ETHAringNtildeEacuteAringtimesIumlIgraveAringIacuteAacuteΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ3

EgraveAringIumlEumlIumlAtildeEacuteEcircAacute - ΙΣΤΟΡΙΚΑ4

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ 14

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ -ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ21

ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ampΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ27

ΝΕΑ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ32

AringIacuteIumlNtildeEacuteAacuteEcircAacute IacuteAringAacute

laquoCcedil IgraveAringOcircAacuteIgraveIumlNtildeOumlUgraveOacuteCcedil OcircIumlOtilde ΣUgraveOcircCcedilNtildeIumlOacuteraquoΤΡEacuteIgraveCcedilIacuteEacuteAacuteEacuteAacute AringEcircEcircEumlCcedilOacuteEacuteAacuteOacuteOcircEacuteEcircCcedil ΕΚΔΟΣΗ

ΕΚΔΟΤΗΣOacuteOtildeIacuteAumlAringOacuteIgraveIumlOacute AacuteAtildeAacuteETHCcedilOacute

laquoΗ IgraveAringOcircAacuteIgraveIumlNtildeOumlUgraveOacuteCcedil OcircIumlOtilde OacuteUgraveOcircCcedilNtildeIumlOacuteraquoEcircAacuteNtildeOtildeAumlEacuteAacuteOacute

e-mail karydia9gmailcom

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΔΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

laquoΗ IgraveAringOcircAacuteIgraveIumlNtildeOumlUgraveOacuteCcedil OcircIumlOtilde OacuteUgraveOcircCcedilNtildeIumlOacuteraquoΚΑΡΥΔΙΑΣ

Τηλ 6948 387784

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Ελένη ΜαργαρίτηΘεολόγος

Μαρία ΔήμουΔασκάλα

Ευανθία Παπαώαννου - ΒουτσάΙστορικός - Aρχαιολόγος

Γιαννακόπουλος ΠαναγιώτηςΘεολόγος

Γεώργιος ΚαψάληςΘεολόγος

Ευδοκία ΜουτουλίδουΘεολόγος

Ασπασία ΒακιάνηΔασκάλα

π Κωνσταντίνος ΤσουρέληςΕφημέριος ΙΝ Μετ Σωτήρος Καρυδιάς

Φάνης ΜαλκίδηςΛέκτορας ΔΠΘ

Μυρτώ ΑγγέλουΑνδρέας Κάσσας

Καθηγητής Τεχνολογίας

Αναστασία ΕυθυμίουΣυντηρήτρια Έργων Τέχνης

Φαίη ΚαλλίδουΚλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Χρυσάφης ΚτενάςΠαρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

Χαράλαμπος ΧαραλαμπίδηςΔρ Ιατρός Παθολογοανατόμος

Μαριάννα Α ΓλιαρμήΒΑ Κοινωνική Θεολογία

Ο τυχερός της βασιλόπιτας λαμβάνει τα αναμνηστικά δώρα

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΑΠΟ ΤΟΝ

ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΩΝΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

612011

της εκδοσης 3Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο Σύνδεσμος Αγάπης Ενορίας Καρυδιάς Κομοτηνής laquoΗ Μεταμόρωση τουΣωρήτοςraquo και η Συντακτική Επιτροπή του Περιοδικού εύχεται σε όλους η νέαχρονιά το 2011 να φέρει Υγεία Αγάπη Ομόνοια και Ειρήνη σε σας και στιςοικογένειές σας Παρόλο των δύσκολων οικονομικών συνθηκών που βιώνουμεευχόμαστε από τα βάθη της ψυχής μας η γέννηση του Θεανθρώπου να δώσειτη φώτιση για σωστές λύσεις και αποφάσεις έτσι ώστε ο τόπος να βγεί γρή-γορα από τον κικεώνα των δυσχεριών

Με εκτίμησηΟ εκδότης

Συντακτική Επιτροπήπ Κωνσταντίνος Τσουρέλης

Χρυσάνθη ΞάνθουΕυανθία Παπαωάννου-Βουτσά

ΣΧΕΔΙΑΣΗlaquoΠΡΑΞΙΣraquo

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση κειμένων ή χω-ρίων Σε οποιαδήποτε περίπτωση τυχόν αναδη-μοσίευσης απαιτείται κατά το νόμο άδεια από τονυπεύθυνο της εφημερίδας Για τα ενυπόγραφαάρθρα δεν φέρει καμία ευθύνη η Συντακτική Επι-τροπή του Περιοδικού

AacuteIacuteAacuteEcircIumlEacuteIacuteUgraveOacuteAringEacuteOacuteEacuteAringNtildeIumlOtilde IacuteAacuteIumlOtilde

bull Όσοι αναγνώστες ε-νορίτες φίλοι επιθυ-

μούν να προσφέρουνοικονομικά για την έκδοση

του περιοδικού μας μπορούννα απευθύνονται στην Συντα-

κτική Επι- τροπή του περιοδι-κού

bull Όσοι αναγνώστες θέλουννα προσφέρουν οικονομικά

για τις εργασίες που γίνονταιστο Κοιμητήριο να απευθύνο-νται στην Επιτροπή του Ναού

bull Ο Εφημέριος και το Εκκλησια-στικό Συμβούλιο αισθάνονταιτην υποχρέωση να ευχαριστή-σουν δημόσια την εταιρεία laquoΙΟ-ΝΙΟΣ ΑΕraquo για την προσφοράτων υλικών για τις εργασίες στοΚοιμητήριο Καρυδιάς

Όποιος μειώνει τα πάθητου νιώθει ελεύθερος και

ευτυχισμένος Ήταν καλοκαίρι κι είχαν έλθει αρ-

κετοί να δουν τον π Πα1σιο και να ζη-τήσουν την συμβουλή του για διάφοραθέματα που τους απασχολούσαν Κά-ποια στιγμή άνοιξε η πόρτα του κελιούκαι εμφανίστηκε ο Γέροντας Πλη-σίασε τους προσκυνητές και αφού ζήτησε συγνώμη είπε ότι δεν θα μπο-ρούσε να δεχτεί κανένα επειδή ένιωθε μεγάλη εξάντληση και δεν είχεακόμη συνέλθει από τη γρίπη που τον ταλαιπώρησε πριν από μια εβδο-μάδα

Παρrsquo όλα αυτά στράφηκε προς το μέρος ενός προσκυνητή του και τουείπε laquoΠεράσατε με τη γυναίκα σου μεγάλη ταλαιπωρία (είχαν φθάσειστα πρόθυρα διαζυγίου) Μη φοβάσαι Να ξέρεις ότι η ειρήνη θα βασιλέ-ψει και πάλι στην οικογένειά σου Να προσεύχεστε Και να φροντίσεις κιεσύ να γίνεις πιο λογικός γιατί είσαι πολύ αυστηρός και καταπιεστικόςκαι προσπαθείς με το έτσι θέλω να επιβάλλεις τη γνώμη σου μέσα στην οι-κογένεια Αυτό ο Θεός δεν το θέλειraquo

Κι ήταν ακριβώς έτσιhellip Κάποιος άλλος (από τους πέντε εκ των επτάπου περίμεναν) διηγείτο το εξής laquoΗ αδελφή μου είχε περάσει μεγάλημπόρα κι είχε φθάσει σε σημείο να καταρρεύσει ψυχικά Επισκέφθηκατον π Πα1σιο και του ανέφερα το γεγονός αλλά χωρίς να του εκθέσω κά-ποιες ιδιαίτερα προσωπικές λεπτομέρειες από τη ζωή της αδελφής μουάγνωστες και σε μένα τον ίδιο

Όποτε ξαφνικά ο Γέροντας μου είπε laquoΝα πεις στην αδελφή σου νααγαπάει τον άνδρα της και να προσέχει γιατί μπορεί να φθάσει μέχρι αυ-τοκτονίαςraquo Μετέφερα στην αδελφή μου τα λόγια του Γέροντα αλλά απέ-κρυψα τα περί αυτοκτονίας που μου είπε φοβούμενος μήπως στην άσχημηψυχολογική κατάσταση που βρισκόταν ενισχύονταν μέσα της κάποιεςιδέες για ένα τέτοιο εγχείρημα Έπειτα από λίγες ημέρες η αδελφή μουαποπειράθηκε να αυτοκτονήσει Και σώθηκε ως εκ θαύματος

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ4 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κυριακή 29 Μα1ου 2011 Οι μνήμεςγυρίζουν πίσω πολλούς αιώνες Κων-σταντινούπολη 29 Μα1ου 1953 Έναταξίδι θα επιχειρούσε με ξεναγό τη Μα-ριάννα Κορομηλά που τόσο όμορφαξέρει να ταξιδεύει τον αναγνώστη τηςστο χώρο και στο χρόνο Πίσω λοιπόνστο χρόνο σε μια άλωση που δεν έγινεποτέ Αν θέλετε μπορεί να σας κρατή-σει συντροφιά σrsquo αυτό το ταξίδι ένααγαπημένο μουσικό κομμάτι του Στα-μάτη Σπανουδάκη laquoΠόλη Γλυκιάraquo απότο έργο του laquoΜαρμαρωμένος Βασι-λιάςraquo Είστε έτοιμοι Φύγαμε Πόληγλυκιά Πόλη του Μαγιού Μάιο ξεκί-νησες επίσημα τη ζωή σου Μάιο θα χα-θείς Το λέγαν οι προφητείες Η Πόληπου έχτισε ο γιος της Αγ Ελενης οΜέγας και Άγιος Κωνσταντίνος θαζήσει χίλια χρόνια και θα χαθεί όταν θαβασιλεύει πάλι κάποιος Κωνσταντίνοςγιος μιας μάνας Ελένης Το μαγιάτικοφεγγάρι γέμισε τη νύχτα της Πέμπτης24 Μα1ου Ευωδιάζουν τα τριαντά-φυλλα στους κήπους της Πόλης Ερωτο-τροπούν στις φυλλωσιές τrsquo αηδόνια Κιόμως κανείς δεν κοιμάται Το τελευταίοβράδυ της βυζαντινής πρωτεύουσαςΔευτέρα 28 του μηνός Μα1ου παρα-μονή της Αγίας Θεοδοσίας Μόλις δό-θηκε το σύνθημα της μεγάλης επίθεσηςτrsquo αηδόνια λούφαξαν στα περβόλια Ηαξημέρωτη νύχτα της Αυτοκρατορίαςείχε φθάσει Ήταν Τρίτη 29 Μα1ου του1453 την ώρα που οι πρώτες αχτίδεςφώτιζαν την πολιορκημένη πρωτεύ-ουσα Χίλια εκατόν είκοσι τρία χρόνιακαι 19 μέρες μετά την ίδρυση της πρω-τεύουσας της Χριστιανικής Οικουμένηςπου γιορτάστηκε στις 11 Μα1ου του 330Η πόλη του Κωννου έπεφτε στα χέριατων αλλόθρησκων Οθωμανών Τούρ-κων Ο χρησμός βγήκε αληθινός laquoΜεΚωνσταντίνο έγινε και πάλι με Κωνστα-ντίνο θrsquo αποθάνειraquo Θα μπορούσαμε νααρχίσουμε τούτη την ιστορία λέγονταςπως όταν στις 15 Αυγούστου του 1261ο Μιχαήλ Παλαιολόγος έμπαινε θριαμ-βικά στην Πόλη τίποτα δε θύμιζε τηνπρωτεύουσα που είχαν βρει το 1204 οιΦράγκοι και οι Βενετοί Η λαφυραγώ-γηση είχε διαρκέσει πενήντα επτά ολό-

κληρα χρόνια και δεν είχαν μείνει ούτεκι αυτές οι Άγιες εικόνες στον τόποτους Αλλά και η αυτοκρατορία δενήταν πια παρά ένα διαμελισμένο σώμαΤα κομμάτια του τα μικρά ελληνικάκρατίδια ήταν ανήμπορα να αναχαιτί-σουν τις νέες δυνάμεις που κέρδιζανέδαφος κατατρώγοντας τα σωθικά τηςαλλοτινής μονοκράτειρας Θα μπορού-σαμε να συνεχίσουμε αυτή την ιστορίατης πτώσης ξετυλίγοντας ένα άλλο κου-βάρι Αυτό το κουβάρι έχει την αρχήτου στου Οσμάν τον ιδρυτή της δυνα-στείας των Οσμανλήδων όταν το 1301εγκατέστησε οικογένειες μισθοφόρωνπολεμιστών 330 χλμ απόσταση από τηνΚωνσταντινούπολη Στη συνέχεια τουκουβαριού ο γιος του Ορχάν κατέκτησετο 1326 την Προύσα και την έκανε πρω-τεύουσά του Τον καιρό εκείνο η βυζα-ντινή εξουσία δεν ασχολήθηκε καθό-λου όμως με τις στρατιωτικές επιχειρή-σεις του Οσμάν και του Ορχάν γιατίείχε τα δικά της ενδοοικογενειακά προ-βλήματα Πρώτα τον εμφύλιο πόλεμοτων δυο Ανδρόνικων παππού και εγγο-νού για το θρόνο(1321-1328) και ύστερατον εμφύλιο πόλεμο των δυο Ιωάννηδων

(1341-1347) του κυρ Ιωάννη Κατακου-ζηνού και του Ιωάννη Παλαιολόγου ΟΚατακουζηνός που είχε στεφθεί αυτο-κράτορας στο Διδυμότειχο συμμάχησεμε τους Οθωμανούς Τούρκους κι αυτοίέστειλαν δυνάμεις για να ενισχύσουντο σφετεριστή του θρόνου Όταν οιΟθωμανοί διάβηκαν τα Δαρδανέλια δεχρειάζονταν προσχήματα Η Καλλίποληήταν η πρώτη κτήση των Οθωμανώνστην Ευρώπη Αλλά καμία από τις δυ-νάμεις της Δυτικής Ευρώπης δεν μπό-ρεσε να αντιληφθεί τότε την σημασίααυτής της κατάστασης Και η ΒυζαντινήΑυτοκρατορία δε διέθετε πλέον τις ικα-νότητες για να αντιδράσει Το 1369 ηΑδριανούπολη που ελέγχει τους δρό-μους που οδηγούν στην Κωνσταντινού-πολη γίνεται η πρωτεύουσα του ευρω-πακού τμήματος του ΟθωμανικούΣουλτανάτου Όταν νίκησαν οι Οθωμα-νοί τους συνασπισμένους χριστιανούςτων Βαλκανίων το 1389 στο Κοσσυφο-πέδιο σουλτάνος ήταν ο Βαγιαζήτ ο Κε-ραυνός που θα γυρίσει αργότερα στοΒόσπορο και θα αποκλείσει την Κων-σταντινούπολη Έστειλε δε μήνυμαστον αυτοκράτορα να παραδώσει την

H ΑΛΩΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕΤης Ελένης Μαργαρίτη Θεολόγου

(από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά laquo1453 Η ύστατη αγωνία της Βυζαντινής πρωτεύουσαςraquoέκδοση της Πολιτιστικής εταιρείας laquoΠανόραμαraquo Μάιος 1992)

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 5Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπρωτεύουσα laquoΠες στον αφέντη σουraquo απάντησε ο Αυτοκρά-τορας στο μαντατοφόρο laquoότι μπορεί να είμαστε αδύναμοιαλλά πιστεύουμε στο Θεό Αυτός μπορεί να μας χαρίσει δύ-ναμη και μπορεί να ρίξει τους ισχυρούς ηγεμόνες από τοθρόνο τουςraquo Τα λόγια του ήταν προδρομικά Αναπάντεχοςσύμμαχος των βυζαντινών που θα τους σώσει από τη δύσκοληκατάσταση στην οποία βρισκόταν ήταν ο απόγονος του Τσέ-γκις Χαν ο τρομερός Ταμερλάνος Ο Ταμερλάνος έστειλεορισμό στο Βαγιαζήτ να επιστρέψει τα Βυζαντινά εδάφη στοδικαιούχο Αυτοκράτορα Κι ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκίατης πόλης και έφυγε Ο δεύτερος σουλτάνος που θα πολιορ-κήσει την πόλη είναι ο Μουράτ που θα φτάσει μπροστά σταΘεοδοσιανά τείχη με το laquoασκέρι της Ρούμεληςraquo τον Ιούνιοτου 1422 Γιrsquo άλλη μια φορά τα χερσαία τείχη σώζουν τη Βα-σιλεύουσα Από τη δεύτερη μέχρι την τρίτη πολιορκία τηςΠόλης όταν έφερε τα φοβερά του κανόνια ο Μωάμεθ ο Πορ-θητής πέρασαν τριάντα ένα χρόνια Στο διάστημα αυτό η Αυ-τοκρατορία βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση Και ηεπιλογή ήταν σαφής αποδοχή της Οθωμανικής κυριαρχίαςκαι ένταξη στο αλλόθρησκο κράτος ή αναζήτηση σωτηρίαςστη Δύση και ένωση ένταξη δηλ στη Λατινική ΕκκλησίαΆλλη λύση δεν υπήρχε Το 1430 ο Μουράτ κατέλαβε τη Θεσ-σαλονίκη που έμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι τον 1ο

Βαλκανικό πόλεμο του 1912 Ο αυτοκράτορας απευθύνεταιπρος τη Δύση και ύστερα από πολλές προσπάθειες και με-γάλη προετοιμασία άρχισε η συζήτηση για την ένωση των Εκ-κλησιών στη Φερράρα το 1438 Λαμπρές προσωπικότητεςτης Ορθοδοξίας κονταροχτυπήθηκαν με τους Λατίνους ομο-λόγους τους Η ένωση που υπογράφτηκε στις 6 Ιουλίου 1439έμεινε μόνο στα χαρτιά Η πλειοψηφία της εκκλησιαστικήςηγεσίας της Αυτοκρατορίας ο λαός της Κωνσταντινούποληςκι όλος ο κατώτερος κλήρος αρνήθηκαν να δεχθούν την από-φαση Σύντομα θα φανεί πως οι ανθενωτικοί δεν είχαν άδικοη Δύση δε θα έστελνε ποτέ βοήθεια στην Ανατολή Τα πράγ-ματα εξελίσσονται γοργά Στις 6 Ιανουαρίου του 1449 στηΜητρόπολη του Μυστρά ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ογιός του Μανουήλ Παλαιολόγου και της Έλενας Δραγάτζηστέφεται αυτοκράτορας μιας ανύπαρκτης σχεδόν Αυτοκρατο-ρίας Ήταν 45 χρονών ο νέος Αυτοκράτορας όταν έφτασεστην Πόλη Μέσα σε μία απερίγραπτα μελαγχολική πόληεγκαταλειμμένη έρημη σχεδόν μέσα σε μια πόλη αποκλει-σμένη από παντού ο Αυτοκράτορας ξανάβρισκε τους ανθρώ-πους για να τους καταλαγιάζει τα πάθη να τους εμψυχώσεισrsquo εκείνη την τελευταία φάση της ζωής της Βασιλεύουσας Κιέμελλε να είναι ο τελευταίος Αυτοκράτοραάς της ο Αυτο-κράτορας του θρύλου ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς

Το 1451 πέθανε στην Αδριανούπολη ο σουλτάνος Μου-ράτ ο 2ος και τον διαδέχθηκε ο γιός του Μεχμέτ ο 2ος πουέμεινε στην ιστορία ως Μωάμεθ ο Πορθητής Ήταν ο 7ος

Σουλτάνος της δυναστείας των Οσμανλήδων κι ήταν μόλις 19χρονών

Τον πόθο του να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη τονείχε εκφράσει από νωρίς Ο Σουλτάνος ξεκίνησε από τηνΑδριανούπολη στις 23 Μαρτίου του 1453 κι έφτασε στηνΚωνσταντινούπολη μαζί με τα τελευταία τμήματα του στρατούτου την Πέμπτη 5 Απριλίου Η χρυσοOφασμένη πορφυρήσκηνή με τα σουλτανικά διάσημα στήθηκε μπροστά στηνΠύλη του Αγίου Ρωμανού Η ανάπτυξη του στρατού κατάμήκος του χερσαίου τείχους από την άκρη του στη θάλασσα

του Μαρμαρά ως την απόληξή του στον Κεράτιο εκτεινότανκαι πέρα από τον Κεράτιο περνούσε πίσω από το λόφο τουΠέραν και κατέληγε στο Βόσπορο Σrsquo ένα λιμάνι του Βοσπό-ρου αγκυροβόλησε κι ο οθωμανικός στόλος για να περιπολείστο Στενό και στο Μαρμαρά Από τα ξημερώματα της Παρα-σκευής 6 Απριλίου ως τα μεσάνυχτα της Κυριακής 27Μα1ου μηχανές και κανόνια έβαλλαν συνεχώς ενάντια στοτείχος Δεν σταματούσαν ούτε την ώρα της προσευχής τωνΜουσουλμάνων Ο θόρυβος ήταν εκκωφαντικός και το κα-ταστροφικό έργο ανυπολόγιστης έκτασης Μα από το σού-ρουπο της 6ης Απριλίου ως τη νύχτα της Δευτέρας 28 Μα1ουοι άμαχοι Κωνσταντινουπολίτες δεν σταμάτησαν ούτε λεπτόνα επιδιορθώνουν τα τείχη Μέσα σε πρωτοφανή ατμό-σφαιρα ομοψυχίας αλλά και βαθιάς απελπισίας οι κάτοικοιτης πρωτεύουσας αγωνίστηκαν τον ύστατο αγώνα συντρέχο-ντας με κάθε τρόπο στους μάχιμους Ήταν όλοι κι όλοι 30000ως 35000 άνθρωποι Η αλλοτινή πρωτεύουσα του μισού εκα-τομμυρίου είχε ρημάξει Και βοήθεια δε φαινόταν από που-θενά Ο Πάπας Νικόλαος διαπιστώνοντας την αδιαφορία τηςΔύσης αποφάσισε να ναυλώσει με δικά του έξοδα τρία γε-νοβέζικα καράβια για να στείλει όπλα και τρόφιμα στουςυπερασπιστές Η παπική αποστολή ξεκίνησε για την Πόλητέλη Μαρτίου Ενώ ο στολίσκος που εδέησε εντέλει να στεί-λει η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας απέπλευσε στις17 Απριλίου κι έφτασε στο Μαρμαρά 2 μέρες μετά τηνΆλωση Καμιά κυβέρνηση κανένας ηγεμόνας καμία χριστια-νική δύναμη και κανένα ιπποτικό σώμα δεν έστειλε βοήθειαΛιγότεροι από 7000 μάχιμοι έπρεπε να υπερασπίσουν ένατρίπλευρο τείχος του οποίου το μήκος ξεπερνάει τα 20 χιλιό-μετρα Ώρα για ανάπαυση δεν υπήρχε μέσα στα τείχη Καικανείς δεν είχε προλάβει να ασχοληθεί ούτε με τα περιβόλιαούτε με τους λαχανόκηπους της Πόλης Το στάρι της περσινήςχρονιάς τελείωνε Τα ψαροκάικα δεν μπορούσαν να ξεμυτί-σουν Φαγώθηκαν και τα λιγοστά πρόβατα και τα μοσχάριαΚι ο κόσμος πεινούσε Στις 21 Μα1ου ο Σουλτάνος έστειλεπρέσβεις στον Κωνσταντίνο Ζητούσε να του παραδώσει τηνΠόλη του παραχωρούσε προνόμια και του έδινε διαβεβαιώ-σεις πως δεν θα πείραζε τον πληθυσμό μέσα στα τείχη

Ο Αυτοκράτορας απάντησε ότι δεχόταν να πληρώσειυψηλότερους φόρους υποτέλειας και ας κρατήσουν οι Τούρ-κοι όλα τα εδάφη που είχαν κατακτήσει Αλλά την Κωνστα-ντινούπολη δε μπορούσε να την παραδώσει Ο Κωνσταντίνοςείχε εκφράσει τη γνώμη όλων Κι ήταν πια φανερό ότι κάθεπολεμική επιτυχία κάθε κατόρθωμα κάθε πράξη αντίστασηςείχε αποκτήσει άλλο νόημα Η πνευματική διάσταση τωνπραγμάτων θα νικούσε τον υλικό κόσμο Η επιλογή του μαρ-τυρίου η επιλογή της Ελευθερίας και η προσμονή της Ανά-στασης θα έσωζε παντοτινά την Πόλη Η λιτάνευση τηςεικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας άρχισε τα ξημερώματατης Παρασκευής 25 Μα1ου Όλοι είχαν στραμμένο τοβλέμμα τους στην Παναγία που την μετέφεραν πάνω στο προ-σκυνητάρι ιερείς και μοναχοί laquoΟ γλυκασμός των Αγγέλωντων θλιβομένων η χαρά Χριστιανών η προστάτις Παρθένε-Μητήρ Κυρίουraquo έψαλλε πάνδημος η Κωνσταντινούπολιςόταν σε μία στιγμή η εικόνα γλίστρησε από το προσκυνητάριΈσπευσαν οι ιερείς να την σηκώσουν μα η εικόνα ήταν ασή-κωτη βαριά σαν σίδερο laquoΩ Δέσποινα πρόσθεσαν ως αγαθήεις τη βοήθεια ημών τάχυνον εις προεσβείαν και σπεύσον ειςικεσίανraquo έψαλλε ο κόσμος όταν ξέσπασε μια φοβερή καται-

γίδα Τα σοκάκια έγιναν χείμαρροι καιτο νερό παρέσυρε παιδιά και γερό-ντους Η λιτανεία διακόπηκε Τα θεκάσημάδια πάγωσαν τις καρδιές των αν-θρώπων Είχε φτάσει το τέλος Τη Δευ-τέρα 28 Μα1ου κατέβηκαν όλοι στηνΑγία Σοφία όπου είχε αρχίσει ο τελευ-ταίος εσπερινός Ενωτικοί και ανθενω-τικοί ήταν μαζί μητροπολίτες και ιερείςοι λίγοι γενοβέζοι οι βενετοί και κατα-λανοί στρατιώτες ο Ισπανός ευπατρί-δης Ντε Τολέντο οι μοναχοί οι γέρο-ντες οι γυναίκες και τα παιδιά Μέσαστη Μεγάλη Εκκλησία που την αφιέ-ρωσε στη Σοφία του Θεού ο Ιουστινια-νός ο Αυτοκράτορας και οι μαχητές τουπήραν για τελευταία φορά τη Θεία Με-τάληψη Το σύνθημα της επίθεσης δό-θηκε στη μία και μισή το πρωί τηςΤρίτης 29 Μα1ου του 1453 Η πολεμικήκραυγή από χιλιάδες στρατιώτες μαζίμε τύμπανα σάλπιγγες και ασκούς συ-ντάραξε την Πόλη Οι καμπάνες των εκ-κλησιών κοντά στα τείχη άρχισαν ναχτυπάνε και σε λίγο όλα τα σήμαντρακαι οι καμπάνες ειδοποιούσαν πωςέφτασε η ώρα Η έφοδος είχε οργανω-θεί κατά κύματα και κατά τάγματα Ταεπίλεκτα τάγματα και οι Γενίτσαροι πε-ρίμεναν πίσω Λίγο πριν ξημερώσει τοπελώριο κανόνι που είχε στηθεί κοντάστην Πύλη του Αγίου Ρωμανού γκρέ-μισε ένα μεγάλο μέρος του ΕξωτειχίουΟ Σουλτάνος διέταξε την επίλεκτηομάδα του φοβερού γίγαντα γενίτσα-ρου Χασάν να ορμήσει σrsquo εκείνο το ση-

μείο Στο Εξωτείχιον έμειναν μόνο οιΈλληνες με τον Αυτοκράτορα επικεφα-λής Ο Χασάν και 17 Γενίτσαροι έχα-σαν τη ζωή τους Οι υπόλοιποι όμως 14κατόρθωσαν να ανεβούν στον περίβολοτου Εξωτειχίου Την ώρα της σφαγήςκάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαράκινα ανεμίζει στα τείχη Οι υπερασπιστέςάρχισαν να εγκαταλείπουν το Εξωτεί-χιον πανικόβλητοι Εκατοντάδες Γενί-τσαροι είχαν περάσει στον περίβολο ΟΘεόφιλος Παλαιολόγος όρμηξε μπρο-στά και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στρά-τευμα που ερχόταν καταπάνω του ΟΚωνσταντίνος έβγαλετα αυτοκρατορικά διά-σημα κι ακολούθησετο Θεόφιλο Ανώνυ-μος μέσα στο πλήθοςτων ανωνύμων ο Αυ-τοκράτορας έπεσεμπροστά στην Πύλητου Αγίου ΡωμανούΤο κύρος της χιλιόχρο-νης Αυτοκρατορίας εί-χε σωθεί Το τελευταίομήνυμα που έστελνε ηΒασιλίδα Πόλη ξεπέ-ρασε τα γεγονότα πουκαταγράφονται σταβιβλία της πολιτικήςιστορίας Στη συνεί-δηση ολόκληρου τουΟρθόδοξου Κόσμου ηΆλωση δεν έγινε ποτέΗ Πόλη της Θεοτό-

κου απροσμάχητος ανυψώθηκε πάνωαπό τα μπαράκια κι εντάχθηκε στηχώρα του Αχώρητου

Με το ποίημα της Ελένης Γκύκατζηndash Αρβελέρ κλείνει το μικρό αφιέρωμασε μία άλωση που ποτέ δεν έγινε

Η ιστορία της Αλώσεως αυτόν τονκαιρό είναι επίκαιρη όσο ποτέ

Την ψυχή σου ζητούν οι εχθροί σουπαρτίδα

Μη τους την παραδώσειςΞεστόμισε ένα δυνατό laquoήμαρτονraquo

βάλε laquoευλογητόςraquo και ξεκίνα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ποίημα της Αρβελέρ

Μάη πανώρια είδες το φωςΜάη και του θανάτου το σκοτάδιόταν χωρίς ελπίδα Ανάστασηςτην Κάθοδο έζησες στον ΆδηΒασίλισσα χιλιόχρονησκλάβα τώρα αιώνιαστολίστηκες την ημισέληνοκαι στου Βοσπόρου παίζεις στα νεράόταν στου Μάη το ολόγεμη φεγγάριτο αερικό του πετρωμένου Βασιλιά κουφάριδιώχνει απ΄ την Αγιά Σοφία τελώνια και δαιμόνιακαι μυστικά να προσκυνήσει αναζητάστη Χάλκη και στο Μαρμαράστο Πέραν και στον Γαλατάστη Χώρα στο Φανάριτον τελευταίο τίμιο Σταυρότον χρυσοποίκιλτο τον λαμπερόπου ο Άγγελος εξέχασε στον ουρανό να πάρει

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

της εκδοσης 3Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο Σύνδεσμος Αγάπης Ενορίας Καρυδιάς Κομοτηνής laquoΗ Μεταμόρωση τουΣωρήτοςraquo και η Συντακτική Επιτροπή του Περιοδικού εύχεται σε όλους η νέαχρονιά το 2011 να φέρει Υγεία Αγάπη Ομόνοια και Ειρήνη σε σας και στιςοικογένειές σας Παρόλο των δύσκολων οικονομικών συνθηκών που βιώνουμεευχόμαστε από τα βάθη της ψυχής μας η γέννηση του Θεανθρώπου να δώσειτη φώτιση για σωστές λύσεις και αποφάσεις έτσι ώστε ο τόπος να βγεί γρή-γορα από τον κικεώνα των δυσχεριών

Με εκτίμησηΟ εκδότης

Συντακτική Επιτροπήπ Κωνσταντίνος Τσουρέλης

Χρυσάνθη ΞάνθουΕυανθία Παπαωάννου-Βουτσά

ΣΧΕΔΙΑΣΗlaquoΠΡΑΞΙΣraquo

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση κειμένων ή χω-ρίων Σε οποιαδήποτε περίπτωση τυχόν αναδη-μοσίευσης απαιτείται κατά το νόμο άδεια από τονυπεύθυνο της εφημερίδας Για τα ενυπόγραφαάρθρα δεν φέρει καμία ευθύνη η Συντακτική Επι-τροπή του Περιοδικού

AacuteIacuteAacuteEcircIumlEacuteIacuteUgraveOacuteAringEacuteOacuteEacuteAringNtildeIumlOtilde IacuteAacuteIumlOtilde

bull Όσοι αναγνώστες ε-νορίτες φίλοι επιθυ-

μούν να προσφέρουνοικονομικά για την έκδοση

του περιοδικού μας μπορούννα απευθύνονται στην Συντα-

κτική Επι- τροπή του περιοδι-κού

bull Όσοι αναγνώστες θέλουννα προσφέρουν οικονομικά

για τις εργασίες που γίνονταιστο Κοιμητήριο να απευθύνο-νται στην Επιτροπή του Ναού

bull Ο Εφημέριος και το Εκκλησια-στικό Συμβούλιο αισθάνονταιτην υποχρέωση να ευχαριστή-σουν δημόσια την εταιρεία laquoΙΟ-ΝΙΟΣ ΑΕraquo για την προσφοράτων υλικών για τις εργασίες στοΚοιμητήριο Καρυδιάς

Όποιος μειώνει τα πάθητου νιώθει ελεύθερος και

ευτυχισμένος Ήταν καλοκαίρι κι είχαν έλθει αρ-

κετοί να δουν τον π Πα1σιο και να ζη-τήσουν την συμβουλή του για διάφοραθέματα που τους απασχολούσαν Κά-ποια στιγμή άνοιξε η πόρτα του κελιούκαι εμφανίστηκε ο Γέροντας Πλη-σίασε τους προσκυνητές και αφού ζήτησε συγνώμη είπε ότι δεν θα μπο-ρούσε να δεχτεί κανένα επειδή ένιωθε μεγάλη εξάντληση και δεν είχεακόμη συνέλθει από τη γρίπη που τον ταλαιπώρησε πριν από μια εβδο-μάδα

Παρrsquo όλα αυτά στράφηκε προς το μέρος ενός προσκυνητή του και τουείπε laquoΠεράσατε με τη γυναίκα σου μεγάλη ταλαιπωρία (είχαν φθάσειστα πρόθυρα διαζυγίου) Μη φοβάσαι Να ξέρεις ότι η ειρήνη θα βασιλέ-ψει και πάλι στην οικογένειά σου Να προσεύχεστε Και να φροντίσεις κιεσύ να γίνεις πιο λογικός γιατί είσαι πολύ αυστηρός και καταπιεστικόςκαι προσπαθείς με το έτσι θέλω να επιβάλλεις τη γνώμη σου μέσα στην οι-κογένεια Αυτό ο Θεός δεν το θέλειraquo

Κι ήταν ακριβώς έτσιhellip Κάποιος άλλος (από τους πέντε εκ των επτάπου περίμεναν) διηγείτο το εξής laquoΗ αδελφή μου είχε περάσει μεγάλημπόρα κι είχε φθάσει σε σημείο να καταρρεύσει ψυχικά Επισκέφθηκατον π Πα1σιο και του ανέφερα το γεγονός αλλά χωρίς να του εκθέσω κά-ποιες ιδιαίτερα προσωπικές λεπτομέρειες από τη ζωή της αδελφής μουάγνωστες και σε μένα τον ίδιο

Όποτε ξαφνικά ο Γέροντας μου είπε laquoΝα πεις στην αδελφή σου νααγαπάει τον άνδρα της και να προσέχει γιατί μπορεί να φθάσει μέχρι αυ-τοκτονίαςraquo Μετέφερα στην αδελφή μου τα λόγια του Γέροντα αλλά απέ-κρυψα τα περί αυτοκτονίας που μου είπε φοβούμενος μήπως στην άσχημηψυχολογική κατάσταση που βρισκόταν ενισχύονταν μέσα της κάποιεςιδέες για ένα τέτοιο εγχείρημα Έπειτα από λίγες ημέρες η αδελφή μουαποπειράθηκε να αυτοκτονήσει Και σώθηκε ως εκ θαύματος

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ4 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κυριακή 29 Μα1ου 2011 Οι μνήμεςγυρίζουν πίσω πολλούς αιώνες Κων-σταντινούπολη 29 Μα1ου 1953 Έναταξίδι θα επιχειρούσε με ξεναγό τη Μα-ριάννα Κορομηλά που τόσο όμορφαξέρει να ταξιδεύει τον αναγνώστη τηςστο χώρο και στο χρόνο Πίσω λοιπόνστο χρόνο σε μια άλωση που δεν έγινεποτέ Αν θέλετε μπορεί να σας κρατή-σει συντροφιά σrsquo αυτό το ταξίδι ένααγαπημένο μουσικό κομμάτι του Στα-μάτη Σπανουδάκη laquoΠόλη Γλυκιάraquo απότο έργο του laquoΜαρμαρωμένος Βασι-λιάςraquo Είστε έτοιμοι Φύγαμε Πόληγλυκιά Πόλη του Μαγιού Μάιο ξεκί-νησες επίσημα τη ζωή σου Μάιο θα χα-θείς Το λέγαν οι προφητείες Η Πόληπου έχτισε ο γιος της Αγ Ελενης οΜέγας και Άγιος Κωνσταντίνος θαζήσει χίλια χρόνια και θα χαθεί όταν θαβασιλεύει πάλι κάποιος Κωνσταντίνοςγιος μιας μάνας Ελένης Το μαγιάτικοφεγγάρι γέμισε τη νύχτα της Πέμπτης24 Μα1ου Ευωδιάζουν τα τριαντά-φυλλα στους κήπους της Πόλης Ερωτο-τροπούν στις φυλλωσιές τrsquo αηδόνια Κιόμως κανείς δεν κοιμάται Το τελευταίοβράδυ της βυζαντινής πρωτεύουσαςΔευτέρα 28 του μηνός Μα1ου παρα-μονή της Αγίας Θεοδοσίας Μόλις δό-θηκε το σύνθημα της μεγάλης επίθεσηςτrsquo αηδόνια λούφαξαν στα περβόλια Ηαξημέρωτη νύχτα της Αυτοκρατορίαςείχε φθάσει Ήταν Τρίτη 29 Μα1ου του1453 την ώρα που οι πρώτες αχτίδεςφώτιζαν την πολιορκημένη πρωτεύ-ουσα Χίλια εκατόν είκοσι τρία χρόνιακαι 19 μέρες μετά την ίδρυση της πρω-τεύουσας της Χριστιανικής Οικουμένηςπου γιορτάστηκε στις 11 Μα1ου του 330Η πόλη του Κωννου έπεφτε στα χέριατων αλλόθρησκων Οθωμανών Τούρ-κων Ο χρησμός βγήκε αληθινός laquoΜεΚωνσταντίνο έγινε και πάλι με Κωνστα-ντίνο θrsquo αποθάνειraquo Θα μπορούσαμε νααρχίσουμε τούτη την ιστορία λέγονταςπως όταν στις 15 Αυγούστου του 1261ο Μιχαήλ Παλαιολόγος έμπαινε θριαμ-βικά στην Πόλη τίποτα δε θύμιζε τηνπρωτεύουσα που είχαν βρει το 1204 οιΦράγκοι και οι Βενετοί Η λαφυραγώ-γηση είχε διαρκέσει πενήντα επτά ολό-

κληρα χρόνια και δεν είχαν μείνει ούτεκι αυτές οι Άγιες εικόνες στον τόποτους Αλλά και η αυτοκρατορία δενήταν πια παρά ένα διαμελισμένο σώμαΤα κομμάτια του τα μικρά ελληνικάκρατίδια ήταν ανήμπορα να αναχαιτί-σουν τις νέες δυνάμεις που κέρδιζανέδαφος κατατρώγοντας τα σωθικά τηςαλλοτινής μονοκράτειρας Θα μπορού-σαμε να συνεχίσουμε αυτή την ιστορίατης πτώσης ξετυλίγοντας ένα άλλο κου-βάρι Αυτό το κουβάρι έχει την αρχήτου στου Οσμάν τον ιδρυτή της δυνα-στείας των Οσμανλήδων όταν το 1301εγκατέστησε οικογένειες μισθοφόρωνπολεμιστών 330 χλμ απόσταση από τηνΚωνσταντινούπολη Στη συνέχεια τουκουβαριού ο γιος του Ορχάν κατέκτησετο 1326 την Προύσα και την έκανε πρω-τεύουσά του Τον καιρό εκείνο η βυζα-ντινή εξουσία δεν ασχολήθηκε καθό-λου όμως με τις στρατιωτικές επιχειρή-σεις του Οσμάν και του Ορχάν γιατίείχε τα δικά της ενδοοικογενειακά προ-βλήματα Πρώτα τον εμφύλιο πόλεμοτων δυο Ανδρόνικων παππού και εγγο-νού για το θρόνο(1321-1328) και ύστερατον εμφύλιο πόλεμο των δυο Ιωάννηδων

(1341-1347) του κυρ Ιωάννη Κατακου-ζηνού και του Ιωάννη Παλαιολόγου ΟΚατακουζηνός που είχε στεφθεί αυτο-κράτορας στο Διδυμότειχο συμμάχησεμε τους Οθωμανούς Τούρκους κι αυτοίέστειλαν δυνάμεις για να ενισχύσουντο σφετεριστή του θρόνου Όταν οιΟθωμανοί διάβηκαν τα Δαρδανέλια δεχρειάζονταν προσχήματα Η Καλλίποληήταν η πρώτη κτήση των Οθωμανώνστην Ευρώπη Αλλά καμία από τις δυ-νάμεις της Δυτικής Ευρώπης δεν μπό-ρεσε να αντιληφθεί τότε την σημασίααυτής της κατάστασης Και η ΒυζαντινήΑυτοκρατορία δε διέθετε πλέον τις ικα-νότητες για να αντιδράσει Το 1369 ηΑδριανούπολη που ελέγχει τους δρό-μους που οδηγούν στην Κωνσταντινού-πολη γίνεται η πρωτεύουσα του ευρω-πακού τμήματος του ΟθωμανικούΣουλτανάτου Όταν νίκησαν οι Οθωμα-νοί τους συνασπισμένους χριστιανούςτων Βαλκανίων το 1389 στο Κοσσυφο-πέδιο σουλτάνος ήταν ο Βαγιαζήτ ο Κε-ραυνός που θα γυρίσει αργότερα στοΒόσπορο και θα αποκλείσει την Κων-σταντινούπολη Έστειλε δε μήνυμαστον αυτοκράτορα να παραδώσει την

H ΑΛΩΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕΤης Ελένης Μαργαρίτη Θεολόγου

(από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά laquo1453 Η ύστατη αγωνία της Βυζαντινής πρωτεύουσαςraquoέκδοση της Πολιτιστικής εταιρείας laquoΠανόραμαraquo Μάιος 1992)

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 5Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπρωτεύουσα laquoΠες στον αφέντη σουraquo απάντησε ο Αυτοκρά-τορας στο μαντατοφόρο laquoότι μπορεί να είμαστε αδύναμοιαλλά πιστεύουμε στο Θεό Αυτός μπορεί να μας χαρίσει δύ-ναμη και μπορεί να ρίξει τους ισχυρούς ηγεμόνες από τοθρόνο τουςraquo Τα λόγια του ήταν προδρομικά Αναπάντεχοςσύμμαχος των βυζαντινών που θα τους σώσει από τη δύσκοληκατάσταση στην οποία βρισκόταν ήταν ο απόγονος του Τσέ-γκις Χαν ο τρομερός Ταμερλάνος Ο Ταμερλάνος έστειλεορισμό στο Βαγιαζήτ να επιστρέψει τα Βυζαντινά εδάφη στοδικαιούχο Αυτοκράτορα Κι ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκίατης πόλης και έφυγε Ο δεύτερος σουλτάνος που θα πολιορ-κήσει την πόλη είναι ο Μουράτ που θα φτάσει μπροστά σταΘεοδοσιανά τείχη με το laquoασκέρι της Ρούμεληςraquo τον Ιούνιοτου 1422 Γιrsquo άλλη μια φορά τα χερσαία τείχη σώζουν τη Βα-σιλεύουσα Από τη δεύτερη μέχρι την τρίτη πολιορκία τηςΠόλης όταν έφερε τα φοβερά του κανόνια ο Μωάμεθ ο Πορ-θητής πέρασαν τριάντα ένα χρόνια Στο διάστημα αυτό η Αυ-τοκρατορία βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση Και ηεπιλογή ήταν σαφής αποδοχή της Οθωμανικής κυριαρχίαςκαι ένταξη στο αλλόθρησκο κράτος ή αναζήτηση σωτηρίαςστη Δύση και ένωση ένταξη δηλ στη Λατινική ΕκκλησίαΆλλη λύση δεν υπήρχε Το 1430 ο Μουράτ κατέλαβε τη Θεσ-σαλονίκη που έμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι τον 1ο

Βαλκανικό πόλεμο του 1912 Ο αυτοκράτορας απευθύνεταιπρος τη Δύση και ύστερα από πολλές προσπάθειες και με-γάλη προετοιμασία άρχισε η συζήτηση για την ένωση των Εκ-κλησιών στη Φερράρα το 1438 Λαμπρές προσωπικότητεςτης Ορθοδοξίας κονταροχτυπήθηκαν με τους Λατίνους ομο-λόγους τους Η ένωση που υπογράφτηκε στις 6 Ιουλίου 1439έμεινε μόνο στα χαρτιά Η πλειοψηφία της εκκλησιαστικήςηγεσίας της Αυτοκρατορίας ο λαός της Κωνσταντινούποληςκι όλος ο κατώτερος κλήρος αρνήθηκαν να δεχθούν την από-φαση Σύντομα θα φανεί πως οι ανθενωτικοί δεν είχαν άδικοη Δύση δε θα έστελνε ποτέ βοήθεια στην Ανατολή Τα πράγ-ματα εξελίσσονται γοργά Στις 6 Ιανουαρίου του 1449 στηΜητρόπολη του Μυστρά ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ογιός του Μανουήλ Παλαιολόγου και της Έλενας Δραγάτζηστέφεται αυτοκράτορας μιας ανύπαρκτης σχεδόν Αυτοκρατο-ρίας Ήταν 45 χρονών ο νέος Αυτοκράτορας όταν έφτασεστην Πόλη Μέσα σε μία απερίγραπτα μελαγχολική πόληεγκαταλειμμένη έρημη σχεδόν μέσα σε μια πόλη αποκλει-σμένη από παντού ο Αυτοκράτορας ξανάβρισκε τους ανθρώ-πους για να τους καταλαγιάζει τα πάθη να τους εμψυχώσεισrsquo εκείνη την τελευταία φάση της ζωής της Βασιλεύουσας Κιέμελλε να είναι ο τελευταίος Αυτοκράτοραάς της ο Αυτο-κράτορας του θρύλου ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς

Το 1451 πέθανε στην Αδριανούπολη ο σουλτάνος Μου-ράτ ο 2ος και τον διαδέχθηκε ο γιός του Μεχμέτ ο 2ος πουέμεινε στην ιστορία ως Μωάμεθ ο Πορθητής Ήταν ο 7ος

Σουλτάνος της δυναστείας των Οσμανλήδων κι ήταν μόλις 19χρονών

Τον πόθο του να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη τονείχε εκφράσει από νωρίς Ο Σουλτάνος ξεκίνησε από τηνΑδριανούπολη στις 23 Μαρτίου του 1453 κι έφτασε στηνΚωνσταντινούπολη μαζί με τα τελευταία τμήματα του στρατούτου την Πέμπτη 5 Απριλίου Η χρυσοOφασμένη πορφυρήσκηνή με τα σουλτανικά διάσημα στήθηκε μπροστά στηνΠύλη του Αγίου Ρωμανού Η ανάπτυξη του στρατού κατάμήκος του χερσαίου τείχους από την άκρη του στη θάλασσα

του Μαρμαρά ως την απόληξή του στον Κεράτιο εκτεινότανκαι πέρα από τον Κεράτιο περνούσε πίσω από το λόφο τουΠέραν και κατέληγε στο Βόσπορο Σrsquo ένα λιμάνι του Βοσπό-ρου αγκυροβόλησε κι ο οθωμανικός στόλος για να περιπολείστο Στενό και στο Μαρμαρά Από τα ξημερώματα της Παρα-σκευής 6 Απριλίου ως τα μεσάνυχτα της Κυριακής 27Μα1ου μηχανές και κανόνια έβαλλαν συνεχώς ενάντια στοτείχος Δεν σταματούσαν ούτε την ώρα της προσευχής τωνΜουσουλμάνων Ο θόρυβος ήταν εκκωφαντικός και το κα-ταστροφικό έργο ανυπολόγιστης έκτασης Μα από το σού-ρουπο της 6ης Απριλίου ως τη νύχτα της Δευτέρας 28 Μα1ουοι άμαχοι Κωνσταντινουπολίτες δεν σταμάτησαν ούτε λεπτόνα επιδιορθώνουν τα τείχη Μέσα σε πρωτοφανή ατμό-σφαιρα ομοψυχίας αλλά και βαθιάς απελπισίας οι κάτοικοιτης πρωτεύουσας αγωνίστηκαν τον ύστατο αγώνα συντρέχο-ντας με κάθε τρόπο στους μάχιμους Ήταν όλοι κι όλοι 30000ως 35000 άνθρωποι Η αλλοτινή πρωτεύουσα του μισού εκα-τομμυρίου είχε ρημάξει Και βοήθεια δε φαινόταν από που-θενά Ο Πάπας Νικόλαος διαπιστώνοντας την αδιαφορία τηςΔύσης αποφάσισε να ναυλώσει με δικά του έξοδα τρία γε-νοβέζικα καράβια για να στείλει όπλα και τρόφιμα στουςυπερασπιστές Η παπική αποστολή ξεκίνησε για την Πόλητέλη Μαρτίου Ενώ ο στολίσκος που εδέησε εντέλει να στεί-λει η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας απέπλευσε στις17 Απριλίου κι έφτασε στο Μαρμαρά 2 μέρες μετά τηνΆλωση Καμιά κυβέρνηση κανένας ηγεμόνας καμία χριστια-νική δύναμη και κανένα ιπποτικό σώμα δεν έστειλε βοήθειαΛιγότεροι από 7000 μάχιμοι έπρεπε να υπερασπίσουν ένατρίπλευρο τείχος του οποίου το μήκος ξεπερνάει τα 20 χιλιό-μετρα Ώρα για ανάπαυση δεν υπήρχε μέσα στα τείχη Καικανείς δεν είχε προλάβει να ασχοληθεί ούτε με τα περιβόλιαούτε με τους λαχανόκηπους της Πόλης Το στάρι της περσινήςχρονιάς τελείωνε Τα ψαροκάικα δεν μπορούσαν να ξεμυτί-σουν Φαγώθηκαν και τα λιγοστά πρόβατα και τα μοσχάριαΚι ο κόσμος πεινούσε Στις 21 Μα1ου ο Σουλτάνος έστειλεπρέσβεις στον Κωνσταντίνο Ζητούσε να του παραδώσει τηνΠόλη του παραχωρούσε προνόμια και του έδινε διαβεβαιώ-σεις πως δεν θα πείραζε τον πληθυσμό μέσα στα τείχη

Ο Αυτοκράτορας απάντησε ότι δεχόταν να πληρώσειυψηλότερους φόρους υποτέλειας και ας κρατήσουν οι Τούρ-κοι όλα τα εδάφη που είχαν κατακτήσει Αλλά την Κωνστα-ντινούπολη δε μπορούσε να την παραδώσει Ο Κωνσταντίνοςείχε εκφράσει τη γνώμη όλων Κι ήταν πια φανερό ότι κάθεπολεμική επιτυχία κάθε κατόρθωμα κάθε πράξη αντίστασηςείχε αποκτήσει άλλο νόημα Η πνευματική διάσταση τωνπραγμάτων θα νικούσε τον υλικό κόσμο Η επιλογή του μαρ-τυρίου η επιλογή της Ελευθερίας και η προσμονή της Ανά-στασης θα έσωζε παντοτινά την Πόλη Η λιτάνευση τηςεικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας άρχισε τα ξημερώματατης Παρασκευής 25 Μα1ου Όλοι είχαν στραμμένο τοβλέμμα τους στην Παναγία που την μετέφεραν πάνω στο προ-σκυνητάρι ιερείς και μοναχοί laquoΟ γλυκασμός των Αγγέλωντων θλιβομένων η χαρά Χριστιανών η προστάτις Παρθένε-Μητήρ Κυρίουraquo έψαλλε πάνδημος η Κωνσταντινούπολιςόταν σε μία στιγμή η εικόνα γλίστρησε από το προσκυνητάριΈσπευσαν οι ιερείς να την σηκώσουν μα η εικόνα ήταν ασή-κωτη βαριά σαν σίδερο laquoΩ Δέσποινα πρόσθεσαν ως αγαθήεις τη βοήθεια ημών τάχυνον εις προεσβείαν και σπεύσον ειςικεσίανraquo έψαλλε ο κόσμος όταν ξέσπασε μια φοβερή καται-

γίδα Τα σοκάκια έγιναν χείμαρροι καιτο νερό παρέσυρε παιδιά και γερό-ντους Η λιτανεία διακόπηκε Τα θεκάσημάδια πάγωσαν τις καρδιές των αν-θρώπων Είχε φτάσει το τέλος Τη Δευ-τέρα 28 Μα1ου κατέβηκαν όλοι στηνΑγία Σοφία όπου είχε αρχίσει ο τελευ-ταίος εσπερινός Ενωτικοί και ανθενω-τικοί ήταν μαζί μητροπολίτες και ιερείςοι λίγοι γενοβέζοι οι βενετοί και κατα-λανοί στρατιώτες ο Ισπανός ευπατρί-δης Ντε Τολέντο οι μοναχοί οι γέρο-ντες οι γυναίκες και τα παιδιά Μέσαστη Μεγάλη Εκκλησία που την αφιέ-ρωσε στη Σοφία του Θεού ο Ιουστινια-νός ο Αυτοκράτορας και οι μαχητές τουπήραν για τελευταία φορά τη Θεία Με-τάληψη Το σύνθημα της επίθεσης δό-θηκε στη μία και μισή το πρωί τηςΤρίτης 29 Μα1ου του 1453 Η πολεμικήκραυγή από χιλιάδες στρατιώτες μαζίμε τύμπανα σάλπιγγες και ασκούς συ-ντάραξε την Πόλη Οι καμπάνες των εκ-κλησιών κοντά στα τείχη άρχισαν ναχτυπάνε και σε λίγο όλα τα σήμαντρακαι οι καμπάνες ειδοποιούσαν πωςέφτασε η ώρα Η έφοδος είχε οργανω-θεί κατά κύματα και κατά τάγματα Ταεπίλεκτα τάγματα και οι Γενίτσαροι πε-ρίμεναν πίσω Λίγο πριν ξημερώσει τοπελώριο κανόνι που είχε στηθεί κοντάστην Πύλη του Αγίου Ρωμανού γκρέ-μισε ένα μεγάλο μέρος του ΕξωτειχίουΟ Σουλτάνος διέταξε την επίλεκτηομάδα του φοβερού γίγαντα γενίτσα-ρου Χασάν να ορμήσει σrsquo εκείνο το ση-

μείο Στο Εξωτείχιον έμειναν μόνο οιΈλληνες με τον Αυτοκράτορα επικεφα-λής Ο Χασάν και 17 Γενίτσαροι έχα-σαν τη ζωή τους Οι υπόλοιποι όμως 14κατόρθωσαν να ανεβούν στον περίβολοτου Εξωτειχίου Την ώρα της σφαγήςκάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαράκινα ανεμίζει στα τείχη Οι υπερασπιστέςάρχισαν να εγκαταλείπουν το Εξωτεί-χιον πανικόβλητοι Εκατοντάδες Γενί-τσαροι είχαν περάσει στον περίβολο ΟΘεόφιλος Παλαιολόγος όρμηξε μπρο-στά και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στρά-τευμα που ερχόταν καταπάνω του ΟΚωνσταντίνος έβγαλετα αυτοκρατορικά διά-σημα κι ακολούθησετο Θεόφιλο Ανώνυ-μος μέσα στο πλήθοςτων ανωνύμων ο Αυ-τοκράτορας έπεσεμπροστά στην Πύλητου Αγίου ΡωμανούΤο κύρος της χιλιόχρο-νης Αυτοκρατορίας εί-χε σωθεί Το τελευταίομήνυμα που έστελνε ηΒασιλίδα Πόλη ξεπέ-ρασε τα γεγονότα πουκαταγράφονται σταβιβλία της πολιτικήςιστορίας Στη συνεί-δηση ολόκληρου τουΟρθόδοξου Κόσμου ηΆλωση δεν έγινε ποτέΗ Πόλη της Θεοτό-

κου απροσμάχητος ανυψώθηκε πάνωαπό τα μπαράκια κι εντάχθηκε στηχώρα του Αχώρητου

Με το ποίημα της Ελένης Γκύκατζηndash Αρβελέρ κλείνει το μικρό αφιέρωμασε μία άλωση που ποτέ δεν έγινε

Η ιστορία της Αλώσεως αυτόν τονκαιρό είναι επίκαιρη όσο ποτέ

Την ψυχή σου ζητούν οι εχθροί σουπαρτίδα

Μη τους την παραδώσειςΞεστόμισε ένα δυνατό laquoήμαρτονraquo

βάλε laquoευλογητόςraquo και ξεκίνα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ποίημα της Αρβελέρ

Μάη πανώρια είδες το φωςΜάη και του θανάτου το σκοτάδιόταν χωρίς ελπίδα Ανάστασηςτην Κάθοδο έζησες στον ΆδηΒασίλισσα χιλιόχρονησκλάβα τώρα αιώνιαστολίστηκες την ημισέληνοκαι στου Βοσπόρου παίζεις στα νεράόταν στου Μάη το ολόγεμη φεγγάριτο αερικό του πετρωμένου Βασιλιά κουφάριδιώχνει απ΄ την Αγιά Σοφία τελώνια και δαιμόνιακαι μυστικά να προσκυνήσει αναζητάστη Χάλκη και στο Μαρμαράστο Πέραν και στον Γαλατάστη Χώρα στο Φανάριτον τελευταίο τίμιο Σταυρότον χρυσοποίκιλτο τον λαμπερόπου ο Άγγελος εξέχασε στον ουρανό να πάρει

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ4 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κυριακή 29 Μα1ου 2011 Οι μνήμεςγυρίζουν πίσω πολλούς αιώνες Κων-σταντινούπολη 29 Μα1ου 1953 Έναταξίδι θα επιχειρούσε με ξεναγό τη Μα-ριάννα Κορομηλά που τόσο όμορφαξέρει να ταξιδεύει τον αναγνώστη τηςστο χώρο και στο χρόνο Πίσω λοιπόνστο χρόνο σε μια άλωση που δεν έγινεποτέ Αν θέλετε μπορεί να σας κρατή-σει συντροφιά σrsquo αυτό το ταξίδι ένααγαπημένο μουσικό κομμάτι του Στα-μάτη Σπανουδάκη laquoΠόλη Γλυκιάraquo απότο έργο του laquoΜαρμαρωμένος Βασι-λιάςraquo Είστε έτοιμοι Φύγαμε Πόληγλυκιά Πόλη του Μαγιού Μάιο ξεκί-νησες επίσημα τη ζωή σου Μάιο θα χα-θείς Το λέγαν οι προφητείες Η Πόληπου έχτισε ο γιος της Αγ Ελενης οΜέγας και Άγιος Κωνσταντίνος θαζήσει χίλια χρόνια και θα χαθεί όταν θαβασιλεύει πάλι κάποιος Κωνσταντίνοςγιος μιας μάνας Ελένης Το μαγιάτικοφεγγάρι γέμισε τη νύχτα της Πέμπτης24 Μα1ου Ευωδιάζουν τα τριαντά-φυλλα στους κήπους της Πόλης Ερωτο-τροπούν στις φυλλωσιές τrsquo αηδόνια Κιόμως κανείς δεν κοιμάται Το τελευταίοβράδυ της βυζαντινής πρωτεύουσαςΔευτέρα 28 του μηνός Μα1ου παρα-μονή της Αγίας Θεοδοσίας Μόλις δό-θηκε το σύνθημα της μεγάλης επίθεσηςτrsquo αηδόνια λούφαξαν στα περβόλια Ηαξημέρωτη νύχτα της Αυτοκρατορίαςείχε φθάσει Ήταν Τρίτη 29 Μα1ου του1453 την ώρα που οι πρώτες αχτίδεςφώτιζαν την πολιορκημένη πρωτεύ-ουσα Χίλια εκατόν είκοσι τρία χρόνιακαι 19 μέρες μετά την ίδρυση της πρω-τεύουσας της Χριστιανικής Οικουμένηςπου γιορτάστηκε στις 11 Μα1ου του 330Η πόλη του Κωννου έπεφτε στα χέριατων αλλόθρησκων Οθωμανών Τούρ-κων Ο χρησμός βγήκε αληθινός laquoΜεΚωνσταντίνο έγινε και πάλι με Κωνστα-ντίνο θrsquo αποθάνειraquo Θα μπορούσαμε νααρχίσουμε τούτη την ιστορία λέγονταςπως όταν στις 15 Αυγούστου του 1261ο Μιχαήλ Παλαιολόγος έμπαινε θριαμ-βικά στην Πόλη τίποτα δε θύμιζε τηνπρωτεύουσα που είχαν βρει το 1204 οιΦράγκοι και οι Βενετοί Η λαφυραγώ-γηση είχε διαρκέσει πενήντα επτά ολό-

κληρα χρόνια και δεν είχαν μείνει ούτεκι αυτές οι Άγιες εικόνες στον τόποτους Αλλά και η αυτοκρατορία δενήταν πια παρά ένα διαμελισμένο σώμαΤα κομμάτια του τα μικρά ελληνικάκρατίδια ήταν ανήμπορα να αναχαιτί-σουν τις νέες δυνάμεις που κέρδιζανέδαφος κατατρώγοντας τα σωθικά τηςαλλοτινής μονοκράτειρας Θα μπορού-σαμε να συνεχίσουμε αυτή την ιστορίατης πτώσης ξετυλίγοντας ένα άλλο κου-βάρι Αυτό το κουβάρι έχει την αρχήτου στου Οσμάν τον ιδρυτή της δυνα-στείας των Οσμανλήδων όταν το 1301εγκατέστησε οικογένειες μισθοφόρωνπολεμιστών 330 χλμ απόσταση από τηνΚωνσταντινούπολη Στη συνέχεια τουκουβαριού ο γιος του Ορχάν κατέκτησετο 1326 την Προύσα και την έκανε πρω-τεύουσά του Τον καιρό εκείνο η βυζα-ντινή εξουσία δεν ασχολήθηκε καθό-λου όμως με τις στρατιωτικές επιχειρή-σεις του Οσμάν και του Ορχάν γιατίείχε τα δικά της ενδοοικογενειακά προ-βλήματα Πρώτα τον εμφύλιο πόλεμοτων δυο Ανδρόνικων παππού και εγγο-νού για το θρόνο(1321-1328) και ύστερατον εμφύλιο πόλεμο των δυο Ιωάννηδων

(1341-1347) του κυρ Ιωάννη Κατακου-ζηνού και του Ιωάννη Παλαιολόγου ΟΚατακουζηνός που είχε στεφθεί αυτο-κράτορας στο Διδυμότειχο συμμάχησεμε τους Οθωμανούς Τούρκους κι αυτοίέστειλαν δυνάμεις για να ενισχύσουντο σφετεριστή του θρόνου Όταν οιΟθωμανοί διάβηκαν τα Δαρδανέλια δεχρειάζονταν προσχήματα Η Καλλίποληήταν η πρώτη κτήση των Οθωμανώνστην Ευρώπη Αλλά καμία από τις δυ-νάμεις της Δυτικής Ευρώπης δεν μπό-ρεσε να αντιληφθεί τότε την σημασίααυτής της κατάστασης Και η ΒυζαντινήΑυτοκρατορία δε διέθετε πλέον τις ικα-νότητες για να αντιδράσει Το 1369 ηΑδριανούπολη που ελέγχει τους δρό-μους που οδηγούν στην Κωνσταντινού-πολη γίνεται η πρωτεύουσα του ευρω-πακού τμήματος του ΟθωμανικούΣουλτανάτου Όταν νίκησαν οι Οθωμα-νοί τους συνασπισμένους χριστιανούςτων Βαλκανίων το 1389 στο Κοσσυφο-πέδιο σουλτάνος ήταν ο Βαγιαζήτ ο Κε-ραυνός που θα γυρίσει αργότερα στοΒόσπορο και θα αποκλείσει την Κων-σταντινούπολη Έστειλε δε μήνυμαστον αυτοκράτορα να παραδώσει την

H ΑΛΩΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕΤης Ελένης Μαργαρίτη Θεολόγου

(από το βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά laquo1453 Η ύστατη αγωνία της Βυζαντινής πρωτεύουσαςraquoέκδοση της Πολιτιστικής εταιρείας laquoΠανόραμαraquo Μάιος 1992)

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 5Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπρωτεύουσα laquoΠες στον αφέντη σουraquo απάντησε ο Αυτοκρά-τορας στο μαντατοφόρο laquoότι μπορεί να είμαστε αδύναμοιαλλά πιστεύουμε στο Θεό Αυτός μπορεί να μας χαρίσει δύ-ναμη και μπορεί να ρίξει τους ισχυρούς ηγεμόνες από τοθρόνο τουςraquo Τα λόγια του ήταν προδρομικά Αναπάντεχοςσύμμαχος των βυζαντινών που θα τους σώσει από τη δύσκοληκατάσταση στην οποία βρισκόταν ήταν ο απόγονος του Τσέ-γκις Χαν ο τρομερός Ταμερλάνος Ο Ταμερλάνος έστειλεορισμό στο Βαγιαζήτ να επιστρέψει τα Βυζαντινά εδάφη στοδικαιούχο Αυτοκράτορα Κι ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκίατης πόλης και έφυγε Ο δεύτερος σουλτάνος που θα πολιορ-κήσει την πόλη είναι ο Μουράτ που θα φτάσει μπροστά σταΘεοδοσιανά τείχη με το laquoασκέρι της Ρούμεληςraquo τον Ιούνιοτου 1422 Γιrsquo άλλη μια φορά τα χερσαία τείχη σώζουν τη Βα-σιλεύουσα Από τη δεύτερη μέχρι την τρίτη πολιορκία τηςΠόλης όταν έφερε τα φοβερά του κανόνια ο Μωάμεθ ο Πορ-θητής πέρασαν τριάντα ένα χρόνια Στο διάστημα αυτό η Αυ-τοκρατορία βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση Και ηεπιλογή ήταν σαφής αποδοχή της Οθωμανικής κυριαρχίαςκαι ένταξη στο αλλόθρησκο κράτος ή αναζήτηση σωτηρίαςστη Δύση και ένωση ένταξη δηλ στη Λατινική ΕκκλησίαΆλλη λύση δεν υπήρχε Το 1430 ο Μουράτ κατέλαβε τη Θεσ-σαλονίκη που έμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι τον 1ο

Βαλκανικό πόλεμο του 1912 Ο αυτοκράτορας απευθύνεταιπρος τη Δύση και ύστερα από πολλές προσπάθειες και με-γάλη προετοιμασία άρχισε η συζήτηση για την ένωση των Εκ-κλησιών στη Φερράρα το 1438 Λαμπρές προσωπικότητεςτης Ορθοδοξίας κονταροχτυπήθηκαν με τους Λατίνους ομο-λόγους τους Η ένωση που υπογράφτηκε στις 6 Ιουλίου 1439έμεινε μόνο στα χαρτιά Η πλειοψηφία της εκκλησιαστικήςηγεσίας της Αυτοκρατορίας ο λαός της Κωνσταντινούποληςκι όλος ο κατώτερος κλήρος αρνήθηκαν να δεχθούν την από-φαση Σύντομα θα φανεί πως οι ανθενωτικοί δεν είχαν άδικοη Δύση δε θα έστελνε ποτέ βοήθεια στην Ανατολή Τα πράγ-ματα εξελίσσονται γοργά Στις 6 Ιανουαρίου του 1449 στηΜητρόπολη του Μυστρά ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ογιός του Μανουήλ Παλαιολόγου και της Έλενας Δραγάτζηστέφεται αυτοκράτορας μιας ανύπαρκτης σχεδόν Αυτοκρατο-ρίας Ήταν 45 χρονών ο νέος Αυτοκράτορας όταν έφτασεστην Πόλη Μέσα σε μία απερίγραπτα μελαγχολική πόληεγκαταλειμμένη έρημη σχεδόν μέσα σε μια πόλη αποκλει-σμένη από παντού ο Αυτοκράτορας ξανάβρισκε τους ανθρώ-πους για να τους καταλαγιάζει τα πάθη να τους εμψυχώσεισrsquo εκείνη την τελευταία φάση της ζωής της Βασιλεύουσας Κιέμελλε να είναι ο τελευταίος Αυτοκράτοραάς της ο Αυτο-κράτορας του θρύλου ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς

Το 1451 πέθανε στην Αδριανούπολη ο σουλτάνος Μου-ράτ ο 2ος και τον διαδέχθηκε ο γιός του Μεχμέτ ο 2ος πουέμεινε στην ιστορία ως Μωάμεθ ο Πορθητής Ήταν ο 7ος

Σουλτάνος της δυναστείας των Οσμανλήδων κι ήταν μόλις 19χρονών

Τον πόθο του να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη τονείχε εκφράσει από νωρίς Ο Σουλτάνος ξεκίνησε από τηνΑδριανούπολη στις 23 Μαρτίου του 1453 κι έφτασε στηνΚωνσταντινούπολη μαζί με τα τελευταία τμήματα του στρατούτου την Πέμπτη 5 Απριλίου Η χρυσοOφασμένη πορφυρήσκηνή με τα σουλτανικά διάσημα στήθηκε μπροστά στηνΠύλη του Αγίου Ρωμανού Η ανάπτυξη του στρατού κατάμήκος του χερσαίου τείχους από την άκρη του στη θάλασσα

του Μαρμαρά ως την απόληξή του στον Κεράτιο εκτεινότανκαι πέρα από τον Κεράτιο περνούσε πίσω από το λόφο τουΠέραν και κατέληγε στο Βόσπορο Σrsquo ένα λιμάνι του Βοσπό-ρου αγκυροβόλησε κι ο οθωμανικός στόλος για να περιπολείστο Στενό και στο Μαρμαρά Από τα ξημερώματα της Παρα-σκευής 6 Απριλίου ως τα μεσάνυχτα της Κυριακής 27Μα1ου μηχανές και κανόνια έβαλλαν συνεχώς ενάντια στοτείχος Δεν σταματούσαν ούτε την ώρα της προσευχής τωνΜουσουλμάνων Ο θόρυβος ήταν εκκωφαντικός και το κα-ταστροφικό έργο ανυπολόγιστης έκτασης Μα από το σού-ρουπο της 6ης Απριλίου ως τη νύχτα της Δευτέρας 28 Μα1ουοι άμαχοι Κωνσταντινουπολίτες δεν σταμάτησαν ούτε λεπτόνα επιδιορθώνουν τα τείχη Μέσα σε πρωτοφανή ατμό-σφαιρα ομοψυχίας αλλά και βαθιάς απελπισίας οι κάτοικοιτης πρωτεύουσας αγωνίστηκαν τον ύστατο αγώνα συντρέχο-ντας με κάθε τρόπο στους μάχιμους Ήταν όλοι κι όλοι 30000ως 35000 άνθρωποι Η αλλοτινή πρωτεύουσα του μισού εκα-τομμυρίου είχε ρημάξει Και βοήθεια δε φαινόταν από που-θενά Ο Πάπας Νικόλαος διαπιστώνοντας την αδιαφορία τηςΔύσης αποφάσισε να ναυλώσει με δικά του έξοδα τρία γε-νοβέζικα καράβια για να στείλει όπλα και τρόφιμα στουςυπερασπιστές Η παπική αποστολή ξεκίνησε για την Πόλητέλη Μαρτίου Ενώ ο στολίσκος που εδέησε εντέλει να στεί-λει η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας απέπλευσε στις17 Απριλίου κι έφτασε στο Μαρμαρά 2 μέρες μετά τηνΆλωση Καμιά κυβέρνηση κανένας ηγεμόνας καμία χριστια-νική δύναμη και κανένα ιπποτικό σώμα δεν έστειλε βοήθειαΛιγότεροι από 7000 μάχιμοι έπρεπε να υπερασπίσουν ένατρίπλευρο τείχος του οποίου το μήκος ξεπερνάει τα 20 χιλιό-μετρα Ώρα για ανάπαυση δεν υπήρχε μέσα στα τείχη Καικανείς δεν είχε προλάβει να ασχοληθεί ούτε με τα περιβόλιαούτε με τους λαχανόκηπους της Πόλης Το στάρι της περσινήςχρονιάς τελείωνε Τα ψαροκάικα δεν μπορούσαν να ξεμυτί-σουν Φαγώθηκαν και τα λιγοστά πρόβατα και τα μοσχάριαΚι ο κόσμος πεινούσε Στις 21 Μα1ου ο Σουλτάνος έστειλεπρέσβεις στον Κωνσταντίνο Ζητούσε να του παραδώσει τηνΠόλη του παραχωρούσε προνόμια και του έδινε διαβεβαιώ-σεις πως δεν θα πείραζε τον πληθυσμό μέσα στα τείχη

Ο Αυτοκράτορας απάντησε ότι δεχόταν να πληρώσειυψηλότερους φόρους υποτέλειας και ας κρατήσουν οι Τούρ-κοι όλα τα εδάφη που είχαν κατακτήσει Αλλά την Κωνστα-ντινούπολη δε μπορούσε να την παραδώσει Ο Κωνσταντίνοςείχε εκφράσει τη γνώμη όλων Κι ήταν πια φανερό ότι κάθεπολεμική επιτυχία κάθε κατόρθωμα κάθε πράξη αντίστασηςείχε αποκτήσει άλλο νόημα Η πνευματική διάσταση τωνπραγμάτων θα νικούσε τον υλικό κόσμο Η επιλογή του μαρ-τυρίου η επιλογή της Ελευθερίας και η προσμονή της Ανά-στασης θα έσωζε παντοτινά την Πόλη Η λιτάνευση τηςεικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας άρχισε τα ξημερώματατης Παρασκευής 25 Μα1ου Όλοι είχαν στραμμένο τοβλέμμα τους στην Παναγία που την μετέφεραν πάνω στο προ-σκυνητάρι ιερείς και μοναχοί laquoΟ γλυκασμός των Αγγέλωντων θλιβομένων η χαρά Χριστιανών η προστάτις Παρθένε-Μητήρ Κυρίουraquo έψαλλε πάνδημος η Κωνσταντινούπολιςόταν σε μία στιγμή η εικόνα γλίστρησε από το προσκυνητάριΈσπευσαν οι ιερείς να την σηκώσουν μα η εικόνα ήταν ασή-κωτη βαριά σαν σίδερο laquoΩ Δέσποινα πρόσθεσαν ως αγαθήεις τη βοήθεια ημών τάχυνον εις προεσβείαν και σπεύσον ειςικεσίανraquo έψαλλε ο κόσμος όταν ξέσπασε μια φοβερή καται-

γίδα Τα σοκάκια έγιναν χείμαρροι καιτο νερό παρέσυρε παιδιά και γερό-ντους Η λιτανεία διακόπηκε Τα θεκάσημάδια πάγωσαν τις καρδιές των αν-θρώπων Είχε φτάσει το τέλος Τη Δευ-τέρα 28 Μα1ου κατέβηκαν όλοι στηνΑγία Σοφία όπου είχε αρχίσει ο τελευ-ταίος εσπερινός Ενωτικοί και ανθενω-τικοί ήταν μαζί μητροπολίτες και ιερείςοι λίγοι γενοβέζοι οι βενετοί και κατα-λανοί στρατιώτες ο Ισπανός ευπατρί-δης Ντε Τολέντο οι μοναχοί οι γέρο-ντες οι γυναίκες και τα παιδιά Μέσαστη Μεγάλη Εκκλησία που την αφιέ-ρωσε στη Σοφία του Θεού ο Ιουστινια-νός ο Αυτοκράτορας και οι μαχητές τουπήραν για τελευταία φορά τη Θεία Με-τάληψη Το σύνθημα της επίθεσης δό-θηκε στη μία και μισή το πρωί τηςΤρίτης 29 Μα1ου του 1453 Η πολεμικήκραυγή από χιλιάδες στρατιώτες μαζίμε τύμπανα σάλπιγγες και ασκούς συ-ντάραξε την Πόλη Οι καμπάνες των εκ-κλησιών κοντά στα τείχη άρχισαν ναχτυπάνε και σε λίγο όλα τα σήμαντρακαι οι καμπάνες ειδοποιούσαν πωςέφτασε η ώρα Η έφοδος είχε οργανω-θεί κατά κύματα και κατά τάγματα Ταεπίλεκτα τάγματα και οι Γενίτσαροι πε-ρίμεναν πίσω Λίγο πριν ξημερώσει τοπελώριο κανόνι που είχε στηθεί κοντάστην Πύλη του Αγίου Ρωμανού γκρέ-μισε ένα μεγάλο μέρος του ΕξωτειχίουΟ Σουλτάνος διέταξε την επίλεκτηομάδα του φοβερού γίγαντα γενίτσα-ρου Χασάν να ορμήσει σrsquo εκείνο το ση-

μείο Στο Εξωτείχιον έμειναν μόνο οιΈλληνες με τον Αυτοκράτορα επικεφα-λής Ο Χασάν και 17 Γενίτσαροι έχα-σαν τη ζωή τους Οι υπόλοιποι όμως 14κατόρθωσαν να ανεβούν στον περίβολοτου Εξωτειχίου Την ώρα της σφαγήςκάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαράκινα ανεμίζει στα τείχη Οι υπερασπιστέςάρχισαν να εγκαταλείπουν το Εξωτεί-χιον πανικόβλητοι Εκατοντάδες Γενί-τσαροι είχαν περάσει στον περίβολο ΟΘεόφιλος Παλαιολόγος όρμηξε μπρο-στά και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στρά-τευμα που ερχόταν καταπάνω του ΟΚωνσταντίνος έβγαλετα αυτοκρατορικά διά-σημα κι ακολούθησετο Θεόφιλο Ανώνυ-μος μέσα στο πλήθοςτων ανωνύμων ο Αυ-τοκράτορας έπεσεμπροστά στην Πύλητου Αγίου ΡωμανούΤο κύρος της χιλιόχρο-νης Αυτοκρατορίας εί-χε σωθεί Το τελευταίομήνυμα που έστελνε ηΒασιλίδα Πόλη ξεπέ-ρασε τα γεγονότα πουκαταγράφονται σταβιβλία της πολιτικήςιστορίας Στη συνεί-δηση ολόκληρου τουΟρθόδοξου Κόσμου ηΆλωση δεν έγινε ποτέΗ Πόλη της Θεοτό-

κου απροσμάχητος ανυψώθηκε πάνωαπό τα μπαράκια κι εντάχθηκε στηχώρα του Αχώρητου

Με το ποίημα της Ελένης Γκύκατζηndash Αρβελέρ κλείνει το μικρό αφιέρωμασε μία άλωση που ποτέ δεν έγινε

Η ιστορία της Αλώσεως αυτόν τονκαιρό είναι επίκαιρη όσο ποτέ

Την ψυχή σου ζητούν οι εχθροί σουπαρτίδα

Μη τους την παραδώσειςΞεστόμισε ένα δυνατό laquoήμαρτονraquo

βάλε laquoευλογητόςraquo και ξεκίνα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ποίημα της Αρβελέρ

Μάη πανώρια είδες το φωςΜάη και του θανάτου το σκοτάδιόταν χωρίς ελπίδα Ανάστασηςτην Κάθοδο έζησες στον ΆδηΒασίλισσα χιλιόχρονησκλάβα τώρα αιώνιαστολίστηκες την ημισέληνοκαι στου Βοσπόρου παίζεις στα νεράόταν στου Μάη το ολόγεμη φεγγάριτο αερικό του πετρωμένου Βασιλιά κουφάριδιώχνει απ΄ την Αγιά Σοφία τελώνια και δαιμόνιακαι μυστικά να προσκυνήσει αναζητάστη Χάλκη και στο Μαρμαράστο Πέραν και στον Γαλατάστη Χώρα στο Φανάριτον τελευταίο τίμιο Σταυρότον χρυσοποίκιλτο τον λαμπερόπου ο Άγγελος εξέχασε στον ουρανό να πάρει

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 5Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπρωτεύουσα laquoΠες στον αφέντη σουraquo απάντησε ο Αυτοκρά-τορας στο μαντατοφόρο laquoότι μπορεί να είμαστε αδύναμοιαλλά πιστεύουμε στο Θεό Αυτός μπορεί να μας χαρίσει δύ-ναμη και μπορεί να ρίξει τους ισχυρούς ηγεμόνες από τοθρόνο τουςraquo Τα λόγια του ήταν προδρομικά Αναπάντεχοςσύμμαχος των βυζαντινών που θα τους σώσει από τη δύσκοληκατάσταση στην οποία βρισκόταν ήταν ο απόγονος του Τσέ-γκις Χαν ο τρομερός Ταμερλάνος Ο Ταμερλάνος έστειλεορισμό στο Βαγιαζήτ να επιστρέψει τα Βυζαντινά εδάφη στοδικαιούχο Αυτοκράτορα Κι ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκίατης πόλης και έφυγε Ο δεύτερος σουλτάνος που θα πολιορ-κήσει την πόλη είναι ο Μουράτ που θα φτάσει μπροστά σταΘεοδοσιανά τείχη με το laquoασκέρι της Ρούμεληςraquo τον Ιούνιοτου 1422 Γιrsquo άλλη μια φορά τα χερσαία τείχη σώζουν τη Βα-σιλεύουσα Από τη δεύτερη μέχρι την τρίτη πολιορκία τηςΠόλης όταν έφερε τα φοβερά του κανόνια ο Μωάμεθ ο Πορ-θητής πέρασαν τριάντα ένα χρόνια Στο διάστημα αυτό η Αυ-τοκρατορία βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση Και ηεπιλογή ήταν σαφής αποδοχή της Οθωμανικής κυριαρχίαςκαι ένταξη στο αλλόθρησκο κράτος ή αναζήτηση σωτηρίαςστη Δύση και ένωση ένταξη δηλ στη Λατινική ΕκκλησίαΆλλη λύση δεν υπήρχε Το 1430 ο Μουράτ κατέλαβε τη Θεσ-σαλονίκη που έμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι τον 1ο

Βαλκανικό πόλεμο του 1912 Ο αυτοκράτορας απευθύνεταιπρος τη Δύση και ύστερα από πολλές προσπάθειες και με-γάλη προετοιμασία άρχισε η συζήτηση για την ένωση των Εκ-κλησιών στη Φερράρα το 1438 Λαμπρές προσωπικότητεςτης Ορθοδοξίας κονταροχτυπήθηκαν με τους Λατίνους ομο-λόγους τους Η ένωση που υπογράφτηκε στις 6 Ιουλίου 1439έμεινε μόνο στα χαρτιά Η πλειοψηφία της εκκλησιαστικήςηγεσίας της Αυτοκρατορίας ο λαός της Κωνσταντινούποληςκι όλος ο κατώτερος κλήρος αρνήθηκαν να δεχθούν την από-φαση Σύντομα θα φανεί πως οι ανθενωτικοί δεν είχαν άδικοη Δύση δε θα έστελνε ποτέ βοήθεια στην Ανατολή Τα πράγ-ματα εξελίσσονται γοργά Στις 6 Ιανουαρίου του 1449 στηΜητρόπολη του Μυστρά ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ογιός του Μανουήλ Παλαιολόγου και της Έλενας Δραγάτζηστέφεται αυτοκράτορας μιας ανύπαρκτης σχεδόν Αυτοκρατο-ρίας Ήταν 45 χρονών ο νέος Αυτοκράτορας όταν έφτασεστην Πόλη Μέσα σε μία απερίγραπτα μελαγχολική πόληεγκαταλειμμένη έρημη σχεδόν μέσα σε μια πόλη αποκλει-σμένη από παντού ο Αυτοκράτορας ξανάβρισκε τους ανθρώ-πους για να τους καταλαγιάζει τα πάθη να τους εμψυχώσεισrsquo εκείνη την τελευταία φάση της ζωής της Βασιλεύουσας Κιέμελλε να είναι ο τελευταίος Αυτοκράτοραάς της ο Αυτο-κράτορας του θρύλου ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς

Το 1451 πέθανε στην Αδριανούπολη ο σουλτάνος Μου-ράτ ο 2ος και τον διαδέχθηκε ο γιός του Μεχμέτ ο 2ος πουέμεινε στην ιστορία ως Μωάμεθ ο Πορθητής Ήταν ο 7ος

Σουλτάνος της δυναστείας των Οσμανλήδων κι ήταν μόλις 19χρονών

Τον πόθο του να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη τονείχε εκφράσει από νωρίς Ο Σουλτάνος ξεκίνησε από τηνΑδριανούπολη στις 23 Μαρτίου του 1453 κι έφτασε στηνΚωνσταντινούπολη μαζί με τα τελευταία τμήματα του στρατούτου την Πέμπτη 5 Απριλίου Η χρυσοOφασμένη πορφυρήσκηνή με τα σουλτανικά διάσημα στήθηκε μπροστά στηνΠύλη του Αγίου Ρωμανού Η ανάπτυξη του στρατού κατάμήκος του χερσαίου τείχους από την άκρη του στη θάλασσα

του Μαρμαρά ως την απόληξή του στον Κεράτιο εκτεινότανκαι πέρα από τον Κεράτιο περνούσε πίσω από το λόφο τουΠέραν και κατέληγε στο Βόσπορο Σrsquo ένα λιμάνι του Βοσπό-ρου αγκυροβόλησε κι ο οθωμανικός στόλος για να περιπολείστο Στενό και στο Μαρμαρά Από τα ξημερώματα της Παρα-σκευής 6 Απριλίου ως τα μεσάνυχτα της Κυριακής 27Μα1ου μηχανές και κανόνια έβαλλαν συνεχώς ενάντια στοτείχος Δεν σταματούσαν ούτε την ώρα της προσευχής τωνΜουσουλμάνων Ο θόρυβος ήταν εκκωφαντικός και το κα-ταστροφικό έργο ανυπολόγιστης έκτασης Μα από το σού-ρουπο της 6ης Απριλίου ως τη νύχτα της Δευτέρας 28 Μα1ουοι άμαχοι Κωνσταντινουπολίτες δεν σταμάτησαν ούτε λεπτόνα επιδιορθώνουν τα τείχη Μέσα σε πρωτοφανή ατμό-σφαιρα ομοψυχίας αλλά και βαθιάς απελπισίας οι κάτοικοιτης πρωτεύουσας αγωνίστηκαν τον ύστατο αγώνα συντρέχο-ντας με κάθε τρόπο στους μάχιμους Ήταν όλοι κι όλοι 30000ως 35000 άνθρωποι Η αλλοτινή πρωτεύουσα του μισού εκα-τομμυρίου είχε ρημάξει Και βοήθεια δε φαινόταν από που-θενά Ο Πάπας Νικόλαος διαπιστώνοντας την αδιαφορία τηςΔύσης αποφάσισε να ναυλώσει με δικά του έξοδα τρία γε-νοβέζικα καράβια για να στείλει όπλα και τρόφιμα στουςυπερασπιστές Η παπική αποστολή ξεκίνησε για την Πόλητέλη Μαρτίου Ενώ ο στολίσκος που εδέησε εντέλει να στεί-λει η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας απέπλευσε στις17 Απριλίου κι έφτασε στο Μαρμαρά 2 μέρες μετά τηνΆλωση Καμιά κυβέρνηση κανένας ηγεμόνας καμία χριστια-νική δύναμη και κανένα ιπποτικό σώμα δεν έστειλε βοήθειαΛιγότεροι από 7000 μάχιμοι έπρεπε να υπερασπίσουν ένατρίπλευρο τείχος του οποίου το μήκος ξεπερνάει τα 20 χιλιό-μετρα Ώρα για ανάπαυση δεν υπήρχε μέσα στα τείχη Καικανείς δεν είχε προλάβει να ασχοληθεί ούτε με τα περιβόλιαούτε με τους λαχανόκηπους της Πόλης Το στάρι της περσινήςχρονιάς τελείωνε Τα ψαροκάικα δεν μπορούσαν να ξεμυτί-σουν Φαγώθηκαν και τα λιγοστά πρόβατα και τα μοσχάριαΚι ο κόσμος πεινούσε Στις 21 Μα1ου ο Σουλτάνος έστειλεπρέσβεις στον Κωνσταντίνο Ζητούσε να του παραδώσει τηνΠόλη του παραχωρούσε προνόμια και του έδινε διαβεβαιώ-σεις πως δεν θα πείραζε τον πληθυσμό μέσα στα τείχη

Ο Αυτοκράτορας απάντησε ότι δεχόταν να πληρώσειυψηλότερους φόρους υποτέλειας και ας κρατήσουν οι Τούρ-κοι όλα τα εδάφη που είχαν κατακτήσει Αλλά την Κωνστα-ντινούπολη δε μπορούσε να την παραδώσει Ο Κωνσταντίνοςείχε εκφράσει τη γνώμη όλων Κι ήταν πια φανερό ότι κάθεπολεμική επιτυχία κάθε κατόρθωμα κάθε πράξη αντίστασηςείχε αποκτήσει άλλο νόημα Η πνευματική διάσταση τωνπραγμάτων θα νικούσε τον υλικό κόσμο Η επιλογή του μαρ-τυρίου η επιλογή της Ελευθερίας και η προσμονή της Ανά-στασης θα έσωζε παντοτινά την Πόλη Η λιτάνευση τηςεικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας άρχισε τα ξημερώματατης Παρασκευής 25 Μα1ου Όλοι είχαν στραμμένο τοβλέμμα τους στην Παναγία που την μετέφεραν πάνω στο προ-σκυνητάρι ιερείς και μοναχοί laquoΟ γλυκασμός των Αγγέλωντων θλιβομένων η χαρά Χριστιανών η προστάτις Παρθένε-Μητήρ Κυρίουraquo έψαλλε πάνδημος η Κωνσταντινούπολιςόταν σε μία στιγμή η εικόνα γλίστρησε από το προσκυνητάριΈσπευσαν οι ιερείς να την σηκώσουν μα η εικόνα ήταν ασή-κωτη βαριά σαν σίδερο laquoΩ Δέσποινα πρόσθεσαν ως αγαθήεις τη βοήθεια ημών τάχυνον εις προεσβείαν και σπεύσον ειςικεσίανraquo έψαλλε ο κόσμος όταν ξέσπασε μια φοβερή καται-

γίδα Τα σοκάκια έγιναν χείμαρροι καιτο νερό παρέσυρε παιδιά και γερό-ντους Η λιτανεία διακόπηκε Τα θεκάσημάδια πάγωσαν τις καρδιές των αν-θρώπων Είχε φτάσει το τέλος Τη Δευ-τέρα 28 Μα1ου κατέβηκαν όλοι στηνΑγία Σοφία όπου είχε αρχίσει ο τελευ-ταίος εσπερινός Ενωτικοί και ανθενω-τικοί ήταν μαζί μητροπολίτες και ιερείςοι λίγοι γενοβέζοι οι βενετοί και κατα-λανοί στρατιώτες ο Ισπανός ευπατρί-δης Ντε Τολέντο οι μοναχοί οι γέρο-ντες οι γυναίκες και τα παιδιά Μέσαστη Μεγάλη Εκκλησία που την αφιέ-ρωσε στη Σοφία του Θεού ο Ιουστινια-νός ο Αυτοκράτορας και οι μαχητές τουπήραν για τελευταία φορά τη Θεία Με-τάληψη Το σύνθημα της επίθεσης δό-θηκε στη μία και μισή το πρωί τηςΤρίτης 29 Μα1ου του 1453 Η πολεμικήκραυγή από χιλιάδες στρατιώτες μαζίμε τύμπανα σάλπιγγες και ασκούς συ-ντάραξε την Πόλη Οι καμπάνες των εκ-κλησιών κοντά στα τείχη άρχισαν ναχτυπάνε και σε λίγο όλα τα σήμαντρακαι οι καμπάνες ειδοποιούσαν πωςέφτασε η ώρα Η έφοδος είχε οργανω-θεί κατά κύματα και κατά τάγματα Ταεπίλεκτα τάγματα και οι Γενίτσαροι πε-ρίμεναν πίσω Λίγο πριν ξημερώσει τοπελώριο κανόνι που είχε στηθεί κοντάστην Πύλη του Αγίου Ρωμανού γκρέ-μισε ένα μεγάλο μέρος του ΕξωτειχίουΟ Σουλτάνος διέταξε την επίλεκτηομάδα του φοβερού γίγαντα γενίτσα-ρου Χασάν να ορμήσει σrsquo εκείνο το ση-

μείο Στο Εξωτείχιον έμειναν μόνο οιΈλληνες με τον Αυτοκράτορα επικεφα-λής Ο Χασάν και 17 Γενίτσαροι έχα-σαν τη ζωή τους Οι υπόλοιποι όμως 14κατόρθωσαν να ανεβούν στον περίβολοτου Εξωτειχίου Την ώρα της σφαγήςκάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαράκινα ανεμίζει στα τείχη Οι υπερασπιστέςάρχισαν να εγκαταλείπουν το Εξωτεί-χιον πανικόβλητοι Εκατοντάδες Γενί-τσαροι είχαν περάσει στον περίβολο ΟΘεόφιλος Παλαιολόγος όρμηξε μπρο-στά και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στρά-τευμα που ερχόταν καταπάνω του ΟΚωνσταντίνος έβγαλετα αυτοκρατορικά διά-σημα κι ακολούθησετο Θεόφιλο Ανώνυ-μος μέσα στο πλήθοςτων ανωνύμων ο Αυ-τοκράτορας έπεσεμπροστά στην Πύλητου Αγίου ΡωμανούΤο κύρος της χιλιόχρο-νης Αυτοκρατορίας εί-χε σωθεί Το τελευταίομήνυμα που έστελνε ηΒασιλίδα Πόλη ξεπέ-ρασε τα γεγονότα πουκαταγράφονται σταβιβλία της πολιτικήςιστορίας Στη συνεί-δηση ολόκληρου τουΟρθόδοξου Κόσμου ηΆλωση δεν έγινε ποτέΗ Πόλη της Θεοτό-

κου απροσμάχητος ανυψώθηκε πάνωαπό τα μπαράκια κι εντάχθηκε στηχώρα του Αχώρητου

Με το ποίημα της Ελένης Γκύκατζηndash Αρβελέρ κλείνει το μικρό αφιέρωμασε μία άλωση που ποτέ δεν έγινε

Η ιστορία της Αλώσεως αυτόν τονκαιρό είναι επίκαιρη όσο ποτέ

Την ψυχή σου ζητούν οι εχθροί σουπαρτίδα

Μη τους την παραδώσειςΞεστόμισε ένα δυνατό laquoήμαρτονraquo

βάλε laquoευλογητόςraquo και ξεκίνα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ποίημα της Αρβελέρ

Μάη πανώρια είδες το φωςΜάη και του θανάτου το σκοτάδιόταν χωρίς ελπίδα Ανάστασηςτην Κάθοδο έζησες στον ΆδηΒασίλισσα χιλιόχρονησκλάβα τώρα αιώνιαστολίστηκες την ημισέληνοκαι στου Βοσπόρου παίζεις στα νεράόταν στου Μάη το ολόγεμη φεγγάριτο αερικό του πετρωμένου Βασιλιά κουφάριδιώχνει απ΄ την Αγιά Σοφία τελώνια και δαιμόνιακαι μυστικά να προσκυνήσει αναζητάστη Χάλκη και στο Μαρμαράστο Πέραν και στον Γαλατάστη Χώρα στο Φανάριτον τελευταίο τίμιο Σταυρότον χρυσοποίκιλτο τον λαμπερόπου ο Άγγελος εξέχασε στον ουρανό να πάρει

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

γίδα Τα σοκάκια έγιναν χείμαρροι καιτο νερό παρέσυρε παιδιά και γερό-ντους Η λιτανεία διακόπηκε Τα θεκάσημάδια πάγωσαν τις καρδιές των αν-θρώπων Είχε φτάσει το τέλος Τη Δευ-τέρα 28 Μα1ου κατέβηκαν όλοι στηνΑγία Σοφία όπου είχε αρχίσει ο τελευ-ταίος εσπερινός Ενωτικοί και ανθενω-τικοί ήταν μαζί μητροπολίτες και ιερείςοι λίγοι γενοβέζοι οι βενετοί και κατα-λανοί στρατιώτες ο Ισπανός ευπατρί-δης Ντε Τολέντο οι μοναχοί οι γέρο-ντες οι γυναίκες και τα παιδιά Μέσαστη Μεγάλη Εκκλησία που την αφιέ-ρωσε στη Σοφία του Θεού ο Ιουστινια-νός ο Αυτοκράτορας και οι μαχητές τουπήραν για τελευταία φορά τη Θεία Με-τάληψη Το σύνθημα της επίθεσης δό-θηκε στη μία και μισή το πρωί τηςΤρίτης 29 Μα1ου του 1453 Η πολεμικήκραυγή από χιλιάδες στρατιώτες μαζίμε τύμπανα σάλπιγγες και ασκούς συ-ντάραξε την Πόλη Οι καμπάνες των εκ-κλησιών κοντά στα τείχη άρχισαν ναχτυπάνε και σε λίγο όλα τα σήμαντρακαι οι καμπάνες ειδοποιούσαν πωςέφτασε η ώρα Η έφοδος είχε οργανω-θεί κατά κύματα και κατά τάγματα Ταεπίλεκτα τάγματα και οι Γενίτσαροι πε-ρίμεναν πίσω Λίγο πριν ξημερώσει τοπελώριο κανόνι που είχε στηθεί κοντάστην Πύλη του Αγίου Ρωμανού γκρέ-μισε ένα μεγάλο μέρος του ΕξωτειχίουΟ Σουλτάνος διέταξε την επίλεκτηομάδα του φοβερού γίγαντα γενίτσα-ρου Χασάν να ορμήσει σrsquo εκείνο το ση-

μείο Στο Εξωτείχιον έμειναν μόνο οιΈλληνες με τον Αυτοκράτορα επικεφα-λής Ο Χασάν και 17 Γενίτσαροι έχα-σαν τη ζωή τους Οι υπόλοιποι όμως 14κατόρθωσαν να ανεβούν στον περίβολοτου Εξωτειχίου Την ώρα της σφαγήςκάποιος είδε ένα οθωμανικό μπαράκινα ανεμίζει στα τείχη Οι υπερασπιστέςάρχισαν να εγκαταλείπουν το Εξωτεί-χιον πανικόβλητοι Εκατοντάδες Γενί-τσαροι είχαν περάσει στον περίβολο ΟΘεόφιλος Παλαιολόγος όρμηξε μπρο-στά και χάθηκε μέσα στο εχθρικό στρά-τευμα που ερχόταν καταπάνω του ΟΚωνσταντίνος έβγαλετα αυτοκρατορικά διά-σημα κι ακολούθησετο Θεόφιλο Ανώνυ-μος μέσα στο πλήθοςτων ανωνύμων ο Αυ-τοκράτορας έπεσεμπροστά στην Πύλητου Αγίου ΡωμανούΤο κύρος της χιλιόχρο-νης Αυτοκρατορίας εί-χε σωθεί Το τελευταίομήνυμα που έστελνε ηΒασιλίδα Πόλη ξεπέ-ρασε τα γεγονότα πουκαταγράφονται σταβιβλία της πολιτικήςιστορίας Στη συνεί-δηση ολόκληρου τουΟρθόδοξου Κόσμου ηΆλωση δεν έγινε ποτέΗ Πόλη της Θεοτό-

κου απροσμάχητος ανυψώθηκε πάνωαπό τα μπαράκια κι εντάχθηκε στηχώρα του Αχώρητου

Με το ποίημα της Ελένης Γκύκατζηndash Αρβελέρ κλείνει το μικρό αφιέρωμασε μία άλωση που ποτέ δεν έγινε

Η ιστορία της Αλώσεως αυτόν τονκαιρό είναι επίκαιρη όσο ποτέ

Την ψυχή σου ζητούν οι εχθροί σουπαρτίδα

Μη τους την παραδώσειςΞεστόμισε ένα δυνατό laquoήμαρτονraquo

βάλε laquoευλογητόςraquo και ξεκίνα

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ποίημα της Αρβελέρ

Μάη πανώρια είδες το φωςΜάη και του θανάτου το σκοτάδιόταν χωρίς ελπίδα Ανάστασηςτην Κάθοδο έζησες στον ΆδηΒασίλισσα χιλιόχρονησκλάβα τώρα αιώνιαστολίστηκες την ημισέληνοκαι στου Βοσπόρου παίζεις στα νεράόταν στου Μάη το ολόγεμη φεγγάριτο αερικό του πετρωμένου Βασιλιά κουφάριδιώχνει απ΄ την Αγιά Σοφία τελώνια και δαιμόνιακαι μυστικά να προσκυνήσει αναζητάστη Χάλκη και στο Μαρμαράστο Πέραν και στον Γαλατάστη Χώρα στο Φανάριτον τελευταίο τίμιο Σταυρότον χρυσοποίκιλτο τον λαμπερόπου ο Άγγελος εξέχασε στον ουρανό να πάρει

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η Εκκλησία μας ονομάζεταικαι όντως είναι laquoὁ Ἴδιος ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶναςraquoΚατά συνέπεια είναι απόλυτα βέβαιο το ότι ο Κύριός μας μέσω τηςΕκκλησίας Του και ιδιαίτερα μέσω των Ιερών Μυστηρίων Της διαρ-κώς και μέχρι συντελείας των αιώνων παρέχει και θα παρέχει ελεύ-θερα την Θεία Χάρη Του σε κάθε άνθρωπο ο οποίος αγωνίζεται στηνπαρούσα ζωή να υπερβεί την ροπή του προς την αμαρτία και τις θλι-βερές συνέπειές της και να πραγματοποιήσει τον αληθινό σκοπό τηςύπαρξής του που είναι η ένωσή του με τον Θεό η laquoθέωσηraquo όπως ονο-μάζεται θεολογικά Ένα από τα Ιερά αυτά Μυστήρια είναι και το Ευ-χέλαιο

Όπως άλλωστε όλα ανεξαιρέτως τα Μυστήρια έτσι και το Ευχέ-λαιο είναι θεο1δρυτο Μυστήριο συστάθηκε δηλαδή από τον Κύριο καιπροσφέρθηκε με αγάπη απrsquo Αυτόν σε όλους τους χριστια-νούς γιrsquo αυτόκαι θεμελιώνεται στέρεα στον λόγο του Θεού Συγκεκριμένα μιαπρώτη μορφή του Ευχελαίου εντοπίζουμε στο κατά Μάρκον Ευαγγέ-λιο όπου όταν ο Χριστός προσκάλεσε τους δώδεκα Μαθητές Του καιτους απέστειλε δυο-δυο για να κηρύξουν στις πόλεις της Παλαιστίνηςαυτοί βέβαια κήρυτταν μετάνοια στους ανθρώπους δεν παρέλειπανωστόσο εκτός των άλλων όταν ήταν αναγκαίο να αλείφουν με λάδιπολλούς αρρώστους τους οποίους και θεράπευαν (Μκ στ΄7-13) Συ-στατικός λόγος του Μυστηρίου θεωρείται και το εξής χωρίο της Καθο-λικής Επιστολής του Αγίου Ιακώβου laquoἈσθενεῖ τις ἐν ὑμῖνΠροσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί προσευ-ξάσθωσαν ἐπ᾽ αὐτόν ἀλείψαντες αὐτόν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνό ματι τοῦ Κυρίουκαί ἡ εὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος κἄνἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷraquo (Ιακ εrsquo14-15) Ειδικά απrsquoαυτό το χωρίο εξάγεται και ερμηνεύεται η λέξη laquoευχέλαιοraquoη οποίαδηλώνει το Μυστήριο στο οποίο χρησιμοποιείται το υλικό στοιχείο τουλαδιού για την χρίση των σωματικά και ψυχικά ασθενών χωρίς όμωςαυτό να είναι πλέον ένα κοινό λάδι αλλά να αποτελεί με την συνοδείατης ευχής και της ευλογίας των πρεσβυτέρων της Εκκλησίας το ορατόμέσο μετάδοσης της Χάρης του Θεού στους ασθενείς Ιδιαίτερα πά-ντως η αναφορά του Αδελφοθέου Ιακώβου στο σημείο αυτό περί τηςπαρουσίας των πρεσβυτέρων για την τέλεση του Ευχελαίου αποτελείμια ισχυρή απόδειξη της επιπολαιότητας των διαφόρων αιτιάσεωνκατά του Μυστηρίου και του ιερού κλήρου Τούτο διότι καταρρίπτεταιη άποψη μερικών ότι η θεραπεία των σωματικών νόσων δεν είναι απο-τέλεσμα της επενέργειας της Θείας Χάριτος μέσω της χρίσης του αγίουελαίου αλλά αποτέλεσμα της θεραπευτικής ιδιότητας του λαδιού δίχωςνα λαμβάνουν υπrsquoόψιν ότι από το Μυστήριο απορρέει και η ψυχικήίαση των πιστών εκτός της σωματικής και δίχως να συλλογίζονται τηνδυνατότητα αν η άποψή τους ήταν ορθή και μη κληρικών δηλαδή λα-κών να χρίουν τους ασθενείς κάτι όμως το οποίο δεν υφίσταται σrsquo έναΜυστήριο όπου τα τελούμενα κατανοούνται μόνο έξω από κάθε λο-γική διαδικασία Στο εν λόγω χωρίο επίσης όπου περιγράφεται ωςαναγκαία η κλήση των πρσβυτέρων της Εκκλησίας για να προσευχη-θούν για τον ασθενή καταρρίπτεται άμεσα και κάθε προσπάθεια υπο-βιβασμού ή άρνηση από προτεσταντικές κυρίως και άλλες αιρετικέςπαραφυάδες της ύπαρξης και λειτουργίας του κλήρου και του ιερατι-κού αξιώματος στη ζωή και την ιστορία της Εκκλησίας

Κατά τους Ιερούς Κανόνες λοιπόν και το εκκλησιαστικό δίκαιοτο Ευχέλαιο τελείται οπουδήποτε και σε οποιονδήποτε αρκεί όμωςτόσο ο τόπος όσο και το πρόσωπο να ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία Επίσης τελείται οποτεδήποτε παραστεί ανάγκη σωματικής ή ψυ-χικής ασθενείας και υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης του Μυστη-

ρίου για τον ίδιο άνθρωπο καιγια την ίδια ασθένεια Η επιτέ-λεση γίνεται κανονικά απόεπτά ιερείς (ο αριθμός 7 στηνΙερά Παράδοση δηλώνει τηνπληρότητα) ή τουλάχιστον απόδύο αλλά σε περίπτωση μεγά-λης ανάγκης μπορεί να τελείταικαι από έναν μόνο ιερέα Κατάτην τέλεση για την οποία χρη-σιμοποιείται απλό και καθαρόλάδι χωρίς άλλα συστατικάχρίονται από τον κληρικό σταυ-ροειδώς όχι μόνο οι ασθενείςαλλά και όσοι συγγενείς ή φίλοι είναι παρόντες στο μέτωπο στο σα-γόνι στα μάγουλα και στις δύο πλευρές των χεριών καθώς και το άρ-ρωστο μέλος του ασθενή ενώ είναι δυνατόν να τελεσθεί Ευχέλαιο καισε χριστιανούς που βρίσκονται σε κώμα όχι όμως και σε νεκρούς κάτιτο οποίο απαγορεύεται ρητώς Ακόμη επιτρέπεται η μεταφορά τουαγίου ελαίου και σε μακρύτερο τόπο από εκείνον όπου τελέσθηκε Ευ-χέλαιο και η χρίση λακού δηλαδή μη κληρικού από άλλον λακό

Παραπάνω και μέσω των αγιογραφικών χωρίων τα οποία αναφέ-ρονται στην σύσταση του Μυστηρίου από τον Χριστό τονίσαμε ακρο-θιγώς την διπλή θεραπευτική ενέργεια του Ευχελαίου τόσο από τηνσωματική όσο και από την ψυχική ασθένεια του χριστιανού δηλαδήτην αμαρτία Και έρχεται η έννοια και η αναγκαιότητα του Ευχελαίουνα υπενθυμίσει και να επιβεβαιώσει στον καθένα από εμάς την αξίαπου ο Θεός είχε προσδώσει αρχικά στον άνθρωπο πριν από την πτώσητου δημιουργώντας τον κατά την εικόνα Του και καθιστώντας τονυγιή ευτυχισμένο ως το τελειότερο ον και την κορωνίδα μεταξύ τωνδημιουργημάτων και αντιθέτως την αποξένωση του ανθρώπου από τονΔημιουργό του μετά το προπατορικό αμάρτημα την διαστροφή τηςύπαρξής του και ολόκληρης της δημιουργίας της ασθένειας και τελικάτου θανάτου ως αποτελέσματα της αμαρτίας Έρχεται επίσης η τέλεσητου Ευχελαίου να υποδηλώσει τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο Κύριόςμας Ιησούς Χριστός αντιμετώπιζε τους αναρίθμητους ασθενείς πουαποζητούσαν στο Πρόσωπό Του την θεραπεία και να υπογραμμίσειτον σκοπό του απολυτρωτικού Του έργου που ήταν η απαλλαγή τουόλου ψυχοσωματικού ανθρώπου από τις συνέπειες της αμαρτίας και ησωτηρία του γεγονός που αποδεικνύεται πχ στην συνάντηση τουΙησού με τον παραλυτικό της Βηθεσδά στον οποίο μετά την θαυμα-τουργική θεραπεία του απευθύνεται με τα λόγια laquoἴδε ὑγιὴς γέγο-νας μηκέτι ἁμάρτανε ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηταιraquo (Ιω εrsquo14) και με τηνσυγκύπτουσα γυναίκα (Λκ ιγrsquo10-17) Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι τοΙερό Ευχέλαιο αποσκοπεί στην ψυχοσωματική θεραπεία των πιστώνεπειδή ακριβώς τις περισσότερες φορές η αμαρτία είναι αυτή που προ-καλεί τον σωματικό πόνο και την ασθένεια

Ωστόσο εάν η σωματική κάκωση και αδυναμία δεν εκλείπει πά-ντοτε μέσω του Μυστηρίου είτε λόγω έλλειψης θερμής πίστης είτεδιότι ο Θεός την χρησιμοποιεί παιδαγωγικά με την Πρόνοιά Του γιακάποιον κινούμενος πάντα από άπειρη αγάπη και για τους λόγουςπου Εκείνος γνωρίζει καλύτερα οπωσδήποτε όμως εξαλείφονται οιαμαρτίες του κάθε πιστού Θα απορήσει ίσως κάποιος Άραγε δενχρειάζεται να εξομολογηθούμε αν έχουμε χρισθεί με το άγιο έλαιοΒεβαίως και έχουμε ανάγκη εξομολόγησης διότι το Ευχέλαιο ποτέδεν αντικαθιστά το Μυστήριο της Μετανοίας αλλά μέσω της χρίσης

laquoΕΙΣ ΙΑΣΙΝ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣraquoτου Παναγιώτη Γιαννακόπουλου Θεολόγου

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν στη Ρώμηκαι υπήρξαν ένα αγαπημένο ζευγάρι Θεωρούνται η ορ-θόδοξη εκδοχή του καθολικού Βαλεντίνου και η μνήμηΤους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου

Ό Ακύλας που το όνομα του σημαίνει στα λατινικάαετός καταγόταν από τον πόντο της Μικράς Ασίας καιήταν ιουδαίος Το επάγγελμα του ήταν σκηνοποιόςΣτην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ήρθε αναζητώ-ντας καλύτερη τύχη διότι το επάγγελμά του ήταν πολύταπεινό και το ασκούσαν άνθρωποι φτωχοί και απελευ-θερωμένοι δούλοι Το όνομα Πρίσκα (και το υποκορι-στικό Πρίσκιλλα) προέρχεται από το λατινικό priscusπου σημαίνει εκλεκτός και μπορεί να μεταφραστεί Πο-λύτιμη Διαλεχτή Η Πρίσκα λοιπόν καταγόταν από ανώ-τερη κοινωνική τάξη και ήταν κοπέλα πολύ μορφωμένηκαι δραστήρια

Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνωρίστηκαν κάτω απόάγνωστες συνθήκες Η δυναμική κοπέλα παρά τηναντίδραση των δικών της αποφάσισε να παντρευτεί τοφτωχό λεβεντόπαιδο και να γίνει κι αυτή σκηνοποιός ΗΠρίσκα που τόσο ενδιαφερόταν για τα πνευματικά θέ-ματα βρήκε κοντά στον Ακύλα τον Ένα Θεό τον Θεότου Ισραήλ το Νόμο τους Προφήτες τους Ψαλμούςέτσι εγκατέλειψε την ειδωλολατρική θρησκεία και άρ-χισε να μελετά την βίβλο και να μπαίνει στα πνευματικάπαλάτια του προφητικού λόγου

Το 49 μΧ ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εξέδωσεδιάταγμα εξορίζοντας όλους τους Ιουδαίους από τηνΡώμη εξ αιτίας ορισμένων αναταραχών που είχαν δημι-ουργήσει Έτσι ο Ακύλας με την αγαπημένη του σύζυγοκατέφυγαν στην Κόρινθο Το ζευγάρι έχοντας τρομερήαφοσίωση ο ένας στον άλλον άνοιξε ένα εργαστήριστην Κόρινθο και συνέχισαν τη δουλειά τους ως σκηνο-ποιοί Εκεί στην Κόρινθο το ζευγάρι είχε την ευλογία ναγνωρίσει τον Απόστολο Παύλο τον Απόστολο των ε-θνών ο οποίος έμεινε στην Κόρινθο ενάμισι χρόνο καιμάλιστα για ένα διάστημα φιλοξενήθηκε από το εκλεκτόζευγάρι Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα επηρεάστηκαν απότους οραματισμούς του Παύλου και αποφάσισαν ναενταχτούν στην ιεραποστολή του Τόσο πολύ τους άγ-γιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του ώστε αφούκατηχήθηκαν και βαπτίστηκαν απ αυτόν αποφάσισαν νατον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοίΉταν γιrsquo αυτούς σπουδαίος δάσκαλος και φωτισμένοςπνευματικός Πατέρας Όταν ο Παύλος ετοιμάστηκε ναφύγει για την Έφεσο το φθινόπωρο του 52 μΧ απο-φάσισαν να τον ακολουθήσουν αψηφώντας όλες τις και-νούριες αντιξοότητες που θα είχαν να αντιμετωπίσουν

Το αγαπημένο ζευγάρι φθάνοντας λοιπόν στηνΈφεσο είχε να τακτοποιήσει το νοικοκυριό του και ναστήσει το εργαστήριό του Κάθε Σάββατο πήγαιναν στησυναγωγή και είχαν στενή επικοινωνία με τους χριστια-νούς αδελφούς Κάποιο Σάββατο ήταν μαζεμένοι όλοιστην Συναγωγή για νrsquo ακούσουν κάποιο λόγιο άνδρααπό την Αλεξάνδρεια Ο ομιλητής με το γλυκό ύφος καιτην συναρπαστική γλώσσα πολυμαθής εύγλωττος καιμrsquo ένα ανεπανάληπτο πύρινο πνεύμα καθήλωσε ακρο-ατές αλλά και τον Ακύλα με την Πρίσκιλλα που τον πα-

ρακολουθούσαν με ιερά αφωνία Το ζευγάρι παρατή-ρησε όμως ότι από έναν τόσο λόγιο ομιλητή απουσίαζετο χριστιανικό ήθος η Ανάσταση του Κυρίου το Βάπτι-σμα και το Άγιο Πνεύμα Μόλις το διαπίστωσαν αυτόέσπευσαν ταχέως κοντά του και εκείνος με μεγάληπροθυμία κατηχήθηκε εντάχθηκε στην laquoεν Χριστώζωήraquo και εξελίχθηκε σrsquo ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγ-γελίου και πολύ καλό συνεργάτη του Παύλου

Το διάταγμα του Κλαυδίου ανήκε πια στο παρελ-θόν αφού το 54 μΧ ανέβηκε στο θρόνο ο Νέρωνας Το68 μΧ μετακόμισαν στη Ρώμη όπου συγκεντρώθηκανμε απόλυτη ευλάβεια στην ιεραποστολή τους να κη-ρύττουν το λόγου του Θεού

Στις Πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολέςτου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για τοεκλεκτό ζευγάρι Πουθενά όμως δε γίνεται λόγος ούτευπαινιγμός για το θέμα των παιδιών Φαίνεται πως τοζευγάρι δεν είχε παιδιά Αυτό ίσως θα μπορούσε να τοεκλάβει κανείς ως μια ειδική χάρη από τον Κύριο για ναμπορέσουν να δράσουν απερίσπαστοι στον ιεραποστο-λικό αγρό Διότι αν η τεκνογονία είναι μεγάλη ευλογίαέτσι και η ατεκνία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσειςνα είναι έργο θείας πρόνοιας

Για το τέλος των Αποστόλων δε γνωρίζουμε καιπολλές πληροφορίες Από βιβλίο που γράφτηκε τον τέ-ταρτο αιώνα με τίτλο laquoδιαταγαί Αποστόλωνraquo λέγεται ότιυπό Παύλου laquoΕχειροτονήθη Επίσκοπος Ακύλας και Νι-κητής των κατά Ασίαν παροικιώνraquo Άλλη μια πληροφο-ρία η οποία προέρχεται από την εκκλησία και τηνσυναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεταιστην Ακολουθία του Όρθρου laquoΤμήθεν Γύναιον Ακύλαςφήσιν βλέπων ουκ ανδριούμαι προς τομήν ανήρ κάραςraquoκαι βλέποντας δηλαδή ο Ακύλας την γυναίκα του νααποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει laquoμπορώ να μηνφανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου αν-δρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της πί-στεως του Χριστούraquo

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι έφυγαν μεμαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε ηΠρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας Με το μαρτυρικότους θάνατο η εκκλησία τους κατέταξε στις τάξεις τωνΑγίων

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

του αγίου ελαίου εξαλείφονται μόνο τα αμαρ-τήματα εκείνα τα οποία διαπράξαμε μεάγνοια και χωρίς να το καταλάβουμε ότισφάλλαμε κάπου ή όσα α-μαρτήματα λησμο-νήσαμε να ομολογήσουμε προηγουμένωςστον πνευματικό μας πατέρα κατά την εξομο-λόγηση ή αμαρτήματα κυρίως που συνδέονταιμε κάποια ασθένειά μας Έτσι λοιπόν το ΙερόΕυχέλαιο μπορεί να τελείται και με σκοπό τηνόσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία τωνπιστών για την συμμετοχή τους στην ΘείαΚοινωνία Συνεπώς και το Ευχέλαιο όπωςάλλωστε και όλα τα Ιερά Μυστήρια έχει τηναναφορά του και ολοκληρώνεται στο κορυ-φαίο για την σωτηρία μας Μυστήριο τηςΘείας Ευχαριστίας Για τον λόγο αυτόν τοΕυχέλαιο τελείται τακτικώτατα μέσα στοχρόνο σε πολλούς ενοριακούς ναούς και κα-τεξοχήν σε όλους τους ναούς κάθε ΜεγάληΤετάρτη λόγω συνήθως της αθρόας προσέ-λευσης των πιστών στο Ποτήριο της Ζωής τηνεπομένη ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης αφιε-ρωμένης στο μεγάλο γεγονός του ΜυστικούΔείπνου Την στενή σχέση του Ευχελαίου μετην Θεία Ευχαριστία μάλλον δηλώνει και ησυνήθης ύπαρξη ποσότητας αλεύρου μέσα σεκάποιο σκεύος στον τόπο όπου τελείται τοΕυχέλαιο με την προτροπή του ιερέα στοτέλος προς τους τελούντες το Μυστήριο να τοχρησιμοποιήσουν για την παρασκευή προ-σφόρου το οποίο θα προσφέρουν στην Εκ-κλησία για την τέλεση Θείας Λειτουργίαςυπέρ υγείας και σωτηρίας τους

Η Εκκλησία του Χριστού η Μάνα-Εκ-κλησία όπως επίσης χαρακτηρίζεται γνωρί-ζοντας πολύ καλά τις παγίδες του πονηρούαλλά και την κλίση των ανθρώπων προς τηναμαρτία και τις θανατηφόρες ψυχοσωματικέςσυνέπειές της εφοδιάζει τα παιδιά Της δη-λαδή τα βαπτισμένα και μυρωμένα μέλη Τηςμε τα απαραίτητα όπλα για τον πνευματικότους αγώνα τα αντίδοτα για το δηλητήριο τουδιαβόλου που είναι τα Ιερά Της ΜυστήριαΑπό εμάς ζητά όχι να τα αντιμετωπίζουμεlaquoψυχράraquo και αδιάφορα ως μαγικές τελέτες ήως μια τυπική υποχρέωση που πρέπει ναεκτελέσουμε απέναντι του Θεού ως χριστια-νοί αλλά να τα βιώνουμε συνεχώς και συνει-δητά με αγάπη ταπεινό φρόνημα αίσθημαμετανοίας και με θεμέλιο όλων αυτών τηνακλόνητη εμπιστοσύνη μας στον Κύριό μαςlaquoτὸν Ιατρὸν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτωνἡμῶνraquo Και τότε να είμαστε σίγουροι ότι laquoἡεὐχή τῆς πίστεως σώσει τόν κάμνονταraquo (Ιακεrsquo15) αδελφό μας και εμάς τους ιδίους

O AΚΥΛΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΙΣΚΙΛΛΑτης Ευδοκίας Μουτουλίδου Θεολόγου

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο θάνατος από τον υμνογράφο της νε-κρωσίμου ακολουθίας χαρακτηρίζεται ωςένα τραγικό σημείο στη ζωή του ανθρώπουΓράφει laquoΘρηνῶ καὶ ὀδύρομαι ὅταν ἐν-νοήσω τὸν θάνατον καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοιςκειμένην τὴν κατrsquo εἰκόνα Θεοῦ πλασθεῖ-σαν ἡμῖν ὡραιότητα ἄμορφον ἄδοξον μὴἔχουσαν εἶδος Ὢ τοῦ θαύματος τί τὸ περὶἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον Πῶς παρε-δόθημεν τῇ φθορᾷ πῶς συνεζεύχθημεντῷ θανάτῳ Ὄντως Θεοῦ προστάξει ὡς γέ-γραπται τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴνἀνάπαυσινraquo Για να δώσει ο ίδιος υμνογρά-φος την απάντησηπου είναι και απάντησηγια κάθε χριστιανό laquoὉ θάνατός σου Κύριεἀθανασίας γέγονε πρόξενος εἰ μὴ γὰρ ἐνμνήματι κατετέθης οὐκ ἂν ὁ Παράδεισοςἠνέῳκτοraquo Και ο Απόστολος των ΕθνώνΠαύ λος εξηγεί στους Κορινθίους ότι ο Κύ-ριός μας κατήργησε τον θάνατο τον οποίοχαρακτηρίζει laquoέσχατο εχθρό για τον άν-θρωποraquo (Αrsquo Κορ 15 26) και συνεχίζονταςτη σκέψη του λέγει το γνωστό laquoεάν οι νεκροίδεν ανασταίνονται τότε ας φάμε και ας πι-ούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμεraquo (Αrsquo Κορ15 32)

Με τον όρο laquoευθανασίαraquo οι αρχαίοιΈλληνες εννοούσαν τον ένδοξο τον ωραίοθάνατο Τον θάνατο αυτού που αγωνίζεταιστο πεδίο της μάχης και χάνει τη ζωή τουηρωικά Στις μέρες μας όμως ο όρος αυτόςδιαστρεβλώθηκε αποκτώντας ιατρικό περιε-χόμενο και σημαίνει πλέον τη συνειδητή καιοργανωμένη συμβολή από το ιατρικό ή πα-ραατρικό προσωπικό σrsquo έναν ανώδυνο ή-ρεμο και αξιοπρεπή θάνατο Έτσι προκύ-πτει το σοβαρό θεολογικό και όχι μόνο ζή-τημα της ευθανασίας το οποίο μπορεί ναέχει τις ακόλουθες μορφές α) Η εκούσιαευθανασία δηλαδη ο ασθενής να επιζητείαπό μόνος του την ευθανασία και την εκτέ-λεσή της να την αναθέτει σε άλλους Πρό-κειται για κατά παραγγελία ευθανασία β)Η μη εκούσια ευθανασία δηλαδή ο θάνατοςπου δεν προκαλείται με την βούληση τουασθενούς αλλά από άλλους στους οποίουςκάποτε είχε εκφράσει αυτήν του την επιθυ-μία γ) Η ακούσια ευθανασία δηλαδή ο θά-νατος που δεν αποτελεί επιθυμία του ασθε-νούς αλλά άλλων παραγόντων Και δ) Η έμ-μεση ευθανασία δηλαδή ο θάνατος που έρ-χεται ως παρενέργεια από την παροχήφαρμάκων για την ανακούφιση των φρικτώνπόνων και όχι ως ζητούμενο

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η κάθε

μορφή ευθανασίας μπορεί να έχει Είτε α)ενεργητικό χαρακτήρα όπου το ιατρικόπροσωπικό επιταχύνει το θάνατο με τη χο-ρήγηση ουσιών ή την αφαίρεση της μηχανι-κής υποστήριξης Είτε β) παθητικό χαρακτή-ρα την αποστέρηση δηλαδή του ασθενούςαπό την φαρμακευτική αγωγή ή την μηχα-νική υποστήριξη ώστε να επέλθει σταδιακάο θάνατος Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ευ-θανασία αν ο θάνατος επέλθει κατά τη διάρ-κεια θεραπείας με σκοπό την ελαχιστοποί-ηση του πόνου ή από τη διακοπή θεραπείαςπου δεν συμβάλλει στη θεραπεία της ασθέ-νειας Σrsquo αυτό το ζήτημα η Θεολογία κάνεισαφές ότι δεν μπορεί κάποιος να χρησιμο-ποιεί τη ζωή του που δεν του ανήκει όπωςαυτός θέλει αφού δεν είναι ο αποκλειστικόςδημιουργός της Η ζωή του κάθε ανθρώπουαπό την αρχή μέχρι το τέλος της ανήκει στοΘεό (Ιώβ 12 10) Ο άνθρωπος το μόνο δι-καίωμα που έχει είναι να προστατεύσει καινα κάνει το πάν για να μείνει στη ζωή πουτου δόθηκε από τον Θεό Σημαντικό ζήτημαστην αναφορά μας στην ευθανασία είναι καιο ρόλος του πόνου ο οποίος είναι καρπόςτης αμαρτίας Ο πόνος από θεολογικής σκο-πιάς λειτουργεί ως μέσο αποκατάστασης τηςκοινωνίας με το θεό ως μέσο δοκιμασίαςκαι εξαγνισμού ως πηγή δύναμης στοναγώνα ενάντια στην αμαρτία ως μοχλός τα-πείνωσης και άρνησης του ατομικισμού καιείναι τελικά προOπόθεση για το στεφάνι τηςνίκης στον αγώνα για τη ζωή Το ζητούμενογια κάθε πιστό και για το οποίο εύχεται καιη Εκκλησία είναι να έχει laquoχριστιανικόraquoτέλος Οι τελευταίες αυτές στιγμές κάθε αν-θρώπου έχουν μυστηριακό χαρακτήρα καικρίνεται η περαιτέρω κατάστασή του αφούοριστικοποιείται η κοινωνία ή η ακοινωνη-σία με το Θεό

Είναι επομένως σημαντικό να έχει τηνευκαιρία της προετοιμασίας για την αναχώ-ρησή του από αυτή τη ζωή Σε κάθε πάντωςπερίπτωση από Θεολογικής πλευράς η ευ-θανασία θεωρείται είτε ως φόνος είτε ως

αυτοκτονία Όποιος προκαλεί το θάνατοδιαπράττει τρία σοβαρά λάθη εισβάλλειστην θεία δημιουργία στρέφεται εναντίοντων θείων εντολών και παρεμβαίνει στο σχέ-διο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπουΕίναι δηλαδή ξεκάθαρο ότι ο θάνατος είναιυπόθεση μόνο του Θεού και της φύσηςΗ επιθυμία του θανάτου είναι αφύσικη κα-τάσταση και στρέφεται εναντίον του Φυσι-κού δικαίου αφού το φυσικό είναι να είναικάποιος φίλος της ζωής και όχι του θανάτουΣτην περίπτωση του αιτήματος για ευθανα-σία προκύπτει το ερώτημα αν η απόφασητου ασθενή λαμβάνεται κάτω από φυσιολο-γικές συνθήκες ή υπό την επήρεια της ίδιαςτης ασθένειας Γιατί μια τέτοια απόφασηδεν αποτελεί καρπό της ελεύθερης βούλη-σής του και αυτό που απαιτείται είναι θερα-πεία και όχι συμβουλές για έναν πρόωροθάνατο Επιπλέον τίθεται το ερώτημα για τηδυνατότητα του ασθενή νrsquo αποφασίζει γιαθέματα υγείας αφού δεν είναι γνώστης ια-τρικών θεμάτων Προβληματική είναι και ησυνήθεια μερικοί από τους ασθενείς ναυπογράφουν δήλωση προκειμένου να τύ-χουν ευθανασίας σε περίπτωση αδυναμίαςνα αποφασίζουν Η πρακτική αυτή είναι κα-ταδικαστέα αφού είναι αδύνατο να προβλέ-ψει κανείς τις νέες δυνατότητες της επιστή-μης Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της ευθα-νασίας είναι η συντόμευση ενός αναπόφευ-κτου θανάτου Ποιος όμως μπορεί να προ-βλέψει την ώρα και την βεβαιότητα του θα-νάτου Υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροίκαι ασθενείς διαψεύστηκαν σrsquo αυτό το θέμαΗθικά ζητήματα προκύπτουν και όταν τηνευθανασία την δρομολογούν οι συγγενείςενός ασθενούς αφού μπορεί να στηρίζεταισε οικονομικά ή κληρονομικά οφέλη Γιατίτο πραγματικό και ειλικρινές ενδιαφέρονδεν οδηγεί σε πρόκληση του θανάτου αλλάσε συμπαράσταση στις δύσκολες στιγμές τουασθενούς Ακόμη ούτε η ιατρική επιστήμηδεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ευθανα-σία γιατί αποστολή της είναι η θεραπεία καιη ανακούφιση των ασθενών από τους πό-νους ούτε μια κοινωνία να επιβάλλει ευθα-νασία

Γενική διαπίστωση είναι ότι η πρακτικήτης ευθανασίας επιλέγεται από τις όσο τοδυνατόν περισσότερο εκκοσμικευμένες κοι-νωνίες ενώ σε κοινωνίες με δυνατές μετα-φυσικές αναφορές μια τέτοια πρακτικήθεωρείται αδιανόητη Χαρακτηριστικό είναιεπίσης ότι η ευθανασία υιοθετείται περισ-

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣτου Γεώργιου Καψάλη Θεολόγου

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

Είναι γεγονός ότι η συμβολή της Θράκης στην Εθνική Παλιγ-γενεσία αποτελεί ένα ακόμη μέρος της αποσιωπημένης ελληνικήςιστορίας Μάλιστα η Θράκη έχει και αυτή ολοκαυτώματα και εξό-δους ανάλογα της Χίου των Ψαρών και του Μεσολογγίου Ειδικό-τερα στο νησί της Σαμοθράκης η κήρυξη της επανάστασης από τατοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία ακολούθησε ο γενικόςξεσηκωμός των Ελλήνων παρά το γεγονός της εγγύτητας προς τηνπρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους Η αντίδραση από τουςΟθωμανούς ήρθε το Σεπτέμβριο του 1821 την 1η του μηνός τηνlaquoπρωτοσταυρινιάraquo όπως λένε οι ντόπιοι όταν αποβιβάστηκαν δύοχιλιάδες στρατιώτες Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική από τιςχιλιάδες των νεκρών μέχρι τις λεηλασίες των οικιών και των εκ-κλησιών ενώ όσοι σώθηκαν πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολησαν σκλάβοι Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγειστα βουνά οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τουςτην εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη Όμως στην τοποθεσίαlaquoΕφκάςraquo στο κάστρο της πρωτεύουσας (της Χώρας) τους δολοφό-νησαν σχεδόν όλους

Από τη μαζική αυτή δολοφονία επέζησαν σύμφωνα με μαρτυ-ρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακρακίτη ιερέα Γ Μανω-λάκη από 25 έως 30 οικογένειες οι οποίες ζούσαν τα επόμεναχρόνια σε άθλια κατάσταση Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύ-τωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη laquoΣαμοθράκηraquo οοποίος δε διέσωσε μόνο ένα μέρος του συμβάντος αλλά και τηναναφορά στο τρυπημένο Ευαγγέλιο της εκκλησίας της Παναγίαςστη Χώρα το οποίο φυλάσσεται στο Εθνολογικό Μουσείο Τηνκαταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος ΑύγουστοςΒινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος ζωγράφισε ένα πίνακα μεθέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο

Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βί-αιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοιΠέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος της Σαμοθράκης οιΜανουήλ Παλογούδας Μιχαήλ ο Κύπριος Θεόδωρος ΔημητρίουΓεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος Καλακίκος γύρισαν το 1835στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία

Για το λόγο αυτό μεταφέρθηκαν στην Μάκρη της Αλεξανδρού-πολης όπου ήταν η τοπική διοίκηση

Όταν τους οδήγησαν μπροστά στον διοικητή τους ρώτησε γιατην καταγωγή τους και τη ζωή τους Οι άγιοι με ήρεμο τρόπο του

απάντησαν για τηνκαταστροφή την απο-δοχή του Ισλάμ καιτην επιστροφή στοΧριστιανισμό

Αφού βασανίστη-καν θανατώθηκανστις 6 Απριλίου 1835Δευτέρα του ΘωμάΟ Μιχαήλ ο Κύπριοςκατατεμαχίστηκε απόδήμιους οι ΓεώργιοςΚορούνης και Θεό-δωρος Δημητρίου α-παγχονίστηκαν μετάαπό βασανιστήρια και οι Μανουήλ Παλογούδας και Γεώργιος Κα-λακίκος ρίχτηκαν σε σανίδια με αιχμηρά σίδερα O πρώτος πέ-θανε ο δεύτερος όμως θανατώθηκε με όπλο Η μνήμη τους τιμάταιτην Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες τουνησιού και όλης της Θράκης Τα λείψανα των αγίων φυλάσσονταιστην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες τωνοποίων υπάρχουν στις εκκλησίες του νησιού όπως και στην απένα-ντι Θρακική ακτή της Αλεξανδρούπολης απεικονίζονται με φου-στανέλες

Είναι οι Άγιοι που συνδύασαν όπως άλλοι πολλοί νεομάρτυ-ρες την πίστη στην Ορθοδοξία και τον αγώνα για Ελευθερία ταβασικά στοιχεία της Επανάστασης και της τελικής της επιτυχίας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΟΙ ΕΚ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (1837)του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα ΔΠΘ

σότερο στις οικονομικά ανεπτυγμένες καιεύρωστες κοινωνίες και λιγότερο έως καικαθόλου στις Χώρες του λεγόμενου ΤρίτουΚόσμου

Σε όλες πάντως τις κοινωνίες αναπτύσ-σεται μεγάλη συζήτηση ενώ η τάση κλίνειπρος τη γενική αποδοχή της ευθανασίαςΜια τυχόν όμως νομική κατοχύρωση της ευ-θανασίας έχει σοβαρές κοινωνικές συνέ-πειες όπως α) Κατά πόσο ο νομοθέτης έχειδικαίωμα να νομιμοποιεί ενέργειες πουστρέφονται εναντίον της ζωής και να ρυθμί-ζει σχέσης ζωής και θανάτου β) Η αλλαγήτης κοινής γνώμης αφού θα ταυτίζει το νό-

μιμο με το ηθικό γ) Ο κλονισμός της εμπι-στοσύνης μεταξύ ιατρού και ασθενών δ) Ημείωση της ιατρικής φροντίδας και ευαισθη-σίας κα Η μη νομιμοποίηση της ευθανασίαςέχει και αρνητικές συνέπειες αφού ωθείορισμένους να διευκολύνουν και να οργα-νώνουν την μεταφορά όσων επιθυμούν τηνευθανασία σε Χώρες που επιτρέπεται φυ-σικά με την καταβολή υψηλού αντιτίμου

Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν laquoΗ Εκ-κλησία και το πρόβλημα της ΕυθανασίαςraquoΒεβαίως ο Χριστιανός δεν έχει κανένα πρό-βλημα γιατί απορρίπτει την πρακτική τηςευθανασίας Το πρόβλημα το έχουν οι κοι-

νωνίες που επιτρέπουν να υποβιβαστεί τοανθρώπινο πρόσωπο Οι κοινωνίες εκείνεςπου μετατρέπονται σε άσπλαχνες εξουσίεςκαι ενδιαφέρονται μόνο για τους υγιείς καιτους υπολοίπους τους οδηγούν στον δήθεναξιοπρεπή θάνατο Η Εκκλησία κηρύσσειτην Αγάπη και τον Σεβασμό του κάθε αν-θρώπου ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείαςΤέλος στον χωρίς Χριστό κόσμο ο θάνατοςαποτελεί μια βασανιστική πραγματικότητακαι χωρίς Χριστό απάνθρωπη καταντά και ηκοινωνία όσες διακηρύξεις για ανθρώπιναδικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες και ανθεσπίζονται

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

10) Καθώς πλησιάζει η ώρα της Θείας ΚοινωνίαςΗ Αγία Γραφή και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για

συστηματική προετοιμασία εκείνου που πρόκειται να προσέλθει γιανα κοινωνήσει Ποια πρέπει να είναι αυτή

α) Συγκέντρωση της Σκέψεως στο Μυστήριο Η Σκέψη ότι πρό-κειται να μεταλάβουμε πρέπει να μας καθοδηγεί συνέχεια και ναεγκαταλείπουμε κάθε άλλη laquoβιοτικήraquo σκέψη και να επικεντρώσουμετην προσοχή μας στο μυστήριο Είναι τόσο σπουδαίο αυτό που πρό-κειται να κάνουμε ώστε κάθε άλλη απασχόληση της σκέψης και λο-γισμού υπαναχωρούν

β) Αποφυγή κάθε θορύβου και ταραχής Αυτήν την ώρα εκμε-ταλλεύεται ο διάβολος για να χαλάσει την γαλήνη και ηρεμία τηςψυχής μας Έχει παρατηρηθεί πως πολλά άτοπα και ανεξήγηταπράγματα μας συμβαίνουν λίγο πριν την Θεία Κοινωνία Όλα είναισατανικές ενέργειες για να φυγαδευτεί η ειρήνη μας να ταραχθείη ψυχή μας και να αμαρτήσουμε laquoΔεν γνωρίζεις ότι πρέπει η ψυχήτην ώρα εκείνη να είναι γεμάτη από γαλήνη Χρειάζεται πολλή ει-ρήνη και ησυχία και όχι θόρυβος και ταραχή διότι αυτά και με ακά-θαρτη την ψυχή του πλησιάζει στην Τράπεζαraquo (ιερός Χρυσόστομος)

γ) Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως Υπάρχει στα λειτουργικάβιβλία Διαβάζεται αφrsquo εσπέρας με ευλάβεια στο σπίτι Και προετοι-μάζει ψυχικά τον πιστό για να δεχθεί το Σώμα και το Αίμα του Κυ-ρίου

δ) Καθαρισμός του Σώματος Πλενόμαστε βάζουμε καινούργιαεσώρουχα και πηγαίνουμε στην Εκκλησία

11) Πώς πρέπει να ΚοινωνούμεΠολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν πως πρέπει να προσέλθουν

για να κοινωνήσουν Γιrsquo αυτό και αμαρτάνουν προσερχόμενοι μααταξία με ασέβεια και αναισθησία Όλα αυτά δείχνουν ότι δενέχουν επίγνωση του τι πηγαίνουν να κάνουν εκείνη τη στιγμή Αςδούμε μερικές πρακτικές οδηγίες

Της Θείας Κοινωνίας πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στηΘεία Λειτουργία Στη διάρκειά της ο πιστός προσεύχεται με θέρμηνα τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων χωρίς να ζη-μιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητάς του Δηλαδή η Θεία Κοινωνία ναμην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει laquoμη εις κρίμα ή εις κα-τάκριμαraquo

Λίγο πριν από την Θεία Κοινωνία καλόν είναι ο πιστός να δια-βάζει χαμηλοφώνως τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως που είναι τυ-πωμένες στο λειτουργικό βιβλιαράκι Αν κανείς δυσκολεύεται ναδιαβάσει τις ευχές αυτές στη διάρκειά της Θείας Λειτουργίας λίγοπροτού ακουσθεί το laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και αγάπης προ-σέλθετεhellipraquo τότε οφείλει να τις αναγνώσει ή αποβραδίς ή το πρωίστο σπίτι πριν ξεκινήσει για την Εκκλησία

Την ώρα της Θείας Κοινωνίας Μπαίνει κάθε πιστός στη σειράτου χωρίς να σπρώχνει ή να βιάζεται με ευλάβεια χωρίς φωνέςδιεκδικήσεις προτεραιότητας διαγκωνισμούς και ύβρεις Σε τίποτεδε μας ωφελεί το να προσερχόμεθα για τη μετάληψη ανταλλάσσο-ντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας επειδή θέλουμε εμείς ήαυτοί να φθάσουμε πρώτοι στο Άγιο Ποτήριο Αντί φιλονικιών οφεί-λουμε καθώς πλησιάζουμε στο Άγιο Ποτήριο να προσευχόμαστενα μας αξιώσει ο Θεός της Τιμής να κοινωνήσουμε το Σώμα του καιτο Αίμα του Καλόν είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στις μη-

τέρες με μωρά στην αγκα-λιά στους γέροντες καιστους αναπήρους

Φθάνοντας μπροστάστον Ιερέα κάνουμε τονσταυρό μας και παίρνουμεμε προσοχή από το χέριτου προηγούμενου πιστούπου κοινώνησε το μάκ-τρο δηλαδή το κόκκινοπανί το οποίο τοποθετού-με στο πηγούνι μας Έτσιπροφυλάσσουμε την Θεία Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κά-ποιου μαργαρίτη κάτω πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρ-τία laquoΜαργαρίτηςraquo ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα τουΑγίου Άρτου που είναι Σώμα Χριστού Στα πρώτα χρόνια οι πιστοίμετελάμβαναν χωριστά σώμα και αίμα όπως γίνεται σήμερα με τουςΙερείς Αργότερα και για πρακτικούς λόγους καθιερώθηκε η Μετά-ληψη δια της Αγίας Λαβίδος (κουταλάκι)

Αμέσως λέμε το όνομά μας ευκρινώς για να το ακούσει ο Ιε-ρέας ώστε να το μνημονεύσει όταν θα μας κοινωνεί λέγοντας laquoΜε-ταλαμβάνει ο δούλος του Θεού hellip Σώμα και Αίμα Χριστού ειςάφεσιν αμαρτιών εις ζωήν αιώνιονraquo

Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον Ιερέα ναβάλει μέσα την λαβίδα δηλαδή το κουταλάκι με τη Θεία ΚοινωνίαΚαι τότε κλείνουμε το στόμα μας Μερικοί δεν ανοίγουν καλά τοστόμα τους ή το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα με κίνδυνο ναυπάρξει ζημιά Ο Ιερέας μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του τραβάέξω τη λαβίδα και ο πιστός καταπίνει την Θεία Κοινωνία Οι έχοντεςτεχνητή οδοντοστοιχία συνηθίζουν να την αφαιρούν εξ ευλάβειαςγια να μην παραμείνει σrsquo αυτήν κάποιος μαργαρίτης

Αμέσως μετά το κόκκινο πανί σκουπιζόμαστε στο στόμα και τοξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο Χριστιανό Δεν το αφή-νουμε να κρεμαστεί κάτω Ο Ιερέας ή ο Διάκονος αν κάτι έχει στά-ξει επάνω στο πανί το καθαρίζουν με τη γλώσσα τους

Ο κοινωνήσας πιστός κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχε-ται προσευχόμενος

Καλό είναι να διαβάζουμε την ευχαριστία δηλαδή τις ειδικέςευχές που η εκκλησία έχει συντάξει για να διαβάζονται αυτή τηνώρα Είναι η απόδοση ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης προς τον Κα-τοικήσαντα εντός μας Λυτρωτή και Κύριό μας Τις βρίσκει κανείςεύκολα στο λειτουργικό βιβλιαράκι

Απομακρυνόμενοι σε ήσυχο μέρος αφού φάμε το αντίδωρο πουπήραμε αποκακρυνόμενοι από το Άγιο Ποτήριο Το αντίδωρο τοπαίρνουμε ως εκ περισσού Ελάβαμε το Δώρο δια της Θείας Κοινω-νίας Δεν μας χρειάζεται αντίδωρο Όμως επιβάλλεται μετά τη ΘείαΚοινωνία κάτι να φάμε και να πιούμε για να ξεπλύνουμε το στόμαμας από τη Θεία Κοινωνία Το αντίδωρο βοηθά στο καθάρισμα τουστόματός μας από υπολείμματα μαργαριτών Αν επιστρέφοντας στοσπίτι μας πιούμε και νερό αυτό ολοκληρώνει την διαδικασία Πα-λαιότερα η εκκλησία προσέφερε στους κοινωνούντες μέσα στο πο-τήρι κόκκινο κρασί για να πλύνουν πίνοντάς το τα δόντια τουςΑυτό όμως καταργήθηκε για τεχνικούς λόγους

Η Προσέλευση στην Θεία Μετάληψητου π Κωνσταντίνου Τσουρέλη εφημέριου ΙΝ Μετ Σωτ Καρυδιάς

laquoΜετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης προσέλθετεraquo

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

25η Μαρτίου Η σημαντικότερη εθνικήμας επέτειος και ο καλύτερος τρόπος τιμήςτης ndash κατά τη γνώμη μου ndash είναι η ενδυνά-μωση της ιστορικής μας μνήμης Γιατί είναιδόγμα πια ότι οι λαοί που ξεχνούν την ιστο-ρία τους είναι αναγκασμένοι να υποστούνξανά τα δεινά τους

Τα κατορθώματα και οι ηρωισμοί τωνγνωστών ηρώων του rsquo21 δε χρειάζονταιαπαρίθμηση Όλοι τα ξέρουμε Οι ένδοξοιστρατηγοί μας έγραψαν λαμπρές σελίδεςστην ιστορία της Επανάστασης Υπάρχουνόμως κι άλλες ισάξιες προσφορές στοναγώνα εκείνο που δεν έτυχαν όμως ανάλο-γης με το μέγεθός τους εκτίμησης από τηνιστορία Μια τέτοια παραγνωρισμένη προ-σφορά στον ξεσηκωμό του rsquo21 είναι κι αυτήτων κατοίκων της Θρακικής γης

Μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστό ευρέωςαν η Θράκη πρόσφερε κι αυτή με τη σειράτης αίμα στην απελευθέρωση του ΓένουςΤελευταία όμως με τη δουλειά των σύγχρο-νων ιστοριογράφων αποκαλύπτεται και ηπροσφορά του Θρακικού Ελληνισμού στηνΕθνική μας Παλιγγενεσία Κι οι αγώνεςτου αυτοί σημειώνονται απrsquo τον Αίμο ως τηνΠροποντίδα και σrsquo όλες τις μεγάλες πόλειςτης Θράκης

Είναι ιστορικά εξακριβωμένο πια ότι ηΘράκη ποτέ δεν έπαψε τις επαναστάσειςτης ότι οι Θράκες αναμείχθηκαν ενεργάστον αγώνα ότι σείστηκε ολόκληρη απότον απελευθερωτικό παλμό κι ότι πρό-σφερε ότι είχε για την επιτυχία του

Στη Θράκη δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυ-χίες επειδή μεσrsquo απrsquo αυτήν γίνονται όλες οιεκστρατείες των Σουλτάνων που περνού-σαν με τακτικά και άτακτα στρατεύματακαι προκαλούσαν διαρπαγές φόνους καιαπερίγραπτες ατιμώσεις Οι τουρκικέςσκληρότητες δημιούργησαν αμέσως μετάτην άλωση της Πόλης τη Θρακική κλεφτου-ριά από φιλοπόλεμους εκδικητικούς άν-δρες που προτιμούσαν τον ελεύθερο αέρατων βουνών από την ανυπόφορη σκλαβιάΑλλά η φύση του εδάφους και η πυκνότητατων στρατιωτικών δυνάμεων και του πλη-θυσμού του τούρκου κατακτητή όχι μόνοδεν επέτρεψαν να καρποφορήσουν τα κι-νήματα αυτά αλλά έγιναν αιτία να χυθεί

άδικα πολύ θρακικό αίμα Η κλεφτουριάαυτή υποστήριζε τους χριστιανούς βοη-θούσε τις εκκλησίες προίκιζε ορφανά εκ-δικούνταν και κυνηγούσε τους ΟθωμανούςΤέτοιοι γνωστοί κλέφτες που διέσωσε η πα-ράδοση και το λακό θρακικό τραγούδιήταν ο Ιγνάτογλου ο Παπάζογλου ο καπε-τάν Λάζος ο καπετάν Αναστάσης κα

Τώρα επίσης γνωρίζουμε σίγουρα ότιοι Θράκες ήταν μυημένοι στη Φιλική Εται-ρεία από διάφορους απεσταλμένους πουσυνήθως μυούσαν τους μητροπολίτες καιδημογέροντες που ήταν ξακουστοί για τηνπνευματική και οικονομική τους ακμή

Έτσι δόθηκε η ευκαιρία η ελληνικό-τατη Θράκη και τότε να συμμετάσχει ενερ-γά στον αγώνα του έθνους αν και πολλοίΤούρκοι την κατοικούσαν και φρούρια υ-πήρχαν οχυρά και στρατός πολύς Οι Θρά-κες αψηφώντας αυτές τις αντίξοες συνθή-κες έσπευσαν να ενστερνιστούν τις σκέψειςτης Φιλικής Εταιρείας και γράφτηκαν σταδελτία της Σε δοκίμιο της Φιλικής Εται-ρείας δημοσιεύτηκε κατάλογος Φιλικώνόπου αναφέρονται παραπάνω από 700Θρακιώτες Φιλικοί με τα ονόματά τους

Οι αντιδράσεις των Θρακιωτών άρχι-σαν λίγο μετά την άλωση Από το 17ο αιώναόμως και μετά η θέση του ελληνισμού άρ-χισε να βελτιώνεται και το έθνος μας νααντιστέκεται θαρραλέα στην πίεση του κα-τακτητή Τώρα προβάλλει την οργανωμένητου αντίσταση που προέρχεται από τηνανάδειξη των εσναφιών σε μεγάλη συντε-χνιακή δύναμη Έτσι θαυμαστά συγκροτη-μένος ο Ελληνισμός κατά πολιτείες από το

1670 ακμαίος οικονομικά και πνευματικάμπόρεσε να οργανώσει το κίνημα του Θρα-κικού Ελληνισμού που απέτυχε μεν απόλόγους γειτονίας με την Πόλη και Αδρια-νούπολη όπου οι Τούρκοι - πυκνωμένοικαι στρατιωτικά δυνατοί - μπόρεσαν να τοχτυπήσουν στη γέννησή του απέδειξε όμωςτην ζωτικότητα του Θρακικού ΕλληνισμούΤο αίμα χύθηκε ποτάμι χωρίς αυτό να είναιυπερβολή και πολλές και μεγάλες προσωπι-κότητες του Γένους χάθηκαν με τη σφαγήκαι την κρεμάλα Αλλά το αίμα εκείνο δενπήγε χαμένο γιατί τίποτε δεν πάει χαμένοόταν θυσιάζεται για την ιδέα που ποτίζεταικαι ριζοβολεί Πάντοτε άλλοι θυσιάζονταιγια τα ιδεώδη της ανθρωπότητας κι άλλοιαπολαμβάνουν τrsquo αγαθά των θυσιών τουςhellipΑρκεί αυτοί οι επερχόμενοι να ξέρουν ναεκτιμήσουν να διαφυλάξουν τrsquo αγαθά αυτάκαι να φανούν άξιοι να τα βελτιώσουν

Όταν εξεράγη η ελληνική επανάστασηστην Πελοπόννησο ο Σουλτάνος Μαχμούτο Βrsquo κήρυξε ιερό πόλεμο κατά των ορθοδό-ξων χριστιανών της Θράκης Αποφασίζο-ντας λοιπόν να χτυπήσει το κίνημα νόμιζεσυμφερότερο να εξοντώσει ευθύς αμέσωςτους κληρικούς Αμέσως μετά τον πα-τριάρχη Γρηγόριο Εrsquo στέλνεται στην κρε-μάλα ο μητροπολίτης Αδριανούπολης Κύ-ριλλος ο ΣΤrsquo μαζί με 27 άλλους Θρακιώτεςιερωμένους και πολλούς πρόκριτους Ο πά-μπλουτος Νικόλαος Χατζηστάνογλου μέ-λος της Φιλικής Εταιρείας αποκεφαλίστη-κε στο κατώφλι του σπιτιού του απrsquo τους γε-νίτσαρους

Αυτές οι σφαγές κι οι κρεμάλες μέσα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

της Ασπασίας Βακίανη Δασκάλας

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

στην καρδιά της Θράκης ματαίωσαν με τηντρομοκρατία το κίνημά της Η πολιτείαόμως που λάμπρυνε περισσότερο τη Θράκηείναι η ξακουσμένη απrsquo τα ομηρικά χρόνιαΑίνος πατρίδα του Αντώνιου και της Δό-μνας Βιζβιζη αυτής της ΘρακιώτισσαςΜπουμπουλίνας Είναι γνωστό το κατόρ-θωμα του Βιζβίζη που ταξίδεψε με τηνlaquoΚαλομοίραraquo το πολεμικό του καράβι γιανα βοηθήσει στην πολιορκία του ΕυρίπουΕκεί σκοτώθηκε ο ίδιος αλλά το έργο τουσυνέχισε η γυναίκα του Δόμνα που αντί νακλάψει τον άνδρα της γίνεται αυτή καπε-τάνισσα και συνεχίζει μrsquo αξιοζήλευτη τόλμητον αγώνα του Η Δόμνα Βιζβίζη κατατάσ-σεται ανάμεσα στις μεγάλες ηρωίδες τηςΕπανάστασης εφάμιλλη με τη ΜαντώΜαυρογένους και τη Σουλιώτισσα Δέσπω

Αλλά και ως επάνω στη Μαύρη Θά-λασσα ο Θρακικός Ελληνισμός πρόσφερεότι μπόρεσε για την ελευθερία Πρώτα μετο αίμα του με την κρεμάλα του μητροπο-λίτη Πα1σιου με τη σφαγή των προυχόντωντου και μετά με τα καράβια τους που υπη-ρέτησαν τον αγώνα Μήπως όμως δενέχουμε πολλαπλά θύματα και στις 40 Εκ-κλησιές Στην ακρόπολη αυτή του Ελληνι-σμού θυσιάστηκαν το rsquo21 ο Χατζηδημητρά-κης ο Χατζηνικολής ο Παπακωνσταντίνουκι ο Χατζημαζαράκης Ήταν όλοι μυημένοιστη Φιλική Εταιρεία

Η Θράκη όμως δεν υστέρησε ούτε καιστην καλλιέργεια ευμενούς απέναντι στην

Επανάσταση πνεύματος στους Ευρωπαί-ους Θρακιώτης (Αδριανουπολίτης) ήταν οΑρχιμανδρίτης Θεόκλητος Πολυείδης οΕθναπόστολος αυτός που περιτρέχονταςτην Ευρώπη όλη δημιούργησε με τα κηρύγ-ματά του τη φιλελληνική διάθεση της κοινήςγνώμης των λαών της Ευρώπης που χωρίςαυτή δε λύνονται τα πολιτικά προβλήματατου κόσμου όπως διακήρυξε ο Κοραής Γύ-ρισε ολόκληρη τη Γερμανία (1728-1733)φαινομενικά μεν για να μαζέψει λύτραlaquoυπέρ των εν Τουρκία αιχμαλώτων και ενφυλακαίς βασανισμένων χριστιανώνraquoαλλά ο κύριος σκοπός του ήταν να ξεσηκώ-σει σταυροφορία εναντίον της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας Οι Γερμανοί που ήθελαννα συνάψουν σχέσεις με την Ανατολική Εκ-κλησία τον δέχονταν με ενθουσιασμό όχισαν κοινοί πολίτες αλλά σαν επίσημεςαρχές της Εκκλησίας και της Πολιτείας ΟΘεόκλητος Πολυείδης είναι από τους λί-γους κληρικούς που έδρασαν πέρα απrsquo ταόρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σανθεολόγος και εθναπόστολος πρόδρομοςτης Ανάστασης του Γένους και εφάμιλλοςτου ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού ΟΠολυείδης επισκέφτηκε και τη Ρωσία όπουεπικυρώθηκαν εντελώς τα σχέδιά του Τέ-τοιος ωχρά σκιαγραφημένος υπήρξε οΠολυείδης Αγωνίστηκε μέχρι θανάτου κιεργάστηκε για να προπαρασκευάσει τοέργο της απελευθέρωσης του Γένους Δενείναι απrsquo τους φανερούς ήρωες που πάλε-ψαν στα πεδία των μαχών Υπήρξε νους πο-λιτικός μεγάλος ρήτορας και θερμός πα-τριώτης που ξόδεψε και την ύστατη πνοήτου και τον έσχατο λόγο του για να πείσειτους ισχυρούς της γης για τα δίκαια του Γέ-νους μας Δυστυχώς έμεινε αφανής κι οιαγώνες του δεν εκτιμήθηκαν αν και ήταντόσο χρήσιμοι κι ευεργετικοί

Τέτοιες εξέχουσες φυσιογνωμίες έχεινα επιδείξει η Θράκη Κι όμως ο ελληνικόςλαός τις αγνοεί Τα βιβλία της ιστορίας στασχολεία μας δεν αναφέρουν αρκετά γιατους αγώνες των Θρακών που αν δεν ανα-στάτωσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορίαόμως την απασχόλησαν τόσο ώστε απο-σπώντας μεγάλες δυνάμεις να μη μπορεί νατις στείλει για την καταστολή του κινήματοςτης Πελοποννήσου

Απrsquo όσα ανέφερα διεξοδικά πληροφο-ρείται κανείς τους αγώνες των Θρακών τιςσφαγές τις καταστροφές και ταrsquo αποτελέ-σματα της συμμετοχής τους στους επανα-στατικούς αγώνες για την απελευθέρωσήμας ύστερα εξακριβώνει γεγονότα αξιό-λογα που μας δείχνουν το αδάμαστο

πνεύμα τους την επιμονή τους στους αγώ-νες και το ασυμβίβαστο στη δουλεία

Είναι γνωστό ότι ο θρακικός λαός δενέπαψε ποτέ από τότε νrsquo αγωνίζεται για τηνελευθέρωσή του Μετείχε πάντα στους πο-λέμους της μικρής πατρίδας του κι έσπευσεκάθε φορά να προσφέρει το αίμα και τοχρήμα του για τους αγώνες αυτούς ως το1920 οπότε κι απόκτησε μια ελεύθερηεστία σrsquo ένα μέρος της Θράκης

Η ιστορία λοιπόν πρέπει να επανορθώ-σει το αδίκημα της σιωπής της για τη δράσηκαι τη συμμετοχή των Θρακών στην επανά-σταση Πρέπει να εξάρει και να αναδείξειτα τόσο αξιόλογα γεγονότα που διαδραμα-τίστηκαν στη δύσμοιρη πατρίδα μας

Αυτό απαιτεί η δικαιοσύνη και η ιστο-ρική αλήθεια Αν οι Θράκες δεν ξεσηκώ-νονταν νrsquo απασχολήσουν - μαζί με τουςΜακεδόνες - τους Τούρκους δεν ξέρουμεκατά πόσο θα μπορούσε η Πελοπόννησοςνε εξεγερθεί αποτελεσματικά

Οι θυσίες των Θρακιωτών πρέπει νακαταγραφούν στην ιστορία και τα ελληνό-πουλα κι ο ελληνικός λαός να πληροφορη-θούν για τους Θράκες ότι πολέμησαν γιατην ελευθερία κι έχυσαν πολύ και πολύτιμοαίμα

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙΝΗΣΤΕΙΑΣ

1 ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ 5 Ιανουαρίου24 Δεκεμβρίου Επίσης κατά την Με-γάλη Εβδομάδα και τις νηστίσιμες Τε-τάρτες και Παρασκευές του έτους

2 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ 7 Ιανου-αρίου 2 Φεβρουαρίου 25 Μαρτίου 24και 29 Ιουνίου 6 και 15 Αυγούστου 8Σεπτεμβρίου 14 και 21 Νοεμβρίου Ε-πίσης κατά τις Τετάρτες της Μεσοπε-ντηκοστής και της Αποδόσεως τουΠάσχα και κατά τα Σάββατα και τιςΚυριακές από 21 Νοεμβρίου έως 21Δεκεμβρίου

3 ΚAΤΑΛΥΣΗ ΤΥΡΟΥ ΑΥΓΩΝ ΚΑΙΓΑΛΑΚΤΟΣ Καθrsquo όλη την επόμενητης Κυριακής της Απόκρεω εβδομάδα(Τυροφάγου)

4 ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΣΕ ΟΛΑ Από 25 Δε-κεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου από 6 Ια-νουαρίου από της Κυριακής του Τελώ-νου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακήςτου Ασώτου και κατά της εβδομάδαςτης Διακαινησίμου (Κυριακή του Πά-σχα έως Κυριακή του Θωμά) και τουΑγίου Πνεύματος

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΚΩΩΝΝΣΣΤΤΑΑΝΝΤΤΙΙΝΝΟΟΥΥΠΠΟΟΛΛΗΗΕπιμέλεια Κειμένου Μαρία Δήμου δασκάλα στο Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο Κωνσταντινούπολης

Όλοι μας έχουμε την Κωνσταντινού-πολη στην καρδιά μας Την έχουμε συνδέ-σει με το ιστορικό παρελθόν με τουςθρύλους που τη συνοδεύουν με τη γοητείαπου ασκεί στον επισκέπτη Είναι μια πόληπου όσα κι αν έχουν γραφτεί γιrsquo αυτήν δενμπορούν να αποδώσουν τη μαγεία τηςΠόλη των πόλεων βασιλεύουσα της οικου-μένης τραγουδήθηκε απεικονίστηκε εξι-στορήθηκε μα πάνω απrsquo όλα αγαπήθηκε

Στο πέρασμα των αιώνων πολλοί ήτανόσοι θέλησαν να κυριαρχήσουν πάνω τηςαλλά πάντα η ίδια ήταν ένα χωνευτήριεθνοτήτων που κατάφερναν να συμβιώ-νουν να δημιουργούν να προοδεύουν δί-νοντάς της αίγλη και πλούτο Πατώνταςστη δύση αλλά αναπνέοντας στην ανατολήδημιουργεί αυτό το σκηνικό που λίγοι μπο-ρούν να του αντισταθούν Σηκώνοντας ταμάτια βλέπεις να σκίζουν τον ουρανό τηςμιναρέδες και καμπαναριά ακούς το πρωίτο μουεζίνη μαζί με την καμπάνα να κα-λούν για προσευχή ενώ λίγο πιο lsquoκεί ίσωςμια συναγωγή μια σουριανική ή αρμένικηεκκλησία να περιμένει τους δικούς της πι-στούς Περπατώντας στους δρόμους τηςαισθάνεσαι τον άνεμο να περνά ανάμεσααπό τις πολεμίστρες στα τείχη του Θεοδο-σίου ακούς το τραγούδι των πλανόδιων μι-κροπωλητών αναπνέεις την υγρασία τωνυπογείων των παλιών ρωμακών αρχοντι-κών ζαλίζεσαι από τις μυρωδιές των μπα-χαρικών στις σκεπαστές αγορές θαμπώνειτο βλέμμα από το λαμπύρισμα των νερώντου Βοσπόρου την ώρα της δύσης Κι όλααυτά ξέρεις αισθάνεσαι πως παρέμεινανίδια ανά τους αιώνες σαγηνεύοντας κα-τοίκους και ταξιδιώτες

Η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη τωναντιθέσεων κρύβει πολλά περισσότεραlaquoθαύματαraquo από όσα βλέπει ένας επισκέ-πτης στο ολιγοήμερο ταξίδι του Γειτονιέςαπόλυτης φτώχειας με νεοφερμένους κα-

τοίκους από τα βάθη της ανατολίαςαλλά και συνοικίες γεμάτες αρχο-ντιά στις ακτές του Βοσπόρου Αρ-χοντικά αλλά και μικρά ξύλινασπίτια του προηγούμενου αιώναδίπλα σε θεόρατες οικοδομικές κα-τασκευές που θυμίζουν ΜανχάτανΜαντιλοφορούσες και σκληροπυ-ρηνικές ισλαμίστριες με τσαντόρπερπατούν στον ίδιο δρόμο με μινι-φορούσες δυτικότροπες μοντέρνεςΤουρκάλες Μεροκαματιάρηδεςπλανόδιοι μικροπωλητές που σέρ-νουν το καρότσι με την πραμάτεια τουςπερνούν δίπλα από την λιμουζίνα του με-γαλοεπιχειρηματία Η ανατολή και η δύσηο πλούτος και η φτώχεια η αίσθηση ελευ-

θερίας και ο άκρατος εθνικισμός η ιστο-ρία και η παράδοση με την τεχνολογία καιτον εκσυγχρονισμό όλα βρίσκουν το χώροκαι το χρόνο τους σ΄ αυτήν την πόλη

Είναι η πόλη που ικανοποιεί όλες τιςαισθήσεις του ανθρώπου Αν δε γευθείςμπακλαβά με τσαμ φυστίκι στο Καράκιοκαι δε δοκιμάσεις ψαράκι στις όχθες τουΚεράτιου ή του Βοσπόρου αν δε δεις τιςτουλίπες στα πάρκα στο Εμιργκάν ή στοΓιλτντίζ κι αν δε θαυμάσεις τα αρχοντικάστο Πέραν και στις συνοικίες του Βοσπό-ρου αν δεν ακούσεις κανονάκι και ταξίμικι αν δε μαγευτείς από το σφύριγμα τωνβαποριών που αναχωρούν για τα Πριγκι-ποννήσια αν δε μεθύσεις από τα μπαχά-ρια τα σερμπέτια τα φρούτα και ταλαχανικά αν δε χαθείς στα σοκάκια τουΤαρλάμπασι του Μπαλάτ και του Εγιούπτο ταξίδι σου στην Πόλη θα είναι μια ξερήεπίσκεψη αδιάφορου τουρίστα Η Πόληκρατά πολλά μυστικά που όμως επιθυμείνα τα μοιραστεί με όποιον δηλώσει πρό-θυμος να μπει στην καρδιά της

Πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριώνάντεξε το βάρος τόσων αιώνων και συνε-χίζει να πλέκει το παραμύθι της μέσα στησύγχρονη πραγματικότητα Δοκιμάστηκεαπό επιδρομές και πολιορκίες άλλαξεαυτοκράτορες και σουλτάνους δέχτηκεκατοίκους από όλα τα μήκη και τα πλάτητου πλανήτη φιλοξένησε λόγιους και καλ-λιτέχνες κι όλοι της χάρισαν κι από έναστολίδι Η Πόλη σε όλους χρωστάει καιμια σελίδα από την πλούσια ιστορία της

Επισκεφτείτε την έχοντας όλες σας τιςαισθήσεις τεταμένες για να γίνετε έστωκαι για λίγο μέρος αυτού του μυθικούτόπου Ξεφύγετε χωρίς κανένα φόβο καιαναστολή από τις καθιερωμένες διαδρο-μές Τολμήστε να αναζητήσετε εικόνες τηςπραγματικής ζωής της Χαρείτε μαζί μετους ανθρώπους και αφεθείτε στη ζεστήφιλοξενία τους

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επιφανειακός καθαρισμόςΕίναι ο καθαρισμός της εικόνας από σκό-

νες από ρύπους και από μαλακές επικαθίσειςπου υπάρχουν στην επιφάνειά της τα οποίααποβάλλονται εύκολα με την βοήθεια ενός πι-νέλου με μαλακή λευκή τρίχα Έτσι οι ακα-θαρσίες απομακρύνονται και δεν υπάρχεικίνδυνος να εισχωρήσουν στις ρηγματώσειςκαι σε κενά ή να στερεοποιηθούν στη ζωγρα-φική επιφάνεια όταν χρησιμοποιηθεί κάποιακόλλα για στερέωση

Η εργασία αυτή προOποθέτει ότι τοστρώμα της ζωγραφικής επιφάνειας ndash προε-τοιμασίας διατηρείται σε αρκετά καλή κατά-σταση και δεν απολεπίζεται διότι τότευπάρχει κίνδυνος να απολεσθούν τμήματάτου που δεν παρουσιάζουν καλή συνοχή με τοξύλινο υπόστρωμαΣτερέωση ζωγραφικής επιφάνειας ndashπροετοιμασίας

Η εργασία της στερέωσης αποσκοπεί ου-σιαστικά στη σταθεροποίηση των αποκολλη-μένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειαςκαι της προετοιμασίας Κρίνεται ως η πιοεπείγουσα και πρωταρχική εργασία σε μια ει-κόνα που παρουσιάζει απολεπίσεις ρηγμα-τώσεις κονιορτοποίηση χρωμάτων και κενάμεταξύ ξύλινου υποστρώματος και προετοι-μασίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται γιατη στερέωση προετοιμασίας ndash ζωγραφικήςεπιφάνειας εξαρτάται από το είδος του στε-ρεωτικού υλικού και από το είδος της φθοράςπου παρουσιάζουν τα δύο αυτά στρώματαΣυνήθως χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι οεμποτισμός των σαθρών κομματιών με σύ-ριγγα και η επιφανειακή στερέωση με τη βοή-θεια πινέλου ή με ψεκασμό με αραιό διάλυμαστερεωτικού υλικούΠροστασία της ζωγραφικής επιφάνειας

Οι φθορές στο ξύλινο υποστήριγμα μιαςφορητής εικόνας είναι ένα συνηθισμένο φαι-νόμενο Όπως όλες οι υπόλοιπες φθορές έτσικαι αυτές πρέπει να αποκατασταθούν ΑυτόπροOποθέτει την τοποθέτηση της εικόναςεπάνω στον πάγκο εργασίας με τη ζωγραφικήεπιφάνεια προς τα κάτω Είναι ευνόητο λοι-πόν ότι μπορεί να δημιουργηθούν φθορές μη-χανικής φύσης (γδαρσίματα απώλειες κα)στη ζωγραφική επιφάνεια ή με την τριβήεπάνω στον πάγκο να αποκολληθούν τμήματατης προετοιμασίας και της ζωγραφικής ταοποία μόλις πριν λίγο είχαν στερεωθεί

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω η ζω-γραφική επιφάνεια προστατεύεται με λεπτάιαπωνικά χαρτιά κομμένα σε τετραγωνάκιακαι κολλημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το

επόμενο κομμάτι να ακουμπά στο προηγού-μενο κατά 5 χιλιοστάΑποκατάσταση φθορών ξύλινου υποστρώματος

Η αποκατάσταση των φθορών του ξύλι-νου υποστρώματος περιλαμβάνει τις εξής ερ-γασίες α Απεντόμωση ndash Απολύμανση βΣτερέωση γ Ξυλουργικές εργασίες

α Απεντόμωση Η προσβολή των φορη-τών εικόνων από ξυλοφάγα έντομα παρατη-ρείται σε μεγάλο αριθμό εικόνων Υπάρχουνπολλοί τρόποι καταπολέμησης των εντόμωνπου καταστρέφουν το ξύλο όμως στην περί-πτωση των φορητών εικόνων απαιτείται με-γάλη προσοχή διότι αυτές είναι σύνθετααντικείμενα (ξύλο ύφασμα χρώμα συνδε-τικά μέσα βερνίκι μέταλλο) και υπάρχει πε-ρίπτωση κάποια από τα υλικά κατασκευήςτους να επηρεαστούν από το απεντομωτικόυλικό

β Στερέωση ξύλινου υποστρώματος Τοξύλινο υπόστρωμα της εικόνας είναι συνήθωςσαθρό εύθραυστο και εύθρυπτο λόγω τηςδράσης των εντόμων και μυκήτων Για να αυ-ξηθεί η χαμένη μηχανική αντοχή του ξύλινουυποστρώματος πρέπει αυτό να υποστεί τη δια-δικασία της στερέωσης Το υλικό της στερέ-ωσης διοχετεύεται μέσω των οπών τωνεντόμων με τη βοήθεια σύριγγας ή πινέλουόσο το δυνατόν πιο λεπτόρρευστο για να ει-σχωρήσει σε βάθος μέσα στο ξύλο Το είδοςτου υλικού στερέωσης επιλέγεται με βάση τηφθορά που φέρει η εικόνα

γ Ξυλουργικές εργασίες Οι ξυλουργικέςεργασίες πραγματοποιούνται με μεγάληφειδώ πάνω στις φορητές εικόνες και μόνοόταν είναι απολύτως απαραίτητες διότι αλ-λοιώνουν την όψη του ξύλινου υποστρώματοςΑποφεύγεται η αντικατάσταση τμημάτων τουξύλινου υποστρώματος εκτός εάν η φθοράείναι αρκετά εκτεταμένη και υπάρχει κίνδυ-νος να απολεσθεί το ζωγραφικό στρώμαΚαθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας

Ο καθαρισμός της ζωγραφικής επιφά-νειας μιας φορητής εικόνας περιλαμβάνει Ατην αφαίρεση λιπαρών ουσιών και επιφανει-ακών ρύπων Β την απομάκρυνση του αλλοι-ωμένου βερνικιού Γ την αφαίρεση παλαιώνεπιζωγραφήσεων

Θεωρείται μια από τις πιο λεπτές και δύ-σκολες εργασίες για τον συντηρητή Από τηνκατάλληλη επιλογή της μεθόδου και των υλι-κών εξαρτάται η ακεραιότητα της ζωγραφι-κής και η διάσωση των πιο ευαίσθητωνχρωμάτων του χρυσού και της πλατίνας Επο-μένως πριν από την εφαρμογή του πρέπει ναγίνουν μελέτη των υλικών και της αισθητικής

του έργου και διάφορες δοκιμές οι οποίες θαεγγυηθούν την ασφαλή επέμβαση στο έργοΒασική προOπόθεση αποτελεί η εμπειρία τουσυντηρητή

Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνταιδιαλύτες δοκιμασμένοι σε διεθνή κλίμακαΑπαγορεύεται η χρήση διαλυτών που μπορείνα προκαλέσουν αμέσως βλάβες αλλά καιμετά την παρέλευση κάποιου χρόνουΑισθητική αποκατάσταση

Το τελικό στάδιο της συντήρησης μιαςφορητής εικόνας η αισθητική αποκατάστασηπεριλαμβάνει τη χρωματική συμπλήρωση τωνφθαρμένων τμημάτων και την επίχριση λε-πτού στρώματος προστατευτικού βερνικιούστην επιφάνεια της εικόνας

Η χρωματική συμπλήρωση μιας φορητήςεικόνας αποφασίζεται με βάση Την παλαιό-τητα και την ιδιαιτερότητα της εικόνας τοείδος και το μέγεθος των φθορών τα συγκρι-τικά στοιχεία που συλλέγει ο συντηρητής απόεικόνες της ίδιας εποχής

Αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όπωςη πλήρης αποκατάσταση μεγάλων τμημάτωνζωγραφικής που έχουν απολεσθείΦύλαξη ndash έκθεση

Η καλή διατήρηση της φορητής εικόναςμετά τη συντήρησή της έχει άμεση σχέση μετις συνθήκες φύλαξης ή έκθεσής της α) Οιπεριβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να διατη-ρούνται σε σταθερά επίπεδα χωρίς συνεχείςαυξομειώσεις β) Η σχετική υγρασία πρέπεινα κυμαίνεται στο επίπεδο του 55 ndash 60 οφωτισμός στα 50 lux η ένταση της υπεριώδουςακτινοβολίας στα 60 ndash 80 μWlumen και ηθερμοκρασία στους 18 ndash 200 C γ) Το έργο δενπρέπει να έρχεται σε επαφή με άμεσο και το-πικό φωτισμό δ) Απαγορεύεται η τοποθέ-τηση της εικόνας κοντά σε εστίες θερμότητας(σόμπα καλοριφέρ κεριά) και υγρασίας(υγρούς τοίχους) ε) Δεν επιτρέπεται η τοπο-θέτηση της εικόνας σε κλειστές κορνίζες μετζάμι ή σε πλαστικές μεμβράνες στ) Τα αρ-γυρά καλύμματα (πάμφυλλα) συνήθως απα-γορεύονται διότι αποτελούν εστίες φθοράςγια τις εικόνες

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣτης Αναστασίας Ευθυμίου Συντηρήτρια Έργων Τέχνης Βα (Hons) MA Conservation

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕισαγωγήΗ ύπαρξη της ζωής έχει σαν προOπόθεση

την ύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος Οάνθρωπος είναι δέσμιος του περιβάλλοντόςτου της φύσης Όλες οι μεγάλες αξίες τηςζωής του όπως π χ η θρησκεία συνδέονταιάμεσα ή έμμεσα με το περιβάλλον Από τααρχαία χρόνια ακόμη βλέπουμε ότι υπάρχειμια στενή σχέση θρησκείας και περιβάλλο-ντος και η φροντίδα της πρώτης για το περι-βάλλον φαίνεται από τη μυθολογία την αρ-χαία ιστορία την Παλαιά και Καινή ΔιαθήκηΤα ιερά χτίζονται σε όμορφα μέρη της φύσηςοι θεοί δίνουν τα ονόματά τους σε ποταμούςκαι δάση τα οποία μάλιστα γίνονται και θεό-τητες Πουθενά αλλού δε βλέπουμε τόσοστενή συνάφεια των παραγόντων θρησκείακαι περιβάλλον όσο στα αρχαία ιερά

Οι πρωτόπλαστοι τοποθετούνται από τοΘεό στον επίγειο παράδεισο σε ένα απέρα-ντο περιβόλι το οποίο είναι η εικόνα του ιδα-νικού περιβάλλοντος που θα έπρεπε να ζει οάνθρωπος Όταν ο Θεός στέλνει τον κατα-κλυσμό προειδοποιεί το Νώε να περιμαζέψεικαι να σώσει όλων των ειδών τα ζώα και τουςσπόρους δείχνοντας έτσι τη φροντίδα του καιτην αγάπη του όχι μόνο για τον άνθρωποαλλά και για το περιβάλλον

Αργότερα με τον ερχομό του Χριστού στηγη καταλαβαίνουμε ξανά το δεσμό αυτό θρη-σκείας και περιβάλλοντος αφού ο Χριστόςλέγοντας τις χαρακτηριστικές παραβολές τουοι οποίες είχαν στόχο να περάσουν στους αν-θρώπους το μήνυμα της αγάπης του χριστιανι-σμού χρησιμοποιεί πολλές φορές παραδείγ-ματα βγαλμένα από το υγιές και καθαρό πε-ριβάλλον τη φύση Τέτοια είναι η παραβολήτου Καλού Ποιμένα όπου ο Χριστός εμφανί-ζεται ως ένας βοσκός που έχει στα χέρια τουένα αρνί όπως επίσης και η παραβολή με την

άμπελο στην οποία οΧριστός παραλληλίζειτον εαυτό του με τηνάμπελο που δίνει ζωήστα κλαδιά της δη-λαδή στους χριστια-νούς Διαπιστώνουμελοιπόν ότι από τα αρ-χαία χρόνια η θρη-σκεία και το περι-βάλλον συμβαδίζουν

Πρωτόγονες θρη-σκείες και Περιβάλλον

Η θρησκεία γεν-νήθηκε στα πρωταρ-χικά στάδια της αν-θρώπινης ιστορίας Οιπρωτόγονες θρησκευτικές δοξασίες αντικα-τοπτρίζουν τις φανταστικές αντιλήψεις τωνανθρώπων και την εξάρτησή τους από τις φυ-σικές δυνάμεις Αντικείμενο των θρησκευτι-κών αντιλήψεων γίνονται τα φυσικά φαινό-μενα με τα οποία ο άνθρωπος λόγω της ερ-γασίας του συνδέεται καθημερινά και που γιrsquoαυτόν παρουσιάζουν ζωτική σημασία Η αδυ-ναμία του ανθρώπου απέναντι στη φύση προ-καλεί αισθήματα φόβου μπρος στις μυστικέςδυνάμεις και ακατάπαυστες προσπάθειες γιατη συμφιλίωσή του μrsquo αυτές

Με την ανάπτυξη της γεωργίας όλο καιπιο κύριο ρόλο αρχίζουν να παίζουν ταlaquoπνεύματαraquo της βλάστησης η λατρεία τωνθεών που πεθαίνουν και ανασταίνονται οι ιε-ροτελεστίες με τα εποχιακά φαινόμενα τηςφύσης Με το πέρασμα στην καλλιέργεια τηντελειοποίηση των εργαλείων το σχηματισμόμεγάλων κοινωνικών ομάδων ο άνθρωποςδέθηκε περισσότερο με τη φύση Έπρεπε ναικετέψει να εκλιπαρήσει να τιμήσει τον ήλιοτη φωτιά την αστραπή τη γη τα καρποφόραδέντρα τα ποτάμια Οι φυσικές δυνάμεις λα-τρεύονται και θεοποιούνται Οι δώδεκα ολύ-μπιοι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείαςπρωταρχικά εκπροσωπούσαν φυσικές δυνά-μεις Ο Ζευς δεν ήταν παρά η αστραπή ο κε-ραυνός τα ουράνια φαινόμενα Έτσι οάνθρωπος με τον καιρό κατάλαβε πως είχεάμεση σχέση με το περιβάλλον και τα φυσικάφαινόμενα

Από τους αρχαιότερους λαούς οι Αιγύ-πτιοι θεοποίησα πρωταρχικά τον ουρανό τηΣελήνη και το Νείλο Ο ήλιος λατρευόταν μετο όνομα Ρα ή Ρε Άλλοτε ήταν ένα θεκό μο-σχάρι που αναγεννιόταν κάθε πρωί διέσχιζε

τον ουρανό μέσα σεμια ουράνια λέμβοκαι το βράδυ κατέβαι-νε προς τη δύση Ακό-μη ο ήλιος ήταν ο θεόςΏρος που σαν γερά-κι πετούσε πάνω στονουρανό για να επι-βλέπει τον κόσμο Πε-ρισσότερο αγαπητοίστο λαό ήταν οι άν-θρωποι-ζώα που ή-ταν πολυάριθμοιΣτηνΑίγυπτο λατρευότανο ταύρος ο κροκόδει-λος το γεράκι η αγε-λάδα η χήνα το κρι-άρι αλλά και η γάταο σκύλος η κατσίκαη κότα το χελιδόνι τοφίδι το τσακάλι Πολ-λά από τα ζώα αυτάέμπαιναν ελεύθερα

στους ναούς όπως συμβαίνει στη σύγχρονηεποχή με τις ιερές αγελάδες των Ινδών

Όσον αφορά στον αρχαίο ελληνικόκόσμο η συνείδηση ήταν διαποτισμένη από τοσυναίσθημα ότι οι δυνάμεις της ζωής ισοδυνα-μούν ή ταυτίζονται με τις δυνάμεις που απορ-ρέουν από τις ουσίες της φύσης Θεωρούσανότι η δύναμη των φυτών επενεργούσε ακόμηκαι όταν ο άνθρωπος έφερε επάνω του φυλ-λώματα ή άνθη Οι αρχαίοι δεν έπαιρναν ποτέμέρος σε θρησκευτική τελετή χωρίς να στολι-στούν με ένα στεφάνι Οι θρησκευτικές πο-μπές γίνονταν συνήθως με νέους ή νέες πουκρατούσαν κλαδιά Ο πιο συνηθισμένος τρό-

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΔιασκευή εργασίας η οποία εκπονήθηκε το 1995-96 στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από ομάδα εκπκών και μαθη-

τώντριών του 2ου Γυμν Κομοτηνής Για τη διασκευή Η υπεύθυνη καθηγήτρια της ομάδας Παπα=ωάννου-Βουτσά Ευανθία Ιστορικός

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣπος για να τεθεί κάποιος υπό την προστασίαενός θεού ήταν να στολιστεί με φυλλώματα Ονικητής ολυμπιακών αγώνων που η νίκη τονανύψωσε πάνω από το κοινό μέτρο των θνη-τών στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς Η σύνδεσητων θεών του Ολύμπου με τον κόσμο τηςφύσης προκύπτει από τα αποδιδόμενα σε αυ-τούς επίθετα και τα στοιχεία της λατρείας τους

Η Άρτεμη είχε από όλους τους ολύμπιουςθεούς την πρώτη θέση στη λατρεία μέσα στηφύση Άπειρα ήταν τα τεμένη της οι βωμοίκαι οι ναοί στην ύπαιθρο και στις πόλεις Ξε-κίνησε ως η μεγάλη παρθενική θεά της υπαί-θρου της άγριας φύσης και της βλάστησηςγενικότερα

Έμενε σε λιβάδια που ποτέ δε βόσκησανκοπάδια και σε μέρη που ούτε έσπειραν ούτεθέρισαν γεωργοί Έμβλημα της καθαρήςπνευματικής ψυχής της ήταν τα ανοιξιάτικααγριολούλουδα της φύσης Στα δάση κυνη-γούσε και χόρευε με συνοδεία αυλού και μετάτο κουραστικό κυνήγι αναπαυόταν κάτω απόπυκνόφυλλα δέντρα πλάι στο κελαρυστό νερόενός γάργαρου ρυακιού ή μιας πηγής

Στα δασωμένα βουνά στις σκιερές ρεμα-τιές στις πηγές στις κοιλάδες στις ακροπο-ταμιές ή στις ακρολιμνιές ζούσε μια εύθυμησυχνά θορυβώδης ομάδα δαιμονικών υπάρ-ξεων οι νύμφες Η Ηγεμώ ή Ηγεμόνη που

βρισκόταν επικεφαλής μιας ομάδας νυμφώνταυτίστηκε με την Άρτεμη Η χαρά της ήταντα βέλη και το κυνήγι (ιοχέαιρα χρυσηλάκα-τος) Γιrsquo αυτό εικονιζόταν με τόξο και φαρέ-τρα και είχε το προσωνύμιο κυνηγέτις ήκυνηγός Οι κυνηγοί έπρεπε να έχουν εξα-σφαλισμένη την εύνοιά της γιατί ήταν αυ-στηρή και ευερέθιστη όπως κάθε παρθενικήύπαρξη και δεν αργούσε να στείλει το θά-νατο Τα νεογνά ή τα άγρια ζώα εύρισκανστην Άρτεμη το θεκό προστάτη Επειδή κατrsquoεξοχήν χώρος της λατρείας της ήταν οι θερμέςπηγές η Άρτεμη έπαιρνε το προσωνύμιοΘερμαία και λατρευόταν ως θεραπευτικήθεά όπως στη Μυτιλήνη Ξεχωριστή ανάμεσαστις νύμφες της ακολουθίας της ήταν η laquoκαλ-λίστηraquo Δικά της επίθετα ήταν και τα αγνήευστέφανος και ευπλόκαμος

Ο Δίας φαίνεται ότι ξεκίνησε ως θεός τωνκαιρικών συνθηκών Λατρευόταν συνήθωςστις κορυφές των βουνών Από το Δία Ακ-ραίο στην κορυφή του όρους Πηλίου με προ-

σφορά θυσίας ζητού-σαν βροχή σε περίοδοξηρασίας και παλαιό-τερα σύμφωνα με τηνπαράδοση ακόμη καιμε ανθρωποθυσίεςΚάτι παρόμοιο συνέ-βαινε με το Δία καιστην περιοχή της Λει-

βαδιάς και της Φθιώτιδας Πολλά επίθετα τουΔία σχετίζονται με το μάζεμα των νεφών καιτην εξασφάλιση της βροχής νεφεληγερέτηςκελαινεφής όμβριος υψιβρεμέτης υέτιος καΣτην Πάρνηθα οι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιε-ρωμένο στον Όμβριο Δία Ως θεός που στέλ-νει τη βροχή εύκολα έγινε και θεός τηςγονιμότητας και λατρευόταν με τα επίθετα γε-ωργός ή χθόνιος μαζί με τη χθόνια Δήμητρα

Η Δήμητρα και ηκόρη της Περσεφόνηήταν κατrsquo εξοχήν θεό-τητες του σιταριούΔύο από τις γιορτέςτης Αττικής τα θεσμο-φόρια και οι τελετέςτης Ελευσίνας σχετί-ζονταν αρχικά μόνο

με τη σπορά και με την καλή συγκομιδή Σκο-πός των θεσμοφορίων ήταν να ενισχυθεί τοσιτάρι που θα χρησιμοποιούσαν για σπόροώστε να δώσει πλούσιους καρπούς

Θεός απόλυτα συνδεδεμένος με τη φύσηήταν και ο σεβάσμιος Ποσειδώνας Ξεκίνησε

ως θεός των πόσιμων νερών των πηγών καιτων ποταμών και λατρευόταν για την εξασφά-λιση της γονιμότητας Ήταν ο θεός του υγρούστοιχείου που γονιμοποιούσε τη γη Ακολού-θησε η επέκταση της αρμοδιότητάς του στηθάλασσα Η τρίαινα το σύμβολο με το οποίοεπικράτησε να παρουσιάζεται ο θεός δενήταν το κατάλληλο όργανο για να ταράζει τηθάλασσα αλλά για να χτυπά τη γη και ναανοίγει πηγές ή να προκαλεί σεισμούς ΣτηνΙλιάδα του Ομήρου παρουσιάζεται ως ο εξου-σιαστής της θάλασσας και μάλιστα στη ραψω-δία Θ περιγράφεται μια καταπληκτική εικόνατου Ποσειδώνα και της επίδρασής του στο θα-λασσινό βασίλειο

Θρησκεία και περιβάλλον στη ΘράκηΗ Θράκη από τα βάθη της ιστορίας λά-

μπει από φως και μυστήριο Γιrsquo αυτό πάντοτεστην αρχαία Ελλάδα η Θράκη ήταν το σύμ-

βολο της πνευματικής ομορφιάς και της κα-θαρής διδασκαλίας που είχε σχέση με τοθείο Το όνομα laquoΘράκηraquo προήλθε σύμφωναμε μία άποψη από το μετασχηματισμό τηςλέξης laquoτραχείαraquo Από μερικούς υποστηρίζε-ται ότι ο όρος laquoθρησκείαraquo σχετίζεται με τιςλέξεις Θραξ Θράκη Εξάλλου είναι γνωστόπως πρώτοι οι Θράκες βρήκαν και διατύπω-σαν την έννοια του θείου Άρα δίκαια ηΘράκη ήταν στα αρχαία χρόνια σύμβολο τηςομορφιάς και του μυστηρίου

Μέσα σε ένα χώρο ο οποίος εκτείνεταιαπό τα παράλια του Θρακικού πελάγους ndash μεμεσογειακό κλίμα όπου ευδοκιμεί η ελιά ndashκαι φθάνει μέχρι τον ορεινό όγκο της Ροδό-πης ndash με τα ψηλά δάση και τους βαρείς χειμώ-νες ndashαπλώνεται η γνωστή από τον Όμηρο ωςlaquoεριβώλαξraquo δηλαδή εύφορη και laquoμητέραμήλωνraquo δηλαδή αιγοπροβάτων γη της Θρά-κης Από τη Θράκη πηγάζουν οι αρχές τηςθρησκείας και σε αυτό βοήθησε το περιβάλ-λον Οροσειρές σκεπασμένες από γιγάντιεςβελανιδιές ή στεφανωμένες με βράχους σχη-ματίζουν πολύπλοκους όγκους Οι άνεμοι οιθρακικοί βοριάδες χτυπούν με το φύσημάτους αλύπητα τις κατάφυτες πλαγιές και έναςουρανός γεμάτος θύελλες σαρώνει τις κορυ-φές τις βουνοκορφές Γενικά η Θράκη θεω-ρούνταν πάντοτε ως χώρα αγία τόποςγεμάτος φως και πατρίδα των Μουσών Στοχώρο της πίστευαν ότι βρίσκονταν τα ιερά τουΚρόνου του Δία και του Ουρανού Επίσηςπάντοτε κατά την αρχαιότητα η Θράκη πί-στευαν ότι ήταν ο τόπος της μόνιμης διαμονήςτου πολεμικού θεού Άρη και του άγριουΒοριά Ο Πλάτων μιλώντας για τη δύναμητου θρακικού βοριά λέει ότι κανείς δεν μπο-ρούσε να τον νικήσει στο τρέξιμο Ο Ησίοδοςεπίσης αναφέρει ότι όταν φυσούσε ο θρακι-κός βοριάς σκέπαζε με παγετό την ιππο-τρόφο Θράκη

Διαπιστώνει λοιπόν κανείς ότι στο πέ-ρασμα των εποχών ο άνθρωπος αναζητά πά-ντοτε το θεό κάπου πολύ ψηλά και γιrsquo αυτόνχτίζει με κόπο μεγάλους ναούς

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ηΘράκη συνδέεται με τη λατρεία των Μουσώντου Ήλιου του θεού του κρασιού Διονύσουκαι του Ορφέα Ο Διόνυσος αρχαίος θρακι-κός θεός εισχώρησε και στη λατρεία όλωντων αρχαίων Ελλήνων Μέσα στο σπήλαιοπου ανατράφηκε ο Διόνυσος φύτρωσε μίαάμπελος και κάλυψε με τα κλαδιά της το εσω-τερικό όλου του σπηλαίου Όταν ο Διόνυσοςγεύτηκε τα σταφύλια της μέθυσε και στη συ-νέχεια διέδωσε την καλλιέργειά της στους αν-θρώπους

Στην αρχαία παραλιακή πόλη Ζώνηκοντά στην Αλεξανδρούπολη βρίσκονταν ταάλση του Ορφέα Είναι πιθανόν ότι εκεί ο Ορ-φέας συνέλαβε την έννοια του θείου και ανέ-

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

πτυξε τη διδασκαλία του η οποία σκοπό είχενα ανυψώσει τον άνθρωπο σε ηθικότερο επί-πεδο Όλοι οι αρχαίοι ποιητές από τον Πίν-δαρο ως τον Αισχύλο μέχρι τους ΛατίνουςΒιργίλιο και Οράτιο εξύμνησαν τη μαγική δύ-ναμη της λύρας του Ορφέα η οποία συγκι-νούσε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και αυτάτα άψυχα στοιχεία της φύσης Οι πέτρες κινού-νταν το νερό των ποταμών σταματούσε και ταδέντρα έγερναν τις κορυφές τους για να ακού-σουν τη θεampκή μελωδία της λύρας του Ορφέα

Η εικόνα του Ορφέα που με τη λύρα τουημερεύει τα ζώα είναι το μόνο μυθολογικόθέμα το οποίο πολλές φορές χρησιμοποίησεη χριστιανική ζωγραφική στις κατακόμβες ΟιΠατέρες της Εκκλησίας είχαν πεισθεί ότι οΟρφέας υπήρξε μαθητής του Μωυσή με τονοποίο ήταν σύγχρονος Στο πρόσωπό του προ-αισθάνονταν κατά το Reinach μία προει-κόνα του Ιησού διότι και εκείνος θέλονταςνα διδάξει τους ανθρώπους υπήρξε ταυτό-χρονα ο ευεργέτης και το θύμα τους

Περιβάλλον και χριστιανική θρησκεία Καμιά από τις ελληνικές περιοχές δεν

αποθησαύρισε τόσες παραδόσεις για τον κα-βαλάρη Άγιο Γεώργιο όσες η Θράκη Εδώστη Θράκη ο Ά-γιος Γεώργιος ο laquoτων αιχμα-

λώτων ελευθερωτήςκαι των πτωχών υπε-ρασπιστήςraquo έγινεπροστάτης των γεωρ-γών και των κτηνοτρό-φων ακόμη και αυτώντων ναυτικών ενώείναι θεός της στε-ριάς χερσαίος Η

ιδιότητά του αυτή φαίνεται και στο τροπάριοτης εκκλησίας

laquoΕν τη θαλάσση με πλέονταεν οδώ με βαδίζονταεν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον Επαγρυπνούντα διάσωσονπαμμάκαρ Γεώργιεhellipraquo

Εδώ λοιπόν στη Θράκη όπου στην αρ-χαιότητα λατρευόταν ο laquoΘραξ ήρως ιππεύςraquo

η λατρεία μεταβιβάστηκε από τον εθνικόήρωα στον ήρωα της νέας πίστης τον ΆγιοΓεώργιο Ο αγαπητός εκείνος ιππέας ήταναδύνατο να εκπατριστεί από τους εφεστίουςθεούς της Θράκης και γιrsquo αυτό έγινε ο συμβι-βασμός Όλοι οι ασχολούμενοι με το θέμα με-

λετητές εκφράζουν τηγνώμη ότι η παρά-σταση του ΘράκαΙππέα laquoπροοιωνίζειτον τροπαιοφόρο άγιοτης χριστιανικής πί-

στης τον Άγιο Γεώργιο Αν μάλιστα υιοθετή-σουμε τη θεωρία ότι στον αρχαίο κόσμο ταπάντα ήταν σύμβολα και τύποι των όσωνέμελλε να αποκαλυφθούν στο χριστιανισμότότε ο ιππέας της Θράκης κατέχει την πρώτηθέση Για τη μεταμόρφωσή του σε Άγιο Γε-ώργιο μεσολάβησε πολύς χρόνος και προφα-νώς έγινε ασυναίσθητα Στη Φιλιππούπολη(Βουλγαρία) στο νάρθηκα του ναού τουΑγίου Γεωργίου των Αρμενίων ήταν εντειχι-σμένο κατά την τουρκοκρατία ανάγλυφο τουΘράκα Ιππέα μπροστά από τον οποίο άνα-βαν λαμπάδες Το ότι επετράπη η εισαγωγήτου ειδωλολατρικού Θράκα Ιππέα στους χρι-στια- νικούς ναούς φαίνεται πως ήταν ανα-γκαίο μεταβατικό στάδιο Επειδή όμως τον 8ο

αιώνα τα αγάλματα δεν είχαν ακόμη αποσυρ-θεί από τη λατρεία και πολλοί τα συνέχεαν μετις εικόνες η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος της Νί-καιας αναγκάστηκε να απαγορεύσει τη χρήσητους

Στις μονοθεampστικές θρησκείες η σύνδεσητης φύσης με τη θρησκεία δεν είναι τόσοστενή επειδή τα στοιχεία της φύσης και ταφυσικά φαινόμενα δε θεοποιούνται αλλά θε-ωρούνται δημιουργήματα Ενός Θεού Ωστό-σο η ομορφιά του φυσικού κόσμου και η στε-νή του σχέση με τον άνθρωπο επηρέασε σεαρκετά σημεία τις μονοθεampστικές θρησκείεςτου Ιουδαampσμού και του Χριστιανισμού Ηπροστασία του φυσικού κόσμου θεωρείταικαθήκον στον Ιουδαampσμό και στο Χριστιανι-σμό Ο φυσικός κόσμος είναι δημιούργημαενός θεού και ως τέτοιο οφείλει να το σέβε-ται Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠαλαιάΔιαθήκη στο βιβλίο laquoΓένεσιςraquo καλείται οΑδάμ να δώσει ονόματα στα ζώα του παρα-δείσου δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οάνθρωπος τοποθετείται από το Θεό ως δια-χειριστής της φύσης Επίσης στα βιβλία τωνψαλμών η φύση και η δημιουργία γίνονταιαφορμή για να υμνήσει και να πλησιάσει οάνθρωπος το θεό

Λέει για παράδειγμα ο 135ος ψαλμόςΔοξολογήστε τον Κύριο γιατί είναι καλός καιη αγάπη του αιώνιαΔοξολογήστε αυτόν που δημιούργησε τους ου-ρανούς με σοφία Δοξολογήστε αυτόν που θε-μελίωσε τη γη πάνω στα νερά

Εδώ δηλαδή ο ποιητής μέσα από τη με-λέτη της δημιουργίας θαυμάζει τη σοφή δια-κυβέρνηση του κόσμου και εγκωμιάζει τηδόξα και το μεγαλείο του Θεού

Στο χριστιανισμό η χρήση του κόσμουείναι μια έμπρακτη σχέση με το Θεό στηνοποία ο Θεός παρέχει και ο άνθρωπος δέχε-ται τα φυσικά αγαθά ως προσφορά της θείαςαγάπης Από αυτό προκύπτει ότι η χρήση τουκόσμου δεν είναι για τον άνθρωπο αυτοσκο-πός αλλά ένας τρόπος με τον οποίο αυτόςσχετίζεται με το Θεό Αν ο άνθρωπος μετα-τρέψει τη χρήση του κόσμου σε σκληρή εκμε-τάλλευση απληστία και καταδυνάστευσηείναι σαν να αναιρεί τη ζωτική σχέση του μετο Θεό Όλη η φύση φέρει τη σφραγίδα τηςσοφίας και της αγάπης του δημιουργού καιέτσι κάθε φυσική πραγματικότητα είναι σαντα λόγια του Θεού με τα οποία Εκείνος καλείτον άνθρωπο να Τον πλησιάσει

Τη σύνδεση θρησκείας και φύσης θα τησυναντήσει κανείς με σαφή τρόπο στη χρι-στιανική τέχνη Ο ίδιος ο ναός γίνεται εικόνατου φυσικού κόσμου Ο τρούλος του ναούαναπαριστά τον ουράνιο θόλο και μάλιστα σεπολλούς ναούς είναι έναστρος Είναι χαρα-κτηριστικό ότι ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίαςστην Κωνσταντινούπολη βλέποντας το γιγά-ντιο θόλο με τα σαράντα παράθυρα έχει τηναίσθηση ότι πάνω του βρίσκεται ο ακτινοβό-λος ήλιος του ουρανού Στα ξυλόγλυπτα μέρητου ναού κυριαρχεί η άμπελος και στα επι-στύλια των κιόνων το αγκάθι Εδώ με πολύευρηματικό τρόπο ο καλλιτέχνης δανείζεταιφύλλα του αγκαθιού για να στολίσει τοεπάνω μέρος των κιόνων ώστε να χαθεί η ψυ-χρότητα των μαρμάρων και να δοθεί κάτι απότη ζεστασιά του φυσικού περιβάλλοντος

Στην αγιογράφηση του ναού πολλέςφορές χρησιμοποιούνται συμβολικές παρα-στάσεις παρμένες κι αυτές από το φυσικόκόσμο Έτσι στα τέσσερα φυσικά τρίγωναπου στηρίζουν τον τρούλο αγιογραφούνται οιτέσσερις ευαγγελιστές με τη μορφή λιοντα-ριού ο Μάρκος αετού ο Ιωάννης ταύρου οΛουκάς και αγγέλου ο Ματθαίος Άλλημορφή του ζωικού βασιλείου που κυριαρχείστη διακόσμηση των ναών είναι το παγώνι τοοποίο είναι σύμβολο αθανασίας το περι-στέρι το οποίο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκαι ο αμνός που είναι ο Χριστός Γενικά λοι-πόν στην εικονογράφηση του χριστιανικούναού θα παρατηρήσει κανείς ότι πολλές απότις ιερές σκηνές πλαισιώνονται θαυμάσια απόπαραστάσεις του φυσικού κόσμου με φυλλώ-ματα καρπούς πουλιά και ζώα

Στη Ραβέννα (Ιταλία) στο μαυσωλείοτης Gala Placidia εικονίζεται η γνωστή σκηνήτου Καλού Ποιμένα με το ποίμνιό του

Στην οροφή νεκρόπολης κάτω από τη Βα-σιλική του Αγίου Πέτρου (Ρώμη) εμφανίζε-ται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα σαν ήλιος

στο άρμα του Οι Θρακιώτες όπως άλλωστε και όλοι οι

Έλληνες διατηρούν αυτόν τον πατροπαρά-δοτο σύνδεσμο θρησκείας και φυσικού περι-βάλλοντος μέχρι σήμερα Το φανερώνουν οιεπιλεγμένες για τη φυσική τους ομορφιά θέ-σεις των μοναστηριών και τα διάσπαρτα στις

πλαγιές και τους λόφους εξωκκλήσια Το ση-μαντικότερο κέντρο της θρησκευτικής ζωήςστις νότιες πλαγιές της Ροδόπης ήταν το Πα-πίκιο όρος περίφημο κέντρο μοναχισμού τουΒυζαντίου από τον 11ο έως και το 14ο αιώνα

Ο Θεός μοίρασε απλόχερα τα χαρίσματαστη Ροδόπη Προικισμένη η φύση έδωσε όλητης τη δύναμη και μαστόρεψε σε βουνό καιθάλασσα σε σπηλιές και φαράγγια σε από-κρημνους βράχους και λίμνες δαντελωτέςέργα τέχνης αξεπέραστης Μέσα στα ήρεμανερά της λίμνης Βιστονίδας ένα από τους πιομαγευτικούς και πλούσιους υδροβιότοπουςτης νότιας Ευρώπης είναι χτισμένο το μονα-στήρι του Αγίου Νικολάου του προστάτη τωνναυτικών

Συμπέρασμα Οι ιδέες και οι πρακτικέςτων αρχαίων μπορούν να αξιοποιηθούν καισήμερα Τα ιερά και τα άλση του αρχαίου κό-σμου είναι οι σημερινοί εθνικοί δρυμοί ταφυσικά πάρκα άγριας ζωής ακόμα και ταπάρκα των πόλεών μας

ΣήμεραΝέο βήμα στον αγώνα της Ορθοδόξου

Εκκλησίας για τη σωτηρία του περιβάλλοντοςέγινε με το διεθνές σεμινάριο laquoΘρησκεία καιπεριβάλλονraquo που οργανώθηκε υπό την αιγίδατου Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολο-μαίου στην Αδριατική Κορυφαία στιγμή τουσεμιναρίου η υπογραφή από τον Οικουμε-νικό Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίο και τονΠάπα Ιωάννη Παύλο Βrsquo κοινής διακήρυξηςγια την προστασία του περιβάλλοντος

Να αναφερθεί πως ο Οικουμενικός Πα-τριάρχης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο ωςlaquoπράσινος Πατριάρχηςraquo και με την ηθική τουδιδασκαλία δίνει σημασία σε ότι δημιούρ-γησε ο Θεός και δείχνει την ευαισθησία τουσε περιβαλλοντικά θέματα

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχηκ Βαρθολομαίου για την Παγκόσμια ΗμέραΠεριβάλλοντος (5 Ιουνίου 2009)

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλ-λοντος είναι μια ευκαιρία καθώς και πρό-σκληση για όλους μας ανεξάρτητα από τοθρησκευτικό υπόβαθρο να εξετάσει την οι-κολογική κρίση Στην εποχή μας περισσότερο

από ποτέ υπάρ-χει μια αδιαμφι-σβήτητη υποχρέ-ωση για όλους νακαταλάβουν ότι ηπεριβαλλοντικήανησυχία για τονπλανήτη μας δενπρέπει να περι-λαμβάνει μια ρο-μαντική έννοια

των λίγων Η οικολογική κρίση και ιδιαίτεραη πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγήςαποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε

μορφή ζωής στον πλανήτη μας Επιπλέονυπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της προστα-σίας του περιβάλλοντος και κάθε έκφρασηςτης οικονομικής και κοινωνικής ζωής

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας η προ-στασία του περιβάλλοντος ως δημιουργήμα-τος του Θεού είναι η υπέρτατη ευθύνη τωνανθρώπων ανεξάρτητα από οποιοδήποτευλικό ή άλλα χρηματοοικονομικά οφέλη πουμπορεί να φέρει Ο παντοδύναμος Θεός κλη-ροδότησε αυτόν τον ldquoπολύ όμορφοrdquo κόσμο(Γεν 126) στην ανθρωπότητα μαζί με τηνεντολή να ldquoεξυπηρετήσει και να τη διατηρή-σουνrdquo Ωστόσο η άμεση συσχέτιση αυτής τηςθεampκής εντολής για την προστασία της δημι-ουργίας σε κάθε πτυχή της σύγχρονης οικο-νομικής και κοινωνικής ζωής τελικά ενισχύειτην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπο-λέμηση του προβλήματος της αλλαγής του κλί-ματος με την αποτελεσματική εισαγωγή τηςοικολογικής διάστασης σε κάθε πτυχή τηςζωής

Με το άνοιγμα αυτής της τρίτης χιλιετίαςτα περιβαλλοντικά ζητήματα - που είναι ήδηεμφανή από τον 20ο αιώνα ndash έχουν αποκτήσεινέα ένταση έρχονται στο προσκήνιο της κα-θημερινής προσοχής Σύμφωνα με τη θεολο-γική κατανόηση της Ορθόδοξης ΧριστιανικήςΕκκλησίας το φυσικό περιβάλλον αποτελείμέρος της Δημιουργίας και χαρακτηρίζεταιαπό την ιερότητα Αυτός είναι ο λόγος που ηκατάχρηση και η καταστροφή της είναι μιααμαρτωλή και βέβηλη πράξη Δυστυχώςόμως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απόπαραδείγματα της κατάχρησης αυτών τωνπρονομίων όπου η χρήση και η διατήρησητων φυσικών πόρων έχει μεταμορφωθεί σεπαράλογες καταχρήσεις και συχνά την ολο-σχερή καταστροφή που οδηγεί μερικέςφορές στην πτώση των μεγάλων πολιτισμών Πράγματι η φροντίδα και η προστασία τηςΔημιουργίας του αποτελεί ευθύνη όλων μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Φυσικάοι πολιτικές αρχές του κάθε έθνους έχουν τημεγαλύτερη ευθύνη για την αξιολόγηση τηςκατάστασης προκειμένου να προτείνουνδράσεις μέτρα και κανονισμούς που θα πεί-σουν τις κοινότητές μας για το τι πρέπει ναγίνει Ωστόσο η ευθύνη του κάθε ατόμουείναι επίσης τεράστια τόσο σε μία προσωπικήκαι οικογενειακή ζωή αλλά και στο ρόλο τουως ενεργού πολίτη Κατά συνέπεια καλούμεόλους σε μια πιο οξεία αίσθηση της επαγρύ-πνησης για τη διατήρηση της φύσης και όληςτης δημιουργίας του Θεού που μας χάρισε μεσοφία και αγάπη Και από την έδρα της στοΟικουμενικό Πατριαρχείο θα επικαλεστείτην ευλογία του Θεού για την ΠαγκόσμιαΗμέρα Περιβάλλοντος προσφέροντας τονέπαινο προς τον Δημιουργό όλων στον οποίοοφείλεται όλη η δόξα τιμή και λατρεία

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ amp ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η αντίδρασηκατά των εικόνωνέσβησε σιγά - σι-γά και άρχισαν ναγίνονται όλο καιπ ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ομέρος της λατρεί-ας Οι εικόνεςήταν φτιαγμένεςαπό διάφορα υλι-κά Υπήρχαν ανά-γλυφες σκαλισμέ-νες σε μάρμαροστεατίτη και άλλεςπέτρες χρωματι-σμένες ή όχι Ει-κόνες από ελεφα-ντόδοντο Χυτευ-τές μεταλλικές ει-κόνες Εικόνες σεψηφιδωτό Εικό-νες κεντητές ή υ-

φασμένες σε εργαλείο κα Εικόνες σε τοιχογραφίες που παρουσιά-ζουν μια αυτοτέλεια και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα και όχι απλώςαφηγηματικό εικόνες του τέμπλου που περιβάλλονται από ανάγλυφαπλαίσια με ξυλοτεχνία (ξυλογλυπτική)

Ανάλογα με το θέμα τους οι εικόνες θα μπορούσαν να διαιρεθούνσε δυο μεγάλες κατηγορίες αυτές που εικονίζουν σκηνές από την Πα-λαιά και την Κοινή διαθήκη τα κρυφά ευαγγέλια και τους βίους τωναγίων και εκείνες που παριστάνουν ιερά πρόσωπα Οι εικόνες τηςπρώτης κατηγορίας έχουν διδακτικό χαρακτήρα Οι εικόνες των ιερώνπροσώπων διαιωνίζουν τη μορφή του Κυρίου της Θεοτόκου και τωναγίων της πίστης μας

Αυτές οιεικόνες αποδί-δουν τα χαρα-κτηριστικά τωνιερών προσώ-πων ώστε ναμπορεί η χάρητους να μετα-β ι β ά ζ ε τ α ιστους πιστούςΣτην ορθόδο-ξη τέχνη τωνεικόνων δενείναι ανεκτέςοι παρεκκλί-σεις που πα-ρατηρούνταιστην τέχνη τηςΔύσης γιrsquo αυτόκαι ο Γρηγό-ριος Μελισση-νός έγραψε ό-τι στις λατινι-κές εκκλησίεςδε σέβο νταν τις εικόνες των αγίων γιατί δεν αναγνώριζε τα εικονιζό-μενα πρόσωπα Για μερικές εικόνες πίστευαν ότι δεν ήταν έργα ζω-γράφων αλλά laquoαχειροποίητεςraquo είχαν δηλαδή υπερφυσική προέλευση

Στις μεγάλες πόλεις γίνονταν λιτανείες θαυματουργών εικόνωνπολλοί αυτοκράτορες στους θριάμβους στους έβαζαν την εικόνα τηςΠαναγίας πάνω σε άρμα μπροστά και πίσω πήγαιναν αυτοί έφιπποι ήπεζοί Κατά τις πολιορκίες η εικόνα ίδιων της Παναγίας λατρευότανπάνω στα τείχη ως πολιούχος οδηγήτρια στρατηγός κα

byzantineσ εικονεσΓράφει ο Α Κάσσας Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

Γαλήνια η άπλα σου όλο ζωή και ελπίδαχορταίνεις την αφή από δροσιά κι αλμύρα μοσκοβολάς Ελλάδα απrsquo άκρη σrsquo άκρηκαι φέρνει ο αγέρας σουαγιορείτικο λιβάνι Κεφαλλονιάς αγριολούλουδα και Κρήτης θυμάριΦυσάς το μπάτη σου γλυκάΚι ανασταίνεις μυστικάΤον αισθαντικό νησιώτηΜέσα απrsquo τον πολυδύναμο αφρό σουαναδύθηκαν θεές γοργόνεςστα πλάτη σου ταξίδεψε η Έλληκαι ποντοπόρησε ο Οδυσσέας

Στα ασημένια σου νερά σεργιάνισαν

Ιδέες έμποροι κουρσάροι

Και σμίξαν τα σπαθιά

Του Ρωμιού και του Ασιάτη

Μέσα στrsquo αντάριασμα εγέννησες τους ήρωες

Και μες στο φεγγαρόφωτο τους ποιητές τους μύστες

Κρατάς στους κόρφους σου

Την κιβωτό τους ένθους

Με το φλοίσβο των κυμάτων σου

Συντονίσαμε παρόν και μέλλον

Αιγαίο απροσκύνητο αμόλυντο

Μας ταξιδεύεις στην Ιστορία

Και στο όνειροhellip

Αιγαίο αλήθεια κι όνειρο hellip της ΜυρτώςΑγγέλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 21Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έτσι όπως η σωστή διατροφή μπορείνα μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρ-διαγγειακών παθήσεων σακχαρώδους δια-βήτη ή καρκίνου οι ειδικοί διαπιστώνουνότι ορισμένες τροφές μπορούν να ενισχύ-σουν και την εγκεφαλική μας υγεία Πα-ρόλο που δεν υπάρχει κάποια θεραπεία γιατη νόσο Alzheimerrsquos ή την άνοια έχει απο-δειχθεί πως υπάρχουν τροφές που διαδρα-ματίζουν ευεργετικό ρόλο στη γενικότερηυγεία του εγκεφάλου Διατηρήστε τη λει-τουργία του εγκεφάλου σας στο μέγιστο μεαυτές τις 5 τροφές

Καφές Σύμφωνα με μια πρόσφατηφινλανδική μελέτη στην οποία συμμετείχαν1400 χρόνιοι πότες καφέ τα άτομα που κα-τανάλωναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέτην ημέρα στις ηλικίες των 40 και των 50διέτρεχαν 65 χαμηλότερο κίνδυνο ανά-πτυξης Alzheimerrsquos σε σύγκριση με εκείναπου έπιναν λιγότερο από δύο φλιτζάνια τηνημέρα Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κα-φε1νη και τα αντιοξειδωτικά είναι τα συ-στατικά του καφέ που εκδηλώνουν τησυγκεκριμένη προστατευτική δράση

Μήλα Ένας ακόμη λόγος για τονοποίο ldquoένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τονκάνει πέραrdquo είναι και ο εξής Τα μήλα απο-τελούν σημαντική πηγή της κερκετίνηςενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα

εγκεφαλικά μας κύτταρα Σύμφωνα μεερευνητές από το Πανεπιστήμιο τουCornell η κερκετίνη προστατεύει τα κύτ-ταρα του εγκεφάλου από τις επιβλαβείςεπιδράσεις των ελεύθερων ριζών που μπο-ρούν να βλάψουν τη λεπτή εξωτερική επέν-δυση των νευρώνων και να οδηγήσουν στηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνΚαταναλώστε τα μήλα με τη φλούδα αφούεκεί συγκεντρώνεται η κερκετίνη στη μεγα-λύτερη ποσότητα

Σοκολάτα Έχετε ακούσει τα καλά νέαότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει την αρτη-ριακή σας πίεση Σχετικά πρόσφατα διαπι-στώθηκε πως μπορεί επίσης να συμβάλλεικαι στη διατήρηση της καλής εγκεφαλικήςυγείας Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στοεπιστημονικό περιοδικό ldquoJournal of Nutri-tionrdquo το 2009 αποκαλύπτει πως η κατανά-λωση μόλις 10 γραμμαρίων σοκολάταςσυμβάλλει στην καθυστέρηση της απώλειαςτης μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανσηΟι πολυφαινόλες του κακάου σχετίζονταιμε την αύξηση της ροής του αίματος προςτον εγκέφαλο

Σπανάκι Το φυλλικό οξύ η βιταμίνηΕ και η βιταμίνη Κ είναι κάποια από ταθρεπτικά συστατικά που περιέχονται στοσπανάκι και συμβάλλουν στην πρόληψη της

άνοιας Καταναλώνοντας μισό φλιτζάνι μα-γειρεμένο σπανάκι καλύπτετε τις ημερή-σιες ανάγκες σας σε φυλλικό οξύ καιβιταμίνη Κ κατά τρεις και πέντε φορέςαντίστοιχα Ίσως γιrsquo αυτό μία μελέτη πουδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικόldquoNeurologyrdquo το 2006 αποκαλύπτει ότι η κα-τανάλωση τριών μερίδων πράσινων φυλλω-δών και κίτρινων σταυρανθών λαχανικώντην ημέρα μπορεί να καθυστερήσει τηνεξασθένηση των γνωστικών λειτουργιώνκατά 40 Από αυτές τις κατηγορίες ταπράσινα φυλλώδη λαχανικά βρέθηκαν ναείναι τα πιο αποτελεσματικά

Ελαιόλαδο Μπορεί να μην έχετε ακού-σει ξανά γιrsquo αυτές αλλά οι ADDLs (ήamyloid B-προέρχονται διάχυτος ligands)είναι πρωτε1νες τοξικές για τον εγκέφαλοΣτα αρχικά στάδια της νόσου Alzheimerrsquosοι συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με ταεγκεφαλικά κύτταρα καθιστώντας τα ανί-κανα να επικοινωνούν μεταξύ τους με απο-τέλεσμα την απώλεια μνήμης που αποτελείκοινό χαρακτηριστικό της ασθένειας Σύμ-φωνα με μία περσινή μελέτη από το επιστη-μονικό κέντρο ldquoMonell Chemical SensesCenterrdquo στη Φιλαδέλφεια το έξτρα παρ-θένο ελαιόλαδο περιέχει μια ένωση τηνελαιοκανθάλη που απενεργοποιεί τις επι-κίνδυνες ADDLs

ΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΠΕΝΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΤΗΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Άρθρο της Φαίης Καλλίδου Κλινικής Διαιτολόγου-Διατροφολόγου MSc

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ22 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η καθημερινή ζωή μας δημιουργείσυνεχώς νέες ευκαιρίες και προκλή-σεις για την πνευματική μας ανάπτυξηΜε την επικοινωνία την παιδεία και τησυνεχιζόμενη εκπαίδευση θεσπίζεται οορθός λόγος σαν ένα άριστο χαρακτη-ριστικό του ανθρώπου

Ένας σταθμός για την καλή υγείαμας είναι η έξη του καπνίσματος Κα-θημερινά δεχόμαστε αναφορές καιδιαμαρτυρίες σε παγκόσμια βάση γιααυτήν την τόσο βλαβερή και κακιά συ-νήθεια Αρχικά ο ιατρικός κόσμος αρ-κέστηκε σε απλές αντικαπνιστικέςτοποθετήσεις - έρευνες - στατιστικέςκαι μετά ακολούθησε αντικαπνιστικόςαγώνας

Η αντικαπνιστική αγωγή είναι σή-μερα το κυριότερο μέλημα όλων τωνιατρών ειδικά αυτών που εξασκούν τολειτούργημά τους στις αναπτυγμένεςχώρες

Από τα 4 εκατομμύρια νέων περι-στατικών καρκίνου το χρόνο στην Ευ-ρώπη το 35 είχαν ως κύρια αιτία το

κάπνισμα Σημειώνονται ανάλογα πο-σοστά για τις καρδιαγγειακές παθή-σεις οπότε εάν δεν αλλάξει η δική μαςστάση οι 20εκατομ θάνατοι που ση-μειώθηκαν παγκόσμια το έτος 2000αναμένεται να φθάσουν στα 200 εκα-τομμύρια σε 20 χρόνια περίπου

Χρειάζεται άραγε μια άμεση ια-τρική δράση ή μήπως την αποφεύ-γουμε επειδή πολλοί και από εμάςτους ιατρούς είναι οι ίδιοι καπνιστές

Σημερινό μέλημα του ιατρικού κό-σμου είναι να περιλάβει την αντικαπνι-στική αγωγή σαν κύρια ενέργεια στηνεπικοινωνία με τον κόσμο Η αρχήπρέπει να γίνει από εμάς προς δύο κα-τευθύνσεις Να διακόψουμε οι ίδιοι τοκάπνισμα και να βρισκόμαστε κοντάστον κόσμο που καπνίζει δίνοντας οδη-γίες και συμβουλές για τη διακοπή τηςβλαβερής αυτής συνήθειας

Κύρια σύσταση είναι ΜΗΝ ΚΑ-ΠΝΙΖΕΤΕ - ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑ-ΠΝΙΣΜΑ - ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ-

ΤΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΟ-ΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

Η υγεία αποτελεί αναμφίβολα την αναγκαία συνθήκη για ναμπορέσουν τα παιδιά οι έφηβοι και οι νέοι να χαράξουν πρωτοπο-ριακούς και δημιουργικούς δρόμους ώστε να προοδεύσουν και ναγνωρίσουν την ομορφιά και τη χαρά της ζωής

Στη χώρα μας τα προγράμματα κοινωνικο-ψυχιατρικής παρέμ-βασης και πρόληψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και ψυχοκοι-νωνικής εξέλιξης του παιδιού δεν είναι αναπτυγμένα κι αυτόοφείλεται ndash εκτός των άλλων ndash στον περιορισμένο αριθμό στοι-χείων που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς διαθέτουν σχετικά με τηνυπάρχουσα κατάσταση Δηλαδή πόσα παιδιά παρουσιάζουν ψυχι-κές διαταραχές τι είδους διαταραχές ποιοι είναι οι υπεύθυνοι πα-ράγοντες και πώς κατανέμονται τα παιδιά αυτά στο γεωγραφικόχώρο Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικάτην ομαλή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι οι μεταβολές στηνοικογενειακή και κοινωνική ζωή η εσωτερική και εξωτερική μετα-νάστευση οι αλλαγές στους ρόλους της γυναίκας το μορφωτικόκαι επαγγελματικό επίπεδο των γονιών και άλλοι πολλοί Από τηνδιερεύνηση των παραγόντων που αναφέρθηκαν τα ευρήματα μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν με την εφαρμογή τους σε προγράμματαπαροχής υπηρεσιών καθώς και πρόληψης στα οποία συμπεριλαμ-βάνεται και η εκπαίδευση για την προαγωγή της υγείας

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι το επίπεδο ενημέρωσης σεθέματα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυ-χικής υγείας είναι ιδιαίτερα χαμηλό Αυτό συσχετίζεται μετο γεγονός ότι η ψυχική διαταραχή του παιδιού συνδέεταιμε κοινωνικό στίγμα κι ότι πολύ συχνά οι γονείς δε ζητούνβοήθεια για το παιδί τους με το ψυχικό πρόβλημα για λόγους

προκατάληψης καθώς κι από έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησηςΤο θέμα των αρ-νητικών στάσεωνγια την ψυχική δι-αταραχή αφοράεκτός από τουςγονείς και τηνκοινότητα γενικάκαθώς κι ανθρώ-πους που εργάζο-νται σε υπηρεσίες σχετικές με την παιδική ψυχική υγείαΕπομένως στην ανάπτυξη προγραμμάτων για την ψυχική υγείατων νέων είναι απαραίτητο να έχουμε στοιχεία από έρευνες σχε-τικές με τις στάσεις των γονιών και των ατόμων που εργάζονται σεανάλογους τομείς Ας μην ξεχνούμε πως η στάση η συμπεριφοράκαι η ψυχική υγεία των νέων αλλά κι όλων μας γενικότερα είναιαποτέλεσμα των επαφών του και των επιδράσεων του οικογενεια-κού περιβάλλοντος

Τέλος να έχουμε στο νου μας πως η υγεία ως υπέρτατο αγαθόγια δικαίωμα στη ζωή δεν πρέπει να σπαταλιέται και να υπονο-μεύεται από άγνοια και προκαταλήψεις

Ψυχική Υγεία και Νέοιτου Κτενά Χρυσάφη Παρασκευαστής ΚΥ Ιάσμου

ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Δρ Χαραλαμπίδης ΧαράλαμποςΙατρός ΠαθολογοανατόμοςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΙατρικής Σχολής ΔΠΘ καιΑΝΘ Θεαγένειο Θεσνικης

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 23Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό αρνη-τικών ειδήσεων και εννοιών Περικοπές μισθών απολύσεις μείωσησυντάξεων ανεργία νομοσχέδια για την οικονομία πτώχευση τηςχώρας Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας σαφώς επηρεάζουνκαι την ψυχική μας υγεία πολλές φορές μάλιστα σε βαθμό που ευνο-ούν την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους

Νιώθουμε ανασφάλεια μιας και χάνουμε τα έως τώρα κεκτημένατη σιγουριά μας Το στρες μας εντείνεται αφού η αβεβαιότητα για τοαύριο είναι καθημερινή απειλή Αισθανόμαστε φόβο για το τι πρόκει-ται να μας συμβεί Νιώθουμε αδυναμία και ανικανότητα να διαχειρι-στούμε καταστάσεις που θεωρούμε εκτός του ελέγχου μας Αυτά τασυναισθήματα εκδηλώνονται με νευρικότητα εκνευρισμό θυμό ανη-συχία παθητικότητα ματαιότητα δυσκολία στη συγκέντρωση απο-διοργάνωση κατανάλωση αλκοόλ χρήση ουσιών Κι αυτές είναι οισυνέπειες που παρατηρούνται σε ατομικό επίπεδο

Εφόσον όμως η οικονομική κρίση αγγίζει όλους μας σαφώς επι-φέρει συνέπειες και σε κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο Έχουμετην ίδια διάθεση να παίξουμε με τα παιδιά μας Να μιλήσουμε μετηντον σύζυγο μας Να συναντήσουμε ένα φίλο Ή μας παίρνει τόσοαπό κάτω που πιθανόν γινόμαστε πιο απόμακροι πιο ευέξαπτοι πιοκλεισμένοι στο καβούκι μας Όταν η οικονομική κρίση μας απειλεί σεεπίπεδο καταστροφής η κυρίαρχη αίσθηση που έχουμε είναι αυτή τηςαπώλειας (απώλεια ασφάλειας σιγουριάς αυτοεπιβεβαίωσης υλικώναγαθών κτλ) και παρουσιάζει τα ίδια εξελικτικά στάδια με το πένθος

Το πρώτο στάδιο είναι η Άρνηση ldquoΔε μπορεί να μου συμβαίνειαυτόrdquo Αρνούμαστε να δεχθούμε την αλλαγή συνθηκών και συνεχί-ζουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μην συνέβη τίποτα

Το δεύτερο στάδιο είναι ο Θυμός ldquoΓιατί να μου συμβαίνει αυτόφταίει αυτός εκείνος ο άλλος εγώrdquo Πλέον η κρίση έχει επηρεάσει αι-σθητά τη ζωή μας και δεν μπορούμε να την αγνοούμε επομένως θυμώ-νουμε και επιρρίπτουμε ευθύνες για το τι μας συμβαίνει χωρίςαπαραίτητα να λειτουργούμε στοχευμένα

Το τρίτο στάδιο είναι η Διαπραγμάτευση ldquoΊσως αν άλλαζε αυτόνα ήταν καλύτεραrdquo Μετά το θυμό αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τηκατάσταση και αρχίζουμε να διαπραγματευόμαστε πώς μπορούμε νααλλάξουμε πράγματα για να ανταπεξέλθουμε

Το τέταρτο στάδιο είναι η Κατάθλιψη ldquo Δε θα τα καταφέρω δενυπάρχει ελπίδαrdquo Σε αυτό το στάδιο αισθανόμαστε τη ματαίωση τηςαρχικής μας προσπάθειας για διαπραγμάτευση Νιώθουμε πως δενέχουμε τη δύναμη και τη δυνατότητα να κάνουμε τίποτα για αυτό πουμας συμβαίνει Όλα φαίνονται μάταια

Τέλος είναι η Αποδοχή και η Συνέχιση ldquoΠαίρνοντας σωστές απο-φάσεις μπορώ να ανταπεξέλθωrdquo Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούμε στιςαρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα και με ισχυρήκρίση κάνουμε τις επιλογές για τα επόμενα βήματα μας νιώθοντας ότιμπορούμε να συνεχίσουμε υπό νέες βάσεις Τι μπορούμε όμως να κά-νουμε ώστε να περάσουμε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατό πιο ανώ-δυνα για τη ψυχική μας υγεία

Πρώτον Να σταματήσουμε να μνησικακούμε και να καταστρο-φολογούμε Με το να λέμε και να σκεφτόμαστε πως ήρθε το τέλος δεβοηθάμε κανέναν (και σίγουρα ούτε εμάς) Ας βλέπουμε το πρόβλημαπου αντιμετωπίζουμε αντικειμενικά σφαιρικά και με κριτική σκοπιά

χωρίς προβλέψεις για το μέλλον (δε μπορούμε να ελέγξουμε το μέλ-λον) χωρίς πισωγυρίσματα στο παρελθόν (δε μπορούμε να το αλλά-ξουμε) αλλά με πολλή διάθεση να το διαχειριστούμε στο παρόν (τομόνο που ουσιαστικά μας ανήκει) Κρίνοντας λοιπόν το πρόβλημα μεκαθαρό νου και διάθεση είναι πολύ πιθανότερο να βρούμε και στοχευ-μένες λύσεις ώστε να το ξεπεράσουμε

Δεύτερον Να επαναξιολογήσουμε τις ανάγκες μας Όντως θανιώσουμε άδειοι και ελλιπείς αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσιαλιγότερο Όντως θα είμαστε δυστυχείς αν δε βγούμε 3 φορές την εβδο-μάδα με τους φίλους μας για ποτό έξω Όντως το παιδί μας θα μας θε-ωρήσει κακούς γονείς αν δε του πάρουμε ακόμη ένα επώνυμο ρούχοή ακόμη ένα παιχνίδι για το ηλεκτρονικό Νομίζω πως κανείς μας δενέχει ανάγκη από τέτοια πράγματα απλά μας κακομάθαμεhellipκαιρόςλοιπόν να μας προσγειώσουμε πάλι

Τρίτον Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας Αυτές που μας αναλο-γούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή στο οικονομικό σκηνικόδεν θα έρθει μαγικά με εμάς να στεκόμαστε άπραγοι Πρέπει ναυπάρξει δράση προκειμένου να έχουμε αντίδραση Ίσως χρειαστεί νααναθεωρήσουμε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας τις τακτικές καιτις μεθόδους που χρησιμοποιούσαμε ως τώρα προκειμένου να ανακα-λύψουμε νέες πιο αποδοτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

Τέταρτον Να απευθυνθούμε στους ανθρώπους γύρω μας Μηπερνάτε το ζόρι μόνοι σας Είναι πιθανό και οι άλλοι να αισθάνονταιόπως εσείς ή να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν Εξάλλου η λύπη πουμοιράζεται μένει μισή σε αντίθεση με τη χαρά που διπλασιάζεται Νοι-αστείτε τους συνανθρώπους σας και δεχθείτε να σας νοιαστούν κιαυτοί

Τέλος Να σκεφτόμαστε θετικά και αισιόδοξα Δεν έχει νόημα νακλαίμε τη μοίρα μας για το τι μας βρήκε δε μας βοηθά πουθενά αυτόαντιθέτως θολώνει την κρίση μας βαραίνει τη ψυχή μας και χαλάειτην υγεία μας Σκεφθείτε ότι θα τα καταφέρετε Με δύναμη θέλησηκαι υπομονή όλα γίνονται Υπάρχει κι ένα ρητό που λέει ldquoΚοίτα εκείπου θες να πας αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάςrdquo Επομένως εσείς κοι-τάξτε μέχρι το τέλος αυτής της καταιγίδας και δείτε τον εαυτό σας νι-κητή

Οι οδύνες και οι ωδίνες μπορούν να λειτουργούν καταστροφικάhellipμπορούν όμως και λυτρωτικά Ας πάρουμε από τις δύσκολες εποχέςπου ζούμε τα καλά που μπορεί να μας δώσει Ας δούμε τα γεγονότα όχιως αιτίες άγχους και κατάθλιψης αλλά ως αιτίες επαναπροσδιορισμούκαι αναδιοργάνωσης Ας κάνουμε τη στροφή προς τον εαυτό μας όχιγια να απομονωθούμε αλλά για να μας γνωρίσουμε καλύτερα Τηστροφή προς του άλλους όχι από φόβο αλλά από διάθεση μοιρασιάς

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον προορισμό αυτής της πορείαςτης ιστορίας μας αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε το ταξίδι

ldquoΓιατί πραγματικά τώρα βλέπουμε απροσδιόριστα σαν σε θαμπόκαθρέφτη Τότε όμως θα δούμε πρόσωπο με πρόσωπο Τώρα γνωρίζωμονάχα ως ένα βαθμό τότε όμως θα γνωρίσω τέλεια όπως ακριβώς μrsquoέχει γνωρίσει ο Θεός

Αυτά λοιπόν που μένουν τελικά είναι η πίστη η ελπίδα και ηαγάπη Αυτά τα τρία με κορυφαία τους όμως την αγάπηldquo (Προς Κο-ρινθίους Α 13 1213)

Εν μέσω οδυνών και ωδίνωνΟικονομική Κρίση amp Ψυχολογία

της Γλιαρμή Α Μαριάννας ΒΑ Κοινωνική ΘεολογίαΜΑ Κλινική- Συμβουλευτική Ψυχολογία BTEC-5 Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ24 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η δεκαετία του 1990 υπήρξε για τις χώρες της Ευρωπακής Ένωσηςη εποχή της απορρύθμισης των εθνικών μονοπωλίων και της απελευ-θέρωσης των βασικών δικτύων Η σχετική διαδικασία στα πλαίσια τηςχώρας μας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς μόλις το 30-40 της αγο-ράς ενέργειας θεωρείται απελευθερωμένο Η απελευθέρωση βασίζεταισε ειδικούς κανόνες που αναφέρονται συγκεκριμένα σε κάθε απελευ-θερωμένο τομέα όπως οι τηλεπικοινωνίες ενέργεια σιδηροδρομικάδίκτυα οι οποίοι συμπληρώνουν τους ήδη υπάρχοντες κανόνες τουςανταγωνισμού

Στην τρέχουσα δεκαετία η εμφάνιση νέων δικτύων φαίνεται να βρί-σκεται στην καρδιά της επιχειρηματικής δραστηριότητας Κυρίαρχηπρόβλεψη της οικονομικής επιστήμης αποτελεί το γεγονός ότι σε μα-κροχρόνιο ορίζοντα η αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού οδηγεί σεχαμηλότερα επίπεδα τιμών αλλά και σε αύξηση της ευημερίας του κα-ταναλωτή Ευεργετική επίπτωση του φαινομένου αυτού είναι η αύξησητων επενδύσεων από πλευράς των επιχειρήσεων με σκοπό την υιοθέ-τηση καινοτομιών και η βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης

Η ακόλουθη μελέτη στοχεύει στην καταγραφή των σταδίων από ταοποία πέρασε η χώρα μας προκειμένου να δοθεί ώθηση στο άνοιγματης κλειστής αγοράς ενέργειας Παρουσιάζονται μια σειρά από νομο-θεσίες είτε της ευρωπακής ένωσης είτε της ελληνικής έννομης τάξης οιοποίες δημιούργησαν ένα μεγάλο άνοιγμα δίνοντας τη δυνατότητα πρό-σβασης νέων ανταγωνιστών Από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται τααλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα αλλά και οι συγκρούσεις που δημι-ουργήθηκαν από την εφαρμογή νέων θεωριών που αποσκοπούν στηνενεργειακή ανάπτυξη της χώρας Ανιχνεύονται θεσμικοί μηχανισμοί στοιδιωτικό δίκαιο στο δίκαιο κατά του περιορισμού του ανταγωνισμούκαι στο κοινοτικό δίκαιο Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο αναγκαίοείναι ένα περιβάλλον υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού Σε αυτό κάθεοικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα λειτουργώντας απρόσκοπτα νακάνει τις επιλογές εκείνες οι οποίες όχι μόνον θα διασφαλίσουν την πα-ρούσα θέση της αλλά ωστόσο θα δώσουν τα πρώτα ψήγματα περαιτέρωανάπτυξης και πλούτου

Το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΜε βάση μια σειρά παραδοχών έχει διαμορφωθεί το δίκαιο του

ανταγωνισμού στο οποίο εμπεριέχεται όλη η νομολογία η οποία αφοράστον καθορισμό των πλαισίων λειτουργίας του ελεύθερου ανταγωνι-σμού Το Δίκαιο του Ανταγωνισμού είναι το σύνολο των θεσμοθετημέ-νων κανόνων το οποίο αποσκοπεί στην προστασία του ανταγωνισμούαπό στρεβλώσεις και περιορισμούς που του επιφέρουν ποικίλες πρα-κτικές των οικονομικών μονάδων (Κότσιρης Λ Δίκαιο ΑνταγωνισμούΑθέμιτου και Ελεύθερου εκδ Σάκκουλα δ΄ έκδοση Θεσνικη 2000)

Σε ορισμένες χώρες όπως και στη χώρα μας διακρίνεται στο Δί-καιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού και στο Δίκαιο κατά των περιορισμώντου Ανταγωνισμού Το Δίκαιο του αθέμιτου Ανταγωνισμού καταγράφεικαι θεωρεί απαγορευμένες πρακτικές των επιχειρήσεων αυτές πουαντίκεινται στα χρηστά ήθη Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να δρουν σταπλαίσια του ανταγωνισμού διευρύνοντας την πελατεία τους και αυξάνο-ντας το κέρδος τους εντός θεσμοθετημένων ορίων (elwikipediaorgΔίκαιο_α-νταγωνισμού) Η υπέρβαση αυτών (ανεπιθύμητος ανταγωνι-σμός) οδηγεί στην παράβαση η οποία εφόσον διαπιστωθεί από το αρ-μόδιο όργανο (Επιτροπή Ανταγωνισμού) τιμωρείται με την ανάλογηποινή Το Δίκαιο αθέμιτου Ανταγωνισμού προστατεύει τον ανταγωνι-σμό ως θεσμό αυτούς που τον ασκούν τους ανταγωνιστές αλλά και τονκαταναλωτή Σε αυτό ανήκουν νόμοι οι οποίοι αφορούν στην παραπλά-νηση του καταναλωτή και στην μη απρόσκοπτη επιλογή του προόντοςκαι της υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών του Ο καταναλωτήςέχει χάσει με τον τρόπο αυτό την κριτική του ικανότητα και την αντικει-μενική επιλογή του καταλληλότερου και ανταγωνιστικότερου προόντοςΜέθοδοι όπως οι παραπλανητικές διαφημίσεις οι απατηλές προσφορέςκαθώς και η απομίμηση προόντων αποτελούν στρατηγικές των επιχει-ρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον (Ρόκας Ν laquoΗ ελευθε-ρία του ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo εκδ Σάκκουλα Αθήνα1975)

Το Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού προστατεύειτον ανταγωνισμό από περιορισμούς που του επιβάλλουν οι ίδιες οι επι-χειρήσεις με τις πρακτικές τις οποίες εφαρμόζουν Κύριος άξονας τουείναι ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι η επιθυμητήκατάσταση στην αγορά και ότι πολλές φορές οι ίδιες οι επιχειρήσειςτον περιορίζουν με συμφωνίες ή με μονομερείς πρακτικές για παρά-δειγμα τη δημιουργία καρτέλ Παρεμβαίνει λοιπόν ο νόμος απαγορεύ-οντας αυτές τις πρακτικές και έτσι επανέρχονται οι συνθήκεςανταγωνισμού στην αγορά Οι στόχοι του Δικαίου κατά των περιορι-σμών του Ανταγωνισμού καθορίζονται από την εκάστοτε Πολιτική τουΑνταγωνισμού που ακολουθούν οι αρχές που το εφαρμόζουν

Οι σύγχρονες νομοθεσίες είναι εμφανές πως έχουν ως κύριο άξονατη σκέψη ότι το ανταγωνιστικό οικονομικό σύστημα δεν μπορεί μόνοτου να εξισορροπήσει και να δημιουργηθεί μια σύγχρονη δημοκρατικήπολιτεία (Θ Λιακόπουλος laquoΒιομηχανική ιδιοκτησία ΙΙ΄ εκδ Σάκκου-λας 1993 σελ 275) Γιατί η υπόθεση ότι ο ανταγωνισμός λειτουργείπάντα προς το συμφέρον του καταναλωτή έχει αποδειχθεί σε μεγάλοβαθμό αναληθής ακόμα και στα πλαίσια μιας ευρύτερης Κοινότηταςαυτή της Ευρωπακής η οποία μάλιστα αναγνώρισε το 1975 ότι στο σε-νάριο του ανταγωνισμού ο καταναλωτής δεν είναι πλέον σε θέση ναπαίξει πλήρως τον εξισορροπητή της αγοράς Σύμφωνα μάλιστα με τονΚαθηγητή του Εμπορικού Δικαίου κ Νικόλαο Ρόκα στο βιβλίο του laquo Ηελευθερία του Ανταγωνισμού και οι περιορισμοί αυτήςraquo δύο είναι διε-

H απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας

στην Ελλάδα και το Δίκαιο του ΑνταγωνισμούΔιπλωματική Εργασία της Γκαράκη Αικατερίνης του Χριστόδουλου

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 25Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣθνώς οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης της συγκέντρωσης υπερ-βολικής οικονομικής ισχύος η απαγόρευση του σχηματισμού καρτέλ ήμονοπωλιακών οργανώσεων είτε η απαγόρευση της καταχρηστικής συ-μπεριφοράς τους στην αγορά Η σύγχρονη τάση φαίνεται να είναι προςτη δεύτερη αυτή κατεύθυνση αφού η συγκέντρωση των επιχειρήσεωναποτελεί ένα φαινόμενο ισχυρά πλέον συνυφασμένο με την επιχειρημα-τική δραστηριότητα

Όποια αντιμετώπιση από τις παραπάνω και να επιλεγεί από τοννομοθέτη στους κανόνες Δικαίου του Ανταγωνισμού το σίγουρο είναιότι δεν πρέπει να εξαιρείτε το κοινωνικό-πολιτικό αντίκτυπο το οποίοέχει κάθε μεταβολή στους κανόνες της αγοράς Από τη στιγμή που υπάρ-χει σύνδεση του ανταγωνισμού με την έννοια του γενικού συμφέροντοςυπάρχει δυνατότητα επιβολής περιορισμών σε κάποιο ατομικό δικαί-ωμα του κάθε πολίτη κράτους μέλους Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητήη άρρηκτη σχέση που υπάρχει μεταξύ ανταγωνισμού και εξυπηρέτησηςγενικούς συμφέροντος πράγμα το οποίο παραδέχονται ακόμα και οι πιοφιλελεύθεροι υποστηρικτές του ανταγωνισμού (Σχινάς Ι laquoΕλληνική Ε-μπειρία προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού βασικές κατευθύν-σεις σε Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo εκδ Αντ ΣάκκουλαΑθήνα ndashΚομοτηνή 1992 σελ 12)

Εκτός από την κοινωνική διάσταση είναι αναγκαίο να συμπεριλη-φθεί και να καταρτιστεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου ενός κράτουςσε ότι αφορά τον ανταγωνισμό με βάση και την εξυπηρέτηση των σκο-πών της επιλεγόμενης πολιτικής Λόγου χάρη στο αμερικάνικο δίκαιο ηύπαρξη του ελεύθερου ανταγωνισμού και των περιορισμών του δεν μπο-ρεί να είναι παρά εκδήλωση της προσωπικής ελευθερίας της αγοράςΣτο γερμανικό δίκαιο δε του ανταγωνισμού φαίνεται πως συνδυάζονταικαι οι δύο παραπάνω σκοποί

Στο δίκαιο των Ευρωπακών κοινοτήτων η θεσμική διάσταση επι-κρατεί όλων αφού laquoο σεβασμός του ανταγωνισμού δεν αποτελεί αυτο-σκοπό αλλά βρίσκεται στην υπηρεσία των οικονομικών σκοπών τωνσυνθηκών έτσι ώστε οι κανόνες που τον ρυθμίζουν να εμφανίζονται ωςμέσα για να αντιμετωπισθούν οι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φραγμοί που θαέτειναν να αντικαταστήσουν τους θεσμικούς φραγμούςraquo (Θ Λιακόπου-λος laquoΗ οικονομική ελευθερία αντικείμενο προστασίας στο δίκαιο τουανταγωνισμούraquo 1981)

Πρέπει λοιπόν να γίνει δεκτό ότι ο κύριος σκοπός της αντιμονοπω-λιακής νομοθεσίας στην Ελλάδα είναι να προστατεύει την οικονομικήελευθερία του τρίτου (καταναλωτής επιχείρηση προμη- θευτής) απόπροβληματικές καταστάσεις που προέρχονται από οικονομικές συσπει-ρώσεις (Λ Κοτσίρης laquoδίκαιο ανταγωνισμούraquo σελ 233) Μέσα από αυτότο παραπάνω πλέγμα εννοιών πρέπει να αναλύονται στη συνέχεια τανομοθετήματα για τις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του ανταγωνισμούστην Ελλάδα

Η Επιτροπή του ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αποτελεί τον φρουρό της ομαλής λει-

τουργίας της αγοράς καθώς και της ανεμπόδιστης ανάπτυξης του υγιούςανταγωνισμού στα πλαίσια του Δικαίου Αποσκοπεί στην επούλωση καιστην επαναφορά της αγοράς στην υγιή και ανταγωνιστική της μορφήΩστόσο με γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την περιφρού-ρηση των συμφερόντων τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρή-σεων η επιτροπή μεριμνά για την οικονομική ανάπτυξη όλων τωνοικονομικών μονάδων μιας αγοράς Η Επιτροπή συστάθηκε βάση τουΝόμου 29961995 και έως τότε αποτελούσε όργανο του ΥπουργείουΕμπορίου Απέκτησε δε διοικητική αλλά και οικονομική αυτοτέλεια μετον Νόμο 28372000 Αποκλειστική αρμοδιότητά της είναι η εφαρμογήτου νόμου που ίσχυε έως τότε laquoπερί ελέγχου των μονοπωλίων και ολιγο-πωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμούraquo Νόμος 7031977

Η δράση της στοχεύει στις δομές τις οικονομίας και στο γκρέμισμασαθρών οικοδομημάτων που στήνονται κατά καιρούς με μοναδικό κίνη-τρο το κέρδος σε βάρος του καταναλωτή Χρησιμοποιώντας τις διατά-ξεις του Νόμου η επιτροπή στοχεύει στον περιορισμό ή στην καταπο-

λέμηση πρακτικών οι οποίες νοθεύουν ή φυλακίζουν μέσα σε στενά όριατον ανταγωνισμό

Επιπρόσθετα κύρια μέριμνα αποτελεί η καταπολέμηση των φραγ-μών εισόδου (barriers to entry) που θέτουν οι επιχειρήσεις με σκοπό τηνδημιουργία κλειστών κλάδων και την αποτροπή κάθε νέου ανταγωνιστήνα εισέλθει σε αυτόν Πρακτικές σαν την παραπάνω δημιουργούνβλάβη όχι μόνον στις επιχειρήσεις αλλά και στον καταναλωτή ο οποίοςεπωμίζεται το κόστος εισόδου καθώς αυτό μετακαλείτε στην τιμή πώλη-σης του προόντος (Κουσούδης Στ laquoΔικονομικά ζητήματα ενώπιον τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμούraquo εκδ Σάκκουλα 1992 σελ291)

Η άσκηση των καθηκόντων ρυθμίζεται από κώδικα Δεοντολογίαςο οποίος στηρίζεται σε κοινά πρότυπα με τις άλλες Ευρωπακές ΑρχέςΑνταγωνισμού Η Ευρωπακή Επιτροπή ηγείται του έργου της Επιτρο-πής ελέγχοντας το έργο της στα πλαίσια των φαινομένων στρέβλωσης ταοποία παρατηρούνται στις αγορές

Με την θέσπιση του Νόμου 29961995 η Επιτροπή Ανταγωνισμούέγινε όχι μόνον ανεξάρτητη αρχή αλλά και διοικητικά αυτοτελής Επι-πλέον με την έλευση του Νόμου 28372005 η επιτροπή έκανε ένα ουσια-στικό βήμα προς την ανεξαρτησία της καθώς απέκτησε και οικονομικήανεξαρτησία Ολοκληρώνοντας την πορεία της εδραίωσής της με τονΝόμο 33732005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέκτησε νομική οντότηταχάρη στην οποία δύναται να λαμβάνει μέρος σε κάθε είδους δίκη έχει νακάνει με παραβάσεις της αγοράς

Της αναγνωρίστηκε δε και ο κανονιστικός ρόλος τον οποίο μπορείνα διαμορφώσει όταν η αγορά και η παραβάσεις ή παρεκκλίσεις τωνανταγωνιστών από το Νόμο το απαιτούν Επιπλέον διευρύνθηκαν οιελεγκτικές της εξουσίες όπως και οι αρμοδιότητες της που αφορούνστην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού (wwwepantgr)Σκοπός δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου είναι η αποκατάσταση τηςεύρυθμης λειτουργίας της αγοράς Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηαύξηση της παραγωγικότητας και κατrsquo επέκταση των επενδύσεων αλλάκαι της καινοτομίας (Research amp Development Projects)

Από την οπτική γωνιά δε του καταναλωτή φθίνουν τα κρούσματαπαραπλάνησης του αγοραστικού κοινού οι τιμές μειώνονται αλλά καιη ποιότητα ταυτόχρονα βελτιώνεται Στο πλαίσιο λοιπόν μια τέτοιαςανατροφοδοτούμενης διαδικασίας της αγοράς ο καταναλωτής αυξάνειτην ευημερία του και την αγοραστική του δύναμη και αναλαμβάνειρίσκα επένδυσης και επιχειρηματικής δραστηριότητας Αν και η παρα-πάνω κατάσταση αποτελεί την ιδανική της οικονομίας μας στον πραγ-ματικό κόσμο είναι ουτοπική και για το λόγο αυτό η Επιτροπή Αντα-γωνισμού καλείται να απονέμει δικαιοσύνη αμβλύνοντας έτσι τις διαφο-ρές της πραγματικής οικονομίας από αυτές της ιδεατής

Όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κκΖησιμόπουλος Σπυρίδων τον Απρίλιο του 2005 στην έκθεσή του για ταπεπραγμένα 2004-05 της Επιτροπής laquohellipμέρος των προσδοκιών που τοκοινό συχνά εναποθέτει στις δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμούνα τιθασεύσει τις επιχειρηματικές συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουντο βιοτικό επίπεδο των καταναλωτών δεν λαμβάνει δεόντως υπrsquo όψιν τοπνεύμα του δικαίου του ανταγωνισμού Σύμφωνα με τις διατάξεις πουδιέπουν την δράση της Επιτροπής δε στοχεύει ευθέως στο επίπεδο τωνπροόντων ή των υπηρεσιών αλλά στις δομές τις οικονομίας απόρροιατης οποίας είναι η εξυγίανση των τιμών των καταναλωτών Ως εκ τούτουτα αποτελέσματα της δράσης μας γίνονται αντιληπτά με μια σχετική κα-θυστέρησηraquo

Αρμοδιότητες της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΗ Επιτροπή Ανταγωνισμού αναλαμβάνει την εξιχνίαση απαγορευ-

μένων συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες είναι υπεύθυνεςγια τον περιορισμό του ανταγωνισμού Από την άλλη όμως είναι σε θέσηνα καθορίζει ποιές από τις συμπράξεις αυτές βλάπτουν τον ανταγωνι-σμό αλλά και ποιές λειτουργούν ευεργετικά και προάγουν την ανάπτυξηκαι την καταναλωτική δύναμη των αγοραστών

Επιπρόσθετα ασχολείται με τις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ26 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

κάνοντας καταχρηστική χρήση της δεσπόζουσας θέσης τους στον κλάδοΗ εμφάνιση μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών συμπεριφορών απαιτείτην παρέμβαση της επιτροπής για την αποκατάσταση της ισορροπίαςστην αγορά (Κτιστάκης Γ laquoΔίκαιο Αντα- γωνισμού και δημόσια υπηρε-σία στα πλαίσια της ευρωπακής ολοκλήρωσης 1995 σελ 1479) Στιςπεριπτώσεις αυτές η επιχείρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση δη-μιουργεί μια σχέση εξάρτησης με τους πελάτες της ή με τους προμηθευ-τές της ή με τις άλλες επιχειρήσεις και έχει σαν αποτέλεσμα την κατα-στρατήγηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι η βασική αρμοδιότητα της Επιτροπής είναιο εντοπισμός της παράβασης ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί είτεμετά από εντολή του Υπουργείου Ανάπτυξης είτε μετά από κάποια κα-ταγγελία είτε και αυτεπάγγελτα εάν διαπιστωθεί συγκεκριμένη παρά-βαση Κατόπιν διενεργείτε ο απαραίτητος έλεγχος και η συγκέντρωσητων στοιχείων τα οποία φανερώνουν την παράβαση καθώς και το μέγε-θος αυτής Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω διαδικασία γί-νεται αρκετά βραδυκίνητη καθώς η συγκομιδή των στοιχείων αποτελείτροχοπέδη στην γρήγορη στοιχειοθετημένη καταγραφή της παράβασης(Μαρίνος Μ laquoΤο νομικό πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo 2001 σελ 301)

Εκδίδει έπειτα την αιτιολογημένη απόφαση της στην οποία κατα-γράφεται η κανονιστική συμπεριφορά την οποία πρέπει να εφαρμόσειη εκάστοτε επιχείρηση ή ο κλάδος των επιχειρήσεων με σκοπό την συμ-μόρφωση και την δημιουργία και πάλι συνθηκών αποτελεσματικούανταγωνισμού Στην απόφαση αυτή περιλαμβάνεται το πρόστιμο τοοποίο πρέπει να καταβληθεί ούτως ώστε να παραγραφεί το αδίκημακαθώς και η ένταξη σε πρόγραμμα επιείκειας (απαλλαγή από πρόστιμαμε τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας) Τέλος συνεργάζεται στενά μετην Ευρωπακή Επιτροπή και τις άλλες Αρχές Ανταγωνισμού των άλλωνΚρατών Μελών της Ευρωπακής Ένωσης για την εφαρμογή της Κοι-νοτικής νομοθεσίας του ανταγωνισμού Παρακολουθεί την εκτέλεσητων αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού των υπουργικών απο-φάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώ-σεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων

Πρέπει να τονιστεί ότι η επιτροπή δεν έχει ως αρμοδιότητά της τονέλεγχο περιορισμών του Ανταγωνισμού που δεν αποτελούν αντικείμενοή αποτέλεσμα σύμπραξης επιχειρήσεων ή δεν προέρχονται από επιχεί-ρηση η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κλάδο Δεν είναι αρμόδιαγια την τήρηση των διατάξεων του Νόμου 1461914 περί αθέμιτου αντα-γωνισμού

Κριτική στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ΑνταγωνισμούΠαρόλη την αρχική αμφισβήτηση του βαθμού ανεξαρτησίας μιας

τέτοιας αρχής ωστόσο η δυνατότητα πρωτόβουλης παρέμβασης της Επι-τροπής σε περιπτώσεις παραβάσεων της έδωσε τη δυνατότητα να έχειπαρουσιάσει αξιόλογο έργο Οι ειδικοί αναλυτές συμφωνούν ότι έγινεσοβαρή προσπάθεια από μέρους της για να διατηρηθούν οι ανταγωνι-στικές δομές στην αγορά και να οριοθετηθούν οι υγιείς συνθήκες μέσαστις οποίες μπορεί να ανθίσουν παλαιές και να ευημερούν νέες επιχει-ρήσεις Επιπρόσθετα είναι άξιο να μνημονευθεί ότι πραγματοποιήθη-καν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθε-σία των κανόνων προστασίας του καταναλωτή

Δεν μπορούν όμως να λείπουν και οι επικρίσεις του έργου της επι-τροπής ιδίως σε ότι αφορά τις εκδιδόμενες αποφάσεις και το ύψος τωνχρηματικών προστίμων που επιβάλλονται στους παραβάτες Χαρακτη-ριστικά που καταλογίζονται στις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής είναι ηασάφεια η έλλειψη συνέπειας και ενότητας των κειμένων της απόφα-σης η λανθασμένη χρήση κριτηρίων η έλλειψη εμπεριστατωμένης έρευ-νας και οι ατέλειες στη νομική αιτιολόγηση

Χαρακτηριστική πρόσφατη επίθεση και αμφισβήτηση του έργου τηςΕπιτροπής Ανταγωνισμού στις 17102010 laquoευθεία αμφισβήτηση τουέργου της Επιτροπής Ανταγωνισμού έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλίατου στη Διοικητική Επιτροπή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμε-

λητηρίου Αθηνών ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-νιστικότητας κ Μ Χρυσοχο1δης αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκεινταισαρωτικές αλλαγές στην επιτροπή και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι τι-θάσευση των καρτέλ και ολιγοπωλίων πρέπει να είναι έργο της συντε-ταγμένης πολιτείας που μπορεί να ελεγχθεί από το λαό πολιτικά και όχιεργολαβία μιας δήθεν ανεξάρτητης αρχής που διαχρονικά εξυπηρε-τούσε μόνο τα ισχυρά οικονομικά συμφέρονταraquo

Δεν πρέπει όμως να ξεχνά κανείς ότι ενώ τα βασικά διαρθρωτικάπροβλήματα της ελληνικής αγοράς και κάθε προσπάθεια για βελτίωσητων συνθηκών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους καταναλωτές πα-ραμένουν στάσιμα δεν είναι δυνατόν ένας νόμος από μόνος του ναεπουλώσει την ελληνική αυτή πληγή Οι αξίες που συνοδεύουν την επι-χειρηματική δραστηριότητα αλλά και η γενικότερη άσκηση ορθής επαγ-γελματικής δραστηριότητας θα συντελέσουν στην απαλλαγή της ελληνι-κής οικονομάς από το δεκανίκι που καλείται laquoΕπιτροπή Ανταγωνι-σμούraquo

Δίκαιο Ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέργειαςΟ κλάδος της ενέργειας είναι ένας κλάδος ο οποίος χαρακτηρίζεται

από πολλές ιδιομορφίες Η πρόσβαση ή η πρόσδεση στο δίκτυο αποτε-λεί βασικό χαρακτηριστικό της (network bound industries) Με γνώμονατο δίκαιο του ανταγωνισμού η δημιουργία και η διατήρηση του υγιούςανταγωνισμού μπορεί να εφαρμοστεί μονάχα υπό δύο προOποθέσειςμε τη δημιουργία είτε δικτύων παράλληλων με τα υπάρχοντα είτε με τηνχρήση των υφιστάμενων δικτύων από ανταγωνιστές

Η πρώτη γραμμή προσκρούει πάνω σε οικονομικά και περιβαλλο-ντικά εμπόδια και η δεύτερη είναι και η μοναδική η οποία μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς στο χώροτης ενέργειας (Νίκας Δ laquoThird Part Access και εσωτερική αγορά ηλε-κτρικής ενέργειαςraquo Ελληνική Δικαιοσύνη 1996)

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της αγοράς αυτής είναι ότι έχει καί-ρια σημασία για τον πληθυσμό μιας χώρας Στην Ελλάδα ο μοναδικόςπάροχος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η ΔΕΗ και το προόν που παρέχειείναι υψίστης σημασίας για τη βιομηχανία τις επιχειρήσεις και τους κα-ταναλωτές Λόγω αυτής της μεγάλης αλληλεξάρτησης του προόντος μετις επιχειρήσεις και με το κράτος ήταν έως τώρα ένα αγαθό το οποίοπαρέχονταν από κρατικό πάροχο Η πρόσδεση στο δίκτυο μεταφοράκαι διανομής ενέργειας η τεράστια μακροοικονομική σημασία του τοπολιτικό βάρος του που συναρτάται από τη σχεδόν συμβιωτική δια-πλοκή του με το κράτος υπαγόρευαν μέχρι πρότινος μια καθαρά εθνικήσύλληψη και ζωή της ενεργειακής δομής σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ(Slot Common Market Law Review 1994 σελ531)

Στα πλαίσια κάθε πολιτικής ανταγωνισμού στον κλάδο της ενέρ-γειας η παροχή ενέργειας αποτελεί αγαθό κοινής ωφέλειας και είναιάμεσα συνδεδεμένο με το κοινό συμφέρον και την ανάπτυξη της χώραςΈχοντας τόση μεγάλη κοινωνική και πολιτική διάσταση τίθεται το θέματου πώς μπορεί ένα κρατικό μονοπώλιο όπως ήταν μέχρι πρότινος ηΔΕΗ να μην αντιτίθεται στου κανόνες και τη φιλοσοφία τα οποία διέ-πουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού

Έτσι λοιπόν η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις βιομηχανίες δι-κτύων ήταν προβληματική γιατί ενώ υπήρχε η πολιτική βούληση για αλ-λαγή ωστόσο τα τεχνικά μέσα εμπόδιζαν κάθε απόπειρα ανάπτυξηςυγιούς ανταγωνισμού Η ανάπτυξη παράλληλων δικτύων διανομής δεναποτελούσε λύση του προβλήματος διότι ήταν απαγορευτική λόγω κό-στους κατασκευής επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και δεν κατένειμετης πηγές και τον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πολιτική ανάπτυξηςΜαζί με τα παραπάνω πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και στην κα-τάχρηση δεσπόζουσας θέσης των μονοπωλιακών επιχειρήσεων που λει-τουργούσαν στην Ελλάδα οι οποίες δεν άφηναν πολλά περιθώρια νέωνεισόδων στην αγορά (Παπαντώνης M laquoΗ απελευθέρωση της ηλεκτρι-κής ενέργειαςraquo Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών 2001)

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 27Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Επισκεφθείτε την σελίδα μας στο διαδίκτυο

httpwwwmetamorfosi-karidiasblogspotcom

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

28 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

IgraveOtildeOacuteOcircCcedilNtildeEacuteAacutebull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 Βάπτιση

του πρώτου παιδιού αγόρι τουΑθ Διαμαντίδη και της ΑικΑθανασιάδου και ονομάστηκεΓεώργιος

bull Κυριακή 8 Μα1ου 2011 ΕτήσιοΜνημόσυνο Παναγιώτη Τσουρέλη

bull Σάββατο 14 Μα1ου 2011 Γάμοςτου Αντωνίου Θωμόπουλου και τηςΞανθής Βορβώτα

bull Κυριακή 29 Μα1ου 2011 3ετέςΜνημόσυνο του ΔημητρίουΑφεντούλη

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Βαρσαμίδου ΕύαΕλευθεριάδου ΠαρασκευήΚρόκος Ιωάννης

Κρόκου ΜαίρηΝαλμπάντης Κωνσταντίνος

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

29Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΚΑΒΑΦΗ 20 Κομοτηνή

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 30 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Κοινή Ημερήσια Εκδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρυδιάς και του Συνδέσμου Αγάπηςστην Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης και στη Λίμνη Κερκίνης

Γεύμα Αγάπης του Αγίου Αθανασίου

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 31Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών - Ανάσταση 2011

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ32 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλλετε ερωτήσεις στα e-mail karydia9gmailcom ampdesignpraxisadgr με την υπόδειξη laquoΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣraquo

Ecircyacutentildeeacutearing Eacuteccediloacuteiumlyacute timesntildeeacuteoacuteocircYacute aringeumlYacuteccediloacuteuumliacute igravearing ocirciumliacute aacuteigraveaacutentildeocircugraveeumluuml