Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανινωφ - ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ

ειίδα 1 απφ 41

Α Γ Η Ο Τ Η Γ Ν Α Σ Η Ο Τ Μ Π Ρ Η Α Ν Σ Η Α Ν Η Ν Ω Φ

Δ Π Η Κ Ο Π Ο Τ Σ Α Τ Ρ Ο Τ Π Ο Λ Δ Ω

Θ Α Τ Μ Α Σ Α Κ Α Η Ζ Μ Δ Η Α

Μεηάθξαζε : Ο Μεηξνπνιίηεο Νηθνπόιεσο ΜΔΛΔΣΗΟ

Έθδνζε Δ΄


ΔΚΓΟΖ

ΗΔΡΑ ΜΖΣΡΟΠΟΛΔΩ ΝΗΚΟΠΟΛΔΩ

ΠΡΔΒΔΕΑ 2000

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο

Σν βηβιίν απηφ εθδφζεθε γηα πξψηε θνξά ην 1987. Απφ ηφηε εθπθινθφξεζε ζε 4 εθδφζεηο (= 20.000

αληίηππα).

Μαο κηιάεη γηα ηελ ηάζε πνπ έρνπλ κεξηθνί επζεβείο, λα αλαδεηνχλ κε ιαρηάξα «ζαχκαηα θαη

ζεκεία», «ζαπκαηνπξγνχο», «ζεκεηνθφξνπο», «ραξηζκαηνχρνπο».

Μαο ιέγεη, φηη δελ πξέπεη λα ιηγσλφκαζηε γηα «ζαχκαηα θαη ζεκεία». Γηαηί κε «ζαχκαηα θαη

ζεκεία», θαη κάιηζηα κεγάια θαη θαηαπιεθηηθά, ζα πξνζπαζήζεη λα καο πιαλήζεη ν αληίρξηζηνο, ηφηε πνπ

ζα έιζεη.

Πξέβεδα, 11 Ηνπλίνπ 2000

† Ο Ν.Μ.


Ο πγγξαθέαο

Ο επίζθνπνο Ηγλάηηνο (θαηά θφζκνλ Γεκήηξηνο Αιεμάλδξνβηηο Μπξηαληζηαλίλσθ) θαηαγφηαλ απφ

επηθαλή νηθνγέλεηα. Γελλήζεθε ην 1807 ζην Πνθξφθζθ, ηεο λνκαξρίαο Βνινγδά. Ήηαλ θαξπφο πξνζεπρήο.

Γηαηί νη γνλείο ηνπ ήηαλ κέρξη ηφηε άηεθλνη.

Απφ παηδί έδεηρλε πνιιή πξνζπκία ζηελ πξνζεπρή θαη ζηελ κειέηε ησλ ηεξψλ βηβιίσλ. Μεηά ην άγην

Δπαγγέιην, ην πην αγαπεκέλν ηνπ βηβιίν ήηαλ νη βίνη ησλ αγίσλ.

ε ειηθία 16 εηψλ εηειείσζε ην γπκλάζην. Ο παηέξαο ηνπ ηνλ αλέγξαςε ζηελ πνιεκηθή Σερληθή

ρνιή Πεηξνχπνιεο.

ην ηαμείδη, ν Γεκήηξηνο εθκπζηεξεχζεθε ζηνλ παηέξα ηνπ, φηη ζέιεη λα γίλεη κνλαρφο. Ο παηέξαο

ηνπ δελ έδσθε πνιιή ζεκαζία ζηα ιφγηα ηνπ. Έηζη ν Γεκήηξηνο έκεηλε ζηελ ζρνιή ησλ Δπειπίδσλ. ηηο

ζπνπδέο ηνπ είρε ηέηνηα επηηπρία, πνπ πξνθάιεζε ην ελδηαθέξνλ ηνπ κεγάινπ Σζάξνπ Νηθνιάνπ Α’ (1825-

1855), πνπ ηνπ ερνξήγεζε απηνθξαηνξηθή ππνηξνθία.

ηελ πεξίνδν ησλ ζπνπδψλ ηνπ δνχζε ζαλ λα ήηαλ κνλαρφο. Κνηλσλνχζε πνιχ ηαθηηθά. Δπήγαηλε

πνιχ ζπρλά λα ζπκβνπιεχεηαη ηνπο άγηνπο Γέξνληεο ηεο Μνλήο ηνπ αγίνπ Αιεμάλδξνπ Νέθζθη. Ζ απφθαζή

ηνπ λα γίλε κνλαρφο εηάξαμε ηνπο γνλείο ηνπ, ηελ ζρνιή Πνιέκνπ θαη ηνλ Σζάξν. Αιιά ν Γεκήηξηνο δελ

επηνήζε. ’ απηφ ηνλ βνήζεζε πνιχ ε γλσξηκία ηνπ κε ηνλ κεγάιν ζηάξεηο Λεσλίδα ηεο Όπηηλα, πνπ ήηαλ ν

«γέξνληάο» ηνπ, ν πλεπκαηηθφο ηνπ παηέξαο. Έηζη ζε ειηθία 20 εηψλ, έγηλε δφθηκνο ζηελ Μνλή Αγίνπ

Αιεμάλδξνπ βέξζθη. Γέξνληα είρε ηνλ ζηάξεηο Λεσλίδα.

Μεηά απφ ιίγν αξξψζηεζε ε κεηέξα ηνπ. Ο παηέξαο ηνπ εθκεηαιιεχζεθε ηελ «επθαηξία», γηα λα

απνηξαβήμε ηνλ πηφ ηνπ απφ ην κνλαζηήξη. Ο Γεκήηξηνο ππάθνπζε. Δπήγε θαη έκεηλε ζην ζπίηη ηνπο ζην

Βνινγδά πνιχ θαηξφ. Υσξίο πνηέ λα αιιάμε γλψκε. Καη επεηδή ε κεηέξα ηνπ αξγνχζε λα πεζάλεη έγηλε

κνλαρφο ζην Βνινγδά. Δθάξε ηελ 28 Ηνπλίνπ 1831 θαη έιαβε ην φλνκα Ηγλάηηνο. Πνιχ γξήγνξα

ερεηξνηνλήζε ηεξνκφλαρνο. Σν 1833 ν ηζάξνο ηνλ δηψξηζε εγνχκελν ηεο Μνλήο ηνπ αγίνπ εξγίνπ ζηελ

Πεηξνχπνιε. Καη ην 1834 βιέπνληαο ηελ αγηφηεηα θαη δσηηθφηεηά ηνπ ηνλ θαηέζηεζε έμαξρν ησλ

κνλαζηεξηψλ ηεο πεξηνρήο ηεο Πεηξνππφιεσο. Γηα λα αληαπνθξηζή ζηα θαζήθνληά ηνπ απηά, άξρηζε λα

ζπληάζζε ηα πεξίθεκα βηβιία ηνπ «Αζθεηηθέο εκπεηξίεο». Σν 1847 έγξαςε ηηο πεξηζζφηεξεο επηζηνιέο ηνπ.

Σν 1856 επήγε ζηελ Όπηηλα θαη αζθήζεθε ζηελ «εζπρία». Σν 1857 εθιήζε ζηελ Πεηξνχπνιε θαη

ερεηξνηνλήζε επίζθνπνο ηαπξνππφιεσο, Καπθάζνπ θαη Δπμείλνπ Πφληνπ. Δθεί έζηξεςε ηελ πξνζνρή ηνπ

ζηνπο λένπο. Καη έγξαςε ην βηβιίν «Πξνζθνξά ζηνλ χγρξνλν Μνλαρηζκφ». Σν 1861 παξεηήζε ιφγσ

αζζελείαο θαη απεζχξζε ζηελ ηεξά Μνλή αγίνπ Νηθνιάνπ ζην Μπακπάεβν, φπνπ θαη εθνηκήζε νζίσο ηελ 30

Απξηιίνπ 1867.

Σα έξγα ηνπ εμεδφζεζαλ ζε έμη ηφκνπο:


Α’, Β’ θαη Γ’ Αζθεηηθέο Δκπεηξίεο·

Γ’ Αζθεηηθνί Λφγνη θαη Δπηζηνιέο·

Δ’ Πξνζθνξά ζηνλ χγρξνλν Μνλαρηζκφ· θαη

η’ Παηεξηθφλ.

Ζ ηεξάζηηα θαη ζπάληα αμία ησλ έξγσλ ηνπ έγθεηηαη ζην φηη πξνζθέξεη φιε ηελ νπζία θαη φιν ην

βάζνο ηεο παηεξηθήο δηδαζθαιίαο γηα ηελ πλεπκαηηθή δσή κε γιψζζα ζχγρξνλε θαη ινγνηερληθή ράξε.

Θεσξείηαη έλαο απφ ηνπο αγησηέξνπο αλζξψπνπο ηεο Ρσζζίαο. Ο κεγάινο ζηάξεηο ηεο Όπηηλα

Βαξζαλνχθηνο καο πιεξνθνξεί φηη: θαηά ηελ θεδεία ηνπ ελάξεηνη άλδξεο είδαλ αγγέινπο λα δνξπθνξνχλ

ηελ ςπρή ηνπ, αλεξρνκέλε πξνο ηνλ ζξφλν ηνπ Κπξίνπ· θαη ηνπο άθνπζαλ λα ςάιινπλ: «Υαίξε, άγηεο

ηεξάξρα ηνπ Υξηζηνχ, πάηεξ Ηγλάηηε».

Αησλία ε κλήκε ηνπ Δπηζθφπνπ Ηγλαηίνπ.

εκείσζε: Ο επίζθνπνο Ηγλάηηνο αλεθεξχρζε ην 1990 απφ ηελ χλνδν ηνπ Παηξηαξρείνπ Μφζραο

άγη νο .

ΔΠΗΚΟΠΟΤ ΗΓΝΑΣΗΟΤ

Θ Α Τ Μ Α Σ Α Κ Α Η Ζ Μ Δ Η Α

ΔΗΑΓΩΓΖ

1 . Ση δ εηνύ ζαλ ν η Φ αξη ζαί ν η

Οη Φαξηζαίνη δελ έκελαλ ηθαλνπνηεκέλνη κε ηα ζαχκαηα, πνπ έθαλε ν Κχξηνο. Σα εχξηζθαλ ρσξίο

πνιιή ζεκαζία. Καη ηνπ δεηνύζαλ έλα ζαύκα κε ηδηαίηεξε ζεκαζία: έλα – φπσο ην έιεγαλ νη ίδηνη –

«ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνύ»[1]Ζ απαίηεζή ηνπο γηα έλα ηέηνην ζαχκα, έθθξαζε κηαο δηθήο ηνπο αληίιεςεο

γηα ηα ζεκεία θαη ηα ζαχκαηα, επαλειήθζε πνιιέο θνξέο. «Ζ γελεά αχηε ζεκείνλ δεηεί»[2], καο

πιεξνθνξεί ν Κχξηνο. Σελ ίδηα απαίηεζε κε ηνπο Φαξηζαίνπο είραλ θαη νη αδδνπθαίνη· παξ’ φιν πνπ ην

πηζηεχσ ηνπο δηέθεξε ηφζν πνιχ απφ ην πηζηεχσ ησλ Φαξηζαίσλ[3].

Σελ αμίσζή ηνπο απηή γηα «ζεκείν εθ ηνπ νπξαλνχ», κεξηθέο θνξέο ηελ δηεηχπσζαλ θαη ελψπηνλ ηνπ

ιανχ. Καη λα έλα παξάδεηγκα: Ο Κχξηνο έθακε έλα ζαχκα. Δπιήζπλε πέληε άξηνπο. Καη κε απηνχο ερφξηαζε

κηα αλζξσπνζάιαζζα: πέληε ρηιηάδεο άλδξεο θαη ακέηξεηεο γπλαίθεο θαη παηδηά. Δθείλνη ην ζαχκα απηφ ην

είδαλ κε ηα ίδηα ηνπο ηα κάηηα. Καη έθαγαλ απφ απηφ ην «ηξαπέδη». σκαηηθά ρφξηαζαλ. Μα πλεπκαηηθά δελ


ην θαηάιαβαλ. Καη γη’ απηφ δελ ρφξηαζαλ. Καη εθθξάδνληαο ηελ πείλα ηνπο είπαλ ζηνλ Κχξην! «Ση ζεκείνλ

πνηείο, ίλα ίδσκελ θαη πηζηεχζσκέλ νη; Οη παηέξεο εκψλ ην κάλλα έθαγνλ ελ ηε εξήκσ, θαζψο έζηη

γεγξακκέλνλ· άξηνλ εθ ηνπ νπξαλνχ έδσθελ απηνίο θαγείλ»[4]. Ο ζαπκαηνπξγηθφο πνιιαπιαζηαζκφο ησλ

άξησλ ζηα ρέξηα ηνπ σηήξνο δελ ηνπο εθάλεθε αξθεηόο! Γηαηί είρε γίλεη κε ηελ ζησπή θαη κε ηελ αγία

ηαπείλσζε, πνπ δηεπφηηδαλ φιεο ηηο ελέξγεηεο ηνπ Θεαλζξψπνπ! Απηνί όκσο ερξεηάδνλην ζέακα ! Απηνί

ήζειαλ θάηη ην εληππσζηαθό, θάηη πνπ λα θάλεη εθθέ! Ήζειαλ ιφγνπ ράξηλ: Να ζθεπαζζή ν νπξαλφο κε

καχξα ζχλλεθα! Να αληερήζνπλ βξνληέο! Να ιάκςνπλ αζηξαπέο! Καη ηα ςσκηά λα πέζνπλ απφ ηνλ

νπξαλφ!

Κάηη ην αλάινγν δεηνχζαλ θαη νη αξρηεξείο θαη νη άξρνληεο ησλ Ηνπδαίσλ, φηαλ ν Θεάλζξσπνο είρε

επδνθήζεη λα αλεβαζζή ζηνλ ηαπξφ. «Οη αξρηεξείο Σνλ εκπαίδαλε. Σν ίδην έθαλαλ θαη νη γξακκαηείο θαη νη

πξεζβχηεξνη θαη νη θαξηζαίνη. Έιεγαλ· Άιινπο έζσζε. Σνλ εαπηφ ηνπ δελ κπνξεί λα ηνλ ζψζε; Σίπνηε δελ

είλαη! Αλ είλαη ν βαζηιεχο ηνπ Ηζξαήι, εδψ ζα ην δείμε! Αλ θαηεβή απηή ηελ ζηηγκή απφ ηνλ ζηαπξφ! Μφλν

ηφηε ζα πηζηεχζσκε ζ’ απηφλ[5].

Σν παξαδέρνληαη, φηη ν Υξηζηφο έθακε ζαχκαηα. Σν παξαδέρνληαη φηη απηά πνπ είρε θάκεη ήηαλ

ζαχκαηα. Καη ηαπηόρξνλα ηα ππνηηκνύλ. Καη ππνηηκώληαο ηα αξλνύληαη. Αξλνχληαη ηα ζαχκαηα, πνπ

έθακε ν Θεφο κε ηελ επζπιαγρλία Σνπ. Καη Σνπ δεηνχλ ζαχκα θνκκέλν ζηα κέηξα ησλ αληηιήςεψλ ηνπο.

Μα αλ έλα ηέηνην ζαχκα εγίλεην, δελ ζα κπνξνχζε πηα λα επηηχρε ν ζθνπφο, γηα ηνλ νπνίν ήιζε ν

Θεάλζξσπνο ζηε γε. Καη θπζηθά δελ ζα είρακε πηα απνιχηξσζε. Σέηνηα ζαχκαηα πνζνχζαλ θαη πνζνχλ λα

ηδνχλ, φινη νη ειαθξφκπαινη, πεξίεξγνη θαη άθξηηνη.

Έλα ηέηνην ζαχκα πφζεζε λα ηδή απφ ηνλ Κχξην θαη ν Ζξψδεο[6]. Απηφο, ην ζεκείν ην ήζειε «γηα λα

ζθνηψζε ηνλ θαηξφ ηνπ» επράξηζηα! Καη επεηδή δελ ηνπ έγηλε ην ραηήξη, ηνλ επήξε ηνλ Κχξην ζηελ

θνξντδία! Καη επξήθε έηζη επθαηξία γηα δηαζθέδαζε!

2 . Ση δε ί ρλ ε η ε αμί σζ ε απη ή

Ση καο δείρλεη ε θνηλή απηή αμίσζε, πνπ πξφβαιιαλ ζηνλ Κχξην άλζξσπνη κε ηφζν δηαθνξεηηθέο

αξρέο; Ση καο δείρλεη ε αμίσζε απηή, πνπ ήηαλ έθθξαζε κηαο πεξηθξφλεζεο πξνο ηα θαηαπιεθηηθά

ζαχκαηα, πνπ είρε θάκεη ν Κχξηνο; Ζ αμίσζε απηή καο δείρλεη, ηελ αληίιεςε ηεο ζαξθηθή ζνθίαο. Μαο

δείρλεη πσο ζθέπηνληαη γηα ηα ζαχκαηα, εθείλνη πνπ έρνπλ ζαξθηθό θξόλεκα.

Ση είλαη φκσο ην ζαξθηθφ θξφλεκα; Δίλαη ν ηξφπνο, κε ηνλ νπνίν ζθέπηεηαη ν άλζξσπνο γηα ην Θεφ

θαη γηα θάζε ην πλεπκαηηθφ, κε βάζε φρη ην ιφγν ηνπ Θενχ, αιιά ηελ ακαξησιή ηνπ θαηάζηαζε, ζηελ νπνία

επξίζθεηαη εμ αηηίαο ηεο πηψζεσο. Σν ζαξθηθό θξόλεκα, είλαη γεκάην (θαη κνιπζκέλν!) από ηελ ηάζε

αληίζεζεο (θαη έρζξαο!) πξνο ηνλ Θεό. Απηφ ην θξφλεκα γίλεηαη εχθνια αηζζεηφ ζηελ απαίηεζε, πνπ

πξνέβαιαλ ζην Θεάλζξσπν: Να θάκε ζαχκαηα θνκκέλα ζηα κέηξα ηεο θαθψο ιεγνκέλεο «ινγηθήο» καο·


θαη κάιηζηα ηε ζηηγκή, πνπ φρη κφλν δελ πξφζεραλ, αιιά θαη θαηαθξνλνχζαλ θαη απέξξηπηαλ θαη

θαηέθξηλαλ ηα ζαχκαηα, πνπ κε ηελ αλέθθξαζηε αγαζφηεηά Σνπ είρε θάκεη ζαλ «Θενχ Γχλακηο θαη Θενχ

νθία»[7] ν σηήξαο καο.

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α’

Σ Η Λ Δ Γ Δ Η Ζ Α Γ Η Α Γ Ρ Α Φ Ζ

1 . εκ εί νλ εθ η νπ Ο πξα λνύ

Ζ αμίσζε πνπ πξφβαιιαλ ζηνλ Κχξην, λα ηνπο θάκε ζαχκαηα, φπσο εθείλνη ηα ήζειαλ, ήηαλ

ακαξηία. Βαξεηά ακαξηία. Καη επήγαδε απφ ηηο βαζηθέο αξρέο ηνπ ζαξθηθνχ θξνλήκαηνο. Γηα απηφ θαη ν

Θεάλζξσπνο, φηαλ άθνπζε ηελ ηνικεξή απηή θαη βιάζθεκε απαίηεζή ηνπο «αλαζηελάμαο ησ Πλεχκαηη

απηνχ, ιέγεη: «Ση γελεά αχηε ζεκείνλ επηδεηεί; Ακήλ ιέγσ πκίλ· εη δνζήζεηαη ηε γελεά ηαχηε ζεκείνλ. Καη

αθείο απηνχο, απήιζε»[8].

«Υαξά γίλεηαη ελ ησ νπξαλψ επί ελί ακαξησιψ κεηαλννχληη». Καη αληίζεηα. Οη επνπξάληνη

πηθξαίλνληαη θαη θιαίλε, φηαλ έλαο άλζξσπνο πέθηεη ζε ακαξηία, θαη φηαλ έλαο ακαξησιφο αλαβάιιεη ηελ

κεηάλνηα[9]. Ο άγηνο Μαθάξηνο ν κέγαο κειεηψληαο ηελ άπεηξε αγάπε ηνπ Θενχ πξνο ηνλ άλζξσπν, θαη

ηελ παλάγαζε επηζπκία Σνπ λα ζσζνχλ φινη, δελ εδίζηαζε λα εηπή, φηη απηφ ην θιάεκα γηα εθείλνπο πνπ

πεγαίλνπλ ζηελ απψιεηα, είλαη θαηά πξψην θαη θχξην ιφγν ην θιάεκα ηνπ ίδηνπ ηνπ Παλαγίνπ θαη απαζνχο

Θενχ [9α]. Απηφ ην θιάεκα, πνπ γηα καο είλαη εληειψο αθαηαλφεην, δελ είλαη μέλν νχηε ζην Παλάγην

Πλεχκα. Σν Πλεχκα ην άγηνλ, πνπ έξρεηαη θαη ζθελψλεη κέζα καο, «εληπγράλεη ππέξ εκψλ ζηελαγκνίο

αιαιήηνηο»[10]. Έλα ηέηνην αλαζηελαγκφ πξνθάιεζε ζηνλ Τηφ ηνπ Θενχ θαη ε αμίσζε «θάκε καο ζαχκα»·

γηαηί ήηαλ απαίηεζε εγσθεληξηθή θαη παξαλντθή. Δζηέλαμε ησ Πλεχκαηη Απηνχ θαη είπε: γη αη ί ε γελεά

αύηε ην δεηεί ην ζεκείνλ; Πνίν είλαη ην θίλεηξν; Εεηνύλ ζεκείν, επεηδή έρνπλ θαθή ηνπνζέηεζε

έλαληη ηνπ Θενύ! Πφζν πηθξή είλαη ε απάληεζε απηή γηα ηνλ Κχξην! Ννκίδεη θαλείο, πσο Σνλ αθνχεη λα

δηεξσηάηαη: Μα ηφζε αλνεζία; Σφζν ζξάζνο; Μα ράζεθε πηα ε ειπίδα ζσηεξίαο; Δίλαη πνηέ δπλαηό λα

ζσζνύλ άλζξσπνη, πνπ δεηνύλ πξάγκαηα αληίζεηα από ην ζέιεκα Δθείλνπ, πνπ δίλεη ηελ ζσηεξία;

Όκσο έηζη είλαη! Όζνη θπξηαξρνχληαη απφ ην ζαξθηθφ θξφλεκα, θαη εκκέλνπλ κε πείζκα ζ’ απηφ, είλαη

αλίαηα άξξσζηνη. Καη γη’ απηφ είπε: Όπνηνο ζθέπηεηαη έηζη θαη ιέεη ηέηνηα πξάγκαηα, πεγαίλεη απφ κφλνο

ηνπ ζηελ απψιεηα. Σελ παίξλεη απφ κφλνο ηνπ. Καη ηελ θξαηεί απφ κφλνο ηνπ. Καη γη’ απηφ ν Κχξηφο καο,

φηαλ ηνπο άθνπζε λα Σνπ δεηνχλ ζεκείν εθ ηνπ νπξαλνχ ηνπο άθεζε θαη έθπγε. Καη πνιχ ζσζηά. Γηαηί «ην

θξφλεκα ηεο ζαξθφο είλαη ζάλαηνο»[11]. Γηαηί φπσο ν λεθξφο δελ ην θαηαιαβαίλεη, φηη είλαη λεθξφο, έηζη


θαη φπνηνο έρεη θξφλεκα ζαξθηθφ, δελ κπνξεί λα θαηαιάβε, ηη είλαη ε απψιεηα. Καη φπσο αθξηβψο δελ

κπνξεί λα θαηαιάβε ηη ζεκαίλεη απψιεηα θαη λέθξσζε, έηζη δελ κπνξεί λα θαηαιάβε θαη φηη πξέπεη λα

δσνπνηεζή. Καη έηζη ε ιαλζαζκέλε ηνπ απηή αληίιεςε ηνλ θάλεη θαη απνξξίπηεη θαη αξλείηαη ηελ αιεζηλή

δσή, ηνλ Θεφ.

Μπνξεί άξάγε λα έρε πνηέ θάπνηα αμηνπηζηία ηδηαίηεξε έλα «ζεκείνλ εμ νπξαλνχ»; Βέβαηα εθείλνη

πνπ δεηνχζαλ έλα ηέηνην ζεκείν, ην δεηνχζαλ έλα ηέηνην ζεκείν, ην δεηνχζαλ επεηδή απέδηδαλ ζ’ απηφ

πνιχ κεγάιε αμία. Μπνξνχκε απφ απηφ λα ζπκπεξάλσκε, φηη θάζε «ζεκείνλ εμ νπξαλνχ» είλαη απαξαίηεηα

ζεκείνλ απφ ηνλ Θεφ; Απφ ηελ αγία Γξαθή βγαίλεη ην αληίζεην! Αθφκε θαη ε ίδηα ε έθθξαζε «ζεκείνλ εθ

ηνπ νπξαλνχ» είλαη πνιχ αφξηζηε. Καη ηφηε έιεγαλ, θαη ζήκεξα νη πην πνιινί άλζξσπνη, πνπ δελ έρνπλ

πνιιέο επηζηεκνληθέο γλψζεηο «νπξαλό» ιέλε ην θάζε ηη πνπ γίλεηαη ζηελ αηκφζθαηξα, θαη ζην αραλέο

δηάζηεκα πέξα θαη έμσ απφ απηήλ. Έηζη ιέλε, φηη ν ήιηνο, ε ζειήλε, ηα άζηξα επξίζθνληαη ζηνλ νπξαλφ·

θαη φηη πεηνύλ ζην δηάζηεκα. Παξάιιεια θαη ηελ βξνρή, ηελ βξνληή, ηελ αζηξαπή ηηο ιέλε νπξάληα

θαηλφκελα· παξ’ φηη γίλνληαη ζηνλ αέξα, ζηελ αηκφζθαηξα ηεο γεο· θαη θαηά ζπλέπεηα αλήθνπλ

νπσζδήπνηε ζηε γε.

Ζ Αγία Γξαθή καο ιέγεη φηη θάπνηε έπεζε «ππξ εθ ηνπ νπξαλνχ θαη θαηέθαπζε ηα πξφβαηα θαη ηνπο

πνηκέλεο» ηνπ Ηψβ. Όκσο ην ππξ απηφ είρε πέζεη κε ελέξγεηα ηνπ δηαβόινπ. Καη είλαη θαλεξφ, φηη ην ππξ

απηφ ζρεκαηίζηεθε ζηνλ αέξα, φπσο πεξίπνπ ζρεκαηίδεηαη θαη ε αζηξαπή.

Ο ίκσλ ν κάγνο θαηέπιεηηε κε δηάθνξα ζαχκαηα ηνλ ηπθιό ιαό, πνπ σλφκαδε ηε δχλακε ηνπ

ζαηαλά, πνπ ελεξγνχζε ζ’ απηά ηα ζαχκαηα, «κεγάιε δχλακε ηνπ Θενχ»[12]. Ηδίσο ζε πνιχ κεγάιν

ζαπκαζκφ είρε παξαζχξεη ν ίκσλ ηνπο Ρσκαίνπο εηδσινιάηξεο, φηαλ θάπνηε ζε κηα πνιππιεζή

ζπγθέληξσζε ηνπο είρε εηπεί, πσο είλαη ζεφο, θαη πσο ν πφζνο ηνπ ήηαλ λα αλεβή ζηνλ νπξαλφ! Καη

πξάγκαηη· μαθληθά άξρηζε λα ζεθψλεηαη ζηνλ αέξα! Απηφ ην δηεγείηαη ν άγηνο πκεψλ ν Μεηαθξαζηήο, πνπ

πήξε ηε δηήγεζε απηή απφ αξραίνπο Υξηζηηαλνχο ζπγγξαθείο[13].

Δί λαη θ νβεξ ή θ ηώρ εη α , ε έι ι εη ς ε ηε ο αι εζη λή ο ε πί γλ σ ζε ο ηνπ Θεν ύ . Γ η αη ί

ηόηε , πα ί ξλ εη ο ηα έξ γα ην π δ η αβόι νπ γ η α έξ γα ηνπ Θ ενύ .

2 . Έξγα δ η αβόι ν π θαη έξγα Θ ενύ

Πξηλ απφ ηελ Γεπηέξα Παξνπζία ηνπ Υξηζηνχ, πνπ ν Υξηζηηαληζκφο, ε πλεπκαηηθή κφξθσζε θαη ε

θξίζε ζα ακβιπλζνχλ, θαη ζα ραιαξψζνπλ ζε θνβεξφ βαζκφ, ζα παξνπζηαζζνχλ ςεπδόρξηζηνη θαη

ςεπδνπξνθήηαη, πνπ ζα θάλνπλ ζεκεία κεγάια θαη ηέξαηα, κε απνηέιεζκα λα πιαλνχλ αθφκε θαη (αλ απηφ

είλαη δπλαηφλ) εθιεθηνχο[14]. Ηδίσο δε, ν ίδηνο ν αληίρξηζηνο, όηαλ ζα έιζε, ζα γεκίζε ηνλ θόζκν

ζαύκαηα, πνπ ζα θαηαπιήηηνπλ θαη ζα ρνξηαίλνπλ ηνπο αλζξώπνπο κε ζαξθηθό θξόλεκα θαη άγλνηα.


Απηόο ηόηε ζα δώζε θαη «ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνύ», πνπ νη άλζξσπνη ηφζν ην πνζνχλ θαη ην δηςνχλ. Ζ

παξνπζία ηνπ, ιέγεη ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο, ζα είλαη θαη’ ελέξγεηαλ ηνπ ζαηαλά· ελ πάζε δχλακεη θαη

ζεκείνηο θαη ηέξαζη ςεχδνπο· θαη ελ πάζε απάηε ηεο αδηθίαο, κεηαμχ ησλ απνιιπκέλσλ, πνπ δελ θξφληηζαλ

λα αγαπήζνπλ ηελ αιήζεηαλ γηα λα ζσζνχλ[15].

Οη άλζξσπνη κε άγλνηα θαη ζαξθηθφ θξφλεκα, βιέπνληαο ηα ζαχκαηα απηά, δελ ζα ζηαζνχλ θαζφινπ

λα ζθεθζνχλ. Θα ηα δερζνχλ ακέζσο. Γηαηί ηνλ πλεύκα ηνπο ζα έρε κε απηά ζπγγέλεηα. Καη απφ ηελ

ηχθισζή ηνπο ζα ηα παξαδερζνχλ. Καη ζα νλνκάδνπλ ηελ ελέξγεηα ηνπ ζαηαλά ζαλ ηελ πην κεγάιε

θαλέξσζε ηεο δύλακεο ηνπ Θενύ. Ο αληίρξηζηνο ζα γίλε δεθηόο ζηα πεηαρηά, ρσξίο θαζόινπ

ζθέςε[16]. Οχηε θαλ ζα θάηζνπλ λα ζθεθζνχλ νη άλζξσπνη, φηη ηα ζαχκαηά ηνπ δελ ζα έρνπλ θαλέλα θαιφ

θαη ινγηθφ ζθνπφ, θακκηά ζαθή ζεκαζία· φηη δελ ζα έρνπλ θακκηά ζρέζε κε ηελ αιήζεηα θαη ζα είλαη

γεκάηα ςέκα· φηη ζα είλαη έλαο ηεξαηψδεο θαη γεκάηνο κνρζεξία, ρσξίο θαλέλα λφεκα ζεαηξηληζκόο, πνπ

ζα θάλε ην παλ γηα λα θαηαπιήμε θαη λα νδεγήζε ζε κηα απνραχλσζε θαη ζ’ έλα νινθιεξσηηθφ δφζηκν, λα

ηνπο γνεηέςε, «λα ηνπο ηπιίμε» θαη λα ηνπο παξαζχξε· κε ηε γνεηεία κηαο πιεζσξηθήο αιιά θελήο θαη

αλφεηεο εληχπσζεο, ελφο εθθέ!

Γελ είλαη θνβεξφ, φηη ηα ζαχκαηα ηνπ αληηρξίζηνπ, νη απνζηάηεο, νη ερζξνί ηεο αιήζεηαο θαη ηνπ

Θενχ, ζα ηα δερζνχλ κε ελζνπζηαζκφ;

Γηαηί; Γηαηί έρνπλ πξνεηνηκάζεη ηνλ εαπηφ ηνπο, λα δερζνχλ αλνηρηά θαη θαλεξά ηνλ απεζηαικέλν

ηνπ ζαηαλά, ην φξγαλφ ηνπ, ηελ δηδαζθαιία ηνπ θαη ηηο πξάμεηο ηνπ, θαη λα έιζνπλ ζε πλεπκαηηθή

επηθνηλσλία καδί ηνπ ζηελ θαηάιιειε ψξα.

3 . Να πι αλ ήζ ε, ε η δπλ αηό λ , θα η εθι εθ ηνύο .

Καη πξέπεη ηδηαίηεξα λα ην πξνζέμσκε. Καη λα θιαχζσκε γη’ απηφ. Γηαηί ηα ζαχκαηα θαη νη πξάμεηο

ηνπ αληηρξίζηνπ ζα θέξνπλ ζε δχζθνιε ζέζε θαη ηνπο πην εθιεθηνχο δνχινπο ηνπ Θενχ.

Ζ αηηία ηεο κεγάιεο επίδξαζεο ηνπ αληηρξίζηνπ ζα έγθεηηαη ζηελ ζαηαληθή δνιηόηεηα θαη

ππνθξηζία, κε ηηο νπνίεο ζθεπάδεη ην πην θξηθαιέν θαθφ· κε ην αραιίλσην θαη αλαίζρπλην ζξάζνο ηνπ· κε

ηελ πιήξε ζπκπαξάζηαζε ησλ πνλεξψλ πλεπκάησλ· θαη κε ηελ ηθαλφηεηα λα θάλε ζαχκαηα· ςεχηηθα κελ,

αιιά πνπ πξνθαινχλ θαηάπιεμε. Ζ θαληαζία ηνπ αλζξώπνπ είλαη αλίθαλε λα ζπιιάβε ηελ εηθόλα ελόο

ηόζν κεγάινπ θαθνύξγνπ, φζνο ζα είλαη ν αληίρξηζηνο. Θα ζαιπίδεη γηα ηνλ εαπηό ηνπ, φπσο ζάιπηδαλ νη

πξφδξνκνί ηνπ, νη πξνηππψζεηο ηνπ. Θα νλνκάδε ηνλ εαπηό ηνπ θήξπθα θαη παιηλνξζσηή ηεο αιεζηλήο

ζενγλσζίαο. Έηζη εθείλνη, πνπ δελ θαηαλννχλ ηνλ ρξηζηηαληζκφ, ζα ηδνχλ ζ’ απηφλ έλα αληηπξφζσπν θαη

ππέξκαρν ηεο αιεζηλήο ζξεζθείαο! Καη ζα πάλε κε ην κέξνο ηνπ. Θα ζαιπίζε. Καη ζα νλνκάζε ηνλ εαπηφ

ηνπ επεγγεικέλνλ Μεζζίαλ. Καη ζπλαληψληαο ηνλ, εθείλνη πνπ δνπλ κε ζαξθηθφ θξφλεκα, θαη βιέπνληαο


ηελ δφμα ηνπ, ηελ δχλακή ηνπ, ηηο πλεπκαηηθέο ηνπ ηθαλφηεηεο, ηελ νινζρεξή επηβνιή ηνπ ζηα ζηνηρεία ηνπ

θφζκνπ, ζα ηνλ αλαγνξεύζνπλ Θεό θαη ζα γίλνπλ νπαδνί ηνπ [16α].

Ο αληίρξηζηνο ζα παξνπζηαζζή πξάνο, εύζπιαγρλνο, γεκάηνο αγάπε, γεκάηνο αξεηέο. Θα ηνλ

δερζνχλ ζαλ πξάγκαηη γεκάηνλ αξεηέο. Καη ζα ππνηαρζνχλ ζ’ απηφλ, εμ αηηίαο ησλ πςίζησλ αξεηψλ ηνπ,

φινη εθείλνη πνπ θαληάδνληαη, πσο αιήζεηα είλαη ε «αιήζεηα» ηνπ πεπησθόηνο αλζξώπνπ, θαη γη’ απηφ

νχηε θαλ ζθέπηνληαη λα ηελ μεπεξάζνπλ γηα λα γλσξίζνπλ ηελ αιήζεηαλ ηνπ Δπαγγειίνπ[17].

Ο αληίρξηζηνο ηφηε ζα εηζεγεζή ζηελ αλζξσπφηεηα ηελ δεκηνπξγία κηαο αλψηαηεο παγθφζκηαο

εηξήλεο θαη επεκεξίαο. Θα πξνζθέξε ηηκέο, πινχηε, κεγαιεία, ζεκαληηθέο αλέζεηο θαη ζαξθηθέο εδνλέο. Καη

φζνη πνζνχλ επίγεηα πξάγκαηα, ζα ηνλ δερζνχλ. Καη ζα ηνλ νλνκάζνπλ «θχξηφ» ηνπο[18]. Δλψπηνλ ηεο

αλζξσπφηεηνο ν αληίρξηζηνο ζα αλνίμε έλα ηέηνην αλεμήγεην κε ηελ ηφηε επηζηήκε ηζίξθν ζαπκάησλ, πνπ ε

θαηεξγαξηά ηνπο ζα ζπκίδε ζέαηξν. Θα θέξε θφβν κε ηηο απεηιέο θαη ζαπκαζκφ κε ηα ζαχκαηά ηνπ. Θα

ηθαλνπνηήζε ηελ άθξηηε πεξηέξγεηά ηνπο θαη ηελ παρπιή ηνπο άγλνηα. Θα ηθαλνπνηήζε ηελ καηαηνδνμία ηνπο

θαη ηνλ εγσηζκφ ηνπο. Θα ηθαλνπνηήζε ην ζαξθηθφ ηνπο θξφλεκα. Θα ηθαλνπνηήζε ηελ δεηζηδαηκνλία θαη ηηο

πξνιήςεηο ηνπο. Καη ζα θέξε ζε ζχγρπζε ηνπο ζνθνχο. Έηζη φινη νη άλζξσπνη κε νδεγφ ηελ πεπησθπία

θχζε ηνπο, ρσξίο ην θσο ηνπ Θενχ, ζα παξαζπξζνχλ θαη ζα θαηαιήμνπλ πεηζήληα θαη άβνπια φξγαλα ηνπ

πιάλνπ[19].

Σα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ ζα γίλνπλ θαηά θχξην ιφγν ζηνλ αέξα [19α], θαη ζπγθεθξηκέλα ζην

ζηξψκα, ζην νπνίν θπξηαξρεί ν ζαηαλάο[20]. Σα ζεκεία απηά ζα επηδξνχλ σο επί ην πιείζηνλ ζηελ αίζζεζε

ηεο φξαζεο. Καη έηζη θαη ζα γνεηεχνπλ θαη ζα απαηνχλ.

Ο άγηνο Ησάλλεο ν Θενιφγνο κειεηψληαο ζηελ Απνθάιπςε ηνπ ηα γεγνλφηα, πνπ ζα γίλνπλ πξηλ απφ

ηελ ζπληέιεηα ηνπ θφζκνπ, ιέγεη φηη ν αληίρξηζηνο ζα θάκε κεγάια ζεκεία, αθφκε θαη λα θαηεβή «ππξ εθ

ηνπ νπξαλνχ ελψπηνλ ησλ αλζξψπσλ»[21]. Σν ζαχκα απηφ, καο ιέγεη ε Αγία Γξαθή, ζα είλαη ην πην κεγάιν

από ηα ζαύκαηα ηνπ αληηρξίζηνπ. Καη απηφ ην ζαχκα ζα γίλε ζηνλ αέξα. Θα είλαη έλα κεγαινπξεπέο θαη

θνβεξφ ζέακα!

4 . Απάη ε θαη θαηεξ γαξη ά

Σα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ ζα γεκίζνπλ φιεο ηνπ ηηο ελέξγεηεο απάηε θαη θαηεξγαξηά. Καη ζα

ηξαβήμνπλ ηνπο πην πνιινχο αλζξψπνπο λα ηνλ αθνινπζήζνπλ. Οη ερζξνί ηνπ αληηρξίζηνπ ζα ζεσξεζνύλ

ηαξαμί ε ο , ερζξνί ηε ο θν η λ σλί αο θαη η εο ηάμ εο · ζα ππνζηνχλ αλνηρηέο θαη ζπγθεθαιπκκέλεο

δηψμεηο· θαη ζα ππνβιεζνχλ ζε ζθιεξέο ηηκσξίεο θαη πνηλέο. Σα πνλεξά πλεύκαηα ζθνξπηζκέλα ζηελ

νηθνπκέλε, ζα πξνθαινύλ ζηνπο αλζξώπνπο κηα γεληθά εμαίξεηε γλώκε γηα ηνλ αληίρξηζην, έλα γεληθό

ελζνπζηαζκό, κηα αθαηαδάκαζηε ζηξνθή ζ’ απηόλ[22].


Με αδξέο γξακκέο ε αγία Γξαθή καο πεξηγξάθεη ην βάξνο ηνπ ηειεπηαίνπ δησγκνχ θαη ηελ

ζθιεξφηεηα ηνπ δηψθηε. Σν πην απνθαζηζηηθφ θαη ραξαθηεξηζηηθό ζεκείν είλαη ην όλνκα, πνπ ε Γξαθή

δίλεη ζηνλ θξηθαιέν εθείλν άλζξσπν. Σνλ νλνκάδεη «ζεξί ν»[23], φπσο θαη ν πεζψλ άγγεινο είρε

νλνκαζζή «όθ η ο» (θίδη)[24]. Οη δύν απηέο νλνκαζίεο ζθηαγξαθνύλ αξθεηά θαιά ηνλ ραξαθηήξα ησλ

ερζξώλ ηνπ Θενύ. Ο έλαο ελεξγεί πην κπζηηθά, ν άιινο πην θαλεξά. Όκσο ζην «ζεξί ν » απηφ (πνπ κνηάδεη

κε φια ηα άιια ζεξία[25], ζην φηη ζπγθεληξψλεη ζηνλ εαπηφ ηνπ ηηο ζεξησδίεο φισλ) «έδσθελ ν δξάθσλ ηελ

δχλακηλ απηνχ θαη ηνλ ζξφλνλ απηνχ θαη εμνπζίαλ κεγάιελ»[26]. Ζ δνθηκαζία γηα ηνπο αγίνπο ηνπ Θενχ ζα

είλαη θνβεξή. Ο δηψθηεο κε ηελ πνλεξία, ηελ ππνθξηζία θαη ηα ζαχκαηά ηνπ ζα πξνζπαζήζε λα ηνπο

πιαλήζε θαη απαηήζε πξνθαιώληαο εηο βάξνο ηνπο θνβεξά εθιεπηπζκέλνπο, θαη πακπόλεξα

ζπγθεθαιπκκέλνπο δησγκνύο θαη θηηαρηά πξνβιήκαηα. Ζ απεξηφξηζηε εμνπζία ησλ βαζαληζηψλ ζα ηνπο

θέξε ζε ηξνκεξά δχζθνιε ζέζε. Πνιύ κηθξόο αξηζκόο από απηνύο ζα εθηειεζζνύλ ελώπηνλ όισλ ησλ

αλζξώπσλ. Καη θιήξνο ηνπο ζα είλαη ε θνηλή πεξηθξόλεζε, ην κίζνο, ε θαηαζπθνθάληεζε από όινπο,

ηα πηεζηηθά εηο βάξνο ηνπο κέηξα, θαη ν βίαηνο ζάλαηνο. Μφλν κε ηελ βνήζεηα ηεο ζείαο ράξηηνο θαη κε ην

θσηηζκφ ηνπ Θενχ ζα θαηνξζψζνπλ νη εθιεθηνί Σνπ λα νκνινγήζνπλ ελψπηνλ ησλ αλζξψπσλ ηνλ Κχξηνλ

Ηεζνχλ Υξηζηφλ.

5 . Σν ι άζνο η σ λ Φ αξη ζαί σ λ.

Άκεζν επαθφινπζν απηψλ πνπ είπακε είλαη, φηη νη θαξηζαίνη θαη ζαδδνπθαίνη, δεηψληαο απφ ηνλ

Κχξην ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ, Σνπ δεηνύζαλ ζαύκα πνπ έρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζαπκάησλ ηνπ

αληηρξίζηνπ. Απηφ ινηπφλ αθξηβψο, ην φηη δεηνχζαλ ηέηνην ζαχκα, εμεγεί ηελ ζηάζε ηνπ Κπξίνπ απέλαληί

ηνπο.

Κάπνηε ν Κχξηνο, αθνχγνληαο κηα ηέηνηα απαίηεζε, εμέθξαζε ηελ πηθξία Σνπ· θαη απέξξηςε ηελ

αμίσζή ηνπο απνθαζηζηηθά. Καη κε ζέινληαο λα βξίζθεηαη νχηε ζσκαηηθά θνληά ζε αλζξψπνπο, πνπ

άθεζαλ ηνλ εαπηφ ηνπο λα πξνβάιιε ηέηνηα απαίηεζε, έθπγε απφ θνληά ηνπο!

Μηα άιιε θνξά έδσθε ηελ εμήο κεγαιεηψδε θαη απζηεξή απάληεζε: «γελεά πνλεξά θαη κνηραιίο,

ζεκείνλ επηδεηεί, φκσο ζεκείνλ δελ ζα ηνπο δνζή θαλέλα άιιν, παξά κφλνλ ην ζεκείνλ ηνπ Ησλά ηνπ

πξνθήηνπ»[27].

Όινη εθείλνη, πνπ δεηνχλ ζεκεία νλνκάδνληαη: γελεά, επεηδή έρνπλ κεηαμχ ηνπο ζπγγέλεηα

πλεπκαηηθή· γε λε ά κ νη ραι ί ο , επεηδή ήιζαλ ζε πλεπκαηηθή ζρέζε κε ηνλ ζαηαλά[28], αθνχ απέξξηςαλ

ηελ ζρέζε κε ηνλ Θεφ· θαη γελεά πνλεξά επεηδή, ελψ ήμεξαλ ηα ζαχκαηα ηνπ Θεαλζξψπνπ Υξηζηνχ,

έθαλαλ πσο ηάρα δελ ηα ήμεξαλ! Καη ελψ ππνηηκνχζαλ θαη εκπαίδαλε ηα ζαχκαηα ηνπ Θενχ, δεηνχζαλ

ζαχκα θνκκέλν ζηα κέηξα ησλ άζιησλ αληηιήςεψλ ηνπο, θνκκέλν ζηα κέηξα ηνπ κπαινχ ηνπο!


Ζ αμίσζή ηνπο λα ηδνχλ «ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ», δελ ήηαλ απιψο ε παξάθιεζε λα ηδνχλ θάπνην

ζαχκα, αιιά εκπαηγκφο ησλ ζαπκάησλ ηνπ Κπξίνπ, θαη έθθξαζε κηαο αγξνίθεο θαη δηεζηξακκέλεο

αληίιεςεο πεξί ζαπκάησλ.

Με ηελ θξάζε «ζεκείνλ Ησλά ηνπ πξνθήηνπ» [28α] ν ίδηνο ν Κχξηνο ελλννύζε ηα ζεκεία πνπ ζα

ζπλόδεπαλ ηνλ ζάλαην θαη ηελ αλάζηαζή Σνπ. Σφηε εδφζε απφ ηνλ Θεφ «ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ». Σφηε

ν ήιηνο είδε ηνλ Κχξην ζηαπξσκέλν θαη εζθνηίζζε ψξα κεζεκέξη, θαη απιψζεθε παληνχ περηφ ζθνηάδη, πνπ

δηήξθεζε ηξεηο ψξεο. Σν θαηαπέηαζκα ηνπ Νανχ ηεο Ηεξνπζαιήκ εζρίζζε απφ κφλν ηνπ ζηα δχν, απφ επάλσ

κέρξη θάησ. Έγηλε ζεηζκφο. Οη βξάρνη εζρίζζεθαλ. Σα κλεκεία άλνημαλ θαη πνιινί άγηνη αλαζηήζεθαλ θαη

εκθαλίζζεθαλ ζε πνιινχο ζηελ αγία Πφιε[29]. Καη φηαλ ν Κχξηνο αλαζηήζεθε έγηλε πάιη ζεηζκφο.

Φσηνθφξνο άγγεινο θαηέβε απφ ηνλ νπξαλφ ζηνλ άγην Σάθν, ζαλ κάξηπξαο ηεο αλαζηάζεψο Σνπ θαη

ηξφκαμε ηνπο θχιαθεο, πνπ – ηαγκέλνη απφ εθείλνπο πνπ εδήηνπλ ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ[30] -

θξνπξνχζαλ ηνλ ηάθν. Απηνί νη θχιαθεο αλάγγεηιαλ ζην ηνπδατθφ πλέδξην ηελ αλάζηαζε ηνπ Κπξίνπ.

Απηφ φκσο, φηαλ άθνπζε «ην ζεκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ», ην αληηκεηώπηζε κε ηελ ίδηα θαηαθξόλεζε θαη

ην ίδην κίζνο, πνπ είρε αληηκεησπίζεη θαη φια ηα πξνεγνχκελα ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ. Καη γη’ απηφ

εδσξνδφθεζε ηνπο θχιαθεο θαη βάιζεθε λα ζθεπάζε ην ζθνηάδη ηεο ςεπηηάο ην ζαχκα[31].

6 . Σα ζαύ καηα ην π Υξη ζην ύ .

Αο ηδνχκε φκσο ηψξα ηα ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ εκψλ Ηεζνχ Υξηζηνχ. Δίλαη δώξα ηνπ Θενύ. Σν

δψξν δελ δίδεηαη απφ ππνρξέσζε. Γίλεηαη απφ θαιή δηάζεζε θαη θαισζχλε. Οη άλζξσπνη έρνπλ ππνρξέσζε

λα βιέπνπλ δψξν θαη δσξεηή κε πνιιή επιάβεηα θαη επγλσκνζχλε. Γηαηί ν δσξεηήο είλαη ν Θεφο, πνπ

έιαβε αλζξψπνπ θχζε γηα ηελ ζσηεξία καο. Καη ην δψξν Σνπ είλαη κηα καξηπξία γη’ Απηφλ. Καη γη’ απηφ

έρεη αδηαθηινλίθεηε αμία.

Όκσο, φπσο ε νηθείσζε ηεο ζσηεξίαο επαθίεηαη ζηελ ειεχζεξε δηάζεζε ησλ αλζξψπσλ, έηζη θαη ηα

ζαύκαηα ηνπ Υξηζηνύ έρεη αθεζή ν άλζξσπνο ειεύζεξνο λα βιέπε, όπσο ζέιεη: είηε λα ζηνράδεηαη γχξσ

απφ απηά, θαηά πφζν αμίδνπλ θαη έρνπλ αμηνπηζηία, είηε λα βγάδε απφ απηά ην ζπκπέξαζκα γη’ Απηφλ πνπ

ηα έθακε, πσο ην λα Σνλ νλνκάδε θαη λα Σνλ δέρεηαη ζαλ Λπηξσηή ηνπ, είλαη απιψο ην θπζηθφ επαθφινπζν

κηαο ειεχζεξεο θαη ζηαζεξήο πεπνίζεζεο, θαη φρη ελφο αζπγθξάηεηνπ θαη πηεζηηθνχ επηπφιαηνπ

ελζνπζηαζκνχ.

α. Σα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ είραλ απόιπηε δηαθάλεηα. Γη’ απηφ, κπνξνχκε λα επαλαιάβσκε απηφ

πνπ είπε ν Κχξηνο ζηνλ Θσκά: «Φέξε ηνλ δάθηπιφλ ζνπ ψδε. Καη ίδε ηαο ρείξαο κνπ. Καη θέξε ηελ ρείξα

ζνπ θαη βάιε εηο ηελ πιεπξάλ κνπ. Καη κε γίλνπ άπηζηνο, αιιά πηζηφο»[32]. Σα ζαύκαηα ηνπ Υξηζηνύ

ήζαλ αηζζεηά θαη ςειαθεηά. Ήζαλ θαλεξά ζε φινπο. Αθφκε θαη ζηνπο απινχο αλζξψπνπο. Σίπνηε ζ’


απηά δελ είλαη αηληγκαηηθό. Ο θάζε έλαο κπνξνύζε εύθνια λα ηα εμεηάζε. Γελ έκελαλ πεξηζώξηα γηα

ακθηβνιίεο θαη γηα απνξίεο, αλ θάπνην ήηαλ πξαγκαηηθφ ζαχκα ή απιψο εληχπσζε ζαχκαηνο. Νεθξνί

αλαζηαίλνληαλ. Αζζέλεηεο αλίαηεο κε ηα αλζξψπηλα κέζα εζεξαπεχνλην. Λεπξνί εθαζαξίδνλην. Σπθινί

αλέβιεπαλ. Μνπγγνί άξρηδαλ λα κηινχλ. Σξνθέο επιεζχλνληαλ, ζε κηα ζηηγκή, γηα φζνπο έπξεπε λα θάλε.

Σα θχκαηα ηεο ζάιαζζαο θαη νη άλεκνη εζχραδαλ κε κηα ιέμε, θαη εγιχησλαλ απφ ηνλ ζάλαην, φζνη

εθηλδχλεπαλ απφ ηελ ηξηθπκία. Σα δίρηπα ησλ ςαξάδσλ, πνπ είραλ κάηαηα ψξεο θνπηάζεη, εγέκηδαλ μαθληθά

κε ςάξηα, πνπ ππάθνπαλ ζηελ κπζηηθή εληνιή ηνπ Κπξίνπ ηνπο.

β. Σα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ είραλ πνιινύο κάξηπξεο. Απφ απηνχο νη πην πνιινί ήηαλ νη ερζξνί ηνπ

Κπξίνπ: νη αδηάθνξνη, θαη εθείλνη πνπ γχξεπαλ ζ’ Απηφλ θάηη ην επίγεην θαη ζσκαηηθφ. Σα ζαχκαηα απηά

ήηαλ αλαληίξξεηα. Οη ρεηξφηεξνη ερζξνί ηνπ Κπξίνπ δελ ηα απέξξηπηαλ. Πξνζπαζνύζαλ λα κεηώζνπλ ηε

ζεκαζία ηνπο· κε κηα βιάζθεκε θαη αλεπιαβή εξκελεία· θαη κε θάζε κέζν πνπ επηλννύζαλ[33].

γ. Σα ζαύκαηα ηνπ Υξηζηνύ δελ είραλ ζηόρν ηε θαζαξία θαη ηελ πξφθιεζε εληχπσζεο. Γελ

εγίλνλην γηα εθθέ. Καλέλα δελ έγηλε γηα ηα κάηηα ηνπ θφζκνπ. Όια εγίλνλην ζθεπαζκέλα θάησ απφ ηελ ζεία

ηαπείλσζε. Καη απνηεινχλ κηα αιπζίδα επεξγεζηψλ πξνο ηνλ πάζρνληα άλζξσπν. Καη ηαπηφρξνλα

εμέθξαδαλ κε ηνλ πην ηέιεην ηξόπν ηελ εμνπζία ηνπ Κηίζηνπ επάλσ ζηελ πιηθή θηίζε θαη ηνλ θηηζηό

πλεπκαηηθό θόζκν. Δμέθξαδαλ θαη έδεηρλαλ, φηη ν Θεφο είρε ιάβεη ζάξθα θαη είρε θαλεξσζή ζηνπο

αλζξψπνπο ζαλ άλζξσπνο.

7 . Μ πζηη θή ζε κα ζί α

Μεξηθά απφ ηα ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ καο είραλ κηα κπζηηθή ζεκαζία. Μα απηφ δελ ζεκαίλεη πσο ηα

ζαχκαηα απηά δελ είραλ θάπνην ηδηαίηεξν ζθνπφ. Αληίζεηα κάιηζηα. Τπνδήισλαλ κηα επεξγεζία γεληθή·

γηα φινπο· πνπ ήηαλ πηα θαηξφο λα εθρπζή ζε νιφθιεξε ηελ αλζξσπφηεηα. Έλα ηέηνην ζαχκα ήηαλ ε

μήξαλζε ηεο άθαξπεο ζπθήο.

α. ε μήξα λζ ε η εο άθαξ πε ο ζπθ ήο

Ζ άθαξπε ζπθηά ήηαλ πινχζηα ζε θχιια. Μφλν ζε θχιια[34]. Γηα ην δέλδξν απηφ ε αγία Γξαθή,

ζηελ δηήγεζε γηα ηελ πηψζε ησλ πξσηνπιάζησλ παηέξσλ, καο ιέγεη πσο ε ζπθηά ήηαλ έλα απφ ηα δέλδξα

ηνπ Παξαδείζνπ[35]. Απφ απηφ επήξαλ ν Αδάκ θαη ε Δχα θχιια γηα λα θξχςνπλ ηελ γχκλσζή ηνπο. Πξηλ

πέζνπλ ζηελ ακαξηία, νη πξνπάηνξέο καο δελ είραλ θαζφινπ αηζζαλζή πσο ήζαλ γπκλνί. Γελ ηελ

αηζζάλνληαλ ηφηε ηελ γπκλφηεηά ηνπο. Σνπο ηελ έδεημε κεηά ε ακαξηία. Απηφ καο ιέεη, πσο πξέπεη λα είλαη


ζσζηή ε άπνςε ησλ αγίσλ παηέξσλ, πνπ καο ιέλε πσο ν απαγνξεπκέλνο θαξπφο ήηαλ ζχθν.

Καηεπζπλφκελνο πξνο ηελ Ηεξνπζαιήκ ν Κχξηνο, καο ιέγεη ην Δπαγγέιην, επείλαζε. Καη επήγε ζε κηα ζπθηά.

Μα δελ βξήθε ζ’ απηήλ θαξπφ. Καη δίθαηα δελ βξήθε. Γηαηί ηνλ δεηνχζε παξάθαηξα. Παξάθαηξα είρε αθήζεη

ηνλ Δαπηφ Σνπ ν Κχξηνο θαη λα αηζζαλζή ηελ πείλα[36]. Σν έθακε, γηα λα δείμε, όηη ε επηζπκία ησλ

πξνπαηόξσλ λα θάλε ηνλ απαγνξεπκέλν θαξπό δελ ήηαλ ζσζηή· ήηαλ παξάθαηξε. Γη’ απηφ επήγε ζηε

ζπθηά παξάθαηξα, επνρή πνπ δελ ήζαλ θαηξφο ζχθσλ. Γη’ απηφ επείλαζε παξάθαηξα. Δπεηδή ήιζε λα άξε θαη

λα δηνξζψζε φιεο καο ηηο θαθέο επηζπκίεο. Καη λα ηηο ζβήζε.

Δπήγε ινηπφλ ν Κχξηνο ζηελ ζπθηά. Μα δελ βξήθε ζ’ απηήλ θαξπφ. Δπξήθε κφλν θχιια. Καη

θαηαπξάζηλα. Αιιά δελ ζπγθηλήζεθε απφ απηά. Καη θαηαδίθαζε ηελ άθαξπε ζπθηά. Καη ηελ θαηαξάζζεθε.

Όρη κφλν ηελ αθαξπία ηεο. Καηαξάζηεθε νιφθιεξν ην δέλδξν. Καη ε ζπθηά μεξάζεθε. Καη ν Υξηζηόο

ζηελ ζέζε ηεο εθύηεπζε έλα άιιν δέλδξν· ή (φπσο ιέγεη ε Γξαθή) έλα άιιν «μχιν»: ην μύιν ηνπ

ηαπξνύ, πνπ ην είρε εηνηκάζεη λα γίλε ην φξγαλν ηεο ζσηεξίαο καο.

Σν μχιν-φξγαλν πηψζεο θαη απψιεηαο εμεξάλζε. Σν εμήξαλε ε εληνιή ηνπ Κπξίνπ θαη σηήξα καο.

Σν ζαχκα απηφ, ζαχκα γεκάην ζεκαζία κπζηηθή, ν Κχξηνο ην εηέιεζε κπξνζηά ζηνπο καζεηέο ηνπ κφλν·

κπξνζηά ζηνπο αγίνπο Απνζηφινπο κφλν· κπξνζηά κφλν ζ’ εθείλνπο, πνπ επδφθεζε λα ηνπο απνθαιχςε ηα

βάζε ηνπ Πλεχκαηνο.

Σν ζαχκα απηφ έγηλε ιίγν πξηλ ν ζεάλζξσπνο ιπηξσηήο καο αξρίζε ην πην κεγάιν Σνπ έξγν, πξηλ

καο ειεπζεξψζε απφ ηα δεζκά ηεο ακαξηίαο θαη ηνπ δηαβφινπ κε ηα πάζε Σνπ θαη ηνλ ηαπξφ Σνπ· ιίγν

πξηλ αλεβή ζηνλ ηαπξφ· ιίγν πξηλ θπηεχζε ην μχιν ηνπ ηαπξνχ· θαη ην αλαδείμε μχιν δσήο.

Αλάινγα βαζεηά είλαη ε ζεκαζία θαη πνιιψλ άιισλ ζαπκάησλ, πνπ έθακαλ ν Κχξηνο θαη νη

Απφζηνινη. Αο ηδνχκε έλα αθφκε ζαχκα δηεγεκαηηθά.

β. ε ζεξ απ εί α ηνπ παξαι πηη θνύ

Έδηλε ηελ εληχπσζε φηη δελ είρε ζηφρν λα πξνθαιέζε θακκηά απνιχησο επεξγεζία ζε θαλέλαλ.

Αο ην ηδνχκε ιίγν δηεγεκαηηθά. Καη ηφηε έθεξαλ έλαλ παξαιπηηθφ[37], θαηάθνηην. Δθείλνη πνπ ηνλ

έθεξαλ, βιέπνληαο ηνλ ζπλσζηηζκφ θαη ην πιήζνο, ηνλ αλέβαζαλ ζηε ζηέγε. Καη αθνχ άλνημαλ έλα

άλνηγκα, ηνλ θαηέβαζαλ απφ εθεί κε ην θξεβάηη κπξνζηά ζηνλ Κχξην. Ο εχζπιαγρλνο Κχξηνο, φηαλ είδε ηελ

ελέξγεηά ηνπο απηή – θαξπφ ηεο πίζηεο ηνπο – είπε ζηνλ παξαιπηηθφ: «ηέθλνλ αθέσληαί ζνη αη ακαξηίαη

ζνπ». Δθεί φκσο επξίζθνλην θαη κεξηθνί γξακκαηείο. Απηνί ήμεξαλ ην Νφκν κε ην λη θαη κε ην ζίγκα. Καη

επεηδή ηνπο έθαηγε ην κίζνο θαη ν θζφλνο θαηά ηνπ Θεαλζξψπνπ, αθνχγνληαο ηα ιφγηα απηά, επηάζηεθαλ

απφ απηά θαη είπαλ: «Σα ιφγηα απηά είλαη βιάζθεκα! Γηαηί πνηνο κπνξεί λα ζπγρσξή ακαξηίεο εθηφο απφ

έλα θαη κφλνλ, ηνλ Θεφ;». ν θαξδηνγλψζηεο Κχξηνο, φηαλ είδε ηη δηεινγίδνλην, είπε: «ηη ηαχηα δηαινγίδεζζε

ελ ηαηο θαξδίαηο πκψλ; ηη εζηηλ επθνπψηεξνλ; πνην είλαη γηα ζαο πην εχθνιν; εηπείλ ησ παξαιπηηθψ;


Αθέσληαί ζνη αη ακαξηίαη; ή εηπείλ· έγεηξε θαη άξνλ ηνλ θξάββαηφλ ζνπ θαη πεξηπάηεη;». Με άιια ιφγηα ν

Υξηζηφο ηνπο είπε: Όηαλ μέξε, πσο δελ ππνρξεσζή λα απνδείμε ηα ιφγηα ηνπ κε έξγα, αθφκε θαη έλαο

ππνθξηηήο, έλαο απαηεψλαο, εχθνια ην μεθνπξλίδεη ην: «Αθέσληαί ζνη αη ακαξηίαη ζνπ». Όκσο εγψ δελ ιέσ

θνχθηα ιφγηα. Γηα λα ην ηδήηε, «φηη εμνπζίαλ έρεη ν Τηφο ηνπ Αλζξψπνπ» λα ζπγρσξή ηηο ακαξηίεο «επί ηεο

γεο» - ιέγεη ζηνλ παξαιπηηθφ: «νη ιέγσ, άξνλ ηνλ θξάββαηφλ ζνπ θαη χπαγε εηο ηνλ νίθνλ ζνπ». Καη

απηνζηηγκεί ν παξαιπηηθφο έγηλε θαιά. Καη γεξφο πηα, επήξε ην θξεββάηη ηνπ θαη βγήθε απφ ην ζπίηη εθείλν

κπξνζηά ζηα κάηηα φισλ.

Σν ζαχκα απηφ είλαη γεκάην απφ ηε ζεία ζνθία θαη αγαζφηεηα. ηελ αξρή ν Κχξηνο έδσζε ζηνλ

πάζρνληα έλα πλεπκαηηθφ δψξν, κε νξαηφ κε ηα κάηηα ηα αηζζεηά, αιιά πνιχ νπζηαζηηθφ: ηελ άθεζε ησλ

ακαξηηψλ ηνπ. Όηαλ ν Κχξηνο είπε, πσο ζπγρσξεί ηηο ακαξηίεο ηνπ παξαιπηηθνχ, νη παξφληεο ιφγηνη ηνπδαίνη

έθακαλ άζειά ηνπο δηαθήξπμε, φηη ηέηνην δψξν κπνξεί λα δψζε έλαο θαη κφλνο, ν Θεφο. Με ηελ απάληεζε

πνπ ηνπο έδσζε ν Κχξηνο, δίλεη κηα λέα απφδεημε φηη είλαη πξάγκαηη ν Θεφο. Γηαηί ζην ηέινο, ην πλεπκαηηθήο

θχζεο δψξν Σνπ θαη ε πλεπκαηηθήο θχζεο απφδεημε φηη είλαη Θεφο, επηζθξαγίζηεθαλ κε έλα πιηθήο θχζεο

δψξν Σνπ θαη κηα πιηθήο θχζεο απφδεημε: κε ηελ ζε κηα ζηηγκή πιήξε ζεξαπεία ηνπο αζζελνχο.

Ο άγηνο επαγγειηζηήο Μάξθνο ζην ηέινο ηνπ Δπαγγειίνπ ηνπ γξάθεη: Οη απφζηνινη κεηά ηελ

Αλάιεςε ηνπ Κπξίνπ «εθήξπμαλ παληαρνύ ηνλ ιόγνλ, ηνπ Κπξίνπ ζπλεξγνύληνο θαη ηνλ ιόγνλ

βεβαηνύληνο δηα ησλ επαθνινπζνύλησλ ζεκείσλ»[38] δει. κε ηα ζαχκαηα πνπ εγίλνλην κε ηνλ ιφγνλ ησλ

απνζηφισλ. Σελ ίδηα απηή ζθέςε εμέθξαζαλ θαη φινη νη απφζηνινη ζηελ πξνζεπρή πνπ έθακαλ κεηά ηηο

απεηιέο πνπ άθνπζαλ ζην πλέδξην ησλ Ηνπδαίσλ, πνπ ηνπο απαγφξεπε λα θεξχηηνπλ θαη λα θάλνπλ

ζαχκαηα ζην φλνκα ηνπ Υξηζηνχ! Δίπαλ: «Κχξηε, δψζε ζε καο ηνπο πηζηνχο δνχινπο νπ, λα θεξχηησκε

ηνλ ιφγν νπ κε παξξεζία θαη ζάξξνο. Δλίζρπζέ καο κε ην λα απιψλεο ην ρέξη νπ θαη λα θάλεο π κέζσ

εκψλ δηάθνξεο ζεξαπείεο θαη άιια ζεκεία θαη ζαχκαηα ζην φλνκα ηνπ αγίνπ Τηνχ ζνπ Ηεζνχ»[39].

Σα ζεκεία εγίλνλην γηα λα βνεζνχλ ηνπο αλζξψπνπο λα δερζνχλ ην ιφγν ηνπ Θενχ. Σν θχξην ήηαλ ν

ιφγνο. Σα ζεκεία απιψο καξηπξνχζαλ ηε δχλακε θαη ηελ αμία ηνπ ιφγνπ[40]. Δθεί πνπ εγίλεην δεθηφο, ηα

ζεκεία ήζαλ πεξηηηά. Απηφ εμεξηάην, απφ ην αλ απέδηδαλ νη αθξναηέο ζην ιφγν ηελ αμία πνπ ηνπ αλήθε. Σα

ζεκεία είλαη ε ζπγθαηάβαζε ηνπ Θενχ ζηελ αλζξψπηλε αζζέλεηα.

Αιιηψο ελεξγεί ν ιφγνο θαη αιιηψο ελεξγνχλ ηα ζεκεία. Ο ιφγνο ελεξγεί ζηνλ λνπ θαη ζηελ θαξδηά

άκεζα. Σα ζεκεία ελεξγνχλ ζηνλ λνπ θαη ζηελ θαξδηά κέζσ ησλ ζσκαηηθώλ αηζζήζεσλ. Σα επαθφινπζα

ηνπ ιφγνπ, πνπ ελέξγεζε άκεζα, είλαη πνιχ πην δπλαηά θαη πην ζαθή απφ ηα επαθφινπζα, πνπ δεκηνπξγεί

ζηνλ λνπ ε ελέξγεηα ησλ ζαπκάησλ. Καη φηαλ ελεξγνχλ θαη ηα δπν καδί, ιφγνο θαη ζαχκαηα, ηφηε ε ελέξγεηα

ησλ ζαπκάησλ πεξλάεη ζρεδόλ απαξαηήξεηε ιφγσ ηεο πινχζηαο ελέξγεηαο ηνπ ιφγνπ. Απηφ θαίλεηαη

νινθάζαξα ζηηο δηεγήζεηο ηνπ Δπαγγειίνπ. Ο Νηθφδεκνο είρε επεξεαζζή απφ ηα ζεκεία θαη σλφκαδε ηνλ

Κχξην «δηδάζθαιν θαη απεζηαικέλν ηνπ Θενχ»[41]. Αληίζεηα ζηνλ απφζηνιν Πέηξν ελέξγεζε ν ιφγνο ηνπ

Θενχ. Καη γηα απηφ δηεθήξπμε, φηη ν Κχξηνο είλαη «ν Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ». Σνπ είπε: «Κχξηε, ξήκαηα


δσήο αησλίνπ έρεηο. Καη εκείο επηζηεχζακελ θαη εγλψθακελ, φηη ζπ εη ν Υξηζηφο, ν Τηφο ηνπ Θενχ»[42]. Ο

άγηνο Πέηξνο είδε κε ηα ίδηα ηνπ ηα κάηηα πνιιά ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ. Ο πνιιαπιαζηαζκφο ησλ πέληε

άξησλ θαη ησλ δχν ηρζχσλ θαη ν ρνξηαζκφο ηνπ πιήζνπο κφιηο είραλ γίλεη. Καη φκσο ν Πέηξνο ζηελ

νκνινγία ηνπ απηή δελ ιέγεη ηίπνηε γηα ηα ζαχκαηα. Μηιάεη κφλν γηα ηελ δχλακε θαη ηελ ελέξγεηα ηνπ

ιφγνπ. Σν ίδην ζπλέβε θαη κε ηνπο Μαζεηέο, πνπ (ρσξίο λα ην μέξνπλ!) πεγαίλνληαο γηα ηνπο Δκκανχο

ζπδεηνχζαλ κε ηνλ Κχξην, ρσξίο λα θαηαιάβνπλ πνηνο ήηαλ· θαη Σνλ αλαγλψξηζαλ, φηαλ είραλ πηα θζάζεη

ζην ρσξηφ θαη είραλ ζε θάπνην ζπίηη θαηαιχζεη· θαη πφηε; «ελ ηε θιάζεη ηνπ άξηνπ»! Μα κφιηο Σνλ

αλαγλψξηζαλ, ν Κχξηνο «άθαληνο εγέλεην απ’ απηψλ». Πφζν ην ζαχκα απηφ ήηαλ κεγαιεηψδεο θαη

θαηαπιεθηηθφ! Μα εθείλνη δελ αζρνιήζεθαλ θαζφινπ κε ην θαηαπιεθηηθφ απηφ ζαχκα! «Οπρί ε θαξδία

εκψλ (είπαλ κεηαμχ ηνπο) θαηνκέλε ελ ελ εκίλ», ηελ ψξα πνπ ν Κχξηνο «ειάιεη εκίλ ελ ηε νδψ θαη

δηήλνηγελ εκίλ ηαο Γξαθάο»[43];

8 . Αθ εηεξί α πί ζηε ο

Ο Θεάλζξσπνο Κχξηνο εκαθάξηζε ηνπο «κε ηδφληεο θαη πηζηεχζαληεο»[44]. Καη δηεηχπσζε ηελ ιχπε

Σνπ γηα θείλνπο πνπ δελ ηνπο ηθαλνπνηνχζε ν ιφγνο Σνπ θαη γχξεπαλ ζαχκαηα. «Δάλ κε ζεκεία θαη ηέξαηα

ίδεηε (είπε ζηνλ βαζηιηθφ αμησκαηνχρν ηεο Καπεξλανχκ) νπ κε πηζηεχζεηε»[45]. Καη πξάγκαηη. Όζνη

αθήλνπλ ην ιόγν ηνπ Θενύ, θαη γηα λα πεηζζνύλ δεηνύλ ζαύκαηα, είλαη λα ηνπο ιππάηαη θαλείο!

Ζ αμίσζε ηνπο απηή πξνδίλεη πόζν κέζα ηνπο θπξηαξρεί ην ζαξθηθό θξόλεκα· ε παρπιή άγλνηα·

ε δσή-ζπζία ζηελ θζνξά θαη ηελ ακαξηία· ε έιιεηςε θάζε πξνζπάζεηαο λα κάζνπλ ηνλ λφκν ηνπ Θενχ

ζσζηά θαη λα απνθηήζνπλ ηηο ζεάξεζηεο αξεηέο· ε αδπλακία ηεο ςπρήο ηνπο λα επζπγξακκηζζή κε ην άγην

Πλεχκα θαη λα αηζζαλζή έηζη ηελ Πξφλνηά Σνπ θαη ηελ ελέξγεηά Σνπ ζηνλ ιφγν Σνπ.

Σα ζαχκαηα πξννξίδνληαη θαηά θχξην ιφγν λα πείζνπλ αλζξψπνπο, αθσζησκέλνπο ζηηο κέξηκλεο ηνπ

θφζκνπ· θαη λα ηνπο νδεγήζνπλ ζηελ πίζηε. Οη πεθνξηηζκέλνη κε ηηο βησηηθέο κέξηκλεο, νη πξνζεισκέλνη

ζηελ γε θαη ζηηο δνπιεηέο ηνπο, δελ έρνπλ ηελ δχλακε λα εθηηκήζνπλ ηελ αμία ηνπ ιφγνπ. Γη’ απηφ ν

εχζπιαγρλνο Λφγνο ηνπ Θενχ ηνπο πξνζειθχεη θνληά Σνπ, ζηελ ζσηεξία πνπ δίλεη ν ιφγνο Σνπ, κέζσ

νξαηψλ ζαπκάησλ, πνπ απνηεινχλ κηα πιηθή, πξνζηηή ζηελ αίζζεζή καο, απφδεημε· θαη νδεγνχλ ηελ

αδχλαηε ςπρή ζηνλ παληνδχλακν σηήξα Θεφλ Λφγν.

9 . Γ η αη ί ν θόζκνο δ ελ πη ζη εύ εη ;

Δθείλνη, πνπ πίζηεπζαλ κε ηα ζαύκαηα, απνηεινύζαλ ηελ πην ρακειή βαζκίδα πηζηώλ. Καη γη’

απηφ, φηαλ κεηά ηνπο παξνπζίαδαλ ηελ πλεπκαηηθή πςίζηε θαη αγησηάηε δηδαζθαιία ηεο Δθθιεζίαο, ηφηε


πνιινί απφ απηνχο ηελ εξκήλεπαλ, φπσο ηνπο άξεζε ν θαζέλαο[46]! Γελ ήζειαλ λα αλαδεηήζνπλ ηελ ζσζηή

εξκελεία ηνπ. Δθξηηίθαξαλ ηνλ ιφγν ηνπ Θενχ, πνπ είλαη «πλεχκα θαη δσή»[47]. Καη έηζη, κε ηελ

επηπνιαηφηεηά ηνπο έραλαλ θαη ηελ πίζηε· δει. αθφκε θαη ηνλ αξξαβψλα πνπ είραλ ιάβεη. Καη ζπλέβε απηφ

ην ηξαγηθφ: πνιινί απφ ηνπο καζεηέο ηνπ Υξηζηνχ, παξ’ φηη είραλ ηδεί πνιιά ζαχκαηα θαη ζεκεία, απήιζνλ

εηο ηα νπίζσ (= έθαλαλ πίζσ) «θαη νπθ έηη κεη’ απηνχ πεξηεπάηνπλ»[48], δει. δελ μαλαπήγαλ θνληά Σνπ!

Όκσο νχηε ην θήξπγκα νχηε ηα ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ είραλ ηελ πξέπνπζα επίδξαζε ζηνπο εβξαίνπο

αξρηεξείο, γξακκαηείο, θαξηζαίνπο θαη ζαδδνπθαίνπο· παξ’ φηη – κε εμαίξεζε ίζσο ηνπο ζαδδνπθαίνπο –

φινη νη άιινη ήμεξαλ πνιχ θαιά ηνλ λφκν ηνπ Θενχ. Γελ ήζαλ μέλνη ζηνλ Θεφ, ερζξνί ηνπ Θενχ, κφλν εμ

αηηίαο ηεο ξνπήο ζηελ ακαξηία, φπσο φινη νη άλζξσπνη. Απηνί έγηλα εζειεκέλα ερζξνί ηνπ Θενύ. Καη

έκεηλαλ ζ’ απηφ αζάιεπηα ζηαζεξνί. Δπήξαλ ηελ ζθξαγίδα ηνπ ερζξνχ ηνπ Θενχ. Με ηελ δηθή ηνπο

απηεμνύζηα ζέιεζε. Με ηελ δηθή ηνπο γλώκε. Δπεηδή ήζειαλ λα θάλνπλ εθείλε ηελ δσή (θαη κάιηζηα λα

πξνθφςνπλ ζ’ εθείλε ηελ δσή!), πνπ ην άγην Δπαγγέιην ηελ ζεσξεί ςπρψιεζξε! Με ηέηνην θξφλεκα δελ

ήηαλ δπλαηφ λα δψζνπλ ζεκαζία ζηα ιφγηα ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ. Καη δελ εηζάθνπζαλ, φπσο ψθεηιαλ, ηνλ

ιφγν Σνπ. Γελ ηνπ έδσθαλ ζεκαζία. Πξνζπαζνχζαλ κφλν λα Σνλ ςαξεχνπλ! Να ηνπ πηάλνπλ ιφγηα, πνπ ηα

εχξηζθαλ λα επηδέρσληαη παξεξκελείεο, θαη ηα ρξεζηκνπνηνχζαλ γηα λα Σνλ θαηεγνξνχλ. Έηζη γίλεηαη

ζπλήζσο. Όπνηνο έρεη κίζνο ελαληίνλ θάπνηνπ άιινπ, επνηθνδνκεί επάλσ ζηα ιφγηα εθείλνπ πνπ κηζεί!

«Γηαηί ν ιόγνο ν εκόο νπ ρσξεί ελ πκίλ»[49], εξψηεζε ηνπ ερζξνχο Σνπ ν σηήξαο καο, φηαλ ηνπο είδε λα

απνθξνχνπλ κε πείζκα ηε ζσηεξία, πνπ ηνπο επξφηεηλε. Γηαηί δελ ηα θαηαιαβαίλεηε ηα ιφγηα κνπ; Γηαηί δελ

δέρεζζε ην ιφγν κνπ πνπ δίλεη ίαζε; Δπεηδή δελ κπνξείηε νχηε λα ηνλ αθνχζεηε! Δπεηδή ζαο είλαη

αλππφθνξνο! Δπεηδή είζζε «ςεχδνπο έθγνλα». Καη δνπιεχεηε κφλν κε ην ςέκα. Γηα απηφ δελ πηζηεχεηε ζε

κέλα, «επεηδή εγώ ηελ αιήζεηαλ ιέγσ πκίλ»[50]. «Ο σλ εθ ηνπ Θενχ ηα ξήκαηα ηνπ Θενχ αθνχεη». Γηα

απηφ εζείο δελ ηα αθνχεηε, επεηδή δελ είζζε «εθ ηνπ Θενύ»[51]. Καη ζπλέρηζε ν Κχξηνο: «Αλ απηά πνπ

θάλσ δελ είλαη έξγα ηνπ Παηξφο κνπ, κε κε πηζηεχεηε. Αλ φκσο θάλσ ηα έξγα ηνπ Παηέξα κνπ, θαη αλ

αθφκε δελ πηζηεχεηε εκέλα, ηνπιάρηζηνλ πηζηεχζαηε ζηα έξγα κνπ. Καη ηφηε ζα ην θαηαιάβεηε θαη ζα ην

πηζηεχζεηε, φηη ν Παηήξ ελ εκνί, θαγψ ελ Απηψ»[52]. Λφγηα ζηαξάηα. Καη, ζαλ ιφγηα, έθιεηλαλ κέζα ηνπο

ηελ απφιπηε αιήζεηα[53]. Σν ίδην θαη ηα ζαύκαηα. Καη απηά έθιεηλαλ κέζα ηνπο ηελ απόιπηε αιήζεηα.

Καη ήζαλ ηόζν ζαθή θαη παζηθαλή, ώζηε νη ερζξνί ηνπ Κπξίνπ, παξ’ όιεο ηνπο ηηο πξνζπάζεηεο λα ηα

ζπγθαιύςνπλ, δελ είραλ παξά λα ην νκνινγνύλ όηη ήζαλ αιεζηλά[54]! Δθείλν πνπ αζθνχζε κεγάιε

επίδξαζε ζην ιαφ (πνπ δελ ήμεξε ην λφκν ηνπ Θενχ ή ηνλ ήμεξε πνιχ ιίγν, θαη έζηξεθε ηελ πξνζνρή ηνπ,

ηελ ελαζρφιεζή ηνπ, ζηηο κέξηκλεο ηνπ θφζκνπ ηνχηνπ, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλε φηη απέξξηπηε θαη ην λφκν

ηνπ Θενχ κε ην έηζη ζέισ), απηφ δελ είρε θακκηά απνιχησο επίδξαζε ζε εθείλνπο πνπ ήμεξαλ θαιά ηνλ

λφκν ηνπ Θενχ, κα ηνλ απέξξηπηαλ κε ηε δσή ηνπο εζειεκέλα [54α]. Ό,ηη έγηλε γηα ηε ζσηεξία ησλ

αλζξψπσλ απηψλ, έγηλε απφ ηελ άπεηξε επζπιαγρλία ηνπ Κπξίνπ. Αλ δελ είρα έιζεη θαη δελ ηνπο ην είρα

εηπεί – μεθαζάξηζε ηα πξάγκαηα ν σηήξαο καο – δελ ζα είραλ ζεκαζία. Αλ δελ είρα θάκεη απηά ηα έξγα,


πνπ έθαλα κπξνζηά ηνπο θαη αλάκεζά ηνπο, πνπ πνηέ δελ έθακε άλζξσπνο άιινο, δελ ζα είραλ ακαξηία. Να

φκσο, πνπ θαη ηα είδαλ θαη παξά ηαχηα εκίζεζαλ φρη κφλν εκέλα, αιιά θαη ηνλ Παηέξα κνπ[55]. Ο

Υξηζηηαληζκόο παξεδόζε ζηνλ θόζκν κε ηέηνηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία, ώζηε λα κε κπνξή λα έρε

θαλέλαο πηα δηθαηνινγία, αλ ηνλ αγλνεί. Αηηία ηεο άγλνηαο απηήο είλαη κία: ην «έηζη ζέισ».

10 . Πσο ν ά λζξ σπ νο θαηα ληά εη ππ εξ έ ηεο η νπ Αλ ηί ρξ η ζη νπ

Όπσο ιάκπεη ν ήιηνο ζηνλ νπξαλφ, έηζη ιάκπεη θαη ν ρξηζηηαληζκφο. Όπνηνο θιείλεη ηα κάηηα ηνπ

γηαηί έηζη ην ζέιεη, λα έρε ην ζάξξνο λα ην ιέε, φηη δελ μέξεη ηίπνηε γηα ηνλ Υξηζηφ, επεηδή έηζη ην ζέιεη! θαη

φρη επεηδή δελ ππάξρεη ηάρα θσο. Ζ αηηία, πνπ νη άλζξσπνη απνξξίπηνπλ ηνλ Θεάλζξσπν, είλαη κέζα

ηνπο. Καηά ηνλ ίδην ηξόπν θαη ε αηηία, πνπ ηνπο θάλεη θαη δέρνληαη ηνλ αληίρξηζην, είλαη θαη απηή

κέζα ηνπο. «Δγψ ήιζνλ ελ ησ νλφκαηη ηνπ Παηξφο κνπ, είπε ν Κχξηνο ζηνπο Ηνπδαίνπο· κα ζεηο δελ κε

δερζήθαηε. Αλ θάπνηνο άιινο έιζε ζην δηθφ ηνπ φλνκα, απηφλ ζα ηνλ δερζήηε»[56]! Δδψ ν Υξηζηφο καο ην

ιέεη μεθάζαξα, φηη απηνί θαη αξλήζεθαλ ηνλ Υξηζηφ θαη εδέρζεθαλ ηνλ αληίρξηζην, παξ’ φηη ζπλήζσο γηα

ηνλ αληίρξηζην κηιάκε ζαλ γηα θάπνηνο πνπ πξφθεηηαη λα έιζε. Γηαηί όπνηνο ιόγσ δνκήο ηεο ζθέςεο ηνπ

αξλείηαη ηνλ Υξηζηό, απηόο, αθξηβώο ιόγσ ηεο δνκήο ηεο ζθέςεο ηνπ, είλαη έηνηκνο λα δερζή θαη ζα

δερζή ηνλ αληίρξηζην. Γη’ απηφ, θαη ηνπο θαηέηαμε ζ’ εθείλνπο πνπ εδέρζεθαλ ηνλ αληίρξηζην, παξ’ φηη

απηνί εμεκέηξεζαλ ην δελ πνιινχο αηψλεο, πξηλ έιζε ν αληίρξηζηνο. Γηαηί έθαλαλ ην πην κεγάιν έξγν ηνπ

αληηρξίζηνπ: έγηλαλ ζενθηόλνη. Όηαλ ζα έιζε ν ίδηνο ν αληίρξηζηνο δελ ζα έρε λα θάκε ηφζν κεγάιν

θαθνχξγεκα, ην πλεχκα ηνπο βξηζθφηαλ ζε ηφζν ερζξηθή ζρέζε πξνο ηνλ Υξηζηφ, ψζηε λα έρε απηφκαηα

απφιπηε ζπγγέλεηα κε ηνλ αληίρξηζην, παξ’ φηη απφ απηφλ ηνπο ρψξηδε έλα ηφζν ηεξάζηην ρξνληθφ δηάζηεκα,

πνπ κέρξη ηψξα έρεη θζάζεη ζηηο πεξίπνπ δπν ρηιηάδεο ρξφληα. Κάζε πλεύκα, ιέγεη ν Ησάλλεο ν Θενιφγνο,

πνπ δελ νκνινγεί όηη ν Ηεζνύο Υξηζηόο έγηλε άλζξσπνο, δελ είλαη από ηνλ Θεό. Δίλαη ηνπ αληηρξίζηνπ.

Γη’ απηφλ ην έρεηε αθνχζεη. Καη ην μέξεηε. Όηη έξρεηαη. Καη λπλ ελ ησ θφζκσ εζηί[57]. ήκεξα ζηνλ

θόζκν επξίζθεηαη πλεπκαηηθά. Όζνη θπβεξλνύληαη από ην πλεύκα ηνπ αληηρξίζηνπ, απηνί πλεπκαηηθά

ηνλ εδέρζεθαλ. Καη ήιζαλ καδί ηνπ ζε ζρέζε θαη επηθνηλσλία. Σνπ ππνηάρζεθαλ. Πλεπκαηηθά ηνλ

πξνζθύλεζαλ. Σνλ έθακαλ Θεό ηνπο. Καη γη’ απηφ «πέκςεη απηνίο ν Θεφο», δειαδή ζα επηηξέςε ν Θεφο λα

ηνπο έιζε ελέξγεηα πιάλεο, δειαδή λα γίλνπλ αλίθαλνη λα αληηζηαζνχλ ζηελ ςεχηηθε δηδαζθαιία ηνπ

αληίρξηζηνπ. Καη έηζη ζα πηζηεχνπλ ηα ςέκαηα. Καη γη’ απηφ φινη εθείλνη πνπ δελ πίζηεπζαλ ζηελ αιήζεηα,

αιιά αληίζεηα έδεηρλαλ ραξά φηαλ άθνπγαλ ηα ςέκαηα, ζα θαηαθξηζνχλ απφ ηνλ Θεφ[58]. Ο Θεφο είλαη

δίθαηνο ζε φ,ηη θη αλ επηηξέπεη. Απηφ πνπ επηηξέπεη ν Θεφο, πξέπεη λα είλαη γηα ην πλεχκα ηνπ αλζξψπνπ κηα

ηθαλνπνίεζε· θαη ηαπηφρξνλα κηα θαλέξσζε, κηα θξίζε.


11 . Ζ απνζ ηαζί α πξνζη άδη ν η εο ει εύ ζε σο ην π Αλ ηη ρξ ί ζην π

Ο αληίρξηζηνο ζα έιζε ζηνλ θαηξφ ηνπ· ηελ επνρή πνπ ηνπ θαζσξίζζε. Θα πξνεγεζή κηα γεληθή

απνζηαζία. Σν κέγηζην κέξνο ησλ αλζξψπσλ ζα εγθαηαιείςνπλ ηελ ρξηζηηαληθή πίζηε. Ζ απνζηαζία ζα

είλαη ην πξνζηάδην. Θα πξνεηνηκάζε ηνλ θφζκν λα δερζή ηνλ αληίρξηζην. Καη κάιηζηα λα ηνλ δερζνχλ κε ην

δηθφ ηνπ πλεχκα, πνπ ηφηε ζα κπε ζηελ δνκή ηεο ζθέςεο ησλ αλζξψπσλ. Ζ αλαδήηεζε ηνπ αληίρξηζηνπ ζα

ηνπο γίλε αλαγθαηφηεηα, γηαηί ηα ζπλαηζζήκαηα ζα ζπκπίπηνπλ. Θα δηςνχλ γη’ απηφλ, φπσο δηςνχλ ζε

ζηηγκέο βαζεηάο ζιίςεο γηα πνηά, πνπ δηαθνξεηηθά ηα ζεσξνχλ απηνθηνλία. Θα ηνλ επηθαινχληαη. Ζ ηθεζία

ζ’ απηφλ, λα έιζε, ζα αληερή ζε θνηλέο ζπλάμεηο. Θα εθθξάδε επίκνλα ηελ αμίσζε λα έιζε επί ηέινπο ε

κεγαινθπΐα ησλ κεγαινθπτψλ, πνπ ζα κπνξέζε λα αλεβάζε ηελ ηερληθή αλάπηπμε ζηελ αλψηαηε δπλαηή

βαζκίδα ηεο θαη λα θέξε ζηε γε ηέηνηα εππξαγία, ψζηε ν νπξαλφο θαη ν παξάδεηζνο λα θαηαληήζνπλ

πξάγκαηα πεξηηηά! Ο αληίρξηζηνο ζα είλαη απφιπηα επζπγξακκηζκέλνο κε ηελ γεληθή εζηθή θαη πλεπκαηηθή

θαηεχζπλζε ησλ αλζξψπσλ ηεο επνρήο ηνπ.

12 . εκ εί α ηε ο α η ώ λη αο ζ ση εξί αο .

Σα ζαχκαηα ηνπ ελαλζξσπήζαληνο Θενχ ήζαλ νη πην κεγάιεο πιηθήο θχζεο επεξγεζίεο, πνπ κπνξεί

λα θαληαζζή ν άλζξσπνο. Πνηα επεξγεζία κπνξεί λα ζεσξεζή πην κεγάιε απφ ηελ επαλαθνξά ελφο λεθξνχ

ζηε δσή; Πνηα επεξγεζία ζα λνκηζζή πνιπηηκφηεξε απφ ηελ ζεξαπεία αλίαηεο αζζέλεηαο, πνπ θάλεη ηνλ

άλζξσπν λα κε δε, ελψ αθφκε δε; πνπ θάλεη ηε δσή λα νκνηάδε πην πνιχ κε ζάλαην παξά κε δσή;

Καη όκσο· ηα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ, φζν θη αλ ήηαλ γεκάηα επεξγεζίεο, αγησζχλε, θαη πλεπκαηηθφ

λφεκα, δελ ήζαλ παξά ζεκεία· ζεκεία ηεο αηώληαο ζσηεξίαο, πνπ δίλεη ν ιόγνο ηνπ Θενύ. Οη

αλαζηεζέληεο απφ ηνλ Υξηζηφ, αξγφηεξα πέζαλαλ πάιη. Σνπο δφζεθε κφλν κηα κηθξή παξάηαζε δσήο. Γελ

ηνπο δφζεθε δσή γηα πάληα. Δθείλνη πνπ ζεξαπεχζεθαλ απφ ηνλ Κχξην, αξξψζηεζαλ πάιη· θαη πέζαλαλ. Ζ

πγεία ηνπο δφζεθε γηα έλα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα· φρη γηα πάληα. Οη πξνζσξηλέο πιηθέο επεξγεζίεο

εμερχζεθαλ ζηνλ θφζκν γηα λα είλαη ζεκείν ησλ αησλίσλ, ησλ πλεπκαηηθψλ επεξγεζηψλ. Οη νξαηέο δσξεέο

δφζεθαλ ζηνπο αλζξψπνπο, ηνπο ππνδνπισκέλνπο ζηηο εληππψζεηο ησλ αηζζήζεσλ, γηα λα ηνπο θάλνπλ λα

πηζηέςνπλ φηη ππάξρνπλ θαη δσξεέο αφξαηεο· θαη λα ηηο αλαδεηήζνπλ. Σα ζεκεία έβγαιαλ ηνπο

αλζξώπνπο από ηνλ γθξεκό ηεο άγλνηαο, ηεο ππνδνύισζεο ζηηο εληππώζεηο ησλ αηζζήζεσλ, θαη ηνπο

σδήγεζαλ ζηελ πίζηε. Σελ γλψζε ησλ αησλίσλ αγαζψλ ηελ δίλεη ε πίζηε. Απηή βάδεη ζηηο θαξδηέο ηνλ

πφζν λα ηα αλαδεηνχλ.


Οη άγηνη Απφζηνινη δηάδσζαλ ηελ πίζηε ζε φιε ηελ νηθνπκέλε, κφλν ράξηο ζηα ζαπκαζηά ζεκεία

πνπ έθαλαλ. Γηαηί ήηαλ κηα πνιχ ζαθήο απφδεημε. Γηα φινπο. Καη γηα ηα κνξθσκέλα έζλε. Καη γηα ηα έζλε

ηα βπζηζκέλα ζηελ άγλνηα θαη ηελ βαξβαξφηεηα. Μα φηαλ πηα ε πίζηε θπηεχζεθε ζε φιε ηελ νηθνπκέλε,

ηφηε ξίδσζε ν ιφγνο. Καη ηφηε ζηακάηεζαλ ηα ζαχκαηα. Γηαηί είραλ θάκεη πηα ηελ δνπιεηά ηνπο. Γελ

ζηακάηεζαλ εληειψο. Έπαςαλ λα γίλσληαη ζε γεληθή θιίκαθα, παληνχ. Σψξα ζαχκαηα θάλνπλ νη εθιεθηνί

δνχινη ηνπ Θενχ, νη άγηνη. Ο άγηνο Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο γξάθεη, φηη ζηελ επνρή ηνπ είραλ πηα παχζεη ηα

ζαχκαηα, παξ’ φηη ππήξραλ ηφηε ζε δηάθνξα κέξε πνιινί, ηδίσο κνλαρνί, «ζεκεηνθφξνη»[59]

(ζαπκαηνπξγνί).

Μα κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνη νη «ζεκεηνθόξνη» φιν θαη ειηγφζηεπαλ. Γηα ηνπο έζραηνπο θαηξνχο

κάιηζηα, νη άγηνη Παηέξεο καο πξνεηδνπνηνχλ, φηη ηφηε δελ ζα ππάξρνπλ θαζόινπ ζεκεηνθόξνη[60].

13 . Σα ζαύ καηα άι ι νη ε θαη ζή κ εξα .

Ση ι έγ εη ν άγη νο Η σάλ λ εο ν Υξπ ζόζ ην κνο:

«Γηαηί ιέλε κεξηθνί, δελ γίλνληαη ζήκεξα ζαχκαηα; (ηελ απάληεζε κνπ λα ηελ αθνχζεηε κε πνιιή

πξνζνρή. Γηαηί ην εξψηεκα απηφ ην αθνχσ απφ πνιινχο. Καη ηαθηηθά. Αδηάθνπα. Πάληνηε).

Γηαηί ηφηε, φζνη ειάκβαλαλ ην βάπηηζκα, άξρηδαλ θαη κηινχζαλ μέλεο γιψζζεο, θαη ηψξα απηφ δελ

γίλεηαη πηα;

Γηαηί ζήκεξα ν Θεφο πήξε ηελ ράξε ησλ ζαπκάησλ;

Σν θάλεη, φρη γηα λα καο αηηκάζε, αιιά γηα λα καο δψζε πην πνιιή ηηκή.

Πσο; αο ην εμεγψ.

Οη άλζξσπνη ηεο επνρήο εθείλεο ήζαλ πην ζθνηηζκέλνη από καο, αθνχ κφιηο είραλ μεθχγεη απφ

ηελ εηδσινιαηξεία. Σν κπαιφ ηνπο ήηαλ ρνληξφ· δελ έθνβε. Ήζαλ βνπηεγκέλνη θαη θνιιεκέλνη ζηελ χιε.

Γελ κπνξνχζαλ λα θαληαζζνχλ, φηη ππήξραλ θαη αγαζά κε πιηθά, πλεπκαηηθά. Καη θπζηθά δελ ήμεξαλ

ηίπνηε γηα ηε Υάξε ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο. Γηαηί φια απηά ηα δερφκαζηε κφλνλ, φηαλ έρσκε πίζηε. Γηα απηό

ήηαλ αλάγθε λα γίλσληαη ζαύκαηα.

Απφ ηα δψξα ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο κεξηθά είλαη αφξαηα· θαη ηα δερφκαζηε κφλν κε πίζηε. Άιια

φκσο ελώλνληαη κε ύιε· θαη γίλνληαη ζεκεία, πνπ πέθηνπλ ζηελ αληίιεςε ησλ αηζζήζεψλ καο. Απηά

μππλνύλ ζηνπο άπηζηνπο ηελ πίζηε. Π.ρ. ε άθεζε ησλ ακαξηηψλ καο είλαη πλεπκαηηθφ, αφξαην. Με ηα

ζσκαηηθά κάηηα καο δελ βιέπνκε λα θαζαξίδσληαη νη ακαξηίεο καο. Καζαξίδεηαη ε ςπρή. Μα ε ςπρή

είλαη θαη απηή αφξαηε κε ηα κάηηα ηα ζσκαηηθά. Ζ άθεζε ησλ ακαξηηψλ είλαη δψξν πλεπκαηηθφ. Γελ

κπνξνχκε λα ην ηδνχκε κε ηα κάηηα ηνπ ζψκαηνο. Καη γηα απηφ δελ ην δέρνληαη, δελ ην πηζηεχνπλ, φζνη


έρνπλ θξφλεκα ζαξθηθφ, πιηζηηθφ. Αληίζεηα ην ράξηζκα ηεο γισζζνιαιηάο, ην ράξηζκα λα κηινύλ μέλεο

γιώζζεο, άγλσζηεο, παξ’ όηη είλαη κηα ελέξγεηα θαη δσξεά ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο, είλαη έλα ζεκείν πνπ

γίλεηαη αληηιεπηό κε ηηο αηζζήζεηο καο· θαη κπνξνχλ εχθνια λα ην παξαηεξήζνπλ θαη νη άπηζηνη. Γηαηί

γίλεηαη ηφηε θαλεξφ, πσο ε αφξαηε ελέξγεηα ηνπ Πλεχκαηνο πνπ ιακβάλεη ρψξα κέζα ζηελ ςπρή,

εμσηεξηθεύεηαη· θαη επηζεκαίλεηαη αδηάςεπζηα απφ ηελ άγλσζηε θαη παξάμελε γιψζζα πνπ αθνχκε. Καη

αθξηβψο γηα απηφ ν Παχινο ιέγεη: «Δθάζησ δε δίδνηαη ε θαλέξσζηο ηνπ Πλεχκαηνο πξνο ην ζπκθέξνλ»,

δει. γηα σθέιεηα πλεπκαηηθή[61].

Απηφ φκσο ζεκαίλεη, πσο εκέλα δελ κνπ ρξεηάδνληαη ηα ζαχκαηα. Γηαηί; Γηαηί έρσ κάζεη λα πηζηεχσ

ζηε ράξε ηνπ Θενχ θαη ρσξίο λα βιέπσ ζαχκαηα! Αλάγθε απφ απνδείμεηο έρεη ν άπηζηνο. Δγψ, ν πηζηφο, δελ

έρσ θαζφινπ αλάγθε ηηο απνδείμεηο θαη ηα ζαχκαηα. Γηαηί, παξ’ φηη δελ κηιάσ μέλεο γιψζζεο, ην μέξσ φηη

έρσ θαζαξηζζή απφ ηελ ακαξηία. Οη παιαηφηεξνη φκσο, δελ κπνξνχζαλ λα ην πηζηέςνπλ απηφ, ρσξίο λα

ηδνχλ ζαχκαηα. Καη γηα απηφ, ηα ζαχκαηα ηα έδηλε ν Θεφο γηα πηζηνπνίεζε ηεο αιήζεηαο ηεο πίζηεο, πνπ

ηνπο εθήξπηηαλ. Έηζη ινηπφλ, θαηά θαλφλα, ηα ζαχκαηα εγίλνλην πξνο ράξηλ, φρη ησλ πηζηψλ, αιιά ράξηλ

ησλ απίζησλ. Γηα λα κπνξέζνπλ λα ελσζνχλ κε ηνπο πηζηνχο. Σν ιέγεη ν άγηνο Απφζηνινο Παχινο· ηα

ζαχκαηα είλαη ζεκεία «νπ ηνηο πηζηεχνπζη, αιιά ηνηο απίζηνηο»[62].

14 . Γε λ κα ο ρξεη άδ ν ληαη πη α

Αλ ηα ζεκεία θαη ηα ζαύκαηα ήζαλ νπσζδήπνηε απαξαίηεηα, ζα παξέκελαλ γηα πάληα. Γηα

πάληα παξακέλεη ν ιόγνο ηνπ Θενύ. Σα ζαχκαηα, ζαλ πχιε, απιψο καο νδεγνχλ ζ’ απηφλ. Απηφο

εμαπιψζεθε. Απηφο θπξηάξρεζε. Απηφο θαηέθηεζε ηνλ θφζκν. Απηφο εξκελεχζεθε κε ηφζν ππέξνρν ηξφπν

απφ ηνπο αγίνπο Παηέξεο. Καη έηζη ζήκεξα ε κπζηαγψγεζή καο ζ’ απηφλ θαη ε πξνζνηθείσζή ηνπ καο είλαη,

φηαλ ην ζέισκε, ηφζν εχθνιε! Απηφο καο ρξεηάδεηαη. Απηφο καο είλαη απαξαίηεηνο. Απφ απηφλ εμαξηάηαη ε

ζσηεξία καο. Απηφο καο πξνμελεί ηα αηψληα αγαζά. Απηφο καο θεξχζζεη ηελ βαζηιεία ησλ νπξαλψλ. ’

απηφλ είλαη απνζεζαπξηζκέλα ηα πην κεγάια ζαπκάζηα, δει. ηα πην κεγάια ζαχκαηα ηνπ Θενχ[63].

«Σν ξήκα Κπξίνπ κέλεη εηο ηνλ αηψλα· ηνχην δε εζηη ην ξήκα ην επαγγειηζζέλ εηο πκάο»[64]. ην

ιφγν ηνπ Θενχ βξίζθεηαη ε δσή[65]. Απηφο ζα μαλαδψζε ζηνπο λεθξνχο ηελ αηψλην δσή, αθνχ πξψηα ηνπο

δψζεη αγία δσή. Οη αθνχνληεο ηνλ ιφγνλ ηνπ Θενχ θαη θπιάζζνληεο απηφλ «έρνπλ αλαγελλεζή· γελλήζεθαλ

γηα δεχηεξε θνξά· απηή ηε θνξά φρη απφ έλα ζπέξκα θζαξηφ, αιιά απφ έλα παξάγνληα άθζαξην· απφ ην

ιφγν ηνπ άθζαξηνπ Θενχ, πνπ κέλεη εηο ηνλ αηψλα»[66].

15 . Ο ι όγνο ην π Θεν ύ .


Γηα λα θαηαιάβσκε, ηη ζεκαζία έρεη ν ιφγνο ηνπ Θενχ, πξέπεη λα ηνλ ηεξήζσκε. Οη εληνιέο ηνπ

Δπαγγειίνπ, φηαλ εκείο αξρίζσκε λα ηηο ηεξνχκε, αξρίδνπλ θαη ζηγά-ζηγά καο κεηακνξθψλνπλ· καο

αλαδεκηνπξγνχλ· καο δσνπνηνχλ· καο κεηαβάιινπλ ηνλ ηξφπν ηνπ ζθέπηεζζαη· ηα ζπλαηζζήκαηα ηεο

θαξδηάο καο· αθφκε θαη ην ζψκα καο. Γηαηί φπσο ιέγεη ν Άγηνο Απφζηνινο Παχινο, «Ο ιφγνο ηνπ Θενχ

είλαη δσλ θαη ελεξγήο θαη ηνκψηεξνο (θφβεη πην πνιχ) απφ θάζε καραίξη δίθνπν. Καη εηζρσξεί αθφκε θαη

ζηελ δηάθξηζε αλάκεζα ζε ςπρή θαη πλεχκα, αξκφ θαη κπειφ, θαη θξίλεη ηηο ζθέςεηο θαη ηνπο ινγηζκνχο ηεο

θαξδηάο»[67].

Ο ιφγνο ηνπ Θενχ δίλεη ν ίδηνο καξηπξία γηα ην φηη είλαη αιεζηλφο. Απηφο, φπσο θαη ηα ζαχκαηα

ζεξαπείαο αζζελψλ, ελεξγεί ζηνλ άλζξσπν. Ζ ελέξγεηά ηνπ απηή καο ιέεη, ηη είλαη. Μαο ιέεη, πσο είλαη ην

κεγαιχηεξν απφ φια ηα ζεκεία θαη ηα ζαχκαηα. Γηαηί είλαη ζεκείν πλεπκαηηθφ. Πνπ φηαλ δνζή ζηνλ

άλζξσπν, ηνλ ρνξηαίλεη. Σνπ ρνξηαίλεη ηε επηζπκία λα ζσζή. Καη ηνλ θάλεη, λα κε δίλε πνιιή ζεκαζία ζηα

πιηθήο θχζεσο ζαχκαηα, πνπ δελ καο είλαη απαξαίηεηα.

Ο Υξη ζηη α λόο , πνπ α πηό δ ε λ ην έρ ε η θαηαι άβ εη , ηνλ ι όγν ηνπ Θ εν ύ ην λ

βι έ πεη θξύ α . Δί η ε γ η αη ί δ ελ μ έξεη , η η ε ί λα η ν ι ό γνο ηνπ Θεν ύ . Δί η ε γ η αη ί έ ρε η η ε

λεθξ ή γλ ώ ζε ηνπ ι ό γνπ ηνπ Θε νύ . Γ η αη ί από ην ι ό γν ηνπ Θ εν ύ μ έξεη κ όλν ην

γξάκ κα ην π .

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β’

Σ Η Λ Δ Ν Δ Ο Η Α Γ Η Ο Η Π Α Σ Δ Ρ Δ

1 . Μ η α παξάμελ ε ηά ζε.

Ζ ζχγρξνλή καο «ρξηζηηαληθή»θνηλσλία έρε κηα παξάμελε ηάζε: Να ςάρλε γηα ζαχκαηα θαη λα θάλε

ζαχκαηα! Σελ ηάζε απηή δελ πξέπεη λα ηελ αθήζσκε λα πεξάζε απαξαηήξεηε. Με θαλέλα ηξφπν. Καη γηα

πνιινχο ιφγνπο. Καη ηδηαίηεξα, γηαηί ηελ ηάζε απηή, ηελ ηάζε πνπ έρνπλ πνιινί λα ζέινπλ λα θάλνπλ

ζαύκαηα θαη λα ςάρλνπλ γηα ζαύκαηα, νη άγηνη παηέξεο καο ηελ θαηαδηθάδνπλ πνιχ απζηεξά. Καη ηελ

θαηαδηθάδνπλ, επεηδή θάησ απφ ην «επζεβέο» θάιπκκα ηεο ηάζε απηήο θξύβεηαη ε θηιαπηία. Καη είλαη

πνιχ θνβεξφ λα κπνξή ε θηιαπηία λα θξχβεηαη ζηελ ςπρή. Γηαηί ηφηε δεζπφδεη ζ’ απηήλ αλελφριεηα. Καη

ηελ δηαιχεη.

Ο κεγάινο δηδάζθαινο ησλ κνλαρψλ άγηνο Ηζαάθ ν ύξνο ιέγεη ηα εμήο:

Ο Κχξηνο είλαη πάληνηε θνληά καο, έηνηκνο λα βνεζήζε ηνπο εθιεθηνχο Σνπ. Μα πνηέ θαη ζε ηίπνηε

δελ δείρλεη θαλεξά ηελ δχλακή Σνπ, αλ δελ ππάξρε ζνβαξφο ιφγνο. Καη απηφ γηα λα κε θαηαληήζσκε λα


παξαλνήζσκε ηελ βνήζεηά Σνπ. Γηαηί ηφηε ζα καο βγε ζε θαθφ. Καη ελεξγεί έηζη απφ ηελ θξνληίδα Σνπ γηα

ηνπο εθιεθηνχο Σνπ. Δπεηδή ζέιεη λα ηνπο δείμε, φηη νχηε ζηηγκή δελ παχεη λα θξνληίδεη γη’ απηνχο, έζησ θη

αλ δελ γίλεηαη αληηιεπηφο. Σνπο αθήλεη, ινηπφλ, ν,ηηδήπνηε θη αλ ηνπο ζπκβή, λα θάκνπλ έλα αγψλα· ν

θαζέλαο αλάινγα κε ηελ δχλακή ηνπ· θνπηάδνληαο ζηελ πξνζεπρή. Καη κόλν, λα θάηη είλαη ηόζν πνιύ

δύζθνιν, ώζηε λα ηνπο θαηαβάιε, (φηαλ δειαδή θαλνχλ αλίθαλνη λα ην αληηκεησπίζνπλ κφλνη ηνπο, φηαλ

είλαη έηνηκνη λα εγθαηαιείςνπλ ηνλ αγψλα ηνπο, επεηδή ε θχζε ηνπο δελ είλαη άμηα γηα ηέηνην αγψληζκα),

ηόηε ηνλ αγώλα ηνλ ηειεηώλεη Δθείλνο κε ηελ κεγάιε Σνπ δύλακε. Σόηε ηνπο βνεζεί. Με ηνλ ηξόπν πνπ

Δθείλνο μέξεη. Καη ζην κέηξν πνπ είλαη άμηνη. Σνπο εληζρχεη ζε φζν κέηξν απαηηνχλ νη πεξηζηάζεηο, ρσξίο

εθείλνη λα ην θαηαιαβαίλνπλ. Καη ηνπο βνεζεί, κέρξη πνπ λα δπλακψζνπλ νη ίδηνη, θαη λα κπνξνχλ πηα λα

μεπεξλνχλ ηηο δνθηκαζίεο ηνπο κφλνη ηνπο. Σνπο βνεζεί λα ιχζνπλ ην δχζιπην γη’ απηνχο πξφβιεκα ησλ

δνθηκαζηψλ ηνπο κε ηελ γλψζε, πνπ ηνπο ραξίδεη. Καη ε γλψζε απηή, θαη κφλν πνπ ηελ ζθέπηνληαη, ηνπο

μππλάεη ζε πξνζεπρή πνπ ηνπο σθειεί θη απφ ηηο δχν πιεπξέο. Καη φηαλ ππάξρε ιφγνο, λα θαλεξσζή ε

εξγαζία ηνπο θαη λα έιζε ε ππφζεζε απηή ζε γλψζε πνιιψλ, θαη ηφηε, ν Θεφο αλαγθάδεηαη θαη ην θάλεη.

Καη ν ηξφπνο, πνπ αθνινπζεί, είλαη ζνθψηαηνο. Καη αληέρεη θαη ζηελ αλάγθε θαη ζηελ θηψρεηα. Γηαηί δελ

ελεξγεί πνηέ αλφεηα.

Όπνηνο, ρσξίο ηίπνηε λα ηνλ αλαγθάδεη, πξνρσξεί ηνικεξά (ή επηζπκψληαο ηα ζαχκαηα, παξαθαιεί

ηνλ Θεφ λα γίλνπλ «δπλάκεηο» δηα ησλ ρεηξψλ ηνπ), είλαη θαλεξφ, φηη πεηξάδεηαη ζηνλ ινγηζκφ ηνπ απφ ηνλ

δηάβνιν, πνπ πξνζπαζεί λα γεινηνπνηήζε ηα πάληα· φηη είλαη ππεξήθαλνο θαη φηη εζσηεξηθά, θαηά βάζνο,

είλαη άξξσζηνο. Σελ βνήζεηα ηνπ Θενχ πξέπεη λα ηελ δεηνχκε κφλν ζε ψξα δνθηκαζίαο. Όηαλ δελ ππάξρεη

ιφγνο, είλαη επηθίλδπλν ζε καο λα πεηξάδσκε ηνλ Θεφ. Γελ είλαη αιεζηλά άγηνο εθείλνο πνπ δεηεί ηελ

βνήζεηα ηνπ Κπξίνπ, εθεί πνπ δελ εμάληιεζε αθφκε ηηο δηθέο ηνπ δπλάκεηο. Με μερλάκε φηη πξάγκαηα, πνπ

ηα θάλεη κελ ν Θεφο, αιιά φρη γηαηί Σνπ αξέζνπλ, ηα βξίζθνκε ζηνπο πην πνιινχο αγίνπο. Μα φπνηνο απηά

ηα γπξεχεη θαη ηα επηζπκεί νιφςπρα, κε φιε ηνπ ηελ θαξδηά, ρσξίο λα ππάξρε θάπνηνο ιφγνο, αθφκα θη αλ

ηνλ θπιάε ν Θεφο, πέθηεη κφλνο ηνπ· γηαηί κφλνο ηνπ μεθεχγεη απφ ηελ γλψζε ηεο αιεζείαο. Γηαηί, αλ ν

Θεφο ηνλ αθνχζε ζε εθείλν, πνπ απφ εγσθεληξηθφ θξφλεκα δεηάεη, ν πνλεξφο βξίζθεη ζ’ απηφλ ηφπν θαη ηνλ

θάλεη ζηγά-ζηγά λα πέζε ζε πνιχ κεγάια θαθά. Οη αιεζηλά άγηνη άλζξσπνη, φρη κφλν δελ ηα επηζπκνχλ απηά,

αιιά θαη φηαλ ηνπο ηα δίδε απφ κφλνο Σνπ ν Θεφο, ζηελνρσξηνχληαη θαη δπζαξεζηνχληαη. Καη δελ ηα

ζέινπλ απηά ηα ραξίζκαηα. Όρη κφλν γηαηί είλαη δπλαηφ λα γίλνπλ γλσζηά ζηνπο αλζξψπνπο. Γελ ηα ζέινπλ·

έζησ θη αλ πξφθεηηαη λα κείλνπλ ρσξίο θακκηά δεκνζηφηεηα. Γελ ηα ζέινπλ απηά θαζ’ εαπηά*.

Έλαο απφ ηνπο αγίνπο παηέξαο, απφ ηελ πνιχ ηνπ θαζαξφηεηα, έιαβε (πξηλ αθφκε θζάζε ζε

ηειεηφηεηα), ην ράξηζκα λα πξνγλσξίδε, πνηνο επήγαηλε λα ηνλ επηζθεθζή. Καη ηη λνκίδεηε έθακε;

Παξαθάιεζε ηνλ Θεφλ, θαη έβαιε θαη άιινπο λα Σνλ παξαθαιέζνπλ, λα ηνπ πάξε πίζσ ην ράξηζκα.

πκπέξαζκα: Όζνη επήξαλ ραξίζκαηα, ν Θεφο ηνπο ηα έδσζε· ή επεηδή είραλ πνιιή απιφηεηα, ή

επεηδή ην απαηηνχζε θάπνηνο ηδηαίηεξνο ιφγνο. Υσξίο απηέο ηηο πξνυπνζέζεηο, λα ην μέξεηε φηη εθείλνπο πνπ


θαίλνληαη πσο έρνπλ ραξίζκαηα, δελ ηνπο θηλεί ην ζείν λεχκα· πάλησο φκσο δελ πξέπεη θαη λα θαληαζζνχκε

φηη ην «ράξηζκά» ηνπο είλαη εληειψο ηπραίν.

2 . Π όηε δ ε ηνύ κε η ελ βν ήζ εη α ηνπ Θ εν ύ .

Απφ απηέο ηηο ζθέςεηο ηνπ αγίνπ, βγαίλεη ην ζπκπέξαζκα φηη· εθείλνη πνπ ζέινπλ λα θάλνπλ

ζαύκαηα, ην ζέινπλ από ζαξθηθή πύξσζε· παξαζπξόκελνη από πάζε, πνπ νη ίδηνη δελ ηα

θαηαιαβαίλνπλ· έζησ θαη αλ ηνπο θαίλεηαη, πσο ηνπο θπβεξλάεη ν δήινο γηα ην έξγν ηνπ Θενχ. ηελ ίδηα

θαηάζηαζε θηιαπηίαο θαη ζαξθηθήο ππξώζεσο επξίζθνληαη θαη εθείλνη πνπ ζέινπλ λα ηδνύλ ζαύκαηα.

Γελ επηηξέπεηαη πνηέ θαλείο θαη ζε θακκηά πεξίζηαζε λα πεηξάδε ηνλ Κχξην θαη λα μερλάε ηελ νθεηινκέλε

ζ’ Απηφλ επιάβεηα. Μαο επηηξέπεηαη λα δεηάκε ηελ βνήζεηα ηνπ Θενχ ζηηο κεγάιεο καο αλάγθεο, φηαλ κφλνη

καο δελ κπνξνχκε λα θάλσκε ηίπνηε. Σελ επηινγή φκσο ηνπ ηξφπνπ πνπ ζα καο βνεζήζε, πξέπεη λα ηελ

αθήλσκε ζην Θεφ· εγθαηαιεηπφκελνη ζην αγαζφ Σνπ ζέιεκα θαη ζην έιεφο Σνπ. Καη ν Κχξηνο πάληνηε καο

θαηαπέκπεη ςπρσθειείο επθαηξίεο, πνπ καο πξνζθέξνπλ ηελ βνήζεηα πνπ καο ρξεηάδεηαη· θαη παξάιιεια

καδί ηεο καο δίλεη θαη ηελ αγία γεχζε θαη αίζζεζε ηεο ηαπείλσζεο. Ζ βνήζεηα ηνπ Θενύ δελ πξνζθέξεηαη

κε ιάκςε, όπσο ζα ήζειε ην ζαξθηθό θξόλεκα, γηα λα κε δεκησζή ε ςπρή καο από ηελ ηθαλνπνίεζε

ηεο καηαηνδνμίαο ηεο. Καη γη’ απηφ, θαη ζην έξγν ηνπ Θενχ θαη ζηε δηαθνλία ηεο Δθθιεζίαο, παληνχ θαη

πάληνηε, πξέπεη λα δεηάκε ηελ επινγία ηνπ Θενχ θαη ηελ βνήζεηά Σνπ· θαη λα πηζηεχσκε, φηη κφλν νη ζείεο

κέζνδνη, κφλν νη πλεπκαηηθέο κέζνδνη, κπνξνχλ λα είλαη σθέιηκεο ζηελ πίζηε θαη ζηελ επιάβεηα· κα πνηέ

θαη κε θαλέλα ηξφπν νη κέζνδνη, ηηο νπνίεο απαηηεί ην ζαξθηθφ θξφλεκα.

εκείσζε:

*ηηο παξαγξάθνπο, πνπ αθνινπζνχλ, ν Δπίζθνπνο Ηγλάηηνο κε ξήζεηο παηέξσλ θαη παξαδείγκαηα

αγίσλ αλαπηχζζεη ηελ ζεφζνθε απηή παξαηήξεζε ηνπ αγίνπ Ηζαάθ ηνπ χξνπ.

Οη πξαγκαηηθά άλζξσπνη ηνπ Θενχ, έλα ζθέπηνληαη ζπλερψο κέζα ηνπο: φηη δελ είλαη άμηνη λα είλαη

δνχινη θαη φξγαλα ηνπ Θενχ. Μφλν απφ απηφ ην θξφλεκα, κπνξνχκε λα θαηαιάβσκε, αλ θάπνηνο είλαη

πξαγκαηηθά άλζξσπνο ηνπ Θενχ[68].

3 . Θέι νπλ λα θάκ νπλ ζ αύκα ηα .

Γύζθνιν ζηνλ άλζξσπν λα έρε δόμα θαη ηηκή ρσξίο δεκία ζηελ ςπρή ηνπ[69]. Γχζθνιν φρη κφλν

γηα ηνπο εκπαζείο, εθείλνπο πνπ αγσλίδνληαη λα ληθήζνπλ ηα πάζε ηνπο, αιιά θαη ζ’ εθείλνπο πνπ ηα

ελίθεζαλ· θαη ζηνπο αγίνπο. Γηαηί, έζησ θαη αλ ηνπο έδσθε ν Θεφο ηελ λίθε θαηά ηεο ακαξηίαο, φκσο δελ


μαλαγπξίζνπλ ζηελ ακαξηία θαη λα μαλαυπνδνπισζνχλ ζηα πάζε· φπσο έγηλε κε κεξηθνχο, πνπ δελ έδεημαλ

ηελ απαηηνχκελε λήςε θαη επαγξχπλεζε, αιιά εζάξξεζαλ ζηνλ εαπηφ ηνπο, ζηελ πλεπκαηηθή ηνπο

θαηάζηαζε! Ζ ξνπή ζηελ ππεξεθάλεηα, ιέγεη ν άγηνο Μαθάξηνο, εμαθνινπζεί λα ππάξρε αθόκε θαη

ζηηο πην θαζαξέο ςπρέο[70]. Ζ ξνπή απηή είλαη ε πξψηε αηηία, πνπ ζπξψρλεη ηνλ άλζξσπν λα γνεηεπζή

απφ ηελ ακαξηία θαη λα μαλαγπξίζε ζ’ απηήλ. Καη γη’ απηφ θαη ην ράξηζκα ησλ ηακάησλ θαη φια ηα άιια

αληηιεπηά ραξίζκαηα, είλαη πνιχ επηθίλδπλα ζ’ εθείλνπο πνπ ηα έιαβαλ· γηαηί γίλνληαη αληηθείκελα κεγάιεο

ηηκήο απφ ηνπο αλζξψπνπο κε ζαξθηθφ θξφλεκα. Αληίζεηα ηα κε αληηιεπηά ραξίζκαηα είλαη ζε

αζύγθξηην βαζκό αλώηεξα από εθείλα, πνπ πέθηνπλ ζηελ αληίιεςή καο. Π.ρ. ην ράξηζκα λα νδεγή

ςπρέο ζηε ζσηεξία, θαη λα ηηο ζεξαπεύε από ηα πάζε, ν θφζκνο νχηε ην θαηαιαβαίλεη νύηε ηνπ δίλεη

ζεκαζία. Καη όρη κόλν δελ ηηκά θαη δελ δνμάδεη ηνπο ιεηηνπξγνύο ηνπ Θενύ, πνπ έρνπλ ην ράξηζκα

απηό, αιιά θαη ηνπο ηαιαηπσξεί θαη ηνπο κηζεί, επεηδή έρνπλ πξάμε δηαθνξεηηθά απφ εθείλε πνπ δέρνληαη

νη αξρέο ηνπ θφζκνπ απηνχ· επεηδή «απεηινχλ ηελ δεζπνηεία ηνπ θνζκνθξάηνξα»[71].

Ο εχζπιαγρλνο Θεφο δίλεη ζηνπο αλζξψπνπο εθείλν πνπ ηνπο είλαη πξάγκαηη αλαγθαίν θαη σθέιηκν·

έζησ θαη αλ νη ίδηνη δελ ην θαηαιαβαίλνπλ! Πνηέ δελ δίλεη θάηη, πνπ κπνξεί λα σθειήζε ιίγν θαη βιάςε

πνιύ· έζησ θαη αλ νη άλζξσπνη κε ζαξθηθφ θξφλεκα θαη άγλνηα, δηςνχλ γηα θάηη ηέηνηα θαη ηα αλαδεηνχλ.

Ο άγηνο Ηζαάθ ν ύξνο ιέγεη:

«Πνιινί έθακαλ ζαχκαηα. Αλέζηεζαλ θαη λεθξνχο. Δθνπίαζαλ λα επαλαθέξνπλ ακαξησινχο θαη

πιαλεκέλνπο ζηνλ δξφκν ηνπ Θενχ· έθακαλ φπσο ζα ειέγακε, ζαχκαηα: κέζσ απηψλ σδεγήζεθαλ πνιινί

ζηνλ Υξηζηφ! Καη φκσο. Απηνί, πνπ έδσζαλ ζε άιινπο δσή, έπεζαλ νη ίδηνη ζε πάζε κηαξά, επεηδή είραλ

κφλνη ηνπο πξνθαιέζεη ζηνλ εαπηφ ηνπο ηνλ ζάλαην»[72].

Ο άγηνο Μαθάξηνο δηεγείηαη φηη θάπνηνο ζπλαζθεηήο ηνπ έιαβε ην ράξηζκα ησλ ηακάησλ ζε ηέηνην

βαζκφ, ψζηε εζεξάπεπε θάζε είδνπο άξξσζην κε κηα απιή επίζεζε ησλ ρεξηψλ ηνπ. Όκσο ν αζθεηήο απηφο,

κε ην λα δνμάδεηαη από ηνπο αλζξώπνπο ππεξεθαλεύζε, θαη έπεζε ζην πην κεγάιν βάζνο

ακαξηίαο[73]….

ην βίν ηνπ αγίνπ Αλησλίνπ ηνπ κεγάινπ γίλεηαη ιφγνο γηα θάπνην λεαξφ κνλαρφ, πνπ έδηλε εληνιέο

ζηνπο αγίνπο φλαγξνπο ζηελ έξεκν θαη ηνλ ππάθνπαλ. Ο φζηνο Αληψληνο, φηαλ ην άθνπζε, είπε πσο δελ είρε

θαζφινπ εκπηζηνζχλε ζηελ πλεπκαηηθή νηθνδνκή ηνπ ζαπκαηνπξγνχ απηνχ. Καη δελ άξγεζε λα έιζε ε

είδεζε γηα ηε ζιηβεξή πηψζε ηνπ κνλαρνχ[74].

4 . Θέι νπλ λα ηνπ ο γ ί λ νπλ ζ αύκ αηα .

Σνλ Γ’ Αηψλα δνχζε ζηελ Αίγππην έλαο άγηνο Γέξνληαο, πνπ είρε θαη απηφο ην ράξηζκα ησλ

ηακάησλ· απφ απηφ είρε απνθηήζεη πνιύ κεγάιε δόμα. Γξήγνξα φκσο παξαηήξεζε, φηη ε ππεξεθάλεηα ηνλ


εμνπζίαδε, θαη φηη δελ ήηαλ ζε ζέζε λα ηελ ληθήζε κε ηηο δηθέο ηνπ δπλάκεηο. Καη ηφηε κε πνιχ ζεξκή

πξνζεπρή θαηέθπγε ζην Θεφ. Καη Σνλ παξαθάιεζε λα επηηξέςε λα δαηκνληζζή· γηα λα ηαπεηλσζή. Καη ν

Θεφο εηζάθνπζε ην ηαπεηλφ αίηεκα ηνπ δνχινπ Σνπ. Καη άθεζε ηνλ ζαηαλά λα κπε κέζα ηνπ. Ο Γέξνληαο

άθεζε ηνλ εαπηφ ηνπ ζε φιεο ηηο επηζέζεηο ηνπ δηαβφινπ. Απηφ θξάηεζε πέληε κήλεο. ην δηάζηεκα απηφ

ηνπ θνξνχζαλ ξάθε. Ο θόζκνο, πνπ πξνεγνπκέλσο έηξερε ζ’ απηόλ θαη ηνλ δόμαδε γηα κεγάιν άγην,

ηώξα ηνλ εγθαηέιεηςε! Όινη έιεγαλ, πσο ηξειιάζεθε! Μα ν γέξνληαο απαιιαγκέλνο πηα απφ ηελ δφμα ησλ

αλζξψπσλ θαη ηελ πςεινθξνζχλε, πνπ ηνλ κάζηηδε εμ αηηίαο ηεο, επραξηζηνύζε ην Θεό πνπ ηνλ έζσζε.

Ζ ζσηεξία ηνπ νινθιεξψζεθε κε ιίγε ηαιαηπσξία θαη ιίγε (θαηά ηελ θξίζε ησλ ζαξθηθψλ

αλζξψπσλ) αηηκία. Οη ζαξθηθνί άλζξσπνη δελ κπνξνύζαλ λα θαηαιάβνπλ όηη ν δηάβνινο κε ηε δηθή

ηνπο ηηκή ηνπ έζθαβε ην ιάθθν. Καη πνιχ πεξηζζφηεξν δελ κπνξνχζαλ λα θαηαιάβνπλ πνηέ, πσο κε ηε

δαηκνλνιεςία μαλαγχξηζε ζηνλ αζθαιή δξόκν ηεο ζείαο επζπιαγρλίαο[75].

5 . Γε λ καο ρξ εη άδ ν ληαη ζαύ καηα .

Γίλεηαη ινηπφλ θαλεξφ, γηαηί νη άγηνη παηέξεο ηζώεο, Πνηκήλ θαη άιινη, ελψ είραλ ζε πινχζην

βαζκφ ην ράξηζκα ησλ ηακάησλ, έθαλαλ φ,ηη κπνξνχζαλ λα ην θξχςνπλ. Γελ είραλ εκπηζηνζύλε ζηνλ

εαπηό ηνπο. Ήμεξαλ, πσο είλαη εχθνιν ζηνλ άλζξσπν λα «ηξαπή», λα «μεθχγε». Καη γηα απηφ

πεξηραξάθσλαλ, ηνλ εαπηφ ηνπο κε ηελ ηαπείλσζε[76].

ηνπο αγίνπο Απνζηόινπο ν Θεφο, καδί κε ην ράξηζκα ησλ ηακάησλ πνπ ηνπο έδσζε γηα λα

βνεζεζνχλ ζην θήξπγκα ηνπ ιφγνπ Σνπ, ηνπο έδσζε θαη ζιίςεηο θαη δησγκνχο, γηα λα κελ ηνπο αθήζε λα

παξαζπξζνχλ απφ απηφ θαη αξρίζνπλ λα ππεξαίξσληαη.

Ο άγηνο Ηζαάθ ν ύξνο ιέγεη: «Ζ ινγηθή ηνπ Πλεχκαηνο ηηο αζζέλεηεο ηνπ ζψκαηνο θαη ηηο

ζαπκαηνπξγηθέο ζεξαπείεο ηνπο ηηο βιέπεη εληειψο δηαθνξεηηθά απφ φπσο ηηο βιέπεη ην ζαξθηθό θξόλεκα.

Σν θξόλεκα ηεο ζαξθόο ζεσξεί ηηο αζζέλεηεο ζπκθνξά, θαη ηε ζεξαπεία ηνπο ην πην κεγάιν ζαχκα,

ηελ πην κεγάιε επεξγεζία. Καη πνιχ ιίγν λνηάδεηαη γηα ην αλ ε ζεξαπεία ηνπ ζψκαηνο γίλεηαη κε παξάιιειε

σθέιεηα ηεο ςπρήο ή κε βιάβε θαη δεκία ηεο»[77].

Ζ πλεπκαηηθή ινγηθή βιέπεη φηη, θαη νη αζζέλεηεο, αιιά θαη νη ζεξαπείεο ηνπο, είλαη δσξεέο ηεο

αγαζφηεηνο θαη ηνπ ειένπο ηνπ Θενχ. Πνηα είλαη ε ζεάξεζηε θαη ςπρηθά σθέιηκε ζηάζε ζηηο δπν απηέο

πεξηπηψζεηο, ν άλζξσπνο ην καζαίλεη, φηαλ θαηαθεχγε ζην θσο ηνπ ιφγνπ ηνπ Θενχ. Καη ν ιφγνο ηνπ Θενχ

καο ιέεη, φηη είλαη επηηξεπηφ λα δεηή θαλείο απφ ην Θεφ ηε ζεξαπεία αζζελείαο ηνπ, κφλν λα ην πάξε

απφθαζε θαη ην θάλε ζθνπφ ηνπ λα ρξεζηκνπνηήζε ηε πγεία ηνπ θαη ηηο δπλάκεηο ηνπ ζηελ ππεξεζία

ηνπ Κπξίνπ, θαη φρη ζηε καηαηφηεηα θαη ηελ ακαξηία. Γηαηί δηαθνξεηηθά, ε ζαπκαηνπξγηθή ζεξαπεία ηνπ

ζα ηνπ γίλε αηηία πην κεγάιεο θαηαδίθεο· θαη ζα ηνπ επηθέξε κεγαιχηεξε ηηκσξία· θαη ζηελ παξνχζα


δσή· θαη ζηελ αηψληα. Απηφ καο ην είρε εηπεί ν Κχξηνο. Όηαλ εζεξάπεπζε ηνλ παξαιπηηθφ, ηνπ είπε: «ίδε

πγηήο γέγνλαο· κεθέηη ακάξηαλε, ίλα κε ρείξφλ ηη ζνη γέλεηαη»[78].

Ο άλζξσπνο είλαη αδχλαηνο. Έρεη εχθνιε ξνπή ζηελ ακαξηία. Καη αλ αθφκε θαη άγηνη, πνπ είραλ ην

ζείν ράξηζκα ησλ ηακάησλ θαη πινχζηα ηε ράξε ηνπ αγίνπ Πλεχκαηνο, ππέκεηλαλ πεηξαζκνχο θαη έπεζαλ ζε

ακαξηίεο, θαληαζζήηε πόζν πην εύθνια είλαη δπλαηό λα θάλνπλ θαθή ρξήζε ησλ δσξεώλ ηνπ Θενύ νη

ζαξθηθνί άλζξσπνη, εθείλνη πνπ δελ έρνπλ ζρέζε κε ηα πλεπκαηηθά. Καη πξάγκαηη, πνιινί έθακαλ ηελ

ρεηξφηεξε θαθή ρξήζε. Γηαηί, ελψ έιαβαλ ζαπκαηνπξγηθά ηε ζεξαπεία απφ αξξψζηεηα, δελ ηελ εθηίκεζαλ

ηε ζεία δσξεά θαη επεξγεζία· δελ εζθέθζεθαλ, πσο είραλ ρξένο λα δείμνπλ κε έξγα ηελ επγλσκνζχλε ηνπο·

μαλάξρηζαλ ηελ ακαξησιή δσή ηνπο· θαη κεηέβαιαλ έηζη ηε δσξεά ηνπ Θενχ ζε δεκία ηνπο· απνμελψζεθαλ

απφ ην Θεφ θαη πξφδσζαλ ηε ζσηεξία ηνπο.

Αθξηβψο, γη’ απηφ ζπάληα γίλνληαη ηάζεηο ζσκαηηθψλ αζζελεηψλ. Καη αο ηηο έρνπλ – νη άλζξσπνη κε

ζαξθηθφ θξφλεκα – ζε ηφζν κεγάιε ππφιεςε θαη αο ηηο επηζπκνχλ ηφζν πνιχ! Εεηείηαη θάηη, ιέγεη ν

απφζηνινο, θαη δελ ζαο ην δίλεη ν Θεφο, επεηδή δελ ην δεηάηε γηα πλεπκαηηθή σθέιεηα, αιιά γηα λα ην

δαπαλήζεηε ζε κηα δσή θηιήδνλε.

6 . Τπν κνλ ή κ αο ρξ εη άδ εηαη .

Ζ πλεπκαηηθή ινγηθή καο δηδάζθεη, πσο νη αξξψζηεηεο θαη γεληθά νη ζιίςεηο, πνπ καο ζηέιλεη ν

Θεφο, είλαη κέζα έθθξαζεο ηνπ ειένπο Σνπ θαη ηεο επζπιαγρλίαο Σνπ γηα καο. Όπσο ηα πηθξά θάξκαθα

ηνπο άξξσζηνπο ηνπο σθεινχλ πην πνιχ απφ ηα γιπθίζκαηα, έηζη θαη απηέο βνεζνχλ εθείλνπο πνπ ηηο

ππνκέλνπλ ζηε ζσηεξία θαη ζηελ αηψληα επηπρία πην πνιχ απφ ηα ζαχκαηα! πρλά, πνιύ ζπρλά, κηα

αζζέλεηα είλαη πην κεγάιε επεξγεζία από έλα ζαύκα! Ζ αξξψζηεηα είλαη ηφζν νπζηψδεο επεξγεζία, ψζηε

ε απαιιαγή καο απφ απηή (έζησ θαη κε ζαχκα!) λα καο βιάπηε, αθνχ αθαηξεί έλα πην κεγάιν αγαζφ· έλα

αγαζφ πνπ κε θαλέλα ηξφπν δελ κπνξεί λα ζπγθξηζή κε ην πξφζθαηξν αγαζφ, πνπ καο πξνζθέξεη κε ζαχκα ε

ζεξαπεία καο απφ θάπνηα αξξψζηεηα[79].

1. Ο πησρόο Λάδαξνο, γηα ηνλ νπνίν κηιάεη ην Δπαγγέιην, δελ εζεξαπεχζεθε πνηέ απφ ηελ βαξεηά

αξξψζηεηα ηνπ· νχηε απειιάγε απφ ηε θηψρεηα ηνπ. Απέζαλε ζηελ ηαιαίπσξε εθείλε θαηάζηαζε, ζηελ

νπνία βαζαληδφηαλ ηφζα ρξφληα. Όκσο, ιφγσ ηεο ππνκνλήο ηνπ, νη άγγεινη ηνλ επήξαλ θαη ηνλ επήγαλ ζηελ

αγθαιηά ηνπ Αβξαάκ[80]. Ζ αγία Γξαθή καο ιέγεη νινθάζαξα, πσο ν Θεφο ζε θείλνπο πνπ αγαπάεη ζηέιλεη

πνιιέο πίθξεο, θαη θπξίσο αξξψζηεηεο ζσκαηηθέο[81]. ε θάζε ηεο ζειίδα ε αγία Γξαθή καο ιέγεη, φηη φινη

αλεμαηξέησο νη άγηνη επέξαζαλ ηελ επί γεο δσή ηνπο βαδίδνληεο ηελ νδφ ηελ ζηελή θαη ηεζιηκκέλε, πνπ είλαη

γεκάηε ζιίςεηο, πίθξεο, ζηεξήζεηο[82].


Με απηή ηε γλψκε γηα ηηο ζιίςεηο, νη αιεζηλνί δνχινη ηνπ Θενχ αληηκεηψπηδαλ ηηο ζιίςεηο, πνπ ηνπο

ζπλέβαηλαλ, κε πνιχ κεγάιε πεξίζθεςε· θαη κε απηαπάξλεζε. Όπνηεο θαη αλ ήζαλ, ηηο εδέρνλην ζαλ λα

ηνπο έπξεπαλ! Γηαηί επίζηεπαλ νιφςπρα φηη δελ ζα ηνπο ζπλέβαηλαλ, αλ δελ ηηο επέηξεπε ν δηθαηνθξίηεο

Θεφο ζεσξψληαο ηεο θαηάιιειεο γηα ηηο πλεπκαηηθέο αλάγθεο ηνπο. Ζ πξψηε ηνπο δνπιεηά, φηαλ ηνπο

ζπλέβαηλε θάπνηα ζιίςε, ήηαλ λα βάινπλ βαζεηά ζην λνπ ηνπο φηη ηνπο έπξεπε! Αλαδεηνύζαλ ζηνλ εαπηό

ηνπο ηελ αηηία[83]. Καη ηελ εύξηζθαλ. Καη κεηά, κφλν αλ δηαπίζησλαλ, φηη ε ζιίςε απηή ηνπο εκπφδηδε

ζηελ επαξέζηεζε ηνπ Κπξίνπ, κφλν ηφηε, Σνλ παξαθαινχζαλ λα ηνπο απαιιάμε απφ απηή. Καη πάιη φκσο

αθήλαλε ηελ εθπιήξσζε ή κε εθπιήξσζε ηνπ αηηήκαηφο ηνπο, ζηε δηάζεζε ηνπ Κπξίνπ. Καη πνηέ δελ

ηνικνύζαλ λα εηπνύλ, πσο ν ηξόπνο, κε ηνλ νπνίν απηνί αληηκεηώπηδαλ ηελ δνθηκαζία ηνπο, ήηαλ ν

ζσζηόο. Γηαηί πξάγκαηη, πνηέ δελ είλαη δπλαηφ λα είλαη ν ζσζηφο. Γηαηί ε θξίζε ηνπ ρντθνχ αλζξψπνπ,

έζησ θαη αλ είλαη θαη άγηνο, δελ κπνξεί πνηέ λα αγθαιηάζε θαη λα ηδή ηα πξάγκαηα θαιιίηεξα απφ ην

παληέθνξν φκκα ηνπ Κπξίνπ. Ο Θεφο μέξεη, γηαηί ζηέιλεη δνθηκαζίεο ζηνπο εθιεθηνχο Σνπ.

2. Ο άγηνο Απόζηνινο Παύινο καο πιεξνθνξεί, φηη ηξηο παξεθάιεζε ηνλ Κχξην λα ηνλ απαιιάμε

απφ έλα άγγειν αηάλ, πνπ ηνλ εκπφδηδε λα ηξέρε λα θεξχηηε ηελ ρξηζηηαληθή πίζηε. Μα δελ

εηζαθνχζζεθε! Ζ θξίζε ηνπ Θενύ ζην ζεκείν απηό ήηαλ δηαθνξεηηθή από ηελ θξίζε ηνπ ζεόπλεπζηνπ

απνζηόινπ Σνπ[84]!

Πξέπεη λα αθήλσκε ηνλ εαπηφ καο ζην ζέιεκα ηνπ Θενχ. Γηαηί κφλν ηφηε, κφλνλ φηαλ πνζνχκε

εηιηθξηλά θαη κε βαζεηά επιάβεηα λα γίλεηαη παληνχ θαη πάληνηε ην ζέιεκά Σνπ, κπνξνχκε λα

εκπηζηεπψκαζηε, φηη έρνκε θξφλεκα πλεπκαηηθά ζσζηφ.

3. Πνιινί άγηνη κνλαρνί, φηαλ αξξσζηνχζαλ, εδέρνλην ηελ αξξψζηεηα ηνπο ζαλ ηελ πην κεγάιε

επεξγεζία ηνπ Κπξίνπ. Καη αγσλίδνληαλ λα ζπλερίζνπλ αλεπεξέαζηνη ηελ δνμνινγία ηνπ Θενχ. Γελ

δεηνύζαλ ηελ ζεξαπεία, παξ’ φηη νη κε ζαχκα ζεξαπείεο απφ ζσκαηηθέο αζζέλεηεο είλαη ζπλεζηζκέλεο

ζηνπο άγηνπο κνλαρνχο. Πξνηηκνύζαλ λα δεηνύλ από ηνλ Θεό δύλακε λα ηηο πεξάζνπλ κε ππνκνλή θαη

κε ηαπείλσζε. Γηαηί θαη ην πίζηεπαλ θαη ην δηεθήξπηηαλ, φηη απηφ ήηαλ πην ςπρσθειέο απφ θάζε είδνπο

άζθεζε, πνπ ηπρφλ ζα έθαλαλ κε ην δηθφ ηνπο ζέιεκα!

Ο άγηνο Πνηκήλ ιέγεη:

Οη ηξεηο απηέο εξγαζίεο ηνπ κνλαρνχ είλαη κεηαμχ ηνπο ίζεο· λα εζπράδε ζηελ έξεκν· λα είλαη

άξξσζηνο θαη λα επραξηζηή ηνλ Θεφ· λα δε ζηελ ππαθνή γέξνληνο παξ’ φηη έρεη θαζαξφ (δπλαηφ)

κπαιφ[85].

4. Οη πην κεγάινη άγηνη κνλαρνί έδεζαλ ζηελ θήηε ηεο Αηγχπηνπ. Έλαο απφ απηνχο ήηαλ ν όζηνο

Βεληακίλ. Ζ δσή ηνπ ήηαλ γεκάηε αξεηέο. Καη γη’ απηφ ν Θεφο ηνπ έδσζε πινχζηα ην ράξηζκα ησλ ηακάησλ.

Καη ελψ ινηπφλ είρε απηφ ην ράξηζκα, ν ίδηνο είρε κηα πνιχ βαξεηά αξξψζηεηα: κηα ρξνλίαο κνξθήο

πδξσπηθία! Μεξηθέο θνξέο απέπλεε κηα θνβεξή δπζνζκία. Καη ηφηε νη κνλαρνί αλαγθάδνληαλ λα ηνλ

κεηαθέξνπλ απφ ην θειιί ηνπ, ζε κέξνο καθξηλφ! Καη ζην θειιί ηνπ λα βγάδνπλ εληειψο ηηο πφξηεο! Καη ηνπ


είραλ θηηάμεη έλα εηδηθφ θάζηζκα, γηαηί δελ ηνπ ήηαλ δπλαηφ λα μαπιψζε ζην θξεβάηη! Μα θαη ζηελ

θαηάζηαζε απηή ν φζηνο ζπλέρηδε λα ζεξαπεχε ηνπο άιινπο! Καη εθείλνπο, πνπ βιέπνληαο ηα παζήκαηά ηνπ

ηνλ ζπκπνλνχζαλ, ηνπο ζπκβνχιεπε θαη ηνπο παξαθαινχζε, λα πξνζεχρσληαη γηα ηελ ςπρή ηνπ· θαη λα κε

λνηάδσληαη γηα ην ζψκα ηνπ. «Όηαλ ην ζψκα κνπ ήηαλ γεξφ, ηνπο έιεγε, δελ είρα θακκηά ηδηαίηεξε σθέιεηα

απφ απηφ. Σνπιάρηζηνλ ηψξα πνπ έπεζα ζε αξξψζηεηα δελ κνπ πξνμελεί βιάβε!»[86].

5. Έλαο άιινο άγηνο, ν Αββάο Πέηξνο, έιεγε, φηη, θάπνηνο επεζθέθζε ηνλ όζην Ζζαΐα ηνλ

αλαρσξεηή. Σνλ επξήθε λα πάζρε απφ κηα βαξεηά αξξψζηεηα. Καη ηνπ εμέθξαδε ηε ζπκπφληα ηνπ. Ο φζηνο

ηνπ απάληεζε: Παξ’ φηη έρσ ηφζν πνιχ ζπκθηιησζή κε ηελ ζθέςε ηεο αξξψζηεηαο κνπ, κόιηο θαη κεηά βίαο

θαηνξζώλσ λα δηαηεξώ ηελ κλήκε ηεο θνβεξάο εθείλεο ώξαο (ηνπ ζαλάηνπ θαη ηεο θξίζεσο)! Αλ ην

ζψκα κνπ ήηαλ θαιά, ε κλήκε εθείλε ζα είρε ζβήζε κέζα κνπ. Όηαλ ην ζψκα είλαη πγηέο, ηφηε ξέπεη πην

πνιχ ζε πξάμεηο θαη ελέξγεηεο επηδήκηεο θαη αληίζεηεο ζην ζέιεκα ηνπ Θενχ. Οη δνθηκαζίεο καο είλαη κηα

κέζνδνο, πνπ καο νδεγεί θάπσο πην ζίγνπξα ζηελ ηήξεζε ησλ εληνιψλ ηνπ Θενχ[87].

Οη άγηνη παηέξεο ην ήμεξαλ πνιχ θαιά, φηη ζηηο ζιίςεηο θαη δνθηκαζίεο καο αμία έρεη ε ππνκνλή·

θαη φηη ε ππνκνλή είλαη θάηη πνπ εμαξηάηαη απφ καο ηνπο ίδηνπο. Γηα απηφ θαη θαηεγνξνχζαλ κφλν ηνλ

εαπηφ ηνπο. Δβίαδαλ έηζη ηελ θαξδηά ηνπο λα έρε ππνκνλή[88]. Έθεξλαλ ζηε κλήκε ηνπο ην ζάλαην, ην

θξηηήξην ηνπ Θενχ, ηηο αηψληεο ηηκσξίεο· θαη κε ηελ αλάκλεζή ηνπο, νπνηαδήπνηε θαη αλ είλαη ε ζεκαζία, ε

εληχπσζε θαη ε αίζζεζε ησλ επηγείσλ ζιίςεσλ, εμαζζελίδεη[89]. Αλέβαδαλ ηε ζθέςε ηνπο ζηελ πξφλνηα

ηνπ Θενχ. Τπελζχκηδαλ ζηνλ εαπηφ ηνπο ηελ επαγγειία ηνπ Τηνχ ηνπ Θενχ, φηη ζα είλαη αδηάζηαηα

ελσκέλνο κε εθείλνπο πνπ Σνλ αθνινπζνχλ θαη ζα ηνπο θπιάηηε[90].

Παξνξκνχζαλ ηνλ εαπηφ ηνπο λα έρε επςπρία θαη αλδξεία. Πίεδαλ ηνλ εαπηφ ηνπο λα δνμάδε θαη λα

επραξηζηή ηνλ Θεφ γηα ηηο ζιίςεηο. Σνλ έζπξσρλαλ ζηελ ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο ακαξησιφηεηφο ηνπο, πνπ

ηνπο έθαλε άμηνπο θάζε ηηκσξίαο. Δλζπκνχλην θαη ηελ επζπιαγρλία ηνπ Κπξίνπ, αιιά θαη ηελ δηθαηνθξηζία

ηνπ. Καη θαηαβάιινληαο θάζε πξνζπάζεηα, λα έρνπλ ππνκνλή, αλέπεκπαλ εθηελείο πξνζεπρέο ζην Θεφ λα

ηνπο δίλε απηφ ην ζείν ράξηζκα ηεο επινγεκέλεο ππνκνλήο, πνπ είλαη πάληνηε αρώξηζηε από ην άιιν

ράξηζκα ηνπ πλεύκαηνο, ηελ επινγεκέλε ηαπείλσζε· γηαηί νη δχν απηέο αξεηέο, είλαη εγγχεζε ζσηεξίαο

θαη αηψληαο καθαξηφηεηαο.

6. Οη κεγάινη ζεκεηνθόξνη άγηνη παηέξεο, παξ’ φηη ηνπο ήηαλ ηφζν εχθνιν, δελ εζεξάπεπζαλ πνηέ

ηνπο καζεηέο ηνπο, φηαλ θαηά ζέιεκα Κπξίνπ αξξσζηνχζαλ. Απηφ ην έθαλαλ γηα λα κελ ηνπο ζηεξήζνπλ ην

πλεπκαηηθφ αγψληζκα θαη ηελ σθέιεηα, πνπ ζα είραλ κε ηελ ππνκνλή, αλ πεξλνχζαλ ηελ αξξψζηεηα ηνπο,

φπσο νξίδεη ε παξάδνζε ηεο Δθθιεζίαο καο.

7. Ο εγνχκελνο ηνπ θνηλνβίνπ ηεο Γάδαο, όζηνο έξηδνο, ν καζεηήο ηνπ κεγάινπ εθείλνπ

Βαξζαλνπθίνπ, πνπ έδεζε κε απφιπηε ζησπή ζην θνηλφβην απηφ, ήηαλ γηα πνιιά ρξφληα άξξσζηνο.

Μεξηθνί απφ ηνπο γέξνληεο ηεο αδειθφηεηνο παξαθαινχζαλ ηνλ Μέγαλ (Βαξζαλνχθηνλ) λα ζεξαπεχζε ηνλ

εγνχκελν. Ο φζηνο Βαξζαλνχθηνο ηνπο απάληεζε:


«Μεξηθνί άγηνη άλζξσπνη (πνπ ππάξρνπλ εδψ) ζα κπνξνχζαλ λα παξαθαιέζνπλ γηα ηελ πγεία ηνπ

ηνλ Θεφ, λα κε μαλαξξσζηήζε νχηε κηα εκέξα. Καη αλ Σνλ παξαθαινχζαλ, ζα γηλφηαλ. Καη εγψ ηνπ ην είπα

απηφ. Αλ όκσο απηό γηλόηαλ, ζα έραλε ηελ επθαηξία λα απνθηήζε ηελ κεγάιε θαξπνθνξία ηεο

ππνκνλήο. Μα ηη ιέηε; Γελ μέξεη, πφζν έρσ ππνθέξεη εγψ; Ση αξξψζηεηεο! Ση ππξεηνχο! Ση ζιίςεηο; Καη λα,

ηψξα επξίζθνκαη ζηνλ εχδην απηφ ιηκέλα. Καη απηφλ πνιχ ηνλ σθειεί ε αξξψζηεηα ηνπ. Σνλ καζαίλεη λα

έρε ππνκνλή θαη λα επραξηζηή ηνλ Θεφ»[91].

7. Με ηηο δνθηκαζίεο γηλόκεζα δόθηκνη.

Δμεγψληαο καο πφζν αλαγθαίεο είλαη νη ζιίςεηο γηα ηνλ αζιεηή ηνπ Υξηζηνχ ν άγηνο Ηζαάθ ν ύξνο

ιέγεη:

«Οη δνθηκαζίεο είλαη σθέιηκεο ζε φινπο αλεμαηξέησο. Αλ ήζαλ σθέιηκεο ζε έλα Παχιν, αο ζησπήζε

απφ κφλν ηνπ ην θάζε ζηφκα, πνπ ιέεη, πσο δελ σθεινχλ! Γηαηί δηαθνξεηηθά, ζα ην θάλε λα ζησπήζε ν ίδηνο

ν Θεφο! Γηαηί, φπνηνο εηπή πσο νη δνθηκαζίεο δελ είλαη σθέιηκεο, απηφκαηα γίλεηαη ππφδηθνο ελψπηνλ ηνπ

Θενχ[92].

Οη αγσληζηέο δνθηκάδνληαη, γηα λα απμήζνπλ ηνλ πλεπκαηηθφ ηνπο πινχην.

Οη ριηαξνί, γηα λα αλαγθαζηνχλ λα πξνθπιάμνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο απφ εθείλα πνπ ηνπο βιάπηνπλ.

Οη θνηκηζκέλνη, γηα λα μππλήζνπλ.

Οη απνκαθξπζκέλνη, γηα λα μαλαπιεζηάζνπλ ηνλ Θεφ.

Καη νη θίινη ηνπ Θενύ, γηα λα κπνξέζνπλ λα κπνπλ κε παξξεζία ζηνλ Παξάδεηζν, αθνχ ζα έρνπλ

ηφζα ππνκείλεη γηα ηνλ Θεφ.

Ο αδηαπαηδαγώγεηνο πηόο δελ κπνξεί λα εθηηκήζε ηνλ πινχην ηνπ ζπηηηνχ ηνπ παηέξα ηνπ· φηη

είλαη γη’ απηφλ κηα βνήζεηα ζηελ δσή ηνπ. Καη γη’ απηφ ν Θεφο πξψηα δνθηκάδεη ηνλ άλζξσπν θαη ηνλ

μειακπηθάξεη, θαη κεηά ηνπ δίλεη ραξίζκαηα.

Αο έρε δφμα ν Κχξηφο καο, πνπ ηελ γιπθχηεηα ηεο πγείαο καο ηελ ραξίδεη πνηίδνληάο καο κε

θάξκαθα πηθξά (δει. θαξκάθηα).

Τπάξρεη άλζξσπνο, πνπ δελ θνπξάδεηαη ηελ ψξα πνπ θάλεη γπκλαζηηθή;

Τπάξρεη άλζξσπνο, πνπ λα κε ηνπ είλαη θαθή ε ψξα, πνπ πίλεη ην δειεηήξην θάπνηαο δνθηκαζίαο;

Όκσο, αλ δελ πξνεγεζνχλ απηά, κπνξεί ν άλζξσπνο λα απνθηήζε γεξή θξάζε;

Αιιά θαη ε δχλακε λα ππνκέλσκε, δελ είλαη δηθή καο. Πνπ ζα ηελ εχξηζθε ην ρσκαηέλην ζθεχνο,

πνπ είλαη θηηαγκέλν κε ιάζπε, ηελ δχλακε λα αληέμε ζηελ ξνή ηνπ λεξνχ, ρσξίο λα δηαιπζή, αλ δελ ην είρε

ςήζεη θαη δελ ην είρε θάλεη ζηεξεφ ην ππξ ην ζετθφ;


Ηδνχ ην ζπκπέξαζκα: Αλ δείμσκε ζηνλ Θεφ ππνηαγή· αλ αληηκεησπίδσκε ηηο δνθηκαζίεο καο κε

ππνκνλή θαη θαξηεξία · αλ Σνλ παξαθαινχκε κε ηαπείλσζε θαη αδηάιεηπηε ηελ επηζπκία λα καο δψζε

πξψηα ηελ βαζηιεία Σνπ, ηφηε ζα αμησζνχκε λα ηα ιάβσκε φια, φζα Σνπ δεηνχκε· ελ Υξηζηψ Ηεζνχ ησ

Κπξίσ εκψλ. Ακήλ»[93]

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ’

Π Ω Π Ρ Δ Π Δ Η Ν Α Β Λ Δ Π Ω Μ Δ

Σ Α Ζ Μ Δ Η Α Ζ Μ Δ Ρ Α

1 . εκ εί α ηνπ Υξη ζη νύ θαη ζε κ εί α ην π Αληη ρξ ί ζ ηνπ . ε η η δ η α θ έξνπ λ .

Ζ αγία Γξαθή καο πιεξνθνξεί, φηη ιίγν πξηλ απφ ηελ Γεπηέξα Παξνπζία ηνπ Υξηζηνχ ζα γίλνπλ

«ζεκεία» ζηνλ ήιην, ζηελ ζειήλε, ζηα άζηξα θαη ζηελ ζάιαζζα[94]. Παξάιιεια καο ιέγεη, φηη θαη ν

αληίρξηζηνο ζα θάκε ζεκεία ζηνλ ήιην, ζηελ ζειήλε, ζηα άζηξα θαη ζηνλ αέξα[95]!

Πσο ζα ηα μερσξίζσκε ηα ζεκεία απηά; Πσο ζα μερσξίζσκε ηα ζεκεία-έξγα ηνπ αληηρξίζηνπ, απφ

ηα ζεκεία πνπ πξνείπε ν Υξηζηφο;

Σα πξψηα (ηα «ζεκεία» ηνπ Υξηζηνχ) ζα είλαη αιεζηλά. Σα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ ζα είλαη απιψο

θαηλνκεληθά· θαη ζα απαηνύλ ηηο αηζζήζεηο.

Σα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ ζα ηα θάλνπλ ν αληίρξηζηνο θαη νη απόζηνινί ηνπ. Σα «ζεκεία» ζηνλ

ήιην, ζηε ζειήλε, ζηα άζηξα, ηα «ζεκεία» πξνάγγεινη ηεο Παξνπζίαο ηνπ Υξηζηνχ, ζα γίλνπλ κόλα ηνπο,

ρσξίο ηελ κεζνιάβεζε θαλελφο. Οη θσζηήξεο ηνπ νπξαλνχ, ζα έρνπλ πηα νινθιεξσηηθά εθπιεξψζεη ην

ζθνπφ, γηα ηνλ νπνίν, θαη’ εληνιήλ ηνπ Γεκηνπξγνχ, έιακπαλ ζηνλ νπξαλφ[96]. Βέβαηα ηνλ είραλ θαη

άιινηε εθπιεξψζεη. ηε Γέλλεζε ηνπ Υξηζηνχ, κε ην παξάδνμν αζηέξη[97]. Καη ζηε ηαχξσζή Σνπ, πνπ ν

ήιηνο θξχθηεθε ηηο πην θσηεηλέο ψξεο ηεο εκέξαο, ην θαηακεζήκεξν[98], πίζσ απφ έλα καχξν πέπιν περηφ

ζθνηάδη, γηα λα κελ ηδή λεθξφ ηνλ Γεκηνπξγφ ηνπ. Σφηε φκσο ζα γίλε θάηη ην ηειεησηηθφ.

Ο άγηνο Δπαγγειηζηήο Μαηζαίνο, ιέγεη φηη κεηά «ηε ζιίςε» πνπ ζα πξνθαιέζε ε ηπξξαλία ηνπ

αληηρξίζηνπ, ζα έιζε ακέζσο ε παξνπζία ηνπ Υξηζηνχ. Καη ζα αξρίζε σο εμήο: «ν ήιηνο ζθνηηζζήζεηαη· ε

ζειήλε νπ δψζεη ην θέγγνο· θαη νη αζηέξεο πεζνχληαη εθ ηνπ νπξαλνχ»[99]. Οη θσζηήξεο ηνπ νπξαλνχ,

παξαηεξεί ν άγηνο Θενθύιαθηνο Βνπιγαξίαο, δελ ζα ραζνχλ ηφηε. Θα εμαθνινπζήζνπλ γηα ιίγν λα

ζηέθνπλ ζηελ ζέζε ηνπο. Όκσο ζηα κάηηα ησλ αλζξψπσλ ζα θαλνχλ ηφηε, ζαλ λα είραλ ραζή απφ ην

ζηεξέσκα ηνπ νπξαλνχ. Γηαηί έλα άπιεην νπξάλην θσο ζα θξαπγάδε ηνλ θφζκν θαη ζα ηνλ πξνεηνηκάδε λα


ππνδερζή ηνλ Κχξην, πνπ ζα έιζε ελ ηε δφμε Απηνχ. Σν θσο απηό ζα θάκε λα κελ δηαθξίλεηαη θαλέλα

από ηα νπξάληα ζώκαηα.

Ζ πεξί ζεκείσλ θαη ζαπκάησλ δηδαζθαιία, πνπ εμεζέζακε, είλαη ε δηδαζθαιία ηεο αγίαο

Οξζνδφμνπ Δθθιεζίαο, ε δηδαζθαιία ησλ αγίσλ Παηέξσλ. Οπζηψδεο ραξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη ε αθξίβεηα,

ε (θαηά ην δπλαηφλ) ζαθήο δηαηχπσζε ηεο δηδαζθαιίαο. Σα αιεζηλά ζεκεία ζα βνεζήζνπλ λα γίλε πην

βαζεηά θαη πην αιεζηλή ε ζενγλσζία, πνπ είλαη ε βάζε ηεο ζσηεξίαο. Σα ςεχηηθα ζεκεία ζα απμήζνπλ ηελ

πιάλε, θαη θαηά ζπλέπεηα, ηελ απψιεηα.

Ηδηαίηεξα ε ελέξγεηα ησλ ζεκείσλ, πνπ ζα θάκε ν αληίρξηζηνο ζα είλαη επξείαο θαη κεγαιεηψδνπο

κνξθήο. Καη ζα παξαζύξε κε απηά ηελ αλζξσπόηεηα λα νκνινγήζε θαη λα δερζή ζαλ Θεό ηεο ηνλ

απεζηαικέλν ηνπ ζαηαλά.

Σα ζαχκαηα ηνπ Κπξίνπ καο πξέπεη λα ηα βιέπσκε ζσζηά. Σφηε ζα δηαπηζηψζσκε πφζν καο

νηθνδνκνχλ. Πφζν καο παξεγνξνχλ. Πφζν είλαη γηα καο ζσηήξηα.

Ζ επζεβήο ζεψξεζε ησλ ζαπκάησλ ηνπ Κπξίνπ εκψλ Ηεζνχ Υξηζηνχ νηθνδνκεί, παξεγνξεί θαη

ζψδεη. Ση αγία απιφηεηα πνπ έρνπλ! Πφζν κε απηά έγηλε άλεηε ε επίγλσζε ηνπ Θενχ γηα ηνπο αλζξψπνπο!

Ση αγαζφηεηα καξηπξνχλ! Ση ηαπείλσζε! Ση αθαηαλίθεηε πεηζηηθφηεηα πνπ έρνπλ! Ζ ζεψξεζε ησλ

ζαπκάησλ ηνπ Υξηζηνχ, καο αλπςψλεη ζην Λφγν, πνπ είλαη ν Θεφο.

2 . ε η η θα η πόζν β νε ζνύ λ ηα ζαύ καη α .

Ο Θεφο, γηα λα απνθαηαζηήζε ηελ θνηλσλία κε ηνλ εθπεζφληα άλζξσπν, επδφθεζε λα πεξηβιεζή ν

Λφγνο Σνπ ζψκα αλζξψπηλν· λα θαλή αλάκεζά καο· λα καο ζπλαλαζηξαθή· λα έρε ζηελή επηθνηλσλία καδί

καο. Καη αθνχ έηζη καο πξνζνηθεησζή, λα καο αλεβάζε ηνλ νπξαλφ.

Μα θαη αθνχ ελεδχζε ηελ αλζξσπφηεηα, ν Λφγνο παξέκεηλε Λφγνο ηνπ Θενχ. Καη ελεξγεί ζαλ

Λφγνο, απηά πνπ απαηηεί ε ζεία Σνπ θχζε θαη κεγαιεηφηεηα. Καη θάζεηαη εθ δεμηώλ ηνπ Παηξόο καδί κε

ηελ αλζξψπηλε θχζε, πνπ πξνζέιαβε. Καη είλαη παληαρνύ παξώλ σο Θεφο. Καη γξάθεηαη ζε έλα ραξηάθη,

θαη δηαηππψλεηαη κε ήρνπο θσλήο, αιιά θαη ζαλ πλεχκα[100] εηζέξρεηαη ζην λνπ θαη ζηελ θαξδηά καο, θαη

επνηθνδνκεί ηνπο ελ πλεχκαηη ελσκέλνπο καδί Σνπ, αλαβηβάδνληαο ζε δσή πλεπκαηηθή αθφκε θαη ην ζψκα!

Σα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ καο βνεζνχλ λα απνθηήζσκε επίγλσζε ηεο κεγάιεο ζεκαζίαο πνπ έρεη ν

Λφγνο ηνπ Θενχ. Ο Λφγνο ηνπ Θενχ είλαη ν κφλνο ηνπ νπνίνπ έζηη ρξεία[101] γηα ηε ζσηεξία καο. Ο Λφγνο

ηνπ Θενχ θαη δηαθνλεί ηελ ζσηεξία καο θαη ηελ νινθιεξψλεη. Ζ επίγλσζε ηεο ζεκαζίαο ηνπ Λόγνπ ηνπ

Θενύ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ επίγλσζε ηνπ Θενύ. Ζ γλψζε ηνπ Θενχ πεγάδεη απφ ηελ δξάζε,

πνπ θαηεπζχλεηαη απφ ην Λφγν ηνπ Θενχ, θαη επηζθηάδεηαη κε ηελ επίγλσζε, πνπ καο δίλεη ε ράξε ηνπ Θενχ.


Καη δίλεη ζην ρξηζηηαλφ θαζαξφηεηα λνπ θαη θαξδηάο. Καη αθηηλνβνιεί ζηελ πλεπκαηηθή καο ινγηθή, φπσο ν

ήιηνο ζηνλ γαιαλφ νπξαλφ, πνπ δελ έρεη ζχλλεθα.

Με ην μεκέξσκα κεηά ην λπρηεξηλφ ζθνηάδη ε φςε ησλ αηζζεηψλ αληηθεηκέλσλ αιιάδεη. Μεξηθά,

πνπ κέρξη ηφηε ήηαλ αφξαηα, γίλνληαη ηψξα νξαηά. Άιια πνπ ήηαλ κελ νξαηά, αιιά ηα ζπγρέακε κε άιια,

μερσξίδνπλ θαη δηαθξίλνληαη. Απηφ γίλεηαη φρη γηαηί ηάρα ηα πξάγκαηα άιιαμαλ. Γελ άιιαμαλ ηα πξάγκαηα,

αιιά άιιαμε ε ζρέζε ηεο φξαζήο καο κε απηά. Καη αηηία ήηαλ ε κεηάβαζε απφ ην λπρηεξηλφ ζθνηάδη ζην

θσο ηεο εκέξαο. Κάηη ην αλάινγν γίλεηαη θαη ζηε ζρέζε ηνπ λνπ καο κε ηα εζηθά θαη πλεπκαηηθά πξάγκαηα,

φηαλ θαηαπγάδεηαη κε ηελ πλεπκαηηθή γλψζε, πνπ δίλεη ην Πλεχκα ην άγην. Μφλν κε ην θσο ηεο

πλεπκαηηθήο ινγηθήο ε ςπρή κπνξεί λα εχξε ηελ αγία νδφ πξνο ην Θεφ. Μφλν κε ην θσο ηεο πλεπκαηηθήο

ινγηθήο κπνξεί λα ζπληειεζζή ζσζηά ε αόξαηε πνξεία ηνπ λνπ θαη ηεο θαξδηάο καο πξνο ην Θεό. Μφλν

κε ην θσο ηεο πλεπκαηηθήο ινγηθήο ζα κπνξέζσκε λα μεθχγσκε απφ ηηο πιάλεο, ηα αδηέμνδα θαη ηελ

απψιεηα.

Όπνπ απηφ ην θσο δελ ππάξρεη, δελ ππάξρεη ζέα ηεο αιήζεηαο.

Όπνπ δελ ππάξρεη ην θσο απηφ, δελ ππάξρεη αξεηή επάξεζηε ζην Θεφ θαη ζσηεξία γηα ηνλ άλζξσπν.

Γηαηί απηφ ηνλ εηζάγεη ζηα ζθελψκαηα ηνπ παξαδείζνπ[102].

Γηαηί κφλνλ φηαλ απηφ ην θσο ηεο πλεπκαηηθήο ινγηθήο θαηαγαχδε θαη θσηίδε ηελ όξαζε ηνπ

πλεπκαηηθνύ καο νθζαικνύ, κπνξνχκε θαη θαηαλννχκε ηα ζεκεία θαη ηα ζαχκαηα· θαη κφλν ηφηε

απνθεχγνκε ηηο ζιηβεξέο εθείλεο θαηαζηάζεηο, ζηηο νπνίεο παξαζχξεηαη ν άλζξσπνο, πνπ ηα θπηηάδεη κε

ζαξθηθό θξόλεκα.

Δίδακε ηνλ ραξαθηήξα ησλ ζαπκάησλ ηνπ Θεαλζξψπνπ. Δίδακε πνίνο είλαη ν ζθνπφο ηνπο. Σα

ζεκεία θάλνπλ έλα δηαθφλεκα· πξνεηνηκάδνπλ ηηο ςπρέο λα δερζνχλ ηνλ ιφγν ηνπ Θενχ· θαη λα πηζηεχζνπλ

ζ’ Δθείλνλ πνπ είπε: «Ηδνχ εγψ κεζ’ πκψλ εηκί, έσο ηεο ζπληειείαο ηνπ αηψλνο»[103].

3 . Πνί ν η δ εηνύλ ζαύκ αηα .

Όπσο είπακε, θάπνηε έπαπζαλ λα γίλσληαη ζαύκαηα ζε όια ηα κέξε. Δλψ ινηπφλ παιαηφηεξα ην

θήξπγκα ησλ αγίσλ απνζηφισλ θαη ηζαπνζηφισλ, ε ζπνξά ηνπ Λφγνπ, ζπλσδεπόηαλ θαηά θαλόλα κε

ζαύκαηα, ηψξα ζαχκαηα εγίλνλην κφλν ζε κεξηθά κέξε θαη κφλν απφ αλζξψπνπο εθιεθηά δνρεία ηνπ

Πλεχκαηνο.

Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, κε ηελ βαζκηαία ππνβάζκηζε ηνπ ρξηζηηαληζκνχ θαη ηεο εζηθήο δσήο, νη

ζεκεηνθόξνη ιηγόζηεςαλ[104]. Καη ηειηθά έπαςαλ εληειψο λα ππάξρνπλ.

Δλ ησ κεηαμχ νη άλζξσπνη έρνληαο ράζεη ηελ επιάβεηα θαη ην ζεβαζκφ ζε θάζε ηεξφ, έρνληαο ράζεη

ηελ ηαπείλσζε, πνπ θάλεη ηνλ άλζξσπν λα βιέπε φηη δελ είλαη άμηνο φρη κφλν λα θάκε ζαχκαηα, αιιά αθφκε

θαη λα ηδή ζαχκαηα, δηςνύλ γηα ζαύκαηα, όζν πνηέ άιινηε.


Οη άλζξσπνη κεζπζκέλνη απφ θηιαπηία, απηνπεπνίζεζε θαη αγλσζία αηζζάλνληαη κηα αθαηαλίθεηε

επηπφιαηα θαη παιιεθαξαθίζηηθε ηάζε πξνο θάζε ηη ην «ζαπκαηνπξγηθφ»! δελ ιέλε πνηέ φηη είλαη αδχλαην

λα θάλνπλ νη ίδηνη ζαχκαηα! Ή, ην ιέλε ρσξίο θαζφινπ λα ζθέπησληαη ηη ιέλε! Ζ θφξα ηνπο απηή είλαη φζν

ηίπνηε άιιν επηθίλδπλε!

4 . Ο Αληί ρξ η ζη νο έξ ρε ηαη .

Πιεζηάδνκε ζηγά-ζηγά ζηελ πεξίνδν εθείλε, πνπ ζα αξρίζνπλ λα γίλσληαη πνιιά θαη θαηαπιεθηηθά

ζαχκαηα· ηθαλά λα ζχξνπλ ζηελ απψιεηα ηνπο ηαιαίπσξνπο εθείλνπο, πνπ ζα έρνπλ ζαξθηθό θξόλεκα θαη

ζα γνεηεπζνχλ θαη πιαλεζνχλ απφ ηα ζαχκαηα απηά.

Ο Αληίρξηζηνο έξρεηαη. Πσο, θαη κε ηη ζα ηνλ αληηκεησπίζσκε;

α. κε η ελ δ ώζα πί ζη ε.

Ζ δψζα πίζηε ζην Υξηζηφ, γελληέηαη κέζα καο, φηαλ αλαδσσζή ε ςπρή καο απφ ην ιφγν ηνπ Θενχ. Ζ

δψζα πίζηε ηξφπνλ ηηλά βιέπεη ηνλ Υξηζηφ[105].

Μφλν φηαλ έρσκε δψζα πίζηε, ζα κπνξέζσκε λα θαηαιάβσκε θάηη απφ ηα ζεία δφγκαηα ηεο

ρξηζηηαληθήο πίζηεο· δηαθνξεηηθά ζα είλαη γηα καο βηβιίν εζθξαγηζκέλν, κπζηήξην εληειψο αθαηαλφεην.

Όηαλ έρσκε δψζα πίζηε, ηα ζεία δφγκαηα, παξ’ φηη ζα κέλνπλ θαη πάιη απξφζηηα, ζα καο γίλσληαη

ζαθή· ζα ηα θαηαιαβαίλσκε θάπσο. Γελ ζα θαιχπησληαη πηα θάησ απφ εθείλν ην αδηαπέξαζην θαη βαξχ

θαηαπέηαζκα, πνπ πξνθαιεί ε λεθξή πίζηε. Ζ δώζα πίζηε είλαη κηα ινγηθή, κηα πλεπκαηηθή ινγηθή[106].

Γελ ρξεηάδεηαη πηα ζεκεία, γηαηί έρεη απφ φιεο ηηο πιεπξέο ρνξηάζεη κε ηα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ. Καη ηδίσο

έρεη ρνξηάζεη κε ηνλ ιφγν Σνπ, πνπ είλαη πην κεγάινο απφ φια Σνπ ηα ζαχκαηα θαη ζηέθαλνο ησλ ζαπκάησλ

Σνπ. Ζ επηζπκία λα ηδνύκε ζαύκαηα είλαη γλώξηζκα ηεο απηζηίαο. Σα ζεκεία εδόζεζαλ ιόγσ ηεο

απηζηίαο, γηα λα ηελ κεηαβάιινπλ ζε πίζηε. Γη’ απηφ αο πξνζθνιιεζνχκε ζην ιφγν ηνπ Υξηζηνχ κε φιε

καο ηελ ςπρή. Αο ελσζνχκε κε Απηφλ ζε έλα πλεχκα. Καη ηφηε ηα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ δελ ζα

κπνξέζνπλ πνηέ λα ηξαβήμνπλ ηελ πξνζνρή καο.

Με θαηαθξφλεζε θαη παγεξή αδηαθνξία πξέπεη λα απνζηξέθσκε απφ απηά ην βιέκκα καο φπσο ζα

εθάλακε γηα ηε πην αλαίζρπληε αηζρξή πξάμε· γηα ηελ πην απνζηαηηθή ελέξγεηα ερζξνχ ηνπ Θενχ· γηα ηελ

πην κπζαξή βιαζθεκία· γηα ηελ πην απάλζξσπε ζαλάησζε.

Αο ελζπκνχκεζα ηελ εμήο ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο παξαηήξεζε απφ ηελ πείξα ησλ αζθεηψλ: Οη

εκθαλίζεηο ησλ δαηκόλσλ έρνπλ κηα ηέηνηα ηδηόηεηα, πνπ αθόκε θαη ηελ πην ειάρηζηε πξνζνρή λα ηνπο


δώζεο δεκηά ζα έρεο. Γηαηί αθφκε θαη ηελ πην ειάρηζηε πξνζνρή, αλ ηελ αθήζεο ζε έλα ηέηνην ζέκα

ειεχζεξε, ρσξίο λα ζπγθξαηήο, ζα ζνπ πξνθαιέζε ηηο πην νιέζξηεο εληππψζεηο θαη ζα ζε εκβάιε ζηνλ πην

δχζθνιν πεηξαζκφ.

β. Μ ε ηελ η απ εη λνθ ξν ζύλ ε

Ζ ηαπεηλνθξνζχλε είλαη αδηάζπαζηα ελσκέλε κε ηελ πλεπκαηηθή ινγηθή. Ο άγηνο Ηζαάθ ν χξνο

ιέγεη: Μόλν εθείλνο πνπ έρεη ηαπείλσζε κπνξεί λα νλνκαζζή ινγηθόο. Όπνηνο δελ έρεη ηαπείλσζε, πνηέ

δελ ζα γίλε ινγηθόο»[107]. Ζ δσληαλή πίζηε δείρλεη ζηα κάηηα ηεο ςπρήο ηνλ Θεφ. Όπνηνο βιέπεη έηζη ην

Θεφ, φπνηνο έηζη αηζζαλζή ην Θεφ, βιέπεη ηε κεδακηλφηεηά ηνπ. Γεκίδεη αλέθθξαζηε επιάβεηα πξνο ην Θεφ,

ηα έξγα ηνπο, ηηο εληνιέο ηνπ. Καη έηζη ην θάζε ηνπ δίδαγκα ζα γίλεηαη κε ηαπεηλνθξνζχλε.

Ο ηαπεηλφθξσλ δελ ζα ηνικήζε πνηέ, νχηε θαλ αλ εξσηνηξνπήζε κε θάηη, πνπ ζα είλαη απιά έμσ

απφ ην ζέιεκα ηνπ Θενχ· θαη – πνιχ πεξηζζφηεξν – κε θάηη, πνπ ζα ην έρε κε θάπνην ηξφπν θαηαδηθάζεη ν

ιφγνο ηνπ Θενχ. Γηα απηφ, ηα ζεκεία ηνπ αληηρξίζηνπ ζα κείλνπλ μέλα ζηνλ ηαπεηλφ. Γελ ζα ηα δέρεηαη κε

θαλέλα ηξφπν. Γελ ζα έρε θακκηά ζρέζε κε απηά.

γ . Μ ε ηελ πξν ζεπ ρή.

Όηαλ κειεηάκε ηελ κεδακελφηεηά καο θαη ηελ αζζέλεηά καο· φηαλ ζηξέθνπκε ηνλ λνπ καο ζην Θεφ,

ζηελ κεγαισζχλε Σνπ, ζηελ παληνδπλακία Σνπ, ζηελ απέξαληε αγαζφηεηά Σνπ· έξρεηαη ζηελ ςπρή ν πφζνο

λα ζηξαθή κε πξνζεπρή ζ’ Απηφλ. Σφηε φιε ε ειπίδα ηεο ςπρήο ζπγθεληξψλεηαη ζηνλ Θεφ. Καη γηα απηφ

ηίπνηε δελ είλαη ηθαλφ λα ηελ θάκε λα αθαηξεζή ηελ ψξα ηεο πξνζεπρήο. Γηαηί πξνζεχρεηαη ζπλελψλνληαο

φιεο ηεο ηηο δπλάκεηο. Αλαδεηεί ηνλ ζεφ κε φιε ηεο ηε δχλακε. Δθκεηαιιεχεηαη γηα ηελ πξνζεπρή φιεο ηηο

δπλαηφηεηέο ηεο. Καη αγσλίδεηαη γηα λα πξνζεχρεηαη αδηαιείπησο.

Όηαλ ζα αξρίζε ε κεγάιε ζιίςε, ηελ επνρή ηνπ αληηρξίζηνπ, φινη νη αιεζηλά πηζηνί, ζα δεηνχλ απφ

ηνλ Κχξην βνήζεηα, ελίζρπζε, ζεία ράξε, ελδπλάκσζε, λα ηνπο θξαηή απφ ην ρέξη[108]. Οη δπλάκεηο ηνπ

αλζξώπνπ, όζν πηζηνί θαη αλ είλαη ζην Θεό, είλαη αλεπαξθείο λα αληηζηαζνύλ ζηελ δύλακε ησλ

ελσκέλσλ εθπεζόλησλ αγγέισλ θαη αλζξώπσλ, πνπ ζα κεηέξρσληαη ηα πάληα κε κηα άθακπηε

ζθιεξφηεηα, γηαηί ζα πξναηζζάλσληαη φηη έρεη θζάζεη πηα ην ηέινο ηνπο[109]. Μα ε ζεία ράξε ζα

επηζθηάζε ηνπο εθιεθηνύο ηνπ Θενύ. Καη ζα θάκε λα κείλνπλ αλελέξγεηεο θαη ρσξίο απνηέιεζκα όιεο

νη άζθαηξεο απεηιέο ηνπ αληηρξίζηνπ. Καη θαηαθξνλεκέλα ηα ζαύκαηά ηνπ. Σφηε ν Θεφο ζα δψζε ζηνπο

δνχινπο ηνπ δχλακε λα δηαθεξχηηνπλ κε γελλαίν θξφλεκα, φηη ν Ηεζνχο είλαη ν σηήξαο ηνπ θφζκνπ. Καη

λα απνθεξύηηνπλ ηνλ ςεπδνκεζζία πνπ ζα έιζε γηα λα θέξε ηελ απώιεηα.


Θα ηνπο νδεγή ζην ηθξίσκα, ζηνλ ζάλαην. Μα απηνί ζα αηζζάλσληαη, ζαλ λα βξίζθσληαη ζε

βαζηιηθνχο ζξφλνπο, θαη ζε γακήιην γεχκα, γηαηί ε αίζζεζε ηεο αγάπεο ηνπ Θενχ είλαη πην γιπθεηά απφ ηελ

αίζζεζε ηεο δσήο[110]. Γηαηί ηα παζήκαηα γηα ην Υξηζηφ θαη ν βίαηνο ζάλαηνο γηα Απηφλ είλαη ε αξρή ηεο

αηψληαο ραξάο ηνπ Παξαδείζνπ[111]. Απηφ θαίλεηαη θαζαξά ζηνπο κάξηπξεο ησλ πξψησλ αηψλσλ. ηελ

αξρή ελφκηδαλ, πσο ζηα καξηχξηα ζα έδεηρλαλ ηελ δηθή ηνπο δηάζεζε. Μα φηαλ άξρηδαλ ηα καξηχξηα,

θαηεπέκπεην ζ’ απηνχο ε άλσζελ βνήζεηα. Καη ηα έθαλε πνζεηά: θαη ην καξηχξην· θαη ηνλ ζάλαην γηα ην

Υξηζηφ.

5 . Γξεγνξ εί η ε νπλ θαη πξ νζ εύρ εζ ζε .

Ο Κχξηνο καο έρεη πξναλαγγείιεη ηελ ζιίςε, πνπ ζα πξνεγεζή ηεο Γεπηέξαο Παξνπζίαο. Καη έδσθε

εληνιή ζηνπο καζεηέο Σνπ λα έρνπλ ηα κάηηα ηνπο αλνηρηά. Καη λα πξνζεχρσληαη. Σνπο είπε: «Βιέπεηε.

Αγξππλείηε. Πξνζεύρεζζε. Οπθ νίδαηε γαξ πόηε ν θαηξόο εζηηλ»[112]. Ζ πξνζεπρή ρξεηάδεηαη πάληνηε.

Καη είλαη πάληνηε ζηνλ άλζξσπν σθέιηκε. Γηαηί απηή ηνλ θξαηεί ζε θνηλσλία κε ηνλ Θεφ θαη ππφ ηελ ζθέπε

Σνπ. Απηή ηνλ θπιάεη απφ ηε θηιαπηία θαη ηελ απηνπεπνίζεζε θαη απφ ην παξαζηξάηεκα ηεο καηαηνδνμίαο

θαη ηεο ππεξεθάλεηαο. Καη κελ μερλάκε, πσο φινπο απηνχο ηνπο ινγηζκνχο, επαθφινπζα, θαθέο ζπλέπεηεο

ηεο πηψζεσο, ηνπ ελζπείξνπλ ζην λνπ καο ηα εθπεζφληα πλεχκαηα ηεο πνλεξίαο.

ε πεξίνδν ζιίςεο θαη θηλδχλσλ, νξαηψλ θαη ανξάησλ, ε πξνζεπρή ρξεηάδεηαη αθφκε πην πνιχ. Γηαηί

είλαη ε έθθξαζε ηεο απάξλεζεο ηεο απηνπεπνίζεζεο θαη έθθξαζε ηεο ειπίδαο ζην Θεό. Γηαηί εθέιθεη

ζε καο ηελ ζεία βνήζεηα. Καη ν παληνδχλακνο Θεφο έξρεηαη ζπλεξγφο καο. Καη κε ελέξγεηέο Σνπ ζαπκαζηέο

καο βγάδεη απφ ηηο δχζθνιεο πεξηζηάζεηο, πνπ βξηζθφκαζηε.

Δίλαη ιάζνο λα δεηή θαλείο λα ηδή ζεκεία ελ ησ νπξαλψ, γηα λα απνθηήζε γλψζε Θενχ. Σέηνηα

ζεκεία δεηνχλ κφλν εθείλνη πνπ έρνπλ ζαξθηθφ θξφλεκα.

Καη λα κε ην μερλάκε πνηέ, φηη:

Ζ ζενγλσζία, ε δψζα πίζηηο, ε επινγεκέλε ηαπεηλνθξνζχλε, ε θαζαξή πξνζεπρή, ζπλαπνηεινύλ

ηελ πλεπκαηηθή ινγηθή. Δίλαη ηα επί κέξνπο ηκήκαηά ηεο.

Καη αληίζεηα, ε αγλσζία ηνπ Θενχ, ε απηζηία, ε ηχθισζε ηνπ πλεχκαηνο, ε ππεξεθάλεηα, ε

απηνπεπνίζεζε, ε θηιαπηία, ζπλαπνηεινύλ ην ζαξθηθό θξόλεκα.

Σν ζαξθηθό θξόλεκα δελ γλσξίδεη ηνλ Θεό. Γελ ηα δέρεηαη (αιιά νχηε θαη θαηαιαβαίλεη!) ηα

κέζα, κε ηα νπνία ν Θεφο ζέιεη λα νδεγήζε ηνλ άλζξσπν ζηελ ζενγλσζία. Δίλαη έλαο ηξφπνο αλαδήηεζεο

ηεο γλψζεο ηνπ Θενχ πέξα γηα πέξα ιαζεκέλνο θαη ςπρψιεζξνο.


Β η β ι η ν γ ξ α θ ί α

[1] Μάξθ. 8,1.

[2] Μάξθ. 8, 12.

[3] Μαηζ. 16, 1.

[4] Ησάλ. 6, 30-31.

[5] Μαηζ. 27, 41-42.

[6] Λνπθ. 23, 8.

[7] Α’ Κνξ. 1, 24.

[8] Μάξθ. 8, 12-13.

[9] Λνπθ. 15, 10.

[9α] Αγ. Μαθαξίνπ Αηγππηίνπ Οκηιία 30§ 7.

[10] Ρσκ. 8, 12.

[11] Ρσκ. 8, 6.

[12] Ηψβ 1, 16 – Μαηζ. 16, 1.

[13] Βι. Αγίνπ πκεψλ Μεηαθξαζηνχ, βίνο αγίνπ απνζηφινπ Πέηξνπ, Μελαίνλ 29 Ηνπλίνπ.

Αλάινγα ζεκεία έθακε θαη έλαο Πηλέηη θαηά ηα ηέιε ηνπ 18νπ

θαη αξρέο ηνπ 19νπ

αηψλσλ.

[14] Μαηζ. 24, 24.

[15] Β’ Θεζζ. 2, 6-10.

[16] Δθξαίκ χξνπ, Λφγ. 106 Πεξί ηνπ Αληηρξίζηνπ.

[16α] έ.α.

[17] Μαθαξίνπ Αηγππηίνπ Οκηιία ΛΑ’ § 4.

[18] Θενθπιάθηνπ Βνπιγ. Δηο ην Ησάλ. 5, 43.

[19] Απνθ. 13, 8.

[19Α] Δθξαίκ ηνπ χξνπ, έ.α., Δθ. 2, 2 θαη 6, 12.

[20] πκεψλ Νένπ Θενιφγνπ, Πεξί ηνπ ηξίηνπ είδνπο πξνζεπρήο.

[21] Απνθ. 13, 13.

[22] Δθξαίκ ηνπ χξνπ, Λφγνο 106.

[23] Απνθ. 13, 1.

[24] Γελ. 3, 1, Απνθ. 12, 3.

[25] Απνθ. 13, 2.


[26] Απνθ. 13, 2.

[27] Μαηζ. 16, 1 θαη Μαηζ. 13, 38-42.

[28] Θενθπιάθηνπ Βνπιγ. Δξκελεία σο άλσ.

[28α] Μαηζ.12, 40.

[29] Λνπθ. 23, 45 – Μαηζ. 27, 45, 51-53.

[30] Μαηζ. 28, 2-4, 11-15.

[31] έ.α.

[32] Ησάλ. 20, 27.

[33] Μαηζ. 12, 24 – Ησάλ. 9, 24.

[34] Μάξθ. 11, 13-20.

[35] Γέλ. 3, 7.

[36] Θενθπιάθηνπ Βνπιγαξίαο Δηο ην Μάξθ. 11, 13-14.

[37] Μάξθ. 2, 1-12.

[38] Μάξθ. 16, 20.

[39] Πξάμ. 4, 29-30.

[40] Λνπθ. 4, 36.

[41] Ησάλ. 3, 2.

[42] Ησάλ. 6, 68-69.

[43] Λνπθ. 24, 32.

[44] Ησάλ. 20, 29.

[45] Ησάλ. 4, 18.

[46] Ησάλ. 6, 60.

[47] Ησάλ. 6, 63.

[48] Ησάλ. 6, 66.

[49] Ησάλ. 8, 45.

[50] Ησάλ. 8, 47.

[51] Ησάλ. 10, 37-38.

[52] Ησάλ. 8, 14.

[53] Ησάλ 9, 24.

[54] Ησάλ. 5, 46-47 θαη 7, 19.

[54α] Ησάλ 8, 14.

[55] Ησάλ. 15, 22-25.

[56] Ησάλ. 5, 43.

[57] Α’ Ησάλ. 4, 3.


[58] Β’ Θεζζαι. 2, 11-12.

[59] Δηο ηελ Β’ Κνξηλζ. 3, 12 (P.G.)

[60] Νήθσλνο Κσλ/ιεσο, απάληεζηο δ’.

[61] Α’ Κνξηλζ. 12, 7.

[62] Α’ Κνξ. 14, 22, Ησάλλνπ Υξπζνζηφκνπ, Οκηιία Α’ εηο ηελ Πεληεθνζηήλ.

[63] Φαικ. 118, 18.

[64] Α’ Πέηξ. 1, 25.

[65] Ησάλ. 1, 4.

[66] Α’ Πέηξ. 1, 23.

[67] Δβξ. 4, 12.

[68] Ηζαάθ ηνπ χξνπ, Λφγνο ΛΣ’ ζει. 157-158.

[69] Ηζαάθ ηνπ χξνπ, Λφγνο Α’.

[70] Μαθαξίνπ ηνπ Αηγππηίνπ, Οκηιία Ε § 4.

[71] Σχρσλνο ηνπ Εαληφλζθ, ηφκ. 15, επηζηνιή 103, 4.

[72] Ηζαάθ ηνπ χξνπ, Λφγνο ΚΓ’ (έ.α. ζει. 94).

[73] Μαθαξίνπ ηνπ Αηγππηίνπ, νκηιία ΚΕ’ 16.

[74] ΠΑηεξηθφλ θαη’ αιθάβεηνλ.

[75] P.L. t. 73 De vitis Patrum lib. IV Cap. XIII.

[76] Παηεξηθφλ θαη’ αιθάβεηνλ.

[77] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο 34.

[78] Ησάλ. 5, 14.

[79] Ηαθ. 4, 3.

[80] Λνπθ. 16, 22.

[81] Δβξ. 12, 6 εμ.

[82] Δβξ. 12, 3.

[83] Μάξθνπ ηνπ Αζθεηνχ, Πεξί ησλ νηνκέλσλ εμ έξγσλ δηθαηνχζζαη θεθ. 6 «Ο ηνλ δεζπφηελ

ηηκψλ, πνηεί ηα θειεπφκελα. θαιείο δε ή παξαθνχζαο, ππνκέλεη σο ίδηα ηα επεξρφκελα».

[84] Β’ Κνξ. 12, 7-10.

[85] Γεξνληηθφ, Ρνχθνπ Β’.

[86] Παηεξηθφλ θαη’ αιθάβεηνλ.

[87] Ζζαΐνπ Αλαρσξεηνχ, Λφγνο ΚΕ’.

[88] Αββά Γσξνζένπ, Λφγνο Ε.

[89] Μαηζ. 10, 28-31.

[90] Μαηζ. 28, 20.


[91] Αββά Βαξζαλνπθίνπ, απάληεζηο 130.

[92] Ρσκ. 3, 16.

[93] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο ΜΖ’ (έ.α. ζει. 198).

[94] Λνπθ. 21, 25.

[95] Θενθπιάθηνπ Βνπιγαξίαο εηο ην Μάξθ. 8, 11-12.

[96] Γελ. 1, 14.

[97] Μαηζ. 2, 2.

[98] Μαηζ. 27, 45.

[99] Μαηζ. 24, 29.

[100] Ησάλ. 6, 63.

[101] Λνπθ. 10, 42.

[102] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο ΚΔ, ΚΣ, ΚΕ, ΚΖ.

[103] Μαηζ. 28, 20.

[104] Ησάλλνπ Κιίκαμ, Λφγνο 26, 52.

[105] Δβξ. 11, 27.

[106] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο ΚΖ’.

[107] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο ΟΘ’.

[108] Δθξαίκ χξνπ, Λφγνο 106.

[109] Απνθ. 12, 12.

[110] Ηζαάθ χξνπ, Λφγνο ΛΖ’.

[111] Λφγηα θαη ζθέςεηο ηνπ αγίνπ Μάξηπξνο Ηαθψβνπ ηνπ Πέξζνπ (Ννέκβξηνο 26).

[112] Μάξθ. 13, 33.


Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α

Πξφινγνο 02

Ο Δπίζθνπνο Ηγλάηηνο 03

ΘΑΤΜΑΣΑ ΚΑΗ ΖΜΔΗΑ

ΔΗΑΓΩΓΖ

Ση δεηνχζαλ νη Φαξηζαίνη 04

Ση δείρλεη ε αμίσζή ηνπο 04

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α’

ΣΗ ΛΔΓΔΗ Ζ ΑΓΗΑ ΓΡΑΦΖ

εκείνλ εθ ηνπ νπξαλνχ 05

Έξγα ηνπ Γηαβφινπ θαη έξγα ηνπ Θενχ 06

Να πιαλήζε, εη δπλαηφλ, θαη εθιεθηνχο 06

Απάηε θαη θαηεξγαξηά 07

Σν ιάζνο ησλ Φαξηζαίσλ 08

Σα ζαχκαηα ηνπ Υξηζηνχ 08

Ζ κπζηηθή ζεκαζία 09

α. ηεο μήξαλζεο ηεο άθαξπεο ζπθηάο 09

β. ηεο ζεξαπείαο ηνπ παξαιχηνπ ηεο Καπεξλανχκ 10

Αθεηεξία πίζηεο 11

Γηαηί ν θφζκνο δελ πηζηεχεη 11

Πσο ν άλζξσπνο θαηαληάεη ππεξέηεο ηνπ Αληηρξίζηνπ 12

Ζ απνζηαζία, πξνζηάδην ηεο ειεχζεσο ηνπ Αληηρξίζηνπ 13

εκεία ηεο αησλίαο ζσηεξίαο 13

Σα ζαχκαηα άιινηε θαη ζήκεξα. Ση ιέγεη ν άγ. Ησάλλεο ν Υξπζφζηνκνο 14

Γελ καο ρξεηάδνληαη πηα 14

Ο ιφγνο ηνπ Θενχ 15

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β’

ΣΗ ΛΔΝΔ ΟΗ ΑΓΗΟΗ ΠΑΣΔΡΔ

Μηα παξάμελε ηάζε 15

Πφηε δεηνχκε ηελ βνήζεηα ηνπ Θενχ 16

Θέινπλ λα θάκνπλ ζαχκαηα! 16

Θέινπλ λα ηνπο γίλνπλ ζαχκαηα! 17


Γελ καο ρξεηάδνληαη ηα ζαχκαηα! 17

Τπνκνλή καο ρξεηάδεηαη 18

Με ηηο δνθηκαζίεο γηλφκεζα δφθηκνη 20

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ’

ΠΩ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΒΛΔΠΩΜΔ ΣΑ ΖΜΔΗΑ ΖΜΔΡΑ

εκεία ηνπ Υξηζηνχ θαη ζεκεία ηνπ Αληηρξίζηνπ. ε ηη δηαθέξνπλ 21

ε ηη θαη πφζν καο βνεζνχλ ηα ζαχκαηα 22

Πνίνη δεηνχλ ζαχκαηα 22

Ο Αληίρξηζηνο έξρεηαη 23

Με ηη θαη πσο ζα ηνλ αληηκεησπίζσκε; 23

α. κε ηελ δψζα πίζηε 23

β. κε ηελ ηαπεηλνθξνζχλε 23

γ. κε ηελ πξνζεπρή 23

Γξεγνξείηε νπλ θαη πξνζεχρεζζε 24

Βηβιηνγξαθία 26

Πεξηερφκελα 30

Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανινωφ - ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ

Documents

Transcript of Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανινωφ - ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ