Το Νομικό Πλαίσιο του Ηλεκτρονικού Χρήματος στην Ελλάδα

Ιωάννης Δ. ΙγγλεζάκηςΑν. Καθηγητής Νομικής Σχολής

ΑΠΘΔικηγόρος Θεσσαλονίκης

Λειτουργία του χρήματος Το χρήμα είναι φορέας αξίας, μέτρο

αξιών και εργαλείο για την εκπλήρωση υποχρεώσεων. Ειδικότερα, έχει τρεις βασικές λειτουργίες: Αποτελεί γενικά αποδεκτό μέσο συναλλαγών

– ανταλλαγής Μέτρο υπολογισμού των οικονομικών αξιών

και Διασφαλίζει την αγοραστική δύναμη του

κατόχου του

Ηλεκτρονικό χρήμα Στην ψηφιακή οικονομία και το

χρήμα παίρνει ψηφιακή μορφή Τι Είναι;

Ηλεκτρονικό Χρήμα (υπό στένή έννοια)

(Ευρ.Κεντρική Τράπεζα) ηλεκτρονική αποθήκευση αξίας σε τεχνικό μέσο που λειτουργεί ως προπληρωμένο ανώνυμο μέσο (στον κομιστή) και το οποίο μπορεί να χρησιμοποιείται για τη διενέργεια πληρωμών προς άλλους φορείς, εκτός του εκδότη, χωρίς να είναι αναγκαία η ύπαρξη τραπεζικών λογαριασμών

Έχει τα χαρακτηριστικά του λογιστικού και του πλαστικού χρήματος 3601/2007

Στόχοι της νομοθεσίας Προστασία καταναλωτή Διαλειτουργικότητα Εγγύηση, ασφάλιση και επιμερισμος της

ζημίας Προληπτική εποπτεία για την

αντιμετώπιση του κινδύνου ρευστότητας, πιστωτικού κινδύνου και τους διάφορους κινδύνους αγοράς, νομικού κινδύνου

Τεχνική ασφάλεια

N. 4021/2011 Άρθρ. 10 Ηλεκτρονικό χρήμα: Οποιαδήποτε

νομισματική αξία αποθηκευμένη σε ηλεκτρονικό, συμπεριλαμβανομένου μαγνητικού, υπόθεμα που εμφανίζεται ως απαίτηση έναντι του εκδότη ηλεκτρονικού χρήματος, η οποία έχει εκδοθεί κατόπιν παραλαβής χρηματικού ποσού για το σκοπό της πραγματοποίησης πράξεων πληρωμών και γίνεται δεκτή από άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα πέραν του εκδότη

Χρηματικό όριο Το ηλεκτρονικό χρήμα δεν υπερβαίνει τα

250€ - αν δεν μπορεί το ηλ. υπόθεμα να επαναφορτισθεί.

Εφόσον μπορεί να επαναφορτιστεί το ηλ.υπόθεμα, το συνολικό ποσό δεν υπερβαίνει συνολικά 2.500 ευρώ ετησίως, εκτός αν ο κάτοχος ηλεκτρονικού χρήματος εξαργυρώσει ποσό 1.000 ευρώ ή μεγαλύτερο κατ’ έτος.

Έκδοση ηλεκτρονικού χρήματος Πέντε κατηγορίες εκδοτών ηλεκτρονικού

χρήματος: Α) τα πιστωτικά ιδρύματα Β) τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος Γ) Τα γραφεία ταχυδρομικών επιταγών Δ) Η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές

τράπεζες Ε) Τα κράτη μέλη ή οι περιφερειακές ή

τοπικές αρχές.

Εξαίρεση Οι παραπάνω διατάξεις δεν

εφαρμόζονται σε νομισματικές αξίες που είναι αποθηκευμένες σε μέσα ή ειδικά προπληρωμένα μέσα (=τα μέσα που έχουν σχεδιασθεί για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων αναγκών και χρησιμοποιούνται εντός «περιορισμένου δικτύου» - μόνο για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών σε συγκεκριμένο κατάστημα ή αλυσίδα καταστημάτων ή για την αγορά περιορισμένου φάσματος αγαθών ή υπηρεσιών.

Απαγόρευση έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος Απαγορεύεται στα φυσικά ή νομικά

πρόσωπα που δεν είναι εκδότες ηλεκτρονικού χρήματος να εκδίδουν ηλεκτρονικό χρήμα (εξαίρεση για τα ιδρύματα ηλ. χρήματος του αρθρ. 58 ν. 3601/2007)

Αρμόδια αρχή και εποπτεία Η ΤτΕ ορίζεται ως αρμόδια αρχή και

υπεύθυνη για τη χορήγηση αδειών λειτουργία και την προληπτική εποπτεία των ιδρυμάτων ηλ. Χρήματος Καταρτίζει και τηρεί μητρώο ιδρυμάτων

ηλ.χρήματος και αντιπροσώπων Επάρκεια ιδίων κεφαλαίων και

κεφαλαιακές απαιτήσεις Συστήματα εσωτερικού ελέγχου

Πράξεις της ΤτΕ ΠΡΑΞΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 22/12.7.2013:

διαδικασία α) για την παροχή άδειας ίδρυσης και λειτουργίας πιστωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα και β) για την απόκτηση συμμετοχής σε λειτουργούν πιστωτικό ίδρυμα - Εποπτική αξιολόγηση των υπόχρεων προσώπων

ΠΡΑΞΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 33/19.12.2013 Όροι και προϋποθέσεις για την χορήγηση άδειας λειτουργίας και κανόνες εποπτείας των Ιδρυμάτων Ηλεκτρονικού Χρήματος – Τροποποίηση της ΠΔ/ΤΕ 2628/30.9.2010 – Κατάργηση της ΠΔ/ΤΕ 2527/8.12.2003

Ρυθμίσεις Τα ιδρύματα ηλ. χρήματος ιδρύονται

και λειτουργούν μόνο με τη μορφή ΑΕ. Αρχικό κεφάλαιο 350.000 Εύρώ.

Ιδία κεφάλαια 2% του μέσου όρου ηλ.χρήματος σε κυκλοφορία.

Η ΤτΕ δύναται να απαιτεί από το ίδρυμα να διατηρεί ίδια κεφάλαια έως και 20% περισσότερα ή χαμηλότερα

Λοιπέ δραστηριότητες ιδρυμάτων ηλ. χρήματος άρθρο - 16 ν. 4021/2011

Απαιτήσεις διασφάλισης Τα ιδρύματα ηλ. χρήματος πρέπει να

διασφαλίζουν τα χρηματικά ποσά που λαμβάνουν έναντι ηλ. ρήματος που έχει εκδοθεί. Χρηματικά ποσά που λαμβάνονται υπό μορφή πληρωμής από μέσα πληρωμών διασφαλίζονται σε κάθε περίπτωση όταν πιστωθούν σε λογαριασμούς πληρωμών ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος ή καταστούν με άλλο τρόπο διαθέσιμα σε ίδρυμα ηλ. χρήματος. Και το αργότερο εως πέντε εργάσιμες μετά την έκδοση ηλ.χρήματος.

Δυνητικές εξαιρέσεις Αρθρ. 19 Ν. 4021/2011 Η ΤτΕ δύναται να εξαιρεί ΝΠ από την

εφαρμογή ορισμένων διατάξεων και προϋποθέσεων εφόσον οι επιχ. δραστηριότητες οδηγού σε μέσο όρο ηλ. χρήματος που δεν υπερβαίνει το όριο των 5.000.000 ευρώ και κανένα από τα φυσικά πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση δεν έχει καταδικασθεί.

Έκδοση και εξαργύρωση Αρθρ. 21 ν. 4021/2011: Οι εκδότες ηλ.

χρήματος εκδίδουν ηλ. χρήμα κατόπιν παραλαβής χρηματικού ποσού ίσης αξίας. Οι εκδότες ηλ. χρήματος, κατόπιν αιτήσεως, εξαργυρώνουν, ανά πάσα στιγμή και στην ονομαστική του αξία, τη νομισματική αξία του ηλ. χρήματος. Στη σύμβαση αναφέρονται σαφώς οι όροι εξαργύρωσης και τα συναφή τέλη.

Απαγόρευση τόκων & καταγγελίες Αρθρ 22 - Απαγορεύεται η απόδοση τόκων

ή άλλου οφέλους σε σχέση με τη διάρκεια του χρόνου κατοχής ηλ. χρήματος

Αρθρ. 23 – Οι κάτοχοι ηλ. χρήματος και άλλοι ενδιαφερόμενοι (συμπερ. ενώσεων καταναλωτών) έχουν δικαίωμα καταγγελίας στην Γ.Γ. Καταναλωτή του Υπουργ. Εργασίας και Κοινων.Ασφ/σης σχετικά με παραβάσεις των αρθρ. 20-26.

Αρθρ. 24 - Κυρώσεις

Άλλες ρυθμίσεις Εξωδικαστική επίλυση διαφορών:

αρμοδιότητα Συνηγόρου του Καταναλωτή, μεσολαβητή Τραπεζ.-Επενδ. Υπηρεσιών και οι Επιτροπές Φιλικ.Διακανονισμού

Απαγόρευση στους εκδότες ηλ.χρήματος να παρεκκλίνουν σε βάρος των κατόχων ηλ. χρήματος, από τις διατάξεις του νόμου, εκτός αν αυτό προβλέπεται στο νόμο

Κρυπτονομίσματα Συνιστούν τα κρυπτονομίσματα

ηλεκτρονικό χρήμα, με βάση τον ορισμό του νόμου;

Εμπίπτουν στην εποπτεία της ΤτΕ;