Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for...

36
Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators Μεταπτυχιακό Σεμινάριο Ευφυείς πόλεις: συστήματα και περιβάλλον καινοτομίας Π. Ταράνη, Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2007

Transcript of Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for...

Page 1: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Charles Landry

The Creative City A toolkit for urban innovators

Μεταπτυχιακό ΣεµινάριοΕυφυείς πόλεις: συστήµατα και περιβάλλον καινοτοµίας

Π. Ταράνη, Παρασκευή 23 Νοεµβρίου 2007

Page 2: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»
Page 3: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Copenhagen –Cool, Cultural and Creative

Barcelona's Sense and Sensuality

Mapping Amsterdam's Creative Class

Dublin's Second Coming

SPIEGEL INTERVIEW WITH URBAN GURU CHARLES LANDRY:Η ανάπλαση µιας πόλης είναι τέχνη

Page 4: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Τι είναι αυτό που κάνει µια πόλη ελκυστική,δυναµική, και τελικά µια «δηµιουργική πόλη»;

Elbe Philharmonic concert hall , των αρχιτεκτόνων Herzog & de Meuron στο λιµάνι του Αµβούργου

Page 5: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Charles LandryΟ Charles Landry γεννήθηκε το 1948 και σπούδασε στηνΒρετανία, Γερµανία και Ιταλίας. Ίδρυσε, το 1978, τηνComedia, έναν οργανισµό συµβούλων σε θέµατααστικών και πολιτιστικών αναπλάσεων, καισυµµετοχές σε προγράµµατα πολεοδοµικών θεµάτων σεπάνω από 35 χώρες σε Ευρώπη και υπόλοιπο κόσµο.

Τα θέµατα που απασχολούν τον Landry και την Comedia, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχουν να κάνουν µε την«δηµιουργικότητα των πόλεων» και το «περιβάλλονδηµιουργικότητας» µε έµφαση στα θέµατα τουπολιτιστικού κεφαλαίου των πόλεων.

Μετά και την έκδοση του βιβλίου του ‘The Creative City: A toolkit for urban innovators’ (2000), και τουτελευταίου του βιβλίου «The Art of City Making» (2006), έχει αναγνωριστεί ως ειδικός σε θέµατα αστικής καιπολιτιστικής ανάπτυξης.

Page 6: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

http://www.comedia.org.uk/

Page 7: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Εισαγωγή

«H ∆ηµιουργική πόλη περιγράφει µια νέα µέθοδοστρατηγικής για τον πολεοδοµικό σχεδιασµό καιπρογραµµατισµό και εξετάζει πως οι άνθρωποι µπορούν νασκέφτονται, να σχεδιάζουν και δρουν δηµιουργικά µέσα στηνπόλη. Εξετάζει πως µπορούµε να κάνουµε τις πόλεις µας πιοβιώσιµες και ζωντανές, αξιοποιώντας την ανθρώπινηφαντασία και ταλέντο. ∆εν παρουσιάζει τελικές λύσεις αλλάεπιθυµεί να ανοίξει µια «τράπεζα ιδεών» από όπου µπορούννα ξεπηδήσουν µια σειρά καινοτοµίες…

∆εν µπορούµε να λύσουµε τα προβλήµατα του 21ου αιώναµε τη σκέψη και τα εννοιολογικά εργαλείου του 19ου αιώνα: η δυναµική των πόλεων και τα αστικά συστήµατα έχουνδραµατικά αλλάξει» (Εισαγωγή xii)

Page 8: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Εισαγωγή

Ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας των πόλεων50% του πληθυσµού ζει σε πόλεις. Στην Ευρώπη το ποσοστό φτάνει 75%. Μια έρευνα στη ΜΒ 1997, έδειξε ότι το 87% των ανθρώπων θα επιθυµούσενα ζει σε ένα µικρό χωριό ενώ µόλις το 4% των ερωτηθέντων ζούσε ήδη.

∆εν µπορούµε να κάνουµε αρκετά µικρά χωριά για όλους, αλλά µπορούµε νακάνουµε βιώσιµα τα µεγάλα αστικά συγκροτήµατα (xiii)

Η δηµιουργικότητα είναι η ραχοκοκαλιά των πόλεωνΟι πόλεις έχουν πλέον έναν σηµαντικό και κρίσιµο πόρο –τους ανθρώπουςτους. Η ανθρώπινη ευφυΐα, οι επιθυµίες, οι δραστηριότητες, η φαντασία και ηδηµιουργικότητα, αντικαθιστούν τη χωροθέτηση, τους φυσικούς πόρους καιτην πρόσβαση σε αγορές, που ήταν κυρίαρχοι αστικοί παράγοντες. Ηδηµιουργικότητα των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται στιςπόλεις θα καθορίσει τη µελλοντική τους επιτυχία (πρόλογος xiii)

Page 9: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

ΕισαγωγήΈνα εργαλείο για τους επαγγελµατίεςΠαρουσιάζονται µια σειρά από παραδείγµατα και καλές πρακτικές τουthink creatively - plan creatively - act creatively 35 case studies πόλεωνΜια σειρά από εννοιολογικά εργαλεία όπωςUrban creativityCycle of urban creativity Urban R&D

Γιατί αυτό το βιβλίο; • Να δώσει στους αναγνώστες µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για ένα

σύγχρονο τρόπο σκέψης και ανάλυσης των αστικών προβληµάτων• Να δώσει ένα διανοητικό εργαλείο που περιγράφει τις νέες τάσεις και

έτσι να οδηγήσει τους αναγνώστες σε σκέψεις, ιδέες και λύσειςσχετικά µε τη δική τους πόλη

• Να υποκινήσει µια συζήτηση µεταξύ των θεσµικών οργάνων και τωνεπιστηµόνων στα διάφορα επίπεδα αποφάσεων, και να εµπνεύσειπολιτικές, στρατηγικές και δράσεις.

Page 10: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

∆οµή του βιβλίου

Α ΜΕΡΟΣ: ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΕΙΣ

1. Ανακαλύπτοντας την αστική δηµιουργικότηταΓιατί κάποιες πόλεις είναι επιτυχηµένες;Ο πολιτισµός στο επίκεντροΗ ποικιλοµορφία της δηµιουργικότητας

2. Αστικά προβλήµατα – δηµιουργικές λύσειςΗ σύγχρονη πόληΤα αδύναµα σηµεία της πολεοδοµίας

3. Ένα νέο είδος σκέψηςΚαινοτόµες σκέψεις για την αλλαγή των πόλεωνΤο όραµα µιας νέας πόλης

Page 11: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

∆οµή του βιβλίου

Β ΜΕΡΟΣ: ΟΙ ∆ΥΝΑΜΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

4. ∆ηµιουργικές αστικές µεταµορφώσειςΕνσωµατώνοντας την κουλτούρα της δηµιουργικότητας στις µικρότερεςπόλεις: Η πρωτοβουλία «Creative Town», HuddersfieldHelsinki: ανακαλύπτοντας µια κρυµµένη δυνατότηταΚαινοτοµία σε µια µη-καινοτόµα περιοχή: Emscher ParkΤα Αστικά Πιλοτικά Προγράµµατα της ΕΕ

5. Τα θεµέλια της ∆ηµιουργικής ΠόληΕνσωµατώνοντας την δηµιουργικότητα στο γενετικό κώδικα της πόλης: οιπροϋποθέσειςΑστικές ποιότητεςΠολιτική βούληση και ηγεσίεςΑνθρώπινες διαφορετικότητες και πρόσβαση σε διάφορα ταλένταΗ δηµιουργικότητα των ΟργανισµώνΕνισχύοντας την τοπική ταυτότηταΑστικός χώρος και λειτουργίες∆ικτύωση και δοµές συνεργασίας

6. Το περιβάλλον δηµιουργικότηταςΟι αρχές του ενδιαφέροντοςΤι είναι το περιβάλλον δηµιουργικότηταςΟι ποιότητες του περιβάλλοντος δηµιουργικότηταςΤιθασεύοντας τις τίγρεις της δηµιουργικότητας

Page 12: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

∆οµή του βιβλίου

Γ ΜΕΡΟΣ: ΕΝΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

7. Ξεκινώντας µε τον δηµιουργικό σχεδιασµόΤι είναι ένα εννοιολογικό πακέτο εργαλείωνΗ στρατηγική µέθοδος για τη «∆ηµιουργική Πόλη»Πολιτισµός και δηµιουργικότητα∆ηµιουργικά εργαλεία και τεχνικέςΗ δηµιουργικότητα των πολιτών / της κοινωνίας

8. Επανα-ανακαλύπτοντας την αστική δηµιουργικότηταΤο matrix της αστικής δηµιουργικότητας∆ια-βίου σκέψηUrban R&D

9. Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότηταςΟ κύκλος της αστικής δηµιουργικότηταςΗ κλίµακα ανάπτυξης της «∆ηµιουργικής Πόλης»Νέοι δείκτες µέτρησης της «∆ηµιουργικής Πόλης»Πολεοδοµία και «αστική παιδεία»

10. Η δηµιουργική πόλη και το µέλλονΣκιαγράφηση του επόµενου κύµατος δηµιουργικότητας και καινοτοµίαςΠρος την πόλη της µάθησηςΑπό τον σχεδιασµό στην στρατηγική της αστικής ανάπτυξης

Page 13: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας

Γιατί κάποιες πόλεις εµφανίζονται στο παγκόσµιο στερέωµα πιο επιτυχηµένες (σεθέµατα τουριστικής και πολιτιστικής ελκυστικότητας, επιχειρηµατικήςεγκατάστασης, κίνησης ανθρώπων κλπ, σε σχέση µε άλλες; Πόλεις όπως ηΒαρκελώνη, το Ρότερνταµ, το ∆ουβλίνο, το Σίδνευ, το Σιάτλ, η Μπάγκαλορ

Από την εµπειρία των προγραµµάτων που έχει εκπονήσει: οι επιτυχηµένες πόλειςφαίνεται πως έχουν κοινά στοιχεία όπως προσωπικότητες οραµατιστές, δηµιουργικούς οργανισµούς και µια ισχυρή πολιτική και θεσµική κουλτούρα.

Η «δηµιουργική πόλη» υπογραµµίζει την αξία ενός δηµιουργικού αστικούπεριβάλλοντος, µε σκέψεις – στρατηγικές και δράσεις που υπερβαίνουν ταστερεότυπα:

• Μπορούν οι λύσεις σε αστικά προβλήµατα να είναι εξίσου ολιστικές αλλά καισηµειακές η θεµατικές;

• Τι προϋποθέτει και σε τι µπορεί να οδηγήσει µια «θηλυκή» παρά µια «αρσενική»προσέγγιση για την πόλη;

• Το µοντέλο της υπαίθρου έχει κάτι να προσφέρει στην πόλη; • Μπορούµε να ενεργοποιήσουµε και υποστηρίξουµε ταυτόχρονα στρατηγικές

ενστικτώδεις αλλά και απόλυτα ορθολογιστικές; • Οι πόλεις πρέπει να χαµηλώσουν τους ρυθµούς κινητικότητάς τους ή να τους

επιτείνουν;

Page 14: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας

Ο πολιτισµός µετατρέπεται σε βασικό αστικό πόροαντικαθιστώντας τους πρωτογενείς πόρους, τηβιοµηχανία, τη θέση ή τη γεωγραφική χωροθέτηση.

Ο νέος στόχος των πολεοδόµων και των θεσµικώνοργάνων της πόλης είναι να ανακαλύψουν, νααναγνωρίσουν και να ενδυναµώσουν την πολιτιστικήταυτότητα στις πόλεις τους.

Page 15: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας

Οι απόρροιες του πολιτιστικού πόρου των πόλεων

Οικονοµικές (η πολιτιστική βιοµηχανία και κατά συνέπεια η τουριστική που ελκύεταιαπό αυτή είναι σήµερα οι πιο ισχυροί και ανθηροί τοµείς στον κόσµο)

Κοινωνικές (ο πολιτισµός µπορεί να βοηθήσει στην κοινωνική συνοχή, να ενισχύσειτη δηµοκρατία των πολιτών και επιπλέον έχει ανοίξει νέα πεδία εξειδίκευσης καιθέσεων απασχόλησης)

Θέµατα της ταυτότητας και µοναδικότητας του τόπου(το σηµαντικότερο στοίχηµα που προβάλλει στον ανταγωνισµό των πόλεων είναι ηπροβολή µιας µοναδικής ταυτότητας – προσέλκυση τουριστών, προσέλκυσηεπιχειρήσεων)

Η Ρίγα προβάλλει σήµερα το ναυτικό παρελθόν της και τον ιστορικό της ρόλο τηςστην Χανσεατική Λίγκα για να ξεχωρίσει από την αφάνεια ταυτότητας την οποίαπου της είχε επιβάλει η Σοβιετική Ένωση

Το ενωµένο Βερολίνο, εξακολουθεί να προβάλλει «ατελές και ευάλωτο», µια πόληπου περισσότερο από κάθε άλλη προβάλλει και ζει την «σκοτεινή» του νεώτερηιστορία που αντανακλά τις µνήµες ολόκληρης της Ευρώπης

Page 16: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 2 Αστικά προβλήµατα – δηµιουργικές λύσεις

Οι πόλεις βιώνουν σηµαντικές αλλαγές σε πλαίσιο της παγκοσµιοποιηµένηςοικονοµίαςΤο τοπικό και το παγκόσµιο στις πόλειςΟι πόλεις είναι πεδία συνάντησης τοπικού και παγκοσµίου: οι ισχυρές κοινότητεςµεταναστών στις πόλεις, η καθηµερινότητα των παγκοσµιοποιηµένων πόλεωνεµπεριέχει το τοπικό και το παγκόσµιο ταυτόχρονα (µαγαζιά – φαγητό – τουρίστες)

Οι «ρωγµές» του πολεοδοµικού σχεδιασµού οφείλονται στο γεγονός ότιβιώνουµε εποχές µετάβασης όπου το νέο συνυπάρχει µε το παλιό: συναλλασσόµαστε 24 ώρες /24ωρο ενώ ο φυσικός χώρος των πόλεων λειτουργείστο δεδοµένο 8ωρο των συναλλαγών. Οικονοµικές και τεχνολογικές αλλαγές και επιπτώσεις στις πόλειςΚοινωνικές αλλαγές και επιπτώσειςΠολιτικές αλλαγές και επιπτώσειςΠολιτιστικές αλλαγές

Η διαπίστωση ότι όλα επηρεάζουν όλα πρέπει να µας οδηγήσει σεένα νέο είδος σκέψης (να σκεφτόµαστε το όλο ταυτόχρονα µε τοτµηµατικό) – compartmentalized thinking

Page 17: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 3 Η νέα σκέψη

Παρουσίαση σηµείων µη – δηµιουργικής στρατηγικής για τις πόλεις και τα αίτιααυτών, σε αντιδιαστολή µε καινοτόµες και δηµιουργικές στρατηγικές

Μη – δηµιουργικές στρατηγικές• Τµηµατικό ενδιαφέρον καιστραγγαλισµός της ταυτότητας τωνπόλεων

• Κακή διαχείριση και σχεδιασµός τουδηµόσιου αστικού χώρου και τωναστικών λειτουργιών

• Αγνόηση του “Genius Loci” καιεπιλεκτική αποσιώπηση τηςιστορικής µνήµης

• Ανεξερεύνητα πλεονέκτηµα

Αίτια• ∆ύναµη και πολιτική θέληση τωντοπικών θεσµών

• Ευθύνη και υπευθυνότητα• ∆ράση εκ των υστέρων αντί εκτων προτέρων

• Κοντόφθαλµες στρατηγικές καιανάγκη για “glamour”

• Ανεπαρκής εκπαίδευση• Έλλειψη ολοκληρωµένωνστρατηγικών

• Εγκλωβισµός σε στερεότυπα

Page 18: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 4 ∆ηµιουργικοί αστικοί µετασχηµατισµοί

The Creative Town Initiative: HuddersfieldThe European Urban Knowledge Network (EUKN) shares knowledge and experience on tackling urban issues. Fifteen EU Member States, EUROCITIES, the URBACT Programme and the European Commission participate in this European initiative. http://www.eukn.org

Helsinki: ανακαλύπτοντας µια κρυµµένη δυνατότητα

Emscher Park, Ruhr, Γερµανία: Καινοτοµία σε µια µη-καινοτόµαπεριοχή:

Urban Pilot Project

Page 19: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 5 Τα θεµέλια της «δηµιουργικής πόλης»

1. ∆ηµιουργικότητα και skills των ατόµων2. Πολιτική βούληση και ηγεσίες3. Ανθρώπινες διαφορετικότητες και η αξιοποίηση των ταλέντων4. ∆ηµιουργικότητα των οργανισµών5. Ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας6. Αστικοί χώροι και λειτουργικότητα7. Ποιότητες του ∆ηµόσιου αστικού χώρου: ενίσχυση των

δηµόσιων χώρων ως χώρων δηµοκρατίας σε αντιδιαστολή µετην ιδιωτικοποίηση του δηµόσιου χώρου (υπεραγορές, mall)

8. Ενίσχυση των κέντρων των πόλεων και του πολυφυλετικούτους χαρακτήρα

9. Φυσικός και ψηφιακός χώρος10. Αστικές λειτουργικότητες: πρόσβαση στη γνώση, κινητικότητα,

πολιτιστικές υποδοµές, δηµόσιοι δηµιουργικοί χώροι11. ∆ικτύωση και συνεργασίες

Page 20: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 6 Το περιβάλλον της δηµιουργικότητας(creative milieu)

Ορίζεται τι είναι το περιβάλλον καινοτοµίας και δηµιουργικότητας:«Το περιβάλλον δηµιουργικότητας είναι ένας τόπος, µια πόλη στο σύνολό της ήένα µέρος της πόλης, η µια περιοχή, µια περιφέρεια, ο οποίος εµπεριέχει όλες τιςαπαραίτητες προϋποθέσεις και την υποδοµή (hard & soft) για να αναπτυχθούννέες ιδέες και καινοτοµίες. Ένα τέτοιο περιβάλλον είναι ένας φυσικός τόπος όπουµια κρίσιµη µάζα επιχειρηµατιών, επιστηµόνων, καλλιτεχνών, κοινωνικώνακτιβιστών, τοπικών αρχών, φοιτητών κ.ά., µπορούν να δηµιουργήσουν έναανοικτό, κοσµοπολίτικο πλαίσιο και όπου µέσω συνεργασιών και δικτύωσηςµπορούν να δηµιουργηθούν νέες ιδέες, νέα προϊόντα και υπηρεσίες…»Hard υποδοµές: κτίρια, ινστιτούτα, εξοπλισµόςSoft υποδοµές: δίκτυα συνεργασιών, κοινωνικά δίκτυα, ανθρώπινες συνεργασίεςκαι συνεργασίες οργανισµώνΟι απαρχές του ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση των χαρακτηριστικώνενός creative milieuTo ενδιαφέρον διερεύνησης των στοιχείων που συνιστούν ένα περιβάλλονδηµιουργικότητας ξεκινάει µετά από την επιτυχηµένη παρουσία περιοχών πουανέπτυξαν δυναµικά και πρωτότυπα στοιχεία δηµιουργικότητας και καινοτοµίας, όπως οι περιοχές της Τρίτης Ιταλίας γύρω από την Emilia Romana, ή τηνπεριοχή της Silicon Valley.

Page 21: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 7 Ο δηµιουργικός σχεδιασµός των πόλεων

Τα 5 βήµατα µιας στρατηγικής µεθόδουΦάση 1: προετοιµασία και σχεδιασµόςΦάση 2: εντοπισµός δυνατών και αδύνατων σηµείωνΦάση 3: µέτρηση (δείκτες) των επιτυχιών και αποτυχιώνΦάση 4: εφαρµογήΦάση 5: προβολή αποτελεσµάτων

Page 22: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 8Το matrix – η κωδικοποίηση της αστικής καινοτοµίας

7 κλίµακες που κωδικοποιούν (matrix) την επιτυχίας κάποιωνπρογραµµάτων δηµιουργικότητας (Peter Hall and Charles Landry, 1997)

1. Μετά – παράδειγµα: περιπτώσεις οι οποίες είναι τόσο πρωτοποριακές ώστε νασυνιστούν ένα νέο-παράδειγµα ή µετα-παράδειγµα. Περιπτώσεις που συνιστούνένα µετα-παράδειγµα συµβαίνουν σπάνια (κατά Thomas S. Kuhn,1962).

2. Παράδειγµα: µια προσέγγιση επίλυσης η οποία ακολουθεί µία γνώριµη καιδοκιµασµένη στρατηγική, σε βασικούς τοµείς του αστικού σχεδιασµού καιπρογραµµατισµού

3. Βασική καινοτοµία: εάν ένα πρόγραµµα έχει επιτύχει ένα νέο και καινοτόµοτρόπο επίλυσης ενός συγκεκριµένου προβλήµατος

4. Best practice: εάν το υλοποιηµένο πρόγραµµα αποτέλεσε ένα µοναδικό καικορυφαίο παράδειγµα και σηµεία αναφοράς για παρόµοια έργα

5. Good practice: εάν το υλοποιηµένο πρόγραµµα έχει επιτύχει µια σταθερήποιότητα υλοποίησης

6. Κακή πρακτική: Προγράµµατα που επαναλαµβάνουν σηµαντικά λάθη (π.χδιέλευση αυτοκινητοδρόµων από κατοικηµένες περιοχές, κατακερµατισµόςαστικού ιστού κλπ- Θεσσαλονίκη Υποθαλάσσια)

7. Κάκιστη πρακτική: gentrification, καταστροφή της πολιτιστικής κληρονοµιάς καιτης ταυτότητας, γκετοποίηση και κοινωνικός αποκλεισµός

Page 23: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 8Matrix αστικής καινοτοµίας

Page 24: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότηταςΟ κύκλος της αστικής δηµιουργικότηταςΈνα σηµαντικό στοιχείο στην επιτυχία µιας «δηµιουργικής πόλης» είναι ηδιατήρηση και βιωσιµότητα της δηµιουργικότητάς της. Αυτός που ο Landry ονοµάζει «κύκλο της αστικής δηµιουργικότητας» µπορεί να περιγράφει ως έναδιαρκές και κυκλικό process, το οποίο περιλαµβάνει 5 βήµατα:

Page 25: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας

Ανάπτυξη δεικτών για τη µέτρηση της αστικής δηµιουργικότηταςΓιατί είναι απαραίτητοι οι δείκτες µέτρησης;

Γιατί ανοίγει τη συζήτηση ανάµεσα στους φορείς για το τι είναι σηµαντικόνα µετρηθεί στην πόλη. Βάζει στην πόλη µετρήσιµους στόχους. Τηνοδηγεί σε εφικτούς στόχους αφού µπορεί µέσω κάποιων δεικτών νασυγκριθεί µε άλλες πόλεις.

∆εν δίνονται παραδείγµατα δεικτών, καθορίζεται το πλαίσιο. Εξάλλου σεκάθε περίπτωση θα πρέπει να συζητούνται και να εντοπίζονται οι δείκτες

∆ύο οµάδες δεικτών για την µέτρηση της «urban creativity»Οµάδα 1: Βαθµός ενσωµάτωσης της καινοτοµίας και τηςδηµιουργικότητας στον «γενετικό κώδικα» της πόληςΟµάδα 2: Μέτρηση του δυναµισµού και της βιωσιµότητας των πόλεων

Page 26: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας

Στην πρώτη οµάδα προτείνει να «δεικτοποιηθούν» τα σηµεία που παρουσιάζονταιως θεµελιώδη στην δηµιουργία µιας «δηµιουργικής πόλης» (κεφ.5)

1. ∆ηµιουργικότητα και skills των ατόµων2. Πολιτική βούληση και ηγεσίες3. Ανθρώπινες διαφορετικότητες και η αξιοποίηση των ταλέντων4. ∆ηµιουργικότητα των οργανισµών5. Ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας6. Αστικοί χώροι και λειτουργικότητα7. Ποιότητες του ∆ηµόσιου αστικού χώρου: ενίσχυση των

δηµόσιων χώρων ως χώρων δηµοκρατίας σε αντιδιαστολή µετην ιδιωτικοποίηση του δηµόσιου χώρου (υπεραγορές, mall)

8. Ενίσχυση των κέντρων των πόλεων και του πολυφυλετικούτους χαρακτήρα

9. Τόποι συνάντησης: φυσικός και ψηφιακός χώρος10. Αστικές λειτουργικότητες: πρόσβαση στη γνώση, κινητικότητα,

πολιτιστικές υποδοµές, δηµόσιοι δηµιουργικοί χώροι11. ∆ικτύωση και συνεργασίες

Page 27: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας

Για την δεύτερη οµάδα δεικτών προτείνονται ο έλεγχος καιποσοτικοποίηση 9 παραγόντων που συµβάλλουν στη δηµιουργίαµια δυναµικής και βιώσιµης πόλης

1. Κρίσιµη µάζα2. Ποικιλότητα3. Προσβασιµότητα4. Ασφάλεια και προστασία των πολιτών5. Ταυτότητα και µοναδικότητα6. Καινοτοµία7. ∆ικτύωση και συνεργασία8. Ανταγωνιστικότητα9. Ικανότητα των οργανισµών

Page 28: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας

Τα εννέα παραπάνω κριτήριαθα πρέπει να εξετάζονται ωςπρος τέσσερις επίπεδα:

Οικονοµικό - αναπτυξιακόΚοινωνικόΠεριβαλλοντικόΠολιτιστικό

Ο Landry ενσωµατώνει τουςτρεις πυλώνες της έννοιας τηςαειφόρου ανάπτυξηςεπιµένοντας ωστόσο σε ένανδιακριτό τέταρτο πόλο – τονπολιτισµό

Page 29: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 9Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας

Παράδειγµα: κινητικότητα -προσβασιµότηταΕπίπεδο οικονοµικό: η προσβασιµότητα και η διευκόλυνση της κίνησηςανθρώπων και αγαθών αποτελεί πρωταρχικό στοιχείο οικονοµικούανταγωνισµού και ανάπτυξης ενός τόπουΕπίπεδο κοινωνικό: η ανεµπόδιστη κίνηση όλων των οµάδων τουπληθυσµού προς όλα τα µέρη της πόλης µε µέσα δηµόσιας µεταφοράςαποτελεί µέγιστο δείκτη αστικής δηµοκρατίας. Η ανεµπόδιστη πρόσβασηατόµων µε αναπηρίαΕπίπεδο περιβαλλοντικό: η αύξηση της πεζή κίνησης, της κίνησης µεποδήλατο ή µε δηµόσιες συγκοινωνίες συµβάλει στην προστασία τουαστικού περιβάλλοντος.Επίπεδο πολιτιστικό: η προσβασιµότητα και ανεµπόδιστη κινητικότηταόλων των πληθυσµιακών οµάδων κυρίως των µειονοτικών είναι έναςπαράγοντας που ενισχύει και περιφρουρεί τις επιµέρους πολιτιστικέςταυτότητες.

Page 30: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Κεφάλαιο 10 Το µέλλον της «δηµιουργικής πόλης»

Η έννοια της «δηµιουργικής πόλης» δεν είναι πλέον νέα. Περνώντας σε ένα δεύτερο και πιο αναπτυγµένο στάδιο ο Landry εντοπίζει 7 θεµατικές περιοχές όπου το επόµενο «κύµα» τωνδηµιουργικών πόλεων µπορεί να εστιάσει:

1. ∆ηµιουργία αξιών µε διάρκεια2. Από την βαριά υποδοµή στην «soft» υποδοµή3. Κάνοντας περισσότερα µε λιγότερα (less is more) 4. Ζώντας πολυπολιτισµικά5. Πολλαπλά οράµατα6. Συνδυάζοντας το παλιό µε το νέο7. Η πόλη της µάθησης

Page 31: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

33 case studies

Στο βιβλίο παρουσιάζονται συνολικά 33 περιπτώσεις «δηµιουργικώνπόλεων» όπου κάθε φορά «ο καταλύτης», που προκαλεί τηνκαθοριστική αλλαγή ποικίλει: µεµονωµένος επιχειρηµατίας, άνθρωποιµιας κοινότητας, τοπική αυτοδιοίκηση, ένας οργανισµός, έναευρωπαϊκό πρόγραµµα…

∆ηµιουργώντας κάτι από το τίποταHay-on-Wye, Ουαλία UK Μια βιβλιούπολη µε εξειδίκευση σε σπάνια βιβλία και βιβλία απόδεύτερο χέρι

Irish Travelers’s communityΑνάπλαση µιας περιοχής εγκατάστασης κοινότητας «ταξιδιωτών», στο Clondalkin, στην περιφέρεια του ∆ουβλίνο, Ιρλανδία

Page 32: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Hay-on-Wye, Ουαλία UK

Page 33: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Μια ασήµαντη µικρή πόλη τηςΟυαλίας µε πληθυσµό καιοικονοµικές δραστηριότητες πουµειώνονταν συνεχώς µετατράπηκεσε εξειδικευµένη πόλη σχετικά µετο “second hand book” µετεράστια επισκεψιµότητα, διοργανώσεις και σχετικάφεστιβάλ, δίκτυα πωλητώναγοραστών βιβλίων κλπ.

Καταλύτης: επιχειρηµατίας Richard Booth Φορέας συνέχειας:International Book Town Movement

Page 34: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Clondalkin, Dublin, Ireland

Page 35: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Μια οµάδα 10 γυναικών µιας κοινότητας 40 οικογενειών travellers στο Clondalkin, παρά τασχέδια των τοπικών αρχών για ανάπτυξη τηςπεριοχής εγκατάστασής τους έπεισαν την κοινήγνώµη για τις ανάγκες τους, «σχεδίασαν» οι ίδιεςτην περιοχή και προώθησαν τα σχέδιά τους µεθεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις φωτογραφιών, κεντήµατα κλπ.

Καταλύτης: Οµάδα δέκα γυναικών της κοινότηταςΦορέας συνέχειας: Clondalkin Traveler’s Development

Page 36: Charles Landry The Creative City - urenio.org · Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators ... τελευταίουτουβιβλίου«The Art of City Making»

Irish Traveller Movement: http://www.itmtrav.com

Η κοινότητα των Irish Travellershttp://www.travellerheritage.ie

Κοινότητες & Τοπική Αυτοδιοίκηση στη ΜεγάληΒρετανία

http://www.communities.gov.uk