Oμηρική εποχή

13
Ομηρική Εποχή (1100 – 750 π.Χ.)

Transcript of Oμηρική εποχή

Page 1: Oμηρική εποχή

Ομηρική Εποχή

(1100 – 750 π.Χ.)

Page 2: Oμηρική εποχή

περίοδος αναστατώσεων για 3 αιώνες μετά την παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων

συνεχείς μετακινήσεις ελληνικών φύλων

κύρια πηγή πληροφόρησης τα ομηρικά έπη

ελληνικός μεσαίωνας/σκοτεινά χρόνια: παλαιότερα τη θεωρούσαν εποχή παρακμής

περίοδος ανασυγκρότησης και οργανωτικής δημιουργίας – θεμέλια ελληνικού πολιτισμού

Page 3: Oμηρική εποχή

Ο α΄ ελληνικός αποικισμός (μέσα 11ου-9ου αι. π.Χ.)

Page 4: Oμηρική εποχή

Αιολείς: Θεσσαλία – βορειοανατολικό Αιγαίο

(Τένεδος, Λέσβος, παράλια Μ. Ασίας) «Αιολίς» Ίωνες: βορειοανατολική Πελοπόννησος, Αττική,

Εύβοια

(Σάμος, Χίος, ακτές Μ. Ασίας) «Ιωνία»

ιδρύουν το Πανιώνιο (θρησκευτική ένωση 12 πόλεων) με κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης

Δωριείς: Λακωνία, Επίδαυρος, Τροιζήνα

(Μήλο, Θήρα, Κρήτη, Ρόδος, Κως, νοτιοδυτικές ακτές Μ. Ασίας)

Ιαλυσός, Κάμιρος, Λίνδος (Ρόδος) Κως, Κνίδος, Αλικαρνασσός – δωρική εξάπολη (θρησκευτική ένωση με κέντρο το ιερό του Απόλλωνα στο Τριόπιο ακρωτήριο της Κνίδου

Page 5: Oμηρική εποχή

Οικονομία

Κύρια πηγή ανάπτυξης η γη - κλειστή αγροτική οικονομία

ΟΙΚΟΣ: τα μέλη κάθε οικογένειας και τα υπόλοιπα άτομα που εξαρτιόνταν οικονομικά από την οικογένεια και επιτελούσαν

όλες τις παραγωγικές εργασίες. Όλα τα παραγόμενα αγαθά

καταναλώνονταν στο πλαίσιο του οίκου.

Πως αντιμετώπιζαν την έλλειψη αγαθών;

περιορισμένο ανταλλακτικό εμπόριο, ανταλλαγή δώρων, πόλεμος, πειρατείαμέτρο αναφοράς: βόδι, δέρματα ζώων, μέταλλα, δούλοι

Page 6: Oμηρική εποχή

Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στην έννοια του οίκου και στο ρόλο του στην συγκρότηση της οικονομικής του ομηρικού κόσμου.

Ο ομηρικός «οίκος»Τι είναι ο οίκος; Η λέξη αποδίδεται πολλές φορές με τον όρο «οικογένεια». Όμως η απόδοση αυτή είναι πολύ στενή και θα μπορούσε να οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Ο οίκος, ακόμη και από την άποψη του αριθμού των ανθρώπων,

είναι κάτι πολύ περισσότερο από οικογένεια με τη σημερινή σημασία της λέξης (δηλαδή, την

ομάδα που αποτελείται από τους γονείς και τα παιδιά, την «πυρηνική» οικογένεια)… Αλλά περιλαμβάνει επίσης όλα εκείνα τα άτομα – είτε πρόκειται για ελεύθερους είτε για

δούλους – τα οποία εξαρτώνται άμεσα από τον επικεφαλής του οίκου (όλους εκείνους τους

υπηρέτες στους οποίους έχουν ανατεθεί τα πολλά και διάφορα καθήκοντα που απαιτούνται από

την οικονομική ζωή του οίκου…). Με άλλα λόγια, ο οίκος με την καθαρά «ανθρώπινη»

μορφή του δεν είναι ένας θεσμός που βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στη συγγένεια.

Ωστόσο η έννοια του οίκου καλύπτει πολύ περισσότερα από μιαν απλή ομάδα ανθρώπων. Ο

οίκος περιλαμβάνει και περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους, τα οποία στην πράξη δεν μπορούν

να χωριστούν από την ανθρώπινη ομάδα, αφού εξασφαλίζουν την υλική της ύπαρξη. Επομένως η γη, τα κτίρια, τα ζώα, τα κάθε είδους αποθέματα, ο εξοπλισμός και ούτω καθεξής αποτελούν όλα μέρος του οίκου.

Μ.Μ. Austin, P. Vidal-Naquet, Οικονομία και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα. μετ. Τ. Κουκουλιός, εκδ. Δαίδαλος, σ. 67.

Page 7: Oμηρική εποχή

Κοινωνία

άριστοι: τα μέλη του οίκου που συνδέονταν με συγγενικούς δεσμούς, κάτοχοι της γης, οικονομική ισχύ

πλήθος: άνθρωποι που ζούσαν στα πλαίσια του οίκου, αλλά δεν είχαν άμεσους συγγενικούς δεσμούς με τους ευγενείς

δημιουργοί: η εργασία τους προϋπέθετε μια ειδίκευση, ανεξάρτητοι από τον οίκο, οικονομικά εξαρτώμενοι από τους οίκους μιας ευρύτερης περιοχής

δούλοι: περιουσιακό στοιχείο του οίκου (πόλεμος, πειρατεία)

Page 8: Oμηρική εποχή

Πολιτική Οργάνωση

Φυλετικά κράτη (κοινή καταγωγή, συγγενικοί δεσμοί μελών) ΦΥΛΟ: τύπος ανθρώπινης κοινωνικής οργάνωσης που

βασίζεται σε ομάδες οι οποίες ορίζονται από παραδόσεις κοινή καταγωγής και έχουν πολιτική ενότητα (κράτος), κοινή γλώσσα, πολιτισμό, ιδεολογία (π.χ. Αιολείς, Δωριείς, Ίωνες, Αχαιοί)

ΦΥΛΗ: υποδιαίρεση φύλου, αποτελούνταν από αρκετά γένη με κοινή εδαφική περιοχή για καλλιέργεια και είχαν το δικό τους αρχηγό

Φ(Ρ)ΑΤΡΙΑ: υποδιαίρεση της φυλής, ιδίως στις δωρικές και τις ιωνικές

ΓΕΝΟΣ: υποδιαίρεση φ(ρ)ατρίας, ομάδα οικογενειών με κοινό πρόγονο

Page 9: Oμηρική εποχή

Οι φυλετικοί αρχηγοί εξελίχθηκαν σε κληρονομικούς βασιλείς

ΒΑΣΙΛΙΑΣ: αρχηγός του στρατού (πόλεμος), κυβερνήτης με θρησκευτική

και δικαστική εξουσία (ειρήνη) ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ: συμβούλιο που αποτελούνταν από

τους αρχηγούς των ισχυρών γενών (βασιλείς)

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ: η συγκέντρωση του πλήθους, και κυρίως των

πολεμιστών, όταν ο βασιλιάς χρειαζόταν να πάρει μια σημαντική

απόφαση

Page 10: Oμηρική εποχή

Πολιτισμός

για τρεις περίπου αιώνες οι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν γραφή τέλη 9ου αι. / αρχές 8ου αι. - ελληνική αλφαβητική γραφή τα σύμβολα δεν αποδίδουν συλλαβές αλλά φθόγγουςαφομοιώνουν το φοινικικό αλφάβητο, προσθέτοντας τα σύμφωναπρώτο πραγματικό αλφάβητο

Page 11: Oμηρική εποχή

Ιερά πανελληνίου χαρακτήρα- παγιώθηκαν οι θρησκευτικές αντιλήψεις που συγκρότησαν το ολυμπιακό δωδεκάθεο

Page 12: Oμηρική εποχή

Έπη:

Τραγούδια με ηρωικό περιεχόμενοραψωδοί: ποιητές των ομηρικών χρόνων, τραγουδούσαν προσθέτοντας πολλές φορές καινούργια στοιχείαΔημιουργός ο Όμηρος (Ιλιάδα: μέσα 8ου αι. π.Χ.- Οδύσσεια: τέλη 8ου αι.

π.Χ.)_

Page 13: Oμηρική εποχή

Γεωμετρική τέχνη: η τέχνη των ομηρικών χρόνων

γεωμετρικά σχέδια κυριαρχούν στη διακόσμηση των αγγείων και στην κατασκευή έργων μικροτεχνίας