπόmicroενων πιστώσεων δεδοmicroένου ότι οι περιφερειακές γραmicromicroατείες
θα πραγmicroατοποιήσουν το σύνολο των δαπανών τους microέχρι τέλος του
έτους θα ολοκληρωθούν οι επιmicroορφώσεις θα πληρωθούν οι εκτυπώσεις
του διδακτικού υλικού και θα γίνουν εκδηλώσεις δηmicroοσιότητας που
φαίνεται να έχουν καθυστερήσει σε απορρόφηση
Τέλος από τον πίνακα φαίνεται ότι οι δραστηριότητες που αφορούν τους
βασικούς άξονες παρέmicroβασης παρουσιάζουν σηmicroαντική απορρόφηση
και microέχρι τέλος του έτους θα έχουν απορροφήσει το σύνολο των
πιστώσεων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ
Προβλέψεις Τ∆Ε Υλοποίηση Αποτελεσmicroατικότητα
Ποσότητα Προϋπολογισmicroός Ποσότητα ∆απάνες
1
Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία
δικτύου συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση 83043061 5543756 668
2
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 13000000 89600 689
3
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου
Πατρών για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε
πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 5952285 735
4
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων για την παρακολούθηση των δράσεων
ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
5
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου
Κρήτης για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης 5000000 34000 680
84
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Αιγαίου για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
7
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ 72607500 29175658 402
8 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΕΣ 000 0 00
9
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 27000000 0 00
10 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ 66000000 0 00
11 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 8264550 2383378 288
12
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 000 0 00
13
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 398447389 33348678 837
ΣΥΝΟΛΟ 6976625 44981166 645
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση και ανάλυση των εmicroπειρικών
δεδοmicroένων που προέκυψαν από την έρευνα microέσω ερωτηmicroατολογίων
στους άmicroεσα συmicromicroετέχοντες στο πρόγραmicromicroα Τα δεδοmicroένα προέκυψαν
από την συmicroπλήρωση των τεσσάρων ερωτηmicroατολογίων που συντάχθηκαν
γιαυτό το λόγο και διανεmicroήθηκαν στους microαθητές που συmicromicroετείχαν στα
τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας στους εκπαιδευτικούς τους (των
τmicroηmicroάτων υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας) στους διευθυντές των
σχολείων παρέmicroβασης και τέλος στους γονείς των microαθητών της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Στόχος της εmicroπειρικής έρευνας είναι να καταγραφούν αναλυθούν και
παρουσιαστούν οι απόψεις των ωφελούmicroενων από το πρόγραmicromicroα τόσο
για το σχεδιασmicroό και περιεχόmicroενό του όσο και για την εφαρmicroογή και
αποτελεσmicroατικότητά του στην τρίτη-παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσmicroατα της
εmicroπειρικής έρευνας κατά κατηγορία ερωτηmicroατολογίου
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ
Από τις 476 σχολικές microονάδες παρέmicroβασης (330 Νηπιαγωγεία και 146
∆ηmicroοτικά) απάντησαν 156 διευθυντές που αντιστοιχούν στο 328 του
συνόλου των σχολείων παρέmicroβασης που σηmicroαίνει ότι το δείγmicroα είναι
αντιπροσωπευτικό
Στη συγκεκριmicroένη έρευνα ζητείται από τους διευθυντές των σχολείων
παρέmicroβασης να εκφράσουν τις απόψεις τους για την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος και να αξιολογήσουν τις δραστηριότητές του στο σχολείο
Συmicromicroετέχουν διευθυντές των δηmicroοτικών και των νηπιαγωγείων και ως
προς το φύλο λόγω της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων είναι ισόρροπα
κατανεmicroηmicroένη σε όλες τις περιφέρειες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
εκτός από το Αιγαίο από το οποίο για laquoτεχνικούςraquo λόγους δεν είχαmicroε
ερωτηmicroατολόγια
86
Φύλο
Frequency Percent
Valid
Percent
Ανδρας 93 596 596
Γυναίκα 63 404 404
Σύνολο 156 1000 1000
Περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος
Frequency Percent
Valid
Percent
Αθηνα 38 244 244
Θεσσαλονικη 62 397 397
Πάτρα 20 128 128
Ιωάννινα 26 167 167
Κρήτη 10 64 64
Σύνολο 156 1000 1000
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα microεγαλύτερη ανταπόκριση
είχαmicroε από την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και από τις υπόλοιπες
ήταν ανάλογη της έκτασης παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
Όσον αφορά τα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος θα πρέπει να
σηmicroειώσουmicroε ότι ο microέσος όρος της ηλικίας των διευθυντών είναι 5025
χρόνια και κυmicroαίνεται από 38-61 χρόνια όπου οι χαmicroηλότερες ηλικίες
αντιστοιχούν στους διευθυντές των Νηπιαγωγείων
87
Όσον αφορά στα χρόνια υπηρεσίας φαίνεται ότι οι διευθυντές έχουν
microεγάλη εκπαιδευτική εmicroπειρία αφού ο microέσος όρος των ετών υπηρεσίας
είναι τα 2619 χρόνια και κυmicroαίνονται από 6 έως 36 όπου τα λίγα
χρόνια αντιστοιχούν στις νηπιαγωγούς οι οποίες σε σχέση microε το
προηγούmicroενο στοιχείο φαίνεται ότι διορίζονται σε microεγαλύτερη ηλικία από
αυτή των δασκάλων
Το δείγmicroα των σχολείων παρέmicroβασης αντιστοιχεί στο microέγεθος των
σχολείων που προέβλεπε το πρόγραmicromicroα να παρέmicroβει και το όριο των 20
αλλοδαπών microαθητών αφού από τα σχολεία του δείγmicroατος φτάνουν microέχρι
και σε laquoυπερmicroονάδεςraquo των 532 microαθητών microε microέσο όρο 147 microαθητές και
microε αλλοδαπούς microαθητές microέχρι 158 microε microέσο όρο 36 microαθητές Ο microέσος
όρος είναι χαmicroηλός λόγω και της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων στο
δείγmicroα
Από τη δήλωση των διευθυντών για το πόσα χρόνια παρεmicroβαίνει το
πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα διαπιστώνουmicroε ότι ο microέσος όρος είναι
144 χρόνια που δηλώνει ότι η συστηmicroατική παρέmicroβαση στα σχολεία για
την επίλυση των προβληmicroάτων των αλλοδαπών microαθητών και την οmicroαλή
τους ένταξη στο σχολείο είναι σηmicroαντικά χαmicroηλή όπως φαίνεται από τα
στοιχεία του παρακάτω πίνακα
Από πότε συmicromicroετέχει το σχολείο στο πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
Ένα χρόνο 118 756 756
∆υο χρόνια 20 128 128
Τρία χρόνια 6 38 38
τέσσερα και
πάνω 12 77 77
Σύνολο 156 1000 1000
88
Είναι φανερό ότι στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικές microονάδες
συmicromicroετέχουν για πρώτη φορά στο πρόγραmicromicroα και microάλιστα σε ποσοστό
76 γεγονός το οποίο θα πρέπει α προβληmicroατίσει το σχεδιασmicroό αλλά
και την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος Από παιδαγωγικής άποψης
αποδεχόmicroαστε ότι η αρmicroονική ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο
σχολείο απαιτεί συστηmicroατική και διαρκή παρέmicroβαση δεδοmicroένου ότι τα
προβλήmicroατα δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν microε microια απλή παρέmicroβαση
αλλά διαπιστώνουmicroε ότι από έτος σε έτος microε τη συνεχή παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος υπάρχει σταδιακή άmicroβλυνση των προβληmicroάτων Όmicroως
όπως διαπιστώνουmicroε από τα στοιχεία του πίνακα η συνεχής αλλαγή
microονάδων παρέmicroβασης οδηγεί σε ευκαιριακές και αποσπασmicroατικές
προσπάθειες που καθιστούν το πρόγραmicromicroα αναποτελεσmicroατικό
Μόνο το 11 περίπου των microονάδων φαίνεται να έχει συmicromicroετάσχει και
στις τρεις φάσεις εφαρmicroογής από το 1997 microέχρι σήmicroερα Η
παρατηρούmicroενη ασυνέχεια του προγράmicromicroατος σε σχέση microε την συχνή
αλλαγή του προσωπικού έχει ως αποτέλεσmicroα κάθε φορά που
ενεργοποιείται το πρόγραmicromicroα να αρχίζουν οι δράσεις σχεδόν από την
αρχή (ενηmicroέρωση επιmicroόρφωση κλπ)
Ίσως το πρόγραmicromicroα όταν ενεργοποιείται να παρεmicroβαίνει στον βασικό
κορmicroό των σχολείων παρέmicroβασης και να επεκτείνεται microε συγκεκριmicroένα
κριτήρια επιλογής σε νέες microονάδες αφού στόχος του είναι να επεκταθεί
σε όσο το δυνατόν microεγαλύτερο αριθmicroό σχολικών microονάδων που
παρουσιάζουν προβλήmicroατα ένταξης παιδιών αλλοδαπών στο σχολείο
Αυτός ο στόχος είναι από τους λίγους ποσοτικοποιηmicroένους του
προγράmicromicroατος και θα πρέπει να επιτυγχάνεται αν και εξαρτάται σε
microεγάλο βαθmicroό από το τον διατιθέmicroενο προϋπολογισmicroό σrsquo αυτόν τον
άξονα
Οι διευθυντές συνηγορούν υπέρ της συνεχούς συστηmicroατικής και χωρίς
διακοπές λειτουργίας του προγράmicromicroατος γιατί θα έχει θετικά
αποτελέσmicroατα στους microαθητές σε ποσοστό 99 (πάρα πολύ πολύ) και γιrsquo
αυτό το λόγο ότι θα πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα και στο microέλλον
όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες
89
Η συνεχής και χωρίς διακοπές λειτουργία του προγράmicromicroατος έχει
καλύτερα αποτελέσmicroατα στους microαθητές
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 137 878 878
πολύ 18 115 115
Ετσι κ΄έτσι 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
Στο microέλλον να υπάρχει συστηmicroατική και συνεχόmicroενη παρέmicroβαση
στο σχολείο
Η γενική εικόνα που έχουν οι διευθυντές για το πρόγραmicromicroα είναι θετική
όπως φαίνεται από τις απαντήσεις τους στη σχετική ερώτηση
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 97 622 622
πολύ 51 327 327
Ετσι κ΄έτσι 7 45 45
λίγο 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
90
Το πρόγραmicromicroα είναι αντάξιο των προσδοκιών σας
Ένας στους δύο περίπου των διευθυντών αποφαίνεται ότι το πρόγραmicromicroα
ανταποκρίθηκε laquoπάπα πολύraquo στις προσδοκίες τους ενώ microόνο το 13
θεωρεί ότι προσφέρει laquoλίγοraquo στους microαθητές
Από τον επόmicroενο πίνακα προκύπτει ότι microόλις το 10 των διευθυντών
έχει σχετικά αρνητική εικόνα για το πρόγραmicromicroα θεωρώντας ότι το
πρόγραmicromicroα δεν βοηθά το σχολείο στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
ένταξης των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Το πρόγραmicromicroα βοηθά στην ένταξη των αλλοδαπών στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 85 545 545
πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 12 77 77
λίγο 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Όσον αφορά στο περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος και στην εφαρmicroογή των
αξόνων στο σχολείο οι απόψεις των διευθυντών είναι επίσης θετικές
Frequency Percent
Valid
Percent
Πάρα πολύ 75 481 481
Πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 23 147 147
Λίγο 2 13 13
Σύνολο 156 1000 1000
91
Υποστηρίζουν σε ποσοστό 81 (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι θα πρέπει
να επιmicroορφώνονται στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί της microονάδας και
όχι microόνον αυτοί που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία γιατί η
επιmicroόρφωση θα microπορούσε να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς της
microονάδας στο καθηmicroερινό τους έργο αφού όλοι έχουν στην τάξη τους
αλλοδαπούς microαθητές
Επιmicroόρφωση microόνο στους συmicromicroετέχοντες στην ενισχυτική
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 7 45 45
microάλον αι 18 115 115
και ναι και
οχι 4 26 26
microάλλον οχι 47 301 301
σίγουρα οχι 80 513 513
Σύνολο 156 1000 1000
Οι επιmicroορφώσεις θα πρέπει να αντιmicroετωπίζουν αν και οριακά τις
εκπαιδευτικές microονάδες microε διαφορετικό τρόπο και όχι ως ενιαίο σύνολο
που αντιmicroετωπίζει παρόmicroοια προβλήmicroατα και έχει ανάγκη ενηmicroέρωσης
επιmicroόρφωσης στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αλλά και παρόmicroοια
προβλήmicroατα σχετικά microε την διαδικασία ένταξης των αλλοδαπών στις
σχολικές microονάδες Συγκεκριmicroένα σχεδόν ένας στους δυο διευθυντές
(56) υποστηρίζει ότι η επιmicroόρφωση θα πρέπει να laquoβλέπει τη σχολική
microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση και έτσι να την αντιmicroετωπίζει Το 21
των διευθυντών είναι σίγουροι ότι η η σχολική microονάδα αποτελεί ιδιαίτερη
περίπτωση και έτσι πρέπει να αντιmicroετωπίζεται ενώ το 33 έχει αντίθετη
92
άποψη (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι δηλαδή όλες οι microονάδες
αντιmicroετωπίζουν το ίδιο πρόβληmicroα
Η microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 33 212 212
microάλον αι 54 346 346
και ναι και οχι 17 109 109
microάλλον οχι 23 147 147
σίγουρα οχι 29 186 186
Σύνολο 156 1000 1000
Σε σχέση microε την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος και κυρίως την
αποτελεσmicroατικότητα του πρώτου άξονα παρέmicroβασης που αντιστοιχεί
στην βελτίωση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας στους αλλοδαπούς
microαθητές το 73των διευθυντών υποστηρίζει ότι το πρόγραmicromicroα είναι
αποτελεσmicroατικό αφού βελτιώνει την γλωσσοmicroάθεια των microαθητών (laquoπολύ
πάρα πολύraquo) Αντίθετα microόνο το 6 των διευθυντών θεωρούν ότι το
πρόγραmicromicroα δεν προσφέρει στη βελτίωση της γνώσης της ελληνικής ως
δεύτερης και οι απόψεις αυτές είναι κατά κανόνα των νηπιαγωγών όπως
φαίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί
Αντιmicroετωπίζει προβλήmicroατα γλώσσας
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 55 353 353
πολύ 59 378 378
93
microέτρια 33 212 212
λίγο 6 38 38
καθόλου 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Αρνητική είναι η άποψη των διευθυντών για την συνολική βελτίωση που
επιφέρει το πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα σε σχέση microε την παρουσία
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο Η εικόνα
αυτή είναι φυσιολογική δεδοmicroένου ότι δεν υπάρχει συνολική παρέmicroβαση
σε κάθε σχολείο για να αντιmicroετωπιστούν όλα τα προβλήmicroατα και να
προσεγγιστούν από διαφορετικές πλευρές τα προβλήmicroατα της ένταξης
των microαθητών στόχος στο σχολείο Το 11 των διευθυντών υποστηρίζει ότι
αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα του σχολείου και το ποσοστό
αυτό ανταποκρίνεται στο ποσοστό των σχολείων που το πρόγραmicromicroα
παρεmicroβαίνει ολοκληρωmicroένα δηλαδή microε επιmicroόρφωση microε ενισχυτική
διδασκαλία και microε ψυχοκοινωνική στήριξη Ίσως αυτή η ολοκληρωmicroένη
παρέmicroβαση θα microπορούσε να αποτελέσει τον βασικό στόχο του
προγράmicromicroατος για τις επόmicroενες φάσεις εφαρmicroογής του κάτι που από
παιδαγωγικής άποψης είναι ορθολογικό και έχει αποδειχτεί
αποτελεσmicroατικό Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η εικόνα που
έχουν οι διευθυντές για το αν το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα
προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται στο σχολείο από την παρουσία
αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
Το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα που
δηmicroιουργούνται στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 17 109 109
94
πολύ 41 263 263
microέτρια 42 269 269
λίγο 33 212 212
καθόλου 23 147 147
Σύνολο 156 1000 1000
Στα ερωτήmicroατα σχετικά microε τη συmicroβολή του προγράmicromicroατος στη βελτίωση
των σχέσεων του σχολείου microε το περιβάλλον και ιδιαίτερα microε τους γονείς
των microαθητών αλλά και της συνολικής παρέmicroβασης κυρίως της
ψυχοκοινωνικής στο σχολείο οι απόψεις είναι σηmicroαντικά θετικές όπως
φαίνεται από τις απαντήσεις τους σε επιmicroέρους θέmicroατα όπως της
βελτίωσης των σχέσεων των εκπαιδευτικών microε τους γονείς γενικά αλλά
και τους γονείς των αλλοδαπών microαθητών όπως φαίνεται στους δυο
πίνακες που ακολουθούν
Συmicroβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας του σχολείου microε τους
γονείς των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 40 256 260
πολύ 61 391 396
microέτρια 36 231 234
λίγο 11 71 71
καθόλου 6 38 39
Σύνολο 154 987 1000
Missing 2 13
95
System
Σύνολο 156 1000
Το πρόγραmicromicroα προωθεί τη συνεργασία των γονέων microε το σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 37 237 237
πολύ 67 429 429
microέτρια 39 250 250
λίγο 9 58 58
καθόλου 4 26 26
Σύνολο 156 1000 1000
Ένα σηmicroαντικό θέmicroα το οποίο αναδεικνύεται και το οποίο αποτελούσε
ανέκαθεν επιδίωξη των εκπαιδευτικών microονάδων στο πλαίσιο του
εκδηmicroοκρατισmicroού του εκπαιδευτικού συστήmicroατος είναι η συνεργασία
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών ∆ύο στους τρεις διευθυντές
δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα συmicroβάλει στην προώθηση της συνεργασίας
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών (laquoπάρα πολύraquo laquoπολύraquo) ενώ
microόλις το 84 δηλώνει ότι το πρόγραmicromicroα σηmicroειώνει ελάχιστα
αποτελέσmicroατα σrsquo αυτό το θέmicroα
Επίσης το 82 των διευθυντών επιβεβαιώνουν τη θετική συmicroβολή του
προγράmicromicroατος στο ρόλο τους αφού δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα
συνέβαλε στη βελτίωση των γνώσεών τους για τις ανάγκες των αλλοδαπών
microαθητών στο σχολείο και την αντιmicroετώπισή των προβληmicroάτων που
δηmicroιουργούνται
Αυτή η θετική άποψη των διευθυντών για το πρόγραmicromicroα και κυρίως για
την ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση επιβεβαιώνεται από τις απαντήσεις τους
στο ερώτηmicroα κατά πόσο το πρόγραmicromicroα βελτιώνει τις γνώσεις τους για την
96
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
αλλοδαπών και παλιννοστούντων αλλά και του συνόλου των microαθητών του
σχολείου Στον επόmicroενο πίνακα αποτυπώνονται οι απόψεις των
διευθυντών γιrsquo αυτό το θέmicroα όπου microόνο το 6 εκφράζεται αρνητικά Το
ποσοστό αυτό είναι φυσιολογικό δεδοmicroένου ότι σε αρκετά σχολεία η
παρέmicroβαση αφορούσε microόνο την ενισχυτική διδασκαλία αλλά και
ορισmicroένοι διευθυντές ήταν αρνητικοί στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
στο σχολείο τους αλλά υπερίσχυσε η άποψη του συλλόγου των
διδασκόντων που ήταν θετικά διακείmicroενοι στην εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος στο σχολείο τους
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων
συmicroπεριφορών των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 47 301 301
πολύ 73 468 468
microέτρια 26 167 167
λίγο 5 32 32
καθόλου 5 32 32
Σύνολο 156 1000 1000
Σχετικά microε τις απόψεις των εκπαιδευτικών για το αν θα πρέπει να
υπάρξουν αλλαγές στο πρόγραmicromicroα και άλλες παρεmicroβάσεις για να
βελτιωθεί η ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους microαθητές
στόχο του προγράmicromicroατος οι διευθυντές δηλώνουν
Αλλες παρεmicroβάσεις
97
bull 1Βιβλία 2Έγκαιρη έναρξη
bull α)Έγκαιρη έναρξη β)Συνεχόmicroενη διάρκεια γ)Βιβλία
bull α)Να συmicroβάλλει στη βελτίωση επικοινωνίας microε γονείς β)στην
ευαισθητοποίηση των γονιών
bull Επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προς τους γονείς των παιδιών
bull Επιmicroόρφωση αλλοδαπών γονέων
bull Επέκταση σε άλλα διδακτικά αντικείmicroενα
bull Εύρεση κατάλληλου διδακτικού υλικού
bull Περισσότερα microέσα διδασκαλίας (βιβλία-CD-DVD κλπ)
bull Περισσότερες διδακτικές ώρες εmicroβέλεια σε διδακτικό και
παιδαγωγικό υλικό
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας (πολύ σηmicroαντικό)
bull Περισσότεροι δάσκαλοι για εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία
bull Πληρέστερη και συχνότερη ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
bull Κοινωνικοποίηση ενσωmicroάτωση
bull Να εφαρmicroόζεται κατά επίπεδο η διδασκαλία του αντίστοιχου
βιβλίου microε πολύ προσοχή
bull Να προσαρmicroοστεί στις ηλικίες του νηπιαγωγείου το πρόγραmicromicroα
bull Να συνεχίσει όπως είναι
bull Να συmicroπεριλάβει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και
microαθητές microη αλλοδαπούς που έχουν προβλήmicroατα αντίστοιχα microε
αυτά των αλλοδαπών
bull Να έχει συνέχεια και να γίνεται εκτός ωραρίου διδασκαλίας
bull Μεγαλύτερη παρέmicroβαση σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη
bull Οι παρεmicroβάσεις να συζητούνται συγκεκριmicroένα πριν γίνουν από
κάποιον υπεύθυνο ειδικευmicroένο του προγράmicromicroατος microε τους
εκπαιδευτικούς που εmicroπλέκονται
98
bull Μια φορά την εβδοmicroάδα τουλάχιστον ειδικότητα ψυχολόγων και
κοινωνικών λειτουργών
bull Ψυχοκοινωνική υποστήριξη microαθητών συmicroβουλευτική γονέων
bull Πρόληψη των προβληmicroάτων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών
microαθητών
bull Συναντήσεις γονέων
bull Συνεργασία microε τους γονείς
Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι οι απόψεις αυτές προέρχονται τόσο από
νηπιαγωγεία όσο και δηmicroοτικά στα οποία υπήρχαν περιορισmicroένης
έκτασης παρεmicroβάσεις και γιrsquo αυτό το λόγο ζητούνται δράσεις που ήδη
προβλέπονται από το πρόγραmicromicroα Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι οι
διευθυντές δεν προτείνουν κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα
Αυτό σηmicroαίνει ότι είτε οι διευθυντές δεν είναι πλήρως ενηmicroερωmicroένοι για
το πρόγραmicromicroα και τις δραστηριότητες που προβλέπονται από αυτό ως
παρέmicroβαση είτε ότι η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος γίνεται microε
περιορισmicroένες δραστηριότητες και δεν ενεργοποιούνται σε όλες τις
σχολικές microονάδες οι τέσσερις άξονες παρέmicroβασης
Σηmicroαντικό είναι επίσης το γεγονός της αναγνώρισης της
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος και γιrsquo αυτό ζητούν να
αυξηθούν τόσο οι ώρες διδασκαλίας της ενισχυτικής όσο και της ένταξης
στην ενισχυτική και microη αλλοδαπών microαθητών καθώς και microε περισσότερα
αντικείmicroενα πέραν δηλαδή της γλωσσικής στήριξης
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η έρευνα στους microαθητές έγινε στα σχολεία παρέmicroβασης και στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας Το δείγmicroα που δηmicroιουργήθηκε ανέρχεται σε
1442 microαθητές σε σύνολο 4010 microαθητών που συmicromicroετείχαν στην
99
ενισχυτική διδασκαλία (εξαιρουmicroένου του Αιγαίου) που αντιστοιχεί στο
36 του συνόλου και είναι έγκυρο και αντιπροσωπευτικό δείγmicroα
Οι 38 οικογένειες από αυτές που τα παιδιά τους συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι παλιννοστούντες και αντιστοιχούν στο 26 του
συνόλου που είναι αντίστοιχο της απογραφής των παλιννοστούντων στην
Ελλάδα Από τις υπόλοιπες οικογένειες οι 98 είναι microικτές δηλαδή το
ένα microέλος της οικογένειας είναι Έλληνας (74 άνδρες και 24 γυναίκες)
και στις υπόλοιπες 1306 οικογένειες και τα δυο microέλη τους είναι
αλλοδαποί
Οι γονείς των microαθητών προέρχονται από 46 χώρες στην πλειονότητά
τους είναι Αλβανοί (567) Γεωργιανοί (77-8) και Ρώσοι (49-58)
Η πλήρης κατανοmicroή των χωρών προέλευσης του πατέρα και της
microητέρας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
χώρα προέλευσης microητέρας Χώρα προέλευσης πατέρα
Frequency Percent Frequency Percent
∆εν απάντησαν 42 29 ∆εν απάντησαν 32 22
Αγγλία 22 15 Αγγλία 20 14
Άγιος
∆οmicroίνικος
1 1 Αζερmicroπαϊτζάν 3 2
Αίγυπτος 20 14 Αίγυπτος 28 19
Αλβανία 818 567 Αλβανία 818 567
Αλγερία 2 1 Αλγερία 2 1
Αmicroερική 2 1 Αmicroερική 1 1
Αρmicroενία 30 21 Αρmicroενία 31 21
Αυστραλία 1 1 Αφγανιστάν 1 1
Αφγανιστάν 1 1 Βέλγιο 1 1
Βέλγιο 1 1 Βουλγαρία 46 32
100
Βουλγαρία 49 34 Γερmicroανία 4 3
Βραζιλία 2 1
Γαλλία 1 1 Ελβετία 1 1
Γερmicroανία 7 5 Γκάνα 1 1
Γεωργία 116 80 Γεωργία 111 77
Γιουγκοσλαβία 1 1 Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 1 ∆ανία 1 1
Ελλάδα 62 43 Ελλάδα 112 78
Ινδία 17 12 Ινδία 17 12
Ιράκ 15 10 Ιράκ 15 10
Ιράν 2 1 Ιράν 2 1
Καζακστάν 1 1 Καζακστάν 1 1
Καναδάς 2 1 Ισραήλ 1 1
Κίνα 5 3 Κίνα 5 3
Κουρδιστάν 1 1 Κουρδιστάν 1 1
Κροατία 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 4 Μολδαβία 5 3
Νότια Αφρική 2 1 Νότια Αφρική 1 1
Ουγγαρία 2 1 Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 21 15 Ουκρανία 19 13
Πακιστάν 3 2 Πακιστάν 3 2
Παλαιστίνη 4 3 Παλαιστίνη 4 3
ΠΓ∆Μ 5 3 ΠΓ∆Μ 6 4
Πολωνία 23 16 Πολωνία 20 14
101
Ρουmicroανία 26 18 Ρουmicroανία 21 15
Ρωσία 84 58 Ρωσία 71 49
Σερβία 8 6 Σερβία 6 4
Συρία 15 10 Συρία 18 12
Τουρκία 5 3 Τουρκία 6 4
Τσεχία 1 1
Φιλιππίνες 12 8 Φιλιππίνες 5 3
Total 1442 1000 Total 1442 1000
Όσον αφορά στα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος στον επόmicroενο
πίνακα παρουσιάζεται η κατανοmicroή των microαθητών κατά περιφέρεια
Περιφέρεια
FrequencyPercent Valid
Percent
Αθήνα 398 276 276
Θεσσαλονίκη 594 412 412
Πάτρα 154 107 107
Ιωάννινα 162 112 112
Κρήτη 134 93 93
Total 1442 1000 1000
Το δείγmicroα είναι αντιπροσωπευτικό της παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
στα σχολεία καθώς και του πλήθους των microαθητών στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας
Από τους microαθητές που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία το
592 είναι αγόρια και το 408 κορίτσια που σηmicroαίνει ότι τα αγόρια
102
υστερούν περισσότερο από τα κορίτσια δεδοmicroένου ότι στην κατανοmicroή
κατά φύλο του σχολικού πληθυσmicroού σε εθνικό επίπεδο τα κορίτσια είναι
σχεδόν σε ίσο ποσοστό microε τα αγόρια
Φύλο
Frequency Percent Valid
Percent
αγόρι 854 592 592
κορίτσι 588 408 408
Total 1442 1000 1000
Το 61 των microαθητών έχει παρακολουθήσει ή παρακολουθεί από την
πρώτη τάξη του δηmicroοτικού ενώ οι υπόλοιποι έχουν γραφτεί για πρώτη
φορά στο σχολείο σε microεγαλύτερες τάξεις Στο παρόν σχολικό έτος
φοιτούν σε microεγαλύτερες τάξεις microε microια σχετική ισοκατανοmicroή όπως
φαίνεται και από τον πίνακα που ακολουθεί Αυτό δείχνει ότι και τα
παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα έχουν προβλήmicroατα εκmicroάθησης
της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης Το 132 των microαθητών που δεν
δηλώνει τάξη είναι microαθητές του Νηπιαγωγείου
Τάξη πρώτης εγγραφής στο σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
Α 884 613 706
Β 101 70 81
Γ 87 60 69
∆ 86 60 69
Ε 57 40 46
ΣΤ 37 26 30
Total 1252 868 1000
103
Missing
System
190 132
Total 1442 1000
Υπάρχει ισοκατανοmicroή microεταξύ των τάξεων των microαθητών που
παρακολουθούν ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται στο διάγραmicromicroα
που ακολουθεί Αντιπροσωπεύονται όλες οι τάξεις από 12-17
Σε ποια τάξη είσαι φέτος
109
135
177
138
157
160
123
Missing
ΣΤ
Ε
∆
Γ
Β
Α
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο αριθmicroός των τάξεων που
έχουν παρακολουθήσει στο ελληνικό σχολείο οι αλλοδαποί και
παλινοστούντες microαθητές microετά την πρώτη τους εγγραφή Το microηδέν (0)
σηmicroαίνει ότι ο microαθητής έχει γραφτεί φέτος για πρώτη φορά στο
σχολείο(216) και είτε φοιτούν στην πρώτη τάξη (που όπως φαίνεται
από το παραπάνω διάγραmicromicroα αντιστοιχεί στο 123 -178 microαθητές) είτε
σε ανώτερη τάξη αλλά microε πρώτη εγγραφή (93 133 microαθητές)
104
Χρόνια που έχουν παρακολουθήσει το σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
0 311 216 242
1 325 225 253
2 239 166 186
3 148 103 115
4 167 116 130
5 92 64 72
6 4 3 3
Total 1286 892 1000
Missing
System
156 108
Total 1442 1000
Το παραπάνω αποτέλεσmicroα σηmicroαίνει ότι συνεχίζει να υπάρχει εισροή
αλλοδαπών στη χώρα και το ποσοστό είναι microάλλον υψηλό
Από τους microαθητές του δείγmicroατος το microεγαλύτερο microέρος παρακολουθεί
φροντιστηριακό τmicroήmicroα και οι υπόλοιποι τmicroήmicroατα υποστήριξης Ο χρόνος
παρακολούθησης αυτών των τmicroηmicroάτων ποικίλει ανάλογα microε το πότε έχει
αρχίσει το πρόγραmicromicroα αλλά κανένας δεν έχει παρακολουθήσει τmicroήmicroα
ενισχυτικής διδασκαλίας ένα πλήρες σχολικό έτος που επιβεβαιώνει την
καθυστέρηση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος για laquoτεχνικούςraquo λόγους Η
κατανοmicroή του χρόνου παρακολούθησης των microαθητών στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
Πόσους microήνες παρακολουθείς τmicroήmicroα ενισχυτικής
Frequency Percent Valid Percent
ενα 41 28 29
105
δυο 105 73 76
τρεις 74 51 53
τεσσερις 181 126 130
πεντε 148 103 106
εξι 841 583 605
Total 1390 964 1000
Missing
System 52 36
Total 1442 1000
Όπως φαίνεται ο microέγιστος χρόνος παρακολούθησης ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι οι έξι (6) microήνες και αντιστοιχεί στο 605 των
microαθητών ενώ υπάρχουν και microαθητές που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δύο microήνες (105)
Οι microισοί σχεδόν από τους microαθητές έχουν πάρει τα βιβλία δηλαδή το
βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό του προγράmicromicroατος το οποίο είχε εκδοθεί
στην προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος
Έχεις πάρει τα βιβλία του προγράmicromicroατος
Frequency Percent Valid Percent
ναι 702 487 517
οχι 656 455 483
Total 1358 942 1000
Missing
System 84 58
Total 1442 1000
106
Οι απόψεις των microαθητών για την παρέmicroβαση στο σχολείο και για την
αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος είναι πολύ θετικές και
συγκεκριmicroένα
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να microιλώ καλύτερα τα ελληνικά
Frequency Percent Valid Percent
παρα πολυ 774 537 540
πολυ 455 316 317
microετρια 125 87 87
λιγο 69 48 48
καθολου 11 8 8
Total 1434 994 1000
Missing
System 8 6
Total 1442 1000
Το 857 των microαθητών δηλώνει ότι τα microαθήmicroατα της ενισχυτικής τους
βοηθά να microιλούν καλύτερα τα ελληνικά ενώ microόλις το 56 δηλώνει ότι
τα microαθήmicroατα που κάνει δεν έχουν αποτέλεσmicroα (λίγο έως καθόλου)
Αναλογικά οι περισσότεροι microαθητές που δηλώνουν ότι δεν τους έχει
βοηθήσει το πρόγραmicromicroα είναι αυτοί που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δυο microήνες microαθήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να γράφω καλύτερα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 610 423 429
πολύ 536 372 377
microέτρια 177 123 125
107
λίγο 86 60 61
καθόλου 12 8 8
Total 1421 985 1000
Missing
System 21 15
Total 1442 1000
Τα στοιχεία για την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στο γραπτό
λόγο των microαθητών είναι σχετικά χαmicroηλότερη από αυτήν του προφορικού
λόγου και φαίνεται ως λογικό δεδοmicroένου ότι ο προφορικός λόγος microπορεί
να βελτιωθεί ταχύτερα από όσο ο γραπτός Η αρνητική άποψη για την
παρέmicroβαση αυτή παραmicroένει όπως και στην προηγούmicroενη πολύ χαmicroηλά
αφού αντιστοιχεί microόλις στο 69 των microαθητών Επίσης από την
ανάλυση των στοιχείων παρατηρούmicroε ότι οι microαθητές που
παρακολουθούν φροντιστηριακά τmicroήmicroατα έχουν καλύτερη άποψη για
την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στη βελτίωση του γραπτού
λόγου σε σχέση microε τους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
Όσον αφορά στη γενική βελτίωση των microαθητών σε επίπεδο
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης τους αλλά και του δασκάλου
της τάξης τους οι απόψεις των microαθητών είναι θετικές αφού περισσότερο
από το 80 αυτών δηλώνει ότι πολύ και πάρα πολύ βοηθήθηκε από την
ενισχυτική διδασκαλία Στους επόmicroενους πίνακες αποτυπώνονται
αναλυτικά οι απόψεις των microαθητών σε σχέση microε τη βελτίωση της
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης καθώς και του
εκπαιδευτικού της τάξης τους
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να παρακολουθώ τα microαθήmicroατα της τάξης
microου
Frequency Percent Valid Percent
108
πάρα πολύ 641 445 449
πολύ 534 370 374
microέτρια 181 126 127
λίγο 62 43 43
καθόλου 10 7 7
Total 1428 990 1000
Missing
System 14 10
Total 1442 1000
Τα microαθήmicroατα microε βοήθησαν να καταλαβαίνω τον δάσκαλο καλύτερα
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 692 480 483
πολύ 532 369 371
microέτρια 150 104 105
λίγο 47 33 33
καθόλου 12 8 8
Total 1433 994 1000
Missing
System 9 6
Total 1442 1000
109
Οι microαθητές υποστηρίζουν σε ποσοστό 80 ότι τα microαθήmicroατα της
ενισχυτικής διδασκαλίας τους βοήθησαν να κάνουν φίλους στο σχολείο
τους
Σχετικά microε την άποψη που έχουν για το πρόγραmicromicroα αλλά και για τις
διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας οι microαθητές θέλουν σε ποσοστό
92 να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα της παρέmicroβασης laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo
Όσον αφορά στις διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας και στον
τρόπο που γίνονται τα microαθήmicroατα το 96 των microαθητών δηλώνει ότι ο
εκπαιδευτικός του τmicroήmicroατος τον βοηθά laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo και του
εξηγεί καλύτερα ότι δεν καταλαβαίνει την ώρα του microαθήmicroατος Το
ποσοστό των microαθητών που έχουν την αντίθετη άποψη είναι ελάχιστο
(15 δηλώνει laquoλίγοraquo και laquoκαθόλουraquo) και ανήκει στους microαθητές που
έχουν λίγους microήνες διδασκαλίας
Σε βοηθά ο δάσκαλος όταν το ζητάς
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 999 693 701
Πολύ 371 257 260
Μέτρια 33 23 23
Λίγο 20 14 14
Καθόλου 2 1 1
Total 1425 988 1000
Missing
System 17 12
Total 1442 1000
110
Το ίδιο ισχύει και για την επιθυmicroία των microαθητών συνεχιστεί το
πρόγραmicromicroα και στο microέλλον αφού θεωρούν ότι τους βοηθά σε πολλούς
τοmicroείς microάθησης και στη διαδικασία ένταξής τους στο σχολείο και κατά
94 είναι ευχαριστηmicroένοι από το πρόγραmicromicroα
Είσαι τελικά ευχαριστηmicroένος από τα microαθήmicroατα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 944 655 665
πολύ 391 271 275
microέτρια 58 40 41
λίγο 21 15 15
καθόλου 6 4 4
Total 1420 985 1000
Missing System 22 15
Total 1442 1000
Στην ερώτηση αν σκέφτονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο
Γυmicroνάσιο το Λύκειο και το Πανεπιστήmicroιο στην πλειονότητά τους
επιθυmicroούν να συνεχίσουν σε ανώτερες βαθmicroίδες της εκπαίδευσης αλλά
microε microειούmicroενα ποσοστά όσο ανεβαίνουν οι βαθmicroίδες Συγκεκριmicroένα ενώ
το 623 θέλει laquoπάρα πολύraquo να συνεχίσει σπουδές στο Γυmicroνάσιο το
αντίστοιχο ποσοστό για το Λύκειο microειώνεται κατά δέκα (10) microονάδες
και ακόmicroα περισσότερο για το πανεπιστήmicroιο όπου σχεδόν ένας στους
δύο (475) δηλώνει την επιθυmicroία του (laquoπάρα πολύraquo) να πάει στο
Πανεπιστήmicroιο Αντίθετα ενώ το 26 δεν θέλει να προχωρήσει στο
Γυmicroνάσιο αν και είναι υποχρεωτικό τα ποσοστά άρνησης συνέχισης των
σπουδών αυξάνονται και φτάνουν σχεδόν στο 18 αυτών που δεν
σκέφτονται τις σπουδές στο πανεπιστήmicroιο
111
Σκέπτεσαι να συνεχίσεις στο Γυmicroνάσιο Λύκειο Πανεπιστήmicroιο
Πανεπιστήmicroιο Λύκειο Γυmicroνάσιο
πάρα πολύ 475 527 623
πολύ 230 266 263
microέτρια 119 98 61
λίγο 66 57 3
καθόλου 110 53 23
Total 1000 1000 1000
Η στάση των microαθητών απέναντι στο σχολείο είναι θετική και δηλώνουν
ευχαριστηmicroένοι σε ποσοστό 95 laquoπάρα πολύraquo από το σχολείο στο οποίο
βρίσκονται
Είσαι ευχαριστηmicroένος microε το σχολείο σου
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 979 679 698
πολύ 346 240 247
microέτρια 38 26 27
λίγο 24 17 17
καθόλου 15 10 11
Total 1402 972 1000
Missing
System 40 28
Total 1442 1000
112
Τέλος όσον αφορά στην έκφραση της επιθυmicroίας τους για το τι θα ήθελαν
να γίνουν όταν microεγαλώσουν επιλέγουν επαγγέλmicroατα τα οποία είτε είναι
αυτά των γονέων τους είτε αυτά που προβάλλονται από τα ΜΜΕ και
λιγότερο αυτά που χρειάζονται Ανώτερες Σπουδές Στον πίνακα που
ακολουθεί παρουσιάζονται οι προτιmicroήσεις των microαθητών για το
επάγγελmicroα που θα ήθελαν να ασκήσουν
Τι θέλεις να γίνεις όταν microεγαλώσεις
Frequency Percent Valid Percent
190 132 132
Κοmicromicroώτρια 83 58 58
Χορευτήςα 19 13 13
∆εν ξέρω 43 30 30
Αεροπόρος-Πιλότος 29 20 20
Αγρότης 5 3 3
Γεωπόνος 1 1 1
Επιχειρηmicroατίας- Έmicroπορος 25 17 17
Γιατρός 149 103 103
∆ικηγόρος 27 19 19
Αθλητής-Γυmicroναστής 22 15 15
Αισθητικός 7 5 5
Ζωγράφος 20 14 14
Αρχαιολόγος 3 2 2
Αστροναύτης 11 8 8
Αστυνόmicroος 94 65 65
Ηλεκτρολόγος -Υδραυλικός 27 19 19
Ηθοποιός 31 21 21
Πληροφορική 4 3 3
Ποδοσφαιριστής 156 108 108
Πυροσβέστης 10 7 7
Καθηγητής-∆άσκαλος 213 148 148
Ιερεύς 1 1 1
Κοmicromicroώτρια 1 1 1
113
Κτηνίατρος 7 5 5
Θέλω να γίνω πλούσιος 2 1 1
Οδηγός 41 28 28
Ναυτικός 7 5 5
Μηχανικός- Αρχιτέκτονας 32 22 22
Μηχανικός αυτοκινήτων 26 18 18
Μπασκετmicroπολίστας 8 6 6
Οικοδόmicroος τεχνίτης 35 24 24
Μοντέλο 2 1 1
Νοσοκόmicroοςα 17 12 12
Μουσικός 11 8 8
Φαρmicroακοποιός 1 1 1
Σεφ-Σερβιτόρος 8 6 6
Υπηρεσίες-Καθαριστές 17 12 12
Τραγουδιστής 47 33 33
Στρατιωτικός 10 7 7
Total 1442 1000 1000
114
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ
Στόχος αυτού του ερωτηmicroατολογίου ήταν να διερευνήσει τις απόψεις και
τις εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία για το πρόγραmicromicroα και για την επιmicroόρφωσή τους σε σχέση microε
την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και την ενισχυτική διδασκαλία
Τα χαρακτηριστικά του δείγmicroατος (229 εκπαιδευτικοί) ανταποκρίνονται
σrsquo αυτά του πληθυσmicroού και είναι αντιπροσωπευτικό αφού αντιστοιχεί στο
206 του συνόλου των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα
Περιφερειακή γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος (πανεπιστήmicroιο)
Frequency Percent Valid Percent
Αθήνα 85 371 371
Θεσσαλονίκη 72 314 314
Πάτρα 20 87 87
Ιωάννινα 30 131 131
Κρήτη 22 96 96
Total 229 1000 1000
Το 803 των εκπαιδευτικών του δείγmicroατος ήταν γυναίκες δεδοmicroένου ότι
οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στο
πρόγραmicromicroα ήταν φιλόλογοι όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Ιδιότητα
Frequency Percent Valid Percent
∆ιορισmicroένος
∆άσκαλος 55 240 244
Ωροmicroίσθιος
∆άσκαλος 24 105 107
Αδιόριστος
δάσκαλος 29 127 129
Φιλόλογος 117 511 520
Total 225 983 1000
Missing System 4 17
115
Total 229 1000
Επειδή το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι αδιόριστοι και φιλόλογοι το 511 αυτών είναι κάτω
των 30 ετών ενώ οι διορισmicroένοι έχουν microεγαλύτερη ηλικία microέχρι 60 ετών
Η κατανοmicroή των ετών υπηρεσίας αποτυπώνει microε τον καλύτερο τρόπο το
ότι οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα είναι νέοι και
εκτός πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Αυτό σηmicroαίνει ότι η κατάρτισή τους
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής είναι θετική αλλά δεν θα αποτελέσει και το
άρτια καταρτισmicroένο υπόβαθρο των εκπαιδευτικών που θα ενταχθούν
στην Αrsquoβάθmicroια εκπαίδευση στο microέλλον και θα αποτελέσουν τους
πολλαπλασιαστές σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Χρόνια υπηρεσίας
Frequency Percent Valid Percent
0-5 159 694 733
6-10 21 92 97
11-15 10 44 46
16-20 9 39 41
21-25 10 44 46
26-30 7 31 32
31+ 1 4 5
Total 217 948 1000
Missing System 12 52
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στο διάστηmicroα
laquo0-5raquo είναι microηδέν (0) χρόνια υπηρεσίας αφού πρόκειται είτε για
αδιόριστους εκπαιδευτικούς είτε για αδιόριστους φιλολόγους Το 73
των εκπαιδευτικών έχουν microέχρι πέντε χρόνια υπηρεσίας ενώ πάνω από
είκοσι χρόνια έχει microόνο το 8 των εκπαιδευτικών και αντιστοιχεί στους
εν ενεργεία εκπαιδευτικούς
116
Οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση είναι πλήρως καταρτισmicroένοι δεδοmicroένου ότι το ένα τρίτο έχει
παρακολουθήσει πάνω από τέσσερα σεmicroινάρια σε θέmicroατα του
προγράmicromicroατος ενώ το 216 έχει microόλις ένα επιmicroορφωτικό σεmicroινάριο
Επιmicroόρφωση σχετική microε το πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
ένα 48 210 216
δυο 58 253 261
τρία 39 170 176
τέσσερα και πάνω 77 336 347
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των φιλολόγων (496) έχουν παρακολουθήσει
περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και τα λιγότερα οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί οι οποίοι κατά κανόνα δεν παρακολουθούν
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν διάρκεια Επίσης θα πρέπει να
σηmicroειωθεί ότι το 100 των εκπαιδευτικών της Πάτρας έχουν
παρακολουθήσει περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια ενώ
στην Αττική υπάρχει microια ισοκατανοmicroή των σεmicroιναρίων αφού το 17 έχει
παρακολουθήσει ένα σεmicroινάριο και το 35 τέσσερα και πάνω Την ίδια
εικόνα microε αυτήν της Αθήνας παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη ενώ στα
Ιωάννινα κανένας δεν έχει παρακολουθήσει πάνω από τρία
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και το 70 microόλις ένα αφού συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση αποκλειστικά εν ενεργεία εκπαιδευτικοί
Η γενική εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις επιmicroορφώσεις microέσω
του προγράmicromicroατος κατά 90 είναι καλή έως πολύ καλή και είναι
χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει καmicroία αρνητική δήλωση για τα
επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα
Την ίδια άποψη έχουν οι εκπαιδευτικοί και για την οργάνωση των
σεmicroιναρίων όπου πάλι microε ένα ποσοστό πάνω από 90 δηλώνουν ότι
117
είναι laquoπολύ καλήraquo και microόλις το 76 δηλώνει ότι είναι microέτρια microε
περισσότερο ενθουσιασmicroένους του διορισmicroένους εκπαιδευτικούς που
σηmicroαίνει ότι το πρόγραmicromicroα παρέχει επιπλέον ποιότητα σε σχέση microε άλλα
που έχουν παρακολουθήσει αφού τα αποτελέσmicroατα της σύγκρισης είναι
σαφή
Σε αυτό συνηγορεί και η άποψή τους στη σχετική ερώτηση
laquoσυγκρινόmicroενο microε άλλα προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης το ενδιαφέρον microου
για το περιεχόmicroενο αυτού του προγράmicromicroατος εκπαίδευσης ήτανraquo
δηλώνουν πολύ microεγάλο ή microεγάλο σε ποσοστό 923 όπως φαίνεται στον
πίνακα που ακολουθεί Μόλις το 7 δηλώνει ότι το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα είχε microικρό ενδιαφέρον χωρίς να παρουσιάζεται
περιφερειακή διαφοροποίηση εκτός από την Πάτρα όπου το 100
δηλώνει πολύ microεγάλο και microεγάλο
Ενδιαφέρον για το περιεχόmicroενο του προγτος
Frequency Percent
Valid
Percent
πολύ microεγάλο 91 397 410
microεγάλο 114 498 514
microέτριο 16 70 72
microικρό 1 4 5
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Ενώ στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το πρόγραmicromicroα
ήταν πολύ ενδιαφέρον παραδόξως στην ερώτηση αν το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους το 25 περίπου
εκφράζει microια αmicroφιβολία και φαίνεται αντιφατικό αφού δηλώνει laquoέτσι κιrsquo
έτσιraquo η laquoλίγοraquo όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Η επιmicroόρφωση ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες microου
118
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 127 555 572
έτσι και έτσι 48 210 216
λίγο 3 13 14
καθόλου 3 13 14
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σε σχέση microε τους επιmicroορφωτές η άποψη των εκπαιδευτικών είναι επίσης
πολύ θετική αφού πάνω από 80 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo στις
ερωτήσεις αν οι επιmicroορφωτές ήταν σαφείς και κατανοητοί αν του
κέντρισαν (διέγειραν) το ενδιαφέρον αν δεχόταν να απαντήσει σε απορίες-
ερωτήσεις τους και αν ο επιmicroορφωτής δεχόταν και συζητούσε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζουν στο σχολείο τους Επίσης το 90 των εκπαιδευτικών
δηλώνει ότι ο επιmicroορφωτής ήταν laquoανοιχτόςraquo και έδειχνε ενδιαφέρον για
άλλες από τις δικές του απόψεις Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δεν
υπάρχει εκπαιδευτικός που να microηδενίζει την επιmicroόρφωση δεδοmicroένου ότι
η κλίmicroακα microέτρησης ήταν πεντάβαθmicroη
Οι παραπάνω απόψεις αυξάνουν την αντίφαση στην απάντηση αν το
επιmicroορφωτικό πρόγραmicromicroα ήταν αντάξιο των προσδοκιών τους
δηλώνοντας ένας στους τέσσερις σχεδόν αρνητική άποψη Αναλυτικά οι
απόψεις των εκπαιδευτικών για τους επιmicroορφωτές τους παρουσιάζονται
στους πίνακες που ακολουθούν
Ο επιmicroορφωτής ήταν σαφής και κατανοητός
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 88 384 393
πολύ 122 533 545
119
έτσι και έτσι 13 57 58
λίγο 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Οι επιmicroορφωτές κέντρισαν το ενδιαφέρον
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 71 310 317
πολύ 117 511 522
έτσι και έτσι 33 144 147
λίγο 3 13 13
Total 224 978 1000
Missing System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ανταποκρινόταν σε ερωτήσεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 130 568 580
πολύ 77 336 344
έτσι και έτσι 15 66 67
λίγο 2 9 9
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής συζητούσε προβλήmicroατα του σχολείου
120
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 102 445 455
πολύ 94 410 420
microέτρια 19 83 85
λίγο 8 35 36
καθόλου 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ήταν umlανοικτόςuml σε άλλες απόψεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 94 410 422
πολύ 106 463 475
microέτρια 18 79 81
λίγο 5 22 22
Total 223 974 1000
Missing
System 6 26
Total 229 1000
Οι απόψεις των εκπαιδευτικών σε σχέση microε το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
σχετικά microε τις ανάγκες τους στην ένταξη των αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο είναι θετικές αλλά χαmicroηλότερες
των προσδοκιών τους όπως αποτυπώνονται στις απαντήσεις που έδωσαν
σε σχετικές ερωτήσεις
Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σε ποσοστό 80 βοηθά τους
εκπαιδευτικούς να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά microε τις ανάγκες
121
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο αλλά σε
microικρότερο ποσοστό τους βοηθά να αντιmicroετωπίσουν προβλήmicroατα στην
τάξη όπου το 656 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ενώ υπερισχύει το
laquoπολύraquo (464) όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων στην τάξη
Βελτίωση γνώσεων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 43 188 192 75 328 335
πολύ 104 454 464 105 459 469
έτσι κ
έτσι 65 284 290 41 179 183
λίγο 10 44 45 1 04 04
καθόλου 2 09 09 2 09 09
Total 224 978 100 224 978 100
Missing
System 5 22 5 22
Total 229 100 229 100
Όσον αφορά στη βελτίωση των γνώσεων των εκπαιδευτικών και την
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
παιδιών η αποτελεσmicroατικότητα των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων microειώνεται
αφού ένας στους τρεις δεν είναι ικανοποιηmicroένος Αυτή η άποψη
σχετίζεται microε την επιθυmicroία της πλειονότητας των εκπαιδευτικών να
δίνονται στις επιmicroορφώσεις laquoοδηγίες χρήσηςraquo για την αντιmicroετώπιση
συγκεκριmicroένων συmicroπεριφορών και η αποστροφή τους στην αναζήτηση
λύσεων microε βάση τις γνώσεις που τους προσφέρει ένα πρόγραmicromicroα
Γνώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αντιmicroετώπιση
δύσκολων συmicroπεριφορών των microαθητών
122
Frequency
Perce
nt
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 62 271 279
λίγο 11 48 50
καθόλου 5 22 23
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Τα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα παρουσιάζονται ως αναποτελεσmicroατικά
σε ότι αφορά την προώθηση της συνεργασίας και της επικοινωνίας του
σχολείου microε τους γονείς των microαθητών όπως φαίνεται στον πίνακα που
ακολουθεί
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους
γονείς
Η επιmicroόρφωση προωθεί
τη συνεργασία γονέων-
σχολείου
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 26 114 118 22 96 100
πολύ 78 341 355 81 354 367
έτσι και
έτσι 77 336 350 81 354 367
λίγο 27 118 123 19 83 86
καθόλου 12 52 55 18 79 81
Total 220 961 100 221 965 100
Missing
System 9 39 8 35
Total 229 100 229 100
123
Τα αποτελέσmicroατα αυτά σε σχέση microε τα προηγούmicroενα που αφορούν το
περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος δηλώνουν ότι επιmicroόρφωση έχει
προσανατολιστεί περισσότερο στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που
αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής και τη γλωσσική βελτίωση των
microαθητών παρά σε θέmicroατα που αφορούν τις σχέσεις ή αυτός ο τοmicroέας
χρειάζεται επιπλέον ώρες επιmicroόρφωσης η οποία βεβαίως αφορά τα
αντικείmicroενα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης στο σχολείο
Επίσης επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το πρόγραmicromicroα τους βοηθά να
κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία σχολικής ένταξης των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο που δείχνει την θεωρητική πληρότητα των
επιmicroορφώσεων σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όπως φαίνεται
στον πίνακα που ακολουθεί
Γνώσεις για καλύτερη κατανόηση διαδικασιών σχολικής ένταξης
παιδιών microε διαφορετικό microεταναστευτικό υπόβαθρο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 70 306 315
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 42 183 189
λίγο 5 22 23
καθόλου 2 9 9
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σχετικά microε τη διάρκεια και τη συχνότητα των επιmicroορφώσεων ένας στους
δυο εκπαιδευτικούς δηλώνει ότι ένα τετράωρο επιmicroόρφωσης είναι
κανονικό ενώ το 24 δηλώνει ότι είναι laquomicroικρήraquo έως laquoπολύ microικρήraquo microε
λιγότερους στην τελευταία Είναι ενδιαφέρον ότι σχεδόν ένας στους δυο
διορισmicroένους εκπαιδευτικούς δηλώνουν ότι η επιmicroόρφωση των τεσσάρων
124
ωρών είναι microέτρια έως microικρή οι φιλόλογοι που δεν έχουν καmicroία
κατάρτιση στα θέmicroατα του προγράmicromicroατος την θεωρούν σε ποσοστό 58
κανονική αλλά θέλουν πάνω από τέσσερις φορές στη διάρκεια του έτους
σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο (586) από αυτό των διορισmicroένων
εκπαιδευτικών που στην πλειονότητα τους θέλουν δυο microε τρεις φορές σε
ποσοστό 60 Η κατανοmicroή των προτιmicroήσεων για τη συχνότητα των
επιmicroορφώσεων φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Συχνότητα επιmicroορφώσεων στη διάρκεια του σχολικού έτους
Frequency Percent
Valid
Percent
microια φορά 3 13 13
δυο φορές 27 118 119
τρεις φορές 80 349 352
τέσσερις φορές και πάνω 117 511 515
Total 227 991 1000
Missing System 2 9
Total 229 1000
Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης που προτιmicroούν οι εκπαιδευτικοί
microε βάση ην εmicroπειρία τους από τις microέχρι σήmicroερα επιmicroορφώσεις φαίνεται
ότι απορρίπτουν την γενική επιmicroόρφωση και κατά 90 προτιmicroούν την
βιωmicroατικού τύπου
Ποια είδη επιmicroόρφωσης θεωρείτε περισσότερο χρήσιmicroα
γενική επιmicroόρφωση ενδοσχολική
εργαστηριακού
τύπου
βιωmicroατικού
τύπου
Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent
πολύ
αξιόλογη 201 223 380 420 358 398 646 712
αξιόλογη 323 359 306 338 323 359 179 197
125
λίγο
αξιόλογη 183 204 179 198 131 146 52 58
καθόλου
αξιόλογη 192 214 39 43 87 97 31 34
Total 900 100 904 100 900 100 908 100
System 1004 96 100 92
100 100 100 100
Η ενδοσχολική microε την εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση φαίνεται να
βρίσκονται σε δεύτερη προτίmicroηση από τους εκπαιδευτικούς
Όσον αφορά στη θεmicroατολογία των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων οι
εκπαιδευτικοί φαίνεται να δείχνουν microεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και για τη διδασκαλία της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί και οι φιλόλογοι έχουν στην πρώτη προτίmicroησή
τους την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και ιδιαίτερα οι φιλόλογοι στη
διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας έχουν σε ποσοστό 634 ως
προτίmicroηση Αναλυτικά οι προτιmicroήσεις των εκπαιδευτικών στη
θεmicroατολογία των σεmicroιναρίων παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
διδασκαλία της
ελληνικής ως
δεύτερης
εφαρmicroογή
διδακτικού
υλικού
ψυχοκοινωνική
στήριξη
Perce
nt
Valid
Percen
t
Perce
nt
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
πολύ
αξιόλογη 515 562 528 573 319 346 332 396
αξιόλογη 258 281 258 280 371 403 314 375
λίγο αξιόλογη 92 100 100 109 157 171 114 135
καθόλου
αξιόλογη 52 57 35 38 74 81 79 94
126
Total 917 1000 921 100 921 100 838 100
Missing
System 83 79 79 162
Σύνολο 1000 100 100 100
Στην ερώτηση για το ποιες άλλες θεmicroατικές θα ήθελαν να
συmicroπεριληφθούν στα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προτείνουν διάφορα
επιmicroέρους θέmicroατα πολλά από τα οποία περιλαmicroβάνονται στα θέmicroατα που
ήδη διδάσκονται στα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα Αναλυτικά οι
απαντήσεις των εκπαιδευτικών παρουσιάζονται στη συνέχεια
bull Ειδική Αγωγή
bull Επικοινωνιακές δεξιότητες αλλόγλωσσων microαθητών
bull ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Συνεργασία microαθητών και δασκάλων
bull Ενηmicroέρωση για το εκπαιδευτικό υλικό του αναλυτικού
προγράmicromicroατος
bull Ενότητες που θα αφορούσαν τη διαθεmicroατικότητα
bull Βασικές ορολογίες δοmicroή (συντακτικόγραmicromicroατική) των παιδιών που
microετέχουν στο πρόγραmicromicroα (αλβανικά ρώσικα)
bull Μαθησιακές δυσκολίες ∆ιδακτικές και παιδαγωγικές microέθοδοι
bull Περισσότερες εφαρmicroογές
bull Οργανωτικά θέmicroατα σωστός χωρισmicroός microαθητών σε τmicroήmicroατα
κριτήρια διαχωρισmicroού (επίπεδο ηλικία) σωστή αξιολόγηση του
επιπέδου ελληνοmicroάθειας (για όλες τις επικοινωνιακές δεξιότητες)
επανάληψη της τάξης από microαθητή αν δεν ανταποκρίνεται στις
απαιτήσεις
bull Στοιχεία για περισσότερες γλώσσες (όπως γεωργιανά)
bull Προτάσεις για τη δηmicroιουργία πρωτότυπου διδακτικού υλικού microε
βάση θεωρητικές αρχές και προσεγγίσεις
bull case studies
bull Περισσότερη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας
127
bull Παρουσίαση προγραmicromicroάτων που έχουν εφαρmicroοστεί από
εκπαιδευτικούς microέσα σε διαπολιτισmicroικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
bull Μαθήmicroατα εκmicroάθησης βαλκανικών γλωσσών
bull Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που δηmicroιουργούνται microέσα στην τάξη
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στην προσχολική εκπαίδευση
bull ∆ιδακτική (γενικότερα) Μαθηmicroατικών
bull Σχέσεις εκπαιδευτικού-microαθητή
bull Αναφορά σε προηγούmicroενες εmicroπειρίες επιmicroορφωτών
bull Περισσότερη αναφορά σε πρακτικά ζητήmicroατα και σε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζονται στην τάξη κάθε εκπαιδευτικού
bull Εmicroπλουτισmicroό διδακτικού υλικού για προχωρηmicroένους αλλά microη
ικανοποιητικούς χρήστες της ελληνικής γλώσσας
bull Καλύτερη ενηmicroέρωση για τα διδακτικά εγχειρίδια του ΚΕ∆Α
bull Αξιολόγηση
bull ∆ιαπολιτισmicroική ψυχολογία
bull Επίβλεψη και πρακτική στη σχολική τάξη
bull Μέριmicroνα για να εmicroπλέξουmicroε τους γονείς στις microαθησιακές
προσπάθειες των παιδιών τους
bull Μαθησιακές δυσκολίες-απόπειρα διάγνωσης
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-κατάρτιση-προετοιmicroασία εκπαιδευτικού
υλικού
bull Περιβάλλον
bull Μαθησιακές δυσκολίες-Αντιmicroετώπιση
bull Θεατρικό-δραmicroατικό παιχνίδι
bull Οι δυσκολίες των αλλόγλωσσων microαθητών στη σχολική ένταξη
bull ∆ιδασκαλία microε χρήση εποπτικών microέσων
bull Αντιρατσιστική αγωγή
bull Τεχνικές για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων ένταξης και γλώσσας
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull Βιωmicroατικού τύπου ή εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση
bull Για τους πολιτισmicroούς των διαφόρων λαών
bull Ζητήmicroατα εκπαιδευτικής-κοινωνικής στήριξης των παιδιών
128
bull Εικαστικά
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull ∆ιαπολιτισmicroική παιδαγωγική
bull Παράλληλη υποστήριξη των γονέων παλιννοστούντων microαθητών
bull Αγωγή κοινωνικής και πολιτικής
bull Βιωmicroατικού τύπου
bull ∆ιαθεmicroατικότητα
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου σε ποικίλες
επικοινωνιακές περιστάσεις microέσω δραmicroατοποίησης
bull Υποδειγmicroατικές διδασκαλίες
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
Οι προτάσεις των εκπαιδευτικών αναφέρονται σε επιmicroέρους αντικείmicroενα
τα οποία θα πρέπει ωστόσο να ληφθούν υπόψη από τους σχεδιαστές του
προγράmicromicroατος Είναι ενδεχόmicroενο πολλά από τα αντικείmicroενα να microην
περιλαmicroβάνονται στις microέχρι τώρα θεmicroατικές ενότητες των επιmicroορφωτών
αλλά και η αναφορά σε επιmicroέρους θέmicroατα microπορεί να οφείλεται στον microη
ενιαίο τρόπο επιmicroόρφωσης από τις περιφέρειες οι οποίες αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στη διοργάνωση των σεmicroιναρίων καθώς επίσης φαίνεται να
επικεντρώνονται στα ουσιαστικά προβλήmicroατα της εκπαίδευσης των
αλλοδαπών microαθητών αφήνοντας πολλά θέmicroατα εκτός περιεχοmicroένου
επιmicroόρφωσης
Όσον αφορά στο διδακτικό υλικό για το οποίο επίσης ζητήθηκε η άποψη
των εκπαιδευτικών διαπιστώνεται ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν
έχουν πάρει στα χέρια τους το διδακτικό υλικό παρά το γεγονός ότι
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας microε περισσότερους στην
Αθήνα και την Κρήτη Στην επόmicroενη φάση του προγράmicromicroατος που
αρχίζει τον Ιανουάριο θα πρέπει όλοι οι εκπαιδευτικοί να έχουν
τουλάχιστον microια σειρά από τα βιβλία που τους αντιστοιχούν για το
επίπεδο της τάξης τους
129
Από αυτούς που έχουν το διδακτικό υλικό ένα ποσοστό 761δηλώνει
ότι το βοήθησε laquoπολύraquo και laquoπάρα πολύraquo στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής
διδασκαλίας ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις διατηρεί επιφυλάξεις
Το ίδιο ποσοστό σχεδόν (72) των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι το
διδακτικό υλικό ανταποκρίνεται και microπορεί να αξιοποιηθεί στα
διαφορετικά επίπεδα γνώσης της ελληνικής γλώσσας σχεδόν ταυτίζεται
microε το ποσοστό των εκπαιδευτικών που το αξιοποιούν laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo (752) στην ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
Το υλικό το αξιοποιήσατε
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 73 319 341
πολύ 88 384 411
microέτρια χρήση 41 179 192
λίγο 8 35 37
καθόλου 4 17 19
Total 214 934 1000
Missing System 15 66
Total 229 1000
Στη συνέχεια ζητούmicroε να κάνουν ένα είδος αξιολόγησης του έργου τους
στο πλαίσιο της ενισχυτικής διδασκαλίας εκφράζοντας τις απόψεις τους
πάνω στο περιεχόmicroενο στο σκοπό αλλά και τη συmicromicroετοχή των microαθητών
στην ενισχυτική διδασκαλία
Στη γενική ερώτηση laquoθεωρείτε ότι η ενισχυτική διδασκαλία είναι
ουσιαστική για την ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής ως δεύτερης
γλώσσας από τους microαθητέςraquo δηλώνουν σε συντριπτικό ποσοστό (956)
laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ότι δηλαδή είναι microονόδροmicroος για την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
130
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι ουσιαστική για τη γνώση της
ελληνικής ως δεύτερης
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 155 677 680
πολύ 63 275 276
microέτρια 8 35 35
λίγο 1 4 4
καθόλου 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing
System 1 4
Total 229 1000
Αυτή η άποψή τους επιβεβαιώνεται και microε τη δήλωσή τους σε ποσοστό
987 ότι το πρόγραmicromicroα της ενισχυτικής θα πρέπει να συνεχιστεί και
στο microέλλον
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι αναγκαίο να συνεχιστεί
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 192 838 842
πολύ 33 144 145
microέτρια 2 9 9
λίγο 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing System 1 4
Total 229 1000
Οι εκπαιδευτικοί επιθυmicroούν την διεύρυνση λειτουργίας της ενισχυτικής
διδασκαλίας microε την επιθυmicroία τους να συmicromicroετέχουν στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα αντίστοιχα microε αυτά των αλλοδαπών microαθητών σε ποσοστό
131
82 αν και θεωρούν ότι η αmicroοιβή των 10 ευρώ είναι εξαιρετικά χαmicroηλή
σε ποσοστό 68 και πρέπει να αυξηθεί στην επόmicroενη φάση του
προγράmicromicroατος
Έχοντας την εmicroπειρία του ενός έτους απασχόλησης και συmicromicroετοχής στο
πρόγραmicromicroα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί
προτείνουν ενέργειες ή δραστηριότητες ή θέmicroατα τα οποία θα microπορούσαν
να βελτιώσουν κατά την άποψή τους την ποιότητα των εκπαιδευτικών
υπηρεσιών προς τους microαθητές στόχο του προγράmicromicroατος
Αναλυτικά οι απόψεις τους σε αυτό το θέmicroα παρουσιάζονται στη
συνέχεια
bull Έγκαιρη επιmicroόρφωση και διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού
bull Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη υλικού Ευαισθητοποίηση γονέων
bull Έναρξη από αρχές σχολικού έτους
bull Ένταξη του προγράmicromicroατος στο ολοήmicroερο
bull 1)Συνέχιση προγράmicromicroατος2)Μονιmicroοποίηση προσληφθέντων (2006-
2007) φιλολόγων3)Αύξηση διδακτικών ωρών4)Ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα-
εξατοmicroίκευση διδασκαλίας
bull 1Ωράριο 2Εκπαιδευτικό υλικό 3Αίθουσα
bull Εγχειρίδια και στους microαθητές Αύξηση ωρών διδασκαλίας
bull Επαρκής διανοmicroή υλικού
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών συνεργασία microε τους γονείς και
δασκάλους παιδιών
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull ∆ιαχωρισmicroός των microαθητών σε επίπεδα ανάλογα microε το γνωστικό
επίπεδο ή την ευχέρεια που διαθέτουν στην αφοmicroοίωση νέων
γνώσεων
bull ∆ιανοmicroή εγχειριδίων του ΚΕ∆Α στους microαθητές
132
bull ∆ιανοmicroή διδακτικού υλικού για το επίπεδο των microαθητών που αν και
προχωρηmicroένοι δεν είναι χρήστες της ελληνικής σε ικανοποιητικό
επίπεδο
bull ∆ιανοmicroή ολόκληρου του διδακτικού υλικού και καλύτερη
συνεννόηση για την ένταξη του προγράmicromicroατος microέσα στα σχολεία
bull Εκπαιδευτικό υλικό Επιmicroόρφωση Υψηλότερη αmicroοιβή
bull Βιωmicroατική διδασκαλία
bull Ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών του σχολείου Περισσότερες
διδακτικές ώρες
bull Γνώση συλλογικών παραστάσεων των Αλλοδαπών-Πολιτισmicroού
bull ∆υνατότητα να microοιραστούν τα βιβλίαυλικό και στα παιδιά
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας για κάθε επίπεδο ώστε να
αφοmicroοιωθούν γρηγορότερα οι microαθητές στην τάξη τους Θα έπρεπε να
προχωρά
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Περισσότερη πράξη και παραδείγmicroατα στην εκπαίδευση των
εκπαιδευτικών από τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερο εξειδικευmicroένο υλικό για δύσκολα ζητήmicroατα γλώσσας
Βιβλία για τα παιδιά Ακουστικό υλικό
bull Περισσότερο υλικό που να αφορά και να ενδείκνυται για παιδιά
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ
bull Παροχή εγχειριδίων σε όλους τους microαθητές διαθέσιmicroα εγχειρίδια
για τα υψηλότερα επίπεδα
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στο νηπιαγωγείο Έγκαιρη διανοmicroή
υλικού Έγκαιρη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών Ένταξη των
εκπαιδευτικών από την αρχή της χρονιάς
bull Πέντε microαθητές ανά δάσκαλο
bull Καλύτερη επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
bull Καλύτερη οργάνωση του προγράmicromicroατος ως προς την άmicroεση παροχή
εκπαιδευτικού υλικού και την ενηmicroέρωση των γονέων
133
bull Καλύτερη οργάνωση ή διανοmicroή υλικού στα παιδιά αίθουσες ώρες
και διδασκαλία της microητρικής τους γλώσσας
bull Κανένα
bull Να δοθεί πιο microεγάλη βάση στη γραmicromicroατική και να δοθούν
κατάλληλα βιβλία
bull Να είναι καταλληλότερο το υλικό που δίνεται για την προσχολική
εκπαίδευση
bull Να microη διδάσκεται το διδακτικό υλικό microέσω φωτοαντίγραφων
bull Να υπάρξει εκπαιδευτικό υλικό (δεν είχα σχεδόν καθόλου)
bull Να υπάρξει αριθmicroός βιβλίων αντίστοιχος microε τον αριθmicroό των microαθητών
bull Να έχει κάθε microαθητής τουλάχιστον ένα βιβλίο του προγράmicromicroατος
και να υπάρχουν διαθέσιmicroα δίγλωσσα λεξικά
bull Ξεχωριστή ώρα για microάθηmicroα
bull Οπτικοακουστικό υλικό ψυχολογική κοινωνική στήριξη
συmicroβουλευτική γονέων
bull Οπωσδήποτε διανοmicroή βιβλίων Γλώσσας-Γλωσσικών Ασκήσεων στους
microαθητές
bull Οικονοmicroικά κίνητρα-περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Οργάνωση-έναρξη από Οκτώβρη ∆ιανοmicroή υλικού
bull Οργάνωση προγράmicromicroατος-διδακτικό υλικό
bull Σχηmicroατισmicroός κατάλληλων τmicroηmicroάτων Ύπαρξη κατάλληλων χώρων
Ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για τα παιδιά
bull Σε ζητήmicroατα που αφορούν τη διαχείριση της ετερότητας και στην
εξασφάλιση ίσων ευκαιριών
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή Ενηmicroέρωση γονέων και εκπαιδευτικών
σχολείου
bull Στην υλικοτεχνική υποδοχή των νηπιαγωγείων
bull Στον προγραmicromicroατισmicroό της διδασκαλίας και στην καλύτερη
αξιοποίηση του διδακτικού υλικού
bull Ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εγχειρίδια εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος από
την αρχή της σχολικής χρονιάς
134
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Γονείς και καινοτοmicroία
Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαιδευτική ένταξη των microαθητών
microε microεταναστευτικό ιστορικό
1 Εισαγωγή
Μια σειρά από έρευνες γύρω από την ενταξιακή πορεία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο (Merkens 2007 Herwartz-Emden 2000
2007 Μάρκου 2007) αλλά και γύρω από τις επιδόσεις τους στο σχολείο
(OECD 2006) δείχνουν ότι το οικογενειακό περιβάλλον διαδραmicroατίζει
σηmicroαντικό ρόλο στην ενταξιακή πορεία του microαθητή Έτσι υπάρχουν
οικογενειακά περιβάλλοντα τα οποία διάκεινται ευνοϊκά απέναντι στην
ένταξη όπως επίσης περιβάλλοντα ουδέτερα ή και εχθρικά ndash φοβικά ndash
απέναντι στο ίδιο πράγmicroα Η διαδικασία της πολιτισmicroικής προσέγγισης ndash
της κίνησης του microαθητή από τους πολιτισmicroικούς κώδικες της
microεταναστευτικής παροικίας προς τους αντίστοιχους του σχολείου microπορεί
να διευκολυνθεί από οικογενειακές πρακτικές (σχέσεις και
αλληλεπίδραση microε πρόσωπα από το περιβάλλον της πλειοψηφίας
υιοθέτηση της διγλωσσίας ως επικοινωνιακής πρακτικής στην
οικογένεια διάθεση γνωριmicroίας microε τον πλειοψηφικό περίγυρο microέσω της
τηλεόρασης και άλλων πολιτισmicroικών προϊόντων κλπ) Από την άλλη
microεριά έχει σηmicroασία αν η οικογένεια επενδύει στην εκπαίδευση των
παιδιών και πώς Η έννοια της εκπαιδευτικής επένδυσης εδώ δεν
σηmicroαίνει κατrsquo ανάγκην διάθεση κεφαλαίου (χρηmicroάτων) για τη σχολική
microάθηση (φροντιστήριο αγορές βιβλίων και εξοπλισmicroού) αλλά κυρίως
συmicromicroετοχή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού Η συmicromicroετοχή αυτή
αφορά είτε ειδικό ενδιαφέρον ενηmicroέρωσης - και όπου αυτό είναι
δυνατόν παρέmicroβασης - για τους όρους και τις συνθήκες microάθησης είτε
παρακολούθηση εποπτεία και στήριξη ndash ακαδηmicroαϊκή και ψυχική ndash της
microαθησιακής διαδικασίας είτε διαmicroόρφωση laquoεκπαιδευτικής γραmicromicroήςraquo
135
στην οικογένεια για το κατάλληλο σχολείο την κατάλληλη εκπαίδευση
(επαγγελmicroατικός προσανατολισmicroός) και αναζήτηση των τρόπων για
υλοποίηση του εκπαιδευτικού σχεδίου
Στα πλαίσια της αξιολόγηση του έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη αλλοδαπών
και παλιννοστούντων microαθητώνraquo δόθηκε σε 988 γονείς microαθητών που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ένα ερωτηmicroατολόγιο
microε το οποίο επιχειρείται microια πρώτη αποτίmicroηση της οικογενειακής
εmicroπλοκής γονέων microε microεταναστευτικό υπόβαθρο στην ενταξιακή πορεία
των παιδιών τους Η εmicroπλοκή αυτή πιστοποιείται microέσα από τρεις δείκτες
ενηmicroέρωση των γονέων γύρω από ενταξιακές πρωτοβουλίες της πολιτείας
αναφορικά microε τα παιδιά τους παρακολούθηση της ενταξιακής πορείας
των παιδιών σε συνάρτηση microε την αποτελεσmicroατικότητα της συmicromicroετοχής
τους σε ενταξιακά προγράmicromicroατα (πχ προγράmicromicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας του Υπουργείου Παιδείας) έκφραση γνώmicroης για την
αναγκαιότητα των ενταξιακών microέτρων στα πλαίσια της εκπαιδευτικής
πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας Η συmicromicroετοχή των γονέων στην
εκπαιδευτική διαδικασία ιδιαίτερα όταν αυτή αφορά την ένταξη
microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο αποτελεί θετικό παράγοντα στην
αξιολόγηση microιας καινοτοmicroίας όχι microόνον επειδή microια τέτοια συmicromicroετοχή
διευκολύνει την αποδοχή της εκπαιδευτικής πολιτικής εκ microέρους των
γονέων αλλά και επειδή γίνεται η ίδια ένας παράγοντας υποβοήθησης
και ενίσχυσης της ενταξιακής προσπάθειας
2 Η ταυτότητα του δείγmicroατος
Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα που έχουmicroε στη διάθεσή microας σχετικά microε την
εmicroπλοκή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο αφορούν 988 οικογένειες microαθητών ∆ηmicroοτικού
σε επτά διαmicroερίσmicroατα της χώρας Αττική Μακεδονία Πελοπόννησο
Αιγαίο Ήπειρο ∆υτική Ελλάδα Ιόνια νησιά Κρήτη Η κατανοmicroή των
γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα φαίνεται από τον παρακάτω
πίνακα στον οποίο οι περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και των ιόνιων
νησιών έχουν συmicroπτυχθεί στην Ήπειρο
Πίνακας 1 Κατανοmicroή των γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα
136
Κατανοmicroή των γονέων ανά περιοχή
διαmicroέρισmicroα
αριθmicroός
Αττική 284 287
Μακεδονία 308 312
Πελοπόννησος 163 165
Ήπειρος 135 137
Κρήτη 98 99
Σύνολο 988 1000
Όπως είναι αναmicroενόmicroενο λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οικογενειών
microεταναστών (αλλοδαποί παλιννοστούντες) στην Αθήνα και τη
Θεσσαλονίκη (ΓκότοβοςΜάρκου 2003 ΓκότοβοςΜάρκου 2004) το
60 περίπου του δείγmicroατος προέρχεται από τις περιοχές της Αττικής και
της Μακεδονίας
Στο δείγmicroα υπάρχουν άντρες (πατέρας του microαθητή) και γυναίκες
(microητέρα του microαθητή) Το ερωτηmicroατολόγιο συmicroπληρώθηκε είτε από τον
έναν γονέα είτε από τον άλλον έτσι ώστε για κάθε οικογένεια να
αντιστοιχεί ένα ερωτηmicroατολόγιο Η κατανοmicroή των γονέων ως προς το
φύλο απεικονίζεται στον επόmicroενο πίνακα
Πίνακας 2 Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
φύλο
αριθmicroός
άντρας 287 306
γυναίκα 652 694
Σύνολο 939 1000
137
Όπως ήταν αναmicroενόmicroενο οι microητέρες υπεραντιπροσωπεύονται στο
δείγmicroα κάτι που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι microε την εκπαίδευση των
παιδιών ασχολείται περισσότερο η microητέρα από ότι ο πατέρας όσο και
στο γεγονός ότι οι microητέρες είναι πιο συχνά στο σπίτι και βρίσκουν πιο
εύκολα χρόνο και διάθεση να συmicroπληρώσουν ένα ερωτηmicroατολόγιο
σχετικά microε την πορεία των παιδιών τους
Από πλευράς ηλικίας παρατηρούmicroε ότι οι περισσότεροι άντρες (πατέρες)
του δείγmicroατος έχουν ηλικία από 30 microέχρι 40 το ίδιο ισχύει και για τις
γυναίκες Αντίθετα στην πρώτη ηλικιακή ζώνη (microέχρι 30)
υπεραντιπροσωπεύονται οι γυναίκες ενώ στην τρίτη ηλικιακή ζώνη (40
και πάνω) υπεραντιπροσωπεύονται οι άντρες Ο επόmicroενος πίνακας
παρουσιάζει microε σαφήνεια τις διαφορές αυτές
Πίνακας 3 Κατανοmicroή των ηλικιών των γονέων του δείγmicroατος ανά
ηλικιακή οmicroάδα
Ηλικία των γονέων
φύλο
άντρας γυναίκα
οmicroάδα ηλικίας οmicroάδα ηλικίας
Ν Ν
microέχρι 30 11 59 131 296
30 έως 40 113 611 273 616
40 και πάνω 61 330 39 88
Σύνολο 185 1000 443 1000
Χώρα προέλευσης
138
Για 902 (ποσοστό 909) από τους πατέρες των 988 οικογενειών που
συmicromicroετείχαν στην έρευνα αυτή δηλώθηκε από το πρόσωπο που
συmicroπλήρωσε το ερωτηmicroατολόγιο η χώρα προέλευσης το αντίστοιχο
νούmicroερο για τις microητέρες είναι 919 (927) Όπως φαίνεται στους
επόmicroενους δύο πίνακες οι άντρες (πατέρες των microαθητών) προέρχονται
από 35 χώρες ενώ οι γυναίκες (microητέρες των παιδιών) προέρχονται από
43 χώρες Η Αλβανία είναι η κύρια χώρα προέλευσης τόσο των πατέρων
(554) όσο και των microητέρων (565)
Χώρα προέλευσης του πατέρα
Στον επόmicroενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι χώρες προέλευσης
των πατέρων των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
συmicromicroετέχουν σε πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας και πήραν microέρος
στην έρευνα Ενδιαφέρον παρουσιάζει το νούmicroερο των 51 αντρών (51)
για τους οποίους δηλώνεται η Ελλάδα ως χώρα προέλευσης Πρόκειται
για γονείς που είτε έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα κυρίως τέκνα
παλιννοστούντων είτε είναι Έλληνες σύζυγοι microεταναστών (διπολιτισmicroικές
οικογένειες)
Πίνακας 4 Χώρα προέλευσης του πατέρα
χώρα προέλευσης του πατέρα
Ν
Αζερmicroπαϊτζάν 3 3
Αίγυπτος 18 18
Αλβανία 550 554
Αλγερία 2 2
Αρmicroενία 15 15
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 39 39
Βρετανία 18 18
139
Γεωργία 55 55
Γιουγκοσλαβία 1 1
Γκάνα 1 1
∆ανία 1 1
Ελβετία 1 1
Ελλάδα 51 51
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Ισραήλ 1 1
Καζακστάν 3 3
Κίνα 3 3
Μολδαβία 5 5
Ουαλία 1 1
Ουκρανία 11 11
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 3 3
Πολωνία 17 17
Ρουmicroανία 19 19
Ρωσία 25 25
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 5 5
Συρία 12 12
Τουρκία 3 3
140
Φιλιππίνες 5 5
χωρίς στοιχεία 90 91
Σύνολο 992 1000
Χώρα προέλευσης της microητέρας
Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει αναλυτικά τις χώρες προέλευσης της
microητέρας Όπως ήδη αναφέρθηκε η βασική χώρα προέλευσης είναι η
Αλβανία ενώ αξιοσηmicroείωτα είναι τα ποσοστά των microητέρων από τη
Βουλγαρία τη Γιουγκοσλαβία και τη Γεωργία Το ποσοστό των microητέρων
που δηλώνουν χώρα προέλευσης την Ελλάδα και είναι είτε τέκνα
παλιννοστούντων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα είτε γηγενείς
Ελληνίδες παντρεmicroένες microε microετανάστες είναι πολύ χαmicroηλότερο από το
αντίστοιχο των αντρών (Ν=17 17)
Πίνακας 5 Χώρα προέλευσης της microητέρας
χώρα προέλευσης της microητέρας
Ν
Αίγυπτος 12 12
Αλβανία 560 565
Αλγερία 2 2
Αmicroπχαζία 1 1
Αρmicroενία 17 17
Αυστραλία 1 1
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 42 42
Βραζιλία 1 1
Βρετανία 20 20
Γαλλία 1 1
141
Γερmicroανία 6 6
Γεωργία 62 63
Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 2
Ελλάδα 17 17
Ζιmicroπάmicroπουε 1 1
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Καζακστάν 7 7
Καναδάς 2 2
Κίνα 3 3
Κροατία 1 1
Λατινική Αmicroερική 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 6
Ουαλία 1 1
Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 13 13
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 1 1
Πολωνία 17 17
Πρώην Σοβιετική Ένωση 1 1
Ρουmicroανία 19 19
142
Ρωσία 36 36
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 6 6
Συρία 11 11
Τουρκία 3 3
Φιλιππίνες 9 9
χωρίς στοιχεία 73 74
Σύνολο 992 1000
3 Γνώση της ελληνικής γλώσσας
Στοιχεία γύρω από την ικανότητα των microεταναστών να χρησιmicroοποιούν την
ελληνική γλώσσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο τα οποία
εκφράζουν αντικειmicroενική απεικόνιση των ικανοτήτων αυτών microε τη
βοήθεια ενός τεστ διαπίστωσης γλωσσικών ικανοτήτων δεν είναι προς το
παρόν διαθέσιmicroα Στους επόmicroενους δύο πίνακες παρουσιάζονται
στοιχεία για την ικανότητα των γονέων των microαθητών microε microεταναστευτικό
υπόβαθρο να microιλούν και να γράφουν την Ελληνική microε βάση εκτιmicroήσεις
των ίδιων των γονέων (αυτο-αξιολόγηση) Σύmicroφωνα microε τις αναφορές αυτές
των ίδιων των γονέων για τις γλωσσικές τους ικανότητες ένα σηmicroαντικό
ποσοστό γονέων φαίνεται να διαθέτει σηmicroαντική ικανότητα στη χρήση
της Ελληνικής ιδιαίτερα στον προφορικό λόγο Έτσι 331 των γονέων
δηλώνουν ότι microιλούν την Ελληνική πολύ καλά ή καλά ενώ το αντίστοιχο
ποσοστό για την ικανότητα στον γραπτό λόγο είναι σχετικά περιορισmicroένο
(265) Το ποσοστό αυτό δείχνει ήδη από microόνο του ότι η microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων των παιδιών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο δεν
είναι σε θέση να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι microε τις ασκήσεις για
το σχολείο όχι microόνο στο γλωσσικό microάθηmicroα αλλά σε πολύ περισσότερα
microαθήmicroατα Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη για παρέmicroβαση στο πεδίο αυτό
εκ microέρους του Προγράmicromicroατος
143
Πίνακας 6 Προφορικός λόγος των γονέων
Ικανότητα στον προφορικό λόγο
microιλά την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 226 231
Καλά 293 300
Μέτρια 244 250
Λίγο 128 131
πολύ λίγο 86 88
Σύνολο 977 1000
Πίνακας 7 Γραπτός λόγος των γονέων
Ικανότητα στο γραπτό λόγο
γράφει την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 79 83
Καλά 172 182
Μέτρια 208 220
Λίγο 219 231
πολύ λίγο 269 284
Σύνολο 947 1000
Ικανότητες στην Ελληνική microε βάση το φύλο
144
Οι επόmicroενοι δύο πίνακες απεικονίζουν τις ικανότητες των γονέων να
χειρίζονται την ελληνική γλώσσα microε βάση το φύλο Από τη σύγκριση των
ποσοστών για τα δύο φύλα σε κάθε πίνακα προκύπτουν ορισmicroένα
ενδιαφέροντα συmicroπεράσmicroατα Πρώτον οι γυναίκες
υπεραντιπροσωπεύονται στις κατηγορίες των ατόmicroων microε χαmicroηλή
ικανότητα στον προφορικό λόγο σε σύγκριση microε τους άντρες Έτσι η
ικανότητα των πατέρων στον προφορικό λόγο έτσι όπως αυτή εκτιmicroάται
από τους ίδιους παίρνει την τιmicroή 236 σε microια κλίmicroακα από το 1 microέχρι
το 5 ενώ η αντίστοιχη microέση τιmicroή των microητέρων είναι 262 πιο κοντά
δηλαδή προς το αρνητικό άκρο της κλίmicroακας Η διαφορά αυτή είναι
στατιστικά σηmicroαντική microετά την ανάλυση της διακύmicroανσης (F=9122
S=003) Η ίδια αρνητική για τις microητέρες διαφορά παρουσιάζεται και
στην ικανότητα γραπτής χρήσης της ελληνικής γλώσσας όπου η microέση
τιmicroή για τους άντρες στην ίδια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα είναι 331 ενώ για
τις microητέρες 353 Και αυτή η διαφορά δεν είναι τυχαία (F=5853
S=016)
Πίνακας 8 Ικανότητα χρήσης της Ελληνικής στον προφορικό λόγο microε
βάση το φύλο
Ικανότητα στον προφορικό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
microιλά την Ελληνική microιλά την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 82 288 135 210
Καλά 82 288 194 301
Μέτρια 73 256 159 247
Λίγο 32 112 90 140
πολύ λίγο 16 56 66 102
Σύνολο 285 1000 644 1000
145
Πίνακας 9 Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
γράφει την Ελληνική γράφει την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 31 111 42 68
Καλά 55 197 107 172
Μέτρια 59 211 139 224
λίγο 65 233 144 232
πολύ λίγο 69 247 189 304
Σύνολο 279 1000 621 1000
Αν οι microητέρες υστερούν σε σύγκριση microε τους πατέρες σε ότι αφορά την
ικανότητα στη γλώσσα του σχολείου (Ελληνική) αλλά ταυτόχρονα οι
microητέρες είναι εκείνες που ασχολούνται πιο πολύ στο σπίτι microε τα παιδιά
αυτό σηmicroαίνει microια δυσmicroενή για τους microαθητές συγκυρία έναν συνδυασmicroό
που δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για την επίδοσή τους
4 Χώρα γεννήσεως του microαθητή
Η microαζική προσέλευση microεταναστών κυρίως microέσω microιας ασύντακτης
microετανάστευσης από τις γειτονικές στην Ελλάδα βαλκανικές χώρες
άρχισε να συντελείται στις αρχές της δεκαετίας του 90 Λίγα χρόνια
αργότερα ορισmicroένοι γονείς έφεραν στην Ελλάδα και τις οικογένειές τους
Αν στην αρχή της microεταναστευτικής περιόδου το ποσοστό των παιδιών
146
που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα ήταν πολύ microικρό microετά το 2000 το
ποσοστό αυτό αρχίζει να διευρύνεται και σήmicroερα είναι πολύ microεγαλύτερο
Από τους microαθητές τους δείγmicroατος ndash το οποίο χωρίς να αντιπροσωπεύει
όλους τους microαθητές microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που φοιτούν στο
σχολείο αντιπροσωπεύει σε κάθε περίπτωση τους microετανάστες microαθητές
που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ndash ένα υψηλό
ποσοστό (481) έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα όπως δείχνει ο επόmicroενος
πίνακας
Πίνακας 10 Κατανοmicroή των microαθητών του δείγmicroατος ανάλογα microε τον τόπο
γεννήσεως
Χώρα στην οποία γεννήθηκε ο microαθητής
τόπος γεννήσεως του microαθητή
Ν
Ελλάδα 472 481
άλλη χώρα 509 519
Σύνολο 981 1000
Αν ο ένας στους δύο microαθητές που συmicromicroετείχαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και ταυτόχρονα ένα σχετικά
υψηλό ποσοστό των γονέων είναι καλοί χρήστες της Ελληνικής αυτό
σηmicroαίνει ότι το σχολείο έχει όλο και λιγότερες περιπτώσεις παιδιών που
έχουν γεννηθεί σε Τρίτη χώρα και έχουν τις πρώτες εmicroπειρίες
κοινωνικοποίησης (κυρίως σε ότι αφορά τη γλώσσα) από τη χώρα αυτή
5 Επικοινωνία και βοήθεια στο σπίτι
Τα microέχρι τώρα δεδοmicroένα σε ότι αφορά την οργάνωση της επικοινωνίας
στο σπίτι (ποιος microιλά microε ποιον ποια γλώσσα) δείχνουν ότι οι
microεταναστευτικές κοινότητες περνούν κατά κανόνα microέσα από την
εmicroπειρία microιας ενδο-οικογενειακής διγλωσσίας microε τη χρήση στην
επικοινωνία εντός της οικογένειας τόσο της αρχικής γλώσσας της χώρας
147
(ή της κοινότητας) προέλευσης όσο και της γλώσσας της χώρας
υποδοχής (∆αmicroανάκης 1997) Ερευνητικά δεδοmicroένα σχετικά microε την
επίδραση που έχει στη σχολική πρόοδο του microαθητή η χρήση στην
οικογένεια της γλώσσας της χώρας υποδοχής ndash η οποία συνήθως είναι
και η γλώσσα του σχολείου ndash τεκmicroηριώνουν microια θετική σχέση ανάmicroεσα
στις δύο αυτές microεταβλητές (Γκότοβος 2007 73 κε)
Πίνακας 11 Γλώσσα επικοινωνίας στην οικογένεια
Γλώσσα επικοινωνίας microε το microαθητή στο σπίτι
γλώσσα στο σπίτι
Ν
microητρική 189 196
ελληνική 65 67
και τις δύο microητρική 465 481
και τις δύο ελληνική 247 256
Σύνολο 966 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι το ποσοστό των γονέων
που χρησιmicroοποιούν στην επικοινωνία microε τα παιδιά τους microέσα στην
οικογένεια microια γλώσσα διαφορετική από την Ελληνική είναι σχετικά
χαmicroηλό (196) Σχεδόν ο ένας στους δύο γονείς χρησιmicroοποιεί στην
επικοινωνία microε τα παιδιά και τις δύο γλώσσες δίνοντας προτεραιότητα
στη microητρική γλώσσα (481) ενώ το ποσοστό των γονέων που
χρησιmicroοποιούν την ελληνική γλώσσα αποκλειστικά φτάνει το 67
Βοήθεια στο σπίτι
Η εmicroπλοκή των γονέων στις σχολικές υποχρεώσεις του παιδιού είναι στην
Ελλάδα ένα πολύ διαδεδοmicroένο φαινόmicroενο Μία από τις ερωτήσεις προς
τους γονείς αφορούσε και την εmicroπειρία αυτή Πιο συγκεκριmicroένα οι
γονείς ερωτήθηκαν αν βοηθούν το παιδί τους να διαβάζει στο σπίτι Οι
απαντήσεις τους παρουσιάζονται στον επόmicroενο πίνακα
148
Πίνακας 12 Βοήθεια microε τα microαθήmicroατα του σχολείου στο σπίτι
Βοήθεια στο microαθητή από τους γονείς για τα microαθήmicroατα του
σχολείου
βοήθεια στο σπίτι
Ν
κάθε microέρα 190 194
συχνά 171 175
όταν έχω χρόνο 275 281
δεν microπορώ 209 213
σπάνια 134 137
Σύνολο 979 1000
Από τις απαντήσεις των γονέων προκύπτει ότι microόνο το 213 από αυτούς
δηλώνουν ότι αδυνατούν να βοηθήσουν το παιδί τους microε τα microαθήmicroατα
του σχολείου όλοι οι υπόλοιποι απαντούν στο ερώτηmicroα θετικά Μάλιστα
το 37 απαντά ότι βοηθά τα παιδιά συστηmicroατικά microε τα microαθήmicroατα του
σχολείου Μια σύγκριση της συmicroπεριφοράς των microητέρων στον τοmicroέα
αυτόν microε την αντίστοιχη των πατέρων έδειξε ότι δεν υφίσταται στατιστικά
σηmicroαντική διαφορά ανάmicroεσα στα φύλα οι microητέρες βοηθούν τα παιδιά
στο σπίτι εξίσου συχνά όπως και οι πατέρες
6 Συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία
Η συmicromicroετοχή των γονέων σε υποστηρικτικές δραστηριότητες του κράτους
για την ένταξη των microαθητών στο σχολείο εξετάζεται microέσα από τις
ακόλουθες συmicroπεριφορές (δείκτες) των γονέων ενηmicroέρωση των γονέων
για το Πρόγραmicromicroα συmicromicroετοχή σε ενηmicroερωτικές συναντήσεις για την
πορεία του παιδιού στο σχολείο αξιολόγηση των γνώσεων και των
149
οδηγιών που προσφέρει η πολιτεία για την καλύτερη αντιmicroετώπιση των
προβληmicroάτων των παιδιών εκ microέρους των γονέων
Ενηmicroέρωση για το Πρόγραmicromicroα
Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων (62) είναι καλά έως πολύ καλά
ενηmicroερωmicroένοι για το Πρόγραmicromicroα του Υπουργείου Παιδείας σχετικά microε
την υποστήριξη της ένταξης των παιδιών τους όπως φαίνεται στον
επόmicroενο πίνακα Υπάρχει ωστόσο και ένα microικρό ποσοστό γονέων που
είναι πολύ λίγο (14) ή λίγο (123) ενηmicroερωmicroένοι για την καινοτοmicroία
Πίνακας 13 Ενηmicroέρωση των γονέων για την καινοτοmicroία
Ενηmicroέρωση των γονέων για το Πρόγραmicromicroα
ενηmicroέρωση
Ν
πολύ καλά 330 344
καλά 265 276
microέτρια 113 118
λίγο 118 123
πολύ λίγο 134 140
Σύνολο 960 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα ως προς το βαθmicroό ενηmicroέρωσης γύρω
από το Πρόγραmicromicroα έδειξε ότι η ενηmicroέρωση των microητέρων δεν διαφέρει
συστηmicroατικά από εκείνη των πατέρων
Συmicromicroετοχή στις επιmicroορφωτικές-ενηmicroερωτικές συναντήσεις
Στα πλαίσια του Προγράmicromicroατος οργανώνονται για τους γονείς των
παιδιών ενηmicroερωτικές-επιmicroορφωτικές συναντήσεις και ενθαρρύνονται
οmicroιλίες στο σχολείο στις οποίες συζητούνται προβλήmicroατα που είναι
πιθανό να αναδεικνύονται σε σχέση microε την ένταξη των microαθητών στο
σχολείο Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει ότι ένα αξιόλογο ποσοστό γονέων
150
συmicromicroετέχει σε τέτοιες ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις Έτσι 265 των γονέων
συmicromicroετείχε σε παρόmicroοιες εκδηλώσεις τουλάχιστον microία φορά ενώ
ποσοστό 287 συmicromicroετείχε συχνότερα
Πίνακας 13 Συmicromicroετοχή των γονέων σε ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις
Συmicromicroετοχή σε ειδική ενηmicroέρωση
οmicroιλίες
Count
καmicroία 391 419
microία 247 265
δύο 120 129
πάνω από τρεις 175 188
Σύνολο 933 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα έδειξε ότι δεν υπάρχει συστηmicroατική
διαφοροποίηση ανάmicroεσα στους πατέρες και τις microητέρες σε ότι αφορά τη
συγκεκριmicroένη δραστηριότητα
Αξιολόγηση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων
Οι ενηmicroερωτικές συναντήσεις στις οποίες συmicromicroετέχουν οι γονείς
αξιολογήθηκαν από αυτούς microε τη βοήθεια τριών ειδικών ερωτήσεων
πρώτον ως προς το αν οι συmicroβουλές και οι οmicroιλίες που άκουσαν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το παιδί δεύτερον αν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το εκπαιδευτικό
προσωπικό και τρίτον αν τους έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν
καλύτερα microε τους γονείς Τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης αυτής
παρουσιάζονται στους επόmicroενους τρεις πίνακες
Πίνακας 14 Καλύτερη επικοινωνία microε το παιδί microετά την ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το παιδί
151
επικοινωνία microε το παιδί
Ν
πάρα πολύ 241 339
πολύ 295 415
έτσι κι έτσι 92 130
λίγο 57 80
καθόλου 25 35
Σύνολο 710 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι για τη microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων οι ενηmicroερωτικές οmicroιλίες βελτίωσαν κατά πολύ
την επικοινωνία microε το παιδί
∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα σε ότι αφορά την εκτίmicroηση της
βοήθειας που προσφέρουν στους γονείς οι ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις δεν
υπάρχουν Για την ακρίβεια οι microέσοι όροι και των δύο φύλων στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης (1 microέχρι 5 microε αρνητικό άκρο το 5)
συmicroπίπτουν στην τιmicroή 210
Πίνακας 15 Καλύτερη επικοινωνία microε τους δασκάλους microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το σχολείο
επικοινωνία microε το σχολείο
Ν
πάρα πολύ 237 340
πολύ 296 425
έτσι κι έτσι 80 115
λίγο 62 89
152
καθόλου 22 32
Σύνολο 697 1000
Όπως και στην προηγούmicroενη περίπτωση η γνώmicroη των γονέων για την
επίδραση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων σε ότι αφορά την επικοινωνία
τους microε το σχολείο είναι θετική ∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα
σχετικά microε το είδος της εκτίmicroησης δεν υπάρχουν όπως προέκυψε microέσα
από τη σύγκριση των απαντήσεων των microητέρων και των πατέρων (microέση
τιmicroή για τους πατέρες 199 microέση τιmicroή για τις microητέρες 206 στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα)
Πίνακας 16 Καλύτερη επικοινωνία microε τους άλλους γονείς microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους γονείς
επικοινωνία microε τους γονείς
Ν
πάρα πολύ 165 238
πολύ 207 298
έτσι κι έτσι 151 218
λίγο 107 154
καθόλου 64 92
Σύνολο 694 1000
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση που αξιολογείται η
ενηmicroερωτική δραστηριότητα ως προς τη βελτίωση της επικοινωνίας microε
άλλους γονείς Πάνω από 46 των γονέων απαντά ότι υπήρχε microεγάλη
βελτίωση της επικοινωνίας microε άλλους γονείς microετά την ενηmicroέρωση Και
εδώ δεν παρατηρείται συστηmicroατική διαφοροποίηση ανάmicroεσα στα δύο
φύλα ως προς την αξιολόγηση
153
7 Στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία
Η στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία του Υπουργείου Παιδείας
αποτυπώνεται microε τη βοήθεια τριών δεικτών πρώτον της αξιολόγησης εκ
microέρους τους της επίδρασης που έχει η καινοτοmicroία στα παιδιά τους
(θετική ή αρνητική επίδραση) δεύτερον της επιθυmicroίας τους να
συνεχίσει το παιδί να συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
και τρίτον την επιθυmicroία τους να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα εν γένει Η
στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία εmicroφανίζεται στους
επόmicroενους πέντε πίνακες τρεις από τους οποίους αναφέρονται στον
πρώτο δείκτη και οι υπόλοιποι δύο στους άλλους δύο
Πίνακας 17 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στον προφορικό λόγο
Το παιδί έmicroαθε να microιλάει καλύτερα
βελτίωση προφορικού
Ν
πάρα πολύ 451 469
πολύ 366 381
έτσι κι έτσι 86 89
λίγο 37 39
καθόλου 21 22
Σύνολο 961 1000
Υψηλά είναι τα ποσοστά των γονέων οι οποίοι αποτιmicroούν θετικά την
επίδραση της ενισχυτικής διδασκαλίας πάνω στον προφορικό λόγο των
παιδιών τους Είναι ενδεικτικό ότι microόνο 61 των γονέων αποφαίνονται
ότι δεν υπήρχε καθόλου βελτίωση ή ότι η βελτίωση ήταν λίγη Μητέρες
και πατέρες εκτιmicroούν ενιαία την επίδραση αυτή όπως έδειξε η ανάλυση
διακύmicroανσης των τιmicroών και των δύο φύλων σε microια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα
εκτίmicroησης της επίδρασης microε άκρα το 1 και το 5 αντίστοιχα
Πίνακας 18 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στο γραπτό λόγο
154
Το παιδί έmicroαθε να γράφει καλύτερα την Ελληνική
βελτίωση γραπτού
Ν
πάρα πολύ 374 393
πολύ 385 405
έτσι κι έτσι 109 115
λίγο 65 68
καθόλου 18 19
Σύνολο 951 1000
Ίδια microε την προηγούmicroενη περίπτωση είναι η αξιολόγηση της ενισχυτικής
διδασκαλίας εκ microέρους των γονέων Πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά των
γονέων που πιστεύουν ότι η συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική
διδασκαλία βελτίωση το γραπτό λόγο του microαθητή (του παιδιού τους) Ο
microέσος όρος του δείγmicroατος στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε την οποία
αξιολογείται αν η συmicromicroετοχή του παιδιού οδήγησε σε βελτίωση της
ικανότητά του στο γραπτό λόγο είναι 192 Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν έχουν καταγραφεί
Πίνακας 19 Βελτίωση των επιδόσεων του microαθητή
Το παιδί παίρνει καλύτερους βαθmicroούς
βελτίωση επίδοσης
Count
πάρα πολύ 296 346
πολύ 326 381
έτσι κι έτσι 158 185
λίγο 53 62
καθόλου 22 26
155
Total 855 1000
Είναι αναmicroενόmicroενο ύστερα από αυτά να θεωρούν οι γονείς ότι η
συmicromicroετοχή του microαθητή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σχετίζεται
θετικά microε τις επιδόσεις του microαθητή στο σχολείο πιο συγκεκριmicroένα ότι
βοηθά στη βελτίωση των επιδόσεων 74 των γονέων δέχεται ότι η
συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική διδασκαλία οδήγησε στη
βελτίωση τη επίδοσής του Ο microέσος όρος του δείγmicroατος σε microια
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης αυτής της πτυχής της ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι 204 Συστηmicroατικές διαφορές ανάmicroεσα στα φύλα δεν
παρατηρούνται
Πίνακας 20 Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στην καινοτοmicroία
Σχεδόν όλοι οι γονείς επιθυmicroούν να συνεχίσει το παιδί τους να
συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας όπως φαίνεται από το
ποσοστό 927 που απαντούν θετικά στο ερώτηmicroα εάν επιθυmicroούν να
συνεχίσει το παιδί τους να παρακολουθεί ενισχυτική διδασκαλία
Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στο Φροντιστηριακό Τmicroήmicroα
συνέχιση
Count
πάρα πολύ 629 661
πολύ 253 266
έτσι κι έτσι 35 37
λίγο 10 11
καθόλου 24 25
Total 951 1000
∆ιαφοροποιήσεις ως προς το φύλο σε ότι αφορά την επιθυmicroία
συmicromicroετοχής του παιδιού σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
156
υπάρχουν όπως έδειξε η σχετική ανάλυση των απαντήσεων των γονέων
στη σχετική ερώτηση (απλή ανάλυση διακύmicroανσης τιmicroή για τους
πατέρες 148 και τιmicroή για τις microητέρες 146)
Στάση των γονέων απέναντι στη συνέχιση του Προγράmicromicroατος
Όπως τονίστηκε παραπάνω η επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί εν γένει
η καινοτοmicroία αποτελεί δείκτη της γενικότερης στάσης τους απέναντι στην
καινοτοmicroία Ο τρόπος microε τον οποίο τοποθετούνται οι γονείς στο θέmicroα
αυτό φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα
Πίνακας 20 Επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί η καινοτοmicroία
Επιθυmicroία να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα
microέλλον του προγράmicromicroατος
Ν
πάρα πολύ 666 689
πολύ 251 260
έτσι κι έτσι 26 27
λίγο 6 6
καθόλου 17 18
Σύνολο 966 1000
Τα στοιχεία του πίνακα δείχνουν microια ανεπιφύλακτα θετική στάση των
γονέων απέναντι στο Πρόγραmicromicroα Το microέτρο αυτής της θετικής στάσης
(140 στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε άκρα το 1 και το 5) είναι το
καλύτερο σε σύγκριση microε όλα τα προηγούmicroενα Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν υπάρχουν
Συmicroπεράσmicroατα
Η έρευνα microε 988 γονείς microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας έδειξε σε γενικές
γραmicromicroές τα εξής
157
1 Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων προέρχονται από τη γειτονική
Αλβανία ενώ αξιοπρόσεκτα είναι τα ποσοστά από χώρες των
Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης
2 Στις περισσότερες οικογένειες χρησιmicroοποιούνται ήδη δύο γλώσσες
(Ελληνική και microια άλλη γλώσσα) για την ενδο-οικογενειακή
επικοινωνία
3 Σχεδόν ο ένας στους δύο microαθητές έχει γεννηθεί στην Ελλάδα
4 Η συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία είναι εκτεταmicroένη
(σχετικά καλή ενηmicroέρωση σχετικά διευρυmicroένη συmicromicroετοχή σε
ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις)
5 Η στάση των γονέων απέναντι στην ενισχυτική διδασκαλία αλλά
και απέναντι στην καινοτοmicroία εν γένει είναι θετική έως πολύ
θετική
158
5 5 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndash ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας Εισαγωγή Στα πλαίσια της αξιολόγησης της πορείας του φυσικού αντικειmicroένου του
έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων microαθητώνraquo
δόθηκε στους εκπαιδευτικούς που απασχολούνται στην ενισχυτική
διδασκαλία (τmicroήmicroατα στήριξης φροντιστηριακά τmicroήmicroατα) ένα
ερωτηmicroατολόγιο στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να σηmicroειώσουν εκτός
των άλλων τους βαθmicroούς των microαθητών που φοιτούσαν στο δικό τους
τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας στο πρώτο δεύτερο και τρίτο τρίmicroηνο
του σχολικού έτους 200607 καθώς επίσης και ορισmicroένους δείκτες
βελτίωσης της microαθησιακής πορείας του microαθητή σε επιλεγmicroένες περιοχές
microάθησης ΟΙ δείκτες αυτοί ήταν οργανωmicroένοι σε πέντε άξονες ενώ ο
εκπαιδευτικός αξιολογεί τις δυνατότητες των microαθητών που συmicromicroετείχαν
στην ενισχυτική διδασκαλία για κάθε έναν από τους παραπάνω άξονες
Η αξιολόγηση αφορά δύο διαφορετικές χρονικές στιγmicroές πρώτον οι
ικανότητες εκτιmicroούνται κατά την εναρκτήρια φάση του προγράmicromicroατος (η
οποία σε γενικές γραmicromicroές συmicroπίπτει microε την αρχή της σχολικής χρονιάς)
και δεύτερον στο τέλος της περιόδου εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
ουσιαστικά δηλαδή στο τέλος της σχολικής χρονιάς Η διάταξη των
αξόνων και των χρόνων αξιολόγησης των ικανοτήτων των microαθητών
φαίνονται στον επόmicroενο πίνακα
Πεδία αξιολόγησης Αξιολόγηση στην αρχή
του προγράmicromicroατος
Αξιολόγηση στο τέλος του
προγράmicromicroατος
Επικοινωνία στην τάξη Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Κατανόηση νοηmicroάτων Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Γραπτή απόδοση
κειmicroένων
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
159
Προφορικός λόγος Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
ανάγνωση Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Ο στόχος της άντλησης των δεδοmicroένων αυτών ήταν διπλός Αφrsquo ενός
ενδιέφερε η διαπίστωση των ικανοτήτων των microαθητών που εντάσσονται
στα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας στην αρχή της παρέmicroβασης
ώστε να υπάρχει microια πρώτη αποτύπωση του βαθmicroού κατοχής βασικών
ικανοτήτων των microαθητών σε σχέση microε τις απαιτήσεις του σχολείου Από
την άλλη microεριά έπρεπε να διαπιστωθεί κατά πόσο η ενισχυτική
διδασκαλία είχε ευεργετική επίδραση πάνω στους microαθητές microε την
έννοια της περαιτέρω ενίσχυσης των ικανοτήτων που υπήρχαν ήδη στο
ξεκίνηmicroα της προσπάθειας Η ενισχυτική διδασκαλία υποτίθεται ότι
οργανώνεται για να βελτιώσει συγκεκριmicroένες γνώσεις δεξιότητες και
ικανότητες του microαθητή Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα είναι απαραίτητα για να
θεmicroελιώσουν εmicroπειρικά την υπόθεση ότι η ενισχυτική διδασκαλία όντως
ενισχύει τις γνώσεις και τις ικανότητες των microαθητών
Ένταξη των microαθητών σε τάξεις του ∆ηmicroοτικού σχολείου
Οι εκπαιδευτικοί που συmicroπλήρωσαν το ερωτηmicroατολόγιο για τους
microαθητές τους οι οποίοι συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία κατά τη
διάρκεια του σχολικού έτους 200607 έδωσαν microια σειρά από στοιχεία
(ανώνυmicroα) για τους microαθητές τους Η τάξη στην οποία εντάσσονται οι
microαθητές η ηλικία τους το φύλο η χώρα προέλευσης των microαθητών η
βαθmicroολογία των τριών τριmicroήνων του σχολικού έτους η τελική
βαθmicroολογία του microαθητή καθώς και πέντε δείκτες βελτίωσης του microαθητή
είναι το σύνολο των δεδοmicroένων που διαθέτουmicroε για τους microαθητές που
συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία Το πλήθος των απαντήσεων
των microαθητών δεν είναι το ίδιο για κάθε ερώτηση Έτσι πχ ενώ στην
ερώτηση η οποία αφορά την ένταξη του microαθητή σε κάποια τάξη του
∆ηmicroοτικού έχουmicroε 1481 απαντήσεις για το φύλο οι απαντήσεις είναι
πολύ περισσότερες (1782) Οι απαντήσεις στην ερώτηση που αφορά τη
160
χώρα προέλευσης είναι 1590 ενώ οι αντίστοιχες για την περίπτωση της
ηλικίας είναι 1460
Η κατανοmicroή των microαθητών σε κάποια από τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
φαίνεται να είναι περίπου συmicromicroετρική microε 284 microαθητές στην πρώτη
τάξη 285ω στη ∆ευτέρα 219 στην Τρίτη 226 στην τετάρτη 259 στην
πέmicroπτη και 208 στην έκτη τάξη Η κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις
του ∆ηmicroοτικού γίνεται microε ηλικιακό και εκπαιδευτικό κριτήριο (ηλικία
του microαθητή πιστοποίηση των γνώσεων του microαθητή microέσω εκπαιδευτικού
τίτλου της αλλοδαπής αν είναι πρόσφατη άφιξη) Η επόmicroενη γραφική
παράσταση δείχνει την κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις του
∆ηmicroοτικού
Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται στις αναφορές των εκπαιδευτικών
που ήταν υπεύθυνοι για τα τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας κατά
τη διάρκεια του σχολικού έτους 200607 σε όλες τις περιοχές ευθύνης
του προγράmicromicroατος (Βόρεια Ελλάδα Θεσσαλία Ήπειρος και Ιόνια νησιά
Πελοπόννησος Αττική Κρήτη Αιγαίο)
Γράφηmicroα 1 Κατανοmicroή των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία στις τάξεις
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤτάξη
0
50
100
150
200
250
300
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά τάξη
161
Ηλικία
Τα τmicroήmicroατα των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία
στα πλαίσια του προγράmicromicroατος δεν είναι οmicroοιογενή
από πλευράς ηλικίας Η κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την ηλικία
φαίνεται στο ακόλουθο γράφηmicroα
Γράφηmicroα 2 Κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την
ηλικία
Φύλο
Από τους 1782 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία για το
φύλο οι 1039 (583 ) είναι αγόρια και 743 (417 ) είναι κορίτσια Το
επόmicroενο γράφηmicroα απεικονίζει αυτήν την κατανοmicroή
6 7 8 9 10 11 12 13 14ηλικία
0
50
100
150
200
250
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά ηλικία
162
Γράφηmicroα 3 Κατανοmicroή των microαθητών microε βάση το φύλο
Χώρα προέλευσης των microαθητών
Από τους 1590 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία γύρω από
τη χώρα προέλευσης 921 προέρχονται από την Αλβανία 56 από τη
Βουλγαρία 84 από τη Ρωσία 37 από την Πολωνία και 492 από κάποια
άλλη χώρα του κόσmicroου Η επόmicroενη γραφική παράσταση δείχνει την
κατανοmicroή αυτή πιο παραστατικά
Γράφηmicroα 4 Κατανοmicroή των ποσοστών των microαθητών ανά χώρα
προέλευσης
αγόρι κορίτσιφύλο
0
200
400
600
800
1000
1200
Coun
tΚατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά φύλο
579
3553
23
309
0
10
20
30
40
50
60
Αλβανία Βουλγαρία Ρωσία Πολωνία Άλλη χώρα
163
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών εκ microέρους των εκπαιδευτικών
στην αρχή της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 5 Ικανότητα για επικοινωνία στην τάξη πριν την παρέmicroβαση
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά την έναρξη του προγράmicromicroατος
Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1
έως το 4 Στην κλίmicroακα που χρησιmicroοποιούν οι εκπαιδευτικοί η καλύτερη
δυνατή τιmicroή για τον microαθητή είναι 8 και η χειρότερη δυνατή τιmicroή το 1
Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo
Πρόκειται για το δεύτερο πεδίο αξιολόγησης των microαθητών όπου η
κατανόηση εννοιών και νοηmicroάτων είναι το ζητούmicroενο Από τις απαντήσεις
των εκπαιδευτικών στο ερωτηmicroατολόγιο προκύπτει ότι όπως και microε την
προηγούmicroενη περίπτωση (επικοινωνία στην τάξη) υψηλά ποσοστά
microαθητών δεν διαθέτουν στην αρχή της παρέmicroβασης αυτή την ικανότητα
σε ικανοποιητικό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στην αρχή της παρέmicroβασης
164
Γράφηmicroα 6 Κατοχή της ικανότητας laquoεκτίmicroηση νοηmicroάτωνraquo πριν την
παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της ικανότητας για γραπτή απόδοση κειmicroένων
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoγραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στην αρχή της παρέmicroβασης
165
Γράφηmicroα 7 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo στην αρχή της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση του προφορικού λόγου στην αρχή της παρέmicroβασης
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας των microαθητών στον προφορικό λόγοraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό Αντίθετα microε τις
προηγούmicroενες περιπτώσεις οι microαθητές φαίνεται να διαθέτουν σε
ικανοποιητικό βαθmicroό αυτή την ικανότητα στην αρχή της παρέmicroβασης
αν και ένα ποσοστό γύρω στο 30 αντιmicroετωπίζει πρόβληmicroα
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στην αρχή της παρέmicroβασης
166
Γράφηmicroα 8 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας για προφορικό λόγο πριν
την παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή της παρέmicroβασης
Η αναγνωστική ικανότητα των microαθητών που παρακολουθούν
προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή
Αντίθετα γύρω στο 40 των microαθητών δείχνει να έχει αυτή την ικανότητα
σε χαmicroηλό βαθmicroό Η κατανοmicroή που παρουσιάζεται στο επόmicroενο
γράφηmicroα δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1 έως το
4 όπως και σε προηγούmicroενες περιπτώσεις
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή προφορικός λόγος
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στην αρχή της παρέmicroβασης
167
Γράφηmicroα 9 Βαθmicroός κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή
της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών στο τέλος της παρέmicroβασης
Στο τέλος της παρέmicroβασης και microετά την προσφορά ενισχυτικής
διδασκαλίας οι ικανότητες των microαθητών που αξιολογήθηκαν στην αρχή
της παρέmicroβασης επαναξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς Η
υπόθεση που κάνουmicroε στο σηmicroείο αυτό είναι ότι οι microαθητές διαθέτουν
στο τέλος της παρέmicroβασης αυτές τις ικανότητες σε ικανοποιητικό βαθmicroό
σε αντίθεση microε τη φάση έναρξης Προϋπόθεση για microια τέτοια εξέλιξη
είναι βεβαίως microια αποτελεσmicroατική ενισχυτική διδασκαλία
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες
παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής από τους
microαθητές έχουν πέσει σε επίπεδο ποσοστών Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή ανάγνωση
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στην αρχή της παρέmicroβασης
168
Γράφηmicroα 10 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής
από τους microαθητές έχουν microειωθεί Πολύ λιγότεροι microαθητές έχουν τώρα
αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά των
microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ
καλό βαθmicroό είναι αρκετά υψηλά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στο τέλος της παρέmicroβασης
169
Γράφηmicroα 11 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoκατανόηση νοηmicroάτωνraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί σηmicroαντικά
όπως και στις προηγούmicroενες δύο περιπτώσεις Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά
των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή
πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι αρκετά υψηλά Άρα
και εδώ η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε την κατανοmicroή των
συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στο τέλος της παρέmicroβασης
170
Γράφηmicroα 12 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo
στο τέλος της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 13 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo στο τέλος
της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί δραστικά
όπως και στις προηγούmicroενες τρεις περιπτώσεις Οι microαθητές που
διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ
λιγότεροι Αντίθετα τα ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την
ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας
5-8) είναι αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ
την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της
ικανότητας και microάλιστα δραστικά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
25
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στο τέλος της παρέmicroβασης
171
Γράφηmicroα 14 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος προφορικός λόγος
0
10
20
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στο τέλος της παρέmicroβασης
172
Γράφηmicroα 15 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
173
Ένας πρόσθετος τρόπος να δει κανείς τις διαφορές που προκύπτουν στο
βαθmicroό κατοχής των ικανοτήτων των microαθητών έτσι όπως αυτές
εκτιmicroούνται από τους εκπαιδευτικούς πριν και microετά την παρέmicroβαση
είναι να ελέγξει αν η διαφορά αυτή είναι θετική ή αρνητική Η
οκτάβαθmicroη κλίmicroακα δίνει αυτή τη δυνατότητα Για το λόγο αυτό
υπολογίστηκαν σε κάθε τάξη και για κάθε microαθητή οι διαφορές σε όλες
τις ικανότητες οι οποίες αποτελούν αντικείmicroενο αξιολόγησης Ακολούθως
υπολογίστηκαν οι συχνότητες microε τις οποίες εmicroφανίζεται κάθε διαφορά
θετική ή αρνητική Οι συχνότητες αυτές συγκρίθηκαν microεταξύ τους έτσι
ώστε να διαπιστωθεί αν οι θετικές διαφορές εmicroφανίζονται microε microεγαλύτερη
συχνότητα από τις αρνητικής διαφορές Τα γραφήmicroατα Χ έως ΧΧ
παρουσιάζουν τα ευρήmicroατα αυτής της σύγκρισης
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
174
Γράφηmicroα 16 Ποσοστιαία κατανοmicroή των διαφορών στην εκτίmicroηση της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση σε
όλες τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
-200 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά επικοινωνίας
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
175
Γράφηmicroα 17 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΚατανόηση
νοηmicroάτωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά κατανόησης
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
176
Γράφηmicroα 18 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-200 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά απόδοσης
0
20
40
60
80
100
Cou
nt
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
177
Γράφηmicroα 19 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo
πριν και microετά την παρέmicroβαση
-100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά προφορικού
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
178
Γράφηmicroα 20 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της αναγνωστικής ικανότητας πριν
και microετά την παρέmicroβαση
Ένας ακόmicroη δείκτης της διαφοράς που εmicroφανίζουν οι microαθητές ανάmicroεσα
στην αρχή και στο τέλος της παρέmicroβασης σε ότι αφορά την κατοχή των
πέντε ικανοτήτων χειρισmicroού προφορικού και γραπτού λόγου είναι η
σύγκριση των microέσων όρων των ικανοτήτων αυτών πριν και microετά την
παρέmicroβαση (ενισχυτική διδασκαλία) Για κάθε microία ικανότητα
υπολογίστηκε ο microέσος όρος κατοχής της πριν την παρέmicroβαση microε τη
βοήθεια της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας Το ίδιο ακριβώς έγινε και microετά ενώ
υπολογίστηκε microετά ο microέσος όρος της διαφοράς Στα επόmicroενα πέντε
γραφήmicroατα παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς για κάθε microία
από τις πέντε ικανότητες ανά τάξη Ακολουθούν άλλα πέντε γραφήmicroατα
στα οποία παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς ανά φύλο
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά ανάγνωσης
0
20
40
60
80
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
179
Γράφηmicroα 21 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 22 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mean
διαφ
ορά κ
ατανόη
σης
∆ιαφορά στην ικανότητα κατανόηση νοηmicroάτων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mean
διαφο
ρά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στην ικανότητα επικοινωνία στην τάξη ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
180
Γράφηmicroα 23 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 24 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά απ
όδοσ
ης
∆ιαφορά στην ικανότητα γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
181
Γράφηmicroα 25 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 26 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά ανάγ
νωση
ς
∆ιαφορά στην ικανότητα ανάγνωση ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά προ
φορικού
∆ιαφορά στην ικανότητα προφορικός λόγος ανά τάξη στην οποία είναι ενταγmicroένος ο microαθητής
182
Γράφηmicroα 27 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά κα
τανόησ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή κατανόηση νοηmicroάτων ανά φύλο
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στη microεταβλητή επικοινωνία στην τάξη ανά φύλο
183
Γράφηmicroα 28 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 29 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά πρ
οφορ
ικού
∆ιαφορά στη microεταβλητή προφορικός λόγος ανά φύλο
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά από
δοση
ς
∆ιαφορά στη microεταβλητή γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά φύλο
184
Γράφηmicroα 30 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας κατά φύλο πριν και microετά την παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά ανάγνωσ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή ανάγνωση ανά φύλο
185
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ανάλυση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που παρουσιάστηκε
παραπάνω αναφέρεται στην πορεία και τα αποτελέσmicroατά του microέχρι τον
Ιούλιο του 2007 όπου είχαν ολοκληρωθεί οι δυο άξονες παρέmicroβασης
που αναφέρονται στην ενισχυτική διδασκαλία και στην ψυχοκοινωνική
υποστήριξη
Στο νέο σχολικό έτος 2007-8 συνεχίστηκαν οι άξονες της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών και εκτυπώθηκε το διδακτικό υλικό το οποίο από ότι
φαίνεται στην εmicroπειρική έρευνα αποτέλεσε και το αδύνατο σηmicroείο του
προγράmicromicroατος παρά το γεγονός ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε
τεχνικούς-διαδικαστικούς λόγους
Το γενικό συmicroπέρασmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος είναι ότι
έχει υπερκαλύψει σχεδόν όλους τους ποσοτικοποιηmicroένους στόχους που
είχαν τεθεί στο σχεδιασmicroό του προγράmicromicroατος και παρουσιαζόταν στο
τεχνικό δελτίο του έργου
Όσον αφορά στους ποιοτικούς στόχους το πρόγραmicromicroα έχει microια
σηmicroαντική αποτελεσmicroατικότητα που παρουσιάζεται κυρίως από την
βελτίωση της ποιότητας των microαθητών στη γνώση της ελληνικής γλώσσας
αλλά και τη βελτίωση της πορείας ένταξης των microαθητών στο σχολείο
Τα αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος αναλυτικά
παρουσιάστηκαν τόσο στην αξιολόγηση του κάθε άξονα παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος όσο και στην ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εmicroπειρικής
έρευνας
Τα συmicroπεράσmicroατα που ακολουθούν αναφέρονται συνοπτικά σε κάθε
άξονα παρέmicroβασης και συνοψίζουν αυτά που προκύπτουν τόσο από τα
πρωτογενή όσο και τα δευτερογενή στοιχεία του προγράmicromicroατος
Τα συmicroπεράσmicroατα για κάθε άξονα παρέmicroβασης είναι
Άξονας 1 Ενισχυτική διδασκαλία
186
bull Το πρόγραmicromicroα υπερκάλυψε τον προβλεπόmicroενο αριθmicroό
microαθητών που θα ωφελούνταν από το πρόγραmicromicroα
bull Η βοήθεια που προσφέρθηκε στα τmicroήmicroατα υποδοχής αλλά και
τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα ήταν ουσιαστική αλλά
περιορισmicroένης έκτασης Τα αποτελέσmicroατα της προόδου των
microαθητών που συmicromicroετείχαν σε αυτά τα τmicroήmicroατα είναι θετικά
όπως φαίνεται από την ανάλυση του δελτίου microαθητή
bull Η ζήτηση για δηmicroιουργία των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας ήταν microεγαλύτερη από αυτή που microπορούσε να
καλύψει το πρόγραmicromicroα Εmicroπόδιο για την κάλυψη της ζήτησης
αποτέλεσε ο περιορισmicroένος προϋπολογισmicroός αυτής της δράσης
bull Η βοήθεια που προσφέρεται και ήταν επικεντρωmicroένη στην
βελτίωση της γλωσσοmicroάθειας δεν είναι αρκετή για την οmicroαλή
ένταξη των παιδιών στο σχολείο
bull Η παρέmicroβαση στο σχολείο και η επιλογή των microαθητών που
έχουν ανάγκη βοήθειας έγινε microε τη χρήση διαφόρων κριτηρίων
σε κάθε περιφέρεια και κυρίως στηρίχθηκε στην αξιολόγηση
των microαθητών από το σύλλογο διδασκόντων Σε ορισmicroένες
περιοχές αξιοποιήθηκε το τεστ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Το προβλεπόmicroενο από το πρόγραmicromicroα τεστ γλωσσοmicroάθειας δεν
ήταν ακόmicroα έτοιmicroο
bull Από την αρχή του προγράmicromicroατος παρατηρείται microια συνεχής
αλλαγή στα σχολεία παρέmicroβασης γεγονός που δηmicroιουργεί
ασυνέχεια η οποία εντοπίζεται στις διαδοχικές διακοπές
εφαρmicroογής του Στην πλειονότητά τους οι σχολικές microονάδες
παρέmicroβασης είναι νέες και έτσι microειώνεται η
αποτελεσmicroατικότητά του
bull Η παρέmicroβαση στα νηπιαγωγεία σε ορισmicroένες περιφέρειες
γίνεται σε τmicroήmicroατα αλλοδαπών και παλιννοστούντων που
δηmicroιουργούνται γιrsquo αυτό το λόγο και όχι στο σύνολο των
microαθητών της τάξης ή του τmicroήmicroατος
187
bull ∆εν έγιναν διαπολιτισmicroικές δραστηριότητες σε όλες τις
περιφέρειες στο πλαίσιο της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Η πρόοδος των microαθητών και οι ανάγκες τους αξιολογούνταν
από τον εκπαιδευτικό της τάξης microε την κλασσική microέθοδο του
σχολείου ενώ θα πρέπει να υπάρξει ενιαίος τρόπος
αξιολόγησης για να διαπιστωθούν αντικειmicroενικά τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος σε επιmicroέρους
επιδόσεις των microαθητών και όχι στη γενική βελτίωση που
αξιολογείται microέχρι σήmicroερα Η εφαρmicroογή του φακέλου του
microαθητή θα αποτελούσε microια ουσιαστική προσπάθεια σε αυτή
την κατεύθυνση
bull Τέλος δεν λειτούργησαν τα θερινά τmicroήmicroατα δεδοmicroένου ότι το
πρόγραmicromicroα διακόπηκε για λίγο τον Ιούλιο όπου ήταν η
προβλεπόmicroενη ηmicroεροmicroηνία λήξης του
Αξονας 2 Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Υπήρξε πολυεπίπεδη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών που
συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα σε αριθmicroό που υπερβαίνει τους
στόχους του προγράmicromicroατος αλλά και των στελεχών της
εκπαίδευσης
bull Μεγαλύτερης διάρκειας και πιο ολοκληρωmicroένη επιmicroόρφωση
έγινε στους φιλολόγους που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Τα θέmicroατα που αποτελούσαν το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αφορούσαν την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
αλλά και θέmicroατα διδακτικής της ελληνικής γλώσσας σχέσεων
και συmicroπεριφορών microε εmicroπλουτισmicroό κατά περίπτωση και κατά
περιφέρεια
bull Οι εκπαιδευτικοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους τόσο για το
περιεχόmicroενο όσο και τη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
188
bull Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης τάσσονται υπέρ της
επιmicroόρφωσης εργαστηριακού τύπου και ενδοσχολικής ενώ
είναι κάθετα αντίθετοι microε τη γενική επιmicroόρφωση
bull Προτιmicroούν τη microικρής διάρκειας επιmicroόρφωση αλλά
επαναλαmicroβανόmicroενη τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο στο
πλαίσιο microιας δυαδικής επιmicroόρφωσης που εναλλάσσεται microεταξύ
θεωρίας και πράξης
bull Εκτιmicroούν ιδιαίτερα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που είναι
στοχευmicroένα και microε microεγάλη αποδοχή των επιmicroορφώσεων πάνω
στη διδακτική της γλώσσας αλλά και των σχέσεων στο σχολείο
bull Ελλιπής χαρακτηρίζεται η επιmicroόρφωση πάνω στη διδακτική
και τη χρήση του διδακτικού υλικού του προγράmicromicroατος το
οποίο καθυστέρησε να διανεmicroηθεί αλλά και να
χρησιmicroοποιηθεί
bull Η καθυστέρηση για laquoτεχνικούςraquo λόγους της επιmicroόρφωσης των
εκπαιδευτικών δηmicroιούργησε προβλήmicroατα κυρίως στην
περιφέρεια όπου λόγω της διασποράς δεν ήταν δυνατή η
επανάληψη των σεmicroιναρίων από την οποία επωφελήθηκαν οι
εκπαιδευτικοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης
bull Η διαφοροποίηση των επιmicroορφώσεων είναι επιβεβληmicroένη από
τις περιφέρειες αλλά και η ενιαία αντιmicroετώπιση microε την
ανταλλαγή εmicroπειριών όπου υπάρχει διασπορά των microονάδων
παρέmicroβασης σε πολλούς νοmicroούς
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι αντίθετοι στην microετακίνησή τους για
επιmicroόρφωση σε microεγάλες αποστάσεις καθώς και στα
Σαββατοκύριακα
bull Είναι αναγκαία η συνεχής στήριξη των εκπαιδευτικών σε
θέmicroατα διδακτικής της γλώσσας και όχι microόνο σε αλλοδαπούς
και παλιννοστούντες microαθητές
189
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
bull Η ψυχοκοινωνική στήριξη απευθύνθηκε σε όλα τα microέλη της
εκπαιδευτικής κοινότητας των σχολείων και ιδιαίτερα στα
σχολεία παρέmicroβασης
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι ικανοποιηmicroένοι από την επιmicroόρφωση σε
θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης αλλά και από τη συmicromicroετοχή
των ψυχολόγων στα σχολεία
bull Γενική απαίτηση για επέκταση της ψυχοκοινωνικής στήριξης
αλλά και παροχής βοήθειας στους εκπαιδευτικούς για την
αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων στην τάξη αλλά και το σχολείο
bull Τα τmicroήmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης είχαν microεγάλη αποδοχή
τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς και
τους microαθητές
bull Έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που βασίζονταν στις
αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές
επικοινωνίας και εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια
κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην τάξη και αντιmicroετώπισης
ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων Τα σεmicroινάρια αυτά είχαν
microεγάλη επιτυχία κυρίως στην Αττική όπου η παρέmicroβαση ήταν
πιο συστηmicroατική και ολοκληρωmicroένη σε σχέση microε άλλες
περιφέρειες
bull Μεγάλη διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησης αυτής της
παρέmicroβασης δεδοmicroένου ότι οι υπεύθυνοι των περιφερειών
λειτουργούσαν χωρίς συντονισmicroό αλλά και λόγω της έλλειψης
ψυχολόγων σε πολλούς από τους νοmicroούς παρέmicroβασης
190
Άξονας 5 ∆ιδακτικό υλικό
bull Μέχρι τον Ιούνιο που λειτουργούσαν τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας διανεmicroήθηκε διδακτικό υλικό το οποίο
αποτελούσε stock της προηγούmicroενης φάσης
bull Είναι γεγονός ότι το υλικό αυτό δεν microπόρεσε να καλύψει τις
διδακτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών αλλά και των microαθητών
Η καθυστέρηση στην εκτύπωση οφείλεται σε τεχνικούς λόγους
αν και οι διορθώσεις στο υπάρχον αλλά και το νέο ήταν
έγκαιρα προετοιmicroασmicroένες
bull Όσοι χρησιmicroοποίησαν το διδακτικό υλικό θεωρούν ότι είναι
προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες του προγράmicromicroατος και ότι τους
βοήθησε σηmicroαντικά στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Το διδακτικό υλικό φάνηκε χρήσιmicroο και σε εκπαιδευτικούς
που δεν έχουν τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Η επιmicroόρφωση για το υλικό θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους
εκπαιδευτικούς της microονάδας ώστε να υπάρχει αξιοποίηση του
υλικού στο σχολείο αλλά και δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων
microεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου για την καλύτερη
αξιοποίησή του
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι προτάσεις για την ποιοτική κι
ποσοτική βελτίωση των αποτελεσmicroάτων από την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος
Στόχος των προτάσεων που ακολουθούν είναι αντιmicroετωπιστούν άmicroεσα τα
προβλήmicroατα που έχουν προκύψει από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
microέχρι τον Ιούλιο αλλά και να συmicroβάλλουν στη βελτίωση της
αποτελεσmicroατικότητας των αξόνων παρέmicroβασης καθώς και της βελτίωσης
των συνθηκών ένταξης των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
σχολείο
191
bull Ενισχυτική διδασκαλία σε ήδη επιλεγmicroένα σχολεία και αν ο
προϋπολογισmicroός επιτρέπει επέκταση σε νέα σχολεία microε τους
όρους και τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την αρχή του
προγράmicromicroατος
bull Εφαρmicroογή του φακέλου του microαθητή για την παρακολούθηση
της πορείας του microαθητή όσο και την αξιολόγησή του αλλά και
για τη χρήση του ως microέσου για τον ποιοτικό έλεγχο του
προγράmicromicroατος
bull Προτίmicroηση των εν ενεργεία εκπαιδευτικών για την ενισχυτική
διδασκαλία γιατί παραmicroένουν στο σχολείο επιmicroορφωmicroένοι
ολοκληρωmicroένα και microπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία του
σχολείου και microετά τη λήξη του προγράmicromicroατος
bull Επέκταση της ενισχυτικής διδασκαλίας και σε άλλα γνωστικά
αντικείmicroενα πέρα από τη διδασκαλία της γλώσσας
bull Συmicromicroετοχή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microη
αλλοδαπών microαθητών που αντιmicroετωπίζουν αντίστοιχα
προβλήmicroατα ένταξης στο σχολείο
bull Αύξηση της ωριαίας αmicroοιβής της ενισχυτικής διδασκαλίας
στους εκπαιδευτικούς
bull Αύξηση των ωρών διδασκαλίας στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Ανάπτυξη και επέκταση των διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
bull Πιλοτική εφαρmicroογή ολοκληρωmicroένης παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος σε 25 ndash 30 σχολεία για να διαπιστωθεί σε ποιο
βαθmicroό βελτιώνεται η πορεία ένταξης των αλλοδαπών στο
σχολείο σε σχέση microε άλλα οmicroοειδή σχολεία που δεν γίνεται
παρέmicroβαση από το πρόγραmicromicroα
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε στοχευmicroένα αντικείmicroενα microε
ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα διάρκειας 4-5 ωρών
bull Επιmicroορφώσεις εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου
192
bull Απόλυτη προτεραιότητα επιmicroόρφωσης των εκπαιδευτικών για
το εκπαιδευτικό υλικό προκειmicroένου να αξιοποιηθεί άmicroεσα στην
τάξη ή το τmicroήmicroα
bull Επέκταση της επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής
στήριξης των microαθητών και βελτίωσης των σχέσεων του σχολείου
microε την οικογένεια
bull Ενιαία εφαρmicroογή των αξόνων παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
σε όλη την επικράτεια
bull Άmicroεση διανοmicroή του διδακτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και
microαθητές
193
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2003 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Α΄ Γενική περιγραφή
Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης
Αθήνα
2 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2004 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Β΄ Αναλυτικά
στοιχεία Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής
Εκπαίδευσης Αθήνα
3 Γκότοβος Α 2007 Μεταναστευτικές βιογραφίες και
εκπαιδευτικές τροχιές Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18
2007 σελ 39-99
4 ∆αmicroανάκης Μ 1997 Μετανάστευση και εκπαίδευση Αθήνα
Gutenberg
5 ∆αmicroανάκης Μ 2007 Κέντρο διασπορά και εκπαίδευση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 1-37
6 Μάρκου Γ 2007 Μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ένταξης
σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο το παράδειγmicroα της Ολλανδίας
και της Ελλάδας Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007
σελ 147-175
7 Herwartz-Emden L (Hrsg) 2000
Einwandererfamilien IMIS-Schriften 9 Osnabruumlck
Universitaumltsverlag Rasch
8 Herwartz-Emden L B Berez 2007 Η ένταξη νεαρών
παλιννοστούντων στη Γερmicroανία Μία επίκαιρη επισκόπηση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 123-145
9 Merkens H 2007 Μαθητές microε ιστορικό microετανάστευσης στο
γερmicroανικό σχολικό σύστηmicroα Η αποτυχία microιας πρόκλησης Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 101-121
194
10 Γ Μάρκου 1995 Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση
Αθήνα
11 ΙΠΟ∆Ε 2005 Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική
εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
Αθήνα
12 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools
in Europe The information network on education in Europe
(httpwwweurydiceorg)
13 Νόmicroος Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45
09011984
14 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
15 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo
Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
16 ΕΣΥΕ ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001 17 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15
Οκτωβρίου 1991 σελ 203
195
Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
196
∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έχει πολύ καλό υλικό για την εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας Οι επιmicroορφώσεις που γίνονται microας βοηθούν στο έργο microας Οι συνεργάτες του προγράmicromicroατος είναι πολύ συνεργάσιmicroοι microαζί microας
bull Έδιναν λύσεις σε προβλήmicroατα συmicroπεριφοράς των παιδιών αξιολόγηση microαθητών καλύτερης αντιmicroετώπισης τους από τους εκπαιδευτικούς
bull Άτοmicroα καλά καταρτισmicroένα ∆ιδακτικό υλικό
bull Όταν ο επιmicroορφωτής έχει εmicroπειρία microπορεί να προτείνει πραγmicroατικές λύσεις Τα 3ώρα σεmicroινάρια ήταν διαφωτιστικά και περιεκτικά Μπορούν να τα παρακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί που microένουν στην επαρχία
bull Ότι υπάρχει πρόγραmicromicroα προτεινόmicroενο υλικό και στήριξη για την επίτευξη του προγράmicromicroατος
bull Καλή οργάνωση κατάλληλες συνθήκες χώρου και χρόνου των επιmicroορφωτικών συναντήσεων 2)Επαρκέστατη κατάρτιση σαφήνεια και microεταδοτικότητα των επιmicroορφωτών-διέγερση ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος 3)Συνεργασία και διάλογος επιmicroορφωτών-εκπαιδευτικών
bull Το εκπαιδευτικό υλικό ήταν πολύ καλό 2)Πολύ χρήσιmicroα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Το υλικό που microας δόθηκε υποστηρίζει τις σύγχρονες τάσεις στη διδακτική του microαθήmicroατος της γλώσσας προωθεί τη διαθεmicroατικότητα αναπτύσσει το διερευνητικό-ανακαλυπτικό πνεύmicroα των παιδιών 2)Κριτήρια επιλογής και τρόπος χρήσης των κειmicroένων χωρίς περιορισmicroούς
bull ∆ίνεται η ευκαιρία εργασίας σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς καθώς και απόκτηση εmicroπειρίας πολύτιmicroης όσον αφορά στο σχολικό περιβάλλον των ηmicroερών microας 2Βοηθάει πολύ στην οmicroαλότερη ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
bull Η οργάνωση 2 Τα σεmicroινάρια
bull α) Βελτίωση των γνώσεων σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών β)Υποδεικνύει τρόπους συνεργασίας microεταξύ δασκάλων-γονέων-παιδιών γ)Οργανώνει την σκέψη και κατ επέκταση τον τρόπο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών στα τmicroήmicroατα υποστήριξης
bull α)Οι εκπαιδευτικοί-επιmicroορφωτές που είχαν όρεξη για το πρόγραmicromicroα β)Το εκπαιδευτικό υλικό γ)Η οργάνωσή του
bull ∆εν microπόρεσα να το παρακολουθήσω ολόκληρο το πρόγραmicromicroα γιαυτό δεν έχω ξεκάθαρη εικόνα των δυνατών και αδύνατων σηmicroείων του
197
bull Γενική ενηmicroέρωση για τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι αλλοδαποί microαθητές κατά την ένταξή τους στην ελληνική σχολική πραγmicroατικότητα Ιδέες και προτάσεις διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους microαθητές ∆υνατότητα συζήτησης των προβληmicroάτων διδασκαλίας της ελληνικής
bull ∆ηmicroιουργία οmicroαδικού πνεύmicroατος και αυτοπεποίθησης
bull Απαντήσεις σε συγκεκριmicroένες απορίες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών microε σεmicroινάρια Άψογη συνεργασία των microελών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου Επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση microε σεmicroινάρια τα άτοmicroα που αποτελούν τους συντονιστές σε κάθε περιοχή
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα και πρακτικές της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης ∆ραστηριότητες παρέmicroβασης microέσα στην τάξη Στρατηγικές άmicroβλυνσης προβληmicroατικών καταστάσεων
bull Επιmicroόρφωση Σεmicroινάρια
bull Επιτυχής εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης κατά τη διδακτική πράξη Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών microαθητών και της οmicroαλής ένταξής τους στο σχολείο ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερη ξένη γλώσσα
bull Εποπτικό υλικό (βιβλία) διαρκής επικοινωνία microε τους υπευθύνους του προγράmicromicroατος
bull Επίλυση αποριών Τεχνικές διδασκαλίας Βιωmicroατική microάθηση
bull ∆ιδαχή καινοτόmicroων διδασκαλιών για αλλοδαπά και παλιννοστούντα παιδιών
bull ∆ιδακτικό υλικό
bull ∆ιαπολιτισmicroικό υλικό πληροφορίες γνώσεις κτλ
bull ∆ιαπροσωπική προσέγγιση
bull ∆ιευκολύνουmicroε τα παιδιά microε την εξατοmicroικευmicroένη εργασία δουλεύοντας ατοmicroικά
bull ∆ιεύρυνση των γνώσεων microας σε ότι αφορά την εκmicroάθηση της ελληνικής ως ξένης γλώσσας Χρήσιmicroες συmicroβουλές
bull Βιωmicroατικού τύπου (θέατρο microουσική παιχνίδι κτλ)
bull Βιωmicroατική και κατατοπιστική η επιmicroόρφωση
bull Βιωmicroατικό
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια
198
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια Στρατηγικές διδασκαλίας
bull Βιωmicroατικός χαρακτήρας
bull Ενδιαφέρουσα η εισήγηση και σύmicroφωνη microε τις ανησυχίες που είχα πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές τοποθετήσεις Ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα ζητήmicroατα αυτά ανάmicroεσα στους επιmicroορφωτές και στους εκπαιδευτικούς
bull Εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία ανάλογα microε τις ανάγκες του κάθε παιδιού αφού τα τmicroήmicroατα απαρτίζονταν από λίγους microαθητές
bull Αναφέρθηκε σε πολλές θεmicroατικές περιοχές σχετικά microε την οmicroάδα-στόχο
bull Ενηmicroερωθήκαmicroε για το διδακτικό υλικό
bull Ενηmicroέρωση για το portfolio
bull Ενηmicroέρωση γύρω από ένα ευρύ φάσmicroα microεθοδεύσεων τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για τη διεξαγωγή ενός επιτυχηmicroένου προγράmicromicroατος παρέmicroβασης σε αλλοδαπούς και παλιννοστούντες microαθητές
bull Ενηmicroέρωση Επιmicroόρφωση
bull Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία microαζί τους
bull Αξιόλογο διδακτικό υλικό Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις
bull Αξιόλογοι επιmicroορφωτές καθώς και αξιόλογο το προσωπικό του Πανεπιστηmicroίου Πατρών που έχει αναλάβει το συγκεκριmicroένο πρόγραmicromicroα
bull Ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας ώστε να επιτευχθεί η ενσωmicroάτωση τους στο σχολικό σύνολο
bull Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών και οmicroαλής ένταξης τους στο σχολείο (ψυχική στήριξη) Η βοήθεια στην εκmicroάθηση της ελληνικής ως δεύτερη τους γλώσσα
bull Βοήθεια στους microαθητές που αντιmicroετωπίζουν δυσκολίες microε την ελληνική γλώσσα
bull Εργασία σε οmicroάδες και συζήτηση των προβληmicroάτων
bull Αρκετά σεmicroινάρια κατατοπιστικά Φιλική και άmicroεση εξυπηρέτηση από το προσωπικό Επίλυση αποριών έγκυρη και έγκαιρη
bull ∆υνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος αποτελούσαν οι ίδιοι οι επιmicroορφωτές που microε τις γνώσεις και εmicroπειρίες τους microας βοήθησαν πάρα πολύ
bull ∆υνατό σηmicroείο ήταν η επιmicroόρφωση σχετικά microε την ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών γιατί microε βοήθησε στην αντιmicroετώπιση ορισmicroένων προβληmicroατικών συmicroπεριφορών των microαθητών Επίσης πολύ σηmicroαντική ήταν η οργάνωση του προγράmicromicroατος
199
bull Αυτό που βοήθησε πραγmicroατικά ήταν τα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου και οι εισηγήσεις όπου microπορούσαmicroε να εκφέρουmicroε γνώmicroη και να ανταλλάξουmicroε απόψεις microεταξύ microας να ακούσουmicroε και τα προβλήmicroατα των άλλων
bull Είναι ανοιχτό το πρόγραmicromicroα ως προς τη διδακτική διαδικασία Υποστηρίζει την κοινωνικοσυναισθηmicroατική ανάπτυξη των παιδιών
bull ∆ίνει την ευκαιρία να microάθουν την ελληνική γλώσσα και να διευκολύνει και να συντοmicroεύσει χρονικά την ένταξη των microαθητών στο κανονικό σχολικό πρόγραmicromicroα
bull ∆ίνει την ευκαιρία σε αδύναmicroους microαθητές να αναπτυχθούν ψυχοπνευmicroατικά χωρίς να αισθάνονται στιγmicroατισmicroένοι ή ότι δεν microπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τάξης Η απουσία άγχους και απόρριψης επιδρά θετικά στην ψυχοσύνθεση τους
bull Η βελτίωση των γνώσεων microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των παιδιών και η γενικότερη επιmicroόρφωση microου στον τοmicroέα αυτό
bull Η διανοmicroή βιβλίων
bull Η αmicroεσότητα της επικοινωνίας
bull Η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών Η πρακτική εφαρmicroογή των όσων παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν
bull Η ανταπόκριση και η πρόοδος των παιδιών
bull Η ενίσχυση των microαθητών
bull Η βοήθεια που δίνεται στα παιδιά αυτά για την κατανόηση της ελληνικής γλώσσας Η σχέση που αναπτύσσεται microεταξύ αυτών και των εκπαιδευτικών
bull Η εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η ευελιξία και η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η προθυmicroία και οι χρησιmicroότατες πληροφορίες που microας έδωσαν οι επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος
bull Η προθυmicroία του επιmicroορφωτή να βοηθήσει στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων που προέκυπταν Η ανταλλαγή απόψεων και εmicroπειριών microεταξύ των διδασκόντων Η υποστήριξή του από συγκεκριmicroένο διδακτικό υλικό
bull Η προσανατολισmicroένη στην καθηmicroερινή πράξη ενηmicroέρωση από τους επιmicroορφωτές που γνωρίζουν εκ των έσω τις ιδιαιτερότητες του πολυπολιτισmicroικού σχολικού χώρου
bull Η προσπάθεια ουσιαστικής βοήθειας στα παιδιά των παλιννοστούντων και αλλοδαπών Η οργάνωση Η συmicroπαράσταση και η επιmicroόρφωση
bull Η καλή ποιότητα του υλικού
200
bull Η καλή οργάνωση και microεθόδευση των επιmicroορφώσεων ο αριθmicroός και η συχνότητά τους και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιεχόmicroενο τους είναι κάποια από τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η ιδέα και η φιλοσοφία του προγράmicromicroατος είναι απόλυτα θετική
bull Η οργάνωση και η επιλογή των θεmicroατικών ενοτήτων Η επιλογή των επιmicroορφωτών
bull Η οργάνωση και η άψογη ενηmicroέρωση
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος Οι επιmicroορφωτές
bull Η συζήτηση υπαρκτών σχολικών προβληmicroάτων
bull Η συνεργασία microε τον υπεύθυνο του προγράmicromicroατος
bull Παροχή κατάλληλων υποδείξεων-κατευθύνσεων για οποιοδήποτε θέmicroα κι αν απασχολούσε τον εκπαιδευτικό Θετική ατmicroόσφαιρα-οmicroαλή συνεργασία Ποικιλία θεmicroατικών ενοτήτων που προβλήθηκαν Καλή οργάνωση
bull Παρουσίαση αξιόλογης διαδικασίας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
bull Παρέχει βοήθεια στους microαθητές εξοικειώνοντας τους microε την ελληνική γλώσσα Συmicroβάλλει στην εξοmicroάλυνση των σχέσεων αλλοδαπών και ηmicroεδαπών microαθητών
bull Πληθώρα επιmicroορφωτών Ποικιλία θεmicroάτων
bull Πλουραλισmicroός απόψεων ισχυρή επιχειρηmicroατολογία για την επιτακτική ανάγκη ένταξης των αλλοδαπών στο γλωσσικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Σαφείς πληροφορίες για τη microεθόδευση του microαθήmicroατος και τη χρήση έντυπου υλικού Απαντήσεις στα τυχόν προβλήmicroατα
bull Πλούσιο διδακτικό υλικό άψογη συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία θεmicroάτων Παροχή σηmicroειώσεων Προθυmicroία των επιmicroορφωτών να λύσουν απορίες ακόmicroη και τηλεφωνικά
bull Ποικιλία θεmicroάτων Καταρτισmicroένοι κατάλληλοι επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία στο περιεχόmicroενο και τους εισηγητές ∆ίνεται η δυνατότητα για συζήτηση των εισηγητών και των ακροατών
bull Πολύ αξιόλογο διδακτικό υλικό Πολύ καλή επιmicroόρφωση σε γενικές γραmicromicroές
bull Πολύ καλοί οι επιmicroορφωτές
bull Πολύ καλή επιστηmicroονική κατάρτιση των επιmicroορφωτών
bull Πολύ καλή συνεργασία microε το Πανεπιστήmicroιο αξιόλογες επιmicroορφώσεις που βοήθησαν το πρόγραmicromicroα στην εφαρmicroογή του
201
bull Πολύ καλό το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΕ∆Α και τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Πολύπλευρη επιmicroόρφωση στις microεθόδους διδασκαλίας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση Καλή επικοινωνία-συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Προσωπικό πανεπιστηmicroίου (στα πλαίσια συνεργασίας) βιβλία
bull Προσωπικό
bull Προέκυψαν προς συζήτηση συγκεκριmicroένα σχολικά προβλήmicroατα Αξιόλογες και εξαιρετικά χρήσιmicroες οι εmicroπειρίες των συναδέλφων
bull Πίστη για την επίτευξη του στόχου της στήριξης microε τον τρόπο που γίνεται επικέντρωση στην ουσία του προγράmicromicroατος
bull Καινοτόmicroος δράση ανοιχτή σε νέα και καινούρια ανθρώπινα δεδοmicroένα
bull Καλή ενηmicroέρωση εmicroπεριστατωmicroένη ανάλυση πολλών θεmicroάτων και λύση αρκετών αποριών Ετοιmicroότητα για την επίλυση τυχόν προβληmicroάτων
bull Καλή οργάνωση σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης και ειδίκευσης Πλούσιο υλικό σε βιβλία Βιωmicroατικός χαρακτήρας σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων
bull Καλή οργάνωση Ενδιαφέροντες επιmicroορφωτές ∆υνατότητα συζήτησης και βιωmicroατικής προσέγγισης
bull Καλή συνεργασία microε τους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος
bull Καλά αποτελέσmicroατα microαθητών ∆ιδασκαλία σε microικρές οmicroάδες και χωρισmicroένη σε επίπεδα
bull Καλά βιβλία
bull Καλό υλικό αλλά τόσο αργά που στάλθηκε το ένα και microοναδικό βιβλίο κάθε τεύχους ήταν σχεδόν άχρηστο
bull Καλές παρουσιάσεις των θεmicroάτων της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία και επικοινωνία
bull Κατανοητοί επιmicroορφωτές microε ιδιαίτερη δεκτικότητα στις ερωτήσεις των επιmicroορφούmicroενων Παροχή σηmicroειώσεων
bull Κατάρτιση και ποιότητα των εισηγητών Τα θέmicroατα και η παρουσίασή τους Η συmicromicroετοχή του ακροατηρίου
bull Κάλυπτε πολλούς τοmicroείς και αποσκοπούσε στην όσο δυνατόν ολόπλευρη ενηmicroέρωση
202
bull Ο επιmicroορφωτής ήταν ανοιχτός σε όλες τις απόψεις Προσπαθούσε να απαντήσει στις τυχόν απορίες που υπήρχαν Ήταν πρόθυmicroος να συνεργαστεί και να microας βοηθήσει
bull Με την ενισχυτική διδασκαλία οι microαθητές υποστηρίζονται όχι microόνο στη microάθηση τους αλλά και στην ψυχολογία τους αφού αισθάνονται τον εκπαιδευτικό να ασχολείται microόνο microαυτούς και microε τις όποιες δυσκολίες ένταξης τους στο σχολικό περιβάλλον
bull Μερικές συζητήσεις πολύ ενδιαφέρουσες και εποικοδοmicroητικές
bull Οι χρήσιmicroες συmicroβουλές για την αντιmicroετώπιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Οι επιmicroορφωτές είχαν αρκετή όρεξη για τη δουλειά τους
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άψογοι Η διοργάνωση και ο χώρος διεξαγωγής ήταν πολύ καλός
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άτοmicroα εξειδικευmicroένα ανοιχτά σε κάθε τύπου ερωτήσεις microε διάθεση για συζήτηση Τα θέmicroατα ήταν σωστά επιλεγmicroένα ανταποκρινόmicroενα στις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Οι επιmicroορφωτές Ο σχεδιασmicroός των σεmicroιναρίων
bull Οι θεmicroατικές ενότητες ήταν άκρως ενδιαφέρουσες
bull Οργάνωση Θεmicroατολογία Καλοί οmicroιλητές Ωραίο περιβάλλον Ωράριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές είναι αρκετά καλά τα βιβλία και βοηθούν σε microεγάλο βαθmicroό
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έγιναν τα οποία microας βοήθησαν στη βελτίωση των γνώσεων microας σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών παιδιών
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια 1Πρόκειται για πρόγραmicromicroα παρέmicroβασης στήριξης και σύνδεσης κοινωνικών και microορφωτικών αναγκών 2Παρέχει εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε αλλογενείς και οmicroογενείς
bull Τα βιβλία του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλά και ανταποκρίνονταν σε όλα τα επίπεδα των microαθητών
bull Τα δυνατά σηmicroεία είναι ότι microέσω του προγράmicromicroατος αυτού γίνεται microεγάλη προσπάθεια microε πολύ θετικά αποτελέσmicroατα για την ένταξη παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο Βελτιώνονται οι επιδόσεις τους εντάσσονται στην οmicroάδα της τάξης microε περισσότερη ασφάλεια
bull Τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος ήταν η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών το ότι δηλαδή χωρίς πολλές θεωρητικολογίες microας έδωσαν να καταλάβουmicroε και να microάθαmicroε ουσιαστικά πράγmicroατα Εκτός αυτού πολύ σηmicroαντικός ήταν και ο τρόπος των microαθηmicroάτων γιατί βασιζόταν και σε πρακτικές
203
bull Τα θέmicroατα της επιmicroόρφωσης ήταν αντίστοιχα microε τα ζητήmicroατα που αντιmicroετώπιζα στην τάξη
bull Σε τακτά διαστήmicroατα γινόταν η επιmicroόρφωση
bull Τα σεmicroινάρια που είχαν βιωmicroατικό χαρακτήρα και πήραν τη microορφή εργαστηρίου Επίσης αυτά που δεν στάθηκαν microόνο σε θεωρητικά δεδοmicroένα αλλά αντιmicroετώπισαν πρακτικά ζητήmicroατα
bull Τα συχνά σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης (η συχνότητα) Η επαρκής και αναλυτική επιmicroόρφωση σε σχέση microε τη γλώσσα Η καλή συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές και τους λοιπούς υπεύθυνους
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ∆ιδακτικό υλικό
bull Σεmicroινάρια ∆ιάλογος Λύση αποριών Απαντήσεις προβληmicroάτων σε προσωπικό επίπεδο
bull Υπήρχε οργάνωση ενηmicroέρωση συντονισmicroός
bull Υπήρχαν αρκετές πρακτικές πληροφορίες και πολλές βιωmicroατικές ασκήσεις
bull Υπήρχαν κάποιες πολύ καλές παρουσιάσεις
bull Φιλότιmicroη προσπάθεια για επιmicroόρφωση Καλό εκπαιδευτικό υλικό
bull Το διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση
bull Το εκπαιδευτικό υλικό φάκελος microαθητή
bull Το εκπαιδευτικό υλικό
bull Το ενδιαφέρον και η προθυmicroία των εmicroπλεκοmicroένων υπευθύνων στο πρόγραmicromicroα για οτιδήποτε προέκυπτε
bull Το αντικείmicroενο θεmicroατολογίας του προγράmicromicroατος
bull Το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης ήταν η άρτια οργάνωση του
bull Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
bull Το πλούσιο διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης υπήρξε πάρα πολύ κατατοπιστικό τόσο σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όσο και σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης
bull Το υλικό (βιβλία κτλ) ως προς το περιεχόmicroενο τους Η συντονίστρια microου και οι υπόλοιποι υπάλληλοι του ΚΕ∆Α που βοήθησαν πολύ
bull Το υλικό που παρέχεται Τα βιβλία που ήταν πλούσια σε εικόνες θέmicroατα και ασκήσεις
bull Το portfolio είναι θέmicroα ιδιαίτερα ενδιαφέρον
bull Το όλο εγχείρηmicroα και οι φιλοδοξίες του προγράmicromicroατος
bull Φροντιστηριακή δοmicroή Πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης
204
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών microαθητών ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Προσφορά εργασίας σε εκπαιδευτικούς
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη
bull Συνεργασία microε το διευθυντή Συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος Συνεργασία microε τους συmicromicroαθητές
bull Συνεργασία microαθητών-καθηγητών Ένταξη ενός δυνατού προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στα σχολεία και φιλικό κλίmicroα που αποmicroακρύνει την τάση διαχωριστικών γραmicromicroών απέναντι σε αλλοδαπούς microαθητές
bull Στόχοι βοήθεια
bull Σωστή και εmicroπεριστατωmicroένη άποψη
bull Σύγχρονη θεmicroατολογία Πολύ καλή παρουσίαση των θεmicroάτων Συmicromicroετοχή των ακροατών
205
Α∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού σε ποσότητα Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Έλλειψη βιβλίων Α΄επιπέδου
bull Έλλειψη βιβλίων για τους microαθητές και δασκάλους Έλλειψη συνεχούς επαφής microε τους καθοδηγητές του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη βιβλίων
bull Έλλειψη ενηmicroερωτικού υλικού Βιωmicroατικού τύπου
bull Έλλειψη ενηmicroέρωσης για αντιmicroετώπιση παιδιών που δε microιλούν καθόλου την ελληνική γλώσσα
bull Έλλειψη και άλλου έντυπου υλικού
bull Έλλειψη θεmicroατικής συνοχής στις παρουσιάσεις των εισηγητών-επιmicroορφωτών Μικρή επαφή των εισηγήσεων microε τη σχολική πραγmicroατικότητα και τις ανάγκες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έλλειψη κεντρικού σχεδιασmicroού επιmicroόρφωσης
bull Έλλειψη υλικού ιδιαίτερα νηπιαγωγείου καθώς κι έλλειψη αναφοράς δραστηριοτήτων που αφορά τα νηπιαγωγεία κατά τη διάρκεια των επιmicroορφώσεων Η συγκεκριmicroένη βαθmicroίδα θέλει microεγαλύτερη έmicroφαση και προσοχή
bull Έλλειψη του διδακτικού υλικού που χρησιmicroοποιείται στα εν λόγω τmicroήmicroατα κατά τη διάρκεια του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή microηνιαίο microισθολόγιο περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή Υπερβολική Αξιολόγηση(προφίλ microαθητών portfolio)
bull Χρειαζόταν συστηmicroατικότερη επιmicroόρφωση ώστε να επιλυθούν κάποιες απορίες που προέκυψαν κατά την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
bull Άργησε να δοθεί το διδακτικό υλικό και να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα
bull ∆εν υπάρχει εποπτικό υλικό microε ελκυστική εmicroφάνιση εύχρηστο και ανθεκτικό 2)∆εν υπήρχαν κάποιες ενδεικτικές πορείες που microπορεί να ακολουθήσει η νηπιαγωγός τροποποιώντας προσθέτοντας ή παραλείποντας κάτι άλλο που θα κρίνει πιο πρόσφορο
bull ∆ε διανεmicroήθηκαν βιβλία στους microαθητές 2Απαιτείται σταδιακή ένταξη microη αλλοδαπών microαθητών στο microάθηmicroα ώστε να αποκτήσει διαπολιτισmicroικό χαρακτήρα 3Πολύ χαmicroηλή αmicroοιβή (και καθυστερηmicroένη) των εκπαιδευτικών
206
bull ∆εν υπάρχει ακόmicroη πολύ καλή οργάνωση (σεmicroινάρια παράδοση βιβλίων πολύ αργά) 2∆εν πληρώνονται καλά οι εκπαιδευτικοί 3Λήψη απαραίτητων εγγράφων (βεβαιώσεις ένσηmicroα αποδοχές) γίνονται πολύ καθυστερηmicroένα
bull Ήταν αρκετά θεωρητικά
bull Ήταν αρκετά σύντοmicroο
bull α)Ο χρόνος που διεξάχθηκε το πρόγραmicromicroα ήταν πολύ microικρός β)Έγιναν λίγα εργαστήρια βιωmicroατικής microάθησης (1-2 το πολύ) ∆όθηκε microεγάλη βαρύτητα στη θεωρία
bull ∆ε microας δόθηκε όλη η σειρά των βιβλίων που έπρεπε να χρησιmicroοποιήσουmicroε στους αλλοδαπούς microαθητές microας Επίσης τα συγκεκριmicroένα έντυπα αξιολόγησης των microαθητών δε βοηθούν στη διαmicroόρφωση της πραγmicroατικής εικόνας των microαθητών microας
bull ∆ε νοmicroίζω ότι υπήρξαν αδυναmicroίες
bull ∆εν είναι αρκετές οι ώρες της ενισχυτικής διδασκαλίας βδοmicroάδα (10 ώρες)
bull ∆εν υπήρχε αρκετή βιωmicroατική microάθηση
bull ∆εν υπήρχε το εποπτικό υλικό έγκαιρα
bull ∆εν υπήρχε άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων ∆ε δίνονταν άmicroεσα οι επιταγές
bull ∆εν υπήρχαν αδυναmicroίες τηρουmicroένων των αναλογιών
bull ∆εν υπήρξε πολύς χρόνος για την αντιmicroετώπιση των ζητουmicroένων σε πρακτικό επίπεδο
bull ∆εν έχει διανεmicroηθεί το υλικό του προγράmicromicroατος Έναρξη προγράmicromicroατος από Φλεβάρη
bull Γενική επιmicroόρφωση και έλλειψη εξειδικευmicroένης επιmicroόρφωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης
bull Βασικό microειονέκτηmicroα η microη έγκαιρη πραγmicroατοποίησή του πριν την έναρξη της διδασκαλίας στα σχολεία
bull Αδυναmicroία πρακτικής εφαρmicroογής πολλών προτάσεων
bull Αδυναmicroία ήταν ότι δε δόθηκε σηmicroασία και στην προώθηση συνεργασίας των γονέων microε το σχολείο
bull Αποσπασmicroατικότητα Έλλειψη ενηmicroέρωσης για το πρόγραmicromicroα και τα microαθήmicroατα της κανονικής τάξης
bull Αποστολή υλικού (βιβλία βοηθήmicroατα) προγραmicromicroατισmicroός microαθηmicroάτων
bull ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση- γενικότητες θεωρίες προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι microόνιmicroοι δάσκαλοι στις κανονικές τάξεις αδιάφορο για τους φιλόλογους και τα ενισχυτικά τmicroήmicroατα
207
bull Ελλιπής έως microηδαmicroινή ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση όπως κι εκπαιδευτικό υλικό για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Ελλιπής κι ετεροχρονισmicroένη διανοmicroή του όποιου εκπαιδευτικού υλικού Ελλιπής διάθεση των ψυχολόγων για ουσιαστική συνεργασία (στοχοθεσία) microε τους εκπαιδευτικούς
bull Ελάχιστες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στον τρόπο πληρωmicroής Πολύ microικρό το ποσό της ωροmicroισθίας για το έργο που προσφέρουmicroε
bull Ενδυνάmicroωση των microαθητών στο να αποδεχτούν τη συνύπαρξη ντόπιων microαθητών και παλιννοστούντων ή αλλοδαπών microαθητών microέσα στην τάξη
bull Αναφέρεται κυρίως σε αλλοδαπούς που δεν ξέρουν καθόλου ελληνικά Όmicroως τώρα πια τα παιδιά των αλλοδαπών επειδή έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα γνωρίζουν κάπως αρκετά καλά τα ελληνικά
bull Αmicroοιβή αργοπορία υλικού
bull Αmicroοιβή
bull Αργοπορηmicroένη διανοmicroή βιβλίων στους καθηγητές Μη διανοmicroή βιβλίων στους microαθητές Απουσία οπτικοακουστικών microέσων
bull Εφαρmicroογή στην πράξη
bull Αφορά προβλήmicroατα microαθητών δηmicroοτικού σχολείου ∆εν ήταν προσαρmicroοσmicroένο στους microαθητές του νηπιαγωγείου
bull ∆υσκολία εξατοmicroικευmicroένης διδασκαλίας σε νηπιαγωγείο Μεγάλος αριθmicroός παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull ∆υσκολία στη σύνδεση θεωρίας και πράξης microέσα στα πλαίσια πολυπολιτισmicroικών περιβαλλόντων
bull Ασάφεια και συσχέτιση του τίτλου του σεmicroιναρίου microε το περιεχόmicroενο του Να προτείνονται πρακτικές λύσεις που συνυπάρχουν microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull ∆ύσκολα βιβλία ∆εν ανταποκρίνονται στο πολύ χαmicroηλό επίπεδο γνώσεων των παιδιών
bull Η χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία καθώς και η καθυστέρηση πληρωmicroής
bull Η χαmicroηλά αmicroοιβή σε σχέση microε τις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος Επίσης πολύ microεγάλη γραφειοκρατία και αργοπορία σε σχέση microε τις microηνιαίες πληρωmicroές Η αποστολή του εκπαιδευτικού υλικού θα πρέπει να γίνεται άmicroεσα και απευθείας στα σχολεία
bull Η χρονική διάρκεια των σεmicroιναρίων Η συχνότητα των επιmicroορφώσεων
bull Η επιλογή του χρόνου των σεmicroιναρίων (οι καθηmicroερινές δε βολεύουν τους εκπαιδευτικούς που microένουν εκτός Θεσσαλονίκης)
208
bull Η επιmicroόρφωση επικεντρώνονταν συνήθως σε θέmicroατα και προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν παιδιά δηmicroοτικού σχολείου και όχι νηπιαγωγείου Η επιmicroόρφωση επίσης γινόταν στη Θεσσαλονίκη και αυτό πολλές φορές δυσχέραινε τη δυνατότητα παρακολούθησής της από εκπαιδευτικούς της επαρχίας
bull Η διαλεκτική microορφή παρουσίασης του σεmicroιναρίου
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται microε ευθύνη των Κέντρων ∆ιανοmicroής Το υλικό να είναι διαθέσιmicroο όλο το σχολικό έτος ανά πάσα στιγmicroή Να γίνονται σεmicroινάρια που αφορούν και φιλολόγους σχετικά microε την παιδαγωγική τους κατάρτιση
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Οι αmicroοιβές ήταν εξευτελιστική χαmicroηλές ειδικά για πρόγραmicromicroα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Απουσία ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης και στήριξης των microαθητών από εξειδικευmicroένους ανθρώπους
bull Η ελλιπής ενηmicroέρωση αρχικά για τον τρόπο αντιmicroετώπισης των παιδιών
bull Η διάρκεια του προγράmicromicroατος
bull Η ενηmicroέρωση microας ως προς το πρόγραmicromicroα ήταν ελλιπής σε κάποια σηmicroεία και ειδικά στην αρχή δεν ξέραmicroε πώς να ξεκινήσουmicroε Το υλικό άργησε πολύ να microοιραστεί
bull Η πλειοψηφία των επιmicroορφώσεων αγνοούσε το χώρο του νηπιαγωγείου και απευθυνόταν microόνο στη δηmicroοτική εκπαίδευση Το υλικό και οι προτάσεις που παρουσίαζαν οι επιmicroορφωτές αν και ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ωστόσο ήταν ακατάλληλα για την προσχολική εκπαίδευση
bull Η προηγούmicroενη διακοπή του προγράmicromicroατος Η έλλειψη παιδοψυχολόγου ο οποίος κρίνεται απαραίτητος σε αρκετές περιπτώσεις Οι περιορισmicroένες ώρες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
bull Η καθυστέρηση της διανοmicroής του υλικού
bull Η καθυστέρηση στην έναρξη του προγράmicromicroατος και στη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Η θεωρητικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η microεγάλη χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης και ειδικά microετά το πέρας της εργασίας (Παρασκευές) δηmicroιουργεί προβλήmicroατα κούρασης
bull Η microη εξειδίκευση στα θέmicroατα προβλήmicroατα εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στο νηπιαγωγείο Η έλλειψη ειδικού εκπαιδευτικού υλικού η ελλιπής ενηmicroέρωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών
bull Η microη έγκαιρη αποστολή υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
209
bull Η microη έγκαιρη παράδοση στους εκπαιδευτικούς του διδακτικού υλικού Σχετικά microεγάλη γραφειοκρατία Χαmicroηλή αmicroοιβή εκ microέρους του ΥΠΕΠΘ
bull Η έλλειψη βιβλίων
bull Η έλλειψη δυνατότητας της παρακολούθησης όλων των τmicroηmicroάτων λόγω ταυτόχρονης εξέλιξής τους Ο microη βιωmicroατικός χαρακτήρας των σεmicroιναρίων
bull Η έλλειψη υλικού Η όχι επαρκής επιmicroόρφωση
bull Περιορισmicroός του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στον τοmicroέα της αξιολόγησης και microόνο
bull Περιορισmicroένα παραδείγmicroατα για την εφαρmicroογή microεθόδων διδασκαλίας καθώς και αδυναmicroία αυτών των παραδειγmicroάτων να εφαρmicroοστούν στην προσχολική ηλικία
bull Περιορισmicroένος χρόνος στη διδακτική διάρκεια Καθόλου οπτικοακουστικό υλικό
bull Περισσότερες πρακτικές εφαρmicroογές των θεωριών διαπολιτισmicroικής και βιωmicroατικής εκπαίδευσης
bull Περισσότερες ώρες για να καλυφθούν καλύτερα οι ανάγκες των microαθητών Τα αποτελέσmicroατα είναι καλύτερα όταν οι microαθητές κάνουν ατοmicroικά microάθηmicroα κάποιες ώρες ενώ κάποιες άλλες εντάσσονται σε οmicroάδα microε περίπου το ίδιο επίπεδο
bull Περισσότερη επιmicroόρφωση σχετικά microε τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας σε συνεργασία microε το τmicroήmicroα γλωσσολογίας του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών
bull Παροχή διδακτικού υλικού στα νηπιαγωγεία ειδικά για παιδιά παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull Πιο συχνές συναντήσεις συγκεντρώσεις όσον αφορά το οργανωτικό κοmicromicroάτι του προγράmicromicroατος στην αρχή της σχολικής χρονιάς
bull Πολλά βιβλία δεν υπήρχαν Ο τρόπος που υπογράφονται οι συmicroβάσεις Ο τρόπος πληρωmicroής που καθυστερεί αρκετά
bull Πολλές οι ώρες διάρκειας των σεmicroιναρίων και η ασυνέχεια των ηmicroερών (πχ Πέmicroπτη-Σάββατο)
bull Πολύ χαmicroηλή η ωριαία αντιmicroισθία
bull Πολύ θεωρητικό Η πρακτική πλευρά-πραγmicroατικότητα της τάξης απέχει πολύ από τη θεωρία (ιδανικές συνθήκες) που παρουσιάστηκαν
bull Πολύ λίγες επιmicroορφώσεις Ασχολιόmicroασταν περισσότερο microε τα παιδιά στο δηmicroοτικό και όχι τόσο microε αυτά του νηπιαγωγείου
bull Πολύωρα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
210
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα επιθυmicroούσα Εmicroπλουτισmicroό θεmicroατικών ενοτήτων για ποικιλία διδακτικών microεθόδων και σεmicroινάρια βιωmicroατικού και εργαστηριακού τύπου επιπλέον
bull Θα θέλαmicroε να υπάρξουν περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης
bull Θα microπορούσε η διάρκεια του προγράmicromicroατος να ήταν microεγαλύτερη
bull Θα microπορούσε το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης να ενισχυθεί microε περισσότερο πρακτικά θέmicroατα και την προσέγγιση τους θέmicroατα που αφορούν την καθηmicroερινή διδακτική πράξη
bull Θα ήταν καλό να εντάσσονταν κάποιου είδους βιωmicroατικά εργαστήρια
bull Θα ήταν καλό οι επιmicroορφώσεις να αρχίζουν νωρίτερα
bull Θα ήταν καλύτερο να δοθεί microεγαλύτερη έmicroφαση σε πρακτικά ζητήmicroατα και συγκεκριmicroένα προβλήmicroατα σχολικής τάξης (παράλληλα microε τη θεωρία)
bull Ιδιαίτερη αναφορά σε θεωρίες χωρίς σύνδεση microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull Καθυστερηmicroένη Μη έγκαιρη παροχή βιβλίων ή και καθόλου σε ορισmicroένες περιπτώσεις
bull Καθυστερήσεις
bull Καθυστέρηση διδακτικού υλικού Χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία Βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση θα ήταν προτιmicroότερη
bull Καθυστέρηση στη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των εκπαιδευτικών Ελλιπές διδακτικό υλικό
bull Κανένα
bull Θεωρητική επιmicroόρφωση
bull Θεωρητική δοmicroή προγράmicromicroατος microε microηδαmicroινή αναφορά σε πρακτικά προβλήmicroατα πάνω στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας -Απουσία κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού ώστε να κατανοήσουmicroε τον πολιτισmicroό και τις ιδιαιτερότητες των αλλοδαπών
bull Κουραστικό ωράριο
bull Κυρίως θεωρητικές συζητήσεις κι όχι ουσιαστική αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
bull Λίγες οι ώρες διδασκαλίας (10 ώρες εβδοmicroάδα)
bull Λίγες ώρες επιmicroορφώσεων και πενιχρή αmicroοιβή
211
bull Λίγες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στην πληρωmicroή της ωροmicroισθίας Χαmicroηλή αmicroοιβή ωροmicroισθίας Περισσότερες ώρες διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Λίγες ώρες διαθέσιmicroες για το πρόγραmicromicroα ειδικά σε σχολεία microε υψηλά ποσοστά microεταναστών ή παλιννοστούντων microαθητών που ανάγκες του εκπαιδευτικού είναι αυξηmicroένες
bull Λίγες ώρες των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης
bull Λίγες ώρες
bull Λίγες ώρες ∆εν καλύφθηκαν αρκετές θεmicroατικές ενότητες
bull Κάποια θέmicroατα που συζητήθηκαν στα σεmicroινάρια δεν είχαν πρακτική εφαρmicroογή στη σχολική κοινότητα
bull Κάποιοι από τους εισηγητές των σεmicroιναρίων που παρακολουθήσαmicroε δεν ήταν ενηmicroερωmicroένοι για τη συmicromicroετοχή εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης Είχαν προετοιmicroαστεί microόνο για τη δηmicroοτική εκπαίδευση
bull Ο χώρος πραγmicroατοποίησης του προγράmicromicroατος
bull Ο microικρός χρόνος που δίνεται για την υλοποίησή του Θα έπρεπε να γίνεται πολυετής προγραmicromicroατισmicroός συνεχής
bull Ο microικρός χρόνος των microαθηmicroάτων η ανοmicroοιοmicroορφία των microαθητών ως προς το επίπεδο γνώσεων και ηλικίας
bull Ο τρόπος δηmicroιουργίας των τmicroηmicroάτων
bull Ο τρόπος οργάνωσης και υλοποίησης του προγράmicromicroατος Η εφαρmicroογή του υστερεί σε υλικό έγκαιρη ενηmicroέρωση
bull Να δίνονται σηmicroειώσεις ή σχετική βιβλιογραφία Η διάρκεια επιmicroόρφωσης συχνά ήταν microεγάλη (16 ώρες)
bull Να προηγείται το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης από το πρακτικό microέρος
bull Να υπάρχει το κατάλληλο υλικό για νήπια και προνήπια
bull Να έρχονται πιο νωρίς τα βιβλία-βοηθήmicroατα να αρχίζει νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Ξεκίνησε καθυστερηmicroένα Το υλικό άργησε πολύ να σταλεί στα σχολεία Ενηmicroερώνονταν microόνο οι δάσκαλοι φροντιστηριακού τmicroήmicroατος Η ενηmicroέρωση όλων των δασκάλων θα βοηθούσε στη συνεργασία όλων των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να υποστηρίξουν το κάθε παιδί
bull Μερικές φορές προκειmicroένου να εφαρmicroοστούν κάποια σηmicroεία-ιδέες που προτείνονταν προϋπέθεταν ιδανικές ίσως συνθήκες από τα σχολεία
212
bull Μερικές συγκεντρώσεις πολύ βαρετές χρονοβόρες και σε χρόνο που δεν έπρεπε (δηλαδή Σάββατο πρωί microέχρι Σάββατο βράδυ)
bull Μη επαρκή χρονικά περιθώρια
bull Μη έγκαιρη διανοmicroή βιβλίων και έλλειψη αυτών λίγα σεmicroινάρια απαράδεκτος τρόπος πληρωmicroής για τους εκπαιδευτικούς που microένουν microακριά
bull Μη έγκαιρη παραλαβή διδακτικού υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
bull Μη έγκαιρη καταβολή των δεδουλευmicroένων Χαmicroηλή αmicroοιβή Αρκετή γραφειοκρατία Έλλειψη ειδικών επιστηmicroόνων ψυχολόγων που θα microπορούmicroε να συmicroβουλευόmicroαστε ανά πάσα στιγmicroή Καλύτερη συνεργασία microε τους γονείς-ενηmicroέρωση των γονιών σχετικά microε το πρόγραmicromicroα
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Καθυστερηmicroένη παράδοση εκπαιδευτικού υλικού
bull Οι γενικότητες
bull Οι αmicroοιβές των εκπαιδευτικών είναι χαmicroηλές και καλό θα ήταν να microην υπάρχει ωριαία αντιmicroισθία αλλά microηνιαία
bull Οι συmicromicroετέχοντες στο σεmicroινάριο παρακώλυαν τη διαδικασία ∆εν είχε πρακτικές οδηγίες για το χειρισmicroό των παιδιών ενώ αντιθέτως είχε πολλή θεωρία
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων λόγω του ότι ήταν εκτός σχολικής εργασίας προσέθεταν κόπο στον εκπαιδευτικό και δη στο δάσκαλο γιατί είχε και την επιmicroόρφωση για την κανονική τάξη
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων
bull Μια από τις αδυναmicroίες του προγράmicromicroατος θεωρώ ότι είναι η επιmicroόρφωση microε θεωρητικό περιεχόmicroενο
bull Οικονοmicroικός τοmicroέας (χαmicroηλό ηmicroεροmicroίσθιο) Καθυστέρηση στην παροχή υλικού Ακατάλληλο ή ανύπαρκτο υλικό για νήπια
bull Μικρή χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης
bull Μικρή διάρκεια προγραmicromicroάτων Θα έπρεπε να έχουν περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα και microορφή εργαστηρίων
bull Μικρή διάρκεια προγράmicromicroατος
bull Μικρή διάρκεια και microεγάλο θεmicroατικό εύρος Χρονική καθυστέρηση
bull Μικρή αmicroοιβή Έλλειψη εγχειριδίων Λίγες ώρες διδασκαλίας εβδοmicroαδιαίως
bull Μικρός αριθmicroός σεmicroιναρίων-συναντήσεων
bull Οργάνωση αmicroοιβή
213
bull Τα αδύνατα σηmicroεία του προγράmicromicroατος είναι ότι τα σεmicroινάρια και το διδακτικό υλικό αφορούν τα παιδιά του δηmicroοτικού σχολείου περισσότερο και λιγότερο ασχολούνται microε τα παιδιά του νηπιαγωγείου Είναι ελάχιστα τα παραδείγmicroατα και η εφαρmicroογή τους όσον αφορά το σχολείο
bull Τα βιβλία δεν ήρθαν στο σχολείο κι έτσι δεν microπορούσαmicroε να δουλέψουmicroε σωστά
bull Το αδύνατο σηmicroείο που γίνεται κι αποτρεπτικό είναι η πολύ γραφειοκρατική διαδικασία και το χαmicroηλό οικονοmicroικό κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς
bull Το αδύνατο σηmicroείο κατά τη γνώmicroη microου ήταν microόνο η συχνότητα ∆ηλαδή θα είχα ανάγκη από περισσότερα microαθήmicroατα
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και θα πρέπει να γίνεται κατά την άποψή microου δύο φορές το χρόνο αν είναι δυνατόν
bull Το πρόγραmicromicroα συνήθως ξεκινά microε microεγάλη χρονική καθυστέρηση και χάνεται πολύτιmicroος χρόνος (ειδικά για τα παιδιά της Α΄∆ηmicroοτικού) Είναι πενιχρά αmicroειβόmicroενο
bull Το υλικό δε διανεmicroήθηκε στους microαθητές λόγω microη επάρκειας Χρησιmicroοποιήθηκαν φωτοτυπίες
bull Το σύντοmicroο της διάρκειας του Η έλλειψη επαρκούς στήριξης σε εγχειρίδια Η αναδιοργάνωση του σχολικού προγράmicromicroατος ώστε να microη διαταράσσει η ενισχυτική διδασκαλία την παρακολούθηση του κανονικού προγράmicromicroατος από τα παιδιά προς ένταξη
bull Συχνά πολύ θεωρητικές οι προσεγγίσεις ενώ τα προβλήmicroατα είναι συγκεκριmicroένα Οι διηmicroερίδες είναι πολύωρες αδύνατον να τις παρακολουθήσουν εκπαιδευτικοί που εργάζονται στην επαρχία
bull Συντονισmicroός-Οργάνωση
214
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
bull Καλή Ελλείψεις βιβλίων πολύ γραφειοκρατία
bull Έχω πάρει microέρος και σε άλλα προγράmicromicroατα αυτή τη φορά η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν η καλύτερη
bull Έγκαιρη διανοmicroή υλικού Καλύτερος συντονισmicroός
bull Έγκαιρη ενηmicroέρωση εκπαιδευτικών Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού Πλήρες ωράριο Αύξηση αmicroοιβής
bull Έγκυρη τοποθέτηση στα σχολεία Συνάντηση όλων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών όλων των σχολείων (ανά περιφέρεια σε microια κοινή εκδήλωση)
bull Έπρεπε να επισκεφθούν τα νηπιαγωγεία στα οποία θα εφαρmicroοζόταν το πρόγραmicromicroα ειδικοί επιστήmicroονες να δουν το χώρο τα παιδιά για να κατευθύνουν και τους εκπαιδευτικούς Να γίνονται συνεχείς συναντήσεις συζητήσεις των εκπαιδευτικών (και εmicroού) microε τους ειδικούς
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού καθυστέρηση στην πληρωmicroή έλλειψη ενηmicroέρωσης πριν την τοποθέτηση στο σχολείο
bull Έναρξη από Οκτώβρη Τρεις microε τέσσερις επιmicroορφώσεις ∆ιανοmicroή υλικού
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή εκπαιδευτικού υλικού Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους Άmicroεση παροχή διδακτικού και εποπτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και microαθητές Αύξηση των ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος να γίνεται από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή υλικού και για τους εκπαιδευτικούς και τους microαθητές Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Χρειάζεται ακόmicroα δουλειά
bull Χρειάζεται πιο συντονισmicroένη επικοινωνία ανάmicroεσα στους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος και στους διευθυντές των σχολείων για την επίτευξη της σωστότερης ένταξης του προγράmicromicroατος στα σχολεία
bull Χρειάζεται κτιριακή υποδοmicroή έτσι ώστε να λειτουργήσει το τmicroήmicroα υποστήριξης καλύτερα Επίσης καλύτερη ενηmicroέρωση στους εκπαιδευτικούς του σχολείου για το τι είmicroαστε έτοιmicroοι να κάνουmicroε δηλαδή το περιεχόmicroενο της διδασκαλίας και τον τρόπο microε τον οποίο δουλεύουmicroε
215
bull Χρειάζονται περισσότερες ώρες κυρίως σε σχολεία που έχει πολλούς αλλοδαπούς microαθητές Πρέπει το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της χρονιάς έτσι ώστε να microην είmicroαστε ξένο σώmicroα στο σχολείο
bull Όχι καλή Ελλιπής ενηmicroέρωση συντονισmicroός οργάνωση από πλευράς διοργανωτών προγράmicromicroατος
bull Όπως παραπάνω θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των τmicroηmicroάτων που θα παρακολουθούσε ο επιmicroορφούmicroενος και όχι τυχαία να τοποθετείται σε microια οmicroάδα
bull Όσο αφορά την οργάνωση όπως προανέφερα είναι άψογη
bull Όσον αφορά τα βιβλία θα ήθελα να επισηmicroάνω την ανάγκη έγκαιρης διανοmicroής σε όλους τους microαθητές Ειδικότερα στους microαθητές των microικρότερων τάξεων είναι επιβεβληmicroένο να microοιράζονται προς όλους ώστε να microη νιώθουν microειονεκτικά
bull Όσον αφορά το νηπιαγωγείο το διδακτικό υλικό θα έπρεπε να ήταν επιλεγmicroένο για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα αυτής της ηλικίας Υπήρχαν βιβλία τα οποία απευθύνονται καθαρά σε παιδιά δηmicroοτικού
bull Πρέπει να προβλεφθεί αmicroοιβή για τις microετακινήσεις στα σχολεία εκτός πόλης 2)Θα ήταν καλό να microοιράζονται στους microαθητές βιβλία και όχι να πρέπει ο εκπαιδευτικός να αναπαράγει διαρκώς φωτοτυπίες 3)Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης πρέπει να γίνονται πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να υπήρχαν περισσότερες συναντήσεις επιmicroορφωτικού χαρακτήρα ώστε να διευκόλυναν microε συmicroπληρωmicroατικές πληροφορίες τον καλύτερο σχεδιασmicroό διεξαγωγή και αξιολόγηση της διδασκαλίας από microέρους microας 2)Περισσότερος χρόνος πρέπει να διατεθεί για τη διδασκαλία
bull Σεmicroινάρια και διανοmicroή υλικού πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος 2)Έναρξη του προγράmicromicroατος την ίδια εποχή για όλους τους εκπαιδευτικούς 3) Τρόπος πληρωmicroής microέσω COURIER
bull Η συνέχιση α)της λειτουργίας του προγράmicromicroατος β)των επιmicroορφωτικών συναντήσεων και γ)της συνεργασίας όλων των εmicroπλεκόmicroενων φορέων 2Η επαναπρόσληψη-microονιmicroοποίηση των ήδη επιλεγmicroένων φιλολόγων-εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος microε δεδοmicroένη την εργασιακή τους σχέση
bull Πρέπει να microοιράζονται εγκαίρως τα διδακτικά εγχειρίδια τα οποία φέτος δόθηκαν microόνο στους εκπαιδευτικούς 2Πρέπει οι εκπαιδευτικοί να πληρώνονται εγκαίρως (δεν έχουν δοθεί επιταγές Μαρτίου αν και διανύουmicroε την τελευταία εβδοmicroάδα του προγράmicromicroατος 11-15
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των δεδουλευmicroένων Έλλειψη οργάνωσης στο λογιστήριο χάθηκαν αποδείξεις παροχής
216
υπηρεσιών 2Καθυστέρηση στην ενηmicroέρωση για καθήκοντα των εκπαιδευτικών Τα συγκεκριmicroένα ερωτηmicroατολόγια παραδόθηκαν την τελευταία στιγmicroή τα εγχειρίδια καθόλου
bull Να διανέmicroονται βιβλία στους microαθητές 2Να ενταχθούν και γηγενείς microαθητές στο microάθηmicroα-ενίσχυση διαπολιτισmicroικού χαρακτήρα 3Να αυξηθεί η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών και να είναι έγκαιρη
bull Οι επιταγές πρέπει να έρχονται στην ώρα τους ∆εν είναι δυνατόν να περνούν microήνες microέχρι να πληρωθούmicroε 2Η γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος οφείλει να ενηmicroερώνει microε λεπτοmicroέρεια για θέmicroατα σχετικά microε τις αποδοχές το ΙΚΑ το ενδεχόmicroενο συνέχισης του προγράmicromicroατος κλπ
bull Ήταν πολύ καλή η οργάνωση microόνο που χρειαζότανε microεγαλύτερο διάστηmicroα ανάmicroεσα στη γνωστοποίηση και την έναρξη του προγράmicromicroατος για ψυχολογικούς λόγους των microαθητών κυρίως
bull Ήταν λίγο γρήγορο και δεν είχα αρκετό χρόνο να προετοιmicroαστώ από τη στιγmicroή που το έmicroαθα ως την στιγmicroή που ξεκίνησα την υλοποίηση του
bull Ήταν λίγο δύσκολη η συχνή microετακίνηση (microια φορά κάθε microήνα) για την υπογραφή των συmicroβάσεων ειδικά για όσους δεν έχουν microεταφορικό microέσο
bull Ήταν άψογη
bull α)Τα βιβλία και το οποιοδήποτε υλικό να αποστέλλεται στα γραφεία Α΄βάθmicroιας Εκπαίδευσης ή και στα ίδια τα σχολεία και να microη συσσωρεύονται σε microία σχολική microονάδα microε αποτέλεσmicroα τη δυσλειτουργία του προγράmicromicroατος Β) Το πρόγραmicromicroα να αρχίζει την ίδια περίοδο που αρχίζει το σχολικό έτος
bull ∆εν επιmicroορφώθηκα καθόλου πριν την ανάληψη των καθηκόντων microου Έλαβα το διδακτικό υλικό αρκετά αργά microε αποτέλεσmicroα να χαθεί πολύτιmicroος χρόνος Επίσης προς το τέλος της σχολικής χρονιάς microας ζητήθηκε να εφαρmicroόσουmicroε ορισmicroένες πρακτικές χωρίς όmicroως να υπάρχει πουθενά το υλικό
bull ∆εν microας έχουν ειδοποιήσει σε όλα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν πραγmicroατοποιηθεί ενώ έχουmicroε δηλώσει συmicromicroετοχή
bull ∆εν τηρήθηκαν οι βασικές αρχές του εκπαιδευτικού management(Οργάνωση προγραmicromicroατισmicroός διεύθυνση έλεγχος) ∆εν αξιοποιήθηκαν πλήρως και αποδοτικά οι διαθέσιmicroοι πόροι (διδακτικό υλικό εκπαιδευτικό δυναmicroικό εκπαιδευτές κα) Αποτέλεσmicroα Μείωση της Αποτελεσmicroατικότητας
bull ∆εν υπήρχε η κατάλληλη οργάνωση για έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος και διανοmicroής των βιβλίων
bull ∆εν έχω να κάνω κάποια παρατήρηση Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πάρα πολύ καλή
217
bull Απαιτούνται περισσότερες ώρες διδασκαλίας για να καταφέρουν τα παιδιά (ειδικά αυτά στο αρχάριο και microέσο επίπεδο) να ενταχθούν οmicroαλά στη σχολική τάξη
bull Επιπλέον ώρες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικού Έγκαιρη παράδοση υλικού Καλύτερος προγραmicromicroατισmicroός
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος ∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Επιτάχυνση των διαδικασιών (διανοmicroή υλικού)
bull Βιβλία για όλα τα παιδιά που παρακολουθούν Υπάρχει αδυναmicroία πρόσβασης σε βιβλία του ΚΕ∆Α όπως Μαζί 13hellip γι΄αυτό προτείνω την οργάνωση βιβλιοθηκών στα περιφερειακά πανεπιστήmicroια Να υπάρχει σύmicroβουλος-υπεύθυνος για ορισmicroένα σχολεία που να microπορεί να τα επιβλέπει
bull Αν είναι δυνατόν τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης να γίνουν εξακτινωmicroένα και όχι επικεντρωmicroένα στα microεγάλα αστικά κέντρα
bull Αν το πρόγραmicromicroα συνεχιστεί πρέπει να ξεκινήσει κανονικά microε την αρχή του σχολικού έτους και το εκπαιδευτικό του υλικό να φτάνει στα χέρια microας πολύ νωρίτερα
bull Αναβάθmicroιση των τεστ Πιο ελκυστικά για τους microαθητές -Έγκαιρη παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού (επάρκεια βιβλίων) -Έκδοση ειδικών cd-rom για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης microέσω ΗΥ (για τα σχολεία που διαθέτουν ΗΥ)
bull Ενδοσχολική επιmicroόρφωση σύmicroφωνα microε τις ανάγκες του σχολείου
bull Αmicroεσότερη ταχύτερη παράδοση υλικού
bull Ενηmicroέρωση των συνεργαζόmicroενων εκπαιδευτικών για το αντικείmicroενο του ΚΕ∆Α microε στόχο την στενότερη συνεργασία για κάθε παιδί χωριστά
bull Αρκετά καλή Αρκεί να άρχιζε νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Αρκετά ικανοποιητική
bull Αρκετά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα αλλά απαράδεκτη η διδασκαλία microε φωτοτυπίες
bull Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας συντονιστής του Προγράmicromicroατος- κατά νοmicroό ή κατά περιφέρεια -υπεύθυνος για τα προβλήmicroατα που παρουσιάζονται κατά τη λειτουργία του προγράmicromicroατος στα σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Έναρξη του προγράmicromicroατος ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Είναι απαράδεκτο τέτοια προγράmicromicroατα να ξεκινούν στη microέση της χρονιάς Χρειάζεται εντατική επιmicroόρφωση σε όλους τους εκπαιδευτικούς προκειmicroένου να συνεργαστούν και να αποκτήσουν
218
κοινούς στόχους Οι γονείς πρέπει να ενηmicroερώνονται για την ακριβή στοχοθεσία του προγράmicromicroατος
bull Η βιβλιογραφία του προγράmicromicroατος είναι ικανοποιητική ενώ επίσης θετικό στοιχείο αποτελεί η ευελιξία οργάνωσης των τmicroηmicroάτων από τον εκπαιδευτικό και η κατανοmicroή των διδακτικών ωρών ανάλογα microε τις ανάγκες κάθε τmicroήmicroατος
bull Η διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται έγκαιρα και συνολικά (να microη λείπουν βασικά βιβλία)
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος να ξεκινάει microε την έναρξη της νέας σχολική περιόδου
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος ξεκίνησε πολύ αργά ενώ είχε ήδη αρχίσει το σχολικό έτος Επιπρόσθετα αργήσαmicroε να πάρουmicroε στα χέρια microας το διδακτικό υλικό
bull Η πληρωmicroή των εκπαιδευτικών να γίνεται στην ώρα της και να microην καθυστερεί τόσο πολύ
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος είναι αξιόλογη
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική και συνεπής Η microόνη αδυναmicroία ήταν η microη έγκαιρη παροχή διδακτικού υλικού
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Γενικά η διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αντιmicroετωπίστηκε σαν πρόκληση Το πρόγραmicromicroα οι εκπαιδευτικοί και το υλικό στόχευσαν στην οmicroαλή ένταξη των παλιννοστούντων microαθητών στο νέο πολιτισmicroικό περιβάλλον
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Η συνεργασία microου microε τους διοργανωτές ήταν άψογη και δεν αντιmicroετώπισα κανένα πρόβληmicroα
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν θετική λειτουργική σαφής microε συνέπεια να λειτουργεί σωστά και η τάξη
bull Η συνεργασία microε τους εκπροσώπους του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική όmicroως θα ήταν καλύτερο να οργανωθεί microια επιτροπή η οποία να επισκέπτεται και τα ίδια τα σχολεία και να ενηmicroερώνει microαθητές γονείς και συναδέλφους ώστε να κατατοπίζονται καλύτερα
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του διδακτικού έτους Έγκαιρη παράδοση του υλικού Βελτίωση της αmicroοιβής των εκπαιδευτικών Εmicroπλουτισmicroός του εκπαιδευτικού υλικού
bull Περισσότερες επιmicroορφώσεις βιωmicroατικού τύπου και η διάρκεια του προγράmicromicroατος να έχει ισχύ από την αρχή της σχολικής χρονιάς
219
bull Περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις κυρίως σε πρακτικά θέmicroατα (πώς συmicroπληρώνονται τα φύλλα αξιολόγησης- διαγνωστικά κριτήρια πώς κατατάσσονται οι microαθητές ανάλογα microε το επίπεδο πώς συmicroπληρώνονται τα βιβλία ύλης κλπ)
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας και στο ολοήmicroερο δηmicroοτικό Ένταξη των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος στο σύλλογο διδασκόντων Επιmicroορφώσεις microέσα στις σχολικές microονάδες σχετικά microε τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση Καλύτερες αmicroοιβές εκπαιδευτικών
bull Περισσότερη επαφή των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Περισσότερο υλικό
bull Πληρωmicroή ανά microήνα αmicroεσότητα και ταχύτητα στις επαφές των υπευθύνων ταχύτητα στη διανοmicroή βιβλίων
bull Πιο συχνή διανοmicroή νέου διδακτικού υλικού
bull Πιο έγκαιρη ενηmicroέρωση για τα θέmicroατα που αφορούν το πρόγραmicromicroατην οργάνωσή του Πιο συγκεκριmicroένες οδηγίες για το διαχωρισmicroό των τmicroηmicroάτων (κριτήρια αξιολόγηση 4 δεξιοτήτων κλπ)
bull Πιο έγκαιρη η διανοmicroή των βιβλίων
bull Πιστεύω πως για να φανεί η δουλειά που κάνουmicroε στα σχολεία πρέπει να microπαίνουmicroε περισσότερες ώρες σ αυτά
bull Πιστεύω πως το πρόγραmicromicroα θα microπορούσε να έχει κάπως καλύτερο συντονισmicroό και συγκεκριmicroένα να ξεκινά microε την έναρξη του σχολικού έτους Επίσης το εκπαιδευτικό υλικό καλό θα ήταν να εmicroπλουτιστεί και να δίνεται έγκαιρα στα σχολεία Η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν ήταν πολύ χαmicroηλή εξευτελιστική
bull Πολύ καλή η οργάνωση του προγράmicromicroατος καθώς δόmicroησε την σκέψη τόσο των εκπαιδευτικών - microέσω των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης- σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής όσο και των αλλοδαπών microαθητών microέσω του σύγχρονου και αποτελεσmicroατικού διδακτικού υλικού
bull Πολύ καλή και τυπική οργάνωση του προγράmicromicroατος Βέβαια θα πρέπει να λάβει υπ όψιν πολλές παραmicroέτρους Όσον αφορά για παράδειγmicroα την αξιολόγηση δεν είναι δυνατόν ο microαθητής 6 και 8 ετών που είναι αλλόγλωσσος και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάmicroεσα σε 2 γλώσσες
bull Πολύ καλή οργάνωση Υπήρχε σαφής ενηmicroέρωση και τα σεmicroινάρια microας γέmicroισαν ιδέες όχι microόνο προς τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραmicromicroα αλλά γενικά και προς την τάξη microου
bull Πολύ καλή έγκαιρη προειδοποίηση
220
bull Προβλήmicroατα οργάνωσης παρουσιάστηκαν ως προς τη διανοmicroή των σχολικών εγχειριδίων δεδοmicroένης και της έλλειψης αντίστοιχων εγχειριδίων για το τmicroήmicroα Αρχάριων- Μέσων
bull Προσπάθεια για πιο γρήγορη παραλαβή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα στην οργάνωση του προγράmicromicroατος όπως α)σόλα τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία που υπάρχουν παιδιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων ανεξάρτητα από τον αριθmicroό των παιδιών να υπάρχουν εκπαιδευτικοί για κάθε σχολείο Να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα πρότεινα τα βιβλία να υπήρχαν διαθέσιmicroα microε την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Θα microπορούσαmicroε να παρουσιαστούmicroε στα σχολεία microε την έναρξη του νέου έτους και όχι εmicroβόλιmicroα
bull Καλή οργάνωση κατατοπιστικά σεmicroινάρια εξυπηρετικές και φιλικές οι υπεύθυνες τους προγράmicromicroατος
bull Καλό θα ήταν αν είναι εφικτό η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης να γίνεται ανά διεύθυνση ή νοmicroαρχία προκειmicroένου να αποφευχθούν προβλήmicroατα microετακίνησης των συναδέλφων από επαρχία Επίσης για τον ίδιο λόγο καθίσταται αναγκαίο το σεmicroινάριο των δεκαέξι ωρών
bull Κακός προγραmicromicroατισmicroός ωρών αντιστοίχισης τmicroηmicroάτων και βιβλίων Έλλειψη βιβλίων και ενηmicroέρωσης
bull Καλύτερος συντονισmicroός για τα βιβλία
bull Καmicroία
bull Θεωρείται πως θα έπρεπε να προβλέπονται επιπλέον από τις δέκα ώρες εβδοmicroαδιαίως ιδιαίτερα σε σχολικές microονάδες microε αυξηmicroένα ποσοστά αλλοδαπών
bull Θεωρώ πως η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν άψογη γιαυτό και κρίνω αναγκαία τη συνέχεια του στα επόmicroενα χρόνια καθώς διαρκώς εγκαθίστανται νέοι αλλοδαποί και παλιννοστούντες στη χώρα ενώ οι ήδη υπάρχοντες έπειτα από επισκέψεις- διακοπές στη χώρα καταγωγής
bull Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει καλύτερη οργάνωση τόσο όσον αφορά τις ώρες όσο και την παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού νωρίς
bull Λιγότερη πολυτέλεια Περισσότερα σεmicroινάρια Μεγαλύτερη συmicromicroετοχή
bull Λόγω του microικρού χρονικού διαστήmicroατος συmicromicroετοχής στο πρόγραmicromicroα δεν έχω να κάνω εmicroπεριστατωmicroένες παρατηρήσεις
221
bull Κάποια επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια θα microπορούσαν να γίνονται κατά βαθmicroίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο δηmicroοτικό γυmicroνάσιο)
bull Να επιτευχθεί η πιο άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων Πρόκειται για πολύ χρήσιmicroα εργαλεία στα χέρια του εκπαιδευτικού των οποίων η έλλειψη δηmicroιούργησε αρκετές δυσκολίες Καλό είναι να υπάρχουν τα βιβλία στις σχολικές microονάδες microε την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Να εmicroπλουτιστεί το εκπαιδευτικό υλικό microε περισσότερα εγχειρίδια
bull Να δοθούν πιο πολλές ώρες για ενισχυτική διδασκαλία Στο πρόγραmicromicroα θα microπορούσαν να συmicromicroετέχουν και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν προβλήmicroατα παρόmicroοια micro αυτά των αλλοδαπών microαθητών
bull Να αρχίζει έγκαιρα microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς
bull Να γίνεται από την αρχή της χρονιάς παράλληλα microε το σχολικό ωράριο κι όχι microε τη λήξη των microαθηmicroάτων και να έχουν όλοι οι microαθητές βιβλία
bull Να γίνεται κάθε χρόνο
bull Να δίνεται στους εκπαιδευτικούς microέσω e-mail ή microε άλλον τρόπο το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου (διαφάνειες που χρησιmicroοποίησε ο επιmicroορφωτής κα)
bull Να γίνονται επισκέψεις-συναντήσεις υπευθύνων του προγράmicromicroατος και εκπαιδευτικών στο χώρο διδασκαλίας ώστε να ανατροφοδοτείται η διδακτική πράξη Να προσφέρονται περισσότερες ώρες διδασκαλίας Να τυπώνονται περισσότερα εγχειρίδια ώστε να microοιράζονται και στους microαθητές
bull Να δίνονται τα βιβλία σε εύλογο χρονικό διάστηmicroα
bull Να προηγούνται οι επιmicroορφώσεις οι οποίες να είναι εντατικές έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί της ενισχυτικής διδασκαλίας να είναι ενηmicroερωmicroένοι για τα ζητήmicroατα που τους αφορούν στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
bull Να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα από την αρχή της χρονιάς ώστε να υπάρχει οργάνωση και επίτευξη στόχων που έχουmicroε θέσει
bull Να ξεκινά microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς Να διανέmicroεται το υλικό της επιmicroόρφωσης από την αρχή Να υπάρχει ενηmicroέρωση των σχολείων πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να ξεκινά νωρίτερα ταυτόχρονα microε τη σχολική χρονιά Να microοιράζονται στα παιδιά βοηθήmicroατα εγχειρίδια Να αναπροσαρmicroοστεί το πρόγραmicromicroα ώστε τα παιδιά προς ένταξη να microη χάνουν τα microαθήmicroατα microε την υπόλοιπη τάξη αλλά και να παρακολουθούν την ενισχυτική διδασκαλία
222
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων από την αρχή της χρονιάς για όλους τους microαθητές
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων
bull Να υπάρχει κάποιου είδους αναλυτικό πρόγραmicromicroα microε συγκεκριmicroένους στόχους Ξεκαθάρισmicroα των σκοπών του προγράmicromicroατος (Ένταξη Ενσωmicroάτωση Αφοmicroοίωση)
bull Να υπάρχει συmicromicroετοχή και microη αλλόγλωσσων microαθητών στο πρόγραmicromicroα έτσι ώστε τα παιδιά να επικοινωνούν καλύτερα microεταξύ τους και να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο
bull Να υπάρχουν περισσότερα αντίτυπα των βιβλίων ώστε να microη χρειάζεται να δουλεύουmicroε microε φωτοτυπίες Να αmicroειβόmicroαστε στην ώρα microας
bull Να υπάρξει καλύτερος σχεδιασmicroός του προγράmicromicroατος τόσο όσον αφορά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες όσο και την οργάνωση του στο σχολικό περιβάλλον (ενηmicroέρωση του διευθυντή απαρίθmicroηση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών κτλ)
bull Να συνεχιστούν τα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας διότι βοηθούν τους microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες να αντιmicroετωπίσουν τις δυσκολίες τους και να τις ξεπεράσουν microε την υποστήριξη του εκπαιδευτικού και να οργανωθούν περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Μεγαλύτερη και συχνότερη επικοινωνία των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τις εκπαιδευτικές microονάδες
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Έλλειψη έντυπου υλικού Μη έγκαιρη έναρξη ψυχολογικής υποστήριξης Ανυπαρξία βοήθειας σε περίπτωση microαθησιακών δυσκολιών (όταν κι άλλοι παράγοντες πχ γονείς δε συmicromicroετέχουν)
bull Νοmicroίζω ότι η συχνότητα των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης θα έπρεπε να είναι microεγαλύτερη και το χρονικό διάστηmicroα υλοποίησης τους να είναι βολικό για παρακολούθηση (αν είναι δυνατόν να γίνονται περισσότερο τα Σαββατοκύριακα)
bull Σχηmicroατισmicroός των τmicroηmicroάτων όχι από τους εκπαιδευτικούς Καλύτερη ενηmicroέρωση εκ των προτέρων για τις ηmicroεροmicroηνίες των σεmicroιναρίων
bull Σε γενικές γραmicromicroές η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά καλή
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν καλά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα
bull Τα ερωτηmicroατολόγια να δοθούν νωρίτερα
bull Τη φετινή χρονιά η οργάνωση ήταν καλύτερη από κάθε άλλη Θα επιθυmicroούσα ωστόσο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις και νωρίτερα χρονικά ώστε να microην microπαίνουmicroε microε κενά στα σχολεία
223
bull Το πρόγραmicromicroα βοηθά ουσιαστικά τους microαθητές που εντάσσονται στο πρόγραmicromicroα Το ένα σεmicroινάριο που παρακολούθησα ήταν πολύ λίγο για την κάλυψη των προβληmicroάτων Όσον αφορά το υλικό θα το περίmicroενα περισσότερο προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες της προσχολικής ηλικίας
bull Το πρόγραmicromicroα θα πρέπει να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος Κρίνω επίσης χρήσιmicroο να αυξηθούν οι εβδοmicroαδιαίες ώρες από 16 σε 22
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινά πάντα από την αρχή του σχολικού έτους και όχι στη microέση ή στο τέλος του για να υπάρχει σαφέστερη εικόνα του γλωσσικού επιπέδου των παιδιών καθώς και microεγαλύτερες δυνατότητες βελτίωσής του ως τη λήξη του σχολικού έτους
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της σχολικής χρονιάς ώστε να επωφελούνται οι αλλοδαποί microαθητές περισσότερο χρόνο και να microη microένουν microεγάλο χρονικό διάστηmicroα χωρίς γλωσσική υποστήριξη
bull Το πρόγραmicromicroα στα σχολεία για να microπορεί να έχει αποτελέσmicroατα (καλύτερα) θα πρέπει να ξεκινάει στην αρχή της σχολικής χρονιάς και όχι στο τέλος Μαρτίου
bull Το πρόγραmicromicroα ήταν καλά οργανωmicroένο και οι επιmicroορφωτές-επισκέπτες άρτια καταρτισmicroένοι και δοτικοί
bull Το πρόγραmicromicroα έχει πολύ καλή οργάνωση Μόνο τα βιβλία θα ήταν καλό να δίνονται από την αρχή του προγράmicromicroατος κι όχι microετά από κάποιους microήνες
bull Το νηπιαγωγείο χρειάζεται διαφορετικά πράγmicroατα από ένα δηmicroοτικό Είναι το πρώτο σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί Ακόmicroα και ερωτηmicroατολόγια είναι ακατάλληλα για τα νήπια Εφόσον το νηπιαγωγείο συmicromicroετέχει στο πρόγραmicromicroα δε θα έπρεπε να έχει και αυτό το διδακτικό του υλικό
bull Το microόνο που προτείνω είναι να γίνεται ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση σχετικά microε το υλικό που πρέπει να χρησιmicroοποιούmicroε για πολύ αδύναmicroα παιδιά και κυρίως microε αυτά που έχουν προβληmicroατική συmicroπεριφορά Εξάλλου το υλικό που είχα από το πρόγραmicromicroα microε βοήθησε στην εργασία microου
bull Συντοmicroότερη απόδοση του υλικό στους microαθητές
bull Συστηmicroατικότερη ενηmicroέρωση προς τους προϊσταmicroένους-διευθυντές των σχολείων Οργανωmicroένα και πλήρη σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Έγκαιρη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Σεmicroινάρια εκπαιδευτικού περιεχόmicroενου σε συνεργάτες του ΚΕ∆Α
bull Τέλεια
224
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
bull Έδωσε τεχνικές προσέλκυσης ενδιαφέροντος των παιδιών microέσω της βιωmicroατικής microάθησης και έλυσε αρκετές απορίες
bull Χρειάζεται ίσως microεγαλύτερη ποικιλία στη θεmicroατολογία και ενασχόληση microε πρακτικά προβλήmicroατα αντιmicroετώπισης αυτών
bull Όπως ανέφερα και παραπάνω πολύ καλό microε αρκετά ενδιαφέροντα θέmicroατα
bull Όπως γίνεται νοmicroίζω ότι είναι πολύ καλά
bull Όπως προανέφερα πολύ θεωρητικό εποmicroένως δε βοηθάει ιδιαίτερα στη διδακτική πράξη στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού και στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων microε τους microαθητές
bull Ήταν αρκετά διαφωτιστικό και ενηmicroερωτικό
bull Ήταν αρκετά ουσιαστικό Εmicroένα microε βοήθησε αρκετά Μόνο που θα χρειαζόmicroουν επιπλέον ώρες
bull Ήταν πολύ καλό καθώς πρόσφερε περισσότερη εξειδίκευση πάνω στο θέmicroα
bull Ήταν πολύ καλό
bull Ήταν σύmicroφωνο microε τις ανάγκες του προγράmicromicroατος
bull ∆εν καλύφτηκαν microε λεπτοmicroέρεια τα ζητήmicroατα διδασκαλίας στην τάξη Γενική επιmicroόρφωση χωρίς διεξοδικές λύσεις
bull Γενικά καλά αλλά microπορεί να εmicroπλουτιστεί και microε άλλα προαναφερθέντα θέmicroατα
bull Γενικά τα θέmicroατα του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κέντρισαν το ενδιαφέρον microου και εmicroπλούτισαν τις γνώσεις microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών
bull Γενικά τα σεmicroινάρια ήταν πολύ καλά Κυρίως αυτά που είχαν και βιωmicroατικό χαρακτήρα
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού περιεχοmicroένου Αναλυτική παρουσίαση χρήσης του διδακτικού υλικού στη τάξη
bull ∆ιδασκαλία ελληνικής γλώσσας σε νηπιαγωγεία και πρακτικές εφαρmicroογές
bull Βιβλιογραφία για χρήση και άλλων βιβλίων
bull Εκτός από τις θεmicroατικές ενότητες που ήδη αναπτύσσονται στις επιmicroορφωτικές συναντήσεις να παρουσιάζονται προαιρετικά και εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος για σχολιασmicroό και επίλυση προβληmicroάτων Να συνεχιστεί η επικέντρωση στη διαπολιτισmicroικότητα
225
bull Βιωmicroατικού τύπου εργαστηριακού τύπου
bull Βιωmicroατικό χαρακτήρα-εργαστηριακό χαρακτήρα
bull Ενδιαφέρουσα προσέγγιση των θεmicroάτων που αφορούν τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης (microέθοδοι διαπολιτισmicroική εφαρmicroογή διδακτικού υλικού)
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις τεκmicroηριωmicroένες επιστηmicroονικά microε βάση τις οποίες οι επιmicroορφωτές επιχείρησαν να προβούν σε σύνδεση θεωρίας και πράξης
bull Ενηmicroέρωση του εκπαιδευτικού για τον πολιτισmicroό ιδιαιτερότητες της χώρας καταγωγής των microαθητών ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη επικοινωνία microεταξύ τους
bull Αξιόλογο
bull Αρκετά χρήσιmicroο αν και έπρεπε να γίνει και δεύτερο
bull Αρκετά ενδιαφέρον το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου καθώς και οι θεmicroατικές ενότητες που πραγmicroατεύτηκε
bull Αρκετά καλό microε εξαίρεση τη σύνδεση microε τη σχολική πραγmicroατικότητα η οποία απουσιάζει
bull Αρκετά καλό αλλά δυστυχώς δεν ήταν επαρκές Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη συνέπεια προκειmicroένου να θεωρούmicroε ότι παρέχουmicroε υποστήριξη κι όχι να κρύβουmicroε τις ελλείψεις microας πίσω από τίτλους φροντιστηριακών τmicroηmicroάτων ενισχυτικών δοmicroών και διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Αρκετά ικανοποιητικό
bull ∆υστυχώς δεν έχω ολοκληρωmicroένη άποψη για το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης διότι ερχόmicroουν από περιοχή εκτός Θεσσαλονίκης και ήδη εργαζόmicroουν το πρωί σε άλλο νοmicroό από αυτό που κατοικώ microε αποτέλεσmicroα να είmicroαι προσωπικά κουρασmicroένη και microε την αγωνία να φτάσω
bull Εστίαση και σε ζητήmicroατα microεθοδολογίας της διδασκαλίας σε συσχέτιση microε τα προβλήmicroατα-ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών
bull Περισσότερα βιωmicroατικά και εργαστηριακού τύπου θέmicroατα
bull Περισσότερα εργαστήρια
bull Περισσότερα είδη επιmicroορφώσεων εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρητικού χαρακτήρα
bull Περισσότερα θέmicroατα σχετικά microε τις κοινωνικές ταυτότητες το ρατσισmicroό και τη διγλωσσία
bull Περισσότερα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Περισσότερα σεmicroινάρια microε στόχευση τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών και microε microεγαλύτερη παρουσία των υπευθύνων microέσα
226
στις σχολικές microονάδες για την παρακολούθηση του προγράmicromicroατος
bull Περισσότερα σεmicroινάρια Θεωρίες που να microπορείς να τις κάνεις πράξεις microε αποτέλεσmicroα
bull Περισσότερες πρακτικές ιδέες και συmicroβουλές
bull Περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα που αφορούν τους νηπιαγωγούς
bull Περισσότερη βιωmicroατική microάθηση-εργαστήρια
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-προετοιmicroασία-κατάρτιση και εφαρmicroογή εκπαιδευτικού υλικού Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων microέσα στη σχολική αίθουσα
bull Περισσότερος χρόνος για να ακούγονται όλες οι απόψεις των εκπαιδευτικών
bull Πολύ ενδιαφέρον αλλά ως επί το πλείστον θεωρητικό
bull Πολύ καλή η ενηmicroέρωση και η βοήθεια στην επίλυση αποριών
bull Πολύ καλό και εmicroπεριστατωmicroένο Θα επιθυmicroούσα όmicroως και τον εmicroπλουτισmicroό του microε επιπλέον θεmicroατικές ενότητες
bull Πρακτική εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Προτάσεις και κατευθύνσεις microε πρακτική εφαρmicroογή
bull Θα βοηθούσε αν ήταν περισσότερο προσανατολισmicroένο στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού Ενηmicroέρωση για τα βιβλία άλλα από αυτά του προγράmicromicroατος θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς να κερδίσουν χρόνο και να γίνουν πιο αποτελεσmicroατικοί
bull Θα πρέπει να έχει πιο βιωmicroατικό χαρακτήρα και να συζητιόνται και να λύνονται τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί microέσα στην τάξη
bull Θα πρέπει τα βιβλία να γίνουν λίγο πιο δύσκολα για να ανταποκρίνονται στο κάπως υψηλό επίπεδο γνώσεων των αλλοδαπών και να έχουν στο τέλος και τη σχετική γραmicromicroατική ανάλογα microε το επίπεδο Μιλάmicroε για αλλοδαπούς που ζουν χρόνια στην Ελλάδα
bull Θα microπορούσε ίσως να εφαρmicroοστεί και πρόγραmicromicroα συmicroβουλευτικής γονέων
bull Θα microπορούσαν να έχουν πιο βιωmicroατική συmicromicroετοχή για να υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον και ενεργοποίηση από όλους
bull Θα microπορούσαmicroε να χρησιmicroοποιούmicroε και ενότητες από τα βιβλία του σχολικού βιβλίου για να microη χάνουν τα παιδιά την επαφή microε το αναλυτικό πρόγραmicromicroα
227
bull Θα ήθελα περισσότερες πρακτικές οδηγίες και προτάσεις για τη διεξαγωγή των microαθηmicroάτων microε ενδεικτικές ίσως προτάσεις διδασκαλίας σύmicroφωνα microε τα βιβλία που διανέmicroονται
bull Θα ήταν χρήσιmicroη η γνώση βασικών δοmicroών των γλωσσών που microιλιούνται από τους microαθητές (συνήθως ρωσική και αλβανική)
bull Θα ήταν χρήσιmicroο το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης πέρα από τη θεωρητική υφή του να έχει και εργαστηριακή microορφή
bull Θα ήταν καλό να είχε περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα να εστίαζε περισσότερο στην αντιmicroετώπιση των πρακτικών προβληmicroάτων που αντιmicroετωπίζει ο εκπαιδευτικός χωρίς αυτό να σηmicroαίνει ότι η θεωρία δεν είναι πολύτιmicroη
bull Θα έπρεπε να είναι περισσότερο βιωmicroατικού χαρακτήρα και να έχουν εργαστηριακή microορφή
bull Θεατρική παιδεία Μαθησιακές δυσκολίες Καλλιτεχνικές δραστηριότητες
bull Καλή οργάνωση των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης Όλα τα είδη επιmicroόρφωσης που παρακολουθήσαmicroε ήταν χρήσιmicroα
bull Καmicroία
bull Κανένα Το βρήκα οργανωmicroένο
bull Κατά τη διάρκεια συmicromicroετοχής microου στο πρόγραmicromicroα παρακολούθησα ένα microόνο πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σχετικά microε την αξιολόγηση των microαθητών και του εκπαιδευτικού έργου γενικότερα (ικανοποιητικό) Σαφώς όmicroως είναι απαραίτητα περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Κατά τη γνώmicroη microου θα έπρεπε να είχε κάποιες ενδεικτικές διδακτικές προσεγγίσεις microε ασκήσεις και δραστηριότητες microε φύλα εργασιών και αξιολόγησης
bull Θεωρώ πως ο κύκλος των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης όπως εξελίχθηκε ήταν πλήρης ως προς τη θεmicroατολογία και γενικότερα ως προς το περιεχόmicroενο Το ζήτηmicroα της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης αντιmicroετωπίστηκε ολιστικά
bull Θεωρώ ότι το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου ήταν αρκετά ικανοποιητικό και microε βοήθησε πολύ Ωστόσο πιστεύω ότι πρέπει να προσαρmicroόζεται κυρίως στα παιδιά που έχουν προβλήmicroατα στη συmicroπεριφορά και είναι αδύναmicroα στην κατάκτηση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας
bull Θέmicroατα ιστορικά κοινωνικά διαπολιτισmicroικά
bull Να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος για επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου Να πραγmicroατοποιείται microε το πέρας του σεmicroιναρίου ανταλλαγή απόψεων microεταξύ εκπαιδευτικών και επιmicroορφωτών που να αφορά σε εmicroπειρίες τους στην πράξη κα
228
bull Να εστιάζουmicroε όχι τόσο σε θετικά όσο σε προβληmicroατικές καταστάσεις που προκύπτουν
bull Να είναι περισσότερο βιωmicroατικό
bull Να είναι περισσότερο σε πρακτική εφαρmicroογή των βιβλίων και λιγότερο θεωρητικά
bull Να είναι πιο εξειδικευmicroένο όσον αφορά τα θέmicroατα του νηπιαγωγείου και να καταρτίζει τους εκπαιδευτικούς αυτής της βαθmicroίδας ώστε να αντιmicroετωπίζουν προβλήmicroατα επικοινωνίας microε microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
bull Να γίνεται επιmicroόρφωση και σε βιωmicroατικά σεmicroινάρια Σεmicroινάριο microε περιεχόmicroενο την ψυχοκοινωνική στήριξη των οικογενειών
bull Να γίνεται ενηmicroέρωση για τα βασικά σηmicroεία microορφολογίας συντακτικού γραmicromicroατικής των δύο πιο δηmicroοφιλών γλωσσών (Αλβανικά Ρώσικα) που χρησιmicroοποιούν ως microητρικές γλώσσες οι microαθητές Παρουσία υπευθύνων του προγράmicromicroατος κατά τη διδασκαλία περιοδικά
bull Να περιοριστεί η θεωρητική ενηmicroέρωση microόνο στη βιβλιογραφική ενηmicroέρωση ώστε ο εκπαιδευτικός να ανατρέξει microόνος του Είναι προτιmicroότερο τα σεmicroινάρια να είναι εργαστηριακά ή βιωmicroατικά
bull Να προηγείται η θεωρητική κατάρτιση και να έπονται πρακτικές διδασκαλίας Να υπάρχει πρόγραmicromicroα για την προσχολική εκπαίδευση Να προτείνονται τρόποι για την οmicroαλή ένταξη του παιδαγωγού στο σχολείο (προσχολική εκπαίδευση)
bull Να microην υπάρχει αλληλο-επικάλυψη στα θέmicroατα Να microη γίνονται σε microορφή διάλεξης αλλά σε εργαστήρια-πιο βιωmicroατικά
bull Να οργανώνονται σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ειδικά για τους νηπιαγωγούς microε προτάσεις και υλικό για την προσχολική εκπαίδευση ή τουλάχιστον τα σεmicroινάρια που απευθύνονται σε όλους τους εκπαιδευτικούς να λαmicroβάνουν υπόψη τους και τους νηπιαγωγούς
bull Να υπάρχουν περισσότερα εργαστήρια βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρίας
bull Να έχει 3ωρη διάρκεια Να συmicromicroετέχουν καθηγητές πανεπιστηmicroίου όσον αφορά θέmicroατα γλώσσας Να καταπιάνεται microε πρακτικά προβλήmicroατα πιο χειροπιαστά όπως παράθεση παραδειγmicroάτων Απαλοιφή του microεταmicroοντερνιστικού τρόπου θέασης πάνω στη γλώσσα
bull Μεγαλύτερη διάρκεια Περισσότερες εισηγήσεις από γλωσσολόγους σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας στα αλλόγλωσσα Νέες εκπαιδευτικές microέθοδοι για καλύτερη διδασκαλία της γλώσσας
229
bull Μεγαλύτερη έmicroφαση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης στα πλαίσια του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος (πχ περισσότερες συναντήσεις microόνο όσων συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα)
bull Μερικές συνεδρίες είχαν περιεχόmicroενο πολύ γενικό για το ρατσισmicroό και την ιστορία διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Θα ήταν προτιmicroότερο να αναφέρονταν περισσότερο στα προβλήmicroατα που προκύπτουν την ώρα της διδασκαλίας και πώς να αντιmicroετωπίζουmicroε συνθετότερα προβλήmicroατα
bull Μέτριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν πάρα πολύ καλό και πλήρες σε microερικά θέmicroατα αλλά θα ήταν καλύτερο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις
bull Σε πολύ υψηλό επίπεδο
bull Τα θέmicroατα που συζητήθηκαν microας βοήθησαν στο έργο microας αλλά θα έπρεπε να γίνονται πιο συχνά τέτοιου είδους σεmicroινάρια
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης εξέταζαν τα θέmicroατά τους σε βάθος Μας παρείχαν σηmicroαντικές ιδέες ως προς την υλοποίηση της διδακτικής διαδικασίας και την προσέγγιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης είναι αναγκαίο να εστιαστούν περισσότερο σε ζητήmicroατα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπούς microαθητές και σε πρακτικές αξιοποίησης του διδακτικού υλικού κατά τάξη και επίπεδο γλωσσοmicroάθειας της ελληνικής
bull Τα σεmicroινάρια που διοργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι από κάθε άποψη άψογα Πραγmicroατικά υπήρξαν το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος microε τη συmicromicroετοχή αξιόλογων επιστηmicroόνων
bull Τα σεmicroινάρια να είναι βιωmicroατικού τύπου
bull Τα σεmicroινάρια ήταν πολύ ενδιαφέροντα και βοήθησαν πολύ Εύχοmicroαι να συνεχιστούν και την επόmicroενη χρονιά
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τους νηπιαγωγούς Εmicroπλουτισmicroός των σεmicroιναρίων microε άλλους τοmicroείς (microουσική θεατρική αγωγήhellip) που έχουν άmicroεση σχέση microε τη γλώσσα
bull Σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου Πρακτικές οδηγίες εφαρmicroογής του διδακτικού υλικού
bull Σεmicroινάριο Profile
bull Σαφώς είναι πολύ σηmicroαντική η ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών για τις πραγmicroατικές διαστάσεις του θέmicroατος αυτού που αφορά στην είσοδο των παιδιών αλλοδαπών στα ελληνικά σχολεία Θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει microια γενική ενηmicroέρωση σε σχέση microε τα στοιχεία και τις σ
230
bull Το επίπεδο των σεmicroιναρίων ήταν ικανοποιητικό Θα ήταν ενδιαφέρον να εστιάζουmicroε περισσότερο σε ζητήmicroατα πρακτικής φύσης δηλαδή σε ότι αφορά την καθηmicroερινότητα εκπαιδευτικών και νήπιων έτσι ώστε να διεξάγεται οmicroαλά το ηmicroερήσιο πρόγραmicromicroα
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ανταποκρινόταν στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που αντιmicroετώπισα microε τους microαθητές Βέβαια καλό θα ήταν στα σεmicroινάρια να υπάρχουν περισσότερες επιmicroορφώσεις εργαστηριακού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης πρέπει να έχει χρηστική αξία εκτός από τις γενικές θεωρητικές κατευθύνσεις
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κάλυψε κάθε microου απορία και microε βοήθησε ουσιαστικά στη διδασκαλία
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης υπήρξε πλούσιο σε θεmicroατικές ενότητες οι οποίες συνέβαλαν αδιαmicroφισβήτητα στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχολικής ένταξης των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό ∆όθηκε έmicroφαση στη διδασκαλία της επικοινωνιακής γλώσσας Οι εmicroπλεκόmicroενες οmicroάδες οι γονείς τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί αντιmicroετωπίστηκαν ως ενιαίο σύνολο προκειmicroένου να αντιmicroετωπιστούν τα προβλήmicroατα στο σχολείο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν κατατοπιστικό πολύ ενηmicroερωτικό πλούσιο καλλιεργούσε και ενέπνεε για να εργαστούmicroε microε τους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου βοήθησε στην απόκτηση γνώσεων και τη κατανόηση από τους εκπαιδευτικούς των απαιτήσεων για τη διδασκαλία της ελληνικής στους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στον τίτλο του Επίσης θα πρέπει να χρησιmicroοποιεί παραδείγmicroατα από την πραγmicroατική σχολική ζωή
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου microας βοήθησε να προσεγγίσουmicroε microε διαφορετικό microάτι microαθητές microε άλλο γλωσσικό και πολιτισmicroικό υπόβαθρο και να εφαρmicroόζουmicroε microια σειρά από δραστηριότητες βιωmicroατικού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου υστερούσε κατά τη γνώmicroη microου στο εργαστηριακό microέρος ∆ηλαδή πολλές φορές είχε αρκετή θεωρία και καθόλου δραστηριότητες
bull Το νηπιαγωγείο να microη βρίσκεται διαρκώς στη σκιά του δηmicroοτικού Έχει τις δικές του εξατοmicroικευmicroένες ανάγκες
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν αρκετά κατατοπιστικό καλό θα ήταν όmicroως να εmicroπλουτιστεί microε περισσότερες βιωmicroατικού τύπου παρατηρήσεις- επισηmicroάνσεις
231
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ εποικοδοmicroητικό Έγινε ενηmicroέρωση ανταλλάχτηκαν απόψεις τέθηκαν προβληmicroατισmicroοί Περισσότερη ενηmicroέρωση και συχνότερη επιmicroόρφωση
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό Στόχευε στα προβλήmicroατα που αντιmicroετώπιζα καθηmicroερινά και microε βοήθησε πολύ
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν καλό Θα προτιmicroούσα να ήταν εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου και να αναφερόταν περισσότερο στην προσχολική εκπαίδευση
bull Το υλικό να ανταποκρίνεται στην ηλικία των συγκεκριmicroένων παιδιών δηλαδή νήπια και προνήπια
bull Το portfolio είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ∆εν καλύφτηκα παρά τις προσπάθειες της επιmicroορφώτριας Ίσως χρειαζόταν άλλο έντυπο υλικό από αυτό του δηmicroοτικού και περισσότερες οδηγίες
bull Συχνότερες επιmicroορφώσεις λιγότερων ωρών Κάθε επιmicroόρφωση να έχει ένα θεmicroατικό κέντρο
bull Στα σεmicroινάρια δόθηκε ιδιαίτερη σηmicroασία στο θεωρητικό επίπεδο επιmicroόρφωσης Η πρακτική εφαρmicroογή όmicroως των ιδεών και των θεωριών παραγκωνίστηκε Ίσως η επέκταση της διάρκειας των σεmicroιναρίων να βοηθούσε στην ανάλυση κι αυτού του τοmicroέα
232
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
∆ιευθυντών εκπαιδευτικών γονέων microαθητών
2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Σελ
1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
3
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 11
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 20
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 45
41 ΠΛΑΙΣΙΟ 45
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
49
Άξονας 1 Παιδαγωγική παρακολούθηση στήριξη και ένταξη microαθητών στο σχολείο
49
Άξονας 2 Ενηmicroέρωση ndash Επιmicroόρφωση microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας 65
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών microαθητών και οικογένειας
72
Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού 79
ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 82
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ 86
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ 86
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 99
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ 115
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 135
55 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndashΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
159
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 186
7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 193
7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 195
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 195
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
3
1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΩΝ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑ∆Α
Η ελληνική κοινωνία έχοντας υποστεί σηmicroαντικές αλλαγές της
πληθυσmicroιακής της σύνθεσης τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια
παρουσιάζεται σήmicroερα ως χώρα υποδοχής microεταναστών εγκαταλείποντας
ανεπιστρεπτί τον microέχρι πρότινος και για πολλά χρόνια χαρακτηρισmicroό
της ως χώρα εξαγωγής microεταναστών Ο αιφνιδιαστικός τρόπος microετατροπής
της χώρας σε κράτος υποδοχής αλλά και ο microεγάλος όγκος των
microεταναστών που άρχισαν να περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται
προς το νότο διαφοροποιούν ως ένα βαθmicroό τη microεταναστευτική πτυχή της
ελληνικής κοινωνίας η οποία υπήρξε ανέτοιmicroη και απροετοίmicroαστη να
χειριστεί microε ορθό και οργανωmicroένο τρόπο τις microεταναστευτικές οmicroάδες σε
σχέση microε τα άλλα ∆υτικοευρωπαϊκά κυρίως κράτη Παρόλα αυτά
σήmicroερα η χώρα microας εmicroφανίζεται ως το πρώτο σε ποσοστό υποδοχής
ευρωπαίων microεταναστών κράτος και τα προβλήmicroατα ως προς την
εκπαιδευτική κοινωνική οικονοmicroική και πολιτισmicroική ένταξη των
microεταναστών προβάλλουν επιτακτικά
Έχοντας σαν στόχο τη σαφέστερη περιγραφή και κατανόηση του
προβλήmicroατος που η ελληνική κοινωνία καλείται να αντιmicroετωπίσει αλλά
και της αλλαγής στην οποία de facto εναπόκειται κρίνεται απαραίτητη
microία σύντοmicroη ιστορική αναδροmicroή τόσο της πορείας των microεταναστευτικών
οmicroάδων όσο και των ελληνικών αντιδράσεων και ενεργειών απέναντι σε
αυτές Οι πολιτικο-οικονοmicroικές ανατροπές που συντάραξαν τις χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλκανικής χερσονήσου στα τέλη της
δεκαετίας του lsquo80 και στις αρχές του lsquo90 προβάλλουν ως τα κυριότερα
αίτια του microεταναστευτικού ρεύmicroατος προς τη χώρα microας Η πτώση των
κοmicromicroουνιστικών καθεστώτων και η επακόλουθη κατάρρευση της
οικονοmicroίας των ανατολικών και νοτιοανατολικών χωρών δικαιολογούν τις
4
microεγάλες microεταναστευτικές οmicroάδες που άρχισαν να περνούν τα σύνορα της
Ελλάδας σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής
Η δυσκολία ελέγχου των συνόρων σε συνδυασmicroό microε την ανοχή των
ελληνικών κυβερνήσεων κάτω από ένα πρίσmicroα ανθρωπισmicroού και
αλληλεγγύης προς τους γείτονες λαούς που βρίσκονται σε ανάγκη
επέτρεψαν την είσοδο περίπου 250000 microεταναστών το 1991 1 Ο
αριθmicroός των microεταναστών αυξάνει συνεχώς microε την πάροδο των ετών για να
φτάσουmicroε το 2001 στην καταγραφή 797093 2 microεταναστών microόνιmicroα
εγκαταστηmicroένων στη χώρα microας Ο αριθmicroός αυτός αντιπροσωπεύει το
72 επί του συνολικού πληθυσmicroού κατατάσσοντας και εξοmicroοιώνοντας
την Ελλάδα microε τυπικές χώρες υποδοχής microεταναστών στην κεντρική και
τη βόρεια Ευρώπη (Γερmicroανία Γαλλία Βέλγιο Ολλανδία) τόσο ως προς
τη σύνθεση του πληθυσmicroού όσο και ως προς τα κοινωνικά οικονοmicroικά
εκπαιδευτικά και πολιτισmicroικά προβλήmicroατα που η καινούρια
πληθυσmicroιακή σύνθεση δηmicroιουργεί
Στο σηmicroείο αυτό κρίνεται σκόπιmicroη και αναγκαία η επισήmicroανση των
διαφοροποιήσεων που η ελληνική microεταναστευτική πτυχή παρουσιάζει σε
σύγκριση microε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη Η διαφοροποίηση αυτή
εναπόκειται τόσο στο είδος της microετανάστευσης όσο και στην
ιδιαιτερότητα της χώρας υποδοχής Σε ένα πρώτο επίπεδο η
microετανάστευση προς την Ελλάδα χαρακτηρίζεται από microία microαζικότητα που
επιτρέπει τη χρήση του όρου laquomicroεταναστευτικό κύmicroαraquo και τη διαφοροποιεί
από τις microέχρι τώρα γνωστές πληθυσmicroιακές microετακινήσεις Οι microετανάστες
καταφθάνουν στην Ελλάδα microε microαζικό και πρωτοφανή τρόπο και
εγκαθίστανται παραλείποντας πολλές φορές τις διαδικασίες
νοmicroιmicroοποίησης της παραmicroονής τους Το γεγονός αυτό της παράνοmicroης
διαmicroονής αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό του microεταναστευτικού
αυτού κύmicroατος ∆εκάδες άνθρωποι πολίτες γειτονικών χωρών διένυαν
καθηmicroερινά microε τα πόδια microεγάλες αποστάσεις και κατόρθωναν να
περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται προς την ελληνική ενδοχώρα
1 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15 Οκτωβρίου 1991 σελ 203
2 ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001
5
διαφεύγοντας των συνοριακών δυνάmicroεων και χωρίς να έχουν τα
απαραίτητα για την είσοδο και παραmicroονή τους στη χώρα έγγραφα
Σε ένα δεύτερο επίπεδο η microετανάστευση προς την Ελλάδα
διαφοροποιείται από εκείνη προς τα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη ως προς τον
αιφνιδιασmicroό και την ελλιπή έως και ανύπαρκτη προετοιmicroασία της
χώρας υποδοχής για την αντιmicroετώπιση microιας τέτοιας έκτασης φαινόmicroενου
Κατrsquo εξοχήν χώρα εξαγωγής microεταναστών η Ελλάδα δεν ήταν έτοιmicroη να
δεχθεί και να φιλοξενήσει τις χιλιάδες των microεταναστών που περνούσαν
καθηmicroερινά τα σύνορα και έκαναν αιτήσεις για άδειες εισόδου και
παραmicroονής Το νοmicroοθετικό πλαίσιο παρουσίαζε κενά οι ελεγκτικοί και
διοικητικοί microηχανισmicroοί εmicroφανίζονταν απροετοίmicroαστοι η οικονοmicroία της
χώρα προβληmicroατική και οι κυβερνήσεις ελαστικές και ανεκτικές σε ότι
αφορά τη microαζική αυτή είσοδο Συγχρόνως η στάση αλληλεγγύης
συmicroπόνιας και κατανόησης της ελληνικής κοινωνίας που γνωρίζει τι
σηmicroαίνει microετανάστευση και ξεριζωmicroός ενίσχυσαν την απραξία των
κυβερνήσεων και επέτρεψαν την εγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων χωρίς
να υπάρχει η απαραίτητη κρατική και νοmicroοθετική microέριmicroνα αλλά και
δυνατότητα εργασιακής απορρόφησης των ανθρώπων αυτών
Η αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας είναι πλέον γεγονός microη αναστρέψιmicroο
και ολοκληρωτικό Τόσο η κοινωνική συνοχή όσο και η οικονοmicroική
κατάσταση της χώρα κλονίζονται και η λήψη microέτρων αντιmicroετώπισης και
χειρισmicroού προβάλλει επιτακτική Η πολυπολιτισmicroικότητα γίνεται
πραγmicroατικότητα και τα ελληνικά δεδοmicroένα δεν ισχύουν πια Οι αλλαγές
επηρεάζουν τον οικονοmicroικό κοινωνικό αλλά και πολιτισmicroικό και
εκπαιδευτικό τοmicroέα και η ένταξη των microεταναστών και των παιδιών τους
εmicroφανίζεται πλέον όχι απλώς σαν προτεραιότητα αλλά σαν ανάγκη
Όπως όλοι οι ελληνικοί κρατικοί φορείς έτσι και το εκπαιδευτικό
σύστηmicroα δεν ήταν προετοιmicroασmicroένο για microια τέτοιου είδους αλλαγή της
microαθητικής σύνθεσης Τα σχολεία κυρίως των microεγάλων αστικών κέντρων
κατακλύστηκαν από παιδιά που δεν είχαν τα απαραίτητα για την
εγγραφή τους δικαιολογητικά και που τις περισσότερες φορές δεν
microιλούσαν καν την ελληνική γλώσσα Η καταmicroέτρηση των παιδιών αυτών
6
καθώς και η κατηγοριοποίησή τους σε παιδιά οmicroογενών και παιδιά
microεταναστών πραγmicroατοποιήθηκε microε microεγάλη καθυστέρηση αφού οι πρώτοι
επίσηmicroοι αριθmicroοί βγαίνουν στο φως της δηmicroοσιότητας το 2000 Σύmicroφωνα
microε το Υπουργείο Παιδείας λοιπόν ο αριθmicroός των αλλοδαπών microαθητών τη
σχολική χρονιά 20012002 ανέρχεται στους 80000 ενώ το Ινστιτούτο
Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης ανεβάζει τον
αριθmicroό αυτό στους 140000 microαθητές σε όλες τις βαθmicroίδες του
εκπαιδευτικού συστήmicroατος3
Οι χώρες προέλευσης των αλλοδαπών microαθητών που φοιτούν σήmicroερα στα
ελληνικά σχολεία είναι 140 microε την Αλβανία να κατέχει το υψηλότερο
ποσοστό ( 80 των γονέων microεταναστών microαθητών προέρχονται από την
Αλβανία) και τη Βουλγαρία να εκλαmicroβάνει τη δεύτερη θέση( 3 των
γονέων είναι γεννηmicroένοι στην Βουλγαρία) Αξίζει να σηmicroειωθεί επίσης ότι
περίπου το 10 των microεταναστών microαθητών έχει διάρκεια παραmicroονής στην
Ελλάδα microεγαλύτερη των δέκα χρόνων ενώ ένα ποσοστό της τάξεως
περίπου 11 έχουν γεννηθεί στη χώρα microας Καθώς οι αλλοδαποί
microαθητές κατανέmicroονται σε όλη τη χώρα microε βασικά κέντρα την περιοχή
της Αττικής και της Θεσσαλονίκης τα ελληνικά σχολεία στα οποία δεν
φοιτούν καθόλου αλλοδαποί ή παλιννοστούντες microαθητές είναι
περιορισmicroένα Επίσης περιορισmicroένα είναι και τα σχολεία στα οποία το
ποσοστό των αλλοδαπών ή παλιννοστούντων microαθητών είναι microεγαλύτερο
από 504
Αρχικά λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
έχοντας στην κατοχή τους ελλιπή στοιχεία αναφορικά microε τον αριθmicroό των
αλλοδαπών microαθητών τους εντάσσει στα microέτρα που microέχρι πρότινος είχαν
ληφθεί για τα παιδιά των επαναπατρισθέντων Ελλήνων τα οποία δεν
χειρίζονταν σε ικανοποιητικό βαθmicroό την ελληνική γλώσσα Τα microέτρα
αυτά ήταν οι τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Οι τάξεις
υποδοχής ξεκίνησαν να λειτουργούν στη χώρα microας στην πρωτοβάθmicroια
και δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση microε τον υπουργικό νόmicroο Ν 1404 του
3 Για περισσότερες πληροφορίες βλ Γ Μάρκου amp Α Γκότοβος 2004 Οmicroογενείς και αλλοδαποί microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Αθήνα ΙΠΟ∆Ε 4 Α Γκότοβος amp Γ Μάρκου 2004
7
1983 έχοντας σαν στόχο να βοηθήσουν τους microαθητές να ενταχτούν στο
ελληνικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον
Απευθυνόmicroενες αρχικά στα παιδιά των οmicroογενών Ελλήνων οι τάξεις
υποδοχής λειτούργησαν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
ακολούθησαν τρόπον τινά ένα πρόγραmicromicroα ποιο εντατικό διδασκαλίας
της ελληνικής γλώσσας έτσι ώστε οι microαθητές που τις παρακολουθούσαν
να microπορέσουν να ενταχθούν στην κανονική τάξη όσο το δυνατό
γρηγορότερα Τα παιδιά microπορούσαν να παραmicroείνουν στην τάξη
υποδοχής δύο έτη και δεν microπορούσε να λειτουργήσει για microαθητές της
πρώτης δηmicroοτικού 5 Ενδεικτικά αναφέρουmicroε ότι τη σχολική χρονιά
19801981 λειτούργησαν συνολικά δέκα τάξεις υποδοχής για τις
ανάγκες 142 microαθητών ενώ τη σχολική χρονιά 20022003 ο αριθmicroός
τους έφτασε τις 548 τάξεις υποδοχής για 7843 microαθητές κυρίως στην
περιοχή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας6
Τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα άρχισαν να λειτουργούν το 1983 microε στόχο
να βοηθήσουν τους microαθητές βελτιώσουν το επίπεδο γνώσης της
ελληνικής γλώσσας αλλά και άλλων microαθηmicroάτων στα οποία τα παιδιά των
οmicroογενών παρουσίαζαν δυσκολίες και χαmicroηλή βαθmicroολογία 7
Λειτουργούσαν λοιπόν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
βοηθούσαν τους microαθητές ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να
αποκτήσουν καλύτερο επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας8 Παρά τα
προβλήmicroατα που αντιmicroετώπισαν στην οργάνωση και τη λειτουργία τους η
ανάπτυξη και η διάδοσή τους υπήρξε ραγδαία Το σχολικό έτος
19821983 λειτούργησαν 80 βοηθητικά τmicroήmicroατα microε 439 microαθητές9 ενώ
5 Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα βλ Γ Μάρκου Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Αθήνα 1995 και ΙΠΟ∆Ε Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Αθήνα 2005 6 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools in Europe The information network on education in Europe (httpwwweurydiceorg) 7 Τα microαθήmicroατα αυτά ήταν η φυσική η χηmicroεία και τα microαθηmicroατικά 8 Για περισσότερες πληροφορίες βλ το νόmicroο Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45 09011984 9 Γ Μάρκου 1995 op cit
8
το σχολικό έτος 20022003 τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα που
λειτούργησαν ανήλθαν στα 525 microε 3719 microαθητές10
Στα υπάρχοντα λοιπόν microέτρα θεσmicroοθετηmicroένα microετά την παλιννόστηση
πολλών Ελλήνων microεταναστών εντάχτηκαν και τα παιδιά των microεταναστών
από τα γείτονα βαλκανικά και ανατολικοευρωπαϊκά κράτη Συγχρόνως
το Υπουργείο Παιδείας microε νοmicroοθετικό διάταγmicroα το 1995 κατέστησε
σαφές πως όλα τα παιδιά που κατοικούν στην ελληνική επικράτεια
microπορούν να γραφτούν στα ελληνικά σχολεία όλων των βαθmicroίδων ακόmicroα
και αν δεν έχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή τους11
Τα microέτρα αυτά κατόρθωσαν ως ένα βαθmicroό να προβάλλουν κάποια
εχέγγυα για την εγγραφή και στοιχειώδη βοήθεια των παιδιών αυτών που
καλούνται να φοιτήσουν σε ένα ξένο σχολικό περιβάλλον microη γνωρίζοντας
πολύ συχνά τη γλώσσα Παρόλα αυτά η microέχρι τώρα ακολουθούmicroενη
εκπαιδευτική πολιτική χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια σπασmicroωδικές και
βιαστικές αντιδράσεις και επικέντρωση στη γλωσσική microόνο στήριξη των
αλλοδαπών microαθητών
Το πρόγραmicromicroα του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών laquoΈνταξη αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητώνraquo που λειτούργησε από το 1997 και ως το
2000 και από το 2002 ως σήmicroερα έθεσε σαν στόχο όχι microόνο την
καταγραφή του αριθmicroού των αλλοδαπών microαθητών και τη γλωσσική τους
υποστήριξη αλλά και την ενηmicroέρωση κατάρτιση και ευαισθητοποίηση
των εκπαιδευτικών τη στήριξη ενηmicroέρωση και βοήθεια του
οικογενειακού περιβάλλοντος των αλλοδαπών microαθητών και τη διενέργεια
ερευνών microε στόχο την οmicroαλότερη ένταξη των παιδιών αυτών στο ελληνικό
σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Παράλληλα δηmicroιουργήθηκε και
έντυπο υλικό τόσο για τη χρήση από τους εκπαιδευτικούς που
καλούνται να διδάξουν σε πολυπολιτισmicroικά τmicroήmicroατα όσο και για τους
microαθητές που microαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σαν ξένη γλώσσα
10 ΙΠΟ∆Ε 2005 op cit 11 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
9
Μπορεί λοιπόν να χαρακτηριστεί ως η microόνη οργανωmicroένη και microε
συνέχεια προσπάθεια ένταξης των αλλοδαπών microαθητών και στήριξης των
Ελλήνων εκπαιδευτικών στο δύσκολο έργο τους Σε microία περίοδο όπου οι
τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα microειώνονται σηmicroαντικά
σε αριθmicroό έχοντας χαρακτηριστεί ως microέτρα διαχωρισmicroού των Ελλήνων
από τους αλλοδαπούς microαθητές και ενταγmicroένα σε microεγάλο βαθmicroό σε
αφοmicroοιωτικού τύπου εκπαιδευτικά microοντέλα και που η διευκρίνιση του
όρου laquoαλλοδαπόςraquo microαθητής γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ αφού
πολλά παιδιά είναι γεννηmicroένα πλέον στη χώρα microας και microιλούν άριστα
την ελληνική γλώσσα πριν καν φοιτήσουν στο ελληνικό σχολείο το
πρόγραmicromicroα laquoΈνταξη αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητώνraquo
λειτουργεί σαν microόνη λύση και απάντηση στα προβλήmicroατα του σύγχρονου
ελληνικού σχολείου
ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
Οι βασικές τάσεις που κυριάρχησαν και χαρακτήρισαν τις Ευρωπαϊκές
εκπαιδευτικές πολιτικές microπορούν εύκολα να συνοψιστούν στα ακόλουθα
εκπαιδευτικά microοντέλα
1 Αφοmicroοιωτικό microοντέλο
2 Πολυπολιτισmicroικό microοντέλο
3 Ενταξιακό microοντέλο
4 Αντιρατσιστικό microοντέλο
5 ∆ιαπολιτισmicroικό microοντέλο
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και η ΗΠΑ και ο Καναδάς
ακολούθησαν και εφάρmicroοσαν τα προαναφερθέντα microοντέλα στις
εκπαιδευτικές πολιτικές που αφορούσαν τα παιδιά των microεταναστών
Έχοντας σαν αρχική πεποίθηση ότι οι microετανάστες που έρχονταν microαζικά
στη χώρα δεν προτίθενται να microείνουν microόνιmicroα η πρώτη δεκαετία εισροής
microεταναστευτικού δυναmicroικού δεν χαρακτηρίζεται από λήψη σηmicroαντικών
πολιτικών microέτρων από τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη Η συνειδητοποίηση
10
της παραmicroονής δια βίου των microεταναστών στις χώρες υποδοχής αλλά και
οι διαδικασίες οικογενειακής επανασύνδεσης (regroupement familiale)
αποτέλεσαν τις κυριότερες αιτίες πίεσης προς τις ευρωπαϊκές
κυβερνήσεις για τη λήψη microέτρων υποδοχής και ένταξης των
microεταναστευτικών οmicroάδων
Αρχικά κυρίαρχη ήταν η αντίληψη για την αναγκαιότητα αφοmicroοίωσης
των αλλοδαπών microαθητών microε τη βοήθεια microέτρων αντισταθmicroιστικής
εκπαίδευσης Υιοθετούνται λοιπόν και τίθενται σε εφαρmicroογή
προπαρασκευαστικές τάξεις τάξεις υποδοχής και δίγλωσσες ειδικές
τάξεις για αλλοδαπούς microαθητές που σαν στόχο έχουν την γρήγορη
εκmicroάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής αφού η γλωσσική επάρκεια
ταυτίζεται microε την ενσωmicroάτωση του παιδιού στη σχολική τάξη και την
ευρύτερη κοινωνία Στην Αγγλία γίνεται η πρώτη στροφή της
εκπαιδευτικής πολιτικής προς το πολυπολιτισmicroικό microοντέλο και η
εκπαίδευση θέτει σαν στόχο την κατανόηση εκ microέρους όλων των microαθητών
της πολυπολιτισmicroικότητας της κοινωνίας microέσω της εmicroφάνισης διαφόρων
πτυχών των πολιτισmicroών στα σχολικά προγράmicromicroατα
Ύστερα από πολλά χρόνια εmicroπειρίας και πειραmicroατισmicroού τα περισσότερα
εκπαιδευτικά συστήmicroατα υιοθετούν σήmicroερα το διαπολιτισmicroικό microοντέλο
Γίνονται προσπάθειες να διδάσκονται στα σχολεία οι microητρικές γλώσσες
των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο τονίζεται η ανάγκη να
ξεπεραστεί ο εθνοκεντρισmicroός προβάλλονται τα κοινά στοιχεία και οι
οmicroοιότητες microεταξύ των πολιτών διαφορετικής καταγωγής ενώ οι
εκπαιδευτικοί έχουν πρόσβαση σε επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και
εξειδικευmicroένο διδακτικό υλικό Ωστόσο οι εκάστοτε προτεινόmicroενες
λύσεις δεν έχουν δώσει ριζική λύση στην περίπλοκη σχέση
εθνοπολιτισmicroικής ετερογένειας και εκπαίδευσης και η ένταξη των
παιδιών των microεταναστών αποτελεί microέχρι σήmicroερα αντικείmicroενο
επιστηmicroονικών ερευνών και συζητήσεων και πολιτικών διαφωνιών
11
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός της ενδιάmicroεσης αξιολόγησης όπως αναφέρεται και στο
πρόγραmicromicroα είναι η συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξής του microε στόχο
τη βελτίωση της εφαρmicroογής του microέσω της διαδικασίας ανατροφοδότησης
και η τελική αποτίmicroηση του βαθmicroού επίτευξης των επιmicroέρους στόχων
παιδαγωγικών οικονοmicroικών και εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος όπως
αυτοί αναφέρονται στην περιγραφή του έργου η οποία θα αποτελέσει
και την αφετηρία για την αξιολόγησή του
Επειδή το έργο είναι πολυετές και ήδη εφαρmicroόζεται η τρίτη του φάση microε
ενδιάmicroεσες διακοπές που δηmicroιούργησαν laquoπροβλήmicroατα ασυνέχειαςraquo θα
ήταν σκόπιmicroο να επιχειρηθεί η σύνδεση των φάσεων για να αποτυπωθεί
και η εξέλιξη των αποτελεσmicroάτων που αυτό είχε στα χρόνια που
εφαρmicroόστηκε
Είναι επίσης σηmicroαντικό να επισηmicroανθεί ότι όπως γνωρίζουmicroε από την
κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και τη συστηmicroική προσέγγιση ανάλυσης
των οργανισmicroών ότι συmicroβαίνει στην λειτουργία των οργανισmicroών
προσδιορίζεται σε σηmicroαντικό βαθmicroό από αυτό που συmicroβαίνει εκτός των
οργανισmicroών Για το λόγο αυτό στην τελική αξιολόγηση θα ληφθεί υπόψη
και το περιβάλλον microέσα στο οποίο άρχισε να εφαρmicroόζεται το πρόγραmicromicroα
και το οποίο προσδιόρισε πολλά σηmicroεία του προγραmicromicroατισmicroού και
περιεχοmicroένου του
Η ενδιάmicroεση εσωτερική αξιολόγηση θα περιοριστεί στην παρουσίαση και
ανάλυση αυτού που συmicroβαίνει στο εσωτερικό λειτουργίας της βαθmicroίδας
παρέmicroβασης (Αrsquoβαθmicroια εκπαίδευση) και στην αποτύπωση και ερmicroηνεία
των αποτελεσmicroάτων που είχε το πρόγραmicromicroα τόσο στον πληθυσmicroό που
απευθύνεται όσο και στον προδιαγεγραmicromicroένο σκοπό και επιmicroέρους
στόχους κατά την εφαρmicroογή του
Το πρόγραmicromicroα βρίσκεται στην τρίτη φάση εφαρmicroογής του και
υλοποιείται σε εθνικό επίπεδο Οι περιοχές παρέmicroβασης είναι
επιλεγmicroένες στη βάση των αναγκών όπως αυτές προκύπτουν από
12
bull Την καταγραφή και ανάλυση των δεδοmicroένων που αφορούν την
κατανοmicroή των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στη χώρα
bull Τις προτεραιότητες της πολιτικής παρέmicroβασης στην ένταξη αυτών
των microαθητών στο σχολείο
bull Την εmicroπειρία εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τα προηγούmicroενα
χρόνια
bull Τα αποτελέσmicroατα των microελετών και ερευνών στο χώρο της
διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής που αφορούν το
πρόγραmicromicroα και
bull Τον προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος στον οποίο αποτυπώνονται
οι πόροι που πρέπει να διατεθούν στους τοmicroείς παρέmicroβασης σε
κάθε περιφέρεια αλλά και συνολικά σε εθνικό επίπεδο
Η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος θα στηριχθεί επειδή δεν υπάρχει εκ
των προτέρων (ex-ante) αξιολόγηση όπου να έχουν τεθεί και
προσδιοριστεί τα όρια οι ποσοτικοί στόχοι και οι δείκτες απόδοσης και
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος στα πραγmicroατικά δεδοmicroένα της
εφαρmicroογής του και συγκεκριmicroένα αφενός στα δεδοmicroένα σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος όπως αυτά καθορίστηκαν και περιγράφονται στο
εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου και αφετέρου στα δεδοmicroένα της
υλοποίησης
Και τούτο γιατί σε κάθε πρόγραmicromicroα πρέπει να υπάρχουν τα βασικά
χαρακτηριστικά του σχεδιασmicroού προγραmicromicroάτων όπως αυτά ορίζονται
από την επιστήmicroη και επαναλαmicroβάνονται στον laquoΚοινό Οδηγό
hellipΑξιολόγησηςraquo 12 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόσο για την εκ των
προτέρων εκτίmicroηση όσο και για την συνεχιζόmicroενη αξιολόγηση που είναι
1 Καθορισmicroός γενικών και ειδικών στόχων που θα επιτευχθούν
2 Καθορισmicroός κατάλληλων δραστηριοτήτων και microέτρων γιrsquo αυτόν τον
σκοπό και
12 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
13
3 Τα αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από αυτές τις δραστηριότητες και
τα microέτρα
Αυτό αποτελεί και το βασικό περίγραmicromicroα ενός microοντέλου ελέγχου και
αξιολόγησης το οποίο βεβαίως δεν πρέπει να εστιάζεται microόνο στο
αποτέλεσmicroα γιατί η αξιολόγηση θα είναι microονόπλευρη και ίσως όχι
αξιόπιστη λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζεται στον πλήρη
εξαντλητικό καθορισmicroό και εκτίmicroηση των αποτελεσmicroάτων από την
εφαρmicroογή ενός εκπαιδευτικού προγράmicromicroατος
Για το λόγο αυτό η αξιολόγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει όχι microόνο
στο πιο είναι το αποτέλεσmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά
να εξετάσει το πλαίσιο και τις διαδικασίες σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος τις διαδικασίες εφαρmicroογής την συνάφεια των στόχων
και των δράσεων για να αναδειχτεί ό ορθολογισmicroός της εφαρmicroογής και
της λειτουργίας του προγράmicromicroατος σε σχέση microε τον επιδιωκόmicroενο
σκοπό
Η αξιολόγηση θα αποβλέπει στη διερεύνηση της ποιότητας και της
αποτελεσmicroατικότητας των διαδικασιών ένταξης των microαθητών microε
διαφορετικό πολιτισmicroικό επίπεδο στο ελληνικό σχολείο και την εξαγωγή
γενικότερων συmicroπερασmicroάτων για την ουσιαστική εφαρmicroογή αντίστοιχων
εκπαιδευτικών πολιτικών microακροχρόνια
Στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης
χρησιmicroοποιείται κυρίως η microέθοδος αξιολόγησης από laquoοmicroολόγουςraquo
δηλαδή από άτοmicroα που γνωρίζουν ή απασχολούνται στον ίδιο ή
παραπλήσιο επιστηmicroονικό τοmicroέα αλλά γνωρίζουν πλήρως τη λειτουργία
των προγραmicromicroάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης και έχουν στην διάθεσή
τους όλες τις χρήσιmicroές και αναγκαίες πληροφορίες για τα προγράmicromicroατα
ή στην αντίθετη περίπτωση γνωρίζουν πώς να τις αναζητήσουν ή να τις
προmicroηθευτούν
Η αξιολόγηση των διαδικασιών από οmicroολόγους ενδιαφέρεται βασικά για
τις δραστηριότητες λειτουργίας ndash εφαρmicroογής ndash διαχείρισης δηλαδή για
τον τρόπο microε τον οποίο εκτελούνται τα προγράmicromicroατα χωρίς να
14
παραβλέπει την αποτελεσmicroατικότητα των ενεργειών του προγράmicromicroατος
αφού οι όλες διαδικασίες αποβλέπουν και είναι προσανατολισmicroένες στην
επιτυχία των στόχων του προγράmicromicroατος
Στη microέθοδο αξιολόγησης της διαδικασίας από laquoοmicroολόγουςraquo η αξιολόγηση
στηρίζεται στη διαmicroόρφωση εφαρmicroογή και ερmicroηνεία δεικτών που
διαmicroορφώνονται σε κάθε περίπτωση και προσαρmicroόζονται στις ανάγκες
της κάθε αξιολόγησης από τους αξιολογητές
Σήmicroερα στο γνωστικό αντικείmicroενο της αξιολόγησης συναντάmicroε microια πολύ
microεγάλη σειρά γνωστικών σχηmicroάτων (περισσότερα από 50) τα οποία
αλληλοσυmicroπληρούmicroενα αποτελούν και το θεωρητικό υπόβαθρο της
αξιολόγησης
Μεταξύ όλων αυτών των θεωρητικών σχηmicroάτων παρατηρούνται
ουσιαστικές διαφοροποιήσεις για διαφορετικούς λόγους που κυρίως
εντοπίζονται
bull Στη διαφορετική αφετηρία από την οποία ξεκινούν οι θεωρητικοί
επιστήmicroονες
bull Στο διαφορετικό φιλοσοφικό θεωρητικό και microεθοδολογικό
προσανατολισmicroό
bull Στη διαφορετική αντίληψη για την αξιολόγηση και
bull Στη διαφορετική αντίληψη για το περιεχόmicroενο της αξιολόγησης
Από τις ταξινοmicroήσεις και οmicroαδοποιήσεις των θεωρητικών σχηmicroάτων που
έχουν γίνει από τους Worthen amp Sanders (1987) και στην χώρα microας από
τον ∆ηmicroητρόπουλο (2004) διακρίνουmicroε επτά οmicroάδες θεωρητικών
σχηmicroάτων οι οποίες περιλαmicroβάνουν θεωρητικά σχήmicroατα που έχουν
κοινά χαρακτηριστικά
Μετά από microελέτη των διαφόρων θεωρητικών σχηmicroάτων αξιολόγησης
καθώς και των αντίστοιχων microοντέλων αξιολόγησης και γνωρίζοντας την
φιλοσοφία αυτού του προγράmicromicroατος το είδος και την έκτασή του
θεωρούmicroε ότι η καταλληλότερη microέθοδος αξιολόγησης είναι αυτή που
εκφράζει το microοντέλο CIPP (από τα αρχικά των λέξεων Context Input
15
Process Product) το οποίο ανήκει στην οmicroάδα θεωρητικών σχηmicroάτων
laquoΑποφάσεων ndash∆ιοίκησηςraquo στην οποία επικρατεί η άποψη ότι η
αξιολόγηση είναι συνυφασmicroένη microε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων
κατά την άσκηση διοίκησης και ότι η αξιολόγηση στην ουσία είναι ένα
microέσον στα χέρια της διοίκησης για την πραγmicroατοποίηση των στόχων της
Το microοντέλο αξιολόγησης CIPP (Stufflebeam 1994) είναι προσαρmicroοσmicroένο
στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και
στοχεύει στο να βοηθήσει τόσο αυτούς που παίρνουν αποφάσεις και
καταρτίζουν προγράmicromicroατα εκπαίδευσης όσο και τους εκπαιδευτικούς
στην πράξη να αξιοποιήσουν τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης
Στο πλαίσιο των τεσσάρων ειδών-τύπων εκπαιδευτικών αποφάσεων που
διακρίνει το πρόγραmicromicroα και είναι
bull Οι αποφάσεις σχεδίασης
bull Οι αποφάσεις δοmicroής και οργάνωσης
bull Οι αποφάσεις εφαρmicroογής και
bull Οι αποφάσεις ανάδρασης
Το microοντέλο CIPP προτείνει αντίστοιχα διαφορετικά είδη αξιολόγησης που
αποβλέπουν στην ολοκληρωmicroένη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
προγραmicromicroάτων
bull Αξιολόγηση του πλαισίου που αποβλέπει στην αξιολόγηση του
περιβάλλοντος που θα οργανωθεί το πρόγραmicromicroα
bull Αξιολόγηση εισόδου που αφορά στη συλλογή πληροφοριών που θα
βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων στην επιλογή εναλλακτικών
λύσεων όσον αφορά την υλοποίηση του προγράmicromicroατος και την
ικανοποίηση των στόχων και των αναγκών του πληθυσmicroού στόχου
bull Αξιολόγηση της διαδικασίας και αφορά στη διαπίστωση
προβληmicroάτων στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος και
bull Αξιολόγηση αποτελέσmicroατος που αποσκοπεί στη διαπίστωση της
υλοποίησης των σκοπών και στόχων που τέθηκαν αρχικά στη
16
συσχέτιση microε άλλες αξιολογήσεις και στην εκτίmicroηση τυχόν άλλων
microη προγραmicromicroατισmicroένων αποτελεσmicroάτων
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος θα
αξιοποιήσουmicroε και αρχές αξιολόγησης που χρησιmicroοποιούνται από άλλα
θεωρητικά σχήmicroατα όπως είναι τα στοχοκεντρικά (σχήmicroατα σκοπών) τα
οποία θα ενισχύσουν την ουσιαστική αξιολόγηση του προγράmicromicroατος και
κυρίως θα αναδείξουν τη σχέση και τη συνάφεια microεταξύ των στόχων των
microέτρων-δράσεων και των αποτελεσmicroάτων
Έτσι για την αξιολόγηση του προγράmicromicroατος laquoΈνταξη παιδιών
παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείοraquo θα στηριχθούmicroε αφενός
στη φιλοσοφία και στα δεδοmicroένα του σχεδιασmicroού του προγράmicromicroατος
όπως αυτά παρουσιάζονται στο εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου το
οποίο θα αποτελέσει και τη βάση της ανάλυσής microας και αφετέρου σε
πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία όπως αυτά θα προκύψουν από την
υλοποίησή του
Όπως φαίνεται στο τεχνικό δελτίο η υλοποίηση των στόχων του
προγράmicromicroατος στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες οι οποίοι έχουν
εφαρmicroοστεί microε τις αντίστοιχες δράσεις τους και στα προηγούmicroενα στάδια
υλοποίησης του έργου και έτυχαν θετικής κριτικής από τους αξιολογητές
των προηγούmicroενων φάσεων
Προτεινόmicroενη microέθοδος αξιολόγησης του προγράmicromicroατος
Επειδή το έργο αποτελείται από δέκα διαφορετικά υποέργα των οποίων
το περιεχόmicroενο είναι διαφορετικό αλλά αλληλεξαρτώmicroενο microε κάθετες και
οριζόντιες διασυνδέσεις η microεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα είναι
ενιαία για το σύνολο του έργου και θα διαφοροποιείται microόνο όπου
κρίνεται αναγκαίο
Έτσι για όλα τα υποέργα αλλά και συνολικά το έργο θα ακολουθήσουmicroε
microια microέθοδο που υπαγορεύεται από το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
και εξασφαλίζει microια ορθολογική διαδοχική και ολοκληρωmicroένη
προσέγγιση του αντικειmicroένου του έργου καθώς και την αξιοπιστία και
ποιότητα της αξιολόγησής του
17
Συγκεκριmicroένα οι διαδικασίες αφορούν στην
1Ανάλυση των βασικών δεδοmicroένων για τον πληθυσmicroό στόχο του
έργου και ειδικότερα
bull Την κοινωνικό-οικονοmicroική του κατάσταση
bull Σχέσεις microε την περιβάλλουσα κοινωνία
bull Επίπεδο εκπαίδευσης και επίπεδο σχολικής ένταξης των παιδιών
όπως αποτυπώνεται από τις εγγραφές στην υποχρεωτική
εκπαίδευση στην αρχή του έργου και στο τέλος
2 Ανάλυση του έργου και αναζήτηση της συνάφειας στόχων-
δράσεων του έργου και ειδικότερα
bull Ανάλυση των αξόνων πολιτικής του έργου
bull Σκοπός και επιmicroέρους στόχοι των υποέργων του προγράmicromicroατος
bull περιγραφή των δράσεων
bull Κατανοmicroή των πόρων σε επίπεδο υποέργων και δράσεων του
προγράmicromicroατος
bull Αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από την εφαρmicroογή των υποέργων και
αν είναι δυνατόν ποσοτικοποίηση τους
bull ∆ηmicroιουργία δεικτών αξιολόγησης του έργου
3 Υλοποίηση του έργου (Συλλογή και καταγραφή των δεδοmicroένων-
στοιχείων υλοποίησης του έργου
bull Ανάλυση των δράσεων
bull Αξιοποίηση του επιστηmicroονικού προσωπικού
bull Τρόπος υλοποίησης των δράσεων
bull Συλλογή δεδοmicroένων σε σχέση microε τους δείκτες αξιολόγησης
bull ∆ιάρκεια ολοκλήρωσης των προβλεπόmicroενων δράσεων
bull Οργάνωση και λειτουργία των τεσσάρων αξόνων του προγράmicromicroατος
bull Περιεχόmicroενο επιmicroορφωτικών προγραmicromicroάτων
18
bull Οργάνωση δραστηριοτήτων διάχυσης και αξιοποίησης των
αποτελεσmicroάτων
bull Ανάλυση του τρόπου υλοποίησης και της έκτασης της ενισχυτικής
διδασκαλίας
bull Λειτουργία των συνεργατών του προγράmicromicroατος
4 Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος και ειδικότερα
bull Καταγραφή των στοιχείων που αποτυπώνουν τα αποτελέσmicroατα της
κάθε δράσης
bull Ανάλυση των στοιχείων σε σχέση microε τους δείκτες που έχουν
οριστεί σε προηγούmicroενη φάση
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων των δράσεων σε σχέση microε το βαθmicroό
αντιmicroετώπισης των προβληmicroάτων του πληθυσmicroού στόχου
bull Συmicroβολή της επιmicroόρφωσης στην επίτευξη του σκοπού και των
στόχων του έργου
bull Συmicroβολή των microέσων που διατέθηκαν στην υλοποίηση των στόχων
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων σε σχέση microε τους αρχικούς στόχους
του προγράmicromicroατος κατά υποέργο και συνολικά - συνολική
αξιολόγηση
Η συλλογή των δεδοmicroένων πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος αλλά
και αξιολόγησης των αποτελεσmicroάτων θα γίνει microε δυο τρόπους
Τα στοιχεία που σχετίζονται microε την πορεία του προγράmicromicroατος θα
συλλεγούν από τα τριmicroηνιαία δελτία τις εκθέσεις των περιφερειακών
Γραmicromicroατειών καθώς και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από το ΚΕ∆Α
Επίσης ορισmicroένα στοιχεία πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος
ζητήθηκαν από τις γραmicromicroατείες microε άmicroεση επικοινωνία του αξιολογητή
Για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος προβλέφθηκε και
πραγmicroατοποιήθηκε microια εmicroπειρική έρευνα που απέβλεπε στην
19
αξιολόγηση του προγράmicromicroατος microέσω της συλλογής και καταγραφής των
απόψεων (πρωτογενών στοιχείων) των άmicroεσα συmicromicroετεχόντων και
επωφελούmicroενων από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά και τα
αποτελέσmicroατά του
Για αυτή την έρευνα η οποία πραγmicroατοποιήθηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο
σχεδιάστηκαν και διανεmicroήθηκαν τέσσερα διαφορετικά ερωτηmicroατολόγια
στοχεύοντας σε διαφορετικό πληθυσmicroό αλλά microε περιεχόmicroενο το οποίο
θα microπορούσε να αποτυπώσει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των
δράσεων του προγράmicromicroατος αλλά και microε στόχο τα αποτελέσmicroατα των
ερωτηmicroατολογίων να microπορούν να οδηγήσουν σε συγκρίσεις
Έτσι τα τέσσερα ερωτηmicroατολόγια τα οποία είναι σύντοmicroα και περιεκτικά
απευθύνονται
bull Στους διευθυντές των σχολείων παρέmicroβασης
bull Στους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Στους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και
bull Στους γονείς των microαθητών των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
Η επεξεργασία των ερωτηmicroατολογίων και η ανάλυση των αποτελεσmicroάτων
θα αποτελέσει ξεχωριστό κεφάλαιο στην αξιολόγηση του προγράmicromicroατος
microετά την ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων υλοποίησης του
προγράmicromicroατος
20
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός του προγράmicromicroατος είναι η δηmicroιουργία των προϋποθέσεων
εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo όλους του microαθητές ίσες ευκαιρίες
πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Το πρόγραmicromicroα θέτει στο κέντρο της παρέmicroβασής του το σχολείο και
προσπαθεί να επιδράσει σε όλους τους παράγοντες που συmicromicroετέχουν
στην εκπαιδευτική διαδικασία και στόχος του είναι να διευκολυνθεί το
σχολείο στην υλοποίηση αποτελεσmicroατικών microέτρων- προς όφελος των
microαθητών- τόσο για την υποστήριξη της γλωσσικής microόρφωσης και της
microάθησης όσο και για την διαπολιτισmicroική διαmicroόρφωση της σχολικής
ζωής
Οι βασικοί στόχοι του προγράmicromicroατος είναι
1 Η αξιολόγηση των ήδη υφιστάmicroενων θεσmicroών για τη σχολική ένταξη
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών και η διαmicroόρφωση
ενός θεσmicroικού πλαισίου διαπολιτισmicroικής παρέmicroβασης στο ελληνικό
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
2 Η διαmicroόρφωση προγραmicromicroάτων σπουδών η παραγωγή διδακτικού
και εποπτικού υλικού και η ανάπτυξη νέων διδακτικών
προσεγγίσεων για τη στήριξη της microάθησης των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών παιδιών
3 Η προετοιmicroασία και αξιοποίηση δίγλωσσων εκπαιδευτικών καθώς
και άλλου εξειδικευmicroένου προσωπικού για τη σχολική υποστήριξη
των παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών microαθητών ώστε να καταστούν
ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολικού
προγράmicromicroατος
4 Η διαmicroόρφωση προγράmicromicroατος συmicroβουλευτικής και ψυχολογικής
υποστήριξης microαθητών εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και
ενίσχυσης των σχέσεων microεταξύ σχολείου- οικογένειας και
κοινότητας
21
5 Η ευαισθητοποίηση γηγενών γονέων microαθητών εκπαιδευτικών και
στελεχών της εκπαίδευσης για τις δυνατότητες αρmicroονικής
συmicroφοίτησης σε πολυπολιτισmicroικά σχολεία
6 Η ενίσχυση και ενθάρρυνση παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών γονέων
να συmicromicroετέχουν ενεργά στις προσπάθειες της πολιτείας και του
σχολείου για ένταξη των παιδιών τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστηmicroα
7 Η ανάπτυξη microηχανισmicroών στήριξης και πληροφόρησης οι οποίοι
αφενός θα υποστηρίζουν και θα συνδέουν τις επιmicroέρους
δραστηριότητες του Προγράmicromicroατος και αφετέρου θα διασφαλίζουν
τον πολλαπλασιασmicroό και τη βιωσιmicroότητα των αποτελεσmicroάτων τους
8 Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρmicroογής όλων των
δραστηριοτήτων του Προγράmicromicroατος
Το πρόγραmicromicroα αποτελείται από 13 υποέργα τα οποία παρουσιάζονται
συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα
22
ΤΑ ΥΠΟΕΡΓΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
ΥΠΟΕΡΓΑ
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου συνεργατών-διαχείριση και
οργάνωση
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτελείου Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την
παρακολούθηση των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών για την παρακολούθηση των
δράσεων ένταξης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Ιωαννίνων για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Κρήτης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
7 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας
8 Επιmicroορφωτές
9 Παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης ndash δηmicroοσιότητα
10 Αναπαραγωγή-Παραγωγή βοηθητικού υλικού
11 Μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού
12 Λειτουργία Θερινών τmicroηmicroάτων προγυmicroνασιακής εκπαίδευσης
13 Μέτρα υποστήριξης παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
23
Από τα υποέργα του προγράmicromicroατος τα έξι (6) πρώτα αναφέρονται σε
δραστηριότητες συντονισmicroού και εφαρmicroογής του καθώς και στελέχωσης
των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών για να εφαρmicroοστούν
αποτελεσmicroατικότερα και ενιαία οι τέσσερις (4) άξονες του προγράmicromicroατος
που αποτελούν και το ουσιαστικό περιεχόmicroενο της παρέmicroβασής του στα
σχολεία
Παρουσίαση Υποέργων
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου
συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση (ΕΚΠΑ)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 50
Στο τεχνικό δελτίο του υποέργου παρουσιάζεται αναλυτικά το
περιεχόmicroενό του η οργανωτική δοmicroή της κεντρικής υπηρεσίας
διαχείρισης του προγράmicromicroατος καθώς και οι διαδικασίες πρόσληψης και
απασχόλησης των συνεργατών που προβλέπονται από αυτό
Τα υποέργα 2-6 που ακολουθούν αναφέρονται στις πέντε (5)
περιφερειακές γραmicromicroατείες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που
ανταποκρίνονται στην περιφερειακή διάσταση της εφαρmicroογής του και
είναι από πλευράς περιεχοmicroένου ταυτόσηmicroα δεδοmicroένου ότι οι
περιγραφόmicroενες δραστηριότητες ταυτίζονται ώστε να εξασφαλίζεται η
24
οmicroοιοmicroορφία στην εφαρmicroογή του σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
Στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου καθορίζονται οι δραστηριότητες
και οι ευθύνες των περιφερειακών υπηρεσιών καθώς και ο τρόπος
στελέχωσής τους σε συνάρτηση microε την κεντρική οργάνωση του
προγράmicromicroατος
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι
19
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34903 Απασχολούmicroενοι δοmicroών microε επιλέξιmicroες τις δαπάνες των
αmicroοιβών τους
Πλήθος ατόmicroων 12
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
25
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου Κρήτης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 5
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
Τα Υποέργα 7-13 αντιστοιχούν στους άξονες
παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος στο σχολείο και είναι
ΑΞΟΝΑΣ Αrsquo ndash ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΥΠΟΕΡΓΑ 12amp13)
Μέτρα γλωσσικής και microαθησιακής υποστήριξης παλιννοστούντων
και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της Α΄ Βάθmicroιας Εκπαίδευσης
Οι δράσεις του έργου έχουν ως κύριο αποδέκτη και σηmicroείο αναφοράς
την ίδια τη σχολική microονάδα Στοχεύουν στη γενική αναβάθmicroισή της microέσα
26
από ένα πολυδιάστατο σχήmicroα υποστήριξης ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου και αφορούν
bull ειδικά microέτρα υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
bull εφαρmicroογή νέων παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών στις
laquomicroικτές τάξειςraquo
δηmicroιουργία προϋποθέσεων για θετικό παιδαγωγικό κλίmicroα και
διαπολιτισmicroική επικοινωνία στο σχολείο
Το είδος και η έκταση των microέτρων εξαρτάται από τις ανάγκες και τις
δυνατότητες της σχολικής microονάδας και λαmicroβάνουν υπόψη το ποσοστό
των αλλοδαπών microαθητών στο συγκεκριmicroένο σχολείο Εξασφαλίζεται για
όλα τα σχολεία της χώρας όπου φοιτούν αλλοδαποί microαθητές η
πρόσβαση σε έντυπο και ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό ενηmicroερωτικό
συmicroβουλευτικό και επιmicroορφωτικό υλικό
Στα σχολεία microε υψηλό ποσοστό αλλοδαπών microαθητών προβλέπεται
επίσης
bull εξακρίβωση των αναγκών και σχεδιασmicroός της παρέmicroβασης
bull διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και ενηmicroέρωση για τις δυνατότητες
εφαρmicroογής του
bull διάθεση σχεδίων διδασκαλίας και στοιχείων προγραmicromicroατισmicroού για
τη διδασκαλία στις ΤΥ και τα ΦΤ
bull διάθεση σχεδίων εργασίας και προτάσεων για δραστηριότητες
διαπολιτισmicroικού προσανατολισmicroού
απασχόληση ειδικευmicroένου διδακτικού προσωπικού που αναλαmicroβάνει
επικουρούmicroενο από συνεργάτες του έργου την οργάνωση το συντονισmicroό
και την υλοποίηση των microέτρων υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
σε συνεργασία microε τη διοίκηση του σχολείου καθώς και του δικτύου
επικοινωνίας microε τη σχολική κοινότητα τους γονείς και την τοπική
κοινωνία
Οι ενέργειες που περιλαmicroβάνοναται σε αυτόν τον άξονα είναι
27
1 Οργάνωση και Συντονισmicroός των microέτρων υποστήριξης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε συνεργασία microε τη
διεύθυνση του σχολείου
2 Αξιολόγηση γλωσσοmicroάθειας στην Ελληνική
3 Γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών microαθητών microέσω της διδασκαλίας της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας ndash αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού που
είχε παραχθεί στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ
4 Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
5 Σύνδεση σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 432000 Ανθρωποώρες 3456000
ΣΥΝΟΛΟ 3456000
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
ίδ
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34815 Προγράmicromicroατα για microαθητές άνδρες γυναίκες
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Πλήθος προγραmicromicroάτων 1200
34843 ∆οmicroές πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης οι οποίες
επωφελούνται από εκπαιδευτικές παρεmicroβάσεις
Πλήθος ∆οmicroών 600
28
ΘΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
ΑΞΟΝΑΣ Βrsquo ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΥΠΟΕΡΓΑ 7amp 8)
Αντικείmicroενο του έργου είναι η παροχή υπηρεσιών microε τίτλο
laquoΕπιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότηταςraquo
ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ∆ΡΑΣΕΩΝ
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες υλοποιούνται σε επίπεδο νοmicroού
(∆ιεύθυνσης Εκπαίδευσης)
Για την εκτέλεση έργου απαιτείται η υλοποίηση των ακόλουθων
διακριτών φάσεων
1 Σχεδιασmicroός και οργάνωση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
2 Σχεδιασmicroός και παροχή υλικοτεχνικής υποδοmicroής
3 Υλοποίηση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 6000 Ανθρωποώρες 72000
ΣΥΝΟΛΟ 72000
29
Αναλυτικότερα
Η Κεντρική Επιστηmicroονική Επιτροπή καθορίζει τον κατrsquo αρχήν αριθmicroό
των εκπαιδευτικών ανά γεωγραφική περιφέρεια και την κοινοποιεί στις
περιφερειακές επιστηmicroονικές επιτροπές Η κατανοmicroή αυτή θα στηριχθεί
στην αξιολόγηση των εξής δεδοmicroένων
του δείκτη ndash στόχου της επιmicroόρφωσης (7000 επιmicroορφούmicroενοι
εκπαιδευτικοί) Ο δείκτης microπορεί να είναι υψηλότερος του ποσοστού
του πληθυσmicroού ndash στόχου (αλλοδαποί microαθητές) σε κάθε γεωγραφική
περιοχή των διαπιστωmicroένων από την microέχρι σήmicroερα εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ
ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ
(102)
34601 Επιmicroορφούmicroενοι Άνδρες Πλήθος ατόmicroων 2500
34603 Επιmicroορφούmicroενες Γυναίκες Πλήθος ατόmicroων 4500
34805 Προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης Πλήθος 300
Κατανοmicroή επιmicroορφώσεων κατά περιφέρειες
Περιφέρειες
Αττική Στερεά
Ελλάδ
α
Θεσνίκη Πάτρα Ιωάννιν
α
Κρήτη Αιγαίο
∆ιηmicroερίδες 14 2 12 2 6 4 4
30
Επιmicroορφώσεις 140 20 120 20 60 40 40
Επιmicroορφούmicroενοι 1750 250 1500 250 750 500 500
Παρατήρηση 7 διηmicroερίδες στην Αττική δύο σε κάθε περιφέρεια
76 επιmicroορφώσεις στελεχών εκπαίδευσης ως εξής Αττική 28 Μακεδονία
16 Ιωάννινα 8 Αιγαίο 8 Πάτρα 8 Κρήτη 8
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί της παρέmicroβασης θα παρακολουθήσουν
όλες τις επιmicroορφώσεις που θα διεξαχθούν στην εκπαιδευτική περιοχή
που διδάσκουν
Χρονική περίοδος Ιανουάριος 2006 - Απρίλιος 2007
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1 Κάθε ηmicroερίδα αποτελείται από 5 επιmicroορφώσεις (εργαστήρια) στις
οποίες θα λαmicroβάνουν microέρος 125 εκπαιδευτικοί σε οmicroάδες των 25
ατόmicroων που θα εναλλάσσονται κυκλικά
2 Κάθε εκπαιδευτικός θα παρευρίσκεται σε 2 ηmicroερίδες
Όργάνωση και υλοποίηση επιmicroέρους επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων
a Γενικές επιmicroορφώσεις ( περίπου 50) για εκπαιδευτικούς
σχολικών microονάδων περίπου 2500 χιλιάδων σχολικών
microονάδων microε στόχο την ενηmicroέρωσή τους για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το εκπαιδευτικό υλικό και για το
σχεδιασmicroό της σχολικής παρέmicroβασης
b ∆ιασχολικές-Ενδοσχολικές επιmicroορφώσεις microε εργαστηριακή
microορφή (περίπου 50) για εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε
πολυπολιτισmicroικά σχολεία και σε σχολεία που έχουν παραλάβει
το εκπαιδευτικό διδακτικό υλικού που έχει παραχθεί στο
πλαίσιο του έργου
c Ταχύρρυθmicroα Σεmicroινάρια (50) σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν
σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας τάξεις υποδοχής και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
31
d Επιπλέον προτείνεται η πραγmicroατοποίηση κοινών συναντήσεων
(30) διευθυντών εκπαίδευσης διευθυντών σχολικών microονάδων
εκπαιδευτικών γονέων και microαθητών microε στόχο την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηmicroα και την αποδοχή τους από το
ευρύτερο κοινωνικό σύνολο
ΑΞΟΝΑΣ Γrsquo ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Ο άξονας αυτός υλοποιείται στο πλαίσιο των υποέργων 7813
Ο Άξονας Γrsquo έχει ως ευρύτερο σκοπό α) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη
των microαθητών την ευαισθητοποίησή τους και άσκηση δεξιοτήτων σε
θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών σχέσεων και διαπολιτισmicroικής
κατανόησης και συνεργασίας β) την προαγωγή της ψυχικής υγείας
διαπολιτισmicroικής κατανόησης και θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του
σχολικού περιβάλλοντος και γ) την προώθηση της συνεργασίας σχολείου
ndash οικογένειας - κοινότητας
Ο Άξονας Γrsquo έχει τους ακόλουθους στόχους
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση κατανόηση και άσκηση δεξιοτήτων
όλων των microαθητών της τάξης στα ακόλουθα ευρύτερα θέmicroατα
επικοινωνία χειρισmicroός συναισθηmicroάτων laquoδιαφορετικότηταraquo και
πολιτισmicroός αυτοαντίληψη-αυτοεκτίmicroηση σχέσεις microε εκπαιδευτικούς
σχέσεις microε συνοmicroήλικους σχέσεις microε γονείς αντιmicroετώπιση αγχογόνων
καταστάσεων- κρίσεων επίλυση συγκρούσεων
bull Συmicroβουλευτική υποστήριξη των παλιννοστούντων - αλλοδαπών
microαθητών microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες
προσαρmicroογής microε σκοπό τη διευκόλυνση της προσαρmicroογής τους στο
κανονικό σχολείο καθώς και των οικογενειών τους στην ελληνική
σχολική κοινότητα και κοινωνία
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική εκπαιδευτικών
για θέmicroατα ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών
32
διαπροσωπικής επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
υποστήριξης microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες των
παλιννοστούντων - αλλοδαπών microαθητών και συνεργασίας σχολείου-
οικογένειας-κοινότητας
bull Ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική γονέων για θέmicroατα
ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών και συνεργασίας
οικογένειας-σχολείου-κοινότητας
bull Κατάρτιση άσκηση και επιmicroόρφωση σχολικών ψυχολόγων
microεταπτυχιακών φοιτητών και εκπαιδευτικών στο σχεδιασmicroό και
εφαρmicroογή παρεmicroβατικών προγραmicromicroάτων στο σχολείο
bull ∆ηmicroιουργία δικτύων επικοινωνίας-εποπτείας (σχολείο-
κόmicroβοςharrσχολεία συγκεκριmicroένης περιοχής harr εκπαιδευτική
περιφέρεια harr Πανεπιστήmicroιο Αθηνών harr Κέντρο Έρευνας και
Εφαρmicroογών Σχολικής Ψυχολογίας)
bull Συγγραφή-παραγωγή εκπαιδευτικού-επιmicroορφωτικού υλικού για
εκπαιδευτικούς microαθητές γονείς
bull Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών ως προς τις δυσκολίες
κοινωνικής ένταξης των microαθητών microε διαφορετική πολιτισmicroική
προέλευση αλλά και όλων των microαθητών που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα προσαρmicroογής και συmicroπεριφοράς
bull Ενίσχυση και στην αξιοποίηση του ρόλου του εκπαιδευτικού ως
προς την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας και αποδοχής microέσα στη
σχολική τάξη
bull Εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα
συmicroβουλευτικής που συmicroβάλλουν στη διαmicroόρφωση ουσιαστικής
παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου-microαθητή
bull Μείωση της απόρριψης και της περιθωριοποίησης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών στο πλαίσιο της σχολικής
τάξης microέσα από την εφαρmicroογή παρεmicroβατικών ενεργειών microέσα στην
τάξη
33
bull Ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης των microαθητών των
πολυπολιτισmicroικών τάξεων
bull Ενηmicroέρωση του διδακτικού προσωπικού των σχολείων για τις
υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης που υπάρχουν στην περιοχή στην
οποία βρίσκονται τα σχολεία
Αρmicroονική συmicroβίωση σε πολυπολιτισmicroικές κοινωνίες χωρίς φαινόmicroενα
ρατσισmicroού και κοινωνικού αποκλεισmicroού
Ο Άξονας Γrsquo περιλαmicroβάνει τις παρακάτω ενέργειες
1 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
2 Ενηmicroέρωση του προσωπικού των σχολείων
3 Η συνέχιση της εφαρmicroογής του Προγράmicromicroατος στα σχολεία του
∆ικτύου
4 ∆ιεύρυνση του ∆ικτύου Σχολείων
ΑΞΟΝΑΣ ∆rsquo ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Το πρόγραmicromicroα προβλέπει την διαδικασία αξιολόγησής του η οποία
περιλαmicroβάνει α) την εσωτερική και β) την εξωτερική αξιολόγηση Και οι
δύο θα γίνουν από ειδικούς στον τοmicroέα της αξιολόγησης επιστήmicroονες οι
οποίοι θα έχουν επαρκή εmicroπειρία σε θέmicroατα αξιολόγησης και
εκπαίδευσης παλιννοστούντων και αλλοδαπών Για το σκοπό αυτό θα
συνεργασθούν microε τους βασικούς παράγοντες και άλλους συντελεστές
εκτέλεσης του έργου Η εσωτερική αξιολόγηση θα προηγηθεί της
εξωτερικής το πόρισmicroα της οποίας θα τεθεί υπόψη των εξωτερικών
αξιολογητών οι οποίοι θα ορισθούν από την αρmicroόδια Υπηρεσία του
ΥΠΕΠΘ
Όσον αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση στην οποία αναφέρεται και η
παρούσα microελέτη το πρόγραmicromicroα προβλέπει τρεις φάσεις α) την αρχική
διαγνωστική β) την ενδιάmicroεση διαmicroορφωτική και γ) την τελική ή
αθροιστική αξιολόγηση
34
Επειδή ο άξονας αυτός καθυστέρησε να υλοποιηθεί και ενεργοποιήθηκε
τον Μάιο του 2007 αποφασίστηκε να υλοποιηθούν οι δυο από τις τρεις
φάσεις που είναι α) η ενδιάmicroεση και β)η τελική αξιολόγηση Η τελική
αξιολόγηση θα παρουσιαστεί δυο microήνες microετά την ηmicroεροmicroηνία λήξης του
προγράmicromicroατος
ΑΞΟΝΑΣ Εrsquo ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ ΥΛΙΚΟΥ
(ΥΠΟΕΡΓΟ 10 amp 11)
35
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ
ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
350056 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 240000
35042 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ndash ΜΕΘΟ∆ΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 8
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Υποέργου θα γίνουν οι ακόλουθες εργασίες
Παραγωγή και επανεκτύπωση των νέων τίτλων του βοηθητικού εκπαιδευτικού
υλικού (βλ Υποέργο 1) Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν περί τα 10000
αντίτυπα ανά τίτλο Η παραγωγή των νέων τίτλων θα πραγmicroατοποιηθεί αφού
εγκριθούν οι τίτλοι αυτοί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Τροποποίηση και επανεκτύπωση περιορισmicroένου αριθmicroού αντιτύπων
βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού που παρήχθη στο Ι και στο ΙΙ ΕΠΕΑΕΚ
microετά από συνεννόηση microε τη διαχειριστική Αρχή και αφού έχουν εγκριθεί από
το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Το παρόν Υποέργο θα ανατεθεί σε ανάδοχο που θα επιλεγεί microετά από ανοικτό
διαγωνισmicroό
36
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Έργου προκύπτουν ανάγκες microεταφοράς υλικού Πρόκειται για
microεταφορές εγγράφων και υλικού Συγκεκριmicroένα θα γίνουν τουλάχιστο 3 microεταφορές
βοηθητικού υλικού σε κάθε νοmicroό Ταυτόχρονα θα γίνεται και αποστολή microικρότερων
δεmicroάτων και εγγράφων από εταιρεία courier
Για αυτό το λόγο κρίνεται αναγκαίο να προχωρήσουmicroε σε ανοικτό διαγωνισmicroό για την
επιλογή του αναδόχου
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
35204
00
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
10 Ανθρωποmicroήνες
120000
ΣΥΝΟΛΟ 120000
ΑΞΟΝΑΣ ΣΤrsquo (ΥΠΟΕΡΓΟ 9) ΠΡΟΒΟΛΗ-∆ΙΑΧΥΣΗ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο του υποέργου θα οργανωθούν και θα συντονισθούν
παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες
για αύξηση της αποδοχής και της διεισδυτικότητας του προγράmicromicroατος
microε άmicroεση εmicroπλοκή των κοινωνικών φορέων που ασχολούνται microε θέmicroατα
κοινωνικής ενσωmicroάτωσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microε στόχο
37
την ενίσχυση της αποτελεσmicroατικότητας των παρεmicroβάσεων Επιπλέον θα
πραγmicroατοποιηθούν όλες οι απαιτούmicroενες δράσεις δηmicroοσιότητας του
έργου
Στο Υποέργο περιλαmicroβάνονται δράσεις οργάνωσης και διεξαγωγής
ηmicroερίδων συνεδρίων δηmicroοσιεύσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο
παραγωγή διαφηmicroιστικού υλικού κλπ
Πιο αναλυτικά προβλέπεται να πραγmicroατοποιηθούν τα ακόλουθα
1 ∆ηmicroιουργία Κινητών ∆ανειστικών Βιβλιοθηκών
Προβλέπεται η λειτουργία 1 κινητής βιβλιοθήκης Η βιβλιοθήκη θα
εφοδιαστεί microε τίτλους που θα απευθύνονται σε παιδιά και θα αποτελέσει
κέντρο συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων Ο χώρος λειτουργίας της
microπορεί να είναι κάποια σχολική microονάδα πνευmicroατικό κέντρο ή δηmicroόσια
βιβλιοθήκη και θα είναι επισκέψιmicroος από όλα τα σχολεία της περιοχής
Προβλέπεται η λειτουργία της σε microία πόλη (ή γειτονιά) κάθε microήνα
(συνολικά 10 πόλεις) Η βιβλιοθήκη θα λειτουργεί καθηmicroερινά 5 ώρες
2 ∆ηmicroιουργία λήψη επεξεργασία και αξιοποίηση διαδραστικού υλικού
(από όλους τους εmicroπλεκόmicroενους - microαθητές εκπαιδευτικούς γονείς) σε
όλα τα σύγχρονα microέσα επικοινωνίας
α) Web site β) Έντυπο Newsletter για γονείς εκπαιδευτικούς και
microαθητές γ) ΜΜΕ (ραδιόφωνο εφηmicroερίδες)
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η οργάνωση microικτών οmicroάδων (παιδιά
αλλοδαπών και Ελλήνων) στις οποίες θα δίνεται ένα θέmicroα να
επεξεργαστούν και να παράξουν περιεχόmicroενο Το θέmicroα θα είναι σχετικό
microε τους στόχους του έργου και θα καθορίζεται σε συνεργασία microε τους
συνεργάτες και τεχνικούς κάθε microέσου (τηλεόραση βίντεο έντυπο) ενώ
στη συνέχεια θα παράγεται το αντίστοιχο προϊόν (βίντεο ηχογραφηmicroένη
εκποmicroπή έντυπο ηλεκτρονικό) Το τελικό προϊόν θα επιδιωχθεί να
προβληθεί από τα ΜΜΕ και να αποτελέσει έτσι πηγή αναγνώρισης και
38
αmicroοιβή για την προσπάθεια στα παιδιά που συmicromicroετείχαν Σε κάθε
περίπτωση θα είναι διαθέσιmicroο στο web site του έργου
Κάθε οmicroάδα παιδιών θα παρακολουθείται στην υλοποίηση από δύο
ειδικούς για το αντίστοιχο microέσο ένα τεχνικό κι ένα δηmicroιουργικό (πχ
σκηνοθέτη ndash οπερατέρ) Τα παιδιά θα συmicromicroετέχουν σε όλα τα στάδια
παραγωγής του έργου τους
Η ενέργεια προβλέπεται να συνδυαστεί microε την ενέργεια 1 Έτσι σε κάθε
πόλη που θα επισκεφτεί η κινητή βιβλιοθήκη θα γίνει ένα αντίστοιχο
εργαστήριο (συνολικά 10 εργαστήρια) Τέλος 10 ακόmicroη εργαστήρια θα
γίνουν στην Αθήνα
3 Έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού για θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
αγωγής
Θα είναι προσβάσιmicroο microέσω του site του έργου Το περιοδικό θα
ενηmicroερώνεται τακτικά microε νέα σχετικά microε το πρόγραmicromicroα θα επιδιώκει
συνεργασίες microε το κοινό και θα φιλοξενεί εκλαϊκευmicroένα άρθρα που θα
απευθύνονται στο κοινό (γονείς και παιδιά) και θα καλύπτουν θέmicroατα
σχετικά microε τη λειτουργία των σχολείων και τους ενδιαφέρουν Θα
παρουσιάζει επίσης την κίνηση των άλλων ενεργειών που θα
υλοποιούνται Την ενέργεια θα υλοποιήσουν δύο συντάκτες ένας
γραφίστας ndash εικονογράφος κι ένας προγραmicromicroατιστής Η ενέργεια
προβλέπεται να αρχίσει δύο microήνες microετά την έναρξη του έργου και θα
συνεχιστεί καθrsquo όλη τη διάρκειά του
4 ∆ιοργάνωση κεντρικών ηmicroερίδων για α) την δηmicroοσιοποίηση και
διάχυση των αποτελεσmicroάτων του Έργου β) την καταπολέmicroηση της
ξενοφοβίας γ) το ολοκαύτωmicroα των Εβραιών στο δεύτερο παγκόσmicroιο
πόλεmicroο δ) το πρόβληmicroα της microετανάστευσης ε) την προώθηση
αντιρατσιστικών πρακτικών
39
Το παρόν Υποέργο θα υλοποιηθεί από εξωτερικό ανάδοχο που θα
προκύψει microετά από ανοικτό διαγωνισmicroό
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
32704
00
∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 100 Πλήθος
10000
32706
00
ΣΥΝΕ∆ΡΙΑ -
ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ
10 Πλήθος
245000
32707
00
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΥΛΙΚΟΥ
10000 Πλήθος
113500
ΣΥΝΟΛΟ 368500
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣ
ΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
40
30975 ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ 7 30592 ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ 10000
30982 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΑ ΜΜΕ ΠΛΗΘΟΣ 100
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Γ1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
(∆ΕΙΚΤΕΣ ΕΚΡΟΗΣ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ
Η Πράξη έχει πλήρως ποσοτικοποιηmicroένους στόχους απόδοσης που συνάδουν microε τους
στόχους του Μέτρου
Συγκεκριmicroένα
o Η Πράξη θα ωφελήσει 50000 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης (στόχος Μέτρου 125000 microαθητές)
o Στο πλαίσιο της Πράξη θα επιmicroορφωθούν 7000 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης και λοιπά microέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (στόχος Μέτρου 5000
εκπαιδευτικοί)
Πλέον των στόχων του Μέτρου η Πράξη θα
o παρέmicroβει σε 2000 σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης παρέχοντας
ενηmicroέρωση και δίνοντας βοηθητικό υλικό
o λειτουργήσει 1800 τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σε 600 σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 15000 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o λειτουργήσει 45 θερινά τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 900 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o θα δηmicroιουργήσει δίκτυο 115 περίπου συνεργατών microε γεωγραφική διασπορά για την
υποστήριξη του προγράmicromicroατος
41
Ορθολογικός Προγραmicromicroατισmicroός του Προγράmicromicroατος Πίνακας
στόχων και δράσεων του έργου
Κατηγορία δράσης για την επίτευξη των στόχων
Κατηγορία
στόχου
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικών
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
στελεχών
Τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Ηmicroερίδες και
συνέδρια
∆ιανοmicroή
διδακτικού
υλικού
∆ιανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
∆ηmicroιουργία
δικτύων
Παροχή
διδακτικού
υλικού και
ενηmicroέρωσης σε
σχολεία
Η παρουσίαση
του διδακτικού
υλικού
προβλεπόταν
να γίνει και
κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικώ
ν σεmicroιναρίων
Η ενηmicroέρωση
στα σχολεία για
τους στόχους
του
Προγράmicromicroατος
περιλαmicroβάνει
και τα στελέχη
της
εκπαίδευσης
στελεχών
Στο πλαίσιο
του έργου
προβλεπόταν
η διαmicroονή
διδακτικού
υλικού στα
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η διανοmicroή
διδακτικού
και
επιmicroορφωτικο
ύ υλικού σε
ηmicroερίδες και
συνέδρια
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευση
ς
παρέχοντας
ενηmicroέρωση
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευσης
δίνοντας
επιmicroορφωτικ
ό υλικό
Οι συνεργάτες
των τοπικών
δικτύων των
πέντε
περιφερειών
της χώρας
πραγmicroατοποίησ
αν ενηmicroέρωση
των σχολείων
σχετικά microε τους
στόχους του
προγράmicromicroατος
Επιmicroόρφωση
εκπαιδευτικών
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
να
επιmicroορφωθούν
7000
εκπαιδευτικοί
της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και λοιπά
microέλη της
εκπαιδευτικής
κοινότητας
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν γύρω από
το υλικό και
τη microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
εκπαιδευτικ
ού υλικού
σε
εκπαιδευτικ
ούς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών του
Προγράmicromicroατος
42
Επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
Στο πλαίσιο του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν να
επιmicroορφωθούν
στελέχη της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
γύρω από το
υλικό και τη
microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευση
ς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευσης
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
ανήκε στην
ευθύνη των
τοπικών
δικτύων
συνεργατών
Προσφορά
κανονικής
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
1800
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
σε 600
σχολεία της
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Προσφορά
έκτακτης
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
45 θερινά
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microε σκοπό να
ωφεληθούν
900
παλιννοστούν
τες και
αλλοδαποί
microαθητές της
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς των
θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
43
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
διδασκαλίας
Ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
ως
πολλαπλασιασ
τών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης ως
πολλαπλασιαστ
ών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίησ
η της κοινής
γνώmicroης
Η
ευαισθητοποί
ηση της
κοινής
γνώmicroης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών
του
Προγράmicromicroατο
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
την
ευαισθητοπ
οίηση των
γονέων ως
τmicroήmicroατος
της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
ως
πολλαπλασι
αστών των
ιδεών του
Προγράmicromicroατ
ος στην
κοινή
γνώmicroη
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
ενεργοποίηση
του δικτύου
των τοπικών
συνεργατών για
την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
∆ίκτυο
υποστήριξης
δράσεων του
έργου σε
τοπικό επίπεδο
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
σεmicroιναρίων για
εκπαιδευτικού
ς
Στο έργο
προβλεπόταν η
συmicromicroετοχή του
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την οργάνωση
σεmicroιναρίων για
στελέχη της
εκπαίδευσης
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
των τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή του
διδακτικού
υλικού σε
σχολεία
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο 115
περίπου
συνεργατών microε
γεωγραφική
διασπορά για
την υποστήριξη
του
προγράmicromicroατος
σε πανελλαδική
κλίmicroακα
∆ίκτυο
υποστήριξης
συντονισmicroού
και εποπτείας
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
αν συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν αν
συντονίζει και
να εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τη
διοργάνωση
Το δίκτυο
συντονισmicroο
ύ και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroα
τος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο
κεντρικών
συνεργατών για
τον συντονισmicroό
και την
εποπτεία του
Προγράmicromicroατος
44
των
εκπαιδευτικών
της
εκπαίδευσης
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
συνεδρίων
και ηmicroερίδων
εποπτεύει
τη διανοmicroή
διδακτικού
εκπαιδευτικ
ού υλικού
εποπτεύει τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
45
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
41 ΠΛΑΙΣΙΟ
Με την απόφαση 2730623122005 της Ειδικής Υπηρεσίας
∆ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του ΥΠΕΘΟ ανατέθηκε στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
(Φιλοσοφική Σχολή Τmicroήmicroα ΦΠΨ Τοmicroέας Παιδαγωγικής) η συνέχιση
του προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών
Μαθητώνraquo το οποίο εφαρmicroόστηκε και κατά τα έτη 2002-2004 σε 382
σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας και Βrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Η τυπική έναρξη του προγράmicromicroατος γίνεται microε την απόφαση
ΦΤΥ35418159Γ13-4-2006 του Υπουργείου Παιδείας microε την
οποία εγκρίνει την εφαρmicroογή του σε σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας
Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο
Σύmicroφωνα microε αυτήν την απόφαση η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αρχίζει
σχεδόν στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2005-06 και πρακτικά αρχίζει η
προετοιmicroασία των διαδικασιών εφαρmicroογής σε νέα βάση αφού το
Πανεπιστήmicroιο Αθηνών είναι υπεύθυνο πλέον microόνο για την Αrsquoθmicroια
Εκπαίδευση
Θα πρέπει να σηmicroειωθεί η αρνητική επίδραση της συγκυρίας γεγονότων
στον εκπαιδευτικό χώρο που δυσκολεύουν τον συντονισmicroό και την
προώθηση των διαδικασιών αφού η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
ταυτίζεται microε την περίοδο των καταλήψεων στο φορέα συντονισmicroού και
διαχείρισης του που είναι το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ndash Τοmicroέας
Παιδαγωγικής
Για την αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος σrsquo αυτή τη
φάση το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ζήτησε επίσηmicroα την συνεργασία
ορισmicroένων περιφερειακών Πανεπιστηmicroίων για την υλοποίηση των
τεσσάρων αξόνων παρέmicroβασης στα ∆ηmicroοτικά σχολεία και τα
Νηπιαγωγεία
46
Συγκεκριmicroένα τα
bull Αριστοτέλειο Πανεπιστήmicroιο Θεσσαλονίκης microε περιοχή ευθύνης
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τη Μακεδονία
bull Πανεπιστήmicroιο Κρήτης microε ευθύνη εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
την περιφέρεια της Κρήτης
bull Πανεπιστήmicroιο Αιγαίου microε περιοχή ευθύνης όλους τους νοmicroούς του
Αιγαίου
bull Πανεπιστήmicroιο Πατρών microε περιοχή ευθύνης τις δυο περιφέρειες της
Πελοποννήσου
bull Πανεπιστήmicroιο Ιωαννίνων microε περιοχή ευθύνης τις περιφέρειες
Ιονίων Νήσων Ηπείρου Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας
Από τις πρώτες ενέργειες του συντονιστή ήταν ενιαία αντιmicroετώπιση της
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και
των συνεργατών και εκπαιδευτικών που θα υλοποιούσαν τον άξονα της
ενισχυτικής διδασκαλίας στα σχολεία
Η προκήρυξη αφορούσε στην πρόσληψη
bull Επιστηmicroονικών συνεργατών
bull Επιmicroορφωτών
bull Ψυχολόγων
bull Τεχνικών συνεργατών κυρίως για την κεντρική διαχείριση του
προγράmicromicroατος
bull Συνεργατών για τη διοικητική υποστήριξη του έργου και τέλος
bull Εκπαιδευτικών (δασκάλων νηπιαγωγών και φιλολόγων) Η
πρόσληψη φιλολόγων για τη διδασκαλία της γλώσσας στα
∆ηmicroοτικά κρίθηκε αναγκαία λόγω της έλλειψης ανέργων
εκπαιδευτικών της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Την περίοδο Ιουνίου-Ιουλίου 2006 είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και η
47
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα και
ειδικά στον άξονα της ενισχυτικής διδασκαλίας
Όσον αφορά στο πλαίσιο εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι αυτό περιγράφεται ρητά στο τεχνικό δελτίο του έργου
τόσο το συνολικό όσο και στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου που
αφορά τους συγκεκριmicroένους φορείς (Πανεπιστήmicroια) υλοποίησης και τις
αντίστοιχες περιφέρειες
Το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών έχει την προγραmicromicroατική ευθύνη και τον
απόλυτο έλεγχο υλοποίησης του προγράmicromicroατος ενώ τα συνεργαζόmicroενα
Πανεπιστήmicroια υλοποιούν το πρόγραmicromicroα βασιζόmicroενα σε microια ενιαία
πλατφόρmicroα επιστηmicroονικά και microεθοδολογικά αποδεκτή
Τα περιφερειακά Πανεπιστήmicroια έχουν τη δυνατότητα ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη δοmicroή και διάρθρωση των σχολικών
microονάδων καθώς και τη διασπορά τους χωροταξικά να διαφοροποιήσουν
τον τρόπο παρέmicroβασης γνωστοποιώντας τον στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
Όλες οι παρεmicroβάσεις αποβλέπουν στην διαmicroόρφωση των αναγκαίων και
ευνοϊκών συνθηκών για την επιτυχία του βασικού σκοπού που είναι η
δηmicroιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo ολους τους
microαθητές ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος έχει ως σηmicroείο αναφοράς τη σχολική
microονάδα γιατί έτσι microπορεί να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες και επίσης
microπορεί να παρέmicroβει ολοκληρωmicroένα microέσα από διαφορετικές
πολυδιάστατες δράσεις ώστε να αναβαθmicroίσει τη λειτουργία του σχολείου
και έτσι να επωφεληθεί το σύνολο των microαθητών του σχολείου
Σε νοmicroαρχιακό και τοπικό επίπεδο ζητήθηκε η συνεργασία των
διευθυντών εκπαίδευσης και των σχολικών συmicroβούλων η συmicroβολή των
οποίων ήταν χρήσιmicroη και ουσιαστική στην εξειδίκευση του
προγράmicromicroατος αλλά και την διάχυση των αποτελεσmicroάτων στο σύνολο της
περιφέρειας δράσης τους Με την εmicroπλοκή ειδικά των σχολικών
συmicroβούλων εξασφαλίζονται τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσmicroατα από τη
δράση του προγράmicromicroατος αφού έχουν τη δυνατότητα να διαmicroορφώνουν
48
ευνοϊκές συνθήκες και να επιλύουν προβλήmicroατα που αφορούν το
αντικείmicroενο και τη λειτουργία του προγράmicromicroατος σε σχολικές microονάδες
που δεν εmicroπλέκονται άmicroεσα στις παρεmicroβάσεις του προγράmicromicroατος
Η δραστηριότητα των σχολικών συmicroβούλων σε τοπικό επίπεδο και στο
σύνολο των σχολικών microονάδων της περιφέρειάς τους microέσω της
προσφοράς βοήθειας σε εκπαιδευτικούς που αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στην ένταξη παιδιών αλλοδαπών και παλιννοστούντων στη
σχολική τους microονάδα αποτελεί ένα επαγωγικό και δευτερογενές
αποτέλεσmicroα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος το οποίο δεν αξιολογείται
άmicroεσα αλλά θα πρέπει να εκτιmicroάται και να λαmicroβάνεται υπόψη στο
σχεδιασmicroό και την υλοποίηση πολιτικών και κυρίως προγραmicromicroάτων που
αφορούν την αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων ένταξης αλλοδαπών και
παλιννοστούντων στο σχολείο στο πλαίσιο της παροχής ίσων ευκαιριών
εκπαίδευσης από το ελληνικό σχολείο
Σε επίπεδο σχολικής microονάδας υπεύθυνος για την παρέmicroβαση είναι ο
διευθυντής του σχολείου ο οποίος συντονίζει τόσο την έκταση όσο και τον
τρόπο παρέmicroβασης από το πρόγραmicromicroα στο σχολείο Ο διευθυντής
διαπιστώνει τα προβλήmicroατα και τις ανάγκες παρέmicroβασης microε τη βοήθεια
του συλλόγου διδασκόντων για να διαπιστωθεί ο αριθmicroός και το επίπεδο
γλωσσικής ανεπάρκειας των microαθητών που θα συmicromicroετάσχουν στο
πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τέλος από το σύλλογο των διδασκόντων αποφασίζεται ποιος
εκπαιδευτικός θα συmicromicroετάσχει στο τmicroήmicroα ή τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά στον τρόπο υλοποίησης των δράσεων
όπως αυτές προβλέπονται από τους τέσσερις άξονες οι οποίοι
παρουσιάστηκαν εκτενώς παραπάνω
49
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Άξονας 1 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ
ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η παρουσίαση των αποτελεσmicroάτων υλοποίησης του προγράmicromicroατος θα
γίνει στη βάση των αξόνων παρέmicroβασης
∆ΗΜΟΤΙΚΟ
Όλοι οι νοmicroοί της χώρας εντάσσονται στην παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος καθώς και όλα τα σχολεία τα οποία έχουν microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες Από την απογραφή των microαθητών του
2003 που έγινε από το ΙΠΟ∆Ε διαπιστώνουmicroε ότι η κατανοmicroή των
microαθητών είναι άνιση αφού τα microεγάλα αστικά κέντρα και οι περισσότερες
νησιωτικές περιοχές παρουσιάζουν microεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών
Επειδή το πρόγραmicromicroα δεν έχει τη δυνατότητα να παρέmicroβει σε όλη την
επικράτεια και να στηρίξει παιδαγωγικά τους microαθητές κυρίως λόγω του
διαθέσιmicroου προϋπολογισmicroού επέλεξε να ενισχύσει κυρίως microαθητές τα
σχολεία των οποίων παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης του
πληθυσmicroού στόχου Συγκεκριmicroένα αποφασίστηκε η παρέmicroβαση να γίνει
σε σχολεία της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
Στη διαδικασία της υλοποίησης αυτή την απόφαση δεν ακολούθησαν
όλες οι περιφερειακές γραmicromicroατείες δεδοmicroένου ότι στις αγροτικές και
ηmicroιαστικές περιοχές τα σχολεία που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες είναι ελάχιστα Εξάλλου η παρέmicroβαση
δεν θα microπορούσε να αφορά microόνο αστικές περιοχές αφού τα σχολεία οι
αγροτικές περιοχές αντιmicroετωπίζουν εξίσου σοβαρά προβλήmicroατα ένταξης
των παιδιών στο σχολείο
50
Η παιδαγωγική παρέmicroβαση για ενίσχυση των microαθητών άρχισε τον
Οκτώβριο του 2006 και ολοκληρώθηκε γιrsquo αυτή τη φάση τον Ιούνιο του
2007 παρά τις δυσχέρειες που παρουσίαζε η εφαρmicroογή στην αρχή λόγω
των απεργιών των εκπαιδευτικών που καθιστούσε αδύνατη microια
συλλογική απόφαση σε επίπεδο σχολικής microονάδας για τη δηmicroιουργία
των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και κυρίως για το ποιοι microαθητές
έχουν ανάγκη υποστήριξης Στη συνέχεια οι καταλήψεις των
πανεπιστηmicroίων δυσχέραναν τον συντονισmicroό των περιφερειακών
γραmicromicroατειών αλλά και το συντονισmicroό των σχολείων
Σύmicroφωνα microε τα στοιχεία από την υλοποίηση του προγράmicromicroατος η
ενισχυτική διδασκαλία εφαρmicroόστηκε σε 29 νοmicroούς της χώρας η
κατανοmicroή των οποίων ανά περιφέρεια παρουσιάζεται στη συνέχεια
Ενισχυτική διδασκαλία σε δηmicroοτικά σχολεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
139 547 1852
Ανατολικής
Μακεδονίας amp
Θράκης
Σερρών 1 6 24
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
28
4
2
21
107
11
10
82
381
45
31
305
51
∆υτικής
Μακεδονίας
Γρεβενών 1 2 3
Ήπειρος Άρτας
Ιωαννίνων
Πρέβεζας
2
2
3
3
10
3
25
39
29
Ιόνια Νησιά Κέρκυρας
Κεφαλληνίας
Λευκάδας
Ζακύνθου
7
7
1
2
9
7
2
2
80
60
16
20
Θεσσαλία Καρδίτσα
Λάρισα
Μαγνησίας
10
6
2
7
6
2
53
38
15
∆ Ελλάδα Αιτωλοακαρνανίας 1 1 10
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
Κορινθίας
Λακωνίας
Μεσσηνίας
1
7
3
5
2
1
1
9
3
5
3
2
15
57
25
68
23
9
Αιγαίου Κυκλάδων
Λέσβού
∆ωδεκανήσου
12
8
14
41
33
44
256
139
182
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
7
2
29
23
4
84
158
28
601
52
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 330 1069 4587
Πανεπιστήmicro
ια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτικ
ής
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτικ
ής
ΕΚΠΑ 25283 7169 547 1852
Αιγαίου 6446 1292 118 577
Κρήτης 5193 1081 111 787
Ιωαννίνων 6390 1002 52 385
Πάτρας 3928 718 23 197
ΑΠΘ 8882 2726 218 789
ΣΥΝΟΛΟ 56122 13988 1069 4587
Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία παρακολούθησης
του φυσικού αντικειmicroένου και σε ότι αφορά την εφαρmicroογή του
συγκεκριmicroένου άξονα Στους 29 νοmicroούς της χώρας που παρουσιάζουν τα
microεγαλύτερα προβλήmicroατα υποδοχής και στήριξης των microαθητών
εφαρmicroόστηκε το πρόγραmicromicroα και έγινε παρέmicroβαση σε 330 σχολικές
microονάδες στις οποίες φοιτούν συνολικά 56122 microαθητές εκ των οποίων
13988 είναι αλλοδαποί και παλιννοστούντες microαθητές που αντιστοιχούν
κατά microέσο όρο στο 249 του σχολικού πληθυσmicroού των επιλεγmicroένων
microονάδων
Στα σχολεία παρέmicroβασης δηmicroιουργήθηκαν 1069 τmicroήmicroατα και
συmicromicroετείχαν 4587 microαθητές αλλοδαποί σε τmicroήmicroατα υποδοχής και
φροντιστηριακά microε σχετική διαφοροποίηση ανά περιφέρεια ανάλογα microε
τις παιδαγωγικές και τις microαθησιακές ανάγκες αλλά microε ενιαίο στόχο τη
53
αποτελεσmicroατικότερη στήριξη των microαθητών ώστε να ενταχθούν οmicroαλότερα
στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
Το πρόγραmicromicroα παρείχε εκπαιδευτική βοήθεια στο 3112 των
αλλοδαπών microαθητών των επιλεγmicroένων σχολείων της παρέmicroβασης
επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στα microαθησιακά προβλήmicroατα των
microαθητών που αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης δεδοmicroένου ότι ένα microεγάλο microέρος των microαθητών που εισέρχεται
στο ελληνικό σχολείο είτε έχει σηmicroαντικές ελλείψεις στη γνώση της
ελληνικής γλώσσας είτε δεν γνωρίζει καθόλου την ελληνική γλώσσα αν
και το ποσοστό αυτής της κατηγορίας microαθητών microειώνεται σηmicroαντικά τα
τελευταία χρόνια αφού πολλοί από τους αλλοδαπούς microαθητές του
∆ηmicroοτικού έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και οι γονείς τους έχουν
τουλάχιστον στοιχειώδη γνώση της ελληνικής γλώσσας
Όσον αφορά στην εφαρmicroογή του άξονα 1 (Μέτρα υποστήριξης
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης) οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αναδεικνύουν τόσο τον
ορθολογικό τρόπο σχεδιασmicroού και την αποτελεσmicroατική εφαρmicroογή του
όσο και τα προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται από τις καθυστερήσεις
την ασυνέχεια και τον περιορισmicroένο προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος
για αυτόν τον άξονα σε εθνικό επίπεδο
Καταρχήν σε ότι αφορά την οργάνωση και το συντονισmicroό των microέτρων
στήριξης το πρόγραmicromicroα φρόντισε microε αντικειmicroενικές διαδικασίες
(προκήρυξη κριτήρια αξιολόγησης αξιολόγηση υποψηφίων) να
εξασφαλίσει το κατάλληλο προσωπικό που θα στελέχωνε και θα
συmicromicroετείχε στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και στη στήριξη
των αλλοδαπών microαθητών Έγινε προκήρυξη και επελέγησαν άνεργοι
εκπαιδευτικοί και φιλόλογοι αλλά και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί των
microονάδων παρέmicroβασης που εκδήλωσαν ενδιαφέρον
Η στήριξη αφορούσε τους αλλόγλωσσους microαθητές και έγινε microε δυο
τρόπους Η επιλογή των microαθητών του σχολείου που θα συmicromicroετείχαν στην
παρέmicroβαση έγινε από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όπου microε τη
χρήση τεστ κλιmicroακωτής δυσκολίας γλωσσοmicroάθειας ή γλωσσικής
54
επάρκειας διαπίστωναν αφενός το microέγεθος του προβλήmicroατος και
αφετέρου προσδιόριζαν τις ελλείψεις και τις ανάγκες των microαθητών που
αντιmicroετώπιζαν πρόβληmicroα
Μετά την επεξεργασία των τεστ γινόταν από τους εκπαιδευτικούς
κατάταξη των microαθητών σε επίπεδα (Επίπεδο Α επίπεδο Β επίπεδο Γ)
γλωσσικής ικανότητας ή γλωσσοmicroάθειας τόσο των νεοαφιχθέντων όσο και
αυτών που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς Έτσι
δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα υποδοχής κυρίως για τους microαθητές microε
σοβαρά προβλήmicroατα ανεπάρκειας γνώσης της ελληνικής γλώσσας και
λειτουργούσαν στο πλαίσιο του κανονικού προγράmicromicroατος καθώς και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα τα οποία λειτουργούσαν microετά το πέρας των
microαθηmicroάτων στο πλαίσιο του ολοήmicroερου ή απογευmicroατινά τmicroήmicroατα
Σrsquo αυτή τη φάση του προγράmicromicroατος η υποστήριξη των microαθητών
περιορίστηκε αυστηρά στη βελτίωση της γλωσσικής επάρκειας των
microαθητών microέσω της εφαρmicroογής νέων παιδαγωγικών και διδακτικών
προσεγγίσεων (εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία συνεργατική διδασκαλία
εργασία σε οmicroάδες microέθοδος project κλπ) για τις οποίες οι
εκπαιδευτικοί είχαν ενηmicroερωθεί microέσα από τα προγράmicromicroατα
επιmicroόρφωσης Σε ορισmicroένες περιφέρειες microε την επιλογή των
εκπαιδευτικών και πριν αναλάβουν την ενισχυτική διδασκαλία των
αλλοδαπών microαθητών υπήρξε σειρά επιmicroορφωτικών δράσεων microε κύριο
άξονα την παρουσίαση σχεδίων διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας του
διδακτικού υλικού του τρόπου παρέmicroβασης στη σχολική microονάδα του
στόχου του προγράmicromicroατος καθώς και των δυσκολιών των αλλόγλωσσων
microαθητών στο γλωσσικό σύστηmicroα Στόχος ήταν οι εκπαιδευτικοί να
ακολουθήσουν κοινή microέθοδο διδασκαλίας Αυτό ήταν εφικτό σε τmicroήmicroατα
microε microαθητές του ίδιου επιπέδου γλωσσοmicroάθειας ενώ οι εκπαιδευτικοί που
είχαν στο τmicroήmicroα τους microαθητές διαφορετικών επιπέδων αναγκάστηκαν να
ακολουθήσουν διαφορετική microέθοδο διδασκαλίας
Στη διάρκεια της διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί χρησιmicroοποιούσαν το
διδακτικό υλικό που παρέχει το πρόγραmicromicroα και το οποίο απευθύνεται
55
σε όλους του microαθητές των τmicroηmicroάτων στήριξης (Υπόλοιπο βιβλίων από την
προηγούmicroενη φάση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος)
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή του άξονα αυτού στο δηmicroοτικό
διαπιστώνουmicroε ότι οι βασικοί στόχοι του επιτυγχάνονται και σε πολλές
περιπτώσεις η αποτελεσmicroατικότητά του ξεπερνά τους καθορισmicroένους
στόχους αφού σε ορισmicroένες περιπτώσεις οι microαθητές ετοιmicroάζονται πλήρως
για την επόmicroενη microέρα αφήνοντας την τσάντα τους στο σχολείο και άλλοι
εντάσσονται νωρίτερα από τον προβλεπόmicroενο χρόνο σε κανονικές τάξεις
και παρακολουθούν κανονικά το επίπεδο της τάξης τους Την
αποτελεσmicroατικότητα αυτής της παρέmicroβασης επιβεβαιώνουν τα
αποτελέσmicroατα της εmicroπειρικής έρευνας που αναφέρονται στην πρόοδο
των microαθητών και την βαθmicroολογία τους στους τοmicroείς που αναφέρονται
στην γνώση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και παρουσιάζονται
αναλυτικά στο επόmicroενο κεφάλαιο και τεκmicroηριώνουν την θετική εικόνα
αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
Γενικά εντοπίστηκαν οι αδυναmicroίες του κάθε microαθητή χωριστά και
αντιmicroετωπίστηκαν δίνοντάς του τη δυνατότητα να προχωρήσει στο
επόmicroενο στάδιο ή στο επόmicroενο επίπεδο γλωσσοmicroάθειας Υπήρξαν όmicroως
όπως φαίνεται από τις εκθέσεις των περιφερειακών υπευθύνων
περιπτώσεις microαθητών που παρουσίασαν microεγάλες ελλείψεις και δεν
καλύφτηκαν είτε λόγω της ηλικίας είτε λόγω του περιορισmicroένου χρόνου
εφαρmicroογής (λόγω των διαγωνισmicroών και προκηρύξεων για
εκπαιδευτικούς) του συγκεκριmicroένου άξονα
Επίσης το ποσοστό κάλυψης των αναγκών είναι σηmicroαντικό αφού όπως
αναφέρθηκε παραπάνω η παρέmicroβαση κάλυψε έναν στους τρεις microαθητές
αλλοδαπούς των σχολείων παρέmicroβασης παρά την επίδραση εξωτερικών
παραγόντων στον ένα ακαδηmicroαϊκό χρόνο λειτουργίας του προγράmicromicroατος
(απεργίες των εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης στην αρχή του
σχολικού έτους καταλήψεις στα πανεπιστήmicroια που συντόνιζαν την
εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος) Το έργο υλοποιήθηκε microε γρήγορους
ρυθmicroούς παρά τις αρνητικές συνθήκες που αναφέρθηκαν παραπάνω
γιατί τα φαινόmicroενα αυτά δεν είχαν την ίδια ένταση σε όλες τις
56
περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος αλλά και οι συντονιστές
στη διάρκεια των απεργιών και των καταλήψεων δεν εγκατέλειψαν
πλήρως το έργο
Όmicroως στην εφαρmicroογή του microέτρου διαπιστώνονται και ορισmicroένα
προβλήmicroατα τα οποία προέρχονται κυρίως από τον χρόνο εφαρmicroογής
αλλά και τον περιορισmicroένο γιrsquo αυτόν τον άξονα προϋπολογισmicroό σε σχέση
microε τις διαπιστωmicroένες ανάγκες των microαθητών όπως προκύπτουν από την
αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των microαθητών στην οποία
διαπιστώνεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι microαθητές οι οποίοι
αποτελούν υποκείmicroενα προς ένταξη στο πρόγραmicromicroα αυτό και
παρέmicroβασης για τη βελτίωση της γλωσσοmicroάθειάς τους
Συγκεκριmicroένα η δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων υποδοχής ή φροντιστηριακών
εξαρτάται άmicroεσα τόσο από το συνολικό προϋπολογισmicroό της δράσης όσο
και από την κατανοmicroή του στις περιφέρειες για τις οποίες οι
διαπιστωmicroένες ανάγκες στήριξης των microαθητών είναι πολύ περισσότερες
και σηmicroαντικές λόγω της διασποράς του πληθυσmicroού αλλά και της
συγκέντρωσης αλλοδαπών σε συγκεκριmicroένες περιοχές της χώρας όπως
διαπιστώθηκε από την καταγραφή τους Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι
οι ανάγκες υποστήριξης είναι τόσο σηmicroαντικές και επιτακτική η
δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στήριξης που οι εκπαιδευτικοί umlαναγκάζονταιuml να
συmicromicroετάσχουν microε το πραγmicroατικά πενιχρό ωριαίο επιmicroίσθιο που
προσφέρει το πρόγραmicromicroα (10 ευρώ την ώρα microικτά)
∆ιαπιστώνεται επίσης η καθυστέρηση ορισmicroένων ενεργειών που
δηmicroιουργούν προβλήmicroατα συντονισmicroού τα οποία αποβαίνουν
ανασταλτικά στην αύξηση της αποτελεσmicroατικότητας του άξονα αλλά και
στον συντονισmicroό των συmicromicroετεχόντων και ειδικά
Καθυστέρησε το τεστ γλωσσοmicroάθειας που προβλέπει το πρόγραmicromicroα για
την αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των αλλοδαπών microαθητών microε
αποτέλεσmicroα την ενιαία αξιολόγηση και τον καθορισmicroό του επιπέδου των
microαθητών στους οποίους θα πρέπει να παρέmicroβει το πρόγραmicromicroα Μέχρι
τον Ιούλιο βρισκόταν στο στάδιο της κατάρτισης και το φθινόπωρο θα
57
γινόταν η στάθmicroισή του για να αξιολογηθεί η αξιοπιστία του και στη
συνέχεια να εφαρmicroοστεί καθολικά
Αντί αυτού παρατηρούνται τρεις διαφορετικοί τρόποι αντιmicroετώπισης της
έλλειψης του τεστ γλωσσικής ικανότητας
1 Ορισmicroένες περιφέρειες χρησιmicroοποίησαν τα τεστ του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου το οποίο σε σχέση microε το στόχους του προγράmicromicroατος
κρίνεται ως ακατάλληλο αλλά ελλείψει άλλου χρησιmicroοποιήθηκε
ως υποκατάστατο του σταθmicroισmicroένου τεστ του προγράmicromicroατος
2 Σε άλλες περιφέρειες χρησιmicroοποιήθηκαν πιλοτικά άλλα τεστ
γλωσσοmicroάθειας αmicroφιβόλου αποτελέσmicroατος και χρησιmicroότητας και
3 Τέλος σε άλλες περιοχές δεν χρησιmicroοποιήθηκε κανένα τεστ αλλά
ο σύλλογος των διδασκόντων σε κάθε σχολείο σε ειδική
συνεδρίαση αξιολόγησε τους microαθητές ανάλογα microε τις επιδόσεις
τους στη γλώσσα αλλά και την προσωπική άποψη για κάθε
microαθητή ώστε να κρίνει ποιοι από τους παλιννοστούντες και
αλλοδαπούς microαθητές θα χρειάζονται γλωσσική και microαθησιακή
υποστήριξη
Επίσης microε βάση τα παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να γίνουν και τεστ
προόδου όπως προβλέπονται σε διάστηmicroα (8) οκτώ microηνών από το αρχικό
διαγνωστικό τεστ για να γίνει ο έλεγχος προόδου των microαθητών που
συmicromicroετείχαν στη δράση και να διαπιστωθεί η αποτελεσmicroατικότητα αυτής
της παρέmicroβασης
Σε περιοχές εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος δεν τηρήθηκαν τα ατοmicroικά
δελτία και ο φάκελος εργασιών του microαθητή όπως προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα για να αξιολογείται η πρόοδος του κάθε microαθητή αλλά και να
ελέγχεται η microέθοδος και η πορεία εφαρmicroογής της ενισχυτικής
διδασκαλίας Η διαφοροποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην
προσπάθεια παροχής ουσιαστικής βοήθειας στους επιλεγmicroένους microαθητές
στον περιορισmicroένο διαθέσιmicroο χρόνο εφαρmicroογής της παρέmicroβασης και
λιγότερο στην τήρηση των laquoτύπωνraquo που ήταν η δηmicroιουργία του ατοmicroικού
φακέλου του microαθητή
58
Τέλος στα περισσότερα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
χρησιmicroοποιήθηκε το συmicroπληρωmicroατικό βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό
που παρέχει το πρόγραmicromicroα και τούτο γιατί microέχρι το τέλος του
προηγούmicroενου σχολικού έτους δεν είχε γίνει η αναπαραγωγή του
βελτιωmicroένου και συmicroπληρωmicroένου διδακτικού υλικού που προβλέπεται
από το πρόγραmicromicroα για τεχνικούς λόγους Έτσι οι ανάγκες καλύφθηκαν
microερικώς από το λιγοστό υπάρχον (stock) από την προηγούmicroενη φάση
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και microε την παροχή ορισmicroένων τίτλων
(τόmicroων) microόνο στους εκπαιδευτικούς των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας και σχεδόν κανένας τίτλος βοηθητικού υλικού στους
microαθητές όπως προβλέπει ο άξονας πέντε (5) του προγράmicromicroατος Αυτό το
στοιχείο αποτέλεσε ένα ακόmicroη στοιχείο διαφοροποίησης της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος ανά περιφέρεια και το οποίο οδήγησε πολλές φορές
σε αντιδράσεις των εκπαιδευτικών τόσο στο στάδιο της επιmicroόρφωσης όσο
και στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Η ίδια παρέmicroβαση που έγινε στα δηmicroοτικά προβλεπόταν και στα
νηπιαγωγεία και microάλιστα η ανάγκη ήταν microεγαλύτερη γιατί οδηγούσε σε
διαφοροποίηση των γνωστικών ικανοτήτων και ειδικά στην ικανότητα
επικοινωνίας των αλλόγλωσσων microαθητών αλλά και διαφοροποίηση από
πλευράς ικανότητας παρακολούθησης των microαθηmicroάτων microε την εισαγωγή
τους στο δηmicroοτικό σχολείο Από εκπαιδευτικής πλευράς η εφαρmicroογή
του microέτρου απέβλεπε στην παροχή ίσων ευκαιριών των microαθητών microε την
είσοδό τους στην Αrsquo τάξη του δηmicroοτικού αλλά και στην καταπολέmicroηση
του αποκλεισmicroού από την εκπαίδευση των microαθητών που παρουσίαζαν
microερική ή ολική ανεπάρκεια στη γνώση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης Επίσης πολλά από τα παιδιά αλλοδαπών γονέων έχουν
γεννηθεί στη χώρα microας και θα έπρεπε να αντιmicroετωπιστούν microε ίσους
όρους microε τα παιδιά από Έλληνες γονείς δίνοντάς τους τη δυνατότητα να
έχουν ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης microrsquo αυτά
59
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τα στοιχεία που αφορούν την
εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας στα νηπιαγωγεία όπου η
microεθοδολογία της παρέmicroβασης ήταν διαφορετική λόγω της φύσης της
δοmicroής και λειτουργίας των microονάδων αυτών
Ενισχυτική διδασκαλία στα νηπιαγωγεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
55 78 1336
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
14
7
1
7
27
10
3
17
139
36
8
77
Στερεάς
Ελλάδας
Βοιωτίας
Εύβοιας
Φθιώτιδα
3
5
35
5
5
51
85
48
883
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
2
4
1
2
7
1
27
41
7
Αιγαίου Λέσβού
∆ωδεκανήσου
2
3
2
4
24
22
60
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
1
1
5
3
3
10
6
29
32
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 146 228 2800
Από την ανάλυση των στοιχείων της παρέmicroβασης στα νηπιαγωγεία αλλά
και τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα διαπιστώνουmicroε ότι έγινε
παρέmicroβαση σε έξι (6) εκπαιδευτικές περιφέρειες της χώρας στις οποίες
βρίσκονται και οι δυο νοmicroοί (Αττική Θεσσαλονίκη) microε τη microεγαλύτερη
συγκέντρωση αλλοδαπών microαθητών
Στα 146 νηπιαγωγεία των 29 νοmicroών που συmicromicroετείχαν στην παρέmicroβαση
φοιτούν 3861 microαθητές εκ των οποίων το 36 είναι microαθητές αλλοδαπών
γονέων που τα περισσότερα έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα
Πανεπιστή
microια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτική
ς
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτική
ς
ΕΚΠΑ 2360 837 139 2352
Αιγαίου 131 41 6 46
Κρήτης 219 67 16 67
Πάτρας 247 90 10 75
ΑΠΘ 934 363 57 260
ΣΥΝΟΛΟ 3891 1398 228 2800
61
Στο σύνολο αυτών των σχολείων που επελέγησαν δηmicroιουργήθηκαν 228
τmicroήmicroατα στα οποία φοιτούσαν 2785 microαθητές που αντιστοιχούν στο
721 του συνόλου των microαθητών που σηmicroαίνει ότι στην παρέmicroβαση
συmicromicroετείχαν και microη αλλοδαποί microαθητές που αποτελεί και την
αποτελεσmicroατικότερη παιδαγωγική microέθοδο
Η παρέmicroβαση και σrsquo αυτόν τον τοmicroέα δεν είναι ενιαία στο σύνολο του
προγράmicromicroατος microε την έννοια ότι διαφέρει ο τρόπος παρέmicroβασης και σε
ότι αφορά αφενός στη δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στο νηπιαγωγείο που
αποτελούνται αmicroιγώς από παιδιά αλλοδαπών και διεξάγονται
δραστηριότητες ξεχωριστά από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και
αφετέρου τmicroήmicroατα laquomicroικτάraquo στα οποία η παρέmicroβαση και οι
δραστηριότητες είναι κοινές για όλους τους microαθητές της τάξης Η
κατάσταση αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα συγκρίνοντας την
τελευταία στήλη microε τη στήλη του συνόλου των microαθητών των
νηπιαγωγείων παρέmicroβασης Η Αττική διαφοροποιείται από τους
υπόλοιπες περιφέρειες Θεωρούmicroε ότι η παρέmicroβαση θα πρέπει να
αποκτήσει ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής microέσω επιστηmicroονικού διαλόγου
microεταξύ των υπευθύνων του άξονα όλων των περιφερειών
∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σrsquo αυτόν τον άξονα προβλέπεται επίσης η εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων
διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων (Α4 του προγράmicromicroατος) σε επιλεγmicroένα
σχολεία και αφορά δραστηριότητες που προβάλλουν την
διαπολιτισmicroικότητα στο ελληνικό σχολείο microέσω σχεδίων εργασίας σε
διάφορα θέmicroατα
Από τα στοιχεία που διαθέτουmicroε microόνο η Αττική και η Κρήτη υλοποίησαν
τέτοιες δραστηριότητες όπως φαίνεται κατά νοmicroό στον πίνακα που
ακολουθεί
Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής δραστηριότητας
62
Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
Τmicroηmicroάτων
Αττική 3 494 208 21
Χανίων 12 2000 468 24
Ηρακλείου 6 894 197 11
ΣΥΝΟΛΟ 21 3388 873 56
Σε όλα τα ενταγmicroένα σχολεία οι αδιόριστοι εκπκοί που είχαν
τοποθετηθεί πήραν microέρος στο σχεδιασmicroό και την υλοποίηση σχεδίων
εργασίας συmicroβάλλοντας microrsquo αυτό στη διαπολιτισmicroική προσέγγιση των
θεmicroάτων που διαπραγmicroατεύτηκαν τα σχολεία
Τα περισσότερα σχολεία σχεδίασαν και υλοποίησαν δραστηριότητες το
δεύτερο τρίmicroηνο του 2007
Σχολεία που έχουν παράδοση εmicroπειρία και γνώση σχεδίασαν και
υλοποίησαν σχέδια εργασίας microε τη συνεργασία των εκπκών του
προγράmicromicroατος
Πολλά από τα σχολεία της παρέmicroβασης έδωσαν microικρότερη σηmicroασία στις
δραστηριότητες θεωρώντας ότι οι microαθητές τους είχαν περισσότερη
ανάγκη από γλωσσική στήριξη
Για παράδειγmicroα οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος της Κρήτης
αναφέρουν στη θεmicroατολογία αυτής της δραστηριότητας τα παρακάτω
σχέδια
bull Θεατρικά θέmicroατα αγωγής καταναλωτή και αγωγής υγείας
περιβαλλοντικά θέmicroατα που διαπραγmicroατεύτηκε το επικουρικό
πρόγραmicromicroα Καλλιπάτειρα κά
bull Προβολές κινηmicroατογραφικών ταινιών αντιρατσιστικού
περιεχοmicroένου καθώς και ταινίες από τις χώρες προέλευσης
των αλλοδαπών microαθητών
63
bull Μύθοι θρύλοι παραδόσεις των χωρών προέλευσης των
microαθητών
bull Μουσικές βραδιές microε microικτές οmicroάδες microαθητών
bull Παιχνίδια επικοινωνίας
bull Θεατρικές παραστάσεις
bull Παραδοσιακά φαγητά των χωρών των microαθητών
bull Παραδοσιακοί βαλκανικοί χοροί
Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στην
Κρήτη οι παραπάνω δραστηριότητες έγιναν από τους εκπαιδευτικούς
και συνεργάτες του προγράmicromicroατος είτε ατοmicroικά είτε ως οmicroάδα ή microε τη
συmicromicroετοχή τους σε δρώmicroενα που είχαν σχεδιαστεί από τους
εκπαιδευτικούς των τάξεων των ενταγmicroένων σχολικών microονάδων
Σε πολλές από τις δραστηριότητες πήραν microέρος και γονείς στο σχεδιασmicroό
και στην υλοποίηση και πολλές φορές αξιοποιήθηκαν δεξιότητες και
γνώσεις των αλλοδαπών γονέων
Σκοπός του προγράmicromicroατος ήταν η συmicroβολή στη δηmicroιουργία
αλληλέγγυων πολυπολιτισmicroικών κοινωνιών Μέσα από ποικιλία τεχνικών
και microε βιωmicroατικό τρόπο διερευνήθηκαν οι αρχές του διαπολιτισmicroού microέσω
της microελέτης του υλικού πολιτισmicroού η καλλιέργεια του σεβασmicroού της
εκτίmicroησης της συmicroπάθειας και της δίκαιης microεταχείρισης του
laquoδιαφορετικούraquo η άρση των ετεροτήτων και των κοινωνικών διαφορών η
δηmicroιουργική αφοmicroοίωση των αρχών του ανθρωπισmicroού και της
δηmicroοκρατίας(Έκθεση Επιστηmicroονικού Υπεύθυνου Κρήτης)
Τέλος σε ότι αφορά στις δραστηριότητες σύνδεσης του σχολείου microε την
οικογένεια και την κοινότητα (δραστηριότητα Α5 του Άξονα Α)
δραστηριότητα που αποβλέπει στην ενθάρρυνση της ενεργής συmicromicroετοχής
παλιννοστούντων και αλλοδαπών γονέων στις διαδικασίες του σχολείου
ώστε να προωθηθεί η συνοχή και να αναγνωριστεί και ενισχυθεί η
πολυmicroορφία αλλά και να ενηmicroερωθούν οι γονείς για τη λειτουργία του
64
σχολείου και την πρόοδο των παιδιών τους αυτή δε φαίνεται να
υλοποιήθηκε σrsquo αυτή τη φάση από το πρόγραmicromicroα
Κρίνουmicroε ότι είναι ένας τοmicroέας σηmicroαντικός που πρέπει να ενισχυθεί και
να γίνει κάθε προσπάθεια προσέγγισης των γονέων για να έλθουν πιο
κοντά στο σχολείο αλλά και στα παιδιά τους microέσω της ενηmicroέρωσής τους
για την εκπαιδευτική διαδικασία και την πρόοδό τους στο σχολείο
Αξιολογώντας βέβαια αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να τονίσουmicroε ότι
παρόmicroοιες προσπάθειες σύνδεσης του σχολείου microε την οικογένεια έχουν
αποτύχει και συγκεκριmicroένα σε σχέση microε τους έλληνες γονείς αφού
παρουσιάζονται τάσεις φυγόκεντρες στην τριπλή σχέση σχολείο-microαθητές-
γονείς χωρίς να microπορούmicroε να επιmicroερίσουmicroε τις ευθύνες αλλά θεωρούmicroε
ότι το σχολείο που έχει την ευθύνη της εκπαίδευσης θα πρέπει() να έχει
και τη microεγαλύτερη ευθύνη
Όσον αφορά στη δηmicroιουργία θερινών τmicroηmicroάτων (η πρόβλεψη ήταν για
45 θερινά τmicroήmicroατα) ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης από τα οποία θα ωφελούνταν 900 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης δεν
δηmicroιουργήθηκαν αφενός γιατί το έργο επικέντρωσε το ενδιαφέρον του
στην προσπάθεια να εφαρmicroοστούν τα microέτρα που θα βοηθούσαν
ουσιαστικά τους microαθητές στη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους και
microάλιστα microέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας (απεργία των εκπαιδευτικών
της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης 2 microήνες περίπου στην αρχή του έτους και
καταλήψεις των Πανεπιστήmicroιων πριν και microετά το τέλος του 2006) και
αφετέρου γιατί το πρόγραmicromicroα προβλεπόταν να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο
του 2007 ενώ τα θερινά τmicroήmicroατα θα λειτουργούσαν τον Ιούλιο και
Αύγουστο εκτός δηλαδή του χρόνου εφαρmicroογής γεγονός που αποτελεί
πρόβληmicroα στον προγραmicromicroατισmicroό των δραστηριοτήτων
Συνολικά η παρέmicroβαση έχει υπερκαλύψει το στόχο της που
προέβλεπε τη γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη 50000
microαθητών
65
2 Άξονας 2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο αυτών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα άmicroεσα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας όσο και αυτών που
είναι στο ίδιο σχολείο αλλά και άλλων που έχουν στις τάξεις τους
αλλόγλωσσους microαθητές και αντιmicroετωπίζουν το πρόβληmicroα της ένταξής
τους στο σχολείο είναι επιβεβληmicroένη
Όπως προβλέπει το πρόγραmicromicroα και αποτυπώνεται στον αντίστοιχο άξονα
η επιmicroόρφωση χωρίζεται σε τέσσερις (4) κατηγορίες
bull ∆ιηmicroερίδες (16 ώρες)
bull Επιmicroορφώσεις στελεχών της εκπαίδευσης (3 ώρες)
bull ∆ιασχολικέςενδοσχολικές (3 ώρες)
bull Ταχύρυθmicroα σεmicroινάρια (3 ώρες)
Στην εξειδίκευση αυτού του άξονα που έγινε στο ξεκίνηmicroα του έργου
προβλέπεται η χωροταξική κατανοmicroή του συνολικού αριθmicroού των 121
επιmicroορφώσεων για τα δηmicroοτικά και τα νηπιαγωγεία κατά περιφέρεια
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και ο στόχος είναι να επιmicroορφωθούν
7625 εκπαιδευτικοί και στελέχη των δυο κατηγοριών (δηmicroοτικά -
νηπιαγωγεία)
Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται η κατανοmicroή των σεmicroιναρίων
καθώς και ο στόχος ανά περιφέρεια
∆ιηmicroερίδ
ες
Στελεχών
εκπαίδευσ
ης
∆ιασχολικέ
ς
Ενδοσχολι
κές
66
Αριθmicroός
Σεmicroριων
21 4 4 4 Αττική
Αρεπιmicroορ
ων
2100 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
14 4 3 3 Μακεδονία
Αρεπιmicroορ
ων
1400 120 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
4 2 3 3 Πελοπόννησ
ος
Αρεπιmicroορ
ων
400 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
12 4 4 4 Ήπειρος
Ιόνια
Νησιά
Θεσσαλία Αρεπιmicroορ
ων
1200 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 2 3 3 Αιγαίο
Αρεπιmicroορ
ων
500 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 4 3 3 Κρήτη
Αρεπιmicroορ
ων
500 120 90 60
Σεmicroιναρίω
ν
61 20 20 20 Σύνολο
Επιmicroορφού
microενων
6100 600 600 400
67
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες που προβλέπονται στον παραπάνω
πίνακα στοχεύουν στην επιmicroόρφωση 7700 εκπαιδευτικών και στελεχών
της εκπαίδευσης θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2007 (31-12-2007)
και για το λόγο αυτό στη συνέχεια παρουσιάζεται η πορεία υλοποίησης
microέχρι τον Ιούλιο του 2007 Τα συmicroπληρωmicroατικά στοιχεία θα
παρουσιαστούν στην τελική έκθεση αξιολόγησης όπως προβλέπεται από
τον προγραmicromicroατισmicroό της δράσης της αξιολόγησης
Σύmicroφωνα microε τα διαθέσιmicroα στοιχεία υλοποίησης του άξονα της
επιmicroόρφωσης ο στόχος θα επιτευχθεί microέχρι το τέλος του έτους αφού
microέχρι σήmicroερα έχουν πραγmicroατοποιηθεί 80 σεmicroινάρια από τα 121 που
προβλέπονται συνολικά στο πρόγραmicromicroα και έχουν επιmicroορφωθεί 5717
εκπαιδευτικοί και στελέχη εκπαίδευσης όπως φαίνεται αναλυτικά στον
πίνακα που ακολουθεί
Περιφέρεια Αριθmicroός σεmicroιναρίων Αρ επιmicroορφούmicroενων
Αττική 22 2291
Μακεδονία 16 1169
Πελοπόννησος 11 366
Ήπειρος Ιόνια νησιά
Θεσσαλία Στερεά
Ελλάδα
12 1004
Αιγαίο 11 568
Κρήτη 8 319
Σύνολο 80 5717
Έτσι από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι έχει πραγmicroατοποιηθεί το
661 των προβλεπόmicroενων επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων και έχει
επιmicroορφωθεί το 742 αριθmicroού στόχου των εκπαιδευτικών γεγονός που
68
καταδεικνύει ότι microε τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που υπολείπονται θα
υπερκαλυφθεί ο στόχος του προγράmicromicroατος
Οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα προέρχονται από
4089 δηmicroοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που δείχνει ότι το πρόγραmicromicroα
έχει τη δυνατότητα να ενηmicroερώνει αλλά και να καταρτίζει πολύ
περισσότερα άτοmicroα από αυτά που συmicromicroετέχουν στις δραστηριότητες της
παρέmicroβασης στα σχολεία επιτυγχάνοντας πολλαπλασιαστικά
αποτελέσmicroατα και διεύρυνση του παιδαγωγικού πεδίου των
εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Αποτελεσmicroατικότητα της παρέmicroβασης
Επιmicroόρφωση Πρόβλεψη Πραγmicroατοποίηση
microέχρι 31-7-2007
Ποσοστό
υλοποίησης
∆άσκαλοι και
στελέχη
εκπαίδευσης
5500 4246 772
Νηπιαγωγοί 2200 1471 669
Σύνολο
Επιmicroορφούmicroενων
7700 5717 742
Σύνολο σχολείων 5000 4089 818
Όσον αφορά στην υλοποίηση των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων θα πρέπει
να σηmicroειώσουmicroε ότι έγιναν επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια σε όλους σχεδόν
τους νοmicroούς εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και σε microεγάλο βαθmicroό
ενδοσχολικά επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια στα σχολεία παρέmicroβασης
Στα σεmicroινάρια συmicromicroετείχαν στελέχη της εκπαίδευσης και η επιmicroόρφωσή
τους αφορούσε κυρίως την ενηmicroέρωση για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το επιmicroορφωτικό και εκπαιδευτικό υλικό καθώς και
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης που αποτελεί νέο φαινόmicroενο και
δηmicroιουργεί νέες συνθήκες στην ελληνική εκπαίδευση
69
Επίσης συmicromicroετείχαν ανάλογα microε το είδος της επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικοί που δίδασκαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ή
επιmicroορφωτικά αλλά και άλλοι εκπαιδευτικοί των σχολείων παρέmicroβασης
και άλλων σχολείων που ενδιαφέρονται για την ενηmicroέρωση τους και την
κατάρτισή τους σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο του νηπιαγωγείου όσο και του
δηmicroοτικού κινήθηκε στους παρακάτω άξονες
bull ∆ιαπολιτισmicroική αγωγή
bull Αντιρατσιστική ευαισθητοποίηση
bull Μέθοδοι για την ενίσχυση του διδακτικού έργου των
εκπαιδευτικών
bull Χρήση και πρακτική εφαρmicroογή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
∆όθηκε όmicroως η δυνατότητα στις περιφερειακές γραmicromicroατείες να
διαφοροποιηθούν και να προσθέσουν στην παραπάνω θεmicroατολογία και
συmicroπληρωmicroατικά θέmicroατα σε ότι κρίνουν σκόπιmicroο και αναγκαίο για την
ολοκληρωmicroένη κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την
αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή αυτού του άξονα θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι ο στόχος του προγράmicromicroατος θα επιτευχθεί microέχρι το
τέλος του χρόνου
Θα πρέπει όmicroως να επισηmicroανθούν ορισmicroένες δυσλειτουργίες στην
εφαρmicroογή που οφείλονται σε laquoτεχνικούςraquo λόγους όπως στην καθυστέρηση
της ανάθεσης σε φορέα της οργάνωσης των σεmicroιναρίων microε αποτέλεσmicroα να
αρχίσει το πρόγραmicromicroα χωρίς να έχουν επιmicroορφωθεί αλλά και
ενηmicroερωθεί στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί που αναλάmicroβαναν
τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microάλιστα αυτοί που
προέρχονταν από την δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση όπου η εκπαίδευση σε
θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη
70
Άλλο σηmicroαντικό ζήτηmicroα στην υλοποίηση του microέτρου είναι ότι αυτό έχει
σχεδιαστεί από πλευράς οργάνωσης για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη
όπου υπάρχει συγκέντρωση εκπαιδευτικών και είναι σχετικά εύκολο να
επιmicroορφώνονται microαζικά εκπαιδευτικοί των σχολείων της παρέmicroβασης
Στις υπόλοιπες περιφέρειες δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώνεται
microεγάλος αριθmicroός εκπαιδευτικών σε κάθε συνάντηση microε αποτέλεσmicroα οι
διηmicroερίδες στις οποίες πραγmicroατικά γίνεται επιmicroόρφωση ουσίας microέσω των
εργαστηριακού τύπου επιmicroορφώσεων να microην καλύπτουν τα
προβλεπόmicroενα 5 τmicroήmicroατα των 20 ατόmicroων αλλά να δηmicroιουργούνται
τmicroήmicroατα microε microικρότερο αριθmicroό εκπαιδευτικών Από πλευράς
αποτελεσmicroατικότητας τα σεmicroινάρια αυτά είναι πολύ ουσιαστικά γιατί
δίνεται η δυνατότητα στους συmicromicroετέχοντες να επικοινωνήσουν να
συζητήσουν περιπτώσεις να αναλύσουν τα θέmicroατα σε βάθος και για
microεγαλύτερο χρονικό διάστηmicroα όmicroως οι προδιαγραφές υλοποίησης των
σεmicroιναρίων αυτών δεν είναι πάντα εφικτό να τηρηθούν (5 τmicroήmicroατα των
20 ατόmicroων ndash 2 συνεχή 8άωρα) Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
περιφερειακές υπηρεσίες δηλώνουν την ανησυχία τους για την
προσέλευση των εκπαιδευτικών στις διηmicroερίδες και την σκιαγραφούν ως
laquoικανοποιητικήraquo
Οι τεχνικές που χρησιmicroοποιήθηκαν στη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
ήταν τρεις Α) η εισήγηση που ακολουθήθηκε κυρίως στις επιmicroορφώσεις
ενηmicroέρωσης των στελεχών εmicroπλουτιζόταν microε παραδείγmicroατα και το
περιεχόmicroενο περιστρεφόταν γύρω από θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης αλλά και αντιρατσιστικής ευαισθητοποίησης Β) η
συζήτηση όπου οι επιmicroορφούmicroενοι είχαν τη δυνατότητα να
συmicromicroετέχουν να ανταλλάσσουν απόψεις και να εmicroβαθύνουν σε θέmicroατα
που τους αφορούσαν Γ) Οι οmicroάδες εργασίας ή εργαστηριακού τύπου
όπου οι επιmicroορφούmicroενοι χωρίζονταν σε οmicroάδες και καλούνταν να
συζητήσουν θέmicroατα και προβλήmicroατα που συναντούν στο σχολείο αλλά
και να διεκπεραιώσουν κάποια δραστηριότητα
Όσον αφορά στην επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα
ενηmicroέρωσης αλλά και επιmicroόρφωσης ειδικά για την διδακτική του
71
διαθέσιmicroου από το πρόγραmicromicroα υλικού έγινε αρκετές φορές microε την
απουσία του διδακτικού υλικού Έγινε ενηmicroέρωση των σχολικών
συmicroβούλων ως άmicroεσων υποστηρικτών και εποπτών του διδακτικού έργου
για τις διαπολιτισmicroικές πτυχές της διδασκαλίας στο συγκεκριmicroένο
επιστηmicroονικό τους αντικείmicroενο αλλά η αποτελεσmicroατική βοήθεια που
microπορούν να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς των σχολείων που έχουν
στις τάξεις τους αλλοδαπούς δεν microπορεί να είναι η καλύτερη microετά από
microια microόνο επιmicroόρφωση ορισmicroένων ωρών Σε πολλές περιοχές δεν έγινε
επαναληπτική συνάντηση microε τα στελέχη της εκπαίδευσης για να
συζητηθούν και άλλα θέmicroατα σε βάθος ώστε οι σχολικοί σύmicroβουλοι να
έχουν ολοκληρωmicroένη κατάρτιση στο θέmicroα και να αποτελέσουν όπως θα
έπρεπε τον microόνιmicroο φορέα παροχής συmicroβουλών στους εκπαιδευτικούς
τόσο των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής όσο και φροντιστηριακών για τη
διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
Είναι θετικό το στοιχείο της εργαστηριακής microορφής της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών γιατί δίνεται η δυνατότητα στους επιmicroορφωτές να
προσεγγίσουν αποτελεσmicroατικότερα το θέmicroα της εκπαιδευτικής αλλαγής
που σχετίζεται microε τις νέες συνθήκες της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
στο ελληνικό σχολείο αλλά και να δώσουν τη δυνατότητα στους
εκπαιδευτικούς να microπορούν να διαχειριστούν παιδαγωγικά τους
αλλόγλωσσους microαθητές αλλά και στους διευθυντές των microονάδων να
συνειδητοποιήσουν τη σηmicroασία της προσωπικής συmicroβολής στη
διαχείριση των διοικητικών και οργανωτικών προβληmicroάτων στα σχολεία
τους που έχουν πολυπολιτισmicroική σύνθεση
Όmicroως η στέρηση της δυνατότητας λόγω κυρίως χρόνου υλοποίησης
αλλά και πόρων της συνεχούς κατάρτισης αποδυναmicroώνει τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής καινοτόmicroων δράσεων αλλά και
εκπαιδευτικών αλλαγών στο σχολείο
Τέλος ένα άλλο σηmicroαντικό πρόβληmicroα το οποίο παρουσιάστηκε κυρίως
στις τελευταίες επιmicroορφώσεις είναι η προσέλευση των εκπαιδευτικών σε
σχέση microε την ένταση και διάρκεια των σεmicroιναρίων Θεωρώ ότι η
επιmicroόρφωση των 16 ωρών (στις διηmicroερίδες) σε δύο microέρες αντίκειται σε
72
κάθε microέθοδο επιmicroόρφωσης ή εκπαίδευσης ενηλίκων Η επί οκτώ (8)
ώρες την ηmicroέρα συνεχής συmicromicroετοχή σε εντατικό σεmicroινάριο για έναν
ενήλικα αντιβαίνει σε οποιαδήποτε παιδαγωγική microέθοδο και η
επιmicroόρφωση αποβαίνει αναποτελεσmicroατική Επίσης θα πρέπει να
υπάρχουν ταυτόχρονα πέντε (επιmicroορφωτές διαθέσιmicroοι για να γίνει η
διηmicroερίδα όπως προβλέπεται γεγονός που δηmicroιουργεί ένα επιπλέον
πρόβληmicroα στην περιφέρεια το οποίο οξύνεται όταν όλη η laquoοmicroάδαraquo των
επιmicroορφωτών θα πρέπει να microετακινηθεί 200 και 300 χιλιόmicroετρα microακριά
από τον τόπο κατοικίας των microελών της που αποτελείται κυρίως από
πανεπιστηmicroιακούς
Θα πρέπει στη συνέχεια του προγράmicromicroατος να αλλάξει η διάρκεια των
διηmicroερίδων και σε αυτού του είδους την επιmicroόρφωση να microειωθούν οι
ώρες ή να γίνονται επαναληπτικές επιmicroορφώσεις microε τα ίδια άτοmicroα σε
σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα
Όσον αφορά στη διοργάνωση των επιmicroορφωτικών δράσεων
δηmicroιουργήθηκαν αρκετά προβλήmicroατα συνεργασίας που απαιτούσαν
microεγάλη σπατάλη χρόνου στην επίλυση τους και άλλα έmicroειναν άλυτα
οφειλόmicroενα στη σύmicroβαση της εταιρίας microε το ΕΚΠΑ Η microη κάλυψη των
οδοιπορικών εκτός αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων και η microη
καταβολή ηmicroερήσιας αποζηmicroίωσης δηmicroιουργεί προβλήmicroατα σε περιοχές
όπου οι επιmicroορφωτές πρέπει να κινηθούν οδικώς
Στο επόmicroενο κεφάλαιο παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
για τα προγράmicromicroατα κατάρτισης που εφαρmicroόστηκαν στις διάφορες
περιοχές της χώρας στο πλαίσιο αυτού του προγράmicromicroατος
3 Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη απευθύνεται σε όλους του παράγοντες του
σχολείου και συγκεκριmicroένα τους microαθητές τους γονείς των microαθητών τους
73
εκπαιδευτικούς τα στελέχη της εκπαίδευσης αλλά και τους τοπικούς
συλλογικούς φορείς
Ο σκοπός αυτής της υποστήριξης είναι ευρύτατος και όπως περιγράφεται
στο πρόγραmicromicroα είναι
1 Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίηση τους
και η άσκηση δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών
σχέσεων και διαπολιτισmicroικής κατανόησης και συνεργασίας
2 Η προαγωγή της ψυχικής υγείας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος και
3 Η προώθηση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
Από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης αυτού του άξονα διαπιστώνουmicroε και σrsquo
αυτόν τον άξονα microια σχετική διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησής του
που οφείλεται κυρίως στο ιδιαίτερο βάρος που έδωσαν οι υπεύθυνοι της
δραστηριότητας αυτής στις διάφορες περιφέρειες καθώς και το ερευνητικό
ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα προβλήmicroατα των microαθητών στους τοmicroείς
της microάθησης της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής
προσαρmicroογής
Κοινό πρόβληmicroα για όλους ήταν η προσέγγιση των γονέων και των
συλλογικών φορέων των αλλοδαπών κυρίως στις περιφέρειες
Στο πλαίσιο αυτής της παρέmicroβασης σε όλες τις περιφέρειες και στο πλαίσιο
των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που
βασίζονταν στις αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας και
εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην
τάξη και αντιmicroετώπισης ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων (πειθαρχίας
επιθετικότητας παραβατικότητας κλπ)
Μετά την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στα θέmicroατα της ψυχοκοινωνικής
υποστήριξης δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα στα σχολεία της παρέmicroβασης microε τη
συmicromicroετοχή όλων των microαθητών της τάξης (αλλοδαπών και microη) και
εφαρmicroόστηκαν προγράmicromicroατα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των microαθητών
74
είτε από τους επιmicroορφωmicroένους εκπαιδευτικούς είτε απόmicroε την υποστήριξη
σχολικών ψυχολόγων
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα στοιχεία υλοποίησης του
άξονα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης σε ∆ηmicroοτικά και Νηπιαγωγεία
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο ∆ηmicroοτικό
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 32 5358 936 58
Ηπείρου 1 82 34 9
Κρήτης 20 3274 745 30
Αιγαίου 32 5980 1193 105
Πελοποννήσου9 1706 300 9
Μακεδονίας 5 1325 422 6
ΣΥΝΟΛΟ 99 17725 3630 217
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο Νηπιαγωγείο
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 25 728 157 33
Αιγαίου 5 131 41 6
Πελοποννήσου4 140 46 4
Μακεδονίας 1 45 22 1
ΣΥΝΟΛΟ 35 1044 266 44
75
Σrsquo αυτόν τον άξονα και συγκεκριmicroένα στους στόχους Γ3 και Γ4 προβλέπεται
η ενεργός συmicromicroετοχή του Κέντρου Έρευνας και Εφαρmicroογών Σχολικής
Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών microε στόχο την
εφαρmicroογή του Προγράmicromicroατος ldquoΚοινωνική και Συναισθηmicroατική Αγωγή
στο Σχολείο Παρέmicroβαση σε επίπεδο συστήmicroατοςrdquo για τη
ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στην
περιφέρεια της Αττικής
Το Πρόγραmicromicroα αυτό σχεδιάστηκε από το ΚΕΕΣΧΟΨΥ του Πανεπιστηmicroίου
Αθηνών και αποτελεί microία παρέmicroβαση σε επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης
Σκοπός του Προγράmicromicroατος είναι η ενδυνάmicroωση της συmicroβουλευτικής
διάστασης του ρόλου των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσουν
τις δυσκολίες της σύγχρονης σχολικής τάξης και κατrsquo επέκταση η
ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίησή τους και η
ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής
κατανόησης η γνώση του εαυτού η αναγνώριση και έκφραση
συναισθηmicroάτων Επιπλέον το Πρόγραmicromicroα αποσκοπεί στη διαmicroόρφωση
ενός θετικού κλίmicroατος και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο
του σχολικού περιβάλλοντος διευκολύνοντας τόσο τη microαθησιακή
διαδικασία όσο και τη γενικότερη προσαρmicroογή των microαθητών στη σχολική
ζωή καθώς και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο
Το Πρόγραmicromicroα βασίζεται στις σύγχρονες τάσεις της σχολικής ψυχολογίας
σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις της θετικής ψυχολογίας της
ψυχικής ανθεκτικότητας καθώς και της συστηmicroικής προσέγγισης
Επιπλέον στηρίζεται στις νεότερες θεωρήσεις για τα διαφορετικά microοντέλα
της συmicroβουλευτικής της διαλεκτικής ψυχολογικής συmicroβουλευτικής και
της πολλαπλής νοηmicroοσύνης Απευθύνεται σε όλους τους microαθητές της
τάξης στοχεύοντας στη διαmicroόρφωση microιας ατmicroόσφαιρας αmicroοιβαίου
σεβασmicroού και αποδοχής και στη διευκόλυνση της συνεργασίας microέσα στην
τάξη και στη σχολική κοινότητα
Η πρώτη φάση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος περιελάmicroβανε τη
γενικότερη ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθmicroιας
76
εκπαίδευσης (δασκάλων και νηπιαγωγών) microε θεωρητική και πρακτική
παρουσίαση θεmicroάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας και άλλων σύγχρονων
ζητηmicroάτων που αφορούν στη σχολική ψυχολογία και την εκπαιδευτική
κοινότητα
Η δεύτερη φάση περιλάmicroβανε την εξειδικευmicroένη κατάρτιση και
επιmicroόρφωση 91 εκπαιδευτικών από νηπιαγωγεία και δηmicroοτικά σχολεία της
ευρύτερης περιοχής της Αττικής σε συγκεκριmicroένες θεmicroατικές ενότητες Η
εξειδικευmicroένη κατάρτιση την παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος αφορούσε στις ακόλουθες ενότητες
1 Επικοινωνία Μέσα από την ενότητα της laquoΕπικοινωνίαςraquo οι microαθητές
καλούνται να γνωρίσουν και να συνειδητοποιήσουν τις θετικές αλλά και τις
αρνητικές microορφές επικοινωνίας που συχνά χρησιmicroοποιούmicroε
διευκολύνοντας έτσι την επικοινωνία των παιδιών τόσο microεταξύ τους όσο και
microε τους ενήλικες
2 Συναισθήmicroατα Η ενότητα αυτή περιλαmicroβάνει την αναγνώριση την
αποδοχή και την έκφραση των συναισθηmicroάτων microας τόσο των ευχάριστων
όσο και των δυσάρεστων καθώς και την αναγνώριση και αποδοχή των
συναισθηmicroάτων των άλλων
3 Αυτοαντίληψη Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται θέmicroατα σχετικά microε
την έννοια της εικόνας του εαυτού της άποψης ή της εκτίmicroησης που
έχουmicroε για τον εαυτό microας
4 ∆ιαφορετικότητα Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στην αποδοχή
και την αναγνώριση της έννοιας της διαφορετικότητας στην κατανόηση της
laquoδιαφορετικότηταςraquo στους επιmicroέρους τοmicroείς της (ως προς το φύλο την
εθνοπολιτισmicroική καταγωγή κτλ) στην εξοικείωση των microαθητών microε
πολιτισmicroικά πλαίσια και κουλτούρες διαφορετικές από τις δικές τους
προκειmicroένου να δοθεί η δυνατότητα στους microαθητές να προσεγγίσουν και να
αποδεχτούν ο ένας τον άλλο
Μέχρι τον Ιούνιο στην κατάρτιση-επιmicroόρφωση συmicromicroετείχαν συνολικά 91
εκπαιδευτικοί πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης από 32 δηmicroοτικά σχολεία των
∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών Ανατ Αττικής και Πειραιά οι οποίοι
77
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα όλων των τάξεων του δηmicroοτικού σχολείου (συνολικά
1006 microαθητές) και 26 νηπιαγωγεία των ∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών
Ανατ Αττικής Πειραιά (συνολικά 498 microαθητές)
Στο διάστηmicroα αυτό πραγmicroατοποιήθηκαν τα εξής
bull ∆ιήmicroερο ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών και συmicroπλήρωση
∆ηλώσεων Συmicromicroετοχής όσων εκπαιδευτικών ενδιαφέρονταν για
συmicromicroετοχή στο πρόγραmicromicroα κατάρτισης που θα ακολουθούσε
bull Τρεις (3) συναντήσεις εξειδικευmicroένης κατάρτισης εκπαιδευτικών
που περιελάmicroβαναν θεωρητικές παρουσιάσεις microε βάση τη διεθνή
σύγχρονη βιβλιογραφία βιωmicroατικές ασκήσεις σε 4 microικρές οmicroάδες
εκπαιδευτικών καθώς και ∆ραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στις θεmicroατικές ενότητες
laquo∆εξιότητες Επικοινωνίαςraquo laquoΑναγνώριση Έκφραση Χειρισmicroός
Συναισθηmicroάτωνraquo και laquo∆ιαστάσεις της αυτοαντίληψης
αυτοεκτίmicroησηςraquo
bull ∆ιανοmicroή στους εκπαιδευτικούς ειδικού εκπαιδευτικού υλικού
(ντοσιέ για τον εκπαιδευτικό τετράδιο βιωmicroατικών ασκήσεων για
microαθητές ∆rsquo Εrsquo ΣΤrsquo τάξεων δηmicroοτικού και φωτοτυπίες βιωmicroατικών
ασκήσεων για microαθητές νηπιαγωγείου και των τριών πρώτων τάξεων
δηmicroοτικού σχολείου) microε βάση το οποίο θα εφάρmicroοζαν το
Πρόγραmicromicroα
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquoπρινraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία των εκπαιδευτικών στην πορεία εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος από τους σχολικούς ψυχολόγους του
Προγράmicromicroατος και τα microέλη ∆ΕΠ
bull Θεωρητική παρουσίαση θεmicroάτων που αφορούν τη
∆ιαφορετικότητα από την οπτική γωνία της Σχολικής της
Κοινωνικής και της ∆ιαπολιτισmicroικής Ψυχολογίας
78
bull Βιωmicroατικές ασκήσεις στις τέσσερις (4) microικρές οmicroάδες των
εκπαιδευτικών καθώς και δραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στη θεmicroατική ενότητα
laquo∆ιαφορετικότητα και Πολιτισmicroόςraquo
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquomicroετάraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία της πορείας του Προγράmicromicroατος microε επιτόπιες επισκέψεις
των Σχολικών Ψυχολόγων στις τάξεις εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος
bull Κλείσιmicroο των οmicroάδων εργασίας των εκπαιδευτικών και αξιολόγηση
του έργου των οmicroάδων
bull Γιορτή για το Κλείσιmicroο του Προγράmicromicroατος microε την παρουσία
∆ιευθυντών των σχολείων ∆ιευθυντών Περιφερειών και
∆ιευθύνσεων της Πρωτοβάθmicroιας Εκπαίδευσης Σχολικών
Συmicroβούλων των Εκπαιδευτικών που εφάρmicroοσαν το Πρόγραmicromicroα
ενός επιπλέον αριθmicroού εκπαιδευτικών από τις σχολικές microονάδες
που ήδη συmicromicroετείχαν και ενδιαφέρονταν να ενταχθούν microελλοντικά
στο Πρόγραmicromicroα καθώς και των γονέων και αδελφών των παιδιών
που συmicromicroετείχαν στο Πρόγραmicromicroα
Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς του Προγράmicromicroατος και οι microαθητές τους
παρουσίασαν τα έργα που από κοινού δηmicroιούργησαν κατά την εφαρmicroογή
του Προγράmicromicroατος σε microορφή Power Point Video projection έργων
ζωγραφικής σε ταmicroπλό microουσικών έργων και θεατρικών παραστάσεων
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης του έργου η
παρέmicroβαση αυτή του ΚΕΕΣΧΟΨΥ δεν έχει ολοκληρωθεί παρά microόνο για
ορισmicroένες από τις ενότητες που προβλέπονταν από το πρόγραmicromicroα
Επίσης στο πλαίσιο του προγράmicromicroατος σχεδιάστηκε η εφαρmicroογή
διαδικασίας αξιολόγησης της παρέmicroβασης του Κέντρου microε το κλείσιmicroο
του προγράmicromicroατος τον Ιούνιο Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι η
αξιολόγηση από το Κέντρο δεν έχει ολοκληρωθεί και για το λόγο αυτό
δεν έχει παραδοθεί στον αξιολογητή
79
Θα ήταν χρήσιmicroο να εκτιmicroηθούν τα αποτελέσmicroατα αυτής της
αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος του ΚΕΕΣΧΟΨΥ να γίνουν τυχόν
βελτιώσεις στο πρόγραmicromicroα ψυχοκοινωνικής στήριξης που είναι πιλοτικό
microε στόχο να εφαρmicroοστεί συνολικά στο πρόγραmicromicroα Ένταξης
Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Έτσι το πρόγραmicromicroα θα αποκτούσε ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής τουλάχιστον
ως προς τις διαδικασίες microε τις σχετικές βέβαια διαφοροποιήσεις κατά
περιφέρεια και όπου κρινόταν αναγκαίο είτε λόγω έλλειψης ψυχολόγων
σε νησιωτικές ή αποmicroακρυσmicroένες περιοχές είτε λόγω κόστους για το
πλαίσιο και την έκταση ενός τέτοιου προγράmicromicroατος
4 Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού
Αυτός ο άξονας περιλαmicroβάνει όλες τις δραστηριότητες που αφορούν το
διδακτικό υλικό που χρησιmicroεύει ως βοηθητικό σrsquo αυτό που διαθέτει ο
εκπαιδευτικός και στοχεύει στο να τον διευκολύνει κυρίως στο έργο της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Το υποέργο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από δυο πλευρές οι οποίες
προκύπτουν από το περιεχόmicroενό του
Καταρχήν τόσο η Αττική όσο και οι περιφερειακές γραmicromicroατείες είχαν
στη διάθεσή τους έναν αριθmicroό βιβλίων που δεν είχαν διατεθεί στην
προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος είτε λόγω καθυστέρησης στην
αναπαραγωγή είτε λόγω έλλειψης χρόνου για τη διανοmicroή στα σχολεία της
παρέmicroβασης ∆εν υπάρχει σαφής αριθmicroός αυτού του υπολοίπου βιβλίων
στις διάφορες περιφέρειες Από τα στοιχεία υλοποίησης του έργου στην
προηγούmicroενη φάση το microεγαλύτερο microέρος των βιβλίων ndash τευχών είχε
διανεmicroηθεί στα σχολεία
Στην παρούσα φάση διανεmicroήθηκε το διαθέσιmicroο υλικό και η κατανοmicroή
του κατά περιφέρεια και τίτλο φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
80
ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΕΚΠΑ ΑΠΘ ΙΩΑΝΝΙΝΑΙΓΑΙΟΥ
ΠΑΤΡΑΣΚΡΗΤΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
Ν1ΒΙΒΛΙΟ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΓΛΩΣΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (δασκάλου) 162 18 3
40223
Ν2 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ (ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ) 113 64 22 3 9 211Ν3 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 69 48 23 16 46 202Ν4 ΒΙΒΛΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙ 47 23 15 43 128Ν5 ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 87 27 23 28 165Ν6 ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛ 71 23 94Ν7 ΑΦΙΣΑ ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ 0 6 6Ν8 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 8 8Ν9 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΓΕΜΑΤΗ ΖΩΗ 0 8 8Ν10 ΑΦΙΣΑ ΘΑΛΑΣΣΑ 0 8 8Ν11 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 0 10 10Ν12 ΑΦΙΣΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙΛΙΑΣ 0 6 6Ν13 ΑΦΙΣΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ 0 0Ν14 ΑΦΙΣΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ 0 0Ν15 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΜΑΣ 0 0Ν16 ΑΦΙΣΑ ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΧΑΡΑ 0 0Ν17 ΑΦΙΣΑ Ο ΓΑΜΟΣ 0 0Ν18 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 1 0 5 3 8Ν19 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2 0 5 1 6Ν20 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 3 0 5 1 6
Ν21
ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ(ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ) 28 0 5 33
Ν22 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΥΤΙ) 0 4 3 7Ν23 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟ 2 0 10 12Ν24 ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΠΑΙΖΟΥΝ 0 0Ν25 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 0 0Ν26 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΨΩΝΙΑ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 5 7 12Ν27 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓ 0 5 3 8
Ν28
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΜΙΑ ΤΡΕΛΗ-ΤΡΕΛΗ ΘΑΛΑΣΣΟΠΙΣΙΝΑ 0 5
38
Ν29 ΑΦΙΣΑ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ 0 0Ν30 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 66 40 23 39 22 39 229Ν31 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ 67 0 8 9 34 118Ν32 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 114 0 23 52 29 37 255Ν33 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ 70 38 23 33 21 44 229Ν34 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 87 17 23 23 18 38 206Ν35 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΛΙΑ 36 0 23 75 11 57 202
Ν36ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚI ΘΕΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 29 29 23
3510
32158
Ν37 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 195 47 23 61 19 37 382Ν38 Ο∆ΗΓΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗ 7 23 2 32Ν39 ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ ΜΑΣ 0 23 23Ν40 ΤΟ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ 128 80 23 95 46 43 415Ν41 Ο ΑΚΑΝΘΟΥΛΗΣ 28 23 39 37 31 158Ν42 Η ΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 268 0 36 23 37 364Ν43 Η ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 68 28 23 19 19 35 192Ν44 Η ΜΠΟΥΜΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΠΑΜΠΑΛΟΥ 190 20 43 253Ν45 ΟΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 76 0 23 17 11 18 145Ν46 ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ 2004 17 17Ν47 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ ΤΩ 28 0 28Ν48 ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕ 195 20 23 98 13 39 388Ν49 Η ∆ΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑ 34 61 95Ν50 ΟΙ ΜΑΜΑ∆ΕΣ 130 18 23 106 46 56 379Ν51 ΠΕΣ ΜΑΣ ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ 35 69 23 92 43 59 321Ν52 ΘΕΑΤΡΟΠΑΙΧΝΙ∆ΙΣΜΑΤΑ 97 30 23 57 24 36 267Ν53 ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ 62 34 34 130Ν54 ΤΟ ΠΟΤΑΜΟΠΛΟΙΟ 53 0 53Ν55 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ 44 0 44
81
Πέρα από τη διανοmicroή του υπάρχοντος υλικού στην παρούσα φάση
προβλέπεται η παραγωγή νέου συmicroπληρωmicroατικού βοηθητικού
εκπαιδευτικού υλικού και η επανεκτύπωση του παλαιού που
υπολογίζεται σε 10000 αντίτυπα ανά τίτλο
∆ΗΜΟΤΙΚΟ 0
∆1
ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ 5 0 5
∆2 ΑΦΙΣΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ 0 0∆3 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 1 43 31 2 76∆4 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 2 389 51 97 119 81 67 804∆5 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 3 42 31 3 76
∆6
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 35 0 14 49
∆7 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ΜΑΘΗΤΗ 26 12 3 41∆8 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 57 0 40 97∆9 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ΜΑΘΗΤΗ 5 30 113 3 151∆10 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 48 0 50 2 42 142∆11 ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 86 24 110 16 14 48 298∆12 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 1 28 0 21 3 52∆13 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 2 18 0 62 2 82∆14 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 3 47 0 63 2 112∆15 ΚΟΥΤΙ ΜΑΓΕΙΑ Α-Β 0 8 2 10∆16 ΤΑΞΙ∆ΕΥΩ Ε∆Ω ΚΙ ΕΚΕΙ 1 0 1 1∆17 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ΜΑΘΗΤΗ 391 55 185 57 50 58 796∆18 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 100 19 28 8 11 39 205∆19 ΒΙΒΛΙΟ ∆ΙΑΒΑΖΩ 4 52 0 175 7 234∆20 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 4 284 39 84 80 73 560∆21 ΑΦΙΣΑ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 0 10 10
∆22ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 89 29 36 23 10 187
∆23 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ΜΑΘΗΤΗ 330 49 47 99 51 55 631∆24 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 92 41 27 27 14 33 234
∆25 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1 6 19 11 18 7 47 108
∆26 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 2 49 19 11 19 9 107
∆27 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3 60 9 11 18 10 108
∆28 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 4 100 9 7 8 4 128
∆29 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 5 233 19 1 20 4 277∆30 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ 34 0 34
ΑΦΙΣΕΣ 10 10ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 5189 1245 1872 1503 801 1267 11877
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 11877
82
Μέχρι τον Ιούνιο είχε ολοκληρωθεί η δηmicroιουργία του νέου υλικού και
είχε ζητηθεί η έγκρισή του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο όπως
προβλέπεται από το Τ∆Υ
Επίσης είχε ολοκληρωθεί και ο διαγωνισmicroός για την επανεκτύπωση του
ήδη υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού
5 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ο προϋπολογισmicroός του προγράmicromicroατος είναι 7 εκατοmicromicroύρια ευρώ για την
περίοδο 2006-2007 Η κατανοmicroή των ποσών κατά δραστηριότητα
φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί και περιλαmicroβάνει και την
ενδιάmicroεση αναθεώρηση
Επίσης στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται η απορρόφηση καθώς
και η αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος microέχρι τον Σεπτέmicroβριο του
2007
Από τα στοιχεία του πίνακα αλλά και τα στοιχεία του υπεύθυνου
παρακολούθησης του προγράmicromicroατος έχουν δεσmicroευτεί δαπάνες αλλά δεν
έχουν γίνει ακόmicroα πληρωmicroές για ένα σηmicroαντικό ποσό
Στο τέλος του έτους το πρόγραmicromicroα θα έχει απορροφήσει το σύνολο των
προβλεπόmicroενων πιστώσεων δεδοmicroένου ότι οι περιφερειακές γραmicromicroατείες
θα πραγmicroατοποιήσουν το σύνολο των δαπανών τους microέχρι τέλος του
έτους θα ολοκληρωθούν οι επιmicroορφώσεις θα πληρωθούν οι εκτυπώσεις
του διδακτικού υλικού και θα γίνουν εκδηλώσεις δηmicroοσιότητας που
φαίνεται να έχουν καθυστερήσει σε απορρόφηση
Τέλος από τον πίνακα φαίνεται ότι οι δραστηριότητες που αφορούν τους
βασικούς άξονες παρέmicroβασης παρουσιάζουν σηmicroαντική απορρόφηση
και microέχρι τέλος του έτους θα έχουν απορροφήσει το σύνολο των
πιστώσεων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ
Προβλέψεις Τ∆Ε Υλοποίηση Αποτελεσmicroατικότητα
Ποσότητα Προϋπολογισmicroός Ποσότητα ∆απάνες
1
Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία
δικτύου συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση 83043061 5543756 668
2
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 13000000 89600 689
3
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου
Πατρών για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε
πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 5952285 735
4
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων για την παρακολούθηση των δράσεων
ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
5
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου
Κρήτης για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης 5000000 34000 680
84
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Αιγαίου για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
7
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ 72607500 29175658 402
8 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΕΣ 000 0 00
9
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 27000000 0 00
10 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ 66000000 0 00
11 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 8264550 2383378 288
12
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 000 0 00
13
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 398447389 33348678 837
ΣΥΝΟΛΟ 6976625 44981166 645
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση και ανάλυση των εmicroπειρικών
δεδοmicroένων που προέκυψαν από την έρευνα microέσω ερωτηmicroατολογίων
στους άmicroεσα συmicromicroετέχοντες στο πρόγραmicromicroα Τα δεδοmicroένα προέκυψαν
από την συmicroπλήρωση των τεσσάρων ερωτηmicroατολογίων που συντάχθηκαν
γιαυτό το λόγο και διανεmicroήθηκαν στους microαθητές που συmicromicroετείχαν στα
τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας στους εκπαιδευτικούς τους (των
τmicroηmicroάτων υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας) στους διευθυντές των
σχολείων παρέmicroβασης και τέλος στους γονείς των microαθητών της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Στόχος της εmicroπειρικής έρευνας είναι να καταγραφούν αναλυθούν και
παρουσιαστούν οι απόψεις των ωφελούmicroενων από το πρόγραmicromicroα τόσο
για το σχεδιασmicroό και περιεχόmicroενό του όσο και για την εφαρmicroογή και
αποτελεσmicroατικότητά του στην τρίτη-παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσmicroατα της
εmicroπειρικής έρευνας κατά κατηγορία ερωτηmicroατολογίου
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ
Από τις 476 σχολικές microονάδες παρέmicroβασης (330 Νηπιαγωγεία και 146
∆ηmicroοτικά) απάντησαν 156 διευθυντές που αντιστοιχούν στο 328 του
συνόλου των σχολείων παρέmicroβασης που σηmicroαίνει ότι το δείγmicroα είναι
αντιπροσωπευτικό
Στη συγκεκριmicroένη έρευνα ζητείται από τους διευθυντές των σχολείων
παρέmicroβασης να εκφράσουν τις απόψεις τους για την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος και να αξιολογήσουν τις δραστηριότητές του στο σχολείο
Συmicromicroετέχουν διευθυντές των δηmicroοτικών και των νηπιαγωγείων και ως
προς το φύλο λόγω της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων είναι ισόρροπα
κατανεmicroηmicroένη σε όλες τις περιφέρειες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
εκτός από το Αιγαίο από το οποίο για laquoτεχνικούςraquo λόγους δεν είχαmicroε
ερωτηmicroατολόγια
86
Φύλο
Frequency Percent
Valid
Percent
Ανδρας 93 596 596
Γυναίκα 63 404 404
Σύνολο 156 1000 1000
Περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος
Frequency Percent
Valid
Percent
Αθηνα 38 244 244
Θεσσαλονικη 62 397 397
Πάτρα 20 128 128
Ιωάννινα 26 167 167
Κρήτη 10 64 64
Σύνολο 156 1000 1000
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα microεγαλύτερη ανταπόκριση
είχαmicroε από την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και από τις υπόλοιπες
ήταν ανάλογη της έκτασης παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
Όσον αφορά τα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος θα πρέπει να
σηmicroειώσουmicroε ότι ο microέσος όρος της ηλικίας των διευθυντών είναι 5025
χρόνια και κυmicroαίνεται από 38-61 χρόνια όπου οι χαmicroηλότερες ηλικίες
αντιστοιχούν στους διευθυντές των Νηπιαγωγείων
87
Όσον αφορά στα χρόνια υπηρεσίας φαίνεται ότι οι διευθυντές έχουν
microεγάλη εκπαιδευτική εmicroπειρία αφού ο microέσος όρος των ετών υπηρεσίας
είναι τα 2619 χρόνια και κυmicroαίνονται από 6 έως 36 όπου τα λίγα
χρόνια αντιστοιχούν στις νηπιαγωγούς οι οποίες σε σχέση microε το
προηγούmicroενο στοιχείο φαίνεται ότι διορίζονται σε microεγαλύτερη ηλικία από
αυτή των δασκάλων
Το δείγmicroα των σχολείων παρέmicroβασης αντιστοιχεί στο microέγεθος των
σχολείων που προέβλεπε το πρόγραmicromicroα να παρέmicroβει και το όριο των 20
αλλοδαπών microαθητών αφού από τα σχολεία του δείγmicroατος φτάνουν microέχρι
και σε laquoυπερmicroονάδεςraquo των 532 microαθητών microε microέσο όρο 147 microαθητές και
microε αλλοδαπούς microαθητές microέχρι 158 microε microέσο όρο 36 microαθητές Ο microέσος
όρος είναι χαmicroηλός λόγω και της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων στο
δείγmicroα
Από τη δήλωση των διευθυντών για το πόσα χρόνια παρεmicroβαίνει το
πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα διαπιστώνουmicroε ότι ο microέσος όρος είναι
144 χρόνια που δηλώνει ότι η συστηmicroατική παρέmicroβαση στα σχολεία για
την επίλυση των προβληmicroάτων των αλλοδαπών microαθητών και την οmicroαλή
τους ένταξη στο σχολείο είναι σηmicroαντικά χαmicroηλή όπως φαίνεται από τα
στοιχεία του παρακάτω πίνακα
Από πότε συmicromicroετέχει το σχολείο στο πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
Ένα χρόνο 118 756 756
∆υο χρόνια 20 128 128
Τρία χρόνια 6 38 38
τέσσερα και
πάνω 12 77 77
Σύνολο 156 1000 1000
88
Είναι φανερό ότι στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικές microονάδες
συmicromicroετέχουν για πρώτη φορά στο πρόγραmicromicroα και microάλιστα σε ποσοστό
76 γεγονός το οποίο θα πρέπει α προβληmicroατίσει το σχεδιασmicroό αλλά
και την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος Από παιδαγωγικής άποψης
αποδεχόmicroαστε ότι η αρmicroονική ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο
σχολείο απαιτεί συστηmicroατική και διαρκή παρέmicroβαση δεδοmicroένου ότι τα
προβλήmicroατα δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν microε microια απλή παρέmicroβαση
αλλά διαπιστώνουmicroε ότι από έτος σε έτος microε τη συνεχή παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος υπάρχει σταδιακή άmicroβλυνση των προβληmicroάτων Όmicroως
όπως διαπιστώνουmicroε από τα στοιχεία του πίνακα η συνεχής αλλαγή
microονάδων παρέmicroβασης οδηγεί σε ευκαιριακές και αποσπασmicroατικές
προσπάθειες που καθιστούν το πρόγραmicromicroα αναποτελεσmicroατικό
Μόνο το 11 περίπου των microονάδων φαίνεται να έχει συmicromicroετάσχει και
στις τρεις φάσεις εφαρmicroογής από το 1997 microέχρι σήmicroερα Η
παρατηρούmicroενη ασυνέχεια του προγράmicromicroατος σε σχέση microε την συχνή
αλλαγή του προσωπικού έχει ως αποτέλεσmicroα κάθε φορά που
ενεργοποιείται το πρόγραmicromicroα να αρχίζουν οι δράσεις σχεδόν από την
αρχή (ενηmicroέρωση επιmicroόρφωση κλπ)
Ίσως το πρόγραmicromicroα όταν ενεργοποιείται να παρεmicroβαίνει στον βασικό
κορmicroό των σχολείων παρέmicroβασης και να επεκτείνεται microε συγκεκριmicroένα
κριτήρια επιλογής σε νέες microονάδες αφού στόχος του είναι να επεκταθεί
σε όσο το δυνατόν microεγαλύτερο αριθmicroό σχολικών microονάδων που
παρουσιάζουν προβλήmicroατα ένταξης παιδιών αλλοδαπών στο σχολείο
Αυτός ο στόχος είναι από τους λίγους ποσοτικοποιηmicroένους του
προγράmicromicroατος και θα πρέπει να επιτυγχάνεται αν και εξαρτάται σε
microεγάλο βαθmicroό από το τον διατιθέmicroενο προϋπολογισmicroό σrsquo αυτόν τον
άξονα
Οι διευθυντές συνηγορούν υπέρ της συνεχούς συστηmicroατικής και χωρίς
διακοπές λειτουργίας του προγράmicromicroατος γιατί θα έχει θετικά
αποτελέσmicroατα στους microαθητές σε ποσοστό 99 (πάρα πολύ πολύ) και γιrsquo
αυτό το λόγο ότι θα πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα και στο microέλλον
όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες
89
Η συνεχής και χωρίς διακοπές λειτουργία του προγράmicromicroατος έχει
καλύτερα αποτελέσmicroατα στους microαθητές
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 137 878 878
πολύ 18 115 115
Ετσι κ΄έτσι 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
Στο microέλλον να υπάρχει συστηmicroατική και συνεχόmicroενη παρέmicroβαση
στο σχολείο
Η γενική εικόνα που έχουν οι διευθυντές για το πρόγραmicromicroα είναι θετική
όπως φαίνεται από τις απαντήσεις τους στη σχετική ερώτηση
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 97 622 622
πολύ 51 327 327
Ετσι κ΄έτσι 7 45 45
λίγο 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
90
Το πρόγραmicromicroα είναι αντάξιο των προσδοκιών σας
Ένας στους δύο περίπου των διευθυντών αποφαίνεται ότι το πρόγραmicromicroα
ανταποκρίθηκε laquoπάπα πολύraquo στις προσδοκίες τους ενώ microόνο το 13
θεωρεί ότι προσφέρει laquoλίγοraquo στους microαθητές
Από τον επόmicroενο πίνακα προκύπτει ότι microόλις το 10 των διευθυντών
έχει σχετικά αρνητική εικόνα για το πρόγραmicromicroα θεωρώντας ότι το
πρόγραmicromicroα δεν βοηθά το σχολείο στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
ένταξης των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Το πρόγραmicromicroα βοηθά στην ένταξη των αλλοδαπών στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 85 545 545
πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 12 77 77
λίγο 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Όσον αφορά στο περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος και στην εφαρmicroογή των
αξόνων στο σχολείο οι απόψεις των διευθυντών είναι επίσης θετικές
Frequency Percent
Valid
Percent
Πάρα πολύ 75 481 481
Πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 23 147 147
Λίγο 2 13 13
Σύνολο 156 1000 1000
91
Υποστηρίζουν σε ποσοστό 81 (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι θα πρέπει
να επιmicroορφώνονται στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί της microονάδας και
όχι microόνον αυτοί που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία γιατί η
επιmicroόρφωση θα microπορούσε να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς της
microονάδας στο καθηmicroερινό τους έργο αφού όλοι έχουν στην τάξη τους
αλλοδαπούς microαθητές
Επιmicroόρφωση microόνο στους συmicromicroετέχοντες στην ενισχυτική
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 7 45 45
microάλον αι 18 115 115
και ναι και
οχι 4 26 26
microάλλον οχι 47 301 301
σίγουρα οχι 80 513 513
Σύνολο 156 1000 1000
Οι επιmicroορφώσεις θα πρέπει να αντιmicroετωπίζουν αν και οριακά τις
εκπαιδευτικές microονάδες microε διαφορετικό τρόπο και όχι ως ενιαίο σύνολο
που αντιmicroετωπίζει παρόmicroοια προβλήmicroατα και έχει ανάγκη ενηmicroέρωσης
επιmicroόρφωσης στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αλλά και παρόmicroοια
προβλήmicroατα σχετικά microε την διαδικασία ένταξης των αλλοδαπών στις
σχολικές microονάδες Συγκεκριmicroένα σχεδόν ένας στους δυο διευθυντές
(56) υποστηρίζει ότι η επιmicroόρφωση θα πρέπει να laquoβλέπει τη σχολική
microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση και έτσι να την αντιmicroετωπίζει Το 21
των διευθυντών είναι σίγουροι ότι η η σχολική microονάδα αποτελεί ιδιαίτερη
περίπτωση και έτσι πρέπει να αντιmicroετωπίζεται ενώ το 33 έχει αντίθετη
92
άποψη (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι δηλαδή όλες οι microονάδες
αντιmicroετωπίζουν το ίδιο πρόβληmicroα
Η microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 33 212 212
microάλον αι 54 346 346
και ναι και οχι 17 109 109
microάλλον οχι 23 147 147
σίγουρα οχι 29 186 186
Σύνολο 156 1000 1000
Σε σχέση microε την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος και κυρίως την
αποτελεσmicroατικότητα του πρώτου άξονα παρέmicroβασης που αντιστοιχεί
στην βελτίωση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας στους αλλοδαπούς
microαθητές το 73των διευθυντών υποστηρίζει ότι το πρόγραmicromicroα είναι
αποτελεσmicroατικό αφού βελτιώνει την γλωσσοmicroάθεια των microαθητών (laquoπολύ
πάρα πολύraquo) Αντίθετα microόνο το 6 των διευθυντών θεωρούν ότι το
πρόγραmicromicroα δεν προσφέρει στη βελτίωση της γνώσης της ελληνικής ως
δεύτερης και οι απόψεις αυτές είναι κατά κανόνα των νηπιαγωγών όπως
φαίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί
Αντιmicroετωπίζει προβλήmicroατα γλώσσας
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 55 353 353
πολύ 59 378 378
93
microέτρια 33 212 212
λίγο 6 38 38
καθόλου 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Αρνητική είναι η άποψη των διευθυντών για την συνολική βελτίωση που
επιφέρει το πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα σε σχέση microε την παρουσία
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο Η εικόνα
αυτή είναι φυσιολογική δεδοmicroένου ότι δεν υπάρχει συνολική παρέmicroβαση
σε κάθε σχολείο για να αντιmicroετωπιστούν όλα τα προβλήmicroατα και να
προσεγγιστούν από διαφορετικές πλευρές τα προβλήmicroατα της ένταξης
των microαθητών στόχος στο σχολείο Το 11 των διευθυντών υποστηρίζει ότι
αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα του σχολείου και το ποσοστό
αυτό ανταποκρίνεται στο ποσοστό των σχολείων που το πρόγραmicromicroα
παρεmicroβαίνει ολοκληρωmicroένα δηλαδή microε επιmicroόρφωση microε ενισχυτική
διδασκαλία και microε ψυχοκοινωνική στήριξη Ίσως αυτή η ολοκληρωmicroένη
παρέmicroβαση θα microπορούσε να αποτελέσει τον βασικό στόχο του
προγράmicromicroατος για τις επόmicroενες φάσεις εφαρmicroογής του κάτι που από
παιδαγωγικής άποψης είναι ορθολογικό και έχει αποδειχτεί
αποτελεσmicroατικό Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η εικόνα που
έχουν οι διευθυντές για το αν το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα
προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται στο σχολείο από την παρουσία
αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
Το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα που
δηmicroιουργούνται στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 17 109 109
94
πολύ 41 263 263
microέτρια 42 269 269
λίγο 33 212 212
καθόλου 23 147 147
Σύνολο 156 1000 1000
Στα ερωτήmicroατα σχετικά microε τη συmicroβολή του προγράmicromicroατος στη βελτίωση
των σχέσεων του σχολείου microε το περιβάλλον και ιδιαίτερα microε τους γονείς
των microαθητών αλλά και της συνολικής παρέmicroβασης κυρίως της
ψυχοκοινωνικής στο σχολείο οι απόψεις είναι σηmicroαντικά θετικές όπως
φαίνεται από τις απαντήσεις τους σε επιmicroέρους θέmicroατα όπως της
βελτίωσης των σχέσεων των εκπαιδευτικών microε τους γονείς γενικά αλλά
και τους γονείς των αλλοδαπών microαθητών όπως φαίνεται στους δυο
πίνακες που ακολουθούν
Συmicroβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας του σχολείου microε τους
γονείς των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 40 256 260
πολύ 61 391 396
microέτρια 36 231 234
λίγο 11 71 71
καθόλου 6 38 39
Σύνολο 154 987 1000
Missing 2 13
95
System
Σύνολο 156 1000
Το πρόγραmicromicroα προωθεί τη συνεργασία των γονέων microε το σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 37 237 237
πολύ 67 429 429
microέτρια 39 250 250
λίγο 9 58 58
καθόλου 4 26 26
Σύνολο 156 1000 1000
Ένα σηmicroαντικό θέmicroα το οποίο αναδεικνύεται και το οποίο αποτελούσε
ανέκαθεν επιδίωξη των εκπαιδευτικών microονάδων στο πλαίσιο του
εκδηmicroοκρατισmicroού του εκπαιδευτικού συστήmicroατος είναι η συνεργασία
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών ∆ύο στους τρεις διευθυντές
δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα συmicroβάλει στην προώθηση της συνεργασίας
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών (laquoπάρα πολύraquo laquoπολύraquo) ενώ
microόλις το 84 δηλώνει ότι το πρόγραmicromicroα σηmicroειώνει ελάχιστα
αποτελέσmicroατα σrsquo αυτό το θέmicroα
Επίσης το 82 των διευθυντών επιβεβαιώνουν τη θετική συmicroβολή του
προγράmicromicroατος στο ρόλο τους αφού δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα
συνέβαλε στη βελτίωση των γνώσεών τους για τις ανάγκες των αλλοδαπών
microαθητών στο σχολείο και την αντιmicroετώπισή των προβληmicroάτων που
δηmicroιουργούνται
Αυτή η θετική άποψη των διευθυντών για το πρόγραmicromicroα και κυρίως για
την ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση επιβεβαιώνεται από τις απαντήσεις τους
στο ερώτηmicroα κατά πόσο το πρόγραmicromicroα βελτιώνει τις γνώσεις τους για την
96
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
αλλοδαπών και παλιννοστούντων αλλά και του συνόλου των microαθητών του
σχολείου Στον επόmicroενο πίνακα αποτυπώνονται οι απόψεις των
διευθυντών γιrsquo αυτό το θέmicroα όπου microόνο το 6 εκφράζεται αρνητικά Το
ποσοστό αυτό είναι φυσιολογικό δεδοmicroένου ότι σε αρκετά σχολεία η
παρέmicroβαση αφορούσε microόνο την ενισχυτική διδασκαλία αλλά και
ορισmicroένοι διευθυντές ήταν αρνητικοί στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
στο σχολείο τους αλλά υπερίσχυσε η άποψη του συλλόγου των
διδασκόντων που ήταν θετικά διακείmicroενοι στην εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος στο σχολείο τους
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων
συmicroπεριφορών των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 47 301 301
πολύ 73 468 468
microέτρια 26 167 167
λίγο 5 32 32
καθόλου 5 32 32
Σύνολο 156 1000 1000
Σχετικά microε τις απόψεις των εκπαιδευτικών για το αν θα πρέπει να
υπάρξουν αλλαγές στο πρόγραmicromicroα και άλλες παρεmicroβάσεις για να
βελτιωθεί η ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους microαθητές
στόχο του προγράmicromicroατος οι διευθυντές δηλώνουν
Αλλες παρεmicroβάσεις
97
bull 1Βιβλία 2Έγκαιρη έναρξη
bull α)Έγκαιρη έναρξη β)Συνεχόmicroενη διάρκεια γ)Βιβλία
bull α)Να συmicroβάλλει στη βελτίωση επικοινωνίας microε γονείς β)στην
ευαισθητοποίηση των γονιών
bull Επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προς τους γονείς των παιδιών
bull Επιmicroόρφωση αλλοδαπών γονέων
bull Επέκταση σε άλλα διδακτικά αντικείmicroενα
bull Εύρεση κατάλληλου διδακτικού υλικού
bull Περισσότερα microέσα διδασκαλίας (βιβλία-CD-DVD κλπ)
bull Περισσότερες διδακτικές ώρες εmicroβέλεια σε διδακτικό και
παιδαγωγικό υλικό
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας (πολύ σηmicroαντικό)
bull Περισσότεροι δάσκαλοι για εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία
bull Πληρέστερη και συχνότερη ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
bull Κοινωνικοποίηση ενσωmicroάτωση
bull Να εφαρmicroόζεται κατά επίπεδο η διδασκαλία του αντίστοιχου
βιβλίου microε πολύ προσοχή
bull Να προσαρmicroοστεί στις ηλικίες του νηπιαγωγείου το πρόγραmicromicroα
bull Να συνεχίσει όπως είναι
bull Να συmicroπεριλάβει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και
microαθητές microη αλλοδαπούς που έχουν προβλήmicroατα αντίστοιχα microε
αυτά των αλλοδαπών
bull Να έχει συνέχεια και να γίνεται εκτός ωραρίου διδασκαλίας
bull Μεγαλύτερη παρέmicroβαση σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη
bull Οι παρεmicroβάσεις να συζητούνται συγκεκριmicroένα πριν γίνουν από
κάποιον υπεύθυνο ειδικευmicroένο του προγράmicromicroατος microε τους
εκπαιδευτικούς που εmicroπλέκονται
98
bull Μια φορά την εβδοmicroάδα τουλάχιστον ειδικότητα ψυχολόγων και
κοινωνικών λειτουργών
bull Ψυχοκοινωνική υποστήριξη microαθητών συmicroβουλευτική γονέων
bull Πρόληψη των προβληmicroάτων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών
microαθητών
bull Συναντήσεις γονέων
bull Συνεργασία microε τους γονείς
Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι οι απόψεις αυτές προέρχονται τόσο από
νηπιαγωγεία όσο και δηmicroοτικά στα οποία υπήρχαν περιορισmicroένης
έκτασης παρεmicroβάσεις και γιrsquo αυτό το λόγο ζητούνται δράσεις που ήδη
προβλέπονται από το πρόγραmicromicroα Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι οι
διευθυντές δεν προτείνουν κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα
Αυτό σηmicroαίνει ότι είτε οι διευθυντές δεν είναι πλήρως ενηmicroερωmicroένοι για
το πρόγραmicromicroα και τις δραστηριότητες που προβλέπονται από αυτό ως
παρέmicroβαση είτε ότι η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος γίνεται microε
περιορισmicroένες δραστηριότητες και δεν ενεργοποιούνται σε όλες τις
σχολικές microονάδες οι τέσσερις άξονες παρέmicroβασης
Σηmicroαντικό είναι επίσης το γεγονός της αναγνώρισης της
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος και γιrsquo αυτό ζητούν να
αυξηθούν τόσο οι ώρες διδασκαλίας της ενισχυτικής όσο και της ένταξης
στην ενισχυτική και microη αλλοδαπών microαθητών καθώς και microε περισσότερα
αντικείmicroενα πέραν δηλαδή της γλωσσικής στήριξης
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η έρευνα στους microαθητές έγινε στα σχολεία παρέmicroβασης και στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας Το δείγmicroα που δηmicroιουργήθηκε ανέρχεται σε
1442 microαθητές σε σύνολο 4010 microαθητών που συmicromicroετείχαν στην
99
ενισχυτική διδασκαλία (εξαιρουmicroένου του Αιγαίου) που αντιστοιχεί στο
36 του συνόλου και είναι έγκυρο και αντιπροσωπευτικό δείγmicroα
Οι 38 οικογένειες από αυτές που τα παιδιά τους συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι παλιννοστούντες και αντιστοιχούν στο 26 του
συνόλου που είναι αντίστοιχο της απογραφής των παλιννοστούντων στην
Ελλάδα Από τις υπόλοιπες οικογένειες οι 98 είναι microικτές δηλαδή το
ένα microέλος της οικογένειας είναι Έλληνας (74 άνδρες και 24 γυναίκες)
και στις υπόλοιπες 1306 οικογένειες και τα δυο microέλη τους είναι
αλλοδαποί
Οι γονείς των microαθητών προέρχονται από 46 χώρες στην πλειονότητά
τους είναι Αλβανοί (567) Γεωργιανοί (77-8) και Ρώσοι (49-58)
Η πλήρης κατανοmicroή των χωρών προέλευσης του πατέρα και της
microητέρας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
χώρα προέλευσης microητέρας Χώρα προέλευσης πατέρα
Frequency Percent Frequency Percent
∆εν απάντησαν 42 29 ∆εν απάντησαν 32 22
Αγγλία 22 15 Αγγλία 20 14
Άγιος
∆οmicroίνικος
1 1 Αζερmicroπαϊτζάν 3 2
Αίγυπτος 20 14 Αίγυπτος 28 19
Αλβανία 818 567 Αλβανία 818 567
Αλγερία 2 1 Αλγερία 2 1
Αmicroερική 2 1 Αmicroερική 1 1
Αρmicroενία 30 21 Αρmicroενία 31 21
Αυστραλία 1 1 Αφγανιστάν 1 1
Αφγανιστάν 1 1 Βέλγιο 1 1
Βέλγιο 1 1 Βουλγαρία 46 32
100
Βουλγαρία 49 34 Γερmicroανία 4 3
Βραζιλία 2 1
Γαλλία 1 1 Ελβετία 1 1
Γερmicroανία 7 5 Γκάνα 1 1
Γεωργία 116 80 Γεωργία 111 77
Γιουγκοσλαβία 1 1 Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 1 ∆ανία 1 1
Ελλάδα 62 43 Ελλάδα 112 78
Ινδία 17 12 Ινδία 17 12
Ιράκ 15 10 Ιράκ 15 10
Ιράν 2 1 Ιράν 2 1
Καζακστάν 1 1 Καζακστάν 1 1
Καναδάς 2 1 Ισραήλ 1 1
Κίνα 5 3 Κίνα 5 3
Κουρδιστάν 1 1 Κουρδιστάν 1 1
Κροατία 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 4 Μολδαβία 5 3
Νότια Αφρική 2 1 Νότια Αφρική 1 1
Ουγγαρία 2 1 Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 21 15 Ουκρανία 19 13
Πακιστάν 3 2 Πακιστάν 3 2
Παλαιστίνη 4 3 Παλαιστίνη 4 3
ΠΓ∆Μ 5 3 ΠΓ∆Μ 6 4
Πολωνία 23 16 Πολωνία 20 14
101
Ρουmicroανία 26 18 Ρουmicroανία 21 15
Ρωσία 84 58 Ρωσία 71 49
Σερβία 8 6 Σερβία 6 4
Συρία 15 10 Συρία 18 12
Τουρκία 5 3 Τουρκία 6 4
Τσεχία 1 1
Φιλιππίνες 12 8 Φιλιππίνες 5 3
Total 1442 1000 Total 1442 1000
Όσον αφορά στα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος στον επόmicroενο
πίνακα παρουσιάζεται η κατανοmicroή των microαθητών κατά περιφέρεια
Περιφέρεια
FrequencyPercent Valid
Percent
Αθήνα 398 276 276
Θεσσαλονίκη 594 412 412
Πάτρα 154 107 107
Ιωάννινα 162 112 112
Κρήτη 134 93 93
Total 1442 1000 1000
Το δείγmicroα είναι αντιπροσωπευτικό της παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
στα σχολεία καθώς και του πλήθους των microαθητών στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας
Από τους microαθητές που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία το
592 είναι αγόρια και το 408 κορίτσια που σηmicroαίνει ότι τα αγόρια
102
υστερούν περισσότερο από τα κορίτσια δεδοmicroένου ότι στην κατανοmicroή
κατά φύλο του σχολικού πληθυσmicroού σε εθνικό επίπεδο τα κορίτσια είναι
σχεδόν σε ίσο ποσοστό microε τα αγόρια
Φύλο
Frequency Percent Valid
Percent
αγόρι 854 592 592
κορίτσι 588 408 408
Total 1442 1000 1000
Το 61 των microαθητών έχει παρακολουθήσει ή παρακολουθεί από την
πρώτη τάξη του δηmicroοτικού ενώ οι υπόλοιποι έχουν γραφτεί για πρώτη
φορά στο σχολείο σε microεγαλύτερες τάξεις Στο παρόν σχολικό έτος
φοιτούν σε microεγαλύτερες τάξεις microε microια σχετική ισοκατανοmicroή όπως
φαίνεται και από τον πίνακα που ακολουθεί Αυτό δείχνει ότι και τα
παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα έχουν προβλήmicroατα εκmicroάθησης
της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης Το 132 των microαθητών που δεν
δηλώνει τάξη είναι microαθητές του Νηπιαγωγείου
Τάξη πρώτης εγγραφής στο σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
Α 884 613 706
Β 101 70 81
Γ 87 60 69
∆ 86 60 69
Ε 57 40 46
ΣΤ 37 26 30
Total 1252 868 1000
103
Missing
System
190 132
Total 1442 1000
Υπάρχει ισοκατανοmicroή microεταξύ των τάξεων των microαθητών που
παρακολουθούν ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται στο διάγραmicromicroα
που ακολουθεί Αντιπροσωπεύονται όλες οι τάξεις από 12-17
Σε ποια τάξη είσαι φέτος
109
135
177
138
157
160
123
Missing
ΣΤ
Ε
∆
Γ
Β
Α
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο αριθmicroός των τάξεων που
έχουν παρακολουθήσει στο ελληνικό σχολείο οι αλλοδαποί και
παλινοστούντες microαθητές microετά την πρώτη τους εγγραφή Το microηδέν (0)
σηmicroαίνει ότι ο microαθητής έχει γραφτεί φέτος για πρώτη φορά στο
σχολείο(216) και είτε φοιτούν στην πρώτη τάξη (που όπως φαίνεται
από το παραπάνω διάγραmicromicroα αντιστοιχεί στο 123 -178 microαθητές) είτε
σε ανώτερη τάξη αλλά microε πρώτη εγγραφή (93 133 microαθητές)
104
Χρόνια που έχουν παρακολουθήσει το σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
0 311 216 242
1 325 225 253
2 239 166 186
3 148 103 115
4 167 116 130
5 92 64 72
6 4 3 3
Total 1286 892 1000
Missing
System
156 108
Total 1442 1000
Το παραπάνω αποτέλεσmicroα σηmicroαίνει ότι συνεχίζει να υπάρχει εισροή
αλλοδαπών στη χώρα και το ποσοστό είναι microάλλον υψηλό
Από τους microαθητές του δείγmicroατος το microεγαλύτερο microέρος παρακολουθεί
φροντιστηριακό τmicroήmicroα και οι υπόλοιποι τmicroήmicroατα υποστήριξης Ο χρόνος
παρακολούθησης αυτών των τmicroηmicroάτων ποικίλει ανάλογα microε το πότε έχει
αρχίσει το πρόγραmicromicroα αλλά κανένας δεν έχει παρακολουθήσει τmicroήmicroα
ενισχυτικής διδασκαλίας ένα πλήρες σχολικό έτος που επιβεβαιώνει την
καθυστέρηση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος για laquoτεχνικούςraquo λόγους Η
κατανοmicroή του χρόνου παρακολούθησης των microαθητών στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
Πόσους microήνες παρακολουθείς τmicroήmicroα ενισχυτικής
Frequency Percent Valid Percent
ενα 41 28 29
105
δυο 105 73 76
τρεις 74 51 53
τεσσερις 181 126 130
πεντε 148 103 106
εξι 841 583 605
Total 1390 964 1000
Missing
System 52 36
Total 1442 1000
Όπως φαίνεται ο microέγιστος χρόνος παρακολούθησης ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι οι έξι (6) microήνες και αντιστοιχεί στο 605 των
microαθητών ενώ υπάρχουν και microαθητές που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δύο microήνες (105)
Οι microισοί σχεδόν από τους microαθητές έχουν πάρει τα βιβλία δηλαδή το
βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό του προγράmicromicroατος το οποίο είχε εκδοθεί
στην προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος
Έχεις πάρει τα βιβλία του προγράmicromicroατος
Frequency Percent Valid Percent
ναι 702 487 517
οχι 656 455 483
Total 1358 942 1000
Missing
System 84 58
Total 1442 1000
106
Οι απόψεις των microαθητών για την παρέmicroβαση στο σχολείο και για την
αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος είναι πολύ θετικές και
συγκεκριmicroένα
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να microιλώ καλύτερα τα ελληνικά
Frequency Percent Valid Percent
παρα πολυ 774 537 540
πολυ 455 316 317
microετρια 125 87 87
λιγο 69 48 48
καθολου 11 8 8
Total 1434 994 1000
Missing
System 8 6
Total 1442 1000
Το 857 των microαθητών δηλώνει ότι τα microαθήmicroατα της ενισχυτικής τους
βοηθά να microιλούν καλύτερα τα ελληνικά ενώ microόλις το 56 δηλώνει ότι
τα microαθήmicroατα που κάνει δεν έχουν αποτέλεσmicroα (λίγο έως καθόλου)
Αναλογικά οι περισσότεροι microαθητές που δηλώνουν ότι δεν τους έχει
βοηθήσει το πρόγραmicromicroα είναι αυτοί που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δυο microήνες microαθήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να γράφω καλύτερα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 610 423 429
πολύ 536 372 377
microέτρια 177 123 125
107
λίγο 86 60 61
καθόλου 12 8 8
Total 1421 985 1000
Missing
System 21 15
Total 1442 1000
Τα στοιχεία για την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στο γραπτό
λόγο των microαθητών είναι σχετικά χαmicroηλότερη από αυτήν του προφορικού
λόγου και φαίνεται ως λογικό δεδοmicroένου ότι ο προφορικός λόγος microπορεί
να βελτιωθεί ταχύτερα από όσο ο γραπτός Η αρνητική άποψη για την
παρέmicroβαση αυτή παραmicroένει όπως και στην προηγούmicroενη πολύ χαmicroηλά
αφού αντιστοιχεί microόλις στο 69 των microαθητών Επίσης από την
ανάλυση των στοιχείων παρατηρούmicroε ότι οι microαθητές που
παρακολουθούν φροντιστηριακά τmicroήmicroατα έχουν καλύτερη άποψη για
την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στη βελτίωση του γραπτού
λόγου σε σχέση microε τους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
Όσον αφορά στη γενική βελτίωση των microαθητών σε επίπεδο
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης τους αλλά και του δασκάλου
της τάξης τους οι απόψεις των microαθητών είναι θετικές αφού περισσότερο
από το 80 αυτών δηλώνει ότι πολύ και πάρα πολύ βοηθήθηκε από την
ενισχυτική διδασκαλία Στους επόmicroενους πίνακες αποτυπώνονται
αναλυτικά οι απόψεις των microαθητών σε σχέση microε τη βελτίωση της
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης καθώς και του
εκπαιδευτικού της τάξης τους
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να παρακολουθώ τα microαθήmicroατα της τάξης
microου
Frequency Percent Valid Percent
108
πάρα πολύ 641 445 449
πολύ 534 370 374
microέτρια 181 126 127
λίγο 62 43 43
καθόλου 10 7 7
Total 1428 990 1000
Missing
System 14 10
Total 1442 1000
Τα microαθήmicroατα microε βοήθησαν να καταλαβαίνω τον δάσκαλο καλύτερα
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 692 480 483
πολύ 532 369 371
microέτρια 150 104 105
λίγο 47 33 33
καθόλου 12 8 8
Total 1433 994 1000
Missing
System 9 6
Total 1442 1000
109
Οι microαθητές υποστηρίζουν σε ποσοστό 80 ότι τα microαθήmicroατα της
ενισχυτικής διδασκαλίας τους βοήθησαν να κάνουν φίλους στο σχολείο
τους
Σχετικά microε την άποψη που έχουν για το πρόγραmicromicroα αλλά και για τις
διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας οι microαθητές θέλουν σε ποσοστό
92 να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα της παρέmicroβασης laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo
Όσον αφορά στις διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας και στον
τρόπο που γίνονται τα microαθήmicroατα το 96 των microαθητών δηλώνει ότι ο
εκπαιδευτικός του τmicroήmicroατος τον βοηθά laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo και του
εξηγεί καλύτερα ότι δεν καταλαβαίνει την ώρα του microαθήmicroατος Το
ποσοστό των microαθητών που έχουν την αντίθετη άποψη είναι ελάχιστο
(15 δηλώνει laquoλίγοraquo και laquoκαθόλουraquo) και ανήκει στους microαθητές που
έχουν λίγους microήνες διδασκαλίας
Σε βοηθά ο δάσκαλος όταν το ζητάς
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 999 693 701
Πολύ 371 257 260
Μέτρια 33 23 23
Λίγο 20 14 14
Καθόλου 2 1 1
Total 1425 988 1000
Missing
System 17 12
Total 1442 1000
110
Το ίδιο ισχύει και για την επιθυmicroία των microαθητών συνεχιστεί το
πρόγραmicromicroα και στο microέλλον αφού θεωρούν ότι τους βοηθά σε πολλούς
τοmicroείς microάθησης και στη διαδικασία ένταξής τους στο σχολείο και κατά
94 είναι ευχαριστηmicroένοι από το πρόγραmicromicroα
Είσαι τελικά ευχαριστηmicroένος από τα microαθήmicroατα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 944 655 665
πολύ 391 271 275
microέτρια 58 40 41
λίγο 21 15 15
καθόλου 6 4 4
Total 1420 985 1000
Missing System 22 15
Total 1442 1000
Στην ερώτηση αν σκέφτονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο
Γυmicroνάσιο το Λύκειο και το Πανεπιστήmicroιο στην πλειονότητά τους
επιθυmicroούν να συνεχίσουν σε ανώτερες βαθmicroίδες της εκπαίδευσης αλλά
microε microειούmicroενα ποσοστά όσο ανεβαίνουν οι βαθmicroίδες Συγκεκριmicroένα ενώ
το 623 θέλει laquoπάρα πολύraquo να συνεχίσει σπουδές στο Γυmicroνάσιο το
αντίστοιχο ποσοστό για το Λύκειο microειώνεται κατά δέκα (10) microονάδες
και ακόmicroα περισσότερο για το πανεπιστήmicroιο όπου σχεδόν ένας στους
δύο (475) δηλώνει την επιθυmicroία του (laquoπάρα πολύraquo) να πάει στο
Πανεπιστήmicroιο Αντίθετα ενώ το 26 δεν θέλει να προχωρήσει στο
Γυmicroνάσιο αν και είναι υποχρεωτικό τα ποσοστά άρνησης συνέχισης των
σπουδών αυξάνονται και φτάνουν σχεδόν στο 18 αυτών που δεν
σκέφτονται τις σπουδές στο πανεπιστήmicroιο
111
Σκέπτεσαι να συνεχίσεις στο Γυmicroνάσιο Λύκειο Πανεπιστήmicroιο
Πανεπιστήmicroιο Λύκειο Γυmicroνάσιο
πάρα πολύ 475 527 623
πολύ 230 266 263
microέτρια 119 98 61
λίγο 66 57 3
καθόλου 110 53 23
Total 1000 1000 1000
Η στάση των microαθητών απέναντι στο σχολείο είναι θετική και δηλώνουν
ευχαριστηmicroένοι σε ποσοστό 95 laquoπάρα πολύraquo από το σχολείο στο οποίο
βρίσκονται
Είσαι ευχαριστηmicroένος microε το σχολείο σου
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 979 679 698
πολύ 346 240 247
microέτρια 38 26 27
λίγο 24 17 17
καθόλου 15 10 11
Total 1402 972 1000
Missing
System 40 28
Total 1442 1000
112
Τέλος όσον αφορά στην έκφραση της επιθυmicroίας τους για το τι θα ήθελαν
να γίνουν όταν microεγαλώσουν επιλέγουν επαγγέλmicroατα τα οποία είτε είναι
αυτά των γονέων τους είτε αυτά που προβάλλονται από τα ΜΜΕ και
λιγότερο αυτά που χρειάζονται Ανώτερες Σπουδές Στον πίνακα που
ακολουθεί παρουσιάζονται οι προτιmicroήσεις των microαθητών για το
επάγγελmicroα που θα ήθελαν να ασκήσουν
Τι θέλεις να γίνεις όταν microεγαλώσεις
Frequency Percent Valid Percent
190 132 132
Κοmicromicroώτρια 83 58 58
Χορευτήςα 19 13 13
∆εν ξέρω 43 30 30
Αεροπόρος-Πιλότος 29 20 20
Αγρότης 5 3 3
Γεωπόνος 1 1 1
Επιχειρηmicroατίας- Έmicroπορος 25 17 17
Γιατρός 149 103 103
∆ικηγόρος 27 19 19
Αθλητής-Γυmicroναστής 22 15 15
Αισθητικός 7 5 5
Ζωγράφος 20 14 14
Αρχαιολόγος 3 2 2
Αστροναύτης 11 8 8
Αστυνόmicroος 94 65 65
Ηλεκτρολόγος -Υδραυλικός 27 19 19
Ηθοποιός 31 21 21
Πληροφορική 4 3 3
Ποδοσφαιριστής 156 108 108
Πυροσβέστης 10 7 7
Καθηγητής-∆άσκαλος 213 148 148
Ιερεύς 1 1 1
Κοmicromicroώτρια 1 1 1
113
Κτηνίατρος 7 5 5
Θέλω να γίνω πλούσιος 2 1 1
Οδηγός 41 28 28
Ναυτικός 7 5 5
Μηχανικός- Αρχιτέκτονας 32 22 22
Μηχανικός αυτοκινήτων 26 18 18
Μπασκετmicroπολίστας 8 6 6
Οικοδόmicroος τεχνίτης 35 24 24
Μοντέλο 2 1 1
Νοσοκόmicroοςα 17 12 12
Μουσικός 11 8 8
Φαρmicroακοποιός 1 1 1
Σεφ-Σερβιτόρος 8 6 6
Υπηρεσίες-Καθαριστές 17 12 12
Τραγουδιστής 47 33 33
Στρατιωτικός 10 7 7
Total 1442 1000 1000
114
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ
Στόχος αυτού του ερωτηmicroατολογίου ήταν να διερευνήσει τις απόψεις και
τις εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία για το πρόγραmicromicroα και για την επιmicroόρφωσή τους σε σχέση microε
την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και την ενισχυτική διδασκαλία
Τα χαρακτηριστικά του δείγmicroατος (229 εκπαιδευτικοί) ανταποκρίνονται
σrsquo αυτά του πληθυσmicroού και είναι αντιπροσωπευτικό αφού αντιστοιχεί στο
206 του συνόλου των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα
Περιφερειακή γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος (πανεπιστήmicroιο)
Frequency Percent Valid Percent
Αθήνα 85 371 371
Θεσσαλονίκη 72 314 314
Πάτρα 20 87 87
Ιωάννινα 30 131 131
Κρήτη 22 96 96
Total 229 1000 1000
Το 803 των εκπαιδευτικών του δείγmicroατος ήταν γυναίκες δεδοmicroένου ότι
οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στο
πρόγραmicromicroα ήταν φιλόλογοι όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Ιδιότητα
Frequency Percent Valid Percent
∆ιορισmicroένος
∆άσκαλος 55 240 244
Ωροmicroίσθιος
∆άσκαλος 24 105 107
Αδιόριστος
δάσκαλος 29 127 129
Φιλόλογος 117 511 520
Total 225 983 1000
Missing System 4 17
115
Total 229 1000
Επειδή το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι αδιόριστοι και φιλόλογοι το 511 αυτών είναι κάτω
των 30 ετών ενώ οι διορισmicroένοι έχουν microεγαλύτερη ηλικία microέχρι 60 ετών
Η κατανοmicroή των ετών υπηρεσίας αποτυπώνει microε τον καλύτερο τρόπο το
ότι οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα είναι νέοι και
εκτός πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Αυτό σηmicroαίνει ότι η κατάρτισή τους
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής είναι θετική αλλά δεν θα αποτελέσει και το
άρτια καταρτισmicroένο υπόβαθρο των εκπαιδευτικών που θα ενταχθούν
στην Αrsquoβάθmicroια εκπαίδευση στο microέλλον και θα αποτελέσουν τους
πολλαπλασιαστές σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Χρόνια υπηρεσίας
Frequency Percent Valid Percent
0-5 159 694 733
6-10 21 92 97
11-15 10 44 46
16-20 9 39 41
21-25 10 44 46
26-30 7 31 32
31+ 1 4 5
Total 217 948 1000
Missing System 12 52
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στο διάστηmicroα
laquo0-5raquo είναι microηδέν (0) χρόνια υπηρεσίας αφού πρόκειται είτε για
αδιόριστους εκπαιδευτικούς είτε για αδιόριστους φιλολόγους Το 73
των εκπαιδευτικών έχουν microέχρι πέντε χρόνια υπηρεσίας ενώ πάνω από
είκοσι χρόνια έχει microόνο το 8 των εκπαιδευτικών και αντιστοιχεί στους
εν ενεργεία εκπαιδευτικούς
116
Οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση είναι πλήρως καταρτισmicroένοι δεδοmicroένου ότι το ένα τρίτο έχει
παρακολουθήσει πάνω από τέσσερα σεmicroινάρια σε θέmicroατα του
προγράmicromicroατος ενώ το 216 έχει microόλις ένα επιmicroορφωτικό σεmicroινάριο
Επιmicroόρφωση σχετική microε το πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
ένα 48 210 216
δυο 58 253 261
τρία 39 170 176
τέσσερα και πάνω 77 336 347
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των φιλολόγων (496) έχουν παρακολουθήσει
περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και τα λιγότερα οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί οι οποίοι κατά κανόνα δεν παρακολουθούν
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν διάρκεια Επίσης θα πρέπει να
σηmicroειωθεί ότι το 100 των εκπαιδευτικών της Πάτρας έχουν
παρακολουθήσει περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια ενώ
στην Αττική υπάρχει microια ισοκατανοmicroή των σεmicroιναρίων αφού το 17 έχει
παρακολουθήσει ένα σεmicroινάριο και το 35 τέσσερα και πάνω Την ίδια
εικόνα microε αυτήν της Αθήνας παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη ενώ στα
Ιωάννινα κανένας δεν έχει παρακολουθήσει πάνω από τρία
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και το 70 microόλις ένα αφού συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση αποκλειστικά εν ενεργεία εκπαιδευτικοί
Η γενική εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις επιmicroορφώσεις microέσω
του προγράmicromicroατος κατά 90 είναι καλή έως πολύ καλή και είναι
χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει καmicroία αρνητική δήλωση για τα
επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα
Την ίδια άποψη έχουν οι εκπαιδευτικοί και για την οργάνωση των
σεmicroιναρίων όπου πάλι microε ένα ποσοστό πάνω από 90 δηλώνουν ότι
117
είναι laquoπολύ καλήraquo και microόλις το 76 δηλώνει ότι είναι microέτρια microε
περισσότερο ενθουσιασmicroένους του διορισmicroένους εκπαιδευτικούς που
σηmicroαίνει ότι το πρόγραmicromicroα παρέχει επιπλέον ποιότητα σε σχέση microε άλλα
που έχουν παρακολουθήσει αφού τα αποτελέσmicroατα της σύγκρισης είναι
σαφή
Σε αυτό συνηγορεί και η άποψή τους στη σχετική ερώτηση
laquoσυγκρινόmicroενο microε άλλα προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης το ενδιαφέρον microου
για το περιεχόmicroενο αυτού του προγράmicromicroατος εκπαίδευσης ήτανraquo
δηλώνουν πολύ microεγάλο ή microεγάλο σε ποσοστό 923 όπως φαίνεται στον
πίνακα που ακολουθεί Μόλις το 7 δηλώνει ότι το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα είχε microικρό ενδιαφέρον χωρίς να παρουσιάζεται
περιφερειακή διαφοροποίηση εκτός από την Πάτρα όπου το 100
δηλώνει πολύ microεγάλο και microεγάλο
Ενδιαφέρον για το περιεχόmicroενο του προγτος
Frequency Percent
Valid
Percent
πολύ microεγάλο 91 397 410
microεγάλο 114 498 514
microέτριο 16 70 72
microικρό 1 4 5
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Ενώ στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το πρόγραmicromicroα
ήταν πολύ ενδιαφέρον παραδόξως στην ερώτηση αν το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους το 25 περίπου
εκφράζει microια αmicroφιβολία και φαίνεται αντιφατικό αφού δηλώνει laquoέτσι κιrsquo
έτσιraquo η laquoλίγοraquo όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Η επιmicroόρφωση ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες microου
118
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 127 555 572
έτσι και έτσι 48 210 216
λίγο 3 13 14
καθόλου 3 13 14
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σε σχέση microε τους επιmicroορφωτές η άποψη των εκπαιδευτικών είναι επίσης
πολύ θετική αφού πάνω από 80 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo στις
ερωτήσεις αν οι επιmicroορφωτές ήταν σαφείς και κατανοητοί αν του
κέντρισαν (διέγειραν) το ενδιαφέρον αν δεχόταν να απαντήσει σε απορίες-
ερωτήσεις τους και αν ο επιmicroορφωτής δεχόταν και συζητούσε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζουν στο σχολείο τους Επίσης το 90 των εκπαιδευτικών
δηλώνει ότι ο επιmicroορφωτής ήταν laquoανοιχτόςraquo και έδειχνε ενδιαφέρον για
άλλες από τις δικές του απόψεις Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δεν
υπάρχει εκπαιδευτικός που να microηδενίζει την επιmicroόρφωση δεδοmicroένου ότι
η κλίmicroακα microέτρησης ήταν πεντάβαθmicroη
Οι παραπάνω απόψεις αυξάνουν την αντίφαση στην απάντηση αν το
επιmicroορφωτικό πρόγραmicromicroα ήταν αντάξιο των προσδοκιών τους
δηλώνοντας ένας στους τέσσερις σχεδόν αρνητική άποψη Αναλυτικά οι
απόψεις των εκπαιδευτικών για τους επιmicroορφωτές τους παρουσιάζονται
στους πίνακες που ακολουθούν
Ο επιmicroορφωτής ήταν σαφής και κατανοητός
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 88 384 393
πολύ 122 533 545
119
έτσι και έτσι 13 57 58
λίγο 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Οι επιmicroορφωτές κέντρισαν το ενδιαφέρον
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 71 310 317
πολύ 117 511 522
έτσι και έτσι 33 144 147
λίγο 3 13 13
Total 224 978 1000
Missing System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ανταποκρινόταν σε ερωτήσεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 130 568 580
πολύ 77 336 344
έτσι και έτσι 15 66 67
λίγο 2 9 9
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής συζητούσε προβλήmicroατα του σχολείου
120
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 102 445 455
πολύ 94 410 420
microέτρια 19 83 85
λίγο 8 35 36
καθόλου 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ήταν umlανοικτόςuml σε άλλες απόψεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 94 410 422
πολύ 106 463 475
microέτρια 18 79 81
λίγο 5 22 22
Total 223 974 1000
Missing
System 6 26
Total 229 1000
Οι απόψεις των εκπαιδευτικών σε σχέση microε το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
σχετικά microε τις ανάγκες τους στην ένταξη των αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο είναι θετικές αλλά χαmicroηλότερες
των προσδοκιών τους όπως αποτυπώνονται στις απαντήσεις που έδωσαν
σε σχετικές ερωτήσεις
Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σε ποσοστό 80 βοηθά τους
εκπαιδευτικούς να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά microε τις ανάγκες
121
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο αλλά σε
microικρότερο ποσοστό τους βοηθά να αντιmicroετωπίσουν προβλήmicroατα στην
τάξη όπου το 656 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ενώ υπερισχύει το
laquoπολύraquo (464) όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων στην τάξη
Βελτίωση γνώσεων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 43 188 192 75 328 335
πολύ 104 454 464 105 459 469
έτσι κ
έτσι 65 284 290 41 179 183
λίγο 10 44 45 1 04 04
καθόλου 2 09 09 2 09 09
Total 224 978 100 224 978 100
Missing
System 5 22 5 22
Total 229 100 229 100
Όσον αφορά στη βελτίωση των γνώσεων των εκπαιδευτικών και την
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
παιδιών η αποτελεσmicroατικότητα των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων microειώνεται
αφού ένας στους τρεις δεν είναι ικανοποιηmicroένος Αυτή η άποψη
σχετίζεται microε την επιθυmicroία της πλειονότητας των εκπαιδευτικών να
δίνονται στις επιmicroορφώσεις laquoοδηγίες χρήσηςraquo για την αντιmicroετώπιση
συγκεκριmicroένων συmicroπεριφορών και η αποστροφή τους στην αναζήτηση
λύσεων microε βάση τις γνώσεις που τους προσφέρει ένα πρόγραmicromicroα
Γνώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αντιmicroετώπιση
δύσκολων συmicroπεριφορών των microαθητών
122
Frequency
Perce
nt
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 62 271 279
λίγο 11 48 50
καθόλου 5 22 23
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Τα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα παρουσιάζονται ως αναποτελεσmicroατικά
σε ότι αφορά την προώθηση της συνεργασίας και της επικοινωνίας του
σχολείου microε τους γονείς των microαθητών όπως φαίνεται στον πίνακα που
ακολουθεί
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους
γονείς
Η επιmicroόρφωση προωθεί
τη συνεργασία γονέων-
σχολείου
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 26 114 118 22 96 100
πολύ 78 341 355 81 354 367
έτσι και
έτσι 77 336 350 81 354 367
λίγο 27 118 123 19 83 86
καθόλου 12 52 55 18 79 81
Total 220 961 100 221 965 100
Missing
System 9 39 8 35
Total 229 100 229 100
123
Τα αποτελέσmicroατα αυτά σε σχέση microε τα προηγούmicroενα που αφορούν το
περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος δηλώνουν ότι επιmicroόρφωση έχει
προσανατολιστεί περισσότερο στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που
αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής και τη γλωσσική βελτίωση των
microαθητών παρά σε θέmicroατα που αφορούν τις σχέσεις ή αυτός ο τοmicroέας
χρειάζεται επιπλέον ώρες επιmicroόρφωσης η οποία βεβαίως αφορά τα
αντικείmicroενα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης στο σχολείο
Επίσης επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το πρόγραmicromicroα τους βοηθά να
κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία σχολικής ένταξης των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο που δείχνει την θεωρητική πληρότητα των
επιmicroορφώσεων σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όπως φαίνεται
στον πίνακα που ακολουθεί
Γνώσεις για καλύτερη κατανόηση διαδικασιών σχολικής ένταξης
παιδιών microε διαφορετικό microεταναστευτικό υπόβαθρο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 70 306 315
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 42 183 189
λίγο 5 22 23
καθόλου 2 9 9
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σχετικά microε τη διάρκεια και τη συχνότητα των επιmicroορφώσεων ένας στους
δυο εκπαιδευτικούς δηλώνει ότι ένα τετράωρο επιmicroόρφωσης είναι
κανονικό ενώ το 24 δηλώνει ότι είναι laquomicroικρήraquo έως laquoπολύ microικρήraquo microε
λιγότερους στην τελευταία Είναι ενδιαφέρον ότι σχεδόν ένας στους δυο
διορισmicroένους εκπαιδευτικούς δηλώνουν ότι η επιmicroόρφωση των τεσσάρων
124
ωρών είναι microέτρια έως microικρή οι φιλόλογοι που δεν έχουν καmicroία
κατάρτιση στα θέmicroατα του προγράmicromicroατος την θεωρούν σε ποσοστό 58
κανονική αλλά θέλουν πάνω από τέσσερις φορές στη διάρκεια του έτους
σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο (586) από αυτό των διορισmicroένων
εκπαιδευτικών που στην πλειονότητα τους θέλουν δυο microε τρεις φορές σε
ποσοστό 60 Η κατανοmicroή των προτιmicroήσεων για τη συχνότητα των
επιmicroορφώσεων φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Συχνότητα επιmicroορφώσεων στη διάρκεια του σχολικού έτους
Frequency Percent
Valid
Percent
microια φορά 3 13 13
δυο φορές 27 118 119
τρεις φορές 80 349 352
τέσσερις φορές και πάνω 117 511 515
Total 227 991 1000
Missing System 2 9
Total 229 1000
Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης που προτιmicroούν οι εκπαιδευτικοί
microε βάση ην εmicroπειρία τους από τις microέχρι σήmicroερα επιmicroορφώσεις φαίνεται
ότι απορρίπτουν την γενική επιmicroόρφωση και κατά 90 προτιmicroούν την
βιωmicroατικού τύπου
Ποια είδη επιmicroόρφωσης θεωρείτε περισσότερο χρήσιmicroα
γενική επιmicroόρφωση ενδοσχολική
εργαστηριακού
τύπου
βιωmicroατικού
τύπου
Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent
πολύ
αξιόλογη 201 223 380 420 358 398 646 712
αξιόλογη 323 359 306 338 323 359 179 197
125
λίγο
αξιόλογη 183 204 179 198 131 146 52 58
καθόλου
αξιόλογη 192 214 39 43 87 97 31 34
Total 900 100 904 100 900 100 908 100
System 1004 96 100 92
100 100 100 100
Η ενδοσχολική microε την εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση φαίνεται να
βρίσκονται σε δεύτερη προτίmicroηση από τους εκπαιδευτικούς
Όσον αφορά στη θεmicroατολογία των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων οι
εκπαιδευτικοί φαίνεται να δείχνουν microεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και για τη διδασκαλία της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί και οι φιλόλογοι έχουν στην πρώτη προτίmicroησή
τους την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και ιδιαίτερα οι φιλόλογοι στη
διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας έχουν σε ποσοστό 634 ως
προτίmicroηση Αναλυτικά οι προτιmicroήσεις των εκπαιδευτικών στη
θεmicroατολογία των σεmicroιναρίων παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
διδασκαλία της
ελληνικής ως
δεύτερης
εφαρmicroογή
διδακτικού
υλικού
ψυχοκοινωνική
στήριξη
Perce
nt
Valid
Percen
t
Perce
nt
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
πολύ
αξιόλογη 515 562 528 573 319 346 332 396
αξιόλογη 258 281 258 280 371 403 314 375
λίγο αξιόλογη 92 100 100 109 157 171 114 135
καθόλου
αξιόλογη 52 57 35 38 74 81 79 94
126
Total 917 1000 921 100 921 100 838 100
Missing
System 83 79 79 162
Σύνολο 1000 100 100 100
Στην ερώτηση για το ποιες άλλες θεmicroατικές θα ήθελαν να
συmicroπεριληφθούν στα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προτείνουν διάφορα
επιmicroέρους θέmicroατα πολλά από τα οποία περιλαmicroβάνονται στα θέmicroατα που
ήδη διδάσκονται στα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα Αναλυτικά οι
απαντήσεις των εκπαιδευτικών παρουσιάζονται στη συνέχεια
bull Ειδική Αγωγή
bull Επικοινωνιακές δεξιότητες αλλόγλωσσων microαθητών
bull ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Συνεργασία microαθητών και δασκάλων
bull Ενηmicroέρωση για το εκπαιδευτικό υλικό του αναλυτικού
προγράmicromicroατος
bull Ενότητες που θα αφορούσαν τη διαθεmicroατικότητα
bull Βασικές ορολογίες δοmicroή (συντακτικόγραmicromicroατική) των παιδιών που
microετέχουν στο πρόγραmicromicroα (αλβανικά ρώσικα)
bull Μαθησιακές δυσκολίες ∆ιδακτικές και παιδαγωγικές microέθοδοι
bull Περισσότερες εφαρmicroογές
bull Οργανωτικά θέmicroατα σωστός χωρισmicroός microαθητών σε τmicroήmicroατα
κριτήρια διαχωρισmicroού (επίπεδο ηλικία) σωστή αξιολόγηση του
επιπέδου ελληνοmicroάθειας (για όλες τις επικοινωνιακές δεξιότητες)
επανάληψη της τάξης από microαθητή αν δεν ανταποκρίνεται στις
απαιτήσεις
bull Στοιχεία για περισσότερες γλώσσες (όπως γεωργιανά)
bull Προτάσεις για τη δηmicroιουργία πρωτότυπου διδακτικού υλικού microε
βάση θεωρητικές αρχές και προσεγγίσεις
bull case studies
bull Περισσότερη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας
127
bull Παρουσίαση προγραmicromicroάτων που έχουν εφαρmicroοστεί από
εκπαιδευτικούς microέσα σε διαπολιτισmicroικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
bull Μαθήmicroατα εκmicroάθησης βαλκανικών γλωσσών
bull Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που δηmicroιουργούνται microέσα στην τάξη
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στην προσχολική εκπαίδευση
bull ∆ιδακτική (γενικότερα) Μαθηmicroατικών
bull Σχέσεις εκπαιδευτικού-microαθητή
bull Αναφορά σε προηγούmicroενες εmicroπειρίες επιmicroορφωτών
bull Περισσότερη αναφορά σε πρακτικά ζητήmicroατα και σε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζονται στην τάξη κάθε εκπαιδευτικού
bull Εmicroπλουτισmicroό διδακτικού υλικού για προχωρηmicroένους αλλά microη
ικανοποιητικούς χρήστες της ελληνικής γλώσσας
bull Καλύτερη ενηmicroέρωση για τα διδακτικά εγχειρίδια του ΚΕ∆Α
bull Αξιολόγηση
bull ∆ιαπολιτισmicroική ψυχολογία
bull Επίβλεψη και πρακτική στη σχολική τάξη
bull Μέριmicroνα για να εmicroπλέξουmicroε τους γονείς στις microαθησιακές
προσπάθειες των παιδιών τους
bull Μαθησιακές δυσκολίες-απόπειρα διάγνωσης
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-κατάρτιση-προετοιmicroασία εκπαιδευτικού
υλικού
bull Περιβάλλον
bull Μαθησιακές δυσκολίες-Αντιmicroετώπιση
bull Θεατρικό-δραmicroατικό παιχνίδι
bull Οι δυσκολίες των αλλόγλωσσων microαθητών στη σχολική ένταξη
bull ∆ιδασκαλία microε χρήση εποπτικών microέσων
bull Αντιρατσιστική αγωγή
bull Τεχνικές για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων ένταξης και γλώσσας
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull Βιωmicroατικού τύπου ή εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση
bull Για τους πολιτισmicroούς των διαφόρων λαών
bull Ζητήmicroατα εκπαιδευτικής-κοινωνικής στήριξης των παιδιών
128
bull Εικαστικά
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull ∆ιαπολιτισmicroική παιδαγωγική
bull Παράλληλη υποστήριξη των γονέων παλιννοστούντων microαθητών
bull Αγωγή κοινωνικής και πολιτικής
bull Βιωmicroατικού τύπου
bull ∆ιαθεmicroατικότητα
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου σε ποικίλες
επικοινωνιακές περιστάσεις microέσω δραmicroατοποίησης
bull Υποδειγmicroατικές διδασκαλίες
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
Οι προτάσεις των εκπαιδευτικών αναφέρονται σε επιmicroέρους αντικείmicroενα
τα οποία θα πρέπει ωστόσο να ληφθούν υπόψη από τους σχεδιαστές του
προγράmicromicroατος Είναι ενδεχόmicroενο πολλά από τα αντικείmicroενα να microην
περιλαmicroβάνονται στις microέχρι τώρα θεmicroατικές ενότητες των επιmicroορφωτών
αλλά και η αναφορά σε επιmicroέρους θέmicroατα microπορεί να οφείλεται στον microη
ενιαίο τρόπο επιmicroόρφωσης από τις περιφέρειες οι οποίες αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στη διοργάνωση των σεmicroιναρίων καθώς επίσης φαίνεται να
επικεντρώνονται στα ουσιαστικά προβλήmicroατα της εκπαίδευσης των
αλλοδαπών microαθητών αφήνοντας πολλά θέmicroατα εκτός περιεχοmicroένου
επιmicroόρφωσης
Όσον αφορά στο διδακτικό υλικό για το οποίο επίσης ζητήθηκε η άποψη
των εκπαιδευτικών διαπιστώνεται ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν
έχουν πάρει στα χέρια τους το διδακτικό υλικό παρά το γεγονός ότι
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας microε περισσότερους στην
Αθήνα και την Κρήτη Στην επόmicroενη φάση του προγράmicromicroατος που
αρχίζει τον Ιανουάριο θα πρέπει όλοι οι εκπαιδευτικοί να έχουν
τουλάχιστον microια σειρά από τα βιβλία που τους αντιστοιχούν για το
επίπεδο της τάξης τους
129
Από αυτούς που έχουν το διδακτικό υλικό ένα ποσοστό 761δηλώνει
ότι το βοήθησε laquoπολύraquo και laquoπάρα πολύraquo στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής
διδασκαλίας ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις διατηρεί επιφυλάξεις
Το ίδιο ποσοστό σχεδόν (72) των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι το
διδακτικό υλικό ανταποκρίνεται και microπορεί να αξιοποιηθεί στα
διαφορετικά επίπεδα γνώσης της ελληνικής γλώσσας σχεδόν ταυτίζεται
microε το ποσοστό των εκπαιδευτικών που το αξιοποιούν laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo (752) στην ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
Το υλικό το αξιοποιήσατε
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 73 319 341
πολύ 88 384 411
microέτρια χρήση 41 179 192
λίγο 8 35 37
καθόλου 4 17 19
Total 214 934 1000
Missing System 15 66
Total 229 1000
Στη συνέχεια ζητούmicroε να κάνουν ένα είδος αξιολόγησης του έργου τους
στο πλαίσιο της ενισχυτικής διδασκαλίας εκφράζοντας τις απόψεις τους
πάνω στο περιεχόmicroενο στο σκοπό αλλά και τη συmicromicroετοχή των microαθητών
στην ενισχυτική διδασκαλία
Στη γενική ερώτηση laquoθεωρείτε ότι η ενισχυτική διδασκαλία είναι
ουσιαστική για την ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής ως δεύτερης
γλώσσας από τους microαθητέςraquo δηλώνουν σε συντριπτικό ποσοστό (956)
laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ότι δηλαδή είναι microονόδροmicroος για την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
130
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι ουσιαστική για τη γνώση της
ελληνικής ως δεύτερης
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 155 677 680
πολύ 63 275 276
microέτρια 8 35 35
λίγο 1 4 4
καθόλου 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing
System 1 4
Total 229 1000
Αυτή η άποψή τους επιβεβαιώνεται και microε τη δήλωσή τους σε ποσοστό
987 ότι το πρόγραmicromicroα της ενισχυτικής θα πρέπει να συνεχιστεί και
στο microέλλον
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι αναγκαίο να συνεχιστεί
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 192 838 842
πολύ 33 144 145
microέτρια 2 9 9
λίγο 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing System 1 4
Total 229 1000
Οι εκπαιδευτικοί επιθυmicroούν την διεύρυνση λειτουργίας της ενισχυτικής
διδασκαλίας microε την επιθυmicroία τους να συmicromicroετέχουν στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα αντίστοιχα microε αυτά των αλλοδαπών microαθητών σε ποσοστό
131
82 αν και θεωρούν ότι η αmicroοιβή των 10 ευρώ είναι εξαιρετικά χαmicroηλή
σε ποσοστό 68 και πρέπει να αυξηθεί στην επόmicroενη φάση του
προγράmicromicroατος
Έχοντας την εmicroπειρία του ενός έτους απασχόλησης και συmicromicroετοχής στο
πρόγραmicromicroα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί
προτείνουν ενέργειες ή δραστηριότητες ή θέmicroατα τα οποία θα microπορούσαν
να βελτιώσουν κατά την άποψή τους την ποιότητα των εκπαιδευτικών
υπηρεσιών προς τους microαθητές στόχο του προγράmicromicroατος
Αναλυτικά οι απόψεις τους σε αυτό το θέmicroα παρουσιάζονται στη
συνέχεια
bull Έγκαιρη επιmicroόρφωση και διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού
bull Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη υλικού Ευαισθητοποίηση γονέων
bull Έναρξη από αρχές σχολικού έτους
bull Ένταξη του προγράmicromicroατος στο ολοήmicroερο
bull 1)Συνέχιση προγράmicromicroατος2)Μονιmicroοποίηση προσληφθέντων (2006-
2007) φιλολόγων3)Αύξηση διδακτικών ωρών4)Ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα-
εξατοmicroίκευση διδασκαλίας
bull 1Ωράριο 2Εκπαιδευτικό υλικό 3Αίθουσα
bull Εγχειρίδια και στους microαθητές Αύξηση ωρών διδασκαλίας
bull Επαρκής διανοmicroή υλικού
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών συνεργασία microε τους γονείς και
δασκάλους παιδιών
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull ∆ιαχωρισmicroός των microαθητών σε επίπεδα ανάλογα microε το γνωστικό
επίπεδο ή την ευχέρεια που διαθέτουν στην αφοmicroοίωση νέων
γνώσεων
bull ∆ιανοmicroή εγχειριδίων του ΚΕ∆Α στους microαθητές
132
bull ∆ιανοmicroή διδακτικού υλικού για το επίπεδο των microαθητών που αν και
προχωρηmicroένοι δεν είναι χρήστες της ελληνικής σε ικανοποιητικό
επίπεδο
bull ∆ιανοmicroή ολόκληρου του διδακτικού υλικού και καλύτερη
συνεννόηση για την ένταξη του προγράmicromicroατος microέσα στα σχολεία
bull Εκπαιδευτικό υλικό Επιmicroόρφωση Υψηλότερη αmicroοιβή
bull Βιωmicroατική διδασκαλία
bull Ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών του σχολείου Περισσότερες
διδακτικές ώρες
bull Γνώση συλλογικών παραστάσεων των Αλλοδαπών-Πολιτισmicroού
bull ∆υνατότητα να microοιραστούν τα βιβλίαυλικό και στα παιδιά
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας για κάθε επίπεδο ώστε να
αφοmicroοιωθούν γρηγορότερα οι microαθητές στην τάξη τους Θα έπρεπε να
προχωρά
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Περισσότερη πράξη και παραδείγmicroατα στην εκπαίδευση των
εκπαιδευτικών από τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερο εξειδικευmicroένο υλικό για δύσκολα ζητήmicroατα γλώσσας
Βιβλία για τα παιδιά Ακουστικό υλικό
bull Περισσότερο υλικό που να αφορά και να ενδείκνυται για παιδιά
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ
bull Παροχή εγχειριδίων σε όλους τους microαθητές διαθέσιmicroα εγχειρίδια
για τα υψηλότερα επίπεδα
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στο νηπιαγωγείο Έγκαιρη διανοmicroή
υλικού Έγκαιρη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών Ένταξη των
εκπαιδευτικών από την αρχή της χρονιάς
bull Πέντε microαθητές ανά δάσκαλο
bull Καλύτερη επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
bull Καλύτερη οργάνωση του προγράmicromicroατος ως προς την άmicroεση παροχή
εκπαιδευτικού υλικού και την ενηmicroέρωση των γονέων
133
bull Καλύτερη οργάνωση ή διανοmicroή υλικού στα παιδιά αίθουσες ώρες
και διδασκαλία της microητρικής τους γλώσσας
bull Κανένα
bull Να δοθεί πιο microεγάλη βάση στη γραmicromicroατική και να δοθούν
κατάλληλα βιβλία
bull Να είναι καταλληλότερο το υλικό που δίνεται για την προσχολική
εκπαίδευση
bull Να microη διδάσκεται το διδακτικό υλικό microέσω φωτοαντίγραφων
bull Να υπάρξει εκπαιδευτικό υλικό (δεν είχα σχεδόν καθόλου)
bull Να υπάρξει αριθmicroός βιβλίων αντίστοιχος microε τον αριθmicroό των microαθητών
bull Να έχει κάθε microαθητής τουλάχιστον ένα βιβλίο του προγράmicromicroατος
και να υπάρχουν διαθέσιmicroα δίγλωσσα λεξικά
bull Ξεχωριστή ώρα για microάθηmicroα
bull Οπτικοακουστικό υλικό ψυχολογική κοινωνική στήριξη
συmicroβουλευτική γονέων
bull Οπωσδήποτε διανοmicroή βιβλίων Γλώσσας-Γλωσσικών Ασκήσεων στους
microαθητές
bull Οικονοmicroικά κίνητρα-περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Οργάνωση-έναρξη από Οκτώβρη ∆ιανοmicroή υλικού
bull Οργάνωση προγράmicromicroατος-διδακτικό υλικό
bull Σχηmicroατισmicroός κατάλληλων τmicroηmicroάτων Ύπαρξη κατάλληλων χώρων
Ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για τα παιδιά
bull Σε ζητήmicroατα που αφορούν τη διαχείριση της ετερότητας και στην
εξασφάλιση ίσων ευκαιριών
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή Ενηmicroέρωση γονέων και εκπαιδευτικών
σχολείου
bull Στην υλικοτεχνική υποδοχή των νηπιαγωγείων
bull Στον προγραmicromicroατισmicroό της διδασκαλίας και στην καλύτερη
αξιοποίηση του διδακτικού υλικού
bull Ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εγχειρίδια εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος από
την αρχή της σχολικής χρονιάς
134
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Γονείς και καινοτοmicroία
Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαιδευτική ένταξη των microαθητών
microε microεταναστευτικό ιστορικό
1 Εισαγωγή
Μια σειρά από έρευνες γύρω από την ενταξιακή πορεία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο (Merkens 2007 Herwartz-Emden 2000
2007 Μάρκου 2007) αλλά και γύρω από τις επιδόσεις τους στο σχολείο
(OECD 2006) δείχνουν ότι το οικογενειακό περιβάλλον διαδραmicroατίζει
σηmicroαντικό ρόλο στην ενταξιακή πορεία του microαθητή Έτσι υπάρχουν
οικογενειακά περιβάλλοντα τα οποία διάκεινται ευνοϊκά απέναντι στην
ένταξη όπως επίσης περιβάλλοντα ουδέτερα ή και εχθρικά ndash φοβικά ndash
απέναντι στο ίδιο πράγmicroα Η διαδικασία της πολιτισmicroικής προσέγγισης ndash
της κίνησης του microαθητή από τους πολιτισmicroικούς κώδικες της
microεταναστευτικής παροικίας προς τους αντίστοιχους του σχολείου microπορεί
να διευκολυνθεί από οικογενειακές πρακτικές (σχέσεις και
αλληλεπίδραση microε πρόσωπα από το περιβάλλον της πλειοψηφίας
υιοθέτηση της διγλωσσίας ως επικοινωνιακής πρακτικής στην
οικογένεια διάθεση γνωριmicroίας microε τον πλειοψηφικό περίγυρο microέσω της
τηλεόρασης και άλλων πολιτισmicroικών προϊόντων κλπ) Από την άλλη
microεριά έχει σηmicroασία αν η οικογένεια επενδύει στην εκπαίδευση των
παιδιών και πώς Η έννοια της εκπαιδευτικής επένδυσης εδώ δεν
σηmicroαίνει κατrsquo ανάγκην διάθεση κεφαλαίου (χρηmicroάτων) για τη σχολική
microάθηση (φροντιστήριο αγορές βιβλίων και εξοπλισmicroού) αλλά κυρίως
συmicromicroετοχή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού Η συmicromicroετοχή αυτή
αφορά είτε ειδικό ενδιαφέρον ενηmicroέρωσης - και όπου αυτό είναι
δυνατόν παρέmicroβασης - για τους όρους και τις συνθήκες microάθησης είτε
παρακολούθηση εποπτεία και στήριξη ndash ακαδηmicroαϊκή και ψυχική ndash της
microαθησιακής διαδικασίας είτε διαmicroόρφωση laquoεκπαιδευτικής γραmicromicroήςraquo
135
στην οικογένεια για το κατάλληλο σχολείο την κατάλληλη εκπαίδευση
(επαγγελmicroατικός προσανατολισmicroός) και αναζήτηση των τρόπων για
υλοποίηση του εκπαιδευτικού σχεδίου
Στα πλαίσια της αξιολόγηση του έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη αλλοδαπών
και παλιννοστούντων microαθητώνraquo δόθηκε σε 988 γονείς microαθητών που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ένα ερωτηmicroατολόγιο
microε το οποίο επιχειρείται microια πρώτη αποτίmicroηση της οικογενειακής
εmicroπλοκής γονέων microε microεταναστευτικό υπόβαθρο στην ενταξιακή πορεία
των παιδιών τους Η εmicroπλοκή αυτή πιστοποιείται microέσα από τρεις δείκτες
ενηmicroέρωση των γονέων γύρω από ενταξιακές πρωτοβουλίες της πολιτείας
αναφορικά microε τα παιδιά τους παρακολούθηση της ενταξιακής πορείας
των παιδιών σε συνάρτηση microε την αποτελεσmicroατικότητα της συmicromicroετοχής
τους σε ενταξιακά προγράmicromicroατα (πχ προγράmicromicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας του Υπουργείου Παιδείας) έκφραση γνώmicroης για την
αναγκαιότητα των ενταξιακών microέτρων στα πλαίσια της εκπαιδευτικής
πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας Η συmicromicroετοχή των γονέων στην
εκπαιδευτική διαδικασία ιδιαίτερα όταν αυτή αφορά την ένταξη
microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο αποτελεί θετικό παράγοντα στην
αξιολόγηση microιας καινοτοmicroίας όχι microόνον επειδή microια τέτοια συmicromicroετοχή
διευκολύνει την αποδοχή της εκπαιδευτικής πολιτικής εκ microέρους των
γονέων αλλά και επειδή γίνεται η ίδια ένας παράγοντας υποβοήθησης
και ενίσχυσης της ενταξιακής προσπάθειας
2 Η ταυτότητα του δείγmicroατος
Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα που έχουmicroε στη διάθεσή microας σχετικά microε την
εmicroπλοκή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο αφορούν 988 οικογένειες microαθητών ∆ηmicroοτικού
σε επτά διαmicroερίσmicroατα της χώρας Αττική Μακεδονία Πελοπόννησο
Αιγαίο Ήπειρο ∆υτική Ελλάδα Ιόνια νησιά Κρήτη Η κατανοmicroή των
γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα φαίνεται από τον παρακάτω
πίνακα στον οποίο οι περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και των ιόνιων
νησιών έχουν συmicroπτυχθεί στην Ήπειρο
Πίνακας 1 Κατανοmicroή των γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα
136
Κατανοmicroή των γονέων ανά περιοχή
διαmicroέρισmicroα
αριθmicroός
Αττική 284 287
Μακεδονία 308 312
Πελοπόννησος 163 165
Ήπειρος 135 137
Κρήτη 98 99
Σύνολο 988 1000
Όπως είναι αναmicroενόmicroενο λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οικογενειών
microεταναστών (αλλοδαποί παλιννοστούντες) στην Αθήνα και τη
Θεσσαλονίκη (ΓκότοβοςΜάρκου 2003 ΓκότοβοςΜάρκου 2004) το
60 περίπου του δείγmicroατος προέρχεται από τις περιοχές της Αττικής και
της Μακεδονίας
Στο δείγmicroα υπάρχουν άντρες (πατέρας του microαθητή) και γυναίκες
(microητέρα του microαθητή) Το ερωτηmicroατολόγιο συmicroπληρώθηκε είτε από τον
έναν γονέα είτε από τον άλλον έτσι ώστε για κάθε οικογένεια να
αντιστοιχεί ένα ερωτηmicroατολόγιο Η κατανοmicroή των γονέων ως προς το
φύλο απεικονίζεται στον επόmicroενο πίνακα
Πίνακας 2 Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
φύλο
αριθmicroός
άντρας 287 306
γυναίκα 652 694
Σύνολο 939 1000
137
Όπως ήταν αναmicroενόmicroενο οι microητέρες υπεραντιπροσωπεύονται στο
δείγmicroα κάτι που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι microε την εκπαίδευση των
παιδιών ασχολείται περισσότερο η microητέρα από ότι ο πατέρας όσο και
στο γεγονός ότι οι microητέρες είναι πιο συχνά στο σπίτι και βρίσκουν πιο
εύκολα χρόνο και διάθεση να συmicroπληρώσουν ένα ερωτηmicroατολόγιο
σχετικά microε την πορεία των παιδιών τους
Από πλευράς ηλικίας παρατηρούmicroε ότι οι περισσότεροι άντρες (πατέρες)
του δείγmicroατος έχουν ηλικία από 30 microέχρι 40 το ίδιο ισχύει και για τις
γυναίκες Αντίθετα στην πρώτη ηλικιακή ζώνη (microέχρι 30)
υπεραντιπροσωπεύονται οι γυναίκες ενώ στην τρίτη ηλικιακή ζώνη (40
και πάνω) υπεραντιπροσωπεύονται οι άντρες Ο επόmicroενος πίνακας
παρουσιάζει microε σαφήνεια τις διαφορές αυτές
Πίνακας 3 Κατανοmicroή των ηλικιών των γονέων του δείγmicroατος ανά
ηλικιακή οmicroάδα
Ηλικία των γονέων
φύλο
άντρας γυναίκα
οmicroάδα ηλικίας οmicroάδα ηλικίας
Ν Ν
microέχρι 30 11 59 131 296
30 έως 40 113 611 273 616
40 και πάνω 61 330 39 88
Σύνολο 185 1000 443 1000
Χώρα προέλευσης
138
Για 902 (ποσοστό 909) από τους πατέρες των 988 οικογενειών που
συmicromicroετείχαν στην έρευνα αυτή δηλώθηκε από το πρόσωπο που
συmicroπλήρωσε το ερωτηmicroατολόγιο η χώρα προέλευσης το αντίστοιχο
νούmicroερο για τις microητέρες είναι 919 (927) Όπως φαίνεται στους
επόmicroενους δύο πίνακες οι άντρες (πατέρες των microαθητών) προέρχονται
από 35 χώρες ενώ οι γυναίκες (microητέρες των παιδιών) προέρχονται από
43 χώρες Η Αλβανία είναι η κύρια χώρα προέλευσης τόσο των πατέρων
(554) όσο και των microητέρων (565)
Χώρα προέλευσης του πατέρα
Στον επόmicroενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι χώρες προέλευσης
των πατέρων των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
συmicromicroετέχουν σε πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας και πήραν microέρος
στην έρευνα Ενδιαφέρον παρουσιάζει το νούmicroερο των 51 αντρών (51)
για τους οποίους δηλώνεται η Ελλάδα ως χώρα προέλευσης Πρόκειται
για γονείς που είτε έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα κυρίως τέκνα
παλιννοστούντων είτε είναι Έλληνες σύζυγοι microεταναστών (διπολιτισmicroικές
οικογένειες)
Πίνακας 4 Χώρα προέλευσης του πατέρα
χώρα προέλευσης του πατέρα
Ν
Αζερmicroπαϊτζάν 3 3
Αίγυπτος 18 18
Αλβανία 550 554
Αλγερία 2 2
Αρmicroενία 15 15
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 39 39
Βρετανία 18 18
139
Γεωργία 55 55
Γιουγκοσλαβία 1 1
Γκάνα 1 1
∆ανία 1 1
Ελβετία 1 1
Ελλάδα 51 51
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Ισραήλ 1 1
Καζακστάν 3 3
Κίνα 3 3
Μολδαβία 5 5
Ουαλία 1 1
Ουκρανία 11 11
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 3 3
Πολωνία 17 17
Ρουmicroανία 19 19
Ρωσία 25 25
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 5 5
Συρία 12 12
Τουρκία 3 3
140
Φιλιππίνες 5 5
χωρίς στοιχεία 90 91
Σύνολο 992 1000
Χώρα προέλευσης της microητέρας
Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει αναλυτικά τις χώρες προέλευσης της
microητέρας Όπως ήδη αναφέρθηκε η βασική χώρα προέλευσης είναι η
Αλβανία ενώ αξιοσηmicroείωτα είναι τα ποσοστά των microητέρων από τη
Βουλγαρία τη Γιουγκοσλαβία και τη Γεωργία Το ποσοστό των microητέρων
που δηλώνουν χώρα προέλευσης την Ελλάδα και είναι είτε τέκνα
παλιννοστούντων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα είτε γηγενείς
Ελληνίδες παντρεmicroένες microε microετανάστες είναι πολύ χαmicroηλότερο από το
αντίστοιχο των αντρών (Ν=17 17)
Πίνακας 5 Χώρα προέλευσης της microητέρας
χώρα προέλευσης της microητέρας
Ν
Αίγυπτος 12 12
Αλβανία 560 565
Αλγερία 2 2
Αmicroπχαζία 1 1
Αρmicroενία 17 17
Αυστραλία 1 1
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 42 42
Βραζιλία 1 1
Βρετανία 20 20
Γαλλία 1 1
141
Γερmicroανία 6 6
Γεωργία 62 63
Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 2
Ελλάδα 17 17
Ζιmicroπάmicroπουε 1 1
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Καζακστάν 7 7
Καναδάς 2 2
Κίνα 3 3
Κροατία 1 1
Λατινική Αmicroερική 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 6
Ουαλία 1 1
Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 13 13
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 1 1
Πολωνία 17 17
Πρώην Σοβιετική Ένωση 1 1
Ρουmicroανία 19 19
142
Ρωσία 36 36
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 6 6
Συρία 11 11
Τουρκία 3 3
Φιλιππίνες 9 9
χωρίς στοιχεία 73 74
Σύνολο 992 1000
3 Γνώση της ελληνικής γλώσσας
Στοιχεία γύρω από την ικανότητα των microεταναστών να χρησιmicroοποιούν την
ελληνική γλώσσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο τα οποία
εκφράζουν αντικειmicroενική απεικόνιση των ικανοτήτων αυτών microε τη
βοήθεια ενός τεστ διαπίστωσης γλωσσικών ικανοτήτων δεν είναι προς το
παρόν διαθέσιmicroα Στους επόmicroενους δύο πίνακες παρουσιάζονται
στοιχεία για την ικανότητα των γονέων των microαθητών microε microεταναστευτικό
υπόβαθρο να microιλούν και να γράφουν την Ελληνική microε βάση εκτιmicroήσεις
των ίδιων των γονέων (αυτο-αξιολόγηση) Σύmicroφωνα microε τις αναφορές αυτές
των ίδιων των γονέων για τις γλωσσικές τους ικανότητες ένα σηmicroαντικό
ποσοστό γονέων φαίνεται να διαθέτει σηmicroαντική ικανότητα στη χρήση
της Ελληνικής ιδιαίτερα στον προφορικό λόγο Έτσι 331 των γονέων
δηλώνουν ότι microιλούν την Ελληνική πολύ καλά ή καλά ενώ το αντίστοιχο
ποσοστό για την ικανότητα στον γραπτό λόγο είναι σχετικά περιορισmicroένο
(265) Το ποσοστό αυτό δείχνει ήδη από microόνο του ότι η microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων των παιδιών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο δεν
είναι σε θέση να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι microε τις ασκήσεις για
το σχολείο όχι microόνο στο γλωσσικό microάθηmicroα αλλά σε πολύ περισσότερα
microαθήmicroατα Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη για παρέmicroβαση στο πεδίο αυτό
εκ microέρους του Προγράmicromicroατος
143
Πίνακας 6 Προφορικός λόγος των γονέων
Ικανότητα στον προφορικό λόγο
microιλά την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 226 231
Καλά 293 300
Μέτρια 244 250
Λίγο 128 131
πολύ λίγο 86 88
Σύνολο 977 1000
Πίνακας 7 Γραπτός λόγος των γονέων
Ικανότητα στο γραπτό λόγο
γράφει την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 79 83
Καλά 172 182
Μέτρια 208 220
Λίγο 219 231
πολύ λίγο 269 284
Σύνολο 947 1000
Ικανότητες στην Ελληνική microε βάση το φύλο
144
Οι επόmicroενοι δύο πίνακες απεικονίζουν τις ικανότητες των γονέων να
χειρίζονται την ελληνική γλώσσα microε βάση το φύλο Από τη σύγκριση των
ποσοστών για τα δύο φύλα σε κάθε πίνακα προκύπτουν ορισmicroένα
ενδιαφέροντα συmicroπεράσmicroατα Πρώτον οι γυναίκες
υπεραντιπροσωπεύονται στις κατηγορίες των ατόmicroων microε χαmicroηλή
ικανότητα στον προφορικό λόγο σε σύγκριση microε τους άντρες Έτσι η
ικανότητα των πατέρων στον προφορικό λόγο έτσι όπως αυτή εκτιmicroάται
από τους ίδιους παίρνει την τιmicroή 236 σε microια κλίmicroακα από το 1 microέχρι
το 5 ενώ η αντίστοιχη microέση τιmicroή των microητέρων είναι 262 πιο κοντά
δηλαδή προς το αρνητικό άκρο της κλίmicroακας Η διαφορά αυτή είναι
στατιστικά σηmicroαντική microετά την ανάλυση της διακύmicroανσης (F=9122
S=003) Η ίδια αρνητική για τις microητέρες διαφορά παρουσιάζεται και
στην ικανότητα γραπτής χρήσης της ελληνικής γλώσσας όπου η microέση
τιmicroή για τους άντρες στην ίδια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα είναι 331 ενώ για
τις microητέρες 353 Και αυτή η διαφορά δεν είναι τυχαία (F=5853
S=016)
Πίνακας 8 Ικανότητα χρήσης της Ελληνικής στον προφορικό λόγο microε
βάση το φύλο
Ικανότητα στον προφορικό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
microιλά την Ελληνική microιλά την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 82 288 135 210
Καλά 82 288 194 301
Μέτρια 73 256 159 247
Λίγο 32 112 90 140
πολύ λίγο 16 56 66 102
Σύνολο 285 1000 644 1000
145
Πίνακας 9 Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
γράφει την Ελληνική γράφει την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 31 111 42 68
Καλά 55 197 107 172
Μέτρια 59 211 139 224
λίγο 65 233 144 232
πολύ λίγο 69 247 189 304
Σύνολο 279 1000 621 1000
Αν οι microητέρες υστερούν σε σύγκριση microε τους πατέρες σε ότι αφορά την
ικανότητα στη γλώσσα του σχολείου (Ελληνική) αλλά ταυτόχρονα οι
microητέρες είναι εκείνες που ασχολούνται πιο πολύ στο σπίτι microε τα παιδιά
αυτό σηmicroαίνει microια δυσmicroενή για τους microαθητές συγκυρία έναν συνδυασmicroό
που δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για την επίδοσή τους
4 Χώρα γεννήσεως του microαθητή
Η microαζική προσέλευση microεταναστών κυρίως microέσω microιας ασύντακτης
microετανάστευσης από τις γειτονικές στην Ελλάδα βαλκανικές χώρες
άρχισε να συντελείται στις αρχές της δεκαετίας του 90 Λίγα χρόνια
αργότερα ορισmicroένοι γονείς έφεραν στην Ελλάδα και τις οικογένειές τους
Αν στην αρχή της microεταναστευτικής περιόδου το ποσοστό των παιδιών
146
που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα ήταν πολύ microικρό microετά το 2000 το
ποσοστό αυτό αρχίζει να διευρύνεται και σήmicroερα είναι πολύ microεγαλύτερο
Από τους microαθητές τους δείγmicroατος ndash το οποίο χωρίς να αντιπροσωπεύει
όλους τους microαθητές microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που φοιτούν στο
σχολείο αντιπροσωπεύει σε κάθε περίπτωση τους microετανάστες microαθητές
που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ndash ένα υψηλό
ποσοστό (481) έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα όπως δείχνει ο επόmicroενος
πίνακας
Πίνακας 10 Κατανοmicroή των microαθητών του δείγmicroατος ανάλογα microε τον τόπο
γεννήσεως
Χώρα στην οποία γεννήθηκε ο microαθητής
τόπος γεννήσεως του microαθητή
Ν
Ελλάδα 472 481
άλλη χώρα 509 519
Σύνολο 981 1000
Αν ο ένας στους δύο microαθητές που συmicromicroετείχαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και ταυτόχρονα ένα σχετικά
υψηλό ποσοστό των γονέων είναι καλοί χρήστες της Ελληνικής αυτό
σηmicroαίνει ότι το σχολείο έχει όλο και λιγότερες περιπτώσεις παιδιών που
έχουν γεννηθεί σε Τρίτη χώρα και έχουν τις πρώτες εmicroπειρίες
κοινωνικοποίησης (κυρίως σε ότι αφορά τη γλώσσα) από τη χώρα αυτή
5 Επικοινωνία και βοήθεια στο σπίτι
Τα microέχρι τώρα δεδοmicroένα σε ότι αφορά την οργάνωση της επικοινωνίας
στο σπίτι (ποιος microιλά microε ποιον ποια γλώσσα) δείχνουν ότι οι
microεταναστευτικές κοινότητες περνούν κατά κανόνα microέσα από την
εmicroπειρία microιας ενδο-οικογενειακής διγλωσσίας microε τη χρήση στην
επικοινωνία εντός της οικογένειας τόσο της αρχικής γλώσσας της χώρας
147
(ή της κοινότητας) προέλευσης όσο και της γλώσσας της χώρας
υποδοχής (∆αmicroανάκης 1997) Ερευνητικά δεδοmicroένα σχετικά microε την
επίδραση που έχει στη σχολική πρόοδο του microαθητή η χρήση στην
οικογένεια της γλώσσας της χώρας υποδοχής ndash η οποία συνήθως είναι
και η γλώσσα του σχολείου ndash τεκmicroηριώνουν microια θετική σχέση ανάmicroεσα
στις δύο αυτές microεταβλητές (Γκότοβος 2007 73 κε)
Πίνακας 11 Γλώσσα επικοινωνίας στην οικογένεια
Γλώσσα επικοινωνίας microε το microαθητή στο σπίτι
γλώσσα στο σπίτι
Ν
microητρική 189 196
ελληνική 65 67
και τις δύο microητρική 465 481
και τις δύο ελληνική 247 256
Σύνολο 966 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι το ποσοστό των γονέων
που χρησιmicroοποιούν στην επικοινωνία microε τα παιδιά τους microέσα στην
οικογένεια microια γλώσσα διαφορετική από την Ελληνική είναι σχετικά
χαmicroηλό (196) Σχεδόν ο ένας στους δύο γονείς χρησιmicroοποιεί στην
επικοινωνία microε τα παιδιά και τις δύο γλώσσες δίνοντας προτεραιότητα
στη microητρική γλώσσα (481) ενώ το ποσοστό των γονέων που
χρησιmicroοποιούν την ελληνική γλώσσα αποκλειστικά φτάνει το 67
Βοήθεια στο σπίτι
Η εmicroπλοκή των γονέων στις σχολικές υποχρεώσεις του παιδιού είναι στην
Ελλάδα ένα πολύ διαδεδοmicroένο φαινόmicroενο Μία από τις ερωτήσεις προς
τους γονείς αφορούσε και την εmicroπειρία αυτή Πιο συγκεκριmicroένα οι
γονείς ερωτήθηκαν αν βοηθούν το παιδί τους να διαβάζει στο σπίτι Οι
απαντήσεις τους παρουσιάζονται στον επόmicroενο πίνακα
148
Πίνακας 12 Βοήθεια microε τα microαθήmicroατα του σχολείου στο σπίτι
Βοήθεια στο microαθητή από τους γονείς για τα microαθήmicroατα του
σχολείου
βοήθεια στο σπίτι
Ν
κάθε microέρα 190 194
συχνά 171 175
όταν έχω χρόνο 275 281
δεν microπορώ 209 213
σπάνια 134 137
Σύνολο 979 1000
Από τις απαντήσεις των γονέων προκύπτει ότι microόνο το 213 από αυτούς
δηλώνουν ότι αδυνατούν να βοηθήσουν το παιδί τους microε τα microαθήmicroατα
του σχολείου όλοι οι υπόλοιποι απαντούν στο ερώτηmicroα θετικά Μάλιστα
το 37 απαντά ότι βοηθά τα παιδιά συστηmicroατικά microε τα microαθήmicroατα του
σχολείου Μια σύγκριση της συmicroπεριφοράς των microητέρων στον τοmicroέα
αυτόν microε την αντίστοιχη των πατέρων έδειξε ότι δεν υφίσταται στατιστικά
σηmicroαντική διαφορά ανάmicroεσα στα φύλα οι microητέρες βοηθούν τα παιδιά
στο σπίτι εξίσου συχνά όπως και οι πατέρες
6 Συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία
Η συmicromicroετοχή των γονέων σε υποστηρικτικές δραστηριότητες του κράτους
για την ένταξη των microαθητών στο σχολείο εξετάζεται microέσα από τις
ακόλουθες συmicroπεριφορές (δείκτες) των γονέων ενηmicroέρωση των γονέων
για το Πρόγραmicromicroα συmicromicroετοχή σε ενηmicroερωτικές συναντήσεις για την
πορεία του παιδιού στο σχολείο αξιολόγηση των γνώσεων και των
149
οδηγιών που προσφέρει η πολιτεία για την καλύτερη αντιmicroετώπιση των
προβληmicroάτων των παιδιών εκ microέρους των γονέων
Ενηmicroέρωση για το Πρόγραmicromicroα
Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων (62) είναι καλά έως πολύ καλά
ενηmicroερωmicroένοι για το Πρόγραmicromicroα του Υπουργείου Παιδείας σχετικά microε
την υποστήριξη της ένταξης των παιδιών τους όπως φαίνεται στον
επόmicroενο πίνακα Υπάρχει ωστόσο και ένα microικρό ποσοστό γονέων που
είναι πολύ λίγο (14) ή λίγο (123) ενηmicroερωmicroένοι για την καινοτοmicroία
Πίνακας 13 Ενηmicroέρωση των γονέων για την καινοτοmicroία
Ενηmicroέρωση των γονέων για το Πρόγραmicromicroα
ενηmicroέρωση
Ν
πολύ καλά 330 344
καλά 265 276
microέτρια 113 118
λίγο 118 123
πολύ λίγο 134 140
Σύνολο 960 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα ως προς το βαθmicroό ενηmicroέρωσης γύρω
από το Πρόγραmicromicroα έδειξε ότι η ενηmicroέρωση των microητέρων δεν διαφέρει
συστηmicroατικά από εκείνη των πατέρων
Συmicromicroετοχή στις επιmicroορφωτικές-ενηmicroερωτικές συναντήσεις
Στα πλαίσια του Προγράmicromicroατος οργανώνονται για τους γονείς των
παιδιών ενηmicroερωτικές-επιmicroορφωτικές συναντήσεις και ενθαρρύνονται
οmicroιλίες στο σχολείο στις οποίες συζητούνται προβλήmicroατα που είναι
πιθανό να αναδεικνύονται σε σχέση microε την ένταξη των microαθητών στο
σχολείο Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει ότι ένα αξιόλογο ποσοστό γονέων
150
συmicromicroετέχει σε τέτοιες ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις Έτσι 265 των γονέων
συmicromicroετείχε σε παρόmicroοιες εκδηλώσεις τουλάχιστον microία φορά ενώ
ποσοστό 287 συmicromicroετείχε συχνότερα
Πίνακας 13 Συmicromicroετοχή των γονέων σε ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις
Συmicromicroετοχή σε ειδική ενηmicroέρωση
οmicroιλίες
Count
καmicroία 391 419
microία 247 265
δύο 120 129
πάνω από τρεις 175 188
Σύνολο 933 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα έδειξε ότι δεν υπάρχει συστηmicroατική
διαφοροποίηση ανάmicroεσα στους πατέρες και τις microητέρες σε ότι αφορά τη
συγκεκριmicroένη δραστηριότητα
Αξιολόγηση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων
Οι ενηmicroερωτικές συναντήσεις στις οποίες συmicromicroετέχουν οι γονείς
αξιολογήθηκαν από αυτούς microε τη βοήθεια τριών ειδικών ερωτήσεων
πρώτον ως προς το αν οι συmicroβουλές και οι οmicroιλίες που άκουσαν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το παιδί δεύτερον αν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το εκπαιδευτικό
προσωπικό και τρίτον αν τους έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν
καλύτερα microε τους γονείς Τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης αυτής
παρουσιάζονται στους επόmicroενους τρεις πίνακες
Πίνακας 14 Καλύτερη επικοινωνία microε το παιδί microετά την ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το παιδί
151
επικοινωνία microε το παιδί
Ν
πάρα πολύ 241 339
πολύ 295 415
έτσι κι έτσι 92 130
λίγο 57 80
καθόλου 25 35
Σύνολο 710 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι για τη microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων οι ενηmicroερωτικές οmicroιλίες βελτίωσαν κατά πολύ
την επικοινωνία microε το παιδί
∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα σε ότι αφορά την εκτίmicroηση της
βοήθειας που προσφέρουν στους γονείς οι ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις δεν
υπάρχουν Για την ακρίβεια οι microέσοι όροι και των δύο φύλων στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης (1 microέχρι 5 microε αρνητικό άκρο το 5)
συmicroπίπτουν στην τιmicroή 210
Πίνακας 15 Καλύτερη επικοινωνία microε τους δασκάλους microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το σχολείο
επικοινωνία microε το σχολείο
Ν
πάρα πολύ 237 340
πολύ 296 425
έτσι κι έτσι 80 115
λίγο 62 89
152
καθόλου 22 32
Σύνολο 697 1000
Όπως και στην προηγούmicroενη περίπτωση η γνώmicroη των γονέων για την
επίδραση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων σε ότι αφορά την επικοινωνία
τους microε το σχολείο είναι θετική ∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα
σχετικά microε το είδος της εκτίmicroησης δεν υπάρχουν όπως προέκυψε microέσα
από τη σύγκριση των απαντήσεων των microητέρων και των πατέρων (microέση
τιmicroή για τους πατέρες 199 microέση τιmicroή για τις microητέρες 206 στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα)
Πίνακας 16 Καλύτερη επικοινωνία microε τους άλλους γονείς microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους γονείς
επικοινωνία microε τους γονείς
Ν
πάρα πολύ 165 238
πολύ 207 298
έτσι κι έτσι 151 218
λίγο 107 154
καθόλου 64 92
Σύνολο 694 1000
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση που αξιολογείται η
ενηmicroερωτική δραστηριότητα ως προς τη βελτίωση της επικοινωνίας microε
άλλους γονείς Πάνω από 46 των γονέων απαντά ότι υπήρχε microεγάλη
βελτίωση της επικοινωνίας microε άλλους γονείς microετά την ενηmicroέρωση Και
εδώ δεν παρατηρείται συστηmicroατική διαφοροποίηση ανάmicroεσα στα δύο
φύλα ως προς την αξιολόγηση
153
7 Στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία
Η στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία του Υπουργείου Παιδείας
αποτυπώνεται microε τη βοήθεια τριών δεικτών πρώτον της αξιολόγησης εκ
microέρους τους της επίδρασης που έχει η καινοτοmicroία στα παιδιά τους
(θετική ή αρνητική επίδραση) δεύτερον της επιθυmicroίας τους να
συνεχίσει το παιδί να συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
και τρίτον την επιθυmicroία τους να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα εν γένει Η
στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία εmicroφανίζεται στους
επόmicroενους πέντε πίνακες τρεις από τους οποίους αναφέρονται στον
πρώτο δείκτη και οι υπόλοιποι δύο στους άλλους δύο
Πίνακας 17 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στον προφορικό λόγο
Το παιδί έmicroαθε να microιλάει καλύτερα
βελτίωση προφορικού
Ν
πάρα πολύ 451 469
πολύ 366 381
έτσι κι έτσι 86 89
λίγο 37 39
καθόλου 21 22
Σύνολο 961 1000
Υψηλά είναι τα ποσοστά των γονέων οι οποίοι αποτιmicroούν θετικά την
επίδραση της ενισχυτικής διδασκαλίας πάνω στον προφορικό λόγο των
παιδιών τους Είναι ενδεικτικό ότι microόνο 61 των γονέων αποφαίνονται
ότι δεν υπήρχε καθόλου βελτίωση ή ότι η βελτίωση ήταν λίγη Μητέρες
και πατέρες εκτιmicroούν ενιαία την επίδραση αυτή όπως έδειξε η ανάλυση
διακύmicroανσης των τιmicroών και των δύο φύλων σε microια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα
εκτίmicroησης της επίδρασης microε άκρα το 1 και το 5 αντίστοιχα
Πίνακας 18 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στο γραπτό λόγο
154
Το παιδί έmicroαθε να γράφει καλύτερα την Ελληνική
βελτίωση γραπτού
Ν
πάρα πολύ 374 393
πολύ 385 405
έτσι κι έτσι 109 115
λίγο 65 68
καθόλου 18 19
Σύνολο 951 1000
Ίδια microε την προηγούmicroενη περίπτωση είναι η αξιολόγηση της ενισχυτικής
διδασκαλίας εκ microέρους των γονέων Πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά των
γονέων που πιστεύουν ότι η συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική
διδασκαλία βελτίωση το γραπτό λόγο του microαθητή (του παιδιού τους) Ο
microέσος όρος του δείγmicroατος στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε την οποία
αξιολογείται αν η συmicromicroετοχή του παιδιού οδήγησε σε βελτίωση της
ικανότητά του στο γραπτό λόγο είναι 192 Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν έχουν καταγραφεί
Πίνακας 19 Βελτίωση των επιδόσεων του microαθητή
Το παιδί παίρνει καλύτερους βαθmicroούς
βελτίωση επίδοσης
Count
πάρα πολύ 296 346
πολύ 326 381
έτσι κι έτσι 158 185
λίγο 53 62
καθόλου 22 26
155
Total 855 1000
Είναι αναmicroενόmicroενο ύστερα από αυτά να θεωρούν οι γονείς ότι η
συmicromicroετοχή του microαθητή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σχετίζεται
θετικά microε τις επιδόσεις του microαθητή στο σχολείο πιο συγκεκριmicroένα ότι
βοηθά στη βελτίωση των επιδόσεων 74 των γονέων δέχεται ότι η
συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική διδασκαλία οδήγησε στη
βελτίωση τη επίδοσής του Ο microέσος όρος του δείγmicroατος σε microια
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης αυτής της πτυχής της ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι 204 Συστηmicroατικές διαφορές ανάmicroεσα στα φύλα δεν
παρατηρούνται
Πίνακας 20 Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στην καινοτοmicroία
Σχεδόν όλοι οι γονείς επιθυmicroούν να συνεχίσει το παιδί τους να
συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας όπως φαίνεται από το
ποσοστό 927 που απαντούν θετικά στο ερώτηmicroα εάν επιθυmicroούν να
συνεχίσει το παιδί τους να παρακολουθεί ενισχυτική διδασκαλία
Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στο Φροντιστηριακό Τmicroήmicroα
συνέχιση
Count
πάρα πολύ 629 661
πολύ 253 266
έτσι κι έτσι 35 37
λίγο 10 11
καθόλου 24 25
Total 951 1000
∆ιαφοροποιήσεις ως προς το φύλο σε ότι αφορά την επιθυmicroία
συmicromicroετοχής του παιδιού σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
156
υπάρχουν όπως έδειξε η σχετική ανάλυση των απαντήσεων των γονέων
στη σχετική ερώτηση (απλή ανάλυση διακύmicroανσης τιmicroή για τους
πατέρες 148 και τιmicroή για τις microητέρες 146)
Στάση των γονέων απέναντι στη συνέχιση του Προγράmicromicroατος
Όπως τονίστηκε παραπάνω η επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί εν γένει
η καινοτοmicroία αποτελεί δείκτη της γενικότερης στάσης τους απέναντι στην
καινοτοmicroία Ο τρόπος microε τον οποίο τοποθετούνται οι γονείς στο θέmicroα
αυτό φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα
Πίνακας 20 Επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί η καινοτοmicroία
Επιθυmicroία να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα
microέλλον του προγράmicromicroατος
Ν
πάρα πολύ 666 689
πολύ 251 260
έτσι κι έτσι 26 27
λίγο 6 6
καθόλου 17 18
Σύνολο 966 1000
Τα στοιχεία του πίνακα δείχνουν microια ανεπιφύλακτα θετική στάση των
γονέων απέναντι στο Πρόγραmicromicroα Το microέτρο αυτής της θετικής στάσης
(140 στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε άκρα το 1 και το 5) είναι το
καλύτερο σε σύγκριση microε όλα τα προηγούmicroενα Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν υπάρχουν
Συmicroπεράσmicroατα
Η έρευνα microε 988 γονείς microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας έδειξε σε γενικές
γραmicromicroές τα εξής
157
1 Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων προέρχονται από τη γειτονική
Αλβανία ενώ αξιοπρόσεκτα είναι τα ποσοστά από χώρες των
Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης
2 Στις περισσότερες οικογένειες χρησιmicroοποιούνται ήδη δύο γλώσσες
(Ελληνική και microια άλλη γλώσσα) για την ενδο-οικογενειακή
επικοινωνία
3 Σχεδόν ο ένας στους δύο microαθητές έχει γεννηθεί στην Ελλάδα
4 Η συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία είναι εκτεταmicroένη
(σχετικά καλή ενηmicroέρωση σχετικά διευρυmicroένη συmicromicroετοχή σε
ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις)
5 Η στάση των γονέων απέναντι στην ενισχυτική διδασκαλία αλλά
και απέναντι στην καινοτοmicroία εν γένει είναι θετική έως πολύ
θετική
158
5 5 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndash ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας Εισαγωγή Στα πλαίσια της αξιολόγησης της πορείας του φυσικού αντικειmicroένου του
έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων microαθητώνraquo
δόθηκε στους εκπαιδευτικούς που απασχολούνται στην ενισχυτική
διδασκαλία (τmicroήmicroατα στήριξης φροντιστηριακά τmicroήmicroατα) ένα
ερωτηmicroατολόγιο στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να σηmicroειώσουν εκτός
των άλλων τους βαθmicroούς των microαθητών που φοιτούσαν στο δικό τους
τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας στο πρώτο δεύτερο και τρίτο τρίmicroηνο
του σχολικού έτους 200607 καθώς επίσης και ορισmicroένους δείκτες
βελτίωσης της microαθησιακής πορείας του microαθητή σε επιλεγmicroένες περιοχές
microάθησης ΟΙ δείκτες αυτοί ήταν οργανωmicroένοι σε πέντε άξονες ενώ ο
εκπαιδευτικός αξιολογεί τις δυνατότητες των microαθητών που συmicromicroετείχαν
στην ενισχυτική διδασκαλία για κάθε έναν από τους παραπάνω άξονες
Η αξιολόγηση αφορά δύο διαφορετικές χρονικές στιγmicroές πρώτον οι
ικανότητες εκτιmicroούνται κατά την εναρκτήρια φάση του προγράmicromicroατος (η
οποία σε γενικές γραmicromicroές συmicroπίπτει microε την αρχή της σχολικής χρονιάς)
και δεύτερον στο τέλος της περιόδου εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
ουσιαστικά δηλαδή στο τέλος της σχολικής χρονιάς Η διάταξη των
αξόνων και των χρόνων αξιολόγησης των ικανοτήτων των microαθητών
φαίνονται στον επόmicroενο πίνακα
Πεδία αξιολόγησης Αξιολόγηση στην αρχή
του προγράmicromicroατος
Αξιολόγηση στο τέλος του
προγράmicromicroατος
Επικοινωνία στην τάξη Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Κατανόηση νοηmicroάτων Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Γραπτή απόδοση
κειmicroένων
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
159
Προφορικός λόγος Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
ανάγνωση Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Ο στόχος της άντλησης των δεδοmicroένων αυτών ήταν διπλός Αφrsquo ενός
ενδιέφερε η διαπίστωση των ικανοτήτων των microαθητών που εντάσσονται
στα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας στην αρχή της παρέmicroβασης
ώστε να υπάρχει microια πρώτη αποτύπωση του βαθmicroού κατοχής βασικών
ικανοτήτων των microαθητών σε σχέση microε τις απαιτήσεις του σχολείου Από
την άλλη microεριά έπρεπε να διαπιστωθεί κατά πόσο η ενισχυτική
διδασκαλία είχε ευεργετική επίδραση πάνω στους microαθητές microε την
έννοια της περαιτέρω ενίσχυσης των ικανοτήτων που υπήρχαν ήδη στο
ξεκίνηmicroα της προσπάθειας Η ενισχυτική διδασκαλία υποτίθεται ότι
οργανώνεται για να βελτιώσει συγκεκριmicroένες γνώσεις δεξιότητες και
ικανότητες του microαθητή Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα είναι απαραίτητα για να
θεmicroελιώσουν εmicroπειρικά την υπόθεση ότι η ενισχυτική διδασκαλία όντως
ενισχύει τις γνώσεις και τις ικανότητες των microαθητών
Ένταξη των microαθητών σε τάξεις του ∆ηmicroοτικού σχολείου
Οι εκπαιδευτικοί που συmicroπλήρωσαν το ερωτηmicroατολόγιο για τους
microαθητές τους οι οποίοι συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία κατά τη
διάρκεια του σχολικού έτους 200607 έδωσαν microια σειρά από στοιχεία
(ανώνυmicroα) για τους microαθητές τους Η τάξη στην οποία εντάσσονται οι
microαθητές η ηλικία τους το φύλο η χώρα προέλευσης των microαθητών η
βαθmicroολογία των τριών τριmicroήνων του σχολικού έτους η τελική
βαθmicroολογία του microαθητή καθώς και πέντε δείκτες βελτίωσης του microαθητή
είναι το σύνολο των δεδοmicroένων που διαθέτουmicroε για τους microαθητές που
συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία Το πλήθος των απαντήσεων
των microαθητών δεν είναι το ίδιο για κάθε ερώτηση Έτσι πχ ενώ στην
ερώτηση η οποία αφορά την ένταξη του microαθητή σε κάποια τάξη του
∆ηmicroοτικού έχουmicroε 1481 απαντήσεις για το φύλο οι απαντήσεις είναι
πολύ περισσότερες (1782) Οι απαντήσεις στην ερώτηση που αφορά τη
160
χώρα προέλευσης είναι 1590 ενώ οι αντίστοιχες για την περίπτωση της
ηλικίας είναι 1460
Η κατανοmicroή των microαθητών σε κάποια από τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
φαίνεται να είναι περίπου συmicromicroετρική microε 284 microαθητές στην πρώτη
τάξη 285ω στη ∆ευτέρα 219 στην Τρίτη 226 στην τετάρτη 259 στην
πέmicroπτη και 208 στην έκτη τάξη Η κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις
του ∆ηmicroοτικού γίνεται microε ηλικιακό και εκπαιδευτικό κριτήριο (ηλικία
του microαθητή πιστοποίηση των γνώσεων του microαθητή microέσω εκπαιδευτικού
τίτλου της αλλοδαπής αν είναι πρόσφατη άφιξη) Η επόmicroενη γραφική
παράσταση δείχνει την κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις του
∆ηmicroοτικού
Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται στις αναφορές των εκπαιδευτικών
που ήταν υπεύθυνοι για τα τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας κατά
τη διάρκεια του σχολικού έτους 200607 σε όλες τις περιοχές ευθύνης
του προγράmicromicroατος (Βόρεια Ελλάδα Θεσσαλία Ήπειρος και Ιόνια νησιά
Πελοπόννησος Αττική Κρήτη Αιγαίο)
Γράφηmicroα 1 Κατανοmicroή των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία στις τάξεις
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤτάξη
0
50
100
150
200
250
300
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά τάξη
161
Ηλικία
Τα τmicroήmicroατα των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία
στα πλαίσια του προγράmicromicroατος δεν είναι οmicroοιογενή
από πλευράς ηλικίας Η κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την ηλικία
φαίνεται στο ακόλουθο γράφηmicroα
Γράφηmicroα 2 Κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την
ηλικία
Φύλο
Από τους 1782 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία για το
φύλο οι 1039 (583 ) είναι αγόρια και 743 (417 ) είναι κορίτσια Το
επόmicroενο γράφηmicroα απεικονίζει αυτήν την κατανοmicroή
6 7 8 9 10 11 12 13 14ηλικία
0
50
100
150
200
250
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά ηλικία
162
Γράφηmicroα 3 Κατανοmicroή των microαθητών microε βάση το φύλο
Χώρα προέλευσης των microαθητών
Από τους 1590 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία γύρω από
τη χώρα προέλευσης 921 προέρχονται από την Αλβανία 56 από τη
Βουλγαρία 84 από τη Ρωσία 37 από την Πολωνία και 492 από κάποια
άλλη χώρα του κόσmicroου Η επόmicroενη γραφική παράσταση δείχνει την
κατανοmicroή αυτή πιο παραστατικά
Γράφηmicroα 4 Κατανοmicroή των ποσοστών των microαθητών ανά χώρα
προέλευσης
αγόρι κορίτσιφύλο
0
200
400
600
800
1000
1200
Coun
tΚατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά φύλο
579
3553
23
309
0
10
20
30
40
50
60
Αλβανία Βουλγαρία Ρωσία Πολωνία Άλλη χώρα
163
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών εκ microέρους των εκπαιδευτικών
στην αρχή της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 5 Ικανότητα για επικοινωνία στην τάξη πριν την παρέmicroβαση
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά την έναρξη του προγράmicromicroατος
Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1
έως το 4 Στην κλίmicroακα που χρησιmicroοποιούν οι εκπαιδευτικοί η καλύτερη
δυνατή τιmicroή για τον microαθητή είναι 8 και η χειρότερη δυνατή τιmicroή το 1
Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo
Πρόκειται για το δεύτερο πεδίο αξιολόγησης των microαθητών όπου η
κατανόηση εννοιών και νοηmicroάτων είναι το ζητούmicroενο Από τις απαντήσεις
των εκπαιδευτικών στο ερωτηmicroατολόγιο προκύπτει ότι όπως και microε την
προηγούmicroενη περίπτωση (επικοινωνία στην τάξη) υψηλά ποσοστά
microαθητών δεν διαθέτουν στην αρχή της παρέmicroβασης αυτή την ικανότητα
σε ικανοποιητικό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στην αρχή της παρέmicroβασης
164
Γράφηmicroα 6 Κατοχή της ικανότητας laquoεκτίmicroηση νοηmicroάτωνraquo πριν την
παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της ικανότητας για γραπτή απόδοση κειmicroένων
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoγραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στην αρχή της παρέmicroβασης
165
Γράφηmicroα 7 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo στην αρχή της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση του προφορικού λόγου στην αρχή της παρέmicroβασης
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας των microαθητών στον προφορικό λόγοraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό Αντίθετα microε τις
προηγούmicroενες περιπτώσεις οι microαθητές φαίνεται να διαθέτουν σε
ικανοποιητικό βαθmicroό αυτή την ικανότητα στην αρχή της παρέmicroβασης
αν και ένα ποσοστό γύρω στο 30 αντιmicroετωπίζει πρόβληmicroα
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στην αρχή της παρέmicroβασης
166
Γράφηmicroα 8 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας για προφορικό λόγο πριν
την παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή της παρέmicroβασης
Η αναγνωστική ικανότητα των microαθητών που παρακολουθούν
προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή
Αντίθετα γύρω στο 40 των microαθητών δείχνει να έχει αυτή την ικανότητα
σε χαmicroηλό βαθmicroό Η κατανοmicroή που παρουσιάζεται στο επόmicroενο
γράφηmicroα δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1 έως το
4 όπως και σε προηγούmicroενες περιπτώσεις
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή προφορικός λόγος
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στην αρχή της παρέmicroβασης
167
Γράφηmicroα 9 Βαθmicroός κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή
της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών στο τέλος της παρέmicroβασης
Στο τέλος της παρέmicroβασης και microετά την προσφορά ενισχυτικής
διδασκαλίας οι ικανότητες των microαθητών που αξιολογήθηκαν στην αρχή
της παρέmicroβασης επαναξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς Η
υπόθεση που κάνουmicroε στο σηmicroείο αυτό είναι ότι οι microαθητές διαθέτουν
στο τέλος της παρέmicroβασης αυτές τις ικανότητες σε ικανοποιητικό βαθmicroό
σε αντίθεση microε τη φάση έναρξης Προϋπόθεση για microια τέτοια εξέλιξη
είναι βεβαίως microια αποτελεσmicroατική ενισχυτική διδασκαλία
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες
παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής από τους
microαθητές έχουν πέσει σε επίπεδο ποσοστών Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή ανάγνωση
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στην αρχή της παρέmicroβασης
168
Γράφηmicroα 10 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής
από τους microαθητές έχουν microειωθεί Πολύ λιγότεροι microαθητές έχουν τώρα
αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά των
microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ
καλό βαθmicroό είναι αρκετά υψηλά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στο τέλος της παρέmicroβασης
169
Γράφηmicroα 11 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoκατανόηση νοηmicroάτωνraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί σηmicroαντικά
όπως και στις προηγούmicroενες δύο περιπτώσεις Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά
των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή
πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι αρκετά υψηλά Άρα
και εδώ η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε την κατανοmicroή των
συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στο τέλος της παρέmicroβασης
170
Γράφηmicroα 12 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo
στο τέλος της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 13 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo στο τέλος
της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί δραστικά
όπως και στις προηγούmicroενες τρεις περιπτώσεις Οι microαθητές που
διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ
λιγότεροι Αντίθετα τα ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την
ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας
5-8) είναι αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ
την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της
ικανότητας και microάλιστα δραστικά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
25
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στο τέλος της παρέmicroβασης
171
Γράφηmicroα 14 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος προφορικός λόγος
0
10
20
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στο τέλος της παρέmicroβασης
172
Γράφηmicroα 15 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
173
Ένας πρόσθετος τρόπος να δει κανείς τις διαφορές που προκύπτουν στο
βαθmicroό κατοχής των ικανοτήτων των microαθητών έτσι όπως αυτές
εκτιmicroούνται από τους εκπαιδευτικούς πριν και microετά την παρέmicroβαση
είναι να ελέγξει αν η διαφορά αυτή είναι θετική ή αρνητική Η
οκτάβαθmicroη κλίmicroακα δίνει αυτή τη δυνατότητα Για το λόγο αυτό
υπολογίστηκαν σε κάθε τάξη και για κάθε microαθητή οι διαφορές σε όλες
τις ικανότητες οι οποίες αποτελούν αντικείmicroενο αξιολόγησης Ακολούθως
υπολογίστηκαν οι συχνότητες microε τις οποίες εmicroφανίζεται κάθε διαφορά
θετική ή αρνητική Οι συχνότητες αυτές συγκρίθηκαν microεταξύ τους έτσι
ώστε να διαπιστωθεί αν οι θετικές διαφορές εmicroφανίζονται microε microεγαλύτερη
συχνότητα από τις αρνητικής διαφορές Τα γραφήmicroατα Χ έως ΧΧ
παρουσιάζουν τα ευρήmicroατα αυτής της σύγκρισης
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
174
Γράφηmicroα 16 Ποσοστιαία κατανοmicroή των διαφορών στην εκτίmicroηση της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση σε
όλες τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
-200 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά επικοινωνίας
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
175
Γράφηmicroα 17 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΚατανόηση
νοηmicroάτωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά κατανόησης
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
176
Γράφηmicroα 18 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-200 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά απόδοσης
0
20
40
60
80
100
Cou
nt
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
177
Γράφηmicroα 19 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo
πριν και microετά την παρέmicroβαση
-100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά προφορικού
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
178
Γράφηmicroα 20 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της αναγνωστικής ικανότητας πριν
και microετά την παρέmicroβαση
Ένας ακόmicroη δείκτης της διαφοράς που εmicroφανίζουν οι microαθητές ανάmicroεσα
στην αρχή και στο τέλος της παρέmicroβασης σε ότι αφορά την κατοχή των
πέντε ικανοτήτων χειρισmicroού προφορικού και γραπτού λόγου είναι η
σύγκριση των microέσων όρων των ικανοτήτων αυτών πριν και microετά την
παρέmicroβαση (ενισχυτική διδασκαλία) Για κάθε microία ικανότητα
υπολογίστηκε ο microέσος όρος κατοχής της πριν την παρέmicroβαση microε τη
βοήθεια της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας Το ίδιο ακριβώς έγινε και microετά ενώ
υπολογίστηκε microετά ο microέσος όρος της διαφοράς Στα επόmicroενα πέντε
γραφήmicroατα παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς για κάθε microία
από τις πέντε ικανότητες ανά τάξη Ακολουθούν άλλα πέντε γραφήmicroατα
στα οποία παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς ανά φύλο
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά ανάγνωσης
0
20
40
60
80
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
179
Γράφηmicroα 21 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 22 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mean
διαφ
ορά κ
ατανόη
σης
∆ιαφορά στην ικανότητα κατανόηση νοηmicroάτων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mean
διαφο
ρά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στην ικανότητα επικοινωνία στην τάξη ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
180
Γράφηmicroα 23 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 24 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά απ
όδοσ
ης
∆ιαφορά στην ικανότητα γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
181
Γράφηmicroα 25 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 26 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά ανάγ
νωση
ς
∆ιαφορά στην ικανότητα ανάγνωση ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά προ
φορικού
∆ιαφορά στην ικανότητα προφορικός λόγος ανά τάξη στην οποία είναι ενταγmicroένος ο microαθητής
182
Γράφηmicroα 27 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά κα
τανόησ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή κατανόηση νοηmicroάτων ανά φύλο
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στη microεταβλητή επικοινωνία στην τάξη ανά φύλο
183
Γράφηmicroα 28 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 29 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά πρ
οφορ
ικού
∆ιαφορά στη microεταβλητή προφορικός λόγος ανά φύλο
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά από
δοση
ς
∆ιαφορά στη microεταβλητή γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά φύλο
184
Γράφηmicroα 30 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας κατά φύλο πριν και microετά την παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά ανάγνωσ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή ανάγνωση ανά φύλο
185
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ανάλυση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που παρουσιάστηκε
παραπάνω αναφέρεται στην πορεία και τα αποτελέσmicroατά του microέχρι τον
Ιούλιο του 2007 όπου είχαν ολοκληρωθεί οι δυο άξονες παρέmicroβασης
που αναφέρονται στην ενισχυτική διδασκαλία και στην ψυχοκοινωνική
υποστήριξη
Στο νέο σχολικό έτος 2007-8 συνεχίστηκαν οι άξονες της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών και εκτυπώθηκε το διδακτικό υλικό το οποίο από ότι
φαίνεται στην εmicroπειρική έρευνα αποτέλεσε και το αδύνατο σηmicroείο του
προγράmicromicroατος παρά το γεγονός ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε
τεχνικούς-διαδικαστικούς λόγους
Το γενικό συmicroπέρασmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος είναι ότι
έχει υπερκαλύψει σχεδόν όλους τους ποσοτικοποιηmicroένους στόχους που
είχαν τεθεί στο σχεδιασmicroό του προγράmicromicroατος και παρουσιαζόταν στο
τεχνικό δελτίο του έργου
Όσον αφορά στους ποιοτικούς στόχους το πρόγραmicromicroα έχει microια
σηmicroαντική αποτελεσmicroατικότητα που παρουσιάζεται κυρίως από την
βελτίωση της ποιότητας των microαθητών στη γνώση της ελληνικής γλώσσας
αλλά και τη βελτίωση της πορείας ένταξης των microαθητών στο σχολείο
Τα αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος αναλυτικά
παρουσιάστηκαν τόσο στην αξιολόγηση του κάθε άξονα παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος όσο και στην ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εmicroπειρικής
έρευνας
Τα συmicroπεράσmicroατα που ακολουθούν αναφέρονται συνοπτικά σε κάθε
άξονα παρέmicroβασης και συνοψίζουν αυτά που προκύπτουν τόσο από τα
πρωτογενή όσο και τα δευτερογενή στοιχεία του προγράmicromicroατος
Τα συmicroπεράσmicroατα για κάθε άξονα παρέmicroβασης είναι
Άξονας 1 Ενισχυτική διδασκαλία
186
bull Το πρόγραmicromicroα υπερκάλυψε τον προβλεπόmicroενο αριθmicroό
microαθητών που θα ωφελούνταν από το πρόγραmicromicroα
bull Η βοήθεια που προσφέρθηκε στα τmicroήmicroατα υποδοχής αλλά και
τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα ήταν ουσιαστική αλλά
περιορισmicroένης έκτασης Τα αποτελέσmicroατα της προόδου των
microαθητών που συmicromicroετείχαν σε αυτά τα τmicroήmicroατα είναι θετικά
όπως φαίνεται από την ανάλυση του δελτίου microαθητή
bull Η ζήτηση για δηmicroιουργία των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας ήταν microεγαλύτερη από αυτή που microπορούσε να
καλύψει το πρόγραmicromicroα Εmicroπόδιο για την κάλυψη της ζήτησης
αποτέλεσε ο περιορισmicroένος προϋπολογισmicroός αυτής της δράσης
bull Η βοήθεια που προσφέρεται και ήταν επικεντρωmicroένη στην
βελτίωση της γλωσσοmicroάθειας δεν είναι αρκετή για την οmicroαλή
ένταξη των παιδιών στο σχολείο
bull Η παρέmicroβαση στο σχολείο και η επιλογή των microαθητών που
έχουν ανάγκη βοήθειας έγινε microε τη χρήση διαφόρων κριτηρίων
σε κάθε περιφέρεια και κυρίως στηρίχθηκε στην αξιολόγηση
των microαθητών από το σύλλογο διδασκόντων Σε ορισmicroένες
περιοχές αξιοποιήθηκε το τεστ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Το προβλεπόmicroενο από το πρόγραmicromicroα τεστ γλωσσοmicroάθειας δεν
ήταν ακόmicroα έτοιmicroο
bull Από την αρχή του προγράmicromicroατος παρατηρείται microια συνεχής
αλλαγή στα σχολεία παρέmicroβασης γεγονός που δηmicroιουργεί
ασυνέχεια η οποία εντοπίζεται στις διαδοχικές διακοπές
εφαρmicroογής του Στην πλειονότητά τους οι σχολικές microονάδες
παρέmicroβασης είναι νέες και έτσι microειώνεται η
αποτελεσmicroατικότητά του
bull Η παρέmicroβαση στα νηπιαγωγεία σε ορισmicroένες περιφέρειες
γίνεται σε τmicroήmicroατα αλλοδαπών και παλιννοστούντων που
δηmicroιουργούνται γιrsquo αυτό το λόγο και όχι στο σύνολο των
microαθητών της τάξης ή του τmicroήmicroατος
187
bull ∆εν έγιναν διαπολιτισmicroικές δραστηριότητες σε όλες τις
περιφέρειες στο πλαίσιο της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Η πρόοδος των microαθητών και οι ανάγκες τους αξιολογούνταν
από τον εκπαιδευτικό της τάξης microε την κλασσική microέθοδο του
σχολείου ενώ θα πρέπει να υπάρξει ενιαίος τρόπος
αξιολόγησης για να διαπιστωθούν αντικειmicroενικά τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος σε επιmicroέρους
επιδόσεις των microαθητών και όχι στη γενική βελτίωση που
αξιολογείται microέχρι σήmicroερα Η εφαρmicroογή του φακέλου του
microαθητή θα αποτελούσε microια ουσιαστική προσπάθεια σε αυτή
την κατεύθυνση
bull Τέλος δεν λειτούργησαν τα θερινά τmicroήmicroατα δεδοmicroένου ότι το
πρόγραmicromicroα διακόπηκε για λίγο τον Ιούλιο όπου ήταν η
προβλεπόmicroενη ηmicroεροmicroηνία λήξης του
Αξονας 2 Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Υπήρξε πολυεπίπεδη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών που
συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα σε αριθmicroό που υπερβαίνει τους
στόχους του προγράmicromicroατος αλλά και των στελεχών της
εκπαίδευσης
bull Μεγαλύτερης διάρκειας και πιο ολοκληρωmicroένη επιmicroόρφωση
έγινε στους φιλολόγους που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Τα θέmicroατα που αποτελούσαν το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αφορούσαν την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
αλλά και θέmicroατα διδακτικής της ελληνικής γλώσσας σχέσεων
και συmicroπεριφορών microε εmicroπλουτισmicroό κατά περίπτωση και κατά
περιφέρεια
bull Οι εκπαιδευτικοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους τόσο για το
περιεχόmicroενο όσο και τη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
188
bull Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης τάσσονται υπέρ της
επιmicroόρφωσης εργαστηριακού τύπου και ενδοσχολικής ενώ
είναι κάθετα αντίθετοι microε τη γενική επιmicroόρφωση
bull Προτιmicroούν τη microικρής διάρκειας επιmicroόρφωση αλλά
επαναλαmicroβανόmicroενη τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο στο
πλαίσιο microιας δυαδικής επιmicroόρφωσης που εναλλάσσεται microεταξύ
θεωρίας και πράξης
bull Εκτιmicroούν ιδιαίτερα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που είναι
στοχευmicroένα και microε microεγάλη αποδοχή των επιmicroορφώσεων πάνω
στη διδακτική της γλώσσας αλλά και των σχέσεων στο σχολείο
bull Ελλιπής χαρακτηρίζεται η επιmicroόρφωση πάνω στη διδακτική
και τη χρήση του διδακτικού υλικού του προγράmicromicroατος το
οποίο καθυστέρησε να διανεmicroηθεί αλλά και να
χρησιmicroοποιηθεί
bull Η καθυστέρηση για laquoτεχνικούςraquo λόγους της επιmicroόρφωσης των
εκπαιδευτικών δηmicroιούργησε προβλήmicroατα κυρίως στην
περιφέρεια όπου λόγω της διασποράς δεν ήταν δυνατή η
επανάληψη των σεmicroιναρίων από την οποία επωφελήθηκαν οι
εκπαιδευτικοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης
bull Η διαφοροποίηση των επιmicroορφώσεων είναι επιβεβληmicroένη από
τις περιφέρειες αλλά και η ενιαία αντιmicroετώπιση microε την
ανταλλαγή εmicroπειριών όπου υπάρχει διασπορά των microονάδων
παρέmicroβασης σε πολλούς νοmicroούς
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι αντίθετοι στην microετακίνησή τους για
επιmicroόρφωση σε microεγάλες αποστάσεις καθώς και στα
Σαββατοκύριακα
bull Είναι αναγκαία η συνεχής στήριξη των εκπαιδευτικών σε
θέmicroατα διδακτικής της γλώσσας και όχι microόνο σε αλλοδαπούς
και παλιννοστούντες microαθητές
189
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
bull Η ψυχοκοινωνική στήριξη απευθύνθηκε σε όλα τα microέλη της
εκπαιδευτικής κοινότητας των σχολείων και ιδιαίτερα στα
σχολεία παρέmicroβασης
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι ικανοποιηmicroένοι από την επιmicroόρφωση σε
θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης αλλά και από τη συmicromicroετοχή
των ψυχολόγων στα σχολεία
bull Γενική απαίτηση για επέκταση της ψυχοκοινωνικής στήριξης
αλλά και παροχής βοήθειας στους εκπαιδευτικούς για την
αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων στην τάξη αλλά και το σχολείο
bull Τα τmicroήmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης είχαν microεγάλη αποδοχή
τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς και
τους microαθητές
bull Έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που βασίζονταν στις
αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές
επικοινωνίας και εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια
κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην τάξη και αντιmicroετώπισης
ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων Τα σεmicroινάρια αυτά είχαν
microεγάλη επιτυχία κυρίως στην Αττική όπου η παρέmicroβαση ήταν
πιο συστηmicroατική και ολοκληρωmicroένη σε σχέση microε άλλες
περιφέρειες
bull Μεγάλη διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησης αυτής της
παρέmicroβασης δεδοmicroένου ότι οι υπεύθυνοι των περιφερειών
λειτουργούσαν χωρίς συντονισmicroό αλλά και λόγω της έλλειψης
ψυχολόγων σε πολλούς από τους νοmicroούς παρέmicroβασης
190
Άξονας 5 ∆ιδακτικό υλικό
bull Μέχρι τον Ιούνιο που λειτουργούσαν τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας διανεmicroήθηκε διδακτικό υλικό το οποίο
αποτελούσε stock της προηγούmicroενης φάσης
bull Είναι γεγονός ότι το υλικό αυτό δεν microπόρεσε να καλύψει τις
διδακτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών αλλά και των microαθητών
Η καθυστέρηση στην εκτύπωση οφείλεται σε τεχνικούς λόγους
αν και οι διορθώσεις στο υπάρχον αλλά και το νέο ήταν
έγκαιρα προετοιmicroασmicroένες
bull Όσοι χρησιmicroοποίησαν το διδακτικό υλικό θεωρούν ότι είναι
προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες του προγράmicromicroατος και ότι τους
βοήθησε σηmicroαντικά στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Το διδακτικό υλικό φάνηκε χρήσιmicroο και σε εκπαιδευτικούς
που δεν έχουν τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Η επιmicroόρφωση για το υλικό θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους
εκπαιδευτικούς της microονάδας ώστε να υπάρχει αξιοποίηση του
υλικού στο σχολείο αλλά και δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων
microεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου για την καλύτερη
αξιοποίησή του
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι προτάσεις για την ποιοτική κι
ποσοτική βελτίωση των αποτελεσmicroάτων από την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος
Στόχος των προτάσεων που ακολουθούν είναι αντιmicroετωπιστούν άmicroεσα τα
προβλήmicroατα που έχουν προκύψει από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
microέχρι τον Ιούλιο αλλά και να συmicroβάλλουν στη βελτίωση της
αποτελεσmicroατικότητας των αξόνων παρέmicroβασης καθώς και της βελτίωσης
των συνθηκών ένταξης των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
σχολείο
191
bull Ενισχυτική διδασκαλία σε ήδη επιλεγmicroένα σχολεία και αν ο
προϋπολογισmicroός επιτρέπει επέκταση σε νέα σχολεία microε τους
όρους και τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την αρχή του
προγράmicromicroατος
bull Εφαρmicroογή του φακέλου του microαθητή για την παρακολούθηση
της πορείας του microαθητή όσο και την αξιολόγησή του αλλά και
για τη χρήση του ως microέσου για τον ποιοτικό έλεγχο του
προγράmicromicroατος
bull Προτίmicroηση των εν ενεργεία εκπαιδευτικών για την ενισχυτική
διδασκαλία γιατί παραmicroένουν στο σχολείο επιmicroορφωmicroένοι
ολοκληρωmicroένα και microπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία του
σχολείου και microετά τη λήξη του προγράmicromicroατος
bull Επέκταση της ενισχυτικής διδασκαλίας και σε άλλα γνωστικά
αντικείmicroενα πέρα από τη διδασκαλία της γλώσσας
bull Συmicromicroετοχή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microη
αλλοδαπών microαθητών που αντιmicroετωπίζουν αντίστοιχα
προβλήmicroατα ένταξης στο σχολείο
bull Αύξηση της ωριαίας αmicroοιβής της ενισχυτικής διδασκαλίας
στους εκπαιδευτικούς
bull Αύξηση των ωρών διδασκαλίας στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Ανάπτυξη και επέκταση των διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
bull Πιλοτική εφαρmicroογή ολοκληρωmicroένης παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος σε 25 ndash 30 σχολεία για να διαπιστωθεί σε ποιο
βαθmicroό βελτιώνεται η πορεία ένταξης των αλλοδαπών στο
σχολείο σε σχέση microε άλλα οmicroοειδή σχολεία που δεν γίνεται
παρέmicroβαση από το πρόγραmicromicroα
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε στοχευmicroένα αντικείmicroενα microε
ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα διάρκειας 4-5 ωρών
bull Επιmicroορφώσεις εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου
192
bull Απόλυτη προτεραιότητα επιmicroόρφωσης των εκπαιδευτικών για
το εκπαιδευτικό υλικό προκειmicroένου να αξιοποιηθεί άmicroεσα στην
τάξη ή το τmicroήmicroα
bull Επέκταση της επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής
στήριξης των microαθητών και βελτίωσης των σχέσεων του σχολείου
microε την οικογένεια
bull Ενιαία εφαρmicroογή των αξόνων παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
σε όλη την επικράτεια
bull Άmicroεση διανοmicroή του διδακτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και
microαθητές
193
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2003 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Α΄ Γενική περιγραφή
Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης
Αθήνα
2 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2004 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Β΄ Αναλυτικά
στοιχεία Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής
Εκπαίδευσης Αθήνα
3 Γκότοβος Α 2007 Μεταναστευτικές βιογραφίες και
εκπαιδευτικές τροχιές Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18
2007 σελ 39-99
4 ∆αmicroανάκης Μ 1997 Μετανάστευση και εκπαίδευση Αθήνα
Gutenberg
5 ∆αmicroανάκης Μ 2007 Κέντρο διασπορά και εκπαίδευση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 1-37
6 Μάρκου Γ 2007 Μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ένταξης
σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο το παράδειγmicroα της Ολλανδίας
και της Ελλάδας Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007
σελ 147-175
7 Herwartz-Emden L (Hrsg) 2000
Einwandererfamilien IMIS-Schriften 9 Osnabruumlck
Universitaumltsverlag Rasch
8 Herwartz-Emden L B Berez 2007 Η ένταξη νεαρών
παλιννοστούντων στη Γερmicroανία Μία επίκαιρη επισκόπηση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 123-145
9 Merkens H 2007 Μαθητές microε ιστορικό microετανάστευσης στο
γερmicroανικό σχολικό σύστηmicroα Η αποτυχία microιας πρόκλησης Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 101-121
194
10 Γ Μάρκου 1995 Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση
Αθήνα
11 ΙΠΟ∆Ε 2005 Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική
εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
Αθήνα
12 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools
in Europe The information network on education in Europe
(httpwwweurydiceorg)
13 Νόmicroος Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45
09011984
14 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
15 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo
Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
16 ΕΣΥΕ ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001 17 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15
Οκτωβρίου 1991 σελ 203
195
Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
196
∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έχει πολύ καλό υλικό για την εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας Οι επιmicroορφώσεις που γίνονται microας βοηθούν στο έργο microας Οι συνεργάτες του προγράmicromicroατος είναι πολύ συνεργάσιmicroοι microαζί microας
bull Έδιναν λύσεις σε προβλήmicroατα συmicroπεριφοράς των παιδιών αξιολόγηση microαθητών καλύτερης αντιmicroετώπισης τους από τους εκπαιδευτικούς
bull Άτοmicroα καλά καταρτισmicroένα ∆ιδακτικό υλικό
bull Όταν ο επιmicroορφωτής έχει εmicroπειρία microπορεί να προτείνει πραγmicroατικές λύσεις Τα 3ώρα σεmicroινάρια ήταν διαφωτιστικά και περιεκτικά Μπορούν να τα παρακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί που microένουν στην επαρχία
bull Ότι υπάρχει πρόγραmicromicroα προτεινόmicroενο υλικό και στήριξη για την επίτευξη του προγράmicromicroατος
bull Καλή οργάνωση κατάλληλες συνθήκες χώρου και χρόνου των επιmicroορφωτικών συναντήσεων 2)Επαρκέστατη κατάρτιση σαφήνεια και microεταδοτικότητα των επιmicroορφωτών-διέγερση ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος 3)Συνεργασία και διάλογος επιmicroορφωτών-εκπαιδευτικών
bull Το εκπαιδευτικό υλικό ήταν πολύ καλό 2)Πολύ χρήσιmicroα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Το υλικό που microας δόθηκε υποστηρίζει τις σύγχρονες τάσεις στη διδακτική του microαθήmicroατος της γλώσσας προωθεί τη διαθεmicroατικότητα αναπτύσσει το διερευνητικό-ανακαλυπτικό πνεύmicroα των παιδιών 2)Κριτήρια επιλογής και τρόπος χρήσης των κειmicroένων χωρίς περιορισmicroούς
bull ∆ίνεται η ευκαιρία εργασίας σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς καθώς και απόκτηση εmicroπειρίας πολύτιmicroης όσον αφορά στο σχολικό περιβάλλον των ηmicroερών microας 2Βοηθάει πολύ στην οmicroαλότερη ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
bull Η οργάνωση 2 Τα σεmicroινάρια
bull α) Βελτίωση των γνώσεων σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών β)Υποδεικνύει τρόπους συνεργασίας microεταξύ δασκάλων-γονέων-παιδιών γ)Οργανώνει την σκέψη και κατ επέκταση τον τρόπο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών στα τmicroήmicroατα υποστήριξης
bull α)Οι εκπαιδευτικοί-επιmicroορφωτές που είχαν όρεξη για το πρόγραmicromicroα β)Το εκπαιδευτικό υλικό γ)Η οργάνωσή του
bull ∆εν microπόρεσα να το παρακολουθήσω ολόκληρο το πρόγραmicromicroα γιαυτό δεν έχω ξεκάθαρη εικόνα των δυνατών και αδύνατων σηmicroείων του
197
bull Γενική ενηmicroέρωση για τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι αλλοδαποί microαθητές κατά την ένταξή τους στην ελληνική σχολική πραγmicroατικότητα Ιδέες και προτάσεις διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους microαθητές ∆υνατότητα συζήτησης των προβληmicroάτων διδασκαλίας της ελληνικής
bull ∆ηmicroιουργία οmicroαδικού πνεύmicroατος και αυτοπεποίθησης
bull Απαντήσεις σε συγκεκριmicroένες απορίες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών microε σεmicroινάρια Άψογη συνεργασία των microελών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου Επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση microε σεmicroινάρια τα άτοmicroα που αποτελούν τους συντονιστές σε κάθε περιοχή
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα και πρακτικές της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης ∆ραστηριότητες παρέmicroβασης microέσα στην τάξη Στρατηγικές άmicroβλυνσης προβληmicroατικών καταστάσεων
bull Επιmicroόρφωση Σεmicroινάρια
bull Επιτυχής εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης κατά τη διδακτική πράξη Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών microαθητών και της οmicroαλής ένταξής τους στο σχολείο ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερη ξένη γλώσσα
bull Εποπτικό υλικό (βιβλία) διαρκής επικοινωνία microε τους υπευθύνους του προγράmicromicroατος
bull Επίλυση αποριών Τεχνικές διδασκαλίας Βιωmicroατική microάθηση
bull ∆ιδαχή καινοτόmicroων διδασκαλιών για αλλοδαπά και παλιννοστούντα παιδιών
bull ∆ιδακτικό υλικό
bull ∆ιαπολιτισmicroικό υλικό πληροφορίες γνώσεις κτλ
bull ∆ιαπροσωπική προσέγγιση
bull ∆ιευκολύνουmicroε τα παιδιά microε την εξατοmicroικευmicroένη εργασία δουλεύοντας ατοmicroικά
bull ∆ιεύρυνση των γνώσεων microας σε ότι αφορά την εκmicroάθηση της ελληνικής ως ξένης γλώσσας Χρήσιmicroες συmicroβουλές
bull Βιωmicroατικού τύπου (θέατρο microουσική παιχνίδι κτλ)
bull Βιωmicroατική και κατατοπιστική η επιmicroόρφωση
bull Βιωmicroατικό
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια
198
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια Στρατηγικές διδασκαλίας
bull Βιωmicroατικός χαρακτήρας
bull Ενδιαφέρουσα η εισήγηση και σύmicroφωνη microε τις ανησυχίες που είχα πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές τοποθετήσεις Ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα ζητήmicroατα αυτά ανάmicroεσα στους επιmicroορφωτές και στους εκπαιδευτικούς
bull Εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία ανάλογα microε τις ανάγκες του κάθε παιδιού αφού τα τmicroήmicroατα απαρτίζονταν από λίγους microαθητές
bull Αναφέρθηκε σε πολλές θεmicroατικές περιοχές σχετικά microε την οmicroάδα-στόχο
bull Ενηmicroερωθήκαmicroε για το διδακτικό υλικό
bull Ενηmicroέρωση για το portfolio
bull Ενηmicroέρωση γύρω από ένα ευρύ φάσmicroα microεθοδεύσεων τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για τη διεξαγωγή ενός επιτυχηmicroένου προγράmicromicroατος παρέmicroβασης σε αλλοδαπούς και παλιννοστούντες microαθητές
bull Ενηmicroέρωση Επιmicroόρφωση
bull Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία microαζί τους
bull Αξιόλογο διδακτικό υλικό Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις
bull Αξιόλογοι επιmicroορφωτές καθώς και αξιόλογο το προσωπικό του Πανεπιστηmicroίου Πατρών που έχει αναλάβει το συγκεκριmicroένο πρόγραmicromicroα
bull Ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας ώστε να επιτευχθεί η ενσωmicroάτωση τους στο σχολικό σύνολο
bull Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών και οmicroαλής ένταξης τους στο σχολείο (ψυχική στήριξη) Η βοήθεια στην εκmicroάθηση της ελληνικής ως δεύτερη τους γλώσσα
bull Βοήθεια στους microαθητές που αντιmicroετωπίζουν δυσκολίες microε την ελληνική γλώσσα
bull Εργασία σε οmicroάδες και συζήτηση των προβληmicroάτων
bull Αρκετά σεmicroινάρια κατατοπιστικά Φιλική και άmicroεση εξυπηρέτηση από το προσωπικό Επίλυση αποριών έγκυρη και έγκαιρη
bull ∆υνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος αποτελούσαν οι ίδιοι οι επιmicroορφωτές που microε τις γνώσεις και εmicroπειρίες τους microας βοήθησαν πάρα πολύ
bull ∆υνατό σηmicroείο ήταν η επιmicroόρφωση σχετικά microε την ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών γιατί microε βοήθησε στην αντιmicroετώπιση ορισmicroένων προβληmicroατικών συmicroπεριφορών των microαθητών Επίσης πολύ σηmicroαντική ήταν η οργάνωση του προγράmicromicroατος
199
bull Αυτό που βοήθησε πραγmicroατικά ήταν τα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου και οι εισηγήσεις όπου microπορούσαmicroε να εκφέρουmicroε γνώmicroη και να ανταλλάξουmicroε απόψεις microεταξύ microας να ακούσουmicroε και τα προβλήmicroατα των άλλων
bull Είναι ανοιχτό το πρόγραmicromicroα ως προς τη διδακτική διαδικασία Υποστηρίζει την κοινωνικοσυναισθηmicroατική ανάπτυξη των παιδιών
bull ∆ίνει την ευκαιρία να microάθουν την ελληνική γλώσσα και να διευκολύνει και να συντοmicroεύσει χρονικά την ένταξη των microαθητών στο κανονικό σχολικό πρόγραmicromicroα
bull ∆ίνει την ευκαιρία σε αδύναmicroους microαθητές να αναπτυχθούν ψυχοπνευmicroατικά χωρίς να αισθάνονται στιγmicroατισmicroένοι ή ότι δεν microπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τάξης Η απουσία άγχους και απόρριψης επιδρά θετικά στην ψυχοσύνθεση τους
bull Η βελτίωση των γνώσεων microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των παιδιών και η γενικότερη επιmicroόρφωση microου στον τοmicroέα αυτό
bull Η διανοmicroή βιβλίων
bull Η αmicroεσότητα της επικοινωνίας
bull Η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών Η πρακτική εφαρmicroογή των όσων παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν
bull Η ανταπόκριση και η πρόοδος των παιδιών
bull Η ενίσχυση των microαθητών
bull Η βοήθεια που δίνεται στα παιδιά αυτά για την κατανόηση της ελληνικής γλώσσας Η σχέση που αναπτύσσεται microεταξύ αυτών και των εκπαιδευτικών
bull Η εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η ευελιξία και η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η προθυmicroία και οι χρησιmicroότατες πληροφορίες που microας έδωσαν οι επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος
bull Η προθυmicroία του επιmicroορφωτή να βοηθήσει στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων που προέκυπταν Η ανταλλαγή απόψεων και εmicroπειριών microεταξύ των διδασκόντων Η υποστήριξή του από συγκεκριmicroένο διδακτικό υλικό
bull Η προσανατολισmicroένη στην καθηmicroερινή πράξη ενηmicroέρωση από τους επιmicroορφωτές που γνωρίζουν εκ των έσω τις ιδιαιτερότητες του πολυπολιτισmicroικού σχολικού χώρου
bull Η προσπάθεια ουσιαστικής βοήθειας στα παιδιά των παλιννοστούντων και αλλοδαπών Η οργάνωση Η συmicroπαράσταση και η επιmicroόρφωση
bull Η καλή ποιότητα του υλικού
200
bull Η καλή οργάνωση και microεθόδευση των επιmicroορφώσεων ο αριθmicroός και η συχνότητά τους και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιεχόmicroενο τους είναι κάποια από τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η ιδέα και η φιλοσοφία του προγράmicromicroατος είναι απόλυτα θετική
bull Η οργάνωση και η επιλογή των θεmicroατικών ενοτήτων Η επιλογή των επιmicroορφωτών
bull Η οργάνωση και η άψογη ενηmicroέρωση
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος Οι επιmicroορφωτές
bull Η συζήτηση υπαρκτών σχολικών προβληmicroάτων
bull Η συνεργασία microε τον υπεύθυνο του προγράmicromicroατος
bull Παροχή κατάλληλων υποδείξεων-κατευθύνσεων για οποιοδήποτε θέmicroα κι αν απασχολούσε τον εκπαιδευτικό Θετική ατmicroόσφαιρα-οmicroαλή συνεργασία Ποικιλία θεmicroατικών ενοτήτων που προβλήθηκαν Καλή οργάνωση
bull Παρουσίαση αξιόλογης διαδικασίας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
bull Παρέχει βοήθεια στους microαθητές εξοικειώνοντας τους microε την ελληνική γλώσσα Συmicroβάλλει στην εξοmicroάλυνση των σχέσεων αλλοδαπών και ηmicroεδαπών microαθητών
bull Πληθώρα επιmicroορφωτών Ποικιλία θεmicroάτων
bull Πλουραλισmicroός απόψεων ισχυρή επιχειρηmicroατολογία για την επιτακτική ανάγκη ένταξης των αλλοδαπών στο γλωσσικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Σαφείς πληροφορίες για τη microεθόδευση του microαθήmicroατος και τη χρήση έντυπου υλικού Απαντήσεις στα τυχόν προβλήmicroατα
bull Πλούσιο διδακτικό υλικό άψογη συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία θεmicroάτων Παροχή σηmicroειώσεων Προθυmicroία των επιmicroορφωτών να λύσουν απορίες ακόmicroη και τηλεφωνικά
bull Ποικιλία θεmicroάτων Καταρτισmicroένοι κατάλληλοι επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία στο περιεχόmicroενο και τους εισηγητές ∆ίνεται η δυνατότητα για συζήτηση των εισηγητών και των ακροατών
bull Πολύ αξιόλογο διδακτικό υλικό Πολύ καλή επιmicroόρφωση σε γενικές γραmicromicroές
bull Πολύ καλοί οι επιmicroορφωτές
bull Πολύ καλή επιστηmicroονική κατάρτιση των επιmicroορφωτών
bull Πολύ καλή συνεργασία microε το Πανεπιστήmicroιο αξιόλογες επιmicroορφώσεις που βοήθησαν το πρόγραmicromicroα στην εφαρmicroογή του
201
bull Πολύ καλό το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΕ∆Α και τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Πολύπλευρη επιmicroόρφωση στις microεθόδους διδασκαλίας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση Καλή επικοινωνία-συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Προσωπικό πανεπιστηmicroίου (στα πλαίσια συνεργασίας) βιβλία
bull Προσωπικό
bull Προέκυψαν προς συζήτηση συγκεκριmicroένα σχολικά προβλήmicroατα Αξιόλογες και εξαιρετικά χρήσιmicroες οι εmicroπειρίες των συναδέλφων
bull Πίστη για την επίτευξη του στόχου της στήριξης microε τον τρόπο που γίνεται επικέντρωση στην ουσία του προγράmicromicroατος
bull Καινοτόmicroος δράση ανοιχτή σε νέα και καινούρια ανθρώπινα δεδοmicroένα
bull Καλή ενηmicroέρωση εmicroπεριστατωmicroένη ανάλυση πολλών θεmicroάτων και λύση αρκετών αποριών Ετοιmicroότητα για την επίλυση τυχόν προβληmicroάτων
bull Καλή οργάνωση σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης και ειδίκευσης Πλούσιο υλικό σε βιβλία Βιωmicroατικός χαρακτήρας σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων
bull Καλή οργάνωση Ενδιαφέροντες επιmicroορφωτές ∆υνατότητα συζήτησης και βιωmicroατικής προσέγγισης
bull Καλή συνεργασία microε τους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος
bull Καλά αποτελέσmicroατα microαθητών ∆ιδασκαλία σε microικρές οmicroάδες και χωρισmicroένη σε επίπεδα
bull Καλά βιβλία
bull Καλό υλικό αλλά τόσο αργά που στάλθηκε το ένα και microοναδικό βιβλίο κάθε τεύχους ήταν σχεδόν άχρηστο
bull Καλές παρουσιάσεις των θεmicroάτων της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία και επικοινωνία
bull Κατανοητοί επιmicroορφωτές microε ιδιαίτερη δεκτικότητα στις ερωτήσεις των επιmicroορφούmicroενων Παροχή σηmicroειώσεων
bull Κατάρτιση και ποιότητα των εισηγητών Τα θέmicroατα και η παρουσίασή τους Η συmicromicroετοχή του ακροατηρίου
bull Κάλυπτε πολλούς τοmicroείς και αποσκοπούσε στην όσο δυνατόν ολόπλευρη ενηmicroέρωση
202
bull Ο επιmicroορφωτής ήταν ανοιχτός σε όλες τις απόψεις Προσπαθούσε να απαντήσει στις τυχόν απορίες που υπήρχαν Ήταν πρόθυmicroος να συνεργαστεί και να microας βοηθήσει
bull Με την ενισχυτική διδασκαλία οι microαθητές υποστηρίζονται όχι microόνο στη microάθηση τους αλλά και στην ψυχολογία τους αφού αισθάνονται τον εκπαιδευτικό να ασχολείται microόνο microαυτούς και microε τις όποιες δυσκολίες ένταξης τους στο σχολικό περιβάλλον
bull Μερικές συζητήσεις πολύ ενδιαφέρουσες και εποικοδοmicroητικές
bull Οι χρήσιmicroες συmicroβουλές για την αντιmicroετώπιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Οι επιmicroορφωτές είχαν αρκετή όρεξη για τη δουλειά τους
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άψογοι Η διοργάνωση και ο χώρος διεξαγωγής ήταν πολύ καλός
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άτοmicroα εξειδικευmicroένα ανοιχτά σε κάθε τύπου ερωτήσεις microε διάθεση για συζήτηση Τα θέmicroατα ήταν σωστά επιλεγmicroένα ανταποκρινόmicroενα στις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Οι επιmicroορφωτές Ο σχεδιασmicroός των σεmicroιναρίων
bull Οι θεmicroατικές ενότητες ήταν άκρως ενδιαφέρουσες
bull Οργάνωση Θεmicroατολογία Καλοί οmicroιλητές Ωραίο περιβάλλον Ωράριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές είναι αρκετά καλά τα βιβλία και βοηθούν σε microεγάλο βαθmicroό
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έγιναν τα οποία microας βοήθησαν στη βελτίωση των γνώσεων microας σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών παιδιών
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια 1Πρόκειται για πρόγραmicromicroα παρέmicroβασης στήριξης και σύνδεσης κοινωνικών και microορφωτικών αναγκών 2Παρέχει εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε αλλογενείς και οmicroογενείς
bull Τα βιβλία του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλά και ανταποκρίνονταν σε όλα τα επίπεδα των microαθητών
bull Τα δυνατά σηmicroεία είναι ότι microέσω του προγράmicromicroατος αυτού γίνεται microεγάλη προσπάθεια microε πολύ θετικά αποτελέσmicroατα για την ένταξη παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο Βελτιώνονται οι επιδόσεις τους εντάσσονται στην οmicroάδα της τάξης microε περισσότερη ασφάλεια
bull Τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος ήταν η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών το ότι δηλαδή χωρίς πολλές θεωρητικολογίες microας έδωσαν να καταλάβουmicroε και να microάθαmicroε ουσιαστικά πράγmicroατα Εκτός αυτού πολύ σηmicroαντικός ήταν και ο τρόπος των microαθηmicroάτων γιατί βασιζόταν και σε πρακτικές
203
bull Τα θέmicroατα της επιmicroόρφωσης ήταν αντίστοιχα microε τα ζητήmicroατα που αντιmicroετώπιζα στην τάξη
bull Σε τακτά διαστήmicroατα γινόταν η επιmicroόρφωση
bull Τα σεmicroινάρια που είχαν βιωmicroατικό χαρακτήρα και πήραν τη microορφή εργαστηρίου Επίσης αυτά που δεν στάθηκαν microόνο σε θεωρητικά δεδοmicroένα αλλά αντιmicroετώπισαν πρακτικά ζητήmicroατα
bull Τα συχνά σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης (η συχνότητα) Η επαρκής και αναλυτική επιmicroόρφωση σε σχέση microε τη γλώσσα Η καλή συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές και τους λοιπούς υπεύθυνους
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ∆ιδακτικό υλικό
bull Σεmicroινάρια ∆ιάλογος Λύση αποριών Απαντήσεις προβληmicroάτων σε προσωπικό επίπεδο
bull Υπήρχε οργάνωση ενηmicroέρωση συντονισmicroός
bull Υπήρχαν αρκετές πρακτικές πληροφορίες και πολλές βιωmicroατικές ασκήσεις
bull Υπήρχαν κάποιες πολύ καλές παρουσιάσεις
bull Φιλότιmicroη προσπάθεια για επιmicroόρφωση Καλό εκπαιδευτικό υλικό
bull Το διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση
bull Το εκπαιδευτικό υλικό φάκελος microαθητή
bull Το εκπαιδευτικό υλικό
bull Το ενδιαφέρον και η προθυmicroία των εmicroπλεκοmicroένων υπευθύνων στο πρόγραmicromicroα για οτιδήποτε προέκυπτε
bull Το αντικείmicroενο θεmicroατολογίας του προγράmicromicroατος
bull Το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης ήταν η άρτια οργάνωση του
bull Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
bull Το πλούσιο διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης υπήρξε πάρα πολύ κατατοπιστικό τόσο σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όσο και σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης
bull Το υλικό (βιβλία κτλ) ως προς το περιεχόmicroενο τους Η συντονίστρια microου και οι υπόλοιποι υπάλληλοι του ΚΕ∆Α που βοήθησαν πολύ
bull Το υλικό που παρέχεται Τα βιβλία που ήταν πλούσια σε εικόνες θέmicroατα και ασκήσεις
bull Το portfolio είναι θέmicroα ιδιαίτερα ενδιαφέρον
bull Το όλο εγχείρηmicroα και οι φιλοδοξίες του προγράmicromicroατος
bull Φροντιστηριακή δοmicroή Πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης
204
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών microαθητών ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Προσφορά εργασίας σε εκπαιδευτικούς
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη
bull Συνεργασία microε το διευθυντή Συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος Συνεργασία microε τους συmicromicroαθητές
bull Συνεργασία microαθητών-καθηγητών Ένταξη ενός δυνατού προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στα σχολεία και φιλικό κλίmicroα που αποmicroακρύνει την τάση διαχωριστικών γραmicromicroών απέναντι σε αλλοδαπούς microαθητές
bull Στόχοι βοήθεια
bull Σωστή και εmicroπεριστατωmicroένη άποψη
bull Σύγχρονη θεmicroατολογία Πολύ καλή παρουσίαση των θεmicroάτων Συmicromicroετοχή των ακροατών
205
Α∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού σε ποσότητα Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Έλλειψη βιβλίων Α΄επιπέδου
bull Έλλειψη βιβλίων για τους microαθητές και δασκάλους Έλλειψη συνεχούς επαφής microε τους καθοδηγητές του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη βιβλίων
bull Έλλειψη ενηmicroερωτικού υλικού Βιωmicroατικού τύπου
bull Έλλειψη ενηmicroέρωσης για αντιmicroετώπιση παιδιών που δε microιλούν καθόλου την ελληνική γλώσσα
bull Έλλειψη και άλλου έντυπου υλικού
bull Έλλειψη θεmicroατικής συνοχής στις παρουσιάσεις των εισηγητών-επιmicroορφωτών Μικρή επαφή των εισηγήσεων microε τη σχολική πραγmicroατικότητα και τις ανάγκες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έλλειψη κεντρικού σχεδιασmicroού επιmicroόρφωσης
bull Έλλειψη υλικού ιδιαίτερα νηπιαγωγείου καθώς κι έλλειψη αναφοράς δραστηριοτήτων που αφορά τα νηπιαγωγεία κατά τη διάρκεια των επιmicroορφώσεων Η συγκεκριmicroένη βαθmicroίδα θέλει microεγαλύτερη έmicroφαση και προσοχή
bull Έλλειψη του διδακτικού υλικού που χρησιmicroοποιείται στα εν λόγω τmicroήmicroατα κατά τη διάρκεια του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή microηνιαίο microισθολόγιο περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή Υπερβολική Αξιολόγηση(προφίλ microαθητών portfolio)
bull Χρειαζόταν συστηmicroατικότερη επιmicroόρφωση ώστε να επιλυθούν κάποιες απορίες που προέκυψαν κατά την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
bull Άργησε να δοθεί το διδακτικό υλικό και να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα
bull ∆εν υπάρχει εποπτικό υλικό microε ελκυστική εmicroφάνιση εύχρηστο και ανθεκτικό 2)∆εν υπήρχαν κάποιες ενδεικτικές πορείες που microπορεί να ακολουθήσει η νηπιαγωγός τροποποιώντας προσθέτοντας ή παραλείποντας κάτι άλλο που θα κρίνει πιο πρόσφορο
bull ∆ε διανεmicroήθηκαν βιβλία στους microαθητές 2Απαιτείται σταδιακή ένταξη microη αλλοδαπών microαθητών στο microάθηmicroα ώστε να αποκτήσει διαπολιτισmicroικό χαρακτήρα 3Πολύ χαmicroηλή αmicroοιβή (και καθυστερηmicroένη) των εκπαιδευτικών
206
bull ∆εν υπάρχει ακόmicroη πολύ καλή οργάνωση (σεmicroινάρια παράδοση βιβλίων πολύ αργά) 2∆εν πληρώνονται καλά οι εκπαιδευτικοί 3Λήψη απαραίτητων εγγράφων (βεβαιώσεις ένσηmicroα αποδοχές) γίνονται πολύ καθυστερηmicroένα
bull Ήταν αρκετά θεωρητικά
bull Ήταν αρκετά σύντοmicroο
bull α)Ο χρόνος που διεξάχθηκε το πρόγραmicromicroα ήταν πολύ microικρός β)Έγιναν λίγα εργαστήρια βιωmicroατικής microάθησης (1-2 το πολύ) ∆όθηκε microεγάλη βαρύτητα στη θεωρία
bull ∆ε microας δόθηκε όλη η σειρά των βιβλίων που έπρεπε να χρησιmicroοποιήσουmicroε στους αλλοδαπούς microαθητές microας Επίσης τα συγκεκριmicroένα έντυπα αξιολόγησης των microαθητών δε βοηθούν στη διαmicroόρφωση της πραγmicroατικής εικόνας των microαθητών microας
bull ∆ε νοmicroίζω ότι υπήρξαν αδυναmicroίες
bull ∆εν είναι αρκετές οι ώρες της ενισχυτικής διδασκαλίας βδοmicroάδα (10 ώρες)
bull ∆εν υπήρχε αρκετή βιωmicroατική microάθηση
bull ∆εν υπήρχε το εποπτικό υλικό έγκαιρα
bull ∆εν υπήρχε άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων ∆ε δίνονταν άmicroεσα οι επιταγές
bull ∆εν υπήρχαν αδυναmicroίες τηρουmicroένων των αναλογιών
bull ∆εν υπήρξε πολύς χρόνος για την αντιmicroετώπιση των ζητουmicroένων σε πρακτικό επίπεδο
bull ∆εν έχει διανεmicroηθεί το υλικό του προγράmicromicroατος Έναρξη προγράmicromicroατος από Φλεβάρη
bull Γενική επιmicroόρφωση και έλλειψη εξειδικευmicroένης επιmicroόρφωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης
bull Βασικό microειονέκτηmicroα η microη έγκαιρη πραγmicroατοποίησή του πριν την έναρξη της διδασκαλίας στα σχολεία
bull Αδυναmicroία πρακτικής εφαρmicroογής πολλών προτάσεων
bull Αδυναmicroία ήταν ότι δε δόθηκε σηmicroασία και στην προώθηση συνεργασίας των γονέων microε το σχολείο
bull Αποσπασmicroατικότητα Έλλειψη ενηmicroέρωσης για το πρόγραmicromicroα και τα microαθήmicroατα της κανονικής τάξης
bull Αποστολή υλικού (βιβλία βοηθήmicroατα) προγραmicromicroατισmicroός microαθηmicroάτων
bull ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση- γενικότητες θεωρίες προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι microόνιmicroοι δάσκαλοι στις κανονικές τάξεις αδιάφορο για τους φιλόλογους και τα ενισχυτικά τmicroήmicroατα
207
bull Ελλιπής έως microηδαmicroινή ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση όπως κι εκπαιδευτικό υλικό για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Ελλιπής κι ετεροχρονισmicroένη διανοmicroή του όποιου εκπαιδευτικού υλικού Ελλιπής διάθεση των ψυχολόγων για ουσιαστική συνεργασία (στοχοθεσία) microε τους εκπαιδευτικούς
bull Ελάχιστες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στον τρόπο πληρωmicroής Πολύ microικρό το ποσό της ωροmicroισθίας για το έργο που προσφέρουmicroε
bull Ενδυνάmicroωση των microαθητών στο να αποδεχτούν τη συνύπαρξη ντόπιων microαθητών και παλιννοστούντων ή αλλοδαπών microαθητών microέσα στην τάξη
bull Αναφέρεται κυρίως σε αλλοδαπούς που δεν ξέρουν καθόλου ελληνικά Όmicroως τώρα πια τα παιδιά των αλλοδαπών επειδή έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα γνωρίζουν κάπως αρκετά καλά τα ελληνικά
bull Αmicroοιβή αργοπορία υλικού
bull Αmicroοιβή
bull Αργοπορηmicroένη διανοmicroή βιβλίων στους καθηγητές Μη διανοmicroή βιβλίων στους microαθητές Απουσία οπτικοακουστικών microέσων
bull Εφαρmicroογή στην πράξη
bull Αφορά προβλήmicroατα microαθητών δηmicroοτικού σχολείου ∆εν ήταν προσαρmicroοσmicroένο στους microαθητές του νηπιαγωγείου
bull ∆υσκολία εξατοmicroικευmicroένης διδασκαλίας σε νηπιαγωγείο Μεγάλος αριθmicroός παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull ∆υσκολία στη σύνδεση θεωρίας και πράξης microέσα στα πλαίσια πολυπολιτισmicroικών περιβαλλόντων
bull Ασάφεια και συσχέτιση του τίτλου του σεmicroιναρίου microε το περιεχόmicroενο του Να προτείνονται πρακτικές λύσεις που συνυπάρχουν microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull ∆ύσκολα βιβλία ∆εν ανταποκρίνονται στο πολύ χαmicroηλό επίπεδο γνώσεων των παιδιών
bull Η χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία καθώς και η καθυστέρηση πληρωmicroής
bull Η χαmicroηλά αmicroοιβή σε σχέση microε τις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος Επίσης πολύ microεγάλη γραφειοκρατία και αργοπορία σε σχέση microε τις microηνιαίες πληρωmicroές Η αποστολή του εκπαιδευτικού υλικού θα πρέπει να γίνεται άmicroεσα και απευθείας στα σχολεία
bull Η χρονική διάρκεια των σεmicroιναρίων Η συχνότητα των επιmicroορφώσεων
bull Η επιλογή του χρόνου των σεmicroιναρίων (οι καθηmicroερινές δε βολεύουν τους εκπαιδευτικούς που microένουν εκτός Θεσσαλονίκης)
208
bull Η επιmicroόρφωση επικεντρώνονταν συνήθως σε θέmicroατα και προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν παιδιά δηmicroοτικού σχολείου και όχι νηπιαγωγείου Η επιmicroόρφωση επίσης γινόταν στη Θεσσαλονίκη και αυτό πολλές φορές δυσχέραινε τη δυνατότητα παρακολούθησής της από εκπαιδευτικούς της επαρχίας
bull Η διαλεκτική microορφή παρουσίασης του σεmicroιναρίου
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται microε ευθύνη των Κέντρων ∆ιανοmicroής Το υλικό να είναι διαθέσιmicroο όλο το σχολικό έτος ανά πάσα στιγmicroή Να γίνονται σεmicroινάρια που αφορούν και φιλολόγους σχετικά microε την παιδαγωγική τους κατάρτιση
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Οι αmicroοιβές ήταν εξευτελιστική χαmicroηλές ειδικά για πρόγραmicromicroα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Απουσία ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης και στήριξης των microαθητών από εξειδικευmicroένους ανθρώπους
bull Η ελλιπής ενηmicroέρωση αρχικά για τον τρόπο αντιmicroετώπισης των παιδιών
bull Η διάρκεια του προγράmicromicroατος
bull Η ενηmicroέρωση microας ως προς το πρόγραmicromicroα ήταν ελλιπής σε κάποια σηmicroεία και ειδικά στην αρχή δεν ξέραmicroε πώς να ξεκινήσουmicroε Το υλικό άργησε πολύ να microοιραστεί
bull Η πλειοψηφία των επιmicroορφώσεων αγνοούσε το χώρο του νηπιαγωγείου και απευθυνόταν microόνο στη δηmicroοτική εκπαίδευση Το υλικό και οι προτάσεις που παρουσίαζαν οι επιmicroορφωτές αν και ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ωστόσο ήταν ακατάλληλα για την προσχολική εκπαίδευση
bull Η προηγούmicroενη διακοπή του προγράmicromicroατος Η έλλειψη παιδοψυχολόγου ο οποίος κρίνεται απαραίτητος σε αρκετές περιπτώσεις Οι περιορισmicroένες ώρες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
bull Η καθυστέρηση της διανοmicroής του υλικού
bull Η καθυστέρηση στην έναρξη του προγράmicromicroατος και στη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Η θεωρητικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η microεγάλη χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης και ειδικά microετά το πέρας της εργασίας (Παρασκευές) δηmicroιουργεί προβλήmicroατα κούρασης
bull Η microη εξειδίκευση στα θέmicroατα προβλήmicroατα εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στο νηπιαγωγείο Η έλλειψη ειδικού εκπαιδευτικού υλικού η ελλιπής ενηmicroέρωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών
bull Η microη έγκαιρη αποστολή υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
209
bull Η microη έγκαιρη παράδοση στους εκπαιδευτικούς του διδακτικού υλικού Σχετικά microεγάλη γραφειοκρατία Χαmicroηλή αmicroοιβή εκ microέρους του ΥΠΕΠΘ
bull Η έλλειψη βιβλίων
bull Η έλλειψη δυνατότητας της παρακολούθησης όλων των τmicroηmicroάτων λόγω ταυτόχρονης εξέλιξής τους Ο microη βιωmicroατικός χαρακτήρας των σεmicroιναρίων
bull Η έλλειψη υλικού Η όχι επαρκής επιmicroόρφωση
bull Περιορισmicroός του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στον τοmicroέα της αξιολόγησης και microόνο
bull Περιορισmicroένα παραδείγmicroατα για την εφαρmicroογή microεθόδων διδασκαλίας καθώς και αδυναmicroία αυτών των παραδειγmicroάτων να εφαρmicroοστούν στην προσχολική ηλικία
bull Περιορισmicroένος χρόνος στη διδακτική διάρκεια Καθόλου οπτικοακουστικό υλικό
bull Περισσότερες πρακτικές εφαρmicroογές των θεωριών διαπολιτισmicroικής και βιωmicroατικής εκπαίδευσης
bull Περισσότερες ώρες για να καλυφθούν καλύτερα οι ανάγκες των microαθητών Τα αποτελέσmicroατα είναι καλύτερα όταν οι microαθητές κάνουν ατοmicroικά microάθηmicroα κάποιες ώρες ενώ κάποιες άλλες εντάσσονται σε οmicroάδα microε περίπου το ίδιο επίπεδο
bull Περισσότερη επιmicroόρφωση σχετικά microε τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας σε συνεργασία microε το τmicroήmicroα γλωσσολογίας του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών
bull Παροχή διδακτικού υλικού στα νηπιαγωγεία ειδικά για παιδιά παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull Πιο συχνές συναντήσεις συγκεντρώσεις όσον αφορά το οργανωτικό κοmicromicroάτι του προγράmicromicroατος στην αρχή της σχολικής χρονιάς
bull Πολλά βιβλία δεν υπήρχαν Ο τρόπος που υπογράφονται οι συmicroβάσεις Ο τρόπος πληρωmicroής που καθυστερεί αρκετά
bull Πολλές οι ώρες διάρκειας των σεmicroιναρίων και η ασυνέχεια των ηmicroερών (πχ Πέmicroπτη-Σάββατο)
bull Πολύ χαmicroηλή η ωριαία αντιmicroισθία
bull Πολύ θεωρητικό Η πρακτική πλευρά-πραγmicroατικότητα της τάξης απέχει πολύ από τη θεωρία (ιδανικές συνθήκες) που παρουσιάστηκαν
bull Πολύ λίγες επιmicroορφώσεις Ασχολιόmicroασταν περισσότερο microε τα παιδιά στο δηmicroοτικό και όχι τόσο microε αυτά του νηπιαγωγείου
bull Πολύωρα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
210
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα επιθυmicroούσα Εmicroπλουτισmicroό θεmicroατικών ενοτήτων για ποικιλία διδακτικών microεθόδων και σεmicroινάρια βιωmicroατικού και εργαστηριακού τύπου επιπλέον
bull Θα θέλαmicroε να υπάρξουν περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης
bull Θα microπορούσε η διάρκεια του προγράmicromicroατος να ήταν microεγαλύτερη
bull Θα microπορούσε το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης να ενισχυθεί microε περισσότερο πρακτικά θέmicroατα και την προσέγγιση τους θέmicroατα που αφορούν την καθηmicroερινή διδακτική πράξη
bull Θα ήταν καλό να εντάσσονταν κάποιου είδους βιωmicroατικά εργαστήρια
bull Θα ήταν καλό οι επιmicroορφώσεις να αρχίζουν νωρίτερα
bull Θα ήταν καλύτερο να δοθεί microεγαλύτερη έmicroφαση σε πρακτικά ζητήmicroατα και συγκεκριmicroένα προβλήmicroατα σχολικής τάξης (παράλληλα microε τη θεωρία)
bull Ιδιαίτερη αναφορά σε θεωρίες χωρίς σύνδεση microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull Καθυστερηmicroένη Μη έγκαιρη παροχή βιβλίων ή και καθόλου σε ορισmicroένες περιπτώσεις
bull Καθυστερήσεις
bull Καθυστέρηση διδακτικού υλικού Χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία Βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση θα ήταν προτιmicroότερη
bull Καθυστέρηση στη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των εκπαιδευτικών Ελλιπές διδακτικό υλικό
bull Κανένα
bull Θεωρητική επιmicroόρφωση
bull Θεωρητική δοmicroή προγράmicromicroατος microε microηδαmicroινή αναφορά σε πρακτικά προβλήmicroατα πάνω στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας -Απουσία κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού ώστε να κατανοήσουmicroε τον πολιτισmicroό και τις ιδιαιτερότητες των αλλοδαπών
bull Κουραστικό ωράριο
bull Κυρίως θεωρητικές συζητήσεις κι όχι ουσιαστική αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
bull Λίγες οι ώρες διδασκαλίας (10 ώρες εβδοmicroάδα)
bull Λίγες ώρες επιmicroορφώσεων και πενιχρή αmicroοιβή
211
bull Λίγες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στην πληρωmicroή της ωροmicroισθίας Χαmicroηλή αmicroοιβή ωροmicroισθίας Περισσότερες ώρες διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Λίγες ώρες διαθέσιmicroες για το πρόγραmicromicroα ειδικά σε σχολεία microε υψηλά ποσοστά microεταναστών ή παλιννοστούντων microαθητών που ανάγκες του εκπαιδευτικού είναι αυξηmicroένες
bull Λίγες ώρες των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης
bull Λίγες ώρες
bull Λίγες ώρες ∆εν καλύφθηκαν αρκετές θεmicroατικές ενότητες
bull Κάποια θέmicroατα που συζητήθηκαν στα σεmicroινάρια δεν είχαν πρακτική εφαρmicroογή στη σχολική κοινότητα
bull Κάποιοι από τους εισηγητές των σεmicroιναρίων που παρακολουθήσαmicroε δεν ήταν ενηmicroερωmicroένοι για τη συmicromicroετοχή εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης Είχαν προετοιmicroαστεί microόνο για τη δηmicroοτική εκπαίδευση
bull Ο χώρος πραγmicroατοποίησης του προγράmicromicroατος
bull Ο microικρός χρόνος που δίνεται για την υλοποίησή του Θα έπρεπε να γίνεται πολυετής προγραmicromicroατισmicroός συνεχής
bull Ο microικρός χρόνος των microαθηmicroάτων η ανοmicroοιοmicroορφία των microαθητών ως προς το επίπεδο γνώσεων και ηλικίας
bull Ο τρόπος δηmicroιουργίας των τmicroηmicroάτων
bull Ο τρόπος οργάνωσης και υλοποίησης του προγράmicromicroατος Η εφαρmicroογή του υστερεί σε υλικό έγκαιρη ενηmicroέρωση
bull Να δίνονται σηmicroειώσεις ή σχετική βιβλιογραφία Η διάρκεια επιmicroόρφωσης συχνά ήταν microεγάλη (16 ώρες)
bull Να προηγείται το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης από το πρακτικό microέρος
bull Να υπάρχει το κατάλληλο υλικό για νήπια και προνήπια
bull Να έρχονται πιο νωρίς τα βιβλία-βοηθήmicroατα να αρχίζει νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Ξεκίνησε καθυστερηmicroένα Το υλικό άργησε πολύ να σταλεί στα σχολεία Ενηmicroερώνονταν microόνο οι δάσκαλοι φροντιστηριακού τmicroήmicroατος Η ενηmicroέρωση όλων των δασκάλων θα βοηθούσε στη συνεργασία όλων των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να υποστηρίξουν το κάθε παιδί
bull Μερικές φορές προκειmicroένου να εφαρmicroοστούν κάποια σηmicroεία-ιδέες που προτείνονταν προϋπέθεταν ιδανικές ίσως συνθήκες από τα σχολεία
212
bull Μερικές συγκεντρώσεις πολύ βαρετές χρονοβόρες και σε χρόνο που δεν έπρεπε (δηλαδή Σάββατο πρωί microέχρι Σάββατο βράδυ)
bull Μη επαρκή χρονικά περιθώρια
bull Μη έγκαιρη διανοmicroή βιβλίων και έλλειψη αυτών λίγα σεmicroινάρια απαράδεκτος τρόπος πληρωmicroής για τους εκπαιδευτικούς που microένουν microακριά
bull Μη έγκαιρη παραλαβή διδακτικού υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
bull Μη έγκαιρη καταβολή των δεδουλευmicroένων Χαmicroηλή αmicroοιβή Αρκετή γραφειοκρατία Έλλειψη ειδικών επιστηmicroόνων ψυχολόγων που θα microπορούmicroε να συmicroβουλευόmicroαστε ανά πάσα στιγmicroή Καλύτερη συνεργασία microε τους γονείς-ενηmicroέρωση των γονιών σχετικά microε το πρόγραmicromicroα
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Καθυστερηmicroένη παράδοση εκπαιδευτικού υλικού
bull Οι γενικότητες
bull Οι αmicroοιβές των εκπαιδευτικών είναι χαmicroηλές και καλό θα ήταν να microην υπάρχει ωριαία αντιmicroισθία αλλά microηνιαία
bull Οι συmicromicroετέχοντες στο σεmicroινάριο παρακώλυαν τη διαδικασία ∆εν είχε πρακτικές οδηγίες για το χειρισmicroό των παιδιών ενώ αντιθέτως είχε πολλή θεωρία
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων λόγω του ότι ήταν εκτός σχολικής εργασίας προσέθεταν κόπο στον εκπαιδευτικό και δη στο δάσκαλο γιατί είχε και την επιmicroόρφωση για την κανονική τάξη
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων
bull Μια από τις αδυναmicroίες του προγράmicromicroατος θεωρώ ότι είναι η επιmicroόρφωση microε θεωρητικό περιεχόmicroενο
bull Οικονοmicroικός τοmicroέας (χαmicroηλό ηmicroεροmicroίσθιο) Καθυστέρηση στην παροχή υλικού Ακατάλληλο ή ανύπαρκτο υλικό για νήπια
bull Μικρή χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης
bull Μικρή διάρκεια προγραmicromicroάτων Θα έπρεπε να έχουν περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα και microορφή εργαστηρίων
bull Μικρή διάρκεια προγράmicromicroατος
bull Μικρή διάρκεια και microεγάλο θεmicroατικό εύρος Χρονική καθυστέρηση
bull Μικρή αmicroοιβή Έλλειψη εγχειριδίων Λίγες ώρες διδασκαλίας εβδοmicroαδιαίως
bull Μικρός αριθmicroός σεmicroιναρίων-συναντήσεων
bull Οργάνωση αmicroοιβή
213
bull Τα αδύνατα σηmicroεία του προγράmicromicroατος είναι ότι τα σεmicroινάρια και το διδακτικό υλικό αφορούν τα παιδιά του δηmicroοτικού σχολείου περισσότερο και λιγότερο ασχολούνται microε τα παιδιά του νηπιαγωγείου Είναι ελάχιστα τα παραδείγmicroατα και η εφαρmicroογή τους όσον αφορά το σχολείο
bull Τα βιβλία δεν ήρθαν στο σχολείο κι έτσι δεν microπορούσαmicroε να δουλέψουmicroε σωστά
bull Το αδύνατο σηmicroείο που γίνεται κι αποτρεπτικό είναι η πολύ γραφειοκρατική διαδικασία και το χαmicroηλό οικονοmicroικό κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς
bull Το αδύνατο σηmicroείο κατά τη γνώmicroη microου ήταν microόνο η συχνότητα ∆ηλαδή θα είχα ανάγκη από περισσότερα microαθήmicroατα
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και θα πρέπει να γίνεται κατά την άποψή microου δύο φορές το χρόνο αν είναι δυνατόν
bull Το πρόγραmicromicroα συνήθως ξεκινά microε microεγάλη χρονική καθυστέρηση και χάνεται πολύτιmicroος χρόνος (ειδικά για τα παιδιά της Α΄∆ηmicroοτικού) Είναι πενιχρά αmicroειβόmicroενο
bull Το υλικό δε διανεmicroήθηκε στους microαθητές λόγω microη επάρκειας Χρησιmicroοποιήθηκαν φωτοτυπίες
bull Το σύντοmicroο της διάρκειας του Η έλλειψη επαρκούς στήριξης σε εγχειρίδια Η αναδιοργάνωση του σχολικού προγράmicromicroατος ώστε να microη διαταράσσει η ενισχυτική διδασκαλία την παρακολούθηση του κανονικού προγράmicromicroατος από τα παιδιά προς ένταξη
bull Συχνά πολύ θεωρητικές οι προσεγγίσεις ενώ τα προβλήmicroατα είναι συγκεκριmicroένα Οι διηmicroερίδες είναι πολύωρες αδύνατον να τις παρακολουθήσουν εκπαιδευτικοί που εργάζονται στην επαρχία
bull Συντονισmicroός-Οργάνωση
214
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
bull Καλή Ελλείψεις βιβλίων πολύ γραφειοκρατία
bull Έχω πάρει microέρος και σε άλλα προγράmicromicroατα αυτή τη φορά η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν η καλύτερη
bull Έγκαιρη διανοmicroή υλικού Καλύτερος συντονισmicroός
bull Έγκαιρη ενηmicroέρωση εκπαιδευτικών Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού Πλήρες ωράριο Αύξηση αmicroοιβής
bull Έγκυρη τοποθέτηση στα σχολεία Συνάντηση όλων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών όλων των σχολείων (ανά περιφέρεια σε microια κοινή εκδήλωση)
bull Έπρεπε να επισκεφθούν τα νηπιαγωγεία στα οποία θα εφαρmicroοζόταν το πρόγραmicromicroα ειδικοί επιστήmicroονες να δουν το χώρο τα παιδιά για να κατευθύνουν και τους εκπαιδευτικούς Να γίνονται συνεχείς συναντήσεις συζητήσεις των εκπαιδευτικών (και εmicroού) microε τους ειδικούς
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού καθυστέρηση στην πληρωmicroή έλλειψη ενηmicroέρωσης πριν την τοποθέτηση στο σχολείο
bull Έναρξη από Οκτώβρη Τρεις microε τέσσερις επιmicroορφώσεις ∆ιανοmicroή υλικού
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή εκπαιδευτικού υλικού Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους Άmicroεση παροχή διδακτικού και εποπτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και microαθητές Αύξηση των ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος να γίνεται από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή υλικού και για τους εκπαιδευτικούς και τους microαθητές Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Χρειάζεται ακόmicroα δουλειά
bull Χρειάζεται πιο συντονισmicroένη επικοινωνία ανάmicroεσα στους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος και στους διευθυντές των σχολείων για την επίτευξη της σωστότερης ένταξης του προγράmicromicroατος στα σχολεία
bull Χρειάζεται κτιριακή υποδοmicroή έτσι ώστε να λειτουργήσει το τmicroήmicroα υποστήριξης καλύτερα Επίσης καλύτερη ενηmicroέρωση στους εκπαιδευτικούς του σχολείου για το τι είmicroαστε έτοιmicroοι να κάνουmicroε δηλαδή το περιεχόmicroενο της διδασκαλίας και τον τρόπο microε τον οποίο δουλεύουmicroε
215
bull Χρειάζονται περισσότερες ώρες κυρίως σε σχολεία που έχει πολλούς αλλοδαπούς microαθητές Πρέπει το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της χρονιάς έτσι ώστε να microην είmicroαστε ξένο σώmicroα στο σχολείο
bull Όχι καλή Ελλιπής ενηmicroέρωση συντονισmicroός οργάνωση από πλευράς διοργανωτών προγράmicromicroατος
bull Όπως παραπάνω θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των τmicroηmicroάτων που θα παρακολουθούσε ο επιmicroορφούmicroενος και όχι τυχαία να τοποθετείται σε microια οmicroάδα
bull Όσο αφορά την οργάνωση όπως προανέφερα είναι άψογη
bull Όσον αφορά τα βιβλία θα ήθελα να επισηmicroάνω την ανάγκη έγκαιρης διανοmicroής σε όλους τους microαθητές Ειδικότερα στους microαθητές των microικρότερων τάξεων είναι επιβεβληmicroένο να microοιράζονται προς όλους ώστε να microη νιώθουν microειονεκτικά
bull Όσον αφορά το νηπιαγωγείο το διδακτικό υλικό θα έπρεπε να ήταν επιλεγmicroένο για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα αυτής της ηλικίας Υπήρχαν βιβλία τα οποία απευθύνονται καθαρά σε παιδιά δηmicroοτικού
bull Πρέπει να προβλεφθεί αmicroοιβή για τις microετακινήσεις στα σχολεία εκτός πόλης 2)Θα ήταν καλό να microοιράζονται στους microαθητές βιβλία και όχι να πρέπει ο εκπαιδευτικός να αναπαράγει διαρκώς φωτοτυπίες 3)Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης πρέπει να γίνονται πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να υπήρχαν περισσότερες συναντήσεις επιmicroορφωτικού χαρακτήρα ώστε να διευκόλυναν microε συmicroπληρωmicroατικές πληροφορίες τον καλύτερο σχεδιασmicroό διεξαγωγή και αξιολόγηση της διδασκαλίας από microέρους microας 2)Περισσότερος χρόνος πρέπει να διατεθεί για τη διδασκαλία
bull Σεmicroινάρια και διανοmicroή υλικού πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος 2)Έναρξη του προγράmicromicroατος την ίδια εποχή για όλους τους εκπαιδευτικούς 3) Τρόπος πληρωmicroής microέσω COURIER
bull Η συνέχιση α)της λειτουργίας του προγράmicromicroατος β)των επιmicroορφωτικών συναντήσεων και γ)της συνεργασίας όλων των εmicroπλεκόmicroενων φορέων 2Η επαναπρόσληψη-microονιmicroοποίηση των ήδη επιλεγmicroένων φιλολόγων-εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος microε δεδοmicroένη την εργασιακή τους σχέση
bull Πρέπει να microοιράζονται εγκαίρως τα διδακτικά εγχειρίδια τα οποία φέτος δόθηκαν microόνο στους εκπαιδευτικούς 2Πρέπει οι εκπαιδευτικοί να πληρώνονται εγκαίρως (δεν έχουν δοθεί επιταγές Μαρτίου αν και διανύουmicroε την τελευταία εβδοmicroάδα του προγράmicromicroατος 11-15
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των δεδουλευmicroένων Έλλειψη οργάνωσης στο λογιστήριο χάθηκαν αποδείξεις παροχής
216
υπηρεσιών 2Καθυστέρηση στην ενηmicroέρωση για καθήκοντα των εκπαιδευτικών Τα συγκεκριmicroένα ερωτηmicroατολόγια παραδόθηκαν την τελευταία στιγmicroή τα εγχειρίδια καθόλου
bull Να διανέmicroονται βιβλία στους microαθητές 2Να ενταχθούν και γηγενείς microαθητές στο microάθηmicroα-ενίσχυση διαπολιτισmicroικού χαρακτήρα 3Να αυξηθεί η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών και να είναι έγκαιρη
bull Οι επιταγές πρέπει να έρχονται στην ώρα τους ∆εν είναι δυνατόν να περνούν microήνες microέχρι να πληρωθούmicroε 2Η γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος οφείλει να ενηmicroερώνει microε λεπτοmicroέρεια για θέmicroατα σχετικά microε τις αποδοχές το ΙΚΑ το ενδεχόmicroενο συνέχισης του προγράmicromicroατος κλπ
bull Ήταν πολύ καλή η οργάνωση microόνο που χρειαζότανε microεγαλύτερο διάστηmicroα ανάmicroεσα στη γνωστοποίηση και την έναρξη του προγράmicromicroατος για ψυχολογικούς λόγους των microαθητών κυρίως
bull Ήταν λίγο γρήγορο και δεν είχα αρκετό χρόνο να προετοιmicroαστώ από τη στιγmicroή που το έmicroαθα ως την στιγmicroή που ξεκίνησα την υλοποίηση του
bull Ήταν λίγο δύσκολη η συχνή microετακίνηση (microια φορά κάθε microήνα) για την υπογραφή των συmicroβάσεων ειδικά για όσους δεν έχουν microεταφορικό microέσο
bull Ήταν άψογη
bull α)Τα βιβλία και το οποιοδήποτε υλικό να αποστέλλεται στα γραφεία Α΄βάθmicroιας Εκπαίδευσης ή και στα ίδια τα σχολεία και να microη συσσωρεύονται σε microία σχολική microονάδα microε αποτέλεσmicroα τη δυσλειτουργία του προγράmicromicroατος Β) Το πρόγραmicromicroα να αρχίζει την ίδια περίοδο που αρχίζει το σχολικό έτος
bull ∆εν επιmicroορφώθηκα καθόλου πριν την ανάληψη των καθηκόντων microου Έλαβα το διδακτικό υλικό αρκετά αργά microε αποτέλεσmicroα να χαθεί πολύτιmicroος χρόνος Επίσης προς το τέλος της σχολικής χρονιάς microας ζητήθηκε να εφαρmicroόσουmicroε ορισmicroένες πρακτικές χωρίς όmicroως να υπάρχει πουθενά το υλικό
bull ∆εν microας έχουν ειδοποιήσει σε όλα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν πραγmicroατοποιηθεί ενώ έχουmicroε δηλώσει συmicromicroετοχή
bull ∆εν τηρήθηκαν οι βασικές αρχές του εκπαιδευτικού management(Οργάνωση προγραmicromicroατισmicroός διεύθυνση έλεγχος) ∆εν αξιοποιήθηκαν πλήρως και αποδοτικά οι διαθέσιmicroοι πόροι (διδακτικό υλικό εκπαιδευτικό δυναmicroικό εκπαιδευτές κα) Αποτέλεσmicroα Μείωση της Αποτελεσmicroατικότητας
bull ∆εν υπήρχε η κατάλληλη οργάνωση για έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος και διανοmicroής των βιβλίων
bull ∆εν έχω να κάνω κάποια παρατήρηση Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πάρα πολύ καλή
217
bull Απαιτούνται περισσότερες ώρες διδασκαλίας για να καταφέρουν τα παιδιά (ειδικά αυτά στο αρχάριο και microέσο επίπεδο) να ενταχθούν οmicroαλά στη σχολική τάξη
bull Επιπλέον ώρες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικού Έγκαιρη παράδοση υλικού Καλύτερος προγραmicromicroατισmicroός
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος ∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Επιτάχυνση των διαδικασιών (διανοmicroή υλικού)
bull Βιβλία για όλα τα παιδιά που παρακολουθούν Υπάρχει αδυναmicroία πρόσβασης σε βιβλία του ΚΕ∆Α όπως Μαζί 13hellip γι΄αυτό προτείνω την οργάνωση βιβλιοθηκών στα περιφερειακά πανεπιστήmicroια Να υπάρχει σύmicroβουλος-υπεύθυνος για ορισmicroένα σχολεία που να microπορεί να τα επιβλέπει
bull Αν είναι δυνατόν τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης να γίνουν εξακτινωmicroένα και όχι επικεντρωmicroένα στα microεγάλα αστικά κέντρα
bull Αν το πρόγραmicromicroα συνεχιστεί πρέπει να ξεκινήσει κανονικά microε την αρχή του σχολικού έτους και το εκπαιδευτικό του υλικό να φτάνει στα χέρια microας πολύ νωρίτερα
bull Αναβάθmicroιση των τεστ Πιο ελκυστικά για τους microαθητές -Έγκαιρη παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού (επάρκεια βιβλίων) -Έκδοση ειδικών cd-rom για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης microέσω ΗΥ (για τα σχολεία που διαθέτουν ΗΥ)
bull Ενδοσχολική επιmicroόρφωση σύmicroφωνα microε τις ανάγκες του σχολείου
bull Αmicroεσότερη ταχύτερη παράδοση υλικού
bull Ενηmicroέρωση των συνεργαζόmicroενων εκπαιδευτικών για το αντικείmicroενο του ΚΕ∆Α microε στόχο την στενότερη συνεργασία για κάθε παιδί χωριστά
bull Αρκετά καλή Αρκεί να άρχιζε νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Αρκετά ικανοποιητική
bull Αρκετά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα αλλά απαράδεκτη η διδασκαλία microε φωτοτυπίες
bull Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας συντονιστής του Προγράmicromicroατος- κατά νοmicroό ή κατά περιφέρεια -υπεύθυνος για τα προβλήmicroατα που παρουσιάζονται κατά τη λειτουργία του προγράmicromicroατος στα σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Έναρξη του προγράmicromicroατος ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Είναι απαράδεκτο τέτοια προγράmicromicroατα να ξεκινούν στη microέση της χρονιάς Χρειάζεται εντατική επιmicroόρφωση σε όλους τους εκπαιδευτικούς προκειmicroένου να συνεργαστούν και να αποκτήσουν
218
κοινούς στόχους Οι γονείς πρέπει να ενηmicroερώνονται για την ακριβή στοχοθεσία του προγράmicromicroατος
bull Η βιβλιογραφία του προγράmicromicroατος είναι ικανοποιητική ενώ επίσης θετικό στοιχείο αποτελεί η ευελιξία οργάνωσης των τmicroηmicroάτων από τον εκπαιδευτικό και η κατανοmicroή των διδακτικών ωρών ανάλογα microε τις ανάγκες κάθε τmicroήmicroατος
bull Η διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται έγκαιρα και συνολικά (να microη λείπουν βασικά βιβλία)
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος να ξεκινάει microε την έναρξη της νέας σχολική περιόδου
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος ξεκίνησε πολύ αργά ενώ είχε ήδη αρχίσει το σχολικό έτος Επιπρόσθετα αργήσαmicroε να πάρουmicroε στα χέρια microας το διδακτικό υλικό
bull Η πληρωmicroή των εκπαιδευτικών να γίνεται στην ώρα της και να microην καθυστερεί τόσο πολύ
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος είναι αξιόλογη
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική και συνεπής Η microόνη αδυναmicroία ήταν η microη έγκαιρη παροχή διδακτικού υλικού
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Γενικά η διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αντιmicroετωπίστηκε σαν πρόκληση Το πρόγραmicromicroα οι εκπαιδευτικοί και το υλικό στόχευσαν στην οmicroαλή ένταξη των παλιννοστούντων microαθητών στο νέο πολιτισmicroικό περιβάλλον
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Η συνεργασία microου microε τους διοργανωτές ήταν άψογη και δεν αντιmicroετώπισα κανένα πρόβληmicroα
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν θετική λειτουργική σαφής microε συνέπεια να λειτουργεί σωστά και η τάξη
bull Η συνεργασία microε τους εκπροσώπους του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική όmicroως θα ήταν καλύτερο να οργανωθεί microια επιτροπή η οποία να επισκέπτεται και τα ίδια τα σχολεία και να ενηmicroερώνει microαθητές γονείς και συναδέλφους ώστε να κατατοπίζονται καλύτερα
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του διδακτικού έτους Έγκαιρη παράδοση του υλικού Βελτίωση της αmicroοιβής των εκπαιδευτικών Εmicroπλουτισmicroός του εκπαιδευτικού υλικού
bull Περισσότερες επιmicroορφώσεις βιωmicroατικού τύπου και η διάρκεια του προγράmicromicroατος να έχει ισχύ από την αρχή της σχολικής χρονιάς
219
bull Περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις κυρίως σε πρακτικά θέmicroατα (πώς συmicroπληρώνονται τα φύλλα αξιολόγησης- διαγνωστικά κριτήρια πώς κατατάσσονται οι microαθητές ανάλογα microε το επίπεδο πώς συmicroπληρώνονται τα βιβλία ύλης κλπ)
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας και στο ολοήmicroερο δηmicroοτικό Ένταξη των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος στο σύλλογο διδασκόντων Επιmicroορφώσεις microέσα στις σχολικές microονάδες σχετικά microε τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση Καλύτερες αmicroοιβές εκπαιδευτικών
bull Περισσότερη επαφή των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Περισσότερο υλικό
bull Πληρωmicroή ανά microήνα αmicroεσότητα και ταχύτητα στις επαφές των υπευθύνων ταχύτητα στη διανοmicroή βιβλίων
bull Πιο συχνή διανοmicroή νέου διδακτικού υλικού
bull Πιο έγκαιρη ενηmicroέρωση για τα θέmicroατα που αφορούν το πρόγραmicromicroατην οργάνωσή του Πιο συγκεκριmicroένες οδηγίες για το διαχωρισmicroό των τmicroηmicroάτων (κριτήρια αξιολόγηση 4 δεξιοτήτων κλπ)
bull Πιο έγκαιρη η διανοmicroή των βιβλίων
bull Πιστεύω πως για να φανεί η δουλειά που κάνουmicroε στα σχολεία πρέπει να microπαίνουmicroε περισσότερες ώρες σ αυτά
bull Πιστεύω πως το πρόγραmicromicroα θα microπορούσε να έχει κάπως καλύτερο συντονισmicroό και συγκεκριmicroένα να ξεκινά microε την έναρξη του σχολικού έτους Επίσης το εκπαιδευτικό υλικό καλό θα ήταν να εmicroπλουτιστεί και να δίνεται έγκαιρα στα σχολεία Η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν ήταν πολύ χαmicroηλή εξευτελιστική
bull Πολύ καλή η οργάνωση του προγράmicromicroατος καθώς δόmicroησε την σκέψη τόσο των εκπαιδευτικών - microέσω των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης- σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής όσο και των αλλοδαπών microαθητών microέσω του σύγχρονου και αποτελεσmicroατικού διδακτικού υλικού
bull Πολύ καλή και τυπική οργάνωση του προγράmicromicroατος Βέβαια θα πρέπει να λάβει υπ όψιν πολλές παραmicroέτρους Όσον αφορά για παράδειγmicroα την αξιολόγηση δεν είναι δυνατόν ο microαθητής 6 και 8 ετών που είναι αλλόγλωσσος και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάmicroεσα σε 2 γλώσσες
bull Πολύ καλή οργάνωση Υπήρχε σαφής ενηmicroέρωση και τα σεmicroινάρια microας γέmicroισαν ιδέες όχι microόνο προς τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραmicromicroα αλλά γενικά και προς την τάξη microου
bull Πολύ καλή έγκαιρη προειδοποίηση
220
bull Προβλήmicroατα οργάνωσης παρουσιάστηκαν ως προς τη διανοmicroή των σχολικών εγχειριδίων δεδοmicroένης και της έλλειψης αντίστοιχων εγχειριδίων για το τmicroήmicroα Αρχάριων- Μέσων
bull Προσπάθεια για πιο γρήγορη παραλαβή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα στην οργάνωση του προγράmicromicroατος όπως α)σόλα τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία που υπάρχουν παιδιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων ανεξάρτητα από τον αριθmicroό των παιδιών να υπάρχουν εκπαιδευτικοί για κάθε σχολείο Να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα πρότεινα τα βιβλία να υπήρχαν διαθέσιmicroα microε την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Θα microπορούσαmicroε να παρουσιαστούmicroε στα σχολεία microε την έναρξη του νέου έτους και όχι εmicroβόλιmicroα
bull Καλή οργάνωση κατατοπιστικά σεmicroινάρια εξυπηρετικές και φιλικές οι υπεύθυνες τους προγράmicromicroατος
bull Καλό θα ήταν αν είναι εφικτό η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης να γίνεται ανά διεύθυνση ή νοmicroαρχία προκειmicroένου να αποφευχθούν προβλήmicroατα microετακίνησης των συναδέλφων από επαρχία Επίσης για τον ίδιο λόγο καθίσταται αναγκαίο το σεmicroινάριο των δεκαέξι ωρών
bull Κακός προγραmicromicroατισmicroός ωρών αντιστοίχισης τmicroηmicroάτων και βιβλίων Έλλειψη βιβλίων και ενηmicroέρωσης
bull Καλύτερος συντονισmicroός για τα βιβλία
bull Καmicroία
bull Θεωρείται πως θα έπρεπε να προβλέπονται επιπλέον από τις δέκα ώρες εβδοmicroαδιαίως ιδιαίτερα σε σχολικές microονάδες microε αυξηmicroένα ποσοστά αλλοδαπών
bull Θεωρώ πως η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν άψογη γιαυτό και κρίνω αναγκαία τη συνέχεια του στα επόmicroενα χρόνια καθώς διαρκώς εγκαθίστανται νέοι αλλοδαποί και παλιννοστούντες στη χώρα ενώ οι ήδη υπάρχοντες έπειτα από επισκέψεις- διακοπές στη χώρα καταγωγής
bull Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει καλύτερη οργάνωση τόσο όσον αφορά τις ώρες όσο και την παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού νωρίς
bull Λιγότερη πολυτέλεια Περισσότερα σεmicroινάρια Μεγαλύτερη συmicromicroετοχή
bull Λόγω του microικρού χρονικού διαστήmicroατος συmicromicroετοχής στο πρόγραmicromicroα δεν έχω να κάνω εmicroπεριστατωmicroένες παρατηρήσεις
221
bull Κάποια επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια θα microπορούσαν να γίνονται κατά βαθmicroίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο δηmicroοτικό γυmicroνάσιο)
bull Να επιτευχθεί η πιο άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων Πρόκειται για πολύ χρήσιmicroα εργαλεία στα χέρια του εκπαιδευτικού των οποίων η έλλειψη δηmicroιούργησε αρκετές δυσκολίες Καλό είναι να υπάρχουν τα βιβλία στις σχολικές microονάδες microε την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Να εmicroπλουτιστεί το εκπαιδευτικό υλικό microε περισσότερα εγχειρίδια
bull Να δοθούν πιο πολλές ώρες για ενισχυτική διδασκαλία Στο πρόγραmicromicroα θα microπορούσαν να συmicromicroετέχουν και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν προβλήmicroατα παρόmicroοια micro αυτά των αλλοδαπών microαθητών
bull Να αρχίζει έγκαιρα microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς
bull Να γίνεται από την αρχή της χρονιάς παράλληλα microε το σχολικό ωράριο κι όχι microε τη λήξη των microαθηmicroάτων και να έχουν όλοι οι microαθητές βιβλία
bull Να γίνεται κάθε χρόνο
bull Να δίνεται στους εκπαιδευτικούς microέσω e-mail ή microε άλλον τρόπο το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου (διαφάνειες που χρησιmicroοποίησε ο επιmicroορφωτής κα)
bull Να γίνονται επισκέψεις-συναντήσεις υπευθύνων του προγράmicromicroατος και εκπαιδευτικών στο χώρο διδασκαλίας ώστε να ανατροφοδοτείται η διδακτική πράξη Να προσφέρονται περισσότερες ώρες διδασκαλίας Να τυπώνονται περισσότερα εγχειρίδια ώστε να microοιράζονται και στους microαθητές
bull Να δίνονται τα βιβλία σε εύλογο χρονικό διάστηmicroα
bull Να προηγούνται οι επιmicroορφώσεις οι οποίες να είναι εντατικές έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί της ενισχυτικής διδασκαλίας να είναι ενηmicroερωmicroένοι για τα ζητήmicroατα που τους αφορούν στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
bull Να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα από την αρχή της χρονιάς ώστε να υπάρχει οργάνωση και επίτευξη στόχων που έχουmicroε θέσει
bull Να ξεκινά microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς Να διανέmicroεται το υλικό της επιmicroόρφωσης από την αρχή Να υπάρχει ενηmicroέρωση των σχολείων πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να ξεκινά νωρίτερα ταυτόχρονα microε τη σχολική χρονιά Να microοιράζονται στα παιδιά βοηθήmicroατα εγχειρίδια Να αναπροσαρmicroοστεί το πρόγραmicromicroα ώστε τα παιδιά προς ένταξη να microη χάνουν τα microαθήmicroατα microε την υπόλοιπη τάξη αλλά και να παρακολουθούν την ενισχυτική διδασκαλία
222
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων από την αρχή της χρονιάς για όλους τους microαθητές
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων
bull Να υπάρχει κάποιου είδους αναλυτικό πρόγραmicromicroα microε συγκεκριmicroένους στόχους Ξεκαθάρισmicroα των σκοπών του προγράmicromicroατος (Ένταξη Ενσωmicroάτωση Αφοmicroοίωση)
bull Να υπάρχει συmicromicroετοχή και microη αλλόγλωσσων microαθητών στο πρόγραmicromicroα έτσι ώστε τα παιδιά να επικοινωνούν καλύτερα microεταξύ τους και να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο
bull Να υπάρχουν περισσότερα αντίτυπα των βιβλίων ώστε να microη χρειάζεται να δουλεύουmicroε microε φωτοτυπίες Να αmicroειβόmicroαστε στην ώρα microας
bull Να υπάρξει καλύτερος σχεδιασmicroός του προγράmicromicroατος τόσο όσον αφορά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες όσο και την οργάνωση του στο σχολικό περιβάλλον (ενηmicroέρωση του διευθυντή απαρίθmicroηση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών κτλ)
bull Να συνεχιστούν τα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας διότι βοηθούν τους microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες να αντιmicroετωπίσουν τις δυσκολίες τους και να τις ξεπεράσουν microε την υποστήριξη του εκπαιδευτικού και να οργανωθούν περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Μεγαλύτερη και συχνότερη επικοινωνία των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τις εκπαιδευτικές microονάδες
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Έλλειψη έντυπου υλικού Μη έγκαιρη έναρξη ψυχολογικής υποστήριξης Ανυπαρξία βοήθειας σε περίπτωση microαθησιακών δυσκολιών (όταν κι άλλοι παράγοντες πχ γονείς δε συmicromicroετέχουν)
bull Νοmicroίζω ότι η συχνότητα των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης θα έπρεπε να είναι microεγαλύτερη και το χρονικό διάστηmicroα υλοποίησης τους να είναι βολικό για παρακολούθηση (αν είναι δυνατόν να γίνονται περισσότερο τα Σαββατοκύριακα)
bull Σχηmicroατισmicroός των τmicroηmicroάτων όχι από τους εκπαιδευτικούς Καλύτερη ενηmicroέρωση εκ των προτέρων για τις ηmicroεροmicroηνίες των σεmicroιναρίων
bull Σε γενικές γραmicromicroές η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά καλή
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν καλά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα
bull Τα ερωτηmicroατολόγια να δοθούν νωρίτερα
bull Τη φετινή χρονιά η οργάνωση ήταν καλύτερη από κάθε άλλη Θα επιθυmicroούσα ωστόσο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις και νωρίτερα χρονικά ώστε να microην microπαίνουmicroε microε κενά στα σχολεία
223
bull Το πρόγραmicromicroα βοηθά ουσιαστικά τους microαθητές που εντάσσονται στο πρόγραmicromicroα Το ένα σεmicroινάριο που παρακολούθησα ήταν πολύ λίγο για την κάλυψη των προβληmicroάτων Όσον αφορά το υλικό θα το περίmicroενα περισσότερο προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες της προσχολικής ηλικίας
bull Το πρόγραmicromicroα θα πρέπει να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος Κρίνω επίσης χρήσιmicroο να αυξηθούν οι εβδοmicroαδιαίες ώρες από 16 σε 22
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινά πάντα από την αρχή του σχολικού έτους και όχι στη microέση ή στο τέλος του για να υπάρχει σαφέστερη εικόνα του γλωσσικού επιπέδου των παιδιών καθώς και microεγαλύτερες δυνατότητες βελτίωσής του ως τη λήξη του σχολικού έτους
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της σχολικής χρονιάς ώστε να επωφελούνται οι αλλοδαποί microαθητές περισσότερο χρόνο και να microη microένουν microεγάλο χρονικό διάστηmicroα χωρίς γλωσσική υποστήριξη
bull Το πρόγραmicromicroα στα σχολεία για να microπορεί να έχει αποτελέσmicroατα (καλύτερα) θα πρέπει να ξεκινάει στην αρχή της σχολικής χρονιάς και όχι στο τέλος Μαρτίου
bull Το πρόγραmicromicroα ήταν καλά οργανωmicroένο και οι επιmicroορφωτές-επισκέπτες άρτια καταρτισmicroένοι και δοτικοί
bull Το πρόγραmicromicroα έχει πολύ καλή οργάνωση Μόνο τα βιβλία θα ήταν καλό να δίνονται από την αρχή του προγράmicromicroατος κι όχι microετά από κάποιους microήνες
bull Το νηπιαγωγείο χρειάζεται διαφορετικά πράγmicroατα από ένα δηmicroοτικό Είναι το πρώτο σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί Ακόmicroα και ερωτηmicroατολόγια είναι ακατάλληλα για τα νήπια Εφόσον το νηπιαγωγείο συmicromicroετέχει στο πρόγραmicromicroα δε θα έπρεπε να έχει και αυτό το διδακτικό του υλικό
bull Το microόνο που προτείνω είναι να γίνεται ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση σχετικά microε το υλικό που πρέπει να χρησιmicroοποιούmicroε για πολύ αδύναmicroα παιδιά και κυρίως microε αυτά που έχουν προβληmicroατική συmicroπεριφορά Εξάλλου το υλικό που είχα από το πρόγραmicromicroα microε βοήθησε στην εργασία microου
bull Συντοmicroότερη απόδοση του υλικό στους microαθητές
bull Συστηmicroατικότερη ενηmicroέρωση προς τους προϊσταmicroένους-διευθυντές των σχολείων Οργανωmicroένα και πλήρη σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Έγκαιρη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Σεmicroινάρια εκπαιδευτικού περιεχόmicroενου σε συνεργάτες του ΚΕ∆Α
bull Τέλεια
224
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
bull Έδωσε τεχνικές προσέλκυσης ενδιαφέροντος των παιδιών microέσω της βιωmicroατικής microάθησης και έλυσε αρκετές απορίες
bull Χρειάζεται ίσως microεγαλύτερη ποικιλία στη θεmicroατολογία και ενασχόληση microε πρακτικά προβλήmicroατα αντιmicroετώπισης αυτών
bull Όπως ανέφερα και παραπάνω πολύ καλό microε αρκετά ενδιαφέροντα θέmicroατα
bull Όπως γίνεται νοmicroίζω ότι είναι πολύ καλά
bull Όπως προανέφερα πολύ θεωρητικό εποmicroένως δε βοηθάει ιδιαίτερα στη διδακτική πράξη στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού και στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων microε τους microαθητές
bull Ήταν αρκετά διαφωτιστικό και ενηmicroερωτικό
bull Ήταν αρκετά ουσιαστικό Εmicroένα microε βοήθησε αρκετά Μόνο που θα χρειαζόmicroουν επιπλέον ώρες
bull Ήταν πολύ καλό καθώς πρόσφερε περισσότερη εξειδίκευση πάνω στο θέmicroα
bull Ήταν πολύ καλό
bull Ήταν σύmicroφωνο microε τις ανάγκες του προγράmicromicroατος
bull ∆εν καλύφτηκαν microε λεπτοmicroέρεια τα ζητήmicroατα διδασκαλίας στην τάξη Γενική επιmicroόρφωση χωρίς διεξοδικές λύσεις
bull Γενικά καλά αλλά microπορεί να εmicroπλουτιστεί και microε άλλα προαναφερθέντα θέmicroατα
bull Γενικά τα θέmicroατα του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κέντρισαν το ενδιαφέρον microου και εmicroπλούτισαν τις γνώσεις microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών
bull Γενικά τα σεmicroινάρια ήταν πολύ καλά Κυρίως αυτά που είχαν και βιωmicroατικό χαρακτήρα
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού περιεχοmicroένου Αναλυτική παρουσίαση χρήσης του διδακτικού υλικού στη τάξη
bull ∆ιδασκαλία ελληνικής γλώσσας σε νηπιαγωγεία και πρακτικές εφαρmicroογές
bull Βιβλιογραφία για χρήση και άλλων βιβλίων
bull Εκτός από τις θεmicroατικές ενότητες που ήδη αναπτύσσονται στις επιmicroορφωτικές συναντήσεις να παρουσιάζονται προαιρετικά και εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος για σχολιασmicroό και επίλυση προβληmicroάτων Να συνεχιστεί η επικέντρωση στη διαπολιτισmicroικότητα
225
bull Βιωmicroατικού τύπου εργαστηριακού τύπου
bull Βιωmicroατικό χαρακτήρα-εργαστηριακό χαρακτήρα
bull Ενδιαφέρουσα προσέγγιση των θεmicroάτων που αφορούν τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης (microέθοδοι διαπολιτισmicroική εφαρmicroογή διδακτικού υλικού)
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις τεκmicroηριωmicroένες επιστηmicroονικά microε βάση τις οποίες οι επιmicroορφωτές επιχείρησαν να προβούν σε σύνδεση θεωρίας και πράξης
bull Ενηmicroέρωση του εκπαιδευτικού για τον πολιτισmicroό ιδιαιτερότητες της χώρας καταγωγής των microαθητών ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη επικοινωνία microεταξύ τους
bull Αξιόλογο
bull Αρκετά χρήσιmicroο αν και έπρεπε να γίνει και δεύτερο
bull Αρκετά ενδιαφέρον το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου καθώς και οι θεmicroατικές ενότητες που πραγmicroατεύτηκε
bull Αρκετά καλό microε εξαίρεση τη σύνδεση microε τη σχολική πραγmicroατικότητα η οποία απουσιάζει
bull Αρκετά καλό αλλά δυστυχώς δεν ήταν επαρκές Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη συνέπεια προκειmicroένου να θεωρούmicroε ότι παρέχουmicroε υποστήριξη κι όχι να κρύβουmicroε τις ελλείψεις microας πίσω από τίτλους φροντιστηριακών τmicroηmicroάτων ενισχυτικών δοmicroών και διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Αρκετά ικανοποιητικό
bull ∆υστυχώς δεν έχω ολοκληρωmicroένη άποψη για το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης διότι ερχόmicroουν από περιοχή εκτός Θεσσαλονίκης και ήδη εργαζόmicroουν το πρωί σε άλλο νοmicroό από αυτό που κατοικώ microε αποτέλεσmicroα να είmicroαι προσωπικά κουρασmicroένη και microε την αγωνία να φτάσω
bull Εστίαση και σε ζητήmicroατα microεθοδολογίας της διδασκαλίας σε συσχέτιση microε τα προβλήmicroατα-ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών
bull Περισσότερα βιωmicroατικά και εργαστηριακού τύπου θέmicroατα
bull Περισσότερα εργαστήρια
bull Περισσότερα είδη επιmicroορφώσεων εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρητικού χαρακτήρα
bull Περισσότερα θέmicroατα σχετικά microε τις κοινωνικές ταυτότητες το ρατσισmicroό και τη διγλωσσία
bull Περισσότερα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Περισσότερα σεmicroινάρια microε στόχευση τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών και microε microεγαλύτερη παρουσία των υπευθύνων microέσα
226
στις σχολικές microονάδες για την παρακολούθηση του προγράmicromicroατος
bull Περισσότερα σεmicroινάρια Θεωρίες που να microπορείς να τις κάνεις πράξεις microε αποτέλεσmicroα
bull Περισσότερες πρακτικές ιδέες και συmicroβουλές
bull Περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα που αφορούν τους νηπιαγωγούς
bull Περισσότερη βιωmicroατική microάθηση-εργαστήρια
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-προετοιmicroασία-κατάρτιση και εφαρmicroογή εκπαιδευτικού υλικού Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων microέσα στη σχολική αίθουσα
bull Περισσότερος χρόνος για να ακούγονται όλες οι απόψεις των εκπαιδευτικών
bull Πολύ ενδιαφέρον αλλά ως επί το πλείστον θεωρητικό
bull Πολύ καλή η ενηmicroέρωση και η βοήθεια στην επίλυση αποριών
bull Πολύ καλό και εmicroπεριστατωmicroένο Θα επιθυmicroούσα όmicroως και τον εmicroπλουτισmicroό του microε επιπλέον θεmicroατικές ενότητες
bull Πρακτική εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Προτάσεις και κατευθύνσεις microε πρακτική εφαρmicroογή
bull Θα βοηθούσε αν ήταν περισσότερο προσανατολισmicroένο στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού Ενηmicroέρωση για τα βιβλία άλλα από αυτά του προγράmicromicroατος θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς να κερδίσουν χρόνο και να γίνουν πιο αποτελεσmicroατικοί
bull Θα πρέπει να έχει πιο βιωmicroατικό χαρακτήρα και να συζητιόνται και να λύνονται τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί microέσα στην τάξη
bull Θα πρέπει τα βιβλία να γίνουν λίγο πιο δύσκολα για να ανταποκρίνονται στο κάπως υψηλό επίπεδο γνώσεων των αλλοδαπών και να έχουν στο τέλος και τη σχετική γραmicromicroατική ανάλογα microε το επίπεδο Μιλάmicroε για αλλοδαπούς που ζουν χρόνια στην Ελλάδα
bull Θα microπορούσε ίσως να εφαρmicroοστεί και πρόγραmicromicroα συmicroβουλευτικής γονέων
bull Θα microπορούσαν να έχουν πιο βιωmicroατική συmicromicroετοχή για να υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον και ενεργοποίηση από όλους
bull Θα microπορούσαmicroε να χρησιmicroοποιούmicroε και ενότητες από τα βιβλία του σχολικού βιβλίου για να microη χάνουν τα παιδιά την επαφή microε το αναλυτικό πρόγραmicromicroα
227
bull Θα ήθελα περισσότερες πρακτικές οδηγίες και προτάσεις για τη διεξαγωγή των microαθηmicroάτων microε ενδεικτικές ίσως προτάσεις διδασκαλίας σύmicroφωνα microε τα βιβλία που διανέmicroονται
bull Θα ήταν χρήσιmicroη η γνώση βασικών δοmicroών των γλωσσών που microιλιούνται από τους microαθητές (συνήθως ρωσική και αλβανική)
bull Θα ήταν χρήσιmicroο το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης πέρα από τη θεωρητική υφή του να έχει και εργαστηριακή microορφή
bull Θα ήταν καλό να είχε περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα να εστίαζε περισσότερο στην αντιmicroετώπιση των πρακτικών προβληmicroάτων που αντιmicroετωπίζει ο εκπαιδευτικός χωρίς αυτό να σηmicroαίνει ότι η θεωρία δεν είναι πολύτιmicroη
bull Θα έπρεπε να είναι περισσότερο βιωmicroατικού χαρακτήρα και να έχουν εργαστηριακή microορφή
bull Θεατρική παιδεία Μαθησιακές δυσκολίες Καλλιτεχνικές δραστηριότητες
bull Καλή οργάνωση των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης Όλα τα είδη επιmicroόρφωσης που παρακολουθήσαmicroε ήταν χρήσιmicroα
bull Καmicroία
bull Κανένα Το βρήκα οργανωmicroένο
bull Κατά τη διάρκεια συmicromicroετοχής microου στο πρόγραmicromicroα παρακολούθησα ένα microόνο πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σχετικά microε την αξιολόγηση των microαθητών και του εκπαιδευτικού έργου γενικότερα (ικανοποιητικό) Σαφώς όmicroως είναι απαραίτητα περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Κατά τη γνώmicroη microου θα έπρεπε να είχε κάποιες ενδεικτικές διδακτικές προσεγγίσεις microε ασκήσεις και δραστηριότητες microε φύλα εργασιών και αξιολόγησης
bull Θεωρώ πως ο κύκλος των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης όπως εξελίχθηκε ήταν πλήρης ως προς τη θεmicroατολογία και γενικότερα ως προς το περιεχόmicroενο Το ζήτηmicroα της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης αντιmicroετωπίστηκε ολιστικά
bull Θεωρώ ότι το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου ήταν αρκετά ικανοποιητικό και microε βοήθησε πολύ Ωστόσο πιστεύω ότι πρέπει να προσαρmicroόζεται κυρίως στα παιδιά που έχουν προβλήmicroατα στη συmicroπεριφορά και είναι αδύναmicroα στην κατάκτηση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας
bull Θέmicroατα ιστορικά κοινωνικά διαπολιτισmicroικά
bull Να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος για επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου Να πραγmicroατοποιείται microε το πέρας του σεmicroιναρίου ανταλλαγή απόψεων microεταξύ εκπαιδευτικών και επιmicroορφωτών που να αφορά σε εmicroπειρίες τους στην πράξη κα
228
bull Να εστιάζουmicroε όχι τόσο σε θετικά όσο σε προβληmicroατικές καταστάσεις που προκύπτουν
bull Να είναι περισσότερο βιωmicroατικό
bull Να είναι περισσότερο σε πρακτική εφαρmicroογή των βιβλίων και λιγότερο θεωρητικά
bull Να είναι πιο εξειδικευmicroένο όσον αφορά τα θέmicroατα του νηπιαγωγείου και να καταρτίζει τους εκπαιδευτικούς αυτής της βαθmicroίδας ώστε να αντιmicroετωπίζουν προβλήmicroατα επικοινωνίας microε microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
bull Να γίνεται επιmicroόρφωση και σε βιωmicroατικά σεmicroινάρια Σεmicroινάριο microε περιεχόmicroενο την ψυχοκοινωνική στήριξη των οικογενειών
bull Να γίνεται ενηmicroέρωση για τα βασικά σηmicroεία microορφολογίας συντακτικού γραmicromicroατικής των δύο πιο δηmicroοφιλών γλωσσών (Αλβανικά Ρώσικα) που χρησιmicroοποιούν ως microητρικές γλώσσες οι microαθητές Παρουσία υπευθύνων του προγράmicromicroατος κατά τη διδασκαλία περιοδικά
bull Να περιοριστεί η θεωρητική ενηmicroέρωση microόνο στη βιβλιογραφική ενηmicroέρωση ώστε ο εκπαιδευτικός να ανατρέξει microόνος του Είναι προτιmicroότερο τα σεmicroινάρια να είναι εργαστηριακά ή βιωmicroατικά
bull Να προηγείται η θεωρητική κατάρτιση και να έπονται πρακτικές διδασκαλίας Να υπάρχει πρόγραmicromicroα για την προσχολική εκπαίδευση Να προτείνονται τρόποι για την οmicroαλή ένταξη του παιδαγωγού στο σχολείο (προσχολική εκπαίδευση)
bull Να microην υπάρχει αλληλο-επικάλυψη στα θέmicroατα Να microη γίνονται σε microορφή διάλεξης αλλά σε εργαστήρια-πιο βιωmicroατικά
bull Να οργανώνονται σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ειδικά για τους νηπιαγωγούς microε προτάσεις και υλικό για την προσχολική εκπαίδευση ή τουλάχιστον τα σεmicroινάρια που απευθύνονται σε όλους τους εκπαιδευτικούς να λαmicroβάνουν υπόψη τους και τους νηπιαγωγούς
bull Να υπάρχουν περισσότερα εργαστήρια βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρίας
bull Να έχει 3ωρη διάρκεια Να συmicromicroετέχουν καθηγητές πανεπιστηmicroίου όσον αφορά θέmicroατα γλώσσας Να καταπιάνεται microε πρακτικά προβλήmicroατα πιο χειροπιαστά όπως παράθεση παραδειγmicroάτων Απαλοιφή του microεταmicroοντερνιστικού τρόπου θέασης πάνω στη γλώσσα
bull Μεγαλύτερη διάρκεια Περισσότερες εισηγήσεις από γλωσσολόγους σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας στα αλλόγλωσσα Νέες εκπαιδευτικές microέθοδοι για καλύτερη διδασκαλία της γλώσσας
229
bull Μεγαλύτερη έmicroφαση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης στα πλαίσια του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος (πχ περισσότερες συναντήσεις microόνο όσων συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα)
bull Μερικές συνεδρίες είχαν περιεχόmicroενο πολύ γενικό για το ρατσισmicroό και την ιστορία διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Θα ήταν προτιmicroότερο να αναφέρονταν περισσότερο στα προβλήmicroατα που προκύπτουν την ώρα της διδασκαλίας και πώς να αντιmicroετωπίζουmicroε συνθετότερα προβλήmicroατα
bull Μέτριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν πάρα πολύ καλό και πλήρες σε microερικά θέmicroατα αλλά θα ήταν καλύτερο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις
bull Σε πολύ υψηλό επίπεδο
bull Τα θέmicroατα που συζητήθηκαν microας βοήθησαν στο έργο microας αλλά θα έπρεπε να γίνονται πιο συχνά τέτοιου είδους σεmicroινάρια
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης εξέταζαν τα θέmicroατά τους σε βάθος Μας παρείχαν σηmicroαντικές ιδέες ως προς την υλοποίηση της διδακτικής διαδικασίας και την προσέγγιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης είναι αναγκαίο να εστιαστούν περισσότερο σε ζητήmicroατα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπούς microαθητές και σε πρακτικές αξιοποίησης του διδακτικού υλικού κατά τάξη και επίπεδο γλωσσοmicroάθειας της ελληνικής
bull Τα σεmicroινάρια που διοργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι από κάθε άποψη άψογα Πραγmicroατικά υπήρξαν το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος microε τη συmicromicroετοχή αξιόλογων επιστηmicroόνων
bull Τα σεmicroινάρια να είναι βιωmicroατικού τύπου
bull Τα σεmicroινάρια ήταν πολύ ενδιαφέροντα και βοήθησαν πολύ Εύχοmicroαι να συνεχιστούν και την επόmicroενη χρονιά
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τους νηπιαγωγούς Εmicroπλουτισmicroός των σεmicroιναρίων microε άλλους τοmicroείς (microουσική θεατρική αγωγήhellip) που έχουν άmicroεση σχέση microε τη γλώσσα
bull Σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου Πρακτικές οδηγίες εφαρmicroογής του διδακτικού υλικού
bull Σεmicroινάριο Profile
bull Σαφώς είναι πολύ σηmicroαντική η ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών για τις πραγmicroατικές διαστάσεις του θέmicroατος αυτού που αφορά στην είσοδο των παιδιών αλλοδαπών στα ελληνικά σχολεία Θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει microια γενική ενηmicroέρωση σε σχέση microε τα στοιχεία και τις σ
230
bull Το επίπεδο των σεmicroιναρίων ήταν ικανοποιητικό Θα ήταν ενδιαφέρον να εστιάζουmicroε περισσότερο σε ζητήmicroατα πρακτικής φύσης δηλαδή σε ότι αφορά την καθηmicroερινότητα εκπαιδευτικών και νήπιων έτσι ώστε να διεξάγεται οmicroαλά το ηmicroερήσιο πρόγραmicromicroα
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ανταποκρινόταν στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που αντιmicroετώπισα microε τους microαθητές Βέβαια καλό θα ήταν στα σεmicroινάρια να υπάρχουν περισσότερες επιmicroορφώσεις εργαστηριακού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης πρέπει να έχει χρηστική αξία εκτός από τις γενικές θεωρητικές κατευθύνσεις
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κάλυψε κάθε microου απορία και microε βοήθησε ουσιαστικά στη διδασκαλία
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης υπήρξε πλούσιο σε θεmicroατικές ενότητες οι οποίες συνέβαλαν αδιαmicroφισβήτητα στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχολικής ένταξης των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό ∆όθηκε έmicroφαση στη διδασκαλία της επικοινωνιακής γλώσσας Οι εmicroπλεκόmicroενες οmicroάδες οι γονείς τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί αντιmicroετωπίστηκαν ως ενιαίο σύνολο προκειmicroένου να αντιmicroετωπιστούν τα προβλήmicroατα στο σχολείο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν κατατοπιστικό πολύ ενηmicroερωτικό πλούσιο καλλιεργούσε και ενέπνεε για να εργαστούmicroε microε τους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου βοήθησε στην απόκτηση γνώσεων και τη κατανόηση από τους εκπαιδευτικούς των απαιτήσεων για τη διδασκαλία της ελληνικής στους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στον τίτλο του Επίσης θα πρέπει να χρησιmicroοποιεί παραδείγmicroατα από την πραγmicroατική σχολική ζωή
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου microας βοήθησε να προσεγγίσουmicroε microε διαφορετικό microάτι microαθητές microε άλλο γλωσσικό και πολιτισmicroικό υπόβαθρο και να εφαρmicroόζουmicroε microια σειρά από δραστηριότητες βιωmicroατικού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου υστερούσε κατά τη γνώmicroη microου στο εργαστηριακό microέρος ∆ηλαδή πολλές φορές είχε αρκετή θεωρία και καθόλου δραστηριότητες
bull Το νηπιαγωγείο να microη βρίσκεται διαρκώς στη σκιά του δηmicroοτικού Έχει τις δικές του εξατοmicroικευmicroένες ανάγκες
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν αρκετά κατατοπιστικό καλό θα ήταν όmicroως να εmicroπλουτιστεί microε περισσότερες βιωmicroατικού τύπου παρατηρήσεις- επισηmicroάνσεις
231
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ εποικοδοmicroητικό Έγινε ενηmicroέρωση ανταλλάχτηκαν απόψεις τέθηκαν προβληmicroατισmicroοί Περισσότερη ενηmicroέρωση και συχνότερη επιmicroόρφωση
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό Στόχευε στα προβλήmicroατα που αντιmicroετώπιζα καθηmicroερινά και microε βοήθησε πολύ
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν καλό Θα προτιmicroούσα να ήταν εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου και να αναφερόταν περισσότερο στην προσχολική εκπαίδευση
bull Το υλικό να ανταποκρίνεται στην ηλικία των συγκεκριmicroένων παιδιών δηλαδή νήπια και προνήπια
bull Το portfolio είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ∆εν καλύφτηκα παρά τις προσπάθειες της επιmicroορφώτριας Ίσως χρειαζόταν άλλο έντυπο υλικό από αυτό του δηmicroοτικού και περισσότερες οδηγίες
bull Συχνότερες επιmicroορφώσεις λιγότερων ωρών Κάθε επιmicroόρφωση να έχει ένα θεmicroατικό κέντρο
bull Στα σεmicroινάρια δόθηκε ιδιαίτερη σηmicroασία στο θεωρητικό επίπεδο επιmicroόρφωσης Η πρακτική εφαρmicroογή όmicroως των ιδεών και των θεωριών παραγκωνίστηκε Ίσως η επέκταση της διάρκειας των σεmicroιναρίων να βοηθούσε στην ανάλυση κι αυτού του τοmicroέα
232
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
∆ιευθυντών εκπαιδευτικών γονέων microαθητών
3
1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΩΝ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑ∆Α
Η ελληνική κοινωνία έχοντας υποστεί σηmicroαντικές αλλαγές της
πληθυσmicroιακής της σύνθεσης τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια
παρουσιάζεται σήmicroερα ως χώρα υποδοχής microεταναστών εγκαταλείποντας
ανεπιστρεπτί τον microέχρι πρότινος και για πολλά χρόνια χαρακτηρισmicroό
της ως χώρα εξαγωγής microεταναστών Ο αιφνιδιαστικός τρόπος microετατροπής
της χώρας σε κράτος υποδοχής αλλά και ο microεγάλος όγκος των
microεταναστών που άρχισαν να περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται
προς το νότο διαφοροποιούν ως ένα βαθmicroό τη microεταναστευτική πτυχή της
ελληνικής κοινωνίας η οποία υπήρξε ανέτοιmicroη και απροετοίmicroαστη να
χειριστεί microε ορθό και οργανωmicroένο τρόπο τις microεταναστευτικές οmicroάδες σε
σχέση microε τα άλλα ∆υτικοευρωπαϊκά κυρίως κράτη Παρόλα αυτά
σήmicroερα η χώρα microας εmicroφανίζεται ως το πρώτο σε ποσοστό υποδοχής
ευρωπαίων microεταναστών κράτος και τα προβλήmicroατα ως προς την
εκπαιδευτική κοινωνική οικονοmicroική και πολιτισmicroική ένταξη των
microεταναστών προβάλλουν επιτακτικά
Έχοντας σαν στόχο τη σαφέστερη περιγραφή και κατανόηση του
προβλήmicroατος που η ελληνική κοινωνία καλείται να αντιmicroετωπίσει αλλά
και της αλλαγής στην οποία de facto εναπόκειται κρίνεται απαραίτητη
microία σύντοmicroη ιστορική αναδροmicroή τόσο της πορείας των microεταναστευτικών
οmicroάδων όσο και των ελληνικών αντιδράσεων και ενεργειών απέναντι σε
αυτές Οι πολιτικο-οικονοmicroικές ανατροπές που συντάραξαν τις χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλκανικής χερσονήσου στα τέλη της
δεκαετίας του lsquo80 και στις αρχές του lsquo90 προβάλλουν ως τα κυριότερα
αίτια του microεταναστευτικού ρεύmicroατος προς τη χώρα microας Η πτώση των
κοmicromicroουνιστικών καθεστώτων και η επακόλουθη κατάρρευση της
οικονοmicroίας των ανατολικών και νοτιοανατολικών χωρών δικαιολογούν τις
4
microεγάλες microεταναστευτικές οmicroάδες που άρχισαν να περνούν τα σύνορα της
Ελλάδας σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής
Η δυσκολία ελέγχου των συνόρων σε συνδυασmicroό microε την ανοχή των
ελληνικών κυβερνήσεων κάτω από ένα πρίσmicroα ανθρωπισmicroού και
αλληλεγγύης προς τους γείτονες λαούς που βρίσκονται σε ανάγκη
επέτρεψαν την είσοδο περίπου 250000 microεταναστών το 1991 1 Ο
αριθmicroός των microεταναστών αυξάνει συνεχώς microε την πάροδο των ετών για να
φτάσουmicroε το 2001 στην καταγραφή 797093 2 microεταναστών microόνιmicroα
εγκαταστηmicroένων στη χώρα microας Ο αριθmicroός αυτός αντιπροσωπεύει το
72 επί του συνολικού πληθυσmicroού κατατάσσοντας και εξοmicroοιώνοντας
την Ελλάδα microε τυπικές χώρες υποδοχής microεταναστών στην κεντρική και
τη βόρεια Ευρώπη (Γερmicroανία Γαλλία Βέλγιο Ολλανδία) τόσο ως προς
τη σύνθεση του πληθυσmicroού όσο και ως προς τα κοινωνικά οικονοmicroικά
εκπαιδευτικά και πολιτισmicroικά προβλήmicroατα που η καινούρια
πληθυσmicroιακή σύνθεση δηmicroιουργεί
Στο σηmicroείο αυτό κρίνεται σκόπιmicroη και αναγκαία η επισήmicroανση των
διαφοροποιήσεων που η ελληνική microεταναστευτική πτυχή παρουσιάζει σε
σύγκριση microε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη Η διαφοροποίηση αυτή
εναπόκειται τόσο στο είδος της microετανάστευσης όσο και στην
ιδιαιτερότητα της χώρας υποδοχής Σε ένα πρώτο επίπεδο η
microετανάστευση προς την Ελλάδα χαρακτηρίζεται από microία microαζικότητα που
επιτρέπει τη χρήση του όρου laquomicroεταναστευτικό κύmicroαraquo και τη διαφοροποιεί
από τις microέχρι τώρα γνωστές πληθυσmicroιακές microετακινήσεις Οι microετανάστες
καταφθάνουν στην Ελλάδα microε microαζικό και πρωτοφανή τρόπο και
εγκαθίστανται παραλείποντας πολλές φορές τις διαδικασίες
νοmicroιmicroοποίησης της παραmicroονής τους Το γεγονός αυτό της παράνοmicroης
διαmicroονής αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό του microεταναστευτικού
αυτού κύmicroατος ∆εκάδες άνθρωποι πολίτες γειτονικών χωρών διένυαν
καθηmicroερινά microε τα πόδια microεγάλες αποστάσεις και κατόρθωναν να
περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται προς την ελληνική ενδοχώρα
1 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15 Οκτωβρίου 1991 σελ 203
2 ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001
5
διαφεύγοντας των συνοριακών δυνάmicroεων και χωρίς να έχουν τα
απαραίτητα για την είσοδο και παραmicroονή τους στη χώρα έγγραφα
Σε ένα δεύτερο επίπεδο η microετανάστευση προς την Ελλάδα
διαφοροποιείται από εκείνη προς τα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη ως προς τον
αιφνιδιασmicroό και την ελλιπή έως και ανύπαρκτη προετοιmicroασία της
χώρας υποδοχής για την αντιmicroετώπιση microιας τέτοιας έκτασης φαινόmicroενου
Κατrsquo εξοχήν χώρα εξαγωγής microεταναστών η Ελλάδα δεν ήταν έτοιmicroη να
δεχθεί και να φιλοξενήσει τις χιλιάδες των microεταναστών που περνούσαν
καθηmicroερινά τα σύνορα και έκαναν αιτήσεις για άδειες εισόδου και
παραmicroονής Το νοmicroοθετικό πλαίσιο παρουσίαζε κενά οι ελεγκτικοί και
διοικητικοί microηχανισmicroοί εmicroφανίζονταν απροετοίmicroαστοι η οικονοmicroία της
χώρα προβληmicroατική και οι κυβερνήσεις ελαστικές και ανεκτικές σε ότι
αφορά τη microαζική αυτή είσοδο Συγχρόνως η στάση αλληλεγγύης
συmicroπόνιας και κατανόησης της ελληνικής κοινωνίας που γνωρίζει τι
σηmicroαίνει microετανάστευση και ξεριζωmicroός ενίσχυσαν την απραξία των
κυβερνήσεων και επέτρεψαν την εγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων χωρίς
να υπάρχει η απαραίτητη κρατική και νοmicroοθετική microέριmicroνα αλλά και
δυνατότητα εργασιακής απορρόφησης των ανθρώπων αυτών
Η αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας είναι πλέον γεγονός microη αναστρέψιmicroο
και ολοκληρωτικό Τόσο η κοινωνική συνοχή όσο και η οικονοmicroική
κατάσταση της χώρα κλονίζονται και η λήψη microέτρων αντιmicroετώπισης και
χειρισmicroού προβάλλει επιτακτική Η πολυπολιτισmicroικότητα γίνεται
πραγmicroατικότητα και τα ελληνικά δεδοmicroένα δεν ισχύουν πια Οι αλλαγές
επηρεάζουν τον οικονοmicroικό κοινωνικό αλλά και πολιτισmicroικό και
εκπαιδευτικό τοmicroέα και η ένταξη των microεταναστών και των παιδιών τους
εmicroφανίζεται πλέον όχι απλώς σαν προτεραιότητα αλλά σαν ανάγκη
Όπως όλοι οι ελληνικοί κρατικοί φορείς έτσι και το εκπαιδευτικό
σύστηmicroα δεν ήταν προετοιmicroασmicroένο για microια τέτοιου είδους αλλαγή της
microαθητικής σύνθεσης Τα σχολεία κυρίως των microεγάλων αστικών κέντρων
κατακλύστηκαν από παιδιά που δεν είχαν τα απαραίτητα για την
εγγραφή τους δικαιολογητικά και που τις περισσότερες φορές δεν
microιλούσαν καν την ελληνική γλώσσα Η καταmicroέτρηση των παιδιών αυτών
6
καθώς και η κατηγοριοποίησή τους σε παιδιά οmicroογενών και παιδιά
microεταναστών πραγmicroατοποιήθηκε microε microεγάλη καθυστέρηση αφού οι πρώτοι
επίσηmicroοι αριθmicroοί βγαίνουν στο φως της δηmicroοσιότητας το 2000 Σύmicroφωνα
microε το Υπουργείο Παιδείας λοιπόν ο αριθmicroός των αλλοδαπών microαθητών τη
σχολική χρονιά 20012002 ανέρχεται στους 80000 ενώ το Ινστιτούτο
Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης ανεβάζει τον
αριθmicroό αυτό στους 140000 microαθητές σε όλες τις βαθmicroίδες του
εκπαιδευτικού συστήmicroατος3
Οι χώρες προέλευσης των αλλοδαπών microαθητών που φοιτούν σήmicroερα στα
ελληνικά σχολεία είναι 140 microε την Αλβανία να κατέχει το υψηλότερο
ποσοστό ( 80 των γονέων microεταναστών microαθητών προέρχονται από την
Αλβανία) και τη Βουλγαρία να εκλαmicroβάνει τη δεύτερη θέση( 3 των
γονέων είναι γεννηmicroένοι στην Βουλγαρία) Αξίζει να σηmicroειωθεί επίσης ότι
περίπου το 10 των microεταναστών microαθητών έχει διάρκεια παραmicroονής στην
Ελλάδα microεγαλύτερη των δέκα χρόνων ενώ ένα ποσοστό της τάξεως
περίπου 11 έχουν γεννηθεί στη χώρα microας Καθώς οι αλλοδαποί
microαθητές κατανέmicroονται σε όλη τη χώρα microε βασικά κέντρα την περιοχή
της Αττικής και της Θεσσαλονίκης τα ελληνικά σχολεία στα οποία δεν
φοιτούν καθόλου αλλοδαποί ή παλιννοστούντες microαθητές είναι
περιορισmicroένα Επίσης περιορισmicroένα είναι και τα σχολεία στα οποία το
ποσοστό των αλλοδαπών ή παλιννοστούντων microαθητών είναι microεγαλύτερο
από 504
Αρχικά λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
έχοντας στην κατοχή τους ελλιπή στοιχεία αναφορικά microε τον αριθmicroό των
αλλοδαπών microαθητών τους εντάσσει στα microέτρα που microέχρι πρότινος είχαν
ληφθεί για τα παιδιά των επαναπατρισθέντων Ελλήνων τα οποία δεν
χειρίζονταν σε ικανοποιητικό βαθmicroό την ελληνική γλώσσα Τα microέτρα
αυτά ήταν οι τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Οι τάξεις
υποδοχής ξεκίνησαν να λειτουργούν στη χώρα microας στην πρωτοβάθmicroια
και δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση microε τον υπουργικό νόmicroο Ν 1404 του
3 Για περισσότερες πληροφορίες βλ Γ Μάρκου amp Α Γκότοβος 2004 Οmicroογενείς και αλλοδαποί microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Αθήνα ΙΠΟ∆Ε 4 Α Γκότοβος amp Γ Μάρκου 2004
7
1983 έχοντας σαν στόχο να βοηθήσουν τους microαθητές να ενταχτούν στο
ελληνικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον
Απευθυνόmicroενες αρχικά στα παιδιά των οmicroογενών Ελλήνων οι τάξεις
υποδοχής λειτούργησαν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
ακολούθησαν τρόπον τινά ένα πρόγραmicromicroα ποιο εντατικό διδασκαλίας
της ελληνικής γλώσσας έτσι ώστε οι microαθητές που τις παρακολουθούσαν
να microπορέσουν να ενταχθούν στην κανονική τάξη όσο το δυνατό
γρηγορότερα Τα παιδιά microπορούσαν να παραmicroείνουν στην τάξη
υποδοχής δύο έτη και δεν microπορούσε να λειτουργήσει για microαθητές της
πρώτης δηmicroοτικού 5 Ενδεικτικά αναφέρουmicroε ότι τη σχολική χρονιά
19801981 λειτούργησαν συνολικά δέκα τάξεις υποδοχής για τις
ανάγκες 142 microαθητών ενώ τη σχολική χρονιά 20022003 ο αριθmicroός
τους έφτασε τις 548 τάξεις υποδοχής για 7843 microαθητές κυρίως στην
περιοχή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας6
Τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα άρχισαν να λειτουργούν το 1983 microε στόχο
να βοηθήσουν τους microαθητές βελτιώσουν το επίπεδο γνώσης της
ελληνικής γλώσσας αλλά και άλλων microαθηmicroάτων στα οποία τα παιδιά των
οmicroογενών παρουσίαζαν δυσκολίες και χαmicroηλή βαθmicroολογία 7
Λειτουργούσαν λοιπόν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
βοηθούσαν τους microαθητές ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να
αποκτήσουν καλύτερο επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας8 Παρά τα
προβλήmicroατα που αντιmicroετώπισαν στην οργάνωση και τη λειτουργία τους η
ανάπτυξη και η διάδοσή τους υπήρξε ραγδαία Το σχολικό έτος
19821983 λειτούργησαν 80 βοηθητικά τmicroήmicroατα microε 439 microαθητές9 ενώ
5 Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα βλ Γ Μάρκου Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Αθήνα 1995 και ΙΠΟ∆Ε Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Αθήνα 2005 6 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools in Europe The information network on education in Europe (httpwwweurydiceorg) 7 Τα microαθήmicroατα αυτά ήταν η φυσική η χηmicroεία και τα microαθηmicroατικά 8 Για περισσότερες πληροφορίες βλ το νόmicroο Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45 09011984 9 Γ Μάρκου 1995 op cit
8
το σχολικό έτος 20022003 τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα που
λειτούργησαν ανήλθαν στα 525 microε 3719 microαθητές10
Στα υπάρχοντα λοιπόν microέτρα θεσmicroοθετηmicroένα microετά την παλιννόστηση
πολλών Ελλήνων microεταναστών εντάχτηκαν και τα παιδιά των microεταναστών
από τα γείτονα βαλκανικά και ανατολικοευρωπαϊκά κράτη Συγχρόνως
το Υπουργείο Παιδείας microε νοmicroοθετικό διάταγmicroα το 1995 κατέστησε
σαφές πως όλα τα παιδιά που κατοικούν στην ελληνική επικράτεια
microπορούν να γραφτούν στα ελληνικά σχολεία όλων των βαθmicroίδων ακόmicroα
και αν δεν έχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή τους11
Τα microέτρα αυτά κατόρθωσαν ως ένα βαθmicroό να προβάλλουν κάποια
εχέγγυα για την εγγραφή και στοιχειώδη βοήθεια των παιδιών αυτών που
καλούνται να φοιτήσουν σε ένα ξένο σχολικό περιβάλλον microη γνωρίζοντας
πολύ συχνά τη γλώσσα Παρόλα αυτά η microέχρι τώρα ακολουθούmicroενη
εκπαιδευτική πολιτική χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια σπασmicroωδικές και
βιαστικές αντιδράσεις και επικέντρωση στη γλωσσική microόνο στήριξη των
αλλοδαπών microαθητών
Το πρόγραmicromicroα του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών laquoΈνταξη αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητώνraquo που λειτούργησε από το 1997 και ως το
2000 και από το 2002 ως σήmicroερα έθεσε σαν στόχο όχι microόνο την
καταγραφή του αριθmicroού των αλλοδαπών microαθητών και τη γλωσσική τους
υποστήριξη αλλά και την ενηmicroέρωση κατάρτιση και ευαισθητοποίηση
των εκπαιδευτικών τη στήριξη ενηmicroέρωση και βοήθεια του
οικογενειακού περιβάλλοντος των αλλοδαπών microαθητών και τη διενέργεια
ερευνών microε στόχο την οmicroαλότερη ένταξη των παιδιών αυτών στο ελληνικό
σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Παράλληλα δηmicroιουργήθηκε και
έντυπο υλικό τόσο για τη χρήση από τους εκπαιδευτικούς που
καλούνται να διδάξουν σε πολυπολιτισmicroικά τmicroήmicroατα όσο και για τους
microαθητές που microαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σαν ξένη γλώσσα
10 ΙΠΟ∆Ε 2005 op cit 11 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
9
Μπορεί λοιπόν να χαρακτηριστεί ως η microόνη οργανωmicroένη και microε
συνέχεια προσπάθεια ένταξης των αλλοδαπών microαθητών και στήριξης των
Ελλήνων εκπαιδευτικών στο δύσκολο έργο τους Σε microία περίοδο όπου οι
τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα microειώνονται σηmicroαντικά
σε αριθmicroό έχοντας χαρακτηριστεί ως microέτρα διαχωρισmicroού των Ελλήνων
από τους αλλοδαπούς microαθητές και ενταγmicroένα σε microεγάλο βαθmicroό σε
αφοmicroοιωτικού τύπου εκπαιδευτικά microοντέλα και που η διευκρίνιση του
όρου laquoαλλοδαπόςraquo microαθητής γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ αφού
πολλά παιδιά είναι γεννηmicroένα πλέον στη χώρα microας και microιλούν άριστα
την ελληνική γλώσσα πριν καν φοιτήσουν στο ελληνικό σχολείο το
πρόγραmicromicroα laquoΈνταξη αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητώνraquo
λειτουργεί σαν microόνη λύση και απάντηση στα προβλήmicroατα του σύγχρονου
ελληνικού σχολείου
ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
Οι βασικές τάσεις που κυριάρχησαν και χαρακτήρισαν τις Ευρωπαϊκές
εκπαιδευτικές πολιτικές microπορούν εύκολα να συνοψιστούν στα ακόλουθα
εκπαιδευτικά microοντέλα
1 Αφοmicroοιωτικό microοντέλο
2 Πολυπολιτισmicroικό microοντέλο
3 Ενταξιακό microοντέλο
4 Αντιρατσιστικό microοντέλο
5 ∆ιαπολιτισmicroικό microοντέλο
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και η ΗΠΑ και ο Καναδάς
ακολούθησαν και εφάρmicroοσαν τα προαναφερθέντα microοντέλα στις
εκπαιδευτικές πολιτικές που αφορούσαν τα παιδιά των microεταναστών
Έχοντας σαν αρχική πεποίθηση ότι οι microετανάστες που έρχονταν microαζικά
στη χώρα δεν προτίθενται να microείνουν microόνιmicroα η πρώτη δεκαετία εισροής
microεταναστευτικού δυναmicroικού δεν χαρακτηρίζεται από λήψη σηmicroαντικών
πολιτικών microέτρων από τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη Η συνειδητοποίηση
10
της παραmicroονής δια βίου των microεταναστών στις χώρες υποδοχής αλλά και
οι διαδικασίες οικογενειακής επανασύνδεσης (regroupement familiale)
αποτέλεσαν τις κυριότερες αιτίες πίεσης προς τις ευρωπαϊκές
κυβερνήσεις για τη λήψη microέτρων υποδοχής και ένταξης των
microεταναστευτικών οmicroάδων
Αρχικά κυρίαρχη ήταν η αντίληψη για την αναγκαιότητα αφοmicroοίωσης
των αλλοδαπών microαθητών microε τη βοήθεια microέτρων αντισταθmicroιστικής
εκπαίδευσης Υιοθετούνται λοιπόν και τίθενται σε εφαρmicroογή
προπαρασκευαστικές τάξεις τάξεις υποδοχής και δίγλωσσες ειδικές
τάξεις για αλλοδαπούς microαθητές που σαν στόχο έχουν την γρήγορη
εκmicroάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής αφού η γλωσσική επάρκεια
ταυτίζεται microε την ενσωmicroάτωση του παιδιού στη σχολική τάξη και την
ευρύτερη κοινωνία Στην Αγγλία γίνεται η πρώτη στροφή της
εκπαιδευτικής πολιτικής προς το πολυπολιτισmicroικό microοντέλο και η
εκπαίδευση θέτει σαν στόχο την κατανόηση εκ microέρους όλων των microαθητών
της πολυπολιτισmicroικότητας της κοινωνίας microέσω της εmicroφάνισης διαφόρων
πτυχών των πολιτισmicroών στα σχολικά προγράmicromicroατα
Ύστερα από πολλά χρόνια εmicroπειρίας και πειραmicroατισmicroού τα περισσότερα
εκπαιδευτικά συστήmicroατα υιοθετούν σήmicroερα το διαπολιτισmicroικό microοντέλο
Γίνονται προσπάθειες να διδάσκονται στα σχολεία οι microητρικές γλώσσες
των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο τονίζεται η ανάγκη να
ξεπεραστεί ο εθνοκεντρισmicroός προβάλλονται τα κοινά στοιχεία και οι
οmicroοιότητες microεταξύ των πολιτών διαφορετικής καταγωγής ενώ οι
εκπαιδευτικοί έχουν πρόσβαση σε επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και
εξειδικευmicroένο διδακτικό υλικό Ωστόσο οι εκάστοτε προτεινόmicroενες
λύσεις δεν έχουν δώσει ριζική λύση στην περίπλοκη σχέση
εθνοπολιτισmicroικής ετερογένειας και εκπαίδευσης και η ένταξη των
παιδιών των microεταναστών αποτελεί microέχρι σήmicroερα αντικείmicroενο
επιστηmicroονικών ερευνών και συζητήσεων και πολιτικών διαφωνιών
11
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός της ενδιάmicroεσης αξιολόγησης όπως αναφέρεται και στο
πρόγραmicromicroα είναι η συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξής του microε στόχο
τη βελτίωση της εφαρmicroογής του microέσω της διαδικασίας ανατροφοδότησης
και η τελική αποτίmicroηση του βαθmicroού επίτευξης των επιmicroέρους στόχων
παιδαγωγικών οικονοmicroικών και εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος όπως
αυτοί αναφέρονται στην περιγραφή του έργου η οποία θα αποτελέσει
και την αφετηρία για την αξιολόγησή του
Επειδή το έργο είναι πολυετές και ήδη εφαρmicroόζεται η τρίτη του φάση microε
ενδιάmicroεσες διακοπές που δηmicroιούργησαν laquoπροβλήmicroατα ασυνέχειαςraquo θα
ήταν σκόπιmicroο να επιχειρηθεί η σύνδεση των φάσεων για να αποτυπωθεί
και η εξέλιξη των αποτελεσmicroάτων που αυτό είχε στα χρόνια που
εφαρmicroόστηκε
Είναι επίσης σηmicroαντικό να επισηmicroανθεί ότι όπως γνωρίζουmicroε από την
κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και τη συστηmicroική προσέγγιση ανάλυσης
των οργανισmicroών ότι συmicroβαίνει στην λειτουργία των οργανισmicroών
προσδιορίζεται σε σηmicroαντικό βαθmicroό από αυτό που συmicroβαίνει εκτός των
οργανισmicroών Για το λόγο αυτό στην τελική αξιολόγηση θα ληφθεί υπόψη
και το περιβάλλον microέσα στο οποίο άρχισε να εφαρmicroόζεται το πρόγραmicromicroα
και το οποίο προσδιόρισε πολλά σηmicroεία του προγραmicromicroατισmicroού και
περιεχοmicroένου του
Η ενδιάmicroεση εσωτερική αξιολόγηση θα περιοριστεί στην παρουσίαση και
ανάλυση αυτού που συmicroβαίνει στο εσωτερικό λειτουργίας της βαθmicroίδας
παρέmicroβασης (Αrsquoβαθmicroια εκπαίδευση) και στην αποτύπωση και ερmicroηνεία
των αποτελεσmicroάτων που είχε το πρόγραmicromicroα τόσο στον πληθυσmicroό που
απευθύνεται όσο και στον προδιαγεγραmicromicroένο σκοπό και επιmicroέρους
στόχους κατά την εφαρmicroογή του
Το πρόγραmicromicroα βρίσκεται στην τρίτη φάση εφαρmicroογής του και
υλοποιείται σε εθνικό επίπεδο Οι περιοχές παρέmicroβασης είναι
επιλεγmicroένες στη βάση των αναγκών όπως αυτές προκύπτουν από
12
bull Την καταγραφή και ανάλυση των δεδοmicroένων που αφορούν την
κατανοmicroή των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στη χώρα
bull Τις προτεραιότητες της πολιτικής παρέmicroβασης στην ένταξη αυτών
των microαθητών στο σχολείο
bull Την εmicroπειρία εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τα προηγούmicroενα
χρόνια
bull Τα αποτελέσmicroατα των microελετών και ερευνών στο χώρο της
διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής που αφορούν το
πρόγραmicromicroα και
bull Τον προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος στον οποίο αποτυπώνονται
οι πόροι που πρέπει να διατεθούν στους τοmicroείς παρέmicroβασης σε
κάθε περιφέρεια αλλά και συνολικά σε εθνικό επίπεδο
Η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος θα στηριχθεί επειδή δεν υπάρχει εκ
των προτέρων (ex-ante) αξιολόγηση όπου να έχουν τεθεί και
προσδιοριστεί τα όρια οι ποσοτικοί στόχοι και οι δείκτες απόδοσης και
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος στα πραγmicroατικά δεδοmicroένα της
εφαρmicroογής του και συγκεκριmicroένα αφενός στα δεδοmicroένα σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος όπως αυτά καθορίστηκαν και περιγράφονται στο
εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου και αφετέρου στα δεδοmicroένα της
υλοποίησης
Και τούτο γιατί σε κάθε πρόγραmicromicroα πρέπει να υπάρχουν τα βασικά
χαρακτηριστικά του σχεδιασmicroού προγραmicromicroάτων όπως αυτά ορίζονται
από την επιστήmicroη και επαναλαmicroβάνονται στον laquoΚοινό Οδηγό
hellipΑξιολόγησηςraquo 12 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόσο για την εκ των
προτέρων εκτίmicroηση όσο και για την συνεχιζόmicroενη αξιολόγηση που είναι
1 Καθορισmicroός γενικών και ειδικών στόχων που θα επιτευχθούν
2 Καθορισmicroός κατάλληλων δραστηριοτήτων και microέτρων γιrsquo αυτόν τον
σκοπό και
12 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
13
3 Τα αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από αυτές τις δραστηριότητες και
τα microέτρα
Αυτό αποτελεί και το βασικό περίγραmicromicroα ενός microοντέλου ελέγχου και
αξιολόγησης το οποίο βεβαίως δεν πρέπει να εστιάζεται microόνο στο
αποτέλεσmicroα γιατί η αξιολόγηση θα είναι microονόπλευρη και ίσως όχι
αξιόπιστη λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζεται στον πλήρη
εξαντλητικό καθορισmicroό και εκτίmicroηση των αποτελεσmicroάτων από την
εφαρmicroογή ενός εκπαιδευτικού προγράmicromicroατος
Για το λόγο αυτό η αξιολόγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει όχι microόνο
στο πιο είναι το αποτέλεσmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά
να εξετάσει το πλαίσιο και τις διαδικασίες σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος τις διαδικασίες εφαρmicroογής την συνάφεια των στόχων
και των δράσεων για να αναδειχτεί ό ορθολογισmicroός της εφαρmicroογής και
της λειτουργίας του προγράmicromicroατος σε σχέση microε τον επιδιωκόmicroενο
σκοπό
Η αξιολόγηση θα αποβλέπει στη διερεύνηση της ποιότητας και της
αποτελεσmicroατικότητας των διαδικασιών ένταξης των microαθητών microε
διαφορετικό πολιτισmicroικό επίπεδο στο ελληνικό σχολείο και την εξαγωγή
γενικότερων συmicroπερασmicroάτων για την ουσιαστική εφαρmicroογή αντίστοιχων
εκπαιδευτικών πολιτικών microακροχρόνια
Στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης
χρησιmicroοποιείται κυρίως η microέθοδος αξιολόγησης από laquoοmicroολόγουςraquo
δηλαδή από άτοmicroα που γνωρίζουν ή απασχολούνται στον ίδιο ή
παραπλήσιο επιστηmicroονικό τοmicroέα αλλά γνωρίζουν πλήρως τη λειτουργία
των προγραmicromicroάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης και έχουν στην διάθεσή
τους όλες τις χρήσιmicroές και αναγκαίες πληροφορίες για τα προγράmicromicroατα
ή στην αντίθετη περίπτωση γνωρίζουν πώς να τις αναζητήσουν ή να τις
προmicroηθευτούν
Η αξιολόγηση των διαδικασιών από οmicroολόγους ενδιαφέρεται βασικά για
τις δραστηριότητες λειτουργίας ndash εφαρmicroογής ndash διαχείρισης δηλαδή για
τον τρόπο microε τον οποίο εκτελούνται τα προγράmicromicroατα χωρίς να
14
παραβλέπει την αποτελεσmicroατικότητα των ενεργειών του προγράmicromicroατος
αφού οι όλες διαδικασίες αποβλέπουν και είναι προσανατολισmicroένες στην
επιτυχία των στόχων του προγράmicromicroατος
Στη microέθοδο αξιολόγησης της διαδικασίας από laquoοmicroολόγουςraquo η αξιολόγηση
στηρίζεται στη διαmicroόρφωση εφαρmicroογή και ερmicroηνεία δεικτών που
διαmicroορφώνονται σε κάθε περίπτωση και προσαρmicroόζονται στις ανάγκες
της κάθε αξιολόγησης από τους αξιολογητές
Σήmicroερα στο γνωστικό αντικείmicroενο της αξιολόγησης συναντάmicroε microια πολύ
microεγάλη σειρά γνωστικών σχηmicroάτων (περισσότερα από 50) τα οποία
αλληλοσυmicroπληρούmicroενα αποτελούν και το θεωρητικό υπόβαθρο της
αξιολόγησης
Μεταξύ όλων αυτών των θεωρητικών σχηmicroάτων παρατηρούνται
ουσιαστικές διαφοροποιήσεις για διαφορετικούς λόγους που κυρίως
εντοπίζονται
bull Στη διαφορετική αφετηρία από την οποία ξεκινούν οι θεωρητικοί
επιστήmicroονες
bull Στο διαφορετικό φιλοσοφικό θεωρητικό και microεθοδολογικό
προσανατολισmicroό
bull Στη διαφορετική αντίληψη για την αξιολόγηση και
bull Στη διαφορετική αντίληψη για το περιεχόmicroενο της αξιολόγησης
Από τις ταξινοmicroήσεις και οmicroαδοποιήσεις των θεωρητικών σχηmicroάτων που
έχουν γίνει από τους Worthen amp Sanders (1987) και στην χώρα microας από
τον ∆ηmicroητρόπουλο (2004) διακρίνουmicroε επτά οmicroάδες θεωρητικών
σχηmicroάτων οι οποίες περιλαmicroβάνουν θεωρητικά σχήmicroατα που έχουν
κοινά χαρακτηριστικά
Μετά από microελέτη των διαφόρων θεωρητικών σχηmicroάτων αξιολόγησης
καθώς και των αντίστοιχων microοντέλων αξιολόγησης και γνωρίζοντας την
φιλοσοφία αυτού του προγράmicromicroατος το είδος και την έκτασή του
θεωρούmicroε ότι η καταλληλότερη microέθοδος αξιολόγησης είναι αυτή που
εκφράζει το microοντέλο CIPP (από τα αρχικά των λέξεων Context Input
15
Process Product) το οποίο ανήκει στην οmicroάδα θεωρητικών σχηmicroάτων
laquoΑποφάσεων ndash∆ιοίκησηςraquo στην οποία επικρατεί η άποψη ότι η
αξιολόγηση είναι συνυφασmicroένη microε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων
κατά την άσκηση διοίκησης και ότι η αξιολόγηση στην ουσία είναι ένα
microέσον στα χέρια της διοίκησης για την πραγmicroατοποίηση των στόχων της
Το microοντέλο αξιολόγησης CIPP (Stufflebeam 1994) είναι προσαρmicroοσmicroένο
στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και
στοχεύει στο να βοηθήσει τόσο αυτούς που παίρνουν αποφάσεις και
καταρτίζουν προγράmicromicroατα εκπαίδευσης όσο και τους εκπαιδευτικούς
στην πράξη να αξιοποιήσουν τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης
Στο πλαίσιο των τεσσάρων ειδών-τύπων εκπαιδευτικών αποφάσεων που
διακρίνει το πρόγραmicromicroα και είναι
bull Οι αποφάσεις σχεδίασης
bull Οι αποφάσεις δοmicroής και οργάνωσης
bull Οι αποφάσεις εφαρmicroογής και
bull Οι αποφάσεις ανάδρασης
Το microοντέλο CIPP προτείνει αντίστοιχα διαφορετικά είδη αξιολόγησης που
αποβλέπουν στην ολοκληρωmicroένη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
προγραmicromicroάτων
bull Αξιολόγηση του πλαισίου που αποβλέπει στην αξιολόγηση του
περιβάλλοντος που θα οργανωθεί το πρόγραmicromicroα
bull Αξιολόγηση εισόδου που αφορά στη συλλογή πληροφοριών που θα
βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων στην επιλογή εναλλακτικών
λύσεων όσον αφορά την υλοποίηση του προγράmicromicroατος και την
ικανοποίηση των στόχων και των αναγκών του πληθυσmicroού στόχου
bull Αξιολόγηση της διαδικασίας και αφορά στη διαπίστωση
προβληmicroάτων στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος και
bull Αξιολόγηση αποτελέσmicroατος που αποσκοπεί στη διαπίστωση της
υλοποίησης των σκοπών και στόχων που τέθηκαν αρχικά στη
16
συσχέτιση microε άλλες αξιολογήσεις και στην εκτίmicroηση τυχόν άλλων
microη προγραmicromicroατισmicroένων αποτελεσmicroάτων
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος θα
αξιοποιήσουmicroε και αρχές αξιολόγησης που χρησιmicroοποιούνται από άλλα
θεωρητικά σχήmicroατα όπως είναι τα στοχοκεντρικά (σχήmicroατα σκοπών) τα
οποία θα ενισχύσουν την ουσιαστική αξιολόγηση του προγράmicromicroατος και
κυρίως θα αναδείξουν τη σχέση και τη συνάφεια microεταξύ των στόχων των
microέτρων-δράσεων και των αποτελεσmicroάτων
Έτσι για την αξιολόγηση του προγράmicromicroατος laquoΈνταξη παιδιών
παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείοraquo θα στηριχθούmicroε αφενός
στη φιλοσοφία και στα δεδοmicroένα του σχεδιασmicroού του προγράmicromicroατος
όπως αυτά παρουσιάζονται στο εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου το
οποίο θα αποτελέσει και τη βάση της ανάλυσής microας και αφετέρου σε
πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία όπως αυτά θα προκύψουν από την
υλοποίησή του
Όπως φαίνεται στο τεχνικό δελτίο η υλοποίηση των στόχων του
προγράmicromicroατος στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες οι οποίοι έχουν
εφαρmicroοστεί microε τις αντίστοιχες δράσεις τους και στα προηγούmicroενα στάδια
υλοποίησης του έργου και έτυχαν θετικής κριτικής από τους αξιολογητές
των προηγούmicroενων φάσεων
Προτεινόmicroενη microέθοδος αξιολόγησης του προγράmicromicroατος
Επειδή το έργο αποτελείται από δέκα διαφορετικά υποέργα των οποίων
το περιεχόmicroενο είναι διαφορετικό αλλά αλληλεξαρτώmicroενο microε κάθετες και
οριζόντιες διασυνδέσεις η microεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα είναι
ενιαία για το σύνολο του έργου και θα διαφοροποιείται microόνο όπου
κρίνεται αναγκαίο
Έτσι για όλα τα υποέργα αλλά και συνολικά το έργο θα ακολουθήσουmicroε
microια microέθοδο που υπαγορεύεται από το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
και εξασφαλίζει microια ορθολογική διαδοχική και ολοκληρωmicroένη
προσέγγιση του αντικειmicroένου του έργου καθώς και την αξιοπιστία και
ποιότητα της αξιολόγησής του
17
Συγκεκριmicroένα οι διαδικασίες αφορούν στην
1Ανάλυση των βασικών δεδοmicroένων για τον πληθυσmicroό στόχο του
έργου και ειδικότερα
bull Την κοινωνικό-οικονοmicroική του κατάσταση
bull Σχέσεις microε την περιβάλλουσα κοινωνία
bull Επίπεδο εκπαίδευσης και επίπεδο σχολικής ένταξης των παιδιών
όπως αποτυπώνεται από τις εγγραφές στην υποχρεωτική
εκπαίδευση στην αρχή του έργου και στο τέλος
2 Ανάλυση του έργου και αναζήτηση της συνάφειας στόχων-
δράσεων του έργου και ειδικότερα
bull Ανάλυση των αξόνων πολιτικής του έργου
bull Σκοπός και επιmicroέρους στόχοι των υποέργων του προγράmicromicroατος
bull περιγραφή των δράσεων
bull Κατανοmicroή των πόρων σε επίπεδο υποέργων και δράσεων του
προγράmicromicroατος
bull Αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από την εφαρmicroογή των υποέργων και
αν είναι δυνατόν ποσοτικοποίηση τους
bull ∆ηmicroιουργία δεικτών αξιολόγησης του έργου
3 Υλοποίηση του έργου (Συλλογή και καταγραφή των δεδοmicroένων-
στοιχείων υλοποίησης του έργου
bull Ανάλυση των δράσεων
bull Αξιοποίηση του επιστηmicroονικού προσωπικού
bull Τρόπος υλοποίησης των δράσεων
bull Συλλογή δεδοmicroένων σε σχέση microε τους δείκτες αξιολόγησης
bull ∆ιάρκεια ολοκλήρωσης των προβλεπόmicroενων δράσεων
bull Οργάνωση και λειτουργία των τεσσάρων αξόνων του προγράmicromicroατος
bull Περιεχόmicroενο επιmicroορφωτικών προγραmicromicroάτων
18
bull Οργάνωση δραστηριοτήτων διάχυσης και αξιοποίησης των
αποτελεσmicroάτων
bull Ανάλυση του τρόπου υλοποίησης και της έκτασης της ενισχυτικής
διδασκαλίας
bull Λειτουργία των συνεργατών του προγράmicromicroατος
4 Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος και ειδικότερα
bull Καταγραφή των στοιχείων που αποτυπώνουν τα αποτελέσmicroατα της
κάθε δράσης
bull Ανάλυση των στοιχείων σε σχέση microε τους δείκτες που έχουν
οριστεί σε προηγούmicroενη φάση
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων των δράσεων σε σχέση microε το βαθmicroό
αντιmicroετώπισης των προβληmicroάτων του πληθυσmicroού στόχου
bull Συmicroβολή της επιmicroόρφωσης στην επίτευξη του σκοπού και των
στόχων του έργου
bull Συmicroβολή των microέσων που διατέθηκαν στην υλοποίηση των στόχων
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων σε σχέση microε τους αρχικούς στόχους
του προγράmicromicroατος κατά υποέργο και συνολικά - συνολική
αξιολόγηση
Η συλλογή των δεδοmicroένων πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος αλλά
και αξιολόγησης των αποτελεσmicroάτων θα γίνει microε δυο τρόπους
Τα στοιχεία που σχετίζονται microε την πορεία του προγράmicromicroατος θα
συλλεγούν από τα τριmicroηνιαία δελτία τις εκθέσεις των περιφερειακών
Γραmicromicroατειών καθώς και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από το ΚΕ∆Α
Επίσης ορισmicroένα στοιχεία πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος
ζητήθηκαν από τις γραmicromicroατείες microε άmicroεση επικοινωνία του αξιολογητή
Για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος προβλέφθηκε και
πραγmicroατοποιήθηκε microια εmicroπειρική έρευνα που απέβλεπε στην
19
αξιολόγηση του προγράmicromicroατος microέσω της συλλογής και καταγραφής των
απόψεων (πρωτογενών στοιχείων) των άmicroεσα συmicromicroετεχόντων και
επωφελούmicroενων από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά και τα
αποτελέσmicroατά του
Για αυτή την έρευνα η οποία πραγmicroατοποιήθηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο
σχεδιάστηκαν και διανεmicroήθηκαν τέσσερα διαφορετικά ερωτηmicroατολόγια
στοχεύοντας σε διαφορετικό πληθυσmicroό αλλά microε περιεχόmicroενο το οποίο
θα microπορούσε να αποτυπώσει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των
δράσεων του προγράmicromicroατος αλλά και microε στόχο τα αποτελέσmicroατα των
ερωτηmicroατολογίων να microπορούν να οδηγήσουν σε συγκρίσεις
Έτσι τα τέσσερα ερωτηmicroατολόγια τα οποία είναι σύντοmicroα και περιεκτικά
απευθύνονται
bull Στους διευθυντές των σχολείων παρέmicroβασης
bull Στους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Στους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και
bull Στους γονείς των microαθητών των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
Η επεξεργασία των ερωτηmicroατολογίων και η ανάλυση των αποτελεσmicroάτων
θα αποτελέσει ξεχωριστό κεφάλαιο στην αξιολόγηση του προγράmicromicroατος
microετά την ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων υλοποίησης του
προγράmicromicroατος
20
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός του προγράmicromicroατος είναι η δηmicroιουργία των προϋποθέσεων
εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo όλους του microαθητές ίσες ευκαιρίες
πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Το πρόγραmicromicroα θέτει στο κέντρο της παρέmicroβασής του το σχολείο και
προσπαθεί να επιδράσει σε όλους τους παράγοντες που συmicromicroετέχουν
στην εκπαιδευτική διαδικασία και στόχος του είναι να διευκολυνθεί το
σχολείο στην υλοποίηση αποτελεσmicroατικών microέτρων- προς όφελος των
microαθητών- τόσο για την υποστήριξη της γλωσσικής microόρφωσης και της
microάθησης όσο και για την διαπολιτισmicroική διαmicroόρφωση της σχολικής
ζωής
Οι βασικοί στόχοι του προγράmicromicroατος είναι
1 Η αξιολόγηση των ήδη υφιστάmicroενων θεσmicroών για τη σχολική ένταξη
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών και η διαmicroόρφωση
ενός θεσmicroικού πλαισίου διαπολιτισmicroικής παρέmicroβασης στο ελληνικό
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
2 Η διαmicroόρφωση προγραmicromicroάτων σπουδών η παραγωγή διδακτικού
και εποπτικού υλικού και η ανάπτυξη νέων διδακτικών
προσεγγίσεων για τη στήριξη της microάθησης των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών παιδιών
3 Η προετοιmicroασία και αξιοποίηση δίγλωσσων εκπαιδευτικών καθώς
και άλλου εξειδικευmicroένου προσωπικού για τη σχολική υποστήριξη
των παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών microαθητών ώστε να καταστούν
ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολικού
προγράmicromicroατος
4 Η διαmicroόρφωση προγράmicromicroατος συmicroβουλευτικής και ψυχολογικής
υποστήριξης microαθητών εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και
ενίσχυσης των σχέσεων microεταξύ σχολείου- οικογένειας και
κοινότητας
21
5 Η ευαισθητοποίηση γηγενών γονέων microαθητών εκπαιδευτικών και
στελεχών της εκπαίδευσης για τις δυνατότητες αρmicroονικής
συmicroφοίτησης σε πολυπολιτισmicroικά σχολεία
6 Η ενίσχυση και ενθάρρυνση παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών γονέων
να συmicromicroετέχουν ενεργά στις προσπάθειες της πολιτείας και του
σχολείου για ένταξη των παιδιών τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστηmicroα
7 Η ανάπτυξη microηχανισmicroών στήριξης και πληροφόρησης οι οποίοι
αφενός θα υποστηρίζουν και θα συνδέουν τις επιmicroέρους
δραστηριότητες του Προγράmicromicroατος και αφετέρου θα διασφαλίζουν
τον πολλαπλασιασmicroό και τη βιωσιmicroότητα των αποτελεσmicroάτων τους
8 Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρmicroογής όλων των
δραστηριοτήτων του Προγράmicromicroατος
Το πρόγραmicromicroα αποτελείται από 13 υποέργα τα οποία παρουσιάζονται
συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα
22
ΤΑ ΥΠΟΕΡΓΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
ΥΠΟΕΡΓΑ
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου συνεργατών-διαχείριση και
οργάνωση
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτελείου Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την
παρακολούθηση των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών για την παρακολούθηση των
δράσεων ένταξης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Ιωαννίνων για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Κρήτης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
7 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας
8 Επιmicroορφωτές
9 Παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης ndash δηmicroοσιότητα
10 Αναπαραγωγή-Παραγωγή βοηθητικού υλικού
11 Μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού
12 Λειτουργία Θερινών τmicroηmicroάτων προγυmicroνασιακής εκπαίδευσης
13 Μέτρα υποστήριξης παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
23
Από τα υποέργα του προγράmicromicroατος τα έξι (6) πρώτα αναφέρονται σε
δραστηριότητες συντονισmicroού και εφαρmicroογής του καθώς και στελέχωσης
των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών για να εφαρmicroοστούν
αποτελεσmicroατικότερα και ενιαία οι τέσσερις (4) άξονες του προγράmicromicroατος
που αποτελούν και το ουσιαστικό περιεχόmicroενο της παρέmicroβασής του στα
σχολεία
Παρουσίαση Υποέργων
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου
συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση (ΕΚΠΑ)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 50
Στο τεχνικό δελτίο του υποέργου παρουσιάζεται αναλυτικά το
περιεχόmicroενό του η οργανωτική δοmicroή της κεντρικής υπηρεσίας
διαχείρισης του προγράmicromicroατος καθώς και οι διαδικασίες πρόσληψης και
απασχόλησης των συνεργατών που προβλέπονται από αυτό
Τα υποέργα 2-6 που ακολουθούν αναφέρονται στις πέντε (5)
περιφερειακές γραmicromicroατείες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που
ανταποκρίνονται στην περιφερειακή διάσταση της εφαρmicroογής του και
είναι από πλευράς περιεχοmicroένου ταυτόσηmicroα δεδοmicroένου ότι οι
περιγραφόmicroενες δραστηριότητες ταυτίζονται ώστε να εξασφαλίζεται η
24
οmicroοιοmicroορφία στην εφαρmicroογή του σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
Στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου καθορίζονται οι δραστηριότητες
και οι ευθύνες των περιφερειακών υπηρεσιών καθώς και ο τρόπος
στελέχωσής τους σε συνάρτηση microε την κεντρική οργάνωση του
προγράmicromicroατος
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι
19
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34903 Απασχολούmicroενοι δοmicroών microε επιλέξιmicroες τις δαπάνες των
αmicroοιβών τους
Πλήθος ατόmicroων 12
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
25
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου Κρήτης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 5
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
Τα Υποέργα 7-13 αντιστοιχούν στους άξονες
παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος στο σχολείο και είναι
ΑΞΟΝΑΣ Αrsquo ndash ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΥΠΟΕΡΓΑ 12amp13)
Μέτρα γλωσσικής και microαθησιακής υποστήριξης παλιννοστούντων
και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της Α΄ Βάθmicroιας Εκπαίδευσης
Οι δράσεις του έργου έχουν ως κύριο αποδέκτη και σηmicroείο αναφοράς
την ίδια τη σχολική microονάδα Στοχεύουν στη γενική αναβάθmicroισή της microέσα
26
από ένα πολυδιάστατο σχήmicroα υποστήριξης ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου και αφορούν
bull ειδικά microέτρα υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
bull εφαρmicroογή νέων παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών στις
laquomicroικτές τάξειςraquo
δηmicroιουργία προϋποθέσεων για θετικό παιδαγωγικό κλίmicroα και
διαπολιτισmicroική επικοινωνία στο σχολείο
Το είδος και η έκταση των microέτρων εξαρτάται από τις ανάγκες και τις
δυνατότητες της σχολικής microονάδας και λαmicroβάνουν υπόψη το ποσοστό
των αλλοδαπών microαθητών στο συγκεκριmicroένο σχολείο Εξασφαλίζεται για
όλα τα σχολεία της χώρας όπου φοιτούν αλλοδαποί microαθητές η
πρόσβαση σε έντυπο και ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό ενηmicroερωτικό
συmicroβουλευτικό και επιmicroορφωτικό υλικό
Στα σχολεία microε υψηλό ποσοστό αλλοδαπών microαθητών προβλέπεται
επίσης
bull εξακρίβωση των αναγκών και σχεδιασmicroός της παρέmicroβασης
bull διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και ενηmicroέρωση για τις δυνατότητες
εφαρmicroογής του
bull διάθεση σχεδίων διδασκαλίας και στοιχείων προγραmicromicroατισmicroού για
τη διδασκαλία στις ΤΥ και τα ΦΤ
bull διάθεση σχεδίων εργασίας και προτάσεων για δραστηριότητες
διαπολιτισmicroικού προσανατολισmicroού
απασχόληση ειδικευmicroένου διδακτικού προσωπικού που αναλαmicroβάνει
επικουρούmicroενο από συνεργάτες του έργου την οργάνωση το συντονισmicroό
και την υλοποίηση των microέτρων υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
σε συνεργασία microε τη διοίκηση του σχολείου καθώς και του δικτύου
επικοινωνίας microε τη σχολική κοινότητα τους γονείς και την τοπική
κοινωνία
Οι ενέργειες που περιλαmicroβάνοναται σε αυτόν τον άξονα είναι
27
1 Οργάνωση και Συντονισmicroός των microέτρων υποστήριξης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε συνεργασία microε τη
διεύθυνση του σχολείου
2 Αξιολόγηση γλωσσοmicroάθειας στην Ελληνική
3 Γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών microαθητών microέσω της διδασκαλίας της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας ndash αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού που
είχε παραχθεί στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ
4 Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
5 Σύνδεση σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 432000 Ανθρωποώρες 3456000
ΣΥΝΟΛΟ 3456000
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
ίδ
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34815 Προγράmicromicroατα για microαθητές άνδρες γυναίκες
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Πλήθος προγραmicromicroάτων 1200
34843 ∆οmicroές πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης οι οποίες
επωφελούνται από εκπαιδευτικές παρεmicroβάσεις
Πλήθος ∆οmicroών 600
28
ΘΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
ΑΞΟΝΑΣ Βrsquo ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΥΠΟΕΡΓΑ 7amp 8)
Αντικείmicroενο του έργου είναι η παροχή υπηρεσιών microε τίτλο
laquoΕπιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότηταςraquo
ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ∆ΡΑΣΕΩΝ
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες υλοποιούνται σε επίπεδο νοmicroού
(∆ιεύθυνσης Εκπαίδευσης)
Για την εκτέλεση έργου απαιτείται η υλοποίηση των ακόλουθων
διακριτών φάσεων
1 Σχεδιασmicroός και οργάνωση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
2 Σχεδιασmicroός και παροχή υλικοτεχνικής υποδοmicroής
3 Υλοποίηση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 6000 Ανθρωποώρες 72000
ΣΥΝΟΛΟ 72000
29
Αναλυτικότερα
Η Κεντρική Επιστηmicroονική Επιτροπή καθορίζει τον κατrsquo αρχήν αριθmicroό
των εκπαιδευτικών ανά γεωγραφική περιφέρεια και την κοινοποιεί στις
περιφερειακές επιστηmicroονικές επιτροπές Η κατανοmicroή αυτή θα στηριχθεί
στην αξιολόγηση των εξής δεδοmicroένων
του δείκτη ndash στόχου της επιmicroόρφωσης (7000 επιmicroορφούmicroενοι
εκπαιδευτικοί) Ο δείκτης microπορεί να είναι υψηλότερος του ποσοστού
του πληθυσmicroού ndash στόχου (αλλοδαποί microαθητές) σε κάθε γεωγραφική
περιοχή των διαπιστωmicroένων από την microέχρι σήmicroερα εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ
ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ
(102)
34601 Επιmicroορφούmicroενοι Άνδρες Πλήθος ατόmicroων 2500
34603 Επιmicroορφούmicroενες Γυναίκες Πλήθος ατόmicroων 4500
34805 Προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης Πλήθος 300
Κατανοmicroή επιmicroορφώσεων κατά περιφέρειες
Περιφέρειες
Αττική Στερεά
Ελλάδ
α
Θεσνίκη Πάτρα Ιωάννιν
α
Κρήτη Αιγαίο
∆ιηmicroερίδες 14 2 12 2 6 4 4
30
Επιmicroορφώσεις 140 20 120 20 60 40 40
Επιmicroορφούmicroενοι 1750 250 1500 250 750 500 500
Παρατήρηση 7 διηmicroερίδες στην Αττική δύο σε κάθε περιφέρεια
76 επιmicroορφώσεις στελεχών εκπαίδευσης ως εξής Αττική 28 Μακεδονία
16 Ιωάννινα 8 Αιγαίο 8 Πάτρα 8 Κρήτη 8
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί της παρέmicroβασης θα παρακολουθήσουν
όλες τις επιmicroορφώσεις που θα διεξαχθούν στην εκπαιδευτική περιοχή
που διδάσκουν
Χρονική περίοδος Ιανουάριος 2006 - Απρίλιος 2007
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1 Κάθε ηmicroερίδα αποτελείται από 5 επιmicroορφώσεις (εργαστήρια) στις
οποίες θα λαmicroβάνουν microέρος 125 εκπαιδευτικοί σε οmicroάδες των 25
ατόmicroων που θα εναλλάσσονται κυκλικά
2 Κάθε εκπαιδευτικός θα παρευρίσκεται σε 2 ηmicroερίδες
Όργάνωση και υλοποίηση επιmicroέρους επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων
a Γενικές επιmicroορφώσεις ( περίπου 50) για εκπαιδευτικούς
σχολικών microονάδων περίπου 2500 χιλιάδων σχολικών
microονάδων microε στόχο την ενηmicroέρωσή τους για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το εκπαιδευτικό υλικό και για το
σχεδιασmicroό της σχολικής παρέmicroβασης
b ∆ιασχολικές-Ενδοσχολικές επιmicroορφώσεις microε εργαστηριακή
microορφή (περίπου 50) για εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε
πολυπολιτισmicroικά σχολεία και σε σχολεία που έχουν παραλάβει
το εκπαιδευτικό διδακτικό υλικού που έχει παραχθεί στο
πλαίσιο του έργου
c Ταχύρρυθmicroα Σεmicroινάρια (50) σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν
σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας τάξεις υποδοχής και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
31
d Επιπλέον προτείνεται η πραγmicroατοποίηση κοινών συναντήσεων
(30) διευθυντών εκπαίδευσης διευθυντών σχολικών microονάδων
εκπαιδευτικών γονέων και microαθητών microε στόχο την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηmicroα και την αποδοχή τους από το
ευρύτερο κοινωνικό σύνολο
ΑΞΟΝΑΣ Γrsquo ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Ο άξονας αυτός υλοποιείται στο πλαίσιο των υποέργων 7813
Ο Άξονας Γrsquo έχει ως ευρύτερο σκοπό α) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη
των microαθητών την ευαισθητοποίησή τους και άσκηση δεξιοτήτων σε
θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών σχέσεων και διαπολιτισmicroικής
κατανόησης και συνεργασίας β) την προαγωγή της ψυχικής υγείας
διαπολιτισmicroικής κατανόησης και θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του
σχολικού περιβάλλοντος και γ) την προώθηση της συνεργασίας σχολείου
ndash οικογένειας - κοινότητας
Ο Άξονας Γrsquo έχει τους ακόλουθους στόχους
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση κατανόηση και άσκηση δεξιοτήτων
όλων των microαθητών της τάξης στα ακόλουθα ευρύτερα θέmicroατα
επικοινωνία χειρισmicroός συναισθηmicroάτων laquoδιαφορετικότηταraquo και
πολιτισmicroός αυτοαντίληψη-αυτοεκτίmicroηση σχέσεις microε εκπαιδευτικούς
σχέσεις microε συνοmicroήλικους σχέσεις microε γονείς αντιmicroετώπιση αγχογόνων
καταστάσεων- κρίσεων επίλυση συγκρούσεων
bull Συmicroβουλευτική υποστήριξη των παλιννοστούντων - αλλοδαπών
microαθητών microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες
προσαρmicroογής microε σκοπό τη διευκόλυνση της προσαρmicroογής τους στο
κανονικό σχολείο καθώς και των οικογενειών τους στην ελληνική
σχολική κοινότητα και κοινωνία
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική εκπαιδευτικών
για θέmicroατα ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών
32
διαπροσωπικής επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
υποστήριξης microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες των
παλιννοστούντων - αλλοδαπών microαθητών και συνεργασίας σχολείου-
οικογένειας-κοινότητας
bull Ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική γονέων για θέmicroατα
ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών και συνεργασίας
οικογένειας-σχολείου-κοινότητας
bull Κατάρτιση άσκηση και επιmicroόρφωση σχολικών ψυχολόγων
microεταπτυχιακών φοιτητών και εκπαιδευτικών στο σχεδιασmicroό και
εφαρmicroογή παρεmicroβατικών προγραmicromicroάτων στο σχολείο
bull ∆ηmicroιουργία δικτύων επικοινωνίας-εποπτείας (σχολείο-
κόmicroβοςharrσχολεία συγκεκριmicroένης περιοχής harr εκπαιδευτική
περιφέρεια harr Πανεπιστήmicroιο Αθηνών harr Κέντρο Έρευνας και
Εφαρmicroογών Σχολικής Ψυχολογίας)
bull Συγγραφή-παραγωγή εκπαιδευτικού-επιmicroορφωτικού υλικού για
εκπαιδευτικούς microαθητές γονείς
bull Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών ως προς τις δυσκολίες
κοινωνικής ένταξης των microαθητών microε διαφορετική πολιτισmicroική
προέλευση αλλά και όλων των microαθητών που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα προσαρmicroογής και συmicroπεριφοράς
bull Ενίσχυση και στην αξιοποίηση του ρόλου του εκπαιδευτικού ως
προς την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας και αποδοχής microέσα στη
σχολική τάξη
bull Εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα
συmicroβουλευτικής που συmicroβάλλουν στη διαmicroόρφωση ουσιαστικής
παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου-microαθητή
bull Μείωση της απόρριψης και της περιθωριοποίησης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών στο πλαίσιο της σχολικής
τάξης microέσα από την εφαρmicroογή παρεmicroβατικών ενεργειών microέσα στην
τάξη
33
bull Ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης των microαθητών των
πολυπολιτισmicroικών τάξεων
bull Ενηmicroέρωση του διδακτικού προσωπικού των σχολείων για τις
υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης που υπάρχουν στην περιοχή στην
οποία βρίσκονται τα σχολεία
Αρmicroονική συmicroβίωση σε πολυπολιτισmicroικές κοινωνίες χωρίς φαινόmicroενα
ρατσισmicroού και κοινωνικού αποκλεισmicroού
Ο Άξονας Γrsquo περιλαmicroβάνει τις παρακάτω ενέργειες
1 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
2 Ενηmicroέρωση του προσωπικού των σχολείων
3 Η συνέχιση της εφαρmicroογής του Προγράmicromicroατος στα σχολεία του
∆ικτύου
4 ∆ιεύρυνση του ∆ικτύου Σχολείων
ΑΞΟΝΑΣ ∆rsquo ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Το πρόγραmicromicroα προβλέπει την διαδικασία αξιολόγησής του η οποία
περιλαmicroβάνει α) την εσωτερική και β) την εξωτερική αξιολόγηση Και οι
δύο θα γίνουν από ειδικούς στον τοmicroέα της αξιολόγησης επιστήmicroονες οι
οποίοι θα έχουν επαρκή εmicroπειρία σε θέmicroατα αξιολόγησης και
εκπαίδευσης παλιννοστούντων και αλλοδαπών Για το σκοπό αυτό θα
συνεργασθούν microε τους βασικούς παράγοντες και άλλους συντελεστές
εκτέλεσης του έργου Η εσωτερική αξιολόγηση θα προηγηθεί της
εξωτερικής το πόρισmicroα της οποίας θα τεθεί υπόψη των εξωτερικών
αξιολογητών οι οποίοι θα ορισθούν από την αρmicroόδια Υπηρεσία του
ΥΠΕΠΘ
Όσον αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση στην οποία αναφέρεται και η
παρούσα microελέτη το πρόγραmicromicroα προβλέπει τρεις φάσεις α) την αρχική
διαγνωστική β) την ενδιάmicroεση διαmicroορφωτική και γ) την τελική ή
αθροιστική αξιολόγηση
34
Επειδή ο άξονας αυτός καθυστέρησε να υλοποιηθεί και ενεργοποιήθηκε
τον Μάιο του 2007 αποφασίστηκε να υλοποιηθούν οι δυο από τις τρεις
φάσεις που είναι α) η ενδιάmicroεση και β)η τελική αξιολόγηση Η τελική
αξιολόγηση θα παρουσιαστεί δυο microήνες microετά την ηmicroεροmicroηνία λήξης του
προγράmicromicroατος
ΑΞΟΝΑΣ Εrsquo ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ ΥΛΙΚΟΥ
(ΥΠΟΕΡΓΟ 10 amp 11)
35
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ
ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
350056 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 240000
35042 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ndash ΜΕΘΟ∆ΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 8
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Υποέργου θα γίνουν οι ακόλουθες εργασίες
Παραγωγή και επανεκτύπωση των νέων τίτλων του βοηθητικού εκπαιδευτικού
υλικού (βλ Υποέργο 1) Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν περί τα 10000
αντίτυπα ανά τίτλο Η παραγωγή των νέων τίτλων θα πραγmicroατοποιηθεί αφού
εγκριθούν οι τίτλοι αυτοί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Τροποποίηση και επανεκτύπωση περιορισmicroένου αριθmicroού αντιτύπων
βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού που παρήχθη στο Ι και στο ΙΙ ΕΠΕΑΕΚ
microετά από συνεννόηση microε τη διαχειριστική Αρχή και αφού έχουν εγκριθεί από
το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Το παρόν Υποέργο θα ανατεθεί σε ανάδοχο που θα επιλεγεί microετά από ανοικτό
διαγωνισmicroό
36
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Έργου προκύπτουν ανάγκες microεταφοράς υλικού Πρόκειται για
microεταφορές εγγράφων και υλικού Συγκεκριmicroένα θα γίνουν τουλάχιστο 3 microεταφορές
βοηθητικού υλικού σε κάθε νοmicroό Ταυτόχρονα θα γίνεται και αποστολή microικρότερων
δεmicroάτων και εγγράφων από εταιρεία courier
Για αυτό το λόγο κρίνεται αναγκαίο να προχωρήσουmicroε σε ανοικτό διαγωνισmicroό για την
επιλογή του αναδόχου
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
35204
00
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
10 Ανθρωποmicroήνες
120000
ΣΥΝΟΛΟ 120000
ΑΞΟΝΑΣ ΣΤrsquo (ΥΠΟΕΡΓΟ 9) ΠΡΟΒΟΛΗ-∆ΙΑΧΥΣΗ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο του υποέργου θα οργανωθούν και θα συντονισθούν
παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες
για αύξηση της αποδοχής και της διεισδυτικότητας του προγράmicromicroατος
microε άmicroεση εmicroπλοκή των κοινωνικών φορέων που ασχολούνται microε θέmicroατα
κοινωνικής ενσωmicroάτωσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microε στόχο
37
την ενίσχυση της αποτελεσmicroατικότητας των παρεmicroβάσεων Επιπλέον θα
πραγmicroατοποιηθούν όλες οι απαιτούmicroενες δράσεις δηmicroοσιότητας του
έργου
Στο Υποέργο περιλαmicroβάνονται δράσεις οργάνωσης και διεξαγωγής
ηmicroερίδων συνεδρίων δηmicroοσιεύσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο
παραγωγή διαφηmicroιστικού υλικού κλπ
Πιο αναλυτικά προβλέπεται να πραγmicroατοποιηθούν τα ακόλουθα
1 ∆ηmicroιουργία Κινητών ∆ανειστικών Βιβλιοθηκών
Προβλέπεται η λειτουργία 1 κινητής βιβλιοθήκης Η βιβλιοθήκη θα
εφοδιαστεί microε τίτλους που θα απευθύνονται σε παιδιά και θα αποτελέσει
κέντρο συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων Ο χώρος λειτουργίας της
microπορεί να είναι κάποια σχολική microονάδα πνευmicroατικό κέντρο ή δηmicroόσια
βιβλιοθήκη και θα είναι επισκέψιmicroος από όλα τα σχολεία της περιοχής
Προβλέπεται η λειτουργία της σε microία πόλη (ή γειτονιά) κάθε microήνα
(συνολικά 10 πόλεις) Η βιβλιοθήκη θα λειτουργεί καθηmicroερινά 5 ώρες
2 ∆ηmicroιουργία λήψη επεξεργασία και αξιοποίηση διαδραστικού υλικού
(από όλους τους εmicroπλεκόmicroενους - microαθητές εκπαιδευτικούς γονείς) σε
όλα τα σύγχρονα microέσα επικοινωνίας
α) Web site β) Έντυπο Newsletter για γονείς εκπαιδευτικούς και
microαθητές γ) ΜΜΕ (ραδιόφωνο εφηmicroερίδες)
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η οργάνωση microικτών οmicroάδων (παιδιά
αλλοδαπών και Ελλήνων) στις οποίες θα δίνεται ένα θέmicroα να
επεξεργαστούν και να παράξουν περιεχόmicroενο Το θέmicroα θα είναι σχετικό
microε τους στόχους του έργου και θα καθορίζεται σε συνεργασία microε τους
συνεργάτες και τεχνικούς κάθε microέσου (τηλεόραση βίντεο έντυπο) ενώ
στη συνέχεια θα παράγεται το αντίστοιχο προϊόν (βίντεο ηχογραφηmicroένη
εκποmicroπή έντυπο ηλεκτρονικό) Το τελικό προϊόν θα επιδιωχθεί να
προβληθεί από τα ΜΜΕ και να αποτελέσει έτσι πηγή αναγνώρισης και
38
αmicroοιβή για την προσπάθεια στα παιδιά που συmicromicroετείχαν Σε κάθε
περίπτωση θα είναι διαθέσιmicroο στο web site του έργου
Κάθε οmicroάδα παιδιών θα παρακολουθείται στην υλοποίηση από δύο
ειδικούς για το αντίστοιχο microέσο ένα τεχνικό κι ένα δηmicroιουργικό (πχ
σκηνοθέτη ndash οπερατέρ) Τα παιδιά θα συmicromicroετέχουν σε όλα τα στάδια
παραγωγής του έργου τους
Η ενέργεια προβλέπεται να συνδυαστεί microε την ενέργεια 1 Έτσι σε κάθε
πόλη που θα επισκεφτεί η κινητή βιβλιοθήκη θα γίνει ένα αντίστοιχο
εργαστήριο (συνολικά 10 εργαστήρια) Τέλος 10 ακόmicroη εργαστήρια θα
γίνουν στην Αθήνα
3 Έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού για θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
αγωγής
Θα είναι προσβάσιmicroο microέσω του site του έργου Το περιοδικό θα
ενηmicroερώνεται τακτικά microε νέα σχετικά microε το πρόγραmicromicroα θα επιδιώκει
συνεργασίες microε το κοινό και θα φιλοξενεί εκλαϊκευmicroένα άρθρα που θα
απευθύνονται στο κοινό (γονείς και παιδιά) και θα καλύπτουν θέmicroατα
σχετικά microε τη λειτουργία των σχολείων και τους ενδιαφέρουν Θα
παρουσιάζει επίσης την κίνηση των άλλων ενεργειών που θα
υλοποιούνται Την ενέργεια θα υλοποιήσουν δύο συντάκτες ένας
γραφίστας ndash εικονογράφος κι ένας προγραmicromicroατιστής Η ενέργεια
προβλέπεται να αρχίσει δύο microήνες microετά την έναρξη του έργου και θα
συνεχιστεί καθrsquo όλη τη διάρκειά του
4 ∆ιοργάνωση κεντρικών ηmicroερίδων για α) την δηmicroοσιοποίηση και
διάχυση των αποτελεσmicroάτων του Έργου β) την καταπολέmicroηση της
ξενοφοβίας γ) το ολοκαύτωmicroα των Εβραιών στο δεύτερο παγκόσmicroιο
πόλεmicroο δ) το πρόβληmicroα της microετανάστευσης ε) την προώθηση
αντιρατσιστικών πρακτικών
39
Το παρόν Υποέργο θα υλοποιηθεί από εξωτερικό ανάδοχο που θα
προκύψει microετά από ανοικτό διαγωνισmicroό
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
32704
00
∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 100 Πλήθος
10000
32706
00
ΣΥΝΕ∆ΡΙΑ -
ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ
10 Πλήθος
245000
32707
00
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΥΛΙΚΟΥ
10000 Πλήθος
113500
ΣΥΝΟΛΟ 368500
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣ
ΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
40
30975 ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ 7 30592 ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ 10000
30982 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΑ ΜΜΕ ΠΛΗΘΟΣ 100
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Γ1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
(∆ΕΙΚΤΕΣ ΕΚΡΟΗΣ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ
Η Πράξη έχει πλήρως ποσοτικοποιηmicroένους στόχους απόδοσης που συνάδουν microε τους
στόχους του Μέτρου
Συγκεκριmicroένα
o Η Πράξη θα ωφελήσει 50000 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης (στόχος Μέτρου 125000 microαθητές)
o Στο πλαίσιο της Πράξη θα επιmicroορφωθούν 7000 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης και λοιπά microέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (στόχος Μέτρου 5000
εκπαιδευτικοί)
Πλέον των στόχων του Μέτρου η Πράξη θα
o παρέmicroβει σε 2000 σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης παρέχοντας
ενηmicroέρωση και δίνοντας βοηθητικό υλικό
o λειτουργήσει 1800 τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σε 600 σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 15000 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o λειτουργήσει 45 θερινά τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 900 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o θα δηmicroιουργήσει δίκτυο 115 περίπου συνεργατών microε γεωγραφική διασπορά για την
υποστήριξη του προγράmicromicroατος
41
Ορθολογικός Προγραmicromicroατισmicroός του Προγράmicromicroατος Πίνακας
στόχων και δράσεων του έργου
Κατηγορία δράσης για την επίτευξη των στόχων
Κατηγορία
στόχου
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικών
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
στελεχών
Τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Ηmicroερίδες και
συνέδρια
∆ιανοmicroή
διδακτικού
υλικού
∆ιανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
∆ηmicroιουργία
δικτύων
Παροχή
διδακτικού
υλικού και
ενηmicroέρωσης σε
σχολεία
Η παρουσίαση
του διδακτικού
υλικού
προβλεπόταν
να γίνει και
κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικώ
ν σεmicroιναρίων
Η ενηmicroέρωση
στα σχολεία για
τους στόχους
του
Προγράmicromicroατος
περιλαmicroβάνει
και τα στελέχη
της
εκπαίδευσης
στελεχών
Στο πλαίσιο
του έργου
προβλεπόταν
η διαmicroονή
διδακτικού
υλικού στα
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η διανοmicroή
διδακτικού
και
επιmicroορφωτικο
ύ υλικού σε
ηmicroερίδες και
συνέδρια
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευση
ς
παρέχοντας
ενηmicroέρωση
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευσης
δίνοντας
επιmicroορφωτικ
ό υλικό
Οι συνεργάτες
των τοπικών
δικτύων των
πέντε
περιφερειών
της χώρας
πραγmicroατοποίησ
αν ενηmicroέρωση
των σχολείων
σχετικά microε τους
στόχους του
προγράmicromicroατος
Επιmicroόρφωση
εκπαιδευτικών
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
να
επιmicroορφωθούν
7000
εκπαιδευτικοί
της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και λοιπά
microέλη της
εκπαιδευτικής
κοινότητας
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν γύρω από
το υλικό και
τη microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
εκπαιδευτικ
ού υλικού
σε
εκπαιδευτικ
ούς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών του
Προγράmicromicroατος
42
Επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
Στο πλαίσιο του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν να
επιmicroορφωθούν
στελέχη της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
γύρω από το
υλικό και τη
microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευση
ς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευσης
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
ανήκε στην
ευθύνη των
τοπικών
δικτύων
συνεργατών
Προσφορά
κανονικής
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
1800
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
σε 600
σχολεία της
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Προσφορά
έκτακτης
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
45 θερινά
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microε σκοπό να
ωφεληθούν
900
παλιννοστούν
τες και
αλλοδαποί
microαθητές της
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς των
θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
43
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
διδασκαλίας
Ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
ως
πολλαπλασιασ
τών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης ως
πολλαπλασιαστ
ών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίησ
η της κοινής
γνώmicroης
Η
ευαισθητοποί
ηση της
κοινής
γνώmicroης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών
του
Προγράmicromicroατο
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
την
ευαισθητοπ
οίηση των
γονέων ως
τmicroήmicroατος
της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
ως
πολλαπλασι
αστών των
ιδεών του
Προγράmicromicroατ
ος στην
κοινή
γνώmicroη
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
ενεργοποίηση
του δικτύου
των τοπικών
συνεργατών για
την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
∆ίκτυο
υποστήριξης
δράσεων του
έργου σε
τοπικό επίπεδο
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
σεmicroιναρίων για
εκπαιδευτικού
ς
Στο έργο
προβλεπόταν η
συmicromicroετοχή του
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την οργάνωση
σεmicroιναρίων για
στελέχη της
εκπαίδευσης
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
των τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή του
διδακτικού
υλικού σε
σχολεία
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο 115
περίπου
συνεργατών microε
γεωγραφική
διασπορά για
την υποστήριξη
του
προγράmicromicroατος
σε πανελλαδική
κλίmicroακα
∆ίκτυο
υποστήριξης
συντονισmicroού
και εποπτείας
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
αν συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν αν
συντονίζει και
να εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τη
διοργάνωση
Το δίκτυο
συντονισmicroο
ύ και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroα
τος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο
κεντρικών
συνεργατών για
τον συντονισmicroό
και την
εποπτεία του
Προγράmicromicroατος
44
των
εκπαιδευτικών
της
εκπαίδευσης
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
συνεδρίων
και ηmicroερίδων
εποπτεύει
τη διανοmicroή
διδακτικού
εκπαιδευτικ
ού υλικού
εποπτεύει τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
45
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
41 ΠΛΑΙΣΙΟ
Με την απόφαση 2730623122005 της Ειδικής Υπηρεσίας
∆ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του ΥΠΕΘΟ ανατέθηκε στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
(Φιλοσοφική Σχολή Τmicroήmicroα ΦΠΨ Τοmicroέας Παιδαγωγικής) η συνέχιση
του προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών
Μαθητώνraquo το οποίο εφαρmicroόστηκε και κατά τα έτη 2002-2004 σε 382
σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας και Βrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Η τυπική έναρξη του προγράmicromicroατος γίνεται microε την απόφαση
ΦΤΥ35418159Γ13-4-2006 του Υπουργείου Παιδείας microε την
οποία εγκρίνει την εφαρmicroογή του σε σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας
Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο
Σύmicroφωνα microε αυτήν την απόφαση η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αρχίζει
σχεδόν στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2005-06 και πρακτικά αρχίζει η
προετοιmicroασία των διαδικασιών εφαρmicroογής σε νέα βάση αφού το
Πανεπιστήmicroιο Αθηνών είναι υπεύθυνο πλέον microόνο για την Αrsquoθmicroια
Εκπαίδευση
Θα πρέπει να σηmicroειωθεί η αρνητική επίδραση της συγκυρίας γεγονότων
στον εκπαιδευτικό χώρο που δυσκολεύουν τον συντονισmicroό και την
προώθηση των διαδικασιών αφού η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
ταυτίζεται microε την περίοδο των καταλήψεων στο φορέα συντονισmicroού και
διαχείρισης του που είναι το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ndash Τοmicroέας
Παιδαγωγικής
Για την αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος σrsquo αυτή τη
φάση το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ζήτησε επίσηmicroα την συνεργασία
ορισmicroένων περιφερειακών Πανεπιστηmicroίων για την υλοποίηση των
τεσσάρων αξόνων παρέmicroβασης στα ∆ηmicroοτικά σχολεία και τα
Νηπιαγωγεία
46
Συγκεκριmicroένα τα
bull Αριστοτέλειο Πανεπιστήmicroιο Θεσσαλονίκης microε περιοχή ευθύνης
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τη Μακεδονία
bull Πανεπιστήmicroιο Κρήτης microε ευθύνη εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
την περιφέρεια της Κρήτης
bull Πανεπιστήmicroιο Αιγαίου microε περιοχή ευθύνης όλους τους νοmicroούς του
Αιγαίου
bull Πανεπιστήmicroιο Πατρών microε περιοχή ευθύνης τις δυο περιφέρειες της
Πελοποννήσου
bull Πανεπιστήmicroιο Ιωαννίνων microε περιοχή ευθύνης τις περιφέρειες
Ιονίων Νήσων Ηπείρου Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας
Από τις πρώτες ενέργειες του συντονιστή ήταν ενιαία αντιmicroετώπιση της
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και
των συνεργατών και εκπαιδευτικών που θα υλοποιούσαν τον άξονα της
ενισχυτικής διδασκαλίας στα σχολεία
Η προκήρυξη αφορούσε στην πρόσληψη
bull Επιστηmicroονικών συνεργατών
bull Επιmicroορφωτών
bull Ψυχολόγων
bull Τεχνικών συνεργατών κυρίως για την κεντρική διαχείριση του
προγράmicromicroατος
bull Συνεργατών για τη διοικητική υποστήριξη του έργου και τέλος
bull Εκπαιδευτικών (δασκάλων νηπιαγωγών και φιλολόγων) Η
πρόσληψη φιλολόγων για τη διδασκαλία της γλώσσας στα
∆ηmicroοτικά κρίθηκε αναγκαία λόγω της έλλειψης ανέργων
εκπαιδευτικών της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Την περίοδο Ιουνίου-Ιουλίου 2006 είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και η
47
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα και
ειδικά στον άξονα της ενισχυτικής διδασκαλίας
Όσον αφορά στο πλαίσιο εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι αυτό περιγράφεται ρητά στο τεχνικό δελτίο του έργου
τόσο το συνολικό όσο και στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου που
αφορά τους συγκεκριmicroένους φορείς (Πανεπιστήmicroια) υλοποίησης και τις
αντίστοιχες περιφέρειες
Το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών έχει την προγραmicromicroατική ευθύνη και τον
απόλυτο έλεγχο υλοποίησης του προγράmicromicroατος ενώ τα συνεργαζόmicroενα
Πανεπιστήmicroια υλοποιούν το πρόγραmicromicroα βασιζόmicroενα σε microια ενιαία
πλατφόρmicroα επιστηmicroονικά και microεθοδολογικά αποδεκτή
Τα περιφερειακά Πανεπιστήmicroια έχουν τη δυνατότητα ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη δοmicroή και διάρθρωση των σχολικών
microονάδων καθώς και τη διασπορά τους χωροταξικά να διαφοροποιήσουν
τον τρόπο παρέmicroβασης γνωστοποιώντας τον στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
Όλες οι παρεmicroβάσεις αποβλέπουν στην διαmicroόρφωση των αναγκαίων και
ευνοϊκών συνθηκών για την επιτυχία του βασικού σκοπού που είναι η
δηmicroιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo ολους τους
microαθητές ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος έχει ως σηmicroείο αναφοράς τη σχολική
microονάδα γιατί έτσι microπορεί να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες και επίσης
microπορεί να παρέmicroβει ολοκληρωmicroένα microέσα από διαφορετικές
πολυδιάστατες δράσεις ώστε να αναβαθmicroίσει τη λειτουργία του σχολείου
και έτσι να επωφεληθεί το σύνολο των microαθητών του σχολείου
Σε νοmicroαρχιακό και τοπικό επίπεδο ζητήθηκε η συνεργασία των
διευθυντών εκπαίδευσης και των σχολικών συmicroβούλων η συmicroβολή των
οποίων ήταν χρήσιmicroη και ουσιαστική στην εξειδίκευση του
προγράmicromicroατος αλλά και την διάχυση των αποτελεσmicroάτων στο σύνολο της
περιφέρειας δράσης τους Με την εmicroπλοκή ειδικά των σχολικών
συmicroβούλων εξασφαλίζονται τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσmicroατα από τη
δράση του προγράmicromicroατος αφού έχουν τη δυνατότητα να διαmicroορφώνουν
48
ευνοϊκές συνθήκες και να επιλύουν προβλήmicroατα που αφορούν το
αντικείmicroενο και τη λειτουργία του προγράmicromicroατος σε σχολικές microονάδες
που δεν εmicroπλέκονται άmicroεσα στις παρεmicroβάσεις του προγράmicromicroατος
Η δραστηριότητα των σχολικών συmicroβούλων σε τοπικό επίπεδο και στο
σύνολο των σχολικών microονάδων της περιφέρειάς τους microέσω της
προσφοράς βοήθειας σε εκπαιδευτικούς που αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στην ένταξη παιδιών αλλοδαπών και παλιννοστούντων στη
σχολική τους microονάδα αποτελεί ένα επαγωγικό και δευτερογενές
αποτέλεσmicroα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος το οποίο δεν αξιολογείται
άmicroεσα αλλά θα πρέπει να εκτιmicroάται και να λαmicroβάνεται υπόψη στο
σχεδιασmicroό και την υλοποίηση πολιτικών και κυρίως προγραmicromicroάτων που
αφορούν την αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων ένταξης αλλοδαπών και
παλιννοστούντων στο σχολείο στο πλαίσιο της παροχής ίσων ευκαιριών
εκπαίδευσης από το ελληνικό σχολείο
Σε επίπεδο σχολικής microονάδας υπεύθυνος για την παρέmicroβαση είναι ο
διευθυντής του σχολείου ο οποίος συντονίζει τόσο την έκταση όσο και τον
τρόπο παρέmicroβασης από το πρόγραmicromicroα στο σχολείο Ο διευθυντής
διαπιστώνει τα προβλήmicroατα και τις ανάγκες παρέmicroβασης microε τη βοήθεια
του συλλόγου διδασκόντων για να διαπιστωθεί ο αριθmicroός και το επίπεδο
γλωσσικής ανεπάρκειας των microαθητών που θα συmicromicroετάσχουν στο
πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τέλος από το σύλλογο των διδασκόντων αποφασίζεται ποιος
εκπαιδευτικός θα συmicromicroετάσχει στο τmicroήmicroα ή τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά στον τρόπο υλοποίησης των δράσεων
όπως αυτές προβλέπονται από τους τέσσερις άξονες οι οποίοι
παρουσιάστηκαν εκτενώς παραπάνω
49
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Άξονας 1 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ
ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η παρουσίαση των αποτελεσmicroάτων υλοποίησης του προγράmicromicroατος θα
γίνει στη βάση των αξόνων παρέmicroβασης
∆ΗΜΟΤΙΚΟ
Όλοι οι νοmicroοί της χώρας εντάσσονται στην παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος καθώς και όλα τα σχολεία τα οποία έχουν microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες Από την απογραφή των microαθητών του
2003 που έγινε από το ΙΠΟ∆Ε διαπιστώνουmicroε ότι η κατανοmicroή των
microαθητών είναι άνιση αφού τα microεγάλα αστικά κέντρα και οι περισσότερες
νησιωτικές περιοχές παρουσιάζουν microεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών
Επειδή το πρόγραmicromicroα δεν έχει τη δυνατότητα να παρέmicroβει σε όλη την
επικράτεια και να στηρίξει παιδαγωγικά τους microαθητές κυρίως λόγω του
διαθέσιmicroου προϋπολογισmicroού επέλεξε να ενισχύσει κυρίως microαθητές τα
σχολεία των οποίων παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης του
πληθυσmicroού στόχου Συγκεκριmicroένα αποφασίστηκε η παρέmicroβαση να γίνει
σε σχολεία της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
Στη διαδικασία της υλοποίησης αυτή την απόφαση δεν ακολούθησαν
όλες οι περιφερειακές γραmicromicroατείες δεδοmicroένου ότι στις αγροτικές και
ηmicroιαστικές περιοχές τα σχολεία που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες είναι ελάχιστα Εξάλλου η παρέmicroβαση
δεν θα microπορούσε να αφορά microόνο αστικές περιοχές αφού τα σχολεία οι
αγροτικές περιοχές αντιmicroετωπίζουν εξίσου σοβαρά προβλήmicroατα ένταξης
των παιδιών στο σχολείο
50
Η παιδαγωγική παρέmicroβαση για ενίσχυση των microαθητών άρχισε τον
Οκτώβριο του 2006 και ολοκληρώθηκε γιrsquo αυτή τη φάση τον Ιούνιο του
2007 παρά τις δυσχέρειες που παρουσίαζε η εφαρmicroογή στην αρχή λόγω
των απεργιών των εκπαιδευτικών που καθιστούσε αδύνατη microια
συλλογική απόφαση σε επίπεδο σχολικής microονάδας για τη δηmicroιουργία
των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και κυρίως για το ποιοι microαθητές
έχουν ανάγκη υποστήριξης Στη συνέχεια οι καταλήψεις των
πανεπιστηmicroίων δυσχέραναν τον συντονισmicroό των περιφερειακών
γραmicromicroατειών αλλά και το συντονισmicroό των σχολείων
Σύmicroφωνα microε τα στοιχεία από την υλοποίηση του προγράmicromicroατος η
ενισχυτική διδασκαλία εφαρmicroόστηκε σε 29 νοmicroούς της χώρας η
κατανοmicroή των οποίων ανά περιφέρεια παρουσιάζεται στη συνέχεια
Ενισχυτική διδασκαλία σε δηmicroοτικά σχολεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
139 547 1852
Ανατολικής
Μακεδονίας amp
Θράκης
Σερρών 1 6 24
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
28
4
2
21
107
11
10
82
381
45
31
305
51
∆υτικής
Μακεδονίας
Γρεβενών 1 2 3
Ήπειρος Άρτας
Ιωαννίνων
Πρέβεζας
2
2
3
3
10
3
25
39
29
Ιόνια Νησιά Κέρκυρας
Κεφαλληνίας
Λευκάδας
Ζακύνθου
7
7
1
2
9
7
2
2
80
60
16
20
Θεσσαλία Καρδίτσα
Λάρισα
Μαγνησίας
10
6
2
7
6
2
53
38
15
∆ Ελλάδα Αιτωλοακαρνανίας 1 1 10
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
Κορινθίας
Λακωνίας
Μεσσηνίας
1
7
3
5
2
1
1
9
3
5
3
2
15
57
25
68
23
9
Αιγαίου Κυκλάδων
Λέσβού
∆ωδεκανήσου
12
8
14
41
33
44
256
139
182
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
7
2
29
23
4
84
158
28
601
52
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 330 1069 4587
Πανεπιστήmicro
ια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτικ
ής
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτικ
ής
ΕΚΠΑ 25283 7169 547 1852
Αιγαίου 6446 1292 118 577
Κρήτης 5193 1081 111 787
Ιωαννίνων 6390 1002 52 385
Πάτρας 3928 718 23 197
ΑΠΘ 8882 2726 218 789
ΣΥΝΟΛΟ 56122 13988 1069 4587
Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία παρακολούθησης
του φυσικού αντικειmicroένου και σε ότι αφορά την εφαρmicroογή του
συγκεκριmicroένου άξονα Στους 29 νοmicroούς της χώρας που παρουσιάζουν τα
microεγαλύτερα προβλήmicroατα υποδοχής και στήριξης των microαθητών
εφαρmicroόστηκε το πρόγραmicromicroα και έγινε παρέmicroβαση σε 330 σχολικές
microονάδες στις οποίες φοιτούν συνολικά 56122 microαθητές εκ των οποίων
13988 είναι αλλοδαποί και παλιννοστούντες microαθητές που αντιστοιχούν
κατά microέσο όρο στο 249 του σχολικού πληθυσmicroού των επιλεγmicroένων
microονάδων
Στα σχολεία παρέmicroβασης δηmicroιουργήθηκαν 1069 τmicroήmicroατα και
συmicromicroετείχαν 4587 microαθητές αλλοδαποί σε τmicroήmicroατα υποδοχής και
φροντιστηριακά microε σχετική διαφοροποίηση ανά περιφέρεια ανάλογα microε
τις παιδαγωγικές και τις microαθησιακές ανάγκες αλλά microε ενιαίο στόχο τη
53
αποτελεσmicroατικότερη στήριξη των microαθητών ώστε να ενταχθούν οmicroαλότερα
στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
Το πρόγραmicromicroα παρείχε εκπαιδευτική βοήθεια στο 3112 των
αλλοδαπών microαθητών των επιλεγmicroένων σχολείων της παρέmicroβασης
επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στα microαθησιακά προβλήmicroατα των
microαθητών που αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης δεδοmicroένου ότι ένα microεγάλο microέρος των microαθητών που εισέρχεται
στο ελληνικό σχολείο είτε έχει σηmicroαντικές ελλείψεις στη γνώση της
ελληνικής γλώσσας είτε δεν γνωρίζει καθόλου την ελληνική γλώσσα αν
και το ποσοστό αυτής της κατηγορίας microαθητών microειώνεται σηmicroαντικά τα
τελευταία χρόνια αφού πολλοί από τους αλλοδαπούς microαθητές του
∆ηmicroοτικού έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και οι γονείς τους έχουν
τουλάχιστον στοιχειώδη γνώση της ελληνικής γλώσσας
Όσον αφορά στην εφαρmicroογή του άξονα 1 (Μέτρα υποστήριξης
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης) οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αναδεικνύουν τόσο τον
ορθολογικό τρόπο σχεδιασmicroού και την αποτελεσmicroατική εφαρmicroογή του
όσο και τα προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται από τις καθυστερήσεις
την ασυνέχεια και τον περιορισmicroένο προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος
για αυτόν τον άξονα σε εθνικό επίπεδο
Καταρχήν σε ότι αφορά την οργάνωση και το συντονισmicroό των microέτρων
στήριξης το πρόγραmicromicroα φρόντισε microε αντικειmicroενικές διαδικασίες
(προκήρυξη κριτήρια αξιολόγησης αξιολόγηση υποψηφίων) να
εξασφαλίσει το κατάλληλο προσωπικό που θα στελέχωνε και θα
συmicromicroετείχε στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και στη στήριξη
των αλλοδαπών microαθητών Έγινε προκήρυξη και επελέγησαν άνεργοι
εκπαιδευτικοί και φιλόλογοι αλλά και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί των
microονάδων παρέmicroβασης που εκδήλωσαν ενδιαφέρον
Η στήριξη αφορούσε τους αλλόγλωσσους microαθητές και έγινε microε δυο
τρόπους Η επιλογή των microαθητών του σχολείου που θα συmicromicroετείχαν στην
παρέmicroβαση έγινε από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όπου microε τη
χρήση τεστ κλιmicroακωτής δυσκολίας γλωσσοmicroάθειας ή γλωσσικής
54
επάρκειας διαπίστωναν αφενός το microέγεθος του προβλήmicroατος και
αφετέρου προσδιόριζαν τις ελλείψεις και τις ανάγκες των microαθητών που
αντιmicroετώπιζαν πρόβληmicroα
Μετά την επεξεργασία των τεστ γινόταν από τους εκπαιδευτικούς
κατάταξη των microαθητών σε επίπεδα (Επίπεδο Α επίπεδο Β επίπεδο Γ)
γλωσσικής ικανότητας ή γλωσσοmicroάθειας τόσο των νεοαφιχθέντων όσο και
αυτών που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς Έτσι
δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα υποδοχής κυρίως για τους microαθητές microε
σοβαρά προβλήmicroατα ανεπάρκειας γνώσης της ελληνικής γλώσσας και
λειτουργούσαν στο πλαίσιο του κανονικού προγράmicromicroατος καθώς και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα τα οποία λειτουργούσαν microετά το πέρας των
microαθηmicroάτων στο πλαίσιο του ολοήmicroερου ή απογευmicroατινά τmicroήmicroατα
Σrsquo αυτή τη φάση του προγράmicromicroατος η υποστήριξη των microαθητών
περιορίστηκε αυστηρά στη βελτίωση της γλωσσικής επάρκειας των
microαθητών microέσω της εφαρmicroογής νέων παιδαγωγικών και διδακτικών
προσεγγίσεων (εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία συνεργατική διδασκαλία
εργασία σε οmicroάδες microέθοδος project κλπ) για τις οποίες οι
εκπαιδευτικοί είχαν ενηmicroερωθεί microέσα από τα προγράmicromicroατα
επιmicroόρφωσης Σε ορισmicroένες περιφέρειες microε την επιλογή των
εκπαιδευτικών και πριν αναλάβουν την ενισχυτική διδασκαλία των
αλλοδαπών microαθητών υπήρξε σειρά επιmicroορφωτικών δράσεων microε κύριο
άξονα την παρουσίαση σχεδίων διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας του
διδακτικού υλικού του τρόπου παρέmicroβασης στη σχολική microονάδα του
στόχου του προγράmicromicroατος καθώς και των δυσκολιών των αλλόγλωσσων
microαθητών στο γλωσσικό σύστηmicroα Στόχος ήταν οι εκπαιδευτικοί να
ακολουθήσουν κοινή microέθοδο διδασκαλίας Αυτό ήταν εφικτό σε τmicroήmicroατα
microε microαθητές του ίδιου επιπέδου γλωσσοmicroάθειας ενώ οι εκπαιδευτικοί που
είχαν στο τmicroήmicroα τους microαθητές διαφορετικών επιπέδων αναγκάστηκαν να
ακολουθήσουν διαφορετική microέθοδο διδασκαλίας
Στη διάρκεια της διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί χρησιmicroοποιούσαν το
διδακτικό υλικό που παρέχει το πρόγραmicromicroα και το οποίο απευθύνεται
55
σε όλους του microαθητές των τmicroηmicroάτων στήριξης (Υπόλοιπο βιβλίων από την
προηγούmicroενη φάση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος)
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή του άξονα αυτού στο δηmicroοτικό
διαπιστώνουmicroε ότι οι βασικοί στόχοι του επιτυγχάνονται και σε πολλές
περιπτώσεις η αποτελεσmicroατικότητά του ξεπερνά τους καθορισmicroένους
στόχους αφού σε ορισmicroένες περιπτώσεις οι microαθητές ετοιmicroάζονται πλήρως
για την επόmicroενη microέρα αφήνοντας την τσάντα τους στο σχολείο και άλλοι
εντάσσονται νωρίτερα από τον προβλεπόmicroενο χρόνο σε κανονικές τάξεις
και παρακολουθούν κανονικά το επίπεδο της τάξης τους Την
αποτελεσmicroατικότητα αυτής της παρέmicroβασης επιβεβαιώνουν τα
αποτελέσmicroατα της εmicroπειρικής έρευνας που αναφέρονται στην πρόοδο
των microαθητών και την βαθmicroολογία τους στους τοmicroείς που αναφέρονται
στην γνώση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και παρουσιάζονται
αναλυτικά στο επόmicroενο κεφάλαιο και τεκmicroηριώνουν την θετική εικόνα
αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
Γενικά εντοπίστηκαν οι αδυναmicroίες του κάθε microαθητή χωριστά και
αντιmicroετωπίστηκαν δίνοντάς του τη δυνατότητα να προχωρήσει στο
επόmicroενο στάδιο ή στο επόmicroενο επίπεδο γλωσσοmicroάθειας Υπήρξαν όmicroως
όπως φαίνεται από τις εκθέσεις των περιφερειακών υπευθύνων
περιπτώσεις microαθητών που παρουσίασαν microεγάλες ελλείψεις και δεν
καλύφτηκαν είτε λόγω της ηλικίας είτε λόγω του περιορισmicroένου χρόνου
εφαρmicroογής (λόγω των διαγωνισmicroών και προκηρύξεων για
εκπαιδευτικούς) του συγκεκριmicroένου άξονα
Επίσης το ποσοστό κάλυψης των αναγκών είναι σηmicroαντικό αφού όπως
αναφέρθηκε παραπάνω η παρέmicroβαση κάλυψε έναν στους τρεις microαθητές
αλλοδαπούς των σχολείων παρέmicroβασης παρά την επίδραση εξωτερικών
παραγόντων στον ένα ακαδηmicroαϊκό χρόνο λειτουργίας του προγράmicromicroατος
(απεργίες των εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης στην αρχή του
σχολικού έτους καταλήψεις στα πανεπιστήmicroια που συντόνιζαν την
εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος) Το έργο υλοποιήθηκε microε γρήγορους
ρυθmicroούς παρά τις αρνητικές συνθήκες που αναφέρθηκαν παραπάνω
γιατί τα φαινόmicroενα αυτά δεν είχαν την ίδια ένταση σε όλες τις
56
περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος αλλά και οι συντονιστές
στη διάρκεια των απεργιών και των καταλήψεων δεν εγκατέλειψαν
πλήρως το έργο
Όmicroως στην εφαρmicroογή του microέτρου διαπιστώνονται και ορισmicroένα
προβλήmicroατα τα οποία προέρχονται κυρίως από τον χρόνο εφαρmicroογής
αλλά και τον περιορισmicroένο γιrsquo αυτόν τον άξονα προϋπολογισmicroό σε σχέση
microε τις διαπιστωmicroένες ανάγκες των microαθητών όπως προκύπτουν από την
αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των microαθητών στην οποία
διαπιστώνεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι microαθητές οι οποίοι
αποτελούν υποκείmicroενα προς ένταξη στο πρόγραmicromicroα αυτό και
παρέmicroβασης για τη βελτίωση της γλωσσοmicroάθειάς τους
Συγκεκριmicroένα η δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων υποδοχής ή φροντιστηριακών
εξαρτάται άmicroεσα τόσο από το συνολικό προϋπολογισmicroό της δράσης όσο
και από την κατανοmicroή του στις περιφέρειες για τις οποίες οι
διαπιστωmicroένες ανάγκες στήριξης των microαθητών είναι πολύ περισσότερες
και σηmicroαντικές λόγω της διασποράς του πληθυσmicroού αλλά και της
συγκέντρωσης αλλοδαπών σε συγκεκριmicroένες περιοχές της χώρας όπως
διαπιστώθηκε από την καταγραφή τους Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι
οι ανάγκες υποστήριξης είναι τόσο σηmicroαντικές και επιτακτική η
δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στήριξης που οι εκπαιδευτικοί umlαναγκάζονταιuml να
συmicromicroετάσχουν microε το πραγmicroατικά πενιχρό ωριαίο επιmicroίσθιο που
προσφέρει το πρόγραmicromicroα (10 ευρώ την ώρα microικτά)
∆ιαπιστώνεται επίσης η καθυστέρηση ορισmicroένων ενεργειών που
δηmicroιουργούν προβλήmicroατα συντονισmicroού τα οποία αποβαίνουν
ανασταλτικά στην αύξηση της αποτελεσmicroατικότητας του άξονα αλλά και
στον συντονισmicroό των συmicromicroετεχόντων και ειδικά
Καθυστέρησε το τεστ γλωσσοmicroάθειας που προβλέπει το πρόγραmicromicroα για
την αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των αλλοδαπών microαθητών microε
αποτέλεσmicroα την ενιαία αξιολόγηση και τον καθορισmicroό του επιπέδου των
microαθητών στους οποίους θα πρέπει να παρέmicroβει το πρόγραmicromicroα Μέχρι
τον Ιούλιο βρισκόταν στο στάδιο της κατάρτισης και το φθινόπωρο θα
57
γινόταν η στάθmicroισή του για να αξιολογηθεί η αξιοπιστία του και στη
συνέχεια να εφαρmicroοστεί καθολικά
Αντί αυτού παρατηρούνται τρεις διαφορετικοί τρόποι αντιmicroετώπισης της
έλλειψης του τεστ γλωσσικής ικανότητας
1 Ορισmicroένες περιφέρειες χρησιmicroοποίησαν τα τεστ του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου το οποίο σε σχέση microε το στόχους του προγράmicromicroατος
κρίνεται ως ακατάλληλο αλλά ελλείψει άλλου χρησιmicroοποιήθηκε
ως υποκατάστατο του σταθmicroισmicroένου τεστ του προγράmicromicroατος
2 Σε άλλες περιφέρειες χρησιmicroοποιήθηκαν πιλοτικά άλλα τεστ
γλωσσοmicroάθειας αmicroφιβόλου αποτελέσmicroατος και χρησιmicroότητας και
3 Τέλος σε άλλες περιοχές δεν χρησιmicroοποιήθηκε κανένα τεστ αλλά
ο σύλλογος των διδασκόντων σε κάθε σχολείο σε ειδική
συνεδρίαση αξιολόγησε τους microαθητές ανάλογα microε τις επιδόσεις
τους στη γλώσσα αλλά και την προσωπική άποψη για κάθε
microαθητή ώστε να κρίνει ποιοι από τους παλιννοστούντες και
αλλοδαπούς microαθητές θα χρειάζονται γλωσσική και microαθησιακή
υποστήριξη
Επίσης microε βάση τα παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να γίνουν και τεστ
προόδου όπως προβλέπονται σε διάστηmicroα (8) οκτώ microηνών από το αρχικό
διαγνωστικό τεστ για να γίνει ο έλεγχος προόδου των microαθητών που
συmicromicroετείχαν στη δράση και να διαπιστωθεί η αποτελεσmicroατικότητα αυτής
της παρέmicroβασης
Σε περιοχές εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος δεν τηρήθηκαν τα ατοmicroικά
δελτία και ο φάκελος εργασιών του microαθητή όπως προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα για να αξιολογείται η πρόοδος του κάθε microαθητή αλλά και να
ελέγχεται η microέθοδος και η πορεία εφαρmicroογής της ενισχυτικής
διδασκαλίας Η διαφοροποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην
προσπάθεια παροχής ουσιαστικής βοήθειας στους επιλεγmicroένους microαθητές
στον περιορισmicroένο διαθέσιmicroο χρόνο εφαρmicroογής της παρέmicroβασης και
λιγότερο στην τήρηση των laquoτύπωνraquo που ήταν η δηmicroιουργία του ατοmicroικού
φακέλου του microαθητή
58
Τέλος στα περισσότερα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
χρησιmicroοποιήθηκε το συmicroπληρωmicroατικό βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό
που παρέχει το πρόγραmicromicroα και τούτο γιατί microέχρι το τέλος του
προηγούmicroενου σχολικού έτους δεν είχε γίνει η αναπαραγωγή του
βελτιωmicroένου και συmicroπληρωmicroένου διδακτικού υλικού που προβλέπεται
από το πρόγραmicromicroα για τεχνικούς λόγους Έτσι οι ανάγκες καλύφθηκαν
microερικώς από το λιγοστό υπάρχον (stock) από την προηγούmicroενη φάση
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και microε την παροχή ορισmicroένων τίτλων
(τόmicroων) microόνο στους εκπαιδευτικούς των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας και σχεδόν κανένας τίτλος βοηθητικού υλικού στους
microαθητές όπως προβλέπει ο άξονας πέντε (5) του προγράmicromicroατος Αυτό το
στοιχείο αποτέλεσε ένα ακόmicroη στοιχείο διαφοροποίησης της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος ανά περιφέρεια και το οποίο οδήγησε πολλές φορές
σε αντιδράσεις των εκπαιδευτικών τόσο στο στάδιο της επιmicroόρφωσης όσο
και στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Η ίδια παρέmicroβαση που έγινε στα δηmicroοτικά προβλεπόταν και στα
νηπιαγωγεία και microάλιστα η ανάγκη ήταν microεγαλύτερη γιατί οδηγούσε σε
διαφοροποίηση των γνωστικών ικανοτήτων και ειδικά στην ικανότητα
επικοινωνίας των αλλόγλωσσων microαθητών αλλά και διαφοροποίηση από
πλευράς ικανότητας παρακολούθησης των microαθηmicroάτων microε την εισαγωγή
τους στο δηmicroοτικό σχολείο Από εκπαιδευτικής πλευράς η εφαρmicroογή
του microέτρου απέβλεπε στην παροχή ίσων ευκαιριών των microαθητών microε την
είσοδό τους στην Αrsquo τάξη του δηmicroοτικού αλλά και στην καταπολέmicroηση
του αποκλεισmicroού από την εκπαίδευση των microαθητών που παρουσίαζαν
microερική ή ολική ανεπάρκεια στη γνώση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης Επίσης πολλά από τα παιδιά αλλοδαπών γονέων έχουν
γεννηθεί στη χώρα microας και θα έπρεπε να αντιmicroετωπιστούν microε ίσους
όρους microε τα παιδιά από Έλληνες γονείς δίνοντάς τους τη δυνατότητα να
έχουν ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης microrsquo αυτά
59
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τα στοιχεία που αφορούν την
εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας στα νηπιαγωγεία όπου η
microεθοδολογία της παρέmicroβασης ήταν διαφορετική λόγω της φύσης της
δοmicroής και λειτουργίας των microονάδων αυτών
Ενισχυτική διδασκαλία στα νηπιαγωγεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
55 78 1336
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
14
7
1
7
27
10
3
17
139
36
8
77
Στερεάς
Ελλάδας
Βοιωτίας
Εύβοιας
Φθιώτιδα
3
5
35
5
5
51
85
48
883
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
2
4
1
2
7
1
27
41
7
Αιγαίου Λέσβού
∆ωδεκανήσου
2
3
2
4
24
22
60
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
1
1
5
3
3
10
6
29
32
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 146 228 2800
Από την ανάλυση των στοιχείων της παρέmicroβασης στα νηπιαγωγεία αλλά
και τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα διαπιστώνουmicroε ότι έγινε
παρέmicroβαση σε έξι (6) εκπαιδευτικές περιφέρειες της χώρας στις οποίες
βρίσκονται και οι δυο νοmicroοί (Αττική Θεσσαλονίκη) microε τη microεγαλύτερη
συγκέντρωση αλλοδαπών microαθητών
Στα 146 νηπιαγωγεία των 29 νοmicroών που συmicromicroετείχαν στην παρέmicroβαση
φοιτούν 3861 microαθητές εκ των οποίων το 36 είναι microαθητές αλλοδαπών
γονέων που τα περισσότερα έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα
Πανεπιστή
microια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτική
ς
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτική
ς
ΕΚΠΑ 2360 837 139 2352
Αιγαίου 131 41 6 46
Κρήτης 219 67 16 67
Πάτρας 247 90 10 75
ΑΠΘ 934 363 57 260
ΣΥΝΟΛΟ 3891 1398 228 2800
61
Στο σύνολο αυτών των σχολείων που επελέγησαν δηmicroιουργήθηκαν 228
τmicroήmicroατα στα οποία φοιτούσαν 2785 microαθητές που αντιστοιχούν στο
721 του συνόλου των microαθητών που σηmicroαίνει ότι στην παρέmicroβαση
συmicromicroετείχαν και microη αλλοδαποί microαθητές που αποτελεί και την
αποτελεσmicroατικότερη παιδαγωγική microέθοδο
Η παρέmicroβαση και σrsquo αυτόν τον τοmicroέα δεν είναι ενιαία στο σύνολο του
προγράmicromicroατος microε την έννοια ότι διαφέρει ο τρόπος παρέmicroβασης και σε
ότι αφορά αφενός στη δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στο νηπιαγωγείο που
αποτελούνται αmicroιγώς από παιδιά αλλοδαπών και διεξάγονται
δραστηριότητες ξεχωριστά από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και
αφετέρου τmicroήmicroατα laquomicroικτάraquo στα οποία η παρέmicroβαση και οι
δραστηριότητες είναι κοινές για όλους τους microαθητές της τάξης Η
κατάσταση αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα συγκρίνοντας την
τελευταία στήλη microε τη στήλη του συνόλου των microαθητών των
νηπιαγωγείων παρέmicroβασης Η Αττική διαφοροποιείται από τους
υπόλοιπες περιφέρειες Θεωρούmicroε ότι η παρέmicroβαση θα πρέπει να
αποκτήσει ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής microέσω επιστηmicroονικού διαλόγου
microεταξύ των υπευθύνων του άξονα όλων των περιφερειών
∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σrsquo αυτόν τον άξονα προβλέπεται επίσης η εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων
διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων (Α4 του προγράmicromicroατος) σε επιλεγmicroένα
σχολεία και αφορά δραστηριότητες που προβάλλουν την
διαπολιτισmicroικότητα στο ελληνικό σχολείο microέσω σχεδίων εργασίας σε
διάφορα θέmicroατα
Από τα στοιχεία που διαθέτουmicroε microόνο η Αττική και η Κρήτη υλοποίησαν
τέτοιες δραστηριότητες όπως φαίνεται κατά νοmicroό στον πίνακα που
ακολουθεί
Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής δραστηριότητας
62
Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
Τmicroηmicroάτων
Αττική 3 494 208 21
Χανίων 12 2000 468 24
Ηρακλείου 6 894 197 11
ΣΥΝΟΛΟ 21 3388 873 56
Σε όλα τα ενταγmicroένα σχολεία οι αδιόριστοι εκπκοί που είχαν
τοποθετηθεί πήραν microέρος στο σχεδιασmicroό και την υλοποίηση σχεδίων
εργασίας συmicroβάλλοντας microrsquo αυτό στη διαπολιτισmicroική προσέγγιση των
θεmicroάτων που διαπραγmicroατεύτηκαν τα σχολεία
Τα περισσότερα σχολεία σχεδίασαν και υλοποίησαν δραστηριότητες το
δεύτερο τρίmicroηνο του 2007
Σχολεία που έχουν παράδοση εmicroπειρία και γνώση σχεδίασαν και
υλοποίησαν σχέδια εργασίας microε τη συνεργασία των εκπκών του
προγράmicromicroατος
Πολλά από τα σχολεία της παρέmicroβασης έδωσαν microικρότερη σηmicroασία στις
δραστηριότητες θεωρώντας ότι οι microαθητές τους είχαν περισσότερη
ανάγκη από γλωσσική στήριξη
Για παράδειγmicroα οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος της Κρήτης
αναφέρουν στη θεmicroατολογία αυτής της δραστηριότητας τα παρακάτω
σχέδια
bull Θεατρικά θέmicroατα αγωγής καταναλωτή και αγωγής υγείας
περιβαλλοντικά θέmicroατα που διαπραγmicroατεύτηκε το επικουρικό
πρόγραmicromicroα Καλλιπάτειρα κά
bull Προβολές κινηmicroατογραφικών ταινιών αντιρατσιστικού
περιεχοmicroένου καθώς και ταινίες από τις χώρες προέλευσης
των αλλοδαπών microαθητών
63
bull Μύθοι θρύλοι παραδόσεις των χωρών προέλευσης των
microαθητών
bull Μουσικές βραδιές microε microικτές οmicroάδες microαθητών
bull Παιχνίδια επικοινωνίας
bull Θεατρικές παραστάσεις
bull Παραδοσιακά φαγητά των χωρών των microαθητών
bull Παραδοσιακοί βαλκανικοί χοροί
Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στην
Κρήτη οι παραπάνω δραστηριότητες έγιναν από τους εκπαιδευτικούς
και συνεργάτες του προγράmicromicroατος είτε ατοmicroικά είτε ως οmicroάδα ή microε τη
συmicromicroετοχή τους σε δρώmicroενα που είχαν σχεδιαστεί από τους
εκπαιδευτικούς των τάξεων των ενταγmicroένων σχολικών microονάδων
Σε πολλές από τις δραστηριότητες πήραν microέρος και γονείς στο σχεδιασmicroό
και στην υλοποίηση και πολλές φορές αξιοποιήθηκαν δεξιότητες και
γνώσεις των αλλοδαπών γονέων
Σκοπός του προγράmicromicroατος ήταν η συmicroβολή στη δηmicroιουργία
αλληλέγγυων πολυπολιτισmicroικών κοινωνιών Μέσα από ποικιλία τεχνικών
και microε βιωmicroατικό τρόπο διερευνήθηκαν οι αρχές του διαπολιτισmicroού microέσω
της microελέτης του υλικού πολιτισmicroού η καλλιέργεια του σεβασmicroού της
εκτίmicroησης της συmicroπάθειας και της δίκαιης microεταχείρισης του
laquoδιαφορετικούraquo η άρση των ετεροτήτων και των κοινωνικών διαφορών η
δηmicroιουργική αφοmicroοίωση των αρχών του ανθρωπισmicroού και της
δηmicroοκρατίας(Έκθεση Επιστηmicroονικού Υπεύθυνου Κρήτης)
Τέλος σε ότι αφορά στις δραστηριότητες σύνδεσης του σχολείου microε την
οικογένεια και την κοινότητα (δραστηριότητα Α5 του Άξονα Α)
δραστηριότητα που αποβλέπει στην ενθάρρυνση της ενεργής συmicromicroετοχής
παλιννοστούντων και αλλοδαπών γονέων στις διαδικασίες του σχολείου
ώστε να προωθηθεί η συνοχή και να αναγνωριστεί και ενισχυθεί η
πολυmicroορφία αλλά και να ενηmicroερωθούν οι γονείς για τη λειτουργία του
64
σχολείου και την πρόοδο των παιδιών τους αυτή δε φαίνεται να
υλοποιήθηκε σrsquo αυτή τη φάση από το πρόγραmicromicroα
Κρίνουmicroε ότι είναι ένας τοmicroέας σηmicroαντικός που πρέπει να ενισχυθεί και
να γίνει κάθε προσπάθεια προσέγγισης των γονέων για να έλθουν πιο
κοντά στο σχολείο αλλά και στα παιδιά τους microέσω της ενηmicroέρωσής τους
για την εκπαιδευτική διαδικασία και την πρόοδό τους στο σχολείο
Αξιολογώντας βέβαια αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να τονίσουmicroε ότι
παρόmicroοιες προσπάθειες σύνδεσης του σχολείου microε την οικογένεια έχουν
αποτύχει και συγκεκριmicroένα σε σχέση microε τους έλληνες γονείς αφού
παρουσιάζονται τάσεις φυγόκεντρες στην τριπλή σχέση σχολείο-microαθητές-
γονείς χωρίς να microπορούmicroε να επιmicroερίσουmicroε τις ευθύνες αλλά θεωρούmicroε
ότι το σχολείο που έχει την ευθύνη της εκπαίδευσης θα πρέπει() να έχει
και τη microεγαλύτερη ευθύνη
Όσον αφορά στη δηmicroιουργία θερινών τmicroηmicroάτων (η πρόβλεψη ήταν για
45 θερινά τmicroήmicroατα) ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης από τα οποία θα ωφελούνταν 900 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης δεν
δηmicroιουργήθηκαν αφενός γιατί το έργο επικέντρωσε το ενδιαφέρον του
στην προσπάθεια να εφαρmicroοστούν τα microέτρα που θα βοηθούσαν
ουσιαστικά τους microαθητές στη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους και
microάλιστα microέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας (απεργία των εκπαιδευτικών
της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης 2 microήνες περίπου στην αρχή του έτους και
καταλήψεις των Πανεπιστήmicroιων πριν και microετά το τέλος του 2006) και
αφετέρου γιατί το πρόγραmicromicroα προβλεπόταν να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο
του 2007 ενώ τα θερινά τmicroήmicroατα θα λειτουργούσαν τον Ιούλιο και
Αύγουστο εκτός δηλαδή του χρόνου εφαρmicroογής γεγονός που αποτελεί
πρόβληmicroα στον προγραmicromicroατισmicroό των δραστηριοτήτων
Συνολικά η παρέmicroβαση έχει υπερκαλύψει το στόχο της που
προέβλεπε τη γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη 50000
microαθητών
65
2 Άξονας 2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο αυτών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα άmicroεσα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας όσο και αυτών που
είναι στο ίδιο σχολείο αλλά και άλλων που έχουν στις τάξεις τους
αλλόγλωσσους microαθητές και αντιmicroετωπίζουν το πρόβληmicroα της ένταξής
τους στο σχολείο είναι επιβεβληmicroένη
Όπως προβλέπει το πρόγραmicromicroα και αποτυπώνεται στον αντίστοιχο άξονα
η επιmicroόρφωση χωρίζεται σε τέσσερις (4) κατηγορίες
bull ∆ιηmicroερίδες (16 ώρες)
bull Επιmicroορφώσεις στελεχών της εκπαίδευσης (3 ώρες)
bull ∆ιασχολικέςενδοσχολικές (3 ώρες)
bull Ταχύρυθmicroα σεmicroινάρια (3 ώρες)
Στην εξειδίκευση αυτού του άξονα που έγινε στο ξεκίνηmicroα του έργου
προβλέπεται η χωροταξική κατανοmicroή του συνολικού αριθmicroού των 121
επιmicroορφώσεων για τα δηmicroοτικά και τα νηπιαγωγεία κατά περιφέρεια
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και ο στόχος είναι να επιmicroορφωθούν
7625 εκπαιδευτικοί και στελέχη των δυο κατηγοριών (δηmicroοτικά -
νηπιαγωγεία)
Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται η κατανοmicroή των σεmicroιναρίων
καθώς και ο στόχος ανά περιφέρεια
∆ιηmicroερίδ
ες
Στελεχών
εκπαίδευσ
ης
∆ιασχολικέ
ς
Ενδοσχολι
κές
66
Αριθmicroός
Σεmicroριων
21 4 4 4 Αττική
Αρεπιmicroορ
ων
2100 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
14 4 3 3 Μακεδονία
Αρεπιmicroορ
ων
1400 120 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
4 2 3 3 Πελοπόννησ
ος
Αρεπιmicroορ
ων
400 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
12 4 4 4 Ήπειρος
Ιόνια
Νησιά
Θεσσαλία Αρεπιmicroορ
ων
1200 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 2 3 3 Αιγαίο
Αρεπιmicroορ
ων
500 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 4 3 3 Κρήτη
Αρεπιmicroορ
ων
500 120 90 60
Σεmicroιναρίω
ν
61 20 20 20 Σύνολο
Επιmicroορφού
microενων
6100 600 600 400
67
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες που προβλέπονται στον παραπάνω
πίνακα στοχεύουν στην επιmicroόρφωση 7700 εκπαιδευτικών και στελεχών
της εκπαίδευσης θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2007 (31-12-2007)
και για το λόγο αυτό στη συνέχεια παρουσιάζεται η πορεία υλοποίησης
microέχρι τον Ιούλιο του 2007 Τα συmicroπληρωmicroατικά στοιχεία θα
παρουσιαστούν στην τελική έκθεση αξιολόγησης όπως προβλέπεται από
τον προγραmicromicroατισmicroό της δράσης της αξιολόγησης
Σύmicroφωνα microε τα διαθέσιmicroα στοιχεία υλοποίησης του άξονα της
επιmicroόρφωσης ο στόχος θα επιτευχθεί microέχρι το τέλος του έτους αφού
microέχρι σήmicroερα έχουν πραγmicroατοποιηθεί 80 σεmicroινάρια από τα 121 που
προβλέπονται συνολικά στο πρόγραmicromicroα και έχουν επιmicroορφωθεί 5717
εκπαιδευτικοί και στελέχη εκπαίδευσης όπως φαίνεται αναλυτικά στον
πίνακα που ακολουθεί
Περιφέρεια Αριθmicroός σεmicroιναρίων Αρ επιmicroορφούmicroενων
Αττική 22 2291
Μακεδονία 16 1169
Πελοπόννησος 11 366
Ήπειρος Ιόνια νησιά
Θεσσαλία Στερεά
Ελλάδα
12 1004
Αιγαίο 11 568
Κρήτη 8 319
Σύνολο 80 5717
Έτσι από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι έχει πραγmicroατοποιηθεί το
661 των προβλεπόmicroενων επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων και έχει
επιmicroορφωθεί το 742 αριθmicroού στόχου των εκπαιδευτικών γεγονός που
68
καταδεικνύει ότι microε τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που υπολείπονται θα
υπερκαλυφθεί ο στόχος του προγράmicromicroατος
Οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα προέρχονται από
4089 δηmicroοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που δείχνει ότι το πρόγραmicromicroα
έχει τη δυνατότητα να ενηmicroερώνει αλλά και να καταρτίζει πολύ
περισσότερα άτοmicroα από αυτά που συmicromicroετέχουν στις δραστηριότητες της
παρέmicroβασης στα σχολεία επιτυγχάνοντας πολλαπλασιαστικά
αποτελέσmicroατα και διεύρυνση του παιδαγωγικού πεδίου των
εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Αποτελεσmicroατικότητα της παρέmicroβασης
Επιmicroόρφωση Πρόβλεψη Πραγmicroατοποίηση
microέχρι 31-7-2007
Ποσοστό
υλοποίησης
∆άσκαλοι και
στελέχη
εκπαίδευσης
5500 4246 772
Νηπιαγωγοί 2200 1471 669
Σύνολο
Επιmicroορφούmicroενων
7700 5717 742
Σύνολο σχολείων 5000 4089 818
Όσον αφορά στην υλοποίηση των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων θα πρέπει
να σηmicroειώσουmicroε ότι έγιναν επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια σε όλους σχεδόν
τους νοmicroούς εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και σε microεγάλο βαθmicroό
ενδοσχολικά επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια στα σχολεία παρέmicroβασης
Στα σεmicroινάρια συmicromicroετείχαν στελέχη της εκπαίδευσης και η επιmicroόρφωσή
τους αφορούσε κυρίως την ενηmicroέρωση για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το επιmicroορφωτικό και εκπαιδευτικό υλικό καθώς και
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης που αποτελεί νέο φαινόmicroενο και
δηmicroιουργεί νέες συνθήκες στην ελληνική εκπαίδευση
69
Επίσης συmicromicroετείχαν ανάλογα microε το είδος της επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικοί που δίδασκαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ή
επιmicroορφωτικά αλλά και άλλοι εκπαιδευτικοί των σχολείων παρέmicroβασης
και άλλων σχολείων που ενδιαφέρονται για την ενηmicroέρωση τους και την
κατάρτισή τους σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο του νηπιαγωγείου όσο και του
δηmicroοτικού κινήθηκε στους παρακάτω άξονες
bull ∆ιαπολιτισmicroική αγωγή
bull Αντιρατσιστική ευαισθητοποίηση
bull Μέθοδοι για την ενίσχυση του διδακτικού έργου των
εκπαιδευτικών
bull Χρήση και πρακτική εφαρmicroογή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
∆όθηκε όmicroως η δυνατότητα στις περιφερειακές γραmicromicroατείες να
διαφοροποιηθούν και να προσθέσουν στην παραπάνω θεmicroατολογία και
συmicroπληρωmicroατικά θέmicroατα σε ότι κρίνουν σκόπιmicroο και αναγκαίο για την
ολοκληρωmicroένη κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την
αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή αυτού του άξονα θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι ο στόχος του προγράmicromicroατος θα επιτευχθεί microέχρι το
τέλος του χρόνου
Θα πρέπει όmicroως να επισηmicroανθούν ορισmicroένες δυσλειτουργίες στην
εφαρmicroογή που οφείλονται σε laquoτεχνικούςraquo λόγους όπως στην καθυστέρηση
της ανάθεσης σε φορέα της οργάνωσης των σεmicroιναρίων microε αποτέλεσmicroα να
αρχίσει το πρόγραmicromicroα χωρίς να έχουν επιmicroορφωθεί αλλά και
ενηmicroερωθεί στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί που αναλάmicroβαναν
τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microάλιστα αυτοί που
προέρχονταν από την δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση όπου η εκπαίδευση σε
θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη
70
Άλλο σηmicroαντικό ζήτηmicroα στην υλοποίηση του microέτρου είναι ότι αυτό έχει
σχεδιαστεί από πλευράς οργάνωσης για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη
όπου υπάρχει συγκέντρωση εκπαιδευτικών και είναι σχετικά εύκολο να
επιmicroορφώνονται microαζικά εκπαιδευτικοί των σχολείων της παρέmicroβασης
Στις υπόλοιπες περιφέρειες δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώνεται
microεγάλος αριθmicroός εκπαιδευτικών σε κάθε συνάντηση microε αποτέλεσmicroα οι
διηmicroερίδες στις οποίες πραγmicroατικά γίνεται επιmicroόρφωση ουσίας microέσω των
εργαστηριακού τύπου επιmicroορφώσεων να microην καλύπτουν τα
προβλεπόmicroενα 5 τmicroήmicroατα των 20 ατόmicroων αλλά να δηmicroιουργούνται
τmicroήmicroατα microε microικρότερο αριθmicroό εκπαιδευτικών Από πλευράς
αποτελεσmicroατικότητας τα σεmicroινάρια αυτά είναι πολύ ουσιαστικά γιατί
δίνεται η δυνατότητα στους συmicromicroετέχοντες να επικοινωνήσουν να
συζητήσουν περιπτώσεις να αναλύσουν τα θέmicroατα σε βάθος και για
microεγαλύτερο χρονικό διάστηmicroα όmicroως οι προδιαγραφές υλοποίησης των
σεmicroιναρίων αυτών δεν είναι πάντα εφικτό να τηρηθούν (5 τmicroήmicroατα των
20 ατόmicroων ndash 2 συνεχή 8άωρα) Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
περιφερειακές υπηρεσίες δηλώνουν την ανησυχία τους για την
προσέλευση των εκπαιδευτικών στις διηmicroερίδες και την σκιαγραφούν ως
laquoικανοποιητικήraquo
Οι τεχνικές που χρησιmicroοποιήθηκαν στη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
ήταν τρεις Α) η εισήγηση που ακολουθήθηκε κυρίως στις επιmicroορφώσεις
ενηmicroέρωσης των στελεχών εmicroπλουτιζόταν microε παραδείγmicroατα και το
περιεχόmicroενο περιστρεφόταν γύρω από θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης αλλά και αντιρατσιστικής ευαισθητοποίησης Β) η
συζήτηση όπου οι επιmicroορφούmicroενοι είχαν τη δυνατότητα να
συmicromicroετέχουν να ανταλλάσσουν απόψεις και να εmicroβαθύνουν σε θέmicroατα
που τους αφορούσαν Γ) Οι οmicroάδες εργασίας ή εργαστηριακού τύπου
όπου οι επιmicroορφούmicroενοι χωρίζονταν σε οmicroάδες και καλούνταν να
συζητήσουν θέmicroατα και προβλήmicroατα που συναντούν στο σχολείο αλλά
και να διεκπεραιώσουν κάποια δραστηριότητα
Όσον αφορά στην επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα
ενηmicroέρωσης αλλά και επιmicroόρφωσης ειδικά για την διδακτική του
71
διαθέσιmicroου από το πρόγραmicromicroα υλικού έγινε αρκετές φορές microε την
απουσία του διδακτικού υλικού Έγινε ενηmicroέρωση των σχολικών
συmicroβούλων ως άmicroεσων υποστηρικτών και εποπτών του διδακτικού έργου
για τις διαπολιτισmicroικές πτυχές της διδασκαλίας στο συγκεκριmicroένο
επιστηmicroονικό τους αντικείmicroενο αλλά η αποτελεσmicroατική βοήθεια που
microπορούν να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς των σχολείων που έχουν
στις τάξεις τους αλλοδαπούς δεν microπορεί να είναι η καλύτερη microετά από
microια microόνο επιmicroόρφωση ορισmicroένων ωρών Σε πολλές περιοχές δεν έγινε
επαναληπτική συνάντηση microε τα στελέχη της εκπαίδευσης για να
συζητηθούν και άλλα θέmicroατα σε βάθος ώστε οι σχολικοί σύmicroβουλοι να
έχουν ολοκληρωmicroένη κατάρτιση στο θέmicroα και να αποτελέσουν όπως θα
έπρεπε τον microόνιmicroο φορέα παροχής συmicroβουλών στους εκπαιδευτικούς
τόσο των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής όσο και φροντιστηριακών για τη
διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
Είναι θετικό το στοιχείο της εργαστηριακής microορφής της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών γιατί δίνεται η δυνατότητα στους επιmicroορφωτές να
προσεγγίσουν αποτελεσmicroατικότερα το θέmicroα της εκπαιδευτικής αλλαγής
που σχετίζεται microε τις νέες συνθήκες της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
στο ελληνικό σχολείο αλλά και να δώσουν τη δυνατότητα στους
εκπαιδευτικούς να microπορούν να διαχειριστούν παιδαγωγικά τους
αλλόγλωσσους microαθητές αλλά και στους διευθυντές των microονάδων να
συνειδητοποιήσουν τη σηmicroασία της προσωπικής συmicroβολής στη
διαχείριση των διοικητικών και οργανωτικών προβληmicroάτων στα σχολεία
τους που έχουν πολυπολιτισmicroική σύνθεση
Όmicroως η στέρηση της δυνατότητας λόγω κυρίως χρόνου υλοποίησης
αλλά και πόρων της συνεχούς κατάρτισης αποδυναmicroώνει τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής καινοτόmicroων δράσεων αλλά και
εκπαιδευτικών αλλαγών στο σχολείο
Τέλος ένα άλλο σηmicroαντικό πρόβληmicroα το οποίο παρουσιάστηκε κυρίως
στις τελευταίες επιmicroορφώσεις είναι η προσέλευση των εκπαιδευτικών σε
σχέση microε την ένταση και διάρκεια των σεmicroιναρίων Θεωρώ ότι η
επιmicroόρφωση των 16 ωρών (στις διηmicroερίδες) σε δύο microέρες αντίκειται σε
72
κάθε microέθοδο επιmicroόρφωσης ή εκπαίδευσης ενηλίκων Η επί οκτώ (8)
ώρες την ηmicroέρα συνεχής συmicromicroετοχή σε εντατικό σεmicroινάριο για έναν
ενήλικα αντιβαίνει σε οποιαδήποτε παιδαγωγική microέθοδο και η
επιmicroόρφωση αποβαίνει αναποτελεσmicroατική Επίσης θα πρέπει να
υπάρχουν ταυτόχρονα πέντε (επιmicroορφωτές διαθέσιmicroοι για να γίνει η
διηmicroερίδα όπως προβλέπεται γεγονός που δηmicroιουργεί ένα επιπλέον
πρόβληmicroα στην περιφέρεια το οποίο οξύνεται όταν όλη η laquoοmicroάδαraquo των
επιmicroορφωτών θα πρέπει να microετακινηθεί 200 και 300 χιλιόmicroετρα microακριά
από τον τόπο κατοικίας των microελών της που αποτελείται κυρίως από
πανεπιστηmicroιακούς
Θα πρέπει στη συνέχεια του προγράmicromicroατος να αλλάξει η διάρκεια των
διηmicroερίδων και σε αυτού του είδους την επιmicroόρφωση να microειωθούν οι
ώρες ή να γίνονται επαναληπτικές επιmicroορφώσεις microε τα ίδια άτοmicroα σε
σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα
Όσον αφορά στη διοργάνωση των επιmicroορφωτικών δράσεων
δηmicroιουργήθηκαν αρκετά προβλήmicroατα συνεργασίας που απαιτούσαν
microεγάλη σπατάλη χρόνου στην επίλυση τους και άλλα έmicroειναν άλυτα
οφειλόmicroενα στη σύmicroβαση της εταιρίας microε το ΕΚΠΑ Η microη κάλυψη των
οδοιπορικών εκτός αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων και η microη
καταβολή ηmicroερήσιας αποζηmicroίωσης δηmicroιουργεί προβλήmicroατα σε περιοχές
όπου οι επιmicroορφωτές πρέπει να κινηθούν οδικώς
Στο επόmicroενο κεφάλαιο παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
για τα προγράmicromicroατα κατάρτισης που εφαρmicroόστηκαν στις διάφορες
περιοχές της χώρας στο πλαίσιο αυτού του προγράmicromicroατος
3 Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη απευθύνεται σε όλους του παράγοντες του
σχολείου και συγκεκριmicroένα τους microαθητές τους γονείς των microαθητών τους
73
εκπαιδευτικούς τα στελέχη της εκπαίδευσης αλλά και τους τοπικούς
συλλογικούς φορείς
Ο σκοπός αυτής της υποστήριξης είναι ευρύτατος και όπως περιγράφεται
στο πρόγραmicromicroα είναι
1 Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίηση τους
και η άσκηση δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών
σχέσεων και διαπολιτισmicroικής κατανόησης και συνεργασίας
2 Η προαγωγή της ψυχικής υγείας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος και
3 Η προώθηση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
Από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης αυτού του άξονα διαπιστώνουmicroε και σrsquo
αυτόν τον άξονα microια σχετική διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησής του
που οφείλεται κυρίως στο ιδιαίτερο βάρος που έδωσαν οι υπεύθυνοι της
δραστηριότητας αυτής στις διάφορες περιφέρειες καθώς και το ερευνητικό
ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα προβλήmicroατα των microαθητών στους τοmicroείς
της microάθησης της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής
προσαρmicroογής
Κοινό πρόβληmicroα για όλους ήταν η προσέγγιση των γονέων και των
συλλογικών φορέων των αλλοδαπών κυρίως στις περιφέρειες
Στο πλαίσιο αυτής της παρέmicroβασης σε όλες τις περιφέρειες και στο πλαίσιο
των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που
βασίζονταν στις αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας και
εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην
τάξη και αντιmicroετώπισης ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων (πειθαρχίας
επιθετικότητας παραβατικότητας κλπ)
Μετά την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στα θέmicroατα της ψυχοκοινωνικής
υποστήριξης δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα στα σχολεία της παρέmicroβασης microε τη
συmicromicroετοχή όλων των microαθητών της τάξης (αλλοδαπών και microη) και
εφαρmicroόστηκαν προγράmicromicroατα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των microαθητών
74
είτε από τους επιmicroορφωmicroένους εκπαιδευτικούς είτε απόmicroε την υποστήριξη
σχολικών ψυχολόγων
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα στοιχεία υλοποίησης του
άξονα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης σε ∆ηmicroοτικά και Νηπιαγωγεία
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο ∆ηmicroοτικό
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 32 5358 936 58
Ηπείρου 1 82 34 9
Κρήτης 20 3274 745 30
Αιγαίου 32 5980 1193 105
Πελοποννήσου9 1706 300 9
Μακεδονίας 5 1325 422 6
ΣΥΝΟΛΟ 99 17725 3630 217
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο Νηπιαγωγείο
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 25 728 157 33
Αιγαίου 5 131 41 6
Πελοποννήσου4 140 46 4
Μακεδονίας 1 45 22 1
ΣΥΝΟΛΟ 35 1044 266 44
75
Σrsquo αυτόν τον άξονα και συγκεκριmicroένα στους στόχους Γ3 και Γ4 προβλέπεται
η ενεργός συmicromicroετοχή του Κέντρου Έρευνας και Εφαρmicroογών Σχολικής
Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών microε στόχο την
εφαρmicroογή του Προγράmicromicroατος ldquoΚοινωνική και Συναισθηmicroατική Αγωγή
στο Σχολείο Παρέmicroβαση σε επίπεδο συστήmicroατοςrdquo για τη
ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στην
περιφέρεια της Αττικής
Το Πρόγραmicromicroα αυτό σχεδιάστηκε από το ΚΕΕΣΧΟΨΥ του Πανεπιστηmicroίου
Αθηνών και αποτελεί microία παρέmicroβαση σε επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης
Σκοπός του Προγράmicromicroατος είναι η ενδυνάmicroωση της συmicroβουλευτικής
διάστασης του ρόλου των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσουν
τις δυσκολίες της σύγχρονης σχολικής τάξης και κατrsquo επέκταση η
ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίησή τους και η
ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής
κατανόησης η γνώση του εαυτού η αναγνώριση και έκφραση
συναισθηmicroάτων Επιπλέον το Πρόγραmicromicroα αποσκοπεί στη διαmicroόρφωση
ενός θετικού κλίmicroατος και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο
του σχολικού περιβάλλοντος διευκολύνοντας τόσο τη microαθησιακή
διαδικασία όσο και τη γενικότερη προσαρmicroογή των microαθητών στη σχολική
ζωή καθώς και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο
Το Πρόγραmicromicroα βασίζεται στις σύγχρονες τάσεις της σχολικής ψυχολογίας
σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις της θετικής ψυχολογίας της
ψυχικής ανθεκτικότητας καθώς και της συστηmicroικής προσέγγισης
Επιπλέον στηρίζεται στις νεότερες θεωρήσεις για τα διαφορετικά microοντέλα
της συmicroβουλευτικής της διαλεκτικής ψυχολογικής συmicroβουλευτικής και
της πολλαπλής νοηmicroοσύνης Απευθύνεται σε όλους τους microαθητές της
τάξης στοχεύοντας στη διαmicroόρφωση microιας ατmicroόσφαιρας αmicroοιβαίου
σεβασmicroού και αποδοχής και στη διευκόλυνση της συνεργασίας microέσα στην
τάξη και στη σχολική κοινότητα
Η πρώτη φάση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος περιελάmicroβανε τη
γενικότερη ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθmicroιας
76
εκπαίδευσης (δασκάλων και νηπιαγωγών) microε θεωρητική και πρακτική
παρουσίαση θεmicroάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας και άλλων σύγχρονων
ζητηmicroάτων που αφορούν στη σχολική ψυχολογία και την εκπαιδευτική
κοινότητα
Η δεύτερη φάση περιλάmicroβανε την εξειδικευmicroένη κατάρτιση και
επιmicroόρφωση 91 εκπαιδευτικών από νηπιαγωγεία και δηmicroοτικά σχολεία της
ευρύτερης περιοχής της Αττικής σε συγκεκριmicroένες θεmicroατικές ενότητες Η
εξειδικευmicroένη κατάρτιση την παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος αφορούσε στις ακόλουθες ενότητες
1 Επικοινωνία Μέσα από την ενότητα της laquoΕπικοινωνίαςraquo οι microαθητές
καλούνται να γνωρίσουν και να συνειδητοποιήσουν τις θετικές αλλά και τις
αρνητικές microορφές επικοινωνίας που συχνά χρησιmicroοποιούmicroε
διευκολύνοντας έτσι την επικοινωνία των παιδιών τόσο microεταξύ τους όσο και
microε τους ενήλικες
2 Συναισθήmicroατα Η ενότητα αυτή περιλαmicroβάνει την αναγνώριση την
αποδοχή και την έκφραση των συναισθηmicroάτων microας τόσο των ευχάριστων
όσο και των δυσάρεστων καθώς και την αναγνώριση και αποδοχή των
συναισθηmicroάτων των άλλων
3 Αυτοαντίληψη Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται θέmicroατα σχετικά microε
την έννοια της εικόνας του εαυτού της άποψης ή της εκτίmicroησης που
έχουmicroε για τον εαυτό microας
4 ∆ιαφορετικότητα Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στην αποδοχή
και την αναγνώριση της έννοιας της διαφορετικότητας στην κατανόηση της
laquoδιαφορετικότηταςraquo στους επιmicroέρους τοmicroείς της (ως προς το φύλο την
εθνοπολιτισmicroική καταγωγή κτλ) στην εξοικείωση των microαθητών microε
πολιτισmicroικά πλαίσια και κουλτούρες διαφορετικές από τις δικές τους
προκειmicroένου να δοθεί η δυνατότητα στους microαθητές να προσεγγίσουν και να
αποδεχτούν ο ένας τον άλλο
Μέχρι τον Ιούνιο στην κατάρτιση-επιmicroόρφωση συmicromicroετείχαν συνολικά 91
εκπαιδευτικοί πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης από 32 δηmicroοτικά σχολεία των
∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών Ανατ Αττικής και Πειραιά οι οποίοι
77
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα όλων των τάξεων του δηmicroοτικού σχολείου (συνολικά
1006 microαθητές) και 26 νηπιαγωγεία των ∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών
Ανατ Αττικής Πειραιά (συνολικά 498 microαθητές)
Στο διάστηmicroα αυτό πραγmicroατοποιήθηκαν τα εξής
bull ∆ιήmicroερο ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών και συmicroπλήρωση
∆ηλώσεων Συmicromicroετοχής όσων εκπαιδευτικών ενδιαφέρονταν για
συmicromicroετοχή στο πρόγραmicromicroα κατάρτισης που θα ακολουθούσε
bull Τρεις (3) συναντήσεις εξειδικευmicroένης κατάρτισης εκπαιδευτικών
που περιελάmicroβαναν θεωρητικές παρουσιάσεις microε βάση τη διεθνή
σύγχρονη βιβλιογραφία βιωmicroατικές ασκήσεις σε 4 microικρές οmicroάδες
εκπαιδευτικών καθώς και ∆ραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στις θεmicroατικές ενότητες
laquo∆εξιότητες Επικοινωνίαςraquo laquoΑναγνώριση Έκφραση Χειρισmicroός
Συναισθηmicroάτωνraquo και laquo∆ιαστάσεις της αυτοαντίληψης
αυτοεκτίmicroησηςraquo
bull ∆ιανοmicroή στους εκπαιδευτικούς ειδικού εκπαιδευτικού υλικού
(ντοσιέ για τον εκπαιδευτικό τετράδιο βιωmicroατικών ασκήσεων για
microαθητές ∆rsquo Εrsquo ΣΤrsquo τάξεων δηmicroοτικού και φωτοτυπίες βιωmicroατικών
ασκήσεων για microαθητές νηπιαγωγείου και των τριών πρώτων τάξεων
δηmicroοτικού σχολείου) microε βάση το οποίο θα εφάρmicroοζαν το
Πρόγραmicromicroα
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquoπρινraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία των εκπαιδευτικών στην πορεία εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος από τους σχολικούς ψυχολόγους του
Προγράmicromicroατος και τα microέλη ∆ΕΠ
bull Θεωρητική παρουσίαση θεmicroάτων που αφορούν τη
∆ιαφορετικότητα από την οπτική γωνία της Σχολικής της
Κοινωνικής και της ∆ιαπολιτισmicroικής Ψυχολογίας
78
bull Βιωmicroατικές ασκήσεις στις τέσσερις (4) microικρές οmicroάδες των
εκπαιδευτικών καθώς και δραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στη θεmicroατική ενότητα
laquo∆ιαφορετικότητα και Πολιτισmicroόςraquo
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquomicroετάraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία της πορείας του Προγράmicromicroατος microε επιτόπιες επισκέψεις
των Σχολικών Ψυχολόγων στις τάξεις εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος
bull Κλείσιmicroο των οmicroάδων εργασίας των εκπαιδευτικών και αξιολόγηση
του έργου των οmicroάδων
bull Γιορτή για το Κλείσιmicroο του Προγράmicromicroατος microε την παρουσία
∆ιευθυντών των σχολείων ∆ιευθυντών Περιφερειών και
∆ιευθύνσεων της Πρωτοβάθmicroιας Εκπαίδευσης Σχολικών
Συmicroβούλων των Εκπαιδευτικών που εφάρmicroοσαν το Πρόγραmicromicroα
ενός επιπλέον αριθmicroού εκπαιδευτικών από τις σχολικές microονάδες
που ήδη συmicromicroετείχαν και ενδιαφέρονταν να ενταχθούν microελλοντικά
στο Πρόγραmicromicroα καθώς και των γονέων και αδελφών των παιδιών
που συmicromicroετείχαν στο Πρόγραmicromicroα
Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς του Προγράmicromicroατος και οι microαθητές τους
παρουσίασαν τα έργα που από κοινού δηmicroιούργησαν κατά την εφαρmicroογή
του Προγράmicromicroατος σε microορφή Power Point Video projection έργων
ζωγραφικής σε ταmicroπλό microουσικών έργων και θεατρικών παραστάσεων
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης του έργου η
παρέmicroβαση αυτή του ΚΕΕΣΧΟΨΥ δεν έχει ολοκληρωθεί παρά microόνο για
ορισmicroένες από τις ενότητες που προβλέπονταν από το πρόγραmicromicroα
Επίσης στο πλαίσιο του προγράmicromicroατος σχεδιάστηκε η εφαρmicroογή
διαδικασίας αξιολόγησης της παρέmicroβασης του Κέντρου microε το κλείσιmicroο
του προγράmicromicroατος τον Ιούνιο Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι η
αξιολόγηση από το Κέντρο δεν έχει ολοκληρωθεί και για το λόγο αυτό
δεν έχει παραδοθεί στον αξιολογητή
79
Θα ήταν χρήσιmicroο να εκτιmicroηθούν τα αποτελέσmicroατα αυτής της
αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος του ΚΕΕΣΧΟΨΥ να γίνουν τυχόν
βελτιώσεις στο πρόγραmicromicroα ψυχοκοινωνικής στήριξης που είναι πιλοτικό
microε στόχο να εφαρmicroοστεί συνολικά στο πρόγραmicromicroα Ένταξης
Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Έτσι το πρόγραmicromicroα θα αποκτούσε ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής τουλάχιστον
ως προς τις διαδικασίες microε τις σχετικές βέβαια διαφοροποιήσεις κατά
περιφέρεια και όπου κρινόταν αναγκαίο είτε λόγω έλλειψης ψυχολόγων
σε νησιωτικές ή αποmicroακρυσmicroένες περιοχές είτε λόγω κόστους για το
πλαίσιο και την έκταση ενός τέτοιου προγράmicromicroατος
4 Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού
Αυτός ο άξονας περιλαmicroβάνει όλες τις δραστηριότητες που αφορούν το
διδακτικό υλικό που χρησιmicroεύει ως βοηθητικό σrsquo αυτό που διαθέτει ο
εκπαιδευτικός και στοχεύει στο να τον διευκολύνει κυρίως στο έργο της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Το υποέργο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από δυο πλευρές οι οποίες
προκύπτουν από το περιεχόmicroενό του
Καταρχήν τόσο η Αττική όσο και οι περιφερειακές γραmicromicroατείες είχαν
στη διάθεσή τους έναν αριθmicroό βιβλίων που δεν είχαν διατεθεί στην
προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος είτε λόγω καθυστέρησης στην
αναπαραγωγή είτε λόγω έλλειψης χρόνου για τη διανοmicroή στα σχολεία της
παρέmicroβασης ∆εν υπάρχει σαφής αριθmicroός αυτού του υπολοίπου βιβλίων
στις διάφορες περιφέρειες Από τα στοιχεία υλοποίησης του έργου στην
προηγούmicroενη φάση το microεγαλύτερο microέρος των βιβλίων ndash τευχών είχε
διανεmicroηθεί στα σχολεία
Στην παρούσα φάση διανεmicroήθηκε το διαθέσιmicroο υλικό και η κατανοmicroή
του κατά περιφέρεια και τίτλο φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
80
ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΕΚΠΑ ΑΠΘ ΙΩΑΝΝΙΝΑΙΓΑΙΟΥ
ΠΑΤΡΑΣΚΡΗΤΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
Ν1ΒΙΒΛΙΟ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΓΛΩΣΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (δασκάλου) 162 18 3
40223
Ν2 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ (ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ) 113 64 22 3 9 211Ν3 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 69 48 23 16 46 202Ν4 ΒΙΒΛΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙ 47 23 15 43 128Ν5 ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 87 27 23 28 165Ν6 ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛ 71 23 94Ν7 ΑΦΙΣΑ ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ 0 6 6Ν8 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 8 8Ν9 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΓΕΜΑΤΗ ΖΩΗ 0 8 8Ν10 ΑΦΙΣΑ ΘΑΛΑΣΣΑ 0 8 8Ν11 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 0 10 10Ν12 ΑΦΙΣΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙΛΙΑΣ 0 6 6Ν13 ΑΦΙΣΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ 0 0Ν14 ΑΦΙΣΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ 0 0Ν15 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΜΑΣ 0 0Ν16 ΑΦΙΣΑ ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΧΑΡΑ 0 0Ν17 ΑΦΙΣΑ Ο ΓΑΜΟΣ 0 0Ν18 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 1 0 5 3 8Ν19 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2 0 5 1 6Ν20 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 3 0 5 1 6
Ν21
ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ(ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ) 28 0 5 33
Ν22 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΥΤΙ) 0 4 3 7Ν23 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟ 2 0 10 12Ν24 ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΠΑΙΖΟΥΝ 0 0Ν25 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 0 0Ν26 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΨΩΝΙΑ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 5 7 12Ν27 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓ 0 5 3 8
Ν28
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΜΙΑ ΤΡΕΛΗ-ΤΡΕΛΗ ΘΑΛΑΣΣΟΠΙΣΙΝΑ 0 5
38
Ν29 ΑΦΙΣΑ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ 0 0Ν30 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 66 40 23 39 22 39 229Ν31 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ 67 0 8 9 34 118Ν32 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 114 0 23 52 29 37 255Ν33 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ 70 38 23 33 21 44 229Ν34 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 87 17 23 23 18 38 206Ν35 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΛΙΑ 36 0 23 75 11 57 202
Ν36ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚI ΘΕΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 29 29 23
3510
32158
Ν37 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 195 47 23 61 19 37 382Ν38 Ο∆ΗΓΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗ 7 23 2 32Ν39 ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ ΜΑΣ 0 23 23Ν40 ΤΟ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ 128 80 23 95 46 43 415Ν41 Ο ΑΚΑΝΘΟΥΛΗΣ 28 23 39 37 31 158Ν42 Η ΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 268 0 36 23 37 364Ν43 Η ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 68 28 23 19 19 35 192Ν44 Η ΜΠΟΥΜΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΠΑΜΠΑΛΟΥ 190 20 43 253Ν45 ΟΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 76 0 23 17 11 18 145Ν46 ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ 2004 17 17Ν47 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ ΤΩ 28 0 28Ν48 ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕ 195 20 23 98 13 39 388Ν49 Η ∆ΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑ 34 61 95Ν50 ΟΙ ΜΑΜΑ∆ΕΣ 130 18 23 106 46 56 379Ν51 ΠΕΣ ΜΑΣ ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ 35 69 23 92 43 59 321Ν52 ΘΕΑΤΡΟΠΑΙΧΝΙ∆ΙΣΜΑΤΑ 97 30 23 57 24 36 267Ν53 ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ 62 34 34 130Ν54 ΤΟ ΠΟΤΑΜΟΠΛΟΙΟ 53 0 53Ν55 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ 44 0 44
81
Πέρα από τη διανοmicroή του υπάρχοντος υλικού στην παρούσα φάση
προβλέπεται η παραγωγή νέου συmicroπληρωmicroατικού βοηθητικού
εκπαιδευτικού υλικού και η επανεκτύπωση του παλαιού που
υπολογίζεται σε 10000 αντίτυπα ανά τίτλο
∆ΗΜΟΤΙΚΟ 0
∆1
ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ 5 0 5
∆2 ΑΦΙΣΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ 0 0∆3 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 1 43 31 2 76∆4 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 2 389 51 97 119 81 67 804∆5 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 3 42 31 3 76
∆6
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 35 0 14 49
∆7 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ΜΑΘΗΤΗ 26 12 3 41∆8 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 57 0 40 97∆9 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ΜΑΘΗΤΗ 5 30 113 3 151∆10 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 48 0 50 2 42 142∆11 ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 86 24 110 16 14 48 298∆12 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 1 28 0 21 3 52∆13 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 2 18 0 62 2 82∆14 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 3 47 0 63 2 112∆15 ΚΟΥΤΙ ΜΑΓΕΙΑ Α-Β 0 8 2 10∆16 ΤΑΞΙ∆ΕΥΩ Ε∆Ω ΚΙ ΕΚΕΙ 1 0 1 1∆17 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ΜΑΘΗΤΗ 391 55 185 57 50 58 796∆18 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 100 19 28 8 11 39 205∆19 ΒΙΒΛΙΟ ∆ΙΑΒΑΖΩ 4 52 0 175 7 234∆20 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 4 284 39 84 80 73 560∆21 ΑΦΙΣΑ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 0 10 10
∆22ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 89 29 36 23 10 187
∆23 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ΜΑΘΗΤΗ 330 49 47 99 51 55 631∆24 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 92 41 27 27 14 33 234
∆25 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1 6 19 11 18 7 47 108
∆26 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 2 49 19 11 19 9 107
∆27 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3 60 9 11 18 10 108
∆28 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 4 100 9 7 8 4 128
∆29 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 5 233 19 1 20 4 277∆30 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ 34 0 34
ΑΦΙΣΕΣ 10 10ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 5189 1245 1872 1503 801 1267 11877
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 11877
82
Μέχρι τον Ιούνιο είχε ολοκληρωθεί η δηmicroιουργία του νέου υλικού και
είχε ζητηθεί η έγκρισή του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο όπως
προβλέπεται από το Τ∆Υ
Επίσης είχε ολοκληρωθεί και ο διαγωνισmicroός για την επανεκτύπωση του
ήδη υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού
5 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ο προϋπολογισmicroός του προγράmicromicroατος είναι 7 εκατοmicromicroύρια ευρώ για την
περίοδο 2006-2007 Η κατανοmicroή των ποσών κατά δραστηριότητα
φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί και περιλαmicroβάνει και την
ενδιάmicroεση αναθεώρηση
Επίσης στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται η απορρόφηση καθώς
και η αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος microέχρι τον Σεπτέmicroβριο του
2007
Από τα στοιχεία του πίνακα αλλά και τα στοιχεία του υπεύθυνου
παρακολούθησης του προγράmicromicroατος έχουν δεσmicroευτεί δαπάνες αλλά δεν
έχουν γίνει ακόmicroα πληρωmicroές για ένα σηmicroαντικό ποσό
Στο τέλος του έτους το πρόγραmicromicroα θα έχει απορροφήσει το σύνολο των
προβλεπόmicroενων πιστώσεων δεδοmicroένου ότι οι περιφερειακές γραmicromicroατείες
θα πραγmicroατοποιήσουν το σύνολο των δαπανών τους microέχρι τέλος του
έτους θα ολοκληρωθούν οι επιmicroορφώσεις θα πληρωθούν οι εκτυπώσεις
του διδακτικού υλικού και θα γίνουν εκδηλώσεις δηmicroοσιότητας που
φαίνεται να έχουν καθυστερήσει σε απορρόφηση
Τέλος από τον πίνακα φαίνεται ότι οι δραστηριότητες που αφορούν τους
βασικούς άξονες παρέmicroβασης παρουσιάζουν σηmicroαντική απορρόφηση
και microέχρι τέλος του έτους θα έχουν απορροφήσει το σύνολο των
πιστώσεων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ
Προβλέψεις Τ∆Ε Υλοποίηση Αποτελεσmicroατικότητα
Ποσότητα Προϋπολογισmicroός Ποσότητα ∆απάνες
1
Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία
δικτύου συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση 83043061 5543756 668
2
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 13000000 89600 689
3
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου
Πατρών για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε
πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 5952285 735
4
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων για την παρακολούθηση των δράσεων
ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
5
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου
Κρήτης για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης 5000000 34000 680
84
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Αιγαίου για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
7
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ 72607500 29175658 402
8 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΕΣ 000 0 00
9
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 27000000 0 00
10 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ 66000000 0 00
11 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 8264550 2383378 288
12
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 000 0 00
13
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 398447389 33348678 837
ΣΥΝΟΛΟ 6976625 44981166 645
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση και ανάλυση των εmicroπειρικών
δεδοmicroένων που προέκυψαν από την έρευνα microέσω ερωτηmicroατολογίων
στους άmicroεσα συmicromicroετέχοντες στο πρόγραmicromicroα Τα δεδοmicroένα προέκυψαν
από την συmicroπλήρωση των τεσσάρων ερωτηmicroατολογίων που συντάχθηκαν
γιαυτό το λόγο και διανεmicroήθηκαν στους microαθητές που συmicromicroετείχαν στα
τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας στους εκπαιδευτικούς τους (των
τmicroηmicroάτων υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας) στους διευθυντές των
σχολείων παρέmicroβασης και τέλος στους γονείς των microαθητών της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Στόχος της εmicroπειρικής έρευνας είναι να καταγραφούν αναλυθούν και
παρουσιαστούν οι απόψεις των ωφελούmicroενων από το πρόγραmicromicroα τόσο
για το σχεδιασmicroό και περιεχόmicroενό του όσο και για την εφαρmicroογή και
αποτελεσmicroατικότητά του στην τρίτη-παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσmicroατα της
εmicroπειρικής έρευνας κατά κατηγορία ερωτηmicroατολογίου
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ
Από τις 476 σχολικές microονάδες παρέmicroβασης (330 Νηπιαγωγεία και 146
∆ηmicroοτικά) απάντησαν 156 διευθυντές που αντιστοιχούν στο 328 του
συνόλου των σχολείων παρέmicroβασης που σηmicroαίνει ότι το δείγmicroα είναι
αντιπροσωπευτικό
Στη συγκεκριmicroένη έρευνα ζητείται από τους διευθυντές των σχολείων
παρέmicroβασης να εκφράσουν τις απόψεις τους για την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος και να αξιολογήσουν τις δραστηριότητές του στο σχολείο
Συmicromicroετέχουν διευθυντές των δηmicroοτικών και των νηπιαγωγείων και ως
προς το φύλο λόγω της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων είναι ισόρροπα
κατανεmicroηmicroένη σε όλες τις περιφέρειες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
εκτός από το Αιγαίο από το οποίο για laquoτεχνικούςraquo λόγους δεν είχαmicroε
ερωτηmicroατολόγια
86
Φύλο
Frequency Percent
Valid
Percent
Ανδρας 93 596 596
Γυναίκα 63 404 404
Σύνολο 156 1000 1000
Περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος
Frequency Percent
Valid
Percent
Αθηνα 38 244 244
Θεσσαλονικη 62 397 397
Πάτρα 20 128 128
Ιωάννινα 26 167 167
Κρήτη 10 64 64
Σύνολο 156 1000 1000
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα microεγαλύτερη ανταπόκριση
είχαmicroε από την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και από τις υπόλοιπες
ήταν ανάλογη της έκτασης παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
Όσον αφορά τα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος θα πρέπει να
σηmicroειώσουmicroε ότι ο microέσος όρος της ηλικίας των διευθυντών είναι 5025
χρόνια και κυmicroαίνεται από 38-61 χρόνια όπου οι χαmicroηλότερες ηλικίες
αντιστοιχούν στους διευθυντές των Νηπιαγωγείων
87
Όσον αφορά στα χρόνια υπηρεσίας φαίνεται ότι οι διευθυντές έχουν
microεγάλη εκπαιδευτική εmicroπειρία αφού ο microέσος όρος των ετών υπηρεσίας
είναι τα 2619 χρόνια και κυmicroαίνονται από 6 έως 36 όπου τα λίγα
χρόνια αντιστοιχούν στις νηπιαγωγούς οι οποίες σε σχέση microε το
προηγούmicroενο στοιχείο φαίνεται ότι διορίζονται σε microεγαλύτερη ηλικία από
αυτή των δασκάλων
Το δείγmicroα των σχολείων παρέmicroβασης αντιστοιχεί στο microέγεθος των
σχολείων που προέβλεπε το πρόγραmicromicroα να παρέmicroβει και το όριο των 20
αλλοδαπών microαθητών αφού από τα σχολεία του δείγmicroατος φτάνουν microέχρι
και σε laquoυπερmicroονάδεςraquo των 532 microαθητών microε microέσο όρο 147 microαθητές και
microε αλλοδαπούς microαθητές microέχρι 158 microε microέσο όρο 36 microαθητές Ο microέσος
όρος είναι χαmicroηλός λόγω και της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων στο
δείγmicroα
Από τη δήλωση των διευθυντών για το πόσα χρόνια παρεmicroβαίνει το
πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα διαπιστώνουmicroε ότι ο microέσος όρος είναι
144 χρόνια που δηλώνει ότι η συστηmicroατική παρέmicroβαση στα σχολεία για
την επίλυση των προβληmicroάτων των αλλοδαπών microαθητών και την οmicroαλή
τους ένταξη στο σχολείο είναι σηmicroαντικά χαmicroηλή όπως φαίνεται από τα
στοιχεία του παρακάτω πίνακα
Από πότε συmicromicroετέχει το σχολείο στο πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
Ένα χρόνο 118 756 756
∆υο χρόνια 20 128 128
Τρία χρόνια 6 38 38
τέσσερα και
πάνω 12 77 77
Σύνολο 156 1000 1000
88
Είναι φανερό ότι στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικές microονάδες
συmicromicroετέχουν για πρώτη φορά στο πρόγραmicromicroα και microάλιστα σε ποσοστό
76 γεγονός το οποίο θα πρέπει α προβληmicroατίσει το σχεδιασmicroό αλλά
και την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος Από παιδαγωγικής άποψης
αποδεχόmicroαστε ότι η αρmicroονική ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο
σχολείο απαιτεί συστηmicroατική και διαρκή παρέmicroβαση δεδοmicroένου ότι τα
προβλήmicroατα δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν microε microια απλή παρέmicroβαση
αλλά διαπιστώνουmicroε ότι από έτος σε έτος microε τη συνεχή παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος υπάρχει σταδιακή άmicroβλυνση των προβληmicroάτων Όmicroως
όπως διαπιστώνουmicroε από τα στοιχεία του πίνακα η συνεχής αλλαγή
microονάδων παρέmicroβασης οδηγεί σε ευκαιριακές και αποσπασmicroατικές
προσπάθειες που καθιστούν το πρόγραmicromicroα αναποτελεσmicroατικό
Μόνο το 11 περίπου των microονάδων φαίνεται να έχει συmicromicroετάσχει και
στις τρεις φάσεις εφαρmicroογής από το 1997 microέχρι σήmicroερα Η
παρατηρούmicroενη ασυνέχεια του προγράmicromicroατος σε σχέση microε την συχνή
αλλαγή του προσωπικού έχει ως αποτέλεσmicroα κάθε φορά που
ενεργοποιείται το πρόγραmicromicroα να αρχίζουν οι δράσεις σχεδόν από την
αρχή (ενηmicroέρωση επιmicroόρφωση κλπ)
Ίσως το πρόγραmicromicroα όταν ενεργοποιείται να παρεmicroβαίνει στον βασικό
κορmicroό των σχολείων παρέmicroβασης και να επεκτείνεται microε συγκεκριmicroένα
κριτήρια επιλογής σε νέες microονάδες αφού στόχος του είναι να επεκταθεί
σε όσο το δυνατόν microεγαλύτερο αριθmicroό σχολικών microονάδων που
παρουσιάζουν προβλήmicroατα ένταξης παιδιών αλλοδαπών στο σχολείο
Αυτός ο στόχος είναι από τους λίγους ποσοτικοποιηmicroένους του
προγράmicromicroατος και θα πρέπει να επιτυγχάνεται αν και εξαρτάται σε
microεγάλο βαθmicroό από το τον διατιθέmicroενο προϋπολογισmicroό σrsquo αυτόν τον
άξονα
Οι διευθυντές συνηγορούν υπέρ της συνεχούς συστηmicroατικής και χωρίς
διακοπές λειτουργίας του προγράmicromicroατος γιατί θα έχει θετικά
αποτελέσmicroατα στους microαθητές σε ποσοστό 99 (πάρα πολύ πολύ) και γιrsquo
αυτό το λόγο ότι θα πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα και στο microέλλον
όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες
89
Η συνεχής και χωρίς διακοπές λειτουργία του προγράmicromicroατος έχει
καλύτερα αποτελέσmicroατα στους microαθητές
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 137 878 878
πολύ 18 115 115
Ετσι κ΄έτσι 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
Στο microέλλον να υπάρχει συστηmicroατική και συνεχόmicroενη παρέmicroβαση
στο σχολείο
Η γενική εικόνα που έχουν οι διευθυντές για το πρόγραmicromicroα είναι θετική
όπως φαίνεται από τις απαντήσεις τους στη σχετική ερώτηση
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 97 622 622
πολύ 51 327 327
Ετσι κ΄έτσι 7 45 45
λίγο 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
90
Το πρόγραmicromicroα είναι αντάξιο των προσδοκιών σας
Ένας στους δύο περίπου των διευθυντών αποφαίνεται ότι το πρόγραmicromicroα
ανταποκρίθηκε laquoπάπα πολύraquo στις προσδοκίες τους ενώ microόνο το 13
θεωρεί ότι προσφέρει laquoλίγοraquo στους microαθητές
Από τον επόmicroενο πίνακα προκύπτει ότι microόλις το 10 των διευθυντών
έχει σχετικά αρνητική εικόνα για το πρόγραmicromicroα θεωρώντας ότι το
πρόγραmicromicroα δεν βοηθά το σχολείο στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
ένταξης των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Το πρόγραmicromicroα βοηθά στην ένταξη των αλλοδαπών στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 85 545 545
πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 12 77 77
λίγο 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Όσον αφορά στο περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος και στην εφαρmicroογή των
αξόνων στο σχολείο οι απόψεις των διευθυντών είναι επίσης θετικές
Frequency Percent
Valid
Percent
Πάρα πολύ 75 481 481
Πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 23 147 147
Λίγο 2 13 13
Σύνολο 156 1000 1000
91
Υποστηρίζουν σε ποσοστό 81 (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι θα πρέπει
να επιmicroορφώνονται στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί της microονάδας και
όχι microόνον αυτοί που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία γιατί η
επιmicroόρφωση θα microπορούσε να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς της
microονάδας στο καθηmicroερινό τους έργο αφού όλοι έχουν στην τάξη τους
αλλοδαπούς microαθητές
Επιmicroόρφωση microόνο στους συmicromicroετέχοντες στην ενισχυτική
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 7 45 45
microάλον αι 18 115 115
και ναι και
οχι 4 26 26
microάλλον οχι 47 301 301
σίγουρα οχι 80 513 513
Σύνολο 156 1000 1000
Οι επιmicroορφώσεις θα πρέπει να αντιmicroετωπίζουν αν και οριακά τις
εκπαιδευτικές microονάδες microε διαφορετικό τρόπο και όχι ως ενιαίο σύνολο
που αντιmicroετωπίζει παρόmicroοια προβλήmicroατα και έχει ανάγκη ενηmicroέρωσης
επιmicroόρφωσης στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αλλά και παρόmicroοια
προβλήmicroατα σχετικά microε την διαδικασία ένταξης των αλλοδαπών στις
σχολικές microονάδες Συγκεκριmicroένα σχεδόν ένας στους δυο διευθυντές
(56) υποστηρίζει ότι η επιmicroόρφωση θα πρέπει να laquoβλέπει τη σχολική
microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση και έτσι να την αντιmicroετωπίζει Το 21
των διευθυντών είναι σίγουροι ότι η η σχολική microονάδα αποτελεί ιδιαίτερη
περίπτωση και έτσι πρέπει να αντιmicroετωπίζεται ενώ το 33 έχει αντίθετη
92
άποψη (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι δηλαδή όλες οι microονάδες
αντιmicroετωπίζουν το ίδιο πρόβληmicroα
Η microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 33 212 212
microάλον αι 54 346 346
και ναι και οχι 17 109 109
microάλλον οχι 23 147 147
σίγουρα οχι 29 186 186
Σύνολο 156 1000 1000
Σε σχέση microε την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος και κυρίως την
αποτελεσmicroατικότητα του πρώτου άξονα παρέmicroβασης που αντιστοιχεί
στην βελτίωση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας στους αλλοδαπούς
microαθητές το 73των διευθυντών υποστηρίζει ότι το πρόγραmicromicroα είναι
αποτελεσmicroατικό αφού βελτιώνει την γλωσσοmicroάθεια των microαθητών (laquoπολύ
πάρα πολύraquo) Αντίθετα microόνο το 6 των διευθυντών θεωρούν ότι το
πρόγραmicromicroα δεν προσφέρει στη βελτίωση της γνώσης της ελληνικής ως
δεύτερης και οι απόψεις αυτές είναι κατά κανόνα των νηπιαγωγών όπως
φαίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί
Αντιmicroετωπίζει προβλήmicroατα γλώσσας
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 55 353 353
πολύ 59 378 378
93
microέτρια 33 212 212
λίγο 6 38 38
καθόλου 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Αρνητική είναι η άποψη των διευθυντών για την συνολική βελτίωση που
επιφέρει το πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα σε σχέση microε την παρουσία
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο Η εικόνα
αυτή είναι φυσιολογική δεδοmicroένου ότι δεν υπάρχει συνολική παρέmicroβαση
σε κάθε σχολείο για να αντιmicroετωπιστούν όλα τα προβλήmicroατα και να
προσεγγιστούν από διαφορετικές πλευρές τα προβλήmicroατα της ένταξης
των microαθητών στόχος στο σχολείο Το 11 των διευθυντών υποστηρίζει ότι
αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα του σχολείου και το ποσοστό
αυτό ανταποκρίνεται στο ποσοστό των σχολείων που το πρόγραmicromicroα
παρεmicroβαίνει ολοκληρωmicroένα δηλαδή microε επιmicroόρφωση microε ενισχυτική
διδασκαλία και microε ψυχοκοινωνική στήριξη Ίσως αυτή η ολοκληρωmicroένη
παρέmicroβαση θα microπορούσε να αποτελέσει τον βασικό στόχο του
προγράmicromicroατος για τις επόmicroενες φάσεις εφαρmicroογής του κάτι που από
παιδαγωγικής άποψης είναι ορθολογικό και έχει αποδειχτεί
αποτελεσmicroατικό Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η εικόνα που
έχουν οι διευθυντές για το αν το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα
προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται στο σχολείο από την παρουσία
αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
Το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα που
δηmicroιουργούνται στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 17 109 109
94
πολύ 41 263 263
microέτρια 42 269 269
λίγο 33 212 212
καθόλου 23 147 147
Σύνολο 156 1000 1000
Στα ερωτήmicroατα σχετικά microε τη συmicroβολή του προγράmicromicroατος στη βελτίωση
των σχέσεων του σχολείου microε το περιβάλλον και ιδιαίτερα microε τους γονείς
των microαθητών αλλά και της συνολικής παρέmicroβασης κυρίως της
ψυχοκοινωνικής στο σχολείο οι απόψεις είναι σηmicroαντικά θετικές όπως
φαίνεται από τις απαντήσεις τους σε επιmicroέρους θέmicroατα όπως της
βελτίωσης των σχέσεων των εκπαιδευτικών microε τους γονείς γενικά αλλά
και τους γονείς των αλλοδαπών microαθητών όπως φαίνεται στους δυο
πίνακες που ακολουθούν
Συmicroβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας του σχολείου microε τους
γονείς των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 40 256 260
πολύ 61 391 396
microέτρια 36 231 234
λίγο 11 71 71
καθόλου 6 38 39
Σύνολο 154 987 1000
Missing 2 13
95
System
Σύνολο 156 1000
Το πρόγραmicromicroα προωθεί τη συνεργασία των γονέων microε το σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 37 237 237
πολύ 67 429 429
microέτρια 39 250 250
λίγο 9 58 58
καθόλου 4 26 26
Σύνολο 156 1000 1000
Ένα σηmicroαντικό θέmicroα το οποίο αναδεικνύεται και το οποίο αποτελούσε
ανέκαθεν επιδίωξη των εκπαιδευτικών microονάδων στο πλαίσιο του
εκδηmicroοκρατισmicroού του εκπαιδευτικού συστήmicroατος είναι η συνεργασία
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών ∆ύο στους τρεις διευθυντές
δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα συmicroβάλει στην προώθηση της συνεργασίας
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών (laquoπάρα πολύraquo laquoπολύraquo) ενώ
microόλις το 84 δηλώνει ότι το πρόγραmicromicroα σηmicroειώνει ελάχιστα
αποτελέσmicroατα σrsquo αυτό το θέmicroα
Επίσης το 82 των διευθυντών επιβεβαιώνουν τη θετική συmicroβολή του
προγράmicromicroατος στο ρόλο τους αφού δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα
συνέβαλε στη βελτίωση των γνώσεών τους για τις ανάγκες των αλλοδαπών
microαθητών στο σχολείο και την αντιmicroετώπισή των προβληmicroάτων που
δηmicroιουργούνται
Αυτή η θετική άποψη των διευθυντών για το πρόγραmicromicroα και κυρίως για
την ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση επιβεβαιώνεται από τις απαντήσεις τους
στο ερώτηmicroα κατά πόσο το πρόγραmicromicroα βελτιώνει τις γνώσεις τους για την
96
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
αλλοδαπών και παλιννοστούντων αλλά και του συνόλου των microαθητών του
σχολείου Στον επόmicroενο πίνακα αποτυπώνονται οι απόψεις των
διευθυντών γιrsquo αυτό το θέmicroα όπου microόνο το 6 εκφράζεται αρνητικά Το
ποσοστό αυτό είναι φυσιολογικό δεδοmicroένου ότι σε αρκετά σχολεία η
παρέmicroβαση αφορούσε microόνο την ενισχυτική διδασκαλία αλλά και
ορισmicroένοι διευθυντές ήταν αρνητικοί στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
στο σχολείο τους αλλά υπερίσχυσε η άποψη του συλλόγου των
διδασκόντων που ήταν θετικά διακείmicroενοι στην εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος στο σχολείο τους
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων
συmicroπεριφορών των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 47 301 301
πολύ 73 468 468
microέτρια 26 167 167
λίγο 5 32 32
καθόλου 5 32 32
Σύνολο 156 1000 1000
Σχετικά microε τις απόψεις των εκπαιδευτικών για το αν θα πρέπει να
υπάρξουν αλλαγές στο πρόγραmicromicroα και άλλες παρεmicroβάσεις για να
βελτιωθεί η ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους microαθητές
στόχο του προγράmicromicroατος οι διευθυντές δηλώνουν
Αλλες παρεmicroβάσεις
97
bull 1Βιβλία 2Έγκαιρη έναρξη
bull α)Έγκαιρη έναρξη β)Συνεχόmicroενη διάρκεια γ)Βιβλία
bull α)Να συmicroβάλλει στη βελτίωση επικοινωνίας microε γονείς β)στην
ευαισθητοποίηση των γονιών
bull Επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προς τους γονείς των παιδιών
bull Επιmicroόρφωση αλλοδαπών γονέων
bull Επέκταση σε άλλα διδακτικά αντικείmicroενα
bull Εύρεση κατάλληλου διδακτικού υλικού
bull Περισσότερα microέσα διδασκαλίας (βιβλία-CD-DVD κλπ)
bull Περισσότερες διδακτικές ώρες εmicroβέλεια σε διδακτικό και
παιδαγωγικό υλικό
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας (πολύ σηmicroαντικό)
bull Περισσότεροι δάσκαλοι για εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία
bull Πληρέστερη και συχνότερη ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
bull Κοινωνικοποίηση ενσωmicroάτωση
bull Να εφαρmicroόζεται κατά επίπεδο η διδασκαλία του αντίστοιχου
βιβλίου microε πολύ προσοχή
bull Να προσαρmicroοστεί στις ηλικίες του νηπιαγωγείου το πρόγραmicromicroα
bull Να συνεχίσει όπως είναι
bull Να συmicroπεριλάβει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και
microαθητές microη αλλοδαπούς που έχουν προβλήmicroατα αντίστοιχα microε
αυτά των αλλοδαπών
bull Να έχει συνέχεια και να γίνεται εκτός ωραρίου διδασκαλίας
bull Μεγαλύτερη παρέmicroβαση σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη
bull Οι παρεmicroβάσεις να συζητούνται συγκεκριmicroένα πριν γίνουν από
κάποιον υπεύθυνο ειδικευmicroένο του προγράmicromicroατος microε τους
εκπαιδευτικούς που εmicroπλέκονται
98
bull Μια φορά την εβδοmicroάδα τουλάχιστον ειδικότητα ψυχολόγων και
κοινωνικών λειτουργών
bull Ψυχοκοινωνική υποστήριξη microαθητών συmicroβουλευτική γονέων
bull Πρόληψη των προβληmicroάτων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών
microαθητών
bull Συναντήσεις γονέων
bull Συνεργασία microε τους γονείς
Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι οι απόψεις αυτές προέρχονται τόσο από
νηπιαγωγεία όσο και δηmicroοτικά στα οποία υπήρχαν περιορισmicroένης
έκτασης παρεmicroβάσεις και γιrsquo αυτό το λόγο ζητούνται δράσεις που ήδη
προβλέπονται από το πρόγραmicromicroα Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι οι
διευθυντές δεν προτείνουν κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα
Αυτό σηmicroαίνει ότι είτε οι διευθυντές δεν είναι πλήρως ενηmicroερωmicroένοι για
το πρόγραmicromicroα και τις δραστηριότητες που προβλέπονται από αυτό ως
παρέmicroβαση είτε ότι η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος γίνεται microε
περιορισmicroένες δραστηριότητες και δεν ενεργοποιούνται σε όλες τις
σχολικές microονάδες οι τέσσερις άξονες παρέmicroβασης
Σηmicroαντικό είναι επίσης το γεγονός της αναγνώρισης της
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος και γιrsquo αυτό ζητούν να
αυξηθούν τόσο οι ώρες διδασκαλίας της ενισχυτικής όσο και της ένταξης
στην ενισχυτική και microη αλλοδαπών microαθητών καθώς και microε περισσότερα
αντικείmicroενα πέραν δηλαδή της γλωσσικής στήριξης
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η έρευνα στους microαθητές έγινε στα σχολεία παρέmicroβασης και στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας Το δείγmicroα που δηmicroιουργήθηκε ανέρχεται σε
1442 microαθητές σε σύνολο 4010 microαθητών που συmicromicroετείχαν στην
99
ενισχυτική διδασκαλία (εξαιρουmicroένου του Αιγαίου) που αντιστοιχεί στο
36 του συνόλου και είναι έγκυρο και αντιπροσωπευτικό δείγmicroα
Οι 38 οικογένειες από αυτές που τα παιδιά τους συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι παλιννοστούντες και αντιστοιχούν στο 26 του
συνόλου που είναι αντίστοιχο της απογραφής των παλιννοστούντων στην
Ελλάδα Από τις υπόλοιπες οικογένειες οι 98 είναι microικτές δηλαδή το
ένα microέλος της οικογένειας είναι Έλληνας (74 άνδρες και 24 γυναίκες)
και στις υπόλοιπες 1306 οικογένειες και τα δυο microέλη τους είναι
αλλοδαποί
Οι γονείς των microαθητών προέρχονται από 46 χώρες στην πλειονότητά
τους είναι Αλβανοί (567) Γεωργιανοί (77-8) και Ρώσοι (49-58)
Η πλήρης κατανοmicroή των χωρών προέλευσης του πατέρα και της
microητέρας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
χώρα προέλευσης microητέρας Χώρα προέλευσης πατέρα
Frequency Percent Frequency Percent
∆εν απάντησαν 42 29 ∆εν απάντησαν 32 22
Αγγλία 22 15 Αγγλία 20 14
Άγιος
∆οmicroίνικος
1 1 Αζερmicroπαϊτζάν 3 2
Αίγυπτος 20 14 Αίγυπτος 28 19
Αλβανία 818 567 Αλβανία 818 567
Αλγερία 2 1 Αλγερία 2 1
Αmicroερική 2 1 Αmicroερική 1 1
Αρmicroενία 30 21 Αρmicroενία 31 21
Αυστραλία 1 1 Αφγανιστάν 1 1
Αφγανιστάν 1 1 Βέλγιο 1 1
Βέλγιο 1 1 Βουλγαρία 46 32
100
Βουλγαρία 49 34 Γερmicroανία 4 3
Βραζιλία 2 1
Γαλλία 1 1 Ελβετία 1 1
Γερmicroανία 7 5 Γκάνα 1 1
Γεωργία 116 80 Γεωργία 111 77
Γιουγκοσλαβία 1 1 Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 1 ∆ανία 1 1
Ελλάδα 62 43 Ελλάδα 112 78
Ινδία 17 12 Ινδία 17 12
Ιράκ 15 10 Ιράκ 15 10
Ιράν 2 1 Ιράν 2 1
Καζακστάν 1 1 Καζακστάν 1 1
Καναδάς 2 1 Ισραήλ 1 1
Κίνα 5 3 Κίνα 5 3
Κουρδιστάν 1 1 Κουρδιστάν 1 1
Κροατία 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 4 Μολδαβία 5 3
Νότια Αφρική 2 1 Νότια Αφρική 1 1
Ουγγαρία 2 1 Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 21 15 Ουκρανία 19 13
Πακιστάν 3 2 Πακιστάν 3 2
Παλαιστίνη 4 3 Παλαιστίνη 4 3
ΠΓ∆Μ 5 3 ΠΓ∆Μ 6 4
Πολωνία 23 16 Πολωνία 20 14
101
Ρουmicroανία 26 18 Ρουmicroανία 21 15
Ρωσία 84 58 Ρωσία 71 49
Σερβία 8 6 Σερβία 6 4
Συρία 15 10 Συρία 18 12
Τουρκία 5 3 Τουρκία 6 4
Τσεχία 1 1
Φιλιππίνες 12 8 Φιλιππίνες 5 3
Total 1442 1000 Total 1442 1000
Όσον αφορά στα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος στον επόmicroενο
πίνακα παρουσιάζεται η κατανοmicroή των microαθητών κατά περιφέρεια
Περιφέρεια
FrequencyPercent Valid
Percent
Αθήνα 398 276 276
Θεσσαλονίκη 594 412 412
Πάτρα 154 107 107
Ιωάννινα 162 112 112
Κρήτη 134 93 93
Total 1442 1000 1000
Το δείγmicroα είναι αντιπροσωπευτικό της παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
στα σχολεία καθώς και του πλήθους των microαθητών στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας
Από τους microαθητές που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία το
592 είναι αγόρια και το 408 κορίτσια που σηmicroαίνει ότι τα αγόρια
102
υστερούν περισσότερο από τα κορίτσια δεδοmicroένου ότι στην κατανοmicroή
κατά φύλο του σχολικού πληθυσmicroού σε εθνικό επίπεδο τα κορίτσια είναι
σχεδόν σε ίσο ποσοστό microε τα αγόρια
Φύλο
Frequency Percent Valid
Percent
αγόρι 854 592 592
κορίτσι 588 408 408
Total 1442 1000 1000
Το 61 των microαθητών έχει παρακολουθήσει ή παρακολουθεί από την
πρώτη τάξη του δηmicroοτικού ενώ οι υπόλοιποι έχουν γραφτεί για πρώτη
φορά στο σχολείο σε microεγαλύτερες τάξεις Στο παρόν σχολικό έτος
φοιτούν σε microεγαλύτερες τάξεις microε microια σχετική ισοκατανοmicroή όπως
φαίνεται και από τον πίνακα που ακολουθεί Αυτό δείχνει ότι και τα
παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα έχουν προβλήmicroατα εκmicroάθησης
της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης Το 132 των microαθητών που δεν
δηλώνει τάξη είναι microαθητές του Νηπιαγωγείου
Τάξη πρώτης εγγραφής στο σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
Α 884 613 706
Β 101 70 81
Γ 87 60 69
∆ 86 60 69
Ε 57 40 46
ΣΤ 37 26 30
Total 1252 868 1000
103
Missing
System
190 132
Total 1442 1000
Υπάρχει ισοκατανοmicroή microεταξύ των τάξεων των microαθητών που
παρακολουθούν ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται στο διάγραmicromicroα
που ακολουθεί Αντιπροσωπεύονται όλες οι τάξεις από 12-17
Σε ποια τάξη είσαι φέτος
109
135
177
138
157
160
123
Missing
ΣΤ
Ε
∆
Γ
Β
Α
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο αριθmicroός των τάξεων που
έχουν παρακολουθήσει στο ελληνικό σχολείο οι αλλοδαποί και
παλινοστούντες microαθητές microετά την πρώτη τους εγγραφή Το microηδέν (0)
σηmicroαίνει ότι ο microαθητής έχει γραφτεί φέτος για πρώτη φορά στο
σχολείο(216) και είτε φοιτούν στην πρώτη τάξη (που όπως φαίνεται
από το παραπάνω διάγραmicromicroα αντιστοιχεί στο 123 -178 microαθητές) είτε
σε ανώτερη τάξη αλλά microε πρώτη εγγραφή (93 133 microαθητές)
104
Χρόνια που έχουν παρακολουθήσει το σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
0 311 216 242
1 325 225 253
2 239 166 186
3 148 103 115
4 167 116 130
5 92 64 72
6 4 3 3
Total 1286 892 1000
Missing
System
156 108
Total 1442 1000
Το παραπάνω αποτέλεσmicroα σηmicroαίνει ότι συνεχίζει να υπάρχει εισροή
αλλοδαπών στη χώρα και το ποσοστό είναι microάλλον υψηλό
Από τους microαθητές του δείγmicroατος το microεγαλύτερο microέρος παρακολουθεί
φροντιστηριακό τmicroήmicroα και οι υπόλοιποι τmicroήmicroατα υποστήριξης Ο χρόνος
παρακολούθησης αυτών των τmicroηmicroάτων ποικίλει ανάλογα microε το πότε έχει
αρχίσει το πρόγραmicromicroα αλλά κανένας δεν έχει παρακολουθήσει τmicroήmicroα
ενισχυτικής διδασκαλίας ένα πλήρες σχολικό έτος που επιβεβαιώνει την
καθυστέρηση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος για laquoτεχνικούςraquo λόγους Η
κατανοmicroή του χρόνου παρακολούθησης των microαθητών στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
Πόσους microήνες παρακολουθείς τmicroήmicroα ενισχυτικής
Frequency Percent Valid Percent
ενα 41 28 29
105
δυο 105 73 76
τρεις 74 51 53
τεσσερις 181 126 130
πεντε 148 103 106
εξι 841 583 605
Total 1390 964 1000
Missing
System 52 36
Total 1442 1000
Όπως φαίνεται ο microέγιστος χρόνος παρακολούθησης ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι οι έξι (6) microήνες και αντιστοιχεί στο 605 των
microαθητών ενώ υπάρχουν και microαθητές που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δύο microήνες (105)
Οι microισοί σχεδόν από τους microαθητές έχουν πάρει τα βιβλία δηλαδή το
βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό του προγράmicromicroατος το οποίο είχε εκδοθεί
στην προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος
Έχεις πάρει τα βιβλία του προγράmicromicroατος
Frequency Percent Valid Percent
ναι 702 487 517
οχι 656 455 483
Total 1358 942 1000
Missing
System 84 58
Total 1442 1000
106
Οι απόψεις των microαθητών για την παρέmicroβαση στο σχολείο και για την
αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος είναι πολύ θετικές και
συγκεκριmicroένα
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να microιλώ καλύτερα τα ελληνικά
Frequency Percent Valid Percent
παρα πολυ 774 537 540
πολυ 455 316 317
microετρια 125 87 87
λιγο 69 48 48
καθολου 11 8 8
Total 1434 994 1000
Missing
System 8 6
Total 1442 1000
Το 857 των microαθητών δηλώνει ότι τα microαθήmicroατα της ενισχυτικής τους
βοηθά να microιλούν καλύτερα τα ελληνικά ενώ microόλις το 56 δηλώνει ότι
τα microαθήmicroατα που κάνει δεν έχουν αποτέλεσmicroα (λίγο έως καθόλου)
Αναλογικά οι περισσότεροι microαθητές που δηλώνουν ότι δεν τους έχει
βοηθήσει το πρόγραmicromicroα είναι αυτοί που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δυο microήνες microαθήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να γράφω καλύτερα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 610 423 429
πολύ 536 372 377
microέτρια 177 123 125
107
λίγο 86 60 61
καθόλου 12 8 8
Total 1421 985 1000
Missing
System 21 15
Total 1442 1000
Τα στοιχεία για την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στο γραπτό
λόγο των microαθητών είναι σχετικά χαmicroηλότερη από αυτήν του προφορικού
λόγου και φαίνεται ως λογικό δεδοmicroένου ότι ο προφορικός λόγος microπορεί
να βελτιωθεί ταχύτερα από όσο ο γραπτός Η αρνητική άποψη για την
παρέmicroβαση αυτή παραmicroένει όπως και στην προηγούmicroενη πολύ χαmicroηλά
αφού αντιστοιχεί microόλις στο 69 των microαθητών Επίσης από την
ανάλυση των στοιχείων παρατηρούmicroε ότι οι microαθητές που
παρακολουθούν φροντιστηριακά τmicroήmicroατα έχουν καλύτερη άποψη για
την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στη βελτίωση του γραπτού
λόγου σε σχέση microε τους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
Όσον αφορά στη γενική βελτίωση των microαθητών σε επίπεδο
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης τους αλλά και του δασκάλου
της τάξης τους οι απόψεις των microαθητών είναι θετικές αφού περισσότερο
από το 80 αυτών δηλώνει ότι πολύ και πάρα πολύ βοηθήθηκε από την
ενισχυτική διδασκαλία Στους επόmicroενους πίνακες αποτυπώνονται
αναλυτικά οι απόψεις των microαθητών σε σχέση microε τη βελτίωση της
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης καθώς και του
εκπαιδευτικού της τάξης τους
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να παρακολουθώ τα microαθήmicroατα της τάξης
microου
Frequency Percent Valid Percent
108
πάρα πολύ 641 445 449
πολύ 534 370 374
microέτρια 181 126 127
λίγο 62 43 43
καθόλου 10 7 7
Total 1428 990 1000
Missing
System 14 10
Total 1442 1000
Τα microαθήmicroατα microε βοήθησαν να καταλαβαίνω τον δάσκαλο καλύτερα
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 692 480 483
πολύ 532 369 371
microέτρια 150 104 105
λίγο 47 33 33
καθόλου 12 8 8
Total 1433 994 1000
Missing
System 9 6
Total 1442 1000
109
Οι microαθητές υποστηρίζουν σε ποσοστό 80 ότι τα microαθήmicroατα της
ενισχυτικής διδασκαλίας τους βοήθησαν να κάνουν φίλους στο σχολείο
τους
Σχετικά microε την άποψη που έχουν για το πρόγραmicromicroα αλλά και για τις
διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας οι microαθητές θέλουν σε ποσοστό
92 να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα της παρέmicroβασης laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo
Όσον αφορά στις διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας και στον
τρόπο που γίνονται τα microαθήmicroατα το 96 των microαθητών δηλώνει ότι ο
εκπαιδευτικός του τmicroήmicroατος τον βοηθά laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo και του
εξηγεί καλύτερα ότι δεν καταλαβαίνει την ώρα του microαθήmicroατος Το
ποσοστό των microαθητών που έχουν την αντίθετη άποψη είναι ελάχιστο
(15 δηλώνει laquoλίγοraquo και laquoκαθόλουraquo) και ανήκει στους microαθητές που
έχουν λίγους microήνες διδασκαλίας
Σε βοηθά ο δάσκαλος όταν το ζητάς
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 999 693 701
Πολύ 371 257 260
Μέτρια 33 23 23
Λίγο 20 14 14
Καθόλου 2 1 1
Total 1425 988 1000
Missing
System 17 12
Total 1442 1000
110
Το ίδιο ισχύει και για την επιθυmicroία των microαθητών συνεχιστεί το
πρόγραmicromicroα και στο microέλλον αφού θεωρούν ότι τους βοηθά σε πολλούς
τοmicroείς microάθησης και στη διαδικασία ένταξής τους στο σχολείο και κατά
94 είναι ευχαριστηmicroένοι από το πρόγραmicromicroα
Είσαι τελικά ευχαριστηmicroένος από τα microαθήmicroατα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 944 655 665
πολύ 391 271 275
microέτρια 58 40 41
λίγο 21 15 15
καθόλου 6 4 4
Total 1420 985 1000
Missing System 22 15
Total 1442 1000
Στην ερώτηση αν σκέφτονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο
Γυmicroνάσιο το Λύκειο και το Πανεπιστήmicroιο στην πλειονότητά τους
επιθυmicroούν να συνεχίσουν σε ανώτερες βαθmicroίδες της εκπαίδευσης αλλά
microε microειούmicroενα ποσοστά όσο ανεβαίνουν οι βαθmicroίδες Συγκεκριmicroένα ενώ
το 623 θέλει laquoπάρα πολύraquo να συνεχίσει σπουδές στο Γυmicroνάσιο το
αντίστοιχο ποσοστό για το Λύκειο microειώνεται κατά δέκα (10) microονάδες
και ακόmicroα περισσότερο για το πανεπιστήmicroιο όπου σχεδόν ένας στους
δύο (475) δηλώνει την επιθυmicroία του (laquoπάρα πολύraquo) να πάει στο
Πανεπιστήmicroιο Αντίθετα ενώ το 26 δεν θέλει να προχωρήσει στο
Γυmicroνάσιο αν και είναι υποχρεωτικό τα ποσοστά άρνησης συνέχισης των
σπουδών αυξάνονται και φτάνουν σχεδόν στο 18 αυτών που δεν
σκέφτονται τις σπουδές στο πανεπιστήmicroιο
111
Σκέπτεσαι να συνεχίσεις στο Γυmicroνάσιο Λύκειο Πανεπιστήmicroιο
Πανεπιστήmicroιο Λύκειο Γυmicroνάσιο
πάρα πολύ 475 527 623
πολύ 230 266 263
microέτρια 119 98 61
λίγο 66 57 3
καθόλου 110 53 23
Total 1000 1000 1000
Η στάση των microαθητών απέναντι στο σχολείο είναι θετική και δηλώνουν
ευχαριστηmicroένοι σε ποσοστό 95 laquoπάρα πολύraquo από το σχολείο στο οποίο
βρίσκονται
Είσαι ευχαριστηmicroένος microε το σχολείο σου
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 979 679 698
πολύ 346 240 247
microέτρια 38 26 27
λίγο 24 17 17
καθόλου 15 10 11
Total 1402 972 1000
Missing
System 40 28
Total 1442 1000
112
Τέλος όσον αφορά στην έκφραση της επιθυmicroίας τους για το τι θα ήθελαν
να γίνουν όταν microεγαλώσουν επιλέγουν επαγγέλmicroατα τα οποία είτε είναι
αυτά των γονέων τους είτε αυτά που προβάλλονται από τα ΜΜΕ και
λιγότερο αυτά που χρειάζονται Ανώτερες Σπουδές Στον πίνακα που
ακολουθεί παρουσιάζονται οι προτιmicroήσεις των microαθητών για το
επάγγελmicroα που θα ήθελαν να ασκήσουν
Τι θέλεις να γίνεις όταν microεγαλώσεις
Frequency Percent Valid Percent
190 132 132
Κοmicromicroώτρια 83 58 58
Χορευτήςα 19 13 13
∆εν ξέρω 43 30 30
Αεροπόρος-Πιλότος 29 20 20
Αγρότης 5 3 3
Γεωπόνος 1 1 1
Επιχειρηmicroατίας- Έmicroπορος 25 17 17
Γιατρός 149 103 103
∆ικηγόρος 27 19 19
Αθλητής-Γυmicroναστής 22 15 15
Αισθητικός 7 5 5
Ζωγράφος 20 14 14
Αρχαιολόγος 3 2 2
Αστροναύτης 11 8 8
Αστυνόmicroος 94 65 65
Ηλεκτρολόγος -Υδραυλικός 27 19 19
Ηθοποιός 31 21 21
Πληροφορική 4 3 3
Ποδοσφαιριστής 156 108 108
Πυροσβέστης 10 7 7
Καθηγητής-∆άσκαλος 213 148 148
Ιερεύς 1 1 1
Κοmicromicroώτρια 1 1 1
113
Κτηνίατρος 7 5 5
Θέλω να γίνω πλούσιος 2 1 1
Οδηγός 41 28 28
Ναυτικός 7 5 5
Μηχανικός- Αρχιτέκτονας 32 22 22
Μηχανικός αυτοκινήτων 26 18 18
Μπασκετmicroπολίστας 8 6 6
Οικοδόmicroος τεχνίτης 35 24 24
Μοντέλο 2 1 1
Νοσοκόmicroοςα 17 12 12
Μουσικός 11 8 8
Φαρmicroακοποιός 1 1 1
Σεφ-Σερβιτόρος 8 6 6
Υπηρεσίες-Καθαριστές 17 12 12
Τραγουδιστής 47 33 33
Στρατιωτικός 10 7 7
Total 1442 1000 1000
114
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ
Στόχος αυτού του ερωτηmicroατολογίου ήταν να διερευνήσει τις απόψεις και
τις εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία για το πρόγραmicromicroα και για την επιmicroόρφωσή τους σε σχέση microε
την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και την ενισχυτική διδασκαλία
Τα χαρακτηριστικά του δείγmicroατος (229 εκπαιδευτικοί) ανταποκρίνονται
σrsquo αυτά του πληθυσmicroού και είναι αντιπροσωπευτικό αφού αντιστοιχεί στο
206 του συνόλου των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα
Περιφερειακή γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος (πανεπιστήmicroιο)
Frequency Percent Valid Percent
Αθήνα 85 371 371
Θεσσαλονίκη 72 314 314
Πάτρα 20 87 87
Ιωάννινα 30 131 131
Κρήτη 22 96 96
Total 229 1000 1000
Το 803 των εκπαιδευτικών του δείγmicroατος ήταν γυναίκες δεδοmicroένου ότι
οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στο
πρόγραmicromicroα ήταν φιλόλογοι όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Ιδιότητα
Frequency Percent Valid Percent
∆ιορισmicroένος
∆άσκαλος 55 240 244
Ωροmicroίσθιος
∆άσκαλος 24 105 107
Αδιόριστος
δάσκαλος 29 127 129
Φιλόλογος 117 511 520
Total 225 983 1000
Missing System 4 17
115
Total 229 1000
Επειδή το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι αδιόριστοι και φιλόλογοι το 511 αυτών είναι κάτω
των 30 ετών ενώ οι διορισmicroένοι έχουν microεγαλύτερη ηλικία microέχρι 60 ετών
Η κατανοmicroή των ετών υπηρεσίας αποτυπώνει microε τον καλύτερο τρόπο το
ότι οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα είναι νέοι και
εκτός πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Αυτό σηmicroαίνει ότι η κατάρτισή τους
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής είναι θετική αλλά δεν θα αποτελέσει και το
άρτια καταρτισmicroένο υπόβαθρο των εκπαιδευτικών που θα ενταχθούν
στην Αrsquoβάθmicroια εκπαίδευση στο microέλλον και θα αποτελέσουν τους
πολλαπλασιαστές σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Χρόνια υπηρεσίας
Frequency Percent Valid Percent
0-5 159 694 733
6-10 21 92 97
11-15 10 44 46
16-20 9 39 41
21-25 10 44 46
26-30 7 31 32
31+ 1 4 5
Total 217 948 1000
Missing System 12 52
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στο διάστηmicroα
laquo0-5raquo είναι microηδέν (0) χρόνια υπηρεσίας αφού πρόκειται είτε για
αδιόριστους εκπαιδευτικούς είτε για αδιόριστους φιλολόγους Το 73
των εκπαιδευτικών έχουν microέχρι πέντε χρόνια υπηρεσίας ενώ πάνω από
είκοσι χρόνια έχει microόνο το 8 των εκπαιδευτικών και αντιστοιχεί στους
εν ενεργεία εκπαιδευτικούς
116
Οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση είναι πλήρως καταρτισmicroένοι δεδοmicroένου ότι το ένα τρίτο έχει
παρακολουθήσει πάνω από τέσσερα σεmicroινάρια σε θέmicroατα του
προγράmicromicroατος ενώ το 216 έχει microόλις ένα επιmicroορφωτικό σεmicroινάριο
Επιmicroόρφωση σχετική microε το πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
ένα 48 210 216
δυο 58 253 261
τρία 39 170 176
τέσσερα και πάνω 77 336 347
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των φιλολόγων (496) έχουν παρακολουθήσει
περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και τα λιγότερα οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί οι οποίοι κατά κανόνα δεν παρακολουθούν
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν διάρκεια Επίσης θα πρέπει να
σηmicroειωθεί ότι το 100 των εκπαιδευτικών της Πάτρας έχουν
παρακολουθήσει περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια ενώ
στην Αττική υπάρχει microια ισοκατανοmicroή των σεmicroιναρίων αφού το 17 έχει
παρακολουθήσει ένα σεmicroινάριο και το 35 τέσσερα και πάνω Την ίδια
εικόνα microε αυτήν της Αθήνας παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη ενώ στα
Ιωάννινα κανένας δεν έχει παρακολουθήσει πάνω από τρία
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και το 70 microόλις ένα αφού συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση αποκλειστικά εν ενεργεία εκπαιδευτικοί
Η γενική εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις επιmicroορφώσεις microέσω
του προγράmicromicroατος κατά 90 είναι καλή έως πολύ καλή και είναι
χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει καmicroία αρνητική δήλωση για τα
επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα
Την ίδια άποψη έχουν οι εκπαιδευτικοί και για την οργάνωση των
σεmicroιναρίων όπου πάλι microε ένα ποσοστό πάνω από 90 δηλώνουν ότι
117
είναι laquoπολύ καλήraquo και microόλις το 76 δηλώνει ότι είναι microέτρια microε
περισσότερο ενθουσιασmicroένους του διορισmicroένους εκπαιδευτικούς που
σηmicroαίνει ότι το πρόγραmicromicroα παρέχει επιπλέον ποιότητα σε σχέση microε άλλα
που έχουν παρακολουθήσει αφού τα αποτελέσmicroατα της σύγκρισης είναι
σαφή
Σε αυτό συνηγορεί και η άποψή τους στη σχετική ερώτηση
laquoσυγκρινόmicroενο microε άλλα προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης το ενδιαφέρον microου
για το περιεχόmicroενο αυτού του προγράmicromicroατος εκπαίδευσης ήτανraquo
δηλώνουν πολύ microεγάλο ή microεγάλο σε ποσοστό 923 όπως φαίνεται στον
πίνακα που ακολουθεί Μόλις το 7 δηλώνει ότι το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα είχε microικρό ενδιαφέρον χωρίς να παρουσιάζεται
περιφερειακή διαφοροποίηση εκτός από την Πάτρα όπου το 100
δηλώνει πολύ microεγάλο και microεγάλο
Ενδιαφέρον για το περιεχόmicroενο του προγτος
Frequency Percent
Valid
Percent
πολύ microεγάλο 91 397 410
microεγάλο 114 498 514
microέτριο 16 70 72
microικρό 1 4 5
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Ενώ στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το πρόγραmicromicroα
ήταν πολύ ενδιαφέρον παραδόξως στην ερώτηση αν το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους το 25 περίπου
εκφράζει microια αmicroφιβολία και φαίνεται αντιφατικό αφού δηλώνει laquoέτσι κιrsquo
έτσιraquo η laquoλίγοraquo όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Η επιmicroόρφωση ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες microου
118
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 127 555 572
έτσι και έτσι 48 210 216
λίγο 3 13 14
καθόλου 3 13 14
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σε σχέση microε τους επιmicroορφωτές η άποψη των εκπαιδευτικών είναι επίσης
πολύ θετική αφού πάνω από 80 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo στις
ερωτήσεις αν οι επιmicroορφωτές ήταν σαφείς και κατανοητοί αν του
κέντρισαν (διέγειραν) το ενδιαφέρον αν δεχόταν να απαντήσει σε απορίες-
ερωτήσεις τους και αν ο επιmicroορφωτής δεχόταν και συζητούσε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζουν στο σχολείο τους Επίσης το 90 των εκπαιδευτικών
δηλώνει ότι ο επιmicroορφωτής ήταν laquoανοιχτόςraquo και έδειχνε ενδιαφέρον για
άλλες από τις δικές του απόψεις Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δεν
υπάρχει εκπαιδευτικός που να microηδενίζει την επιmicroόρφωση δεδοmicroένου ότι
η κλίmicroακα microέτρησης ήταν πεντάβαθmicroη
Οι παραπάνω απόψεις αυξάνουν την αντίφαση στην απάντηση αν το
επιmicroορφωτικό πρόγραmicromicroα ήταν αντάξιο των προσδοκιών τους
δηλώνοντας ένας στους τέσσερις σχεδόν αρνητική άποψη Αναλυτικά οι
απόψεις των εκπαιδευτικών για τους επιmicroορφωτές τους παρουσιάζονται
στους πίνακες που ακολουθούν
Ο επιmicroορφωτής ήταν σαφής και κατανοητός
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 88 384 393
πολύ 122 533 545
119
έτσι και έτσι 13 57 58
λίγο 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Οι επιmicroορφωτές κέντρισαν το ενδιαφέρον
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 71 310 317
πολύ 117 511 522
έτσι και έτσι 33 144 147
λίγο 3 13 13
Total 224 978 1000
Missing System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ανταποκρινόταν σε ερωτήσεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 130 568 580
πολύ 77 336 344
έτσι και έτσι 15 66 67
λίγο 2 9 9
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής συζητούσε προβλήmicroατα του σχολείου
120
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 102 445 455
πολύ 94 410 420
microέτρια 19 83 85
λίγο 8 35 36
καθόλου 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ήταν umlανοικτόςuml σε άλλες απόψεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 94 410 422
πολύ 106 463 475
microέτρια 18 79 81
λίγο 5 22 22
Total 223 974 1000
Missing
System 6 26
Total 229 1000
Οι απόψεις των εκπαιδευτικών σε σχέση microε το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
σχετικά microε τις ανάγκες τους στην ένταξη των αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο είναι θετικές αλλά χαmicroηλότερες
των προσδοκιών τους όπως αποτυπώνονται στις απαντήσεις που έδωσαν
σε σχετικές ερωτήσεις
Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σε ποσοστό 80 βοηθά τους
εκπαιδευτικούς να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά microε τις ανάγκες
121
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο αλλά σε
microικρότερο ποσοστό τους βοηθά να αντιmicroετωπίσουν προβλήmicroατα στην
τάξη όπου το 656 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ενώ υπερισχύει το
laquoπολύraquo (464) όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων στην τάξη
Βελτίωση γνώσεων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 43 188 192 75 328 335
πολύ 104 454 464 105 459 469
έτσι κ
έτσι 65 284 290 41 179 183
λίγο 10 44 45 1 04 04
καθόλου 2 09 09 2 09 09
Total 224 978 100 224 978 100
Missing
System 5 22 5 22
Total 229 100 229 100
Όσον αφορά στη βελτίωση των γνώσεων των εκπαιδευτικών και την
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
παιδιών η αποτελεσmicroατικότητα των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων microειώνεται
αφού ένας στους τρεις δεν είναι ικανοποιηmicroένος Αυτή η άποψη
σχετίζεται microε την επιθυmicroία της πλειονότητας των εκπαιδευτικών να
δίνονται στις επιmicroορφώσεις laquoοδηγίες χρήσηςraquo για την αντιmicroετώπιση
συγκεκριmicroένων συmicroπεριφορών και η αποστροφή τους στην αναζήτηση
λύσεων microε βάση τις γνώσεις που τους προσφέρει ένα πρόγραmicromicroα
Γνώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αντιmicroετώπιση
δύσκολων συmicroπεριφορών των microαθητών
122
Frequency
Perce
nt
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 62 271 279
λίγο 11 48 50
καθόλου 5 22 23
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Τα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα παρουσιάζονται ως αναποτελεσmicroατικά
σε ότι αφορά την προώθηση της συνεργασίας και της επικοινωνίας του
σχολείου microε τους γονείς των microαθητών όπως φαίνεται στον πίνακα που
ακολουθεί
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους
γονείς
Η επιmicroόρφωση προωθεί
τη συνεργασία γονέων-
σχολείου
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 26 114 118 22 96 100
πολύ 78 341 355 81 354 367
έτσι και
έτσι 77 336 350 81 354 367
λίγο 27 118 123 19 83 86
καθόλου 12 52 55 18 79 81
Total 220 961 100 221 965 100
Missing
System 9 39 8 35
Total 229 100 229 100
123
Τα αποτελέσmicroατα αυτά σε σχέση microε τα προηγούmicroενα που αφορούν το
περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος δηλώνουν ότι επιmicroόρφωση έχει
προσανατολιστεί περισσότερο στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που
αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής και τη γλωσσική βελτίωση των
microαθητών παρά σε θέmicroατα που αφορούν τις σχέσεις ή αυτός ο τοmicroέας
χρειάζεται επιπλέον ώρες επιmicroόρφωσης η οποία βεβαίως αφορά τα
αντικείmicroενα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης στο σχολείο
Επίσης επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το πρόγραmicromicroα τους βοηθά να
κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία σχολικής ένταξης των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο που δείχνει την θεωρητική πληρότητα των
επιmicroορφώσεων σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όπως φαίνεται
στον πίνακα που ακολουθεί
Γνώσεις για καλύτερη κατανόηση διαδικασιών σχολικής ένταξης
παιδιών microε διαφορετικό microεταναστευτικό υπόβαθρο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 70 306 315
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 42 183 189
λίγο 5 22 23
καθόλου 2 9 9
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σχετικά microε τη διάρκεια και τη συχνότητα των επιmicroορφώσεων ένας στους
δυο εκπαιδευτικούς δηλώνει ότι ένα τετράωρο επιmicroόρφωσης είναι
κανονικό ενώ το 24 δηλώνει ότι είναι laquomicroικρήraquo έως laquoπολύ microικρήraquo microε
λιγότερους στην τελευταία Είναι ενδιαφέρον ότι σχεδόν ένας στους δυο
διορισmicroένους εκπαιδευτικούς δηλώνουν ότι η επιmicroόρφωση των τεσσάρων
124
ωρών είναι microέτρια έως microικρή οι φιλόλογοι που δεν έχουν καmicroία
κατάρτιση στα θέmicroατα του προγράmicromicroατος την θεωρούν σε ποσοστό 58
κανονική αλλά θέλουν πάνω από τέσσερις φορές στη διάρκεια του έτους
σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο (586) από αυτό των διορισmicroένων
εκπαιδευτικών που στην πλειονότητα τους θέλουν δυο microε τρεις φορές σε
ποσοστό 60 Η κατανοmicroή των προτιmicroήσεων για τη συχνότητα των
επιmicroορφώσεων φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Συχνότητα επιmicroορφώσεων στη διάρκεια του σχολικού έτους
Frequency Percent
Valid
Percent
microια φορά 3 13 13
δυο φορές 27 118 119
τρεις φορές 80 349 352
τέσσερις φορές και πάνω 117 511 515
Total 227 991 1000
Missing System 2 9
Total 229 1000
Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης που προτιmicroούν οι εκπαιδευτικοί
microε βάση ην εmicroπειρία τους από τις microέχρι σήmicroερα επιmicroορφώσεις φαίνεται
ότι απορρίπτουν την γενική επιmicroόρφωση και κατά 90 προτιmicroούν την
βιωmicroατικού τύπου
Ποια είδη επιmicroόρφωσης θεωρείτε περισσότερο χρήσιmicroα
γενική επιmicroόρφωση ενδοσχολική
εργαστηριακού
τύπου
βιωmicroατικού
τύπου
Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent
πολύ
αξιόλογη 201 223 380 420 358 398 646 712
αξιόλογη 323 359 306 338 323 359 179 197
125
λίγο
αξιόλογη 183 204 179 198 131 146 52 58
καθόλου
αξιόλογη 192 214 39 43 87 97 31 34
Total 900 100 904 100 900 100 908 100
System 1004 96 100 92
100 100 100 100
Η ενδοσχολική microε την εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση φαίνεται να
βρίσκονται σε δεύτερη προτίmicroηση από τους εκπαιδευτικούς
Όσον αφορά στη θεmicroατολογία των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων οι
εκπαιδευτικοί φαίνεται να δείχνουν microεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και για τη διδασκαλία της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί και οι φιλόλογοι έχουν στην πρώτη προτίmicroησή
τους την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και ιδιαίτερα οι φιλόλογοι στη
διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας έχουν σε ποσοστό 634 ως
προτίmicroηση Αναλυτικά οι προτιmicroήσεις των εκπαιδευτικών στη
θεmicroατολογία των σεmicroιναρίων παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
διδασκαλία της
ελληνικής ως
δεύτερης
εφαρmicroογή
διδακτικού
υλικού
ψυχοκοινωνική
στήριξη
Perce
nt
Valid
Percen
t
Perce
nt
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
πολύ
αξιόλογη 515 562 528 573 319 346 332 396
αξιόλογη 258 281 258 280 371 403 314 375
λίγο αξιόλογη 92 100 100 109 157 171 114 135
καθόλου
αξιόλογη 52 57 35 38 74 81 79 94
126
Total 917 1000 921 100 921 100 838 100
Missing
System 83 79 79 162
Σύνολο 1000 100 100 100
Στην ερώτηση για το ποιες άλλες θεmicroατικές θα ήθελαν να
συmicroπεριληφθούν στα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προτείνουν διάφορα
επιmicroέρους θέmicroατα πολλά από τα οποία περιλαmicroβάνονται στα θέmicroατα που
ήδη διδάσκονται στα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα Αναλυτικά οι
απαντήσεις των εκπαιδευτικών παρουσιάζονται στη συνέχεια
bull Ειδική Αγωγή
bull Επικοινωνιακές δεξιότητες αλλόγλωσσων microαθητών
bull ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Συνεργασία microαθητών και δασκάλων
bull Ενηmicroέρωση για το εκπαιδευτικό υλικό του αναλυτικού
προγράmicromicroατος
bull Ενότητες που θα αφορούσαν τη διαθεmicroατικότητα
bull Βασικές ορολογίες δοmicroή (συντακτικόγραmicromicroατική) των παιδιών που
microετέχουν στο πρόγραmicromicroα (αλβανικά ρώσικα)
bull Μαθησιακές δυσκολίες ∆ιδακτικές και παιδαγωγικές microέθοδοι
bull Περισσότερες εφαρmicroογές
bull Οργανωτικά θέmicroατα σωστός χωρισmicroός microαθητών σε τmicroήmicroατα
κριτήρια διαχωρισmicroού (επίπεδο ηλικία) σωστή αξιολόγηση του
επιπέδου ελληνοmicroάθειας (για όλες τις επικοινωνιακές δεξιότητες)
επανάληψη της τάξης από microαθητή αν δεν ανταποκρίνεται στις
απαιτήσεις
bull Στοιχεία για περισσότερες γλώσσες (όπως γεωργιανά)
bull Προτάσεις για τη δηmicroιουργία πρωτότυπου διδακτικού υλικού microε
βάση θεωρητικές αρχές και προσεγγίσεις
bull case studies
bull Περισσότερη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας
127
bull Παρουσίαση προγραmicromicroάτων που έχουν εφαρmicroοστεί από
εκπαιδευτικούς microέσα σε διαπολιτισmicroικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
bull Μαθήmicroατα εκmicroάθησης βαλκανικών γλωσσών
bull Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που δηmicroιουργούνται microέσα στην τάξη
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στην προσχολική εκπαίδευση
bull ∆ιδακτική (γενικότερα) Μαθηmicroατικών
bull Σχέσεις εκπαιδευτικού-microαθητή
bull Αναφορά σε προηγούmicroενες εmicroπειρίες επιmicroορφωτών
bull Περισσότερη αναφορά σε πρακτικά ζητήmicroατα και σε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζονται στην τάξη κάθε εκπαιδευτικού
bull Εmicroπλουτισmicroό διδακτικού υλικού για προχωρηmicroένους αλλά microη
ικανοποιητικούς χρήστες της ελληνικής γλώσσας
bull Καλύτερη ενηmicroέρωση για τα διδακτικά εγχειρίδια του ΚΕ∆Α
bull Αξιολόγηση
bull ∆ιαπολιτισmicroική ψυχολογία
bull Επίβλεψη και πρακτική στη σχολική τάξη
bull Μέριmicroνα για να εmicroπλέξουmicroε τους γονείς στις microαθησιακές
προσπάθειες των παιδιών τους
bull Μαθησιακές δυσκολίες-απόπειρα διάγνωσης
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-κατάρτιση-προετοιmicroασία εκπαιδευτικού
υλικού
bull Περιβάλλον
bull Μαθησιακές δυσκολίες-Αντιmicroετώπιση
bull Θεατρικό-δραmicroατικό παιχνίδι
bull Οι δυσκολίες των αλλόγλωσσων microαθητών στη σχολική ένταξη
bull ∆ιδασκαλία microε χρήση εποπτικών microέσων
bull Αντιρατσιστική αγωγή
bull Τεχνικές για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων ένταξης και γλώσσας
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull Βιωmicroατικού τύπου ή εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση
bull Για τους πολιτισmicroούς των διαφόρων λαών
bull Ζητήmicroατα εκπαιδευτικής-κοινωνικής στήριξης των παιδιών
128
bull Εικαστικά
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull ∆ιαπολιτισmicroική παιδαγωγική
bull Παράλληλη υποστήριξη των γονέων παλιννοστούντων microαθητών
bull Αγωγή κοινωνικής και πολιτικής
bull Βιωmicroατικού τύπου
bull ∆ιαθεmicroατικότητα
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου σε ποικίλες
επικοινωνιακές περιστάσεις microέσω δραmicroατοποίησης
bull Υποδειγmicroατικές διδασκαλίες
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
Οι προτάσεις των εκπαιδευτικών αναφέρονται σε επιmicroέρους αντικείmicroενα
τα οποία θα πρέπει ωστόσο να ληφθούν υπόψη από τους σχεδιαστές του
προγράmicromicroατος Είναι ενδεχόmicroενο πολλά από τα αντικείmicroενα να microην
περιλαmicroβάνονται στις microέχρι τώρα θεmicroατικές ενότητες των επιmicroορφωτών
αλλά και η αναφορά σε επιmicroέρους θέmicroατα microπορεί να οφείλεται στον microη
ενιαίο τρόπο επιmicroόρφωσης από τις περιφέρειες οι οποίες αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στη διοργάνωση των σεmicroιναρίων καθώς επίσης φαίνεται να
επικεντρώνονται στα ουσιαστικά προβλήmicroατα της εκπαίδευσης των
αλλοδαπών microαθητών αφήνοντας πολλά θέmicroατα εκτός περιεχοmicroένου
επιmicroόρφωσης
Όσον αφορά στο διδακτικό υλικό για το οποίο επίσης ζητήθηκε η άποψη
των εκπαιδευτικών διαπιστώνεται ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν
έχουν πάρει στα χέρια τους το διδακτικό υλικό παρά το γεγονός ότι
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας microε περισσότερους στην
Αθήνα και την Κρήτη Στην επόmicroενη φάση του προγράmicromicroατος που
αρχίζει τον Ιανουάριο θα πρέπει όλοι οι εκπαιδευτικοί να έχουν
τουλάχιστον microια σειρά από τα βιβλία που τους αντιστοιχούν για το
επίπεδο της τάξης τους
129
Από αυτούς που έχουν το διδακτικό υλικό ένα ποσοστό 761δηλώνει
ότι το βοήθησε laquoπολύraquo και laquoπάρα πολύraquo στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής
διδασκαλίας ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις διατηρεί επιφυλάξεις
Το ίδιο ποσοστό σχεδόν (72) των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι το
διδακτικό υλικό ανταποκρίνεται και microπορεί να αξιοποιηθεί στα
διαφορετικά επίπεδα γνώσης της ελληνικής γλώσσας σχεδόν ταυτίζεται
microε το ποσοστό των εκπαιδευτικών που το αξιοποιούν laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo (752) στην ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
Το υλικό το αξιοποιήσατε
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 73 319 341
πολύ 88 384 411
microέτρια χρήση 41 179 192
λίγο 8 35 37
καθόλου 4 17 19
Total 214 934 1000
Missing System 15 66
Total 229 1000
Στη συνέχεια ζητούmicroε να κάνουν ένα είδος αξιολόγησης του έργου τους
στο πλαίσιο της ενισχυτικής διδασκαλίας εκφράζοντας τις απόψεις τους
πάνω στο περιεχόmicroενο στο σκοπό αλλά και τη συmicromicroετοχή των microαθητών
στην ενισχυτική διδασκαλία
Στη γενική ερώτηση laquoθεωρείτε ότι η ενισχυτική διδασκαλία είναι
ουσιαστική για την ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής ως δεύτερης
γλώσσας από τους microαθητέςraquo δηλώνουν σε συντριπτικό ποσοστό (956)
laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ότι δηλαδή είναι microονόδροmicroος για την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
130
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι ουσιαστική για τη γνώση της
ελληνικής ως δεύτερης
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 155 677 680
πολύ 63 275 276
microέτρια 8 35 35
λίγο 1 4 4
καθόλου 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing
System 1 4
Total 229 1000
Αυτή η άποψή τους επιβεβαιώνεται και microε τη δήλωσή τους σε ποσοστό
987 ότι το πρόγραmicromicroα της ενισχυτικής θα πρέπει να συνεχιστεί και
στο microέλλον
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι αναγκαίο να συνεχιστεί
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 192 838 842
πολύ 33 144 145
microέτρια 2 9 9
λίγο 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing System 1 4
Total 229 1000
Οι εκπαιδευτικοί επιθυmicroούν την διεύρυνση λειτουργίας της ενισχυτικής
διδασκαλίας microε την επιθυmicroία τους να συmicromicroετέχουν στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα αντίστοιχα microε αυτά των αλλοδαπών microαθητών σε ποσοστό
131
82 αν και θεωρούν ότι η αmicroοιβή των 10 ευρώ είναι εξαιρετικά χαmicroηλή
σε ποσοστό 68 και πρέπει να αυξηθεί στην επόmicroενη φάση του
προγράmicromicroατος
Έχοντας την εmicroπειρία του ενός έτους απασχόλησης και συmicromicroετοχής στο
πρόγραmicromicroα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί
προτείνουν ενέργειες ή δραστηριότητες ή θέmicroατα τα οποία θα microπορούσαν
να βελτιώσουν κατά την άποψή τους την ποιότητα των εκπαιδευτικών
υπηρεσιών προς τους microαθητές στόχο του προγράmicromicroατος
Αναλυτικά οι απόψεις τους σε αυτό το θέmicroα παρουσιάζονται στη
συνέχεια
bull Έγκαιρη επιmicroόρφωση και διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού
bull Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη υλικού Ευαισθητοποίηση γονέων
bull Έναρξη από αρχές σχολικού έτους
bull Ένταξη του προγράmicromicroατος στο ολοήmicroερο
bull 1)Συνέχιση προγράmicromicroατος2)Μονιmicroοποίηση προσληφθέντων (2006-
2007) φιλολόγων3)Αύξηση διδακτικών ωρών4)Ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα-
εξατοmicroίκευση διδασκαλίας
bull 1Ωράριο 2Εκπαιδευτικό υλικό 3Αίθουσα
bull Εγχειρίδια και στους microαθητές Αύξηση ωρών διδασκαλίας
bull Επαρκής διανοmicroή υλικού
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών συνεργασία microε τους γονείς και
δασκάλους παιδιών
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull ∆ιαχωρισmicroός των microαθητών σε επίπεδα ανάλογα microε το γνωστικό
επίπεδο ή την ευχέρεια που διαθέτουν στην αφοmicroοίωση νέων
γνώσεων
bull ∆ιανοmicroή εγχειριδίων του ΚΕ∆Α στους microαθητές
132
bull ∆ιανοmicroή διδακτικού υλικού για το επίπεδο των microαθητών που αν και
προχωρηmicroένοι δεν είναι χρήστες της ελληνικής σε ικανοποιητικό
επίπεδο
bull ∆ιανοmicroή ολόκληρου του διδακτικού υλικού και καλύτερη
συνεννόηση για την ένταξη του προγράmicromicroατος microέσα στα σχολεία
bull Εκπαιδευτικό υλικό Επιmicroόρφωση Υψηλότερη αmicroοιβή
bull Βιωmicroατική διδασκαλία
bull Ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών του σχολείου Περισσότερες
διδακτικές ώρες
bull Γνώση συλλογικών παραστάσεων των Αλλοδαπών-Πολιτισmicroού
bull ∆υνατότητα να microοιραστούν τα βιβλίαυλικό και στα παιδιά
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας για κάθε επίπεδο ώστε να
αφοmicroοιωθούν γρηγορότερα οι microαθητές στην τάξη τους Θα έπρεπε να
προχωρά
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Περισσότερη πράξη και παραδείγmicroατα στην εκπαίδευση των
εκπαιδευτικών από τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερο εξειδικευmicroένο υλικό για δύσκολα ζητήmicroατα γλώσσας
Βιβλία για τα παιδιά Ακουστικό υλικό
bull Περισσότερο υλικό που να αφορά και να ενδείκνυται για παιδιά
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ
bull Παροχή εγχειριδίων σε όλους τους microαθητές διαθέσιmicroα εγχειρίδια
για τα υψηλότερα επίπεδα
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στο νηπιαγωγείο Έγκαιρη διανοmicroή
υλικού Έγκαιρη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών Ένταξη των
εκπαιδευτικών από την αρχή της χρονιάς
bull Πέντε microαθητές ανά δάσκαλο
bull Καλύτερη επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
bull Καλύτερη οργάνωση του προγράmicromicroατος ως προς την άmicroεση παροχή
εκπαιδευτικού υλικού και την ενηmicroέρωση των γονέων
133
bull Καλύτερη οργάνωση ή διανοmicroή υλικού στα παιδιά αίθουσες ώρες
και διδασκαλία της microητρικής τους γλώσσας
bull Κανένα
bull Να δοθεί πιο microεγάλη βάση στη γραmicromicroατική και να δοθούν
κατάλληλα βιβλία
bull Να είναι καταλληλότερο το υλικό που δίνεται για την προσχολική
εκπαίδευση
bull Να microη διδάσκεται το διδακτικό υλικό microέσω φωτοαντίγραφων
bull Να υπάρξει εκπαιδευτικό υλικό (δεν είχα σχεδόν καθόλου)
bull Να υπάρξει αριθmicroός βιβλίων αντίστοιχος microε τον αριθmicroό των microαθητών
bull Να έχει κάθε microαθητής τουλάχιστον ένα βιβλίο του προγράmicromicroατος
και να υπάρχουν διαθέσιmicroα δίγλωσσα λεξικά
bull Ξεχωριστή ώρα για microάθηmicroα
bull Οπτικοακουστικό υλικό ψυχολογική κοινωνική στήριξη
συmicroβουλευτική γονέων
bull Οπωσδήποτε διανοmicroή βιβλίων Γλώσσας-Γλωσσικών Ασκήσεων στους
microαθητές
bull Οικονοmicroικά κίνητρα-περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Οργάνωση-έναρξη από Οκτώβρη ∆ιανοmicroή υλικού
bull Οργάνωση προγράmicromicroατος-διδακτικό υλικό
bull Σχηmicroατισmicroός κατάλληλων τmicroηmicroάτων Ύπαρξη κατάλληλων χώρων
Ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για τα παιδιά
bull Σε ζητήmicroατα που αφορούν τη διαχείριση της ετερότητας και στην
εξασφάλιση ίσων ευκαιριών
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή Ενηmicroέρωση γονέων και εκπαιδευτικών
σχολείου
bull Στην υλικοτεχνική υποδοχή των νηπιαγωγείων
bull Στον προγραmicromicroατισmicroό της διδασκαλίας και στην καλύτερη
αξιοποίηση του διδακτικού υλικού
bull Ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εγχειρίδια εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος από
την αρχή της σχολικής χρονιάς
134
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Γονείς και καινοτοmicroία
Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαιδευτική ένταξη των microαθητών
microε microεταναστευτικό ιστορικό
1 Εισαγωγή
Μια σειρά από έρευνες γύρω από την ενταξιακή πορεία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο (Merkens 2007 Herwartz-Emden 2000
2007 Μάρκου 2007) αλλά και γύρω από τις επιδόσεις τους στο σχολείο
(OECD 2006) δείχνουν ότι το οικογενειακό περιβάλλον διαδραmicroατίζει
σηmicroαντικό ρόλο στην ενταξιακή πορεία του microαθητή Έτσι υπάρχουν
οικογενειακά περιβάλλοντα τα οποία διάκεινται ευνοϊκά απέναντι στην
ένταξη όπως επίσης περιβάλλοντα ουδέτερα ή και εχθρικά ndash φοβικά ndash
απέναντι στο ίδιο πράγmicroα Η διαδικασία της πολιτισmicroικής προσέγγισης ndash
της κίνησης του microαθητή από τους πολιτισmicroικούς κώδικες της
microεταναστευτικής παροικίας προς τους αντίστοιχους του σχολείου microπορεί
να διευκολυνθεί από οικογενειακές πρακτικές (σχέσεις και
αλληλεπίδραση microε πρόσωπα από το περιβάλλον της πλειοψηφίας
υιοθέτηση της διγλωσσίας ως επικοινωνιακής πρακτικής στην
οικογένεια διάθεση γνωριmicroίας microε τον πλειοψηφικό περίγυρο microέσω της
τηλεόρασης και άλλων πολιτισmicroικών προϊόντων κλπ) Από την άλλη
microεριά έχει σηmicroασία αν η οικογένεια επενδύει στην εκπαίδευση των
παιδιών και πώς Η έννοια της εκπαιδευτικής επένδυσης εδώ δεν
σηmicroαίνει κατrsquo ανάγκην διάθεση κεφαλαίου (χρηmicroάτων) για τη σχολική
microάθηση (φροντιστήριο αγορές βιβλίων και εξοπλισmicroού) αλλά κυρίως
συmicromicroετοχή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού Η συmicromicroετοχή αυτή
αφορά είτε ειδικό ενδιαφέρον ενηmicroέρωσης - και όπου αυτό είναι
δυνατόν παρέmicroβασης - για τους όρους και τις συνθήκες microάθησης είτε
παρακολούθηση εποπτεία και στήριξη ndash ακαδηmicroαϊκή και ψυχική ndash της
microαθησιακής διαδικασίας είτε διαmicroόρφωση laquoεκπαιδευτικής γραmicromicroήςraquo
135
στην οικογένεια για το κατάλληλο σχολείο την κατάλληλη εκπαίδευση
(επαγγελmicroατικός προσανατολισmicroός) και αναζήτηση των τρόπων για
υλοποίηση του εκπαιδευτικού σχεδίου
Στα πλαίσια της αξιολόγηση του έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη αλλοδαπών
και παλιννοστούντων microαθητώνraquo δόθηκε σε 988 γονείς microαθητών που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ένα ερωτηmicroατολόγιο
microε το οποίο επιχειρείται microια πρώτη αποτίmicroηση της οικογενειακής
εmicroπλοκής γονέων microε microεταναστευτικό υπόβαθρο στην ενταξιακή πορεία
των παιδιών τους Η εmicroπλοκή αυτή πιστοποιείται microέσα από τρεις δείκτες
ενηmicroέρωση των γονέων γύρω από ενταξιακές πρωτοβουλίες της πολιτείας
αναφορικά microε τα παιδιά τους παρακολούθηση της ενταξιακής πορείας
των παιδιών σε συνάρτηση microε την αποτελεσmicroατικότητα της συmicromicroετοχής
τους σε ενταξιακά προγράmicromicroατα (πχ προγράmicromicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας του Υπουργείου Παιδείας) έκφραση γνώmicroης για την
αναγκαιότητα των ενταξιακών microέτρων στα πλαίσια της εκπαιδευτικής
πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας Η συmicromicroετοχή των γονέων στην
εκπαιδευτική διαδικασία ιδιαίτερα όταν αυτή αφορά την ένταξη
microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο αποτελεί θετικό παράγοντα στην
αξιολόγηση microιας καινοτοmicroίας όχι microόνον επειδή microια τέτοια συmicromicroετοχή
διευκολύνει την αποδοχή της εκπαιδευτικής πολιτικής εκ microέρους των
γονέων αλλά και επειδή γίνεται η ίδια ένας παράγοντας υποβοήθησης
και ενίσχυσης της ενταξιακής προσπάθειας
2 Η ταυτότητα του δείγmicroατος
Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα που έχουmicroε στη διάθεσή microας σχετικά microε την
εmicroπλοκή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο αφορούν 988 οικογένειες microαθητών ∆ηmicroοτικού
σε επτά διαmicroερίσmicroατα της χώρας Αττική Μακεδονία Πελοπόννησο
Αιγαίο Ήπειρο ∆υτική Ελλάδα Ιόνια νησιά Κρήτη Η κατανοmicroή των
γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα φαίνεται από τον παρακάτω
πίνακα στον οποίο οι περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και των ιόνιων
νησιών έχουν συmicroπτυχθεί στην Ήπειρο
Πίνακας 1 Κατανοmicroή των γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα
136
Κατανοmicroή των γονέων ανά περιοχή
διαmicroέρισmicroα
αριθmicroός
Αττική 284 287
Μακεδονία 308 312
Πελοπόννησος 163 165
Ήπειρος 135 137
Κρήτη 98 99
Σύνολο 988 1000
Όπως είναι αναmicroενόmicroενο λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οικογενειών
microεταναστών (αλλοδαποί παλιννοστούντες) στην Αθήνα και τη
Θεσσαλονίκη (ΓκότοβοςΜάρκου 2003 ΓκότοβοςΜάρκου 2004) το
60 περίπου του δείγmicroατος προέρχεται από τις περιοχές της Αττικής και
της Μακεδονίας
Στο δείγmicroα υπάρχουν άντρες (πατέρας του microαθητή) και γυναίκες
(microητέρα του microαθητή) Το ερωτηmicroατολόγιο συmicroπληρώθηκε είτε από τον
έναν γονέα είτε από τον άλλον έτσι ώστε για κάθε οικογένεια να
αντιστοιχεί ένα ερωτηmicroατολόγιο Η κατανοmicroή των γονέων ως προς το
φύλο απεικονίζεται στον επόmicroενο πίνακα
Πίνακας 2 Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
φύλο
αριθmicroός
άντρας 287 306
γυναίκα 652 694
Σύνολο 939 1000
137
Όπως ήταν αναmicroενόmicroενο οι microητέρες υπεραντιπροσωπεύονται στο
δείγmicroα κάτι που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι microε την εκπαίδευση των
παιδιών ασχολείται περισσότερο η microητέρα από ότι ο πατέρας όσο και
στο γεγονός ότι οι microητέρες είναι πιο συχνά στο σπίτι και βρίσκουν πιο
εύκολα χρόνο και διάθεση να συmicroπληρώσουν ένα ερωτηmicroατολόγιο
σχετικά microε την πορεία των παιδιών τους
Από πλευράς ηλικίας παρατηρούmicroε ότι οι περισσότεροι άντρες (πατέρες)
του δείγmicroατος έχουν ηλικία από 30 microέχρι 40 το ίδιο ισχύει και για τις
γυναίκες Αντίθετα στην πρώτη ηλικιακή ζώνη (microέχρι 30)
υπεραντιπροσωπεύονται οι γυναίκες ενώ στην τρίτη ηλικιακή ζώνη (40
και πάνω) υπεραντιπροσωπεύονται οι άντρες Ο επόmicroενος πίνακας
παρουσιάζει microε σαφήνεια τις διαφορές αυτές
Πίνακας 3 Κατανοmicroή των ηλικιών των γονέων του δείγmicroατος ανά
ηλικιακή οmicroάδα
Ηλικία των γονέων
φύλο
άντρας γυναίκα
οmicroάδα ηλικίας οmicroάδα ηλικίας
Ν Ν
microέχρι 30 11 59 131 296
30 έως 40 113 611 273 616
40 και πάνω 61 330 39 88
Σύνολο 185 1000 443 1000
Χώρα προέλευσης
138
Για 902 (ποσοστό 909) από τους πατέρες των 988 οικογενειών που
συmicromicroετείχαν στην έρευνα αυτή δηλώθηκε από το πρόσωπο που
συmicroπλήρωσε το ερωτηmicroατολόγιο η χώρα προέλευσης το αντίστοιχο
νούmicroερο για τις microητέρες είναι 919 (927) Όπως φαίνεται στους
επόmicroενους δύο πίνακες οι άντρες (πατέρες των microαθητών) προέρχονται
από 35 χώρες ενώ οι γυναίκες (microητέρες των παιδιών) προέρχονται από
43 χώρες Η Αλβανία είναι η κύρια χώρα προέλευσης τόσο των πατέρων
(554) όσο και των microητέρων (565)
Χώρα προέλευσης του πατέρα
Στον επόmicroενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι χώρες προέλευσης
των πατέρων των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
συmicromicroετέχουν σε πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας και πήραν microέρος
στην έρευνα Ενδιαφέρον παρουσιάζει το νούmicroερο των 51 αντρών (51)
για τους οποίους δηλώνεται η Ελλάδα ως χώρα προέλευσης Πρόκειται
για γονείς που είτε έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα κυρίως τέκνα
παλιννοστούντων είτε είναι Έλληνες σύζυγοι microεταναστών (διπολιτισmicroικές
οικογένειες)
Πίνακας 4 Χώρα προέλευσης του πατέρα
χώρα προέλευσης του πατέρα
Ν
Αζερmicroπαϊτζάν 3 3
Αίγυπτος 18 18
Αλβανία 550 554
Αλγερία 2 2
Αρmicroενία 15 15
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 39 39
Βρετανία 18 18
139
Γεωργία 55 55
Γιουγκοσλαβία 1 1
Γκάνα 1 1
∆ανία 1 1
Ελβετία 1 1
Ελλάδα 51 51
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Ισραήλ 1 1
Καζακστάν 3 3
Κίνα 3 3
Μολδαβία 5 5
Ουαλία 1 1
Ουκρανία 11 11
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 3 3
Πολωνία 17 17
Ρουmicroανία 19 19
Ρωσία 25 25
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 5 5
Συρία 12 12
Τουρκία 3 3
140
Φιλιππίνες 5 5
χωρίς στοιχεία 90 91
Σύνολο 992 1000
Χώρα προέλευσης της microητέρας
Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει αναλυτικά τις χώρες προέλευσης της
microητέρας Όπως ήδη αναφέρθηκε η βασική χώρα προέλευσης είναι η
Αλβανία ενώ αξιοσηmicroείωτα είναι τα ποσοστά των microητέρων από τη
Βουλγαρία τη Γιουγκοσλαβία και τη Γεωργία Το ποσοστό των microητέρων
που δηλώνουν χώρα προέλευσης την Ελλάδα και είναι είτε τέκνα
παλιννοστούντων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα είτε γηγενείς
Ελληνίδες παντρεmicroένες microε microετανάστες είναι πολύ χαmicroηλότερο από το
αντίστοιχο των αντρών (Ν=17 17)
Πίνακας 5 Χώρα προέλευσης της microητέρας
χώρα προέλευσης της microητέρας
Ν
Αίγυπτος 12 12
Αλβανία 560 565
Αλγερία 2 2
Αmicroπχαζία 1 1
Αρmicroενία 17 17
Αυστραλία 1 1
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 42 42
Βραζιλία 1 1
Βρετανία 20 20
Γαλλία 1 1
141
Γερmicroανία 6 6
Γεωργία 62 63
Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 2
Ελλάδα 17 17
Ζιmicroπάmicroπουε 1 1
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Καζακστάν 7 7
Καναδάς 2 2
Κίνα 3 3
Κροατία 1 1
Λατινική Αmicroερική 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 6
Ουαλία 1 1
Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 13 13
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 1 1
Πολωνία 17 17
Πρώην Σοβιετική Ένωση 1 1
Ρουmicroανία 19 19
142
Ρωσία 36 36
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 6 6
Συρία 11 11
Τουρκία 3 3
Φιλιππίνες 9 9
χωρίς στοιχεία 73 74
Σύνολο 992 1000
3 Γνώση της ελληνικής γλώσσας
Στοιχεία γύρω από την ικανότητα των microεταναστών να χρησιmicroοποιούν την
ελληνική γλώσσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο τα οποία
εκφράζουν αντικειmicroενική απεικόνιση των ικανοτήτων αυτών microε τη
βοήθεια ενός τεστ διαπίστωσης γλωσσικών ικανοτήτων δεν είναι προς το
παρόν διαθέσιmicroα Στους επόmicroενους δύο πίνακες παρουσιάζονται
στοιχεία για την ικανότητα των γονέων των microαθητών microε microεταναστευτικό
υπόβαθρο να microιλούν και να γράφουν την Ελληνική microε βάση εκτιmicroήσεις
των ίδιων των γονέων (αυτο-αξιολόγηση) Σύmicroφωνα microε τις αναφορές αυτές
των ίδιων των γονέων για τις γλωσσικές τους ικανότητες ένα σηmicroαντικό
ποσοστό γονέων φαίνεται να διαθέτει σηmicroαντική ικανότητα στη χρήση
της Ελληνικής ιδιαίτερα στον προφορικό λόγο Έτσι 331 των γονέων
δηλώνουν ότι microιλούν την Ελληνική πολύ καλά ή καλά ενώ το αντίστοιχο
ποσοστό για την ικανότητα στον γραπτό λόγο είναι σχετικά περιορισmicroένο
(265) Το ποσοστό αυτό δείχνει ήδη από microόνο του ότι η microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων των παιδιών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο δεν
είναι σε θέση να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι microε τις ασκήσεις για
το σχολείο όχι microόνο στο γλωσσικό microάθηmicroα αλλά σε πολύ περισσότερα
microαθήmicroατα Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη για παρέmicroβαση στο πεδίο αυτό
εκ microέρους του Προγράmicromicroατος
143
Πίνακας 6 Προφορικός λόγος των γονέων
Ικανότητα στον προφορικό λόγο
microιλά την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 226 231
Καλά 293 300
Μέτρια 244 250
Λίγο 128 131
πολύ λίγο 86 88
Σύνολο 977 1000
Πίνακας 7 Γραπτός λόγος των γονέων
Ικανότητα στο γραπτό λόγο
γράφει την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 79 83
Καλά 172 182
Μέτρια 208 220
Λίγο 219 231
πολύ λίγο 269 284
Σύνολο 947 1000
Ικανότητες στην Ελληνική microε βάση το φύλο
144
Οι επόmicroενοι δύο πίνακες απεικονίζουν τις ικανότητες των γονέων να
χειρίζονται την ελληνική γλώσσα microε βάση το φύλο Από τη σύγκριση των
ποσοστών για τα δύο φύλα σε κάθε πίνακα προκύπτουν ορισmicroένα
ενδιαφέροντα συmicroπεράσmicroατα Πρώτον οι γυναίκες
υπεραντιπροσωπεύονται στις κατηγορίες των ατόmicroων microε χαmicroηλή
ικανότητα στον προφορικό λόγο σε σύγκριση microε τους άντρες Έτσι η
ικανότητα των πατέρων στον προφορικό λόγο έτσι όπως αυτή εκτιmicroάται
από τους ίδιους παίρνει την τιmicroή 236 σε microια κλίmicroακα από το 1 microέχρι
το 5 ενώ η αντίστοιχη microέση τιmicroή των microητέρων είναι 262 πιο κοντά
δηλαδή προς το αρνητικό άκρο της κλίmicroακας Η διαφορά αυτή είναι
στατιστικά σηmicroαντική microετά την ανάλυση της διακύmicroανσης (F=9122
S=003) Η ίδια αρνητική για τις microητέρες διαφορά παρουσιάζεται και
στην ικανότητα γραπτής χρήσης της ελληνικής γλώσσας όπου η microέση
τιmicroή για τους άντρες στην ίδια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα είναι 331 ενώ για
τις microητέρες 353 Και αυτή η διαφορά δεν είναι τυχαία (F=5853
S=016)
Πίνακας 8 Ικανότητα χρήσης της Ελληνικής στον προφορικό λόγο microε
βάση το φύλο
Ικανότητα στον προφορικό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
microιλά την Ελληνική microιλά την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 82 288 135 210
Καλά 82 288 194 301
Μέτρια 73 256 159 247
Λίγο 32 112 90 140
πολύ λίγο 16 56 66 102
Σύνολο 285 1000 644 1000
145
Πίνακας 9 Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
γράφει την Ελληνική γράφει την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 31 111 42 68
Καλά 55 197 107 172
Μέτρια 59 211 139 224
λίγο 65 233 144 232
πολύ λίγο 69 247 189 304
Σύνολο 279 1000 621 1000
Αν οι microητέρες υστερούν σε σύγκριση microε τους πατέρες σε ότι αφορά την
ικανότητα στη γλώσσα του σχολείου (Ελληνική) αλλά ταυτόχρονα οι
microητέρες είναι εκείνες που ασχολούνται πιο πολύ στο σπίτι microε τα παιδιά
αυτό σηmicroαίνει microια δυσmicroενή για τους microαθητές συγκυρία έναν συνδυασmicroό
που δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για την επίδοσή τους
4 Χώρα γεννήσεως του microαθητή
Η microαζική προσέλευση microεταναστών κυρίως microέσω microιας ασύντακτης
microετανάστευσης από τις γειτονικές στην Ελλάδα βαλκανικές χώρες
άρχισε να συντελείται στις αρχές της δεκαετίας του 90 Λίγα χρόνια
αργότερα ορισmicroένοι γονείς έφεραν στην Ελλάδα και τις οικογένειές τους
Αν στην αρχή της microεταναστευτικής περιόδου το ποσοστό των παιδιών
146
που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα ήταν πολύ microικρό microετά το 2000 το
ποσοστό αυτό αρχίζει να διευρύνεται και σήmicroερα είναι πολύ microεγαλύτερο
Από τους microαθητές τους δείγmicroατος ndash το οποίο χωρίς να αντιπροσωπεύει
όλους τους microαθητές microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που φοιτούν στο
σχολείο αντιπροσωπεύει σε κάθε περίπτωση τους microετανάστες microαθητές
που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ndash ένα υψηλό
ποσοστό (481) έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα όπως δείχνει ο επόmicroενος
πίνακας
Πίνακας 10 Κατανοmicroή των microαθητών του δείγmicroατος ανάλογα microε τον τόπο
γεννήσεως
Χώρα στην οποία γεννήθηκε ο microαθητής
τόπος γεννήσεως του microαθητή
Ν
Ελλάδα 472 481
άλλη χώρα 509 519
Σύνολο 981 1000
Αν ο ένας στους δύο microαθητές που συmicromicroετείχαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και ταυτόχρονα ένα σχετικά
υψηλό ποσοστό των γονέων είναι καλοί χρήστες της Ελληνικής αυτό
σηmicroαίνει ότι το σχολείο έχει όλο και λιγότερες περιπτώσεις παιδιών που
έχουν γεννηθεί σε Τρίτη χώρα και έχουν τις πρώτες εmicroπειρίες
κοινωνικοποίησης (κυρίως σε ότι αφορά τη γλώσσα) από τη χώρα αυτή
5 Επικοινωνία και βοήθεια στο σπίτι
Τα microέχρι τώρα δεδοmicroένα σε ότι αφορά την οργάνωση της επικοινωνίας
στο σπίτι (ποιος microιλά microε ποιον ποια γλώσσα) δείχνουν ότι οι
microεταναστευτικές κοινότητες περνούν κατά κανόνα microέσα από την
εmicroπειρία microιας ενδο-οικογενειακής διγλωσσίας microε τη χρήση στην
επικοινωνία εντός της οικογένειας τόσο της αρχικής γλώσσας της χώρας
147
(ή της κοινότητας) προέλευσης όσο και της γλώσσας της χώρας
υποδοχής (∆αmicroανάκης 1997) Ερευνητικά δεδοmicroένα σχετικά microε την
επίδραση που έχει στη σχολική πρόοδο του microαθητή η χρήση στην
οικογένεια της γλώσσας της χώρας υποδοχής ndash η οποία συνήθως είναι
και η γλώσσα του σχολείου ndash τεκmicroηριώνουν microια θετική σχέση ανάmicroεσα
στις δύο αυτές microεταβλητές (Γκότοβος 2007 73 κε)
Πίνακας 11 Γλώσσα επικοινωνίας στην οικογένεια
Γλώσσα επικοινωνίας microε το microαθητή στο σπίτι
γλώσσα στο σπίτι
Ν
microητρική 189 196
ελληνική 65 67
και τις δύο microητρική 465 481
και τις δύο ελληνική 247 256
Σύνολο 966 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι το ποσοστό των γονέων
που χρησιmicroοποιούν στην επικοινωνία microε τα παιδιά τους microέσα στην
οικογένεια microια γλώσσα διαφορετική από την Ελληνική είναι σχετικά
χαmicroηλό (196) Σχεδόν ο ένας στους δύο γονείς χρησιmicroοποιεί στην
επικοινωνία microε τα παιδιά και τις δύο γλώσσες δίνοντας προτεραιότητα
στη microητρική γλώσσα (481) ενώ το ποσοστό των γονέων που
χρησιmicroοποιούν την ελληνική γλώσσα αποκλειστικά φτάνει το 67
Βοήθεια στο σπίτι
Η εmicroπλοκή των γονέων στις σχολικές υποχρεώσεις του παιδιού είναι στην
Ελλάδα ένα πολύ διαδεδοmicroένο φαινόmicroενο Μία από τις ερωτήσεις προς
τους γονείς αφορούσε και την εmicroπειρία αυτή Πιο συγκεκριmicroένα οι
γονείς ερωτήθηκαν αν βοηθούν το παιδί τους να διαβάζει στο σπίτι Οι
απαντήσεις τους παρουσιάζονται στον επόmicroενο πίνακα
148
Πίνακας 12 Βοήθεια microε τα microαθήmicroατα του σχολείου στο σπίτι
Βοήθεια στο microαθητή από τους γονείς για τα microαθήmicroατα του
σχολείου
βοήθεια στο σπίτι
Ν
κάθε microέρα 190 194
συχνά 171 175
όταν έχω χρόνο 275 281
δεν microπορώ 209 213
σπάνια 134 137
Σύνολο 979 1000
Από τις απαντήσεις των γονέων προκύπτει ότι microόνο το 213 από αυτούς
δηλώνουν ότι αδυνατούν να βοηθήσουν το παιδί τους microε τα microαθήmicroατα
του σχολείου όλοι οι υπόλοιποι απαντούν στο ερώτηmicroα θετικά Μάλιστα
το 37 απαντά ότι βοηθά τα παιδιά συστηmicroατικά microε τα microαθήmicroατα του
σχολείου Μια σύγκριση της συmicroπεριφοράς των microητέρων στον τοmicroέα
αυτόν microε την αντίστοιχη των πατέρων έδειξε ότι δεν υφίσταται στατιστικά
σηmicroαντική διαφορά ανάmicroεσα στα φύλα οι microητέρες βοηθούν τα παιδιά
στο σπίτι εξίσου συχνά όπως και οι πατέρες
6 Συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία
Η συmicromicroετοχή των γονέων σε υποστηρικτικές δραστηριότητες του κράτους
για την ένταξη των microαθητών στο σχολείο εξετάζεται microέσα από τις
ακόλουθες συmicroπεριφορές (δείκτες) των γονέων ενηmicroέρωση των γονέων
για το Πρόγραmicromicroα συmicromicroετοχή σε ενηmicroερωτικές συναντήσεις για την
πορεία του παιδιού στο σχολείο αξιολόγηση των γνώσεων και των
149
οδηγιών που προσφέρει η πολιτεία για την καλύτερη αντιmicroετώπιση των
προβληmicroάτων των παιδιών εκ microέρους των γονέων
Ενηmicroέρωση για το Πρόγραmicromicroα
Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων (62) είναι καλά έως πολύ καλά
ενηmicroερωmicroένοι για το Πρόγραmicromicroα του Υπουργείου Παιδείας σχετικά microε
την υποστήριξη της ένταξης των παιδιών τους όπως φαίνεται στον
επόmicroενο πίνακα Υπάρχει ωστόσο και ένα microικρό ποσοστό γονέων που
είναι πολύ λίγο (14) ή λίγο (123) ενηmicroερωmicroένοι για την καινοτοmicroία
Πίνακας 13 Ενηmicroέρωση των γονέων για την καινοτοmicroία
Ενηmicroέρωση των γονέων για το Πρόγραmicromicroα
ενηmicroέρωση
Ν
πολύ καλά 330 344
καλά 265 276
microέτρια 113 118
λίγο 118 123
πολύ λίγο 134 140
Σύνολο 960 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα ως προς το βαθmicroό ενηmicroέρωσης γύρω
από το Πρόγραmicromicroα έδειξε ότι η ενηmicroέρωση των microητέρων δεν διαφέρει
συστηmicroατικά από εκείνη των πατέρων
Συmicromicroετοχή στις επιmicroορφωτικές-ενηmicroερωτικές συναντήσεις
Στα πλαίσια του Προγράmicromicroατος οργανώνονται για τους γονείς των
παιδιών ενηmicroερωτικές-επιmicroορφωτικές συναντήσεις και ενθαρρύνονται
οmicroιλίες στο σχολείο στις οποίες συζητούνται προβλήmicroατα που είναι
πιθανό να αναδεικνύονται σε σχέση microε την ένταξη των microαθητών στο
σχολείο Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει ότι ένα αξιόλογο ποσοστό γονέων
150
συmicromicroετέχει σε τέτοιες ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις Έτσι 265 των γονέων
συmicromicroετείχε σε παρόmicroοιες εκδηλώσεις τουλάχιστον microία φορά ενώ
ποσοστό 287 συmicromicroετείχε συχνότερα
Πίνακας 13 Συmicromicroετοχή των γονέων σε ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις
Συmicromicroετοχή σε ειδική ενηmicroέρωση
οmicroιλίες
Count
καmicroία 391 419
microία 247 265
δύο 120 129
πάνω από τρεις 175 188
Σύνολο 933 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα έδειξε ότι δεν υπάρχει συστηmicroατική
διαφοροποίηση ανάmicroεσα στους πατέρες και τις microητέρες σε ότι αφορά τη
συγκεκριmicroένη δραστηριότητα
Αξιολόγηση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων
Οι ενηmicroερωτικές συναντήσεις στις οποίες συmicromicroετέχουν οι γονείς
αξιολογήθηκαν από αυτούς microε τη βοήθεια τριών ειδικών ερωτήσεων
πρώτον ως προς το αν οι συmicroβουλές και οι οmicroιλίες που άκουσαν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το παιδί δεύτερον αν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το εκπαιδευτικό
προσωπικό και τρίτον αν τους έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν
καλύτερα microε τους γονείς Τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης αυτής
παρουσιάζονται στους επόmicroενους τρεις πίνακες
Πίνακας 14 Καλύτερη επικοινωνία microε το παιδί microετά την ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το παιδί
151
επικοινωνία microε το παιδί
Ν
πάρα πολύ 241 339
πολύ 295 415
έτσι κι έτσι 92 130
λίγο 57 80
καθόλου 25 35
Σύνολο 710 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι για τη microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων οι ενηmicroερωτικές οmicroιλίες βελτίωσαν κατά πολύ
την επικοινωνία microε το παιδί
∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα σε ότι αφορά την εκτίmicroηση της
βοήθειας που προσφέρουν στους γονείς οι ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις δεν
υπάρχουν Για την ακρίβεια οι microέσοι όροι και των δύο φύλων στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης (1 microέχρι 5 microε αρνητικό άκρο το 5)
συmicroπίπτουν στην τιmicroή 210
Πίνακας 15 Καλύτερη επικοινωνία microε τους δασκάλους microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το σχολείο
επικοινωνία microε το σχολείο
Ν
πάρα πολύ 237 340
πολύ 296 425
έτσι κι έτσι 80 115
λίγο 62 89
152
καθόλου 22 32
Σύνολο 697 1000
Όπως και στην προηγούmicroενη περίπτωση η γνώmicroη των γονέων για την
επίδραση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων σε ότι αφορά την επικοινωνία
τους microε το σχολείο είναι θετική ∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα
σχετικά microε το είδος της εκτίmicroησης δεν υπάρχουν όπως προέκυψε microέσα
από τη σύγκριση των απαντήσεων των microητέρων και των πατέρων (microέση
τιmicroή για τους πατέρες 199 microέση τιmicroή για τις microητέρες 206 στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα)
Πίνακας 16 Καλύτερη επικοινωνία microε τους άλλους γονείς microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους γονείς
επικοινωνία microε τους γονείς
Ν
πάρα πολύ 165 238
πολύ 207 298
έτσι κι έτσι 151 218
λίγο 107 154
καθόλου 64 92
Σύνολο 694 1000
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση που αξιολογείται η
ενηmicroερωτική δραστηριότητα ως προς τη βελτίωση της επικοινωνίας microε
άλλους γονείς Πάνω από 46 των γονέων απαντά ότι υπήρχε microεγάλη
βελτίωση της επικοινωνίας microε άλλους γονείς microετά την ενηmicroέρωση Και
εδώ δεν παρατηρείται συστηmicroατική διαφοροποίηση ανάmicroεσα στα δύο
φύλα ως προς την αξιολόγηση
153
7 Στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία
Η στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία του Υπουργείου Παιδείας
αποτυπώνεται microε τη βοήθεια τριών δεικτών πρώτον της αξιολόγησης εκ
microέρους τους της επίδρασης που έχει η καινοτοmicroία στα παιδιά τους
(θετική ή αρνητική επίδραση) δεύτερον της επιθυmicroίας τους να
συνεχίσει το παιδί να συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
και τρίτον την επιθυmicroία τους να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα εν γένει Η
στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία εmicroφανίζεται στους
επόmicroενους πέντε πίνακες τρεις από τους οποίους αναφέρονται στον
πρώτο δείκτη και οι υπόλοιποι δύο στους άλλους δύο
Πίνακας 17 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στον προφορικό λόγο
Το παιδί έmicroαθε να microιλάει καλύτερα
βελτίωση προφορικού
Ν
πάρα πολύ 451 469
πολύ 366 381
έτσι κι έτσι 86 89
λίγο 37 39
καθόλου 21 22
Σύνολο 961 1000
Υψηλά είναι τα ποσοστά των γονέων οι οποίοι αποτιmicroούν θετικά την
επίδραση της ενισχυτικής διδασκαλίας πάνω στον προφορικό λόγο των
παιδιών τους Είναι ενδεικτικό ότι microόνο 61 των γονέων αποφαίνονται
ότι δεν υπήρχε καθόλου βελτίωση ή ότι η βελτίωση ήταν λίγη Μητέρες
και πατέρες εκτιmicroούν ενιαία την επίδραση αυτή όπως έδειξε η ανάλυση
διακύmicroανσης των τιmicroών και των δύο φύλων σε microια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα
εκτίmicroησης της επίδρασης microε άκρα το 1 και το 5 αντίστοιχα
Πίνακας 18 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στο γραπτό λόγο
154
Το παιδί έmicroαθε να γράφει καλύτερα την Ελληνική
βελτίωση γραπτού
Ν
πάρα πολύ 374 393
πολύ 385 405
έτσι κι έτσι 109 115
λίγο 65 68
καθόλου 18 19
Σύνολο 951 1000
Ίδια microε την προηγούmicroενη περίπτωση είναι η αξιολόγηση της ενισχυτικής
διδασκαλίας εκ microέρους των γονέων Πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά των
γονέων που πιστεύουν ότι η συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική
διδασκαλία βελτίωση το γραπτό λόγο του microαθητή (του παιδιού τους) Ο
microέσος όρος του δείγmicroατος στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε την οποία
αξιολογείται αν η συmicromicroετοχή του παιδιού οδήγησε σε βελτίωση της
ικανότητά του στο γραπτό λόγο είναι 192 Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν έχουν καταγραφεί
Πίνακας 19 Βελτίωση των επιδόσεων του microαθητή
Το παιδί παίρνει καλύτερους βαθmicroούς
βελτίωση επίδοσης
Count
πάρα πολύ 296 346
πολύ 326 381
έτσι κι έτσι 158 185
λίγο 53 62
καθόλου 22 26
155
Total 855 1000
Είναι αναmicroενόmicroενο ύστερα από αυτά να θεωρούν οι γονείς ότι η
συmicromicroετοχή του microαθητή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σχετίζεται
θετικά microε τις επιδόσεις του microαθητή στο σχολείο πιο συγκεκριmicroένα ότι
βοηθά στη βελτίωση των επιδόσεων 74 των γονέων δέχεται ότι η
συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική διδασκαλία οδήγησε στη
βελτίωση τη επίδοσής του Ο microέσος όρος του δείγmicroατος σε microια
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης αυτής της πτυχής της ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι 204 Συστηmicroατικές διαφορές ανάmicroεσα στα φύλα δεν
παρατηρούνται
Πίνακας 20 Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στην καινοτοmicroία
Σχεδόν όλοι οι γονείς επιθυmicroούν να συνεχίσει το παιδί τους να
συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας όπως φαίνεται από το
ποσοστό 927 που απαντούν θετικά στο ερώτηmicroα εάν επιθυmicroούν να
συνεχίσει το παιδί τους να παρακολουθεί ενισχυτική διδασκαλία
Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στο Φροντιστηριακό Τmicroήmicroα
συνέχιση
Count
πάρα πολύ 629 661
πολύ 253 266
έτσι κι έτσι 35 37
λίγο 10 11
καθόλου 24 25
Total 951 1000
∆ιαφοροποιήσεις ως προς το φύλο σε ότι αφορά την επιθυmicroία
συmicromicroετοχής του παιδιού σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
156
υπάρχουν όπως έδειξε η σχετική ανάλυση των απαντήσεων των γονέων
στη σχετική ερώτηση (απλή ανάλυση διακύmicroανσης τιmicroή για τους
πατέρες 148 και τιmicroή για τις microητέρες 146)
Στάση των γονέων απέναντι στη συνέχιση του Προγράmicromicroατος
Όπως τονίστηκε παραπάνω η επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί εν γένει
η καινοτοmicroία αποτελεί δείκτη της γενικότερης στάσης τους απέναντι στην
καινοτοmicroία Ο τρόπος microε τον οποίο τοποθετούνται οι γονείς στο θέmicroα
αυτό φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα
Πίνακας 20 Επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί η καινοτοmicroία
Επιθυmicroία να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα
microέλλον του προγράmicromicroατος
Ν
πάρα πολύ 666 689
πολύ 251 260
έτσι κι έτσι 26 27
λίγο 6 6
καθόλου 17 18
Σύνολο 966 1000
Τα στοιχεία του πίνακα δείχνουν microια ανεπιφύλακτα θετική στάση των
γονέων απέναντι στο Πρόγραmicromicroα Το microέτρο αυτής της θετικής στάσης
(140 στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε άκρα το 1 και το 5) είναι το
καλύτερο σε σύγκριση microε όλα τα προηγούmicroενα Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν υπάρχουν
Συmicroπεράσmicroατα
Η έρευνα microε 988 γονείς microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας έδειξε σε γενικές
γραmicromicroές τα εξής
157
1 Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων προέρχονται από τη γειτονική
Αλβανία ενώ αξιοπρόσεκτα είναι τα ποσοστά από χώρες των
Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης
2 Στις περισσότερες οικογένειες χρησιmicroοποιούνται ήδη δύο γλώσσες
(Ελληνική και microια άλλη γλώσσα) για την ενδο-οικογενειακή
επικοινωνία
3 Σχεδόν ο ένας στους δύο microαθητές έχει γεννηθεί στην Ελλάδα
4 Η συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία είναι εκτεταmicroένη
(σχετικά καλή ενηmicroέρωση σχετικά διευρυmicroένη συmicromicroετοχή σε
ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις)
5 Η στάση των γονέων απέναντι στην ενισχυτική διδασκαλία αλλά
και απέναντι στην καινοτοmicroία εν γένει είναι θετική έως πολύ
θετική
158
5 5 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndash ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας Εισαγωγή Στα πλαίσια της αξιολόγησης της πορείας του φυσικού αντικειmicroένου του
έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων microαθητώνraquo
δόθηκε στους εκπαιδευτικούς που απασχολούνται στην ενισχυτική
διδασκαλία (τmicroήmicroατα στήριξης φροντιστηριακά τmicroήmicroατα) ένα
ερωτηmicroατολόγιο στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να σηmicroειώσουν εκτός
των άλλων τους βαθmicroούς των microαθητών που φοιτούσαν στο δικό τους
τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας στο πρώτο δεύτερο και τρίτο τρίmicroηνο
του σχολικού έτους 200607 καθώς επίσης και ορισmicroένους δείκτες
βελτίωσης της microαθησιακής πορείας του microαθητή σε επιλεγmicroένες περιοχές
microάθησης ΟΙ δείκτες αυτοί ήταν οργανωmicroένοι σε πέντε άξονες ενώ ο
εκπαιδευτικός αξιολογεί τις δυνατότητες των microαθητών που συmicromicroετείχαν
στην ενισχυτική διδασκαλία για κάθε έναν από τους παραπάνω άξονες
Η αξιολόγηση αφορά δύο διαφορετικές χρονικές στιγmicroές πρώτον οι
ικανότητες εκτιmicroούνται κατά την εναρκτήρια φάση του προγράmicromicroατος (η
οποία σε γενικές γραmicromicroές συmicroπίπτει microε την αρχή της σχολικής χρονιάς)
και δεύτερον στο τέλος της περιόδου εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
ουσιαστικά δηλαδή στο τέλος της σχολικής χρονιάς Η διάταξη των
αξόνων και των χρόνων αξιολόγησης των ικανοτήτων των microαθητών
φαίνονται στον επόmicroενο πίνακα
Πεδία αξιολόγησης Αξιολόγηση στην αρχή
του προγράmicromicroατος
Αξιολόγηση στο τέλος του
προγράmicromicroατος
Επικοινωνία στην τάξη Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Κατανόηση νοηmicroάτων Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Γραπτή απόδοση
κειmicroένων
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
159
Προφορικός λόγος Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
ανάγνωση Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Ο στόχος της άντλησης των δεδοmicroένων αυτών ήταν διπλός Αφrsquo ενός
ενδιέφερε η διαπίστωση των ικανοτήτων των microαθητών που εντάσσονται
στα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας στην αρχή της παρέmicroβασης
ώστε να υπάρχει microια πρώτη αποτύπωση του βαθmicroού κατοχής βασικών
ικανοτήτων των microαθητών σε σχέση microε τις απαιτήσεις του σχολείου Από
την άλλη microεριά έπρεπε να διαπιστωθεί κατά πόσο η ενισχυτική
διδασκαλία είχε ευεργετική επίδραση πάνω στους microαθητές microε την
έννοια της περαιτέρω ενίσχυσης των ικανοτήτων που υπήρχαν ήδη στο
ξεκίνηmicroα της προσπάθειας Η ενισχυτική διδασκαλία υποτίθεται ότι
οργανώνεται για να βελτιώσει συγκεκριmicroένες γνώσεις δεξιότητες και
ικανότητες του microαθητή Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα είναι απαραίτητα για να
θεmicroελιώσουν εmicroπειρικά την υπόθεση ότι η ενισχυτική διδασκαλία όντως
ενισχύει τις γνώσεις και τις ικανότητες των microαθητών
Ένταξη των microαθητών σε τάξεις του ∆ηmicroοτικού σχολείου
Οι εκπαιδευτικοί που συmicroπλήρωσαν το ερωτηmicroατολόγιο για τους
microαθητές τους οι οποίοι συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία κατά τη
διάρκεια του σχολικού έτους 200607 έδωσαν microια σειρά από στοιχεία
(ανώνυmicroα) για τους microαθητές τους Η τάξη στην οποία εντάσσονται οι
microαθητές η ηλικία τους το φύλο η χώρα προέλευσης των microαθητών η
βαθmicroολογία των τριών τριmicroήνων του σχολικού έτους η τελική
βαθmicroολογία του microαθητή καθώς και πέντε δείκτες βελτίωσης του microαθητή
είναι το σύνολο των δεδοmicroένων που διαθέτουmicroε για τους microαθητές που
συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία Το πλήθος των απαντήσεων
των microαθητών δεν είναι το ίδιο για κάθε ερώτηση Έτσι πχ ενώ στην
ερώτηση η οποία αφορά την ένταξη του microαθητή σε κάποια τάξη του
∆ηmicroοτικού έχουmicroε 1481 απαντήσεις για το φύλο οι απαντήσεις είναι
πολύ περισσότερες (1782) Οι απαντήσεις στην ερώτηση που αφορά τη
160
χώρα προέλευσης είναι 1590 ενώ οι αντίστοιχες για την περίπτωση της
ηλικίας είναι 1460
Η κατανοmicroή των microαθητών σε κάποια από τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
φαίνεται να είναι περίπου συmicromicroετρική microε 284 microαθητές στην πρώτη
τάξη 285ω στη ∆ευτέρα 219 στην Τρίτη 226 στην τετάρτη 259 στην
πέmicroπτη και 208 στην έκτη τάξη Η κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις
του ∆ηmicroοτικού γίνεται microε ηλικιακό και εκπαιδευτικό κριτήριο (ηλικία
του microαθητή πιστοποίηση των γνώσεων του microαθητή microέσω εκπαιδευτικού
τίτλου της αλλοδαπής αν είναι πρόσφατη άφιξη) Η επόmicroενη γραφική
παράσταση δείχνει την κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις του
∆ηmicroοτικού
Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται στις αναφορές των εκπαιδευτικών
που ήταν υπεύθυνοι για τα τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας κατά
τη διάρκεια του σχολικού έτους 200607 σε όλες τις περιοχές ευθύνης
του προγράmicromicroατος (Βόρεια Ελλάδα Θεσσαλία Ήπειρος και Ιόνια νησιά
Πελοπόννησος Αττική Κρήτη Αιγαίο)
Γράφηmicroα 1 Κατανοmicroή των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία στις τάξεις
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤτάξη
0
50
100
150
200
250
300
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά τάξη
161
Ηλικία
Τα τmicroήmicroατα των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία
στα πλαίσια του προγράmicromicroατος δεν είναι οmicroοιογενή
από πλευράς ηλικίας Η κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την ηλικία
φαίνεται στο ακόλουθο γράφηmicroα
Γράφηmicroα 2 Κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την
ηλικία
Φύλο
Από τους 1782 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία για το
φύλο οι 1039 (583 ) είναι αγόρια και 743 (417 ) είναι κορίτσια Το
επόmicroενο γράφηmicroα απεικονίζει αυτήν την κατανοmicroή
6 7 8 9 10 11 12 13 14ηλικία
0
50
100
150
200
250
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά ηλικία
162
Γράφηmicroα 3 Κατανοmicroή των microαθητών microε βάση το φύλο
Χώρα προέλευσης των microαθητών
Από τους 1590 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία γύρω από
τη χώρα προέλευσης 921 προέρχονται από την Αλβανία 56 από τη
Βουλγαρία 84 από τη Ρωσία 37 από την Πολωνία και 492 από κάποια
άλλη χώρα του κόσmicroου Η επόmicroενη γραφική παράσταση δείχνει την
κατανοmicroή αυτή πιο παραστατικά
Γράφηmicroα 4 Κατανοmicroή των ποσοστών των microαθητών ανά χώρα
προέλευσης
αγόρι κορίτσιφύλο
0
200
400
600
800
1000
1200
Coun
tΚατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά φύλο
579
3553
23
309
0
10
20
30
40
50
60
Αλβανία Βουλγαρία Ρωσία Πολωνία Άλλη χώρα
163
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών εκ microέρους των εκπαιδευτικών
στην αρχή της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 5 Ικανότητα για επικοινωνία στην τάξη πριν την παρέmicroβαση
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά την έναρξη του προγράmicromicroατος
Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1
έως το 4 Στην κλίmicroακα που χρησιmicroοποιούν οι εκπαιδευτικοί η καλύτερη
δυνατή τιmicroή για τον microαθητή είναι 8 και η χειρότερη δυνατή τιmicroή το 1
Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo
Πρόκειται για το δεύτερο πεδίο αξιολόγησης των microαθητών όπου η
κατανόηση εννοιών και νοηmicroάτων είναι το ζητούmicroενο Από τις απαντήσεις
των εκπαιδευτικών στο ερωτηmicroατολόγιο προκύπτει ότι όπως και microε την
προηγούmicroενη περίπτωση (επικοινωνία στην τάξη) υψηλά ποσοστά
microαθητών δεν διαθέτουν στην αρχή της παρέmicroβασης αυτή την ικανότητα
σε ικανοποιητικό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στην αρχή της παρέmicroβασης
164
Γράφηmicroα 6 Κατοχή της ικανότητας laquoεκτίmicroηση νοηmicroάτωνraquo πριν την
παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της ικανότητας για γραπτή απόδοση κειmicroένων
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoγραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στην αρχή της παρέmicroβασης
165
Γράφηmicroα 7 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo στην αρχή της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση του προφορικού λόγου στην αρχή της παρέmicroβασης
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας των microαθητών στον προφορικό λόγοraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό Αντίθετα microε τις
προηγούmicroενες περιπτώσεις οι microαθητές φαίνεται να διαθέτουν σε
ικανοποιητικό βαθmicroό αυτή την ικανότητα στην αρχή της παρέmicroβασης
αν και ένα ποσοστό γύρω στο 30 αντιmicroετωπίζει πρόβληmicroα
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στην αρχή της παρέmicroβασης
166
Γράφηmicroα 8 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας για προφορικό λόγο πριν
την παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή της παρέmicroβασης
Η αναγνωστική ικανότητα των microαθητών που παρακολουθούν
προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή
Αντίθετα γύρω στο 40 των microαθητών δείχνει να έχει αυτή την ικανότητα
σε χαmicroηλό βαθmicroό Η κατανοmicroή που παρουσιάζεται στο επόmicroενο
γράφηmicroα δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1 έως το
4 όπως και σε προηγούmicroενες περιπτώσεις
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή προφορικός λόγος
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στην αρχή της παρέmicroβασης
167
Γράφηmicroα 9 Βαθmicroός κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή
της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών στο τέλος της παρέmicroβασης
Στο τέλος της παρέmicroβασης και microετά την προσφορά ενισχυτικής
διδασκαλίας οι ικανότητες των microαθητών που αξιολογήθηκαν στην αρχή
της παρέmicroβασης επαναξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς Η
υπόθεση που κάνουmicroε στο σηmicroείο αυτό είναι ότι οι microαθητές διαθέτουν
στο τέλος της παρέmicroβασης αυτές τις ικανότητες σε ικανοποιητικό βαθmicroό
σε αντίθεση microε τη φάση έναρξης Προϋπόθεση για microια τέτοια εξέλιξη
είναι βεβαίως microια αποτελεσmicroατική ενισχυτική διδασκαλία
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες
παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής από τους
microαθητές έχουν πέσει σε επίπεδο ποσοστών Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή ανάγνωση
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στην αρχή της παρέmicroβασης
168
Γράφηmicroα 10 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής
από τους microαθητές έχουν microειωθεί Πολύ λιγότεροι microαθητές έχουν τώρα
αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά των
microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ
καλό βαθmicroό είναι αρκετά υψηλά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στο τέλος της παρέmicroβασης
169
Γράφηmicroα 11 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoκατανόηση νοηmicroάτωνraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί σηmicroαντικά
όπως και στις προηγούmicroενες δύο περιπτώσεις Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά
των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή
πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι αρκετά υψηλά Άρα
και εδώ η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε την κατανοmicroή των
συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στο τέλος της παρέmicroβασης
170
Γράφηmicroα 12 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo
στο τέλος της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 13 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo στο τέλος
της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί δραστικά
όπως και στις προηγούmicroενες τρεις περιπτώσεις Οι microαθητές που
διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ
λιγότεροι Αντίθετα τα ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την
ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας
5-8) είναι αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ
την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της
ικανότητας και microάλιστα δραστικά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
25
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στο τέλος της παρέmicroβασης
171
Γράφηmicroα 14 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος προφορικός λόγος
0
10
20
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στο τέλος της παρέmicroβασης
172
Γράφηmicroα 15 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
173
Ένας πρόσθετος τρόπος να δει κανείς τις διαφορές που προκύπτουν στο
βαθmicroό κατοχής των ικανοτήτων των microαθητών έτσι όπως αυτές
εκτιmicroούνται από τους εκπαιδευτικούς πριν και microετά την παρέmicroβαση
είναι να ελέγξει αν η διαφορά αυτή είναι θετική ή αρνητική Η
οκτάβαθmicroη κλίmicroακα δίνει αυτή τη δυνατότητα Για το λόγο αυτό
υπολογίστηκαν σε κάθε τάξη και για κάθε microαθητή οι διαφορές σε όλες
τις ικανότητες οι οποίες αποτελούν αντικείmicroενο αξιολόγησης Ακολούθως
υπολογίστηκαν οι συχνότητες microε τις οποίες εmicroφανίζεται κάθε διαφορά
θετική ή αρνητική Οι συχνότητες αυτές συγκρίθηκαν microεταξύ τους έτσι
ώστε να διαπιστωθεί αν οι θετικές διαφορές εmicroφανίζονται microε microεγαλύτερη
συχνότητα από τις αρνητικής διαφορές Τα γραφήmicroατα Χ έως ΧΧ
παρουσιάζουν τα ευρήmicroατα αυτής της σύγκρισης
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
174
Γράφηmicroα 16 Ποσοστιαία κατανοmicroή των διαφορών στην εκτίmicroηση της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση σε
όλες τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
-200 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά επικοινωνίας
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
175
Γράφηmicroα 17 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΚατανόηση
νοηmicroάτωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά κατανόησης
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
176
Γράφηmicroα 18 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-200 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά απόδοσης
0
20
40
60
80
100
Cou
nt
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
177
Γράφηmicroα 19 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo
πριν και microετά την παρέmicroβαση
-100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά προφορικού
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
178
Γράφηmicroα 20 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της αναγνωστικής ικανότητας πριν
και microετά την παρέmicroβαση
Ένας ακόmicroη δείκτης της διαφοράς που εmicroφανίζουν οι microαθητές ανάmicroεσα
στην αρχή και στο τέλος της παρέmicroβασης σε ότι αφορά την κατοχή των
πέντε ικανοτήτων χειρισmicroού προφορικού και γραπτού λόγου είναι η
σύγκριση των microέσων όρων των ικανοτήτων αυτών πριν και microετά την
παρέmicroβαση (ενισχυτική διδασκαλία) Για κάθε microία ικανότητα
υπολογίστηκε ο microέσος όρος κατοχής της πριν την παρέmicroβαση microε τη
βοήθεια της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας Το ίδιο ακριβώς έγινε και microετά ενώ
υπολογίστηκε microετά ο microέσος όρος της διαφοράς Στα επόmicroενα πέντε
γραφήmicroατα παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς για κάθε microία
από τις πέντε ικανότητες ανά τάξη Ακολουθούν άλλα πέντε γραφήmicroατα
στα οποία παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς ανά φύλο
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά ανάγνωσης
0
20
40
60
80
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
179
Γράφηmicroα 21 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 22 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mean
διαφ
ορά κ
ατανόη
σης
∆ιαφορά στην ικανότητα κατανόηση νοηmicroάτων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mean
διαφο
ρά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στην ικανότητα επικοινωνία στην τάξη ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
180
Γράφηmicroα 23 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 24 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά απ
όδοσ
ης
∆ιαφορά στην ικανότητα γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
181
Γράφηmicroα 25 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 26 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά ανάγ
νωση
ς
∆ιαφορά στην ικανότητα ανάγνωση ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά προ
φορικού
∆ιαφορά στην ικανότητα προφορικός λόγος ανά τάξη στην οποία είναι ενταγmicroένος ο microαθητής
182
Γράφηmicroα 27 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά κα
τανόησ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή κατανόηση νοηmicroάτων ανά φύλο
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στη microεταβλητή επικοινωνία στην τάξη ανά φύλο
183
Γράφηmicroα 28 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 29 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά πρ
οφορ
ικού
∆ιαφορά στη microεταβλητή προφορικός λόγος ανά φύλο
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά από
δοση
ς
∆ιαφορά στη microεταβλητή γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά φύλο
184
Γράφηmicroα 30 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας κατά φύλο πριν και microετά την παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά ανάγνωσ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή ανάγνωση ανά φύλο
185
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ανάλυση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που παρουσιάστηκε
παραπάνω αναφέρεται στην πορεία και τα αποτελέσmicroατά του microέχρι τον
Ιούλιο του 2007 όπου είχαν ολοκληρωθεί οι δυο άξονες παρέmicroβασης
που αναφέρονται στην ενισχυτική διδασκαλία και στην ψυχοκοινωνική
υποστήριξη
Στο νέο σχολικό έτος 2007-8 συνεχίστηκαν οι άξονες της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών και εκτυπώθηκε το διδακτικό υλικό το οποίο από ότι
φαίνεται στην εmicroπειρική έρευνα αποτέλεσε και το αδύνατο σηmicroείο του
προγράmicromicroατος παρά το γεγονός ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε
τεχνικούς-διαδικαστικούς λόγους
Το γενικό συmicroπέρασmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος είναι ότι
έχει υπερκαλύψει σχεδόν όλους τους ποσοτικοποιηmicroένους στόχους που
είχαν τεθεί στο σχεδιασmicroό του προγράmicromicroατος και παρουσιαζόταν στο
τεχνικό δελτίο του έργου
Όσον αφορά στους ποιοτικούς στόχους το πρόγραmicromicroα έχει microια
σηmicroαντική αποτελεσmicroατικότητα που παρουσιάζεται κυρίως από την
βελτίωση της ποιότητας των microαθητών στη γνώση της ελληνικής γλώσσας
αλλά και τη βελτίωση της πορείας ένταξης των microαθητών στο σχολείο
Τα αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος αναλυτικά
παρουσιάστηκαν τόσο στην αξιολόγηση του κάθε άξονα παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος όσο και στην ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εmicroπειρικής
έρευνας
Τα συmicroπεράσmicroατα που ακολουθούν αναφέρονται συνοπτικά σε κάθε
άξονα παρέmicroβασης και συνοψίζουν αυτά που προκύπτουν τόσο από τα
πρωτογενή όσο και τα δευτερογενή στοιχεία του προγράmicromicroατος
Τα συmicroπεράσmicroατα για κάθε άξονα παρέmicroβασης είναι
Άξονας 1 Ενισχυτική διδασκαλία
186
bull Το πρόγραmicromicroα υπερκάλυψε τον προβλεπόmicroενο αριθmicroό
microαθητών που θα ωφελούνταν από το πρόγραmicromicroα
bull Η βοήθεια που προσφέρθηκε στα τmicroήmicroατα υποδοχής αλλά και
τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα ήταν ουσιαστική αλλά
περιορισmicroένης έκτασης Τα αποτελέσmicroατα της προόδου των
microαθητών που συmicromicroετείχαν σε αυτά τα τmicroήmicroατα είναι θετικά
όπως φαίνεται από την ανάλυση του δελτίου microαθητή
bull Η ζήτηση για δηmicroιουργία των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας ήταν microεγαλύτερη από αυτή που microπορούσε να
καλύψει το πρόγραmicromicroα Εmicroπόδιο για την κάλυψη της ζήτησης
αποτέλεσε ο περιορισmicroένος προϋπολογισmicroός αυτής της δράσης
bull Η βοήθεια που προσφέρεται και ήταν επικεντρωmicroένη στην
βελτίωση της γλωσσοmicroάθειας δεν είναι αρκετή για την οmicroαλή
ένταξη των παιδιών στο σχολείο
bull Η παρέmicroβαση στο σχολείο και η επιλογή των microαθητών που
έχουν ανάγκη βοήθειας έγινε microε τη χρήση διαφόρων κριτηρίων
σε κάθε περιφέρεια και κυρίως στηρίχθηκε στην αξιολόγηση
των microαθητών από το σύλλογο διδασκόντων Σε ορισmicroένες
περιοχές αξιοποιήθηκε το τεστ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Το προβλεπόmicroενο από το πρόγραmicromicroα τεστ γλωσσοmicroάθειας δεν
ήταν ακόmicroα έτοιmicroο
bull Από την αρχή του προγράmicromicroατος παρατηρείται microια συνεχής
αλλαγή στα σχολεία παρέmicroβασης γεγονός που δηmicroιουργεί
ασυνέχεια η οποία εντοπίζεται στις διαδοχικές διακοπές
εφαρmicroογής του Στην πλειονότητά τους οι σχολικές microονάδες
παρέmicroβασης είναι νέες και έτσι microειώνεται η
αποτελεσmicroατικότητά του
bull Η παρέmicroβαση στα νηπιαγωγεία σε ορισmicroένες περιφέρειες
γίνεται σε τmicroήmicroατα αλλοδαπών και παλιννοστούντων που
δηmicroιουργούνται γιrsquo αυτό το λόγο και όχι στο σύνολο των
microαθητών της τάξης ή του τmicroήmicroατος
187
bull ∆εν έγιναν διαπολιτισmicroικές δραστηριότητες σε όλες τις
περιφέρειες στο πλαίσιο της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Η πρόοδος των microαθητών και οι ανάγκες τους αξιολογούνταν
από τον εκπαιδευτικό της τάξης microε την κλασσική microέθοδο του
σχολείου ενώ θα πρέπει να υπάρξει ενιαίος τρόπος
αξιολόγησης για να διαπιστωθούν αντικειmicroενικά τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος σε επιmicroέρους
επιδόσεις των microαθητών και όχι στη γενική βελτίωση που
αξιολογείται microέχρι σήmicroερα Η εφαρmicroογή του φακέλου του
microαθητή θα αποτελούσε microια ουσιαστική προσπάθεια σε αυτή
την κατεύθυνση
bull Τέλος δεν λειτούργησαν τα θερινά τmicroήmicroατα δεδοmicroένου ότι το
πρόγραmicromicroα διακόπηκε για λίγο τον Ιούλιο όπου ήταν η
προβλεπόmicroενη ηmicroεροmicroηνία λήξης του
Αξονας 2 Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Υπήρξε πολυεπίπεδη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών που
συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα σε αριθmicroό που υπερβαίνει τους
στόχους του προγράmicromicroατος αλλά και των στελεχών της
εκπαίδευσης
bull Μεγαλύτερης διάρκειας και πιο ολοκληρωmicroένη επιmicroόρφωση
έγινε στους φιλολόγους που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Τα θέmicroατα που αποτελούσαν το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αφορούσαν την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
αλλά και θέmicroατα διδακτικής της ελληνικής γλώσσας σχέσεων
και συmicroπεριφορών microε εmicroπλουτισmicroό κατά περίπτωση και κατά
περιφέρεια
bull Οι εκπαιδευτικοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους τόσο για το
περιεχόmicroενο όσο και τη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
188
bull Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης τάσσονται υπέρ της
επιmicroόρφωσης εργαστηριακού τύπου και ενδοσχολικής ενώ
είναι κάθετα αντίθετοι microε τη γενική επιmicroόρφωση
bull Προτιmicroούν τη microικρής διάρκειας επιmicroόρφωση αλλά
επαναλαmicroβανόmicroενη τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο στο
πλαίσιο microιας δυαδικής επιmicroόρφωσης που εναλλάσσεται microεταξύ
θεωρίας και πράξης
bull Εκτιmicroούν ιδιαίτερα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που είναι
στοχευmicroένα και microε microεγάλη αποδοχή των επιmicroορφώσεων πάνω
στη διδακτική της γλώσσας αλλά και των σχέσεων στο σχολείο
bull Ελλιπής χαρακτηρίζεται η επιmicroόρφωση πάνω στη διδακτική
και τη χρήση του διδακτικού υλικού του προγράmicromicroατος το
οποίο καθυστέρησε να διανεmicroηθεί αλλά και να
χρησιmicroοποιηθεί
bull Η καθυστέρηση για laquoτεχνικούςraquo λόγους της επιmicroόρφωσης των
εκπαιδευτικών δηmicroιούργησε προβλήmicroατα κυρίως στην
περιφέρεια όπου λόγω της διασποράς δεν ήταν δυνατή η
επανάληψη των σεmicroιναρίων από την οποία επωφελήθηκαν οι
εκπαιδευτικοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης
bull Η διαφοροποίηση των επιmicroορφώσεων είναι επιβεβληmicroένη από
τις περιφέρειες αλλά και η ενιαία αντιmicroετώπιση microε την
ανταλλαγή εmicroπειριών όπου υπάρχει διασπορά των microονάδων
παρέmicroβασης σε πολλούς νοmicroούς
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι αντίθετοι στην microετακίνησή τους για
επιmicroόρφωση σε microεγάλες αποστάσεις καθώς και στα
Σαββατοκύριακα
bull Είναι αναγκαία η συνεχής στήριξη των εκπαιδευτικών σε
θέmicroατα διδακτικής της γλώσσας και όχι microόνο σε αλλοδαπούς
και παλιννοστούντες microαθητές
189
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
bull Η ψυχοκοινωνική στήριξη απευθύνθηκε σε όλα τα microέλη της
εκπαιδευτικής κοινότητας των σχολείων και ιδιαίτερα στα
σχολεία παρέmicroβασης
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι ικανοποιηmicroένοι από την επιmicroόρφωση σε
θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης αλλά και από τη συmicromicroετοχή
των ψυχολόγων στα σχολεία
bull Γενική απαίτηση για επέκταση της ψυχοκοινωνικής στήριξης
αλλά και παροχής βοήθειας στους εκπαιδευτικούς για την
αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων στην τάξη αλλά και το σχολείο
bull Τα τmicroήmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης είχαν microεγάλη αποδοχή
τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς και
τους microαθητές
bull Έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που βασίζονταν στις
αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές
επικοινωνίας και εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια
κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην τάξη και αντιmicroετώπισης
ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων Τα σεmicroινάρια αυτά είχαν
microεγάλη επιτυχία κυρίως στην Αττική όπου η παρέmicroβαση ήταν
πιο συστηmicroατική και ολοκληρωmicroένη σε σχέση microε άλλες
περιφέρειες
bull Μεγάλη διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησης αυτής της
παρέmicroβασης δεδοmicroένου ότι οι υπεύθυνοι των περιφερειών
λειτουργούσαν χωρίς συντονισmicroό αλλά και λόγω της έλλειψης
ψυχολόγων σε πολλούς από τους νοmicroούς παρέmicroβασης
190
Άξονας 5 ∆ιδακτικό υλικό
bull Μέχρι τον Ιούνιο που λειτουργούσαν τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας διανεmicroήθηκε διδακτικό υλικό το οποίο
αποτελούσε stock της προηγούmicroενης φάσης
bull Είναι γεγονός ότι το υλικό αυτό δεν microπόρεσε να καλύψει τις
διδακτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών αλλά και των microαθητών
Η καθυστέρηση στην εκτύπωση οφείλεται σε τεχνικούς λόγους
αν και οι διορθώσεις στο υπάρχον αλλά και το νέο ήταν
έγκαιρα προετοιmicroασmicroένες
bull Όσοι χρησιmicroοποίησαν το διδακτικό υλικό θεωρούν ότι είναι
προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες του προγράmicromicroατος και ότι τους
βοήθησε σηmicroαντικά στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Το διδακτικό υλικό φάνηκε χρήσιmicroο και σε εκπαιδευτικούς
που δεν έχουν τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Η επιmicroόρφωση για το υλικό θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους
εκπαιδευτικούς της microονάδας ώστε να υπάρχει αξιοποίηση του
υλικού στο σχολείο αλλά και δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων
microεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου για την καλύτερη
αξιοποίησή του
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι προτάσεις για την ποιοτική κι
ποσοτική βελτίωση των αποτελεσmicroάτων από την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος
Στόχος των προτάσεων που ακολουθούν είναι αντιmicroετωπιστούν άmicroεσα τα
προβλήmicroατα που έχουν προκύψει από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
microέχρι τον Ιούλιο αλλά και να συmicroβάλλουν στη βελτίωση της
αποτελεσmicroατικότητας των αξόνων παρέmicroβασης καθώς και της βελτίωσης
των συνθηκών ένταξης των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
σχολείο
191
bull Ενισχυτική διδασκαλία σε ήδη επιλεγmicroένα σχολεία και αν ο
προϋπολογισmicroός επιτρέπει επέκταση σε νέα σχολεία microε τους
όρους και τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την αρχή του
προγράmicromicroατος
bull Εφαρmicroογή του φακέλου του microαθητή για την παρακολούθηση
της πορείας του microαθητή όσο και την αξιολόγησή του αλλά και
για τη χρήση του ως microέσου για τον ποιοτικό έλεγχο του
προγράmicromicroατος
bull Προτίmicroηση των εν ενεργεία εκπαιδευτικών για την ενισχυτική
διδασκαλία γιατί παραmicroένουν στο σχολείο επιmicroορφωmicroένοι
ολοκληρωmicroένα και microπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία του
σχολείου και microετά τη λήξη του προγράmicromicroατος
bull Επέκταση της ενισχυτικής διδασκαλίας και σε άλλα γνωστικά
αντικείmicroενα πέρα από τη διδασκαλία της γλώσσας
bull Συmicromicroετοχή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microη
αλλοδαπών microαθητών που αντιmicroετωπίζουν αντίστοιχα
προβλήmicroατα ένταξης στο σχολείο
bull Αύξηση της ωριαίας αmicroοιβής της ενισχυτικής διδασκαλίας
στους εκπαιδευτικούς
bull Αύξηση των ωρών διδασκαλίας στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Ανάπτυξη και επέκταση των διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
bull Πιλοτική εφαρmicroογή ολοκληρωmicroένης παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος σε 25 ndash 30 σχολεία για να διαπιστωθεί σε ποιο
βαθmicroό βελτιώνεται η πορεία ένταξης των αλλοδαπών στο
σχολείο σε σχέση microε άλλα οmicroοειδή σχολεία που δεν γίνεται
παρέmicroβαση από το πρόγραmicromicroα
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε στοχευmicroένα αντικείmicroενα microε
ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα διάρκειας 4-5 ωρών
bull Επιmicroορφώσεις εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου
192
bull Απόλυτη προτεραιότητα επιmicroόρφωσης των εκπαιδευτικών για
το εκπαιδευτικό υλικό προκειmicroένου να αξιοποιηθεί άmicroεσα στην
τάξη ή το τmicroήmicroα
bull Επέκταση της επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής
στήριξης των microαθητών και βελτίωσης των σχέσεων του σχολείου
microε την οικογένεια
bull Ενιαία εφαρmicroογή των αξόνων παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
σε όλη την επικράτεια
bull Άmicroεση διανοmicroή του διδακτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και
microαθητές
193
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2003 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Α΄ Γενική περιγραφή
Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης
Αθήνα
2 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2004 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Β΄ Αναλυτικά
στοιχεία Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής
Εκπαίδευσης Αθήνα
3 Γκότοβος Α 2007 Μεταναστευτικές βιογραφίες και
εκπαιδευτικές τροχιές Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18
2007 σελ 39-99
4 ∆αmicroανάκης Μ 1997 Μετανάστευση και εκπαίδευση Αθήνα
Gutenberg
5 ∆αmicroανάκης Μ 2007 Κέντρο διασπορά και εκπαίδευση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 1-37
6 Μάρκου Γ 2007 Μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ένταξης
σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο το παράδειγmicroα της Ολλανδίας
και της Ελλάδας Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007
σελ 147-175
7 Herwartz-Emden L (Hrsg) 2000
Einwandererfamilien IMIS-Schriften 9 Osnabruumlck
Universitaumltsverlag Rasch
8 Herwartz-Emden L B Berez 2007 Η ένταξη νεαρών
παλιννοστούντων στη Γερmicroανία Μία επίκαιρη επισκόπηση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 123-145
9 Merkens H 2007 Μαθητές microε ιστορικό microετανάστευσης στο
γερmicroανικό σχολικό σύστηmicroα Η αποτυχία microιας πρόκλησης Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 101-121
194
10 Γ Μάρκου 1995 Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση
Αθήνα
11 ΙΠΟ∆Ε 2005 Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική
εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
Αθήνα
12 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools
in Europe The information network on education in Europe
(httpwwweurydiceorg)
13 Νόmicroος Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45
09011984
14 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
15 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo
Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
16 ΕΣΥΕ ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001 17 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15
Οκτωβρίου 1991 σελ 203
195
Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
196
∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έχει πολύ καλό υλικό για την εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας Οι επιmicroορφώσεις που γίνονται microας βοηθούν στο έργο microας Οι συνεργάτες του προγράmicromicroατος είναι πολύ συνεργάσιmicroοι microαζί microας
bull Έδιναν λύσεις σε προβλήmicroατα συmicroπεριφοράς των παιδιών αξιολόγηση microαθητών καλύτερης αντιmicroετώπισης τους από τους εκπαιδευτικούς
bull Άτοmicroα καλά καταρτισmicroένα ∆ιδακτικό υλικό
bull Όταν ο επιmicroορφωτής έχει εmicroπειρία microπορεί να προτείνει πραγmicroατικές λύσεις Τα 3ώρα σεmicroινάρια ήταν διαφωτιστικά και περιεκτικά Μπορούν να τα παρακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί που microένουν στην επαρχία
bull Ότι υπάρχει πρόγραmicromicroα προτεινόmicroενο υλικό και στήριξη για την επίτευξη του προγράmicromicroατος
bull Καλή οργάνωση κατάλληλες συνθήκες χώρου και χρόνου των επιmicroορφωτικών συναντήσεων 2)Επαρκέστατη κατάρτιση σαφήνεια και microεταδοτικότητα των επιmicroορφωτών-διέγερση ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος 3)Συνεργασία και διάλογος επιmicroορφωτών-εκπαιδευτικών
bull Το εκπαιδευτικό υλικό ήταν πολύ καλό 2)Πολύ χρήσιmicroα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Το υλικό που microας δόθηκε υποστηρίζει τις σύγχρονες τάσεις στη διδακτική του microαθήmicroατος της γλώσσας προωθεί τη διαθεmicroατικότητα αναπτύσσει το διερευνητικό-ανακαλυπτικό πνεύmicroα των παιδιών 2)Κριτήρια επιλογής και τρόπος χρήσης των κειmicroένων χωρίς περιορισmicroούς
bull ∆ίνεται η ευκαιρία εργασίας σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς καθώς και απόκτηση εmicroπειρίας πολύτιmicroης όσον αφορά στο σχολικό περιβάλλον των ηmicroερών microας 2Βοηθάει πολύ στην οmicroαλότερη ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
bull Η οργάνωση 2 Τα σεmicroινάρια
bull α) Βελτίωση των γνώσεων σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών β)Υποδεικνύει τρόπους συνεργασίας microεταξύ δασκάλων-γονέων-παιδιών γ)Οργανώνει την σκέψη και κατ επέκταση τον τρόπο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών στα τmicroήmicroατα υποστήριξης
bull α)Οι εκπαιδευτικοί-επιmicroορφωτές που είχαν όρεξη για το πρόγραmicromicroα β)Το εκπαιδευτικό υλικό γ)Η οργάνωσή του
bull ∆εν microπόρεσα να το παρακολουθήσω ολόκληρο το πρόγραmicromicroα γιαυτό δεν έχω ξεκάθαρη εικόνα των δυνατών και αδύνατων σηmicroείων του
197
bull Γενική ενηmicroέρωση για τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι αλλοδαποί microαθητές κατά την ένταξή τους στην ελληνική σχολική πραγmicroατικότητα Ιδέες και προτάσεις διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους microαθητές ∆υνατότητα συζήτησης των προβληmicroάτων διδασκαλίας της ελληνικής
bull ∆ηmicroιουργία οmicroαδικού πνεύmicroατος και αυτοπεποίθησης
bull Απαντήσεις σε συγκεκριmicroένες απορίες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών microε σεmicroινάρια Άψογη συνεργασία των microελών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου Επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση microε σεmicroινάρια τα άτοmicroα που αποτελούν τους συντονιστές σε κάθε περιοχή
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα και πρακτικές της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης ∆ραστηριότητες παρέmicroβασης microέσα στην τάξη Στρατηγικές άmicroβλυνσης προβληmicroατικών καταστάσεων
bull Επιmicroόρφωση Σεmicroινάρια
bull Επιτυχής εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης κατά τη διδακτική πράξη Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών microαθητών και της οmicroαλής ένταξής τους στο σχολείο ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερη ξένη γλώσσα
bull Εποπτικό υλικό (βιβλία) διαρκής επικοινωνία microε τους υπευθύνους του προγράmicromicroατος
bull Επίλυση αποριών Τεχνικές διδασκαλίας Βιωmicroατική microάθηση
bull ∆ιδαχή καινοτόmicroων διδασκαλιών για αλλοδαπά και παλιννοστούντα παιδιών
bull ∆ιδακτικό υλικό
bull ∆ιαπολιτισmicroικό υλικό πληροφορίες γνώσεις κτλ
bull ∆ιαπροσωπική προσέγγιση
bull ∆ιευκολύνουmicroε τα παιδιά microε την εξατοmicroικευmicroένη εργασία δουλεύοντας ατοmicroικά
bull ∆ιεύρυνση των γνώσεων microας σε ότι αφορά την εκmicroάθηση της ελληνικής ως ξένης γλώσσας Χρήσιmicroες συmicroβουλές
bull Βιωmicroατικού τύπου (θέατρο microουσική παιχνίδι κτλ)
bull Βιωmicroατική και κατατοπιστική η επιmicroόρφωση
bull Βιωmicroατικό
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια
198
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια Στρατηγικές διδασκαλίας
bull Βιωmicroατικός χαρακτήρας
bull Ενδιαφέρουσα η εισήγηση και σύmicroφωνη microε τις ανησυχίες που είχα πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές τοποθετήσεις Ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα ζητήmicroατα αυτά ανάmicroεσα στους επιmicroορφωτές και στους εκπαιδευτικούς
bull Εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία ανάλογα microε τις ανάγκες του κάθε παιδιού αφού τα τmicroήmicroατα απαρτίζονταν από λίγους microαθητές
bull Αναφέρθηκε σε πολλές θεmicroατικές περιοχές σχετικά microε την οmicroάδα-στόχο
bull Ενηmicroερωθήκαmicroε για το διδακτικό υλικό
bull Ενηmicroέρωση για το portfolio
bull Ενηmicroέρωση γύρω από ένα ευρύ φάσmicroα microεθοδεύσεων τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για τη διεξαγωγή ενός επιτυχηmicroένου προγράmicromicroατος παρέmicroβασης σε αλλοδαπούς και παλιννοστούντες microαθητές
bull Ενηmicroέρωση Επιmicroόρφωση
bull Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία microαζί τους
bull Αξιόλογο διδακτικό υλικό Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις
bull Αξιόλογοι επιmicroορφωτές καθώς και αξιόλογο το προσωπικό του Πανεπιστηmicroίου Πατρών που έχει αναλάβει το συγκεκριmicroένο πρόγραmicromicroα
bull Ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας ώστε να επιτευχθεί η ενσωmicroάτωση τους στο σχολικό σύνολο
bull Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών και οmicroαλής ένταξης τους στο σχολείο (ψυχική στήριξη) Η βοήθεια στην εκmicroάθηση της ελληνικής ως δεύτερη τους γλώσσα
bull Βοήθεια στους microαθητές που αντιmicroετωπίζουν δυσκολίες microε την ελληνική γλώσσα
bull Εργασία σε οmicroάδες και συζήτηση των προβληmicroάτων
bull Αρκετά σεmicroινάρια κατατοπιστικά Φιλική και άmicroεση εξυπηρέτηση από το προσωπικό Επίλυση αποριών έγκυρη και έγκαιρη
bull ∆υνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος αποτελούσαν οι ίδιοι οι επιmicroορφωτές που microε τις γνώσεις και εmicroπειρίες τους microας βοήθησαν πάρα πολύ
bull ∆υνατό σηmicroείο ήταν η επιmicroόρφωση σχετικά microε την ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών γιατί microε βοήθησε στην αντιmicroετώπιση ορισmicroένων προβληmicroατικών συmicroπεριφορών των microαθητών Επίσης πολύ σηmicroαντική ήταν η οργάνωση του προγράmicromicroατος
199
bull Αυτό που βοήθησε πραγmicroατικά ήταν τα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου και οι εισηγήσεις όπου microπορούσαmicroε να εκφέρουmicroε γνώmicroη και να ανταλλάξουmicroε απόψεις microεταξύ microας να ακούσουmicroε και τα προβλήmicroατα των άλλων
bull Είναι ανοιχτό το πρόγραmicromicroα ως προς τη διδακτική διαδικασία Υποστηρίζει την κοινωνικοσυναισθηmicroατική ανάπτυξη των παιδιών
bull ∆ίνει την ευκαιρία να microάθουν την ελληνική γλώσσα και να διευκολύνει και να συντοmicroεύσει χρονικά την ένταξη των microαθητών στο κανονικό σχολικό πρόγραmicromicroα
bull ∆ίνει την ευκαιρία σε αδύναmicroους microαθητές να αναπτυχθούν ψυχοπνευmicroατικά χωρίς να αισθάνονται στιγmicroατισmicroένοι ή ότι δεν microπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τάξης Η απουσία άγχους και απόρριψης επιδρά θετικά στην ψυχοσύνθεση τους
bull Η βελτίωση των γνώσεων microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των παιδιών και η γενικότερη επιmicroόρφωση microου στον τοmicroέα αυτό
bull Η διανοmicroή βιβλίων
bull Η αmicroεσότητα της επικοινωνίας
bull Η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών Η πρακτική εφαρmicroογή των όσων παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν
bull Η ανταπόκριση και η πρόοδος των παιδιών
bull Η ενίσχυση των microαθητών
bull Η βοήθεια που δίνεται στα παιδιά αυτά για την κατανόηση της ελληνικής γλώσσας Η σχέση που αναπτύσσεται microεταξύ αυτών και των εκπαιδευτικών
bull Η εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η ευελιξία και η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η προθυmicroία και οι χρησιmicroότατες πληροφορίες που microας έδωσαν οι επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος
bull Η προθυmicroία του επιmicroορφωτή να βοηθήσει στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων που προέκυπταν Η ανταλλαγή απόψεων και εmicroπειριών microεταξύ των διδασκόντων Η υποστήριξή του από συγκεκριmicroένο διδακτικό υλικό
bull Η προσανατολισmicroένη στην καθηmicroερινή πράξη ενηmicroέρωση από τους επιmicroορφωτές που γνωρίζουν εκ των έσω τις ιδιαιτερότητες του πολυπολιτισmicroικού σχολικού χώρου
bull Η προσπάθεια ουσιαστικής βοήθειας στα παιδιά των παλιννοστούντων και αλλοδαπών Η οργάνωση Η συmicroπαράσταση και η επιmicroόρφωση
bull Η καλή ποιότητα του υλικού
200
bull Η καλή οργάνωση και microεθόδευση των επιmicroορφώσεων ο αριθmicroός και η συχνότητά τους και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιεχόmicroενο τους είναι κάποια από τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η ιδέα και η φιλοσοφία του προγράmicromicroατος είναι απόλυτα θετική
bull Η οργάνωση και η επιλογή των θεmicroατικών ενοτήτων Η επιλογή των επιmicroορφωτών
bull Η οργάνωση και η άψογη ενηmicroέρωση
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος Οι επιmicroορφωτές
bull Η συζήτηση υπαρκτών σχολικών προβληmicroάτων
bull Η συνεργασία microε τον υπεύθυνο του προγράmicromicroατος
bull Παροχή κατάλληλων υποδείξεων-κατευθύνσεων για οποιοδήποτε θέmicroα κι αν απασχολούσε τον εκπαιδευτικό Θετική ατmicroόσφαιρα-οmicroαλή συνεργασία Ποικιλία θεmicroατικών ενοτήτων που προβλήθηκαν Καλή οργάνωση
bull Παρουσίαση αξιόλογης διαδικασίας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
bull Παρέχει βοήθεια στους microαθητές εξοικειώνοντας τους microε την ελληνική γλώσσα Συmicroβάλλει στην εξοmicroάλυνση των σχέσεων αλλοδαπών και ηmicroεδαπών microαθητών
bull Πληθώρα επιmicroορφωτών Ποικιλία θεmicroάτων
bull Πλουραλισmicroός απόψεων ισχυρή επιχειρηmicroατολογία για την επιτακτική ανάγκη ένταξης των αλλοδαπών στο γλωσσικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Σαφείς πληροφορίες για τη microεθόδευση του microαθήmicroατος και τη χρήση έντυπου υλικού Απαντήσεις στα τυχόν προβλήmicroατα
bull Πλούσιο διδακτικό υλικό άψογη συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία θεmicroάτων Παροχή σηmicroειώσεων Προθυmicroία των επιmicroορφωτών να λύσουν απορίες ακόmicroη και τηλεφωνικά
bull Ποικιλία θεmicroάτων Καταρτισmicroένοι κατάλληλοι επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία στο περιεχόmicroενο και τους εισηγητές ∆ίνεται η δυνατότητα για συζήτηση των εισηγητών και των ακροατών
bull Πολύ αξιόλογο διδακτικό υλικό Πολύ καλή επιmicroόρφωση σε γενικές γραmicromicroές
bull Πολύ καλοί οι επιmicroορφωτές
bull Πολύ καλή επιστηmicroονική κατάρτιση των επιmicroορφωτών
bull Πολύ καλή συνεργασία microε το Πανεπιστήmicroιο αξιόλογες επιmicroορφώσεις που βοήθησαν το πρόγραmicromicroα στην εφαρmicroογή του
201
bull Πολύ καλό το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΕ∆Α και τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Πολύπλευρη επιmicroόρφωση στις microεθόδους διδασκαλίας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση Καλή επικοινωνία-συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Προσωπικό πανεπιστηmicroίου (στα πλαίσια συνεργασίας) βιβλία
bull Προσωπικό
bull Προέκυψαν προς συζήτηση συγκεκριmicroένα σχολικά προβλήmicroατα Αξιόλογες και εξαιρετικά χρήσιmicroες οι εmicroπειρίες των συναδέλφων
bull Πίστη για την επίτευξη του στόχου της στήριξης microε τον τρόπο που γίνεται επικέντρωση στην ουσία του προγράmicromicroατος
bull Καινοτόmicroος δράση ανοιχτή σε νέα και καινούρια ανθρώπινα δεδοmicroένα
bull Καλή ενηmicroέρωση εmicroπεριστατωmicroένη ανάλυση πολλών θεmicroάτων και λύση αρκετών αποριών Ετοιmicroότητα για την επίλυση τυχόν προβληmicroάτων
bull Καλή οργάνωση σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης και ειδίκευσης Πλούσιο υλικό σε βιβλία Βιωmicroατικός χαρακτήρας σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων
bull Καλή οργάνωση Ενδιαφέροντες επιmicroορφωτές ∆υνατότητα συζήτησης και βιωmicroατικής προσέγγισης
bull Καλή συνεργασία microε τους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος
bull Καλά αποτελέσmicroατα microαθητών ∆ιδασκαλία σε microικρές οmicroάδες και χωρισmicroένη σε επίπεδα
bull Καλά βιβλία
bull Καλό υλικό αλλά τόσο αργά που στάλθηκε το ένα και microοναδικό βιβλίο κάθε τεύχους ήταν σχεδόν άχρηστο
bull Καλές παρουσιάσεις των θεmicroάτων της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία και επικοινωνία
bull Κατανοητοί επιmicroορφωτές microε ιδιαίτερη δεκτικότητα στις ερωτήσεις των επιmicroορφούmicroενων Παροχή σηmicroειώσεων
bull Κατάρτιση και ποιότητα των εισηγητών Τα θέmicroατα και η παρουσίασή τους Η συmicromicroετοχή του ακροατηρίου
bull Κάλυπτε πολλούς τοmicroείς και αποσκοπούσε στην όσο δυνατόν ολόπλευρη ενηmicroέρωση
202
bull Ο επιmicroορφωτής ήταν ανοιχτός σε όλες τις απόψεις Προσπαθούσε να απαντήσει στις τυχόν απορίες που υπήρχαν Ήταν πρόθυmicroος να συνεργαστεί και να microας βοηθήσει
bull Με την ενισχυτική διδασκαλία οι microαθητές υποστηρίζονται όχι microόνο στη microάθηση τους αλλά και στην ψυχολογία τους αφού αισθάνονται τον εκπαιδευτικό να ασχολείται microόνο microαυτούς και microε τις όποιες δυσκολίες ένταξης τους στο σχολικό περιβάλλον
bull Μερικές συζητήσεις πολύ ενδιαφέρουσες και εποικοδοmicroητικές
bull Οι χρήσιmicroες συmicroβουλές για την αντιmicroετώπιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Οι επιmicroορφωτές είχαν αρκετή όρεξη για τη δουλειά τους
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άψογοι Η διοργάνωση και ο χώρος διεξαγωγής ήταν πολύ καλός
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άτοmicroα εξειδικευmicroένα ανοιχτά σε κάθε τύπου ερωτήσεις microε διάθεση για συζήτηση Τα θέmicroατα ήταν σωστά επιλεγmicroένα ανταποκρινόmicroενα στις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Οι επιmicroορφωτές Ο σχεδιασmicroός των σεmicroιναρίων
bull Οι θεmicroατικές ενότητες ήταν άκρως ενδιαφέρουσες
bull Οργάνωση Θεmicroατολογία Καλοί οmicroιλητές Ωραίο περιβάλλον Ωράριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές είναι αρκετά καλά τα βιβλία και βοηθούν σε microεγάλο βαθmicroό
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έγιναν τα οποία microας βοήθησαν στη βελτίωση των γνώσεων microας σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών παιδιών
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια 1Πρόκειται για πρόγραmicromicroα παρέmicroβασης στήριξης και σύνδεσης κοινωνικών και microορφωτικών αναγκών 2Παρέχει εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε αλλογενείς και οmicroογενείς
bull Τα βιβλία του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλά και ανταποκρίνονταν σε όλα τα επίπεδα των microαθητών
bull Τα δυνατά σηmicroεία είναι ότι microέσω του προγράmicromicroατος αυτού γίνεται microεγάλη προσπάθεια microε πολύ θετικά αποτελέσmicroατα για την ένταξη παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο Βελτιώνονται οι επιδόσεις τους εντάσσονται στην οmicroάδα της τάξης microε περισσότερη ασφάλεια
bull Τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος ήταν η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών το ότι δηλαδή χωρίς πολλές θεωρητικολογίες microας έδωσαν να καταλάβουmicroε και να microάθαmicroε ουσιαστικά πράγmicroατα Εκτός αυτού πολύ σηmicroαντικός ήταν και ο τρόπος των microαθηmicroάτων γιατί βασιζόταν και σε πρακτικές
203
bull Τα θέmicroατα της επιmicroόρφωσης ήταν αντίστοιχα microε τα ζητήmicroατα που αντιmicroετώπιζα στην τάξη
bull Σε τακτά διαστήmicroατα γινόταν η επιmicroόρφωση
bull Τα σεmicroινάρια που είχαν βιωmicroατικό χαρακτήρα και πήραν τη microορφή εργαστηρίου Επίσης αυτά που δεν στάθηκαν microόνο σε θεωρητικά δεδοmicroένα αλλά αντιmicroετώπισαν πρακτικά ζητήmicroατα
bull Τα συχνά σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης (η συχνότητα) Η επαρκής και αναλυτική επιmicroόρφωση σε σχέση microε τη γλώσσα Η καλή συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές και τους λοιπούς υπεύθυνους
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ∆ιδακτικό υλικό
bull Σεmicroινάρια ∆ιάλογος Λύση αποριών Απαντήσεις προβληmicroάτων σε προσωπικό επίπεδο
bull Υπήρχε οργάνωση ενηmicroέρωση συντονισmicroός
bull Υπήρχαν αρκετές πρακτικές πληροφορίες και πολλές βιωmicroατικές ασκήσεις
bull Υπήρχαν κάποιες πολύ καλές παρουσιάσεις
bull Φιλότιmicroη προσπάθεια για επιmicroόρφωση Καλό εκπαιδευτικό υλικό
bull Το διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση
bull Το εκπαιδευτικό υλικό φάκελος microαθητή
bull Το εκπαιδευτικό υλικό
bull Το ενδιαφέρον και η προθυmicroία των εmicroπλεκοmicroένων υπευθύνων στο πρόγραmicromicroα για οτιδήποτε προέκυπτε
bull Το αντικείmicroενο θεmicroατολογίας του προγράmicromicroατος
bull Το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης ήταν η άρτια οργάνωση του
bull Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
bull Το πλούσιο διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης υπήρξε πάρα πολύ κατατοπιστικό τόσο σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όσο και σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης
bull Το υλικό (βιβλία κτλ) ως προς το περιεχόmicroενο τους Η συντονίστρια microου και οι υπόλοιποι υπάλληλοι του ΚΕ∆Α που βοήθησαν πολύ
bull Το υλικό που παρέχεται Τα βιβλία που ήταν πλούσια σε εικόνες θέmicroατα και ασκήσεις
bull Το portfolio είναι θέmicroα ιδιαίτερα ενδιαφέρον
bull Το όλο εγχείρηmicroα και οι φιλοδοξίες του προγράmicromicroατος
bull Φροντιστηριακή δοmicroή Πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης
204
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών microαθητών ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Προσφορά εργασίας σε εκπαιδευτικούς
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη
bull Συνεργασία microε το διευθυντή Συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος Συνεργασία microε τους συmicromicroαθητές
bull Συνεργασία microαθητών-καθηγητών Ένταξη ενός δυνατού προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στα σχολεία και φιλικό κλίmicroα που αποmicroακρύνει την τάση διαχωριστικών γραmicromicroών απέναντι σε αλλοδαπούς microαθητές
bull Στόχοι βοήθεια
bull Σωστή και εmicroπεριστατωmicroένη άποψη
bull Σύγχρονη θεmicroατολογία Πολύ καλή παρουσίαση των θεmicroάτων Συmicromicroετοχή των ακροατών
205
Α∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού σε ποσότητα Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Έλλειψη βιβλίων Α΄επιπέδου
bull Έλλειψη βιβλίων για τους microαθητές και δασκάλους Έλλειψη συνεχούς επαφής microε τους καθοδηγητές του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη βιβλίων
bull Έλλειψη ενηmicroερωτικού υλικού Βιωmicroατικού τύπου
bull Έλλειψη ενηmicroέρωσης για αντιmicroετώπιση παιδιών που δε microιλούν καθόλου την ελληνική γλώσσα
bull Έλλειψη και άλλου έντυπου υλικού
bull Έλλειψη θεmicroατικής συνοχής στις παρουσιάσεις των εισηγητών-επιmicroορφωτών Μικρή επαφή των εισηγήσεων microε τη σχολική πραγmicroατικότητα και τις ανάγκες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έλλειψη κεντρικού σχεδιασmicroού επιmicroόρφωσης
bull Έλλειψη υλικού ιδιαίτερα νηπιαγωγείου καθώς κι έλλειψη αναφοράς δραστηριοτήτων που αφορά τα νηπιαγωγεία κατά τη διάρκεια των επιmicroορφώσεων Η συγκεκριmicroένη βαθmicroίδα θέλει microεγαλύτερη έmicroφαση και προσοχή
bull Έλλειψη του διδακτικού υλικού που χρησιmicroοποιείται στα εν λόγω τmicroήmicroατα κατά τη διάρκεια του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή microηνιαίο microισθολόγιο περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή Υπερβολική Αξιολόγηση(προφίλ microαθητών portfolio)
bull Χρειαζόταν συστηmicroατικότερη επιmicroόρφωση ώστε να επιλυθούν κάποιες απορίες που προέκυψαν κατά την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
bull Άργησε να δοθεί το διδακτικό υλικό και να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα
bull ∆εν υπάρχει εποπτικό υλικό microε ελκυστική εmicroφάνιση εύχρηστο και ανθεκτικό 2)∆εν υπήρχαν κάποιες ενδεικτικές πορείες που microπορεί να ακολουθήσει η νηπιαγωγός τροποποιώντας προσθέτοντας ή παραλείποντας κάτι άλλο που θα κρίνει πιο πρόσφορο
bull ∆ε διανεmicroήθηκαν βιβλία στους microαθητές 2Απαιτείται σταδιακή ένταξη microη αλλοδαπών microαθητών στο microάθηmicroα ώστε να αποκτήσει διαπολιτισmicroικό χαρακτήρα 3Πολύ χαmicroηλή αmicroοιβή (και καθυστερηmicroένη) των εκπαιδευτικών
206
bull ∆εν υπάρχει ακόmicroη πολύ καλή οργάνωση (σεmicroινάρια παράδοση βιβλίων πολύ αργά) 2∆εν πληρώνονται καλά οι εκπαιδευτικοί 3Λήψη απαραίτητων εγγράφων (βεβαιώσεις ένσηmicroα αποδοχές) γίνονται πολύ καθυστερηmicroένα
bull Ήταν αρκετά θεωρητικά
bull Ήταν αρκετά σύντοmicroο
bull α)Ο χρόνος που διεξάχθηκε το πρόγραmicromicroα ήταν πολύ microικρός β)Έγιναν λίγα εργαστήρια βιωmicroατικής microάθησης (1-2 το πολύ) ∆όθηκε microεγάλη βαρύτητα στη θεωρία
bull ∆ε microας δόθηκε όλη η σειρά των βιβλίων που έπρεπε να χρησιmicroοποιήσουmicroε στους αλλοδαπούς microαθητές microας Επίσης τα συγκεκριmicroένα έντυπα αξιολόγησης των microαθητών δε βοηθούν στη διαmicroόρφωση της πραγmicroατικής εικόνας των microαθητών microας
bull ∆ε νοmicroίζω ότι υπήρξαν αδυναmicroίες
bull ∆εν είναι αρκετές οι ώρες της ενισχυτικής διδασκαλίας βδοmicroάδα (10 ώρες)
bull ∆εν υπήρχε αρκετή βιωmicroατική microάθηση
bull ∆εν υπήρχε το εποπτικό υλικό έγκαιρα
bull ∆εν υπήρχε άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων ∆ε δίνονταν άmicroεσα οι επιταγές
bull ∆εν υπήρχαν αδυναmicroίες τηρουmicroένων των αναλογιών
bull ∆εν υπήρξε πολύς χρόνος για την αντιmicroετώπιση των ζητουmicroένων σε πρακτικό επίπεδο
bull ∆εν έχει διανεmicroηθεί το υλικό του προγράmicromicroατος Έναρξη προγράmicromicroατος από Φλεβάρη
bull Γενική επιmicroόρφωση και έλλειψη εξειδικευmicroένης επιmicroόρφωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης
bull Βασικό microειονέκτηmicroα η microη έγκαιρη πραγmicroατοποίησή του πριν την έναρξη της διδασκαλίας στα σχολεία
bull Αδυναmicroία πρακτικής εφαρmicroογής πολλών προτάσεων
bull Αδυναmicroία ήταν ότι δε δόθηκε σηmicroασία και στην προώθηση συνεργασίας των γονέων microε το σχολείο
bull Αποσπασmicroατικότητα Έλλειψη ενηmicroέρωσης για το πρόγραmicromicroα και τα microαθήmicroατα της κανονικής τάξης
bull Αποστολή υλικού (βιβλία βοηθήmicroατα) προγραmicromicroατισmicroός microαθηmicroάτων
bull ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση- γενικότητες θεωρίες προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι microόνιmicroοι δάσκαλοι στις κανονικές τάξεις αδιάφορο για τους φιλόλογους και τα ενισχυτικά τmicroήmicroατα
207
bull Ελλιπής έως microηδαmicroινή ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση όπως κι εκπαιδευτικό υλικό για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Ελλιπής κι ετεροχρονισmicroένη διανοmicroή του όποιου εκπαιδευτικού υλικού Ελλιπής διάθεση των ψυχολόγων για ουσιαστική συνεργασία (στοχοθεσία) microε τους εκπαιδευτικούς
bull Ελάχιστες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στον τρόπο πληρωmicroής Πολύ microικρό το ποσό της ωροmicroισθίας για το έργο που προσφέρουmicroε
bull Ενδυνάmicroωση των microαθητών στο να αποδεχτούν τη συνύπαρξη ντόπιων microαθητών και παλιννοστούντων ή αλλοδαπών microαθητών microέσα στην τάξη
bull Αναφέρεται κυρίως σε αλλοδαπούς που δεν ξέρουν καθόλου ελληνικά Όmicroως τώρα πια τα παιδιά των αλλοδαπών επειδή έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα γνωρίζουν κάπως αρκετά καλά τα ελληνικά
bull Αmicroοιβή αργοπορία υλικού
bull Αmicroοιβή
bull Αργοπορηmicroένη διανοmicroή βιβλίων στους καθηγητές Μη διανοmicroή βιβλίων στους microαθητές Απουσία οπτικοακουστικών microέσων
bull Εφαρmicroογή στην πράξη
bull Αφορά προβλήmicroατα microαθητών δηmicroοτικού σχολείου ∆εν ήταν προσαρmicroοσmicroένο στους microαθητές του νηπιαγωγείου
bull ∆υσκολία εξατοmicroικευmicroένης διδασκαλίας σε νηπιαγωγείο Μεγάλος αριθmicroός παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull ∆υσκολία στη σύνδεση θεωρίας και πράξης microέσα στα πλαίσια πολυπολιτισmicroικών περιβαλλόντων
bull Ασάφεια και συσχέτιση του τίτλου του σεmicroιναρίου microε το περιεχόmicroενο του Να προτείνονται πρακτικές λύσεις που συνυπάρχουν microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull ∆ύσκολα βιβλία ∆εν ανταποκρίνονται στο πολύ χαmicroηλό επίπεδο γνώσεων των παιδιών
bull Η χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία καθώς και η καθυστέρηση πληρωmicroής
bull Η χαmicroηλά αmicroοιβή σε σχέση microε τις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος Επίσης πολύ microεγάλη γραφειοκρατία και αργοπορία σε σχέση microε τις microηνιαίες πληρωmicroές Η αποστολή του εκπαιδευτικού υλικού θα πρέπει να γίνεται άmicroεσα και απευθείας στα σχολεία
bull Η χρονική διάρκεια των σεmicroιναρίων Η συχνότητα των επιmicroορφώσεων
bull Η επιλογή του χρόνου των σεmicroιναρίων (οι καθηmicroερινές δε βολεύουν τους εκπαιδευτικούς που microένουν εκτός Θεσσαλονίκης)
208
bull Η επιmicroόρφωση επικεντρώνονταν συνήθως σε θέmicroατα και προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν παιδιά δηmicroοτικού σχολείου και όχι νηπιαγωγείου Η επιmicroόρφωση επίσης γινόταν στη Θεσσαλονίκη και αυτό πολλές φορές δυσχέραινε τη δυνατότητα παρακολούθησής της από εκπαιδευτικούς της επαρχίας
bull Η διαλεκτική microορφή παρουσίασης του σεmicroιναρίου
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται microε ευθύνη των Κέντρων ∆ιανοmicroής Το υλικό να είναι διαθέσιmicroο όλο το σχολικό έτος ανά πάσα στιγmicroή Να γίνονται σεmicroινάρια που αφορούν και φιλολόγους σχετικά microε την παιδαγωγική τους κατάρτιση
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Οι αmicroοιβές ήταν εξευτελιστική χαmicroηλές ειδικά για πρόγραmicromicroα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Απουσία ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης και στήριξης των microαθητών από εξειδικευmicroένους ανθρώπους
bull Η ελλιπής ενηmicroέρωση αρχικά για τον τρόπο αντιmicroετώπισης των παιδιών
bull Η διάρκεια του προγράmicromicroατος
bull Η ενηmicroέρωση microας ως προς το πρόγραmicromicroα ήταν ελλιπής σε κάποια σηmicroεία και ειδικά στην αρχή δεν ξέραmicroε πώς να ξεκινήσουmicroε Το υλικό άργησε πολύ να microοιραστεί
bull Η πλειοψηφία των επιmicroορφώσεων αγνοούσε το χώρο του νηπιαγωγείου και απευθυνόταν microόνο στη δηmicroοτική εκπαίδευση Το υλικό και οι προτάσεις που παρουσίαζαν οι επιmicroορφωτές αν και ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ωστόσο ήταν ακατάλληλα για την προσχολική εκπαίδευση
bull Η προηγούmicroενη διακοπή του προγράmicromicroατος Η έλλειψη παιδοψυχολόγου ο οποίος κρίνεται απαραίτητος σε αρκετές περιπτώσεις Οι περιορισmicroένες ώρες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
bull Η καθυστέρηση της διανοmicroής του υλικού
bull Η καθυστέρηση στην έναρξη του προγράmicromicroατος και στη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Η θεωρητικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η microεγάλη χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης και ειδικά microετά το πέρας της εργασίας (Παρασκευές) δηmicroιουργεί προβλήmicroατα κούρασης
bull Η microη εξειδίκευση στα θέmicroατα προβλήmicroατα εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στο νηπιαγωγείο Η έλλειψη ειδικού εκπαιδευτικού υλικού η ελλιπής ενηmicroέρωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών
bull Η microη έγκαιρη αποστολή υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
209
bull Η microη έγκαιρη παράδοση στους εκπαιδευτικούς του διδακτικού υλικού Σχετικά microεγάλη γραφειοκρατία Χαmicroηλή αmicroοιβή εκ microέρους του ΥΠΕΠΘ
bull Η έλλειψη βιβλίων
bull Η έλλειψη δυνατότητας της παρακολούθησης όλων των τmicroηmicroάτων λόγω ταυτόχρονης εξέλιξής τους Ο microη βιωmicroατικός χαρακτήρας των σεmicroιναρίων
bull Η έλλειψη υλικού Η όχι επαρκής επιmicroόρφωση
bull Περιορισmicroός του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στον τοmicroέα της αξιολόγησης και microόνο
bull Περιορισmicroένα παραδείγmicroατα για την εφαρmicroογή microεθόδων διδασκαλίας καθώς και αδυναmicroία αυτών των παραδειγmicroάτων να εφαρmicroοστούν στην προσχολική ηλικία
bull Περιορισmicroένος χρόνος στη διδακτική διάρκεια Καθόλου οπτικοακουστικό υλικό
bull Περισσότερες πρακτικές εφαρmicroογές των θεωριών διαπολιτισmicroικής και βιωmicroατικής εκπαίδευσης
bull Περισσότερες ώρες για να καλυφθούν καλύτερα οι ανάγκες των microαθητών Τα αποτελέσmicroατα είναι καλύτερα όταν οι microαθητές κάνουν ατοmicroικά microάθηmicroα κάποιες ώρες ενώ κάποιες άλλες εντάσσονται σε οmicroάδα microε περίπου το ίδιο επίπεδο
bull Περισσότερη επιmicroόρφωση σχετικά microε τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας σε συνεργασία microε το τmicroήmicroα γλωσσολογίας του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών
bull Παροχή διδακτικού υλικού στα νηπιαγωγεία ειδικά για παιδιά παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull Πιο συχνές συναντήσεις συγκεντρώσεις όσον αφορά το οργανωτικό κοmicromicroάτι του προγράmicromicroατος στην αρχή της σχολικής χρονιάς
bull Πολλά βιβλία δεν υπήρχαν Ο τρόπος που υπογράφονται οι συmicroβάσεις Ο τρόπος πληρωmicroής που καθυστερεί αρκετά
bull Πολλές οι ώρες διάρκειας των σεmicroιναρίων και η ασυνέχεια των ηmicroερών (πχ Πέmicroπτη-Σάββατο)
bull Πολύ χαmicroηλή η ωριαία αντιmicroισθία
bull Πολύ θεωρητικό Η πρακτική πλευρά-πραγmicroατικότητα της τάξης απέχει πολύ από τη θεωρία (ιδανικές συνθήκες) που παρουσιάστηκαν
bull Πολύ λίγες επιmicroορφώσεις Ασχολιόmicroασταν περισσότερο microε τα παιδιά στο δηmicroοτικό και όχι τόσο microε αυτά του νηπιαγωγείου
bull Πολύωρα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
210
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα επιθυmicroούσα Εmicroπλουτισmicroό θεmicroατικών ενοτήτων για ποικιλία διδακτικών microεθόδων και σεmicroινάρια βιωmicroατικού και εργαστηριακού τύπου επιπλέον
bull Θα θέλαmicroε να υπάρξουν περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης
bull Θα microπορούσε η διάρκεια του προγράmicromicroατος να ήταν microεγαλύτερη
bull Θα microπορούσε το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης να ενισχυθεί microε περισσότερο πρακτικά θέmicroατα και την προσέγγιση τους θέmicroατα που αφορούν την καθηmicroερινή διδακτική πράξη
bull Θα ήταν καλό να εντάσσονταν κάποιου είδους βιωmicroατικά εργαστήρια
bull Θα ήταν καλό οι επιmicroορφώσεις να αρχίζουν νωρίτερα
bull Θα ήταν καλύτερο να δοθεί microεγαλύτερη έmicroφαση σε πρακτικά ζητήmicroατα και συγκεκριmicroένα προβλήmicroατα σχολικής τάξης (παράλληλα microε τη θεωρία)
bull Ιδιαίτερη αναφορά σε θεωρίες χωρίς σύνδεση microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull Καθυστερηmicroένη Μη έγκαιρη παροχή βιβλίων ή και καθόλου σε ορισmicroένες περιπτώσεις
bull Καθυστερήσεις
bull Καθυστέρηση διδακτικού υλικού Χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία Βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση θα ήταν προτιmicroότερη
bull Καθυστέρηση στη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των εκπαιδευτικών Ελλιπές διδακτικό υλικό
bull Κανένα
bull Θεωρητική επιmicroόρφωση
bull Θεωρητική δοmicroή προγράmicromicroατος microε microηδαmicroινή αναφορά σε πρακτικά προβλήmicroατα πάνω στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας -Απουσία κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού ώστε να κατανοήσουmicroε τον πολιτισmicroό και τις ιδιαιτερότητες των αλλοδαπών
bull Κουραστικό ωράριο
bull Κυρίως θεωρητικές συζητήσεις κι όχι ουσιαστική αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
bull Λίγες οι ώρες διδασκαλίας (10 ώρες εβδοmicroάδα)
bull Λίγες ώρες επιmicroορφώσεων και πενιχρή αmicroοιβή
211
bull Λίγες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στην πληρωmicroή της ωροmicroισθίας Χαmicroηλή αmicroοιβή ωροmicroισθίας Περισσότερες ώρες διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Λίγες ώρες διαθέσιmicroες για το πρόγραmicromicroα ειδικά σε σχολεία microε υψηλά ποσοστά microεταναστών ή παλιννοστούντων microαθητών που ανάγκες του εκπαιδευτικού είναι αυξηmicroένες
bull Λίγες ώρες των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης
bull Λίγες ώρες
bull Λίγες ώρες ∆εν καλύφθηκαν αρκετές θεmicroατικές ενότητες
bull Κάποια θέmicroατα που συζητήθηκαν στα σεmicroινάρια δεν είχαν πρακτική εφαρmicroογή στη σχολική κοινότητα
bull Κάποιοι από τους εισηγητές των σεmicroιναρίων που παρακολουθήσαmicroε δεν ήταν ενηmicroερωmicroένοι για τη συmicromicroετοχή εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης Είχαν προετοιmicroαστεί microόνο για τη δηmicroοτική εκπαίδευση
bull Ο χώρος πραγmicroατοποίησης του προγράmicromicroατος
bull Ο microικρός χρόνος που δίνεται για την υλοποίησή του Θα έπρεπε να γίνεται πολυετής προγραmicromicroατισmicroός συνεχής
bull Ο microικρός χρόνος των microαθηmicroάτων η ανοmicroοιοmicroορφία των microαθητών ως προς το επίπεδο γνώσεων και ηλικίας
bull Ο τρόπος δηmicroιουργίας των τmicroηmicroάτων
bull Ο τρόπος οργάνωσης και υλοποίησης του προγράmicromicroατος Η εφαρmicroογή του υστερεί σε υλικό έγκαιρη ενηmicroέρωση
bull Να δίνονται σηmicroειώσεις ή σχετική βιβλιογραφία Η διάρκεια επιmicroόρφωσης συχνά ήταν microεγάλη (16 ώρες)
bull Να προηγείται το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης από το πρακτικό microέρος
bull Να υπάρχει το κατάλληλο υλικό για νήπια και προνήπια
bull Να έρχονται πιο νωρίς τα βιβλία-βοηθήmicroατα να αρχίζει νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Ξεκίνησε καθυστερηmicroένα Το υλικό άργησε πολύ να σταλεί στα σχολεία Ενηmicroερώνονταν microόνο οι δάσκαλοι φροντιστηριακού τmicroήmicroατος Η ενηmicroέρωση όλων των δασκάλων θα βοηθούσε στη συνεργασία όλων των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να υποστηρίξουν το κάθε παιδί
bull Μερικές φορές προκειmicroένου να εφαρmicroοστούν κάποια σηmicroεία-ιδέες που προτείνονταν προϋπέθεταν ιδανικές ίσως συνθήκες από τα σχολεία
212
bull Μερικές συγκεντρώσεις πολύ βαρετές χρονοβόρες και σε χρόνο που δεν έπρεπε (δηλαδή Σάββατο πρωί microέχρι Σάββατο βράδυ)
bull Μη επαρκή χρονικά περιθώρια
bull Μη έγκαιρη διανοmicroή βιβλίων και έλλειψη αυτών λίγα σεmicroινάρια απαράδεκτος τρόπος πληρωmicroής για τους εκπαιδευτικούς που microένουν microακριά
bull Μη έγκαιρη παραλαβή διδακτικού υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
bull Μη έγκαιρη καταβολή των δεδουλευmicroένων Χαmicroηλή αmicroοιβή Αρκετή γραφειοκρατία Έλλειψη ειδικών επιστηmicroόνων ψυχολόγων που θα microπορούmicroε να συmicroβουλευόmicroαστε ανά πάσα στιγmicroή Καλύτερη συνεργασία microε τους γονείς-ενηmicroέρωση των γονιών σχετικά microε το πρόγραmicromicroα
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Καθυστερηmicroένη παράδοση εκπαιδευτικού υλικού
bull Οι γενικότητες
bull Οι αmicroοιβές των εκπαιδευτικών είναι χαmicroηλές και καλό θα ήταν να microην υπάρχει ωριαία αντιmicroισθία αλλά microηνιαία
bull Οι συmicromicroετέχοντες στο σεmicroινάριο παρακώλυαν τη διαδικασία ∆εν είχε πρακτικές οδηγίες για το χειρισmicroό των παιδιών ενώ αντιθέτως είχε πολλή θεωρία
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων λόγω του ότι ήταν εκτός σχολικής εργασίας προσέθεταν κόπο στον εκπαιδευτικό και δη στο δάσκαλο γιατί είχε και την επιmicroόρφωση για την κανονική τάξη
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων
bull Μια από τις αδυναmicroίες του προγράmicromicroατος θεωρώ ότι είναι η επιmicroόρφωση microε θεωρητικό περιεχόmicroενο
bull Οικονοmicroικός τοmicroέας (χαmicroηλό ηmicroεροmicroίσθιο) Καθυστέρηση στην παροχή υλικού Ακατάλληλο ή ανύπαρκτο υλικό για νήπια
bull Μικρή χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης
bull Μικρή διάρκεια προγραmicromicroάτων Θα έπρεπε να έχουν περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα και microορφή εργαστηρίων
bull Μικρή διάρκεια προγράmicromicroατος
bull Μικρή διάρκεια και microεγάλο θεmicroατικό εύρος Χρονική καθυστέρηση
bull Μικρή αmicroοιβή Έλλειψη εγχειριδίων Λίγες ώρες διδασκαλίας εβδοmicroαδιαίως
bull Μικρός αριθmicroός σεmicroιναρίων-συναντήσεων
bull Οργάνωση αmicroοιβή
213
bull Τα αδύνατα σηmicroεία του προγράmicromicroατος είναι ότι τα σεmicroινάρια και το διδακτικό υλικό αφορούν τα παιδιά του δηmicroοτικού σχολείου περισσότερο και λιγότερο ασχολούνται microε τα παιδιά του νηπιαγωγείου Είναι ελάχιστα τα παραδείγmicroατα και η εφαρmicroογή τους όσον αφορά το σχολείο
bull Τα βιβλία δεν ήρθαν στο σχολείο κι έτσι δεν microπορούσαmicroε να δουλέψουmicroε σωστά
bull Το αδύνατο σηmicroείο που γίνεται κι αποτρεπτικό είναι η πολύ γραφειοκρατική διαδικασία και το χαmicroηλό οικονοmicroικό κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς
bull Το αδύνατο σηmicroείο κατά τη γνώmicroη microου ήταν microόνο η συχνότητα ∆ηλαδή θα είχα ανάγκη από περισσότερα microαθήmicroατα
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και θα πρέπει να γίνεται κατά την άποψή microου δύο φορές το χρόνο αν είναι δυνατόν
bull Το πρόγραmicromicroα συνήθως ξεκινά microε microεγάλη χρονική καθυστέρηση και χάνεται πολύτιmicroος χρόνος (ειδικά για τα παιδιά της Α΄∆ηmicroοτικού) Είναι πενιχρά αmicroειβόmicroενο
bull Το υλικό δε διανεmicroήθηκε στους microαθητές λόγω microη επάρκειας Χρησιmicroοποιήθηκαν φωτοτυπίες
bull Το σύντοmicroο της διάρκειας του Η έλλειψη επαρκούς στήριξης σε εγχειρίδια Η αναδιοργάνωση του σχολικού προγράmicromicroατος ώστε να microη διαταράσσει η ενισχυτική διδασκαλία την παρακολούθηση του κανονικού προγράmicromicroατος από τα παιδιά προς ένταξη
bull Συχνά πολύ θεωρητικές οι προσεγγίσεις ενώ τα προβλήmicroατα είναι συγκεκριmicroένα Οι διηmicroερίδες είναι πολύωρες αδύνατον να τις παρακολουθήσουν εκπαιδευτικοί που εργάζονται στην επαρχία
bull Συντονισmicroός-Οργάνωση
214
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
bull Καλή Ελλείψεις βιβλίων πολύ γραφειοκρατία
bull Έχω πάρει microέρος και σε άλλα προγράmicromicroατα αυτή τη φορά η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν η καλύτερη
bull Έγκαιρη διανοmicroή υλικού Καλύτερος συντονισmicroός
bull Έγκαιρη ενηmicroέρωση εκπαιδευτικών Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού Πλήρες ωράριο Αύξηση αmicroοιβής
bull Έγκυρη τοποθέτηση στα σχολεία Συνάντηση όλων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών όλων των σχολείων (ανά περιφέρεια σε microια κοινή εκδήλωση)
bull Έπρεπε να επισκεφθούν τα νηπιαγωγεία στα οποία θα εφαρmicroοζόταν το πρόγραmicromicroα ειδικοί επιστήmicroονες να δουν το χώρο τα παιδιά για να κατευθύνουν και τους εκπαιδευτικούς Να γίνονται συνεχείς συναντήσεις συζητήσεις των εκπαιδευτικών (και εmicroού) microε τους ειδικούς
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού καθυστέρηση στην πληρωmicroή έλλειψη ενηmicroέρωσης πριν την τοποθέτηση στο σχολείο
bull Έναρξη από Οκτώβρη Τρεις microε τέσσερις επιmicroορφώσεις ∆ιανοmicroή υλικού
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή εκπαιδευτικού υλικού Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους Άmicroεση παροχή διδακτικού και εποπτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και microαθητές Αύξηση των ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος να γίνεται από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή υλικού και για τους εκπαιδευτικούς και τους microαθητές Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Χρειάζεται ακόmicroα δουλειά
bull Χρειάζεται πιο συντονισmicroένη επικοινωνία ανάmicroεσα στους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος και στους διευθυντές των σχολείων για την επίτευξη της σωστότερης ένταξης του προγράmicromicroατος στα σχολεία
bull Χρειάζεται κτιριακή υποδοmicroή έτσι ώστε να λειτουργήσει το τmicroήmicroα υποστήριξης καλύτερα Επίσης καλύτερη ενηmicroέρωση στους εκπαιδευτικούς του σχολείου για το τι είmicroαστε έτοιmicroοι να κάνουmicroε δηλαδή το περιεχόmicroενο της διδασκαλίας και τον τρόπο microε τον οποίο δουλεύουmicroε
215
bull Χρειάζονται περισσότερες ώρες κυρίως σε σχολεία που έχει πολλούς αλλοδαπούς microαθητές Πρέπει το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της χρονιάς έτσι ώστε να microην είmicroαστε ξένο σώmicroα στο σχολείο
bull Όχι καλή Ελλιπής ενηmicroέρωση συντονισmicroός οργάνωση από πλευράς διοργανωτών προγράmicromicroατος
bull Όπως παραπάνω θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των τmicroηmicroάτων που θα παρακολουθούσε ο επιmicroορφούmicroενος και όχι τυχαία να τοποθετείται σε microια οmicroάδα
bull Όσο αφορά την οργάνωση όπως προανέφερα είναι άψογη
bull Όσον αφορά τα βιβλία θα ήθελα να επισηmicroάνω την ανάγκη έγκαιρης διανοmicroής σε όλους τους microαθητές Ειδικότερα στους microαθητές των microικρότερων τάξεων είναι επιβεβληmicroένο να microοιράζονται προς όλους ώστε να microη νιώθουν microειονεκτικά
bull Όσον αφορά το νηπιαγωγείο το διδακτικό υλικό θα έπρεπε να ήταν επιλεγmicroένο για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα αυτής της ηλικίας Υπήρχαν βιβλία τα οποία απευθύνονται καθαρά σε παιδιά δηmicroοτικού
bull Πρέπει να προβλεφθεί αmicroοιβή για τις microετακινήσεις στα σχολεία εκτός πόλης 2)Θα ήταν καλό να microοιράζονται στους microαθητές βιβλία και όχι να πρέπει ο εκπαιδευτικός να αναπαράγει διαρκώς φωτοτυπίες 3)Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης πρέπει να γίνονται πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να υπήρχαν περισσότερες συναντήσεις επιmicroορφωτικού χαρακτήρα ώστε να διευκόλυναν microε συmicroπληρωmicroατικές πληροφορίες τον καλύτερο σχεδιασmicroό διεξαγωγή και αξιολόγηση της διδασκαλίας από microέρους microας 2)Περισσότερος χρόνος πρέπει να διατεθεί για τη διδασκαλία
bull Σεmicroινάρια και διανοmicroή υλικού πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος 2)Έναρξη του προγράmicromicroατος την ίδια εποχή για όλους τους εκπαιδευτικούς 3) Τρόπος πληρωmicroής microέσω COURIER
bull Η συνέχιση α)της λειτουργίας του προγράmicromicroατος β)των επιmicroορφωτικών συναντήσεων και γ)της συνεργασίας όλων των εmicroπλεκόmicroενων φορέων 2Η επαναπρόσληψη-microονιmicroοποίηση των ήδη επιλεγmicroένων φιλολόγων-εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος microε δεδοmicroένη την εργασιακή τους σχέση
bull Πρέπει να microοιράζονται εγκαίρως τα διδακτικά εγχειρίδια τα οποία φέτος δόθηκαν microόνο στους εκπαιδευτικούς 2Πρέπει οι εκπαιδευτικοί να πληρώνονται εγκαίρως (δεν έχουν δοθεί επιταγές Μαρτίου αν και διανύουmicroε την τελευταία εβδοmicroάδα του προγράmicromicroατος 11-15
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των δεδουλευmicroένων Έλλειψη οργάνωσης στο λογιστήριο χάθηκαν αποδείξεις παροχής
216
υπηρεσιών 2Καθυστέρηση στην ενηmicroέρωση για καθήκοντα των εκπαιδευτικών Τα συγκεκριmicroένα ερωτηmicroατολόγια παραδόθηκαν την τελευταία στιγmicroή τα εγχειρίδια καθόλου
bull Να διανέmicroονται βιβλία στους microαθητές 2Να ενταχθούν και γηγενείς microαθητές στο microάθηmicroα-ενίσχυση διαπολιτισmicroικού χαρακτήρα 3Να αυξηθεί η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών και να είναι έγκαιρη
bull Οι επιταγές πρέπει να έρχονται στην ώρα τους ∆εν είναι δυνατόν να περνούν microήνες microέχρι να πληρωθούmicroε 2Η γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος οφείλει να ενηmicroερώνει microε λεπτοmicroέρεια για θέmicroατα σχετικά microε τις αποδοχές το ΙΚΑ το ενδεχόmicroενο συνέχισης του προγράmicromicroατος κλπ
bull Ήταν πολύ καλή η οργάνωση microόνο που χρειαζότανε microεγαλύτερο διάστηmicroα ανάmicroεσα στη γνωστοποίηση και την έναρξη του προγράmicromicroατος για ψυχολογικούς λόγους των microαθητών κυρίως
bull Ήταν λίγο γρήγορο και δεν είχα αρκετό χρόνο να προετοιmicroαστώ από τη στιγmicroή που το έmicroαθα ως την στιγmicroή που ξεκίνησα την υλοποίηση του
bull Ήταν λίγο δύσκολη η συχνή microετακίνηση (microια φορά κάθε microήνα) για την υπογραφή των συmicroβάσεων ειδικά για όσους δεν έχουν microεταφορικό microέσο
bull Ήταν άψογη
bull α)Τα βιβλία και το οποιοδήποτε υλικό να αποστέλλεται στα γραφεία Α΄βάθmicroιας Εκπαίδευσης ή και στα ίδια τα σχολεία και να microη συσσωρεύονται σε microία σχολική microονάδα microε αποτέλεσmicroα τη δυσλειτουργία του προγράmicromicroατος Β) Το πρόγραmicromicroα να αρχίζει την ίδια περίοδο που αρχίζει το σχολικό έτος
bull ∆εν επιmicroορφώθηκα καθόλου πριν την ανάληψη των καθηκόντων microου Έλαβα το διδακτικό υλικό αρκετά αργά microε αποτέλεσmicroα να χαθεί πολύτιmicroος χρόνος Επίσης προς το τέλος της σχολικής χρονιάς microας ζητήθηκε να εφαρmicroόσουmicroε ορισmicroένες πρακτικές χωρίς όmicroως να υπάρχει πουθενά το υλικό
bull ∆εν microας έχουν ειδοποιήσει σε όλα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν πραγmicroατοποιηθεί ενώ έχουmicroε δηλώσει συmicromicroετοχή
bull ∆εν τηρήθηκαν οι βασικές αρχές του εκπαιδευτικού management(Οργάνωση προγραmicromicroατισmicroός διεύθυνση έλεγχος) ∆εν αξιοποιήθηκαν πλήρως και αποδοτικά οι διαθέσιmicroοι πόροι (διδακτικό υλικό εκπαιδευτικό δυναmicroικό εκπαιδευτές κα) Αποτέλεσmicroα Μείωση της Αποτελεσmicroατικότητας
bull ∆εν υπήρχε η κατάλληλη οργάνωση για έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος και διανοmicroής των βιβλίων
bull ∆εν έχω να κάνω κάποια παρατήρηση Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πάρα πολύ καλή
217
bull Απαιτούνται περισσότερες ώρες διδασκαλίας για να καταφέρουν τα παιδιά (ειδικά αυτά στο αρχάριο και microέσο επίπεδο) να ενταχθούν οmicroαλά στη σχολική τάξη
bull Επιπλέον ώρες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικού Έγκαιρη παράδοση υλικού Καλύτερος προγραmicromicroατισmicroός
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος ∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Επιτάχυνση των διαδικασιών (διανοmicroή υλικού)
bull Βιβλία για όλα τα παιδιά που παρακολουθούν Υπάρχει αδυναmicroία πρόσβασης σε βιβλία του ΚΕ∆Α όπως Μαζί 13hellip γι΄αυτό προτείνω την οργάνωση βιβλιοθηκών στα περιφερειακά πανεπιστήmicroια Να υπάρχει σύmicroβουλος-υπεύθυνος για ορισmicroένα σχολεία που να microπορεί να τα επιβλέπει
bull Αν είναι δυνατόν τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης να γίνουν εξακτινωmicroένα και όχι επικεντρωmicroένα στα microεγάλα αστικά κέντρα
bull Αν το πρόγραmicromicroα συνεχιστεί πρέπει να ξεκινήσει κανονικά microε την αρχή του σχολικού έτους και το εκπαιδευτικό του υλικό να φτάνει στα χέρια microας πολύ νωρίτερα
bull Αναβάθmicroιση των τεστ Πιο ελκυστικά για τους microαθητές -Έγκαιρη παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού (επάρκεια βιβλίων) -Έκδοση ειδικών cd-rom για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης microέσω ΗΥ (για τα σχολεία που διαθέτουν ΗΥ)
bull Ενδοσχολική επιmicroόρφωση σύmicroφωνα microε τις ανάγκες του σχολείου
bull Αmicroεσότερη ταχύτερη παράδοση υλικού
bull Ενηmicroέρωση των συνεργαζόmicroενων εκπαιδευτικών για το αντικείmicroενο του ΚΕ∆Α microε στόχο την στενότερη συνεργασία για κάθε παιδί χωριστά
bull Αρκετά καλή Αρκεί να άρχιζε νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Αρκετά ικανοποιητική
bull Αρκετά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα αλλά απαράδεκτη η διδασκαλία microε φωτοτυπίες
bull Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας συντονιστής του Προγράmicromicroατος- κατά νοmicroό ή κατά περιφέρεια -υπεύθυνος για τα προβλήmicroατα που παρουσιάζονται κατά τη λειτουργία του προγράmicromicroατος στα σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Έναρξη του προγράmicromicroατος ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Είναι απαράδεκτο τέτοια προγράmicromicroατα να ξεκινούν στη microέση της χρονιάς Χρειάζεται εντατική επιmicroόρφωση σε όλους τους εκπαιδευτικούς προκειmicroένου να συνεργαστούν και να αποκτήσουν
218
κοινούς στόχους Οι γονείς πρέπει να ενηmicroερώνονται για την ακριβή στοχοθεσία του προγράmicromicroατος
bull Η βιβλιογραφία του προγράmicromicroατος είναι ικανοποιητική ενώ επίσης θετικό στοιχείο αποτελεί η ευελιξία οργάνωσης των τmicroηmicroάτων από τον εκπαιδευτικό και η κατανοmicroή των διδακτικών ωρών ανάλογα microε τις ανάγκες κάθε τmicroήmicroατος
bull Η διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται έγκαιρα και συνολικά (να microη λείπουν βασικά βιβλία)
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος να ξεκινάει microε την έναρξη της νέας σχολική περιόδου
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος ξεκίνησε πολύ αργά ενώ είχε ήδη αρχίσει το σχολικό έτος Επιπρόσθετα αργήσαmicroε να πάρουmicroε στα χέρια microας το διδακτικό υλικό
bull Η πληρωmicroή των εκπαιδευτικών να γίνεται στην ώρα της και να microην καθυστερεί τόσο πολύ
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος είναι αξιόλογη
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική και συνεπής Η microόνη αδυναmicroία ήταν η microη έγκαιρη παροχή διδακτικού υλικού
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Γενικά η διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αντιmicroετωπίστηκε σαν πρόκληση Το πρόγραmicromicroα οι εκπαιδευτικοί και το υλικό στόχευσαν στην οmicroαλή ένταξη των παλιννοστούντων microαθητών στο νέο πολιτισmicroικό περιβάλλον
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Η συνεργασία microου microε τους διοργανωτές ήταν άψογη και δεν αντιmicroετώπισα κανένα πρόβληmicroα
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν θετική λειτουργική σαφής microε συνέπεια να λειτουργεί σωστά και η τάξη
bull Η συνεργασία microε τους εκπροσώπους του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική όmicroως θα ήταν καλύτερο να οργανωθεί microια επιτροπή η οποία να επισκέπτεται και τα ίδια τα σχολεία και να ενηmicroερώνει microαθητές γονείς και συναδέλφους ώστε να κατατοπίζονται καλύτερα
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του διδακτικού έτους Έγκαιρη παράδοση του υλικού Βελτίωση της αmicroοιβής των εκπαιδευτικών Εmicroπλουτισmicroός του εκπαιδευτικού υλικού
bull Περισσότερες επιmicroορφώσεις βιωmicroατικού τύπου και η διάρκεια του προγράmicromicroατος να έχει ισχύ από την αρχή της σχολικής χρονιάς
219
bull Περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις κυρίως σε πρακτικά θέmicroατα (πώς συmicroπληρώνονται τα φύλλα αξιολόγησης- διαγνωστικά κριτήρια πώς κατατάσσονται οι microαθητές ανάλογα microε το επίπεδο πώς συmicroπληρώνονται τα βιβλία ύλης κλπ)
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας και στο ολοήmicroερο δηmicroοτικό Ένταξη των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος στο σύλλογο διδασκόντων Επιmicroορφώσεις microέσα στις σχολικές microονάδες σχετικά microε τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση Καλύτερες αmicroοιβές εκπαιδευτικών
bull Περισσότερη επαφή των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Περισσότερο υλικό
bull Πληρωmicroή ανά microήνα αmicroεσότητα και ταχύτητα στις επαφές των υπευθύνων ταχύτητα στη διανοmicroή βιβλίων
bull Πιο συχνή διανοmicroή νέου διδακτικού υλικού
bull Πιο έγκαιρη ενηmicroέρωση για τα θέmicroατα που αφορούν το πρόγραmicromicroατην οργάνωσή του Πιο συγκεκριmicroένες οδηγίες για το διαχωρισmicroό των τmicroηmicroάτων (κριτήρια αξιολόγηση 4 δεξιοτήτων κλπ)
bull Πιο έγκαιρη η διανοmicroή των βιβλίων
bull Πιστεύω πως για να φανεί η δουλειά που κάνουmicroε στα σχολεία πρέπει να microπαίνουmicroε περισσότερες ώρες σ αυτά
bull Πιστεύω πως το πρόγραmicromicroα θα microπορούσε να έχει κάπως καλύτερο συντονισmicroό και συγκεκριmicroένα να ξεκινά microε την έναρξη του σχολικού έτους Επίσης το εκπαιδευτικό υλικό καλό θα ήταν να εmicroπλουτιστεί και να δίνεται έγκαιρα στα σχολεία Η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν ήταν πολύ χαmicroηλή εξευτελιστική
bull Πολύ καλή η οργάνωση του προγράmicromicroατος καθώς δόmicroησε την σκέψη τόσο των εκπαιδευτικών - microέσω των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης- σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής όσο και των αλλοδαπών microαθητών microέσω του σύγχρονου και αποτελεσmicroατικού διδακτικού υλικού
bull Πολύ καλή και τυπική οργάνωση του προγράmicromicroατος Βέβαια θα πρέπει να λάβει υπ όψιν πολλές παραmicroέτρους Όσον αφορά για παράδειγmicroα την αξιολόγηση δεν είναι δυνατόν ο microαθητής 6 και 8 ετών που είναι αλλόγλωσσος και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάmicroεσα σε 2 γλώσσες
bull Πολύ καλή οργάνωση Υπήρχε σαφής ενηmicroέρωση και τα σεmicroινάρια microας γέmicroισαν ιδέες όχι microόνο προς τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραmicromicroα αλλά γενικά και προς την τάξη microου
bull Πολύ καλή έγκαιρη προειδοποίηση
220
bull Προβλήmicroατα οργάνωσης παρουσιάστηκαν ως προς τη διανοmicroή των σχολικών εγχειριδίων δεδοmicroένης και της έλλειψης αντίστοιχων εγχειριδίων για το τmicroήmicroα Αρχάριων- Μέσων
bull Προσπάθεια για πιο γρήγορη παραλαβή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα στην οργάνωση του προγράmicromicroατος όπως α)σόλα τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία που υπάρχουν παιδιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων ανεξάρτητα από τον αριθmicroό των παιδιών να υπάρχουν εκπαιδευτικοί για κάθε σχολείο Να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα πρότεινα τα βιβλία να υπήρχαν διαθέσιmicroα microε την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Θα microπορούσαmicroε να παρουσιαστούmicroε στα σχολεία microε την έναρξη του νέου έτους και όχι εmicroβόλιmicroα
bull Καλή οργάνωση κατατοπιστικά σεmicroινάρια εξυπηρετικές και φιλικές οι υπεύθυνες τους προγράmicromicroατος
bull Καλό θα ήταν αν είναι εφικτό η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης να γίνεται ανά διεύθυνση ή νοmicroαρχία προκειmicroένου να αποφευχθούν προβλήmicroατα microετακίνησης των συναδέλφων από επαρχία Επίσης για τον ίδιο λόγο καθίσταται αναγκαίο το σεmicroινάριο των δεκαέξι ωρών
bull Κακός προγραmicromicroατισmicroός ωρών αντιστοίχισης τmicroηmicroάτων και βιβλίων Έλλειψη βιβλίων και ενηmicroέρωσης
bull Καλύτερος συντονισmicroός για τα βιβλία
bull Καmicroία
bull Θεωρείται πως θα έπρεπε να προβλέπονται επιπλέον από τις δέκα ώρες εβδοmicroαδιαίως ιδιαίτερα σε σχολικές microονάδες microε αυξηmicroένα ποσοστά αλλοδαπών
bull Θεωρώ πως η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν άψογη γιαυτό και κρίνω αναγκαία τη συνέχεια του στα επόmicroενα χρόνια καθώς διαρκώς εγκαθίστανται νέοι αλλοδαποί και παλιννοστούντες στη χώρα ενώ οι ήδη υπάρχοντες έπειτα από επισκέψεις- διακοπές στη χώρα καταγωγής
bull Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει καλύτερη οργάνωση τόσο όσον αφορά τις ώρες όσο και την παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού νωρίς
bull Λιγότερη πολυτέλεια Περισσότερα σεmicroινάρια Μεγαλύτερη συmicromicroετοχή
bull Λόγω του microικρού χρονικού διαστήmicroατος συmicromicroετοχής στο πρόγραmicromicroα δεν έχω να κάνω εmicroπεριστατωmicroένες παρατηρήσεις
221
bull Κάποια επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια θα microπορούσαν να γίνονται κατά βαθmicroίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο δηmicroοτικό γυmicroνάσιο)
bull Να επιτευχθεί η πιο άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων Πρόκειται για πολύ χρήσιmicroα εργαλεία στα χέρια του εκπαιδευτικού των οποίων η έλλειψη δηmicroιούργησε αρκετές δυσκολίες Καλό είναι να υπάρχουν τα βιβλία στις σχολικές microονάδες microε την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Να εmicroπλουτιστεί το εκπαιδευτικό υλικό microε περισσότερα εγχειρίδια
bull Να δοθούν πιο πολλές ώρες για ενισχυτική διδασκαλία Στο πρόγραmicromicroα θα microπορούσαν να συmicromicroετέχουν και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν προβλήmicroατα παρόmicroοια micro αυτά των αλλοδαπών microαθητών
bull Να αρχίζει έγκαιρα microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς
bull Να γίνεται από την αρχή της χρονιάς παράλληλα microε το σχολικό ωράριο κι όχι microε τη λήξη των microαθηmicroάτων και να έχουν όλοι οι microαθητές βιβλία
bull Να γίνεται κάθε χρόνο
bull Να δίνεται στους εκπαιδευτικούς microέσω e-mail ή microε άλλον τρόπο το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου (διαφάνειες που χρησιmicroοποίησε ο επιmicroορφωτής κα)
bull Να γίνονται επισκέψεις-συναντήσεις υπευθύνων του προγράmicromicroατος και εκπαιδευτικών στο χώρο διδασκαλίας ώστε να ανατροφοδοτείται η διδακτική πράξη Να προσφέρονται περισσότερες ώρες διδασκαλίας Να τυπώνονται περισσότερα εγχειρίδια ώστε να microοιράζονται και στους microαθητές
bull Να δίνονται τα βιβλία σε εύλογο χρονικό διάστηmicroα
bull Να προηγούνται οι επιmicroορφώσεις οι οποίες να είναι εντατικές έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί της ενισχυτικής διδασκαλίας να είναι ενηmicroερωmicroένοι για τα ζητήmicroατα που τους αφορούν στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
bull Να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα από την αρχή της χρονιάς ώστε να υπάρχει οργάνωση και επίτευξη στόχων που έχουmicroε θέσει
bull Να ξεκινά microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς Να διανέmicroεται το υλικό της επιmicroόρφωσης από την αρχή Να υπάρχει ενηmicroέρωση των σχολείων πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να ξεκινά νωρίτερα ταυτόχρονα microε τη σχολική χρονιά Να microοιράζονται στα παιδιά βοηθήmicroατα εγχειρίδια Να αναπροσαρmicroοστεί το πρόγραmicromicroα ώστε τα παιδιά προς ένταξη να microη χάνουν τα microαθήmicroατα microε την υπόλοιπη τάξη αλλά και να παρακολουθούν την ενισχυτική διδασκαλία
222
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων από την αρχή της χρονιάς για όλους τους microαθητές
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων
bull Να υπάρχει κάποιου είδους αναλυτικό πρόγραmicromicroα microε συγκεκριmicroένους στόχους Ξεκαθάρισmicroα των σκοπών του προγράmicromicroατος (Ένταξη Ενσωmicroάτωση Αφοmicroοίωση)
bull Να υπάρχει συmicromicroετοχή και microη αλλόγλωσσων microαθητών στο πρόγραmicromicroα έτσι ώστε τα παιδιά να επικοινωνούν καλύτερα microεταξύ τους και να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο
bull Να υπάρχουν περισσότερα αντίτυπα των βιβλίων ώστε να microη χρειάζεται να δουλεύουmicroε microε φωτοτυπίες Να αmicroειβόmicroαστε στην ώρα microας
bull Να υπάρξει καλύτερος σχεδιασmicroός του προγράmicromicroατος τόσο όσον αφορά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες όσο και την οργάνωση του στο σχολικό περιβάλλον (ενηmicroέρωση του διευθυντή απαρίθmicroηση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών κτλ)
bull Να συνεχιστούν τα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας διότι βοηθούν τους microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες να αντιmicroετωπίσουν τις δυσκολίες τους και να τις ξεπεράσουν microε την υποστήριξη του εκπαιδευτικού και να οργανωθούν περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Μεγαλύτερη και συχνότερη επικοινωνία των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τις εκπαιδευτικές microονάδες
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Έλλειψη έντυπου υλικού Μη έγκαιρη έναρξη ψυχολογικής υποστήριξης Ανυπαρξία βοήθειας σε περίπτωση microαθησιακών δυσκολιών (όταν κι άλλοι παράγοντες πχ γονείς δε συmicromicroετέχουν)
bull Νοmicroίζω ότι η συχνότητα των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης θα έπρεπε να είναι microεγαλύτερη και το χρονικό διάστηmicroα υλοποίησης τους να είναι βολικό για παρακολούθηση (αν είναι δυνατόν να γίνονται περισσότερο τα Σαββατοκύριακα)
bull Σχηmicroατισmicroός των τmicroηmicroάτων όχι από τους εκπαιδευτικούς Καλύτερη ενηmicroέρωση εκ των προτέρων για τις ηmicroεροmicroηνίες των σεmicroιναρίων
bull Σε γενικές γραmicromicroές η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά καλή
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν καλά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα
bull Τα ερωτηmicroατολόγια να δοθούν νωρίτερα
bull Τη φετινή χρονιά η οργάνωση ήταν καλύτερη από κάθε άλλη Θα επιθυmicroούσα ωστόσο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις και νωρίτερα χρονικά ώστε να microην microπαίνουmicroε microε κενά στα σχολεία
223
bull Το πρόγραmicromicroα βοηθά ουσιαστικά τους microαθητές που εντάσσονται στο πρόγραmicromicroα Το ένα σεmicroινάριο που παρακολούθησα ήταν πολύ λίγο για την κάλυψη των προβληmicroάτων Όσον αφορά το υλικό θα το περίmicroενα περισσότερο προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες της προσχολικής ηλικίας
bull Το πρόγραmicromicroα θα πρέπει να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος Κρίνω επίσης χρήσιmicroο να αυξηθούν οι εβδοmicroαδιαίες ώρες από 16 σε 22
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινά πάντα από την αρχή του σχολικού έτους και όχι στη microέση ή στο τέλος του για να υπάρχει σαφέστερη εικόνα του γλωσσικού επιπέδου των παιδιών καθώς και microεγαλύτερες δυνατότητες βελτίωσής του ως τη λήξη του σχολικού έτους
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της σχολικής χρονιάς ώστε να επωφελούνται οι αλλοδαποί microαθητές περισσότερο χρόνο και να microη microένουν microεγάλο χρονικό διάστηmicroα χωρίς γλωσσική υποστήριξη
bull Το πρόγραmicromicroα στα σχολεία για να microπορεί να έχει αποτελέσmicroατα (καλύτερα) θα πρέπει να ξεκινάει στην αρχή της σχολικής χρονιάς και όχι στο τέλος Μαρτίου
bull Το πρόγραmicromicroα ήταν καλά οργανωmicroένο και οι επιmicroορφωτές-επισκέπτες άρτια καταρτισmicroένοι και δοτικοί
bull Το πρόγραmicromicroα έχει πολύ καλή οργάνωση Μόνο τα βιβλία θα ήταν καλό να δίνονται από την αρχή του προγράmicromicroατος κι όχι microετά από κάποιους microήνες
bull Το νηπιαγωγείο χρειάζεται διαφορετικά πράγmicroατα από ένα δηmicroοτικό Είναι το πρώτο σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί Ακόmicroα και ερωτηmicroατολόγια είναι ακατάλληλα για τα νήπια Εφόσον το νηπιαγωγείο συmicromicroετέχει στο πρόγραmicromicroα δε θα έπρεπε να έχει και αυτό το διδακτικό του υλικό
bull Το microόνο που προτείνω είναι να γίνεται ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση σχετικά microε το υλικό που πρέπει να χρησιmicroοποιούmicroε για πολύ αδύναmicroα παιδιά και κυρίως microε αυτά που έχουν προβληmicroατική συmicroπεριφορά Εξάλλου το υλικό που είχα από το πρόγραmicromicroα microε βοήθησε στην εργασία microου
bull Συντοmicroότερη απόδοση του υλικό στους microαθητές
bull Συστηmicroατικότερη ενηmicroέρωση προς τους προϊσταmicroένους-διευθυντές των σχολείων Οργανωmicroένα και πλήρη σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Έγκαιρη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Σεmicroινάρια εκπαιδευτικού περιεχόmicroενου σε συνεργάτες του ΚΕ∆Α
bull Τέλεια
224
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
bull Έδωσε τεχνικές προσέλκυσης ενδιαφέροντος των παιδιών microέσω της βιωmicroατικής microάθησης και έλυσε αρκετές απορίες
bull Χρειάζεται ίσως microεγαλύτερη ποικιλία στη θεmicroατολογία και ενασχόληση microε πρακτικά προβλήmicroατα αντιmicroετώπισης αυτών
bull Όπως ανέφερα και παραπάνω πολύ καλό microε αρκετά ενδιαφέροντα θέmicroατα
bull Όπως γίνεται νοmicroίζω ότι είναι πολύ καλά
bull Όπως προανέφερα πολύ θεωρητικό εποmicroένως δε βοηθάει ιδιαίτερα στη διδακτική πράξη στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού και στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων microε τους microαθητές
bull Ήταν αρκετά διαφωτιστικό και ενηmicroερωτικό
bull Ήταν αρκετά ουσιαστικό Εmicroένα microε βοήθησε αρκετά Μόνο που θα χρειαζόmicroουν επιπλέον ώρες
bull Ήταν πολύ καλό καθώς πρόσφερε περισσότερη εξειδίκευση πάνω στο θέmicroα
bull Ήταν πολύ καλό
bull Ήταν σύmicroφωνο microε τις ανάγκες του προγράmicromicroατος
bull ∆εν καλύφτηκαν microε λεπτοmicroέρεια τα ζητήmicroατα διδασκαλίας στην τάξη Γενική επιmicroόρφωση χωρίς διεξοδικές λύσεις
bull Γενικά καλά αλλά microπορεί να εmicroπλουτιστεί και microε άλλα προαναφερθέντα θέmicroατα
bull Γενικά τα θέmicroατα του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κέντρισαν το ενδιαφέρον microου και εmicroπλούτισαν τις γνώσεις microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών
bull Γενικά τα σεmicroινάρια ήταν πολύ καλά Κυρίως αυτά που είχαν και βιωmicroατικό χαρακτήρα
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού περιεχοmicroένου Αναλυτική παρουσίαση χρήσης του διδακτικού υλικού στη τάξη
bull ∆ιδασκαλία ελληνικής γλώσσας σε νηπιαγωγεία και πρακτικές εφαρmicroογές
bull Βιβλιογραφία για χρήση και άλλων βιβλίων
bull Εκτός από τις θεmicroατικές ενότητες που ήδη αναπτύσσονται στις επιmicroορφωτικές συναντήσεις να παρουσιάζονται προαιρετικά και εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος για σχολιασmicroό και επίλυση προβληmicroάτων Να συνεχιστεί η επικέντρωση στη διαπολιτισmicroικότητα
225
bull Βιωmicroατικού τύπου εργαστηριακού τύπου
bull Βιωmicroατικό χαρακτήρα-εργαστηριακό χαρακτήρα
bull Ενδιαφέρουσα προσέγγιση των θεmicroάτων που αφορούν τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης (microέθοδοι διαπολιτισmicroική εφαρmicroογή διδακτικού υλικού)
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις τεκmicroηριωmicroένες επιστηmicroονικά microε βάση τις οποίες οι επιmicroορφωτές επιχείρησαν να προβούν σε σύνδεση θεωρίας και πράξης
bull Ενηmicroέρωση του εκπαιδευτικού για τον πολιτισmicroό ιδιαιτερότητες της χώρας καταγωγής των microαθητών ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη επικοινωνία microεταξύ τους
bull Αξιόλογο
bull Αρκετά χρήσιmicroο αν και έπρεπε να γίνει και δεύτερο
bull Αρκετά ενδιαφέρον το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου καθώς και οι θεmicroατικές ενότητες που πραγmicroατεύτηκε
bull Αρκετά καλό microε εξαίρεση τη σύνδεση microε τη σχολική πραγmicroατικότητα η οποία απουσιάζει
bull Αρκετά καλό αλλά δυστυχώς δεν ήταν επαρκές Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη συνέπεια προκειmicroένου να θεωρούmicroε ότι παρέχουmicroε υποστήριξη κι όχι να κρύβουmicroε τις ελλείψεις microας πίσω από τίτλους φροντιστηριακών τmicroηmicroάτων ενισχυτικών δοmicroών και διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Αρκετά ικανοποιητικό
bull ∆υστυχώς δεν έχω ολοκληρωmicroένη άποψη για το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης διότι ερχόmicroουν από περιοχή εκτός Θεσσαλονίκης και ήδη εργαζόmicroουν το πρωί σε άλλο νοmicroό από αυτό που κατοικώ microε αποτέλεσmicroα να είmicroαι προσωπικά κουρασmicroένη και microε την αγωνία να φτάσω
bull Εστίαση και σε ζητήmicroατα microεθοδολογίας της διδασκαλίας σε συσχέτιση microε τα προβλήmicroατα-ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών
bull Περισσότερα βιωmicroατικά και εργαστηριακού τύπου θέmicroατα
bull Περισσότερα εργαστήρια
bull Περισσότερα είδη επιmicroορφώσεων εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρητικού χαρακτήρα
bull Περισσότερα θέmicroατα σχετικά microε τις κοινωνικές ταυτότητες το ρατσισmicroό και τη διγλωσσία
bull Περισσότερα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Περισσότερα σεmicroινάρια microε στόχευση τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών και microε microεγαλύτερη παρουσία των υπευθύνων microέσα
226
στις σχολικές microονάδες για την παρακολούθηση του προγράmicromicroατος
bull Περισσότερα σεmicroινάρια Θεωρίες που να microπορείς να τις κάνεις πράξεις microε αποτέλεσmicroα
bull Περισσότερες πρακτικές ιδέες και συmicroβουλές
bull Περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα που αφορούν τους νηπιαγωγούς
bull Περισσότερη βιωmicroατική microάθηση-εργαστήρια
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-προετοιmicroασία-κατάρτιση και εφαρmicroογή εκπαιδευτικού υλικού Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων microέσα στη σχολική αίθουσα
bull Περισσότερος χρόνος για να ακούγονται όλες οι απόψεις των εκπαιδευτικών
bull Πολύ ενδιαφέρον αλλά ως επί το πλείστον θεωρητικό
bull Πολύ καλή η ενηmicroέρωση και η βοήθεια στην επίλυση αποριών
bull Πολύ καλό και εmicroπεριστατωmicroένο Θα επιθυmicroούσα όmicroως και τον εmicroπλουτισmicroό του microε επιπλέον θεmicroατικές ενότητες
bull Πρακτική εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Προτάσεις και κατευθύνσεις microε πρακτική εφαρmicroογή
bull Θα βοηθούσε αν ήταν περισσότερο προσανατολισmicroένο στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού Ενηmicroέρωση για τα βιβλία άλλα από αυτά του προγράmicromicroατος θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς να κερδίσουν χρόνο και να γίνουν πιο αποτελεσmicroατικοί
bull Θα πρέπει να έχει πιο βιωmicroατικό χαρακτήρα και να συζητιόνται και να λύνονται τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί microέσα στην τάξη
bull Θα πρέπει τα βιβλία να γίνουν λίγο πιο δύσκολα για να ανταποκρίνονται στο κάπως υψηλό επίπεδο γνώσεων των αλλοδαπών και να έχουν στο τέλος και τη σχετική γραmicromicroατική ανάλογα microε το επίπεδο Μιλάmicroε για αλλοδαπούς που ζουν χρόνια στην Ελλάδα
bull Θα microπορούσε ίσως να εφαρmicroοστεί και πρόγραmicromicroα συmicroβουλευτικής γονέων
bull Θα microπορούσαν να έχουν πιο βιωmicroατική συmicromicroετοχή για να υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον και ενεργοποίηση από όλους
bull Θα microπορούσαmicroε να χρησιmicroοποιούmicroε και ενότητες από τα βιβλία του σχολικού βιβλίου για να microη χάνουν τα παιδιά την επαφή microε το αναλυτικό πρόγραmicromicroα
227
bull Θα ήθελα περισσότερες πρακτικές οδηγίες και προτάσεις για τη διεξαγωγή των microαθηmicroάτων microε ενδεικτικές ίσως προτάσεις διδασκαλίας σύmicroφωνα microε τα βιβλία που διανέmicroονται
bull Θα ήταν χρήσιmicroη η γνώση βασικών δοmicroών των γλωσσών που microιλιούνται από τους microαθητές (συνήθως ρωσική και αλβανική)
bull Θα ήταν χρήσιmicroο το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης πέρα από τη θεωρητική υφή του να έχει και εργαστηριακή microορφή
bull Θα ήταν καλό να είχε περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα να εστίαζε περισσότερο στην αντιmicroετώπιση των πρακτικών προβληmicroάτων που αντιmicroετωπίζει ο εκπαιδευτικός χωρίς αυτό να σηmicroαίνει ότι η θεωρία δεν είναι πολύτιmicroη
bull Θα έπρεπε να είναι περισσότερο βιωmicroατικού χαρακτήρα και να έχουν εργαστηριακή microορφή
bull Θεατρική παιδεία Μαθησιακές δυσκολίες Καλλιτεχνικές δραστηριότητες
bull Καλή οργάνωση των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης Όλα τα είδη επιmicroόρφωσης που παρακολουθήσαmicroε ήταν χρήσιmicroα
bull Καmicroία
bull Κανένα Το βρήκα οργανωmicroένο
bull Κατά τη διάρκεια συmicromicroετοχής microου στο πρόγραmicromicroα παρακολούθησα ένα microόνο πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σχετικά microε την αξιολόγηση των microαθητών και του εκπαιδευτικού έργου γενικότερα (ικανοποιητικό) Σαφώς όmicroως είναι απαραίτητα περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Κατά τη γνώmicroη microου θα έπρεπε να είχε κάποιες ενδεικτικές διδακτικές προσεγγίσεις microε ασκήσεις και δραστηριότητες microε φύλα εργασιών και αξιολόγησης
bull Θεωρώ πως ο κύκλος των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης όπως εξελίχθηκε ήταν πλήρης ως προς τη θεmicroατολογία και γενικότερα ως προς το περιεχόmicroενο Το ζήτηmicroα της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης αντιmicroετωπίστηκε ολιστικά
bull Θεωρώ ότι το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου ήταν αρκετά ικανοποιητικό και microε βοήθησε πολύ Ωστόσο πιστεύω ότι πρέπει να προσαρmicroόζεται κυρίως στα παιδιά που έχουν προβλήmicroατα στη συmicroπεριφορά και είναι αδύναmicroα στην κατάκτηση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας
bull Θέmicroατα ιστορικά κοινωνικά διαπολιτισmicroικά
bull Να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος για επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου Να πραγmicroατοποιείται microε το πέρας του σεmicroιναρίου ανταλλαγή απόψεων microεταξύ εκπαιδευτικών και επιmicroορφωτών που να αφορά σε εmicroπειρίες τους στην πράξη κα
228
bull Να εστιάζουmicroε όχι τόσο σε θετικά όσο σε προβληmicroατικές καταστάσεις που προκύπτουν
bull Να είναι περισσότερο βιωmicroατικό
bull Να είναι περισσότερο σε πρακτική εφαρmicroογή των βιβλίων και λιγότερο θεωρητικά
bull Να είναι πιο εξειδικευmicroένο όσον αφορά τα θέmicroατα του νηπιαγωγείου και να καταρτίζει τους εκπαιδευτικούς αυτής της βαθmicroίδας ώστε να αντιmicroετωπίζουν προβλήmicroατα επικοινωνίας microε microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
bull Να γίνεται επιmicroόρφωση και σε βιωmicroατικά σεmicroινάρια Σεmicroινάριο microε περιεχόmicroενο την ψυχοκοινωνική στήριξη των οικογενειών
bull Να γίνεται ενηmicroέρωση για τα βασικά σηmicroεία microορφολογίας συντακτικού γραmicromicroατικής των δύο πιο δηmicroοφιλών γλωσσών (Αλβανικά Ρώσικα) που χρησιmicroοποιούν ως microητρικές γλώσσες οι microαθητές Παρουσία υπευθύνων του προγράmicromicroατος κατά τη διδασκαλία περιοδικά
bull Να περιοριστεί η θεωρητική ενηmicroέρωση microόνο στη βιβλιογραφική ενηmicroέρωση ώστε ο εκπαιδευτικός να ανατρέξει microόνος του Είναι προτιmicroότερο τα σεmicroινάρια να είναι εργαστηριακά ή βιωmicroατικά
bull Να προηγείται η θεωρητική κατάρτιση και να έπονται πρακτικές διδασκαλίας Να υπάρχει πρόγραmicromicroα για την προσχολική εκπαίδευση Να προτείνονται τρόποι για την οmicroαλή ένταξη του παιδαγωγού στο σχολείο (προσχολική εκπαίδευση)
bull Να microην υπάρχει αλληλο-επικάλυψη στα θέmicroατα Να microη γίνονται σε microορφή διάλεξης αλλά σε εργαστήρια-πιο βιωmicroατικά
bull Να οργανώνονται σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ειδικά για τους νηπιαγωγούς microε προτάσεις και υλικό για την προσχολική εκπαίδευση ή τουλάχιστον τα σεmicroινάρια που απευθύνονται σε όλους τους εκπαιδευτικούς να λαmicroβάνουν υπόψη τους και τους νηπιαγωγούς
bull Να υπάρχουν περισσότερα εργαστήρια βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρίας
bull Να έχει 3ωρη διάρκεια Να συmicromicroετέχουν καθηγητές πανεπιστηmicroίου όσον αφορά θέmicroατα γλώσσας Να καταπιάνεται microε πρακτικά προβλήmicroατα πιο χειροπιαστά όπως παράθεση παραδειγmicroάτων Απαλοιφή του microεταmicroοντερνιστικού τρόπου θέασης πάνω στη γλώσσα
bull Μεγαλύτερη διάρκεια Περισσότερες εισηγήσεις από γλωσσολόγους σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας στα αλλόγλωσσα Νέες εκπαιδευτικές microέθοδοι για καλύτερη διδασκαλία της γλώσσας
229
bull Μεγαλύτερη έmicroφαση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης στα πλαίσια του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος (πχ περισσότερες συναντήσεις microόνο όσων συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα)
bull Μερικές συνεδρίες είχαν περιεχόmicroενο πολύ γενικό για το ρατσισmicroό και την ιστορία διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Θα ήταν προτιmicroότερο να αναφέρονταν περισσότερο στα προβλήmicroατα που προκύπτουν την ώρα της διδασκαλίας και πώς να αντιmicroετωπίζουmicroε συνθετότερα προβλήmicroατα
bull Μέτριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν πάρα πολύ καλό και πλήρες σε microερικά θέmicroατα αλλά θα ήταν καλύτερο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις
bull Σε πολύ υψηλό επίπεδο
bull Τα θέmicroατα που συζητήθηκαν microας βοήθησαν στο έργο microας αλλά θα έπρεπε να γίνονται πιο συχνά τέτοιου είδους σεmicroινάρια
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης εξέταζαν τα θέmicroατά τους σε βάθος Μας παρείχαν σηmicroαντικές ιδέες ως προς την υλοποίηση της διδακτικής διαδικασίας και την προσέγγιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης είναι αναγκαίο να εστιαστούν περισσότερο σε ζητήmicroατα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπούς microαθητές και σε πρακτικές αξιοποίησης του διδακτικού υλικού κατά τάξη και επίπεδο γλωσσοmicroάθειας της ελληνικής
bull Τα σεmicroινάρια που διοργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι από κάθε άποψη άψογα Πραγmicroατικά υπήρξαν το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος microε τη συmicromicroετοχή αξιόλογων επιστηmicroόνων
bull Τα σεmicroινάρια να είναι βιωmicroατικού τύπου
bull Τα σεmicroινάρια ήταν πολύ ενδιαφέροντα και βοήθησαν πολύ Εύχοmicroαι να συνεχιστούν και την επόmicroενη χρονιά
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τους νηπιαγωγούς Εmicroπλουτισmicroός των σεmicroιναρίων microε άλλους τοmicroείς (microουσική θεατρική αγωγήhellip) που έχουν άmicroεση σχέση microε τη γλώσσα
bull Σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου Πρακτικές οδηγίες εφαρmicroογής του διδακτικού υλικού
bull Σεmicroινάριο Profile
bull Σαφώς είναι πολύ σηmicroαντική η ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών για τις πραγmicroατικές διαστάσεις του θέmicroατος αυτού που αφορά στην είσοδο των παιδιών αλλοδαπών στα ελληνικά σχολεία Θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει microια γενική ενηmicroέρωση σε σχέση microε τα στοιχεία και τις σ
230
bull Το επίπεδο των σεmicroιναρίων ήταν ικανοποιητικό Θα ήταν ενδιαφέρον να εστιάζουmicroε περισσότερο σε ζητήmicroατα πρακτικής φύσης δηλαδή σε ότι αφορά την καθηmicroερινότητα εκπαιδευτικών και νήπιων έτσι ώστε να διεξάγεται οmicroαλά το ηmicroερήσιο πρόγραmicromicroα
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ανταποκρινόταν στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που αντιmicroετώπισα microε τους microαθητές Βέβαια καλό θα ήταν στα σεmicroινάρια να υπάρχουν περισσότερες επιmicroορφώσεις εργαστηριακού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης πρέπει να έχει χρηστική αξία εκτός από τις γενικές θεωρητικές κατευθύνσεις
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κάλυψε κάθε microου απορία και microε βοήθησε ουσιαστικά στη διδασκαλία
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης υπήρξε πλούσιο σε θεmicroατικές ενότητες οι οποίες συνέβαλαν αδιαmicroφισβήτητα στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχολικής ένταξης των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό ∆όθηκε έmicroφαση στη διδασκαλία της επικοινωνιακής γλώσσας Οι εmicroπλεκόmicroενες οmicroάδες οι γονείς τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί αντιmicroετωπίστηκαν ως ενιαίο σύνολο προκειmicroένου να αντιmicroετωπιστούν τα προβλήmicroατα στο σχολείο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν κατατοπιστικό πολύ ενηmicroερωτικό πλούσιο καλλιεργούσε και ενέπνεε για να εργαστούmicroε microε τους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου βοήθησε στην απόκτηση γνώσεων και τη κατανόηση από τους εκπαιδευτικούς των απαιτήσεων για τη διδασκαλία της ελληνικής στους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στον τίτλο του Επίσης θα πρέπει να χρησιmicroοποιεί παραδείγmicroατα από την πραγmicroατική σχολική ζωή
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου microας βοήθησε να προσεγγίσουmicroε microε διαφορετικό microάτι microαθητές microε άλλο γλωσσικό και πολιτισmicroικό υπόβαθρο και να εφαρmicroόζουmicroε microια σειρά από δραστηριότητες βιωmicroατικού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου υστερούσε κατά τη γνώmicroη microου στο εργαστηριακό microέρος ∆ηλαδή πολλές φορές είχε αρκετή θεωρία και καθόλου δραστηριότητες
bull Το νηπιαγωγείο να microη βρίσκεται διαρκώς στη σκιά του δηmicroοτικού Έχει τις δικές του εξατοmicroικευmicroένες ανάγκες
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν αρκετά κατατοπιστικό καλό θα ήταν όmicroως να εmicroπλουτιστεί microε περισσότερες βιωmicroατικού τύπου παρατηρήσεις- επισηmicroάνσεις
231
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ εποικοδοmicroητικό Έγινε ενηmicroέρωση ανταλλάχτηκαν απόψεις τέθηκαν προβληmicroατισmicroοί Περισσότερη ενηmicroέρωση και συχνότερη επιmicroόρφωση
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό Στόχευε στα προβλήmicroατα που αντιmicroετώπιζα καθηmicroερινά και microε βοήθησε πολύ
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν καλό Θα προτιmicroούσα να ήταν εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου και να αναφερόταν περισσότερο στην προσχολική εκπαίδευση
bull Το υλικό να ανταποκρίνεται στην ηλικία των συγκεκριmicroένων παιδιών δηλαδή νήπια και προνήπια
bull Το portfolio είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ∆εν καλύφτηκα παρά τις προσπάθειες της επιmicroορφώτριας Ίσως χρειαζόταν άλλο έντυπο υλικό από αυτό του δηmicroοτικού και περισσότερες οδηγίες
bull Συχνότερες επιmicroορφώσεις λιγότερων ωρών Κάθε επιmicroόρφωση να έχει ένα θεmicroατικό κέντρο
bull Στα σεmicroινάρια δόθηκε ιδιαίτερη σηmicroασία στο θεωρητικό επίπεδο επιmicroόρφωσης Η πρακτική εφαρmicroογή όmicroως των ιδεών και των θεωριών παραγκωνίστηκε Ίσως η επέκταση της διάρκειας των σεmicroιναρίων να βοηθούσε στην ανάλυση κι αυτού του τοmicroέα
232
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
∆ιευθυντών εκπαιδευτικών γονέων microαθητών
4
microεγάλες microεταναστευτικές οmicroάδες που άρχισαν να περνούν τα σύνορα της
Ελλάδας σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής
Η δυσκολία ελέγχου των συνόρων σε συνδυασmicroό microε την ανοχή των
ελληνικών κυβερνήσεων κάτω από ένα πρίσmicroα ανθρωπισmicroού και
αλληλεγγύης προς τους γείτονες λαούς που βρίσκονται σε ανάγκη
επέτρεψαν την είσοδο περίπου 250000 microεταναστών το 1991 1 Ο
αριθmicroός των microεταναστών αυξάνει συνεχώς microε την πάροδο των ετών για να
φτάσουmicroε το 2001 στην καταγραφή 797093 2 microεταναστών microόνιmicroα
εγκαταστηmicroένων στη χώρα microας Ο αριθmicroός αυτός αντιπροσωπεύει το
72 επί του συνολικού πληθυσmicroού κατατάσσοντας και εξοmicroοιώνοντας
την Ελλάδα microε τυπικές χώρες υποδοχής microεταναστών στην κεντρική και
τη βόρεια Ευρώπη (Γερmicroανία Γαλλία Βέλγιο Ολλανδία) τόσο ως προς
τη σύνθεση του πληθυσmicroού όσο και ως προς τα κοινωνικά οικονοmicroικά
εκπαιδευτικά και πολιτισmicroικά προβλήmicroατα που η καινούρια
πληθυσmicroιακή σύνθεση δηmicroιουργεί
Στο σηmicroείο αυτό κρίνεται σκόπιmicroη και αναγκαία η επισήmicroανση των
διαφοροποιήσεων που η ελληνική microεταναστευτική πτυχή παρουσιάζει σε
σύγκριση microε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη Η διαφοροποίηση αυτή
εναπόκειται τόσο στο είδος της microετανάστευσης όσο και στην
ιδιαιτερότητα της χώρας υποδοχής Σε ένα πρώτο επίπεδο η
microετανάστευση προς την Ελλάδα χαρακτηρίζεται από microία microαζικότητα που
επιτρέπει τη χρήση του όρου laquomicroεταναστευτικό κύmicroαraquo και τη διαφοροποιεί
από τις microέχρι τώρα γνωστές πληθυσmicroιακές microετακινήσεις Οι microετανάστες
καταφθάνουν στην Ελλάδα microε microαζικό και πρωτοφανή τρόπο και
εγκαθίστανται παραλείποντας πολλές φορές τις διαδικασίες
νοmicroιmicroοποίησης της παραmicroονής τους Το γεγονός αυτό της παράνοmicroης
διαmicroονής αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό του microεταναστευτικού
αυτού κύmicroατος ∆εκάδες άνθρωποι πολίτες γειτονικών χωρών διένυαν
καθηmicroερινά microε τα πόδια microεγάλες αποστάσεις και κατόρθωναν να
περνούν τα σύνορα και να κατευθύνονται προς την ελληνική ενδοχώρα
1 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15 Οκτωβρίου 1991 σελ 203
2 ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001
5
διαφεύγοντας των συνοριακών δυνάmicroεων και χωρίς να έχουν τα
απαραίτητα για την είσοδο και παραmicroονή τους στη χώρα έγγραφα
Σε ένα δεύτερο επίπεδο η microετανάστευση προς την Ελλάδα
διαφοροποιείται από εκείνη προς τα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη ως προς τον
αιφνιδιασmicroό και την ελλιπή έως και ανύπαρκτη προετοιmicroασία της
χώρας υποδοχής για την αντιmicroετώπιση microιας τέτοιας έκτασης φαινόmicroενου
Κατrsquo εξοχήν χώρα εξαγωγής microεταναστών η Ελλάδα δεν ήταν έτοιmicroη να
δεχθεί και να φιλοξενήσει τις χιλιάδες των microεταναστών που περνούσαν
καθηmicroερινά τα σύνορα και έκαναν αιτήσεις για άδειες εισόδου και
παραmicroονής Το νοmicroοθετικό πλαίσιο παρουσίαζε κενά οι ελεγκτικοί και
διοικητικοί microηχανισmicroοί εmicroφανίζονταν απροετοίmicroαστοι η οικονοmicroία της
χώρα προβληmicroατική και οι κυβερνήσεις ελαστικές και ανεκτικές σε ότι
αφορά τη microαζική αυτή είσοδο Συγχρόνως η στάση αλληλεγγύης
συmicroπόνιας και κατανόησης της ελληνικής κοινωνίας που γνωρίζει τι
σηmicroαίνει microετανάστευση και ξεριζωmicroός ενίσχυσαν την απραξία των
κυβερνήσεων και επέτρεψαν την εγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων χωρίς
να υπάρχει η απαραίτητη κρατική και νοmicroοθετική microέριmicroνα αλλά και
δυνατότητα εργασιακής απορρόφησης των ανθρώπων αυτών
Η αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας είναι πλέον γεγονός microη αναστρέψιmicroο
και ολοκληρωτικό Τόσο η κοινωνική συνοχή όσο και η οικονοmicroική
κατάσταση της χώρα κλονίζονται και η λήψη microέτρων αντιmicroετώπισης και
χειρισmicroού προβάλλει επιτακτική Η πολυπολιτισmicroικότητα γίνεται
πραγmicroατικότητα και τα ελληνικά δεδοmicroένα δεν ισχύουν πια Οι αλλαγές
επηρεάζουν τον οικονοmicroικό κοινωνικό αλλά και πολιτισmicroικό και
εκπαιδευτικό τοmicroέα και η ένταξη των microεταναστών και των παιδιών τους
εmicroφανίζεται πλέον όχι απλώς σαν προτεραιότητα αλλά σαν ανάγκη
Όπως όλοι οι ελληνικοί κρατικοί φορείς έτσι και το εκπαιδευτικό
σύστηmicroα δεν ήταν προετοιmicroασmicroένο για microια τέτοιου είδους αλλαγή της
microαθητικής σύνθεσης Τα σχολεία κυρίως των microεγάλων αστικών κέντρων
κατακλύστηκαν από παιδιά που δεν είχαν τα απαραίτητα για την
εγγραφή τους δικαιολογητικά και που τις περισσότερες φορές δεν
microιλούσαν καν την ελληνική γλώσσα Η καταmicroέτρηση των παιδιών αυτών
6
καθώς και η κατηγοριοποίησή τους σε παιδιά οmicroογενών και παιδιά
microεταναστών πραγmicroατοποιήθηκε microε microεγάλη καθυστέρηση αφού οι πρώτοι
επίσηmicroοι αριθmicroοί βγαίνουν στο φως της δηmicroοσιότητας το 2000 Σύmicroφωνα
microε το Υπουργείο Παιδείας λοιπόν ο αριθmicroός των αλλοδαπών microαθητών τη
σχολική χρονιά 20012002 ανέρχεται στους 80000 ενώ το Ινστιτούτο
Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης ανεβάζει τον
αριθmicroό αυτό στους 140000 microαθητές σε όλες τις βαθmicroίδες του
εκπαιδευτικού συστήmicroατος3
Οι χώρες προέλευσης των αλλοδαπών microαθητών που φοιτούν σήmicroερα στα
ελληνικά σχολεία είναι 140 microε την Αλβανία να κατέχει το υψηλότερο
ποσοστό ( 80 των γονέων microεταναστών microαθητών προέρχονται από την
Αλβανία) και τη Βουλγαρία να εκλαmicroβάνει τη δεύτερη θέση( 3 των
γονέων είναι γεννηmicroένοι στην Βουλγαρία) Αξίζει να σηmicroειωθεί επίσης ότι
περίπου το 10 των microεταναστών microαθητών έχει διάρκεια παραmicroονής στην
Ελλάδα microεγαλύτερη των δέκα χρόνων ενώ ένα ποσοστό της τάξεως
περίπου 11 έχουν γεννηθεί στη χώρα microας Καθώς οι αλλοδαποί
microαθητές κατανέmicroονται σε όλη τη χώρα microε βασικά κέντρα την περιοχή
της Αττικής και της Θεσσαλονίκης τα ελληνικά σχολεία στα οποία δεν
φοιτούν καθόλου αλλοδαποί ή παλιννοστούντες microαθητές είναι
περιορισmicroένα Επίσης περιορισmicroένα είναι και τα σχολεία στα οποία το
ποσοστό των αλλοδαπών ή παλιννοστούντων microαθητών είναι microεγαλύτερο
από 504
Αρχικά λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
έχοντας στην κατοχή τους ελλιπή στοιχεία αναφορικά microε τον αριθmicroό των
αλλοδαπών microαθητών τους εντάσσει στα microέτρα που microέχρι πρότινος είχαν
ληφθεί για τα παιδιά των επαναπατρισθέντων Ελλήνων τα οποία δεν
χειρίζονταν σε ικανοποιητικό βαθmicroό την ελληνική γλώσσα Τα microέτρα
αυτά ήταν οι τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Οι τάξεις
υποδοχής ξεκίνησαν να λειτουργούν στη χώρα microας στην πρωτοβάθmicroια
και δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση microε τον υπουργικό νόmicroο Ν 1404 του
3 Για περισσότερες πληροφορίες βλ Γ Μάρκου amp Α Γκότοβος 2004 Οmicroογενείς και αλλοδαποί microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Αθήνα ΙΠΟ∆Ε 4 Α Γκότοβος amp Γ Μάρκου 2004
7
1983 έχοντας σαν στόχο να βοηθήσουν τους microαθητές να ενταχτούν στο
ελληνικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον
Απευθυνόmicroενες αρχικά στα παιδιά των οmicroογενών Ελλήνων οι τάξεις
υποδοχής λειτούργησαν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
ακολούθησαν τρόπον τινά ένα πρόγραmicromicroα ποιο εντατικό διδασκαλίας
της ελληνικής γλώσσας έτσι ώστε οι microαθητές που τις παρακολουθούσαν
να microπορέσουν να ενταχθούν στην κανονική τάξη όσο το δυνατό
γρηγορότερα Τα παιδιά microπορούσαν να παραmicroείνουν στην τάξη
υποδοχής δύο έτη και δεν microπορούσε να λειτουργήσει για microαθητές της
πρώτης δηmicroοτικού 5 Ενδεικτικά αναφέρουmicroε ότι τη σχολική χρονιά
19801981 λειτούργησαν συνολικά δέκα τάξεις υποδοχής για τις
ανάγκες 142 microαθητών ενώ τη σχολική χρονιά 20022003 ο αριθmicroός
τους έφτασε τις 548 τάξεις υποδοχής για 7843 microαθητές κυρίως στην
περιοχή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας6
Τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα άρχισαν να λειτουργούν το 1983 microε στόχο
να βοηθήσουν τους microαθητές βελτιώσουν το επίπεδο γνώσης της
ελληνικής γλώσσας αλλά και άλλων microαθηmicroάτων στα οποία τα παιδιά των
οmicroογενών παρουσίαζαν δυσκολίες και χαmicroηλή βαθmicroολογία 7
Λειτουργούσαν λοιπόν παράλληλα microε τις κανονικές τάξεις και
βοηθούσαν τους microαθητές ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να
αποκτήσουν καλύτερο επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας8 Παρά τα
προβλήmicroατα που αντιmicroετώπισαν στην οργάνωση και τη λειτουργία τους η
ανάπτυξη και η διάδοσή τους υπήρξε ραγδαία Το σχολικό έτος
19821983 λειτούργησαν 80 βοηθητικά τmicroήmicroατα microε 439 microαθητές9 ενώ
5 Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα βλ Γ Μάρκου Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Αθήνα 1995 και ΙΠΟ∆Ε Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα Αθήνα 2005 6 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools in Europe The information network on education in Europe (httpwwweurydiceorg) 7 Τα microαθήmicroατα αυτά ήταν η φυσική η χηmicroεία και τα microαθηmicroατικά 8 Για περισσότερες πληροφορίες βλ το νόmicroο Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45 09011984 9 Γ Μάρκου 1995 op cit
8
το σχολικό έτος 20022003 τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα που
λειτούργησαν ανήλθαν στα 525 microε 3719 microαθητές10
Στα υπάρχοντα λοιπόν microέτρα θεσmicroοθετηmicroένα microετά την παλιννόστηση
πολλών Ελλήνων microεταναστών εντάχτηκαν και τα παιδιά των microεταναστών
από τα γείτονα βαλκανικά και ανατολικοευρωπαϊκά κράτη Συγχρόνως
το Υπουργείο Παιδείας microε νοmicroοθετικό διάταγmicroα το 1995 κατέστησε
σαφές πως όλα τα παιδιά που κατοικούν στην ελληνική επικράτεια
microπορούν να γραφτούν στα ελληνικά σχολεία όλων των βαθmicroίδων ακόmicroα
και αν δεν έχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την εγγραφή τους11
Τα microέτρα αυτά κατόρθωσαν ως ένα βαθmicroό να προβάλλουν κάποια
εχέγγυα για την εγγραφή και στοιχειώδη βοήθεια των παιδιών αυτών που
καλούνται να φοιτήσουν σε ένα ξένο σχολικό περιβάλλον microη γνωρίζοντας
πολύ συχνά τη γλώσσα Παρόλα αυτά η microέχρι τώρα ακολουθούmicroενη
εκπαιδευτική πολιτική χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια σπασmicroωδικές και
βιαστικές αντιδράσεις και επικέντρωση στη γλωσσική microόνο στήριξη των
αλλοδαπών microαθητών
Το πρόγραmicromicroα του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών laquoΈνταξη αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητώνraquo που λειτούργησε από το 1997 και ως το
2000 και από το 2002 ως σήmicroερα έθεσε σαν στόχο όχι microόνο την
καταγραφή του αριθmicroού των αλλοδαπών microαθητών και τη γλωσσική τους
υποστήριξη αλλά και την ενηmicroέρωση κατάρτιση και ευαισθητοποίηση
των εκπαιδευτικών τη στήριξη ενηmicroέρωση και βοήθεια του
οικογενειακού περιβάλλοντος των αλλοδαπών microαθητών και τη διενέργεια
ερευνών microε στόχο την οmicroαλότερη ένταξη των παιδιών αυτών στο ελληνικό
σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Παράλληλα δηmicroιουργήθηκε και
έντυπο υλικό τόσο για τη χρήση από τους εκπαιδευτικούς που
καλούνται να διδάξουν σε πολυπολιτισmicroικά τmicroήmicroατα όσο και για τους
microαθητές που microαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σαν ξένη γλώσσα
10 ΙΠΟ∆Ε 2005 op cit 11 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
9
Μπορεί λοιπόν να χαρακτηριστεί ως η microόνη οργανωmicroένη και microε
συνέχεια προσπάθεια ένταξης των αλλοδαπών microαθητών και στήριξης των
Ελλήνων εκπαιδευτικών στο δύσκολο έργο τους Σε microία περίοδο όπου οι
τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα microειώνονται σηmicroαντικά
σε αριθmicroό έχοντας χαρακτηριστεί ως microέτρα διαχωρισmicroού των Ελλήνων
από τους αλλοδαπούς microαθητές και ενταγmicroένα σε microεγάλο βαθmicroό σε
αφοmicroοιωτικού τύπου εκπαιδευτικά microοντέλα και που η διευκρίνιση του
όρου laquoαλλοδαπόςraquo microαθητής γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ αφού
πολλά παιδιά είναι γεννηmicroένα πλέον στη χώρα microας και microιλούν άριστα
την ελληνική γλώσσα πριν καν φοιτήσουν στο ελληνικό σχολείο το
πρόγραmicromicroα laquoΈνταξη αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητώνraquo
λειτουργεί σαν microόνη λύση και απάντηση στα προβλήmicroατα του σύγχρονου
ελληνικού σχολείου
ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
Οι βασικές τάσεις που κυριάρχησαν και χαρακτήρισαν τις Ευρωπαϊκές
εκπαιδευτικές πολιτικές microπορούν εύκολα να συνοψιστούν στα ακόλουθα
εκπαιδευτικά microοντέλα
1 Αφοmicroοιωτικό microοντέλο
2 Πολυπολιτισmicroικό microοντέλο
3 Ενταξιακό microοντέλο
4 Αντιρατσιστικό microοντέλο
5 ∆ιαπολιτισmicroικό microοντέλο
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και η ΗΠΑ και ο Καναδάς
ακολούθησαν και εφάρmicroοσαν τα προαναφερθέντα microοντέλα στις
εκπαιδευτικές πολιτικές που αφορούσαν τα παιδιά των microεταναστών
Έχοντας σαν αρχική πεποίθηση ότι οι microετανάστες που έρχονταν microαζικά
στη χώρα δεν προτίθενται να microείνουν microόνιmicroα η πρώτη δεκαετία εισροής
microεταναστευτικού δυναmicroικού δεν χαρακτηρίζεται από λήψη σηmicroαντικών
πολιτικών microέτρων από τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη Η συνειδητοποίηση
10
της παραmicroονής δια βίου των microεταναστών στις χώρες υποδοχής αλλά και
οι διαδικασίες οικογενειακής επανασύνδεσης (regroupement familiale)
αποτέλεσαν τις κυριότερες αιτίες πίεσης προς τις ευρωπαϊκές
κυβερνήσεις για τη λήψη microέτρων υποδοχής και ένταξης των
microεταναστευτικών οmicroάδων
Αρχικά κυρίαρχη ήταν η αντίληψη για την αναγκαιότητα αφοmicroοίωσης
των αλλοδαπών microαθητών microε τη βοήθεια microέτρων αντισταθmicroιστικής
εκπαίδευσης Υιοθετούνται λοιπόν και τίθενται σε εφαρmicroογή
προπαρασκευαστικές τάξεις τάξεις υποδοχής και δίγλωσσες ειδικές
τάξεις για αλλοδαπούς microαθητές που σαν στόχο έχουν την γρήγορη
εκmicroάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής αφού η γλωσσική επάρκεια
ταυτίζεται microε την ενσωmicroάτωση του παιδιού στη σχολική τάξη και την
ευρύτερη κοινωνία Στην Αγγλία γίνεται η πρώτη στροφή της
εκπαιδευτικής πολιτικής προς το πολυπολιτισmicroικό microοντέλο και η
εκπαίδευση θέτει σαν στόχο την κατανόηση εκ microέρους όλων των microαθητών
της πολυπολιτισmicroικότητας της κοινωνίας microέσω της εmicroφάνισης διαφόρων
πτυχών των πολιτισmicroών στα σχολικά προγράmicromicroατα
Ύστερα από πολλά χρόνια εmicroπειρίας και πειραmicroατισmicroού τα περισσότερα
εκπαιδευτικά συστήmicroατα υιοθετούν σήmicroερα το διαπολιτισmicroικό microοντέλο
Γίνονται προσπάθειες να διδάσκονται στα σχολεία οι microητρικές γλώσσες
των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο τονίζεται η ανάγκη να
ξεπεραστεί ο εθνοκεντρισmicroός προβάλλονται τα κοινά στοιχεία και οι
οmicroοιότητες microεταξύ των πολιτών διαφορετικής καταγωγής ενώ οι
εκπαιδευτικοί έχουν πρόσβαση σε επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και
εξειδικευmicroένο διδακτικό υλικό Ωστόσο οι εκάστοτε προτεινόmicroενες
λύσεις δεν έχουν δώσει ριζική λύση στην περίπλοκη σχέση
εθνοπολιτισmicroικής ετερογένειας και εκπαίδευσης και η ένταξη των
παιδιών των microεταναστών αποτελεί microέχρι σήmicroερα αντικείmicroενο
επιστηmicroονικών ερευνών και συζητήσεων και πολιτικών διαφωνιών
11
2 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός της ενδιάmicroεσης αξιολόγησης όπως αναφέρεται και στο
πρόγραmicromicroα είναι η συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξής του microε στόχο
τη βελτίωση της εφαρmicroογής του microέσω της διαδικασίας ανατροφοδότησης
και η τελική αποτίmicroηση του βαθmicroού επίτευξης των επιmicroέρους στόχων
παιδαγωγικών οικονοmicroικών και εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος όπως
αυτοί αναφέρονται στην περιγραφή του έργου η οποία θα αποτελέσει
και την αφετηρία για την αξιολόγησή του
Επειδή το έργο είναι πολυετές και ήδη εφαρmicroόζεται η τρίτη του φάση microε
ενδιάmicroεσες διακοπές που δηmicroιούργησαν laquoπροβλήmicroατα ασυνέχειαςraquo θα
ήταν σκόπιmicroο να επιχειρηθεί η σύνδεση των φάσεων για να αποτυπωθεί
και η εξέλιξη των αποτελεσmicroάτων που αυτό είχε στα χρόνια που
εφαρmicroόστηκε
Είναι επίσης σηmicroαντικό να επισηmicroανθεί ότι όπως γνωρίζουmicroε από την
κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και τη συστηmicroική προσέγγιση ανάλυσης
των οργανισmicroών ότι συmicroβαίνει στην λειτουργία των οργανισmicroών
προσδιορίζεται σε σηmicroαντικό βαθmicroό από αυτό που συmicroβαίνει εκτός των
οργανισmicroών Για το λόγο αυτό στην τελική αξιολόγηση θα ληφθεί υπόψη
και το περιβάλλον microέσα στο οποίο άρχισε να εφαρmicroόζεται το πρόγραmicromicroα
και το οποίο προσδιόρισε πολλά σηmicroεία του προγραmicromicroατισmicroού και
περιεχοmicroένου του
Η ενδιάmicroεση εσωτερική αξιολόγηση θα περιοριστεί στην παρουσίαση και
ανάλυση αυτού που συmicroβαίνει στο εσωτερικό λειτουργίας της βαθmicroίδας
παρέmicroβασης (Αrsquoβαθmicroια εκπαίδευση) και στην αποτύπωση και ερmicroηνεία
των αποτελεσmicroάτων που είχε το πρόγραmicromicroα τόσο στον πληθυσmicroό που
απευθύνεται όσο και στον προδιαγεγραmicromicroένο σκοπό και επιmicroέρους
στόχους κατά την εφαρmicroογή του
Το πρόγραmicromicroα βρίσκεται στην τρίτη φάση εφαρmicroογής του και
υλοποιείται σε εθνικό επίπεδο Οι περιοχές παρέmicroβασης είναι
επιλεγmicroένες στη βάση των αναγκών όπως αυτές προκύπτουν από
12
bull Την καταγραφή και ανάλυση των δεδοmicroένων που αφορούν την
κατανοmicroή των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στη χώρα
bull Τις προτεραιότητες της πολιτικής παρέmicroβασης στην ένταξη αυτών
των microαθητών στο σχολείο
bull Την εmicroπειρία εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τα προηγούmicroενα
χρόνια
bull Τα αποτελέσmicroατα των microελετών και ερευνών στο χώρο της
διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής που αφορούν το
πρόγραmicromicroα και
bull Τον προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος στον οποίο αποτυπώνονται
οι πόροι που πρέπει να διατεθούν στους τοmicroείς παρέmicroβασης σε
κάθε περιφέρεια αλλά και συνολικά σε εθνικό επίπεδο
Η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος θα στηριχθεί επειδή δεν υπάρχει εκ
των προτέρων (ex-ante) αξιολόγηση όπου να έχουν τεθεί και
προσδιοριστεί τα όρια οι ποσοτικοί στόχοι και οι δείκτες απόδοσης και
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος στα πραγmicroατικά δεδοmicroένα της
εφαρmicroογής του και συγκεκριmicroένα αφενός στα δεδοmicroένα σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος όπως αυτά καθορίστηκαν και περιγράφονται στο
εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου και αφετέρου στα δεδοmicroένα της
υλοποίησης
Και τούτο γιατί σε κάθε πρόγραmicromicroα πρέπει να υπάρχουν τα βασικά
χαρακτηριστικά του σχεδιασmicroού προγραmicromicroάτων όπως αυτά ορίζονται
από την επιστήmicroη και επαναλαmicroβάνονται στον laquoΚοινό Οδηγό
hellipΑξιολόγησηςraquo 12 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόσο για την εκ των
προτέρων εκτίmicroηση όσο και για την συνεχιζόmicroενη αξιολόγηση που είναι
1 Καθορισmicroός γενικών και ειδικών στόχων που θα επιτευχθούν
2 Καθορισmicroός κατάλληλων δραστηριοτήτων και microέτρων γιrsquo αυτόν τον
σκοπό και
12 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
13
3 Τα αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από αυτές τις δραστηριότητες και
τα microέτρα
Αυτό αποτελεί και το βασικό περίγραmicromicroα ενός microοντέλου ελέγχου και
αξιολόγησης το οποίο βεβαίως δεν πρέπει να εστιάζεται microόνο στο
αποτέλεσmicroα γιατί η αξιολόγηση θα είναι microονόπλευρη και ίσως όχι
αξιόπιστη λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζεται στον πλήρη
εξαντλητικό καθορισmicroό και εκτίmicroηση των αποτελεσmicroάτων από την
εφαρmicroογή ενός εκπαιδευτικού προγράmicromicroατος
Για το λόγο αυτό η αξιολόγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει όχι microόνο
στο πιο είναι το αποτέλεσmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά
να εξετάσει το πλαίσιο και τις διαδικασίες σχεδιασmicroού του
προγράmicromicroατος τις διαδικασίες εφαρmicroογής την συνάφεια των στόχων
και των δράσεων για να αναδειχτεί ό ορθολογισmicroός της εφαρmicroογής και
της λειτουργίας του προγράmicromicroατος σε σχέση microε τον επιδιωκόmicroενο
σκοπό
Η αξιολόγηση θα αποβλέπει στη διερεύνηση της ποιότητας και της
αποτελεσmicroατικότητας των διαδικασιών ένταξης των microαθητών microε
διαφορετικό πολιτισmicroικό επίπεδο στο ελληνικό σχολείο και την εξαγωγή
γενικότερων συmicroπερασmicroάτων για την ουσιαστική εφαρmicroογή αντίστοιχων
εκπαιδευτικών πολιτικών microακροχρόνια
Στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης
χρησιmicroοποιείται κυρίως η microέθοδος αξιολόγησης από laquoοmicroολόγουςraquo
δηλαδή από άτοmicroα που γνωρίζουν ή απασχολούνται στον ίδιο ή
παραπλήσιο επιστηmicroονικό τοmicroέα αλλά γνωρίζουν πλήρως τη λειτουργία
των προγραmicromicroάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης και έχουν στην διάθεσή
τους όλες τις χρήσιmicroές και αναγκαίες πληροφορίες για τα προγράmicromicroατα
ή στην αντίθετη περίπτωση γνωρίζουν πώς να τις αναζητήσουν ή να τις
προmicroηθευτούν
Η αξιολόγηση των διαδικασιών από οmicroολόγους ενδιαφέρεται βασικά για
τις δραστηριότητες λειτουργίας ndash εφαρmicroογής ndash διαχείρισης δηλαδή για
τον τρόπο microε τον οποίο εκτελούνται τα προγράmicromicroατα χωρίς να
14
παραβλέπει την αποτελεσmicroατικότητα των ενεργειών του προγράmicromicroατος
αφού οι όλες διαδικασίες αποβλέπουν και είναι προσανατολισmicroένες στην
επιτυχία των στόχων του προγράmicromicroατος
Στη microέθοδο αξιολόγησης της διαδικασίας από laquoοmicroολόγουςraquo η αξιολόγηση
στηρίζεται στη διαmicroόρφωση εφαρmicroογή και ερmicroηνεία δεικτών που
διαmicroορφώνονται σε κάθε περίπτωση και προσαρmicroόζονται στις ανάγκες
της κάθε αξιολόγησης από τους αξιολογητές
Σήmicroερα στο γνωστικό αντικείmicroενο της αξιολόγησης συναντάmicroε microια πολύ
microεγάλη σειρά γνωστικών σχηmicroάτων (περισσότερα από 50) τα οποία
αλληλοσυmicroπληρούmicroενα αποτελούν και το θεωρητικό υπόβαθρο της
αξιολόγησης
Μεταξύ όλων αυτών των θεωρητικών σχηmicroάτων παρατηρούνται
ουσιαστικές διαφοροποιήσεις για διαφορετικούς λόγους που κυρίως
εντοπίζονται
bull Στη διαφορετική αφετηρία από την οποία ξεκινούν οι θεωρητικοί
επιστήmicroονες
bull Στο διαφορετικό φιλοσοφικό θεωρητικό και microεθοδολογικό
προσανατολισmicroό
bull Στη διαφορετική αντίληψη για την αξιολόγηση και
bull Στη διαφορετική αντίληψη για το περιεχόmicroενο της αξιολόγησης
Από τις ταξινοmicroήσεις και οmicroαδοποιήσεις των θεωρητικών σχηmicroάτων που
έχουν γίνει από τους Worthen amp Sanders (1987) και στην χώρα microας από
τον ∆ηmicroητρόπουλο (2004) διακρίνουmicroε επτά οmicroάδες θεωρητικών
σχηmicroάτων οι οποίες περιλαmicroβάνουν θεωρητικά σχήmicroατα που έχουν
κοινά χαρακτηριστικά
Μετά από microελέτη των διαφόρων θεωρητικών σχηmicroάτων αξιολόγησης
καθώς και των αντίστοιχων microοντέλων αξιολόγησης και γνωρίζοντας την
φιλοσοφία αυτού του προγράmicromicroατος το είδος και την έκτασή του
θεωρούmicroε ότι η καταλληλότερη microέθοδος αξιολόγησης είναι αυτή που
εκφράζει το microοντέλο CIPP (από τα αρχικά των λέξεων Context Input
15
Process Product) το οποίο ανήκει στην οmicroάδα θεωρητικών σχηmicroάτων
laquoΑποφάσεων ndash∆ιοίκησηςraquo στην οποία επικρατεί η άποψη ότι η
αξιολόγηση είναι συνυφασmicroένη microε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων
κατά την άσκηση διοίκησης και ότι η αξιολόγηση στην ουσία είναι ένα
microέσον στα χέρια της διοίκησης για την πραγmicroατοποίηση των στόχων της
Το microοντέλο αξιολόγησης CIPP (Stufflebeam 1994) είναι προσαρmicroοσmicroένο
στην αξιολόγηση προγραmicromicroάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και
στοχεύει στο να βοηθήσει τόσο αυτούς που παίρνουν αποφάσεις και
καταρτίζουν προγράmicromicroατα εκπαίδευσης όσο και τους εκπαιδευτικούς
στην πράξη να αξιοποιήσουν τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης
Στο πλαίσιο των τεσσάρων ειδών-τύπων εκπαιδευτικών αποφάσεων που
διακρίνει το πρόγραmicromicroα και είναι
bull Οι αποφάσεις σχεδίασης
bull Οι αποφάσεις δοmicroής και οργάνωσης
bull Οι αποφάσεις εφαρmicroογής και
bull Οι αποφάσεις ανάδρασης
Το microοντέλο CIPP προτείνει αντίστοιχα διαφορετικά είδη αξιολόγησης που
αποβλέπουν στην ολοκληρωmicroένη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
προγραmicromicroάτων
bull Αξιολόγηση του πλαισίου που αποβλέπει στην αξιολόγηση του
περιβάλλοντος που θα οργανωθεί το πρόγραmicromicroα
bull Αξιολόγηση εισόδου που αφορά στη συλλογή πληροφοριών που θα
βοηθήσουν στη λήψη αποφάσεων στην επιλογή εναλλακτικών
λύσεων όσον αφορά την υλοποίηση του προγράmicromicroατος και την
ικανοποίηση των στόχων και των αναγκών του πληθυσmicroού στόχου
bull Αξιολόγηση της διαδικασίας και αφορά στη διαπίστωση
προβληmicroάτων στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος και
bull Αξιολόγηση αποτελέσmicroατος που αποσκοπεί στη διαπίστωση της
υλοποίησης των σκοπών και στόχων που τέθηκαν αρχικά στη
16
συσχέτιση microε άλλες αξιολογήσεις και στην εκτίmicroηση τυχόν άλλων
microη προγραmicromicroατισmicroένων αποτελεσmicroάτων
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος θα
αξιοποιήσουmicroε και αρχές αξιολόγησης που χρησιmicroοποιούνται από άλλα
θεωρητικά σχήmicroατα όπως είναι τα στοχοκεντρικά (σχήmicroατα σκοπών) τα
οποία θα ενισχύσουν την ουσιαστική αξιολόγηση του προγράmicromicroατος και
κυρίως θα αναδείξουν τη σχέση και τη συνάφεια microεταξύ των στόχων των
microέτρων-δράσεων και των αποτελεσmicroάτων
Έτσι για την αξιολόγηση του προγράmicromicroατος laquoΈνταξη παιδιών
παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείοraquo θα στηριχθούmicroε αφενός
στη φιλοσοφία και στα δεδοmicroένα του σχεδιασmicroού του προγράmicromicroατος
όπως αυτά παρουσιάζονται στο εγκεκριmicroένο τεχνικό δελτίο του έργου το
οποίο θα αποτελέσει και τη βάση της ανάλυσής microας και αφετέρου σε
πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία όπως αυτά θα προκύψουν από την
υλοποίησή του
Όπως φαίνεται στο τεχνικό δελτίο η υλοποίηση των στόχων του
προγράmicromicroατος στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες οι οποίοι έχουν
εφαρmicroοστεί microε τις αντίστοιχες δράσεις τους και στα προηγούmicroενα στάδια
υλοποίησης του έργου και έτυχαν θετικής κριτικής από τους αξιολογητές
των προηγούmicroενων φάσεων
Προτεινόmicroενη microέθοδος αξιολόγησης του προγράmicromicroατος
Επειδή το έργο αποτελείται από δέκα διαφορετικά υποέργα των οποίων
το περιεχόmicroενο είναι διαφορετικό αλλά αλληλεξαρτώmicroενο microε κάθετες και
οριζόντιες διασυνδέσεις η microεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα είναι
ενιαία για το σύνολο του έργου και θα διαφοροποιείται microόνο όπου
κρίνεται αναγκαίο
Έτσι για όλα τα υποέργα αλλά και συνολικά το έργο θα ακολουθήσουmicroε
microια microέθοδο που υπαγορεύεται από το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
και εξασφαλίζει microια ορθολογική διαδοχική και ολοκληρωmicroένη
προσέγγιση του αντικειmicroένου του έργου καθώς και την αξιοπιστία και
ποιότητα της αξιολόγησής του
17
Συγκεκριmicroένα οι διαδικασίες αφορούν στην
1Ανάλυση των βασικών δεδοmicroένων για τον πληθυσmicroό στόχο του
έργου και ειδικότερα
bull Την κοινωνικό-οικονοmicroική του κατάσταση
bull Σχέσεις microε την περιβάλλουσα κοινωνία
bull Επίπεδο εκπαίδευσης και επίπεδο σχολικής ένταξης των παιδιών
όπως αποτυπώνεται από τις εγγραφές στην υποχρεωτική
εκπαίδευση στην αρχή του έργου και στο τέλος
2 Ανάλυση του έργου και αναζήτηση της συνάφειας στόχων-
δράσεων του έργου και ειδικότερα
bull Ανάλυση των αξόνων πολιτικής του έργου
bull Σκοπός και επιmicroέρους στόχοι των υποέργων του προγράmicromicroατος
bull περιγραφή των δράσεων
bull Κατανοmicroή των πόρων σε επίπεδο υποέργων και δράσεων του
προγράmicromicroατος
bull Αναmicroενόmicroενα αποτελέσmicroατα από την εφαρmicroογή των υποέργων και
αν είναι δυνατόν ποσοτικοποίηση τους
bull ∆ηmicroιουργία δεικτών αξιολόγησης του έργου
3 Υλοποίηση του έργου (Συλλογή και καταγραφή των δεδοmicroένων-
στοιχείων υλοποίησης του έργου
bull Ανάλυση των δράσεων
bull Αξιοποίηση του επιστηmicroονικού προσωπικού
bull Τρόπος υλοποίησης των δράσεων
bull Συλλογή δεδοmicroένων σε σχέση microε τους δείκτες αξιολόγησης
bull ∆ιάρκεια ολοκλήρωσης των προβλεπόmicroενων δράσεων
bull Οργάνωση και λειτουργία των τεσσάρων αξόνων του προγράmicromicroατος
bull Περιεχόmicroενο επιmicroορφωτικών προγραmicromicroάτων
18
bull Οργάνωση δραστηριοτήτων διάχυσης και αξιοποίησης των
αποτελεσmicroάτων
bull Ανάλυση του τρόπου υλοποίησης και της έκτασης της ενισχυτικής
διδασκαλίας
bull Λειτουργία των συνεργατών του προγράmicromicroατος
4 Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος και ειδικότερα
bull Καταγραφή των στοιχείων που αποτυπώνουν τα αποτελέσmicroατα της
κάθε δράσης
bull Ανάλυση των στοιχείων σε σχέση microε τους δείκτες που έχουν
οριστεί σε προηγούmicroενη φάση
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων των δράσεων σε σχέση microε το βαθmicroό
αντιmicroετώπισης των προβληmicroάτων του πληθυσmicroού στόχου
bull Συmicroβολή της επιmicroόρφωσης στην επίτευξη του σκοπού και των
στόχων του έργου
bull Συmicroβολή των microέσων που διατέθηκαν στην υλοποίηση των στόχων
bull Ανάλυση των αποτελεσmicroάτων σε σχέση microε τους αρχικούς στόχους
του προγράmicromicroατος κατά υποέργο και συνολικά - συνολική
αξιολόγηση
Η συλλογή των δεδοmicroένων πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος αλλά
και αξιολόγησης των αποτελεσmicroάτων θα γίνει microε δυο τρόπους
Τα στοιχεία που σχετίζονται microε την πορεία του προγράmicromicroατος θα
συλλεγούν από τα τριmicroηνιαία δελτία τις εκθέσεις των περιφερειακών
Γραmicromicroατειών καθώς και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από το ΚΕ∆Α
Επίσης ορισmicroένα στοιχεία πορείας υλοποίησης του προγράmicromicroατος
ζητήθηκαν από τις γραmicromicroατείες microε άmicroεση επικοινωνία του αξιολογητή
Για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του προγράmicromicroατος προβλέφθηκε και
πραγmicroατοποιήθηκε microια εmicroπειρική έρευνα που απέβλεπε στην
19
αξιολόγηση του προγράmicromicroατος microέσω της συλλογής και καταγραφής των
απόψεων (πρωτογενών στοιχείων) των άmicroεσα συmicromicroετεχόντων και
επωφελούmicroενων από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αλλά και τα
αποτελέσmicroατά του
Για αυτή την έρευνα η οποία πραγmicroατοποιήθηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο
σχεδιάστηκαν και διανεmicroήθηκαν τέσσερα διαφορετικά ερωτηmicroατολόγια
στοχεύοντας σε διαφορετικό πληθυσmicroό αλλά microε περιεχόmicroενο το οποίο
θα microπορούσε να αποτυπώσει ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των
δράσεων του προγράmicromicroατος αλλά και microε στόχο τα αποτελέσmicroατα των
ερωτηmicroατολογίων να microπορούν να οδηγήσουν σε συγκρίσεις
Έτσι τα τέσσερα ερωτηmicroατολόγια τα οποία είναι σύντοmicroα και περιεκτικά
απευθύνονται
bull Στους διευθυντές των σχολείων παρέmicroβασης
bull Στους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Στους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και
bull Στους γονείς των microαθητών των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας
Η επεξεργασία των ερωτηmicroατολογίων και η ανάλυση των αποτελεσmicroάτων
θα αποτελέσει ξεχωριστό κεφάλαιο στην αξιολόγηση του προγράmicromicroατος
microετά την ανάλυση των δευτερογενών στοιχείων υλοποίησης του
προγράmicromicroατος
20
3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός του προγράmicromicroατος είναι η δηmicroιουργία των προϋποθέσεων
εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo όλους του microαθητές ίσες ευκαιρίες
πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Το πρόγραmicromicroα θέτει στο κέντρο της παρέmicroβασής του το σχολείο και
προσπαθεί να επιδράσει σε όλους τους παράγοντες που συmicromicroετέχουν
στην εκπαιδευτική διαδικασία και στόχος του είναι να διευκολυνθεί το
σχολείο στην υλοποίηση αποτελεσmicroατικών microέτρων- προς όφελος των
microαθητών- τόσο για την υποστήριξη της γλωσσικής microόρφωσης και της
microάθησης όσο και για την διαπολιτισmicroική διαmicroόρφωση της σχολικής
ζωής
Οι βασικοί στόχοι του προγράmicromicroατος είναι
1 Η αξιολόγηση των ήδη υφιστάmicroενων θεσmicroών για τη σχολική ένταξη
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών και η διαmicroόρφωση
ενός θεσmicroικού πλαισίου διαπολιτισmicroικής παρέmicroβασης στο ελληνικό
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
2 Η διαmicroόρφωση προγραmicromicroάτων σπουδών η παραγωγή διδακτικού
και εποπτικού υλικού και η ανάπτυξη νέων διδακτικών
προσεγγίσεων για τη στήριξη της microάθησης των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών παιδιών
3 Η προετοιmicroασία και αξιοποίηση δίγλωσσων εκπαιδευτικών καθώς
και άλλου εξειδικευmicroένου προσωπικού για τη σχολική υποστήριξη
των παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών microαθητών ώστε να καταστούν
ικανοί να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολικού
προγράmicromicroατος
4 Η διαmicroόρφωση προγράmicromicroατος συmicroβουλευτικής και ψυχολογικής
υποστήριξης microαθητών εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και
ενίσχυσης των σχέσεων microεταξύ σχολείου- οικογένειας και
κοινότητας
21
5 Η ευαισθητοποίηση γηγενών γονέων microαθητών εκπαιδευτικών και
στελεχών της εκπαίδευσης για τις δυνατότητες αρmicroονικής
συmicroφοίτησης σε πολυπολιτισmicroικά σχολεία
6 Η ενίσχυση και ενθάρρυνση παλιννοστούντων ndash αλλοδαπών γονέων
να συmicromicroετέχουν ενεργά στις προσπάθειες της πολιτείας και του
σχολείου για ένταξη των παιδιών τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστηmicroα
7 Η ανάπτυξη microηχανισmicroών στήριξης και πληροφόρησης οι οποίοι
αφενός θα υποστηρίζουν και θα συνδέουν τις επιmicroέρους
δραστηριότητες του Προγράmicromicroατος και αφετέρου θα διασφαλίζουν
τον πολλαπλασιασmicroό και τη βιωσιmicroότητα των αποτελεσmicroάτων τους
8 Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρmicroογής όλων των
δραστηριοτήτων του Προγράmicromicroατος
Το πρόγραmicromicroα αποτελείται από 13 υποέργα τα οποία παρουσιάζονται
συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα
22
ΤΑ ΥΠΟΕΡΓΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
ΥΠΟΕΡΓΑ
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΩΝ ΥΠΟΕΡΓΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου συνεργατών-διαχείριση και
οργάνωση
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτελείου Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την
παρακολούθηση των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών για την παρακολούθηση των
δράσεων ένταξης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Ιωαννίνων για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Κρήτης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα
7 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότητας
8 Επιmicroορφωτές
9 Παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης ndash δηmicroοσιότητα
10 Αναπαραγωγή-Παραγωγή βοηθητικού υλικού
11 Μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού
12 Λειτουργία Θερινών τmicroηmicroάτων προγυmicroνασιακής εκπαίδευσης
13 Μέτρα υποστήριξης παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
23
Από τα υποέργα του προγράmicromicroατος τα έξι (6) πρώτα αναφέρονται σε
δραστηριότητες συντονισmicroού και εφαρmicroογής του καθώς και στελέχωσης
των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών για να εφαρmicroοστούν
αποτελεσmicroατικότερα και ενιαία οι τέσσερις (4) άξονες του προγράmicromicroατος
που αποτελούν και το ουσιαστικό περιεχόmicroενο της παρέmicroβασής του στα
σχολεία
Παρουσίαση Υποέργων
1 Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία δικτύου
συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση (ΕΚΠΑ)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 50
Στο τεχνικό δελτίο του υποέργου παρουσιάζεται αναλυτικά το
περιεχόmicroενό του η οργανωτική δοmicroή της κεντρικής υπηρεσίας
διαχείρισης του προγράmicromicroατος καθώς και οι διαδικασίες πρόσληψης και
απασχόλησης των συνεργατών που προβλέπονται από αυτό
Τα υποέργα 2-6 που ακολουθούν αναφέρονται στις πέντε (5)
περιφερειακές γραmicromicroατείες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που
ανταποκρίνονται στην περιφερειακή διάσταση της εφαρmicroογής του και
είναι από πλευράς περιεχοmicroένου ταυτόσηmicroα δεδοmicroένου ότι οι
περιγραφόmicroενες δραστηριότητες ταυτίζονται ώστε να εξασφαλίζεται η
24
οmicroοιοmicroορφία στην εφαρmicroογή του σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
Στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου καθορίζονται οι δραστηριότητες
και οι ευθύνες των περιφερειακών υπηρεσιών καθώς και ο τρόπος
στελέχωσής τους σε συνάρτηση microε την κεντρική οργάνωση του
προγράmicromicroατος
2 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι
19
3 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου Πατρών
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34903 Απασχολούmicroενοι δοmicroών microε επιλέξιmicroες τις δαπάνες των
αmicroοιβών τους
Πλήθος ατόmicroων 12
4 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
25
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
5 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου Κρήτης
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 5
6 ∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
35611 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΙΣΟ∆ΑΝΘΡΕΤΗ12Μ ∆Ι 12
Τα Υποέργα 7-13 αντιστοιχούν στους άξονες
παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος στο σχολείο και είναι
ΑΞΟΝΑΣ Αrsquo ndash ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΥΠΟΕΡΓΑ 12amp13)
Μέτρα γλωσσικής και microαθησιακής υποστήριξης παλιννοστούντων
και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της Α΄ Βάθmicroιας Εκπαίδευσης
Οι δράσεις του έργου έχουν ως κύριο αποδέκτη και σηmicroείο αναφοράς
την ίδια τη σχολική microονάδα Στοχεύουν στη γενική αναβάθmicroισή της microέσα
26
από ένα πολυδιάστατο σχήmicroα υποστήριξης ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου και αφορούν
bull ειδικά microέτρα υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
bull εφαρmicroογή νέων παιδαγωγικών και διδακτικών πρακτικών στις
laquomicroικτές τάξειςraquo
δηmicroιουργία προϋποθέσεων για θετικό παιδαγωγικό κλίmicroα και
διαπολιτισmicroική επικοινωνία στο σχολείο
Το είδος και η έκταση των microέτρων εξαρτάται από τις ανάγκες και τις
δυνατότητες της σχολικής microονάδας και λαmicroβάνουν υπόψη το ποσοστό
των αλλοδαπών microαθητών στο συγκεκριmicroένο σχολείο Εξασφαλίζεται για
όλα τα σχολεία της χώρας όπου φοιτούν αλλοδαποί microαθητές η
πρόσβαση σε έντυπο και ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό ενηmicroερωτικό
συmicroβουλευτικό και επιmicroορφωτικό υλικό
Στα σχολεία microε υψηλό ποσοστό αλλοδαπών microαθητών προβλέπεται
επίσης
bull εξακρίβωση των αναγκών και σχεδιασmicroός της παρέmicroβασης
bull διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και ενηmicroέρωση για τις δυνατότητες
εφαρmicroογής του
bull διάθεση σχεδίων διδασκαλίας και στοιχείων προγραmicromicroατισmicroού για
τη διδασκαλία στις ΤΥ και τα ΦΤ
bull διάθεση σχεδίων εργασίας και προτάσεων για δραστηριότητες
διαπολιτισmicroικού προσανατολισmicroού
απασχόληση ειδικευmicroένου διδακτικού προσωπικού που αναλαmicroβάνει
επικουρούmicroενο από συνεργάτες του έργου την οργάνωση το συντονισmicroό
και την υλοποίηση των microέτρων υποστήριξης των αλλόγλωσσων microαθητών
σε συνεργασία microε τη διοίκηση του σχολείου καθώς και του δικτύου
επικοινωνίας microε τη σχολική κοινότητα τους γονείς και την τοπική
κοινωνία
Οι ενέργειες που περιλαmicroβάνοναται σε αυτόν τον άξονα είναι
27
1 Οργάνωση και Συντονισmicroός των microέτρων υποστήριξης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε συνεργασία microε τη
διεύθυνση του σχολείου
2 Αξιολόγηση γλωσσοmicroάθειας στην Ελληνική
3 Γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη των παλιννοστούντων και
αλλοδαπών microαθητών microέσω της διδασκαλίας της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας ndash αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού που
είχε παραχθεί στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ
4 Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
5 Σύνδεση σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 432000 Ανθρωποώρες 3456000
ΣΥΝΟΛΟ 3456000
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
ίδ
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Υπηρεσίες σε microαθητές-
σπουδαστές-φοιτητές
7500
34815 Προγράmicromicroατα για microαθητές άνδρες γυναίκες
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Πλήθος προγραmicromicroάτων 1200
34843 ∆οmicroές πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης οι οποίες
επωφελούνται από εκπαιδευτικές παρεmicroβάσεις
Πλήθος ∆οmicroών 600
28
ΘΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
34689 Επωφελούmicroενοι άντρες microαθητές πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
34690 Επωφελούmicroενες γυναίκες microαθήτριες πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης από προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης
Πλήθος ατόmicroων 450
ΑΞΟΝΑΣ Βrsquo ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΥΠΟΕΡΓΑ 7amp 8)
Αντικείmicroενο του έργου είναι η παροχή υπηρεσιών microε τίτλο
laquoΕπιmicroόρφωση εκπαιδευτικών και microελών της εκπαιδευτικής κοινότηταςraquo
ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ∆ΡΑΣΕΩΝ
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες υλοποιούνται σε επίπεδο νοmicroού
(∆ιεύθυνσης Εκπαίδευσης)
Για την εκτέλεση έργου απαιτείται η υλοποίηση των ακόλουθων
διακριτών φάσεων
1 Σχεδιασmicroός και οργάνωση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
2 Σχεδιασmicroός και παροχή υλικοτεχνικής υποδοmicroής
3 Υλοποίηση των επιmicroορφωτικών δραστηριοτήτων
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37 ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
(99)
3520100 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΕΣ 6000 Ανθρωποώρες 72000
ΣΥΝΟΛΟ 72000
29
Αναλυτικότερα
Η Κεντρική Επιστηmicroονική Επιτροπή καθορίζει τον κατrsquo αρχήν αριθmicroό
των εκπαιδευτικών ανά γεωγραφική περιφέρεια και την κοινοποιεί στις
περιφερειακές επιστηmicroονικές επιτροπές Η κατανοmicroή αυτή θα στηριχθεί
στην αξιολόγηση των εξής δεδοmicroένων
του δείκτη ndash στόχου της επιmicroόρφωσης (7000 επιmicroορφούmicroενοι
εκπαιδευτικοί) Ο δείκτης microπορεί να είναι υψηλότερος του ποσοστού
του πληθυσmicroού ndash στόχου (αλλοδαποί microαθητές) σε κάθε γεωγραφική
περιοχή των διαπιστωmicroένων από την microέχρι σήmicroερα εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ
ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΙΣΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ
(102)
34601 Επιmicroορφούmicroενοι Άνδρες Πλήθος ατόmicroων 2500
34603 Επιmicroορφούmicroενες Γυναίκες Πλήθος ατόmicroων 4500
34805 Προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης Πλήθος 300
Κατανοmicroή επιmicroορφώσεων κατά περιφέρειες
Περιφέρειες
Αττική Στερεά
Ελλάδ
α
Θεσνίκη Πάτρα Ιωάννιν
α
Κρήτη Αιγαίο
∆ιηmicroερίδες 14 2 12 2 6 4 4
30
Επιmicroορφώσεις 140 20 120 20 60 40 40
Επιmicroορφούmicroενοι 1750 250 1500 250 750 500 500
Παρατήρηση 7 διηmicroερίδες στην Αττική δύο σε κάθε περιφέρεια
76 επιmicroορφώσεις στελεχών εκπαίδευσης ως εξής Αττική 28 Μακεδονία
16 Ιωάννινα 8 Αιγαίο 8 Πάτρα 8 Κρήτη 8
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί της παρέmicroβασης θα παρακολουθήσουν
όλες τις επιmicroορφώσεις που θα διεξαχθούν στην εκπαιδευτική περιοχή
που διδάσκουν
Χρονική περίοδος Ιανουάριος 2006 - Απρίλιος 2007
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1 Κάθε ηmicroερίδα αποτελείται από 5 επιmicroορφώσεις (εργαστήρια) στις
οποίες θα λαmicroβάνουν microέρος 125 εκπαιδευτικοί σε οmicroάδες των 25
ατόmicroων που θα εναλλάσσονται κυκλικά
2 Κάθε εκπαιδευτικός θα παρευρίσκεται σε 2 ηmicroερίδες
Όργάνωση και υλοποίηση επιmicroέρους επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων
a Γενικές επιmicroορφώσεις ( περίπου 50) για εκπαιδευτικούς
σχολικών microονάδων περίπου 2500 χιλιάδων σχολικών
microονάδων microε στόχο την ενηmicroέρωσή τους για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το εκπαιδευτικό υλικό και για το
σχεδιασmicroό της σχολικής παρέmicroβασης
b ∆ιασχολικές-Ενδοσχολικές επιmicroορφώσεις microε εργαστηριακή
microορφή (περίπου 50) για εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε
πολυπολιτισmicroικά σχολεία και σε σχολεία που έχουν παραλάβει
το εκπαιδευτικό διδακτικό υλικού που έχει παραχθεί στο
πλαίσιο του έργου
c Ταχύρρυθmicroα Σεmicroινάρια (50) σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν
σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας τάξεις υποδοχής και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
31
d Επιπλέον προτείνεται η πραγmicroατοποίηση κοινών συναντήσεων
(30) διευθυντών εκπαίδευσης διευθυντών σχολικών microονάδων
εκπαιδευτικών γονέων και microαθητών microε στόχο την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηmicroα και την αποδοχή τους από το
ευρύτερο κοινωνικό σύνολο
ΑΞΟΝΑΣ Γrsquo ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Ο άξονας αυτός υλοποιείται στο πλαίσιο των υποέργων 7813
Ο Άξονας Γrsquo έχει ως ευρύτερο σκοπό α) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη
των microαθητών την ευαισθητοποίησή τους και άσκηση δεξιοτήτων σε
θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών σχέσεων και διαπολιτισmicroικής
κατανόησης και συνεργασίας β) την προαγωγή της ψυχικής υγείας
διαπολιτισmicroικής κατανόησης και θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του
σχολικού περιβάλλοντος και γ) την προώθηση της συνεργασίας σχολείου
ndash οικογένειας - κοινότητας
Ο Άξονας Γrsquo έχει τους ακόλουθους στόχους
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση κατανόηση και άσκηση δεξιοτήτων
όλων των microαθητών της τάξης στα ακόλουθα ευρύτερα θέmicroατα
επικοινωνία χειρισmicroός συναισθηmicroάτων laquoδιαφορετικότηταraquo και
πολιτισmicroός αυτοαντίληψη-αυτοεκτίmicroηση σχέσεις microε εκπαιδευτικούς
σχέσεις microε συνοmicroήλικους σχέσεις microε γονείς αντιmicroετώπιση αγχογόνων
καταστάσεων- κρίσεων επίλυση συγκρούσεων
bull Συmicroβουλευτική υποστήριξη των παλιννοστούντων - αλλοδαπών
microαθητών microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες
προσαρmicroογής microε σκοπό τη διευκόλυνση της προσαρmicroογής τους στο
κανονικό σχολείο καθώς και των οικογενειών τους στην ελληνική
σχολική κοινότητα και κοινωνία
bull Ευαισθητοποίηση ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική εκπαιδευτικών
για θέmicroατα ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών
32
διαπροσωπικής επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
υποστήριξης microε βάση τις συγκεκριmicroένες ανάγκες και δυσκολίες των
παλιννοστούντων - αλλοδαπών microαθητών και συνεργασίας σχολείου-
οικογένειας-κοινότητας
bull Ενηmicroέρωση και συmicroβουλευτική γονέων για θέmicroατα
ψυχοκοινωνικής προσαρmicroογής των microαθητών και συνεργασίας
οικογένειας-σχολείου-κοινότητας
bull Κατάρτιση άσκηση και επιmicroόρφωση σχολικών ψυχολόγων
microεταπτυχιακών φοιτητών και εκπαιδευτικών στο σχεδιασmicroό και
εφαρmicroογή παρεmicroβατικών προγραmicromicroάτων στο σχολείο
bull ∆ηmicroιουργία δικτύων επικοινωνίας-εποπτείας (σχολείο-
κόmicroβοςharrσχολεία συγκεκριmicroένης περιοχής harr εκπαιδευτική
περιφέρεια harr Πανεπιστήmicroιο Αθηνών harr Κέντρο Έρευνας και
Εφαρmicroογών Σχολικής Ψυχολογίας)
bull Συγγραφή-παραγωγή εκπαιδευτικού-επιmicroορφωτικού υλικού για
εκπαιδευτικούς microαθητές γονείς
bull Ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών ως προς τις δυσκολίες
κοινωνικής ένταξης των microαθητών microε διαφορετική πολιτισmicroική
προέλευση αλλά και όλων των microαθητών που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα προσαρmicroογής και συmicroπεριφοράς
bull Ενίσχυση και στην αξιοποίηση του ρόλου του εκπαιδευτικού ως
προς την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας και αποδοχής microέσα στη
σχολική τάξη
bull Εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα
συmicroβουλευτικής που συmicroβάλλουν στη διαmicroόρφωση ουσιαστικής
παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου-microαθητή
bull Μείωση της απόρριψης και της περιθωριοποίησης των
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών στο πλαίσιο της σχολικής
τάξης microέσα από την εφαρmicroογή παρεmicroβατικών ενεργειών microέσα στην
τάξη
33
bull Ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης των microαθητών των
πολυπολιτισmicroικών τάξεων
bull Ενηmicroέρωση του διδακτικού προσωπικού των σχολείων για τις
υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης που υπάρχουν στην περιοχή στην
οποία βρίσκονται τα σχολεία
Αρmicroονική συmicroβίωση σε πολυπολιτισmicroικές κοινωνίες χωρίς φαινόmicroενα
ρατσισmicroού και κοινωνικού αποκλεισmicroού
Ο Άξονας Γrsquo περιλαmicroβάνει τις παρακάτω ενέργειες
1 Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
2 Ενηmicroέρωση του προσωπικού των σχολείων
3 Η συνέχιση της εφαρmicroογής του Προγράmicromicroατος στα σχολεία του
∆ικτύου
4 ∆ιεύρυνση του ∆ικτύου Σχολείων
ΑΞΟΝΑΣ ∆rsquo ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Το πρόγραmicromicroα προβλέπει την διαδικασία αξιολόγησής του η οποία
περιλαmicroβάνει α) την εσωτερική και β) την εξωτερική αξιολόγηση Και οι
δύο θα γίνουν από ειδικούς στον τοmicroέα της αξιολόγησης επιστήmicroονες οι
οποίοι θα έχουν επαρκή εmicroπειρία σε θέmicroατα αξιολόγησης και
εκπαίδευσης παλιννοστούντων και αλλοδαπών Για το σκοπό αυτό θα
συνεργασθούν microε τους βασικούς παράγοντες και άλλους συντελεστές
εκτέλεσης του έργου Η εσωτερική αξιολόγηση θα προηγηθεί της
εξωτερικής το πόρισmicroα της οποίας θα τεθεί υπόψη των εξωτερικών
αξιολογητών οι οποίοι θα ορισθούν από την αρmicroόδια Υπηρεσία του
ΥΠΕΠΘ
Όσον αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση στην οποία αναφέρεται και η
παρούσα microελέτη το πρόγραmicromicroα προβλέπει τρεις φάσεις α) την αρχική
διαγνωστική β) την ενδιάmicroεση διαmicroορφωτική και γ) την τελική ή
αθροιστική αξιολόγηση
34
Επειδή ο άξονας αυτός καθυστέρησε να υλοποιηθεί και ενεργοποιήθηκε
τον Μάιο του 2007 αποφασίστηκε να υλοποιηθούν οι δυο από τις τρεις
φάσεις που είναι α) η ενδιάmicroεση και β)η τελική αξιολόγηση Η τελική
αξιολόγηση θα παρουσιαστεί δυο microήνες microετά την ηmicroεροmicroηνία λήξης του
προγράmicromicroατος
ΑΞΟΝΑΣ Εrsquo ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ ΥΛΙΚΟΥ
(ΥΠΟΕΡΓΟ 10 amp 11)
35
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ
ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝ
Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
350056 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 240000
35042 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ndash ΜΕΘΟ∆ΩΝ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΠΛΗΘΟΣ ΕΡΓΩΝ 8
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Υποέργου θα γίνουν οι ακόλουθες εργασίες
Παραγωγή και επανεκτύπωση των νέων τίτλων του βοηθητικού εκπαιδευτικού
υλικού (βλ Υποέργο 1) Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν περί τα 10000
αντίτυπα ανά τίτλο Η παραγωγή των νέων τίτλων θα πραγmicroατοποιηθεί αφού
εγκριθούν οι τίτλοι αυτοί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Τροποποίηση και επανεκτύπωση περιορισmicroένου αριθmicroού αντιτύπων
βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού που παρήχθη στο Ι και στο ΙΙ ΕΠΕΑΕΚ
microετά από συνεννόηση microε τη διαχειριστική Αρχή και αφού έχουν εγκριθεί από
το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Το παρόν Υποέργο θα ανατεθεί σε ανάδοχο που θα επιλεγεί microετά από ανοικτό
διαγωνισmicroό
36
Β ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ YΠΟΕΡΓΟΥ
Στο πλαίσιο του Έργου προκύπτουν ανάγκες microεταφοράς υλικού Πρόκειται για
microεταφορές εγγράφων και υλικού Συγκεκριmicroένα θα γίνουν τουλάχιστο 3 microεταφορές
βοηθητικού υλικού σε κάθε νοmicroό Ταυτόχρονα θα γίνεται και αποστολή microικρότερων
δεmicroάτων και εγγράφων από εταιρεία courier
Για αυτό το λόγο κρίνεται αναγκαίο να προχωρήσουmicroε σε ανοικτό διαγωνισmicroό για την
επιλογή του αναδόχου
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
35204
00
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
10 Ανθρωποmicroήνες
120000
ΣΥΝΟΛΟ 120000
ΑΞΟΝΑΣ ΣΤrsquo (ΥΠΟΕΡΓΟ 9) ΠΡΟΒΟΛΗ-∆ΙΑΧΥΣΗ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο του υποέργου θα οργανωθούν και θα συντονισθούν
παρεmicroβάσεις ενηmicroέρωσης και ευαισθητοποίησης στις τοπικές κοινωνίες
για αύξηση της αποδοχής και της διεισδυτικότητας του προγράmicromicroατος
microε άmicroεση εmicroπλοκή των κοινωνικών φορέων που ασχολούνται microε θέmicroατα
κοινωνικής ενσωmicroάτωσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microε στόχο
37
την ενίσχυση της αποτελεσmicroατικότητας των παρεmicroβάσεων Επιπλέον θα
πραγmicroατοποιηθούν όλες οι απαιτούmicroενες δράσεις δηmicroοσιότητας του
έργου
Στο Υποέργο περιλαmicroβάνονται δράσεις οργάνωσης και διεξαγωγής
ηmicroερίδων συνεδρίων δηmicroοσιεύσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο
παραγωγή διαφηmicroιστικού υλικού κλπ
Πιο αναλυτικά προβλέπεται να πραγmicroατοποιηθούν τα ακόλουθα
1 ∆ηmicroιουργία Κινητών ∆ανειστικών Βιβλιοθηκών
Προβλέπεται η λειτουργία 1 κινητής βιβλιοθήκης Η βιβλιοθήκη θα
εφοδιαστεί microε τίτλους που θα απευθύνονται σε παιδιά και θα αποτελέσει
κέντρο συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων Ο χώρος λειτουργίας της
microπορεί να είναι κάποια σχολική microονάδα πνευmicroατικό κέντρο ή δηmicroόσια
βιβλιοθήκη και θα είναι επισκέψιmicroος από όλα τα σχολεία της περιοχής
Προβλέπεται η λειτουργία της σε microία πόλη (ή γειτονιά) κάθε microήνα
(συνολικά 10 πόλεις) Η βιβλιοθήκη θα λειτουργεί καθηmicroερινά 5 ώρες
2 ∆ηmicroιουργία λήψη επεξεργασία και αξιοποίηση διαδραστικού υλικού
(από όλους τους εmicroπλεκόmicroενους - microαθητές εκπαιδευτικούς γονείς) σε
όλα τα σύγχρονα microέσα επικοινωνίας
α) Web site β) Έντυπο Newsletter για γονείς εκπαιδευτικούς και
microαθητές γ) ΜΜΕ (ραδιόφωνο εφηmicroερίδες)
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η οργάνωση microικτών οmicroάδων (παιδιά
αλλοδαπών και Ελλήνων) στις οποίες θα δίνεται ένα θέmicroα να
επεξεργαστούν και να παράξουν περιεχόmicroενο Το θέmicroα θα είναι σχετικό
microε τους στόχους του έργου και θα καθορίζεται σε συνεργασία microε τους
συνεργάτες και τεχνικούς κάθε microέσου (τηλεόραση βίντεο έντυπο) ενώ
στη συνέχεια θα παράγεται το αντίστοιχο προϊόν (βίντεο ηχογραφηmicroένη
εκποmicroπή έντυπο ηλεκτρονικό) Το τελικό προϊόν θα επιδιωχθεί να
προβληθεί από τα ΜΜΕ και να αποτελέσει έτσι πηγή αναγνώρισης και
38
αmicroοιβή για την προσπάθεια στα παιδιά που συmicromicroετείχαν Σε κάθε
περίπτωση θα είναι διαθέσιmicroο στο web site του έργου
Κάθε οmicroάδα παιδιών θα παρακολουθείται στην υλοποίηση από δύο
ειδικούς για το αντίστοιχο microέσο ένα τεχνικό κι ένα δηmicroιουργικό (πχ
σκηνοθέτη ndash οπερατέρ) Τα παιδιά θα συmicromicroετέχουν σε όλα τα στάδια
παραγωγής του έργου τους
Η ενέργεια προβλέπεται να συνδυαστεί microε την ενέργεια 1 Έτσι σε κάθε
πόλη που θα επισκεφτεί η κινητή βιβλιοθήκη θα γίνει ένα αντίστοιχο
εργαστήριο (συνολικά 10 εργαστήρια) Τέλος 10 ακόmicroη εργαστήρια θα
γίνουν στην Αθήνα
3 Έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού για θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
αγωγής
Θα είναι προσβάσιmicroο microέσω του site του έργου Το περιοδικό θα
ενηmicroερώνεται τακτικά microε νέα σχετικά microε το πρόγραmicromicroα θα επιδιώκει
συνεργασίες microε το κοινό και θα φιλοξενεί εκλαϊκευmicroένα άρθρα που θα
απευθύνονται στο κοινό (γονείς και παιδιά) και θα καλύπτουν θέmicroατα
σχετικά microε τη λειτουργία των σχολείων και τους ενδιαφέρουν Θα
παρουσιάζει επίσης την κίνηση των άλλων ενεργειών που θα
υλοποιούνται Την ενέργεια θα υλοποιήσουν δύο συντάκτες ένας
γραφίστας ndash εικονογράφος κι ένας προγραmicromicroατιστής Η ενέργεια
προβλέπεται να αρχίσει δύο microήνες microετά την έναρξη του έργου και θα
συνεχιστεί καθrsquo όλη τη διάρκειά του
4 ∆ιοργάνωση κεντρικών ηmicroερίδων για α) την δηmicroοσιοποίηση και
διάχυση των αποτελεσmicroάτων του Έργου β) την καταπολέmicroηση της
ξενοφοβίας γ) το ολοκαύτωmicroα των Εβραιών στο δεύτερο παγκόσmicroιο
πόλεmicroο δ) το πρόβληmicroα της microετανάστευσης ε) την προώθηση
αντιρατσιστικών πρακτικών
39
Το παρόν Υποέργο θα υλοποιηθεί από εξωτερικό ανάδοχο που θα
προκύψει microετά από ανοικτό διαγωνισmicroό
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟ∆ΟΥ amp ∆ΙΑΚΡΙΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ (ΟΜ ΕΡΓΑΣΙΩΝ κτλ)
37
ΚΩ∆
(95)
38 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
∆ΙΑΚΡΙΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΦΑ (96)
39
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (97)
40 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(98)
41
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜ
ΟΣ
(99)
32704
00
∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 100 Πλήθος
10000
32706
00
ΣΥΝΕ∆ΡΙΑ -
ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ
10 Πλήθος
245000
32707
00
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΥΛΙΚΟΥ
10000 Πλήθος
113500
ΣΥΝΟΛΟ 368500
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ
ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
42
ΚΩ∆ΙΚ
ΟΣ
43 ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΥΠΟΕΡΓΟΥ
ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
44 ΜΟΝΑ∆Α
ΜΕΤΡΗΣΗΣ
(101)
45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣ
ΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ (102)
40
30975 ∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙ∆ΕΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ 7 30592 ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ 10000
30982 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ∆ΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΑ ΜΜΕ ΠΛΗΘΟΣ 100
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Γ1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
(∆ΕΙΚΤΕΣ ΕΚΡΟΗΣ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ
Η Πράξη έχει πλήρως ποσοτικοποιηmicroένους στόχους απόδοσης που συνάδουν microε τους
στόχους του Μέτρου
Συγκεκριmicroένα
o Η Πράξη θα ωφελήσει 50000 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης (στόχος Μέτρου 125000 microαθητές)
o Στο πλαίσιο της Πράξη θα επιmicroορφωθούν 7000 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης και λοιπά microέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (στόχος Μέτρου 5000
εκπαιδευτικοί)
Πλέον των στόχων του Μέτρου η Πράξη θα
o παρέmicroβει σε 2000 σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης παρέχοντας
ενηmicroέρωση και δίνοντας βοηθητικό υλικό
o λειτουργήσει 1800 τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σε 600 σχολεία της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 15000 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o λειτουργήσει 45 θερινά τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης και θα ωφεληθούν 900 παλιννοστούντες και αλλοδαποί microαθητές της
πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
o θα δηmicroιουργήσει δίκτυο 115 περίπου συνεργατών microε γεωγραφική διασπορά για την
υποστήριξη του προγράmicromicroατος
41
Ορθολογικός Προγραmicromicroατισmicroός του Προγράmicromicroατος Πίνακας
στόχων και δράσεων του έργου
Κατηγορία δράσης για την επίτευξη των στόχων
Κατηγορία
στόχου
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικών
Σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
στελεχών
Τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Ηmicroερίδες και
συνέδρια
∆ιανοmicroή
διδακτικού
υλικού
∆ιανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
∆ηmicroιουργία
δικτύων
Παροχή
διδακτικού
υλικού και
ενηmicroέρωσης σε
σχολεία
Η παρουσίαση
του διδακτικού
υλικού
προβλεπόταν
να γίνει και
κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικώ
ν σεmicroιναρίων
Η ενηmicroέρωση
στα σχολεία για
τους στόχους
του
Προγράmicromicroατος
περιλαmicroβάνει
και τα στελέχη
της
εκπαίδευσης
στελεχών
Στο πλαίσιο
του έργου
προβλεπόταν
η διαmicroονή
διδακτικού
υλικού στα
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η διανοmicroή
διδακτικού
και
επιmicroορφωτικο
ύ υλικού σε
ηmicroερίδες και
συνέδρια
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευση
ς
παρέχοντας
ενηmicroέρωση
Το έργο
προβλεπότα
ν να
παρέmicroβει σε
2000
σχολεία της
πρωτοβάθmicroι
ας
εκπαίδευσης
δίνοντας
επιmicroορφωτικ
ό υλικό
Οι συνεργάτες
των τοπικών
δικτύων των
πέντε
περιφερειών
της χώρας
πραγmicroατοποίησ
αν ενηmicroέρωση
των σχολείων
σχετικά microε τους
στόχους του
προγράmicromicroατος
Επιmicroόρφωση
εκπαιδευτικών
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
να
επιmicroορφωθούν
7000
εκπαιδευτικοί
της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και λοιπά
microέλη της
εκπαιδευτικής
κοινότητας
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν γύρω από
το υλικό και
τη microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικώ
ν σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
εκπαιδευτικ
ού υλικού
σε
εκπαιδευτικ
ούς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών του
Προγράmicromicroατος
42
Επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
Στο πλαίσιο του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν να
επιmicroορφωθούν
στελέχη της
πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης
και
Κατά τη
διάρκεια των
επιmicroορφωτικ
ών
σεmicroιναρίων
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
γύρω από το
υλικό και τη
microέθοδο
διδασκαλίας
στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο πλαίσιο
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
η
επιmicroόρφωση
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
σε ηmicroερίδες
και συνέδρια
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευση
ς
Στο έργο
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
στελέχη της
εκπαίδευσης
Η οργάνωση
της
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
της
εκπαίδευσης
ανήκε στην
ευθύνη των
τοπικών
δικτύων
συνεργατών
Προσφορά
κανονικής
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
1800
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
σε 600
σχολεία της
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Προσφορά
έκτακτης
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
για την
αναβάθmicroιση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης
για την
αναβάθmicroιση της
ποιότητας της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Το έργο
προβλεπόταν
να
λειτουργήσει
45 θερινά
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
microε σκοπό να
ωφεληθούν
900
παλιννοστούν
τες και
αλλοδαποί
microαθητές της
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η βελτίωση
της ποιότητας
της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
microέσω της
ευαισθητοποί
ησης της
κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
τη βελτίωση
της
ενισχυτικής
διδασκαλία
ς των
θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού
για τη
βελτίωση της
ενισχυτικής
διδασκαλίας
των θερινών
τmicroηmicroάτων
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
συγκρότηση
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την
υποβοήθηση
της οργάνωσης
και της
λειτουργίας των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
43
πρωτοβάθmicroια
ς
εκπαίδευσης
διδασκαλίας
Ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν
η επιmicroόρφωση
των
εκπαιδευτικών
ως
πολλαπλασιασ
τών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια του
έργου
προβλεπόταν η
επιmicroόρφωση
στελεχών της
εκπαίδευσης ως
πολλαπλασιαστ
ών των ιδεών
του
Προγράmicromicroατος
για την
ευαισθητοποίησ
η της κοινής
γνώmicroης
Η
ευαισθητοποί
ηση της
κοινής
γνώmicroης
προβλεπόταν
να γίνει microε τη
βοήθεια των
τοπικών
συνεργατών
του
Προγράmicromicroατο
ς
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
διδακτικού
υλικού για
την
ευαισθητοπ
οίηση των
γονέων ως
τmicroήmicroατος
της κοινής
γνώmicroης
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπότα
ν η διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
ως
πολλαπλασι
αστών των
ιδεών του
Προγράmicromicroατ
ος στην
κοινή
γνώmicroη
Στα πλαίσια
του έργου
προβλεπόταν η
ενεργοποίηση
του δικτύου
των τοπικών
συνεργατών για
την
ευαισθητοποίη
ση της κοινής
γνώmicroης
∆ίκτυο
υποστήριξης
δράσεων του
έργου σε
τοπικό επίπεδο
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
σεmicroιναρίων για
εκπαιδευτικού
ς
Στο έργο
προβλεπόταν η
συmicromicroετοχή του
δικτύου
τοπικών
συνεργατών για
την οργάνωση
σεmicroιναρίων για
στελέχη της
εκπαίδευσης
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση
των τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπόταν
η συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για την
οργάνωση των
θερινών
τmicroηmicroάτων
ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή του
διδακτικού
υλικού σε
σχολεία
Στο έργο
προβλεπότα
ν η
συmicromicroετοχή
του δικτύου
τοπικών
συνεργατών
για τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο 115
περίπου
συνεργατών microε
γεωγραφική
διασπορά για
την υποστήριξη
του
προγράmicromicroατος
σε πανελλαδική
κλίmicroακα
∆ίκτυο
υποστήριξης
συντονισmicroού
και εποπτείας
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν
αν συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατος
προβλεπόταν αν
συντονίζει και
να εποπτεύει τα
σεmicroινάρια
επιmicroόρφωσης
των στελεχών
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τα
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και εποπτείας
του
Προγράmicromicroατο
ς
προβλεπόταν
να συντονίζει
και να
εποπτεύει τη
διοργάνωση
Το δίκτυο
συντονισmicroο
ύ και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroα
τος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το δίκτυο
συντονισmicroού
και
εποπτείας
του
Προγράmicromicroατ
ος
προβλεπότα
ν να
συντονίζει
και να
Το έργο
προβλεπόταν
να
δηmicroιουργήσει
δίκτυο
κεντρικών
συνεργατών για
τον συντονισmicroό
και την
εποπτεία του
Προγράmicromicroατος
44
των
εκπαιδευτικών
της
εκπαίδευσης
τmicroήmicroατα
ενισχυτικής
διδασκαλίας
συνεδρίων
και ηmicroερίδων
εποπτεύει
τη διανοmicroή
διδακτικού
εκπαιδευτικ
ού υλικού
εποπτεύει τη
διανοmicroή
επιmicroορφωτικ
ού υλικού σε
εκπαιδευτικ
ούς και
στελέχη της
εκπαίδευσης
45
4 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
41 ΠΛΑΙΣΙΟ
Με την απόφαση 2730623122005 της Ειδικής Υπηρεσίας
∆ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του ΥΠΕΘΟ ανατέθηκε στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
(Φιλοσοφική Σχολή Τmicroήmicroα ΦΠΨ Τοmicroέας Παιδαγωγικής) η συνέχιση
του προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών
Μαθητώνraquo το οποίο εφαρmicroόστηκε και κατά τα έτη 2002-2004 σε 382
σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας και Βrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Η τυπική έναρξη του προγράmicromicroατος γίνεται microε την απόφαση
ΦΤΥ35418159Γ13-4-2006 του Υπουργείου Παιδείας microε την
οποία εγκρίνει την εφαρmicroογή του σε σχολικές microονάδες της Αrsquoθmicroιας
Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο
Σύmicroφωνα microε αυτήν την απόφαση η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος αρχίζει
σχεδόν στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2005-06 και πρακτικά αρχίζει η
προετοιmicroασία των διαδικασιών εφαρmicroογής σε νέα βάση αφού το
Πανεπιστήmicroιο Αθηνών είναι υπεύθυνο πλέον microόνο για την Αrsquoθmicroια
Εκπαίδευση
Θα πρέπει να σηmicroειωθεί η αρνητική επίδραση της συγκυρίας γεγονότων
στον εκπαιδευτικό χώρο που δυσκολεύουν τον συντονισmicroό και την
προώθηση των διαδικασιών αφού η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
ταυτίζεται microε την περίοδο των καταλήψεων στο φορέα συντονισmicroού και
διαχείρισης του που είναι το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ndash Τοmicroέας
Παιδαγωγικής
Για την αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος σrsquo αυτή τη
φάση το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών ζήτησε επίσηmicroα την συνεργασία
ορισmicroένων περιφερειακών Πανεπιστηmicroίων για την υλοποίηση των
τεσσάρων αξόνων παρέmicroβασης στα ∆ηmicroοτικά σχολεία και τα
Νηπιαγωγεία
46
Συγκεκριmicroένα τα
bull Αριστοτέλειο Πανεπιστήmicroιο Θεσσαλονίκης microε περιοχή ευθύνης
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος τη Μακεδονία
bull Πανεπιστήmicroιο Κρήτης microε ευθύνη εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
την περιφέρεια της Κρήτης
bull Πανεπιστήmicroιο Αιγαίου microε περιοχή ευθύνης όλους τους νοmicroούς του
Αιγαίου
bull Πανεπιστήmicroιο Πατρών microε περιοχή ευθύνης τις δυο περιφέρειες της
Πελοποννήσου
bull Πανεπιστήmicroιο Ιωαννίνων microε περιοχή ευθύνης τις περιφέρειες
Ιονίων Νήσων Ηπείρου Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας
Από τις πρώτες ενέργειες του συντονιστή ήταν ενιαία αντιmicroετώπιση της
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και
των συνεργατών και εκπαιδευτικών που θα υλοποιούσαν τον άξονα της
ενισχυτικής διδασκαλίας στα σχολεία
Η προκήρυξη αφορούσε στην πρόσληψη
bull Επιστηmicroονικών συνεργατών
bull Επιmicroορφωτών
bull Ψυχολόγων
bull Τεχνικών συνεργατών κυρίως για την κεντρική διαχείριση του
προγράmicromicroατος
bull Συνεργατών για τη διοικητική υποστήριξη του έργου και τέλος
bull Εκπαιδευτικών (δασκάλων νηπιαγωγών και φιλολόγων) Η
πρόσληψη φιλολόγων για τη διδασκαλία της γλώσσας στα
∆ηmicroοτικά κρίθηκε αναγκαία λόγω της έλλειψης ανέργων
εκπαιδευτικών της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης
Την περίοδο Ιουνίου-Ιουλίου 2006 είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες
στελέχωσης των κεντρικών και περιφερειακών γραmicromicroατειών καθώς και η
47
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα και
ειδικά στον άξονα της ενισχυτικής διδασκαλίας
Όσον αφορά στο πλαίσιο εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι αυτό περιγράφεται ρητά στο τεχνικό δελτίο του έργου
τόσο το συνολικό όσο και στο τεχνικό δελτίο του κάθε υποέργου που
αφορά τους συγκεκριmicroένους φορείς (Πανεπιστήmicroια) υλοποίησης και τις
αντίστοιχες περιφέρειες
Το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών έχει την προγραmicromicroατική ευθύνη και τον
απόλυτο έλεγχο υλοποίησης του προγράmicromicroατος ενώ τα συνεργαζόmicroενα
Πανεπιστήmicroια υλοποιούν το πρόγραmicromicroα βασιζόmicroενα σε microια ενιαία
πλατφόρmicroα επιστηmicroονικά και microεθοδολογικά αποδεκτή
Τα περιφερειακά Πανεπιστήmicroια έχουν τη δυνατότητα ανάλογα microε τις
ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στη δοmicroή και διάρθρωση των σχολικών
microονάδων καθώς και τη διασπορά τους χωροταξικά να διαφοροποιήσουν
τον τρόπο παρέmicroβασης γνωστοποιώντας τον στο Πανεπιστήmicroιο Αθηνών
Όλες οι παρεmicroβάσεις αποβλέπουν στην διαmicroόρφωση των αναγκαίων και
ευνοϊκών συνθηκών για την επιτυχία του βασικού σκοπού που είναι η
δηmicroιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που διασφαλίζουν σrsquo ολους τους
microαθητές ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε όλες τις βαθmicroίδες εκπαίδευσης
Η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος έχει ως σηmicroείο αναφοράς τη σχολική
microονάδα γιατί έτσι microπορεί να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες και επίσης
microπορεί να παρέmicroβει ολοκληρωmicroένα microέσα από διαφορετικές
πολυδιάστατες δράσεις ώστε να αναβαθmicroίσει τη λειτουργία του σχολείου
και έτσι να επωφεληθεί το σύνολο των microαθητών του σχολείου
Σε νοmicroαρχιακό και τοπικό επίπεδο ζητήθηκε η συνεργασία των
διευθυντών εκπαίδευσης και των σχολικών συmicroβούλων η συmicroβολή των
οποίων ήταν χρήσιmicroη και ουσιαστική στην εξειδίκευση του
προγράmicromicroατος αλλά και την διάχυση των αποτελεσmicroάτων στο σύνολο της
περιφέρειας δράσης τους Με την εmicroπλοκή ειδικά των σχολικών
συmicroβούλων εξασφαλίζονται τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσmicroατα από τη
δράση του προγράmicromicroατος αφού έχουν τη δυνατότητα να διαmicroορφώνουν
48
ευνοϊκές συνθήκες και να επιλύουν προβλήmicroατα που αφορούν το
αντικείmicroενο και τη λειτουργία του προγράmicromicroατος σε σχολικές microονάδες
που δεν εmicroπλέκονται άmicroεσα στις παρεmicroβάσεις του προγράmicromicroατος
Η δραστηριότητα των σχολικών συmicroβούλων σε τοπικό επίπεδο και στο
σύνολο των σχολικών microονάδων της περιφέρειάς τους microέσω της
προσφοράς βοήθειας σε εκπαιδευτικούς που αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στην ένταξη παιδιών αλλοδαπών και παλιννοστούντων στη
σχολική τους microονάδα αποτελεί ένα επαγωγικό και δευτερογενές
αποτέλεσmicroα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος το οποίο δεν αξιολογείται
άmicroεσα αλλά θα πρέπει να εκτιmicroάται και να λαmicroβάνεται υπόψη στο
σχεδιασmicroό και την υλοποίηση πολιτικών και κυρίως προγραmicromicroάτων που
αφορούν την αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων ένταξης αλλοδαπών και
παλιννοστούντων στο σχολείο στο πλαίσιο της παροχής ίσων ευκαιριών
εκπαίδευσης από το ελληνικό σχολείο
Σε επίπεδο σχολικής microονάδας υπεύθυνος για την παρέmicroβαση είναι ο
διευθυντής του σχολείου ο οποίος συντονίζει τόσο την έκταση όσο και τον
τρόπο παρέmicroβασης από το πρόγραmicromicroα στο σχολείο Ο διευθυντής
διαπιστώνει τα προβλήmicroατα και τις ανάγκες παρέmicroβασης microε τη βοήθεια
του συλλόγου διδασκόντων για να διαπιστωθεί ο αριθmicroός και το επίπεδο
γλωσσικής ανεπάρκειας των microαθητών που θα συmicromicroετάσχουν στο
πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τέλος από το σύλλογο των διδασκόντων αποφασίζεται ποιος
εκπαιδευτικός θα συmicromicroετάσχει στο τmicroήmicroα ή τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας
Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά στον τρόπο υλοποίησης των δράσεων
όπως αυτές προβλέπονται από τους τέσσερις άξονες οι οποίοι
παρουσιάστηκαν εκτενώς παραπάνω
49
42 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Άξονας 1 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ
ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η παρουσίαση των αποτελεσmicroάτων υλοποίησης του προγράmicromicroατος θα
γίνει στη βάση των αξόνων παρέmicroβασης
∆ΗΜΟΤΙΚΟ
Όλοι οι νοmicroοί της χώρας εντάσσονται στην παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος καθώς και όλα τα σχολεία τα οποία έχουν microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες Από την απογραφή των microαθητών του
2003 που έγινε από το ΙΠΟ∆Ε διαπιστώνουmicroε ότι η κατανοmicroή των
microαθητών είναι άνιση αφού τα microεγάλα αστικά κέντρα και οι περισσότερες
νησιωτικές περιοχές παρουσιάζουν microεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών
Επειδή το πρόγραmicromicroα δεν έχει τη δυνατότητα να παρέmicroβει σε όλη την
επικράτεια και να στηρίξει παιδαγωγικά τους microαθητές κυρίως λόγω του
διαθέσιmicroου προϋπολογισmicroού επέλεξε να ενισχύσει κυρίως microαθητές τα
σχολεία των οποίων παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης του
πληθυσmicroού στόχου Συγκεκριmicroένα αποφασίστηκε η παρέmicroβαση να γίνει
σε σχολεία της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
Στη διαδικασία της υλοποίησης αυτή την απόφαση δεν ακολούθησαν
όλες οι περιφερειακές γραmicromicroατείες δεδοmicroένου ότι στις αγροτικές και
ηmicroιαστικές περιοχές τα σχολεία που έχουν πάνω από 30 microαθητές
αλλοδαπούς και παλιννοστούντες είναι ελάχιστα Εξάλλου η παρέmicroβαση
δεν θα microπορούσε να αφορά microόνο αστικές περιοχές αφού τα σχολεία οι
αγροτικές περιοχές αντιmicroετωπίζουν εξίσου σοβαρά προβλήmicroατα ένταξης
των παιδιών στο σχολείο
50
Η παιδαγωγική παρέmicroβαση για ενίσχυση των microαθητών άρχισε τον
Οκτώβριο του 2006 και ολοκληρώθηκε γιrsquo αυτή τη φάση τον Ιούνιο του
2007 παρά τις δυσχέρειες που παρουσίαζε η εφαρmicroογή στην αρχή λόγω
των απεργιών των εκπαιδευτικών που καθιστούσε αδύνατη microια
συλλογική απόφαση σε επίπεδο σχολικής microονάδας για τη δηmicroιουργία
των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και κυρίως για το ποιοι microαθητές
έχουν ανάγκη υποστήριξης Στη συνέχεια οι καταλήψεις των
πανεπιστηmicroίων δυσχέραναν τον συντονισmicroό των περιφερειακών
γραmicromicroατειών αλλά και το συντονισmicroό των σχολείων
Σύmicroφωνα microε τα στοιχεία από την υλοποίηση του προγράmicromicroατος η
ενισχυτική διδασκαλία εφαρmicroόστηκε σε 29 νοmicroούς της χώρας η
κατανοmicroή των οποίων ανά περιφέρεια παρουσιάζεται στη συνέχεια
Ενισχυτική διδασκαλία σε δηmicroοτικά σχολεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
139 547 1852
Ανατολικής
Μακεδονίας amp
Θράκης
Σερρών 1 6 24
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
28
4
2
21
107
11
10
82
381
45
31
305
51
∆υτικής
Μακεδονίας
Γρεβενών 1 2 3
Ήπειρος Άρτας
Ιωαννίνων
Πρέβεζας
2
2
3
3
10
3
25
39
29
Ιόνια Νησιά Κέρκυρας
Κεφαλληνίας
Λευκάδας
Ζακύνθου
7
7
1
2
9
7
2
2
80
60
16
20
Θεσσαλία Καρδίτσα
Λάρισα
Μαγνησίας
10
6
2
7
6
2
53
38
15
∆ Ελλάδα Αιτωλοακαρνανίας 1 1 10
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
Κορινθίας
Λακωνίας
Μεσσηνίας
1
7
3
5
2
1
1
9
3
5
3
2
15
57
25
68
23
9
Αιγαίου Κυκλάδων
Λέσβού
∆ωδεκανήσου
12
8
14
41
33
44
256
139
182
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
7
2
29
23
4
84
158
28
601
52
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 330 1069 4587
Πανεπιστήmicro
ια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτικ
ής
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτικ
ής
ΕΚΠΑ 25283 7169 547 1852
Αιγαίου 6446 1292 118 577
Κρήτης 5193 1081 111 787
Ιωαννίνων 6390 1002 52 385
Πάτρας 3928 718 23 197
ΑΠΘ 8882 2726 218 789
ΣΥΝΟΛΟ 56122 13988 1069 4587
Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία παρακολούθησης
του φυσικού αντικειmicroένου και σε ότι αφορά την εφαρmicroογή του
συγκεκριmicroένου άξονα Στους 29 νοmicroούς της χώρας που παρουσιάζουν τα
microεγαλύτερα προβλήmicroατα υποδοχής και στήριξης των microαθητών
εφαρmicroόστηκε το πρόγραmicromicroα και έγινε παρέmicroβαση σε 330 σχολικές
microονάδες στις οποίες φοιτούν συνολικά 56122 microαθητές εκ των οποίων
13988 είναι αλλοδαποί και παλιννοστούντες microαθητές που αντιστοιχούν
κατά microέσο όρο στο 249 του σχολικού πληθυσmicroού των επιλεγmicroένων
microονάδων
Στα σχολεία παρέmicroβασης δηmicroιουργήθηκαν 1069 τmicroήmicroατα και
συmicromicroετείχαν 4587 microαθητές αλλοδαποί σε τmicroήmicroατα υποδοχής και
φροντιστηριακά microε σχετική διαφοροποίηση ανά περιφέρεια ανάλογα microε
τις παιδαγωγικές και τις microαθησιακές ανάγκες αλλά microε ενιαίο στόχο τη
53
αποτελεσmicroατικότερη στήριξη των microαθητών ώστε να ενταχθούν οmicroαλότερα
στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
Το πρόγραmicromicroα παρείχε εκπαιδευτική βοήθεια στο 3112 των
αλλοδαπών microαθητών των επιλεγmicroένων σχολείων της παρέmicroβασης
επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στα microαθησιακά προβλήmicroατα των
microαθητών που αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης δεδοmicroένου ότι ένα microεγάλο microέρος των microαθητών που εισέρχεται
στο ελληνικό σχολείο είτε έχει σηmicroαντικές ελλείψεις στη γνώση της
ελληνικής γλώσσας είτε δεν γνωρίζει καθόλου την ελληνική γλώσσα αν
και το ποσοστό αυτής της κατηγορίας microαθητών microειώνεται σηmicroαντικά τα
τελευταία χρόνια αφού πολλοί από τους αλλοδαπούς microαθητές του
∆ηmicroοτικού έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και οι γονείς τους έχουν
τουλάχιστον στοιχειώδη γνώση της ελληνικής γλώσσας
Όσον αφορά στην εφαρmicroογή του άξονα 1 (Μέτρα υποστήριξης
παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών σε σχολεία της πρωτοβάθmicroιας
εκπαίδευσης) οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αναδεικνύουν τόσο τον
ορθολογικό τρόπο σχεδιασmicroού και την αποτελεσmicroατική εφαρmicroογή του
όσο και τα προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται από τις καθυστερήσεις
την ασυνέχεια και τον περιορισmicroένο προϋπολογισmicroό του προγράmicromicroατος
για αυτόν τον άξονα σε εθνικό επίπεδο
Καταρχήν σε ότι αφορά την οργάνωση και το συντονισmicroό των microέτρων
στήριξης το πρόγραmicromicroα φρόντισε microε αντικειmicroενικές διαδικασίες
(προκήρυξη κριτήρια αξιολόγησης αξιολόγηση υποψηφίων) να
εξασφαλίσει το κατάλληλο προσωπικό που θα στελέχωνε και θα
συmicromicroετείχε στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και στη στήριξη
των αλλοδαπών microαθητών Έγινε προκήρυξη και επελέγησαν άνεργοι
εκπαιδευτικοί και φιλόλογοι αλλά και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί των
microονάδων παρέmicroβασης που εκδήλωσαν ενδιαφέρον
Η στήριξη αφορούσε τους αλλόγλωσσους microαθητές και έγινε microε δυο
τρόπους Η επιλογή των microαθητών του σχολείου που θα συmicromicroετείχαν στην
παρέmicroβαση έγινε από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όπου microε τη
χρήση τεστ κλιmicroακωτής δυσκολίας γλωσσοmicroάθειας ή γλωσσικής
54
επάρκειας διαπίστωναν αφενός το microέγεθος του προβλήmicroατος και
αφετέρου προσδιόριζαν τις ελλείψεις και τις ανάγκες των microαθητών που
αντιmicroετώπιζαν πρόβληmicroα
Μετά την επεξεργασία των τεστ γινόταν από τους εκπαιδευτικούς
κατάταξη των microαθητών σε επίπεδα (Επίπεδο Α επίπεδο Β επίπεδο Γ)
γλωσσικής ικανότητας ή γλωσσοmicroάθειας τόσο των νεοαφιχθέντων όσο και
αυτών που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς Έτσι
δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα υποδοχής κυρίως για τους microαθητές microε
σοβαρά προβλήmicroατα ανεπάρκειας γνώσης της ελληνικής γλώσσας και
λειτουργούσαν στο πλαίσιο του κανονικού προγράmicromicroατος καθώς και
φροντιστηριακά τmicroήmicroατα τα οποία λειτουργούσαν microετά το πέρας των
microαθηmicroάτων στο πλαίσιο του ολοήmicroερου ή απογευmicroατινά τmicroήmicroατα
Σrsquo αυτή τη φάση του προγράmicromicroατος η υποστήριξη των microαθητών
περιορίστηκε αυστηρά στη βελτίωση της γλωσσικής επάρκειας των
microαθητών microέσω της εφαρmicroογής νέων παιδαγωγικών και διδακτικών
προσεγγίσεων (εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία συνεργατική διδασκαλία
εργασία σε οmicroάδες microέθοδος project κλπ) για τις οποίες οι
εκπαιδευτικοί είχαν ενηmicroερωθεί microέσα από τα προγράmicromicroατα
επιmicroόρφωσης Σε ορισmicroένες περιφέρειες microε την επιλογή των
εκπαιδευτικών και πριν αναλάβουν την ενισχυτική διδασκαλία των
αλλοδαπών microαθητών υπήρξε σειρά επιmicroορφωτικών δράσεων microε κύριο
άξονα την παρουσίαση σχεδίων διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας του
διδακτικού υλικού του τρόπου παρέmicroβασης στη σχολική microονάδα του
στόχου του προγράmicromicroατος καθώς και των δυσκολιών των αλλόγλωσσων
microαθητών στο γλωσσικό σύστηmicroα Στόχος ήταν οι εκπαιδευτικοί να
ακολουθήσουν κοινή microέθοδο διδασκαλίας Αυτό ήταν εφικτό σε τmicroήmicroατα
microε microαθητές του ίδιου επιπέδου γλωσσοmicroάθειας ενώ οι εκπαιδευτικοί που
είχαν στο τmicroήmicroα τους microαθητές διαφορετικών επιπέδων αναγκάστηκαν να
ακολουθήσουν διαφορετική microέθοδο διδασκαλίας
Στη διάρκεια της διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί χρησιmicroοποιούσαν το
διδακτικό υλικό που παρέχει το πρόγραmicromicroα και το οποίο απευθύνεται
55
σε όλους του microαθητές των τmicroηmicroάτων στήριξης (Υπόλοιπο βιβλίων από την
προηγούmicroενη φάση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος)
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή του άξονα αυτού στο δηmicroοτικό
διαπιστώνουmicroε ότι οι βασικοί στόχοι του επιτυγχάνονται και σε πολλές
περιπτώσεις η αποτελεσmicroατικότητά του ξεπερνά τους καθορισmicroένους
στόχους αφού σε ορισmicroένες περιπτώσεις οι microαθητές ετοιmicroάζονται πλήρως
για την επόmicroενη microέρα αφήνοντας την τσάντα τους στο σχολείο και άλλοι
εντάσσονται νωρίτερα από τον προβλεπόmicroενο χρόνο σε κανονικές τάξεις
και παρακολουθούν κανονικά το επίπεδο της τάξης τους Την
αποτελεσmicroατικότητα αυτής της παρέmicroβασης επιβεβαιώνουν τα
αποτελέσmicroατα της εmicroπειρικής έρευνας που αναφέρονται στην πρόοδο
των microαθητών και την βαθmicroολογία τους στους τοmicroείς που αναφέρονται
στην γνώση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και παρουσιάζονται
αναλυτικά στο επόmicroενο κεφάλαιο και τεκmicroηριώνουν την θετική εικόνα
αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
Γενικά εντοπίστηκαν οι αδυναmicroίες του κάθε microαθητή χωριστά και
αντιmicroετωπίστηκαν δίνοντάς του τη δυνατότητα να προχωρήσει στο
επόmicroενο στάδιο ή στο επόmicroενο επίπεδο γλωσσοmicroάθειας Υπήρξαν όmicroως
όπως φαίνεται από τις εκθέσεις των περιφερειακών υπευθύνων
περιπτώσεις microαθητών που παρουσίασαν microεγάλες ελλείψεις και δεν
καλύφτηκαν είτε λόγω της ηλικίας είτε λόγω του περιορισmicroένου χρόνου
εφαρmicroογής (λόγω των διαγωνισmicroών και προκηρύξεων για
εκπαιδευτικούς) του συγκεκριmicroένου άξονα
Επίσης το ποσοστό κάλυψης των αναγκών είναι σηmicroαντικό αφού όπως
αναφέρθηκε παραπάνω η παρέmicroβαση κάλυψε έναν στους τρεις microαθητές
αλλοδαπούς των σχολείων παρέmicroβασης παρά την επίδραση εξωτερικών
παραγόντων στον ένα ακαδηmicroαϊκό χρόνο λειτουργίας του προγράmicromicroατος
(απεργίες των εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης στην αρχή του
σχολικού έτους καταλήψεις στα πανεπιστήmicroια που συντόνιζαν την
εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος) Το έργο υλοποιήθηκε microε γρήγορους
ρυθmicroούς παρά τις αρνητικές συνθήκες που αναφέρθηκαν παραπάνω
γιατί τα φαινόmicroενα αυτά δεν είχαν την ίδια ένταση σε όλες τις
56
περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος αλλά και οι συντονιστές
στη διάρκεια των απεργιών και των καταλήψεων δεν εγκατέλειψαν
πλήρως το έργο
Όmicroως στην εφαρmicroογή του microέτρου διαπιστώνονται και ορισmicroένα
προβλήmicroατα τα οποία προέρχονται κυρίως από τον χρόνο εφαρmicroογής
αλλά και τον περιορισmicroένο γιrsquo αυτόν τον άξονα προϋπολογισmicroό σε σχέση
microε τις διαπιστωmicroένες ανάγκες των microαθητών όπως προκύπτουν από την
αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των microαθητών στην οποία
διαπιστώνεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι microαθητές οι οποίοι
αποτελούν υποκείmicroενα προς ένταξη στο πρόγραmicromicroα αυτό και
παρέmicroβασης για τη βελτίωση της γλωσσοmicroάθειάς τους
Συγκεκριmicroένα η δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων υποδοχής ή φροντιστηριακών
εξαρτάται άmicroεσα τόσο από το συνολικό προϋπολογισmicroό της δράσης όσο
και από την κατανοmicroή του στις περιφέρειες για τις οποίες οι
διαπιστωmicroένες ανάγκες στήριξης των microαθητών είναι πολύ περισσότερες
και σηmicroαντικές λόγω της διασποράς του πληθυσmicroού αλλά και της
συγκέντρωσης αλλοδαπών σε συγκεκριmicroένες περιοχές της χώρας όπως
διαπιστώθηκε από την καταγραφή τους Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι
οι ανάγκες υποστήριξης είναι τόσο σηmicroαντικές και επιτακτική η
δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στήριξης που οι εκπαιδευτικοί umlαναγκάζονταιuml να
συmicromicroετάσχουν microε το πραγmicroατικά πενιχρό ωριαίο επιmicroίσθιο που
προσφέρει το πρόγραmicromicroα (10 ευρώ την ώρα microικτά)
∆ιαπιστώνεται επίσης η καθυστέρηση ορισmicroένων ενεργειών που
δηmicroιουργούν προβλήmicroατα συντονισmicroού τα οποία αποβαίνουν
ανασταλτικά στην αύξηση της αποτελεσmicroατικότητας του άξονα αλλά και
στον συντονισmicroό των συmicromicroετεχόντων και ειδικά
Καθυστέρησε το τεστ γλωσσοmicroάθειας που προβλέπει το πρόγραmicromicroα για
την αξιολόγηση της γλωσσικής ικανότητας των αλλοδαπών microαθητών microε
αποτέλεσmicroα την ενιαία αξιολόγηση και τον καθορισmicroό του επιπέδου των
microαθητών στους οποίους θα πρέπει να παρέmicroβει το πρόγραmicromicroα Μέχρι
τον Ιούλιο βρισκόταν στο στάδιο της κατάρτισης και το φθινόπωρο θα
57
γινόταν η στάθmicroισή του για να αξιολογηθεί η αξιοπιστία του και στη
συνέχεια να εφαρmicroοστεί καθολικά
Αντί αυτού παρατηρούνται τρεις διαφορετικοί τρόποι αντιmicroετώπισης της
έλλειψης του τεστ γλωσσικής ικανότητας
1 Ορισmicroένες περιφέρειες χρησιmicroοποίησαν τα τεστ του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου το οποίο σε σχέση microε το στόχους του προγράmicromicroατος
κρίνεται ως ακατάλληλο αλλά ελλείψει άλλου χρησιmicroοποιήθηκε
ως υποκατάστατο του σταθmicroισmicroένου τεστ του προγράmicromicroατος
2 Σε άλλες περιφέρειες χρησιmicroοποιήθηκαν πιλοτικά άλλα τεστ
γλωσσοmicroάθειας αmicroφιβόλου αποτελέσmicroατος και χρησιmicroότητας και
3 Τέλος σε άλλες περιοχές δεν χρησιmicroοποιήθηκε κανένα τεστ αλλά
ο σύλλογος των διδασκόντων σε κάθε σχολείο σε ειδική
συνεδρίαση αξιολόγησε τους microαθητές ανάλογα microε τις επιδόσεις
τους στη γλώσσα αλλά και την προσωπική άποψη για κάθε
microαθητή ώστε να κρίνει ποιοι από τους παλιννοστούντες και
αλλοδαπούς microαθητές θα χρειάζονται γλωσσική και microαθησιακή
υποστήριξη
Επίσης microε βάση τα παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να γίνουν και τεστ
προόδου όπως προβλέπονται σε διάστηmicroα (8) οκτώ microηνών από το αρχικό
διαγνωστικό τεστ για να γίνει ο έλεγχος προόδου των microαθητών που
συmicromicroετείχαν στη δράση και να διαπιστωθεί η αποτελεσmicroατικότητα αυτής
της παρέmicroβασης
Σε περιοχές εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος δεν τηρήθηκαν τα ατοmicroικά
δελτία και ο φάκελος εργασιών του microαθητή όπως προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα για να αξιολογείται η πρόοδος του κάθε microαθητή αλλά και να
ελέγχεται η microέθοδος και η πορεία εφαρmicroογής της ενισχυτικής
διδασκαλίας Η διαφοροποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην
προσπάθεια παροχής ουσιαστικής βοήθειας στους επιλεγmicroένους microαθητές
στον περιορισmicroένο διαθέσιmicroο χρόνο εφαρmicroογής της παρέmicroβασης και
λιγότερο στην τήρηση των laquoτύπωνraquo που ήταν η δηmicroιουργία του ατοmicroικού
φακέλου του microαθητή
58
Τέλος στα περισσότερα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
χρησιmicroοποιήθηκε το συmicroπληρωmicroατικό βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό
που παρέχει το πρόγραmicromicroα και τούτο γιατί microέχρι το τέλος του
προηγούmicroενου σχολικού έτους δεν είχε γίνει η αναπαραγωγή του
βελτιωmicroένου και συmicroπληρωmicroένου διδακτικού υλικού που προβλέπεται
από το πρόγραmicromicroα για τεχνικούς λόγους Έτσι οι ανάγκες καλύφθηκαν
microερικώς από το λιγοστό υπάρχον (stock) από την προηγούmicroενη φάση
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και microε την παροχή ορισmicroένων τίτλων
(τόmicroων) microόνο στους εκπαιδευτικούς των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας και σχεδόν κανένας τίτλος βοηθητικού υλικού στους
microαθητές όπως προβλέπει ο άξονας πέντε (5) του προγράmicromicroατος Αυτό το
στοιχείο αποτέλεσε ένα ακόmicroη στοιχείο διαφοροποίησης της εφαρmicroογής
του προγράmicromicroατος ανά περιφέρεια και το οποίο οδήγησε πολλές φορές
σε αντιδράσεις των εκπαιδευτικών τόσο στο στάδιο της επιmicroόρφωσης όσο
και στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Η ίδια παρέmicroβαση που έγινε στα δηmicroοτικά προβλεπόταν και στα
νηπιαγωγεία και microάλιστα η ανάγκη ήταν microεγαλύτερη γιατί οδηγούσε σε
διαφοροποίηση των γνωστικών ικανοτήτων και ειδικά στην ικανότητα
επικοινωνίας των αλλόγλωσσων microαθητών αλλά και διαφοροποίηση από
πλευράς ικανότητας παρακολούθησης των microαθηmicroάτων microε την εισαγωγή
τους στο δηmicroοτικό σχολείο Από εκπαιδευτικής πλευράς η εφαρmicroογή
του microέτρου απέβλεπε στην παροχή ίσων ευκαιριών των microαθητών microε την
είσοδό τους στην Αrsquo τάξη του δηmicroοτικού αλλά και στην καταπολέmicroηση
του αποκλεισmicroού από την εκπαίδευση των microαθητών που παρουσίαζαν
microερική ή ολική ανεπάρκεια στη γνώση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης Επίσης πολλά από τα παιδιά αλλοδαπών γονέων έχουν
γεννηθεί στη χώρα microας και θα έπρεπε να αντιmicroετωπιστούν microε ίσους
όρους microε τα παιδιά από Έλληνες γονείς δίνοντάς τους τη δυνατότητα να
έχουν ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης microrsquo αυτά
59
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τα στοιχεία που αφορούν την
εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας στα νηπιαγωγεία όπου η
microεθοδολογία της παρέmicroβασης ήταν διαφορετική λόγω της φύσης της
δοmicroής και λειτουργίας των microονάδων αυτών
Ενισχυτική διδασκαλία στα νηπιαγωγεία
Περιφέρεια Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αριθmicroός
microαθητών
Αττικής Αττικής
(Νοmicroαρχία
Αθηνών
Ανατολικής
Αττικής ∆υτικής
Αττικής
Πειραιώς)
55 78 1336
Κεντρικής
Μακεδονίας
Θεσσαλονίκης
Πέλλας
Πιερίας
Χαλκιδικής
14
7
1
7
27
10
3
17
139
36
8
77
Στερεάς
Ελλάδας
Βοιωτίας
Εύβοιας
Φθιώτιδα
3
5
35
5
5
51
85
48
883
Πελοπόννησος Αργολίδας
Αχαΐας
Ηλείας
2
4
1
2
7
1
27
41
7
Αιγαίου Λέσβού
∆ωδεκανήσου
2
3
2
4
24
22
60
Κρήτη Ηρακλείου
Ρεθύmicroνου
Χανίων
1
1
5
3
3
10
6
29
32
ΣΥΝΟΛΟ 29 Νοmicroοί 146 228 2800
Από την ανάλυση των στοιχείων της παρέmicroβασης στα νηπιαγωγεία αλλά
και τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα διαπιστώνουmicroε ότι έγινε
παρέmicroβαση σε έξι (6) εκπαιδευτικές περιφέρειες της χώρας στις οποίες
βρίσκονται και οι δυο νοmicroοί (Αττική Θεσσαλονίκη) microε τη microεγαλύτερη
συγκέντρωση αλλοδαπών microαθητών
Στα 146 νηπιαγωγεία των 29 νοmicroών που συmicromicroετείχαν στην παρέmicroβαση
φοιτούν 3861 microαθητές εκ των οποίων το 36 είναι microαθητές αλλοδαπών
γονέων που τα περισσότερα έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα
Πανεπιστή
microια
Σύνολο
Μαθητών
Σχολείων
Παρέmicroβασ
ης
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντ
ων
Τmicroήmicroατα
Ενισχυτική
ς
Μαθητές
Τmicroηmicroάτων
Ενισχυτική
ς
ΕΚΠΑ 2360 837 139 2352
Αιγαίου 131 41 6 46
Κρήτης 219 67 16 67
Πάτρας 247 90 10 75
ΑΠΘ 934 363 57 260
ΣΥΝΟΛΟ 3891 1398 228 2800
61
Στο σύνολο αυτών των σχολείων που επελέγησαν δηmicroιουργήθηκαν 228
τmicroήmicroατα στα οποία φοιτούσαν 2785 microαθητές που αντιστοιχούν στο
721 του συνόλου των microαθητών που σηmicroαίνει ότι στην παρέmicroβαση
συmicromicroετείχαν και microη αλλοδαποί microαθητές που αποτελεί και την
αποτελεσmicroατικότερη παιδαγωγική microέθοδο
Η παρέmicroβαση και σrsquo αυτόν τον τοmicroέα δεν είναι ενιαία στο σύνολο του
προγράmicromicroατος microε την έννοια ότι διαφέρει ο τρόπος παρέmicroβασης και σε
ότι αφορά αφενός στη δηmicroιουργία τmicroηmicroάτων στο νηπιαγωγείο που
αποτελούνται αmicroιγώς από παιδιά αλλοδαπών και διεξάγονται
δραστηριότητες ξεχωριστά από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και
αφετέρου τmicroήmicroατα laquomicroικτάraquo στα οποία η παρέmicroβαση και οι
δραστηριότητες είναι κοινές για όλους τους microαθητές της τάξης Η
κατάσταση αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα συγκρίνοντας την
τελευταία στήλη microε τη στήλη του συνόλου των microαθητών των
νηπιαγωγείων παρέmicroβασης Η Αττική διαφοροποιείται από τους
υπόλοιπες περιφέρειες Θεωρούmicroε ότι η παρέmicroβαση θα πρέπει να
αποκτήσει ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής microέσω επιστηmicroονικού διαλόγου
microεταξύ των υπευθύνων του άξονα όλων των περιφερειών
∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σrsquo αυτόν τον άξονα προβλέπεται επίσης η εφαρmicroογή προγραmicromicroάτων
διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων (Α4 του προγράmicromicroατος) σε επιλεγmicroένα
σχολεία και αφορά δραστηριότητες που προβάλλουν την
διαπολιτισmicroικότητα στο ελληνικό σχολείο microέσω σχεδίων εργασίας σε
διάφορα θέmicroατα
Από τα στοιχεία που διαθέτουmicroε microόνο η Αττική και η Κρήτη υλοποίησαν
τέτοιες δραστηριότητες όπως φαίνεται κατά νοmicroό στον πίνακα που
ακολουθεί
Προγράmicromicroατα διαπολιτισmicroικής δραστηριότητας
62
Νοmicroός Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο
Αλλοδαπών amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
Τmicroηmicroάτων
Αττική 3 494 208 21
Χανίων 12 2000 468 24
Ηρακλείου 6 894 197 11
ΣΥΝΟΛΟ 21 3388 873 56
Σε όλα τα ενταγmicroένα σχολεία οι αδιόριστοι εκπκοί που είχαν
τοποθετηθεί πήραν microέρος στο σχεδιασmicroό και την υλοποίηση σχεδίων
εργασίας συmicroβάλλοντας microrsquo αυτό στη διαπολιτισmicroική προσέγγιση των
θεmicroάτων που διαπραγmicroατεύτηκαν τα σχολεία
Τα περισσότερα σχολεία σχεδίασαν και υλοποίησαν δραστηριότητες το
δεύτερο τρίmicroηνο του 2007
Σχολεία που έχουν παράδοση εmicroπειρία και γνώση σχεδίασαν και
υλοποίησαν σχέδια εργασίας microε τη συνεργασία των εκπκών του
προγράmicromicroατος
Πολλά από τα σχολεία της παρέmicroβασης έδωσαν microικρότερη σηmicroασία στις
δραστηριότητες θεωρώντας ότι οι microαθητές τους είχαν περισσότερη
ανάγκη από γλωσσική στήριξη
Για παράδειγmicroα οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος της Κρήτης
αναφέρουν στη θεmicroατολογία αυτής της δραστηριότητας τα παρακάτω
σχέδια
bull Θεατρικά θέmicroατα αγωγής καταναλωτή και αγωγής υγείας
περιβαλλοντικά θέmicroατα που διαπραγmicroατεύτηκε το επικουρικό
πρόγραmicromicroα Καλλιπάτειρα κά
bull Προβολές κινηmicroατογραφικών ταινιών αντιρατσιστικού
περιεχοmicroένου καθώς και ταινίες από τις χώρες προέλευσης
των αλλοδαπών microαθητών
63
bull Μύθοι θρύλοι παραδόσεις των χωρών προέλευσης των
microαθητών
bull Μουσικές βραδιές microε microικτές οmicroάδες microαθητών
bull Παιχνίδια επικοινωνίας
bull Θεατρικές παραστάσεις
bull Παραδοσιακά φαγητά των χωρών των microαθητών
bull Παραδοσιακοί βαλκανικοί χοροί
Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στην
Κρήτη οι παραπάνω δραστηριότητες έγιναν από τους εκπαιδευτικούς
και συνεργάτες του προγράmicromicroατος είτε ατοmicroικά είτε ως οmicroάδα ή microε τη
συmicromicroετοχή τους σε δρώmicroενα που είχαν σχεδιαστεί από τους
εκπαιδευτικούς των τάξεων των ενταγmicroένων σχολικών microονάδων
Σε πολλές από τις δραστηριότητες πήραν microέρος και γονείς στο σχεδιασmicroό
και στην υλοποίηση και πολλές φορές αξιοποιήθηκαν δεξιότητες και
γνώσεις των αλλοδαπών γονέων
Σκοπός του προγράmicromicroατος ήταν η συmicroβολή στη δηmicroιουργία
αλληλέγγυων πολυπολιτισmicroικών κοινωνιών Μέσα από ποικιλία τεχνικών
και microε βιωmicroατικό τρόπο διερευνήθηκαν οι αρχές του διαπολιτισmicroού microέσω
της microελέτης του υλικού πολιτισmicroού η καλλιέργεια του σεβασmicroού της
εκτίmicroησης της συmicroπάθειας και της δίκαιης microεταχείρισης του
laquoδιαφορετικούraquo η άρση των ετεροτήτων και των κοινωνικών διαφορών η
δηmicroιουργική αφοmicroοίωση των αρχών του ανθρωπισmicroού και της
δηmicroοκρατίας(Έκθεση Επιστηmicroονικού Υπεύθυνου Κρήτης)
Τέλος σε ότι αφορά στις δραστηριότητες σύνδεσης του σχολείου microε την
οικογένεια και την κοινότητα (δραστηριότητα Α5 του Άξονα Α)
δραστηριότητα που αποβλέπει στην ενθάρρυνση της ενεργής συmicromicroετοχής
παλιννοστούντων και αλλοδαπών γονέων στις διαδικασίες του σχολείου
ώστε να προωθηθεί η συνοχή και να αναγνωριστεί και ενισχυθεί η
πολυmicroορφία αλλά και να ενηmicroερωθούν οι γονείς για τη λειτουργία του
64
σχολείου και την πρόοδο των παιδιών τους αυτή δε φαίνεται να
υλοποιήθηκε σrsquo αυτή τη φάση από το πρόγραmicromicroα
Κρίνουmicroε ότι είναι ένας τοmicroέας σηmicroαντικός που πρέπει να ενισχυθεί και
να γίνει κάθε προσπάθεια προσέγγισης των γονέων για να έλθουν πιο
κοντά στο σχολείο αλλά και στα παιδιά τους microέσω της ενηmicroέρωσής τους
για την εκπαιδευτική διαδικασία και την πρόοδό τους στο σχολείο
Αξιολογώντας βέβαια αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να τονίσουmicroε ότι
παρόmicroοιες προσπάθειες σύνδεσης του σχολείου microε την οικογένεια έχουν
αποτύχει και συγκεκριmicroένα σε σχέση microε τους έλληνες γονείς αφού
παρουσιάζονται τάσεις φυγόκεντρες στην τριπλή σχέση σχολείο-microαθητές-
γονείς χωρίς να microπορούmicroε να επιmicroερίσουmicroε τις ευθύνες αλλά θεωρούmicroε
ότι το σχολείο που έχει την ευθύνη της εκπαίδευσης θα πρέπει() να έχει
και τη microεγαλύτερη ευθύνη
Όσον αφορά στη δηmicroιουργία θερινών τmicroηmicroάτων (η πρόβλεψη ήταν για
45 θερινά τmicroήmicroατα) ενισχυτικής διδασκαλίας προγυmicroνασιακής
εκπαίδευσης από τα οποία θα ωφελούνταν 900 παλιννοστούντες και
αλλοδαποί microαθητές της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης δεν
δηmicroιουργήθηκαν αφενός γιατί το έργο επικέντρωσε το ενδιαφέρον του
στην προσπάθεια να εφαρmicroοστούν τα microέτρα που θα βοηθούσαν
ουσιαστικά τους microαθητές στη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους και
microάλιστα microέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας (απεργία των εκπαιδευτικών
της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης 2 microήνες περίπου στην αρχή του έτους και
καταλήψεις των Πανεπιστήmicroιων πριν και microετά το τέλος του 2006) και
αφετέρου γιατί το πρόγραmicromicroα προβλεπόταν να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο
του 2007 ενώ τα θερινά τmicroήmicroατα θα λειτουργούσαν τον Ιούλιο και
Αύγουστο εκτός δηλαδή του χρόνου εφαρmicroογής γεγονός που αποτελεί
πρόβληmicroα στον προγραmicromicroατισmicroό των δραστηριοτήτων
Συνολικά η παρέmicroβαση έχει υπερκαλύψει το στόχο της που
προέβλεπε τη γλωσσική και microαθησιακή υποστήριξη 50000
microαθητών
65
2 Άξονας 2 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ndash ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο αυτών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα άmicroεσα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας όσο και αυτών που
είναι στο ίδιο σχολείο αλλά και άλλων που έχουν στις τάξεις τους
αλλόγλωσσους microαθητές και αντιmicroετωπίζουν το πρόβληmicroα της ένταξής
τους στο σχολείο είναι επιβεβληmicroένη
Όπως προβλέπει το πρόγραmicromicroα και αποτυπώνεται στον αντίστοιχο άξονα
η επιmicroόρφωση χωρίζεται σε τέσσερις (4) κατηγορίες
bull ∆ιηmicroερίδες (16 ώρες)
bull Επιmicroορφώσεις στελεχών της εκπαίδευσης (3 ώρες)
bull ∆ιασχολικέςενδοσχολικές (3 ώρες)
bull Ταχύρυθmicroα σεmicroινάρια (3 ώρες)
Στην εξειδίκευση αυτού του άξονα που έγινε στο ξεκίνηmicroα του έργου
προβλέπεται η χωροταξική κατανοmicroή του συνολικού αριθmicroού των 121
επιmicroορφώσεων για τα δηmicroοτικά και τα νηπιαγωγεία κατά περιφέρεια
εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και ο στόχος είναι να επιmicroορφωθούν
7625 εκπαιδευτικοί και στελέχη των δυο κατηγοριών (δηmicroοτικά -
νηπιαγωγεία)
Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται η κατανοmicroή των σεmicroιναρίων
καθώς και ο στόχος ανά περιφέρεια
∆ιηmicroερίδ
ες
Στελεχών
εκπαίδευσ
ης
∆ιασχολικέ
ς
Ενδοσχολι
κές
66
Αριθmicroός
Σεmicroριων
21 4 4 4 Αττική
Αρεπιmicroορ
ων
2100 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
14 4 3 3 Μακεδονία
Αρεπιmicroορ
ων
1400 120 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
4 2 3 3 Πελοπόννησ
ος
Αρεπιmicroορ
ων
400 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
12 4 4 4 Ήπειρος
Ιόνια
Νησιά
Θεσσαλία Αρεπιmicroορ
ων
1200 120 120 80
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 2 3 3 Αιγαίο
Αρεπιmicroορ
ων
500 60 90 60
Αριθmicroός
Σεmicroριων
5 4 3 3 Κρήτη
Αρεπιmicroορ
ων
500 120 90 60
Σεmicroιναρίω
ν
61 20 20 20 Σύνολο
Επιmicroορφού
microενων
6100 600 600 400
67
Οι επιmicroορφωτικές δραστηριότητες που προβλέπονται στον παραπάνω
πίνακα στοχεύουν στην επιmicroόρφωση 7700 εκπαιδευτικών και στελεχών
της εκπαίδευσης θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2007 (31-12-2007)
και για το λόγο αυτό στη συνέχεια παρουσιάζεται η πορεία υλοποίησης
microέχρι τον Ιούλιο του 2007 Τα συmicroπληρωmicroατικά στοιχεία θα
παρουσιαστούν στην τελική έκθεση αξιολόγησης όπως προβλέπεται από
τον προγραmicromicroατισmicroό της δράσης της αξιολόγησης
Σύmicroφωνα microε τα διαθέσιmicroα στοιχεία υλοποίησης του άξονα της
επιmicroόρφωσης ο στόχος θα επιτευχθεί microέχρι το τέλος του έτους αφού
microέχρι σήmicroερα έχουν πραγmicroατοποιηθεί 80 σεmicroινάρια από τα 121 που
προβλέπονται συνολικά στο πρόγραmicromicroα και έχουν επιmicroορφωθεί 5717
εκπαιδευτικοί και στελέχη εκπαίδευσης όπως φαίνεται αναλυτικά στον
πίνακα που ακολουθεί
Περιφέρεια Αριθmicroός σεmicroιναρίων Αρ επιmicroορφούmicroενων
Αττική 22 2291
Μακεδονία 16 1169
Πελοπόννησος 11 366
Ήπειρος Ιόνια νησιά
Θεσσαλία Στερεά
Ελλάδα
12 1004
Αιγαίο 11 568
Κρήτη 8 319
Σύνολο 80 5717
Έτσι από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι έχει πραγmicroατοποιηθεί το
661 των προβλεπόmicroενων επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων και έχει
επιmicroορφωθεί το 742 αριθmicroού στόχου των εκπαιδευτικών γεγονός που
68
καταδεικνύει ότι microε τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που υπολείπονται θα
υπερκαλυφθεί ο στόχος του προγράmicromicroατος
Οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα προέρχονται από
4089 δηmicroοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που δείχνει ότι το πρόγραmicromicroα
έχει τη δυνατότητα να ενηmicroερώνει αλλά και να καταρτίζει πολύ
περισσότερα άτοmicroα από αυτά που συmicromicroετέχουν στις δραστηριότητες της
παρέmicroβασης στα σχολεία επιτυγχάνοντας πολλαπλασιαστικά
αποτελέσmicroατα και διεύρυνση του παιδαγωγικού πεδίου των
εκπαιδευτικών της Αrsquoθmicroιας εκπαίδευσης
Αποτελεσmicroατικότητα της παρέmicroβασης
Επιmicroόρφωση Πρόβλεψη Πραγmicroατοποίηση
microέχρι 31-7-2007
Ποσοστό
υλοποίησης
∆άσκαλοι και
στελέχη
εκπαίδευσης
5500 4246 772
Νηπιαγωγοί 2200 1471 669
Σύνολο
Επιmicroορφούmicroενων
7700 5717 742
Σύνολο σχολείων 5000 4089 818
Όσον αφορά στην υλοποίηση των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων θα πρέπει
να σηmicroειώσουmicroε ότι έγιναν επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια σε όλους σχεδόν
τους νοmicroούς εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος και σε microεγάλο βαθmicroό
ενδοσχολικά επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια στα σχολεία παρέmicroβασης
Στα σεmicroινάρια συmicromicroετείχαν στελέχη της εκπαίδευσης και η επιmicroόρφωσή
τους αφορούσε κυρίως την ενηmicroέρωση για τους στόχους του
προγράmicromicroατος για το επιmicroορφωτικό και εκπαιδευτικό υλικό καθώς και
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης που αποτελεί νέο φαινόmicroενο και
δηmicroιουργεί νέες συνθήκες στην ελληνική εκπαίδευση
69
Επίσης συmicromicroετείχαν ανάλογα microε το είδος της επιmicroόρφωσης
εκπαιδευτικοί που δίδασκαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ή
επιmicroορφωτικά αλλά και άλλοι εκπαιδευτικοί των σχολείων παρέmicroβασης
και άλλων σχολείων που ενδιαφέρονται για την ενηmicroέρωση τους και την
κατάρτισή τους σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών τόσο του νηπιαγωγείου όσο και του
δηmicroοτικού κινήθηκε στους παρακάτω άξονες
bull ∆ιαπολιτισmicroική αγωγή
bull Αντιρατσιστική ευαισθητοποίηση
bull Μέθοδοι για την ενίσχυση του διδακτικού έργου των
εκπαιδευτικών
bull Χρήση και πρακτική εφαρmicroογή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
∆όθηκε όmicroως η δυνατότητα στις περιφερειακές γραmicromicroατείες να
διαφοροποιηθούν και να προσθέσουν στην παραπάνω θεmicroατολογία και
συmicroπληρωmicroατικά θέmicroατα σε ότι κρίνουν σκόπιmicroο και αναγκαίο για την
ολοκληρωmicroένη κατάρτιση των εκπαιδευτικών για την
αποτελεσmicroατικότερη εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
Αξιολογώντας την εφαρmicroογή αυτού του άξονα θα πρέπει να
επισηmicroάνουmicroε ότι ο στόχος του προγράmicromicroατος θα επιτευχθεί microέχρι το
τέλος του χρόνου
Θα πρέπει όmicroως να επισηmicroανθούν ορισmicroένες δυσλειτουργίες στην
εφαρmicroογή που οφείλονται σε laquoτεχνικούςraquo λόγους όπως στην καθυστέρηση
της ανάθεσης σε φορέα της οργάνωσης των σεmicroιναρίων microε αποτέλεσmicroα να
αρχίσει το πρόγραmicromicroα χωρίς να έχουν επιmicroορφωθεί αλλά και
ενηmicroερωθεί στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί που αναλάmicroβαναν
τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microάλιστα αυτοί που
προέρχονταν από την δευτεροβάθmicroια εκπαίδευση όπου η εκπαίδευση σε
θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης είναι σχεδόν ανύπαρκτη
70
Άλλο σηmicroαντικό ζήτηmicroα στην υλοποίηση του microέτρου είναι ότι αυτό έχει
σχεδιαστεί από πλευράς οργάνωσης για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη
όπου υπάρχει συγκέντρωση εκπαιδευτικών και είναι σχετικά εύκολο να
επιmicroορφώνονται microαζικά εκπαιδευτικοί των σχολείων της παρέmicroβασης
Στις υπόλοιπες περιφέρειες δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώνεται
microεγάλος αριθmicroός εκπαιδευτικών σε κάθε συνάντηση microε αποτέλεσmicroα οι
διηmicroερίδες στις οποίες πραγmicroατικά γίνεται επιmicroόρφωση ουσίας microέσω των
εργαστηριακού τύπου επιmicroορφώσεων να microην καλύπτουν τα
προβλεπόmicroενα 5 τmicroήmicroατα των 20 ατόmicroων αλλά να δηmicroιουργούνται
τmicroήmicroατα microε microικρότερο αριθmicroό εκπαιδευτικών Από πλευράς
αποτελεσmicroατικότητας τα σεmicroινάρια αυτά είναι πολύ ουσιαστικά γιατί
δίνεται η δυνατότητα στους συmicromicroετέχοντες να επικοινωνήσουν να
συζητήσουν περιπτώσεις να αναλύσουν τα θέmicroατα σε βάθος και για
microεγαλύτερο χρονικό διάστηmicroα όmicroως οι προδιαγραφές υλοποίησης των
σεmicroιναρίων αυτών δεν είναι πάντα εφικτό να τηρηθούν (5 τmicroήmicroατα των
20 ατόmicroων ndash 2 συνεχή 8άωρα) Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
περιφερειακές υπηρεσίες δηλώνουν την ανησυχία τους για την
προσέλευση των εκπαιδευτικών στις διηmicroερίδες και την σκιαγραφούν ως
laquoικανοποιητικήraquo
Οι τεχνικές που χρησιmicroοποιήθηκαν στη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
ήταν τρεις Α) η εισήγηση που ακολουθήθηκε κυρίως στις επιmicroορφώσεις
ενηmicroέρωσης των στελεχών εmicroπλουτιζόταν microε παραδείγmicroατα και το
περιεχόmicroενο περιστρεφόταν γύρω από θέmicroατα διαπολιτισmicroικής
εκπαίδευσης αλλά και αντιρατσιστικής ευαισθητοποίησης Β) η
συζήτηση όπου οι επιmicroορφούmicroενοι είχαν τη δυνατότητα να
συmicromicroετέχουν να ανταλλάσσουν απόψεις και να εmicroβαθύνουν σε θέmicroατα
που τους αφορούσαν Γ) Οι οmicroάδες εργασίας ή εργαστηριακού τύπου
όπου οι επιmicroορφούmicroενοι χωρίζονταν σε οmicroάδες και καλούνταν να
συζητήσουν θέmicroατα και προβλήmicroατα που συναντούν στο σχολείο αλλά
και να διεκπεραιώσουν κάποια δραστηριότητα
Όσον αφορά στην επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα
ενηmicroέρωσης αλλά και επιmicroόρφωσης ειδικά για την διδακτική του
71
διαθέσιmicroου από το πρόγραmicromicroα υλικού έγινε αρκετές φορές microε την
απουσία του διδακτικού υλικού Έγινε ενηmicroέρωση των σχολικών
συmicroβούλων ως άmicroεσων υποστηρικτών και εποπτών του διδακτικού έργου
για τις διαπολιτισmicroικές πτυχές της διδασκαλίας στο συγκεκριmicroένο
επιστηmicroονικό τους αντικείmicroενο αλλά η αποτελεσmicroατική βοήθεια που
microπορούν να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς των σχολείων που έχουν
στις τάξεις τους αλλοδαπούς δεν microπορεί να είναι η καλύτερη microετά από
microια microόνο επιmicroόρφωση ορισmicroένων ωρών Σε πολλές περιοχές δεν έγινε
επαναληπτική συνάντηση microε τα στελέχη της εκπαίδευσης για να
συζητηθούν και άλλα θέmicroατα σε βάθος ώστε οι σχολικοί σύmicroβουλοι να
έχουν ολοκληρωmicroένη κατάρτιση στο θέmicroα και να αποτελέσουν όπως θα
έπρεπε τον microόνιmicroο φορέα παροχής συmicroβουλών στους εκπαιδευτικούς
τόσο των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής όσο και φροντιστηριακών για τη
διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
Είναι θετικό το στοιχείο της εργαστηριακής microορφής της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών γιατί δίνεται η δυνατότητα στους επιmicroορφωτές να
προσεγγίσουν αποτελεσmicroατικότερα το θέmicroα της εκπαιδευτικής αλλαγής
που σχετίζεται microε τις νέες συνθήκες της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
στο ελληνικό σχολείο αλλά και να δώσουν τη δυνατότητα στους
εκπαιδευτικούς να microπορούν να διαχειριστούν παιδαγωγικά τους
αλλόγλωσσους microαθητές αλλά και στους διευθυντές των microονάδων να
συνειδητοποιήσουν τη σηmicroασία της προσωπικής συmicroβολής στη
διαχείριση των διοικητικών και οργανωτικών προβληmicroάτων στα σχολεία
τους που έχουν πολυπολιτισmicroική σύνθεση
Όmicroως η στέρηση της δυνατότητας λόγω κυρίως χρόνου υλοποίησης
αλλά και πόρων της συνεχούς κατάρτισης αποδυναmicroώνει τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής καινοτόmicroων δράσεων αλλά και
εκπαιδευτικών αλλαγών στο σχολείο
Τέλος ένα άλλο σηmicroαντικό πρόβληmicroα το οποίο παρουσιάστηκε κυρίως
στις τελευταίες επιmicroορφώσεις είναι η προσέλευση των εκπαιδευτικών σε
σχέση microε την ένταση και διάρκεια των σεmicroιναρίων Θεωρώ ότι η
επιmicroόρφωση των 16 ωρών (στις διηmicroερίδες) σε δύο microέρες αντίκειται σε
72
κάθε microέθοδο επιmicroόρφωσης ή εκπαίδευσης ενηλίκων Η επί οκτώ (8)
ώρες την ηmicroέρα συνεχής συmicromicroετοχή σε εντατικό σεmicroινάριο για έναν
ενήλικα αντιβαίνει σε οποιαδήποτε παιδαγωγική microέθοδο και η
επιmicroόρφωση αποβαίνει αναποτελεσmicroατική Επίσης θα πρέπει να
υπάρχουν ταυτόχρονα πέντε (επιmicroορφωτές διαθέσιmicroοι για να γίνει η
διηmicroερίδα όπως προβλέπεται γεγονός που δηmicroιουργεί ένα επιπλέον
πρόβληmicroα στην περιφέρεια το οποίο οξύνεται όταν όλη η laquoοmicroάδαraquo των
επιmicroορφωτών θα πρέπει να microετακινηθεί 200 και 300 χιλιόmicroετρα microακριά
από τον τόπο κατοικίας των microελών της που αποτελείται κυρίως από
πανεπιστηmicroιακούς
Θα πρέπει στη συνέχεια του προγράmicromicroατος να αλλάξει η διάρκεια των
διηmicroερίδων και σε αυτού του είδους την επιmicroόρφωση να microειωθούν οι
ώρες ή να γίνονται επαναληπτικές επιmicroορφώσεις microε τα ίδια άτοmicroα σε
σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα
Όσον αφορά στη διοργάνωση των επιmicroορφωτικών δράσεων
δηmicroιουργήθηκαν αρκετά προβλήmicroατα συνεργασίας που απαιτούσαν
microεγάλη σπατάλη χρόνου στην επίλυση τους και άλλα έmicroειναν άλυτα
οφειλόmicroενα στη σύmicroβαση της εταιρίας microε το ΕΚΠΑ Η microη κάλυψη των
οδοιπορικών εκτός αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων και η microη
καταβολή ηmicroερήσιας αποζηmicroίωσης δηmicroιουργεί προβλήmicroατα σε περιοχές
όπου οι επιmicroορφωτές πρέπει να κινηθούν οδικώς
Στο επόmicroενο κεφάλαιο παρουσιάζεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
για τα προγράmicromicroατα κατάρτισης που εφαρmicroόστηκαν στις διάφορες
περιοχές της χώρας στο πλαίσιο αυτού του προγράmicromicroατος
3 Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη απευθύνεται σε όλους του παράγοντες του
σχολείου και συγκεκριmicroένα τους microαθητές τους γονείς των microαθητών τους
73
εκπαιδευτικούς τα στελέχη της εκπαίδευσης αλλά και τους τοπικούς
συλλογικούς φορείς
Ο σκοπός αυτής της υποστήριξης είναι ευρύτατος και όπως περιγράφεται
στο πρόγραmicromicroα είναι
1 Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίηση τους
και η άσκηση δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπροσωπικών
σχέσεων και διαπολιτισmicroικής κατανόησης και συνεργασίας
2 Η προαγωγή της ψυχικής υγείας διαπολιτισmicroικής κατανόησης και
θετικού laquoκλίmicroατοςraquo στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος και
3 Η προώθηση της συνεργασίας σχολείου-οικογένειας-κοινότητας
Από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης αυτού του άξονα διαπιστώνουmicroε και σrsquo
αυτόν τον άξονα microια σχετική διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησής του
που οφείλεται κυρίως στο ιδιαίτερο βάρος που έδωσαν οι υπεύθυνοι της
δραστηριότητας αυτής στις διάφορες περιφέρειες καθώς και το ερευνητικό
ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα προβλήmicroατα των microαθητών στους τοmicroείς
της microάθησης της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και της σχολικής
προσαρmicroογής
Κοινό πρόβληmicroα για όλους ήταν η προσέγγιση των γονέων και των
συλλογικών φορέων των αλλοδαπών κυρίως στις περιφέρειες
Στο πλαίσιο αυτής της παρέmicroβασης σε όλες τις περιφέρειες και στο πλαίσιο
των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που
βασίζονταν στις αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας και
εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην
τάξη και αντιmicroετώπισης ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων (πειθαρχίας
επιθετικότητας παραβατικότητας κλπ)
Μετά την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στα θέmicroατα της ψυχοκοινωνικής
υποστήριξης δηmicroιουργήθηκαν τmicroήmicroατα στα σχολεία της παρέmicroβασης microε τη
συmicromicroετοχή όλων των microαθητών της τάξης (αλλοδαπών και microη) και
εφαρmicroόστηκαν προγράmicromicroατα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των microαθητών
74
είτε από τους επιmicroορφωmicroένους εκπαιδευτικούς είτε απόmicroε την υποστήριξη
σχολικών ψυχολόγων
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα στοιχεία υλοποίησης του
άξονα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης σε ∆ηmicroοτικά και Νηπιαγωγεία
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο ∆ηmicroοτικό
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 32 5358 936 58
Ηπείρου 1 82 34 9
Κρήτης 20 3274 745 30
Αιγαίου 32 5980 1193 105
Πελοποννήσου9 1706 300 9
Μακεδονίας 5 1325 422 6
ΣΥΝΟΛΟ 99 17725 3630 217
Ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση στο Νηπιαγωγείο
Περιφέρεια Αριθmicroός
σχολείων
Σύνολο
microαθητών
Σύνολο Αλλοδαπώ
amp
Παλιννοστούντων
Αριθmicroός
τmicroηmicroάτων
Αττική 25 728 157 33
Αιγαίου 5 131 41 6
Πελοποννήσου4 140 46 4
Μακεδονίας 1 45 22 1
ΣΥΝΟΛΟ 35 1044 266 44
75
Σrsquo αυτόν τον άξονα και συγκεκριmicroένα στους στόχους Γ3 και Γ4 προβλέπεται
η ενεργός συmicromicroετοχή του Κέντρου Έρευνας και Εφαρmicroογών Σχολικής
Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών microε στόχο την
εφαρmicroογή του Προγράmicromicroατος ldquoΚοινωνική και Συναισθηmicroατική Αγωγή
στο Σχολείο Παρέmicroβαση σε επίπεδο συστήmicroατοςrdquo για τη
ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στην
περιφέρεια της Αττικής
Το Πρόγραmicromicroα αυτό σχεδιάστηκε από το ΚΕΕΣΧΟΨΥ του Πανεπιστηmicroίου
Αθηνών και αποτελεί microία παρέmicroβαση σε επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης
Σκοπός του Προγράmicromicroατος είναι η ενδυνάmicroωση της συmicroβουλευτικής
διάστασης του ρόλου των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσουν
τις δυσκολίες της σύγχρονης σχολικής τάξης και κατrsquo επέκταση η
ψυχοκοινωνική υποστήριξη των microαθητών η ευαισθητοποίησή τους και η
ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέmicroατα επικοινωνίας διαπολιτισmicroικής
κατανόησης η γνώση του εαυτού η αναγνώριση και έκφραση
συναισθηmicroάτων Επιπλέον το Πρόγραmicromicroα αποσκοπεί στη διαmicroόρφωση
ενός θετικού κλίmicroατος και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο
του σχολικού περιβάλλοντος διευκολύνοντας τόσο τη microαθησιακή
διαδικασία όσο και τη γενικότερη προσαρmicroογή των microαθητών στη σχολική
ζωή καθώς και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο
Το Πρόγραmicromicroα βασίζεται στις σύγχρονες τάσεις της σχολικής ψυχολογίας
σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις της θετικής ψυχολογίας της
ψυχικής ανθεκτικότητας καθώς και της συστηmicroικής προσέγγισης
Επιπλέον στηρίζεται στις νεότερες θεωρήσεις για τα διαφορετικά microοντέλα
της συmicroβουλευτικής της διαλεκτικής ψυχολογικής συmicroβουλευτικής και
της πολλαπλής νοηmicroοσύνης Απευθύνεται σε όλους τους microαθητές της
τάξης στοχεύοντας στη διαmicroόρφωση microιας ατmicroόσφαιρας αmicroοιβαίου
σεβασmicroού και αποδοχής και στη διευκόλυνση της συνεργασίας microέσα στην
τάξη και στη σχολική κοινότητα
Η πρώτη φάση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος περιελάmicroβανε τη
γενικότερη ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθmicroιας
76
εκπαίδευσης (δασκάλων και νηπιαγωγών) microε θεωρητική και πρακτική
παρουσίαση θεmicroάτων προαγωγής της ψυχικής υγείας και άλλων σύγχρονων
ζητηmicroάτων που αφορούν στη σχολική ψυχολογία και την εκπαιδευτική
κοινότητα
Η δεύτερη φάση περιλάmicroβανε την εξειδικευmicroένη κατάρτιση και
επιmicroόρφωση 91 εκπαιδευτικών από νηπιαγωγεία και δηmicroοτικά σχολεία της
ευρύτερης περιοχής της Αττικής σε συγκεκριmicroένες θεmicroατικές ενότητες Η
εξειδικευmicroένη κατάρτιση την παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος αφορούσε στις ακόλουθες ενότητες
1 Επικοινωνία Μέσα από την ενότητα της laquoΕπικοινωνίαςraquo οι microαθητές
καλούνται να γνωρίσουν και να συνειδητοποιήσουν τις θετικές αλλά και τις
αρνητικές microορφές επικοινωνίας που συχνά χρησιmicroοποιούmicroε
διευκολύνοντας έτσι την επικοινωνία των παιδιών τόσο microεταξύ τους όσο και
microε τους ενήλικες
2 Συναισθήmicroατα Η ενότητα αυτή περιλαmicroβάνει την αναγνώριση την
αποδοχή και την έκφραση των συναισθηmicroάτων microας τόσο των ευχάριστων
όσο και των δυσάρεστων καθώς και την αναγνώριση και αποδοχή των
συναισθηmicroάτων των άλλων
3 Αυτοαντίληψη Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται θέmicroατα σχετικά microε
την έννοια της εικόνας του εαυτού της άποψης ή της εκτίmicroησης που
έχουmicroε για τον εαυτό microας
4 ∆ιαφορετικότητα Στην ενότητα αυτή γίνεται αναφορά στην αποδοχή
και την αναγνώριση της έννοιας της διαφορετικότητας στην κατανόηση της
laquoδιαφορετικότηταςraquo στους επιmicroέρους τοmicroείς της (ως προς το φύλο την
εθνοπολιτισmicroική καταγωγή κτλ) στην εξοικείωση των microαθητών microε
πολιτισmicroικά πλαίσια και κουλτούρες διαφορετικές από τις δικές τους
προκειmicroένου να δοθεί η δυνατότητα στους microαθητές να προσεγγίσουν και να
αποδεχτούν ο ένας τον άλλο
Μέχρι τον Ιούνιο στην κατάρτιση-επιmicroόρφωση συmicromicroετείχαν συνολικά 91
εκπαιδευτικοί πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης από 32 δηmicroοτικά σχολεία των
∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών Ανατ Αττικής και Πειραιά οι οποίοι
77
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα όλων των τάξεων του δηmicroοτικού σχολείου (συνολικά
1006 microαθητές) και 26 νηπιαγωγεία των ∆ιευθύνσεων Αrsquo Βrsquo Γrsquo ∆rsquo Αθηνών
Ανατ Αττικής Πειραιά (συνολικά 498 microαθητές)
Στο διάστηmicroα αυτό πραγmicroατοποιήθηκαν τα εξής
bull ∆ιήmicroερο ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών και συmicroπλήρωση
∆ηλώσεων Συmicromicroετοχής όσων εκπαιδευτικών ενδιαφέρονταν για
συmicromicroετοχή στο πρόγραmicromicroα κατάρτισης που θα ακολουθούσε
bull Τρεις (3) συναντήσεις εξειδικευmicroένης κατάρτισης εκπαιδευτικών
που περιελάmicroβαναν θεωρητικές παρουσιάσεις microε βάση τη διεθνή
σύγχρονη βιβλιογραφία βιωmicroατικές ασκήσεις σε 4 microικρές οmicroάδες
εκπαιδευτικών καθώς και ∆ραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στις θεmicroατικές ενότητες
laquo∆εξιότητες Επικοινωνίαςraquo laquoΑναγνώριση Έκφραση Χειρισmicroός
Συναισθηmicroάτωνraquo και laquo∆ιαστάσεις της αυτοαντίληψης
αυτοεκτίmicroησηςraquo
bull ∆ιανοmicroή στους εκπαιδευτικούς ειδικού εκπαιδευτικού υλικού
(ντοσιέ για τον εκπαιδευτικό τετράδιο βιωmicroατικών ασκήσεων για
microαθητές ∆rsquo Εrsquo ΣΤrsquo τάξεων δηmicroοτικού και φωτοτυπίες βιωmicroατικών
ασκήσεων για microαθητές νηπιαγωγείου και των τριών πρώτων τάξεων
δηmicroοτικού σχολείου) microε βάση το οποίο θα εφάρmicroοζαν το
Πρόγραmicromicroα
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquoπρινraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία των εκπαιδευτικών στην πορεία εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος από τους σχολικούς ψυχολόγους του
Προγράmicromicroατος και τα microέλη ∆ΕΠ
bull Θεωρητική παρουσίαση θεmicroάτων που αφορούν τη
∆ιαφορετικότητα από την οπτική γωνία της Σχολικής της
Κοινωνικής και της ∆ιαπολιτισmicroικής Ψυχολογίας
78
bull Βιωmicroατικές ασκήσεις στις τέσσερις (4) microικρές οmicroάδες των
εκπαιδευτικών καθώς και δραστηριότητες για microαθητές
προσχολικής και σχολικής ηλικίας στη θεmicroατική ενότητα
laquo∆ιαφορετικότητα και Πολιτισmicroόςraquo
bull Συmicroπλήρωση ερωτηmicroατολογίων αξιολόγησης του Προγράmicromicroατος
για microαθητές και εκπαιδευτικούς laquomicroετάraquo από την εφαρmicroογή του
bull Εποπτεία της πορείας του Προγράmicromicroατος microε επιτόπιες επισκέψεις
των Σχολικών Ψυχολόγων στις τάξεις εφαρmicroογής του
Προγράmicromicroατος
bull Κλείσιmicroο των οmicroάδων εργασίας των εκπαιδευτικών και αξιολόγηση
του έργου των οmicroάδων
bull Γιορτή για το Κλείσιmicroο του Προγράmicromicroατος microε την παρουσία
∆ιευθυντών των σχολείων ∆ιευθυντών Περιφερειών και
∆ιευθύνσεων της Πρωτοβάθmicroιας Εκπαίδευσης Σχολικών
Συmicroβούλων των Εκπαιδευτικών που εφάρmicroοσαν το Πρόγραmicromicroα
ενός επιπλέον αριθmicroού εκπαιδευτικών από τις σχολικές microονάδες
που ήδη συmicromicroετείχαν και ενδιαφέρονταν να ενταχθούν microελλοντικά
στο Πρόγραmicromicroα καθώς και των γονέων και αδελφών των παιδιών
που συmicromicroετείχαν στο Πρόγραmicromicroα
Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς του Προγράmicromicroατος και οι microαθητές τους
παρουσίασαν τα έργα που από κοινού δηmicroιούργησαν κατά την εφαρmicroογή
του Προγράmicromicroατος σε microορφή Power Point Video projection έργων
ζωγραφικής σε ταmicroπλό microουσικών έργων και θεατρικών παραστάσεων
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία πορείας υλοποίησης του έργου η
παρέmicroβαση αυτή του ΚΕΕΣΧΟΨΥ δεν έχει ολοκληρωθεί παρά microόνο για
ορισmicroένες από τις ενότητες που προβλέπονταν από το πρόγραmicromicroα
Επίσης στο πλαίσιο του προγράmicromicroατος σχεδιάστηκε η εφαρmicroογή
διαδικασίας αξιολόγησης της παρέmicroβασης του Κέντρου microε το κλείσιmicroο
του προγράmicromicroατος τον Ιούνιο Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι η
αξιολόγηση από το Κέντρο δεν έχει ολοκληρωθεί και για το λόγο αυτό
δεν έχει παραδοθεί στον αξιολογητή
79
Θα ήταν χρήσιmicroο να εκτιmicroηθούν τα αποτελέσmicroατα αυτής της
αξιολόγησης αυτού του προγράmicromicroατος του ΚΕΕΣΧΟΨΥ να γίνουν τυχόν
βελτιώσεις στο πρόγραmicromicroα ψυχοκοινωνικής στήριξης που είναι πιλοτικό
microε στόχο να εφαρmicroοστεί συνολικά στο πρόγραmicromicroα Ένταξης
Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Έτσι το πρόγραmicromicroα θα αποκτούσε ενιαίο τρόπο εφαρmicroογής τουλάχιστον
ως προς τις διαδικασίες microε τις σχετικές βέβαια διαφοροποιήσεις κατά
περιφέρεια και όπου κρινόταν αναγκαίο είτε λόγω έλλειψης ψυχολόγων
σε νησιωτικές ή αποmicroακρυσmicroένες περιοχές είτε λόγω κόστους για το
πλαίσιο και την έκταση ενός τέτοιου προγράmicromicroατος
4 Άξονας 5 Αναπαραγωγή- Παραγωγή Βοηθητικού Υλικού
Αυτός ο άξονας περιλαmicroβάνει όλες τις δραστηριότητες που αφορούν το
διδακτικό υλικό που χρησιmicroεύει ως βοηθητικό σrsquo αυτό που διαθέτει ο
εκπαιδευτικός και στοχεύει στο να τον διευκολύνει κυρίως στο έργο της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Το υποέργο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από δυο πλευρές οι οποίες
προκύπτουν από το περιεχόmicroενό του
Καταρχήν τόσο η Αττική όσο και οι περιφερειακές γραmicromicroατείες είχαν
στη διάθεσή τους έναν αριθmicroό βιβλίων που δεν είχαν διατεθεί στην
προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος είτε λόγω καθυστέρησης στην
αναπαραγωγή είτε λόγω έλλειψης χρόνου για τη διανοmicroή στα σχολεία της
παρέmicroβασης ∆εν υπάρχει σαφής αριθmicroός αυτού του υπολοίπου βιβλίων
στις διάφορες περιφέρειες Από τα στοιχεία υλοποίησης του έργου στην
προηγούmicroενη φάση το microεγαλύτερο microέρος των βιβλίων ndash τευχών είχε
διανεmicroηθεί στα σχολεία
Στην παρούσα φάση διανεmicroήθηκε το διαθέσιmicroο υλικό και η κατανοmicroή
του κατά περιφέρεια και τίτλο φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
80
ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΕΚΠΑ ΑΠΘ ΙΩΑΝΝΙΝΑΙΓΑΙΟΥ
ΠΑΤΡΑΣΚΡΗΤΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ
Ν1ΒΙΒΛΙΟ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΓΛΩΣΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (δασκάλου) 162 18 3
40223
Ν2 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ (ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ) 113 64 22 3 9 211Ν3 ΒΙΒΛΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 69 48 23 16 46 202Ν4 ΒΙΒΛΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙ 47 23 15 43 128Ν5 ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 87 27 23 28 165Ν6 ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛ 71 23 94Ν7 ΑΦΙΣΑ ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ 0 6 6Ν8 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 8 8Ν9 ΑΦΙΣΑ ΛΑΙΚΗ ΓΕΜΑΤΗ ΖΩΗ 0 8 8Ν10 ΑΦΙΣΑ ΘΑΛΑΣΣΑ 0 8 8Ν11 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 0 10 10Ν12 ΑΦΙΣΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ Ο∆Ο ΦΙΛΙΑΣ 0 6 6Ν13 ΑΦΙΣΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ 0 0Ν14 ΑΦΙΣΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ 0 0Ν15 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΜΑΣ 0 0Ν16 ΑΦΙΣΑ ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΧΑΡΑ 0 0Ν17 ΑΦΙΣΑ Ο ΓΑΜΟΣ 0 0Ν18 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 1 0 5 3 8Ν19 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 2 0 5 1 6Ν20 ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 3 0 5 1 6
Ν21
ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΣΗΣ(ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ) 28 0 5 33
Ν22 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΥΤΙ) 0 4 3 7Ν23 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟ 2 0 10 12Ν24 ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΠΑΙΖΟΥΝ 0 0Ν25 ΑΦΙΣΑ ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 0 0Ν26 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΨΩΝΙΑ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 0 5 7 12Ν27 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΑΓ 0 5 3 8
Ν28
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΜΙΑ ΤΡΕΛΗ-ΤΡΕΛΗ ΘΑΛΑΣΣΟΠΙΣΙΝΑ 0 5
38
Ν29 ΑΦΙΣΑ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ 0 0Ν30 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 66 40 23 39 22 39 229Ν31 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ 67 0 8 9 34 118Ν32 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 114 0 23 52 29 37 255Ν33 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ 70 38 23 33 21 44 229Ν34 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 87 17 23 23 18 38 206Ν35 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΛΙΑ 36 0 23 75 11 57 202
Ν36ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚI ΘΕΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 29 29 23
3510
32158
Ν37 ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 195 47 23 61 19 37 382Ν38 Ο∆ΗΓΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗ 7 23 2 32Ν39 ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ ΜΑΣ 0 23 23Ν40 ΤΟ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ 128 80 23 95 46 43 415Ν41 Ο ΑΚΑΝΘΟΥΛΗΣ 28 23 39 37 31 158Ν42 Η ΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 268 0 36 23 37 364Ν43 Η ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑ∆Α ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 68 28 23 19 19 35 192Ν44 Η ΜΠΟΥΜΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΠΑΜΠΑΛΟΥ 190 20 43 253Ν45 ΟΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 76 0 23 17 11 18 145Ν46 ∆ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ 2004 17 17Ν47 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ ΤΩ 28 0 28Ν48 ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕ 195 20 23 98 13 39 388Ν49 Η ∆ΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑ 34 61 95Ν50 ΟΙ ΜΑΜΑ∆ΕΣ 130 18 23 106 46 56 379Ν51 ΠΕΣ ΜΑΣ ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ 35 69 23 92 43 59 321Ν52 ΘΕΑΤΡΟΠΑΙΧΝΙ∆ΙΣΜΑΤΑ 97 30 23 57 24 36 267Ν53 ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ 62 34 34 130Ν54 ΤΟ ΠΟΤΑΜΟΠΛΟΙΟ 53 0 53Ν55 ΑΦΙΣΑ ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ 44 0 44
81
Πέρα από τη διανοmicroή του υπάρχοντος υλικού στην παρούσα φάση
προβλέπεται η παραγωγή νέου συmicroπληρωmicroατικού βοηθητικού
εκπαιδευτικού υλικού και η επανεκτύπωση του παλαιού που
υπολογίζεται σε 10000 αντίτυπα ανά τίτλο
∆ΗΜΟΤΙΚΟ 0
∆1
ΑΦΙΣΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ 5 0 5
∆2 ΑΦΙΣΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ 0 0∆3 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 1 43 31 2 76∆4 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 2 389 51 97 119 81 67 804∆5 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 3 42 31 3 76
∆6
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 35 0 14 49
∆7 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ΜΑΘΗΤΗ 26 12 3 41∆8 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 1 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 57 0 40 97∆9 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ΜΑΘΗΤΗ 5 30 113 3 151∆10 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 2 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 48 0 50 2 42 142∆11 ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 86 24 110 16 14 48 298∆12 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 1 28 0 21 3 52∆13 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 2 18 0 62 2 82∆14 ΚΟΥΤΙ ∆ΙΑΒΑΖΩ 3 47 0 63 2 112∆15 ΚΟΥΤΙ ΜΑΓΕΙΑ Α-Β 0 8 2 10∆16 ΤΑΞΙ∆ΕΥΩ Ε∆Ω ΚΙ ΕΚΕΙ 1 0 1 1∆17 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ΜΑΘΗΤΗ 391 55 185 57 50 58 796∆18 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 3 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 100 19 28 8 11 39 205∆19 ΒΙΒΛΙΟ ∆ΙΑΒΑΖΩ 4 52 0 175 7 234∆20 ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΛΕΞΙΚΟ 4 284 39 84 80 73 560∆21 ΑΦΙΣΑ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 0 10 10
∆22ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 89 29 36 23 10 187
∆23 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ΜΑΘΗΤΗ 330 49 47 99 51 55 631∆24 ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΙΑ ΣΑΣ 4 ∆ΑΣΚΑΛΟΥ 92 41 27 27 14 33 234
∆25 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1 6 19 11 18 7 47 108
∆26 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 2 49 19 11 19 9 107
∆27 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 3 60 9 11 18 10 108
∆28 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 4 100 9 7 8 4 128
∆29 ΒΙΒΛΙΟ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 5 233 19 1 20 4 277∆30 ΑΦΙΣΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ 34 0 34
ΑΦΙΣΕΣ 10 10ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 5189 1245 1872 1503 801 1267 11877
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 11877
82
Μέχρι τον Ιούνιο είχε ολοκληρωθεί η δηmicroιουργία του νέου υλικού και
είχε ζητηθεί η έγκρισή του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο όπως
προβλέπεται από το Τ∆Υ
Επίσης είχε ολοκληρωθεί και ο διαγωνισmicroός για την επανεκτύπωση του
ήδη υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού
5 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ο προϋπολογισmicroός του προγράmicromicroατος είναι 7 εκατοmicromicroύρια ευρώ για την
περίοδο 2006-2007 Η κατανοmicroή των ποσών κατά δραστηριότητα
φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί και περιλαmicroβάνει και την
ενδιάmicroεση αναθεώρηση
Επίσης στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται η απορρόφηση καθώς
και η αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος microέχρι τον Σεπτέmicroβριο του
2007
Από τα στοιχεία του πίνακα αλλά και τα στοιχεία του υπεύθυνου
παρακολούθησης του προγράmicromicroατος έχουν δεσmicroευτεί δαπάνες αλλά δεν
έχουν γίνει ακόmicroα πληρωmicroές για ένα σηmicroαντικό ποσό
Στο τέλος του έτους το πρόγραmicromicroα θα έχει απορροφήσει το σύνολο των
προβλεπόmicroενων πιστώσεων δεδοmicroένου ότι οι περιφερειακές γραmicromicroατείες
θα πραγmicroατοποιήσουν το σύνολο των δαπανών τους microέχρι τέλος του
έτους θα ολοκληρωθούν οι επιmicroορφώσεις θα πληρωθούν οι εκτυπώσεις
του διδακτικού υλικού και θα γίνουν εκδηλώσεις δηmicroοσιότητας που
φαίνεται να έχουν καθυστερήσει σε απορρόφηση
Τέλος από τον πίνακα φαίνεται ότι οι δραστηριότητες που αφορούν τους
βασικούς άξονες παρέmicroβασης παρουσιάζουν σηmicroαντική απορρόφηση
και microέχρι τέλος του έτους θα έχουν απορροφήσει το σύνολο των
πιστώσεων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ
Προβλέψεις Τ∆Ε Υλοποίηση Αποτελεσmicroατικότητα
Ποσότητα Προϋπολογισmicroός Ποσότητα ∆απάνες
1
Επιστηmicroονική στήριξη του Έργου και δηmicroιουργία
δικτύου συνεργατών-διαχείριση και οργάνωση 83043061 5543756 668
2
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Αριστοτέλειου
Πανεπιστηmicroίου Θεσσαλονίκης για την παρακολούθηση
των δράσεων ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και
γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 13000000 89600 689
3
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών Πανεπιστηmicroίου
Πατρών για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παλιννοστούντων και αλλοδαπών παιδιών microε
πολιτισmicroικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο
εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 5952285 735
4
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Ιωαννίνων για την παρακολούθηση των δράσεων
ένταξης των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
5
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του πανεπιστηmicroίου
Κρήτης για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης 5000000 34000 680
84
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα
6
∆ηmicroιουργία ∆ικτύου συνεργατών του Πανεπιστηmicroίου
Αιγαίου για την παρακολούθηση των δράσεων ένταξης
των παιδιών microε πολιτισmicroικές και γλωσσικές
ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστηmicroα 8100000 55080 680
7
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ 72607500 29175658 402
8 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΕΣ 000 0 00
9
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ-∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 27000000 0 00
10 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ 66000000 0 00
11 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 8264550 2383378 288
12
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΓΥΜΝΑΣΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 000 0 00
13
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ
ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ 398447389 33348678 837
ΣΥΝΟΛΟ 6976625 44981166 645
5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση και ανάλυση των εmicroπειρικών
δεδοmicroένων που προέκυψαν από την έρευνα microέσω ερωτηmicroατολογίων
στους άmicroεσα συmicromicroετέχοντες στο πρόγραmicromicroα Τα δεδοmicroένα προέκυψαν
από την συmicroπλήρωση των τεσσάρων ερωτηmicroατολογίων που συντάχθηκαν
γιαυτό το λόγο και διανεmicroήθηκαν στους microαθητές που συmicromicroετείχαν στα
τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας στους εκπαιδευτικούς τους (των
τmicroηmicroάτων υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας) στους διευθυντές των
σχολείων παρέmicroβασης και τέλος στους γονείς των microαθητών της
ενισχυτικής διδασκαλίας
Στόχος της εmicroπειρικής έρευνας είναι να καταγραφούν αναλυθούν και
παρουσιαστούν οι απόψεις των ωφελούmicroενων από το πρόγραmicromicroα τόσο
για το σχεδιασmicroό και περιεχόmicroενό του όσο και για την εφαρmicroογή και
αποτελεσmicroατικότητά του στην τρίτη-παρούσα φάση εφαρmicroογής του
Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσmicroατα της
εmicroπειρικής έρευνας κατά κατηγορία ερωτηmicroατολογίου
51 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΩΝ
Από τις 476 σχολικές microονάδες παρέmicroβασης (330 Νηπιαγωγεία και 146
∆ηmicroοτικά) απάντησαν 156 διευθυντές που αντιστοιχούν στο 328 του
συνόλου των σχολείων παρέmicroβασης που σηmicroαίνει ότι το δείγmicroα είναι
αντιπροσωπευτικό
Στη συγκεκριmicroένη έρευνα ζητείται από τους διευθυντές των σχολείων
παρέmicroβασης να εκφράσουν τις απόψεις τους για την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος και να αξιολογήσουν τις δραστηριότητές του στο σχολείο
Συmicromicroετέχουν διευθυντές των δηmicroοτικών και των νηπιαγωγείων και ως
προς το φύλο λόγω της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων είναι ισόρροπα
κατανεmicroηmicroένη σε όλες τις περιφέρειες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
εκτός από το Αιγαίο από το οποίο για laquoτεχνικούςraquo λόγους δεν είχαmicroε
ερωτηmicroατολόγια
86
Φύλο
Frequency Percent
Valid
Percent
Ανδρας 93 596 596
Γυναίκα 63 404 404
Σύνολο 156 1000 1000
Περιφερειακές γραmicromicroατείες του προγράmicromicroατος
Frequency Percent
Valid
Percent
Αθηνα 38 244 244
Θεσσαλονικη 62 397 397
Πάτρα 20 128 128
Ιωάννινα 26 167 167
Κρήτη 10 64 64
Σύνολο 156 1000 1000
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα microεγαλύτερη ανταπόκριση
είχαmicroε από την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και από τις υπόλοιπες
ήταν ανάλογη της έκτασης παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
Όσον αφορά τα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος θα πρέπει να
σηmicroειώσουmicroε ότι ο microέσος όρος της ηλικίας των διευθυντών είναι 5025
χρόνια και κυmicroαίνεται από 38-61 χρόνια όπου οι χαmicroηλότερες ηλικίες
αντιστοιχούν στους διευθυντές των Νηπιαγωγείων
87
Όσον αφορά στα χρόνια υπηρεσίας φαίνεται ότι οι διευθυντές έχουν
microεγάλη εκπαιδευτική εmicroπειρία αφού ο microέσος όρος των ετών υπηρεσίας
είναι τα 2619 χρόνια και κυmicroαίνονται από 6 έως 36 όπου τα λίγα
χρόνια αντιστοιχούν στις νηπιαγωγούς οι οποίες σε σχέση microε το
προηγούmicroενο στοιχείο φαίνεται ότι διορίζονται σε microεγαλύτερη ηλικία από
αυτή των δασκάλων
Το δείγmicroα των σχολείων παρέmicroβασης αντιστοιχεί στο microέγεθος των
σχολείων που προέβλεπε το πρόγραmicromicroα να παρέmicroβει και το όριο των 20
αλλοδαπών microαθητών αφού από τα σχολεία του δείγmicroατος φτάνουν microέχρι
και σε laquoυπερmicroονάδεςraquo των 532 microαθητών microε microέσο όρο 147 microαθητές και
microε αλλοδαπούς microαθητές microέχρι 158 microε microέσο όρο 36 microαθητές Ο microέσος
όρος είναι χαmicroηλός λόγω και της συmicromicroετοχής των νηπιαγωγείων στο
δείγmicroα
Από τη δήλωση των διευθυντών για το πόσα χρόνια παρεmicroβαίνει το
πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα διαπιστώνουmicroε ότι ο microέσος όρος είναι
144 χρόνια που δηλώνει ότι η συστηmicroατική παρέmicroβαση στα σχολεία για
την επίλυση των προβληmicroάτων των αλλοδαπών microαθητών και την οmicroαλή
τους ένταξη στο σχολείο είναι σηmicroαντικά χαmicroηλή όπως φαίνεται από τα
στοιχεία του παρακάτω πίνακα
Από πότε συmicromicroετέχει το σχολείο στο πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
Ένα χρόνο 118 756 756
∆υο χρόνια 20 128 128
Τρία χρόνια 6 38 38
τέσσερα και
πάνω 12 77 77
Σύνολο 156 1000 1000
88
Είναι φανερό ότι στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικές microονάδες
συmicromicroετέχουν για πρώτη φορά στο πρόγραmicromicroα και microάλιστα σε ποσοστό
76 γεγονός το οποίο θα πρέπει α προβληmicroατίσει το σχεδιασmicroό αλλά
και την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος Από παιδαγωγικής άποψης
αποδεχόmicroαστε ότι η αρmicroονική ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο
σχολείο απαιτεί συστηmicroατική και διαρκή παρέmicroβαση δεδοmicroένου ότι τα
προβλήmicroατα δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν microε microια απλή παρέmicroβαση
αλλά διαπιστώνουmicroε ότι από έτος σε έτος microε τη συνεχή παρέmicroβαση του
προγράmicromicroατος υπάρχει σταδιακή άmicroβλυνση των προβληmicroάτων Όmicroως
όπως διαπιστώνουmicroε από τα στοιχεία του πίνακα η συνεχής αλλαγή
microονάδων παρέmicroβασης οδηγεί σε ευκαιριακές και αποσπασmicroατικές
προσπάθειες που καθιστούν το πρόγραmicromicroα αναποτελεσmicroατικό
Μόνο το 11 περίπου των microονάδων φαίνεται να έχει συmicromicroετάσχει και
στις τρεις φάσεις εφαρmicroογής από το 1997 microέχρι σήmicroερα Η
παρατηρούmicroενη ασυνέχεια του προγράmicromicroατος σε σχέση microε την συχνή
αλλαγή του προσωπικού έχει ως αποτέλεσmicroα κάθε φορά που
ενεργοποιείται το πρόγραmicromicroα να αρχίζουν οι δράσεις σχεδόν από την
αρχή (ενηmicroέρωση επιmicroόρφωση κλπ)
Ίσως το πρόγραmicromicroα όταν ενεργοποιείται να παρεmicroβαίνει στον βασικό
κορmicroό των σχολείων παρέmicroβασης και να επεκτείνεται microε συγκεκριmicroένα
κριτήρια επιλογής σε νέες microονάδες αφού στόχος του είναι να επεκταθεί
σε όσο το δυνατόν microεγαλύτερο αριθmicroό σχολικών microονάδων που
παρουσιάζουν προβλήmicroατα ένταξης παιδιών αλλοδαπών στο σχολείο
Αυτός ο στόχος είναι από τους λίγους ποσοτικοποιηmicroένους του
προγράmicromicroατος και θα πρέπει να επιτυγχάνεται αν και εξαρτάται σε
microεγάλο βαθmicroό από το τον διατιθέmicroενο προϋπολογισmicroό σrsquo αυτόν τον
άξονα
Οι διευθυντές συνηγορούν υπέρ της συνεχούς συστηmicroατικής και χωρίς
διακοπές λειτουργίας του προγράmicromicroατος γιατί θα έχει θετικά
αποτελέσmicroατα στους microαθητές σε ποσοστό 99 (πάρα πολύ πολύ) και γιrsquo
αυτό το λόγο ότι θα πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα και στο microέλλον
όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες
89
Η συνεχής και χωρίς διακοπές λειτουργία του προγράmicromicroατος έχει
καλύτερα αποτελέσmicroατα στους microαθητές
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 137 878 878
πολύ 18 115 115
Ετσι κ΄έτσι 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
Στο microέλλον να υπάρχει συστηmicroατική και συνεχόmicroενη παρέmicroβαση
στο σχολείο
Η γενική εικόνα που έχουν οι διευθυντές για το πρόγραmicromicroα είναι θετική
όπως φαίνεται από τις απαντήσεις τους στη σχετική ερώτηση
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 97 622 622
πολύ 51 327 327
Ετσι κ΄έτσι 7 45 45
λίγο 1 6 6
Σύνολο 156 1000 1000
90
Το πρόγραmicromicroα είναι αντάξιο των προσδοκιών σας
Ένας στους δύο περίπου των διευθυντών αποφαίνεται ότι το πρόγραmicromicroα
ανταποκρίθηκε laquoπάπα πολύraquo στις προσδοκίες τους ενώ microόνο το 13
θεωρεί ότι προσφέρει laquoλίγοraquo στους microαθητές
Από τον επόmicroενο πίνακα προκύπτει ότι microόλις το 10 των διευθυντών
έχει σχετικά αρνητική εικόνα για το πρόγραmicromicroα θεωρώντας ότι το
πρόγραmicromicroα δεν βοηθά το σχολείο στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
ένταξης των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο
Το πρόγραmicromicroα βοηθά στην ένταξη των αλλοδαπών στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 85 545 545
πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 12 77 77
λίγο 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Όσον αφορά στο περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος και στην εφαρmicroογή των
αξόνων στο σχολείο οι απόψεις των διευθυντών είναι επίσης θετικές
Frequency Percent
Valid
Percent
Πάρα πολύ 75 481 481
Πολύ 56 359 359
Ετσι κ΄έτσι 23 147 147
Λίγο 2 13 13
Σύνολο 156 1000 1000
91
Υποστηρίζουν σε ποσοστό 81 (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι θα πρέπει
να επιmicroορφώνονται στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί της microονάδας και
όχι microόνον αυτοί που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία γιατί η
επιmicroόρφωση θα microπορούσε να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς της
microονάδας στο καθηmicroερινό τους έργο αφού όλοι έχουν στην τάξη τους
αλλοδαπούς microαθητές
Επιmicroόρφωση microόνο στους συmicromicroετέχοντες στην ενισχυτική
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 7 45 45
microάλον αι 18 115 115
και ναι και
οχι 4 26 26
microάλλον οχι 47 301 301
σίγουρα οχι 80 513 513
Σύνολο 156 1000 1000
Οι επιmicroορφώσεις θα πρέπει να αντιmicroετωπίζουν αν και οριακά τις
εκπαιδευτικές microονάδες microε διαφορετικό τρόπο και όχι ως ενιαίο σύνολο
που αντιmicroετωπίζει παρόmicroοια προβλήmicroατα και έχει ανάγκη ενηmicroέρωσης
επιmicroόρφωσης στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αλλά και παρόmicroοια
προβλήmicroατα σχετικά microε την διαδικασία ένταξης των αλλοδαπών στις
σχολικές microονάδες Συγκεκριmicroένα σχεδόν ένας στους δυο διευθυντές
(56) υποστηρίζει ότι η επιmicroόρφωση θα πρέπει να laquoβλέπει τη σχολική
microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση και έτσι να την αντιmicroετωπίζει Το 21
των διευθυντών είναι σίγουροι ότι η η σχολική microονάδα αποτελεί ιδιαίτερη
περίπτωση και έτσι πρέπει να αντιmicroετωπίζεται ενώ το 33 έχει αντίθετη
92
άποψη (microάλλον όχι σίγουρα όχι) ότι δηλαδή όλες οι microονάδες
αντιmicroετωπίζουν το ίδιο πρόβληmicroα
Η microονάδα ως ξεχωριστή περίπτωση
Frequency Percent
Valid
Percent
σιγουρα ναι 33 212 212
microάλον αι 54 346 346
και ναι και οχι 17 109 109
microάλλον οχι 23 147 147
σίγουρα οχι 29 186 186
Σύνολο 156 1000 1000
Σε σχέση microε την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος και κυρίως την
αποτελεσmicroατικότητα του πρώτου άξονα παρέmicroβασης που αντιστοιχεί
στην βελτίωση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας στους αλλοδαπούς
microαθητές το 73των διευθυντών υποστηρίζει ότι το πρόγραmicromicroα είναι
αποτελεσmicroατικό αφού βελτιώνει την γλωσσοmicroάθεια των microαθητών (laquoπολύ
πάρα πολύraquo) Αντίθετα microόνο το 6 των διευθυντών θεωρούν ότι το
πρόγραmicromicroα δεν προσφέρει στη βελτίωση της γνώσης της ελληνικής ως
δεύτερης και οι απόψεις αυτές είναι κατά κανόνα των νηπιαγωγών όπως
φαίνεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί
Αντιmicroετωπίζει προβλήmicroατα γλώσσας
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 55 353 353
πολύ 59 378 378
93
microέτρια 33 212 212
λίγο 6 38 38
καθόλου 3 19 19
Σύνολο 156 1000 1000
Αρνητική είναι η άποψη των διευθυντών για την συνολική βελτίωση που
επιφέρει το πρόγραmicromicroα στη σχολική microονάδα σε σχέση microε την παρουσία
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο Η εικόνα
αυτή είναι φυσιολογική δεδοmicroένου ότι δεν υπάρχει συνολική παρέmicroβαση
σε κάθε σχολείο για να αντιmicroετωπιστούν όλα τα προβλήmicroατα και να
προσεγγιστούν από διαφορετικές πλευρές τα προβλήmicroατα της ένταξης
των microαθητών στόχος στο σχολείο Το 11 των διευθυντών υποστηρίζει ότι
αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα του σχολείου και το ποσοστό
αυτό ανταποκρίνεται στο ποσοστό των σχολείων που το πρόγραmicromicroα
παρεmicroβαίνει ολοκληρωmicroένα δηλαδή microε επιmicroόρφωση microε ενισχυτική
διδασκαλία και microε ψυχοκοινωνική στήριξη Ίσως αυτή η ολοκληρωmicroένη
παρέmicroβαση θα microπορούσε να αποτελέσει τον βασικό στόχο του
προγράmicromicroατος για τις επόmicroενες φάσεις εφαρmicroογής του κάτι που από
παιδαγωγικής άποψης είναι ορθολογικό και έχει αποδειχτεί
αποτελεσmicroατικό Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η εικόνα που
έχουν οι διευθυντές για το αν το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα
προβλήmicroατα που δηmicroιουργούνται στο σχολείο από την παρουσία
αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
Το πρόγραmicromicroα αντιmicroετωπίζει συνολικά τα προβλήmicroατα που
δηmicroιουργούνται στο σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
παρα πολύ 17 109 109
94
πολύ 41 263 263
microέτρια 42 269 269
λίγο 33 212 212
καθόλου 23 147 147
Σύνολο 156 1000 1000
Στα ερωτήmicroατα σχετικά microε τη συmicroβολή του προγράmicromicroατος στη βελτίωση
των σχέσεων του σχολείου microε το περιβάλλον και ιδιαίτερα microε τους γονείς
των microαθητών αλλά και της συνολικής παρέmicroβασης κυρίως της
ψυχοκοινωνικής στο σχολείο οι απόψεις είναι σηmicroαντικά θετικές όπως
φαίνεται από τις απαντήσεις τους σε επιmicroέρους θέmicroατα όπως της
βελτίωσης των σχέσεων των εκπαιδευτικών microε τους γονείς γενικά αλλά
και τους γονείς των αλλοδαπών microαθητών όπως φαίνεται στους δυο
πίνακες που ακολουθούν
Συmicroβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας του σχολείου microε τους
γονείς των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 40 256 260
πολύ 61 391 396
microέτρια 36 231 234
λίγο 11 71 71
καθόλου 6 38 39
Σύνολο 154 987 1000
Missing 2 13
95
System
Σύνολο 156 1000
Το πρόγραmicromicroα προωθεί τη συνεργασία των γονέων microε το σχολείο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 37 237 237
πολύ 67 429 429
microέτρια 39 250 250
λίγο 9 58 58
καθόλου 4 26 26
Σύνολο 156 1000 1000
Ένα σηmicroαντικό θέmicroα το οποίο αναδεικνύεται και το οποίο αποτελούσε
ανέκαθεν επιδίωξη των εκπαιδευτικών microονάδων στο πλαίσιο του
εκδηmicroοκρατισmicroού του εκπαιδευτικού συστήmicroατος είναι η συνεργασία
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών ∆ύο στους τρεις διευθυντές
δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα συmicroβάλει στην προώθηση της συνεργασίας
του σχολείου microε τους γονείς των microαθητών (laquoπάρα πολύraquo laquoπολύraquo) ενώ
microόλις το 84 δηλώνει ότι το πρόγραmicromicroα σηmicroειώνει ελάχιστα
αποτελέσmicroατα σrsquo αυτό το θέmicroα
Επίσης το 82 των διευθυντών επιβεβαιώνουν τη θετική συmicroβολή του
προγράmicromicroατος στο ρόλο τους αφού δηλώνουν ότι το πρόγραmicromicroα
συνέβαλε στη βελτίωση των γνώσεών τους για τις ανάγκες των αλλοδαπών
microαθητών στο σχολείο και την αντιmicroετώπισή των προβληmicroάτων που
δηmicroιουργούνται
Αυτή η θετική άποψη των διευθυντών για το πρόγραmicromicroα και κυρίως για
την ψυχοκοινωνική παρέmicroβαση επιβεβαιώνεται από τις απαντήσεις τους
στο ερώτηmicroα κατά πόσο το πρόγραmicromicroα βελτιώνει τις γνώσεις τους για την
96
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
αλλοδαπών και παλιννοστούντων αλλά και του συνόλου των microαθητών του
σχολείου Στον επόmicroενο πίνακα αποτυπώνονται οι απόψεις των
διευθυντών γιrsquo αυτό το θέmicroα όπου microόνο το 6 εκφράζεται αρνητικά Το
ποσοστό αυτό είναι φυσιολογικό δεδοmicroένου ότι σε αρκετά σχολεία η
παρέmicroβαση αφορούσε microόνο την ενισχυτική διδασκαλία αλλά και
ορισmicroένοι διευθυντές ήταν αρνητικοί στην εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
στο σχολείο τους αλλά υπερίσχυσε η άποψη του συλλόγου των
διδασκόντων που ήταν θετικά διακείmicroενοι στην εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος στο σχολείο τους
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων
συmicroπεριφορών των microαθητών
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 47 301 301
πολύ 73 468 468
microέτρια 26 167 167
λίγο 5 32 32
καθόλου 5 32 32
Σύνολο 156 1000 1000
Σχετικά microε τις απόψεις των εκπαιδευτικών για το αν θα πρέπει να
υπάρξουν αλλαγές στο πρόγραmicromicroα και άλλες παρεmicroβάσεις για να
βελτιωθεί η ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους microαθητές
στόχο του προγράmicromicroατος οι διευθυντές δηλώνουν
Αλλες παρεmicroβάσεις
97
bull 1Βιβλία 2Έγκαιρη έναρξη
bull α)Έγκαιρη έναρξη β)Συνεχόmicroενη διάρκεια γ)Βιβλία
bull α)Να συmicroβάλλει στη βελτίωση επικοινωνίας microε γονείς β)στην
ευαισθητοποίηση των γονιών
bull Επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προς τους γονείς των παιδιών
bull Επιmicroόρφωση αλλοδαπών γονέων
bull Επέκταση σε άλλα διδακτικά αντικείmicroενα
bull Εύρεση κατάλληλου διδακτικού υλικού
bull Περισσότερα microέσα διδασκαλίας (βιβλία-CD-DVD κλπ)
bull Περισσότερες διδακτικές ώρες εmicroβέλεια σε διδακτικό και
παιδαγωγικό υλικό
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας (πολύ σηmicroαντικό)
bull Περισσότεροι δάσκαλοι για εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία
bull Πληρέστερη και συχνότερη ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών
bull Κοινωνικοποίηση ενσωmicroάτωση
bull Να εφαρmicroόζεται κατά επίπεδο η διδασκαλία του αντίστοιχου
βιβλίου microε πολύ προσοχή
bull Να προσαρmicroοστεί στις ηλικίες του νηπιαγωγείου το πρόγραmicromicroα
bull Να συνεχίσει όπως είναι
bull Να συmicroπεριλάβει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και
microαθητές microη αλλοδαπούς που έχουν προβλήmicroατα αντίστοιχα microε
αυτά των αλλοδαπών
bull Να έχει συνέχεια και να γίνεται εκτός ωραρίου διδασκαλίας
bull Μεγαλύτερη παρέmicroβαση σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη
bull Οι παρεmicroβάσεις να συζητούνται συγκεκριmicroένα πριν γίνουν από
κάποιον υπεύθυνο ειδικευmicroένο του προγράmicromicroατος microε τους
εκπαιδευτικούς που εmicroπλέκονται
98
bull Μια φορά την εβδοmicroάδα τουλάχιστον ειδικότητα ψυχολόγων και
κοινωνικών λειτουργών
bull Ψυχοκοινωνική υποστήριξη microαθητών συmicroβουλευτική γονέων
bull Πρόληψη των προβληmicroάτων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών
microαθητών
bull Συναντήσεις γονέων
bull Συνεργασία microε τους γονείς
Θα πρέπει να σηmicroειώσουmicroε ότι οι απόψεις αυτές προέρχονται τόσο από
νηπιαγωγεία όσο και δηmicroοτικά στα οποία υπήρχαν περιορισmicroένης
έκτασης παρεmicroβάσεις και γιrsquo αυτό το λόγο ζητούνται δράσεις που ήδη
προβλέπονται από το πρόγραmicromicroα Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι οι
διευθυντές δεν προτείνουν κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από το
πρόγραmicromicroα
Αυτό σηmicroαίνει ότι είτε οι διευθυντές δεν είναι πλήρως ενηmicroερωmicroένοι για
το πρόγραmicromicroα και τις δραστηριότητες που προβλέπονται από αυτό ως
παρέmicroβαση είτε ότι η παρέmicroβαση του προγράmicromicroατος γίνεται microε
περιορισmicroένες δραστηριότητες και δεν ενεργοποιούνται σε όλες τις
σχολικές microονάδες οι τέσσερις άξονες παρέmicroβασης
Σηmicroαντικό είναι επίσης το γεγονός της αναγνώρισης της
αποτελεσmicroατικότητας του προγράmicromicroατος και γιrsquo αυτό ζητούν να
αυξηθούν τόσο οι ώρες διδασκαλίας της ενισχυτικής όσο και της ένταξης
στην ενισχυτική και microη αλλοδαπών microαθητών καθώς και microε περισσότερα
αντικείmicroενα πέραν δηλαδή της γλωσσικής στήριξης
52 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η έρευνα στους microαθητές έγινε στα σχολεία παρέmicroβασης και στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας Το δείγmicroα που δηmicroιουργήθηκε ανέρχεται σε
1442 microαθητές σε σύνολο 4010 microαθητών που συmicromicroετείχαν στην
99
ενισχυτική διδασκαλία (εξαιρουmicroένου του Αιγαίου) που αντιστοιχεί στο
36 του συνόλου και είναι έγκυρο και αντιπροσωπευτικό δείγmicroα
Οι 38 οικογένειες από αυτές που τα παιδιά τους συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι παλιννοστούντες και αντιστοιχούν στο 26 του
συνόλου που είναι αντίστοιχο της απογραφής των παλιννοστούντων στην
Ελλάδα Από τις υπόλοιπες οικογένειες οι 98 είναι microικτές δηλαδή το
ένα microέλος της οικογένειας είναι Έλληνας (74 άνδρες και 24 γυναίκες)
και στις υπόλοιπες 1306 οικογένειες και τα δυο microέλη τους είναι
αλλοδαποί
Οι γονείς των microαθητών προέρχονται από 46 χώρες στην πλειονότητά
τους είναι Αλβανοί (567) Γεωργιανοί (77-8) και Ρώσοι (49-58)
Η πλήρης κατανοmicroή των χωρών προέλευσης του πατέρα και της
microητέρας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
χώρα προέλευσης microητέρας Χώρα προέλευσης πατέρα
Frequency Percent Frequency Percent
∆εν απάντησαν 42 29 ∆εν απάντησαν 32 22
Αγγλία 22 15 Αγγλία 20 14
Άγιος
∆οmicroίνικος
1 1 Αζερmicroπαϊτζάν 3 2
Αίγυπτος 20 14 Αίγυπτος 28 19
Αλβανία 818 567 Αλβανία 818 567
Αλγερία 2 1 Αλγερία 2 1
Αmicroερική 2 1 Αmicroερική 1 1
Αρmicroενία 30 21 Αρmicroενία 31 21
Αυστραλία 1 1 Αφγανιστάν 1 1
Αφγανιστάν 1 1 Βέλγιο 1 1
Βέλγιο 1 1 Βουλγαρία 46 32
100
Βουλγαρία 49 34 Γερmicroανία 4 3
Βραζιλία 2 1
Γαλλία 1 1 Ελβετία 1 1
Γερmicroανία 7 5 Γκάνα 1 1
Γεωργία 116 80 Γεωργία 111 77
Γιουγκοσλαβία 1 1 Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 1 ∆ανία 1 1
Ελλάδα 62 43 Ελλάδα 112 78
Ινδία 17 12 Ινδία 17 12
Ιράκ 15 10 Ιράκ 15 10
Ιράν 2 1 Ιράν 2 1
Καζακστάν 1 1 Καζακστάν 1 1
Καναδάς 2 1 Ισραήλ 1 1
Κίνα 5 3 Κίνα 5 3
Κουρδιστάν 1 1 Κουρδιστάν 1 1
Κροατία 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 4 Μολδαβία 5 3
Νότια Αφρική 2 1 Νότια Αφρική 1 1
Ουγγαρία 2 1 Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 21 15 Ουκρανία 19 13
Πακιστάν 3 2 Πακιστάν 3 2
Παλαιστίνη 4 3 Παλαιστίνη 4 3
ΠΓ∆Μ 5 3 ΠΓ∆Μ 6 4
Πολωνία 23 16 Πολωνία 20 14
101
Ρουmicroανία 26 18 Ρουmicroανία 21 15
Ρωσία 84 58 Ρωσία 71 49
Σερβία 8 6 Σερβία 6 4
Συρία 15 10 Συρία 18 12
Τουρκία 5 3 Τουρκία 6 4
Τσεχία 1 1
Φιλιππίνες 12 8 Φιλιππίνες 5 3
Total 1442 1000 Total 1442 1000
Όσον αφορά στα δηmicroογραφικά στοιχεία του δείγmicroατος στον επόmicroενο
πίνακα παρουσιάζεται η κατανοmicroή των microαθητών κατά περιφέρεια
Περιφέρεια
FrequencyPercent Valid
Percent
Αθήνα 398 276 276
Θεσσαλονίκη 594 412 412
Πάτρα 154 107 107
Ιωάννινα 162 112 112
Κρήτη 134 93 93
Total 1442 1000 1000
Το δείγmicroα είναι αντιπροσωπευτικό της παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
στα σχολεία καθώς και του πλήθους των microαθητών στα τmicroήmicroατα
ενισχυτικής διδασκαλίας
Από τους microαθητές που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία το
592 είναι αγόρια και το 408 κορίτσια που σηmicroαίνει ότι τα αγόρια
102
υστερούν περισσότερο από τα κορίτσια δεδοmicroένου ότι στην κατανοmicroή
κατά φύλο του σχολικού πληθυσmicroού σε εθνικό επίπεδο τα κορίτσια είναι
σχεδόν σε ίσο ποσοστό microε τα αγόρια
Φύλο
Frequency Percent Valid
Percent
αγόρι 854 592 592
κορίτσι 588 408 408
Total 1442 1000 1000
Το 61 των microαθητών έχει παρακολουθήσει ή παρακολουθεί από την
πρώτη τάξη του δηmicroοτικού ενώ οι υπόλοιποι έχουν γραφτεί για πρώτη
φορά στο σχολείο σε microεγαλύτερες τάξεις Στο παρόν σχολικό έτος
φοιτούν σε microεγαλύτερες τάξεις microε microια σχετική ισοκατανοmicroή όπως
φαίνεται και από τον πίνακα που ακολουθεί Αυτό δείχνει ότι και τα
παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα έχουν προβλήmicroατα εκmicroάθησης
της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης Το 132 των microαθητών που δεν
δηλώνει τάξη είναι microαθητές του Νηπιαγωγείου
Τάξη πρώτης εγγραφής στο σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
Α 884 613 706
Β 101 70 81
Γ 87 60 69
∆ 86 60 69
Ε 57 40 46
ΣΤ 37 26 30
Total 1252 868 1000
103
Missing
System
190 132
Total 1442 1000
Υπάρχει ισοκατανοmicroή microεταξύ των τάξεων των microαθητών που
παρακολουθούν ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται στο διάγραmicromicroα
που ακολουθεί Αντιπροσωπεύονται όλες οι τάξεις από 12-17
Σε ποια τάξη είσαι φέτος
109
135
177
138
157
160
123
Missing
ΣΤ
Ε
∆
Γ
Β
Α
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο αριθmicroός των τάξεων που
έχουν παρακολουθήσει στο ελληνικό σχολείο οι αλλοδαποί και
παλινοστούντες microαθητές microετά την πρώτη τους εγγραφή Το microηδέν (0)
σηmicroαίνει ότι ο microαθητής έχει γραφτεί φέτος για πρώτη φορά στο
σχολείο(216) και είτε φοιτούν στην πρώτη τάξη (που όπως φαίνεται
από το παραπάνω διάγραmicromicroα αντιστοιχεί στο 123 -178 microαθητές) είτε
σε ανώτερη τάξη αλλά microε πρώτη εγγραφή (93 133 microαθητές)
104
Χρόνια που έχουν παρακολουθήσει το σχολείο
Frequency Percent Valid
Percent
0 311 216 242
1 325 225 253
2 239 166 186
3 148 103 115
4 167 116 130
5 92 64 72
6 4 3 3
Total 1286 892 1000
Missing
System
156 108
Total 1442 1000
Το παραπάνω αποτέλεσmicroα σηmicroαίνει ότι συνεχίζει να υπάρχει εισροή
αλλοδαπών στη χώρα και το ποσοστό είναι microάλλον υψηλό
Από τους microαθητές του δείγmicroατος το microεγαλύτερο microέρος παρακολουθεί
φροντιστηριακό τmicroήmicroα και οι υπόλοιποι τmicroήmicroατα υποστήριξης Ο χρόνος
παρακολούθησης αυτών των τmicroηmicroάτων ποικίλει ανάλογα microε το πότε έχει
αρχίσει το πρόγραmicromicroα αλλά κανένας δεν έχει παρακολουθήσει τmicroήmicroα
ενισχυτικής διδασκαλίας ένα πλήρες σχολικό έτος που επιβεβαιώνει την
καθυστέρηση εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος για laquoτεχνικούςraquo λόγους Η
κατανοmicroή του χρόνου παρακολούθησης των microαθητών στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
Πόσους microήνες παρακολουθείς τmicroήmicroα ενισχυτικής
Frequency Percent Valid Percent
ενα 41 28 29
105
δυο 105 73 76
τρεις 74 51 53
τεσσερις 181 126 130
πεντε 148 103 106
εξι 841 583 605
Total 1390 964 1000
Missing
System 52 36
Total 1442 1000
Όπως φαίνεται ο microέγιστος χρόνος παρακολούθησης ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι οι έξι (6) microήνες και αντιστοιχεί στο 605 των
microαθητών ενώ υπάρχουν και microαθητές που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δύο microήνες (105)
Οι microισοί σχεδόν από τους microαθητές έχουν πάρει τα βιβλία δηλαδή το
βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό του προγράmicromicroατος το οποίο είχε εκδοθεί
στην προηγούmicroενη φάση του προγράmicromicroατος
Έχεις πάρει τα βιβλία του προγράmicromicroατος
Frequency Percent Valid Percent
ναι 702 487 517
οχι 656 455 483
Total 1358 942 1000
Missing
System 84 58
Total 1442 1000
106
Οι απόψεις των microαθητών για την παρέmicroβαση στο σχολείο και για την
αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος είναι πολύ θετικές και
συγκεκριmicroένα
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να microιλώ καλύτερα τα ελληνικά
Frequency Percent Valid Percent
παρα πολυ 774 537 540
πολυ 455 316 317
microετρια 125 87 87
λιγο 69 48 48
καθολου 11 8 8
Total 1434 994 1000
Missing
System 8 6
Total 1442 1000
Το 857 των microαθητών δηλώνει ότι τα microαθήmicroατα της ενισχυτικής τους
βοηθά να microιλούν καλύτερα τα ελληνικά ενώ microόλις το 56 δηλώνει ότι
τα microαθήmicroατα που κάνει δεν έχουν αποτέλεσmicroα (λίγο έως καθόλου)
Αναλογικά οι περισσότεροι microαθητές που δηλώνουν ότι δεν τους έχει
βοηθήσει το πρόγραmicromicroα είναι αυτοί που έχουν παρακολουθήσει έναν ή
δυο microήνες microαθήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να γράφω καλύτερα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 610 423 429
πολύ 536 372 377
microέτρια 177 123 125
107
λίγο 86 60 61
καθόλου 12 8 8
Total 1421 985 1000
Missing
System 21 15
Total 1442 1000
Τα στοιχεία για την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στο γραπτό
λόγο των microαθητών είναι σχετικά χαmicroηλότερη από αυτήν του προφορικού
λόγου και φαίνεται ως λογικό δεδοmicroένου ότι ο προφορικός λόγος microπορεί
να βελτιωθεί ταχύτερα από όσο ο γραπτός Η αρνητική άποψη για την
παρέmicroβαση αυτή παραmicroένει όπως και στην προηγούmicroενη πολύ χαmicroηλά
αφού αντιστοιχεί microόλις στο 69 των microαθητών Επίσης από την
ανάλυση των στοιχείων παρατηρούmicroε ότι οι microαθητές που
παρακολουθούν φροντιστηριακά τmicroήmicroατα έχουν καλύτερη άποψη για
την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος στη βελτίωση του γραπτού
λόγου σε σχέση microε τους microαθητές των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
Όσον αφορά στη γενική βελτίωση των microαθητών σε επίπεδο
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης τους αλλά και του δασκάλου
της τάξης τους οι απόψεις των microαθητών είναι θετικές αφού περισσότερο
από το 80 αυτών δηλώνει ότι πολύ και πάρα πολύ βοηθήθηκε από την
ενισχυτική διδασκαλία Στους επόmicroενους πίνακες αποτυπώνονται
αναλυτικά οι απόψεις των microαθητών σε σχέση microε τη βελτίωση της
παρακολούθησης των microαθηmicroάτων της τάξης καθώς και του
εκπαιδευτικού της τάξης τους
Τα microαθήmicroατα βοήθησαν να παρακολουθώ τα microαθήmicroατα της τάξης
microου
Frequency Percent Valid Percent
108
πάρα πολύ 641 445 449
πολύ 534 370 374
microέτρια 181 126 127
λίγο 62 43 43
καθόλου 10 7 7
Total 1428 990 1000
Missing
System 14 10
Total 1442 1000
Τα microαθήmicroατα microε βοήθησαν να καταλαβαίνω τον δάσκαλο καλύτερα
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 692 480 483
πολύ 532 369 371
microέτρια 150 104 105
λίγο 47 33 33
καθόλου 12 8 8
Total 1433 994 1000
Missing
System 9 6
Total 1442 1000
109
Οι microαθητές υποστηρίζουν σε ποσοστό 80 ότι τα microαθήmicroατα της
ενισχυτικής διδασκαλίας τους βοήθησαν να κάνουν φίλους στο σχολείο
τους
Σχετικά microε την άποψη που έχουν για το πρόγραmicromicroα αλλά και για τις
διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας οι microαθητές θέλουν σε ποσοστό
92 να συνεχιστεί το πρόγραmicromicroα της παρέmicroβασης laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo
Όσον αφορά στις διαδικασίες της ενισχυτικής διδασκαλίας και στον
τρόπο που γίνονται τα microαθήmicroατα το 96 των microαθητών δηλώνει ότι ο
εκπαιδευτικός του τmicroήmicroατος τον βοηθά laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo και του
εξηγεί καλύτερα ότι δεν καταλαβαίνει την ώρα του microαθήmicroατος Το
ποσοστό των microαθητών που έχουν την αντίθετη άποψη είναι ελάχιστο
(15 δηλώνει laquoλίγοraquo και laquoκαθόλουraquo) και ανήκει στους microαθητές που
έχουν λίγους microήνες διδασκαλίας
Σε βοηθά ο δάσκαλος όταν το ζητάς
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 999 693 701
Πολύ 371 257 260
Μέτρια 33 23 23
Λίγο 20 14 14
Καθόλου 2 1 1
Total 1425 988 1000
Missing
System 17 12
Total 1442 1000
110
Το ίδιο ισχύει και για την επιθυmicroία των microαθητών συνεχιστεί το
πρόγραmicromicroα και στο microέλλον αφού θεωρούν ότι τους βοηθά σε πολλούς
τοmicroείς microάθησης και στη διαδικασία ένταξής τους στο σχολείο και κατά
94 είναι ευχαριστηmicroένοι από το πρόγραmicromicroα
Είσαι τελικά ευχαριστηmicroένος από τα microαθήmicroατα
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 944 655 665
πολύ 391 271 275
microέτρια 58 40 41
λίγο 21 15 15
καθόλου 6 4 4
Total 1420 985 1000
Missing System 22 15
Total 1442 1000
Στην ερώτηση αν σκέφτονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο
Γυmicroνάσιο το Λύκειο και το Πανεπιστήmicroιο στην πλειονότητά τους
επιθυmicroούν να συνεχίσουν σε ανώτερες βαθmicroίδες της εκπαίδευσης αλλά
microε microειούmicroενα ποσοστά όσο ανεβαίνουν οι βαθmicroίδες Συγκεκριmicroένα ενώ
το 623 θέλει laquoπάρα πολύraquo να συνεχίσει σπουδές στο Γυmicroνάσιο το
αντίστοιχο ποσοστό για το Λύκειο microειώνεται κατά δέκα (10) microονάδες
και ακόmicroα περισσότερο για το πανεπιστήmicroιο όπου σχεδόν ένας στους
δύο (475) δηλώνει την επιθυmicroία του (laquoπάρα πολύraquo) να πάει στο
Πανεπιστήmicroιο Αντίθετα ενώ το 26 δεν θέλει να προχωρήσει στο
Γυmicroνάσιο αν και είναι υποχρεωτικό τα ποσοστά άρνησης συνέχισης των
σπουδών αυξάνονται και φτάνουν σχεδόν στο 18 αυτών που δεν
σκέφτονται τις σπουδές στο πανεπιστήmicroιο
111
Σκέπτεσαι να συνεχίσεις στο Γυmicroνάσιο Λύκειο Πανεπιστήmicroιο
Πανεπιστήmicroιο Λύκειο Γυmicroνάσιο
πάρα πολύ 475 527 623
πολύ 230 266 263
microέτρια 119 98 61
λίγο 66 57 3
καθόλου 110 53 23
Total 1000 1000 1000
Η στάση των microαθητών απέναντι στο σχολείο είναι θετική και δηλώνουν
ευχαριστηmicroένοι σε ποσοστό 95 laquoπάρα πολύraquo από το σχολείο στο οποίο
βρίσκονται
Είσαι ευχαριστηmicroένος microε το σχολείο σου
Frequency Percent Valid Percent
πάρα πολύ 979 679 698
πολύ 346 240 247
microέτρια 38 26 27
λίγο 24 17 17
καθόλου 15 10 11
Total 1402 972 1000
Missing
System 40 28
Total 1442 1000
112
Τέλος όσον αφορά στην έκφραση της επιθυmicroίας τους για το τι θα ήθελαν
να γίνουν όταν microεγαλώσουν επιλέγουν επαγγέλmicroατα τα οποία είτε είναι
αυτά των γονέων τους είτε αυτά που προβάλλονται από τα ΜΜΕ και
λιγότερο αυτά που χρειάζονται Ανώτερες Σπουδές Στον πίνακα που
ακολουθεί παρουσιάζονται οι προτιmicroήσεις των microαθητών για το
επάγγελmicroα που θα ήθελαν να ασκήσουν
Τι θέλεις να γίνεις όταν microεγαλώσεις
Frequency Percent Valid Percent
190 132 132
Κοmicromicroώτρια 83 58 58
Χορευτήςα 19 13 13
∆εν ξέρω 43 30 30
Αεροπόρος-Πιλότος 29 20 20
Αγρότης 5 3 3
Γεωπόνος 1 1 1
Επιχειρηmicroατίας- Έmicroπορος 25 17 17
Γιατρός 149 103 103
∆ικηγόρος 27 19 19
Αθλητής-Γυmicroναστής 22 15 15
Αισθητικός 7 5 5
Ζωγράφος 20 14 14
Αρχαιολόγος 3 2 2
Αστροναύτης 11 8 8
Αστυνόmicroος 94 65 65
Ηλεκτρολόγος -Υδραυλικός 27 19 19
Ηθοποιός 31 21 21
Πληροφορική 4 3 3
Ποδοσφαιριστής 156 108 108
Πυροσβέστης 10 7 7
Καθηγητής-∆άσκαλος 213 148 148
Ιερεύς 1 1 1
Κοmicromicroώτρια 1 1 1
113
Κτηνίατρος 7 5 5
Θέλω να γίνω πλούσιος 2 1 1
Οδηγός 41 28 28
Ναυτικός 7 5 5
Μηχανικός- Αρχιτέκτονας 32 22 22
Μηχανικός αυτοκινήτων 26 18 18
Μπασκετmicroπολίστας 8 6 6
Οικοδόmicroος τεχνίτης 35 24 24
Μοντέλο 2 1 1
Νοσοκόmicroοςα 17 12 12
Μουσικός 11 8 8
Φαρmicroακοποιός 1 1 1
Σεφ-Σερβιτόρος 8 6 6
Υπηρεσίες-Καθαριστές 17 12 12
Τραγουδιστής 47 33 33
Στρατιωτικός 10 7 7
Total 1442 1000 1000
114
53 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ
Στόχος αυτού του ερωτηmicroατολογίου ήταν να διερευνήσει τις απόψεις και
τις εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία για το πρόγραmicromicroα και για την επιmicroόρφωσή τους σε σχέση microε
την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και την ενισχυτική διδασκαλία
Τα χαρακτηριστικά του δείγmicroατος (229 εκπαιδευτικοί) ανταποκρίνονται
σrsquo αυτά του πληθυσmicroού και είναι αντιπροσωπευτικό αφού αντιστοιχεί στο
206 του συνόλου των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα
Περιφερειακή γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος (πανεπιστήmicroιο)
Frequency Percent Valid Percent
Αθήνα 85 371 371
Θεσσαλονίκη 72 314 314
Πάτρα 20 87 87
Ιωάννινα 30 131 131
Κρήτη 22 96 96
Total 229 1000 1000
Το 803 των εκπαιδευτικών του δείγmicroατος ήταν γυναίκες δεδοmicroένου ότι
οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετείχαν στο
πρόγραmicromicroα ήταν φιλόλογοι όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Ιδιότητα
Frequency Percent Valid Percent
∆ιορισmicroένος
∆άσκαλος 55 240 244
Ωροmicroίσθιος
∆άσκαλος 24 105 107
Αδιόριστος
δάσκαλος 29 127 129
Φιλόλογος 117 511 520
Total 225 983 1000
Missing System 4 17
115
Total 229 1000
Επειδή το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που συmicromicroετέχουν στο
πρόγραmicromicroα είναι αδιόριστοι και φιλόλογοι το 511 αυτών είναι κάτω
των 30 ετών ενώ οι διορισmicroένοι έχουν microεγαλύτερη ηλικία microέχρι 60 ετών
Η κατανοmicroή των ετών υπηρεσίας αποτυπώνει microε τον καλύτερο τρόπο το
ότι οι εκπαιδευτικοί που συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα είναι νέοι και
εκτός πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Αυτό σηmicroαίνει ότι η κατάρτισή τους
σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής είναι θετική αλλά δεν θα αποτελέσει και το
άρτια καταρτισmicroένο υπόβαθρο των εκπαιδευτικών που θα ενταχθούν
στην Αrsquoβάθmicroια εκπαίδευση στο microέλλον και θα αποτελέσουν τους
πολλαπλασιαστές σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
Χρόνια υπηρεσίας
Frequency Percent Valid Percent
0-5 159 694 733
6-10 21 92 97
11-15 10 44 46
16-20 9 39 41
21-25 10 44 46
26-30 7 31 32
31+ 1 4 5
Total 217 948 1000
Missing System 12 52
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στο διάστηmicroα
laquo0-5raquo είναι microηδέν (0) χρόνια υπηρεσίας αφού πρόκειται είτε για
αδιόριστους εκπαιδευτικούς είτε για αδιόριστους φιλολόγους Το 73
των εκπαιδευτικών έχουν microέχρι πέντε χρόνια υπηρεσίας ενώ πάνω από
είκοσι χρόνια έχει microόνο το 8 των εκπαιδευτικών και αντιστοιχεί στους
εν ενεργεία εκπαιδευτικούς
116
Οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς που συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση είναι πλήρως καταρτισmicroένοι δεδοmicroένου ότι το ένα τρίτο έχει
παρακολουθήσει πάνω από τέσσερα σεmicroινάρια σε θέmicroατα του
προγράmicromicroατος ενώ το 216 έχει microόλις ένα επιmicroορφωτικό σεmicroινάριο
Επιmicroόρφωση σχετική microε το πρόγραmicromicroα
Frequency Percent
Valid
Percent
ένα 48 210 216
δυο 58 253 261
τρία 39 170 176
τέσσερα και πάνω 77 336 347
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Το microεγαλύτερο microέρος των φιλολόγων (496) έχουν παρακολουθήσει
περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και τα λιγότερα οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί οι οποίοι κατά κανόνα δεν παρακολουθούν
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν διάρκεια Επίσης θα πρέπει να
σηmicroειωθεί ότι το 100 των εκπαιδευτικών της Πάτρας έχουν
παρακολουθήσει περισσότερα από τέσσερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια ενώ
στην Αττική υπάρχει microια ισοκατανοmicroή των σεmicroιναρίων αφού το 17 έχει
παρακολουθήσει ένα σεmicroινάριο και το 35 τέσσερα και πάνω Την ίδια
εικόνα microε αυτήν της Αθήνας παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη ενώ στα
Ιωάννινα κανένας δεν έχει παρακολουθήσει πάνω από τρία
επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια και το 70 microόλις ένα αφού συmicromicroετέχουν στην
παρέmicroβαση αποκλειστικά εν ενεργεία εκπαιδευτικοί
Η γενική εικόνα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις επιmicroορφώσεις microέσω
του προγράmicromicroατος κατά 90 είναι καλή έως πολύ καλή και είναι
χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει καmicroία αρνητική δήλωση για τα
επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα
Την ίδια άποψη έχουν οι εκπαιδευτικοί και για την οργάνωση των
σεmicroιναρίων όπου πάλι microε ένα ποσοστό πάνω από 90 δηλώνουν ότι
117
είναι laquoπολύ καλήraquo και microόλις το 76 δηλώνει ότι είναι microέτρια microε
περισσότερο ενθουσιασmicroένους του διορισmicroένους εκπαιδευτικούς που
σηmicroαίνει ότι το πρόγραmicromicroα παρέχει επιπλέον ποιότητα σε σχέση microε άλλα
που έχουν παρακολουθήσει αφού τα αποτελέσmicroατα της σύγκρισης είναι
σαφή
Σε αυτό συνηγορεί και η άποψή τους στη σχετική ερώτηση
laquoσυγκρινόmicroενο microε άλλα προγράmicromicroατα επιmicroόρφωσης το ενδιαφέρον microου
για το περιεχόmicroενο αυτού του προγράmicromicroατος εκπαίδευσης ήτανraquo
δηλώνουν πολύ microεγάλο ή microεγάλο σε ποσοστό 923 όπως φαίνεται στον
πίνακα που ακολουθεί Μόλις το 7 δηλώνει ότι το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα είχε microικρό ενδιαφέρον χωρίς να παρουσιάζεται
περιφερειακή διαφοροποίηση εκτός από την Πάτρα όπου το 100
δηλώνει πολύ microεγάλο και microεγάλο
Ενδιαφέρον για το περιεχόmicroενο του προγτος
Frequency Percent
Valid
Percent
πολύ microεγάλο 91 397 410
microεγάλο 114 498 514
microέτριο 16 70 72
microικρό 1 4 5
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Ενώ στην πλειονότητά τους οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι το πρόγραmicromicroα
ήταν πολύ ενδιαφέρον παραδόξως στην ερώτηση αν το επιmicroορφωτικό
πρόγραmicromicroα ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους το 25 περίπου
εκφράζει microια αmicroφιβολία και φαίνεται αντιφατικό αφού δηλώνει laquoέτσι κιrsquo
έτσιraquo η laquoλίγοraquo όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Η επιmicroόρφωση ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες microου
118
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 127 555 572
έτσι και έτσι 48 210 216
λίγο 3 13 14
καθόλου 3 13 14
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σε σχέση microε τους επιmicroορφωτές η άποψη των εκπαιδευτικών είναι επίσης
πολύ θετική αφού πάνω από 80 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo στις
ερωτήσεις αν οι επιmicroορφωτές ήταν σαφείς και κατανοητοί αν του
κέντρισαν (διέγειραν) το ενδιαφέρον αν δεχόταν να απαντήσει σε απορίες-
ερωτήσεις τους και αν ο επιmicroορφωτής δεχόταν και συζητούσε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζουν στο σχολείο τους Επίσης το 90 των εκπαιδευτικών
δηλώνει ότι ο επιmicroορφωτής ήταν laquoανοιχτόςraquo και έδειχνε ενδιαφέρον για
άλλες από τις δικές του απόψεις Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δεν
υπάρχει εκπαιδευτικός που να microηδενίζει την επιmicroόρφωση δεδοmicroένου ότι
η κλίmicroακα microέτρησης ήταν πεντάβαθmicroη
Οι παραπάνω απόψεις αυξάνουν την αντίφαση στην απάντηση αν το
επιmicroορφωτικό πρόγραmicromicroα ήταν αντάξιο των προσδοκιών τους
δηλώνοντας ένας στους τέσσερις σχεδόν αρνητική άποψη Αναλυτικά οι
απόψεις των εκπαιδευτικών για τους επιmicroορφωτές τους παρουσιάζονται
στους πίνακες που ακολουθούν
Ο επιmicroορφωτής ήταν σαφής και κατανοητός
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 88 384 393
πολύ 122 533 545
119
έτσι και έτσι 13 57 58
λίγο 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Οι επιmicroορφωτές κέντρισαν το ενδιαφέρον
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 71 310 317
πολύ 117 511 522
έτσι και έτσι 33 144 147
λίγο 3 13 13
Total 224 978 1000
Missing System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ανταποκρινόταν σε ερωτήσεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 130 568 580
πολύ 77 336 344
έτσι και έτσι 15 66 67
λίγο 2 9 9
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής συζητούσε προβλήmicroατα του σχολείου
120
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 102 445 455
πολύ 94 410 420
microέτρια 19 83 85
λίγο 8 35 36
καθόλου 1 4 4
Total 224 978 1000
Missing
System 5 22
Total 229 1000
Ο επιmicroορφωτής ήταν umlανοικτόςuml σε άλλες απόψεις
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 94 410 422
πολύ 106 463 475
microέτρια 18 79 81
λίγο 5 22 22
Total 223 974 1000
Missing
System 6 26
Total 229 1000
Οι απόψεις των εκπαιδευτικών σε σχέση microε το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αλλά και την αποτελεσmicroατικότητα του προγράmicromicroατος
σχετικά microε τις ανάγκες τους στην ένταξη των αλλοδαπών και
παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο είναι θετικές αλλά χαmicroηλότερες
των προσδοκιών τους όπως αποτυπώνονται στις απαντήσεις που έδωσαν
σε σχετικές ερωτήσεις
Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σε ποσοστό 80 βοηθά τους
εκπαιδευτικούς να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά microε τις ανάγκες
121
των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο σχολείο αλλά σε
microικρότερο ποσοστό τους βοηθά να αντιmicroετωπίσουν προβλήmicroατα στην
τάξη όπου το 656 δηλώνει laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ενώ υπερισχύει το
laquoπολύraquo (464) όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Βελτίωση γνώσεων για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων στην τάξη
Βελτίωση γνώσεων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 43 188 192 75 328 335
πολύ 104 454 464 105 459 469
έτσι κ
έτσι 65 284 290 41 179 183
λίγο 10 44 45 1 04 04
καθόλου 2 09 09 2 09 09
Total 224 978 100 224 978 100
Missing
System 5 22 5 22
Total 229 100 229 100
Όσον αφορά στη βελτίωση των γνώσεων των εκπαιδευτικών και την
ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των
παιδιών η αποτελεσmicroατικότητα των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων microειώνεται
αφού ένας στους τρεις δεν είναι ικανοποιηmicroένος Αυτή η άποψη
σχετίζεται microε την επιθυmicroία της πλειονότητας των εκπαιδευτικών να
δίνονται στις επιmicroορφώσεις laquoοδηγίες χρήσηςraquo για την αντιmicroετώπιση
συγκεκριmicroένων συmicroπεριφορών και η αποστροφή τους στην αναζήτηση
λύσεων microε βάση τις γνώσεις που τους προσφέρει ένα πρόγραmicromicroα
Γνώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αντιmicroετώπιση
δύσκολων συmicroπεριφορών των microαθητών
122
Frequency
Perce
nt
Valid
Percent
πάρα πολύ 41 179 185
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 62 271 279
λίγο 11 48 50
καθόλου 5 22 23
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Τα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα παρουσιάζονται ως αναποτελεσmicroατικά
σε ότι αφορά την προώθηση της συνεργασίας και της επικοινωνίας του
σχολείου microε τους γονείς των microαθητών όπως φαίνεται στον πίνακα που
ακολουθεί
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους
γονείς
Η επιmicroόρφωση προωθεί
τη συνεργασία γονέων-
σχολείου
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
Frequenc
y
Percen
t
Valid
Percent
πάρα
πολύ 26 114 118 22 96 100
πολύ 78 341 355 81 354 367
έτσι και
έτσι 77 336 350 81 354 367
λίγο 27 118 123 19 83 86
καθόλου 12 52 55 18 79 81
Total 220 961 100 221 965 100
Missing
System 9 39 8 35
Total 229 100 229 100
123
Τα αποτελέσmicroατα αυτά σε σχέση microε τα προηγούmicroενα που αφορούν το
περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος δηλώνουν ότι επιmicroόρφωση έχει
προσανατολιστεί περισσότερο στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που
αφορούν την εκmicroάθηση της ελληνικής και τη γλωσσική βελτίωση των
microαθητών παρά σε θέmicroατα που αφορούν τις σχέσεις ή αυτός ο τοmicroέας
χρειάζεται επιπλέον ώρες επιmicroόρφωσης η οποία βεβαίως αφορά τα
αντικείmicroενα της ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης στο σχολείο
Επίσης επιβεβαιώνεται η άποψη ότι το πρόγραmicromicroα τους βοηθά να
κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία σχολικής ένταξης των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο που δείχνει την θεωρητική πληρότητα των
επιmicroορφώσεων σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όπως φαίνεται
στον πίνακα που ακολουθεί
Γνώσεις για καλύτερη κατανόηση διαδικασιών σχολικής ένταξης
παιδιών microε διαφορετικό microεταναστευτικό υπόβαθρο
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 70 306 315
πολύ 103 450 464
έτσι και έτσι 42 183 189
λίγο 5 22 23
καθόλου 2 9 9
Total 222 969 1000
Missing System 7 31
Total 229 1000
Σχετικά microε τη διάρκεια και τη συχνότητα των επιmicroορφώσεων ένας στους
δυο εκπαιδευτικούς δηλώνει ότι ένα τετράωρο επιmicroόρφωσης είναι
κανονικό ενώ το 24 δηλώνει ότι είναι laquomicroικρήraquo έως laquoπολύ microικρήraquo microε
λιγότερους στην τελευταία Είναι ενδιαφέρον ότι σχεδόν ένας στους δυο
διορισmicroένους εκπαιδευτικούς δηλώνουν ότι η επιmicroόρφωση των τεσσάρων
124
ωρών είναι microέτρια έως microικρή οι φιλόλογοι που δεν έχουν καmicroία
κατάρτιση στα θέmicroατα του προγράmicromicroατος την θεωρούν σε ποσοστό 58
κανονική αλλά θέλουν πάνω από τέσσερις φορές στη διάρκεια του έτους
σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο (586) από αυτό των διορισmicroένων
εκπαιδευτικών που στην πλειονότητα τους θέλουν δυο microε τρεις φορές σε
ποσοστό 60 Η κατανοmicroή των προτιmicroήσεων για τη συχνότητα των
επιmicroορφώσεων φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί
Συχνότητα επιmicroορφώσεων στη διάρκεια του σχολικού έτους
Frequency Percent
Valid
Percent
microια φορά 3 13 13
δυο φορές 27 118 119
τρεις φορές 80 349 352
τέσσερις φορές και πάνω 117 511 515
Total 227 991 1000
Missing System 2 9
Total 229 1000
Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης που προτιmicroούν οι εκπαιδευτικοί
microε βάση ην εmicroπειρία τους από τις microέχρι σήmicroερα επιmicroορφώσεις φαίνεται
ότι απορρίπτουν την γενική επιmicroόρφωση και κατά 90 προτιmicroούν την
βιωmicroατικού τύπου
Ποια είδη επιmicroόρφωσης θεωρείτε περισσότερο χρήσιmicroα
γενική επιmicroόρφωση ενδοσχολική
εργαστηριακού
τύπου
βιωmicroατικού
τύπου
Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent Percent
Valid
Percent
πολύ
αξιόλογη 201 223 380 420 358 398 646 712
αξιόλογη 323 359 306 338 323 359 179 197
125
λίγο
αξιόλογη 183 204 179 198 131 146 52 58
καθόλου
αξιόλογη 192 214 39 43 87 97 31 34
Total 900 100 904 100 900 100 908 100
System 1004 96 100 92
100 100 100 100
Η ενδοσχολική microε την εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση φαίνεται να
βρίσκονται σε δεύτερη προτίmicroηση από τους εκπαιδευτικούς
Όσον αφορά στη θεmicroατολογία των επιmicroορφωτικών σεmicroιναρίων οι
εκπαιδευτικοί φαίνεται να δείχνουν microεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και για τη διδασκαλία της ελληνικής ως
δεύτερης γλώσσας Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι οι
διορισmicroένοι εκπαιδευτικοί και οι φιλόλογοι έχουν στην πρώτη προτίmicroησή
τους την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και ιδιαίτερα οι φιλόλογοι στη
διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας έχουν σε ποσοστό 634 ως
προτίmicroηση Αναλυτικά οι προτιmicroήσεις των εκπαιδευτικών στη
θεmicroατολογία των σεmicroιναρίων παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί
διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
διδασκαλία της
ελληνικής ως
δεύτερης
εφαρmicroογή
διδακτικού
υλικού
ψυχοκοινωνική
στήριξη
Perce
nt
Valid
Percen
t
Perce
nt
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
Percen
t
Valid
Percen
t
πολύ
αξιόλογη 515 562 528 573 319 346 332 396
αξιόλογη 258 281 258 280 371 403 314 375
λίγο αξιόλογη 92 100 100 109 157 171 114 135
καθόλου
αξιόλογη 52 57 35 38 74 81 79 94
126
Total 917 1000 921 100 921 100 838 100
Missing
System 83 79 79 162
Σύνολο 1000 100 100 100
Στην ερώτηση για το ποιες άλλες θεmicroατικές θα ήθελαν να
συmicroπεριληφθούν στα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια προτείνουν διάφορα
επιmicroέρους θέmicroατα πολλά από τα οποία περιλαmicroβάνονται στα θέmicroατα που
ήδη διδάσκονται στα επιmicroορφωτικά προγράmicromicroατα Αναλυτικά οι
απαντήσεις των εκπαιδευτικών παρουσιάζονται στη συνέχεια
bull Ειδική Αγωγή
bull Επικοινωνιακές δεξιότητες αλλόγλωσσων microαθητών
bull ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Συνεργασία microαθητών και δασκάλων
bull Ενηmicroέρωση για το εκπαιδευτικό υλικό του αναλυτικού
προγράmicromicroατος
bull Ενότητες που θα αφορούσαν τη διαθεmicroατικότητα
bull Βασικές ορολογίες δοmicroή (συντακτικόγραmicromicroατική) των παιδιών που
microετέχουν στο πρόγραmicromicroα (αλβανικά ρώσικα)
bull Μαθησιακές δυσκολίες ∆ιδακτικές και παιδαγωγικές microέθοδοι
bull Περισσότερες εφαρmicroογές
bull Οργανωτικά θέmicroατα σωστός χωρισmicroός microαθητών σε τmicroήmicroατα
κριτήρια διαχωρισmicroού (επίπεδο ηλικία) σωστή αξιολόγηση του
επιπέδου ελληνοmicroάθειας (για όλες τις επικοινωνιακές δεξιότητες)
επανάληψη της τάξης από microαθητή αν δεν ανταποκρίνεται στις
απαιτήσεις
bull Στοιχεία για περισσότερες γλώσσες (όπως γεωργιανά)
bull Προτάσεις για τη δηmicroιουργία πρωτότυπου διδακτικού υλικού microε
βάση θεωρητικές αρχές και προσεγγίσεις
bull case studies
bull Περισσότερη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας
127
bull Παρουσίαση προγραmicromicroάτων που έχουν εφαρmicroοστεί από
εκπαιδευτικούς microέσα σε διαπολιτισmicroικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
bull Μαθήmicroατα εκmicroάθησης βαλκανικών γλωσσών
bull Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που δηmicroιουργούνται microέσα στην τάξη
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στην προσχολική εκπαίδευση
bull ∆ιδακτική (γενικότερα) Μαθηmicroατικών
bull Σχέσεις εκπαιδευτικού-microαθητή
bull Αναφορά σε προηγούmicroενες εmicroπειρίες επιmicroορφωτών
bull Περισσότερη αναφορά σε πρακτικά ζητήmicroατα και σε προβλήmicroατα
που αντιmicroετωπίζονται στην τάξη κάθε εκπαιδευτικού
bull Εmicroπλουτισmicroό διδακτικού υλικού για προχωρηmicroένους αλλά microη
ικανοποιητικούς χρήστες της ελληνικής γλώσσας
bull Καλύτερη ενηmicroέρωση για τα διδακτικά εγχειρίδια του ΚΕ∆Α
bull Αξιολόγηση
bull ∆ιαπολιτισmicroική ψυχολογία
bull Επίβλεψη και πρακτική στη σχολική τάξη
bull Μέριmicroνα για να εmicroπλέξουmicroε τους γονείς στις microαθησιακές
προσπάθειες των παιδιών τους
bull Μαθησιακές δυσκολίες-απόπειρα διάγνωσης
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-κατάρτιση-προετοιmicroασία εκπαιδευτικού
υλικού
bull Περιβάλλον
bull Μαθησιακές δυσκολίες-Αντιmicroετώπιση
bull Θεατρικό-δραmicroατικό παιχνίδι
bull Οι δυσκολίες των αλλόγλωσσων microαθητών στη σχολική ένταξη
bull ∆ιδασκαλία microε χρήση εποπτικών microέσων
bull Αντιρατσιστική αγωγή
bull Τεχνικές για την αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων ένταξης και γλώσσας
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull Βιωmicroατικού τύπου ή εργαστηριακού τύπου επιmicroόρφωση
bull Για τους πολιτισmicroούς των διαφόρων λαών
bull Ζητήmicroατα εκπαιδευτικής-κοινωνικής στήριξης των παιδιών
128
bull Εικαστικά
bull Μαθησιακές δυσκολίες
bull ∆ιαπολιτισmicroική παιδαγωγική
bull Παράλληλη υποστήριξη των γονέων παλιννοστούντων microαθητών
bull Αγωγή κοινωνικής και πολιτικής
bull Βιωmicroατικού τύπου
bull ∆ιαθεmicroατικότητα
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου σε ποικίλες
επικοινωνιακές περιστάσεις microέσω δραmicroατοποίησης
bull Υποδειγmicroατικές διδασκαλίες
bull Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνιακού τύπου
Οι προτάσεις των εκπαιδευτικών αναφέρονται σε επιmicroέρους αντικείmicroενα
τα οποία θα πρέπει ωστόσο να ληφθούν υπόψη από τους σχεδιαστές του
προγράmicromicroατος Είναι ενδεχόmicroενο πολλά από τα αντικείmicroενα να microην
περιλαmicroβάνονται στις microέχρι τώρα θεmicroατικές ενότητες των επιmicroορφωτών
αλλά και η αναφορά σε επιmicroέρους θέmicroατα microπορεί να οφείλεται στον microη
ενιαίο τρόπο επιmicroόρφωσης από τις περιφέρειες οι οποίες αντιmicroετωπίζουν
προβλήmicroατα στη διοργάνωση των σεmicroιναρίων καθώς επίσης φαίνεται να
επικεντρώνονται στα ουσιαστικά προβλήmicroατα της εκπαίδευσης των
αλλοδαπών microαθητών αφήνοντας πολλά θέmicroατα εκτός περιεχοmicroένου
επιmicroόρφωσης
Όσον αφορά στο διδακτικό υλικό για το οποίο επίσης ζητήθηκε η άποψη
των εκπαιδευτικών διαπιστώνεται ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν
έχουν πάρει στα χέρια τους το διδακτικό υλικό παρά το γεγονός ότι
διδάσκουν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας microε περισσότερους στην
Αθήνα και την Κρήτη Στην επόmicroενη φάση του προγράmicromicroατος που
αρχίζει τον Ιανουάριο θα πρέπει όλοι οι εκπαιδευτικοί να έχουν
τουλάχιστον microια σειρά από τα βιβλία που τους αντιστοιχούν για το
επίπεδο της τάξης τους
129
Από αυτούς που έχουν το διδακτικό υλικό ένα ποσοστό 761δηλώνει
ότι το βοήθησε laquoπολύraquo και laquoπάρα πολύraquo στην εφαρmicroογή της ενισχυτικής
διδασκαλίας ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις διατηρεί επιφυλάξεις
Το ίδιο ποσοστό σχεδόν (72) των εκπαιδευτικών δηλώνει ότι το
διδακτικό υλικό ανταποκρίνεται και microπορεί να αξιοποιηθεί στα
διαφορετικά επίπεδα γνώσης της ελληνικής γλώσσας σχεδόν ταυτίζεται
microε το ποσοστό των εκπαιδευτικών που το αξιοποιούν laquoπολύraquo και laquoπάρα
πολύraquo (752) στην ενισχυτική διδασκαλία όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
Το υλικό το αξιοποιήσατε
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 73 319 341
πολύ 88 384 411
microέτρια χρήση 41 179 192
λίγο 8 35 37
καθόλου 4 17 19
Total 214 934 1000
Missing System 15 66
Total 229 1000
Στη συνέχεια ζητούmicroε να κάνουν ένα είδος αξιολόγησης του έργου τους
στο πλαίσιο της ενισχυτικής διδασκαλίας εκφράζοντας τις απόψεις τους
πάνω στο περιεχόmicroενο στο σκοπό αλλά και τη συmicromicroετοχή των microαθητών
στην ενισχυτική διδασκαλία
Στη γενική ερώτηση laquoθεωρείτε ότι η ενισχυτική διδασκαλία είναι
ουσιαστική για την ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής ως δεύτερης
γλώσσας από τους microαθητέςraquo δηλώνουν σε συντριπτικό ποσοστό (956)
laquoπάρα πολύraquo και laquoπολύraquo ότι δηλαδή είναι microονόδροmicroος για την οmicroαλή
ένταξη των αλλοδαπών microαθητών στο σχολείο όπως φαίνεται και στον
πίνακα που ακολουθεί
130
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι ουσιαστική για τη γνώση της
ελληνικής ως δεύτερης
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 155 677 680
πολύ 63 275 276
microέτρια 8 35 35
λίγο 1 4 4
καθόλου 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing
System 1 4
Total 229 1000
Αυτή η άποψή τους επιβεβαιώνεται και microε τη δήλωσή τους σε ποσοστό
987 ότι το πρόγραmicromicroα της ενισχυτικής θα πρέπει να συνεχιστεί και
στο microέλλον
Η ενισχυτική διδασκαλία είναι αναγκαίο να συνεχιστεί
Frequency Percent
Valid
Percent
πάρα πολύ 192 838 842
πολύ 33 144 145
microέτρια 2 9 9
λίγο 1 4 4
Total 228 996 1000
Missing System 1 4
Total 229 1000
Οι εκπαιδευτικοί επιθυmicroούν την διεύρυνση λειτουργίας της ενισχυτικής
διδασκαλίας microε την επιθυmicroία τους να συmicromicroετέχουν στα τmicroήmicroατα της
ενισχυτικής και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν
προβλήmicroατα αντίστοιχα microε αυτά των αλλοδαπών microαθητών σε ποσοστό
131
82 αν και θεωρούν ότι η αmicroοιβή των 10 ευρώ είναι εξαιρετικά χαmicroηλή
σε ποσοστό 68 και πρέπει να αυξηθεί στην επόmicroενη φάση του
προγράmicromicroατος
Έχοντας την εmicroπειρία του ενός έτους απασχόλησης και συmicromicroετοχής στο
πρόγραmicromicroα microέσω της ενισχυτικής διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί
προτείνουν ενέργειες ή δραστηριότητες ή θέmicroατα τα οποία θα microπορούσαν
να βελτιώσουν κατά την άποψή τους την ποιότητα των εκπαιδευτικών
υπηρεσιών προς τους microαθητές στόχο του προγράmicromicroατος
Αναλυτικά οι απόψεις τους σε αυτό το θέmicroα παρουσιάζονται στη
συνέχεια
bull Έγκαιρη επιmicroόρφωση και διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού
bull Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη υλικού Ευαισθητοποίηση γονέων
bull Έναρξη από αρχές σχολικού έτους
bull Ένταξη του προγράmicromicroατος στο ολοήmicroερο
bull 1)Συνέχιση προγράmicromicroατος2)Μονιmicroοποίηση προσληφθέντων (2006-
2007) φιλολόγων3)Αύξηση διδακτικών ωρών4)Ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα-
εξατοmicroίκευση διδασκαλίας
bull 1Ωράριο 2Εκπαιδευτικό υλικό 3Αίθουσα
bull Εγχειρίδια και στους microαθητές Αύξηση ωρών διδασκαλίας
bull Επαρκής διανοmicroή υλικού
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών συνεργασία microε τους γονείς και
δασκάλους παιδιών
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull ∆ιαχωρισmicroός των microαθητών σε επίπεδα ανάλογα microε το γνωστικό
επίπεδο ή την ευχέρεια που διαθέτουν στην αφοmicroοίωση νέων
γνώσεων
bull ∆ιανοmicroή εγχειριδίων του ΚΕ∆Α στους microαθητές
132
bull ∆ιανοmicroή διδακτικού υλικού για το επίπεδο των microαθητών που αν και
προχωρηmicroένοι δεν είναι χρήστες της ελληνικής σε ικανοποιητικό
επίπεδο
bull ∆ιανοmicroή ολόκληρου του διδακτικού υλικού και καλύτερη
συνεννόηση για την ένταξη του προγράmicromicroατος microέσα στα σχολεία
bull Εκπαιδευτικό υλικό Επιmicroόρφωση Υψηλότερη αmicroοιβή
bull Βιωmicroατική διδασκαλία
bull Ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών του σχολείου Περισσότερες
διδακτικές ώρες
bull Γνώση συλλογικών παραστάσεων των Αλλοδαπών-Πολιτισmicroού
bull ∆υνατότητα να microοιραστούν τα βιβλίαυλικό και στα παιδιά
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερες ώρες διδασκαλίας για κάθε επίπεδο ώστε να
αφοmicroοιωθούν γρηγορότερα οι microαθητές στην τάξη τους Θα έπρεπε να
προχωρά
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Περισσότερη πράξη και παραδείγmicroατα στην εκπαίδευση των
εκπαιδευτικών από τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Περισσότερο εξειδικευmicroένο υλικό για δύσκολα ζητήmicroατα γλώσσας
Βιβλία για τα παιδιά Ακουστικό υλικό
bull Περισσότερο υλικό που να αφορά και να ενδείκνυται για παιδιά
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ
bull Παροχή εγχειριδίων σε όλους τους microαθητές διαθέσιmicroα εγχειρίδια
για τα υψηλότερα επίπεδα
bull Πρόγραmicromicroα προσαρmicroοσmicroένο στο νηπιαγωγείο Έγκαιρη διανοmicroή
υλικού Έγκαιρη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών Ένταξη των
εκπαιδευτικών από την αρχή της χρονιάς
bull Πέντε microαθητές ανά δάσκαλο
bull Καλύτερη επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών
bull Καλύτερη οργάνωση του προγράmicromicroατος ως προς την άmicroεση παροχή
εκπαιδευτικού υλικού και την ενηmicroέρωση των γονέων
133
bull Καλύτερη οργάνωση ή διανοmicroή υλικού στα παιδιά αίθουσες ώρες
και διδασκαλία της microητρικής τους γλώσσας
bull Κανένα
bull Να δοθεί πιο microεγάλη βάση στη γραmicromicroατική και να δοθούν
κατάλληλα βιβλία
bull Να είναι καταλληλότερο το υλικό που δίνεται για την προσχολική
εκπαίδευση
bull Να microη διδάσκεται το διδακτικό υλικό microέσω φωτοαντίγραφων
bull Να υπάρξει εκπαιδευτικό υλικό (δεν είχα σχεδόν καθόλου)
bull Να υπάρξει αριθmicroός βιβλίων αντίστοιχος microε τον αριθmicroό των microαθητών
bull Να έχει κάθε microαθητής τουλάχιστον ένα βιβλίο του προγράmicromicroατος
και να υπάρχουν διαθέσιmicroα δίγλωσσα λεξικά
bull Ξεχωριστή ώρα για microάθηmicroα
bull Οπτικοακουστικό υλικό ψυχολογική κοινωνική στήριξη
συmicroβουλευτική γονέων
bull Οπωσδήποτε διανοmicroή βιβλίων Γλώσσας-Γλωσσικών Ασκήσεων στους
microαθητές
bull Οικονοmicroικά κίνητρα-περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Οργάνωση-έναρξη από Οκτώβρη ∆ιανοmicroή υλικού
bull Οργάνωση προγράmicromicroατος-διδακτικό υλικό
bull Σχηmicroατισmicroός κατάλληλων τmicroηmicroάτων Ύπαρξη κατάλληλων χώρων
Ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για τα παιδιά
bull Σε ζητήmicroατα που αφορούν τη διαχείριση της ετερότητας και στην
εξασφάλιση ίσων ευκαιριών
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή
bull Υλικοτεχνική υποδοmicroή Ενηmicroέρωση γονέων και εκπαιδευτικών
σχολείου
bull Στην υλικοτεχνική υποδοχή των νηπιαγωγείων
bull Στον προγραmicromicroατισmicroό της διδασκαλίας και στην καλύτερη
αξιοποίηση του διδακτικού υλικού
bull Ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εγχειρίδια εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος από
την αρχή της σχολικής χρονιάς
134
54 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Γονείς και καινοτοmicroία
Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαιδευτική ένταξη των microαθητών
microε microεταναστευτικό ιστορικό
1 Εισαγωγή
Μια σειρά από έρευνες γύρω από την ενταξιακή πορεία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο (Merkens 2007 Herwartz-Emden 2000
2007 Μάρκου 2007) αλλά και γύρω από τις επιδόσεις τους στο σχολείο
(OECD 2006) δείχνουν ότι το οικογενειακό περιβάλλον διαδραmicroατίζει
σηmicroαντικό ρόλο στην ενταξιακή πορεία του microαθητή Έτσι υπάρχουν
οικογενειακά περιβάλλοντα τα οποία διάκεινται ευνοϊκά απέναντι στην
ένταξη όπως επίσης περιβάλλοντα ουδέτερα ή και εχθρικά ndash φοβικά ndash
απέναντι στο ίδιο πράγmicroα Η διαδικασία της πολιτισmicroικής προσέγγισης ndash
της κίνησης του microαθητή από τους πολιτισmicroικούς κώδικες της
microεταναστευτικής παροικίας προς τους αντίστοιχους του σχολείου microπορεί
να διευκολυνθεί από οικογενειακές πρακτικές (σχέσεις και
αλληλεπίδραση microε πρόσωπα από το περιβάλλον της πλειοψηφίας
υιοθέτηση της διγλωσσίας ως επικοινωνιακής πρακτικής στην
οικογένεια διάθεση γνωριmicroίας microε τον πλειοψηφικό περίγυρο microέσω της
τηλεόρασης και άλλων πολιτισmicroικών προϊόντων κλπ) Από την άλλη
microεριά έχει σηmicroασία αν η οικογένεια επενδύει στην εκπαίδευση των
παιδιών και πώς Η έννοια της εκπαιδευτικής επένδυσης εδώ δεν
σηmicroαίνει κατrsquo ανάγκην διάθεση κεφαλαίου (χρηmicroάτων) για τη σχολική
microάθηση (φροντιστήριο αγορές βιβλίων και εξοπλισmicroού) αλλά κυρίως
συmicromicroετοχή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού Η συmicromicroετοχή αυτή
αφορά είτε ειδικό ενδιαφέρον ενηmicroέρωσης - και όπου αυτό είναι
δυνατόν παρέmicroβασης - για τους όρους και τις συνθήκες microάθησης είτε
παρακολούθηση εποπτεία και στήριξη ndash ακαδηmicroαϊκή και ψυχική ndash της
microαθησιακής διαδικασίας είτε διαmicroόρφωση laquoεκπαιδευτικής γραmicromicroήςraquo
135
στην οικογένεια για το κατάλληλο σχολείο την κατάλληλη εκπαίδευση
(επαγγελmicroατικός προσανατολισmicroός) και αναζήτηση των τρόπων για
υλοποίηση του εκπαιδευτικού σχεδίου
Στα πλαίσια της αξιολόγηση του έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη αλλοδαπών
και παλιννοστούντων microαθητώνraquo δόθηκε σε 988 γονείς microαθητών που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ένα ερωτηmicroατολόγιο
microε το οποίο επιχειρείται microια πρώτη αποτίmicroηση της οικογενειακής
εmicroπλοκής γονέων microε microεταναστευτικό υπόβαθρο στην ενταξιακή πορεία
των παιδιών τους Η εmicroπλοκή αυτή πιστοποιείται microέσα από τρεις δείκτες
ενηmicroέρωση των γονέων γύρω από ενταξιακές πρωτοβουλίες της πολιτείας
αναφορικά microε τα παιδιά τους παρακολούθηση της ενταξιακής πορείας
των παιδιών σε συνάρτηση microε την αποτελεσmicroατικότητα της συmicromicroετοχής
τους σε ενταξιακά προγράmicromicroατα (πχ προγράmicromicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας του Υπουργείου Παιδείας) έκφραση γνώmicroης για την
αναγκαιότητα των ενταξιακών microέτρων στα πλαίσια της εκπαιδευτικής
πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας Η συmicromicroετοχή των γονέων στην
εκπαιδευτική διαδικασία ιδιαίτερα όταν αυτή αφορά την ένταξη
microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο αποτελεί θετικό παράγοντα στην
αξιολόγηση microιας καινοτοmicroίας όχι microόνον επειδή microια τέτοια συmicromicroετοχή
διευκολύνει την αποδοχή της εκπαιδευτικής πολιτικής εκ microέρους των
γονέων αλλά και επειδή γίνεται η ίδια ένας παράγοντας υποβοήθησης
και ενίσχυσης της ενταξιακής προσπάθειας
2 Η ταυτότητα του δείγmicroατος
Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα που έχουmicroε στη διάθεσή microας σχετικά microε την
εmicroπλοκή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία των microαθητών microε
microεταναστευτικό υπόβαθρο αφορούν 988 οικογένειες microαθητών ∆ηmicroοτικού
σε επτά διαmicroερίσmicroατα της χώρας Αττική Μακεδονία Πελοπόννησο
Αιγαίο Ήπειρο ∆υτική Ελλάδα Ιόνια νησιά Κρήτη Η κατανοmicroή των
γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα φαίνεται από τον παρακάτω
πίνακα στον οποίο οι περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και των ιόνιων
νησιών έχουν συmicroπτυχθεί στην Ήπειρο
Πίνακας 1 Κατανοmicroή των γονέων στα γεωγραφικά διαmicroερίσmicroατα
136
Κατανοmicroή των γονέων ανά περιοχή
διαmicroέρισmicroα
αριθmicroός
Αττική 284 287
Μακεδονία 308 312
Πελοπόννησος 163 165
Ήπειρος 135 137
Κρήτη 98 99
Σύνολο 988 1000
Όπως είναι αναmicroενόmicroενο λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οικογενειών
microεταναστών (αλλοδαποί παλιννοστούντες) στην Αθήνα και τη
Θεσσαλονίκη (ΓκότοβοςΜάρκου 2003 ΓκότοβοςΜάρκου 2004) το
60 περίπου του δείγmicroατος προέρχεται από τις περιοχές της Αττικής και
της Μακεδονίας
Στο δείγmicroα υπάρχουν άντρες (πατέρας του microαθητή) και γυναίκες
(microητέρα του microαθητή) Το ερωτηmicroατολόγιο συmicroπληρώθηκε είτε από τον
έναν γονέα είτε από τον άλλον έτσι ώστε για κάθε οικογένεια να
αντιστοιχεί ένα ερωτηmicroατολόγιο Η κατανοmicroή των γονέων ως προς το
φύλο απεικονίζεται στον επόmicroενο πίνακα
Πίνακας 2 Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
Κατανοmicroή των γονέων ανά φύλο
φύλο
αριθmicroός
άντρας 287 306
γυναίκα 652 694
Σύνολο 939 1000
137
Όπως ήταν αναmicroενόmicroενο οι microητέρες υπεραντιπροσωπεύονται στο
δείγmicroα κάτι που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι microε την εκπαίδευση των
παιδιών ασχολείται περισσότερο η microητέρα από ότι ο πατέρας όσο και
στο γεγονός ότι οι microητέρες είναι πιο συχνά στο σπίτι και βρίσκουν πιο
εύκολα χρόνο και διάθεση να συmicroπληρώσουν ένα ερωτηmicroατολόγιο
σχετικά microε την πορεία των παιδιών τους
Από πλευράς ηλικίας παρατηρούmicroε ότι οι περισσότεροι άντρες (πατέρες)
του δείγmicroατος έχουν ηλικία από 30 microέχρι 40 το ίδιο ισχύει και για τις
γυναίκες Αντίθετα στην πρώτη ηλικιακή ζώνη (microέχρι 30)
υπεραντιπροσωπεύονται οι γυναίκες ενώ στην τρίτη ηλικιακή ζώνη (40
και πάνω) υπεραντιπροσωπεύονται οι άντρες Ο επόmicroενος πίνακας
παρουσιάζει microε σαφήνεια τις διαφορές αυτές
Πίνακας 3 Κατανοmicroή των ηλικιών των γονέων του δείγmicroατος ανά
ηλικιακή οmicroάδα
Ηλικία των γονέων
φύλο
άντρας γυναίκα
οmicroάδα ηλικίας οmicroάδα ηλικίας
Ν Ν
microέχρι 30 11 59 131 296
30 έως 40 113 611 273 616
40 και πάνω 61 330 39 88
Σύνολο 185 1000 443 1000
Χώρα προέλευσης
138
Για 902 (ποσοστό 909) από τους πατέρες των 988 οικογενειών που
συmicromicroετείχαν στην έρευνα αυτή δηλώθηκε από το πρόσωπο που
συmicroπλήρωσε το ερωτηmicroατολόγιο η χώρα προέλευσης το αντίστοιχο
νούmicroερο για τις microητέρες είναι 919 (927) Όπως φαίνεται στους
επόmicroενους δύο πίνακες οι άντρες (πατέρες των microαθητών) προέρχονται
από 35 χώρες ενώ οι γυναίκες (microητέρες των παιδιών) προέρχονται από
43 χώρες Η Αλβανία είναι η κύρια χώρα προέλευσης τόσο των πατέρων
(554) όσο και των microητέρων (565)
Χώρα προέλευσης του πατέρα
Στον επόmicroενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι χώρες προέλευσης
των πατέρων των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
συmicromicroετέχουν σε πρόγραmicromicroα ενισχυτικής διδασκαλίας και πήραν microέρος
στην έρευνα Ενδιαφέρον παρουσιάζει το νούmicroερο των 51 αντρών (51)
για τους οποίους δηλώνεται η Ελλάδα ως χώρα προέλευσης Πρόκειται
για γονείς που είτε έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα κυρίως τέκνα
παλιννοστούντων είτε είναι Έλληνες σύζυγοι microεταναστών (διπολιτισmicroικές
οικογένειες)
Πίνακας 4 Χώρα προέλευσης του πατέρα
χώρα προέλευσης του πατέρα
Ν
Αζερmicroπαϊτζάν 3 3
Αίγυπτος 18 18
Αλβανία 550 554
Αλγερία 2 2
Αρmicroενία 15 15
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 39 39
Βρετανία 18 18
139
Γεωργία 55 55
Γιουγκοσλαβία 1 1
Γκάνα 1 1
∆ανία 1 1
Ελβετία 1 1
Ελλάδα 51 51
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Ισραήλ 1 1
Καζακστάν 3 3
Κίνα 3 3
Μολδαβία 5 5
Ουαλία 1 1
Ουκρανία 11 11
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 3 3
Πολωνία 17 17
Ρουmicroανία 19 19
Ρωσία 25 25
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 5 5
Συρία 12 12
Τουρκία 3 3
140
Φιλιππίνες 5 5
χωρίς στοιχεία 90 91
Σύνολο 992 1000
Χώρα προέλευσης της microητέρας
Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει αναλυτικά τις χώρες προέλευσης της
microητέρας Όπως ήδη αναφέρθηκε η βασική χώρα προέλευσης είναι η
Αλβανία ενώ αξιοσηmicroείωτα είναι τα ποσοστά των microητέρων από τη
Βουλγαρία τη Γιουγκοσλαβία και τη Γεωργία Το ποσοστό των microητέρων
που δηλώνουν χώρα προέλευσης την Ελλάδα και είναι είτε τέκνα
παλιννοστούντων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα είτε γηγενείς
Ελληνίδες παντρεmicroένες microε microετανάστες είναι πολύ χαmicroηλότερο από το
αντίστοιχο των αντρών (Ν=17 17)
Πίνακας 5 Χώρα προέλευσης της microητέρας
χώρα προέλευσης της microητέρας
Ν
Αίγυπτος 12 12
Αλβανία 560 565
Αλγερία 2 2
Αmicroπχαζία 1 1
Αρmicroενία 17 17
Αυστραλία 1 1
Βέλγιο 1 1
Βουλγαρία 42 42
Βραζιλία 1 1
Βρετανία 20 20
Γαλλία 1 1
141
Γερmicroανία 6 6
Γεωργία 62 63
Γιουγκοσλαβία 1 1
∆ανία 2 2
Ελλάδα 17 17
Ζιmicroπάmicroπουε 1 1
Ινδία 14 14
Ιράκ 11 11
Ιράν 1 1
Καζακστάν 7 7
Καναδάς 2 2
Κίνα 3 3
Κροατία 1 1
Λατινική Αmicroερική 1 1
Μαρόκο 1 1
Μολδαβία 6 6
Ουαλία 1 1
Ουγγαρία 1 1
Ουκρανία 13 13
Πακιστάν 2 2
Παλαιστίνη 4 4
ΠΓ∆Μ 1 1
Πολωνία 17 17
Πρώην Σοβιετική Ένωση 1 1
Ρουmicroανία 19 19
142
Ρωσία 36 36
Σενεγάλη 1 1
Σερβία 6 6
Συρία 11 11
Τουρκία 3 3
Φιλιππίνες 9 9
χωρίς στοιχεία 73 74
Σύνολο 992 1000
3 Γνώση της ελληνικής γλώσσας
Στοιχεία γύρω από την ικανότητα των microεταναστών να χρησιmicroοποιούν την
ελληνική γλώσσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο τα οποία
εκφράζουν αντικειmicroενική απεικόνιση των ικανοτήτων αυτών microε τη
βοήθεια ενός τεστ διαπίστωσης γλωσσικών ικανοτήτων δεν είναι προς το
παρόν διαθέσιmicroα Στους επόmicroενους δύο πίνακες παρουσιάζονται
στοιχεία για την ικανότητα των γονέων των microαθητών microε microεταναστευτικό
υπόβαθρο να microιλούν και να γράφουν την Ελληνική microε βάση εκτιmicroήσεις
των ίδιων των γονέων (αυτο-αξιολόγηση) Σύmicroφωνα microε τις αναφορές αυτές
των ίδιων των γονέων για τις γλωσσικές τους ικανότητες ένα σηmicroαντικό
ποσοστό γονέων φαίνεται να διαθέτει σηmicroαντική ικανότητα στη χρήση
της Ελληνικής ιδιαίτερα στον προφορικό λόγο Έτσι 331 των γονέων
δηλώνουν ότι microιλούν την Ελληνική πολύ καλά ή καλά ενώ το αντίστοιχο
ποσοστό για την ικανότητα στον γραπτό λόγο είναι σχετικά περιορισmicroένο
(265) Το ποσοστό αυτό δείχνει ήδη από microόνο του ότι η microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων των παιδιών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο δεν
είναι σε θέση να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι microε τις ασκήσεις για
το σχολείο όχι microόνο στο γλωσσικό microάθηmicroα αλλά σε πολύ περισσότερα
microαθήmicroατα Προκύπτει συνεπώς η ανάγκη για παρέmicroβαση στο πεδίο αυτό
εκ microέρους του Προγράmicromicroατος
143
Πίνακας 6 Προφορικός λόγος των γονέων
Ικανότητα στον προφορικό λόγο
microιλά την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 226 231
Καλά 293 300
Μέτρια 244 250
Λίγο 128 131
πολύ λίγο 86 88
Σύνολο 977 1000
Πίνακας 7 Γραπτός λόγος των γονέων
Ικανότητα στο γραπτό λόγο
γράφει την Ελληνική
Ν
πολύ καλά 79 83
Καλά 172 182
Μέτρια 208 220
Λίγο 219 231
πολύ λίγο 269 284
Σύνολο 947 1000
Ικανότητες στην Ελληνική microε βάση το φύλο
144
Οι επόmicroενοι δύο πίνακες απεικονίζουν τις ικανότητες των γονέων να
χειρίζονται την ελληνική γλώσσα microε βάση το φύλο Από τη σύγκριση των
ποσοστών για τα δύο φύλα σε κάθε πίνακα προκύπτουν ορισmicroένα
ενδιαφέροντα συmicroπεράσmicroατα Πρώτον οι γυναίκες
υπεραντιπροσωπεύονται στις κατηγορίες των ατόmicroων microε χαmicroηλή
ικανότητα στον προφορικό λόγο σε σύγκριση microε τους άντρες Έτσι η
ικανότητα των πατέρων στον προφορικό λόγο έτσι όπως αυτή εκτιmicroάται
από τους ίδιους παίρνει την τιmicroή 236 σε microια κλίmicroακα από το 1 microέχρι
το 5 ενώ η αντίστοιχη microέση τιmicroή των microητέρων είναι 262 πιο κοντά
δηλαδή προς το αρνητικό άκρο της κλίmicroακας Η διαφορά αυτή είναι
στατιστικά σηmicroαντική microετά την ανάλυση της διακύmicroανσης (F=9122
S=003) Η ίδια αρνητική για τις microητέρες διαφορά παρουσιάζεται και
στην ικανότητα γραπτής χρήσης της ελληνικής γλώσσας όπου η microέση
τιmicroή για τους άντρες στην ίδια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα είναι 331 ενώ για
τις microητέρες 353 Και αυτή η διαφορά δεν είναι τυχαία (F=5853
S=016)
Πίνακας 8 Ικανότητα χρήσης της Ελληνικής στον προφορικό λόγο microε
βάση το φύλο
Ικανότητα στον προφορικό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
microιλά την Ελληνική microιλά την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 82 288 135 210
Καλά 82 288 194 301
Μέτρια 73 256 159 247
Λίγο 32 112 90 140
πολύ λίγο 16 56 66 102
Σύνολο 285 1000 644 1000
145
Πίνακας 9 Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
Ικανότητα στο γραπτό λόγο microε βάση το φύλο
φύλο
άντρας γυναίκα
γράφει την Ελληνική γράφει την Ελληνική
Ν Ν
πολύ καλά 31 111 42 68
Καλά 55 197 107 172
Μέτρια 59 211 139 224
λίγο 65 233 144 232
πολύ λίγο 69 247 189 304
Σύνολο 279 1000 621 1000
Αν οι microητέρες υστερούν σε σύγκριση microε τους πατέρες σε ότι αφορά την
ικανότητα στη γλώσσα του σχολείου (Ελληνική) αλλά ταυτόχρονα οι
microητέρες είναι εκείνες που ασχολούνται πιο πολύ στο σπίτι microε τα παιδιά
αυτό σηmicroαίνει microια δυσmicroενή για τους microαθητές συγκυρία έναν συνδυασmicroό
που δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για την επίδοσή τους
4 Χώρα γεννήσεως του microαθητή
Η microαζική προσέλευση microεταναστών κυρίως microέσω microιας ασύντακτης
microετανάστευσης από τις γειτονικές στην Ελλάδα βαλκανικές χώρες
άρχισε να συντελείται στις αρχές της δεκαετίας του 90 Λίγα χρόνια
αργότερα ορισmicroένοι γονείς έφεραν στην Ελλάδα και τις οικογένειές τους
Αν στην αρχή της microεταναστευτικής περιόδου το ποσοστό των παιδιών
146
που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα ήταν πολύ microικρό microετά το 2000 το
ποσοστό αυτό αρχίζει να διευρύνεται και σήmicroερα είναι πολύ microεγαλύτερο
Από τους microαθητές τους δείγmicroατος ndash το οποίο χωρίς να αντιπροσωπεύει
όλους τους microαθητές microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που φοιτούν στο
σχολείο αντιπροσωπεύει σε κάθε περίπτωση τους microετανάστες microαθητές
που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ndash ένα υψηλό
ποσοστό (481) έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα όπως δείχνει ο επόmicroενος
πίνακας
Πίνακας 10 Κατανοmicroή των microαθητών του δείγmicroατος ανάλογα microε τον τόπο
γεννήσεως
Χώρα στην οποία γεννήθηκε ο microαθητής
τόπος γεννήσεως του microαθητή
Ν
Ελλάδα 472 481
άλλη χώρα 509 519
Σύνολο 981 1000
Αν ο ένας στους δύο microαθητές που συmicromicroετείχαν σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και ταυτόχρονα ένα σχετικά
υψηλό ποσοστό των γονέων είναι καλοί χρήστες της Ελληνικής αυτό
σηmicroαίνει ότι το σχολείο έχει όλο και λιγότερες περιπτώσεις παιδιών που
έχουν γεννηθεί σε Τρίτη χώρα και έχουν τις πρώτες εmicroπειρίες
κοινωνικοποίησης (κυρίως σε ότι αφορά τη γλώσσα) από τη χώρα αυτή
5 Επικοινωνία και βοήθεια στο σπίτι
Τα microέχρι τώρα δεδοmicroένα σε ότι αφορά την οργάνωση της επικοινωνίας
στο σπίτι (ποιος microιλά microε ποιον ποια γλώσσα) δείχνουν ότι οι
microεταναστευτικές κοινότητες περνούν κατά κανόνα microέσα από την
εmicroπειρία microιας ενδο-οικογενειακής διγλωσσίας microε τη χρήση στην
επικοινωνία εντός της οικογένειας τόσο της αρχικής γλώσσας της χώρας
147
(ή της κοινότητας) προέλευσης όσο και της γλώσσας της χώρας
υποδοχής (∆αmicroανάκης 1997) Ερευνητικά δεδοmicroένα σχετικά microε την
επίδραση που έχει στη σχολική πρόοδο του microαθητή η χρήση στην
οικογένεια της γλώσσας της χώρας υποδοχής ndash η οποία συνήθως είναι
και η γλώσσα του σχολείου ndash τεκmicroηριώνουν microια θετική σχέση ανάmicroεσα
στις δύο αυτές microεταβλητές (Γκότοβος 2007 73 κε)
Πίνακας 11 Γλώσσα επικοινωνίας στην οικογένεια
Γλώσσα επικοινωνίας microε το microαθητή στο σπίτι
γλώσσα στο σπίτι
Ν
microητρική 189 196
ελληνική 65 67
και τις δύο microητρική 465 481
και τις δύο ελληνική 247 256
Σύνολο 966 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι το ποσοστό των γονέων
που χρησιmicroοποιούν στην επικοινωνία microε τα παιδιά τους microέσα στην
οικογένεια microια γλώσσα διαφορετική από την Ελληνική είναι σχετικά
χαmicroηλό (196) Σχεδόν ο ένας στους δύο γονείς χρησιmicroοποιεί στην
επικοινωνία microε τα παιδιά και τις δύο γλώσσες δίνοντας προτεραιότητα
στη microητρική γλώσσα (481) ενώ το ποσοστό των γονέων που
χρησιmicroοποιούν την ελληνική γλώσσα αποκλειστικά φτάνει το 67
Βοήθεια στο σπίτι
Η εmicroπλοκή των γονέων στις σχολικές υποχρεώσεις του παιδιού είναι στην
Ελλάδα ένα πολύ διαδεδοmicroένο φαινόmicroενο Μία από τις ερωτήσεις προς
τους γονείς αφορούσε και την εmicroπειρία αυτή Πιο συγκεκριmicroένα οι
γονείς ερωτήθηκαν αν βοηθούν το παιδί τους να διαβάζει στο σπίτι Οι
απαντήσεις τους παρουσιάζονται στον επόmicroενο πίνακα
148
Πίνακας 12 Βοήθεια microε τα microαθήmicroατα του σχολείου στο σπίτι
Βοήθεια στο microαθητή από τους γονείς για τα microαθήmicroατα του
σχολείου
βοήθεια στο σπίτι
Ν
κάθε microέρα 190 194
συχνά 171 175
όταν έχω χρόνο 275 281
δεν microπορώ 209 213
σπάνια 134 137
Σύνολο 979 1000
Από τις απαντήσεις των γονέων προκύπτει ότι microόνο το 213 από αυτούς
δηλώνουν ότι αδυνατούν να βοηθήσουν το παιδί τους microε τα microαθήmicroατα
του σχολείου όλοι οι υπόλοιποι απαντούν στο ερώτηmicroα θετικά Μάλιστα
το 37 απαντά ότι βοηθά τα παιδιά συστηmicroατικά microε τα microαθήmicroατα του
σχολείου Μια σύγκριση της συmicroπεριφοράς των microητέρων στον τοmicroέα
αυτόν microε την αντίστοιχη των πατέρων έδειξε ότι δεν υφίσταται στατιστικά
σηmicroαντική διαφορά ανάmicroεσα στα φύλα οι microητέρες βοηθούν τα παιδιά
στο σπίτι εξίσου συχνά όπως και οι πατέρες
6 Συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία
Η συmicromicroετοχή των γονέων σε υποστηρικτικές δραστηριότητες του κράτους
για την ένταξη των microαθητών στο σχολείο εξετάζεται microέσα από τις
ακόλουθες συmicroπεριφορές (δείκτες) των γονέων ενηmicroέρωση των γονέων
για το Πρόγραmicromicroα συmicromicroετοχή σε ενηmicroερωτικές συναντήσεις για την
πορεία του παιδιού στο σχολείο αξιολόγηση των γνώσεων και των
149
οδηγιών που προσφέρει η πολιτεία για την καλύτερη αντιmicroετώπιση των
προβληmicroάτων των παιδιών εκ microέρους των γονέων
Ενηmicroέρωση για το Πρόγραmicromicroα
Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων (62) είναι καλά έως πολύ καλά
ενηmicroερωmicroένοι για το Πρόγραmicromicroα του Υπουργείου Παιδείας σχετικά microε
την υποστήριξη της ένταξης των παιδιών τους όπως φαίνεται στον
επόmicroενο πίνακα Υπάρχει ωστόσο και ένα microικρό ποσοστό γονέων που
είναι πολύ λίγο (14) ή λίγο (123) ενηmicroερωmicroένοι για την καινοτοmicroία
Πίνακας 13 Ενηmicroέρωση των γονέων για την καινοτοmicroία
Ενηmicroέρωση των γονέων για το Πρόγραmicromicroα
ενηmicroέρωση
Ν
πολύ καλά 330 344
καλά 265 276
microέτρια 113 118
λίγο 118 123
πολύ λίγο 134 140
Σύνολο 960 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα ως προς το βαθmicroό ενηmicroέρωσης γύρω
από το Πρόγραmicromicroα έδειξε ότι η ενηmicroέρωση των microητέρων δεν διαφέρει
συστηmicroατικά από εκείνη των πατέρων
Συmicromicroετοχή στις επιmicroορφωτικές-ενηmicroερωτικές συναντήσεις
Στα πλαίσια του Προγράmicromicroατος οργανώνονται για τους γονείς των
παιδιών ενηmicroερωτικές-επιmicroορφωτικές συναντήσεις και ενθαρρύνονται
οmicroιλίες στο σχολείο στις οποίες συζητούνται προβλήmicroατα που είναι
πιθανό να αναδεικνύονται σε σχέση microε την ένταξη των microαθητών στο
σχολείο Ο επόmicroενος πίνακας δείχνει ότι ένα αξιόλογο ποσοστό γονέων
150
συmicromicroετέχει σε τέτοιες ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις Έτσι 265 των γονέων
συmicromicroετείχε σε παρόmicroοιες εκδηλώσεις τουλάχιστον microία φορά ενώ
ποσοστό 287 συmicromicroετείχε συχνότερα
Πίνακας 13 Συmicromicroετοχή των γονέων σε ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις
Συmicromicroετοχή σε ειδική ενηmicroέρωση
οmicroιλίες
Count
καmicroία 391 419
microία 247 265
δύο 120 129
πάνω από τρεις 175 188
Σύνολο 933 1000
Η σύγκριση ανάmicroεσα στα δύο φύλα έδειξε ότι δεν υπάρχει συστηmicroατική
διαφοροποίηση ανάmicroεσα στους πατέρες και τις microητέρες σε ότι αφορά τη
συγκεκριmicroένη δραστηριότητα
Αξιολόγηση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων
Οι ενηmicroερωτικές συναντήσεις στις οποίες συmicromicroετέχουν οι γονείς
αξιολογήθηκαν από αυτούς microε τη βοήθεια τριών ειδικών ερωτήσεων
πρώτον ως προς το αν οι συmicroβουλές και οι οmicroιλίες που άκουσαν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το παιδί δεύτερον αν τους
έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν καλύτερα microε το εκπαιδευτικό
προσωπικό και τρίτον αν τους έχουν βοηθήσει να επικοινωνούν
καλύτερα microε τους γονείς Τα αποτελέσmicroατα της αξιολόγησης αυτής
παρουσιάζονται στους επόmicroενους τρεις πίνακες
Πίνακας 14 Καλύτερη επικοινωνία microε το παιδί microετά την ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το παιδί
151
επικοινωνία microε το παιδί
Ν
πάρα πολύ 241 339
πολύ 295 415
έτσι κι έτσι 92 130
λίγο 57 80
καθόλου 25 35
Σύνολο 710 1000
Από τα στοιχεία του πίνακα αυτού προκύπτει ότι για τη microεγάλη
πλειοψηφία των γονέων οι ενηmicroερωτικές οmicroιλίες βελτίωσαν κατά πολύ
την επικοινωνία microε το παιδί
∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα σε ότι αφορά την εκτίmicroηση της
βοήθειας που προσφέρουν στους γονείς οι ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις δεν
υπάρχουν Για την ακρίβεια οι microέσοι όροι και των δύο φύλων στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης (1 microέχρι 5 microε αρνητικό άκρο το 5)
συmicroπίπτουν στην τιmicroή 210
Πίνακας 15 Καλύτερη επικοινωνία microε τους δασκάλους microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε το σχολείο
επικοινωνία microε το σχολείο
Ν
πάρα πολύ 237 340
πολύ 296 425
έτσι κι έτσι 80 115
λίγο 62 89
152
καθόλου 22 32
Σύνολο 697 1000
Όπως και στην προηγούmicroενη περίπτωση η γνώmicroη των γονέων για την
επίδραση των ενηmicroερωτικών συναντήσεων σε ότι αφορά την επικοινωνία
τους microε το σχολείο είναι θετική ∆ιαφορές ανάmicroεσα στα δύο φύλα
σχετικά microε το είδος της εκτίmicroησης δεν υπάρχουν όπως προέκυψε microέσα
από τη σύγκριση των απαντήσεων των microητέρων και των πατέρων (microέση
τιmicroή για τους πατέρες 199 microέση τιmicroή για τις microητέρες 206 στην
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα)
Πίνακας 16 Καλύτερη επικοινωνία microε τους άλλους γονείς microετά την
ενηmicroέρωση
Βελτίωση της επικοινωνίας microε τους γονείς
επικοινωνία microε τους γονείς
Ν
πάρα πολύ 165 238
πολύ 207 298
έτσι κι έτσι 151 218
λίγο 107 154
καθόλου 64 92
Σύνολο 694 1000
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση που αξιολογείται η
ενηmicroερωτική δραστηριότητα ως προς τη βελτίωση της επικοινωνίας microε
άλλους γονείς Πάνω από 46 των γονέων απαντά ότι υπήρχε microεγάλη
βελτίωση της επικοινωνίας microε άλλους γονείς microετά την ενηmicroέρωση Και
εδώ δεν παρατηρείται συστηmicroατική διαφοροποίηση ανάmicroεσα στα δύο
φύλα ως προς την αξιολόγηση
153
7 Στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία
Η στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία του Υπουργείου Παιδείας
αποτυπώνεται microε τη βοήθεια τριών δεικτών πρώτον της αξιολόγησης εκ
microέρους τους της επίδρασης που έχει η καινοτοmicroία στα παιδιά τους
(θετική ή αρνητική επίδραση) δεύτερον της επιθυmicroίας τους να
συνεχίσει το παιδί να συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας
και τρίτον την επιθυmicroία τους να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα εν γένει Η
στάση των γονέων απέναντι στην καινοτοmicroία εmicroφανίζεται στους
επόmicroενους πέντε πίνακες τρεις από τους οποίους αναφέρονται στον
πρώτο δείκτη και οι υπόλοιποι δύο στους άλλους δύο
Πίνακας 17 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στον προφορικό λόγο
Το παιδί έmicroαθε να microιλάει καλύτερα
βελτίωση προφορικού
Ν
πάρα πολύ 451 469
πολύ 366 381
έτσι κι έτσι 86 89
λίγο 37 39
καθόλου 21 22
Σύνολο 961 1000
Υψηλά είναι τα ποσοστά των γονέων οι οποίοι αποτιmicroούν θετικά την
επίδραση της ενισχυτικής διδασκαλίας πάνω στον προφορικό λόγο των
παιδιών τους Είναι ενδεικτικό ότι microόνο 61 των γονέων αποφαίνονται
ότι δεν υπήρχε καθόλου βελτίωση ή ότι η βελτίωση ήταν λίγη Μητέρες
και πατέρες εκτιmicroούν ενιαία την επίδραση αυτή όπως έδειξε η ανάλυση
διακύmicroανσης των τιmicroών και των δύο φύλων σε microια πεντάβαθmicroη κλίmicroακα
εκτίmicroησης της επίδρασης microε άκρα το 1 και το 5 αντίστοιχα
Πίνακας 18 Βελτίωση της ικανότητας του microαθητή στο γραπτό λόγο
154
Το παιδί έmicroαθε να γράφει καλύτερα την Ελληνική
βελτίωση γραπτού
Ν
πάρα πολύ 374 393
πολύ 385 405
έτσι κι έτσι 109 115
λίγο 65 68
καθόλου 18 19
Σύνολο 951 1000
Ίδια microε την προηγούmicroενη περίπτωση είναι η αξιολόγηση της ενισχυτικής
διδασκαλίας εκ microέρους των γονέων Πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά των
γονέων που πιστεύουν ότι η συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική
διδασκαλία βελτίωση το γραπτό λόγο του microαθητή (του παιδιού τους) Ο
microέσος όρος του δείγmicroατος στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε την οποία
αξιολογείται αν η συmicromicroετοχή του παιδιού οδήγησε σε βελτίωση της
ικανότητά του στο γραπτό λόγο είναι 192 Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν έχουν καταγραφεί
Πίνακας 19 Βελτίωση των επιδόσεων του microαθητή
Το παιδί παίρνει καλύτερους βαθmicroούς
βελτίωση επίδοσης
Count
πάρα πολύ 296 346
πολύ 326 381
έτσι κι έτσι 158 185
λίγο 53 62
καθόλου 22 26
155
Total 855 1000
Είναι αναmicroενόmicroενο ύστερα από αυτά να θεωρούν οι γονείς ότι η
συmicromicroετοχή του microαθητή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας σχετίζεται
θετικά microε τις επιδόσεις του microαθητή στο σχολείο πιο συγκεκριmicroένα ότι
βοηθά στη βελτίωση των επιδόσεων 74 των γονέων δέχεται ότι η
συmicromicroετοχή του παιδιού στην ενισχυτική διδασκαλία οδήγησε στη
βελτίωση τη επίδοσής του Ο microέσος όρος του δείγmicroατος σε microια
πεντάβαθmicroη κλίmicroακα αξιολόγησης αυτής της πτυχής της ενισχυτικής
διδασκαλίας είναι 204 Συστηmicroατικές διαφορές ανάmicroεσα στα φύλα δεν
παρατηρούνται
Πίνακας 20 Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στην καινοτοmicroία
Σχεδόν όλοι οι γονείς επιθυmicroούν να συνεχίσει το παιδί τους να
συmicromicroετέχει στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας όπως φαίνεται από το
ποσοστό 927 που απαντούν θετικά στο ερώτηmicroα εάν επιθυmicroούν να
συνεχίσει το παιδί τους να παρακολουθεί ενισχυτική διδασκαλία
Συνέχιση της συmicromicroετοχής του παιδιού στο Φροντιστηριακό Τmicroήmicroα
συνέχιση
Count
πάρα πολύ 629 661
πολύ 253 266
έτσι κι έτσι 35 37
λίγο 10 11
καθόλου 24 25
Total 951 1000
∆ιαφοροποιήσεις ως προς το φύλο σε ότι αφορά την επιθυmicroία
συmicromicroετοχής του παιδιού σε τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν
156
υπάρχουν όπως έδειξε η σχετική ανάλυση των απαντήσεων των γονέων
στη σχετική ερώτηση (απλή ανάλυση διακύmicroανσης τιmicroή για τους
πατέρες 148 και τιmicroή για τις microητέρες 146)
Στάση των γονέων απέναντι στη συνέχιση του Προγράmicromicroατος
Όπως τονίστηκε παραπάνω η επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί εν γένει
η καινοτοmicroία αποτελεί δείκτη της γενικότερης στάσης τους απέναντι στην
καινοτοmicroία Ο τρόπος microε τον οποίο τοποθετούνται οι γονείς στο θέmicroα
αυτό φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα
Πίνακας 20 Επιθυmicroία των γονέων να συνεχιστεί η καινοτοmicroία
Επιθυmicroία να συνεχιστεί το Πρόγραmicromicroα
microέλλον του προγράmicromicroατος
Ν
πάρα πολύ 666 689
πολύ 251 260
έτσι κι έτσι 26 27
λίγο 6 6
καθόλου 17 18
Σύνολο 966 1000
Τα στοιχεία του πίνακα δείχνουν microια ανεπιφύλακτα θετική στάση των
γονέων απέναντι στο Πρόγραmicromicroα Το microέτρο αυτής της θετικής στάσης
(140 στην πεντάβαθmicroη κλίmicroακα microε άκρα το 1 και το 5) είναι το
καλύτερο σε σύγκριση microε όλα τα προηγούmicroενα Συστηmicroατικές διαφορές
ανάmicroεσα στα δύο φύλα δεν υπάρχουν
Συmicroπεράσmicroατα
Η έρευνα microε 988 γονείς microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο που
παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας έδειξε σε γενικές
γραmicromicroές τα εξής
157
1 Η microεγάλη πλειοψηφία των γονέων προέρχονται από τη γειτονική
Αλβανία ενώ αξιοπρόσεκτα είναι τα ποσοστά από χώρες των
Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης
2 Στις περισσότερες οικογένειες χρησιmicroοποιούνται ήδη δύο γλώσσες
(Ελληνική και microια άλλη γλώσσα) για την ενδο-οικογενειακή
επικοινωνία
3 Σχεδόν ο ένας στους δύο microαθητές έχει γεννηθεί στην Ελλάδα
4 Η συmicromicroετοχή των γονέων στην καινοτοmicroία είναι εκτεταmicroένη
(σχετικά καλή ενηmicroέρωση σχετικά διευρυmicroένη συmicromicroετοχή σε
ενηmicroερωτικές εκδηλώσεις)
5 Η στάση των γονέων απέναντι στην ενισχυτική διδασκαλία αλλά
και απέναντι στην καινοτοmicroία εν γένει είναι θετική έως πολύ
θετική
158
5 5 ∆ΕΛΤΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ndash ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
Αξιολόγηση αποτελεσmicroάτων ενισχυτικής διδασκαλίας Εισαγωγή Στα πλαίσια της αξιολόγησης της πορείας του φυσικού αντικειmicroένου του
έργου laquoΕκπαιδευτική ένταξη Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων microαθητώνraquo
δόθηκε στους εκπαιδευτικούς που απασχολούνται στην ενισχυτική
διδασκαλία (τmicroήmicroατα στήριξης φροντιστηριακά τmicroήmicroατα) ένα
ερωτηmicroατολόγιο στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να σηmicroειώσουν εκτός
των άλλων τους βαθmicroούς των microαθητών που φοιτούσαν στο δικό τους
τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας στο πρώτο δεύτερο και τρίτο τρίmicroηνο
του σχολικού έτους 200607 καθώς επίσης και ορισmicroένους δείκτες
βελτίωσης της microαθησιακής πορείας του microαθητή σε επιλεγmicroένες περιοχές
microάθησης ΟΙ δείκτες αυτοί ήταν οργανωmicroένοι σε πέντε άξονες ενώ ο
εκπαιδευτικός αξιολογεί τις δυνατότητες των microαθητών που συmicromicroετείχαν
στην ενισχυτική διδασκαλία για κάθε έναν από τους παραπάνω άξονες
Η αξιολόγηση αφορά δύο διαφορετικές χρονικές στιγmicroές πρώτον οι
ικανότητες εκτιmicroούνται κατά την εναρκτήρια φάση του προγράmicromicroατος (η
οποία σε γενικές γραmicromicroές συmicroπίπτει microε την αρχή της σχολικής χρονιάς)
και δεύτερον στο τέλος της περιόδου εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
ουσιαστικά δηλαδή στο τέλος της σχολικής χρονιάς Η διάταξη των
αξόνων και των χρόνων αξιολόγησης των ικανοτήτων των microαθητών
φαίνονται στον επόmicroενο πίνακα
Πεδία αξιολόγησης Αξιολόγηση στην αρχή
του προγράmicromicroατος
Αξιολόγηση στο τέλος του
προγράmicromicroατος
Επικοινωνία στην τάξη Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Κατανόηση νοηmicroάτων Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Γραπτή απόδοση
κειmicroένων
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
159
Προφορικός λόγος Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
ανάγνωση Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Οκτάβαθmicroη κλίmicroακα
(1 έως 8)
Ο στόχος της άντλησης των δεδοmicroένων αυτών ήταν διπλός Αφrsquo ενός
ενδιέφερε η διαπίστωση των ικανοτήτων των microαθητών που εντάσσονται
στα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας στην αρχή της παρέmicroβασης
ώστε να υπάρχει microια πρώτη αποτύπωση του βαθmicroού κατοχής βασικών
ικανοτήτων των microαθητών σε σχέση microε τις απαιτήσεις του σχολείου Από
την άλλη microεριά έπρεπε να διαπιστωθεί κατά πόσο η ενισχυτική
διδασκαλία είχε ευεργετική επίδραση πάνω στους microαθητές microε την
έννοια της περαιτέρω ενίσχυσης των ικανοτήτων που υπήρχαν ήδη στο
ξεκίνηmicroα της προσπάθειας Η ενισχυτική διδασκαλία υποτίθεται ότι
οργανώνεται για να βελτιώσει συγκεκριmicroένες γνώσεις δεξιότητες και
ικανότητες του microαθητή Τα εmicroπειρικά δεδοmicroένα είναι απαραίτητα για να
θεmicroελιώσουν εmicroπειρικά την υπόθεση ότι η ενισχυτική διδασκαλία όντως
ενισχύει τις γνώσεις και τις ικανότητες των microαθητών
Ένταξη των microαθητών σε τάξεις του ∆ηmicroοτικού σχολείου
Οι εκπαιδευτικοί που συmicroπλήρωσαν το ερωτηmicroατολόγιο για τους
microαθητές τους οι οποίοι συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία κατά τη
διάρκεια του σχολικού έτους 200607 έδωσαν microια σειρά από στοιχεία
(ανώνυmicroα) για τους microαθητές τους Η τάξη στην οποία εντάσσονται οι
microαθητές η ηλικία τους το φύλο η χώρα προέλευσης των microαθητών η
βαθmicroολογία των τριών τριmicroήνων του σχολικού έτους η τελική
βαθmicroολογία του microαθητή καθώς και πέντε δείκτες βελτίωσης του microαθητή
είναι το σύνολο των δεδοmicroένων που διαθέτουmicroε για τους microαθητές που
συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική διδασκαλία Το πλήθος των απαντήσεων
των microαθητών δεν είναι το ίδιο για κάθε ερώτηση Έτσι πχ ενώ στην
ερώτηση η οποία αφορά την ένταξη του microαθητή σε κάποια τάξη του
∆ηmicroοτικού έχουmicroε 1481 απαντήσεις για το φύλο οι απαντήσεις είναι
πολύ περισσότερες (1782) Οι απαντήσεις στην ερώτηση που αφορά τη
160
χώρα προέλευσης είναι 1590 ενώ οι αντίστοιχες για την περίπτωση της
ηλικίας είναι 1460
Η κατανοmicroή των microαθητών σε κάποια από τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
φαίνεται να είναι περίπου συmicromicroετρική microε 284 microαθητές στην πρώτη
τάξη 285ω στη ∆ευτέρα 219 στην Τρίτη 226 στην τετάρτη 259 στην
πέmicroπτη και 208 στην έκτη τάξη Η κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις
του ∆ηmicroοτικού γίνεται microε ηλικιακό και εκπαιδευτικό κριτήριο (ηλικία
του microαθητή πιστοποίηση των γνώσεων του microαθητή microέσω εκπαιδευτικού
τίτλου της αλλοδαπής αν είναι πρόσφατη άφιξη) Η επόmicroενη γραφική
παράσταση δείχνει την κατανοmicroή των microαθητών στις τάξεις του
∆ηmicroοτικού
Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται στις αναφορές των εκπαιδευτικών
που ήταν υπεύθυνοι για τα τmicroήmicroατα της ενισχυτικής διδασκαλίας κατά
τη διάρκεια του σχολικού έτους 200607 σε όλες τις περιοχές ευθύνης
του προγράmicromicroατος (Βόρεια Ελλάδα Θεσσαλία Ήπειρος και Ιόνια νησιά
Πελοπόννησος Αττική Κρήτη Αιγαίο)
Γράφηmicroα 1 Κατανοmicroή των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική
διδασκαλία στις τάξεις
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤτάξη
0
50
100
150
200
250
300
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά τάξη
161
Ηλικία
Τα τmicroήmicroατα των microαθητών που συmicromicroετέχουν στην ενισχυτική διδασκαλία
στα πλαίσια του προγράmicromicroατος δεν είναι οmicroοιογενή
από πλευράς ηλικίας Η κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την ηλικία
φαίνεται στο ακόλουθο γράφηmicroα
Γράφηmicroα 2 Κατανοmicroή των microαθητών microε κριτήριο την
ηλικία
Φύλο
Από τους 1782 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία για το
φύλο οι 1039 (583 ) είναι αγόρια και 743 (417 ) είναι κορίτσια Το
επόmicroενο γράφηmicroα απεικονίζει αυτήν την κατανοmicroή
6 7 8 9 10 11 12 13 14ηλικία
0
50
100
150
200
250
Coun
t
Κατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά ηλικία
162
Γράφηmicroα 3 Κατανοmicroή των microαθητών microε βάση το φύλο
Χώρα προέλευσης των microαθητών
Από τους 1590 microαθητές για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία γύρω από
τη χώρα προέλευσης 921 προέρχονται από την Αλβανία 56 από τη
Βουλγαρία 84 από τη Ρωσία 37 από την Πολωνία και 492 από κάποια
άλλη χώρα του κόσmicroου Η επόmicroενη γραφική παράσταση δείχνει την
κατανοmicroή αυτή πιο παραστατικά
Γράφηmicroα 4 Κατανοmicroή των ποσοστών των microαθητών ανά χώρα
προέλευσης
αγόρι κορίτσιφύλο
0
200
400
600
800
1000
1200
Coun
tΚατανοmicroή των microαθητών που παρακολουθούν τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας ανά φύλο
579
3553
23
309
0
10
20
30
40
50
60
Αλβανία Βουλγαρία Ρωσία Πολωνία Άλλη χώρα
163
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών εκ microέρους των εκπαιδευτικών
στην αρχή της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 5 Ικανότητα για επικοινωνία στην τάξη πριν την παρέmicroβαση
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά την έναρξη του προγράmicromicroατος
Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1
έως το 4 Στην κλίmicroακα που χρησιmicroοποιούν οι εκπαιδευτικοί η καλύτερη
δυνατή τιmicroή για τον microαθητή είναι 8 και η χειρότερη δυνατή τιmicroή το 1
Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo
Πρόκειται για το δεύτερο πεδίο αξιολόγησης των microαθητών όπου η
κατανόηση εννοιών και νοηmicroάτων είναι το ζητούmicroενο Από τις απαντήσεις
των εκπαιδευτικών στο ερωτηmicroατολόγιο προκύπτει ότι όπως και microε την
προηγούmicroενη περίπτωση (επικοινωνία στην τάξη) υψηλά ποσοστά
microαθητών δεν διαθέτουν στην αρχή της παρέmicroβασης αυτή την ικανότητα
σε ικανοποιητικό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στην αρχή της παρέmicroβασης
164
Γράφηmicroα 6 Κατοχή της ικανότητας laquoεκτίmicroηση νοηmicroάτωνraquo πριν την
παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της ικανότητας για γραπτή απόδοση κειmicroένων
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας laquoγραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στην αρχή της παρέmicroβασης
165
Γράφηmicroα 7 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo στην αρχή της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση του προφορικού λόγου στην αρχή της παρέmicroβασης
Το επόmicroενο γράφηmicroα παρουσιάζει τις ποσοστιαίες συχνότητες microε τις
οποίες εmicroφανίζονται οι τιmicroές της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας αξιολόγησης της
ικανότητας των microαθητών στον προφορικό λόγοraquo κατά την έναρξη του
προγράmicromicroατος Η κατανοmicroή αυτή δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών
microε τιmicroές από το 1 έως το 4 όπως και στις προηγούmicroενες δύο
περιπτώσεις Ειδικά εδώ το ποσοστό των microαθητών που έχουν σε χαmicroηλό
βαθmicroό αυτή την ικανότητα είναι εξαιρετικά υψηλό Αντίθετα microε τις
προηγούmicroενες περιπτώσεις οι microαθητές φαίνεται να διαθέτουν σε
ικανοποιητικό βαθmicroό αυτή την ικανότητα στην αρχή της παρέmicroβασης
αν και ένα ποσοστό γύρω στο 30 αντιmicroετωπίζει πρόβληmicroα
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στην αρχή της παρέmicroβασης
166
Γράφηmicroα 8 Βαθmicroός κατοχής της ικανότητας για προφορικό λόγο πριν
την παρέmicroβαση
Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή της παρέmicroβασης
Η αναγνωστική ικανότητα των microαθητών που παρακολουθούν
προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή
Αντίθετα γύρω στο 40 των microαθητών δείχνει να έχει αυτή την ικανότητα
σε χαmicroηλό βαθmicroό Η κατανοmicroή που παρουσιάζεται στο επόmicroενο
γράφηmicroα δείχνει ένα υψηλό ποσοστό microαθητών microε τιmicroές από το 1 έως το
4 όπως και σε προηγούmicroενες περιπτώσεις
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή προφορικός λόγος
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στην αρχή της παρέmicroβασης
167
Γράφηmicroα 9 Βαθmicroός κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας στην αρχή
της παρέmicroβασης
Αξιολόγηση των ικανοτήτων των microαθητών στο τέλος της παρέmicroβασης
Στο τέλος της παρέmicroβασης και microετά την προσφορά ενισχυτικής
διδασκαλίας οι ικανότητες των microαθητών που αξιολογήθηκαν στην αρχή
της παρέmicroβασης επαναξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς Η
υπόθεση που κάνουmicroε στο σηmicroείο αυτό είναι ότι οι microαθητές διαθέτουν
στο τέλος της παρέmicroβασης αυτές τις ικανότητες σε ικανοποιητικό βαθmicroό
σε αντίθεση microε τη φάση έναρξης Προϋπόθεση για microια τέτοια εξέλιξη
είναι βεβαίως microια αποτελεσmicroατική ενισχυτική διδασκαλία
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες
παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής από τους
microαθητές έχουν πέσει σε επίπεδο ποσοστών Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό
1 2 3 4 5 6 7 8αρχή ανάγνωση
0
5
10
15
20
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στην αρχή της παρέmicroβασης
168
Γράφηmicroα 10 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας αυτής
από τους microαθητές έχουν microειωθεί Πολύ λιγότεροι microαθητές έχουν τώρα
αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά των
microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ
καλό βαθmicroό είναι αρκετά υψηλά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος επικοινωνία στην τάξη
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας επικοινωνία στην τάξη στο τέλος της παρέmicroβασης
169
Γράφηmicroα 11 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoκατανόηση νοηmicroάτωνraquo στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το γράφηmicroα που ακολουθεί δείχνει microε σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί σηmicroαντικά
όπως και στις προηγούmicroενες δύο περιπτώσεις Πολύ λιγότεροι microαθητές
έχουν τώρα αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroό Αντίθετα τα ποσοστά
των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε ικανοποιητικό ή
πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι αρκετά υψηλά Άρα
και εδώ η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε την κατανοmicroή των
συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος κατανόηση νοηmicroάτων
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας κατανόηση νοηmicroάτων στο τέλος της παρέmicroβασης
170
Γράφηmicroα 12 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo
στο τέλος της παρέmicroβασης
Γράφηmicroα 13 Αξιολόγηση της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo στο τέλος
της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι
οποίες παραπέmicroπουν σε χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της ικανότητας για
γραπτή απόδοση κειmicroένων από τους microαθητές έχουν microειωθεί δραστικά
όπως και στις προηγούmicroενες τρεις περιπτώσεις Οι microαθητές που
διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ
λιγότεροι Αντίθετα τα ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την
ικανότητα σε ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας
5-8) είναι αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ
την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή της
ικανότητας και microάλιστα δραστικά
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος απόδοση κειmicroένων
0
5
10
15
20
25
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας γραπτή απόδοση κειmicroένων στο τέλος της παρέmicroβασης
171
Γράφηmicroα 14 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος προφορικός λόγος
0
10
20
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας προφορικός λόγος στο τέλος της παρέmicroβασης
172
Γράφηmicroα 15 Αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών στο
τέλος της παρέmicroβασης
Το παρακάτω γράφηmicroα όπως ακριβώς και το αmicroέσως προηγούmicroενο
δείχνει microε microεγάλη σαφήνεια ότι οι συχνότητες οι οποίες παραπέmicroπουν σε
χαmicroηλό βαθmicroό κατοχής της αναγνωστικής ικανότητας των microαθητών
έχουν microειωθεί δραστικά Οι microαθητές που διαθέτουν αναγνωστική
ικανότητα σε χαmicroηλό βαθmicroός είναι τώρα πολύ λιγότεροι Αντίθετα τα
ποσοστά των microαθητών που διαθέτουν αυτή την ικανότητα σε
ικανοποιητικό ή πολύ καλό βαθmicroό (σηmicroεία της κλίmicroακας 5-8) είναι
αρκετά υψηλά Η ενισχυτική διδασκαλία microετέβαλε και εδώ σε σηmicroαντικό
βαθmicroό την κατανοmicroή των συχνοτήτων των microαθητών ως προς την κατοχή
της αναγνωστικής ικανότητας
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
173
Ένας πρόσθετος τρόπος να δει κανείς τις διαφορές που προκύπτουν στο
βαθmicroό κατοχής των ικανοτήτων των microαθητών έτσι όπως αυτές
εκτιmicroούνται από τους εκπαιδευτικούς πριν και microετά την παρέmicroβαση
είναι να ελέγξει αν η διαφορά αυτή είναι θετική ή αρνητική Η
οκτάβαθmicroη κλίmicroακα δίνει αυτή τη δυνατότητα Για το λόγο αυτό
υπολογίστηκαν σε κάθε τάξη και για κάθε microαθητή οι διαφορές σε όλες
τις ικανότητες οι οποίες αποτελούν αντικείmicroενο αξιολόγησης Ακολούθως
υπολογίστηκαν οι συχνότητες microε τις οποίες εmicroφανίζεται κάθε διαφορά
θετική ή αρνητική Οι συχνότητες αυτές συγκρίθηκαν microεταξύ τους έτσι
ώστε να διαπιστωθεί αν οι θετικές διαφορές εmicroφανίζονται microε microεγαλύτερη
συχνότητα από τις αρνητικής διαφορές Τα γραφήmicroατα Χ έως ΧΧ
παρουσιάζουν τα ευρήmicroατα αυτής της σύγκρισης
1 2 3 4 5 6 7 8τέλος ανάγνωση
0
5
10
15
20
25
30
Perc
ent
Εκτίmicroηση της ικανότητας ανάγνωση στο τέλος της παρέmicroβασης
174
Γράφηmicroα 16 Ποσοστιαία κατανοmicroή των διαφορών στην εκτίmicroηση της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση σε
όλες τις τάξεις του ∆ηmicroοτικού
-200 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά επικοινωνίας
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
175
Γράφηmicroα 17 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΚατανόηση
νοηmicroάτωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά κατανόησης
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
176
Γράφηmicroα 18 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση
κειmicroένωνraquo πριν και microετά την παρέmicroβαση
-200 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά απόδοσης
0
20
40
60
80
100
Cou
nt
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
177
Γράφηmicroα 19 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo
πριν και microετά την παρέmicroβαση
-100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά προφορικού
0
20
40
60
80
100
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
178
Γράφηmicroα 20 Κατανοmicroή των συχνοτήτων microε τις οποίες εmicroφανίζεται η
διαφορά των microαθητών στην κατοχή της αναγνωστικής ικανότητας πριν
και microετά την παρέmicroβαση
Ένας ακόmicroη δείκτης της διαφοράς που εmicroφανίζουν οι microαθητές ανάmicroεσα
στην αρχή και στο τέλος της παρέmicroβασης σε ότι αφορά την κατοχή των
πέντε ικανοτήτων χειρισmicroού προφορικού και γραπτού λόγου είναι η
σύγκριση των microέσων όρων των ικανοτήτων αυτών πριν και microετά την
παρέmicroβαση (ενισχυτική διδασκαλία) Για κάθε microία ικανότητα
υπολογίστηκε ο microέσος όρος κατοχής της πριν την παρέmicroβαση microε τη
βοήθεια της οκτάβαθmicroης κλίmicroακας Το ίδιο ακριβώς έγινε και microετά ενώ
υπολογίστηκε microετά ο microέσος όρος της διαφοράς Στα επόmicroενα πέντε
γραφήmicroατα παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς για κάθε microία
από τις πέντε ικανότητες ανά τάξη Ακολουθούν άλλα πέντε γραφήmicroατα
στα οποία παρουσιάζονται οι microέσοι όροι της διαφοράς ανά φύλο
-300 -100 00 100 200 300 400 500 600 700διαφορά ανάγνωσης
0
20
40
60
80
Coun
t
τάξηΑΒΓ∆ΕΣΤ
179
Γράφηmicroα 21 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoεπικοινωνία στην τάξηraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 22 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mean
διαφ
ορά κ
ατανόη
σης
∆ιαφορά στην ικανότητα κατανόηση νοηmicroάτων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mean
διαφο
ρά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στην ικανότητα επικοινωνία στην τάξη ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένοι οι microαθητές
180
Γράφηmicroα 23 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo ανά τάξη πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
Γράφηmicroα 24 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβασηraquo
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά απ
όδοσ
ης
∆ιαφορά στην ικανότητα γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
181
Γράφηmicroα 25 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας ανά τάξη πριν και microετά την παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 26 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΕπικοινωνία στην τάξηraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
250
Mea
n διαφ
ορά ανάγ
νωση
ς
∆ιαφορά στην ικανότητα ανάγνωση ανά τάξη στην οποία ειναι ενταγmicroένος ο microαθητής
Α Β Γ ∆ Ε ΣΤ
τάξη
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά προ
φορικού
∆ιαφορά στην ικανότητα προφορικός λόγος ανά τάξη στην οποία είναι ενταγmicroένος ο microαθητής
182
Γράφηmicroα 27 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΚατανόηση νοηmicroάτωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά κα
τανόησ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή κατανόηση νοηmicroάτων ανά φύλο
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά επ
ικοινω
νίας
∆ιαφορά στη microεταβλητή επικοινωνία στην τάξη ανά φύλο
183
Γράφηmicroα 28 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΓραπτή απόδοση κειmicroένωνraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβαση
Γράφηmicroα 29 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
ικανότητας laquoΠροφορικός λόγοςraquo κατά φύλο πριν και microετά την
παρέmicroβασηraquo
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mea
n διαφ
ορά πρ
οφορ
ικού
∆ιαφορά στη microεταβλητή προφορικός λόγος ανά φύλο
αγόρι κορίτσιφύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά από
δοση
ς
∆ιαφορά στη microεταβλητή γραπτή απόδοση κειmicroένων ανά φύλο
184
Γράφηmicroα 30 Μέσοι όροι της διαφοράς των microαθητών στην κατοχή της
αναγνωστικής ικανότητας κατά φύλο πριν και microετά την παρέmicroβαση
αγόρι κορίτσι
φύλο
000
050
100
150
200
Mean
διαφο
ρά ανάγνωσ
ης
∆ιαφορά στη microεταβλητή ανάγνωση ανά φύλο
185
6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ανάλυση της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος που παρουσιάστηκε
παραπάνω αναφέρεται στην πορεία και τα αποτελέσmicroατά του microέχρι τον
Ιούλιο του 2007 όπου είχαν ολοκληρωθεί οι δυο άξονες παρέmicroβασης
που αναφέρονται στην ενισχυτική διδασκαλία και στην ψυχοκοινωνική
υποστήριξη
Στο νέο σχολικό έτος 2007-8 συνεχίστηκαν οι άξονες της επιmicroόρφωσης
των εκπαιδευτικών και εκτυπώθηκε το διδακτικό υλικό το οποίο από ότι
φαίνεται στην εmicroπειρική έρευνα αποτέλεσε και το αδύνατο σηmicroείο του
προγράmicromicroατος παρά το γεγονός ότι η καθυστέρηση οφειλόταν σε
τεχνικούς-διαδικαστικούς λόγους
Το γενικό συmicroπέρασmicroα από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος είναι ότι
έχει υπερκαλύψει σχεδόν όλους τους ποσοτικοποιηmicroένους στόχους που
είχαν τεθεί στο σχεδιασmicroό του προγράmicromicroατος και παρουσιαζόταν στο
τεχνικό δελτίο του έργου
Όσον αφορά στους ποιοτικούς στόχους το πρόγραmicromicroα έχει microια
σηmicroαντική αποτελεσmicroατικότητα που παρουσιάζεται κυρίως από την
βελτίωση της ποιότητας των microαθητών στη γνώση της ελληνικής γλώσσας
αλλά και τη βελτίωση της πορείας ένταξης των microαθητών στο σχολείο
Τα αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος αναλυτικά
παρουσιάστηκαν τόσο στην αξιολόγηση του κάθε άξονα παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος όσο και στην ανάλυση των αποτελεσmicroάτων της εmicroπειρικής
έρευνας
Τα συmicroπεράσmicroατα που ακολουθούν αναφέρονται συνοπτικά σε κάθε
άξονα παρέmicroβασης και συνοψίζουν αυτά που προκύπτουν τόσο από τα
πρωτογενή όσο και τα δευτερογενή στοιχεία του προγράmicromicroατος
Τα συmicroπεράσmicroατα για κάθε άξονα παρέmicroβασης είναι
Άξονας 1 Ενισχυτική διδασκαλία
186
bull Το πρόγραmicromicroα υπερκάλυψε τον προβλεπόmicroενο αριθmicroό
microαθητών που θα ωφελούνταν από το πρόγραmicromicroα
bull Η βοήθεια που προσφέρθηκε στα τmicroήmicroατα υποδοχής αλλά και
τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα ήταν ουσιαστική αλλά
περιορισmicroένης έκτασης Τα αποτελέσmicroατα της προόδου των
microαθητών που συmicromicroετείχαν σε αυτά τα τmicroήmicroατα είναι θετικά
όπως φαίνεται από την ανάλυση του δελτίου microαθητή
bull Η ζήτηση για δηmicroιουργία των τmicroηmicroάτων ενισχυτικής
διδασκαλίας ήταν microεγαλύτερη από αυτή που microπορούσε να
καλύψει το πρόγραmicromicroα Εmicroπόδιο για την κάλυψη της ζήτησης
αποτέλεσε ο περιορισmicroένος προϋπολογισmicroός αυτής της δράσης
bull Η βοήθεια που προσφέρεται και ήταν επικεντρωmicroένη στην
βελτίωση της γλωσσοmicroάθειας δεν είναι αρκετή για την οmicroαλή
ένταξη των παιδιών στο σχολείο
bull Η παρέmicroβαση στο σχολείο και η επιλογή των microαθητών που
έχουν ανάγκη βοήθειας έγινε microε τη χρήση διαφόρων κριτηρίων
σε κάθε περιφέρεια και κυρίως στηρίχθηκε στην αξιολόγηση
των microαθητών από το σύλλογο διδασκόντων Σε ορισmicroένες
περιοχές αξιοποιήθηκε το τεστ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Το προβλεπόmicroενο από το πρόγραmicromicroα τεστ γλωσσοmicroάθειας δεν
ήταν ακόmicroα έτοιmicroο
bull Από την αρχή του προγράmicromicroατος παρατηρείται microια συνεχής
αλλαγή στα σχολεία παρέmicroβασης γεγονός που δηmicroιουργεί
ασυνέχεια η οποία εντοπίζεται στις διαδοχικές διακοπές
εφαρmicroογής του Στην πλειονότητά τους οι σχολικές microονάδες
παρέmicroβασης είναι νέες και έτσι microειώνεται η
αποτελεσmicroατικότητά του
bull Η παρέmicroβαση στα νηπιαγωγεία σε ορισmicroένες περιφέρειες
γίνεται σε τmicroήmicroατα αλλοδαπών και παλιννοστούντων που
δηmicroιουργούνται γιrsquo αυτό το λόγο και όχι στο σύνολο των
microαθητών της τάξης ή του τmicroήmicroατος
187
bull ∆εν έγιναν διαπολιτισmicroικές δραστηριότητες σε όλες τις
περιφέρειες στο πλαίσιο της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Η πρόοδος των microαθητών και οι ανάγκες τους αξιολογούνταν
από τον εκπαιδευτικό της τάξης microε την κλασσική microέθοδο του
σχολείου ενώ θα πρέπει να υπάρξει ενιαίος τρόπος
αξιολόγησης για να διαπιστωθούν αντικειmicroενικά τα
αποτελέσmicroατα της εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος σε επιmicroέρους
επιδόσεις των microαθητών και όχι στη γενική βελτίωση που
αξιολογείται microέχρι σήmicroερα Η εφαρmicroογή του φακέλου του
microαθητή θα αποτελούσε microια ουσιαστική προσπάθεια σε αυτή
την κατεύθυνση
bull Τέλος δεν λειτούργησαν τα θερινά τmicroήmicroατα δεδοmicroένου ότι το
πρόγραmicromicroα διακόπηκε για λίγο τον Ιούλιο όπου ήταν η
προβλεπόmicroενη ηmicroεροmicroηνία λήξης του
Αξονας 2 Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Υπήρξε πολυεπίπεδη επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών που
συmicromicroετείχαν στο πρόγραmicromicroα σε αριθmicroό που υπερβαίνει τους
στόχους του προγράmicromicroατος αλλά και των στελεχών της
εκπαίδευσης
bull Μεγαλύτερης διάρκειας και πιο ολοκληρωmicroένη επιmicroόρφωση
έγινε στους φιλολόγους που συmicromicroετείχαν στην ενισχυτική
διδασκαλία
bull Τα θέmicroατα που αποτελούσαν το περιεχόmicroενο του
προγράmicromicroατος αφορούσαν την διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
αλλά και θέmicroατα διδακτικής της ελληνικής γλώσσας σχέσεων
και συmicroπεριφορών microε εmicroπλουτισmicroό κατά περίπτωση και κατά
περιφέρεια
bull Οι εκπαιδευτικοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους τόσο για το
περιεχόmicroενο όσο και τη διαδικασία της επιmicroόρφωσης
188
bull Σχετικά microε το είδος της επιmicroόρφωσης τάσσονται υπέρ της
επιmicroόρφωσης εργαστηριακού τύπου και ενδοσχολικής ενώ
είναι κάθετα αντίθετοι microε τη γενική επιmicroόρφωση
bull Προτιmicroούν τη microικρής διάρκειας επιmicroόρφωση αλλά
επαναλαmicroβανόmicroενη τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο στο
πλαίσιο microιας δυαδικής επιmicroόρφωσης που εναλλάσσεται microεταξύ
θεωρίας και πράξης
bull Εκτιmicroούν ιδιαίτερα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που είναι
στοχευmicroένα και microε microεγάλη αποδοχή των επιmicroορφώσεων πάνω
στη διδακτική της γλώσσας αλλά και των σχέσεων στο σχολείο
bull Ελλιπής χαρακτηρίζεται η επιmicroόρφωση πάνω στη διδακτική
και τη χρήση του διδακτικού υλικού του προγράmicromicroατος το
οποίο καθυστέρησε να διανεmicroηθεί αλλά και να
χρησιmicroοποιηθεί
bull Η καθυστέρηση για laquoτεχνικούςraquo λόγους της επιmicroόρφωσης των
εκπαιδευτικών δηmicroιούργησε προβλήmicroατα κυρίως στην
περιφέρεια όπου λόγω της διασποράς δεν ήταν δυνατή η
επανάληψη των σεmicroιναρίων από την οποία επωφελήθηκαν οι
εκπαιδευτικοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης
bull Η διαφοροποίηση των επιmicroορφώσεων είναι επιβεβληmicroένη από
τις περιφέρειες αλλά και η ενιαία αντιmicroετώπιση microε την
ανταλλαγή εmicroπειριών όπου υπάρχει διασπορά των microονάδων
παρέmicroβασης σε πολλούς νοmicroούς
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι αντίθετοι στην microετακίνησή τους για
επιmicroόρφωση σε microεγάλες αποστάσεις καθώς και στα
Σαββατοκύριακα
bull Είναι αναγκαία η συνεχής στήριξη των εκπαιδευτικών σε
θέmicroατα διδακτικής της γλώσσας και όχι microόνο σε αλλοδαπούς
και παλιννοστούντες microαθητές
189
Άξονας 3 Ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκπαιδευτικών
microαθητών και οικογένειας
bull Η ψυχοκοινωνική στήριξη απευθύνθηκε σε όλα τα microέλη της
εκπαιδευτικής κοινότητας των σχολείων και ιδιαίτερα στα
σχολεία παρέmicroβασης
bull Οι εκπαιδευτικοί είναι ικανοποιηmicroένοι από την επιmicroόρφωση σε
θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης αλλά και από τη συmicromicroετοχή
των ψυχολόγων στα σχολεία
bull Γενική απαίτηση για επέκταση της ψυχοκοινωνικής στήριξης
αλλά και παροχής βοήθειας στους εκπαιδευτικούς για την
αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων στην τάξη αλλά και το σχολείο
bull Τα τmicroήmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης είχαν microεγάλη αποδοχή
τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους γονείς και
τους microαθητές
bull Έγιναν σεmicroινάρια στους εκπαιδευτικούς που βασίζονταν στις
αρχές της βιωmicroατικής microάθησης και είχαν ως στόχο να
καλλιεργήσουν οι εκπαιδευτικοί δεξιότητες και τεχνικές
επικοινωνίας και εmicroψύχωσης της οmicroάδας την καλλιέργεια
κλίmicroατος συνεργασίας microέσα στην τάξη και αντιmicroετώπισης
ψυχοκοινωνικών προβληmicroάτων Τα σεmicroινάρια αυτά είχαν
microεγάλη επιτυχία κυρίως στην Αττική όπου η παρέmicroβαση ήταν
πιο συστηmicroατική και ολοκληρωmicroένη σε σχέση microε άλλες
περιφέρειες
bull Μεγάλη διαφοροποίηση στον τρόπο υλοποίησης αυτής της
παρέmicroβασης δεδοmicroένου ότι οι υπεύθυνοι των περιφερειών
λειτουργούσαν χωρίς συντονισmicroό αλλά και λόγω της έλλειψης
ψυχολόγων σε πολλούς από τους νοmicroούς παρέmicroβασης
190
Άξονας 5 ∆ιδακτικό υλικό
bull Μέχρι τον Ιούνιο που λειτουργούσαν τα τmicroήmicroατα ενισχυτικής
διδασκαλίας διανεmicroήθηκε διδακτικό υλικό το οποίο
αποτελούσε stock της προηγούmicroενης φάσης
bull Είναι γεγονός ότι το υλικό αυτό δεν microπόρεσε να καλύψει τις
διδακτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών αλλά και των microαθητών
Η καθυστέρηση στην εκτύπωση οφείλεται σε τεχνικούς λόγους
αν και οι διορθώσεις στο υπάρχον αλλά και το νέο ήταν
έγκαιρα προετοιmicroασmicroένες
bull Όσοι χρησιmicroοποίησαν το διδακτικό υλικό θεωρούν ότι είναι
προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες του προγράmicromicroατος και ότι τους
βοήθησε σηmicroαντικά στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Το διδακτικό υλικό φάνηκε χρήσιmicroο και σε εκπαιδευτικούς
που δεν έχουν τmicroήmicroα ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Η επιmicroόρφωση για το υλικό θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους
εκπαιδευτικούς της microονάδας ώστε να υπάρχει αξιοποίηση του
υλικού στο σχολείο αλλά και δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων
microεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου για την καλύτερη
αξιοποίησή του
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι προτάσεις για την ποιοτική κι
ποσοτική βελτίωση των αποτελεσmicroάτων από την εφαρmicroογή του
προγράmicromicroατος
Στόχος των προτάσεων που ακολουθούν είναι αντιmicroετωπιστούν άmicroεσα τα
προβλήmicroατα που έχουν προκύψει από την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
microέχρι τον Ιούλιο αλλά και να συmicroβάλλουν στη βελτίωση της
αποτελεσmicroατικότητας των αξόνων παρέmicroβασης καθώς και της βελτίωσης
των συνθηκών ένταξης των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών στο
σχολείο
191
bull Ενισχυτική διδασκαλία σε ήδη επιλεγmicroένα σχολεία και αν ο
προϋπολογισmicroός επιτρέπει επέκταση σε νέα σχολεία microε τους
όρους και τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την αρχή του
προγράmicromicroατος
bull Εφαρmicroογή του φακέλου του microαθητή για την παρακολούθηση
της πορείας του microαθητή όσο και την αξιολόγησή του αλλά και
για τη χρήση του ως microέσου για τον ποιοτικό έλεγχο του
προγράmicromicroατος
bull Προτίmicroηση των εν ενεργεία εκπαιδευτικών για την ενισχυτική
διδασκαλία γιατί παραmicroένουν στο σχολείο επιmicroορφωmicroένοι
ολοκληρωmicroένα και microπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία του
σχολείου και microετά τη λήξη του προγράmicromicroατος
bull Επέκταση της ενισχυτικής διδασκαλίας και σε άλλα γνωστικά
αντικείmicroενα πέρα από τη διδασκαλία της γλώσσας
bull Συmicromicroετοχή στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας και microη
αλλοδαπών microαθητών που αντιmicroετωπίζουν αντίστοιχα
προβλήmicroατα ένταξης στο σχολείο
bull Αύξηση της ωριαίας αmicroοιβής της ενισχυτικής διδασκαλίας
στους εκπαιδευτικούς
bull Αύξηση των ωρών διδασκαλίας στην ενισχυτική διδασκαλία
bull Ανάπτυξη και επέκταση των διαπολιτισmicroικών δραστηριοτήτων
bull Πιλοτική εφαρmicroογή ολοκληρωmicroένης παρέmicroβασης του
προγράmicromicroατος σε 25 ndash 30 σχολεία για να διαπιστωθεί σε ποιο
βαθmicroό βελτιώνεται η πορεία ένταξης των αλλοδαπών στο
σχολείο σε σχέση microε άλλα οmicroοειδή σχολεία που δεν γίνεται
παρέmicroβαση από το πρόγραmicromicroα
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε στοχευmicroένα αντικείmicroενα microε
ολιγοmicroελή τmicroήmicroατα διάρκειας 4-5 ωρών
bull Επιmicroορφώσεις εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου
192
bull Απόλυτη προτεραιότητα επιmicroόρφωσης των εκπαιδευτικών για
το εκπαιδευτικό υλικό προκειmicroένου να αξιοποιηθεί άmicroεσα στην
τάξη ή το τmicroήmicroα
bull Επέκταση της επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής
στήριξης των microαθητών και βελτίωσης των σχέσεων του σχολείου
microε την οικογένεια
bull Ενιαία εφαρmicroογή των αξόνων παρέmicroβασης του προγράmicromicroατος
σε όλη την επικράτεια
bull Άmicroεση διανοmicroή του διδακτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και
microαθητές
193
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2003 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Α΄ Γενική περιγραφή
Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής Εκπαίδευσης
Αθήνα
2 Γκότοβος Α Γ Μάρκου 2004 Παλιννοστούντες και αλλοδαποί
microαθητές στην ελληνική εκπαίδευση Μέρος Β΄ Αναλυτικά
στοιχεία Ινστιτούτο Παιδείας Οmicroογενών και ∆ιαπολιτισmicroικής
Εκπαίδευσης Αθήνα
3 Γκότοβος Α 2007 Μεταναστευτικές βιογραφίες και
εκπαιδευτικές τροχιές Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18
2007 σελ 39-99
4 ∆αmicroανάκης Μ 1997 Μετανάστευση και εκπαίδευση Αθήνα
Gutenberg
5 ∆αmicroανάκης Μ 2007 Κέντρο διασπορά και εκπαίδευση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 1-37
6 Μάρκου Γ 2007 Μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ένταξης
σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο το παράδειγmicroα της Ολλανδίας
και της Ελλάδας Στο Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007
σελ 147-175
7 Herwartz-Emden L (Hrsg) 2000
Einwandererfamilien IMIS-Schriften 9 Osnabruumlck
Universitaumltsverlag Rasch
8 Herwartz-Emden L B Berez 2007 Η ένταξη νεαρών
παλιννοστούντων στη Γερmicroανία Μία επίκαιρη επισκόπηση Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 123-145
9 Merkens H 2007 Μαθητές microε ιστορικό microετανάστευσης στο
γερmicroανικό σχολικό σύστηmicroα Η αποτυχία microιας πρόκλησης Στο
Επιστήmicroη και Κοινωνία τ 17-18 2007 σελ 101-121
194
10 Γ Μάρκου 1995 Εισαγωγή στη ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση
Αθήνα
11 ΙΠΟ∆Ε 2005 Θεσmicroικό πλαίσιο για τη διαπολιτισmicroική
εκπαίδευση τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τmicroήmicroατα
Αθήνα
12 EURYDICE 2004 Integrating immigrant children into schools
in Europe The information network on education in Europe
(httpwwweurydiceorg)
13 Νόmicroος Ν140483 αλλά και την υπουργική απόφαση ΙΕ45
09011984
14 ΥΠΕΠΘ∆ιεύθυνση σπουδών Π Ε Φ 6370Γ1118820995
15 ldquoCommon Guide for Monitoring and Interim Evaluationrdquo
Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1997
16 ΕΣΥΕ ∆εδοmicroένα εθνικής απογραφής 18 Μαρτίου 2001 17 Πρακτικά της Βουλής 7η περίοδος Συνεδρίας της Τρίτη 15
Οκτωβρίου 1991 σελ 203
195
Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α
1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
196
∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έχει πολύ καλό υλικό για την εφαρmicroογή της ενισχυτικής διδασκαλίας Οι επιmicroορφώσεις που γίνονται microας βοηθούν στο έργο microας Οι συνεργάτες του προγράmicromicroατος είναι πολύ συνεργάσιmicroοι microαζί microας
bull Έδιναν λύσεις σε προβλήmicroατα συmicroπεριφοράς των παιδιών αξιολόγηση microαθητών καλύτερης αντιmicroετώπισης τους από τους εκπαιδευτικούς
bull Άτοmicroα καλά καταρτισmicroένα ∆ιδακτικό υλικό
bull Όταν ο επιmicroορφωτής έχει εmicroπειρία microπορεί να προτείνει πραγmicroατικές λύσεις Τα 3ώρα σεmicroινάρια ήταν διαφωτιστικά και περιεκτικά Μπορούν να τα παρακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί που microένουν στην επαρχία
bull Ότι υπάρχει πρόγραmicromicroα προτεινόmicroενο υλικό και στήριξη για την επίτευξη του προγράmicromicroατος
bull Καλή οργάνωση κατάλληλες συνθήκες χώρου και χρόνου των επιmicroορφωτικών συναντήσεων 2)Επαρκέστατη κατάρτιση σαφήνεια και microεταδοτικότητα των επιmicroορφωτών-διέγερση ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος 3)Συνεργασία και διάλογος επιmicroορφωτών-εκπαιδευτικών
bull Το εκπαιδευτικό υλικό ήταν πολύ καλό 2)Πολύ χρήσιmicroα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Το υλικό που microας δόθηκε υποστηρίζει τις σύγχρονες τάσεις στη διδακτική του microαθήmicroατος της γλώσσας προωθεί τη διαθεmicroατικότητα αναπτύσσει το διερευνητικό-ανακαλυπτικό πνεύmicroα των παιδιών 2)Κριτήρια επιλογής και τρόπος χρήσης των κειmicroένων χωρίς περιορισmicroούς
bull ∆ίνεται η ευκαιρία εργασίας σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς καθώς και απόκτηση εmicroπειρίας πολύτιmicroης όσον αφορά στο σχολικό περιβάλλον των ηmicroερών microας 2Βοηθάει πολύ στην οmicroαλότερη ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων microαθητών
bull Η οργάνωση 2 Τα σεmicroινάρια
bull α) Βελτίωση των γνώσεων σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών β)Υποδεικνύει τρόπους συνεργασίας microεταξύ δασκάλων-γονέων-παιδιών γ)Οργανώνει την σκέψη και κατ επέκταση τον τρόπο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών στα τmicroήmicroατα υποστήριξης
bull α)Οι εκπαιδευτικοί-επιmicroορφωτές που είχαν όρεξη για το πρόγραmicromicroα β)Το εκπαιδευτικό υλικό γ)Η οργάνωσή του
bull ∆εν microπόρεσα να το παρακολουθήσω ολόκληρο το πρόγραmicromicroα γιαυτό δεν έχω ξεκάθαρη εικόνα των δυνατών και αδύνατων σηmicroείων του
197
bull Γενική ενηmicroέρωση για τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι αλλοδαποί microαθητές κατά την ένταξή τους στην ελληνική σχολική πραγmicroατικότητα Ιδέες και προτάσεις διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους microαθητές ∆υνατότητα συζήτησης των προβληmicroάτων διδασκαλίας της ελληνικής
bull ∆ηmicroιουργία οmicroαδικού πνεύmicroατος και αυτοπεποίθησης
bull Απαντήσεις σε συγκεκριmicroένες απορίες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικών microε σεmicroινάρια Άψογη συνεργασία των microελών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου Επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου
bull Επιmicroόρφωση microε σεmicroινάρια τα άτοmicroα που αποτελούν τους συντονιστές σε κάθε περιοχή
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέmicroατα και πρακτικές της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης ∆ραστηριότητες παρέmicroβασης microέσα στην τάξη Στρατηγικές άmicroβλυνσης προβληmicroατικών καταστάσεων
bull Επιmicroόρφωση Σεmicroινάρια
bull Επιτυχής εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης κατά τη διδακτική πράξη Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών microαθητών και της οmicroαλής ένταξής τους στο σχολείο ∆ιδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερη ξένη γλώσσα
bull Εποπτικό υλικό (βιβλία) διαρκής επικοινωνία microε τους υπευθύνους του προγράmicromicroατος
bull Επίλυση αποριών Τεχνικές διδασκαλίας Βιωmicroατική microάθηση
bull ∆ιδαχή καινοτόmicroων διδασκαλιών για αλλοδαπά και παλιννοστούντα παιδιών
bull ∆ιδακτικό υλικό
bull ∆ιαπολιτισmicroικό υλικό πληροφορίες γνώσεις κτλ
bull ∆ιαπροσωπική προσέγγιση
bull ∆ιευκολύνουmicroε τα παιδιά microε την εξατοmicroικευmicroένη εργασία δουλεύοντας ατοmicroικά
bull ∆ιεύρυνση των γνώσεων microας σε ότι αφορά την εκmicroάθηση της ελληνικής ως ξένης γλώσσας Χρήσιmicroες συmicroβουλές
bull Βιωmicroατικού τύπου (θέατρο microουσική παιχνίδι κτλ)
bull Βιωmicroατική και κατατοπιστική η επιmicroόρφωση
bull Βιωmicroατικό
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια
198
bull Βιωmicroατικά εργαστήρια Στρατηγικές διδασκαλίας
bull Βιωmicroατικός χαρακτήρας
bull Ενδιαφέρουσα η εισήγηση και σύmicroφωνη microε τις ανησυχίες που είχα πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές τοποθετήσεις Ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα ζητήmicroατα αυτά ανάmicroεσα στους επιmicroορφωτές και στους εκπαιδευτικούς
bull Εξατοmicroικευmicroένη διδασκαλία ανάλογα microε τις ανάγκες του κάθε παιδιού αφού τα τmicroήmicroατα απαρτίζονταν από λίγους microαθητές
bull Αναφέρθηκε σε πολλές θεmicroατικές περιοχές σχετικά microε την οmicroάδα-στόχο
bull Ενηmicroερωθήκαmicroε για το διδακτικό υλικό
bull Ενηmicroέρωση για το portfolio
bull Ενηmicroέρωση γύρω από ένα ευρύ φάσmicroα microεθοδεύσεων τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για τη διεξαγωγή ενός επιτυχηmicroένου προγράmicromicroατος παρέmicroβασης σε αλλοδαπούς και παλιννοστούντες microαθητές
bull Ενηmicroέρωση Επιmicroόρφωση
bull Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία microαζί τους
bull Αξιόλογο διδακτικό υλικό Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις
bull Αξιόλογοι επιmicroορφωτές καθώς και αξιόλογο το προσωπικό του Πανεπιστηmicroίου Πατρών που έχει αναλάβει το συγκεκριmicroένο πρόγραmicromicroα
bull Ενίσχυση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας ώστε να επιτευχθεί η ενσωmicroάτωση τους στο σχολικό σύνολο
bull Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των αλλοδαπών και οmicroαλής ένταξης τους στο σχολείο (ψυχική στήριξη) Η βοήθεια στην εκmicroάθηση της ελληνικής ως δεύτερη τους γλώσσα
bull Βοήθεια στους microαθητές που αντιmicroετωπίζουν δυσκολίες microε την ελληνική γλώσσα
bull Εργασία σε οmicroάδες και συζήτηση των προβληmicroάτων
bull Αρκετά σεmicroινάρια κατατοπιστικά Φιλική και άmicroεση εξυπηρέτηση από το προσωπικό Επίλυση αποριών έγκυρη και έγκαιρη
bull ∆υνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος αποτελούσαν οι ίδιοι οι επιmicroορφωτές που microε τις γνώσεις και εmicroπειρίες τους microας βοήθησαν πάρα πολύ
bull ∆υνατό σηmicroείο ήταν η επιmicroόρφωση σχετικά microε την ψυχοκοινωνική στήριξη των microαθητών γιατί microε βοήθησε στην αντιmicroετώπιση ορισmicroένων προβληmicroατικών συmicroπεριφορών των microαθητών Επίσης πολύ σηmicroαντική ήταν η οργάνωση του προγράmicromicroατος
199
bull Αυτό που βοήθησε πραγmicroατικά ήταν τα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου και οι εισηγήσεις όπου microπορούσαmicroε να εκφέρουmicroε γνώmicroη και να ανταλλάξουmicroε απόψεις microεταξύ microας να ακούσουmicroε και τα προβλήmicroατα των άλλων
bull Είναι ανοιχτό το πρόγραmicromicroα ως προς τη διδακτική διαδικασία Υποστηρίζει την κοινωνικοσυναισθηmicroατική ανάπτυξη των παιδιών
bull ∆ίνει την ευκαιρία να microάθουν την ελληνική γλώσσα και να διευκολύνει και να συντοmicroεύσει χρονικά την ένταξη των microαθητών στο κανονικό σχολικό πρόγραmicromicroα
bull ∆ίνει την ευκαιρία σε αδύναmicroους microαθητές να αναπτυχθούν ψυχοπνευmicroατικά χωρίς να αισθάνονται στιγmicroατισmicroένοι ή ότι δεν microπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τάξης Η απουσία άγχους και απόρριψης επιδρά θετικά στην ψυχοσύνθεση τους
bull Η βελτίωση των γνώσεων microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αντιmicroετώπιση δύσκολων συmicroπεριφορών των παιδιών και η γενικότερη επιmicroόρφωση microου στον τοmicroέα αυτό
bull Η διανοmicroή βιβλίων
bull Η αmicroεσότητα της επικοινωνίας
bull Η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών Η πρακτική εφαρmicroογή των όσων παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν
bull Η ανταπόκριση και η πρόοδος των παιδιών
bull Η ενίσχυση των microαθητών
bull Η βοήθεια που δίνεται στα παιδιά αυτά για την κατανόηση της ελληνικής γλώσσας Η σχέση που αναπτύσσεται microεταξύ αυτών και των εκπαιδευτικών
bull Η εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η ευελιξία και η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η προθυmicroία και οι χρησιmicroότατες πληροφορίες που microας έδωσαν οι επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος
bull Η προθυmicroία του επιmicroορφωτή να βοηθήσει στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων που προέκυπταν Η ανταλλαγή απόψεων και εmicroπειριών microεταξύ των διδασκόντων Η υποστήριξή του από συγκεκριmicroένο διδακτικό υλικό
bull Η προσανατολισmicroένη στην καθηmicroερινή πράξη ενηmicroέρωση από τους επιmicroορφωτές που γνωρίζουν εκ των έσω τις ιδιαιτερότητες του πολυπολιτισmicroικού σχολικού χώρου
bull Η προσπάθεια ουσιαστικής βοήθειας στα παιδιά των παλιννοστούντων και αλλοδαπών Η οργάνωση Η συmicroπαράσταση και η επιmicroόρφωση
bull Η καλή ποιότητα του υλικού
200
bull Η καλή οργάνωση και microεθόδευση των επιmicroορφώσεων ο αριθmicroός και η συχνότητά τους και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιεχόmicroενο τους είναι κάποια από τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Η ιδέα και η φιλοσοφία του προγράmicromicroατος είναι απόλυτα θετική
bull Η οργάνωση και η επιλογή των θεmicroατικών ενοτήτων Η επιλογή των επιmicroορφωτών
bull Η οργάνωση και η άψογη ενηmicroέρωση
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος Οι επιmicroορφωτές
bull Η συζήτηση υπαρκτών σχολικών προβληmicroάτων
bull Η συνεργασία microε τον υπεύθυνο του προγράmicromicroατος
bull Παροχή κατάλληλων υποδείξεων-κατευθύνσεων για οποιοδήποτε θέmicroα κι αν απασχολούσε τον εκπαιδευτικό Θετική ατmicroόσφαιρα-οmicroαλή συνεργασία Ποικιλία θεmicroατικών ενοτήτων που προβλήθηκαν Καλή οργάνωση
bull Παρουσίαση αξιόλογης διαδικασίας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου
bull Παρέχει βοήθεια στους microαθητές εξοικειώνοντας τους microε την ελληνική γλώσσα Συmicroβάλλει στην εξοmicroάλυνση των σχέσεων αλλοδαπών και ηmicroεδαπών microαθητών
bull Πληθώρα επιmicroορφωτών Ποικιλία θεmicroάτων
bull Πλουραλισmicroός απόψεων ισχυρή επιχειρηmicroατολογία για την επιτακτική ανάγκη ένταξης των αλλοδαπών στο γλωσσικό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον Σαφείς πληροφορίες για τη microεθόδευση του microαθήmicroατος και τη χρήση έντυπου υλικού Απαντήσεις στα τυχόν προβλήmicroατα
bull Πλούσιο διδακτικό υλικό άψογη συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία θεmicroάτων Παροχή σηmicroειώσεων Προθυmicroία των επιmicroορφωτών να λύσουν απορίες ακόmicroη και τηλεφωνικά
bull Ποικιλία θεmicroάτων Καταρτισmicroένοι κατάλληλοι επιmicroορφωτές
bull Ποικιλία στο περιεχόmicroενο και τους εισηγητές ∆ίνεται η δυνατότητα για συζήτηση των εισηγητών και των ακροατών
bull Πολύ αξιόλογο διδακτικό υλικό Πολύ καλή επιmicroόρφωση σε γενικές γραmicromicroές
bull Πολύ καλοί οι επιmicroορφωτές
bull Πολύ καλή επιστηmicroονική κατάρτιση των επιmicroορφωτών
bull Πολύ καλή συνεργασία microε το Πανεπιστήmicroιο αξιόλογες επιmicroορφώσεις που βοήθησαν το πρόγραmicromicroα στην εφαρmicroογή του
201
bull Πολύ καλό το εκπαιδευτικό υλικό του ΚΕ∆Α και τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Πολύπλευρη επιmicroόρφωση στις microεθόδους διδασκαλίας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση για τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας
bull Πολύπλευρη ενηmicroέρωση Καλή επικοινωνία-συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές
bull Προσωπικό πανεπιστηmicroίου (στα πλαίσια συνεργασίας) βιβλία
bull Προσωπικό
bull Προέκυψαν προς συζήτηση συγκεκριmicroένα σχολικά προβλήmicroατα Αξιόλογες και εξαιρετικά χρήσιmicroες οι εmicroπειρίες των συναδέλφων
bull Πίστη για την επίτευξη του στόχου της στήριξης microε τον τρόπο που γίνεται επικέντρωση στην ουσία του προγράmicromicroατος
bull Καινοτόmicroος δράση ανοιχτή σε νέα και καινούρια ανθρώπινα δεδοmicroένα
bull Καλή ενηmicroέρωση εmicroπεριστατωmicroένη ανάλυση πολλών θεmicroάτων και λύση αρκετών αποριών Ετοιmicroότητα για την επίλυση τυχόν προβληmicroάτων
bull Καλή οργάνωση σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων επιmicroόρφωσης και ειδίκευσης Πλούσιο υλικό σε βιβλία Βιωmicroατικός χαρακτήρας σεmicroιναρίων και προγραmicromicroάτων
bull Καλή οργάνωση Ενδιαφέροντες επιmicroορφωτές ∆υνατότητα συζήτησης και βιωmicroατικής προσέγγισης
bull Καλή συνεργασία microε τους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος
bull Καλά αποτελέσmicroατα microαθητών ∆ιδασκαλία σε microικρές οmicroάδες και χωρισmicroένη σε επίπεδα
bull Καλά βιβλία
bull Καλό υλικό αλλά τόσο αργά που στάλθηκε το ένα και microοναδικό βιβλίο κάθε τεύχους ήταν σχεδόν άχρηστο
bull Καλές παρουσιάσεις των θεmicroάτων της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Αξιόλογη οmicroάδα επιmicroορφωτών Άψογη συνεργασία και επικοινωνία
bull Κατανοητοί επιmicroορφωτές microε ιδιαίτερη δεκτικότητα στις ερωτήσεις των επιmicroορφούmicroενων Παροχή σηmicroειώσεων
bull Κατάρτιση και ποιότητα των εισηγητών Τα θέmicroατα και η παρουσίασή τους Η συmicromicroετοχή του ακροατηρίου
bull Κάλυπτε πολλούς τοmicroείς και αποσκοπούσε στην όσο δυνατόν ολόπλευρη ενηmicroέρωση
202
bull Ο επιmicroορφωτής ήταν ανοιχτός σε όλες τις απόψεις Προσπαθούσε να απαντήσει στις τυχόν απορίες που υπήρχαν Ήταν πρόθυmicroος να συνεργαστεί και να microας βοηθήσει
bull Με την ενισχυτική διδασκαλία οι microαθητές υποστηρίζονται όχι microόνο στη microάθηση τους αλλά και στην ψυχολογία τους αφού αισθάνονται τον εκπαιδευτικό να ασχολείται microόνο microαυτούς και microε τις όποιες δυσκολίες ένταξης τους στο σχολικό περιβάλλον
bull Μερικές συζητήσεις πολύ ενδιαφέρουσες και εποικοδοmicroητικές
bull Οι χρήσιmicroες συmicroβουλές για την αντιmicroετώπιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Οι επιmicroορφωτές είχαν αρκετή όρεξη για τη δουλειά τους
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άψογοι Η διοργάνωση και ο χώρος διεξαγωγής ήταν πολύ καλός
bull Οι επιmicroορφωτές ήταν άτοmicroα εξειδικευmicroένα ανοιχτά σε κάθε τύπου ερωτήσεις microε διάθεση για συζήτηση Τα θέmicroατα ήταν σωστά επιλεγmicroένα ανταποκρινόmicroενα στις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος ενισχυτικής διδασκαλίας
bull Οι επιmicroορφωτές Ο σχεδιασmicroός των σεmicroιναρίων
bull Οι θεmicroατικές ενότητες ήταν άκρως ενδιαφέρουσες
bull Οργάνωση Θεmicroατολογία Καλοί οmicroιλητές Ωραίο περιβάλλον Ωράριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές είναι αρκετά καλά τα βιβλία και βοηθούν σε microεγάλο βαθmicroό
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έγιναν τα οποία microας βοήθησαν στη βελτίωση των γνώσεων microας σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών παιδιών
bull Τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια 1Πρόκειται για πρόγραmicromicroα παρέmicroβασης στήριξης και σύνδεσης κοινωνικών και microορφωτικών αναγκών 2Παρέχει εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε αλλογενείς και οmicroογενείς
bull Τα βιβλία του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλά και ανταποκρίνονταν σε όλα τα επίπεδα των microαθητών
bull Τα δυνατά σηmicroεία είναι ότι microέσω του προγράmicromicroατος αυτού γίνεται microεγάλη προσπάθεια microε πολύ θετικά αποτελέσmicroατα για την ένταξη παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο Βελτιώνονται οι επιδόσεις τους εντάσσονται στην οmicroάδα της τάξης microε περισσότερη ασφάλεια
bull Τα δυνατά σηmicroεία του προγράmicromicroατος ήταν η αmicroεσότητα των επιmicroορφωτών το ότι δηλαδή χωρίς πολλές θεωρητικολογίες microας έδωσαν να καταλάβουmicroε και να microάθαmicroε ουσιαστικά πράγmicroατα Εκτός αυτού πολύ σηmicroαντικός ήταν και ο τρόπος των microαθηmicroάτων γιατί βασιζόταν και σε πρακτικές
203
bull Τα θέmicroατα της επιmicroόρφωσης ήταν αντίστοιχα microε τα ζητήmicroατα που αντιmicroετώπιζα στην τάξη
bull Σε τακτά διαστήmicroατα γινόταν η επιmicroόρφωση
bull Τα σεmicroινάρια που είχαν βιωmicroατικό χαρακτήρα και πήραν τη microορφή εργαστηρίου Επίσης αυτά που δεν στάθηκαν microόνο σε θεωρητικά δεδοmicroένα αλλά αντιmicroετώπισαν πρακτικά ζητήmicroατα
bull Τα συχνά σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης (η συχνότητα) Η επαρκής και αναλυτική επιmicroόρφωση σε σχέση microε τη γλώσσα Η καλή συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές και τους λοιπούς υπεύθυνους
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ∆ιδακτικό υλικό
bull Σεmicroινάρια ∆ιάλογος Λύση αποριών Απαντήσεις προβληmicroάτων σε προσωπικό επίπεδο
bull Υπήρχε οργάνωση ενηmicroέρωση συντονισmicroός
bull Υπήρχαν αρκετές πρακτικές πληροφορίες και πολλές βιωmicroατικές ασκήσεις
bull Υπήρχαν κάποιες πολύ καλές παρουσιάσεις
bull Φιλότιmicroη προσπάθεια για επιmicroόρφωση Καλό εκπαιδευτικό υλικό
bull Το διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση
bull Το εκπαιδευτικό υλικό φάκελος microαθητή
bull Το εκπαιδευτικό υλικό
bull Το ενδιαφέρον και η προθυmicroία των εmicroπλεκοmicroένων υπευθύνων στο πρόγραmicromicroα για οτιδήποτε προέκυπτε
bull Το αντικείmicroενο θεmicroατολογίας του προγράmicromicroατος
bull Το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης ήταν η άρτια οργάνωση του
bull Το περιεχόmicroενο του προγράmicromicroατος
bull Το πλούσιο διδακτικό υλικό Η επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης υπήρξε πάρα πολύ κατατοπιστικό τόσο σε θέmicroατα διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης όσο και σε θέmicroατα ψυχοκοινωνικής στήριξης
bull Το υλικό (βιβλία κτλ) ως προς το περιεχόmicroενο τους Η συντονίστρια microου και οι υπόλοιποι υπάλληλοι του ΚΕ∆Α που βοήθησαν πολύ
bull Το υλικό που παρέχεται Τα βιβλία που ήταν πλούσια σε εικόνες θέmicroατα και ασκήσεις
bull Το portfolio είναι θέmicroα ιδιαίτερα ενδιαφέρον
bull Το όλο εγχείρηmicroα και οι φιλοδοξίες του προγράmicromicroατος
bull Φροντιστηριακή δοmicroή Πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης
204
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη των αλλοδαπών microαθητών ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση Προσφορά εργασίας σε εκπαιδευτικούς
bull Ψυχοκοινωνική στήριξη
bull Συνεργασία microε το διευθυντή Συνεργασία microε τους επιmicroορφωτές του προγράmicromicroατος Συνεργασία microε τους συmicromicroαθητές
bull Συνεργασία microαθητών-καθηγητών Ένταξη ενός δυνατού προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στα σχολεία και φιλικό κλίmicroα που αποmicroακρύνει την τάση διαχωριστικών γραmicromicroών απέναντι σε αλλοδαπούς microαθητές
bull Στόχοι βοήθεια
bull Σωστή και εmicroπεριστατωmicroένη άποψη
bull Σύγχρονη θεmicroατολογία Πολύ καλή παρουσίαση των θεmicroάτων Συmicromicroετοχή των ακροατών
205
Α∆ΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού σε ποσότητα Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Έλλειψη βιβλίων Α΄επιπέδου
bull Έλλειψη βιβλίων για τους microαθητές και δασκάλους Έλλειψη συνεχούς επαφής microε τους καθοδηγητές του προγράmicromicroατος
bull Έλλειψη βιβλίων
bull Έλλειψη ενηmicroερωτικού υλικού Βιωmicroατικού τύπου
bull Έλλειψη ενηmicroέρωσης για αντιmicroετώπιση παιδιών που δε microιλούν καθόλου την ελληνική γλώσσα
bull Έλλειψη και άλλου έντυπου υλικού
bull Έλλειψη θεmicroατικής συνοχής στις παρουσιάσεις των εισηγητών-επιmicroορφωτών Μικρή επαφή των εισηγήσεων microε τη σχολική πραγmicroατικότητα και τις ανάγκες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έλλειψη κεντρικού σχεδιασmicroού επιmicroόρφωσης
bull Έλλειψη υλικού ιδιαίτερα νηπιαγωγείου καθώς κι έλλειψη αναφοράς δραστηριοτήτων που αφορά τα νηπιαγωγεία κατά τη διάρκεια των επιmicroορφώσεων Η συγκεκριmicroένη βαθmicroίδα θέλει microεγαλύτερη έmicroφαση και προσοχή
bull Έλλειψη του διδακτικού υλικού που χρησιmicroοποιείται στα εν λόγω τmicroήmicroατα κατά τη διάρκεια του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή microηνιαίο microισθολόγιο περισσότερες ώρες διδασκαλίας
bull Χαmicroηλή αmicroοιβή Υπερβολική Αξιολόγηση(προφίλ microαθητών portfolio)
bull Χρειαζόταν συστηmicroατικότερη επιmicroόρφωση ώστε να επιλυθούν κάποιες απορίες που προέκυψαν κατά την εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος
bull Άργησε να δοθεί το διδακτικό υλικό και να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα
bull ∆εν υπάρχει εποπτικό υλικό microε ελκυστική εmicroφάνιση εύχρηστο και ανθεκτικό 2)∆εν υπήρχαν κάποιες ενδεικτικές πορείες που microπορεί να ακολουθήσει η νηπιαγωγός τροποποιώντας προσθέτοντας ή παραλείποντας κάτι άλλο που θα κρίνει πιο πρόσφορο
bull ∆ε διανεmicroήθηκαν βιβλία στους microαθητές 2Απαιτείται σταδιακή ένταξη microη αλλοδαπών microαθητών στο microάθηmicroα ώστε να αποκτήσει διαπολιτισmicroικό χαρακτήρα 3Πολύ χαmicroηλή αmicroοιβή (και καθυστερηmicroένη) των εκπαιδευτικών
206
bull ∆εν υπάρχει ακόmicroη πολύ καλή οργάνωση (σεmicroινάρια παράδοση βιβλίων πολύ αργά) 2∆εν πληρώνονται καλά οι εκπαιδευτικοί 3Λήψη απαραίτητων εγγράφων (βεβαιώσεις ένσηmicroα αποδοχές) γίνονται πολύ καθυστερηmicroένα
bull Ήταν αρκετά θεωρητικά
bull Ήταν αρκετά σύντοmicroο
bull α)Ο χρόνος που διεξάχθηκε το πρόγραmicromicroα ήταν πολύ microικρός β)Έγιναν λίγα εργαστήρια βιωmicroατικής microάθησης (1-2 το πολύ) ∆όθηκε microεγάλη βαρύτητα στη θεωρία
bull ∆ε microας δόθηκε όλη η σειρά των βιβλίων που έπρεπε να χρησιmicroοποιήσουmicroε στους αλλοδαπούς microαθητές microας Επίσης τα συγκεκριmicroένα έντυπα αξιολόγησης των microαθητών δε βοηθούν στη διαmicroόρφωση της πραγmicroατικής εικόνας των microαθητών microας
bull ∆ε νοmicroίζω ότι υπήρξαν αδυναmicroίες
bull ∆εν είναι αρκετές οι ώρες της ενισχυτικής διδασκαλίας βδοmicroάδα (10 ώρες)
bull ∆εν υπήρχε αρκετή βιωmicroατική microάθηση
bull ∆εν υπήρχε το εποπτικό υλικό έγκαιρα
bull ∆εν υπήρχε άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων ∆ε δίνονταν άmicroεσα οι επιταγές
bull ∆εν υπήρχαν αδυναmicroίες τηρουmicroένων των αναλογιών
bull ∆εν υπήρξε πολύς χρόνος για την αντιmicroετώπιση των ζητουmicroένων σε πρακτικό επίπεδο
bull ∆εν έχει διανεmicroηθεί το υλικό του προγράmicromicroατος Έναρξη προγράmicromicroατος από Φλεβάρη
bull Γενική επιmicroόρφωση και έλλειψη εξειδικευmicroένης επιmicroόρφωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης
bull Βασικό microειονέκτηmicroα η microη έγκαιρη πραγmicroατοποίησή του πριν την έναρξη της διδασκαλίας στα σχολεία
bull Αδυναmicroία πρακτικής εφαρmicroογής πολλών προτάσεων
bull Αδυναmicroία ήταν ότι δε δόθηκε σηmicroασία και στην προώθηση συνεργασίας των γονέων microε το σχολείο
bull Αποσπασmicroατικότητα Έλλειψη ενηmicroέρωσης για το πρόγραmicromicroα και τα microαθήmicroατα της κανονικής τάξης
bull Αποστολή υλικού (βιβλία βοηθήmicroατα) προγραmicromicroατισmicroός microαθηmicroάτων
bull ∆ιαπολιτισmicroική εκπαίδευση- γενικότητες θεωρίες προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι microόνιmicroοι δάσκαλοι στις κανονικές τάξεις αδιάφορο για τους φιλόλογους και τα ενισχυτικά τmicroήmicroατα
207
bull Ελλιπής έως microηδαmicroινή ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση όπως κι εκπαιδευτικό υλικό για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Ελλιπής κι ετεροχρονισmicroένη διανοmicroή του όποιου εκπαιδευτικού υλικού Ελλιπής διάθεση των ψυχολόγων για ουσιαστική συνεργασία (στοχοθεσία) microε τους εκπαιδευτικούς
bull Ελάχιστες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στον τρόπο πληρωmicroής Πολύ microικρό το ποσό της ωροmicroισθίας για το έργο που προσφέρουmicroε
bull Ενδυνάmicroωση των microαθητών στο να αποδεχτούν τη συνύπαρξη ντόπιων microαθητών και παλιννοστούντων ή αλλοδαπών microαθητών microέσα στην τάξη
bull Αναφέρεται κυρίως σε αλλοδαπούς που δεν ξέρουν καθόλου ελληνικά Όmicroως τώρα πια τα παιδιά των αλλοδαπών επειδή έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα γνωρίζουν κάπως αρκετά καλά τα ελληνικά
bull Αmicroοιβή αργοπορία υλικού
bull Αmicroοιβή
bull Αργοπορηmicroένη διανοmicroή βιβλίων στους καθηγητές Μη διανοmicroή βιβλίων στους microαθητές Απουσία οπτικοακουστικών microέσων
bull Εφαρmicroογή στην πράξη
bull Αφορά προβλήmicroατα microαθητών δηmicroοτικού σχολείου ∆εν ήταν προσαρmicroοσmicroένο στους microαθητές του νηπιαγωγείου
bull ∆υσκολία εξατοmicroικευmicroένης διδασκαλίας σε νηπιαγωγείο Μεγάλος αριθmicroός παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull ∆υσκολία στη σύνδεση θεωρίας και πράξης microέσα στα πλαίσια πολυπολιτισmicroικών περιβαλλόντων
bull Ασάφεια και συσχέτιση του τίτλου του σεmicroιναρίου microε το περιεχόmicroενο του Να προτείνονται πρακτικές λύσεις που συνυπάρχουν microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull ∆ύσκολα βιβλία ∆εν ανταποκρίνονται στο πολύ χαmicroηλό επίπεδο γνώσεων των παιδιών
bull Η χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία καθώς και η καθυστέρηση πληρωmicroής
bull Η χαmicroηλά αmicroοιβή σε σχέση microε τις απαιτήσεις του προγράmicromicroατος Επίσης πολύ microεγάλη γραφειοκρατία και αργοπορία σε σχέση microε τις microηνιαίες πληρωmicroές Η αποστολή του εκπαιδευτικού υλικού θα πρέπει να γίνεται άmicroεσα και απευθείας στα σχολεία
bull Η χρονική διάρκεια των σεmicroιναρίων Η συχνότητα των επιmicroορφώσεων
bull Η επιλογή του χρόνου των σεmicroιναρίων (οι καθηmicroερινές δε βολεύουν τους εκπαιδευτικούς που microένουν εκτός Θεσσαλονίκης)
208
bull Η επιmicroόρφωση επικεντρώνονταν συνήθως σε θέmicroατα και προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν παιδιά δηmicroοτικού σχολείου και όχι νηπιαγωγείου Η επιmicroόρφωση επίσης γινόταν στη Θεσσαλονίκη και αυτό πολλές φορές δυσχέραινε τη δυνατότητα παρακολούθησής της από εκπαιδευτικούς της επαρχίας
bull Η διαλεκτική microορφή παρουσίασης του σεmicroιναρίου
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται microε ευθύνη των Κέντρων ∆ιανοmicroής Το υλικό να είναι διαθέσιmicroο όλο το σχολικό έτος ανά πάσα στιγmicroή Να γίνονται σεmicroινάρια που αφορούν και φιλολόγους σχετικά microε την παιδαγωγική τους κατάρτιση
bull Η διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Οι αmicroοιβές ήταν εξευτελιστική χαmicroηλές ειδικά για πρόγραmicromicroα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Απουσία ψυχοκοινωνικής παρέmicroβασης και στήριξης των microαθητών από εξειδικευmicroένους ανθρώπους
bull Η ελλιπής ενηmicroέρωση αρχικά για τον τρόπο αντιmicroετώπισης των παιδιών
bull Η διάρκεια του προγράmicromicroατος
bull Η ενηmicroέρωση microας ως προς το πρόγραmicromicroα ήταν ελλιπής σε κάποια σηmicroεία και ειδικά στην αρχή δεν ξέραmicroε πώς να ξεκινήσουmicroε Το υλικό άργησε πολύ να microοιραστεί
bull Η πλειοψηφία των επιmicroορφώσεων αγνοούσε το χώρο του νηπιαγωγείου και απευθυνόταν microόνο στη δηmicroοτική εκπαίδευση Το υλικό και οι προτάσεις που παρουσίαζαν οι επιmicroορφωτές αν και ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ωστόσο ήταν ακατάλληλα για την προσχολική εκπαίδευση
bull Η προηγούmicroενη διακοπή του προγράmicromicroατος Η έλλειψη παιδοψυχολόγου ο οποίος κρίνεται απαραίτητος σε αρκετές περιπτώσεις Οι περιορισmicroένες ώρες εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος
bull Η καθυστέρηση της διανοmicroής του υλικού
bull Η καθυστέρηση στην έναρξη του προγράmicromicroατος και στη διανοmicroή διδακτικού υλικού
bull Η θεωρητικού τύπου επιmicroόρφωση
bull Η microεγάλη χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης και ειδικά microετά το πέρας της εργασίας (Παρασκευές) δηmicroιουργεί προβλήmicroατα κούρασης
bull Η microη εξειδίκευση στα θέmicroατα προβλήmicroατα εφαρmicroογής του προγράmicromicroατος στο νηπιαγωγείο Η έλλειψη ειδικού εκπαιδευτικού υλικού η ελλιπής ενηmicroέρωση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών
bull Η microη έγκαιρη αποστολή υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
209
bull Η microη έγκαιρη παράδοση στους εκπαιδευτικούς του διδακτικού υλικού Σχετικά microεγάλη γραφειοκρατία Χαmicroηλή αmicroοιβή εκ microέρους του ΥΠΕΠΘ
bull Η έλλειψη βιβλίων
bull Η έλλειψη δυνατότητας της παρακολούθησης όλων των τmicroηmicroάτων λόγω ταυτόχρονης εξέλιξής τους Ο microη βιωmicroατικός χαρακτήρας των σεmicroιναρίων
bull Η έλλειψη υλικού Η όχι επαρκής επιmicroόρφωση
bull Περιορισmicroός του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης στον τοmicroέα της αξιολόγησης και microόνο
bull Περιορισmicroένα παραδείγmicroατα για την εφαρmicroογή microεθόδων διδασκαλίας καθώς και αδυναmicroία αυτών των παραδειγmicroάτων να εφαρmicroοστούν στην προσχολική ηλικία
bull Περιορισmicroένος χρόνος στη διδακτική διάρκεια Καθόλου οπτικοακουστικό υλικό
bull Περισσότερες πρακτικές εφαρmicroογές των θεωριών διαπολιτισmicroικής και βιωmicroατικής εκπαίδευσης
bull Περισσότερες ώρες για να καλυφθούν καλύτερα οι ανάγκες των microαθητών Τα αποτελέσmicroατα είναι καλύτερα όταν οι microαθητές κάνουν ατοmicroικά microάθηmicroα κάποιες ώρες ενώ κάποιες άλλες εντάσσονται σε οmicroάδα microε περίπου το ίδιο επίπεδο
bull Περισσότερη επιmicroόρφωση σχετικά microε τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας σε συνεργασία microε το τmicroήmicroα γλωσσολογίας του Πανεπιστηmicroίου Αθηνών
bull Παροχή διδακτικού υλικού στα νηπιαγωγεία ειδικά για παιδιά παλιννοστούντων και αλλοδαπών
bull Πιο συχνές συναντήσεις συγκεντρώσεις όσον αφορά το οργανωτικό κοmicromicroάτι του προγράmicromicroατος στην αρχή της σχολικής χρονιάς
bull Πολλά βιβλία δεν υπήρχαν Ο τρόπος που υπογράφονται οι συmicroβάσεις Ο τρόπος πληρωmicroής που καθυστερεί αρκετά
bull Πολλές οι ώρες διάρκειας των σεmicroιναρίων και η ασυνέχεια των ηmicroερών (πχ Πέmicroπτη-Σάββατο)
bull Πολύ χαmicroηλή η ωριαία αντιmicroισθία
bull Πολύ θεωρητικό Η πρακτική πλευρά-πραγmicroατικότητα της τάξης απέχει πολύ από τη θεωρία (ιδανικές συνθήκες) που παρουσιάστηκαν
bull Πολύ λίγες επιmicroορφώσεις Ασχολιόmicroασταν περισσότερο microε τα παιδιά στο δηmicroοτικό και όχι τόσο microε αυτά του νηπιαγωγείου
bull Πολύωρα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
210
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα επιθυmicroούσα Εmicroπλουτισmicroό θεmicroατικών ενοτήτων για ποικιλία διδακτικών microεθόδων και σεmicroινάρια βιωmicroατικού και εργαστηριακού τύπου επιπλέον
bull Θα θέλαmicroε να υπάρξουν περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης
bull Θα microπορούσε η διάρκεια του προγράmicromicroατος να ήταν microεγαλύτερη
bull Θα microπορούσε το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης να ενισχυθεί microε περισσότερο πρακτικά θέmicroατα και την προσέγγιση τους θέmicroατα που αφορούν την καθηmicroερινή διδακτική πράξη
bull Θα ήταν καλό να εντάσσονταν κάποιου είδους βιωmicroατικά εργαστήρια
bull Θα ήταν καλό οι επιmicroορφώσεις να αρχίζουν νωρίτερα
bull Θα ήταν καλύτερο να δοθεί microεγαλύτερη έmicroφαση σε πρακτικά ζητήmicroατα και συγκεκριmicroένα προβλήmicroατα σχολικής τάξης (παράλληλα microε τη θεωρία)
bull Ιδιαίτερη αναφορά σε θεωρίες χωρίς σύνδεση microε την εκπαιδευτική πραγmicroατικότητα
bull Καθυστερηmicroένη Μη έγκαιρη παροχή βιβλίων ή και καθόλου σε ορισmicroένες περιπτώσεις
bull Καθυστερήσεις
bull Καθυστέρηση διδακτικού υλικού Χαmicroηλή ωριαία αντιmicroισθία Βιωmicroατικού τύπου επιmicroόρφωση θα ήταν προτιmicroότερη
bull Καθυστέρηση στη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των εκπαιδευτικών Ελλιπές διδακτικό υλικό
bull Κανένα
bull Θεωρητική επιmicroόρφωση
bull Θεωρητική δοmicroή προγράmicromicroατος microε microηδαmicroινή αναφορά σε πρακτικά προβλήmicroατα πάνω στην εκmicroάθηση της ελληνικής γλώσσας -Απουσία κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού ώστε να κατανοήσουmicroε τον πολιτισmicroό και τις ιδιαιτερότητες των αλλοδαπών
bull Κουραστικό ωράριο
bull Κυρίως θεωρητικές συζητήσεις κι όχι ουσιαστική αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων
bull Λίγες οι ώρες διδασκαλίας (10 ώρες εβδοmicroάδα)
bull Λίγες ώρες επιmicroορφώσεων και πενιχρή αmicroοιβή
211
bull Λίγες ώρες επιmicroόρφωσης Αργοπορία στην πληρωmicroή της ωροmicroισθίας Χαmicroηλή αmicroοιβή ωροmicroισθίας Περισσότερες ώρες διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Λίγες ώρες διδασκαλίας
bull Λίγες ώρες διαθέσιmicroες για το πρόγραmicromicroα ειδικά σε σχολεία microε υψηλά ποσοστά microεταναστών ή παλιννοστούντων microαθητών που ανάγκες του εκπαιδευτικού είναι αυξηmicroένες
bull Λίγες ώρες των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης
bull Λίγες ώρες
bull Λίγες ώρες ∆εν καλύφθηκαν αρκετές θεmicroατικές ενότητες
bull Κάποια θέmicroατα που συζητήθηκαν στα σεmicroινάρια δεν είχαν πρακτική εφαρmicroογή στη σχολική κοινότητα
bull Κάποιοι από τους εισηγητές των σεmicroιναρίων που παρακολουθήσαmicroε δεν ήταν ενηmicroερωmicroένοι για τη συmicromicroετοχή εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης Είχαν προετοιmicroαστεί microόνο για τη δηmicroοτική εκπαίδευση
bull Ο χώρος πραγmicroατοποίησης του προγράmicromicroατος
bull Ο microικρός χρόνος που δίνεται για την υλοποίησή του Θα έπρεπε να γίνεται πολυετής προγραmicromicroατισmicroός συνεχής
bull Ο microικρός χρόνος των microαθηmicroάτων η ανοmicroοιοmicroορφία των microαθητών ως προς το επίπεδο γνώσεων και ηλικίας
bull Ο τρόπος δηmicroιουργίας των τmicroηmicroάτων
bull Ο τρόπος οργάνωσης και υλοποίησης του προγράmicromicroατος Η εφαρmicroογή του υστερεί σε υλικό έγκαιρη ενηmicroέρωση
bull Να δίνονται σηmicroειώσεις ή σχετική βιβλιογραφία Η διάρκεια επιmicroόρφωσης συχνά ήταν microεγάλη (16 ώρες)
bull Να προηγείται το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης από το πρακτικό microέρος
bull Να υπάρχει το κατάλληλο υλικό για νήπια και προνήπια
bull Να έρχονται πιο νωρίς τα βιβλία-βοηθήmicroατα να αρχίζει νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Ξεκίνησε καθυστερηmicroένα Το υλικό άργησε πολύ να σταλεί στα σχολεία Ενηmicroερώνονταν microόνο οι δάσκαλοι φροντιστηριακού τmicroήmicroατος Η ενηmicroέρωση όλων των δασκάλων θα βοηθούσε στη συνεργασία όλων των εκπαιδευτικών προκειmicroένου να υποστηρίξουν το κάθε παιδί
bull Μερικές φορές προκειmicroένου να εφαρmicroοστούν κάποια σηmicroεία-ιδέες που προτείνονταν προϋπέθεταν ιδανικές ίσως συνθήκες από τα σχολεία
212
bull Μερικές συγκεντρώσεις πολύ βαρετές χρονοβόρες και σε χρόνο που δεν έπρεπε (δηλαδή Σάββατο πρωί microέχρι Σάββατο βράδυ)
bull Μη επαρκή χρονικά περιθώρια
bull Μη έγκαιρη διανοmicroή βιβλίων και έλλειψη αυτών λίγα σεmicroινάρια απαράδεκτος τρόπος πληρωmicroής για τους εκπαιδευτικούς που microένουν microακριά
bull Μη έγκαιρη παραλαβή διδακτικού υλικού για το πρόγραmicromicroα (δεν ήρθε καθόλου)
bull Μη έγκαιρη καταβολή των δεδουλευmicroένων Χαmicroηλή αmicroοιβή Αρκετή γραφειοκρατία Έλλειψη ειδικών επιστηmicroόνων ψυχολόγων που θα microπορούmicroε να συmicroβουλευόmicroαστε ανά πάσα στιγmicroή Καλύτερη συνεργασία microε τους γονείς-ενηmicroέρωση των γονιών σχετικά microε το πρόγραmicromicroα
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Καθυστερηmicroένη παράδοση εκπαιδευτικού υλικού
bull Οι γενικότητες
bull Οι αmicroοιβές των εκπαιδευτικών είναι χαmicroηλές και καλό θα ήταν να microην υπάρχει ωριαία αντιmicroισθία αλλά microηνιαία
bull Οι συmicromicroετέχοντες στο σεmicroινάριο παρακώλυαν τη διαδικασία ∆εν είχε πρακτικές οδηγίες για το χειρισmicroό των παιδιών ενώ αντιθέτως είχε πολλή θεωρία
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων λόγω του ότι ήταν εκτός σχολικής εργασίας προσέθεταν κόπο στον εκπαιδευτικό και δη στο δάσκαλο γιατί είχε και την επιmicroόρφωση για την κανονική τάξη
bull Οι ώρες των σεmicroιναρίων
bull Μια από τις αδυναmicroίες του προγράmicromicroατος θεωρώ ότι είναι η επιmicroόρφωση microε θεωρητικό περιεχόmicroενο
bull Οικονοmicroικός τοmicroέας (χαmicroηλό ηmicroεροmicroίσθιο) Καθυστέρηση στην παροχή υλικού Ακατάλληλο ή ανύπαρκτο υλικό για νήπια
bull Μικρή χρονική διάρκεια της επιmicroόρφωσης
bull Μικρή διάρκεια προγραmicromicroάτων Θα έπρεπε να έχουν περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα και microορφή εργαστηρίων
bull Μικρή διάρκεια προγράmicromicroατος
bull Μικρή διάρκεια και microεγάλο θεmicroατικό εύρος Χρονική καθυστέρηση
bull Μικρή αmicroοιβή Έλλειψη εγχειριδίων Λίγες ώρες διδασκαλίας εβδοmicroαδιαίως
bull Μικρός αριθmicroός σεmicroιναρίων-συναντήσεων
bull Οργάνωση αmicroοιβή
213
bull Τα αδύνατα σηmicroεία του προγράmicromicroατος είναι ότι τα σεmicroινάρια και το διδακτικό υλικό αφορούν τα παιδιά του δηmicroοτικού σχολείου περισσότερο και λιγότερο ασχολούνται microε τα παιδιά του νηπιαγωγείου Είναι ελάχιστα τα παραδείγmicroατα και η εφαρmicroογή τους όσον αφορά το σχολείο
bull Τα βιβλία δεν ήρθαν στο σχολείο κι έτσι δεν microπορούσαmicroε να δουλέψουmicroε σωστά
bull Το αδύνατο σηmicroείο που γίνεται κι αποτρεπτικό είναι η πολύ γραφειοκρατική διαδικασία και το χαmicroηλό οικονοmicroικό κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς
bull Το αδύνατο σηmicroείο κατά τη γνώmicroη microου ήταν microόνο η συχνότητα ∆ηλαδή θα είχα ανάγκη από περισσότερα microαθήmicroατα
bull Το πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης έπρεπε να γίνει πιο νωρίς και θα πρέπει να γίνεται κατά την άποψή microου δύο φορές το χρόνο αν είναι δυνατόν
bull Το πρόγραmicromicroα συνήθως ξεκινά microε microεγάλη χρονική καθυστέρηση και χάνεται πολύτιmicroος χρόνος (ειδικά για τα παιδιά της Α΄∆ηmicroοτικού) Είναι πενιχρά αmicroειβόmicroενο
bull Το υλικό δε διανεmicroήθηκε στους microαθητές λόγω microη επάρκειας Χρησιmicroοποιήθηκαν φωτοτυπίες
bull Το σύντοmicroο της διάρκειας του Η έλλειψη επαρκούς στήριξης σε εγχειρίδια Η αναδιοργάνωση του σχολικού προγράmicromicroατος ώστε να microη διαταράσσει η ενισχυτική διδασκαλία την παρακολούθηση του κανονικού προγράmicromicroατος από τα παιδιά προς ένταξη
bull Συχνά πολύ θεωρητικές οι προσεγγίσεις ενώ τα προβλήmicroατα είναι συγκεκριmicroένα Οι διηmicroερίδες είναι πολύωρες αδύνατον να τις παρακολουθήσουν εκπαιδευτικοί που εργάζονται στην επαρχία
bull Συντονισmicroός-Οργάνωση
214
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
bull Καλή Ελλείψεις βιβλίων πολύ γραφειοκρατία
bull Έχω πάρει microέρος και σε άλλα προγράmicromicroατα αυτή τη φορά η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν η καλύτερη
bull Έγκαιρη διανοmicroή υλικού Καλύτερος συντονισmicroός
bull Έγκαιρη ενηmicroέρωση εκπαιδευτικών Έγκαιρη διανοmicroή διδακτικού υλικού Πλήρες ωράριο Αύξηση αmicroοιβής
bull Έγκυρη τοποθέτηση στα σχολεία Συνάντηση όλων των παλιννοστούντων και αλλοδαπών microαθητών όλων των σχολείων (ανά περιφέρεια σε microια κοινή εκδήλωση)
bull Έπρεπε να επισκεφθούν τα νηπιαγωγεία στα οποία θα εφαρmicroοζόταν το πρόγραmicromicroα ειδικοί επιστήmicroονες να δουν το χώρο τα παιδιά για να κατευθύνουν και τους εκπαιδευτικούς Να γίνονται συνεχείς συναντήσεις συζητήσεις των εκπαιδευτικών (και εmicroού) microε τους ειδικούς
bull Έλλειψη διδακτικού υλικού καθυστέρηση στην πληρωmicroή έλλειψη ενηmicroέρωσης πριν την τοποθέτηση στο σχολείο
bull Έναρξη από Οκτώβρη Τρεις microε τέσσερις επιmicroορφώσεις ∆ιανοmicroή υλικού
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή εκπαιδευτικού υλικού Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του σχολικού έτους Άmicroεση παροχή διδακτικού και εποπτικού υλικού σε εκπαιδευτικούς και microαθητές Αύξηση των ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
bull Έναρξη του προγράmicromicroατος να γίνεται από την αρχή του σχολικού έτους microε ταυτόχρονη αποστολή υλικού και για τους εκπαιδευτικούς και τους microαθητές Έγκαιρη εξόφληση των χρηmicroάτων στους εκπαιδευτικούς
bull Χρειάζεται ακόmicroα δουλειά
bull Χρειάζεται πιο συντονισmicroένη επικοινωνία ανάmicroεσα στους υπεύθυνους του προγράmicromicroατος και στους διευθυντές των σχολείων για την επίτευξη της σωστότερης ένταξης του προγράmicromicroατος στα σχολεία
bull Χρειάζεται κτιριακή υποδοmicroή έτσι ώστε να λειτουργήσει το τmicroήmicroα υποστήριξης καλύτερα Επίσης καλύτερη ενηmicroέρωση στους εκπαιδευτικούς του σχολείου για το τι είmicroαστε έτοιmicroοι να κάνουmicroε δηλαδή το περιεχόmicroενο της διδασκαλίας και τον τρόπο microε τον οποίο δουλεύουmicroε
215
bull Χρειάζονται περισσότερες ώρες κυρίως σε σχολεία που έχει πολλούς αλλοδαπούς microαθητές Πρέπει το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της χρονιάς έτσι ώστε να microην είmicroαστε ξένο σώmicroα στο σχολείο
bull Όχι καλή Ελλιπής ενηmicroέρωση συντονισmicroός οργάνωση από πλευράς διοργανωτών προγράmicromicroατος
bull Όπως παραπάνω θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των τmicroηmicroάτων που θα παρακολουθούσε ο επιmicroορφούmicroενος και όχι τυχαία να τοποθετείται σε microια οmicroάδα
bull Όσο αφορά την οργάνωση όπως προανέφερα είναι άψογη
bull Όσον αφορά τα βιβλία θα ήθελα να επισηmicroάνω την ανάγκη έγκαιρης διανοmicroής σε όλους τους microαθητές Ειδικότερα στους microαθητές των microικρότερων τάξεων είναι επιβεβληmicroένο να microοιράζονται προς όλους ώστε να microη νιώθουν microειονεκτικά
bull Όσον αφορά το νηπιαγωγείο το διδακτικό υλικό θα έπρεπε να ήταν επιλεγmicroένο για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα αυτής της ηλικίας Υπήρχαν βιβλία τα οποία απευθύνονται καθαρά σε παιδιά δηmicroοτικού
bull Πρέπει να προβλεφθεί αmicroοιβή για τις microετακινήσεις στα σχολεία εκτός πόλης 2)Θα ήταν καλό να microοιράζονται στους microαθητές βιβλία και όχι να πρέπει ο εκπαιδευτικός να αναπαράγει διαρκώς φωτοτυπίες 3)Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης πρέπει να γίνονται πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να υπήρχαν περισσότερες συναντήσεις επιmicroορφωτικού χαρακτήρα ώστε να διευκόλυναν microε συmicroπληρωmicroατικές πληροφορίες τον καλύτερο σχεδιασmicroό διεξαγωγή και αξιολόγηση της διδασκαλίας από microέρους microας 2)Περισσότερος χρόνος πρέπει να διατεθεί για τη διδασκαλία
bull Σεmicroινάρια και διανοmicroή υλικού πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος 2)Έναρξη του προγράmicromicroατος την ίδια εποχή για όλους τους εκπαιδευτικούς 3) Τρόπος πληρωmicroής microέσω COURIER
bull Η συνέχιση α)της λειτουργίας του προγράmicromicroατος β)των επιmicroορφωτικών συναντήσεων και γ)της συνεργασίας όλων των εmicroπλεκόmicroενων φορέων 2Η επαναπρόσληψη-microονιmicroοποίηση των ήδη επιλεγmicroένων φιλολόγων-εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος microε δεδοmicroένη την εργασιακή τους σχέση
bull Πρέπει να microοιράζονται εγκαίρως τα διδακτικά εγχειρίδια τα οποία φέτος δόθηκαν microόνο στους εκπαιδευτικούς 2Πρέπει οι εκπαιδευτικοί να πληρώνονται εγκαίρως (δεν έχουν δοθεί επιταγές Μαρτίου αν και διανύουmicroε την τελευταία εβδοmicroάδα του προγράmicromicroατος 11-15
bull Καθυστέρηση στην πληρωmicroή των δεδουλευmicroένων Έλλειψη οργάνωσης στο λογιστήριο χάθηκαν αποδείξεις παροχής
216
υπηρεσιών 2Καθυστέρηση στην ενηmicroέρωση για καθήκοντα των εκπαιδευτικών Τα συγκεκριmicroένα ερωτηmicroατολόγια παραδόθηκαν την τελευταία στιγmicroή τα εγχειρίδια καθόλου
bull Να διανέmicroονται βιβλία στους microαθητές 2Να ενταχθούν και γηγενείς microαθητές στο microάθηmicroα-ενίσχυση διαπολιτισmicroικού χαρακτήρα 3Να αυξηθεί η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών και να είναι έγκαιρη
bull Οι επιταγές πρέπει να έρχονται στην ώρα τους ∆εν είναι δυνατόν να περνούν microήνες microέχρι να πληρωθούmicroε 2Η γραmicromicroατεία του προγράmicromicroατος οφείλει να ενηmicroερώνει microε λεπτοmicroέρεια για θέmicroατα σχετικά microε τις αποδοχές το ΙΚΑ το ενδεχόmicroενο συνέχισης του προγράmicromicroατος κλπ
bull Ήταν πολύ καλή η οργάνωση microόνο που χρειαζότανε microεγαλύτερο διάστηmicroα ανάmicroεσα στη γνωστοποίηση και την έναρξη του προγράmicromicroατος για ψυχολογικούς λόγους των microαθητών κυρίως
bull Ήταν λίγο γρήγορο και δεν είχα αρκετό χρόνο να προετοιmicroαστώ από τη στιγmicroή που το έmicroαθα ως την στιγmicroή που ξεκίνησα την υλοποίηση του
bull Ήταν λίγο δύσκολη η συχνή microετακίνηση (microια φορά κάθε microήνα) για την υπογραφή των συmicroβάσεων ειδικά για όσους δεν έχουν microεταφορικό microέσο
bull Ήταν άψογη
bull α)Τα βιβλία και το οποιοδήποτε υλικό να αποστέλλεται στα γραφεία Α΄βάθmicroιας Εκπαίδευσης ή και στα ίδια τα σχολεία και να microη συσσωρεύονται σε microία σχολική microονάδα microε αποτέλεσmicroα τη δυσλειτουργία του προγράmicromicroατος Β) Το πρόγραmicromicroα να αρχίζει την ίδια περίοδο που αρχίζει το σχολικό έτος
bull ∆εν επιmicroορφώθηκα καθόλου πριν την ανάληψη των καθηκόντων microου Έλαβα το διδακτικό υλικό αρκετά αργά microε αποτέλεσmicroα να χαθεί πολύτιmicroος χρόνος Επίσης προς το τέλος της σχολικής χρονιάς microας ζητήθηκε να εφαρmicroόσουmicroε ορισmicroένες πρακτικές χωρίς όmicroως να υπάρχει πουθενά το υλικό
bull ∆εν microας έχουν ειδοποιήσει σε όλα τα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια που έχουν πραγmicroατοποιηθεί ενώ έχουmicroε δηλώσει συmicromicroετοχή
bull ∆εν τηρήθηκαν οι βασικές αρχές του εκπαιδευτικού management(Οργάνωση προγραmicromicroατισmicroός διεύθυνση έλεγχος) ∆εν αξιοποιήθηκαν πλήρως και αποδοτικά οι διαθέσιmicroοι πόροι (διδακτικό υλικό εκπαιδευτικό δυναmicroικό εκπαιδευτές κα) Αποτέλεσmicroα Μείωση της Αποτελεσmicroατικότητας
bull ∆εν υπήρχε η κατάλληλη οργάνωση για έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος και διανοmicroής των βιβλίων
bull ∆εν έχω να κάνω κάποια παρατήρηση Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πάρα πολύ καλή
217
bull Απαιτούνται περισσότερες ώρες διδασκαλίας για να καταφέρουν τα παιδιά (ειδικά αυτά στο αρχάριο και microέσο επίπεδο) να ενταχθούν οmicroαλά στη σχολική τάξη
bull Επιπλέον ώρες
bull Επιmicroόρφωση εκπαιδευτικού Έγκαιρη παράδοση υλικού Καλύτερος προγραmicromicroατισmicroός
bull Επιmicroόρφωση των εκπαιδευτικών πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος ∆ιανοmicroή των βιβλίων στα σχολεία πριν την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Επιτάχυνση των διαδικασιών (διανοmicroή υλικού)
bull Βιβλία για όλα τα παιδιά που παρακολουθούν Υπάρχει αδυναmicroία πρόσβασης σε βιβλία του ΚΕ∆Α όπως Μαζί 13hellip γι΄αυτό προτείνω την οργάνωση βιβλιοθηκών στα περιφερειακά πανεπιστήmicroια Να υπάρχει σύmicroβουλος-υπεύθυνος για ορισmicroένα σχολεία που να microπορεί να τα επιβλέπει
bull Αν είναι δυνατόν τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης να γίνουν εξακτινωmicroένα και όχι επικεντρωmicroένα στα microεγάλα αστικά κέντρα
bull Αν το πρόγραmicromicroα συνεχιστεί πρέπει να ξεκινήσει κανονικά microε την αρχή του σχολικού έτους και το εκπαιδευτικό του υλικό να φτάνει στα χέρια microας πολύ νωρίτερα
bull Αναβάθmicroιση των τεστ Πιο ελκυστικά για τους microαθητές -Έγκαιρη παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού (επάρκεια βιβλίων) -Έκδοση ειδικών cd-rom για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης microέσω ΗΥ (για τα σχολεία που διαθέτουν ΗΥ)
bull Ενδοσχολική επιmicroόρφωση σύmicroφωνα microε τις ανάγκες του σχολείου
bull Αmicroεσότερη ταχύτερη παράδοση υλικού
bull Ενηmicroέρωση των συνεργαζόmicroενων εκπαιδευτικών για το αντικείmicroενο του ΚΕ∆Α microε στόχο την στενότερη συνεργασία για κάθε παιδί χωριστά
bull Αρκετά καλή Αρκεί να άρχιζε νωρίτερα το πρόγραmicromicroα
bull Αρκετά ικανοποιητική
bull Αρκετά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα αλλά απαράδεκτη η διδασκαλία microε φωτοτυπίες
bull Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας συντονιστής του Προγράmicromicroατος- κατά νοmicroό ή κατά περιφέρεια -υπεύθυνος για τα προβλήmicroατα που παρουσιάζονται κατά τη λειτουργία του προγράmicromicroατος στα σχολεία της πρωτοβάθmicroιας εκπαίδευσης Έναρξη του προγράmicromicroατος ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Είναι απαράδεκτο τέτοια προγράmicromicroατα να ξεκινούν στη microέση της χρονιάς Χρειάζεται εντατική επιmicroόρφωση σε όλους τους εκπαιδευτικούς προκειmicroένου να συνεργαστούν και να αποκτήσουν
218
κοινούς στόχους Οι γονείς πρέπει να ενηmicroερώνονται για την ακριβή στοχοθεσία του προγράmicromicroατος
bull Η βιβλιογραφία του προγράmicromicroατος είναι ικανοποιητική ενώ επίσης θετικό στοιχείο αποτελεί η ευελιξία οργάνωσης των τmicroηmicroάτων από τον εκπαιδευτικό και η κατανοmicroή των διδακτικών ωρών ανάλογα microε τις ανάγκες κάθε τmicroήmicroατος
bull Η διανοmicroή εκπαιδευτικού υλικού να γίνεται έγκαιρα και συνολικά (να microη λείπουν βασικά βιβλία)
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος να ξεκινάει microε την έναρξη της νέας σχολική περιόδου
bull Η εφαρmicroογή του προγράmicromicroατος ξεκίνησε πολύ αργά ενώ είχε ήδη αρχίσει το σχολικό έτος Επιπρόσθετα αργήσαmicroε να πάρουmicroε στα χέρια microας το διδακτικό υλικό
bull Η πληρωmicroή των εκπαιδευτικών να γίνεται στην ώρα της και να microην καθυστερεί τόσο πολύ
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος είναι αξιόλογη
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική και συνεπής Η microόνη αδυναmicroία ήταν η microη έγκαιρη παροχή διδακτικού υλικού
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Γενικά η διαπολιτισmicroική εκπαίδευση αντιmicroετωπίστηκε σαν πρόκληση Το πρόγραmicromicroα οι εκπαιδευτικοί και το υλικό στόχευσαν στην οmicroαλή ένταξη των παλιννοστούντων microαθητών στο νέο πολιτισmicroικό περιβάλλον
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν πολύ καλή Η συνεργασία microου microε τους διοργανωτές ήταν άψογη και δεν αντιmicroετώπισα κανένα πρόβληmicroα
bull Η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν θετική λειτουργική σαφής microε συνέπεια να λειτουργεί σωστά και η τάξη
bull Η συνεργασία microε τους εκπροσώπους του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά ικανοποιητική όmicroως θα ήταν καλύτερο να οργανωθεί microια επιτροπή η οποία να επισκέπτεται και τα ίδια τα σχολεία και να ενηmicroερώνει microαθητές γονείς και συναδέλφους ώστε να κατατοπίζονται καλύτερα
bull Περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια Έναρξη του προγράmicromicroατος από την αρχή του διδακτικού έτους Έγκαιρη παράδοση του υλικού Βελτίωση της αmicroοιβής των εκπαιδευτικών Εmicroπλουτισmicroός του εκπαιδευτικού υλικού
bull Περισσότερες επιmicroορφώσεις βιωmicroατικού τύπου και η διάρκεια του προγράmicromicroατος να έχει ισχύ από την αρχή της σχολικής χρονιάς
219
bull Περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις κυρίως σε πρακτικά θέmicroατα (πώς συmicroπληρώνονται τα φύλλα αξιολόγησης- διαγνωστικά κριτήρια πώς κατατάσσονται οι microαθητές ανάλογα microε το επίπεδο πώς συmicroπληρώνονται τα βιβλία ύλης κλπ)
bull Περισσότερες ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας και στο ολοήmicroερο δηmicroοτικό Ένταξη των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος στο σύλλογο διδασκόντων Επιmicroορφώσεις microέσα στις σχολικές microονάδες σχετικά microε τη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση Καλύτερες αmicroοιβές εκπαιδευτικών
bull Περισσότερη επαφή των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τους εκπαιδευτικούς
bull Περισσότερο υλικό
bull Πληρωmicroή ανά microήνα αmicroεσότητα και ταχύτητα στις επαφές των υπευθύνων ταχύτητα στη διανοmicroή βιβλίων
bull Πιο συχνή διανοmicroή νέου διδακτικού υλικού
bull Πιο έγκαιρη ενηmicroέρωση για τα θέmicroατα που αφορούν το πρόγραmicromicroατην οργάνωσή του Πιο συγκεκριmicroένες οδηγίες για το διαχωρισmicroό των τmicroηmicroάτων (κριτήρια αξιολόγηση 4 δεξιοτήτων κλπ)
bull Πιο έγκαιρη η διανοmicroή των βιβλίων
bull Πιστεύω πως για να φανεί η δουλειά που κάνουmicroε στα σχολεία πρέπει να microπαίνουmicroε περισσότερες ώρες σ αυτά
bull Πιστεύω πως το πρόγραmicromicroα θα microπορούσε να έχει κάπως καλύτερο συντονισmicroό και συγκεκριmicroένα να ξεκινά microε την έναρξη του σχολικού έτους Επίσης το εκπαιδευτικό υλικό καλό θα ήταν να εmicroπλουτιστεί και να δίνεται έγκαιρα στα σχολεία Η αmicroοιβή των εκπαιδευτικών που συmicromicroετείχαν ήταν πολύ χαmicroηλή εξευτελιστική
bull Πολύ καλή η οργάνωση του προγράmicromicroατος καθώς δόmicroησε την σκέψη τόσο των εκπαιδευτικών - microέσω των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης- σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας στα τmicroήmicroατα ενισχυτικής όσο και των αλλοδαπών microαθητών microέσω του σύγχρονου και αποτελεσmicroατικού διδακτικού υλικού
bull Πολύ καλή και τυπική οργάνωση του προγράmicromicroατος Βέβαια θα πρέπει να λάβει υπ όψιν πολλές παραmicroέτρους Όσον αφορά για παράδειγmicroα την αξιολόγηση δεν είναι δυνατόν ο microαθητής 6 και 8 ετών που είναι αλλόγλωσσος και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάmicroεσα σε 2 γλώσσες
bull Πολύ καλή οργάνωση Υπήρχε σαφής ενηmicroέρωση και τα σεmicroινάρια microας γέmicroισαν ιδέες όχι microόνο προς τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραmicromicroα αλλά γενικά και προς την τάξη microου
bull Πολύ καλή έγκαιρη προειδοποίηση
220
bull Προβλήmicroατα οργάνωσης παρουσιάστηκαν ως προς τη διανοmicroή των σχολικών εγχειριδίων δεδοmicroένης και της έλλειψης αντίστοιχων εγχειριδίων για το τmicroήmicroα Αρχάριων- Μέσων
bull Προσπάθεια για πιο γρήγορη παραλαβή του εκπαιδευτικού υλικού
bull Πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα στην οργάνωση του προγράmicromicroατος όπως α)σόλα τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία που υπάρχουν παιδιά αλλοδαπών και παλιννοστούντων ανεξάρτητα από τον αριθmicroό των παιδιών να υπάρχουν εκπαιδευτικοί για κάθε σχολείο Να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος
bull Πρέπει να αρχίζει από την αρχή της χρονιάς για να έχει τα προσδοκώmicroενα αποτελέσmicroατα
bull Θα πρότεινα τα βιβλία να υπήρχαν διαθέσιmicroα microε την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Θα microπορούσαmicroε να παρουσιαστούmicroε στα σχολεία microε την έναρξη του νέου έτους και όχι εmicroβόλιmicroα
bull Καλή οργάνωση κατατοπιστικά σεmicroινάρια εξυπηρετικές και φιλικές οι υπεύθυνες τους προγράmicromicroατος
bull Καλό θα ήταν αν είναι εφικτό η οργάνωση του προγράmicromicroατος επιmicroόρφωσης να γίνεται ανά διεύθυνση ή νοmicroαρχία προκειmicroένου να αποφευχθούν προβλήmicroατα microετακίνησης των συναδέλφων από επαρχία Επίσης για τον ίδιο λόγο καθίσταται αναγκαίο το σεmicroινάριο των δεκαέξι ωρών
bull Κακός προγραmicromicroατισmicroός ωρών αντιστοίχισης τmicroηmicroάτων και βιβλίων Έλλειψη βιβλίων και ενηmicroέρωσης
bull Καλύτερος συντονισmicroός για τα βιβλία
bull Καmicroία
bull Θεωρείται πως θα έπρεπε να προβλέπονται επιπλέον από τις δέκα ώρες εβδοmicroαδιαίως ιδιαίτερα σε σχολικές microονάδες microε αυξηmicroένα ποσοστά αλλοδαπών
bull Θεωρώ πως η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν άψογη γιαυτό και κρίνω αναγκαία τη συνέχεια του στα επόmicroενα χρόνια καθώς διαρκώς εγκαθίστανται νέοι αλλοδαποί και παλιννοστούντες στη χώρα ενώ οι ήδη υπάρχοντες έπειτα από επισκέψεις- διακοπές στη χώρα καταγωγής
bull Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει καλύτερη οργάνωση τόσο όσον αφορά τις ώρες όσο και την παράδοση του εκπαιδευτικού υλικού νωρίς
bull Λιγότερη πολυτέλεια Περισσότερα σεmicroινάρια Μεγαλύτερη συmicromicroετοχή
bull Λόγω του microικρού χρονικού διαστήmicroατος συmicromicroετοχής στο πρόγραmicromicroα δεν έχω να κάνω εmicroπεριστατωmicroένες παρατηρήσεις
221
bull Κάποια επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια θα microπορούσαν να γίνονται κατά βαθmicroίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο δηmicroοτικό γυmicroνάσιο)
bull Να επιτευχθεί η πιο άmicroεση διανοmicroή των βιβλίων Πρόκειται για πολύ χρήσιmicroα εργαλεία στα χέρια του εκπαιδευτικού των οποίων η έλλειψη δηmicroιούργησε αρκετές δυσκολίες Καλό είναι να υπάρχουν τα βιβλία στις σχολικές microονάδες microε την έναρξη των microαθηmicroάτων
bull Να εmicroπλουτιστεί το εκπαιδευτικό υλικό microε περισσότερα εγχειρίδια
bull Να δοθούν πιο πολλές ώρες για ενισχυτική διδασκαλία Στο πρόγραmicromicroα θα microπορούσαν να συmicromicroετέχουν και άλλοι microη αλλοδαποί microαθητές που παρουσιάζουν προβλήmicroατα παρόmicroοια micro αυτά των αλλοδαπών microαθητών
bull Να αρχίζει έγκαιρα microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς
bull Να γίνεται από την αρχή της χρονιάς παράλληλα microε το σχολικό ωράριο κι όχι microε τη λήξη των microαθηmicroάτων και να έχουν όλοι οι microαθητές βιβλία
bull Να γίνεται κάθε χρόνο
bull Να δίνεται στους εκπαιδευτικούς microέσω e-mail ή microε άλλον τρόπο το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου (διαφάνειες που χρησιmicroοποίησε ο επιmicroορφωτής κα)
bull Να γίνονται επισκέψεις-συναντήσεις υπευθύνων του προγράmicromicroατος και εκπαιδευτικών στο χώρο διδασκαλίας ώστε να ανατροφοδοτείται η διδακτική πράξη Να προσφέρονται περισσότερες ώρες διδασκαλίας Να τυπώνονται περισσότερα εγχειρίδια ώστε να microοιράζονται και στους microαθητές
bull Να δίνονται τα βιβλία σε εύλογο χρονικό διάστηmicroα
bull Να προηγούνται οι επιmicroορφώσεις οι οποίες να είναι εντατικές έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί της ενισχυτικής διδασκαλίας να είναι ενηmicroερωmicroένοι για τα ζητήmicroατα που τους αφορούν στη διαπολιτισmicroική εκπαίδευση
bull Να ξεκινήσει το πρόγραmicromicroα από την αρχή της χρονιάς ώστε να υπάρχει οργάνωση και επίτευξη στόχων που έχουmicroε θέσει
bull Να ξεκινά microε την έναρξη της σχολικής χρονιάς Να διανέmicroεται το υλικό της επιmicroόρφωσης από την αρχή Να υπάρχει ενηmicroέρωση των σχολείων πριν την έναρξη του προγράmicromicroατος
bull Να ξεκινά νωρίτερα ταυτόχρονα microε τη σχολική χρονιά Να microοιράζονται στα παιδιά βοηθήmicroατα εγχειρίδια Να αναπροσαρmicroοστεί το πρόγραmicromicroα ώστε τα παιδιά προς ένταξη να microη χάνουν τα microαθήmicroατα microε την υπόλοιπη τάξη αλλά και να παρακολουθούν την ενισχυτική διδασκαλία
222
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων από την αρχή της χρονιάς για όλους τους microαθητές
bull Να υπάρχει επαρκής αριθmicroός βιβλίων
bull Να υπάρχει κάποιου είδους αναλυτικό πρόγραmicromicroα microε συγκεκριmicroένους στόχους Ξεκαθάρισmicroα των σκοπών του προγράmicromicroατος (Ένταξη Ενσωmicroάτωση Αφοmicroοίωση)
bull Να υπάρχει συmicromicroετοχή και microη αλλόγλωσσων microαθητών στο πρόγραmicromicroα έτσι ώστε τα παιδιά να επικοινωνούν καλύτερα microεταξύ τους και να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο
bull Να υπάρχουν περισσότερα αντίτυπα των βιβλίων ώστε να microη χρειάζεται να δουλεύουmicroε microε φωτοτυπίες Να αmicroειβόmicroαστε στην ώρα microας
bull Να υπάρξει καλύτερος σχεδιασmicroός του προγράmicromicroατος τόσο όσον αφορά τις γραφειοκρατικές διαδικασίες όσο και την οργάνωση του στο σχολικό περιβάλλον (ενηmicroέρωση του διευθυντή απαρίθmicroηση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών κτλ)
bull Να συνεχιστούν τα προγράmicromicroατα ενισχυτικής διδασκαλίας διότι βοηθούν τους microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες να αντιmicroετωπίσουν τις δυσκολίες τους και να τις ξεπεράσουν microε την υποστήριξη του εκπαιδευτικού και να οργανωθούν περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Μεγαλύτερη και συχνότερη επικοινωνία των συντονιστών του προγράmicromicroατος microε τις εκπαιδευτικές microονάδες
bull Μη έγκαιρη έναρξη του προγράmicromicroατος Έλλειψη έντυπου υλικού Μη έγκαιρη έναρξη ψυχολογικής υποστήριξης Ανυπαρξία βοήθειας σε περίπτωση microαθησιακών δυσκολιών (όταν κι άλλοι παράγοντες πχ γονείς δε συmicromicroετέχουν)
bull Νοmicroίζω ότι η συχνότητα των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης θα έπρεπε να είναι microεγαλύτερη και το χρονικό διάστηmicroα υλοποίησης τους να είναι βολικό για παρακολούθηση (αν είναι δυνατόν να γίνονται περισσότερο τα Σαββατοκύριακα)
bull Σχηmicroατισmicroός των τmicroηmicroάτων όχι από τους εκπαιδευτικούς Καλύτερη ενηmicroέρωση εκ των προτέρων για τις ηmicroεροmicroηνίες των σεmicroιναρίων
bull Σε γενικές γραmicromicroές η οργάνωση του προγράmicromicroατος ήταν αρκετά καλή
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν καλά οργανωmicroένο το πρόγραmicromicroα
bull Τα ερωτηmicroατολόγια να δοθούν νωρίτερα
bull Τη φετινή χρονιά η οργάνωση ήταν καλύτερη από κάθε άλλη Θα επιθυmicroούσα ωστόσο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις και νωρίτερα χρονικά ώστε να microην microπαίνουmicroε microε κενά στα σχολεία
223
bull Το πρόγραmicromicroα βοηθά ουσιαστικά τους microαθητές που εντάσσονται στο πρόγραmicromicroα Το ένα σεmicroινάριο που παρακολούθησα ήταν πολύ λίγο για την κάλυψη των προβληmicroάτων Όσον αφορά το υλικό θα το περίmicroενα περισσότερο προσαρmicroοσmicroένο στις ανάγκες της προσχολικής ηλικίας
bull Το πρόγραmicromicroα θα πρέπει να ξεκινά ταυτόχρονα microε το σχολικό έτος Κρίνω επίσης χρήσιmicroο να αυξηθούν οι εβδοmicroαδιαίες ώρες από 16 σε 22
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινά πάντα από την αρχή του σχολικού έτους και όχι στη microέση ή στο τέλος του για να υπάρχει σαφέστερη εικόνα του γλωσσικού επιπέδου των παιδιών καθώς και microεγαλύτερες δυνατότητες βελτίωσής του ως τη λήξη του σχολικού έτους
bull Το πρόγραmicromicroα να ξεκινάει από την αρχή της σχολικής χρονιάς ώστε να επωφελούνται οι αλλοδαποί microαθητές περισσότερο χρόνο και να microη microένουν microεγάλο χρονικό διάστηmicroα χωρίς γλωσσική υποστήριξη
bull Το πρόγραmicromicroα στα σχολεία για να microπορεί να έχει αποτελέσmicroατα (καλύτερα) θα πρέπει να ξεκινάει στην αρχή της σχολικής χρονιάς και όχι στο τέλος Μαρτίου
bull Το πρόγραmicromicroα ήταν καλά οργανωmicroένο και οι επιmicroορφωτές-επισκέπτες άρτια καταρτισmicroένοι και δοτικοί
bull Το πρόγραmicromicroα έχει πολύ καλή οργάνωση Μόνο τα βιβλία θα ήταν καλό να δίνονται από την αρχή του προγράmicromicroατος κι όχι microετά από κάποιους microήνες
bull Το νηπιαγωγείο χρειάζεται διαφορετικά πράγmicroατα από ένα δηmicroοτικό Είναι το πρώτο σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί Ακόmicroα και ερωτηmicroατολόγια είναι ακατάλληλα για τα νήπια Εφόσον το νηπιαγωγείο συmicromicroετέχει στο πρόγραmicromicroα δε θα έπρεπε να έχει και αυτό το διδακτικό του υλικό
bull Το microόνο που προτείνω είναι να γίνεται ενηmicroέρωση και επιmicroόρφωση σχετικά microε το υλικό που πρέπει να χρησιmicroοποιούmicroε για πολύ αδύναmicroα παιδιά και κυρίως microε αυτά που έχουν προβληmicroατική συmicroπεριφορά Εξάλλου το υλικό που είχα από το πρόγραmicromicroα microε βοήθησε στην εργασία microου
bull Συντοmicroότερη απόδοση του υλικό στους microαθητές
bull Συστηmicroατικότερη ενηmicroέρωση προς τους προϊσταmicroένους-διευθυντές των σχολείων Οργανωmicroένα και πλήρη σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τη βαθmicroίδα του Νηπιαγωγείου Έγκαιρη διανοmicroή του εκπαιδευτικού υλικού Σεmicroινάρια εκπαιδευτικού περιεχόmicroενου σε συνεργάτες του ΚΕ∆Α
bull Τέλεια
224
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ndash ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
bull Έδωσε τεχνικές προσέλκυσης ενδιαφέροντος των παιδιών microέσω της βιωmicroατικής microάθησης και έλυσε αρκετές απορίες
bull Χρειάζεται ίσως microεγαλύτερη ποικιλία στη θεmicroατολογία και ενασχόληση microε πρακτικά προβλήmicroατα αντιmicroετώπισης αυτών
bull Όπως ανέφερα και παραπάνω πολύ καλό microε αρκετά ενδιαφέροντα θέmicroατα
bull Όπως γίνεται νοmicroίζω ότι είναι πολύ καλά
bull Όπως προανέφερα πολύ θεωρητικό εποmicroένως δε βοηθάει ιδιαίτερα στη διδακτική πράξη στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού και στην αντιmicroετώπιση των προβληmicroάτων microε τους microαθητές
bull Ήταν αρκετά διαφωτιστικό και ενηmicroερωτικό
bull Ήταν αρκετά ουσιαστικό Εmicroένα microε βοήθησε αρκετά Μόνο που θα χρειαζόmicroουν επιπλέον ώρες
bull Ήταν πολύ καλό καθώς πρόσφερε περισσότερη εξειδίκευση πάνω στο θέmicroα
bull Ήταν πολύ καλό
bull Ήταν σύmicroφωνο microε τις ανάγκες του προγράmicromicroατος
bull ∆εν καλύφτηκαν microε λεπτοmicroέρεια τα ζητήmicroατα διδασκαλίας στην τάξη Γενική επιmicroόρφωση χωρίς διεξοδικές λύσεις
bull Γενικά καλά αλλά microπορεί να εmicroπλουτιστεί και microε άλλα προαναφερθέντα θέmicroατα
bull Γενικά τα θέmicroατα του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κέντρισαν το ενδιαφέρον microου και εmicroπλούτισαν τις γνώσεις microου σχετικά microε τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών και παλιννοστούντων παιδιών
bull Γενικά τα σεmicroινάρια ήταν πολύ καλά Κυρίως αυτά που είχαν και βιωmicroατικό χαρακτήρα
bull Επιmicroόρφωση εργαστηριακού τύπου και βιωmicroατικού περιεχοmicroένου Αναλυτική παρουσίαση χρήσης του διδακτικού υλικού στη τάξη
bull ∆ιδασκαλία ελληνικής γλώσσας σε νηπιαγωγεία και πρακτικές εφαρmicroογές
bull Βιβλιογραφία για χρήση και άλλων βιβλίων
bull Εκτός από τις θεmicroατικές ενότητες που ήδη αναπτύσσονται στις επιmicroορφωτικές συναντήσεις να παρουσιάζονται προαιρετικά και εmicroπειρίες των εκπαιδευτικών του προγράmicromicroατος για σχολιασmicroό και επίλυση προβληmicroάτων Να συνεχιστεί η επικέντρωση στη διαπολιτισmicroικότητα
225
bull Βιωmicroατικού τύπου εργαστηριακού τύπου
bull Βιωmicroατικό χαρακτήρα-εργαστηριακό χαρακτήρα
bull Ενδιαφέρουσα προσέγγιση των θεmicroάτων που αφορούν τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης (microέθοδοι διαπολιτισmicroική εφαρmicroογή διδακτικού υλικού)
bull Ενδιαφέρουσες θεωρητικές προσεγγίσεις τεκmicroηριωmicroένες επιστηmicroονικά microε βάση τις οποίες οι επιmicroορφωτές επιχείρησαν να προβούν σε σύνδεση θεωρίας και πράξης
bull Ενηmicroέρωση του εκπαιδευτικού για τον πολιτισmicroό ιδιαιτερότητες της χώρας καταγωγής των microαθητών ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη επικοινωνία microεταξύ τους
bull Αξιόλογο
bull Αρκετά χρήσιmicroο αν και έπρεπε να γίνει και δεύτερο
bull Αρκετά ενδιαφέρον το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου καθώς και οι θεmicroατικές ενότητες που πραγmicroατεύτηκε
bull Αρκετά καλό microε εξαίρεση τη σύνδεση microε τη σχολική πραγmicroατικότητα η οποία απουσιάζει
bull Αρκετά καλό αλλά δυστυχώς δεν ήταν επαρκές Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη συνέπεια προκειmicroένου να θεωρούmicroε ότι παρέχουmicroε υποστήριξη κι όχι να κρύβουmicroε τις ελλείψεις microας πίσω από τίτλους φροντιστηριακών τmicroηmicroάτων ενισχυτικών δοmicroών και διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Αρκετά ικανοποιητικό
bull ∆υστυχώς δεν έχω ολοκληρωmicroένη άποψη για το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης διότι ερχόmicroουν από περιοχή εκτός Θεσσαλονίκης και ήδη εργαζόmicroουν το πρωί σε άλλο νοmicroό από αυτό που κατοικώ microε αποτέλεσmicroα να είmicroαι προσωπικά κουρασmicroένη και microε την αγωνία να φτάσω
bull Εστίαση και σε ζητήmicroατα microεθοδολογίας της διδασκαλίας σε συσχέτιση microε τα προβλήmicroατα-ανάγκες των αλλοδαπών microαθητών
bull Περισσότερα βιωmicroατικά και εργαστηριακού τύπου θέmicroατα
bull Περισσότερα εργαστήρια
bull Περισσότερα είδη επιmicroορφώσεων εργαστηριακού και βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρητικού χαρακτήρα
bull Περισσότερα θέmicroατα σχετικά microε τις κοινωνικές ταυτότητες το ρατσισmicroό και τη διγλωσσία
bull Περισσότερα σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου
bull Περισσότερα σεmicroινάρια microε στόχευση τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών και microε microεγαλύτερη παρουσία των υπευθύνων microέσα
226
στις σχολικές microονάδες για την παρακολούθηση του προγράmicromicroατος
bull Περισσότερα σεmicroινάρια Θεωρίες που να microπορείς να τις κάνεις πράξεις microε αποτέλεσmicroα
bull Περισσότερες πρακτικές ιδέες και συmicroβουλές
bull Περισσότερες ώρες επιmicroόρφωσης σε θέmicroατα που αφορούν τους νηπιαγωγούς
bull Περισσότερη βιωmicroατική microάθηση-εργαστήρια
bull Περισσότερη εφαρmicroογή-προετοιmicroασία-κατάρτιση και εφαρmicroογή εκπαιδευτικού υλικού Αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων microέσα στη σχολική αίθουσα
bull Περισσότερος χρόνος για να ακούγονται όλες οι απόψεις των εκπαιδευτικών
bull Πολύ ενδιαφέρον αλλά ως επί το πλείστον θεωρητικό
bull Πολύ καλή η ενηmicroέρωση και η βοήθεια στην επίλυση αποριών
bull Πολύ καλό και εmicroπεριστατωmicroένο Θα επιθυmicroούσα όmicroως και τον εmicroπλουτισmicroό του microε επιπλέον θεmicroατικές ενότητες
bull Πρακτική εφαρmicroογή της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης
bull Προτάσεις και κατευθύνσεις microε πρακτική εφαρmicroογή
bull Θα βοηθούσε αν ήταν περισσότερο προσανατολισmicroένο στην εφαρmicroογή του διδακτικού υλικού Ενηmicroέρωση για τα βιβλία άλλα από αυτά του προγράmicromicroατος θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς να κερδίσουν χρόνο και να γίνουν πιο αποτελεσmicroατικοί
bull Θα πρέπει να έχει πιο βιωmicroατικό χαρακτήρα και να συζητιόνται και να λύνονται τα προβλήmicroατα που αντιmicroετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί microέσα στην τάξη
bull Θα πρέπει τα βιβλία να γίνουν λίγο πιο δύσκολα για να ανταποκρίνονται στο κάπως υψηλό επίπεδο γνώσεων των αλλοδαπών και να έχουν στο τέλος και τη σχετική γραmicromicroατική ανάλογα microε το επίπεδο Μιλάmicroε για αλλοδαπούς που ζουν χρόνια στην Ελλάδα
bull Θα microπορούσε ίσως να εφαρmicroοστεί και πρόγραmicromicroα συmicroβουλευτικής γονέων
bull Θα microπορούσαν να έχουν πιο βιωmicroατική συmicromicroετοχή για να υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον και ενεργοποίηση από όλους
bull Θα microπορούσαmicroε να χρησιmicroοποιούmicroε και ενότητες από τα βιβλία του σχολικού βιβλίου για να microη χάνουν τα παιδιά την επαφή microε το αναλυτικό πρόγραmicromicroα
227
bull Θα ήθελα περισσότερες πρακτικές οδηγίες και προτάσεις για τη διεξαγωγή των microαθηmicroάτων microε ενδεικτικές ίσως προτάσεις διδασκαλίας σύmicroφωνα microε τα βιβλία που διανέmicroονται
bull Θα ήταν χρήσιmicroη η γνώση βασικών δοmicroών των γλωσσών που microιλιούνται από τους microαθητές (συνήθως ρωσική και αλβανική)
bull Θα ήταν χρήσιmicroο το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης πέρα από τη θεωρητική υφή του να έχει και εργαστηριακή microορφή
bull Θα ήταν καλό να είχε περισσότερο βιωmicroατικό χαρακτήρα να εστίαζε περισσότερο στην αντιmicroετώπιση των πρακτικών προβληmicroάτων που αντιmicroετωπίζει ο εκπαιδευτικός χωρίς αυτό να σηmicroαίνει ότι η θεωρία δεν είναι πολύτιmicroη
bull Θα έπρεπε να είναι περισσότερο βιωmicroατικού χαρακτήρα και να έχουν εργαστηριακή microορφή
bull Θεατρική παιδεία Μαθησιακές δυσκολίες Καλλιτεχνικές δραστηριότητες
bull Καλή οργάνωση των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης Όλα τα είδη επιmicroόρφωσης που παρακολουθήσαmicroε ήταν χρήσιmicroα
bull Καmicroία
bull Κανένα Το βρήκα οργανωmicroένο
bull Κατά τη διάρκεια συmicromicroετοχής microου στο πρόγραmicromicroα παρακολούθησα ένα microόνο πρόγραmicromicroα επιmicroόρφωσης σχετικά microε την αξιολόγηση των microαθητών και του εκπαιδευτικού έργου γενικότερα (ικανοποιητικό) Σαφώς όmicroως είναι απαραίτητα περισσότερα επιmicroορφωτικά σεmicroινάρια
bull Κατά τη γνώmicroη microου θα έπρεπε να είχε κάποιες ενδεικτικές διδακτικές προσεγγίσεις microε ασκήσεις και δραστηριότητες microε φύλα εργασιών και αξιολόγησης
bull Θεωρώ πως ο κύκλος των σεmicroιναρίων επιmicroόρφωσης όπως εξελίχθηκε ήταν πλήρης ως προς τη θεmicroατολογία και γενικότερα ως προς το περιεχόmicroενο Το ζήτηmicroα της διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης αντιmicroετωπίστηκε ολιστικά
bull Θεωρώ ότι το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου ήταν αρκετά ικανοποιητικό και microε βοήθησε πολύ Ωστόσο πιστεύω ότι πρέπει να προσαρmicroόζεται κυρίως στα παιδιά που έχουν προβλήmicroατα στη συmicroπεριφορά και είναι αδύναmicroα στην κατάκτηση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας
bull Θέmicroατα ιστορικά κοινωνικά διαπολιτισmicroικά
bull Να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος για επιmicroόρφωση βιωmicroατικού τύπου Να πραγmicroατοποιείται microε το πέρας του σεmicroιναρίου ανταλλαγή απόψεων microεταξύ εκπαιδευτικών και επιmicroορφωτών που να αφορά σε εmicroπειρίες τους στην πράξη κα
228
bull Να εστιάζουmicroε όχι τόσο σε θετικά όσο σε προβληmicroατικές καταστάσεις που προκύπτουν
bull Να είναι περισσότερο βιωmicroατικό
bull Να είναι περισσότερο σε πρακτική εφαρmicroογή των βιβλίων και λιγότερο θεωρητικά
bull Να είναι πιο εξειδικευmicroένο όσον αφορά τα θέmicroατα του νηπιαγωγείου και να καταρτίζει τους εκπαιδευτικούς αυτής της βαθmicroίδας ώστε να αντιmicroετωπίζουν προβλήmicroατα επικοινωνίας microε microαθητές αλλοδαπούς και παλιννοστούντες
bull Να γίνεται επιmicroόρφωση και σε βιωmicroατικά σεmicroινάρια Σεmicroινάριο microε περιεχόmicroενο την ψυχοκοινωνική στήριξη των οικογενειών
bull Να γίνεται ενηmicroέρωση για τα βασικά σηmicroεία microορφολογίας συντακτικού γραmicromicroατικής των δύο πιο δηmicroοφιλών γλωσσών (Αλβανικά Ρώσικα) που χρησιmicroοποιούν ως microητρικές γλώσσες οι microαθητές Παρουσία υπευθύνων του προγράmicromicroατος κατά τη διδασκαλία περιοδικά
bull Να περιοριστεί η θεωρητική ενηmicroέρωση microόνο στη βιβλιογραφική ενηmicroέρωση ώστε ο εκπαιδευτικός να ανατρέξει microόνος του Είναι προτιmicroότερο τα σεmicroινάρια να είναι εργαστηριακά ή βιωmicroατικά
bull Να προηγείται η θεωρητική κατάρτιση και να έπονται πρακτικές διδασκαλίας Να υπάρχει πρόγραmicromicroα για την προσχολική εκπαίδευση Να προτείνονται τρόποι για την οmicroαλή ένταξη του παιδαγωγού στο σχολείο (προσχολική εκπαίδευση)
bull Να microην υπάρχει αλληλο-επικάλυψη στα θέmicroατα Να microη γίνονται σε microορφή διάλεξης αλλά σε εργαστήρια-πιο βιωmicroατικά
bull Να οργανώνονται σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης ειδικά για τους νηπιαγωγούς microε προτάσεις και υλικό για την προσχολική εκπαίδευση ή τουλάχιστον τα σεmicroινάρια που απευθύνονται σε όλους τους εκπαιδευτικούς να λαmicroβάνουν υπόψη τους και τους νηπιαγωγούς
bull Να υπάρχουν περισσότερα εργαστήρια βιωmicroατικού τύπου παρά θεωρίας
bull Να έχει 3ωρη διάρκεια Να συmicromicroετέχουν καθηγητές πανεπιστηmicroίου όσον αφορά θέmicroατα γλώσσας Να καταπιάνεται microε πρακτικά προβλήmicroατα πιο χειροπιαστά όπως παράθεση παραδειγmicroάτων Απαλοιφή του microεταmicroοντερνιστικού τρόπου θέασης πάνω στη γλώσσα
bull Μεγαλύτερη διάρκεια Περισσότερες εισηγήσεις από γλωσσολόγους σχετικά microε τον τρόπο διδασκαλίας της γλώσσας στα αλλόγλωσσα Νέες εκπαιδευτικές microέθοδοι για καλύτερη διδασκαλία της γλώσσας
229
bull Μεγαλύτερη έmicroφαση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης στα πλαίσια του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος (πχ περισσότερες συναντήσεις microόνο όσων συmicromicroετέχουν στο πρόγραmicromicroα)
bull Μερικές συνεδρίες είχαν περιεχόmicroενο πολύ γενικό για το ρατσισmicroό και την ιστορία διαπολιτισmicroικής εκπαίδευσης Θα ήταν προτιmicroότερο να αναφέρονταν περισσότερο στα προβλήmicroατα που προκύπτουν την ώρα της διδασκαλίας και πώς να αντιmicroετωπίζουmicroε συνθετότερα προβλήmicroατα
bull Μέτριο
bull Σε γενικές γραmicromicroές ήταν πάρα πολύ καλό και πλήρες σε microερικά θέmicroατα αλλά θα ήταν καλύτερο να γίνονται περισσότερες επιmicroορφώσεις
bull Σε πολύ υψηλό επίπεδο
bull Τα θέmicroατα που συζητήθηκαν microας βοήθησαν στο έργο microας αλλά θα έπρεπε να γίνονται πιο συχνά τέτοιου είδους σεmicroινάρια
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης εξέταζαν τα θέmicroατά τους σε βάθος Μας παρείχαν σηmicroαντικές ιδέες ως προς την υλοποίηση της διδακτικής διαδικασίας και την προσέγγιση των αλλοδαπών microαθητών
bull Τα σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης είναι αναγκαίο να εστιαστούν περισσότερο σε ζητήmicroατα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπούς microαθητές και σε πρακτικές αξιοποίησης του διδακτικού υλικού κατά τάξη και επίπεδο γλωσσοmicroάθειας της ελληνικής
bull Τα σεmicroινάρια που διοργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι από κάθε άποψη άψογα Πραγmicroατικά υπήρξαν το δυνατό σηmicroείο του προγράmicromicroατος microε τη συmicromicroετοχή αξιόλογων επιστηmicroόνων
bull Τα σεmicroινάρια να είναι βιωmicroατικού τύπου
bull Τα σεmicroινάρια ήταν πολύ ενδιαφέροντα και βοήθησαν πολύ Εύχοmicroαι να συνεχιστούν και την επόmicroενη χρονιά
bull Σεmicroινάρια επιmicroόρφωσης για τους νηπιαγωγούς Εmicroπλουτισmicroός των σεmicroιναρίων microε άλλους τοmicroείς (microουσική θεατρική αγωγήhellip) που έχουν άmicroεση σχέση microε τη γλώσσα
bull Σεmicroινάρια βιωmicroατικού τύπου Πρακτικές οδηγίες εφαρmicroογής του διδακτικού υλικού
bull Σεmicroινάριο Profile
bull Σαφώς είναι πολύ σηmicroαντική η ενηmicroέρωση των εκπαιδευτικών για τις πραγmicroατικές διαστάσεις του θέmicroατος αυτού που αφορά στην είσοδο των παιδιών αλλοδαπών στα ελληνικά σχολεία Θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει microια γενική ενηmicroέρωση σε σχέση microε τα στοιχεία και τις σ
230
bull Το επίπεδο των σεmicroιναρίων ήταν ικανοποιητικό Θα ήταν ενδιαφέρον να εστιάζουmicroε περισσότερο σε ζητήmicroατα πρακτικής φύσης δηλαδή σε ότι αφορά την καθηmicroερινότητα εκπαιδευτικών και νήπιων έτσι ώστε να διεξάγεται οmicroαλά το ηmicroερήσιο πρόγραmicromicroα
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ανταποκρινόταν στην αντιmicroετώπιση προβληmicroάτων που αντιmicroετώπισα microε τους microαθητές Βέβαια καλό θα ήταν στα σεmicroινάρια να υπάρχουν περισσότερες επιmicroορφώσεις εργαστηριακού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης πρέπει να έχει χρηστική αξία εκτός από τις γενικές θεωρητικές κατευθύνσεις
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης κάλυψε κάθε microου απορία και microε βοήθησε ουσιαστικά στη διδασκαλία
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης υπήρξε πλούσιο σε θεmicroατικές ενότητες οι οποίες συνέβαλαν αδιαmicroφισβήτητα στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχολικής ένταξης των microαθητών microε microεταναστευτικό υπόβαθρο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό ∆όθηκε έmicroφαση στη διδασκαλία της επικοινωνιακής γλώσσας Οι εmicroπλεκόmicroενες οmicroάδες οι γονείς τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί αντιmicroετωπίστηκαν ως ενιαίο σύνολο προκειmicroένου να αντιmicroετωπιστούν τα προβλήmicroατα στο σχολείο
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου επιmicroόρφωσης ήταν κατατοπιστικό πολύ ενηmicroερωτικό πλούσιο καλλιεργούσε και ενέπνεε για να εργαστούmicroε microε τους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου βοήθησε στην απόκτηση γνώσεων και τη κατανόηση από τους εκπαιδευτικούς των απαιτήσεων για τη διδασκαλία της ελληνικής στους αλλοδαπούς microαθητές
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στον τίτλο του Επίσης θα πρέπει να χρησιmicroοποιεί παραδείγmicroατα από την πραγmicroατική σχολική ζωή
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου microας βοήθησε να προσεγγίσουmicroε microε διαφορετικό microάτι microαθητές microε άλλο γλωσσικό και πολιτισmicroικό υπόβαθρο και να εφαρmicroόζουmicroε microια σειρά από δραστηριότητες βιωmicroατικού τύπου
bull Το περιεχόmicroενο του σεmicroιναρίου υστερούσε κατά τη γνώmicroη microου στο εργαστηριακό microέρος ∆ηλαδή πολλές φορές είχε αρκετή θεωρία και καθόλου δραστηριότητες
bull Το νηπιαγωγείο να microη βρίσκεται διαρκώς στη σκιά του δηmicroοτικού Έχει τις δικές του εξατοmicroικευmicroένες ανάγκες
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν αρκετά κατατοπιστικό καλό θα ήταν όmicroως να εmicroπλουτιστεί microε περισσότερες βιωmicroατικού τύπου παρατηρήσεις- επισηmicroάνσεις
231
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ εποικοδοmicroητικό Έγινε ενηmicroέρωση ανταλλάχτηκαν απόψεις τέθηκαν προβληmicroατισmicroοί Περισσότερη ενηmicroέρωση και συχνότερη επιmicroόρφωση
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν πολύ καλό Στόχευε στα προβλήmicroατα που αντιmicroετώπιζα καθηmicroερινά και microε βοήθησε πολύ
bull Το σεmicroινάριο επιmicroόρφωσης ήταν καλό Θα προτιmicroούσα να ήταν εργαστηριακού ή βιωmicroατικού τύπου και να αναφερόταν περισσότερο στην προσχολική εκπαίδευση
bull Το υλικό να ανταποκρίνεται στην ηλικία των συγκεκριmicroένων παιδιών δηλαδή νήπια και προνήπια
bull Το portfolio είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ∆εν καλύφτηκα παρά τις προσπάθειες της επιmicroορφώτριας Ίσως χρειαζόταν άλλο έντυπο υλικό από αυτό του δηmicroοτικού και περισσότερες οδηγίες
bull Συχνότερες επιmicroορφώσεις λιγότερων ωρών Κάθε επιmicroόρφωση να έχει ένα θεmicroατικό κέντρο
bull Στα σεmicroινάρια δόθηκε ιδιαίτερη σηmicroασία στο θεωρητικό επίπεδο επιmicroόρφωσης Η πρακτική εφαρmicroογή όmicroως των ιδεών και των θεωριών παραγκωνίστηκε Ίσως η επέκταση της διάρκειας των σεmicroιναρίων να βοηθούσε στην ανάλυση κι αυτού του τοmicroέα
232
2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
∆ιευθυντών εκπαιδευτικών γονέων microαθητών