Φανατισμός και ανεξιθρησκεία

Α. Το φαινόμενο του φανατισμού και η αιτία του

• Φανατισμός (fanum = ιερό) ονομάζεται η αποκλειστική και με πάθος προσπάθεια επιβολής των ιδεών ενός ατόμου ή μιας ιδεολογίας

• Ο φανατικός:1. Δεν ανέχεται αντίθετες

απόψεις2. Είναι πρόθυμος να

χρησιμοποιήσει βία για να αντιμετωπίσει τους αντιπάλους του

ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ;

• Ο φανατισμός μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος:

1. Στις πολιτικές2. Εθνικιστικές3. Θρησκευτικές

ιδεολογίες4. Στην υποστήριξη

αθλητικών ομάδων

• Μορφές θρησκευτικού φανατισμού:

1. Θρησκοληψία (σχολαστική τήρηση θρησκευτικών εντολών με δεισιδαιμονικά και ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά)

2. Πουριτανισμός (άκριτη αυστηρότητα και ηθική καθαρότητα)

3. Συντηρητισμός (προσκόλληση στο παρελθόν)

4 Προσηλυτισμός (στρατολόγηση οπαδών με δόλια μέσα)

5 Θεοκρατία (διοίκηση του κράτους με θρησκευτικούς νόμους)

6 Θρησκευτικός επεκτατισμός (με κάθε μέσον προσπάθεια επέκτασης μιας θρησκείας)

• Έδαφος για να ριζώσει ο φανατισμός είναι κυρίως:

1. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο

2. Η άγνοια

3. Η έλλειψη δημοκρατικής συνείδησης

4. Η μειωμένη κριτική ικανότητα

Τα αίτια του θρησκευτικού φανατισμού είναι:

• Ψυχολογικά: σε ατομικό επίπεδο όπου το άτομο μέσα από μια ποικιλία νευρώσεων αναζητά φανταστικούς εχθρούς στα διαφορετικά άτομασε συλλογικό επίπεδοη ομαδική νεύρωση τροφοδοτείται από την ψυχολογία της μάζας

• Πολιτικά και κοινωνικά:όταν υπάρχουν προβλήματα κοινωνικής σταθερότητας ή οικονομικά, αναζητούνται οι εχθροί που εντοπίζονται στους διαφορετικούς από εμάςοι πολιτικές ηγεσίες τροφοδοτούν το μίσος αυτό για πολιτικούς λόγους

• Θρησκευτικά:

ο φανατισμός ανάγεται σε αρετή και η βία είναι το μέσον για την εξάπλωση και την επικράτηση μιας θρησκείας

Β. Θρησκευτικός φανατισμός και ανεξιθρησκία στην ιστορία

1. Διωγμοί κατά των Χριστιανών (1ος-4ος αι.)

2. Διωγμοί των Βυζαντινών αυτοκρατόρων κατά των αιρετικών

3. Διωγμοί του Ισλάμ κατά των χριστιανών της Μέσης Ανατολής

4. Διωγμοί των Σταυροφόρων δυτικών κατά των ορθοδόξων χριστιανών

5. Θρησκευτικοί πόλεμοι μεταξύ Προτεσταντών και Ρωμαιοκαθολικών (16ος-18ος αι.)

• Το αίτημα της ανεξιθρησκίας:

1. Διάταγμα των Μεδιολάνων (313 μ.Χ.)

2. Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης (1789)

3. Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τον Ο.Η.Ε. το 1948 (άρθρο 18)

Γ. Ο Χριστιανισμός απέναντι στο φανατισμό και τους αλλόδοξους

• Η Εκκλησία καταδίκασε το λεγόμενο «εισπηδητικό μαρτύριο»

• Αρνήθηκε την έννοια του «ιερού πολέμου»• Η ιεραποστολή, παρότι απευθύνεται σε

αλλόθρησκους, διακρίνεται για το σεβασμό προς τη θρησκεία των άλλων ανθρώπων

Δ. Η ανεξιθρησκία στην Ελλάδα

• Διακηρύχθηκε ήδη από το 1827 στο Σύνταγμα της Τροιζήνας

• Στο σημερινό Σύνταγμα (άρθρο 13) προβλέπεται η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης

• Απαγορεύεται ο προσηλυτισμός

• Προστατεύονται όλες οι θρησκείες και ομολογίες