ΙΔ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΧΡΟΝΙΕΣ 2017-18 ΚΑΙ 2018-19

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟ «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ

ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΚΑΙ

ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ»

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: Η βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου των

μαθητών στον γραπτό και στον προφορικό λόγο.

Για τη βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου των μαθητών στον γραπτό

και στον προφορικό λόγο κατά την περσινή σχολική χρονιά 2017-18

δόθηκε περισσότερη έμφαση στους ειδικούς στόχους 7, 8, 9, 10, 11,

και 14 οι οποίοι αναφέρονται στην ανάπτυξη κυρίως του προφορικού

λόγου, χωρίς να θεωρηθεί ότι ο γραπτός λόγος παραγνωρίστηκε.

Η ακρόαση και η ομιλία αποτελούσαν απαραίτητες μορφές

επικοινωνίας. Για να επικοινωνούν όμως καλύτερα τα παιδιά, ήταν

αναγκαίο να γνωρίζουν και εφαρμόζουν τους κανόνες μιας σωστής

συζήτησης: ζητούσαν το λόγο για να μιλήσουν, κάθε φορά μιλούσε

μόνο ένας , άκουγαν προσεκτικά αυτόν που μιλούσε, έδιναν το λόγο

στον επόμενο, δε διέκοπταν εφάρμοζαν τους κανόνες μιας ευγενικής

συμπεριφοράς. Επιπλέον ο δάσκαλος καθημερινά τους έδινε

ευκαιρίες να ασκούνται στην προσεκτική και ενεργητική ακρόαση,

να καλλιεργούν κι αναπτύσσουν τον προφορικό και το γραπτό λόγο

και γενικότερα να συμμετέχουν αποτελεσματικά στη μάθηση.

Παράλληλα για την επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού

προσωπικού έγινε ενδοσχολική επιμόρφωση από τον κ. Σπύρο

Σοφοκλέους σύμβουλο ελληνικών.

Δραστηριότητες που εντάχθηκαν κατά την περσινή σχολική χρονιά 2017-2018

για τη βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου των μαθητών

Νοητικά διαγράµµατα - Εννοιολογικοί χάρτες - Οπτικές

αναπαραστάσεις για εστιασµένη ακρόαση. Αξιοποιούνταν στοχευµένα

από τον/την εκπαιδευτικό ή και από τα παιδιά, ώστε να µπορέσουν να

εξυπηρετήσουν την οργάνωση σκέψης και ιδεών, για σκοπούς παραγωγής

προφορικού λόγου, στη βάση των λειτουργιών των κειµένων και αναλόγως

κειµενικού είδους

Αφήγηση. Τα παιδιά χρησιμοποιούσαν μια γνωστή ιστορία ή ένα

αφηγηματικό κείμενο και έκτιζαν την ιστορία. Ακόμη αφηγούνταν τις

εμπειρίες τους , τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τα όνειρά τους.

Εικονογράφηση. Μια ιδιαίτερα σημαντική δραστηριότητα για την

κινητοποίηση των μαθητών σε προφορική συζήτηση και την προετοιμασία για

την ανάγνωση ήταν η επεξεργασία της εικονογράφησης. Η εικονογράφηση

ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για να συζητηθεί συλλογικά στην τάξη σε τι

μπορούσε να αναφέρεται το κείμενο. Αποτελούσε αφορμή για προφορική

επεξεργασία γατί η εικόνα πολλές φορές έδινε περαιτέρω πληροφορίες για την

εξέλιξη της ιστορίας ή τόνιζε επιπλέον στοιχεία της δράσης. Με βάση εικόνες

τα παιδιά μπορούσαν να αφηγηθούν μια ιστορία, να αλλάξουν το τέλος της,

να αλλάξουν την αρχή κ.ά..

Ξεκλειδώνω το κείμενο: Εντοπισμός δομικών στοιχείων κειμένου (χρόνου,

τόπου, ηρώων, είδος κειμένου )

Παιχνίδι ρόλων. Το παιχνίδι ρόλων αποτελούσε μία μέθοδο κοινωνικής

μάθησης. Αποσκοπούσε στη γνώση, την κατανόηση και αντιμετώπιση της

κοινωνικής πραγματικότητας. Τις περισσότερες φορές προσομοιώνονταν

συγκρουσιακές καταστάσεις, όπως αυτές εμφανίζονταν στην καθημερινή ζωή

του παιδιού: συγκρούσεις στην οικογένεια, στον παιδότοπο, στο σχολείο. Τα

παιδιά αυτοσχεδίαζαν μετασχεδίαζαν τα κείμενα σε βιωματική δράση.

Συνεντεύξεις: Τα παιδιά γίνονταν μικροί δημοσιογράφοι και έπαιρναν

συνεντεύξεις από διάφορα πρόσωπα σε θέματα που επεξεργάζονταν στα

διάφορα μαθήματα

Ασκήσεις ερωτήσεων και αντίληψης: Τα παιδιά ετοίμαζαν ατομικά ή σε

μικρές ομάδες ερωτήσεις σχετικές με το κείμενο, την εικόνα ή ένα θέμα τις

απεύθυναν στους συμμαθητές τους οι οποίοι προσπαθούσαν να δώσουν

απαντήσεις.

Παρακολούθηση ντοκιμαντέρ σχετικών με τα διάφορα μαθήματα και στη

συνέχεια συζήτηση

Debate και ανάπτυξη επιχειρηματολογίας

Ολοκληρωμένες προφορικές και γραπτές απαντήσεις σε ερωτήσεις

τεκμηριώνοντας την άποψή τους με στοιχεία του κειμένου και με πειστικά

επιχειρήματα

Kαθημερινός έλεγχος της ανάγνωσης του κειμένου που διδάχθηκαν

Προφορική επεξήγηση των οδηγιών σε όλα τα μαθήματα από τους μαθητές

Κριτική στάση απέναντι σε απαντήσεις των συμμαθητών τους

Οι μαθητές εξηγούν τι διδάχθηκε το προηγούμενο μάθημα στην αρχή κάθε

μαθήματος

Εμπλουτισμός λεξιλογίου (λεξιλόγιο ημέρας –ενότητας, οικογένειες λέξεων,

χρήση λεξικού)

Ανάπτυξη φιλαναγνωσίας (τακτικός δανεισμός, δραστηριότητες, βιβλιοδρομίες)

Δημιουργικές δραστηριότητες (π.χ. περίληψη, συνεχίζω την ιστορία, λύνω το

πρόβλημα, δημιουργώ άλλους ήρωες, μικρές έρευνες κ.λ.π)

Σύγκριση κειμένων

Βασικοί κανόνες γραμματικής και ορθογραφίας

Τη φετινή σχολική χρονιά 2018-19 θα δοθεί περισσότερη έμφαση

στους υπόλοιπους στόχους που αναφέρονται κυρίως σε πιο

σύνθετες λειτουργίες όπως η κατανόηση κειμένου αλλά και

δραστηριότητες όπου ο μαθητής καλείται να οργανώσει, να

διατυπώσει τη σκέψη του γραπτώς και να δομήσει το δικό του

κείμενο.

Ειδικοί στόχοι:

Οι μαθητές να:

1. Γράφουν προτάσεις / απλά κείμενα επιμελημένα από άποψη ορθογραφίας,

γραμματικής, σύνταξης και στίξης (συμβάσεις γραπτού λόγου).

2. Δομούν σωστά μια παράγραφο (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, πρόταση

κατακλείδα) η οποία να έχει θεματική συνοχή

3. Δομούν σωστά ολοκληρωμένο κείμενο (πρόλογος, κύριο θέμα, επίλογος), με

συνταγμένες προτάσεις και με σωστή διάκριση μεταξύ των παραγράφων

4. Παράγουν προφορικό και γραπτό λόγο με τη μορφή καταγραφής ιδεών και

σημειώσεων για σκοπούς νοηματικής επεξεργασίας

5. Διευρύνουν και αξιοποιούν το βασικό θεματικό λεξιλόγιο ανάλογα με το

θέμα και το κειμενικό είδος.

6. Βελτιώνουν / επεξεργάζονται το αρχικό κείμενο με σκοπό τη δημιουργία

καλύτερου κειμένου.

7. Κατανοούν προφορικές οδηγίες και να τις εφαρμόζουν.

8. Βελτιώσουν την αναγνωστική τους ικανότητα, για να κατανοούν αυτά που

διαβάζουν.

9. Καταστούν ενεργητικοί ακροατές.

10. Αναπτύσσουν ποικιλία ειδών λόγου για διάφορους σκοπούς και για

διάφορους αποδέκτες ακολουθώντας τα δομικά χαρακτηριστικά του

κειμενικού είδους.

11. Κατανοούν κείμενα που ακούνε και να αποδίδουν το περιεχόμενό τους

12. Αναπτύξουν διάφορες στρατηγικές του γραπτού λόγου – γνωστικές,

μεταγνωστικές και κοινωνικές

13. Να έχουν συγυρισμένα και καθαρά τετράδια και βιβλία

14. Να μην απαντούν μονολεκτικά αλλά με ολοκληρωμένες απαντήσεις,

αναπτύσσοντάς τες ποσοτικά και ποιοτικά

15. Να βελτιώσουν ποιοτικά και ποσοτικά το γραπτό τους λόγο

ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ

Α. Επίπεδο Σχολικής Μονάδας

Α1. Επιμόρφωση προσωπικού

1. Αξιοποίηση μελών του διδακτικού προσωπικού με ειδίκευση και εμπειρία

στο θέμα.

2. Συζήτηση σε συνεδρία προσωπικού του θέματος του προφορικού και

γραπτού λόγου. Καταγραφή όλων των εισηγήσεων των εκπαιδευτικών,

καθώς και τεχνικών που εφαρμόζουν στην τάξη για βελτίωση της

κατανόησης

3. Επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού για θέματα κατανόησης

γραπτού και προφορικού λόγου και για τους Δείκτες από τη Σύμβουλο των

Ελληνικών

4. Επαρκής αλληλοπαρακολούθηση μαθημάτων από το προσωπικό του

σχολείου.

5. Οργάνωση συνδιδασκαλιών στο γλωσσικό μάθημα

6. Συμμετοχή στο πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

«Επιμόρφωσης Προσωπικού σε σχολική βάση».

7. Επιμόρφωση του προσωπικού για την αποτελεσματική διδασκαλία και

αξιολόγηση από λειτουργούς του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

8. Ανταλλαγή ιδεών και καλών πρακτικών με άλλα σχολεία μέσα στα

πλαίσια δικτύωσης σχολείων.

Α2. Ποιότητα διδασκαλίας

Δόμηση /Οργάνωση διδασκαλίας

Μεγιστοποίηση διδακτικού χρόνου (έγκαιρη προσέλευση μαθητών

στην τάξη, έγκαιρη προετοιμασία κατάλληλων μέσων υλικού,

προγραμματισμό διανομής ανακοινώσεων και είσπραξης χρημάτων,

εκμάθηση ρουτινών / απόκτηση δεξιοτήτων, οργάνωση λιτών

σχολικών εκδηλώσεων, αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου του

διαλείμματος από τα παιδιά, οργάνωση αίθουσας διδασκαλίας κ.τ.λ)

Ενθάρρυνση για διαφοροποίηση της διδασκαλίας ως προς το

περιεχόμενο της και την στήριξη των παιδιών ανάλογα με τις ανάγκες

τους.

Ανάπτυξη στρατηγικών μάθησης για κατανόηση γραπτού και

προφορικού κειμένου

Β. Επίπεδο Μαθητών

Ενεργός συμμετοχή στις εκδηλώσεις της σχολικής ζωής

Γνωριμία των παιδιών με διάφορους συγγραφείς

Ενθάρρυνση για συμμετοχή σε διαγωνισμούς

Έμφαση στη δημιουργική και λειτουργική έκφραση μέσα από τη

διδασκαλία π.χ. δραματοποίηση, υπόδυση ρόλων θεατρικό παιχνίδι

Γ. Επίπεδο συνεργασίας με εξωσχολικούς φορείς

Γ1. Συνεργασία με τη σύμβουλο των ελληνικών

Γ2. Συνεργασία με το παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου , το Επαρχιακό

Γραφείο Παιδείας, τον οικείο επιθεωρητή

Γ3. Συνεργασία με τους γονείς

Συναντήσεις γονέων με τους εκπαιδευτικούς και ενημέρωσή τους για την πρόοδο

των παιδιών τους

Ενημέρωση – επιμόρφωση γονέων για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να

βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι. Παρακολούθηση σεμιναρίων επιμόρφωσης για

γονείς ,από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ (για τον στόχο 5)

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ

ΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΙΔΕΩΝ

ΓΙΑ ΣΚΟΠΟΥΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ακατέργαστες σημειώσεις: Παραγωγή σημειώσεων από τον προφορικό λόγο και

σημειώσεων στο περιθώριο του βιβλίου, τήρηση σημειώσεων στο περιθώριο του

βιβλίου, τήρηση σημειώσεων από τον προφορικό λόγο, καταγραφή πληροφοριών από

ηχογραφημένα κείμενα και οπτικογραφημένα αποσπάσματα. Μετατροπή

σημειώσεων σε κειμενική μορφή

Νοητικά διαγράµµατα - Εννοιολογικοί χάρτες - Οπτικές αναπαραστάσεις

για εστιασµένη ακρόαση

Νοητικά διαγράµµατα και εννοιολογικοί χάρτες µπορεί να αξιοποιούνται πριν

ή µετά από την ακρόαση, όπως ετοιµάζονται από τον/την εκπαιδευτικό ή όπως

κατασκευάζονται από τα παιδιά. Μπορεί να δίνονται, επίσης, σχεδιαγράµµατα,

τα οποία τα παιδιά καλούνται να συµπληρώνουν κατά τη διάρκεια µίας

ακρόασης. Το εργαλείο αυτό είναι ευέλικτο και δύναται να έχει συγκεκριµένη

εστίαση, κατ’ αντιστοιχία µε το εκάστοτε προσδοκώµενο µαθησιακό

αποτέλεσµα (π.χ., πίνακας «Υπέρ-Κατά», πίνακας «Εντοπίζω τρεις διαφορετικές

απόψεις για το θέµα» κ.ο.κ.).

Νοητικά διαγράµµατα - Εννοιολογικοί χάρτες - Οπτικές αναπαραστάσεις ως

στηρίγµατα οργάνωσης του παραγόµενου προφορικού λόγου:

Νοητικά διαγράµµατα, εννοιολογικοί χάρτες και οπτικές αναπαραστάσεις

αξιοποιούνται στοχευµένα από τον/την εκπαιδευτικό ή και από τα παιδιά, ώστε να

µπορούν να εξυπηρετούν την οργάνωση σκέψης και ιδεών, για σκοπούς παραγωγής

προφορικού λόγου, στη βάση των λειτουργιών των κειµένων και αναλόγως

κειµενικού είδους

Περιγραφή - Αφήγηση

Τα παιδιά καλούνται, για παράδειγµα, να

περιγράψουν µία διαδικασία έχοντας µπροστά τους

συγκεκριµένες οπτικές αναπαραστάσεις (π.χ.,

σχεδιαγράµµατα διαδικασίας), ως στήριγµά τους. Μπορεί,

επίσης, να αναδιηγηθούν, µία ιστορία µε τη βοήθεια

πέντε εικόνων, που παρουσιάζουν τα κοµβικά επεισόδια

της πλοκής). Η δραστηριότητα µπορεί να ενισχυθεί µε

τη στοχευµένη παράθεση βοηθητικών φράσεων και

λέξεων. Για παράδειγµα, μπορεί να δοθεί πίνακας µε

χρονικές επιρρηµατικές φράσεις (στην αρχή, αµέσως µετά, στη

συνέχεια κ.ο.κ.), αν αυτό αποτελεί επιδιωκόµενο διδακτικό στόχο.

Διαγράµµατα/εννοιολογικοί χάρτες καταγραφής ιδεών, απόψεων,

επιχειρηµάτων

Τίθεται ένας προβληµατισµός που αφορά σε

συγκεκριµένο κείµενο. Οι µαθητές/µαθήτριες καλούνται

να καταγράψουν (ατοµικά ή οµαδικά) τις ιδέες τους,

γύρω από τον προβληµατισµό, µε την αξιοποίηση

διαγράµµατος, ώστε να είναι έτοιµοι/ες να τις

αναπτύξουν στην ολοµέλεια. Στη συνέχεια, οι σκέψεις

αυτές ανακοινώνονται στην ολοµέλεια, µε ανάλογη

τεκµηρίωση, και ακολουθεί συζήτηση.

Χάρτης της αφήγησης

Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και

αναδιηγούνται την ιστορία, σχηµατίζοντας το

χάρτη της αφήγησης µε ένα κουβάρι

νήµατος. Πιο αναλυτικά, δίνεται το κουβάρι

σε ένα παιδί και αρχίζει την αναδιήγηση της

ιστορίας. Αφού ολοκληρώσει, πετάει το

κουβάρι σε κάποιο άλλο παιδί, κρατώντας το

νήµα. Επαναλαµβάνεται η ίδια διαδικασία µε

όλα τα παιδιά. Ο/Η εκπαιδευτικός µπορεί να

δώσει υποβοηθητικά γλωσσικά στηρίγµατα

στα παιδιά (αυτούσιες λέξεις/ φράσεις από το

κείµενο, χρονικούς δείκτες, επιρρήµατα κ.ά.).

Τα παιδιά, στον «κύκλο της αφήγησης»,

«χτίζουν» οµαδικά µία ιστορία (αναδιήγηση

γνωστής ιστορίας ή παραγωγή πρωτότυπης

ιστορίας). Κάθε παιδί διατυπώνει µία- δυο

αφηγηµατικές προτάσεις, µε βάση τον λόγο των προηγουµένων, µέχρι

ολοκληρωθεί η ιστορία. Η διαδικασία µπορεί να ενισχυθεί µε γλωσσικά

στηρίγµατα που δίνει ο/η εκπαιδευτικός (π.χ., χρήση συνδέσµων, χρονικών

επιρρηµάτων κ.ο.κ.).

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ (για τον στόχο 5)

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Προβλέψεις

Αξιοποιούνται πληροφορίες

του κειµένου για τη διατύπωση

τεκµηριωµένων προβλέψεων

αναφορικά µε το θέµα, το είδος, το

περιεχόµενο του κειµένου και τις

διακειµενικές σχέσεις που το αφορούν (υπό την εξής λογική: υπόθεση - επαλήθευση).

Καταιγισµός ιδεών - Ιδεοθύελλα

Αξιοποιείται η προϋπάρχουσα γνώση των παιδιών και προωθείται η

ανακάλυψη - λύση απαντήσεων/προβληµάτων, αντίστοιχα. Έτσι, τα παιδιά

ενθαρρύνονται να συµβάλουν, µέσω της προϋπάρχουσας γνώσης τους, στα

ερωτήµατα που τους τίθενται. Η ιδεοθύελλα µπορεί να εµπλουτιστεί µε λέξεις/

φράσεις/ σχέδιο κατά τη διάρκεια ενασχόλησης µε το συγκεκριµένο θέµα.

«Μαντεύω την ιστορία…

Διατυπώνονται προβλέψεις

(ατοµικά, οµαδικά, στην

ολοµέλεια, προφορικά ή και

γραπτώς) για το «τι µπορεί να λέει η

ιστορία», αν πρόκειται για

αφηγηµατικό κείµενο, οι οποίες

οδηγούν στην παραγωγή διάφορων

κειµενικών εκδοχών.

Τι γνωρίζω - Τι θέλω να µάθω -

Τι έµαθα (Know-Want-Learn)

Καταγράφονται οι

προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών

για ένα συγκεκριµένο θέµα, αλλά και

οι προσδοκίες τους σε ό,τι αφορά

στο θέµα αυτό. Με το πέρας της

ενασχόλησης µε το συγκεκριµένο

θέµα, σηµειώνονται αυτά που τα

παιδιά θεωρούν ότι έχουν µάθει,

κατά τη µελέτη του θέµατος (το

εργαλείο αυτό αξιοποιείται και µετά

από την ανάγνωση

κειµένου/κειµένων).

Καθοδηγούµενη ανάγνωση -

Καθοδηγούµενη Σκέψη

O/Η εκπαιδευτικός διαβάζει ένα αφηγηµατικό κείµενο αποσπασµατικά,

επιλέγοντας σηµεία-κλειδιά του κειµένου, όπου και σταµατά για να υποβάλει

ερωτήσεις ανοικτού τύπου, να ζητήσει τις προβλέψεις των παιδιών, να

προκαλέσει τις κριτικές τους απόψεις και αξιολογικές θέσεις. Ενδεικτικές

ερωτήσεις είναι οι ακόλουθες:

§ Ποια είναι η άποψή σου;

§ Μπορείς να στηρίξεις τη γνώµη σου;

§ Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας έπραξαν σωστά ή λάθος;».

Έτσι, ο/η εκπαιδευτικός εµπλέκει άµεσα τους/τις µαθητές/µαθήτριες στην

αναγνωστική διαδικασία, ενεργοποιώντας και αναπτύσσοντας την κριτική τους.

Σηµειώσεις

Καταγράφονται σηµειώσεις στο κείµενο

κατά τη διάρκεια των αναγνώσεών του

(γενικής ή και επιλεκτικής εστίασης), µε

ποικιλία τρόπων, όπως υπογράµµιση,

τοποθέτηση σε κύκλο, σκίαση ή

χρωµάτισµα λέξεων ή και φράσεων κ.ο.κ.

Τα παιδιά εντοπίζουν σηµαντικά στοιχεία

(νέες πληροφορίες, καθώς και πληροφορίες

που είναι ασαφείς) καθώς διαβάζουν, έτσι

ώστε να τα επεξεργάζονται, πριν

ολοκληρώσουν την ανάγνωση του

κειµένου. Συµπληρωµατικά, θα µπορούσε να συµφωνηθεί ένας κοινός κώδικας

σηµείων ανάµεσα στα παιδιά και στον/στην εκπαιδευτικό, που να

αντιπροσωπεύει συγκεκριµένες υποδείξεις.

Με βάση το κείµενο ή κείµενα

σηµειώνονται θέσεις,

επιχειρήµατα υπέρ ή εναντίον

διαφόρων απόψεων και

προβληµατισµών. Ακολούθως,

ατοµικά ή οµαδικά, τα παιδιά

εκφράζουν την προσωπική τους

άποψη, επιχειρηµατολογώντας.

Διαγράµµατα ροής

Διαγραµµατική απεικόνιση για κείµενα ακολουθίας/διαδικασίας (όπως, πρωινό

ξύπνηµα, πεπτικό σύστηµα, κύκλος του νερού) ή και κείµενα κατευθυντικού

λόγου (π.χ., οδηγίες συναρµολόγησης, συνταγή):

Διαγραµµατική απεικόνιση για κείµενα που εµπεριέχουν

σύγκριση/αντιπαραβολή ή και για σύγκριση/ αντιπαραβολή κειµένων:

Διαγραµµατική απεικόνιση για περιγραφικά κείµενα (π.χ., προσώπου, τόπου):

Οδηγίες

Αξιοποίηση διαγραµµάτων ροής (για οργάνωση πληροφοριών) . Με τα διαγράµµατα

αυτά οργανώνονται οι πληροφορίες της διαδικασίας, ως προς το «τι πρέπει να γίνει,

πότε και πώς» (όπως π.χ., «Οδηγίες που αφορούν στη διαδικασία εκτέλεσης µίας

συνταγής»).

Παραδείγµατα:

Το χέρι

Jigsaw Puzzle-Οµάδες ειδικών

Τα παιδιά αναλαµβάνουν διαφορετικούς

ρόλους ή εστιάζουν σε µία πτυχή του

υπό διερεύνηση θέµατος, για παραγωγή

αντίστοιχου γραπτού κειµένου [το

διαφορετικό χρώµα της καρτέλας τους

δηλώνει και τον ρόλο που

διαδραµατίζουν (π.χ., πλεονεκτήµατα της

τεχνολογίας, µειονεκτήµατα, αίτια,

συνέπειες κ.ά)

Προτεινόμενες δραστηριότητες (για το στόχο 6) για να διευρύνουν και να

αξιοποιούν το βασικό θεματικό λεξιλόγιο ανάλογα με το θέμα και το κειμενικό

είδος :

Κατάλογοι λέξεων στο τετράδιο και χρήση τους στο γραπτό και προφορικό λόγο

Δημιουργία λεξικών και εικονολεξιλογίων

Λεξοθύελλες

Δημιουργία θεματικών λεξικών ή δικτύων λέξεων

Κατασκευή σταυρόλεξων, ακροστοιχίδων και μεσοστοιχίδων με τη χρήση γνωστών

και άγνωστων λέξεων

Δημιουργία κειμένων με τη χρήυουση άγνωστων λέξεων Επίσκεψη της άγνωστης

λέξης: χρήση λεξικού, γρήγορη ανάγνωση της πρότασης που την περιέχει για

κατανόηση της σημασίας της και αντικατάστασής της με άλλη συνώνυμη λέξη

από τις επιλογές που τους δίνονται

Προτεινόμενες δραστηριότητες (για τον στόχο 10) για να αναπτύσσουν ποικιλία

ειδών λόγου για διάφορους σκοπούς και για διάφορους αποδέκτες

ακολουθώντας τα δομικά χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους:

Δημιουργία κειμένων από διάφορα είδη κειμένων που έρχονται σε επαφή τα

παιδιά

Επεξεργασία του θέματος με προφορική συζήτηση και ανάλυση, πριν από την

παραγωγή γραπtoύ λόγου

Άντληση θεμάτων μέσα από τα προσωπικά βιώματα των μαθητών και

γεγονότων που έχουν ζήσει.

Δημιουργία ανάγκης για έκφραση, σωστή διατύπωση, προσεχτική ακρόαση,

δημιουργική συζήτηση.

Χρήση αυθεντικών κειμένων (αφίσες, οδηγίες, συνταγές, προσκλήσεις) για

καλύτερη κατανόηση διαφορετικών ειδών λόγου της καθημερινότητας.

Περιγραφές

1. Αντικειμένων, ανθρώπων, ζώων, τόπων,

2. διαφημιστικά φυλλάδια, δημιουρία σχετικού

πληροφοριακού υλικού

3. Διαφημιστικά φυλλάδια, δημιουργία σχετικού

πληροφοριακού υλικού

Αφηγήσεις

1. Δημιουργία ιστορίας με άλλο τέλος, κόμικ,

ιστορία με ευχάριστο τέλος, ιστορία με

δυσάρεστο τέλος, ιστορία

με διαφρορετικό πρωταγωνιστή

2. Παραμυθοσαλάτα

3. Προσωπικές ή βιωματικές αναδιηγήσεις

Δίνω οδηγίες

1. Προσκλήσεις

2. Οδηγίες χρήσης συσκευών, παιχνιδιών,

μεταφορικών μέσων …΄

3. Συνταγές

Επιχειρηματολογία

1. Άρθρα

2. Δοκίμια

3. Κριτικές βιβλίων, ταινιών

Αναφορά στην περίσταση επικοινωνίας που χαρακτηρίζει κάθε κείμενο: στον

πομπό, το δέκτη, το θέμα, την πρόθεση του συγγραφέα και τα γλωσσικά μέσα

που χρησιμοποιεί για να το πετύχει.

Τήρηση συγκεκριμένων συμβάσεων του γραπτού λόγου π.χ. η πρόταση αρχίζει

με κεφαλαίο και στο τέλος μπαίνει τελεία.

Ολοκληρωμένες προφορικές και γραπτές απαντήσεις σε ερωτήσεις

τεκμηριώνοντας την άποψή τους με στοιχεία του κειμένου και με πειστικά

επιχειρήματα

Αποθάρρυνση της άκριτης και αυτολεξεί αντιγραφής πηγών. Απόρριψη

εκτυπώσεων από το διαδίκτυο που παρουσιάζονται ως προσωπική έρευνα

Συνεχή κείμενα: έκφραση με βάση το συναίσθημα, την εμπειρία, το ενδιαφέρον τις

σκέψεις την ίδια τη ζωή των παιδιών

Συνεντεύξεις : Λήψη συνεντεύξεων από ειδικούς

Μετασχηματισμοί: Μετασχηματισμός πολυτροπικών κειμένων σε μονοτροπικά και

το αντίστροφο

Προτεινόμενες δραστηριότητες (για τον στόχο 12) για ανάπτυξη στρατηγικών

του γραπτού λόγου

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ

Ανάκληση μνήμης: Πριν

ξεκινήσει να γράφει, φέρνει

στο μυαλό του αυτά που έχει

ζήσει και αυτά που ξέρει ήδη

για ένα θέμα.

Καταγραφή σημειώσεων: Σημειώνει σε ένα χαρτί, λέξεις

ή φράσεις που του έρχονται

στο μυαλό

Λεξιλόγιο: Όταν γράφει,

προτιμά να χρησιμοποιεί

λέξεις ή φράσεις που μόλις

έμαθε. Έχει μπροστά του το

θεματικό λεξιλόγιο.

Ορθογραφία: Σημειώνει σε

ένα χαρτί τα ορθογραφικά

λάθη που έκανε για να μην τα

επαναλάβει την επόμενη φορά

που θα γράψει

Ανάγνωση: Σταματά και

ξαναδιαβάζει αυτό που έχει

γράψει.

Επαναδιατύπωση: Να

βελτιώνουν-επεξεργάζονται το

αρχικό κείμενο με σκοπό την

αυτοδιόρθωση και τη

δημιουργία καλύτερου

κειμένου. Όταν ελέγχει το

Ολική οργάνωση/

Θεματική οργάνωση: Πριν ξεκινήσει το

γράψιμο, σκέφτεται

τι θέλει να γράψει,

κάνοντας ένα

προσχέδιο στο

μυαλό του ή σε ένα

χαρτί.

Κάνει ερωτήματα

στον εαυτό του

όπως: Τι; Πότε;

Πού; Γιατί; Ποιος;

για να οργανώσει

καλύτερα τις ιδέες

του.

Μεγαλόφωνη

ανάγνωση και

ηχογράφιση.

Συνεργασία με άλλους: Συζητά

για το θέμα που πρέπει να

γράψει με κάποιο συμμαθητή ή

με τον δάσκαλο. Μετά το

γράψιμο συζητά με τους

συμμαθητές ή τον δάσκαλο για

τα προβλήματα που συνάντησε

και μοιράζεται τις καλές ιδέες.

Εντοπισμός λαθών στην

ολομέλεια

Συναισθηματική συμμετοχή. Τον ενδιαφέρει να περνάει σε

αυτόν που θα διαβάσει το γραπτό

του, τις σκέψεις και τα

συναισθήματά του. Δίνει σε

κάποιον να διαβάσει το γραπτό,

μόλις το τελειώσει, ώστε να του

κάνει σχόλια ή να του πει για τις

σκέψεις και τα συναισθήματα

που του προκαλεί.

κείμενο και διαπιστώνει ότι

δεν έχει συντάξει καλά μια

πρόταση, την διατυπώνει

διαφορετικά. Αφαίρεση

άσχετων πληροφοριών. Σβήνει

ό,τι τελικά δεν έχει σχέση με

το θέμα

Αυτοπαρακολούθηση: Πριν

ξεκινήσει να γράφει, ελέγχει

αν έχει στο μυαλό του αρκετές

ιδέες για το θέμα που πρέπει

να γράψει. Ξεκαθαρίζει στο

μυαλό του για ποιο λόγο και

για ποιο σκοπό πρέπει να

γράψει. Αξιολογεί αν οι ιδέες

που έφερε στο μυαλό του είναι

καλές. Εστιάζει την προσοχή

του σε αυτά που γράφει, για να

ελέγχει. Ελέγχει και διορθώνει

τα ορθογραφικά λάθη.

Αξιολόγηση εφαρμογών και αποτελεσμάτων

Η αξιολόγηση θα είναι συνεχής, διαμορφωτική και συντρέχουσα και θα στηρίζεται

σε ποιοτικά κριτήρια αξιολόγησης(π.χ. καταλληλότητα δραστηριοτήτων, όφελος και

χρησιμότητά τους για τη σχολική μονάδα, εφαρμοσιμότητα στον βαθμό επίτευξης

και υλοποίησής τους

Κάθε μέλος του προσωπικού θα αυτοαξιολογεί την προσωπική συμβολή του στην

υλοποίηση των πιο πάνω και θα αναπροσαρμόζει ανάλογα τους σχεδιασμούς του

στον δεκαπενθήμερο προγραμματισμό του

Σε συλλογικό επίπεδο θα παρακολουθείται στενά η πορεία υλοποίησης του

σχεδίου δράσης και θα ανταλλάσσονται ιδέες για συνεχή βελτίωση, κυρίως στις

συνεδρίες προσωπικού

Εντός του Μαρτίου θα γίνει συλλογικά μια ενδιάμεση αποτίμηση και αξιολόγηση

της όλης προσπάθειας, με στόχο την επισήμανση και κάλυψη τυχόν αδυναμιών και

ελλείψεων και τον επαναπροσδιορισμό της όλης πορείας δράσης για το υπόλοιπο

της σχολικής χρονιάς

Τον Ιούνιο θα γίνει και πάλι σε συλλογικό επίπεδο τελική αποτίμηση του βαθμού

υλοποίησης του στόχου « Η βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου των μαθητών στον

γραπτό και στον προφορικό λόγο».