1

2

Η Γη αποτελείται από τρία διαφορετικά στρώματα το φλοιό, το μανδύα και τον πυρήνα

Λ λέμε ένα δύσκαμπτο στρώμα, μέσου πάχους 80km περίπου, που αποτελείται από το στερεό φλοιό και ένα μέρος του στερεού ανώτερου μανδύα

Η κίνηση των 7 μεγάλων

λιθοσφαιρικών πλακών γίνεται προς διάφορες κατευθύνσεις

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες αλλού αποκλίνουν, αλλού συγκλίνουν.

6

7

Δυνάμεις στη λιθόσφαιρα του Αιγαίου

Σ : συμπιεστικές δυνάμεις (κόκκινες)

Εφ : εφελκυστικές δυνάμεις (κίτρινες)

Μέτρηση σεισμών στην κλίμακα RichterΜη αισθητός Αισθητός σε

ανάπαυσηΣαν φορτηγό Κινούνται οι

λάμπες

Πέφτουν βάζα

Ανατροπές, αισθητός από όλους

Κτυπούν οι καμπάνες!

Αρκετές ζημιές

Σοβαρές ζημιές

Γενικευμένες καταστροφές

Ρωγμές στο έδαφος

ΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

After Shocks Phenomena

Αίτια και Είδη ΣεισμώνΣεισμοί στην Ελλάδα

10

ΣΕΙΣΜΟΣ

Σεισμός είναι ο τράνταγμα, η κίνηση του εδάφους που οφείλεται στη θραύση πετρωμάτων, το στιγμιαίο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας συσσώρευσης δυναμικής ενέργειας σε καταπονούμενες περιοχές της λιθόσφαιρας, δηλαδή η εδαφική δόνηση που γεννιέται κατά τη διατάραξη της μηχανικής ισορροπίας των πετρωμάτων από φυσικές αιτίες που βρίσκονται στο εσωτερικό της γης. Ένα φυσικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει πολλές απώλειες τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υλικά αγαθά.

11

Πώς γεννιέται ένας σεισμός; Οι σεισμοί συνήθως προκαλούνται από την ξαφνική

απελευθέρωση συσσωρευμένης ενέργειας στο φλοιό της Γης.

12

Γιατί αντιλαμβανόμαστε τους σεισμούς;

Αντιλαμβανόμαστε το σεισμό επειδή μέρος της ενέργειας μεταφέρεται στην

επιφάνεια της Γης με τα σεισμικά κύματα. Τα κύματα αυτά διαδίδονται στο

φλοιό με ταλαντώσεις των πετρωμάτων και φθάνοντας στην επιφάνεια

προκαλούν τις αναταράξεις του εδάφους που αισθανόμαστε.

Επίσης, τα σεισμικά κύματα προκαλούν με τις ταλαντώσεις και διαφορές

ηλεκτρικού δυναμικού στα πετρώματα του φλοιού, καθώς οδεύουν μέσα

από αυτά. Άλλη μια εκδήλωση των σεισμών, που προκαλείται από τη

μετακίνηση των πετρωμάτων της λιθόσφαιρας, είναι η

δημιουργία τσουνάμι στη θάλασσα, όταν ο σεισμός είναι υποθαλάσσιος και

αυτό έχει ως αποτέλεσμα ικανή κατακόρυφη ανάταξη του βυθού. Οι

περισσότεροι σεισμοί σχετίζονται με τον τεκτονικό χαρακτήρα της Γης και

ονομάζονται τεκτονικοί σεισμοί. Ένας σεισμός όμως μπορεί να οφείλεται και

στο απότομο γλίστρημα ενός παγετώνα. 

13

Πού γεννιέται ένας σεισμός;

Οι σεισμοί γεννιούνται μόνο μέσα στη λιθόσφαιρα και κατά κύριο λόγο

εντοπίζονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

14

Εστία ή Υπόκεντρο Του Σεισμού:

Ο χώρος που πρωτοεκδηλώνεται η διάρρηξη των πετρωμάτων.

Επίκεντρο Του Σεισμού:

Το ίχνος της κατακόρυφης προβολής της εστίας πάνω στην επιφάνεια της γης.

Εστιακό Βάθος:

Η απόσταση από την εστία του σεισμού.

Εστία-Επίκεντρο-Βάθος

15

16

Είδη Σεισμών

Εγκατακρημσιγενείς

Ηφαιστειογενείς

Τεκτονικοί

17

Εγκατακρησιμνιγενής

Είναι οι σεισμοί που πραγματοποιούνται από την πτώση μεγάλων

πετρωμάτων πάνω στη Γη λόγω βαρύτητας. Τα πετρώματα αυτά είναι

συνήθως οροφές διαφόρων σπηλαίων που πέφτουν και τους προκαλούν.

Έχουν μικρό μέγεθος και διαρκούν τόσο χρονικό διάστημα όσο απαιτείται

για την πτώση των πετρωμάτων. Είναι τοπικοί σεισμοί και καλύπτουν το

3% περίπου των σεισμών που πραγματοποιούνται πάνω στη Γη.

Τεκτονικοί

Είναι η μεγαλύτερη κατηγορία των σεισμικών δονήσεων. Οι σεισμοί

αυτοί έχουν συνήθως μεγάλο μέγεθος και η εστία τους μπορεί να βρίσκεται

σε βάθος 700 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης. Καλύπτουν περίπου

το 90% των σεισμικών δονήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην χώρα μας

το 90% των σεισμών είναι τεκτονικοί. 18

Ηφαιστειογενείς

Προηγούνται των ηφαιστειακών εκρήξεων ή και τις συνοδεύουν. Η

αιτία που τους προκαλεί πιστεύεται ότι είναι η απελευθέρωση των αερίων

του μάγματος το οποίο τροφοδοτεί τα ηφαίστεια μέσα από τους πόρους ή

τις ρωγμές που φτάνουν έως και την επιφάνεια της Γης. Είναι κυρίως μικροί

σεισμοί οι οποίοι έχουν την εστία τους σε μεγάλη απόσταση από το

ηφαίστειο αλλά με την πάροδο του χρόνου πλησιάζει συνέχεια προς αυτό

με όλο και μικρότερο βάθος, ενώ ταυτόχρονα γίνονται συχνότεροι. Το

μέγεθός τους εξαρτάται από την αντίσταση που συναντάει το μάγμα κατά

την ανύψωσή του προς την επιφάνεια της Γης. Οι ηφαιστειογενείς σεισμοί

καλύπτουν το 7% περίπου του συνολικού αριθμού των σεισμών που

πραγματοποιούνται στον πλανήτη μας.19

20

Πρόγνωση σεισμών

Την πρόγνωση μιας επερχόμενης σεισμικής δράσης θα μπορούσαμε να τη

διακρίνουμε, από επιστημονική πλευρά, σε τρεις κύριες κατευθύνσεις:

Αιτιοκρατική πρόβλεψη

Στατιστική πρόγνωση

Βραχεία διάρκειας πρόγνωση

21

Η Αιτιοκρατική πρόβλεψη σύμφωνα με τα μηχανικά μοντέλα

δράσης της λιθόσφαιρας εστιάζεται στον υπολογισμό της συσσώρευσης των

τάσεων σε όγκους πετρωμάτων (όσο το επιτρέπουν οι μέθοδοι και οι τεχνικές

μας, οι οποίες συνεχώς βελτιώνονται) και των μεταβολών τους και κατ'

επέκταση στον σαφή προσδιορισμό του Χρόνου, του Τόπου και του Μεγέθους

(με το αντίστοιχο σφάλμα υπολογισμού) του μελλοντικού σεισμού .

Η Στατιστική πρόγνωση θα μπορούσε να συνοψισθεί στη φράση:

η σεισμικότητα του παρελθόντος μας καθορίζει τη σεισμικότητα του

μέλλοντος, την οποία μπορούμε να την προσδιορίσουμε με τα μαθηματικά

μας εργαλεία.

Η Βραχείας Διάρκειας Πρόγνωση, είναι ο προσδιορισμός των

παραμέτρων ενός επερχόμενου σεισμού με πρόδρομα φαινόμενα (π.χ.

ηλεκτρικά σήματα) ή κυρίως συνδυασμό ομάδας πολλών πρόδρομων

φαινομένων.

22

Σεισμοί Στην Ελλάδα

23

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΕΙΣΜΙΚΟ ΤΟΞΟΤο ελληνικό τόξο είναι το όριο επαφής και

σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα, που και η πρώτη βυθίζεται αργά αλλά σταθερά με ρυθμό περίπου 4,5 εκατοστών τον χρόνο κάτω από τη δεύτερη.

Σημαδεύει τη χώρα από τη Λευκάδα μέχρι τη Ρόδο και μπορεί να δώσει τεράστια μεγέθη που φτάνουν τα 7 και 7,5 ρίχτερ.

Η Ελλάδα, με βάση τα στατιστικά στοιχεία, από άποψη σεισμικότητας, κατέχει την 1η θέση στη Μεσόγειο και την Ευρώπη και την 6η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο.

24

25

26

ProtectorsΕπιπτώσεις Σεισμών

Μέτρα Αυτοπροστασίας

27

Επιπτώσεις των Σεισμών στον Άνθρωπο

Σε υλικό επίπεδο

Στο συναισθηματικό τομέα

Στον οικονομικό τομέα

28

Αποτελέσματα Σεισμού στα Έργα των Ανθρώπων

Σε (δημόσια) κτίρια.

Σε ιστορικά μνημεία.

Στο οδικό-σιδηροδρομικό

δίκτυο.

Σε κατοικίες.

Σε χώρους συνάθροισης.

Σε δίκτυα ύδρευσης-

τηλεπικοινωνίας-ηλεκτρισμού-

φυσικού αερίου.

Ο σεισμός σε υλικό επίπεδο προκαλεί βλάβες:

29

Αποτελέσματα Σεισμών στον Άνθρωπο

Σε περίπτωση σεισμού οι άνθρωποι νιώθουν ανασφάλεια, πανικό και

αναστάτωση.

Ο πανικός ίσως κατευθύνει λάθος τις αντιδράσεις μας. Για παράδειγμα

μπορεί να κατευθυνθούμε σε ανελκυστήρες ενώ το πιο πιθανό είναι να

εγκλωβισθούμε.

Πολλές ζωές χάνονται από ένα σεισμό. Αυτό μας κάνει να νιώθουμε

θλίψη και τρόμο.

30

Αποτελέσματα Σεισμών στον Οικονομικό Τομέα

Οι αρνητικές

συνέπειες των

σεισμών στην

οικονομία

σχετίζονται με

βλάβες στις

κατασκευές. Έτσι οι

κάτοικοι

αναγκάζονται να

συνηθίσουν σε

διαφορετικές

συνθήκες

διαβίωσης.

31

Οικονομικές Συνέπειες

Καταστροφή κατοικιών και

εργασιακών χώρων.

Απώλεια κινητής και ακίνητης

περιουσίας.

Αποδιοργάνωση της

καθημερινότητας.

Δυσκολία στην άσκηση

επαγγέλματος.

Δυσκολία στην άμεση

επαναλειτουργία υπηρεσιών

και επιχειρήσεων.

32

Μέτρα Αυτοπροστασίας

Προσεισμικά

Κατά τη διάρκεια του

σεισμού

Μετασεισμικά

33

Προσεισμικά Μέτρα

Κτιριακός έλεγχος

Γνώση και κατάρτιση

Προμήθεια απαραίτητων υλικών

Ενημέρωση

34

Προμήθεια Απαραίτητων Υλικών

Τα εφόδια που είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας:

Κουτί πρώτων βοηθειών.

Φακός.

Φορητό ραδιόφωνο.

Σφυρίχτρα.

Πυροσβεστήρας.

35

Γνώση & Κατάρτιση

Τι πρέπει να κάνουμε κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της σεισμικής δόνησης.

Τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.

Που βρίσκονται οι διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού ή/και του

φυσικού αερίου.

Πως μπορούν να καταπολεμηθούν μικροπυρκαγιές.

Ποια είναι τα πιο ασφαλή σημεία του σπιτιού.

Για να προστατευτούμε από τους σεισμούς είναι πολύ σημαντικό να

γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα. Αυτά είναι:

36

Μέτρα κατά τη Διάρκεια του Σεισμού

Σε εσωτερικό χώρο

Σε εξωτερικό χώρο

Σε αυτοκίνητο

Σε παραθαλάσσια περιοχή

Σε ορεινή περιοχή

Κατά τη διάρκεια του σεισμού είναι πολύ σημαντικό το αν βρισκόμαστε:

37

Σε Εσωτερικό Χώρο

Διατήρηση ψυχραιμίας.

Αποφυγή μετακινήσεων.

Κάλυψη κάτω από κάποιο έπιπλο.

Απομάκρυνση από επικίνδυνα σημεία.

38

Σε Αυτοκίνητο Συνέχιση της οδήγησης με μικρότερη ταχύτητα και παρκάρισμα του

αυτοκινήτου σε ασφαλές μέρος.

Διατήρηση της ψυχραιμίας και τήρηση του Κ.Ο.Κ..

Απομάκρυνση από γέφυρες τούνελ ή αερογέφυρες.

Αποφυγή στάθμευσης κάτω από κτίρια δέντρα και ηλεκτροφόρα καλώδια.

39

Σε Εξωτερικό Χώρο Απομάκρυνση από πολυώροφα κτίρια, δέντρα, στύλους, φωτεινούς

σηματοδότες και ηλεκτροφόρα καλώδια.

Αποφυγή εισόδου.

40

Παραθαλάσσια περιοχή

Απομάκρυνση από την ακτή

(κίνδυνος δημιουργίας

tsunami).

Ορεινή περιοχή

Απομάκρυνση από επικίνδυνα

σημεία για πτώσεις βράχων

και κατολισθήσεις.

41

Οδηγίες αντισεισμικής προστασίας

Τι πρέπει να κάνουμε ΑΠΟ ΤΩΡΑ

Συζητάμε με την οικογένειά μας και καταστρώνουμε ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ.

Όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να γνωρίζουν τι να κάνουν σε

περίπτωση σεισμού. Προγραμματίζουμε που θα καταφύγουμε μετά το σεισμό.

Καθορίζουμε πού και πώς θα συναντηθούμε. Μαθαίνουμε τα τηλέφωνα έκτακτης

ανάγκης. Γνωρίζουμε από που κλείνουν οι γενικοί διακόπτες (ηλεκτρικού

ρεύματος, γκαζιού, φυσικού αερίου, νερού).

Ενημερωνόμαστε για τα απλά μέτρα αντισεισμικής προστασίας στο σπίτι και τα εφαρμόζουμε : Στερεώνουμε καλά στους τοίχους τα βαριά αντικείμενα (π.χ. έπιπλα, κάδρα, καθρέφτες, θερμοσίφωνα), τοποθετούμε τα εύθραυστα αντικείμενα σε χαμηλά ράφια.

Προμηθευόμαστε τα άμεσα απαραίτητα σε περίπτωση σεισμού όπως φακό, φορητό ραδιόφωνο, κουτί πρώτων βοηθειών, πυροσβεστήρα.

Μαθαίνουμε για την προστασία από σεισμό : ασχολούμαστε με το να αποκτήσουμε εμείς και το περιβάλλον μας σωστή αντισεισμική συμπεριφορά.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ την ΩΡΑ του σεισμού

Αν βρεθούμε μέσα σε κτίριο:

Παραμένουμε στον ίδιο χώρο

Καλυπτόμαστε αμέσως κάτω από ένα γερό τραπέζι ή άλλο έπιπλο.

Απομακρυνόμαστε από επικίνδυνα σημεία όπως τζαμαρίες και βαριά έπιπλα.

Δεν βγαίνουμε στα μπαλκόνια.

Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και ζητάμε το ίδιο από τους υπόλοιπους

ΒΑΣΙΚΟ : Μένουμε ψύχραιμοι. Ο πανικός προκαλεί θύματα.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ την ΩΡΑ του σεισμού

Αν βρεθούμε έξω από κτίριο:

Μένουμε έξω. Δεν μπαίνουμε μέσα σε κτίρια.

Απομακρυνόμαστε από πολυόροφα κτίρια, δέντρα, μανδρότοιχους, ηλεκτροφόρα καλώδια.

Καταφεύγουμε σε ανοιχτούς ασφαλείς χώρους όπως πλατείες ή πάρκα.

ΒΑΣΙΚΟ : Μένουμε ψύχραιμοι. Ο πανικός προκαλεί θύματα.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ την ΩΡΑ του σεισμού

Αν βρεθούμε σε παραθαλάσσια περιοχή:

Απομακρυνόμαστε από την ακτή γιατί υπάρχει κίνδυνος τσουνάμι. Σχετική ενημέρωση παίρνουμε από τις αρμόδιες αρχές.

ΒΑΣΙΚΟ : Μένουμε ψύχραιμοι. Ο πανικός προκαλεί θύματα.

Αν βρεθούμε σε ορεινή περιοχήΑν βρεθούμε σε ορεινή περιοχή::

Απομακρυνόμαστε από σημεία επικίνδυνα για πτώσεις Απομακρυνόμαστε από σημεία επικίνδυνα για πτώσεις βράχων και κατολισθήσεις. βράχων και κατολισθήσεις.

Η συμπεριφορά μας ΜΕΤΑ το σεισμό Κατ’ αρχήν :

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ψυχραιμίας

ΔΙΑΚΟΠΗ παροχής ηλεκτρικού, νερού, φυσικού αερίου

ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ενοίκων από το κτήριο

Μη χρήση ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΑ (κίνδυνος εγκλωβισμού)

Αποφυγή συνωστισμού στις σκάλες και στις εξόδους

Αποφυγή εξόδου στα μπαλκόνια

Μη άσκοπη χρήση του ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ

Μη χρήση του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ (προκαλούμε μποτιλιάρισμα και καθυστερούμε τα οχήματα παροχής βοήθειας).

Ακολουθούμε πιστά τις ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα ακολουθήσουν ΜΕΤΑΣΕΙΣΜΟΙ.

Η συμπεριφορά μας ΜΕΤΑ το σεισμό Αμέσως μετά :

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ψυχραιμίας

Απομάκρυνση από τις προσόψεις

Συγκέντρωση σε ανοικτούς χώρους

Παροχή πρώτων βοηθειών

Σβήσιμο μικροπυρκαγιών

Προσφορά βοήθειας

Μη άσκοπη χρήση του ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ

Μη ασκοπη χρήση του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ (προκαλούμε μποτιλιάρισμα και καθυστερούμε τα οχήματα παροχής βοήθειας).

Ακολουθούμε πιστά τις ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα ακολουθήσουν ΜΕΤΑΣΕΙΣΜΟΙ.

Ενημερωνόμαστε από τους αρμόδιους Ενημερωνόμαστε από τους αρμόδιους φορείς. Δεν πιστεύουμε τις ΦΗΜΕΣ, φορείς. Δεν πιστεύουμε τις ΦΗΜΕΣ, γιατί δημιουργούν σύγχυση. γιατί δημιουργούν σύγχυση.

Μετασεισμικά Μέτρα Μη χρησιμοποιείτε τα κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί ως “μη

κατοικήσιμα.

Αποφύγετε να περνάτε ή να στέκεστε κάτω από προσόψεις κτιρίων που

έχουν υποστεί βλάβες από το σεισμό.

Μην αγγίζετε πεσμένα ή κομμένα καλώδια ούτε αντικείμενα που

ακουμπούν σε αυτά. Υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.

Να οδηγείτε προσεκτικά και να μη σταθμεύετε το αυτοκίνητό σας κάτω

από προσόψεις κτιρίων, αερογέφυρες και ηλεκτροφόρα καλώδια.

49

Στόχος της πολιτείας, μέσω του αρμόδιου φορέα του Ο.Α.Σ.Π. , είναι

η ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας (μέσα από οδηγίες

προστασίας) σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.

Η σωστή αντίδραση σε μια τέτοια κατάσταση μπορεί να επιτευχθεί

μόνο αν στην προσεισμική περίοδο το σχολείο πάρει μέρος σε

ασκήσεις ετοιμότητας και εκκένωσης του κτιρίου, ενημερωτικά

σεμινάρια από τους αρμόδιους φορείς κ.α.

50

Ενέργειες Προστασίας Κατά την Διάρκεια του Σεισμού

Μπαίνουμε αμέσως κάτω από τα θρανία μέχρι να σταματήσει ο σεισμός.

Περιμένουμε με ψυχραιμία τις εντολές του καθηγητή.

Δεν πλησιάζουμε κοντά σε παράθυρα.

Δεν εγκαταλείπουμε το κτίριο όλοι μαζί αλλά ένας-ένας, με την σειρά

Δεν χρησιμοποιούμε τον ανελκυστήρα

51

52