ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΔΠΗΥΔΗΡΔΗΝ ΜΔ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ

ΚΑΛΤΦΖ ΔΤΘΤΝΧΝ

ΑΦΑΛΗΖ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ

ΒΑΗΛΖ ΒΟΛΧΝΑΚΖ

Πεξηερόκελα

1. Δηζαγσγή

2. Ζ Δπξσπατθή Κνηλνηηθή Οδεγία

3. Ζ Διιάδα

4. Ζ Πξνζηαζία

5. πκπεξάζκαηα

Ασφάλιση Πεξηβαιινληηθήο Ευθύνης. 20/5/20162 |

1Δηζαγσγή

Η Επίδξαζε ηεο αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηαο ζην πεξηβάιινλ

απμάλεηαη ξαγδαία από ηελ επνρή ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο

θαη έπεηηα.

ηηο κέξεο καο ππάξρνπλ πνιιέο ηνπνζεζίεο πνπ έρνπλ ππνζηεί

ξύπαλζε, γεγνλόο πνπ ζπλεπάγεηαη θηλδύλνπο γηα ηελ πγεία.

Εηδηθά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξείηαη ζεακαηηθή επηηάρπλζε

ηεο απώιεηαο ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Κάζε αδξάλεηα, ελδέρεηαη λα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ θιηκάθσζε

ηεο ξύπαλζεο θαη ηελ αθόκα κεγαιύηεξε απώιεηα ηεο

βηνπνηθηιόηεηαο ζην κέιινλ.

Ζ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΟΤ ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ

4 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Είλαη αλαγθαία ε ύπαξμε ελόο κεραληζκνύ, γηα ηελ πξόιεςε θαη απνθαηάζηαζε ζην κέηξν ηνπ δπλαηνύ, ησλ πεξηβαιινληηθώλ δεκηώλ.

Η ιεηηνπξγεία απηνύ ηνπ κεραληζκνύ ζα πξέπεη λα επηηπγράλεηαη κέζσ ηεο πξνώζεζεο ηεο αξρήο «Ο Ρππαίλσλ Πιεξώλεη».

ΠΧ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΕΔΣΑΗ ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ

5 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

2Ζ Δπξσπατθή Κνηλνηηθή Οδεγία

θνπόο

∕ Ζ δηακόξθσζε πιαηζίνπ γηα ηελ πεξηβαιινληηθή επζύλε βάζε ηεο αξρήο «Ο

Ρππαίλσλ Πιεξώλεη».

∕ Να ζπκπιεξώζεη πθηζηάκελα θαζεζηώηα ηεο ΔΔ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο

θύζεο.

∕ Να ζπλδπάζεη ηόζν ηηο ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνληαη γηα ηελ θαηαζηνιή

θαη ηνλ πεξηνξηζκό ησλ ζπλεπεηώλ ελόο πεξηζηαηηθνύ όζν θαη εθείλεο πνπ

απαηηνύληαη γηα ηελ πξόιεςε.

Η πεξηβαιινληηθή δεκία είλαη ε πξόθιεζε κεηξήζηκεο δπζκελνύο

κεηαβνιήο ηνπ θπζηθνύ πόξνπ θαη ζπγθεθξηκέλα ε δεκία πνπ

πξνθαιείηαη:

∕ ηα πξνζηαηεπόκελα είδε θαζώο θαη ζηνπο θπζηθνύο νηθνηόπνπο πνπ απηά

δηαβηνύλ ζύκθσλα κε ηηο νδεγίεο 79/409/ΔΚ θαη 92/43/ΔΚ.

∕ ηα ύδαηα κε απνηέιεζκα ηελ ππνβάζκηζε ηεο νηθνινγηθήο, ρεκηθήο ή/θαη

πνζνηηθήο θαηάζηαζήο ηνπο ζύκθσλα κε ηελ νδεγία 200/60/ΔΚ.

∕ ην έδαθνο, δειαδή ζηελ πξόθιεζε νπνηαζδήπνηε κόιπλζεο ηνπ εδάθνπο ε

νπνία δεκηνπξγεί θίλδπλν δπζκελώλ ζπλεπεηώλ γηα ηελ αλζξώπηλε πγεία.

Ζ ΟΓΖΓΗΑ 2004/35/ΔΚ

7 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

ύκθσλα κε ηελ θνηλνηηθή Οδεγία

∕ Γε λνκηκνπνηνύληαη θπζηθά πξόζσπα λα εγείξνπλ αμηώζεηο γηα ζσκαηηθέο

βιάβεο, πιηθέο δεκηέο ή νηθνλνκηθέο απώιεηεο. Απηέο νη αμηώζεηο

εμαθνινπζνύλ λα εκπίπηνπλ ζηνπο θαλόλεο Αζηηθνύ Γηθαίνπ.

∕ ην επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο βξίζθνληαη νη δεκηέο πνπ πξνθαινύληαη

ζηνπο θπζηθνύο πόξνπο θαη όρη νη βιάβεο πνπ πθίζηαληαη πξόζσπα αθίλεηα

ή ππνδνκέο.

Ο ππαίηηνο θνξέαο εθκεηάιιεπζεο ζε πεξίπησζε δεκηάο κεηαμύ

άιισλ ζα πξέπεη

∕ Να επσκηζηεί ην θόζηνο απνθαηάζηαζεο ηεο δεκηάο όπσο απηό θαζνξίδεηαη

ζε ζπλεξγαζία κε ηελ αξκόδηα αξρή.

∕ Να επσκηζηεί ην θόζηνο γηα ηε ιήςε άκεζσλ κέηξσλ πξόιεςεο πξνθεηκέλνπ

λα απνθεπρζεί κεγαιύηεξε δεκηά αθνινπζώληαο ηηο νδεγίεο ηεο αξκόδηαο

αξρήο.

∕ Να ιάβεη όια ηα εθηθηά κέηξα γηα ηνλ άκεζν πεξηνξηζκό, έιεγρν,

ζπγθεθξηκέλσλ ξύπσλ ή άιισλ δεκηνγόλσλ παξαγόλησλ.

Ζ ΟΓΖΓΗΑ 2004/35/ΔΚ

8 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

3Ζ Διιάδα

Σν Π.Δ. 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α/2009). θνπόο

∕ Ζ Δλαξκόληζε ηνπ Διιεληθνύ Γηθαίνπ κε ηελ πξναλαθεξζείζα Οδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ελζσκαηώλνληαο ζηελ ειιεληθή λνκνζεζία ηελ αξρή «Ο Ρππαίλσλ Πιεξώλεη».

∕ Να εληζρύζεη ηηο δηαηάμεηο ηεο Κνηλνηηθήο Οδεγίαο ζέηνληαο ην πιαίζην γηα ζέζπηζε απζηεξόηεξσλ θαλόλσλ ζε δξαζηεξηόηεηεο επηθίλδπλεο γηα ην πεξηβάιινλ (π.ρ. δηαρείξηζε απνβιήησλ, κνλάδσλ απνηέθξσζεο,

επηθίλδπλσλ νπζηώλ θιπ).

Άιινη Νόκνη – Απνθάζεηο

∕ Ν. 4014/2011 (ΦΔΚ 209Α/2011). Οη ηξνπνπνηήζεηο πνπ αθνξνύλ ζην Π.Γ. 148/2009 πεξηιακβάλνληαη ζην άξζξν 22 ηνπ σο άλσ Νόκνπ θαη αλαθέξνληαη ζε ζέκαηα δηνηθεηηθήο νξγάλσζεο θαη εθαξκνγήο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο.

∕ ΚΤΑ 39624/2209/Δ103/2009 (ΦΔΚ 2076Β/2009) κε ηελ νπνία ελζσκαηώζεθε ε νδεγία 2006/21/ΔΚ «ζρεηηθά κε ηελ δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ ηεο εμνξπθηηθήο βηνκεραλίαο θαη ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο Οδεγίαο 2004/35/ΔΚ», ην νπνίν αθνξά ζε πξνζζήθε ζην Παξάξηεκα ΗΗΗ ηνπ Π.Γ/ηνο.

∕ ΚΤΑ ΖΠ 48416/2037/Δ.103/2011 (ΦΔΚ 2516Β/2011) γηα ηελ «απνζήθεπζε δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ζε γεσινγηθνύο ζρεκαηηζκνύο – ηξνπνπνίεζε ηνπ Π.Γ/ηνο 148/2009».

Ζ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ

10 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

ΤΠΟΘΔΔΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ

11 |

Γεσγξαθηθή θαηαλνκή ππνζέζεσλ πνπ αληηκεησπίζηεθαλ κε ην Π.Δ.

148/2009 θαη ζύκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηεο Οδεγίαο 2004/35/ΕΚ

Πεγή: ΤΠΔΚΑ. Έκθεζη για ηην εθαρμογή ηης οδηγίας 2004/35/ΕΚ ζηην Ελλάδα. Οκη. 2013

Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη

∕ Πνζνζηό 48% επί ηνπ ζπλόινπ ησλ ππνζέζεσλ, αθνξνύλ ζε δξαζηεξηόηεηεο

πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζηελ Πεξηθέξεηα ηεξεάο Διιάδαο, κία από ηηο

ζεκαληηθόηεξεο πεξηνρέο βηνκεραληθήο δξαζηεξηόηεηαο ηεο ρώξαο.

Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

ΔΗΓΖ ΕΖΜΗΑ – ΑΜΔΖ ΑΠΔΗΛΖ

12 |

Πεγή: ΤΠΔΚΑ. Έκθεζη για ηην εθαρμογή ηης οδηγίας 2004/35/ΕΚ ζηην Ελλάδα. Οκη. 2013

Ζεκηέο ζηα εδάθε πνζνζηό 41%

∕ Κπξίσο ιόγσ αλεμέιεγθηεο δηάζεζεο ζηεξεώλ θαη πγξώλ απνβιήησλ, επηθίλδπλσλ θαη κε.

Ζεκηέο ζηα ύδαηα πνζνζηό 11%

∕ Κπξίσο ιόγσ απνξξίςεσλ ζε ξέκαηα, ή ιόγσ δηαξξνώλ ξππαληώλ πξνο ηνπο ππόγεηνπο πδξνθόξνπο νξίδνληεο.

Ζεκηέο ζε είδε/νηθνηόπνπο 8%

∕ Κπξίσο θαηαζηξνθέο ακκνζηλώλ θαη θπζηθήο βιάζηεζεο από παξεκβάζεηο όπσο εθζθαθέο, δηαλνίμεηο δξόκσλ θαη απζαίξεηεο θαηαζθεπέο.

Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Μεηαπνίεζε

∕ Από ηε κεηαπνηεηηθή δξαζηεξηόηεηα μερσξίδνπλ νη βηνκεραλίεο παξαγσγήο

βαζηθώλ κεηάιισλ θαη βηνκεραλίεο θαηαζθεπήο κεηαιιηθώλ πξντόλησλ

Δηαρείξηζε απνβιήησλ

∕ πιινγή θαη δηάζεζε απνξξηκκάησλ – αλάθηεζε πιηθώλ

Άιιεο δξαζηεξηόηεηεο

∕ Καηαζθεπέο θηηξίσλ – δξόκσλ

∕ Οξπρεία & ιαηνκεία

∕ Υνλδξηθό θαη ιηαληθό εκπόξην

∕ πληήξεζε θαη επηζθεπή νρεκάησλ

∕ Μεηαθνξά θαη απνζήθεπζε

πκπεξαίλεηαη ινηπόλ όηη νη θίλδπλνη πεξηβαιινληηθήο επζύλεο δελ

αθνξνύλ απνθιεηζηηθά κία ζπγθεθξηκέλε νκάδα δξαζηεξηνηήησλ.

Κάζε επηρείξεζε έρεη αλάγθε λα πξνζηαηεπζεί έλαληη ησλ

νηθνλνκηθώλ απσιεηώλ πνπ ζα ππνζηεί γηα απνθαηάζηαζε

πεξηβαιινληηθώλ δεκηώλ.

ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΤΠΟΥΡΔΧΝ ΓΗΑ ΕΖΜΗΑ ΦΟΡΔΧΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ

13 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

4Ζ ΠΡΟΣΑΗΑ

Η Επξσπατθή Επηηξνπή ζηελ έθζεζή ηεο (2010) ηελ νπνία θιήζεθε λα

ζπληάμεη γηα λα δηαηππώζεη κεηαμύ άιισλ ηε γλώκε ηεο γηα ηα δηάθνξα

είδε ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο πνπ ππάξρνπλ ζηελ αγνξά (π.ρ.

ηξαπεδηθέο εγγπήζεηο, ακνηβαία θεθάιαηα, νκόινγα θιπ) θαηαιήγεη

ζηελ εμήο δηαηύπσζε:

«Η αζθάλιζη έτει αποδειτθεί όηι είναι ηο πιο δημοθιλές μέζο για ηην

κάλσυη ηης περιβαλλονηικής εσθύνης.»

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ

15 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

16

Ζεκηέο ζηηο εγθαηαζηάζεηο

ηνπ αζθαιηζκέλνπ

Ζεκηέο ηξίησλ ιόγσ Ρύπαλζεο πνπ πξνθιήζεθε από ηνλ αζθαιηζκέλν:

Εκηός Εγκαηαζηάζεφν Ενηός Εγκαηαζηάζεφν

Ζεκηέο όπσο νξίδνληαη από ηελ θνηλνηηθή νδεγία

Ζ ΛΤΖ ΣΖ ΑΦΑΛΗΖ

Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Αζηηθή Επζύλε ζε ηξίηνπο από δεκηά πνπ νθείιεηαη ζε αηπρεκαηηθή ή ζηαδηαθή ξύπαλζε ε νπνία κπνξεί λα ζπκβεί

∕ ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ αζθαιηζκέλνπ.

∕ Δθηόο εγθαηαζηάζεσλ από ακέιεηα ζθάικαηα ή παξαιήςεηο πνπ ζπλδένληαη κε ηελ παξνρή ππεξεζηώλ ηνπ αζθαιηζκέλνπ.

Επείγνληα έμνδα πεξηνξηζκνύ ηεο δεκηάο

∕ Με ζηόρν λα απνηξαπνύλ απαηηήζεηο ηξίησλ ή λα πεξηνξηζηνύλ νη ζπζζσξεπκέλεο δεκηέο ηξίησλ.

Αζηηθή Επζύλε από ηελ Κνηλνηηθή Οδεγία

∕ Απνθαηάζηαζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζε βηνπνηθηιόηεηα, ύδαηα, εδάθε πεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλαζύζηαζεο, αλακόξθσζεο ή αληηθαηάζηαζεο ησλ θαηεζηξακκέλσλ θπζηθώλ πόξσλ.

∕ Γαπάλεο πεξηνξηζκνύ ή ειαρηζηνπνίεζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζηελ πεξίπησζε κίαο άκεζεο απεηιήο δεκηάο.

∕ Γαπάλεο παξνρήο λνκηθώλ ππεξεζηώλ.

Δαπάλεο θαζαξηζκνύ θηλεηήο θαη αθίλεηεο πεξηνπζίαο

∕ Έμνδα αδξαλνπνίεζεο, απνκόλσζεο, πεξηνξηζκνύ θαηαζηξνθήο ή εμνπδεηέξσζεο επηθίλδπλσλ νπζηώλ όπσο θαη ε απνκάθξπλζε, κεηαθνξά θαη απόζεζε ησλ ξππαληώλ.

ΒΑΗΚΖ ΚΑΛΤΦΖ

17 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

18

Πεξίπησζε πξαγκαηηθήο

δεκηάο ηξίησλ

Έθηαθηα έμνδα

Αζθαιηζκέλνο Σξίηνη

Δαπάλεο απνθαηάζηαζεο

δεκηώλ ηξίησλ από ξύπαλζε

Έμνδα πεξηνξηζκνύ δεκηάο

Πεξίπησζε επαπεηινύκελεο δεκηάο

Πεξηβαιινληηθή Επζύλε (ΚΟ)

ΥΖΜΑΣΗΚΖ ΑΠΔΗΚΟΝΗΖ

Απνθαηάζηαζε ίδησλ δεκηώλ

Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Έλνπιε ζύγθξνπζε, ερζξνπξαμίεο, εκθύιηνο πόιεκνο ή εμέγεξζε.

Φπζηθό θαηλόκελν εμαηξεηηθνύ, αλαπόηξεπηνπ θαη αθαηαλίθεηνπ

ραξαθηήξα.

Δξαζηεξηόηεηεο ν θύξηνο ζθνπόο ησλ νπνίσλ είλαη ε εμππεξέηεζε

ηεο εζληθήο άκπλαο ή ηεο δηεζλνύο αζθάιεηαο ή ν κόλνο ζθνπόο

ησλ νπνίσλ είλαη ε πξνζηαζία από θπζηθέο θαηαζηξνθέο.

Δξαζηεξηόηεηεο πνπ θαιύπηνληαη από δηεζλείο ζπκβάζεηο ζηνλ

ηνκέα ηεο πεηξειατθήο ξύπαλζεο ζηε ζάιαζζα ή ηε κεηαθνξά

επηθίλδπλσλ νπζηώλ δηά ζαιάζζεο ή επηθίλδπλσλ εκπνξεπκάησλ

νδηθώο, ζηδεξνδξνκηθώο θαη κε ζθάθε εζσηεξηθήο λαπζηπινΐαο,

ζηνλ βαζκό πνπ αλαπηύζζνληαη ζην θξάηνο κέινο.

Δξαζηεξηόηεηεο πνπ θαιύπηνληαη από ηε ζπλζήθε Επξαηόκ ή από

δηεζλείο ζπκβάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο ππξεληθήο ελέξγεηαο.

ΤΝΖΘΔΗ ΔΞΑΗΡΔΔΗ

19 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Όπσο ζε θάζε είδνο αζθάιηζεο έηζη θαη ζηελ αζθάιηζε αζηηθήο

επζύλεο πεξηβάιινληνο είλαη απαξαίηεηε ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ

εθείλσλ πνπ είλαη νπζηώδε γηα ηελ αμηνιόγεζε ηνπ πξνο αζθάιηζε

θηλδύλνπ. Πεγή όισλ απηώλ ησλ πιεξνθνξηώλ απνηεινύλ

ζπλήζσο:

/ Ζ Αίηεζε Αζθάιηζεο

/ Πεξηβαιινληηθή Μειέηε

/ Ηζηνξηθό πξνεγνύκελσλ δεκηώλ

/ Δθζέζεηο επηζεσξήζεσλ

ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΦΑΛΗΖ

20 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

5ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

Κάζε επηρείξεζε δηαηξέρεη ηνλ θίλδπλν ιόγσ ηεο δξαζηεξηόηεηάο

ηεο λα πξνθαιέζεη πεξηβαιινληηθή ξύπαλζε.

Σν ζύγρξνλν λνκηθό πιαίζην γηα ηελ πεξηβαιινληηθή επζύλε

ππνρξεώλεη ηελ επηρείξεζε λα αλαιάβεη ην νηθνλνκηθό βάξνο ηεο

πεξηβαιινληηθήο απνθαηάζηαζεο.

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

22 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

Η αζθάιηζε έρεη απνδεηρζεί όηη είλαη ην πην δεκνθηιέο κέζν γηα ηελ

θάιπςε πεξηβαιινληηθήο επζύλεο θαιύπηνληαο αλάγθεο θαη πέξαλ

απηώλ πνπ δεκηνπξγνύληαη από ηε λνκνζεζία.

Η αζθάιηζε αλαιακβάλεη ην βάξνο ησλ πεξηβαιινληηθώλ θηλδύλσλ

βνεζώληαο έηζη ηελ επηρείξεζε λα αθηεξσζεί ζηελ απνζηνιή ηεο.

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

23 | Αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζύλεο. 20/5/2016

ΔΤΥΑΡΗΣΟΤΜΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟΟΥΖ Α!