Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

26
Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων Σεμινάριο Ενημέρωσης μελών Συγγραφικών Ομάδων ΤΕΙ ΑΘΗΝΩΝ-Δράση «Κάλλιπος» 14 Μαϊου 2015 Αικατερίνα Βράττη Νομική Σύμβουλος της Δράσης Ε.Α.Η.Σ.Β.

Transcript of Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Page 1: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη

χρήση έργων τρίτων

Σεμινάριο Ενημέρωσης μελών Συγγραφικών Ομάδων ΤΕΙ

ΑΘΗΝΩΝ-Δράση «Κάλλιπος»

14 Μαϊου 2015

Αικατερίνα Βράττη

Νομική Σύμβουλος της Δράσης Ε.Α.Η.Σ.Β.

Page 2: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Περιεχόμενα

Βασικές Έννοιες Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Βασικές Εξουσίες Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Περιορισμοί Περιουσιακού Δικαιώματος

Άδεια Εκμετάλλευσης

Fair Use-Εύλογη Χρήση

Εφαρμοστέο Δίκαιο-Δικαιοδοσία

Κυρώσεις - Ευθύνη ΣΕΑΒ & Συγγραφέα

Υπόδειγμα Αιτήματος για Παροχή Άδειας Εκμετάλλευσης

Προτάσεις

Άδειες Ανοικτού Περιεχομένου

Φωτογραφίες

Εικόνες στη Wikipedia - Wikimedia Commons - Flickr

Page 3: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Πνευματικό δικαίωμα: Το δικαίωμα που παρέχει ο νόμος στον δημιουργό ενός

πρωτότυπου έργου

Περιουσιακό Δικαίωμα Ηθικό Δικαίωμα

Εξυπηρετεί την ανάγκη οικονομικής Προστατεύει τον προσωπικό

εκμετάλλευσης του έργου δεσμό του δημιουργού με

το έργο του

Αποκτάται από τη στιγμή της δημιουργίας του έργου χωρίς διατυπώσεις

(αρ. 6 παρ. 2 ν. 2121/1993)

Διαρκεί όσο η ζωή του δημιουργού και εβδομήντα (70) χρόνια μετά το θάνατό του

(αρ. 29 ν. 2121/1993)

Πνευματική Ιδιοκτησία Βασικές Έννοιες Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Page 4: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Βασικές Εξουσίες Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Εξουσίες ηθικού δικαιώματος:

Αναγνώρισης της «πατρότητας» του έργου: Καθιερώνει την υποχρέωση αναφοράς του ονόματος του δημιουργού σε κάθε αντίτυπο και σε κάθε δημόσια χρήση.

Περιφρούρησης της ακεραιότητας του έργου: Απαγορεύεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού, οιαδήποτε μεταβολή του έργου (παραμόρφωση, περικοπή ή άλλη τροποποίηση), ακόμη και η ψηφιοποίηση αυτού.

άρθρο 4 του ν. 2121/1993

Εξουσίες περιουσιακού δικαιώματος:

Aναπαραγωγής: Δημιουργία αντιτύπων με αναλογικά ή ψηφιακά μέσα (uploading, downloading, αποθήκευση κ.ά.).

Δημιουργίας παράγωγων έργων: Τροποποίηση, διασκευή και μετάφραση.

Διανομής: Διάθεση στο κοινό αντιτύπων ή παραγώγων του έργου (πώληση, ενοικίαση, δανεισμός κ.ά.).

Παρουσίασης του έργου στο κοινό: Το έργο καθίσταται προσιτό σε ευρύτερο του στενού κύκλο προσώπων π.χ. μέσω διαδικτύου.

άρθρο 3 του ν. 2121/1993

Page 5: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Περιορισμοί Περιουσιακού Δικαιώματος

Χρήση του έργου χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή.

Παράθεση αποσπασμάτων (αρ. 19 ν. 2121/1993)

Παράθεση σύντομου αποσπάσματος ξένου έργου

Νομίμως δημοσιευμένου

Σκοπός: Η υποστήριξη της γνώμης του παραθέτη ή η άσκηση κριτικής του δημιουργού

Επιτρέπεται η άσκηση όλων των εξουσιών του περιουσιακού δικαιώματος

Υποχρέωση αναφοράς του τίτλου του έργου, του δημιουργού και του εκδότη.

Δεν εμπίπτει στο πεδίο του άρθρου 19

Παράθεση μεγάλου αποσπάσματος (π.χ. ολόκληρο κεφάλαιο)

Παράθεση ολόκληρου του έργου

To ξένο έργο αποτελεί την αποκλειστική πηγή συγγραφής του βιβλίου.

Προσοχή! Ο όρος της χρήσης αποσπάσματος ισχύει και για τις εικόνες. Διαφορετικά απαιτείται άδεια από τον δημιουργό.

Page 6: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Παράδειγμα

Η άποψη περί ευθύνης από διακινδύνευση υποστηρίζεται, όπως αναφέρθηκε

στο προηγούμενο κεφάλαιο, από τον Μ. Σταθόπουλο, ο οποίος θεωρεί πως

για ορισμένες κυρώσεις, όπως είναι η αποζημίωση ή ακόμη και η χρηματική

ικανοποίηση, η ευθύνη πρέπει να είναι αντικειμενική «Τούτο ανταποκρίνεται

καλύτερα στην πρόθεση του νομοθέτη να επεκταθεί ο έλεγχος στην αφετηρία,

στα ίδια τα γεγονότα της συλλογής και κατοχής της πληροφορίας, γεγονότα

που τα θεωρεί πηγή κινδύνων για τα υποκείμενα. Στόχος είναι να τεθεί κατά

το δυνατό υπό έλεγχο η πηγή κινδύνων και όχι κατ' ανάγκη να τιμωρηθεί ο

κάτοχός τους, με το να του αποδοθεί μομφή.» (Σταθόπουλος Μ., Η χρήση

προσωπικών δεδομένων και η διαπάλη μεταξύ ελευθεριών των κατόχων

τους και ελευθεριών των υποκειμένων τους, ΝοΒ 2000, σελ 17).

Page 7: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Περιορισμοί Περιουσιακού Δικαιώματος

Αναπαραγωγή για διδασκαλία (αρ. 21 ν. 2121/1993)

Ασκείται μόνον η εξουσία αναπαραγωγής

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας ή των εξετάσεων σε εκπαιδευτικό Ίδρυμα

Άρθρων ή σύντομων αποσπασμάτων έργου ή τμημάτων σύντομου έργου ή έργων των εικαστικών τεχνών

Νομίμως δημοσιευμένα έργα

Υποχρέωση αναφοράς του τίτλου του έργου, του δημιουργού και του εκδότη.

Προσοχή! Ο περιορισμός του άρθρου 21 δεν εφαρμόζεται όταν η διδασκαλία γίνεται μέσω διαδικτύου, διότι ο νόμος επιτρέπει μόνον την άσκηση της εξουσίας αναπαραγωγής στον διδάσκοντα και όχι της δημόσιας εκτέλεσης. Ιδίως δε, όταν το οπτικοακουστικό υλικό διατίθεται με άδειες ανοικτού περιεχομένου, οι οποίες επιτρέπουν οποιαδήποτε άλλη χρήση πέραν της διδασκαλίας.

Page 8: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Τεστ των τριών σταδίων

Τεστ των τριών σταδίων - Γενική ρήτρα η οποία ισχύει για όλους τους περιορισμούς (αρ. 28 Γ ν. 2121/1993).

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή των έργων σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις

Υπό τις εξής προϋποθέσεις

α) δεν εμποδίζεται η κανονική β) δεν θίγονται αδικαιολόγητα τα νόμιμα εκμετάλλευση του έργου συμφέροντα του δημιουργού

Παράδειγμα. Φωτοτυπική αναπαραγωγή ολόκληρου βιβλίου: Μειώνει τις πωλήσεις του έργου και άρα την ποσοστιαία αμοιβή του συγγραφέα, η οποία υπολογίζεται βάσει των πωλήσεων.

Page 9: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Άδεια Εκμετάλλευσης

Εάν η εκμετάλλευση του έργου δεν υπάγεται σε κάποιον από τους ως άνω περιορισμούς, τότε απαιτείται άδεια από τα εξής πρόσωπα:

1. Δημιουργό: Μόνο αυτός έχει δικαίωμα να επιτρέπει ή να απαγορεύει την εκμετάλλευση του έργου του.

2. α) Δικαιούχο περιουσιακού δικαιώματος (π.χ. εκδότη): Εάν έχει συνάψει αποκλειστική σύμβαση εκμετάλλευσης του περιουσιακού δικαιώματος στο σύνολο του (αρ. 13 ν. 2121/1193).

β) Δημιουργό:

Όταν ο χρήστης επιλέξει να προβεί σε ενέργειες που προσβάλλουν την ακεραιότητα του έργου του π.χ. περικοπή, τροποποίηση, μετατροπή, προσθήκη κ.ά.

Όταν δημοσιεύεται το έργο με διαφορετικό τρόπο για πρώτη φορά.

Όταν λήξει η χρονική διάρκεια της σύμβασης.

3. Κληρονόμος (αρ. 12 ν. 2121/1993).

4. Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (αρ. 55 ν. 2121/1993).

5. Υπουργό Πολιτισμού: Μετά την παρέλευση του χρόνου προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας (αρ. 29 παρ. 2 ν. 2121/1993).

Page 10: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Άδεια Εκμετάλλευσης

Δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων:

Ακουστικό ή οπτικοακουστικό έργο:

Άδεια από τον ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη και τον παραγωγό υλικών

φορέων ήχου ή εικόνας και ήχου (αρ. 46 ν. 2121/1993).

Αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν ορισμένες χρήσεις

των εισφορών τους ή ορισμένους τρόπους εκμετάλλευσης των εκπομπών τους

αντίστοιχα.

Σύγγραμμα:

Άδεια από τον εκδότη εντύπων (αρ. 51 ν. 2121/1993).

Αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν την αναπαραγωγή της

στοιχειοθεσίας και της σελιδοποίησης των έργων που έχουν εκδώσει.

Page 11: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Fair Use-Εύλογη Χρήση

Συχνά επικρατεί η άποψη ότι στο ελληνικό δικαιϊκό σύστημα ισχύει η ρήτρα

του “fair use”, ελληνιστί εύλογη χρήση

H ρήτρα αυτή

Εμφανίζεται στο αγγλοσαξονικό σύστημα (Αγγλία, Αμερική, Αυστραλία κ.ά.)

Τυγχάνει εφαρμογής όταν

το ξένο έργο έχει νομίμως δημοσιευθεί,

ο χρήστης δεν προτίθεται να προβεί σε εμπορική εκμετάλλευση του έργου του,

παρατίθεται τμήμα του έργου και μάλιστα μη ουσιαστικό.

Ειδικά για τις εικόνες, η αποσπασματική παράθεση των οποίων συνήθως δεν

εξυπηρετεί τον σκοπό του δημιουργού, έχει κριθεί από τα αμερικανικά Δικαστήρια

ότι: εμπίπτει στα όρια της εύλογης χρήσης η ενσωμάτωση εικόνων χαμηλής

ανάλυσης, αποσπασμάτων αυτών ή εικόνων σε σμίκρυνση.

Προσοχή! Η ρήτρα αυτή δεν ισχύει στο δικό μας δικαιϊκό σύστημα.

Page 12: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Εφαρμοστέο Δίκαιο-Δικαιοδοσία Συχνά οι Κύριοι Συγγραφείς αναρωτιούνται: Γιατί αναφερόμαστε στο ελληνικό δίκαιο

όταν τα έργα που αναπαράγουμε ή τροποποιούμε προέρχονται από βάσεις δεδομένων τρίτων χωρών;

Δικαιοδοσία: Κατά τόπο αρμόδιο είναι το Δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου έχει την κατοικία του ο εναγόμενος (Γενική νόμιμη δωσιδικία κατ’ άρθρο 3 παρ. 1, 22, 25 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ και αρ. 2 Κανονισμός 44/2001).

Εφαρμοστέο Δίκαιο:

Ο καθορισμός του υποκειμένου του πνευματικού δικαιώματος, το εάν ένα έργο αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας ή ακόμη και το εάν έχει παρέλθει η προστασία του, διέπεται από το δίκαιο του κράτους, όπου το έργο έγινε για πρώτη φορά νομίμως προσιτό στο κοινό. Ενδέχεται δηλαδή να κριθεί με βάση αλλοδαπό δίκαιο.

Η ένδικη όμως προστασία διέπεται από το δίκαιο της χώρας όπου ζητείται η προστασία (αρ. 67 ν. 2121/1997 και διεθνής σύμβαση της Βέρνης – Παρισίων), δηλαδή από το ελληνικό δίκαιο.

Αρμόδια Δικαστήρια τα ελληνικά, και εφαρμοστέο δίκαιο το ελληνικό, και ως προς την επίλυση της διαφοράς και ως προς την επιβολή κυρώσεων.

Page 13: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Κυρώσεις

Προσβολή πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων = Επανάληψη ξένου έργου

Πιστή αναπαραγωγή

Αναπαραγωγή με αποκλίσεις και τροποποιήσεις

Η προσβολή επιφέρει:

Πoινικές κυρώσεις: Ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από 2.900 έως 15.000 ευρώ (αρ.66 παρ. 1 ν. 2121/1993).

Αστικές κυρώσεις:

Ενάγοντες:

Δημιουργός ή Δικαιούχος περιουσιακού δικαιώματος (αρ. 13 παρ. 3 ν. 2121/1993)

Δικαιούχος συγγενικού δικαιώματος

Ενδεχομένως Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης (αρ. 55 παρ. 1 ε και 2 ν. 2121/1993)

Αίτημα:

Αναγνώριση δικαιώματος, άρση της προσβολής και παράλειψη στο μέλλον.

Αποζημίωση (=διπλάσιο ειθισμένης αμοιβής) και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης.

Εάν δεν μπορεί να αποδειχθεί η υπαιτιότητα: Ποσό αδικαιολόγητου πλουτισμού ή Κέρδος από την εκμετάλλευση (αρ.65 παρ. 1 ν. 2121/1993).

Page 14: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Ευθύνη ΣΕΑΒ & Συγγραφέα

Άδεια Εκμετάλλευσης-Εγγυήσεις:

O/H Συγγραφέας εγγυάται ότι το Έργο του/της

είναι πρωτότυπο.

δεν προσβάλλει πνευματικά δικαιώματα τρίτων.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τις ως άνω ρήτρες ο/η Συγγραφέας

αναλαμβάνει την υποχρέωση

να παρέμβει σε ενδεχόμενη σχετική δικαστική διαδικασία υπέρ του Σ.Ε.Α.Β.,

να καταβάλει στον Σ.Ε.Α.Β. οποιαδήποτε αποζημίωση, χρηματική ικανοποίηση

ή όποιο άλλο ποσό υποχρεωθεί να καταβάλει σε τρίτο, του οποίου προσεβλήθη

η πνευματική ιδιοκτησία με το Έργο του, νομιμοτόκως από την ημερομηνία

καταβολής αυτής/-ού στον δικαιούχο έως την εξόφληση,

Ενέχονται εις ολόκληρον (481 και 926 ΑΚ).

Τη ζημία θα φέρει, κατά κανόνα, αποκλειστικά αυτός που ευθύνεται από πταίσμα

(ΑΠ 1261/2012, ΝοΒ 2013, σελ 740).

Page 15: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Με το αίτημα γνωστοποιούμε: Μη αποκλειστική άδεια, Στοιχεία Αιτούντα, Αντικείμενο της άδειας (π.χ. εικόνα, κείμενο κ.ά.), Θέμα συγγράμματος, Βάση Δεδομένων-Κάλλιπος, Αποθετήριο Ανοικτής Πρόσβασης, Εξουσίες των οποίων πρέπει να επιτραπεί η άσκηση, Αναπαραγωγή, Διανομή, Παρουσίαση στο κοινό ή/και Τροποποίηση, Με ποια άδεια Creative Commons διατίθεται το σύγγραμμα. Εάν ο δημιουργός δεν επιθυμεί να διατεθεί το έργο του με ανοικτή πρόσβαση θα πρέπει να προστεθεί σχετική σημείωση στην αρχή του συγγράμματος και στη λεζάντα της εικόνας.

Πρόκειται για υπόδειγμα Δυνατή η αναδιατύπωση ανάλογα με τις χρήσεις

που πρόκειται να προβεί ο αιτών

Π.χ. Άδεια CC BY-NC-SA-Αναφέρετε ότι

ενδέχεται να τροποποιηθεί το έργο

Διατυπωμένο σε δύο γλώσσες Αγγλική και ελληνική

Δύο είδη υποδειγμάτων Ατελής άδεια

Άδεια επ’ αμοιβή-H σχετική δαπάνη δεν είναι

επιλέξιμη.

Υπόδειγμα Αιτήματος για Παροχή Άδειας Εκμετάλλευσης

Page 16: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Υπόδειγμα Αιτήματος για Παροχή Άδειας Εκμετάλλευσης

Page 17: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Προτάσεις

Προτείνεται η ενσωμάτωση ή δημιουργία παράγωγων έργων που

αδειοδοτούνται με άδειες ανοικτού περιεχομένου π.χ. Creative Commons-υπό τους όρους αυτών,

αποτελούν κοινό κτήμα (public domain),

παρέλευση χρόνου προστασίας π.χ. Όσκαρ Ουάιλντ, Κλωντ Μονέ

παραίτηση από το περιουσιακό δικαίωμα. Αναπαλλοτρίωτο ηθικό δικαίωμα,

φέρουν την ένδειξη Creative Commons Zero,

οι δημιουργοί δηλώνουν ότι δεν θα ασκήσουν το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του σημαινόμενου έργου,

δημιουργήσατε σε συνεργασία με Συντελεστή συγγραφικής προσπάθειας της Δράσης,

παραπέμπουν σ’ αυτά υπερ-σύνδεσμοι (hyperlinks) ή/και «βαθιοί» σύνδεσμοι (deep linking) (ΔΕΕ C-466/12).

Προσοχή! Εάν το έργο στο οποίο παραπέμπει ο σύνδεσμος αποσυρθεί από την πλατφόρμα που το φιλοξενεί (π.χ. ΥouΤube) θα πάψει να έχει πρόσβαση σ’ αυτό ο αναγνώστης.

Page 18: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Άδειες Ανοικτού Περιεχομένου

Creative Commons: γραπτά κείμενα, εικόνες, τραγούδια, οπτικοακουστικά έργα (video) και βάσεις δεδομένων.

GNU Free Documentation License (GFDL)-Άδεια Ελεύθερης Τεκμηρίωσης GNU: Δημιουργήθηκε για την αδειοδότηση των εγχειριδίων ελεύθερου λογισμικού GNU. Πλέον χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε γραπτό έργο.

Μη αποκλειστικές άδειες εκμετάλλευσης,

Συνυπάρχουν με το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας,

Ο δημιουργός επιτρέπει στο κοινό να ασκήσει ορισμένες από τις εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος, ανάλογα με το είδος της άδειας που επιλέγει,

Αναπαραγωγή, διανομή και παρουσίαση του έργου στο κοινό,

Δημιουργία παραγώγων (προαιρετικά),

Εμπορική χρήση (προαιρετικά),

Υποχρεωτική η αναφορά του ονόματος του δημιουργού,

Δημιουργία παραγώγων υπό την ίδια άδεια.

Page 19: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Φωτογραφίες ως έργα της διάνοιας

Φωτογραφίες: Έργα κατ’ άρθρο 2 ν. 2121/1993

Τα έργα προστατεύονται όταν είναι πρωτότυπα:

Στατιστική Μοναδικότητα: Κατά λογική πιθανολόγηση, κάποιος αδυνατεί να

δημιουργήσει, κάτω από παρόμοιες συνθήκες και με τους ίδιους στόχους, το ίδιο

έργο.

Δημιουργικό ύψος: Εκφεύγει από τα ήδη γνωστά και αυτονόητα.

Θεωρία και νομολογία έως 2005:

To στοιχείο της πρωτοτυπίας πρέπει να κρίνεται με ιδιαίτερη επιείκεια.

Δεν προστατεύονται μόνον όσες αποτελούν έργα φωτογραφικής τέχνης αλλά και

οι απλές φωτογραφίες, αρκεί να ενσωματώνουν άμεση απεικόνιση του

αντικειμένου τους.

Άρθρο 6 της οδηγίας 93/98 της Ε.Ε.:

Η φωτογραφία θεωρείται πρωτότυπη, εφόσον είναι αποτέλεσμα της

προσωπικής πνευματικής εργασίας του δημιουργού της.

Πιο κοντά στο αγγλοσαξωνικό σύστημα-Θεωρία “sweat of the brow”.

Page 20: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Φωτογραφίες ως έργα της διάνοιας Υπ’ αριθ. 152/2005 ΑΠ: Θέτει πρόσθετο κριτήριο το να αντανακλά η φωτογραφία

την προσωπικότητα του δημιουργού.

Αφήνει εκτός του προστατευτικού πεδίου της πνευματικής ιδιοκτησίας πλήθος φωτογραφιών, ευνοώντας εν τέλει τον χρήστη.

Αποτελεί contra legem ερμηνεία:

Δεν εκπορεύεται ούτε από το γράμμα ούτε από το σκοπό της διάταξης του άρθρου 6 της Οδηγίας 93/1998 της ΕΟΚ. Οι εθνικοί δικαστές δεν προέβησαν σε σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο ερμηνεία (249 παρ. 3 ΣυνθΕΚ, αλλά και 10 παρ.1 ΣυνθΕΚ).

Δεν λαμβάνει υπόψη την τελολογική ερμηνεία του εσωτερικού δικαίου και συγκεκριμένα του άρθρου 2 του ν. 2121/1993 με το οποίο ο νομοθέτης επεξέτεινε την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και στις «φωτογραφίες», ενώ μέχρι τότε προστατεύονταν μόνον τα «έργα φωτογραφικής τέχνης», σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης.

Υπ’ αριθ. 1493/2009 ΑΠ: Άξια προστασίας είναι κάθε φωτογραφία που δεν είναι αντιγραφή άλλης.

Προσοχή! Ο ορισμός της πρωτοτυπίας κρίνεται in concreto (συγκεκριμένα) από τον δικαστή και δεν υπάρχουν ασφαλείς για τους χρήστες απαντήσεις.

Page 21: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Φωτογραφίες ως έργα της διάνοιας Δημιουργός: O λήπτης της πρωτότυπης φωτογραφίας, ο οποίος είναι πάντα ένας. Δεν

είναι δυνατόν να αποτελέσει έργο σύνθετο, συλλογικό ή συνεργασίας.

Υποχρεωτική η αναφορά στο όνομα του δημιουργού.

Υποχρεωτική η αναφορά του τίτλου της εφημερίδας ή του περιοδικού ή του ονόματος του Μέσου Μαζικής Ενημέρωσης στο οποίο έχει μεταβιβαστεί (αρ. 38 του ν.2121/1993).

Τα ανωτέρω ισχύουν είτε εμφανίζει πρωτοτυπία και εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 2121/1993 είτε είναι απλή (Μον.Πρωτ.Αθ. 4559/2001).

Εικονιζόμενα πρόσωπα:

Δεν έχουν πνευματικά δικαιώματα.

Δικαίωμα στην προσωπικότητα (αρ. 57 ΑΚ και 5 Σ).

Δεν επιτρέπεται η λήψη, αναπαραγωγή, κυκλοφορία, διάδοση και με οποιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευση της φωτογραφίας προσώπου χωρίς τη συναίνεσή του για τη συγκεκριμένη χρήση.

Προσοχή! Ο εντοπισμός του παραβάτη-χρήστη της φωτογραφίας είναι το ίδιο εύκολος με τον χρήστη κειμένου. Πολλές φωτογραφίες έχουν διάστιξη.

Page 22: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Φωτογραφίες με αρχαιολογικό περιεχόμενο

Φωτογραφίες με αρχαιολογικό περιεχόμενο:

Αποκλειστικός δικαιούχος πνευματικών δικαιωμάτων το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.),

Ο φωτογράφος έχει πνευματικά δικαιώματα για τις συγκεκριμένες λήψεις,

Απαιτείται άδεια και από τους δύο.

Χορήγηση αδείας από το ΥΠ.ΠΟ. (Υ.Α.ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΔΜΕΕΠ/Γ2/Φ51-52-54/81397/2199).

Ο ενδιαφερόμενος υποβάλει αίτηση συμπληρώνοντας το ειδικό έντυπο στην αρμόδια Διεύθυνση του ΥΠ.ΠΟ. π.χ. Διεύθυνση Μουσείων, Εφορείες Αρχαιοτήτων κ.ά.

Η άδεια χορηγείται από τον Υπουργό Πολιτισμού κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Καταβολή τελών χρήσης στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων & Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠ).

Απαλλαγή τέλους για Εκπαιδευτικούς-Διδακτικούς Ηλεκτρονικούς Τίτλους.

Προσοχή! Δεν προβλέπεται απαλλαγή από τα τέλη όταν οι ηλεκτρονικοί τίτλοι δημοσιεύονται στο διαδίκτυο.

Page 23: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Εικόνες στη Wikipedia

Επιτρέπεται η χρήση εικόνων που διατίθενται

με άδειες Creative Commons ή GFDL: Mπορείτε να αναπαράξετε, διανείμετε και επαναχρησιμοποιήσετε τις εικόνες υπό τους όρους των αδειών αυτών,

με την ένδειξη «προς ελεύθερη χρήση ή χωρίς πνευματικά δικαιώματα»,

με την ένδειξη «εύλογη χρήση» μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό τους όρους του άρθρου 19 ν. 2121/1993.

Αντίθετα, αρχεία με τις ενδείξεις

με άγνωστο δημιουργό,

από άγνωστες πηγές,

χωρίς αιτιολογία εύλογης χρήσης,

με ελλιπή περιγραφή,

με λάθος άδεια,

με άγνωστη άδεια,

Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, γιατί δεν έχει αποσαφηνιστεί το καθεστώς πνευματικών δικαιωμάτων.

Page 24: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Wikimedia Commons-Flirck

Wikimedia Commons:

Αποθετήριο ψηφιακών αρχείων (εικόνες, ακουστικά ή οπτικοακουστικά έργα) με

εκπαιδευτικό περιεχόμενο

Αποτελούν κοινό κτήμα (public domain mark)

Αδειοδοτούνται από τον δημιουργό με μια άδεια ανοικτού περιεχομένου Creative

Commons (CC BY-SA ή CC BY).

Flickr:

Αποθετήριο φωτογραφιών

Πολλοί χρήστες του Flirck έχουν επιλέξει να διαθέσουν-διανέμουν τα έργα τους

υπό τους όρους των αδειών Creative Commons (CC). Οι χρήστες αυτού του

δικτυακού τόπου μπορούν να εντοπίσουν υλικό που αδειοδοτείται με άδειες CC με

την επίκληση των αδειών αυτών.

Page 25: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

Χρήσιμα Κείμενα Δράσης

Οδηγός Δημιουργίας Πρωτογενούς Υλικού:

Πληροφορίες σχετικά με την ενσωμάτωση έργων τρίτων

Οδηγίες σχετικά με την αρχειοθέτηση των αδειών εκμετάλλευσης.

Οδηγός Αδειών Ανοικτού Περιεχομένου Creative Commons (CC):

Βασικές έννοιες πνευματικής ιδιοκτησίας

Περιγραφή των αδειών CC

Χρήσιμες πληροφορίες και προτάσεις που αφορούν στον ενδεδειγμένο τρόπο

επιλογής μιας άδειας CC.

Οδηγός Εκμετάλλευσης Φωτογραφιών ως Πνευματικών Έργων:

Σύντομα θα αναρτηθεί

Page 26: Επιτρεπόμενη και απαγορευμένη χρήση έργων τρίτων

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ