Γνωρίζετε από ποια πόλη εικονίζεται σε αυτή τη φωτογραφία;Τι μεταφέρουν οι βάρκες;

Το καρναβάλι μέσα από έργα ζωγραφικής

ΑΠΟΚΡΙΑ ή ΑΠΟΚΡΕΩ;

• Απόκρεω ή αποκριά, χαρακτηρίζεται η περίοδος των τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρά Δευτέρα, κατά την οποία επικρατεί το έθιμο του μασκαρέματος. «Αποκρεά» σημαίνει την αποχή από το κρέας (από-κρεώ).

• Συνώνυμη της λέξης Αποκριά είναι και η λέξη Καρναβάλι (Carnival).• Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα,

στη Διονυσιακή λατρεία. Ο Διόνυσος ήταν ο θεός της γονιμότητας και οι αρχαίοι Έλληνες τον τιμούσαν με μεγάλους εορτασμούς, τα Διονύσια. Κατά τους εορτασμούς αυτούς, στην αρχαία Αθήνα, γινόταν παρέλαση άρματος που ξεκινούσε από τη θάλασσα (συμβόλιζε τον ερχομό της Άνοιξης ).

• Οι επιβαίνοντες στο άρμα – άμαξα,  περιφερόμενοι στους δρόμους μαζί με χορευτές και τραγουδιστές που ήταν μεταμφιεσμένοι με προσωπίδες τραγουδούσαν σατυρικά τραγούδια. Οι εορτασμοί αυτοί, πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό δεχόμενοι επιρροές από διάφορες κουλτούρες και ιστορικά γεγονότα.

• Με την επικράτηση του χριστιανισμού, στοιχεία της αρχαιοελληνικής λατρείας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και τις παραδόσεις του λαού με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή. Από το 19ο αι. μέχρι σήμερα το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου.

• Παλιότερα,  παρέες μεταμφιεσμένων κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας σκωπτικά τραγούδια. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου για να επικρατήσουν οργανωμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα.

• Οι Απόκριες αποτελούν ουσιαστικά  μια περίοδο εκτόνωσης , πριν αρχίσει η Σαρακοστή. Με τη νηστεία της Σαρακοστής οι πιστοί προετοιμάζονται ψυχικά και σωματικά για να παρακολουθήσουν τα Θεία Πάθη κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Τι είναι το Τριώδιο;

Με τον ευρύτερο όρο Αποκριά, ονομάζουμε τη χρονική περίοδο τριών εβδομάδων πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, το γνωστό

μας τριώδιο. Οι τρεις Κυριακές που κλείνουν την κάθε εβδομάδα του τριωδίου είναι:• η Κυριακή του Ασώτου,• η Κυριακή της Απόκρεω (μικρή αποκριά) και• η Κυριακή της Τυροφάγου (Μεγάλη Αποκριά).• Η περίοδος του Τριωδίου καλύπτει:• α. Τις τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (22

ημέρες).• β. Τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (40 ημέρες, από την Καθαρά Δευτέρα

μέχρι την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου).• γ. Τις δυο ήμερες Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων

(συνδετικές ήμερες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής με τη Μεγ. Εβδομάδα).

• δ. Τη Μεγάλη Εβδομάδα (6 ημέρες).

• Παρατηρήστε με προσοχή τα παρακάτω έργα ζωγραφικής τα οποία ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους και κινήματα της ιστορίας της Τέχνης και προσπαθήστε να βρείτε ομοιότητες και διαφορές:

• Επιλέξτε ένα έργο και μιλήστε γι’ αυτό

Ο αγώνας μεταξύ Αποκριάς και Σαρακοστής - Pieter Bruegel the Elder

Μεγάλο καρναβάλι Οστάνδη 1934 - Felix Labisse

Σκηνή από το ρωμαϊκό καρναβάλι 1884 -Vasily Surikov

Καρναβάλι στην Αθήνα 1892- Νικόλαος Γύζης

Καρναβάλι στην Αθήνα 1930 -Εμμανουήλ Ζαϊρης

Καρναβάλι στη Φλάνδρα 1931- James Ensor

Καρναβάλι - Candido Portinari 1924

Καρναβάλι - Francis Picabia

Καρναβάλι στη Νίκαια - Paul Signac

Καρναβάλι στην Arcueil 1911 - Lyonel Feininger

Καρναβάλι σ ένα χωρίο - Jose Gutierrez Solana

Καρναβάλι στη Ρώμη 1860 - Fyodor Bronnikov

Καρναβάλι στη μεξικάνικη ζωή. Δικτατορία 1936 - Diego Rivera

καρναβάλι, το Carousel - Georges Lemmen

Ζωγραφικοί πίνακες με θέμα την Καθαρή Δευτέρα

Η ιστορία του χαρταετού

• Ο χαρταετός φαίνεται να πέταξε για πρώτη φορά γύρω στο 200 π.Χ στην Κίνα και τη Μαλαισία. Εκεί κατασκευάστηκαν οι πρώτοι χαρταετοί από μετάξι και μπαμπού και μάλιστα με τη μορφή που έχουν ως επί το πλείστον μέχρι σήμερα στις χώρες αυτές, με τη μορφή του δράκου. Στη συνέχεια οι χαρταετοί πήγαν στην Κορέα και την Ιαπωνία όπου και εμπλουτίστηκαν με περισσότερα σχέδια. Στην Ευρώπη ήρθαν γύρω στο 1400 μ.Χ από ευρωπαίους εξερευνητές που ταξίδευαν στην Ασία. Κατά τους δυο Παγκόσμιους πολέμους χρησιμοποιήθηκαν ως συσκευές παρατήρησης.

• Σήμερα κάθε χώρα έχει τα δικά της έθιμα  γύρω από το πέταγμα του χαρταετού. Στην Κίνα θεωρείται ιεροτελεστεία από την κατασκευή του εως και το πέταγμά του και μάλιστα διοργανώνονται διαγωνισμοί κάθε χρόνο για τον καλύτερο χαρταετό (από άποψη κατασκευής αλλά και από άποψη πετάγματος). Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαίου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν  το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, που τους έχουν δέσει σ’ ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ’ έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του.Ωστόσο, μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές  πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία στη γιορτή “Basant”. Η γιορτή γίνεται για την υποδοχή της άνοιξης κάθε Φεβρουάριο στο  Πακιστάν. Πρόκειται για ένα ξέφρενο γλέντι, το οποίο προσμένουν με μεγάλη ανυπομονησία μικροί και μεγάλοι. Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών, και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγγου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού. Μαζί με τα υλικά, αυτό που καθορίζει τη νίκη είναι  οι επιδέξιοι χειρισμοί που γίνονται κυρίως από τις ταράτσες των σπιτιών. Στην Ελλάδα οι χαρταετοί κατασκευάζονταν από παιδιά με ή χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων με απλά υλικά όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.

Γνωρίζετε το όνομα του ζωγράφου που φιλοτέχνησε αυτό τον πίνακα;

Ποιες διαφορές παρατηρείτε στα δύο έργα;