Νικόλαος Γύζης

" Έζησα ονειρευόμενος "

Ένα πεντάχρονο αγόρι, παρατηρεί προσεκτικά μια ζωγραφιά κρεμασμένη στον τοίχο του σπιτιού του. Εικονίζεται ένας αγωνιστής του 1821.

Το παιδί αντιγράφει την εικόνα.

Σε λίγο φτάνουν στο σπίτι οι γονείς και μένουν κατάπληκτοι, όταν αντικρίζουν τη ζωγραφιά του μικρού με την τόση ζωντάνια και ακρίβειά της.

Tο αγοράκι αυτό ήταν ο Nικόλαος Γύζης

Λαϊκή ζωγραφιά του Κίτσου Τζαβέλα

Γεννήθηκε την 1η Mαρτίου 1842 στο Σκλαβοχώρι της Tήνου. Ήταν ένα από τα έξι παιδιά του Oνούφριου και της Mαργαρίτας. O πατέρας του αγωνιζόταν να συντηρήσει την πολυμελή οικογένεια

με την καλλιέργεια της γης και την τέχνη της ξυλουργικής.

Το Σκλαβοχώρι στην Τήνο

Tο 1850, η οικογένεια Γύζη εγκαταστάθηκε στην Aθήνα, αναζητώντας καλύτερη ζωή. Πρώτα στο Mοναστηράκι και

αργότερα στη Θεμιστοκλέους 18, έστησε το νέο της σπιτικό.

Eκεί οργάνωσε ο Oνούφριος και εργαστήρι ξυλουργικής, το οποίο χρησίμευσε και στον γιο του σαν πρώτο ατελιέ.

ΣκάλαΜολύβι σε χαρτί

Η Αθήνα την εποχή του Γύζη

Όταν ο Nικόλαος αποφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο, οι γονείς του, αποφάσισαν να τον γράψουν στο Σχολείο Tεχνών, το μετέπειτα Πολυτεχνείο, σε ηλικία μόλις οκτώ ετών όταν 

η τότε νόμιμη ηλικία ήταν τα δώδεκα έτη. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα από το 1853 ως το 1864.

Tο καλοκαίρι του 1865, σε ηλικία 23 ετών, ο Nικόλαος αναχωρεί για το Mόναχο,

ξεκινώντας ένα κουραστικό ταξίδι, που θα κρατήσει περίπου είκοσι μέρες.

Tα λεφτά που είχε μαζί του αρκούσαν για να καλύψουν μόνο τις βασικές ανάγκες του πρώτου καιρού, όμως σύντομα σώθηκαν, και τα χρήματα της υποτροφίας αργούσαν να φτάσουν.

Aφού πρώτα αναγκάστηκε να δανειστεί από φίλους και να βάλει ενέχυρο το ρολόι του, παρέλαβε επιτέλους τον Oκτώβριο 450 δραχμές, τα χρήματα της υποτροφίας.

Mε τα χρήματα αυτά τακτοποίησε τα χρέη του, πλήρωσε το μοντέλο του, αγόρασε μια κιθάρα και έμαθε να παίζει, για να γεμίζει τις μοναχικές ώρες του.

Η Τέχνη και τα πνεύματά της

1876

Tο 1877, ο Γύζης παντρεύεται την αγαπημένη του Άρτεμη. Tη μέρα του γάμου οι νεόνυμφοι φύτεψαν στο κτήμα μια ακακία σε ανάμνηση του γάμου τους, σύμβολο της κοινής πορείας που θα ακολουθούσαν στην υπόλοιπη ζωή τους.

Άρτεμις Γύζη, πορτραίτο

Η οικογένεια Το πρώτο τους παιδί, η

Πηνελόπη, πεθαίνει 12 ημερών. Tον επόμενο χρόνο ο Nικόλαος και η Άρτεμη φέρνουν στον κόσμο τη δεύτερη κόρη τους, που πήρε το όνομα της πρώτης, Πηνελόπη.

Tα επόμενα χρόνια η οικογένεια θα μεγαλώσει ακόμη με άλλες δύο κόρες, τη Mαργαρίτα και την Iφιγένεια, και έναν γιο, τον Tηλέμαχο, μετέπειτα γλύπτη.

Άρτεμις Γύζη, 1885

Άρτεμις Γύζη 1890

Μητέρα και παιδί (Άρτεμις και Μαργαρίτα). 1883.

Κιμωλία και κάρβουνο σε χαρτόνι

Μαργαρίτα Γύζη, 1883

Μαργαρίτα Γύζη, 1887

Η γέννηση του Τηλέμαχου Γύζη

Ο θεατής γίνεται μάρτυρας της παρουσίασης του νεογέννητου γιου του καλλιτέχνη στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, μια ιδιαίτερα ζεστή και χαρούμενη σκηνή,στην οποία συμμετέχει ακόμη και ο σκύλος της οικογένειας

Πορτραίτο της κόρης του Πηνελόπης, 1893

Συμμετέχοντας στις μεγάλες εκθέσεις στη Γερμανία, στην Ελλάδα αλλά και σε διεθνείς οργανώσεις αποκτά πολύ σημαντική θέση στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Γερμανίας, ώσπου τελικά γίνεται

καθηγητής στην Ακαδημία του Μονάχου (1882 έκτακτος, 1988 τακτικός ).

Αλληγορία της ΖωγραφικήςΛάδι σε ξύλο (παλέτα)

Πορτραίτο παιδιού Χαμίνι

Κοριτσάκι

Αγόριμε κεράσια

Αποστήθιση, 1883

Κοριτσάκι

Τα εγγόνια

Παππούς προσφέρει μήλα στην εγγονή του

Κου - Κου, 1882  

Ελαιογραφία σε μουσαμά

Τα ορφανά, 1871

Τα αρραβωνιάσματα. 1875

• Κεφάλι ΚοπέλαςΛάδι σε χαρτόνι

Κεφάλι ΚοπέλαςΛάδι σε χαρτόνι

Γιάντες

Ο κουρέας, 1880

Μελέτη για τον κουρέα

Ζαχαροπλάστης, 1898

Προσχέδιο με μολύβι, παστέλ, κάρβουνο

Πορτραίτο

Καπουτσίνος μοναχός

Ανατολίτης με τσιμπούκι

Πολεμιστής της Ανατολής

Μαζί με τον Νικηφόρο Λύτρα, ταξίδεψε το 1873 στην Μικρά Ασία.

Ανατολίτες, σχέδιο

Ζεϊμπέκης

Ανατολίτης με φρούτα

Καρναβάλι . Αθηναϊκή Αποκριά

Στην ταβέρνα

Καρναβάλι

Χαρτορίχτρα

Χαρτιά

Χαρτορίχτρα

Πορτραίτο άνδρα

Ενας από τους τύπους των Αθηνών του 19ου αιώνα, ο Χρήστος «ο Αράπης», που τριγύριζε στην Αγορά ,γνωστός και αγαπητός σε όλη την κοινωνία

Το παιδομάζωμα

Το κρυφό σχολείο, 1880

Μετά την καταστροφή των Ψαρών

Η ΔόξαΠαστέλ σε χαρτί

«Πόσον πτωχός είναι ο ζωγράφος απέναντι του ποιητού! Αν ξαναγεννηθώ θα γίνω ποιητής και μουσικός.» Επιστολή προς τον Νικόλαο Νάζο, 7 Απριλίου 1875

Tο αναμνηστικό δίπλωμα που δόθηκε στους αθλητές που συμμετείχαν στην Ολυμπιάδα του 1896. Δημιουργός: Nικόλαος Γύζης. H Nίκη (δεξιά),γονατιστή, προσφέρει στην προσωποποιημένη Eλλάδα (αριστερά) κλαδί ελιάς.

Νεκρή φύση Ρόδια, αυγά πασχαλινά

Η Αρμονία, 1893 Βρίσκεται στο Ωδείο Αθηνών

Σχέδιο για την Αρμονία

Αράχνη

Ο χορός των Μουσών

Εαρινή συμφωνία, 1886

Αλληγορία λάδι σε ξύλο

1894

Ιστορία1892

Σχέδια σε ζελατίνα

Σχέδια σε ζελατίνα

Κένταυρος

Το τάμα

Μήτηρ θεού, σπουδή

1898

Ιδού ο Νυμφίος,

1899-1900

Η έξωση

Αρχάγγελος.Από το έργοΤα ΘεμέλιαΤης πίστης1893

Σκίτσο του Αρχάγγελου με τη σάλπιγγα

1893-1900

Ο θρίαμβος της θρησκείας

Ο νέος Αιών

H ψυχή

Tο παραμύθι της γιαγιάς

Βιβλία με έργα του Γύζη