2323οο

ΣΥΝΕ∆ΡΙΟΣΥΝΕ∆ΡΙΟ

∆ΕΒΕ∆ΕΒΕ

20020099««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές τουτου

Σ∆Σ∆»»

∆ρ∆ρ. . ΑΑ. . ΜελιδώνηςΜελιδώνης∆ιευθυντής∆ιευθυντής

ΠαθολογίαςΠαθολογίας

ΥπεύθυνοςΥπεύθυνος

∆ιαβητολογικού∆ιαβητολογικού

ΚέντρουΚέντρουΓΓ..ΝΝ. . ΠειραιάΠειραιά

««

ΤΖΑΝΕΙΟΤΖΑΝΕΙΟ»»

««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές

τουτου

Σ∆Σ∆»»

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

διακύμανση γλυκόζης: Οι

οντότητες

και

η

οριοθέτηση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική

προσέγγιση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

μεταγευματική κατάσταση: Το

μέρος

και

το

όλον

Συσχέτιση

μεταγευματικής

υπεργλυκαιμίας

και διακύμανσεις

γλυκόζης

με

επιπλοκές: Η

επιδημιολογία

και

η

κλινική

τεκμηρίωση

««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές

τουτου

Σ∆Σ∆»»

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

διακύμανση γλυκόζης: Οι

οντότητες

και

η

οριοθέτηση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική

προσέγγιση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

μεταγευματική κατάσταση: Το

μέρος

και

το

όλον

Συσχέτιση

μεταγευματικής

υπεργλυκαιμίας

και διακύμανσεις

γλυκόζης

με

επιπλοκές: Η

επιδημιολογία

και

η

κλινική

τεκμηρίωση

ΠΩΣ

ΑΠΟΤΙΜΑΜΕ

ΤΟΝ

ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

;

ΠΩΣΠΩΣ

ΑΠΟΤΙΜΑΜΕΑΠΟΤΙΜΑΜΕ

ΤΟΝΤΟΝ

ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟΕΛΕΓΧΟ

;;

ΓλυκόζηΓλυκόζη

νηστείαςνηστείας

••

8 8 ώρεςώρες

μετάμετά

τοτο

γεύμαγεύμα11

••

ΚλινικήΚλινική παρακολούθησηπαρακολούθηση//ΑυτοπαρακολούθησηΑυτοπαρακολούθηση

••

ΚαθορίζειΚαθορίζει

τητη

θεραπείαθεραπεία

στιςστις περισσότερεςπερισσότερες

κατευθυντήριεςκατευθυντήριες

οδηγίεςοδηγίες

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

ΓλυκόζηΓλυκόζη

••

2 2 ώρεςώρες

μετάμετά

τοτο

γεύμαγεύμα11

••

∆εν∆εν

παρακολουθείταιπαρακολουθείται

συστηματικάσυστηματικά••

ΣπάνιαΣπάνια

χρησιμοποιείταιχρησιμοποιείται

σανσαν

οδηγόςοδηγός

τηςτης

θεραπείαςθεραπείας

στιςστις

περισσότερεςπερισσότερες κατευθυντήριεςκατευθυντήριες

οδηγίεςοδηγίες

ΑιμοσφαιρίνηΑιμοσφαιρίνη

AA1c1c

(HbA(HbA1c1c

))

••

ΣυνολικόΣυνολικό

φορτίοφορτίο

γλυκόζηςγλυκόζης

σεσε διάστημαδιάστημα

33--4 4 μηνώνμηνών

••

ΚλινικήΚλινική

παρακολούθησηπαρακολούθηση••

ΚαθορίζειΚαθορίζει

τητη

θεραπείαθεραπεία

στιςστις

περισσότερεςπερισσότερες

κατευθυντήριεςκατευθυντήριες

οδηγίεςοδηγίες

1. ADA clinical practice recommendations 2003. 1. ADA clinical practice recommendations 2003. Diabetes CareDiabetes Care

2003;26(Suppl 1): S12.2003;26(Suppl 1): S12.

ΠρόγευμαΠρόγευμα ΓεύμαΓεύμα ∆είπνο∆είπνο 0.000.00πμπμ 4.004.00πμπμ ΠρόγευμαΠρόγευμα

1. 1. MonnierMonnier

L. Is postprandial glucose a neglected cardiovascular risk factL. Is postprandial glucose a neglected cardiovascular risk factor in type 2 diabetes? or in type 2 diabetes? EurEur

J J ClinClin

InvestInvest

2000;30(Suppl 2):32000;30(Suppl 2):3--11.11.

ΖΟΥΜΕ

ΤΟ

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ

ΚΟΜΜΑΤΙ

ΤΗΣ

ΖΩΗΣ

ΜΑΣ ΣΕ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΖΟΥΜΕΖΟΥΜΕ

ΤΟΤΟ

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ

ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΜΜΑΤΙ

ΤΗΣΤΗΣ

ΖΩΗΣΖΩΗΣ

ΜΑΣΜΑΣ ΣΕΣΕ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

κατάστασηκατάσταση; ;

ΜεταπορροφητικήΜεταπορροφητική

κατάστασηκατάσταση; ;

ΦάσηΦάση

νηστείαςνηστείας

Avignon

A et

al. Diab Care 1997;20:1822-1826N=66 N=66 ασθενείςασθενείς

μεμε

σακχαρώδησακχαρώδη

διαβήτηδιαβήτη

τύπουτύπου

22

HbA1c

(%)HbA1c

(%)

500

400

300

200

100

r = 0,81500

400

300

200

100PG

(m

g/dl

)PG

(m

g/dl

)

4 5 6 7 8 9 10 11 120

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

γλυκόζηγλυκόζη

PG (m

g/dl

)PG

ΓλυκόζηΓλυκόζη

νηστείαςνηστείας500

400

300

200

100

0

r = 0,62500

400

300

200

100

4 105 6 7 8 9 11 12

ΗΗ

HbA1c HbA1c συσχετίζεταισυσχετίζεται

καλύτερακαλύτερα

μεμε

τητη μεταγευματικήμεταγευματική

γλυκόζηγλυκόζη

H μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

προδιαγράφει την

υπεργλυκαιμία

νηστείας

στην

εξέλιξη

του

αρρύθμιστου

διαβήτη

H μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

προδιαγράφει την

υπεργλυκαιμία

νηστείας

στην

εξέλιξη

του

αρρύθμιστου

διαβήτη

Monnier

et al. Diabetes Care

2007; 30 (2): 263.Monnier

et al. Diabetes Care

2007; 30 (2): 263.

A1C< 6.5%A1C: 6.5A1C: 6.5--7%7%A1C: 7A1C: 7--8%8%A1C: 8A1C: 8--9%9%A1C: >9%

Η

PPG συνεισφέρει

έως

και

70% στο γλυκαιμικό

φορτίο1

ΗΗ

PPG PPG συνεισφέρεισυνεισφέρει

έωςέως

καικαι

70% 70% στοστο γλυκαιμικόγλυκαιμικό

φορτίοφορτίο11

1. 1. MonnierMonnier

L, L, LapinskiLapinski

H, Colette C. Contributions of fasting and postprandial plasma H, Colette C. Contributions of fasting and postprandial plasma glucose increments glucose increments to the overall diurnal to the overall diurnal hyperglycaemiahyperglycaemia

of type 2 diabetic patients. of type 2 diabetic patients. Diabetes CareDiabetes Care

2003;26:8812003;26:881--5.5.

0

20

40

60

80

1 2 3 4 5

Μεταγευματική Υπεργλυκαιμία νήστεως

Συνεισφορ

άΣυ

νεισφορ

ά(%

)(%

)

(<7.3)(<7.3)

(7.3(7.3--8.4)8.4)

(8.5(8.5--9.2)9.2)

(9.3(9.3--10.2)10.2)

(>10.2)(>10.2)

ΠεμπτημόριαΠεμπτημόρια

HbAHbA1c1c

∆ιαβητολογικό

Κέντρο

Τζανείου

Γ.Ν. Πειραιά

ΤΑΤΑ

ΕΠΙΠΕ∆ΑΕΠΙΠΕ∆Α

HBAHBA11

C C ΜΟΝΑΜΟΝΑ

ΤΟΥΣΤΟΥΣ

∆ΕΝ∆ΕΝ

ΕΙΝΑΙΕΙΝΑΙ

ΕΠΑΡΚΗΕΠΑΡΚΗ

Service FJ et al. Diabetes Care 1980 Service FJ et al. Diabetes Care 1980

Γλυκόζηπλά

σματος

Χρόνος

HbA1c = 7.5%HbA1c = 7.5%

ΑσθενήςΑσθενής

22

ΑσθενήςΑσθενής

11

ΑιχμέςΑιχμές

γλυκόζηςγλυκόζης

ΠροσδιορισμόςΠροσδιορισμός

τηςτης

ΜεταβλητότηταςΜεταβλητότητας τηςτης

ΓλυκόζηςΓλυκόζης::

MAGEMAGE

•

Προσδιορίζεται

από

τον

αριθμητικό

μέσο όρο

της

διαφοράς

μεταξύ

συνεχών

γλυκαιμικών

αιχμών

και

τιμών

ναδίρ, με την

προυπόθεση

ότι

η

διαφορά

αυτή

ειναι

μεγαλύτερη

από

την

SD

( σταθερά απόκλιση) της

μέσης

τιμής

γλυκόζης.

ΑιχμήΑιχμή

γλυκόζηςγλυκόζης::

((glucose spike)glucose spike)

•

H διαφορά

μεταξύ

αρχικής

τιμής γλυκόζης

πριν

την

ΟGTT

και

της

μεγαλύτερης

τιμής

γλυκόζης

κατά

την διάρκεια

του

OGTT

ή της

μεγαλύτερης

μεταγευματικής

τιμής γλυκόζης.

««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές

τουτου

Σ∆Σ∆»»

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

διακύμανση γλυκόζης: Οι

οντότητες

και

η

οριοθέτηση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική

προσέγγιση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

μεταγευματική κατάσταση: Το

μέρος

και

το

όλον

Συσχέτιση

μεταγευματικής

υπεργλυκαιμίας

και διακύμανσεις

γλυκόζης

με

επιπλοκές: Η

επιδημιολογία

και

η

κλινική

τεκμηρίωση

CreagerCreager

M.A.,Circulation 2003; 108:1527M.A.,Circulation 2003; 108:1527

∆ΙΑΒΗΤΗΣ

ΚΑΙ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ: ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

∆ΙΑΒΗΤΗΣ∆ΙΑΒΗΤΗΣ

ΚΑΙΚΑΙ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ: : ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

Πιθανές

επιπτώσεις

μεταγευματικών

αιχμών

γλυκόζηςΠιθανέςΠιθανές

επιπτώσειςεπιπτώσεις

μεταγευματικώνμεταγευματικών

αιχμώναιχμών

γλυκόζηςγλυκόζης

GiuglianoGiugliano

et al. Diabetes Care 1996;19:257et al. Diabetes Care 1996;19:257––267267

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ΜΑΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑΜΑΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ ΑΜΦΑΜΦ//ΠΑΘΕΙΑΠΑΘΕΙΑ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑ

ΑυτοΑυτο--οξείδωσηοξείδωση

γλυκόζηςγλυκόζηςΟδόςΟδός

ΠολυόληςΠολυόλης

ΑντιοξειδωτικήΑντιοξειδωτική

άμυναάμυνα

ΓλυκοζυλίωσηΓλυκοζυλίωση

λευκωμάτωνλευκωμάτων

ΟξειδωτικοίΟξειδωτικοί

παράγοντεςπαράγοντες

NONO--εξαρτώμενηεξαρτώμενηαγγειοδιαστολήαγγειοδιαστολήΕνδοκυττάριοΕνδοκυττάριο

CaCa2+2+

ΠολλΠολλ//σιασμόςσιασμός

VSMCVSMC ΟξείδωσηΟξείδωση

LDL LDL

ΘειικήΘειική

HHπαρίνηπαρίνη

ΑιμορρολογικέςΑιμορρολογικές

διαταραχέςδιαταραχέςΕνεργοποίησηΕνεργοποίηση

μηχανισμώνμηχανισμών

πήξηςπήξης NCVNCVEndoneuralEndoneural

blood fluxblood flux

ΑυξημενοΑυξημενο

οξειδωτικοοξειδωτικο stressstress

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΠΙΤΕΙΝΕΙΕΠΙΤΕΙΝΕΙ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ENΕΡΓΟΠΟΙΕΙ

ΤΟΥΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΤΗΣ

∆ΙΑΒΗΤΙΚΗΣ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ

ΗΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ENENΕΡΓΟΠΟΙΕΙΕΡΓΟΠΟΙΕΙ

ΤΟΥΣΤΟΥΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΤΗΣΤΗΣ

∆ΙΑΒΗΤΙΚΗΣ∆ΙΑΒΗΤΙΚΗΣ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ

ΟιΟι

μεταγευματικέςμεταγευματικές

αιχμέςαιχμές

γλυκόζηςγλυκόζης

σχετίζονταισχετίζονται

άμεσαάμεσα

μεμε αυξημένηαυξημένη

παραγωγήπαραγωγή

AGEs,AGEs,

παραγωγήπαραγωγή

ιδιαίτεραιδιαίτερα

δραστικώνδραστικών

οξειδωτικώνοξειδωτικών

μορίωνμορίων((MethylgyoxalMethylgyoxal, z, z--

deoxyglucosonedeoxyglucosone), ),

μειωμένημειωμένη

παραγωγήπαραγωγή

ΝΟΝΟ, , καικαι

αυξημένηαυξημένη

δραστηριότηταδραστηριότητα protprot. Kinase C. Kinase C

καικαι

οδούοδού

hesozaminehesozamine..

BaymesinBaymesin

W, Diabetes 1999, W, Diabetes 1999, BeiswengerBeiswenger

PJ, PJ, DiabetDiabet. Care 2001, . Care 2001, DuslDusl

JCI 2001, Carey Am. J. P. EM 2003, JCI 2001, Carey Am. J. P. EM 2003, WoeleWoele

H. AJPEM 2005, Marcello RJCI 2001H. AJPEM 2005, Marcello RJCI 2001

CerielloCeriello

A et al. Diabetes 2004; 53: 701A et al. Diabetes 2004; 53: 701--710710

00 11 22 33 44200200

Hours Hours

ICA

M 1

ng /m

lIC

AM

1ng

/ml

TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ

ΜΟΡΙΑ

ΑΥΞΑΝΟNTAI

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΤΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΦΑΣΗ

ΣΤΑ

ΑΤΟΜΑ

ΜΕ

Σ∆

TA TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ

ΜΟΡΙΑΜΟΡΙΑ

ΑΥΞΑΝΟΑΥΞΑΝΟNTAINTAI

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΤΗΣΤΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΦΑΣΗΦΑΣΗ

ΣΤΑΣΤΑ

ΑΤΟΜΑΑΤΟΜΑ

ΜΕΜΕ

Σ∆Σ∆

221100222200223300224400225500226600227700228800229900

00 11 22 33 44990000

Hours Hours

VCA

M 1

ng /m

lVC

AM

1ng

/ml

929200949400969600989800

101000001021020010410400

High fat + OGTTHigh fat + OGTT

OGTTOGTT

High fatHigh fat

**

** * : p<0.001* : p<0.001

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΑΥΞΗΣΗ

ΤΗΣ ΝΙΤΡΟΤΥΡΟΣΙΝΗΣ

ΣΤΑ

ΑΤΟΜΑ

ΜΕ

Σ∆

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

ΗΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΑΥΞΗΣΗΑΥΞΗΣΗ

ΤΗΣΤΗΣ ΝΙΤΡΟΤΥΡΟΣΙΝΗΣΝΙΤΡΟΤΥΡΟΣΙΝΗΣ

ΣΤΑΣΤΑ

ΑΤΟΜΑΑΤΟΜΑ

ΜΕΜΕ

Σ∆Σ∆

00 11 22 33 440.40.40.50.50.60.60.70.70.80.80.90.91.01.0

ΤΤypeype

II diabeticII diabetic

Hours Hours

Nitr

otry

rosi

eN

itrot

ryro

sie

(( mic

roM

mic

roM

))

* * P<0.01P<0.010 0 h h vsvs

,2,3, h,2,3, h

0.0.110.0.2200.3.30.0.440.0.550.0.66

Nitr

otry

rosi

eN

itrot

ryro

sie

(( mic

roM

mic

roM

))

00 11 22 33 44Hours Hours

Control Control

CerielloCeriello

A et al. Diabetes 2004; 53: 701A et al. Diabetes 2004; 53: 701--710710

High fat+OGTTHigh fat+OGTT

OGTTOGTT

High fatHigh fat

** **

02468

10121416

0 1 2 3 4Ώρες

ΥγιήΥγιή

άτομαάτομα

0

1

2

3

4

5

6

0 1 2 3 4Ώρες

ΆτομαΆτομα

μεμε

διαβήτηδιαβήτη

τύπουτύπου

22

1. 1. CerielloCeriello

A, et al. Evidence for an independent and cumulative effect of A, et al. Evidence for an independent and cumulative effect of postprandial postprandial hypertriglyceridemiahypertriglyceridemia

and and hyperglycaemiahyperglycaemia

on endothelial dysfunction and oxidative stress generation. on endothelial dysfunction and oxidative stress generation. CirculationCirculation

2002;106:12112002;106:1211--8.8.

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ

∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΗΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙΠΡΟΚΑΛΕΙ

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ

∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΥψηλόΥψηλό

λίποςλίπος

+ 75g + 75g απόαπό

τουτου

στόματοςστόματος

γλυκόζηγλυκόζηΥψηλόΥψηλό

λίποςλίπος 75g 75g γλυκόζηγλυκόζη

απόαπό

τουτου

στόματοςστόματος

Προκαλούμενη

Προκαλούμενηαπ

όαπ

ότητη

ροή

ροήαγγειοδιασ

τολή

αγγειοδιασ

τολή

%%

Προκαλούμενη

Προκαλούμενηαπ

όαπ

ότητη

ροή

ροήαγγειοδιασ

τολή

αγγειοδιασ

τολή

%%

ΓραμμικήΓραμμική

ηη

συσχέτισησυσχέτιση

μεταγευματικώνμεταγευματικών αιχμώναιχμών

σακχάρουσακχάρου

καικαι

οξειδωτικούοξειδωτικού

stressstress

J. H. OJ. H. O’’

Keefe, JACC 2008;51:249Keefe, JACC 2008;51:249--255255Mornier

et al. JAMA 2006;

295:

1681Mornier

et al. JAMA 2006;

295:

1681

ΤοΤο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stress (8 stress (8 ––

IsoIso

PGFPGF2a2a

ούρωνούρων) ) σχετίζεταισχετίζεται

ισχυράισχυρά

μεμε

τιςτις

διακυμάνσειςδιακυμάνσεις

τουτου

σακχάρουσακχάρου

καικαι

τοτο

μεταγευματικόμεταγευματικό

σάκχαροσάκχαρο

Jama

2006;295:1681-1687

ΗΗ

διακύμανσηδιακύμανση

τουτου

σακχάρουσακχάρου

έχειέχει

περισσότερεςπερισσότερες

βλαβερέςβλαβερές επιδράσειςεπιδράσεις, , συγκριτικάσυγκριτικά

μεμε

τοτο

σταθεράσταθερά

υψηλόυψηλό

σάκχαροσάκχαρο, , στηνστην

ενδοθηλιακήενδοθηλιακή

δυσλειτουργίαδυσλειτουργία

καικαι

τοτο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stress stress

15 mmol/l glu

10 mmol/l glu

◊

6h σε

15 mmol glu

επί

6 h σε

normal gluAntonioAntonio

CerielloCeriello

et al, et al, Diabetes Diabetes 57:134957:1349--13541354, 2008, 2008

Normal patients Diabetic patientsDiabetic patients

ΗΗ

διαλείπουσαδιαλείπουσα

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

αυξάνειαυξάνει περισσότεροπερισσότερο

τοτο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stressstress

καικαι

τηντην

απόπτωσηαπόπτωση

Quagliaro

L, et al. Diabetes 52:2795–2804, 2003

Nitrotyrosine 8-hydroxydeoxyguanosine Caspase-3

Low

H/L

High

ΗΗ

διαλείπουσαδιαλείπουσα

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

ενεργοποιείενεργοποιεί περισσότεροπερισσότερο

τηντην

PKCPKC

σταστα

ενδοθηλιακάενδοθηλιακά

κύτταρακύτταρα

Quagliaro

L, et al. Diabetes 52:2795–2804, 2003

igh

ow

ΗΗ

μεγαλύτερημεγαλύτερη

αιχμήαιχμή

((spike) spike) γλυκόζηςγλυκόζης

οδηγείοδηγεί

σεσε

μεγαλύτερημεγαλύτερη ενδοθηλιακήενδοθηλιακή

δυσλειτουργίαδυσλειτουργία

καικαι

μεγαλύτερομεγαλύτερο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stressstress

2,1 †

0,4

1,2 †

0,3P<0,01

0,2 †

0,02

0,09 †

0,03P<0,01

Diabetes Research and Clinical Practice 2008;82:262-267

ΠοσοτικόΠοσοτικό

αποτέλεσμααποτέλεσμαΠοιοτικόΠοιοτικόαποτέλεσμααποτέλεσμα

(?)(?)

Παθογένεση

των

διαβητικών

επιπλοκώνΠαθογένεσηΠαθογένεση

τωντων

διαβητικώνδιαβητικών

επιπλοκώνεπιπλοκών

ΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

ΜεταγευματικήΜεταγευματικήΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

ΒασικήΒασικήΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

HbAHbA1c1c

∆ιακυμάνσεις∆ιακυμάνσεις

γλυκόζηςγλυκόζης

∆ιαβητικές∆ιαβητικές

επιπλοκέςεπιπλοκές??

MonnierMonnier

20062006

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 11

•

Η

μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

αλλά ιδιαίτερα

οι

αιχμές

και

οι

διακυμάνσεις

του

σακχαρου

προκαλούν ενδοθηλιακή

δυσλειτουργία

κύρια

μέσω

αυξημένης

οξειδωτικής καταπόνησης

««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές

τουτου

Σ∆Σ∆»»

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

διακύμανση γλυκόζης: Οι

οντότητες

και

η

οριοθέτηση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική

προσέγγιση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

μεταγευματική κατάσταση: Το

μέρος

και

το

όλον

Συσχέτιση

μεταγευματικής

υπεργλυκαιμίας

και διακύμανσεις

γλυκόζης

με

επιπλοκές: Η

επιδημιολογία

και

η

κλινική

τεκμηρίωση

HyperlipidaemiaHyperlipidaemia‘‘ToxicToxic’’

remmantsremmantsLipolysisLipolysis

products products ––FFA FFA Activation of coagulationActivation of coagulationEndothelial dysfunction Endothelial dysfunction

Vessel wall stressVessel wall stress

HyperglycaemiaHyperglycaemia‘‘OxidativeOxidative’’

stressstress

Labile Labile glycationglycation

Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;∆ιαβητολογικό

Κέντρο Τζανείου

Γ.Ν. Πειραιά

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΤΗΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΣΤΟΝ

Σ∆

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΤΗΣΤΗΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΣΤΟΝΣΤΟΝ

Σ∆Σ∆

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

ΑύξησηΑύξηση

παράγονταπαράγοντα

VII VII

ΑύξησηΑύξηση

ινωδογόνουινωδογόνου

ΕνίσχυσηΕνίσχυση

δράσηςδράσης

θρομβίνηςθρομβίνης

ΑύξησηΑύξηση

συγκέντρωσηςσυγκέντρωσης

ICAMICAM--11

ΑύξησηΑύξηση

τριγλυκεριδίωντριγλυκεριδίωνΑυξημένεςΑυξημένες

μικρέςμικρές

––πυκνέςπυκνές

LDLLDL

ΑυξημένοΑυξημένο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stressstress

ΕπίτασηΕπίταση

ενδοθηλιακήςενδοθηλιακής

δυσλειτουργίαςδυσλειτουργίας

Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;Hein et al. Diabetic Medicine March 2004;

AYΞΗΜΕΝΗ

ΚΑΙ

ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑ

ΣΤΟΥΣ

∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣ

AYAYΞΗΜΕΝΗΞΗΜΕΝΗ

ΚΑΙΚΑΙ

ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ

ΗΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑ

ΣΤΟΥΣΣΤΟΥΣ

∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣΑΣΘΕΝΕΙΣ

00 22 44 66 88100100

120120

140140

160160

180180

200200

220220

240240

260260

ΧρόνοςΧρόνος

((ώρεςώρες))

Τριγλυκερίδια

Τριγλυκερίδια

(mg/

dl)

(mg/

dl)

ΥγιείςΥγιείς

DM + CADDM + CAD--

DM DM ––

CAD+CAD+

DM + CAD+DM + CAD+

****

****

* : P<0.01* : P<0.01

∆ιαβητικοί∆ιαβητικοί

μεμε

ΣΝΣΝ

∆ιαβητικοί∆ιαβητικοί

IraklianouIraklianou,,MelidonisMelidonis

et al. Diabetes Care 2001; 24 (7):1299et al. Diabetes Care 2001; 24 (7):1299--301301

ControlControl

ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΚΑΙ

ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑ ΣΤΟΝ

Σ∆:

∆ΥΟ

ΟΨΕΙΣ

ΤΟΥ

Ι∆ΙΟΥ

ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΚΑΙΚΑΙ

ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑ ΣΤΟΝΣΤΟΝ

Σ∆Σ∆: :

∆ΥΟ∆ΥΟ

ΟΨΕΙΣΟΨΕΙΣ

ΤΟΥΤΟΥ

Ι∆ΙΟΥΙ∆ΙΟΥ

ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

ΙνσουλινοαντίστασηΙνσουλινοαντίστασηΥπερτριγλυκεριδαιμίαΥπερτριγλυκεριδαιμία

ΥπερτριγλυκεριδαιμίαΥπερτριγλυκεριδαιμία

VLDLVLDL

∆∆έσμευσηέσμευση

ινσουλινσουλ. . απόαπό

τοντον

υποδοχέαυποδοχέα

τηςτης

ΑναστολήΑναστολή

ηπατικήςηπατικής κάθαρσηςκάθαρσης

ινσουλίνηςινσουλίνης

ΙνσουλινοαντίστασηΙνσουλινοαντίσταση

ΤριγλυκερίδιαΤριγλυκερίδια

πλάσματοςπλάσματος

σεσε

άτομαάτομα

μεμε φυσιολογικήφυσιολογική

ανοχήανοχή

γλυκόζηςγλυκόζης

καικαι

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

μετάμετά

γεύμαγεύμα

Jill P. Crandall

et al. J Clin Endocrinol Metab 94: 1595–1601, 2009

*

*

ΙΣΧΥΡΗ

Η

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ

ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑΣΚΑΙ

ΚΑΡΩΤΙ∆ΙΚΗΣ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ

(ΙΜΤ)

ΙΣΧΥΡΗΙΣΧΥΡΗ

ΗΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ

ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑΣΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΑΙΜΙΑΣΚΑΙΚΑΙ

ΚΑΡΩΤΙ∆ΙΚΗΣΚΑΡΩΤΙ∆ΙΚΗΣ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ

((ΙΜΤΙΜΤ) )

0.50.5

0.60.6

0.70.7

0.80.8

0.90.9

1.01.0

ΝΝΝΝ ΝΗΝΗ ΗΗΗΗΝΝΝΝ: : FTG <150mg%, PTG <200mgFTG <150mg%, PTG <200mgNH: FTG <150mg%, PTG >200mgNH: FTG <150mg%, PTG >200mgHH: FTG >150mg%, PTG >200mgHH: FTG >150mg%, PTG >200mg

Car

otid

IMT

(mm

)C

arot

id IM

T (m

m)

** NSNS**

Shinichi T. et al. Diabetes Care 200Shinichi T. et al. Diabetes Care 20000; 23: 140; 23: 14011--66

* : P<0.01* : P<0.01

42

ΜεταγευματικόΜεταγευματικό

stressstress: : ΗΗ

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι υπερτριγλυκεριδαιμίαυπερτριγλυκεριδαιμία

αυξάνειαυξάνει

τηντην

φλεγμονήφλεγμονή

καικαι

τοτο

οξειδωτικόοξειδωτικό

stressstress

JamesJames

H. H. OO’’KeefeKeefe

et al, et al, J J AmAm

CollColl

CardiolCardiol

2008;51:2492008;51:249––55)55)

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ- «ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ»

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ--

««ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΚΑΤΑΣΤΑΣΗ»»

ΑΑ]]

––

ΙσχυρήΙσχυρή

ηη

συσχέτισησυσχέτιση

μεταγευματικήςμεταγευματικής

υπερτριγλυκεριδαιμίαςυπερτριγλυκεριδαιμίας

καικαι καρδιαγκαρδιαγ//κώνκών

συμβαμάτωνσυμβαμάτων

Patch et al. Art. Th. Patch et al. Art. Th. VascVasc. Biol. 1992. Biol. 1992

––

H LDL H LDL κατάκατά

τηντην

μεταγευματικήμεταγευματική

κατάστασηκατάσταση

περιέχειπεριέχει

περισσότεραπερισσότερα τριγλυκερίδιατριγλυκερίδια. . ΥπερισχύουνΥπερισχύουν

τατα

μικράμικρά, , πυκνάπυκνά

μόριαμόρια

LDL.LDL.Mc Mc KeoneKeone et al. J. et al. J. ClCl. Inv. 1993. Inv. 1993

––

H LDL H LDL παρουσιάζειπαρουσιάζει

εντονότερηεντονότερη

τάσητάση

οξείδωσηςοξείδωσης

στηνστην

μεταγευματικήμεταγευματική συγκριτικάσυγκριτικά

μεμε

τηντην

προγευματικήπρογευματική

κατάστασηκατάσταση

ακόμαακόμα

καικαι

σεσε

υγιείςυγιείς..

CerielloCeriello. . DiabetologiaDiabetologia 20032003

B]B]

––

ΑυξημένηΑυξημένη

ηη

δραστηριότηταδραστηριότητα

τουτου

παράγονταπαράγοντα

VII VII στηνστην

μεταγευματικήμεταγευματική κατάστασηκατάσταση. . ΟΟ

βαθμόςβαθμός

τηςτης

ενεργοποίησηςενεργοποίησης

τουτου

παράγονταπαράγοντα

VII VII είναιείναι

ανάλογοςανάλογος

τηςτης

αύξησηςαύξησης

τωντων

τριγλυκεριδίωντριγλυκεριδίων..SilveiraSilveira. Art. Th. . Art. Th. VascVasc. Biol. 1996. Biol. 1996

––

ΣημαντικήΣημαντική

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική

αύξησηαύξηση

τωντων

επιπέδωνεπιπέδων

τουτου

ινωδογόνουινωδογόνου

στουςστους διαβητικούςδιαβητικούς

ασθενείςασθενείς

BruttomessoBruttomesso. . DiabetDiabet. Med. 2001. Med. 2001

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΕΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ

∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΕΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΕΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ

∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΓλυκοζυλίωσηΓλυκοζυλίωση Οξειδωτικό

stressΟξειδωτικό

stress NO NO QT c QT c

∆υσκαμψίααρτηριακού

τοιχώματος

∆υσκαμψίααρτηριακού

τοιχώματος

ΛειτουργικότηταΒ-

κυττάρου

ΛειτουργικότηταΒ-

κυττάρου

Glucose Glucose

ΟξείδωσηΛιπιδίωνΟξείδωσηΛιπιδίων

Ενδοθηλιακή∆υσλειτουργίαΕνδοθηλιακή∆υσλειτουργία

ΑθηροσκλήρυνσηΑθηροσκλήρυνση

, , αθηροθρόμβωσηαθηροθρόμβωση

καικαι

ξαφνικόςξαφνικός

θάνατοςθάνατος

Heine

R. et al. Diabetologia

2002; 45: 461-75HeineHeine

R. et al. R. et al. DiabetologiaDiabetologia

2002; 45: 4612002; 45: 461--7575

MΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ΚΑΙ ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ

ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

–

ΠΙΘΑΝΟΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

MMΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ΚΑΙΚΑΙ ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ

ΚΙΝ∆ΥΝΟΣΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

––

ΠΙΘΑΝΟΙΠΙΘΑΝΟΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

1. 1. MarfellaMarfella

et al. Am J et al. Am J PhysiolPhysiol

1995. 1995. 2. Shige et al. Am J 2. Shige et al. Am J CardiolCardiol

1999. 1999. 3. 3. CerielloCeriello

et al. Circulation 2002. et al. Circulation 2002. 4. 4. TuomilehtoTuomilehto, J. , J. PractPract

DiabDiab

IntInt

2001; 18:S72001; 18:S7--S9. S9. 5. 5. CavalleroCavallero

et al. Metabolism 1994. et al. Metabolism 1994. 6. 6. CerielloCeriello

et al. Metabolism 1999. et al. Metabolism 1999.

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ ∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

1-3

/ΒΛΑΒΗ

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ ∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

1-3

/ΒΛΑΒΗ∆ΥΣΛΙΠΙ∆ΑΙΜΙΑ4-5∆ΥΣΛΙΠΙ∆ΑΙΜΙΑ4-5

ΑΥΞΗΜΕΝΗ

1-3 ΘΡΟΜΒΟΓΕΝΕΣΗ

ΑΥΞΗΜΕΝΗ

1-3 ΘΡΟΜΒΟΓΕΝΕΣΗ

ΑΥΞΗΜΕΝΑ

4 ΜΟΡΙΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ

ΑΥΞΗΜΕΝΑ

4 ΜΟΡΙΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ

««ΠαθογενετικοίΠαθογενετικοί

μηχανισμοίμηχανισμοί

μεμε

τουςτους

οποίουςοποίους

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

ηη

διακύμανσηδιακύμανση

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

αίματοςαίματος

μπορούνμπορούν

νανα

οδηγήσουνοδηγήσουν

στιςστις

επιπλοκέςεπιπλοκές

τουτου

Σ∆Σ∆»»

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

διακύμανση γλυκόζης: Οι

οντότητες

και

η

οριοθέτηση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

αθηρωμάτωση: Παθοφυσιολογική

προσέγγιση

Μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

μεταγευματική κατάσταση: Το

μέρος

και

το

όλον

Συσχέτιση

μεταγευματικής

υπεργλυκαιμίας

και διακύμανσεις

γλυκόζης

με

επιπλοκές: Η

επιδημιολογία

και

η

κλινική

τεκμηρίωση

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΓΛΥΚΟΖΗ

ΚΑΙ ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ

ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΓΛΥΚΟΖΗΓΛΥΚΟΖΗ

ΚΑΙΚΑΙ ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ

ΚΙΝ∆ΥΝΟΣΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΜελέτεςΜελέτες

πουπου

δείχνουνδείχνουν

συσχέτισησυσχέτιση

τηςτης

μεταγευματικήςμεταγευματικής γλυκόζηςγλυκόζης

μεμε

τοντον

καρδιαγγειακόκαρδιαγγειακό

κίνδυνοκίνδυνο

••Whitehall Study Whitehall Study ••Helsinki Policemen StudyHelsinki Policemen Study••Paris Prospective SurveyParis Prospective Survey••Tecumseh Study Tecumseh Study ••Honolulu Heart ProgramHonolulu Heart Program

ΜελέτεςΜελέτες

πουπου

δείχνουνδείχνουν

ότιότι

ηη

μεταγευματικήμεταγευματική

γλυκόζηγλυκόζη σχετίζεταισχετίζεται

περισσότεροπερισσότερο

απόαπό

τηντην

γλυκόζηγλυκόζη

νηστείαςνηστείας

καικαι

τηντην

HbAHbA1c1c

μεμε

τοντον

καρδιαγγειακόκαρδιαγγειακό

κίνδυνοκίνδυνο••Diabetes Intervention Study (DIS)Diabetes Intervention Study (DIS)••Islington Diabetes SurveyIslington Diabetes Survey••DECODEDECODE

Λόγο

ςΛό

γοςΚινδύ

νου

Κινδύ

νου

0

0,5

1

1,5

2

2,5

<6.1 6.1 -6.9 >=7.0

<7.8

<7.8-11.0

>=11.1

ΓλυκόζηΓλυκόζη

νηστείαςνηστείας

(mmol/l)(mmol/l) 22ωρηωρη μεταγευματική

μεταγευματική

γλυκόζη

γλυκόζη

(mm

ol/l)

(mm

ol/l)

ΓλυκόζηΓλυκόζη

πλάσματοςπλάσματος

νηστείαςνηστείας

((mmol/lmmol/l)). . ΠροσαρμοσμένηΠροσαρμοσμένη

γιαγια

τηντην

ηλικίαηλικία, , τοτο

κέντροκέντρο, , τοτο φύλοφύλο, , τητη

χοληστερόληχοληστερόλη, , τοτο

ΒΜΙΒΜΙ, , τηντην

SBP, SBP, τοτο

κάπνισμακάπνισμαLancet 1999; 354: 617Lancet 1999; 354: 617--2121

DECODE STUDYDECODE STUDY

O ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ

ΑΥΞΑΝΕΙ

ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ

ΜΕ

ΤΑ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΕΠΙΠΕ∆Α

ΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΚΑΙ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ

ΑΠΌ

ΤΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΝΗΣΤΕΙΑΣ

O O ΚΙΝ∆ΥΝΟΣΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ

ΑΥΞΑΝΕΙΑΥΞΑΝΕΙ

ΑΝΑΛΟΓΙΚΑΑΝΑΛΟΓΙΚΑ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΕΠΙΠΕ∆ΑΕΠΙΠΕ∆Α

ΣΑΚΧΑΡΟΥΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΚΑΙΚΑΙ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ

ΑΠΌΑΠΌ

ΤΟΤΟ

ΣΑΚΧΑΡΟΣΑΚΧΑΡΟ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

25.364 25.364 ΆτομαΆτομαFU: 8.5 FU: 8.5 έτηέτη

ΗΗR, PPG=1.73R, PPG=1.73HR, FPG= 1.21 HR, FPG= 1.21

ΤοΤο

μεταγευματικόμεταγευματικό

καικαι

όχιόχι

τοτο

σάκχαροσάκχαρο

νηστείαςνηστείαςείναιείναι

ανεξάρτητοςανεξάρτητος

παράγονταςπαράγοντας

καρδιαγγειακούκαρδιαγγειακού

θανάτουθανάτου

ΣΧΕΣΗ

ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

(ΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ) ΜΕ

ΤΗΝ

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

ΣΧΕΣΗΣΧΕΣΗ

ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

((ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΚΑΙΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ) ) ΜΕΜΕ

ΤΗΝΤΗΝ

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

DECODE Study Group: Diabetes Care 2003;26DECODE Study Group: Diabetes Care 2003;26

::688688--696696

3.03.000

00.2.2

00.4.4

00.6.6

00.8.8

1.01.0

1.21.2

3.1 3.1 ––5.55.5 6.6 6.6 ––7.77.7 7.87.8––1010 10.110.1––1111 11.111.1 Known Known DMDM

CVDCVD

Haz

ards

Rat

io

77..00 6.16.1--6.96.9 4.64.6--5.05.0 <4.5<4.5

0.250.25

0.440.440.530.53 0.570.57

0.740.74

0.800.80

1.001.00

0.760.76

0.540.540.480.48

0.650.65

2 2 ––hour glucose (mmol /l)hour glucose (mmol /l) Fasting glucose (mmol /l)Fasting glucose (mmol /l)

Arch. Int. Med 2004; 164: 2147Arch. Int. Med 2004; 164: 2147

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

ΕΠΙΠΕ∆ΟΥΕΠΙΠΕ∆ΟΥ

ΣΑΚΧΑΡΟΥΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΚΑΙΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΩΝΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΩΝ

ΜΕΜΕ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΚΑΡ∆ΙΑΓΓ//ΚΗΚΗ

ΝΟΣΟΝΟΣΟ

((ΜΕΤΑΑΝΑΛΥΣΗΜΕΤΑΑΝΑΛΥΣΗ

38 38 ΜΕΛΕΤΩΝΜΕΛΕΤΩΝ: 217.150 : 217.150 ΑΤΟΜΑΑΤΟΜΑ))

ΗΗ

ΕΠΙΠΤΩΣΗΕΠΙΠΤΩΣΗ

ΤΟΥΤΟΥ

ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ

ΜΥΟΚΑΡ∆ΙΟΥΜΥΟΚΑΡ∆ΙΟΥ

ΚΑΙΚΑΙ ΤΗΣΤΗΣ

ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ

ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΚΑΙΚΑΙ

ΌΧΙΌΧΙ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ

ΣΑΚΧΑΡΑΣΑΚΧΑΡΑ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ DIS Study: 994 DIS Study: 994 ασθενείςασθενείς

μεμε

Σ∆Σ∆

ΙΙΙΙ. 11 . 11 χρόνιαχρόνια

παρακολούθησηπαρακολούθηση

HanefeldHanefeld

M et al. M et al. DiabetologiaDiabetologia

1996;39:15771996;39:1577––15831583

Fast

ing

bloo

dFa

stin

g bl

ood

gluc

ose

(mm

ol/l)

gluc

ose

(mm

ol/l)

Post

Post

-- mea

lm

eal

bloo

d gl

ucos

ebl

ood

gluc

ose

(mm

ol/l)

(mm

ol/l)

p<0.05p<0.05

p=NSp=NS

4.44.4––6.16.1

7.87.8

>7.8 >7.8

4.44.4––8.08.0

10.010.0

>10.0>10.0

300300

150150

00

300300

150150

00

Myocardial infarctionMyocardial infarctionMortalityMortality

Η

ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ

ΤΗΣ

ΓΛΥΚΟΖΗΣ

ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙΙΣΧΥΡΑ

ΜΕ

ΤΟΝ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟ

ΚΙΝ∆ΥΝΟ

ΗΗ

ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ

ΤΗΣΤΗΣ

ΓΛΥΚΟΖΗΣΓΛΥΚΟΖΗΣ

ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙΙΣΧΥΡΑΙΣΧΥΡΑ

ΜΕΜΕ

ΤΟΝΤΟΝ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΟ

ΚΙΝ∆ΥΝΟΚΙΝ∆ΥΝΟ

Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;

0

0,5

1

1,5

2

III II I

I

II

III

ΤριτημόριαΤριτημόρια

MM--

FPGFPG Τριτημόρια

Τριτημόρια

CVCV-- FPGFPG

Σχετικός

κίνδυνος

Σχετικός

Σχετικός

κίνδυνος

κίνδυνος

CVCV--FPG: FPG: συντελεστήςσυντελεστής

διακύμανσηςδιακύμανσης

γλυκόζηςγλυκόζης

νηστείαςνηστείαςM M ––FPG: FPG: μέσημέση

γλυκόζηςγλυκόζης

νηστείαςνηστείας

CV = CV = συντελεστήςσυντελεστής

μεταβλητότηταςμεταβλητότητας*Significant differences in the CV of FPG (*Significant differences in the CV of FPG (pp<0.001)<0.001)

Muggeo M et alMuggeo M et al. Diabetes Care. Diabetes Care. 2000;23:45. 2000;23:45--50.50.

1010ετηςετης-- επιβίωσηεπιβίωση.

ΗΗ

ΜεταβλητότηταΜεταβλητότητα

ΕπιπέδωνΕπιπέδων

ΓλυκόζηςΓλυκόζης, , αποτελείαποτελεί ανεξάρτητοανεξάρτητο

παράγονταπαράγοντα

κινδύνουκινδύνου

θνητότηταςθνητότητας..

Group 1 (8.5%)Group 1 (8.5%)

Group 2 (14.8%)Group 2 (14.8%)

Group 3 (27.7%)Group 3 (27.7%)

1.01.0

0.70.7

0.60.6

0.50.5

0000 22 44 66 88 1010

((έτηέτη))

0.80.8

0.90.9

πιθανότηταπιθανότηταεπιβίωσηςεπιβίωσης

μέσημέση

CV of FPG CV of FPG **

Verona StudyVerona Study

ΗΗ

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

αυξάνειαυξάνει

τοντον

κίνδυνοκίνδυνο καρδιαγγκαρδιαγγ//κηςκης

θνησιμοτηταςθνησιμοτητας

σεσε

άτομαάτομα

μεμε

ΜεταβολικόΜεταβολικό

ΣύνδρομοΣύνδρομο

HUNGHUNG--JU LINJU LIN

et al. et al. Diabetes Care 32:1721Diabetes Care 32:1721––1726, 20091726, 2009

Υπεργλυκαιμία, διαταραγμένος

μεταβολισμός γλυκόζης

και

καρδιαγγειακός

κίνδυνος

(CVD)

Υπεργλυκαιμία, διαταραγμένος

μεταβολισμός γλυκόζης

και

καρδιαγγειακός

κίνδυνος

(CVD)

ΚατευθυντήριεςΚατευθυντήριες

οδηγίεςοδηγίες ClassClass ΕπίπεδοΕπίπεδο ευρημάτωνευρημάτων

ΗΗ

συσχέτισησυσχέτιση

υπεργλυκαιμίαςυπεργλυκαιμίας

καικαι

CVD CVD είναιείναι

συνεχήςσυνεχής. . ΓιαΓια κάθεκάθε

αύξησηαύξηση

1% 1% τηςτης

HbA1C HbA1C υπάρχειυπάρχει

προσδιορισμένοςπροσδιορισμένος αυξημένοςαυξημένος

κίνδυνοςκίνδυνος

γιαγια

CVDCVD

ΙΙ ΑΑ

ΟΟ

κίνδυνοςκίνδυνος

CVDCVD

είναιείναι

αυξημένοςαυξημένος

22--3 3 φορέςφορές

γιαγια

τουςτους

άνδρεςάνδρες μεμε

διαβήτηδιαβήτη

καικαι

33--5 5 φορέςφορές

γιαγια

τιςτις

γυναίκεςγυναίκες

μεμε

διαβήτηδιαβήτη συγκριτικάσυγκριτικά

μεμε

μημη

διαβητικούςδιαβητικούς

((--εςες))

ΙΙ ΑΑ

ΚαλύτερεςΚαλύτερες

πληροφορίεςπληροφορίες

γιαγια

μελλοντικόμελλοντικό

CVDCVD

κίνδυνοκίνδυνο προσφέρειπροσφέρει

ηη

εκτίμησηεκτίμηση

τωντων

μεταγευματικώνμεταγευματικών

σακχάρωνσακχάρων ((συγκριτικάσυγκριτικά

μεμε

τατα

τηςτης

νηστείαςνηστείας).).ΤΤoo

αυξημέναυξημένoo

μεταγευματικόμεταγευματικό

σάκχαροσάκχαρο

ήή

τοτο

μετάμετά

φόρτισηφόρτιση σάκχαροσάκχαρο

είναιείναι

προγνωστικόςπρογνωστικός

δείκτηςδείκτης

CVDCVD

σεσε

μημη διαβητικούςδιαβητικούς

ΙΙ ΑΑ

Ryden

L. et al. Eur. Heart Journal 2007; 28: 88 -136Ryden

L. et al. Eur. Heart Journal 2007; 28: 88 -136

Guidelines ESC & EASD 2007Guidelines ESC & EASD 2007

∆ιαβητολογικό

Κέντρο

Τζανείου

Γ.Ν. Πειραιά

ΟΟ

κίνδυνοςκίνδυνος

ανάπτυξηςανάπτυξης

αμφιβληστροειδοπάθειαςαμφιβληστροειδοπάθειας

σεσε σχέσησχέση

μεμε

τατα

επίπεδαεπίπεδα

AA11

CC

στηνστην

συμβατικήσυμβατική

καικαι εντατικοποιημένηεντατικοποιημένη

ομάδαομάδα

τηςτης

DCCTDCCT

Diabetes 2008;57:995-1001

11%11% 10%10%9%9%

8%8%

9%9%

7%7%8%8%6%6%7%7%

conventional

intensive

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

•

Η

μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

(ΜΓΥ)

συμβάλλει

στην ανάπτυξη

οξειδωτικού

stress, ενδοθηλιακής

δυσλειτουργίας

και

μεταγευματικής υπερτριγλυκεριδαιμίας

ευοδώνοντας

την

αθηρωματική

διαδικασία•

Οι

μεταγευματικές

αιχμές

και

οι

διακυμάνσεις

του

σακχάρου

ευνοούν

ιδιαίτερα

την

ανάπτυξη

ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας

κύρια

μέσω

αυξημένου

οξειδωτικού

stress•

Η

μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

και

η

μεταβλητότητα

του

σακχάρου

σχετίζονται

ισχυρά

και

ανεξάρτητα

με

την ανάπτυξη

καρδιαγγειακής

νόσου

ενώ

παρουσιαζουν

σημαντικη

συσχετιση

και

με

την

αναπτυξη

μικροαγγ/κων επιπλοκων

Is Is postmealpostmeal

hyperglycaemiahyperglycaemia

harmful?harmful?

IDF: Guideline for Management of IDF: Guideline for Management of PostmealPostmeal

GlucoseGlucose 20072007

Editorial

‘Glycemic Variability: A Hemoglobin

A1C –independent

risk factor for diabetic complications’

‘‘Glycemic Variability: A Glycemic Variability: A HemoglobinHemoglobin

A1C A1C ––independent independent risk factor for diabetic risk factor for diabetic

complicationscomplications’’

M. Brownlee JAMA 2006; 295: 1707M. Brownlee JAMA 2006; 295: 1707

ΠοιαΠοια

ηη

σημασίασημασία

κατανόησηςκατανόησης

τηςτης

σημασίαςσημασίας

τηςτης ΜεταβλητότηταςΜεταβλητότητας

τωντων

τιμώντιμών

τηςτης

ΓλυκόζηςΓλυκόζης;;

♦

“…θα

πρέπει

οι

διάφορες

σύγχρονες

θεραπευτικές στρατηγικές, να

αξιολογηθούν, με

βάση

την

δυνατότητα

τους

να

ελαχιστοποιούν

τις

διακυμάνσεις γλυκόζης

, όσο

και

της

δυνατότητας

να

μειώνουν

την

A1c.”♦

“…ευρύτερη

χρήση

καθημερινών

μετρήσεων

και

παρακολούθησης

τιμών

γλυκόζης, θα

μας

δώσει

το κατάλληλο

απαιτούμενο

εργαλείο, που

θα

μειώσει

τις

διακυμάνσεις

επιπέδων

γλυκόζης

στο

24 ωρο

και

ως εκ

τούτου

του

οξειδωτικού

στρες.”

Brownlee M, Hirsch IB: JAMA: 295:1707, 2006Brownlee M, Hirsch IB: JAMA: 295:1707, 2006

ΕυχαριστώΕυχαριστώ

γιαγια

τηντην

προσοχήπροσοχή

σαςσας!!!!!!Ευχαριστώ

για

την

προσοχή

σαςΕυχαριστώΕυχαριστώ

γιαγια

τηντην

προσοχήπροσοχή

σαςσας

H ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ

ΕΣΤΙΑΣΗ

ΣΤΟ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΥΠΕΡΕΧΕΙ

ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ

ΣΤΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΜΕΙΩΣΗ

ΤΗΣ

HbA1C

H ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ

ΕΣΤΙΑΣΗ

ΣΤΟ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΥΠΕΡΕΧΧΕΙ

ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ

ΣΤΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΜΕΙΩΣΗ

ΤΗΣ

HbA1C

Bastyr E. et al. Diabetes Care 2000; 23: 1236Bastyr E. et al. Diabetes Care 2000; 23: 1236--4141

L+GL+G M+GM+G NPH+GNPH+G77

88

99

1010

1111

Treatment groupsTreatment groups

HbA

1C (%

)H

bA1C

(%) P=0.003P=0.003

P=0.025P=0.025 P=0.445P=0.445

Treatment groupsTreatment groupsL+GL+G M+GM+G NPH+GNPH+G

8899

1010

11111212

22 --h

post

pran

dial

glu

cose

h po

stpr

andi

al g

luco

se(m

mol

/L)

(mm

ol/L

)

L+GL+G M+GM+G NPH+GNPH+G

77

88

99

1010

1111

Treatment groupsTreatment groups

P<0.001P<0.001P=0.025P=0.025

P=0.029P=0.029

L+GL+G M+GM+G NPH+GNPH+G00

11

22

33

44

Treatment groupsTreatment groups

13131414 P=0.052P=0.052

P=0.009P=0.009 P=0.454P=0.454

Fast

ing

bloo

d gl

ucos

eFa

stin

g bl

ood

gluc

ose

(mm

ol/L

)(m

mol

/L)

66

22 --h

post

pran

dial

h

post

pran

dial

gl

ucos

e ex

curs

ion

gluc

ose

excu

rsio

n(m

mol

/L)

(mm

ol/L

)

P<0.001P<0.001

P<0.001P<0.001P=0.133P=0.133

L+G= L+G= lisprolispro

+ + glyburideglyburideM+G= Metformin + M+G= Metformin + glyburideglyburideNPH+G= NPH + NPH+G= NPH + glyburideglyburide

Μεταβλητή ΠρογευματικήΠαρακολούθηση

(n=33)

ΜεταγευματικήΠαρακολούθηση

(n=33)

p -value

ΚαισαρικήΚαισαρική

τομήτομήΣύνολοΣύνολογιαγια

CPDCPD

1313

12884

0.29**

0.04**

Βάρος

κατά

τη

γέννηση

(g) 3848 3469 0.01*

ΜεγάλοΜεγάλο

γιαγια

τηντην

ηλικίαηλικία

κύησηςκύησης 14 4 0.01**0.01**

ΒάροςΒάρος

κατάκατά

τητη

γέννησηγέννηση

> 4000g> 4000g 1212 3 0.01**0.01**

∆υστοκία∆υστοκία

ώμωνώμων 6 1 0.10**0.10**

Νεογνική

υπογλυκαιμία 7 1 0.05**

1. 1. de de VecianaVeciana

M, et al. Postprandial versus M, et al. Postprandial versus preprandialpreprandial

blood glucose monitoring in women blood glucose monitoring in women with gestational diabetes mellitus requiring insulin therapy. with gestational diabetes mellitus requiring insulin therapy. N N EnglEngl

J MedJ Med

1995;333:12371995;333:1237--41.41.

ΜΕΛΕΤΗ

ΣΕ

ΕΓΚΥΟΥΣ: Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΡΥΘΜΙΣΗ

ΒΕΛΤΙΩΣΕ

ΤΗΝ

ΕΚΒΑΣΗ1

ΜΕΛΕΤΗΜΕΛΕΤΗ

ΣΕΣΕ

ΕΓΚΥΟΥΣΕΓΚΥΟΥΣ: : ΗΗ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΡΥΘΜΙΣΗΡΥΘΜΙΣΗ

ΒΕΛΤΙΩΣΕΒΕΛΤΙΩΣΕ

ΤΗΝΤΗΝ

ΕΚΒΑΣΗΕΚΒΑΣΗ11

Α1C 6.5% 0.0068.1%

Which therapies are effective in Which therapies are effective in controlling controlling postmealpostmeal

plasma glucose?plasma glucose?

IDF: Guideline for Management of Postmeal

Glucose

ΚρυσταλλικήΚρυσταλλική

ινσουλίνηινσουλίνηΑναστολείςΑναστολείς

αα--γλυκοζιδασώνγλυκοζιδασών

ΓλινίδεςΓλινίδεςΑνάλογαΑνάλογα

GLPGLP--11

ΑναστολείςΑναστολείς

DPPDPP--44ΑνάλογαΑνάλογα

ινσουλίνηςινσουλίνης

ταχείαςταχείας

δράσεωςδράσεως

HEART 2DHEART 2D: : ΗΗ

επίδρασηεπίδραση

τηςτης

μεταγευματικήςμεταγευματικής

γλυκαιμίαςγλυκαιμίας

vsvs γλυκαιμίαςγλυκαιμίας

νηστείαςνηστείας

σταστα

end points end points

1115 1115 ασθενείςασθενείς

μεμε

Σ∆ΙΙΣ∆ΙΙ

καικαι

ΟΕΜΟΕΜ

Fu = 3 Fu = 3 έτηέτη

ItamarItamar

RazRaz

et al, Diabetes Care, 2009;32:381et al, Diabetes Care, 2009;32:381--386386

(NPH x 2)

(Lispro

x 3)

HEART 2DHEART 2D: Basal (NPHx2) : Basal (NPHx2) vsvs

PrandialPrandial

(Lisprox3) (Lisprox3) αγωγήαγωγή 1132 1132 ασθενείςασθενείς

μεμε

Σ∆ΙΙΣ∆ΙΙ

+ + ΟΕΜΟΕΜ

Fu = 3 Fu = 3 έτηέτη

ItamarItamar

RazRaz

et al, Diabetes Care, 2009;32:381et al, Diabetes Care, 2009;32:381--386386

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

γλυκαιμίαγλυκαιμία

καικαι

εξέλιξηεξέλιξη στεφανιαίαςστεφανιαίας

αθηρωμάτωσηςαθηρωμάτωσης

J. H. OJ. H. O’’

Keefe, JACC 2008;51:249Keefe, JACC 2008;51:249--255255

24/24/ωρηωρη

διακύμανσηδιακύμανση

επιπέδωνεπιπέδων

γλυκόζηςγλυκόζης

σεσε άτομαάτομα

μεμε

Σ∆Σ∆2 2 μεμε

συνεχήσυνεχή

καταγραφήκαταγραφή

γλυκόζηςγλυκόζης

A1c>9%

A1c=8-9%

A1c=7-8%

A1c=6.5-7%

A1c<6.5%

Monnier

L et al. Diabetes Care 2007; 30: 263–269.

ΠΟΣΟΠΟΣΟ

ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ

ΤΟΤΟ

ΣΑΚΧΑΡΟΣΑΚΧΑΡΟ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙΚΑΙ

ΤΟΤΟ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ

ΣΤΗΝΣΤΗΝ

HbA1CHbA1C;;

HbA1cHbA1c <7,3<7,3 7,37,3--8,48,4 8,58,5--9,29,2 9,39,3-- 10,210,2

>10,2>10,2

ΝηστείαςΝηστείας 30%30% 50%50% 55%55% 60%60% 70%70%

ΜεταΜετα-- γευματικήγευματική70%70% 50%50% 45%45% 40%40% 30%30%

Monnier

L. et al. Diabetes Care 2003

ADA:ADA: ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ

ΣΤΗΝΣΤΗΝ

ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ

ΤΟΥΤΟΥ

ΣΑΚΧΑΡΟΥΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΑΑDA: Standards of medical care in diabetes (DA: Standards of medical care in diabetes (positonpositon

statement) : statement) : DiabDiab. Care 2004; 27: 515. Care 2004; 27: 515--3535

Barr et al. Ann. Int. Med. 2002; 137: 263 Barr et al. Ann. Int. Med. 2002; 137: 263 --7272

•

Το

σάκχαρο

νηστείας

(FPG)

είναι

πλέον χρήσιμο, των

αποτελεσμάτων

του

OGTT, σαν

διαγνωστικό

test εκλογής

για

τον

Σ∆.•

Το

FPG είναι

περισσότερο

σταθερό

και

αναπαραγώγιμο

του

μεταγευματικού σακχάρου

(PPG)

επειδή

στην

ερμηνεία

του

PPG υπεισέρχονται

διάφοροι

παράγοντες (ώρα

μέτρησης

μετά

το

γεύμα, φόρτιση

με

υδατάνθρακες

κλπ.)

ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ Ή

ΚΑΙ ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΟ

ΣΑΚΧΑΡΟΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ ΉΉ

ΚΑΙΚΑΙ ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΟΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΟΣΑΚΧΑΡΟ

DCCTDCCT: :

MMείωσηείωση

κατάκατά

2% 2% τηςτης

A1C A1C στηνστην

εντατικοποιημένηεντατικοποιημένη

ομάδαομάδα..

ΣτόχευσηΣτόχευση

σταστα

προγευματικάπρογευματικά

σάκχαρασάκχαρα..

UKPDSUKPDS: :

MMείωσηείωση

κατάκατά

11% % τηςτης

A1C A1C στηνστην

εντατικοποιημένηεντατικοποιημένη

ομάδαομάδα..

ΣτόχευσηΣτόχευση

σταστα

σάκχαρασάκχαρα

νηστείαςνηστείας..

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟΣ

ΕΛΕΓΧΟΣΕΛΕΓΧΟΣ

ΣΑΚΧΑΡΟΥΣΑΚΧΑΡΟΥ. . ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

ADAADA

ΑΑDA Cons. Statement. Diabetes Care 2001;DA Cons. Statement. Diabetes Care 2001;

Συνιστάται

στις

ακόλουθες

περιπτώσεις:

2)2)

ΕπίΕπί

λήψεωςλήψεως

υπογλυκαιμικώνυπογλυκαιμικών

φαρμάκωνφαρμάκων

πουπου μειώνουνμειώνουν

τηντην

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

3)3)

ΕπίΕπί

υπογλυκαιμίαςυπογλυκαιμίας

, , ιδίωςιδίως

στηνστην μεταγευματικήμεταγευματική

φάσηφάση

1)1)

ΑναντιστοιχίαΑναντιστοιχία

υψηλώνυψηλών

τιμώντιμών

AA11

CC

μεμε

όχιόχι υψηλέςυψηλές

τιμέςτιμές

γλυκόζηςγλυκόζης

νηστείαςνηστείας

∆ιαβητολογικό

Κέντρο

Τζανείου

Γ.Ν. Πειραιά

ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΣΤΟΧΕΥΣΗ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΜΕΙΩΣΗ

ΤΗΣ HbA1C; -

ΟΙ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΣΤΑ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ

ΠΡΟΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΣΤΟΧΕΥΣΗ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΜΕΙΩΣΗ

ΤΗΣ HbA1C; -

ΟΙ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΣΤΑ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ

ΗΗ

μείωσημείωση

τηςτης

HbA1CHbA1C

σανσαν

αποτέλεσμααποτέλεσμα

παρακολούθησηςπαρακολούθησης

καικαι ρύθμισηςρύθμισης

τωντων

προγευματικώνπρογευματικών

σακχάρωνσακχάρων

δενδεν

επέφερεεπέφερε

σημαντικέςσημαντικές

μειώσειςμειώσεις

στηνστην

επίπτωσηεπίπτωση

τωντων

καρδιαγγειακώνκαρδιαγγειακών

συμβαμάτωνσυμβαμάτων..

UKPDS (UKPDS (↓↓

12% P:NS12% P:NS))

Veteran Veteran AdministrAdministr. Cooper. Study. Cooper. Study

ΗΗ

μείωσημείωση

τηςτης

HbA1CHbA1C

σανσαν

αποτέλεσμααποτέλεσμα

παρακολούθησηςπαρακολούθησης

καικαι ρύθμισηςρύθμισης

καικαι

τωντων

μεταγευματικώνμεταγευματικών

σακχάρωνσακχάρων

επέφερεεπέφερε

ακόμηακόμη

καικαι

σημαντικέςσημαντικές

μειώσειςμειώσεις

στηνστην

επίπτωσηεπίπτωση

τωντων

καρδιαγγειακώνκαρδιαγγειακών συμβαμάτωνσυμβαμάτων. .

Kumamoto StudyKumamoto Study

((↓↓

54%, 54%, ΡΡ==NSNS))DIGAMI Study (DIGAMI Study (↓↓

28%, P<0.01)28%, P<0.01)

STOPSTOP--

NIDDM Study (NIDDM Study (↓↓

49% p: 0.03)49% p: 0.03)

STOP-NIDDM: Η

ΣΤΟΧΕΥΣΗ

ΣΤΗΝ

PPG ΜΕΙΩΣΕ

ΤΟ

ΕΜ ΚΑΙ

ΑΛΛΑ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ1

STOPSTOP--NIDDM: NIDDM: ΗΗ

ΣΤΟΧΕΥΣΗΣΤΟΧΕΥΣΗ

ΣΤΗΝΣΤΗΝ

PPG PPG ΜΕΙΩΣΕΜΕΙΩΣΕ

ΤΟΤΟ

ΕΜΕΜ ΚΑΙΚΑΙ

ΑΛΛΑΑΛΛΑ

ΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΑΚΑΡ∆ΙΑΓΓΕΙΑΚΑ

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑΣΥΜΒΑΜΑΤΑ11

ΤελικόΤελικό

σημείοσημείο ΣυντελεστήςΣυντελεστής

κινδύνουκινδύνου (1.0=(1.0=ουδέτεροςουδέτερος))

ΣημαντικότηταΣημαντικότητα

τηςτης μείωσηςμείωσης

τουτου

κινδύνουκινδύνου

ΝέοιΝέοι

υπερτασικοίυπερτασικοί 0.660.66 p=0.0059p=0.0059

ΕΕ..ΜΜ.. 0.070.07 p=0.0109p=0.0109

ΟποιοδήποτεΟποιοδήποτε

ΚΑΓΚΑΓ σύμβαμασύμβαμα 0.630.63 p=0.050p=0.050

1. J Chiasson, Josse

JG, Gomis

R, Hanefeld

M, et al for The STOP-NIDDM Trial Research Group. Abstract 312, 36th

EASD Annual Meeting, 1-5 September 2002, Budapest, Hungary.

2. Chiasson

J-L, et al. Acarbose

for prevention of type 2 diabetes mellitus: the STOP-NIDDM randomised

trial. Lancet

2002;359:2072-77.

BloodBloodcoagulation coagulation

FibrinolysisFibrinolysis

Endothelial Endothelial function disturbed function disturbed

(NO release (NO release ))

Plaque stability Plaque stability FFA decrease FFA decrease

HDLHDL--C catabolism C catabolism TGTG--rich lipoproteins rich lipoproteins

LDL removal LDL removal

Glucose autoGlucose auto-- oxidation oxidation

Insulin Insulin resistance resistance

EarlyEarly--phase insulin phase insulin secretion secretion

Excessive pp Excessive pp hyperglycaemiahyperglycaemia

Consequences of excessive pp hyperglycaemia on Consequences of excessive pp hyperglycaemia on --cell cell function, insulin resistance, cardiovascular risk factor function, insulin resistance, cardiovascular risk factor

and the arterial walland the arterial wall

22--

Hour glucose after OGTTHour glucose after OGTT

IMT (mm

TemelkovaTemelkova

––KurktsschievKurktsschiev

TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830

0

20

40

60

80

100

54-108 108-144 >1443.2 3.2 ––5.35.3

5.45.4--5.75.75.8 5.8 ––11.611.6

A1C (%)A1C (%)

*2h PPG 2h PPG ––IMTIMT::OR 1.88OR 1.88

HbAHbA11

CC--IMTIMT::OR 1.24OR 1.24

FPGFPG--IMTIMT::OR 1.30OR 1.30

ΗΗ

PPG PPG ΠΡΟΕΒΛΕΠΕΠΡΟΕΒΛΕΠΕ

ΤΟΤΟ

ΠΑΧΟΣΠΑΧΟΣ

ΤΗΣΤΗΣ

ΜΕΣΗΣΜΕΣΗΣ

ΣΤΙΒΑ∆ΑΣΣΤΙΒΑ∆ΑΣ

(IMT)(IMT), , ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ

ΑΠΟΑΠΟ

ΤΗΝΤΗΝ

ΓΛΥΚΟΖΗΓΛΥΚΟΖΗ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΚΑΙΚΑΙ

ΤΗΝΤΗΝ

HBAHBA11

CC ΜΕΛΕΤΗ

RIAD

TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ

ΜΟΡΙΑ

ΑΥΞΑΝΟΝTAI

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

ΣΤΗ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΦΑΣΗ

ΣΤΑ

ΑΤΟΜΑ

ΜΕ

Σ∆

TA TA ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ

ΜΟΡΙΑΜΟΡΙΑ

ΑΥΞΑΝΟΝΑΥΞΑΝΟΝTAITAI

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

ΣΤΗΣΤΗ ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΦΑΣΗΦΑΣΗ

ΣΤΑΣΤΑ

ΑΤΟΜΑΑΤΟΜΑ

ΜΕΜΕ

Σ∆Σ∆

505000 11 22 33 44

6060707080809090

100100110110120120130130140140150150

High fat+OGTTHigh fat+OGTT

OGTTOGTT

High fatHigh fat

CerielloCeriello

A et al. Diabetes 2004; 53: 701A et al. Diabetes 2004; 53: 701--710710

Hours Hours

ΕΕ -- s

elec

tinse

lect

inngng

/ ml

/ ml

**

* : p<0.001* : p<0.001

****

«Η

ΣΥΜΒΟΛΗ

ΤΗΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

ΣΤΗΝ

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ

∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΚΑΙ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ»

««ΗΗ

ΣΥΜΒΟΛΗΣΥΜΒΟΛΗ

ΤΗΣΤΗΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

ΣΤΗΝΣΤΗΝ

ΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗΕΝ∆ΟΘΗΛΙΑΚΗ

∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΚΑΙΚΑΙ

ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗ»»

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

αθηρωμάτωσηαθηρωμάτωση: :

ΠαθοφυσιολογικήΠαθοφυσιολογική

προσέγγισηπροσέγγιση

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

μεταγευματικήμεταγευματική

κατάστασηκατάσταση: : ΤοΤο

μέροςμέρος

καικαι

τοτο

όλονόλον..

ΜεταγευματικήΜεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

καικαι

αθηρωματικόςαθηρωματικός

κίνδυνοςκίνδυνος: : ΗΗ

επιδημιολογικήεπιδημιολογική

τεκμηρίωσητεκμηρίωση

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΗΗ

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

είναιείναι

ισχυρότεροςισχυρότερος προγνωστικόςπρογνωστικός

δείκτηςδείκτης

τηςτης

υπεργλυκαιμίαςυπεργλυκαιμίας

νηστείαςνηστείας

γιαγια

τηντην

ανάπτυξηανάπτυξη

καρδιαγγειακήςκαρδιαγγειακής

νόσουνόσου..

ΗΗ

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία, , όπωςόπως

επίσηςεπίσης

καικαι

ηη μεταγευματικήμεταγευματική

υπερλιπιδαιμίαυπερλιπιδαιμία

συμβάλλουνσυμβάλλουν

στηνστην

ανάπτυξηανάπτυξη

οξειδωτικούοξειδωτικού

stress, stress, ενδοθηλιακήςενδοθηλιακής δυσλειτουργίαςδυσλειτουργίας

καικαι

ευοδώνουνευοδώνουν

τηντην

αθηρωματικήαθηρωματική

διαδικασίαδιαδικασία..

ΗΗ

μεταγευματικήμεταγευματική

υπεργλυκαιμίαυπεργλυκαιμία

έχειέχει

ισχυρήισχυρή

καικαι συνεχήσυνεχή

συσχέτισησυσχέτιση

μεμε

τηντην

ανάπτυξηανάπτυξη

μακροαγγειοπαθητικήςμακροαγγειοπαθητικής

νόσουνόσου..

AcarboseAcarbose

reduces the relative risk reduces the relative risk of CV eventsof CV events

Adapted from Hanefeld

M et al. Eur

Heart J 2004;25(1):10-16.

% of patients without event

Time (day after randomisation)

AcarbosePlacebo

p = 0.0087 (Log rank test)p = 0.0120 (Cox proportional model)96

97

98

99

100

0 100

200 300

400 500 60 700

800

KaplanKaplan--Meier survival Meier survival curve for the time to curve for the time to experience experience myocardial infarction myocardial infarction during treatment during treatment with either with either acarboseacarbose or placebo.or placebo.

••

Significant reduction in the relative risk of:Significant reduction in the relative risk of:––

MI by 64% (p=0.012)MI by 64% (p=0.012)

––

Any CV event by 35% (p=0.0061)Any CV event by 35% (p=0.0061)

Reducing PP Reducing PP hyperglycaemiahyperglycaemia

restores restores arterial function independently of triglyceride arterial function independently of triglyceride

levellevel

16.0014.0012.0010.008.006.004.002.000.00

Timet 0

1 h

2 h

4 h

6 h

Ceriello

A et al. Diabet

Med 2004; 21:171–175.

FMD = FMD = flowflow--

mediated mediated dilatationdilatation

Regular insulinRegular insulinInsulin Insulin aspartaspartControlsControls

FMD

%FM

D %

Arterial functionArterial function

Trig

lyce

rides

(Tr

igly

cerid

es ( m

mol

mm

ol/L

)/L

)

TimeTime

1.801.80

1.601.60

1.401.40

1.201.20

1.001.00

0.800.80t 0t 0

1 h1 h

2 h2 h

4 h 6 h4 h 6 h

TriglyceridesTriglycerides18.0018.00

16.0016.00

14.0014.00

12.0012.00

10.0010.00

8.008.00

6.006.00

4.004.00

2.002.00TimeTime

Gly

caem

iaG

lyca

emia

(( mm

olm

mol

/L)

/L)

t 0t 0

1 h1 h

2 h2 h

4 h4 h

6 h6 h

GlycaemiaGlycaemia

Το

Humalog βελτιώνει

την

μεταγευματική

ρύθμιση της

γλυκόζης

σε

τύπου

1

και

τύπου

2 διαβητικούς

Η

γρήγορη

δράση

του Humalog

επιτρέπει

στον

διαβητικό

τη

λήψη γεύματος

αμέσως

πριν

η

αμέσως

μετά

τη χορήγησή

του

Anderson JH et al. Clinic Anderson JH et al. Clinic TherTher. 1997; 19:62. 1997; 19:62--7272

∆ιακυμάνσεις

Σακχάρου

∆υο

Ώρες

Μετά

το

Γεύμα∆ιακυμάνσεις

Σακχάρου

∆υο

Ώρες

Μετά

το

Γεύμα

ΠολυορμονικήΠολυορμονικήΡύθμισηΡύθμιση

τηςτης

γλυκαιμίαςγλυκαιμίας

ΗΗ

ΕΠΙΠΤΩΣΗΕΠΙΠΤΩΣΗ

ΤΟΥΤΟΥ

ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ

ΜΥΟΚΑΡ∆ΙΟΥΜΥΟΚΑΡ∆ΙΟΥ

ΚΑΙΚΑΙ ΤΗΣΤΗΣ

ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ

ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΚΑΙΚΑΙ

ΌΧΙΌΧΙ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ

ΣΑΚΧΑΡΑΣΑΚΧΑΡΑ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ DIS Study: 994 DIS Study: 994 ασθενείςασθενείς

μεμε

Σ∆Σ∆

ΙΙΙΙ. 11 . 11 χρόνιαχρόνια

παρακολούθησηπαρακολούθηση

HanefeldHanefeld

M et al. M et al. DiabetologiaDiabetologia

1996;39:15771996;39:1577––15831583

Fast

ing

bloo

dFa

stin

g bl

ood

gluc

ose

(mm

ol/l)

gluc

ose

(mm

ol/l)

Post

Post

-- mea

lm

eal

bloo

d gl

ucos

ebl

ood

gluc

ose

(mm

ol/l)

(mm

ol/l)

p<0.05p<0.05

p=NSp=NS

4.44.4––6.16.1

7.87.8

>7.8 >7.8

4.44.4––8.08.0

10.010.0

>10.0>10.0

300300

150150

00

300300

150150

00

Myocardial infarctionMyocardial infarctionMortalityMortality

8.058.05--23.1123.116.076.07--8.048.04

2.72.7--6.066.06

3.23.2--5.35.3

5.45.4--5.75.7

5.85.8--11.611.6

0,70,7

0,750,75

0,80,8

0,850,85

0,90,9

0,950,95IM

T (m

mIM

T (m

m)

2h 2h γλυκόζηγλυκόζη

μεταμετα

φόρτισηφόρτιση

σεσε

OGTT (mmol/l)OGTT (mmol/l)

HbA1c

(%)

1. 1. TemelkovaTemelkova--KurktschievKurktschiev

TS, et al. PostTS, et al. Post--challenge plasma glucose and challenge plasma glucose and glycaemicglycaemic

spikes are spikes are more strongly associated with atherosclerosis than fasting glucomore strongly associated with atherosclerosis than fasting glucose and se and glycosylatedglycosylated

hemoglobinhemoglobin

level. level. Diabetes Care 2000; 23: 1830Diabetes Care 2000; 23: 1830--1834 1834

ΗΗ

PPG PPG προέβλεπεπροέβλεπε

τοτο

πάχοςπάχος

τηςτης

μέσηςμέσης

στιβάδαςστιβάδας

(IMT)(IMT), , ανεξάρτηταανεξάρτητα

απόαπό

τηντην

γλυκόζηγλυκόζη

νηστείαςνηστείας

καικαι

τηντην

HbAHbA1c1c

11

ΜελέτηΜελέτη

RIADRIAD

* 2HPPG * 2HPPG –– IMTIMT

O.R 1.88O.R 1.88HbA1C HbA1C ––IMTIMTO.R 24O.R 24FPG FPG ––IMTIMTO.R 1.30O.R 1.30

* P<0.01* P<0.01

A1C (%)A1C (%)

∆ιπλάσιος∆ιπλάσιος

οο

κίνδυνοςκίνδυνος

CVD CVD συμβαμάτωνσυμβαμάτων

στουςστους

IGTIGTσεσε

σχέσησχέση

μεμε

αυτούςαυτούς

πουπου

παρέμεινανπαρέμειναν

NGTNGT

Baltimore Longitudinal Study of AgingBaltimore Longitudinal Study of Aging

THE FUNAGATA DIABETES STUDYTHE FUNAGATA DIABETES STUDY ΔιαταραΔιαταραγμένηγμένη

ΑνοχήΑνοχή

ΓλυκόζηςΓλυκόζης

((IGT)IGT)

TominagaTominaga

M, et al. Impaired glucose tolerance is a risk factor for M, et al. Impaired glucose tolerance is a risk factor for cardiovascular disease, but not impaired fasting glucose. cardiovascular disease, but not impaired fasting glucose. Diabetes CareDiabetes Care 1999;22:9201999;22:920--4.4.

Φυσιολογική∆.Α.Γ. (2 ώρες

Μ.Γ. 140-200)Σ.∆. (2 ώρες

Μ.Γ. >200)

1.00

ΕπιβίωσηΕπιβίωση

0.99

0.98

0.97

0.96

0.95

0.94

0

1.00

0.98

0.96

0.94

0.92

0

Φυσιολογική∆.Γ.Ν. (Γ.Ν. 110-126)Σ.∆. (Γ.Ν. >126)

0 1 2 3 4 5 6 7 0 1 2 3 4 5 6 7Έτος Έτος

0

5

10

15

20

25

30 NGTIGTΑδιάγνωστος

Σ.∆.

Σ.∆. τύπου

2

%

Saydah, S. H. et al.: Diabetes Care

24 (3): 447-

453, 2001.

nn = 3174 (30= 3174 (30--74 74 έτηέτη))

ΔιαταραχήΔιαταραχή

ΑνοχήςΑνοχής

ΓλυκόζηςΓλυκόζης

καικαι ΚαρδιαγγειακήΚαρδιαγγειακή

θνησιμοτηςθνησιμοτης

(NHANES II)(NHANES II)

1

1,25

1,5

1,75

2

Καρδιαγγειακήνόσος

Στεφανιαίανόσος

Εγκεφαλικόεπεισόδιο

Όλες

οι

αιτίες

Σχετικός

κίνδυνος

Γνωστός

διαβήτης

IGT

IFG

Πηγή: DECODE study group: Arch Intern Med 161: 397-

404, 2001.

IGT: IGT: ΠαθολογικήΠαθολογική

ΑνοχήΑνοχή

ΓλυκόζηςΓλυκόζηςIFG: IFG: ΠαθολογικήΠαθολογική

ΓλυκόζηΓλυκόζη

ΝηστείαςΝηστείας

ΔιαταραχήΔιαταραχή

ΑνοχήςΑνοχής

ΓλυκόζηςΓλυκόζης

καικαι ΜακροαγγειοπάθειαΜακροαγγειοπάθεια

ΘάνατοιΘάνατοι

απόαπό

τοτο

καρδιαγγειακόκαρδιαγγειακό

καικαι

επίπεδαεπίπεδα γλυκόζηςγλυκόζης

μετάμετά

φόρτισηφόρτιση

DECODE Study Group. Diabetes Care 2003;26:688–696

ΓλυκόζηΓλυκόζη

2/2/ώρουώρου

καικαι

εξέλιξηεξέλιξη

ΣΝΣΝ

σεσε

άτομαάτομα

μεμε φυσιολογικήφυσιολογική

ανοχήανοχή

γλυκόζηςγλυκόζης

Mellen

PB, Cefalu

WT, Herrington DM. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2006;26:189–193

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ

Η

ΣΥΧΕΤΙΣΗ

ΤΗΣ

ΑΥΞΗΣΗΣ

ΤΟΥ

ΙΜΤ ΜΕ

ΤΟ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ

ΣΑΚΧΑΡΟ

ΠΑΡΑ

ΜΕ

ΤΗΝ

A1C

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ

ΗΗ

ΣΥΧΕΤΙΣΗΣΥΧΕΤΙΣΗ

ΤΗΣΤΗΣ

ΑΥΞΗΣΗΣΑΥΞΗΣΗΣ

ΤΟΥΤΟΥ

ΙΜΤΙΜΤ ΜΕΜΕ

ΤΟΤΟ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΟ

ΣΑΚΧΑΡΟΣΑΚΧΑΡΟ

ΠΑΡΑΠΑΡΑ

ΜΕΜΕ

ΤΗΝΤΗΝ

A1CA1C

22--

Hour glucose after OGTTHour glucose after OGTT

Carotid Carotid IMTIMT

TemelkovaTemelkova

––KurktsschievKurktsschiev

TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830TS, et al. Diabetes Care 2000;23:1830

0

20

40

60

80

100

54-108 108-144 >1443.2 3.2 ––5.35.3

5.45.4--5.75.75.8 5.8 ––11.611.6

A1C (%)A1C (%)

**2h PPG 2h PPG ––IMTIMT::OR 1.88OR 1.88

HbAHbA11

CC--IMTIMT::OR 1.24OR 1.24

FPGFPG--IMTIMT::OR 1.30OR 1.30

O σχετικός

κίνδυνος

θανάτου

αυξάνει

με

τη 2-ωρη

μεταγευματική

γλυκόζη

ανεξάρτητα

από

τα

επίπεδα

της

γλυκόζης

νηστείας

O O σχετικόςσχετικός

κίνδυνοςκίνδυνος

θανάτουθανάτου

αυξάνειαυξάνει

μεμε

τητη 22--ωρηωρη

μεταγευματικήμεταγευματική

γλυκόζηγλυκόζη

ανεξάρτηταανεξάρτητα

απόαπό

τατα

επίπεδαεπίπεδα

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

νηστείαςνηστείας

Λόγο

ςΚινδύ

νου

0

0,5

1

1,5

2

2,5

<6.1 6.1 -6.9 >=7.0

<7.8

<7.8-11.0

>=11.1

Γλυκόζη

νηστείας

(mmol/l)

2ωρη

μεταγευματική

γλυκόζη

(mm

ol/l)

Adjusted for age, center, sexAdjusted for age, center, sexDECODE Study Group. Lancet 1999; 354: 617DECODE Study Group. Lancet 1999; 354: 617--2121

Η

μεταβλητότητα

της

γλυκόζης

σχετίζεταιισχυρά

με

τον

καρδιαγγειακό

κίνδυνο

ΗΗ

μεταβλητότηταμεταβλητότητα

τηςτης

γλυκόζηςγλυκόζης

σχετίζεταισχετίζεταιισχυράισχυρά

μεμε

τοντον

καρδιαγγειακόκαρδιαγγειακό

κίνδυνοκίνδυνο

Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;Verona Diabetes Study. Diabetes Care 2001;

0

0,5

1

1,5

2

III II I

I

II

III

Τριτημόρια

M-

FPGΤριτημόρια

M-

FPG Τριτημόρια

CV- FPG

Τριτημόρια

CV- FPG

Σχετικός

κίνδυνος

Σχετικός

κίνδυνος

CV-FPG: συντελεστής

διακύμανσης

γλυκόζης

νηστείαςM –FPG: μέση

γλυκόζης

νηστείας

AvignonAvignon

A, Diabetes Care 1997A, Diabetes Care 1997HbAHbA1c 1c (%)(%)

Γλυκόζη

Γλυκόζηαίμα

τος

αίμα

τος

(mg/

dl)

(mg/

dl)

550000

440000

330000

220000

100100

0044 55 66 77 88 101099 1111 1212 1313

πρινπριν

τοτο

πρωινόπρωινό

μετάμετά

τοτο

μεσημεριανόμεσημεριανό

r = 0,62r = 0,62

r = 0,81r = 0,81

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ

ΗΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣΥΣΧΕΤΙΣΗ

ΤΗΣΤΗΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗΣ

VS. VS. ΓΛΥΚΟΖΗΣΓΛΥΚΟΖΗΣ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

ME THN ME THN ΓΛΓΛYKOZ/NHYKOZ/NH

HbHb

Michael

Brownlee

Diabetes. 2005; 54 (6): 1615-1625Michael

Brownlee

Diabetes. 2005; 54 (6): 1615-1625

Η

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ΠΡΟΚΑΛΕΙ

ΑΥΞΗΜΕΝΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

ΡΙΖΩΝ

Ο2 (ROS) AΠΟ

ΤΑ

ΜΙΤΟΧΟΝ∆ΡΙΑ

Η

ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

ΠΡΟΚΑΛΕΙ

ΑΥΞΗΜΕΝΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

ΡΙΖΩΝ

Ο2 (ROS) AΠΟ

ΤΑ

ΜΙΤΟΧΟΝ∆ΡΙΑ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΕΠΙΠΕ∆Α

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΩΝ

ΣΕ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ

ΜΕ

ΤΑ

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΑ

ΝΗΣΤΕΙΑΣ

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΑ

ΕΠΙΠΕ∆ΑΕΠΙΠΕ∆Α

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΩΝΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΩΝ

ΣΕΣΕ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ

ΜΕΜΕ

ΤΑΤΑ

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΑΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΑ

ΝΗΣΤΕΙΑΣΝΗΣΤΕΙΑΣ

0

20

40

60

80

100

≥1.69 <1.69<1.69

≥1.69

FASTING TG

% p

atic

ipan

ts

96%

61%

TG3h

AFTER LUNCH

Rivellese A. et al. Clinical practice 2004; 58:suppl. 142: 32Rivellese A. et al. Clinical practice 2004; 58:suppl. 142: 32

Ποσοτικό

αποτέλεσμαΠοιοτικόαποτέλεσμα

(?)

Παθογένεση

των

διαβητικών επιπλοκών

ΠαθογένεσηΠαθογένεση

τωντων

διαβητικώνδιαβητικών επιπλοκώνεπιπλοκών

ΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

ΜεταγευματικήΜεταγευματικήΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

ΒασικήΒασικήΥπεργλυκαιμίαΥπεργλυκαιμία

HbAHbA1c1c

∆ιακυμάνσεις∆ιακυμάνσεις

γλυκόζηςγλυκόζης

∆ιαβητικές∆ιαβητικές

επιπλοκέςεπιπλοκές??

0 1 2 3 4 5 6 0 1 2 3 4 5 6 7 7 8 9 8 9

24 24

20 20

16 16

12 12

8 8

4 4

00

Κίνδυνος

αμφιβληστροειδοπάθειας

σε

ασθενείς

σε εντατικοποιημένο

και

συμβατικό

σχήμα

συμβατικό

Adapted from Diabetes 44:968-983, 1995

11%11%R

ate

Per P

ati e

nt Y

ear

Rat

e Pe

r Pat

i ent

Yea

r 10%10%9%9%

8%8%

7%7%

∆ιάρκεια∆ιάρκεια

μελέτηεμελέτηε, , έτηέτη

μέσημέση

HbA1cHbA1c

ΚίνδυνοςΚίνδυνος

γιαγια

αμφιβαμφιβ//πάθειαπάθεια

σεσε

υποομάδαυποομάδα

τηςτης

DCCTDCCT

0 1 2 3 4 5 6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 7 8 9 9

εντατικοποιημένο

Rat

e Pe

r Pat

i ent

Yea

rR

ate

Per P

ati e

nt Y

ear

9%9%8%8%7%7%

∆ιάρκεια∆ιάρκεια

μελέτηςμελέτης, , έτηέτη

24 24

20 20

16 16

12 12

8 8

4 4

00

μέσημέση

HbA1cHbA1c

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

•

Η

μεταγευματική

υπεργλυκαιμία

(ΜΓΥ) συμβάλλει

στην

ανάπτυξη οξειδωτικού

stress, ενδοθηλιακής

δυσλειτουργίας

και

μεταγευματικής

υπερτριγλυκεριδαιμίας

ευοδώντας

την

αθηρωματική διαδικασία

•

Οι

μεταγευματικές

αιχμές

και

οι

διακυμάνσεις

του

σακχάρου

ευνοούν ιδιαίτερα

την

ανάπτυξη

ενδοθηλιακής

δυσλειτουργίας

κύρια

μέσω

αυξημένου

οξειδωτικού

stress•

Η

ΜΓΥ

έχει

ισχυρή

και

συνεχή

συσχέτιση

με

την

ανάπτυξη

μακροαγγειακής

νόσου, ενώ

είναι

ισχυρότερος

προγνωστικός δείκτης

της

υπεργλυκαιμίας

νηστείας

για

την

ανάπτυξη

καρδιαγγειακής

νόσου•

Τελικά

η

ρύθμιση

της

ΜΓΥ

θα

πρέπει

να

έχει

κεντρικό

ρόλο

στην

αντιμετώπιση

του

διαβήτη

ΕπηρεάζεταιΕπηρεάζεται

ηη

μυοκαρδιακήμυοκαρδιακή

αιματικήαιματική

ροήροή

καικαι

διάχυσηδιάχυση στηνστην

μεταγευματικήμεταγευματική

φάσηφάση

στουςστους

διαβητικούςδιαβητικούς

control

Diabetics

control

Circulation 2005;112(2):179-184

Diabetics

ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΜΥΟΚΑΡ∆ΙΑΚΗ ΑΙΜΑΤΙΚΗ

ΡΟΗ

ΣΤΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΜΕ

Σ∆

ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ

Η

ΜΕΤΑΓΕΥΜΑΤΙΚΗ

ΜΥΟΚΑΡ∆ΙΑΚΗ ΑΙΜΑΤΙΚΗ

ΡΟΗ

ΣΤΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΜΕ

Σ∆

Scognamiglio

R.

et al.

Circulation 2005; 112: 179-84Scognamiglio

R.

et al.

Circulation 2005; 112: 179-84

ControlControlΣ∆Σ∆

ΙΙΙΙ

# : # : P=0.005P=0.005

, * : , * : P=0.001P=0.001