ΟΓΚΟΣ ΚΑΙ ΩΣΜΩΜΟΡΙΑΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΥΓΡΩΝ

18
Σημειώσεις Ιατρικής Βιοπαθολογίας Όγκος και ωσμωμοριακότητα των σωματικών υγρών Ιωάννης Σπ. Παπαδάκης Ειδικευόμενος Ιατρικής Βιοπαθολογίας ΠΑΓΝΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΓΚΟΣ ΚΑΙ ΩΣΜΩΜΟΡΙΑΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΥΓΡΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2009-2013 Οι εργαστηριακές δοκιμασίες για την αξιολόγηση των διαταραχών της νεφρικής λειτουργίας, του ισοζυγίου του 1

description

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ΟΓΚΟΣ ΚΑΙ ΩΣΜΩΜΟΡΙΑΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΥΓΡΩΝΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ2009-2013 Οι εργαστηριακές δοκιμασίες για την αξιολόγηση των διαταραχών της νεφρικής λειτουργίας, του ισοζυγίου του ύδατος, των διαταραχών των ηλεκτρολυτών (electrolyte) και της οξεοβασικής ισορροπίας (acid–base status) είναι ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες δοκιμασίες που εκτελούνται στα εργαστήρια κλινικής χημείας. Οι δοκιμασίες ελέγχου για τη διερεύνηση των διαταραχών αυτών συνήθως ομαδοποιούνται σε ένα βασικό πάνελ μεταβολικών εξετάσεων. Οι διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας και των ηλεκτρολυτών εμφανίζονται σε ένα υψηλό ποσοστό σε ενδονοσοκομειακούς ασθενείς, καθώς αποτελούν συχνές επιπλοκές της θεραπείας μιας σειράς συνηθισμένων παθολογικών καταστάσεων. Η νεφρική νόσος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπτώσεις αρκετών συνηθισμένων παθήσεων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης (diabetes) και η αρτηριακή υπέρταση (hypertension). Η σωστή ερμηνεία των εργαστηριακών εξετάσεων για τη διερεύνηση των διαταραχών της νεφρικής λειτουργίας, των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και των διαταραχών της οξεοβασικής ισορροπίας (acid–base disorders) απαιτεί την κατανόηση της φυσιολογίας και παθοφυσιολογίας των αντίστοιχων συστημάτων. Πρωταρχικό μέλημα για την κατανόηση των διαταραχών αυτών είναι η κατανόηση της νεφρικής λειτουργίας και του τρόπου με τον οποίο οι νεφροί ρυθμίζουν τον εξωκυττάριο όγκο (extracellular volume).Ο φυσιολογικός όγκος και η φυσιολογική περιεκτικότητα των ηλεκτρολυτών στα διάφορα διαμερίσματα των υγρών του σώματος είναι απαραίτητα στοιχεία για τη διατήρηση της ζωής. Η διατήρηση του φυσιολογικού όγκου και της περιεκτικότητας σε ηλεκτρολύτες απαιτεί τη συμμετοχή διαφόρων μηχανισμών ελέγχου και ο ρόλος των νεφρών είναι ιδιαίτερα σημαντικός για το σκοπό αυτό. Ο νεφρός είναι το πιο σημαντικό όργανο για τη διατήρηση του φυσιολογικού όγκου και περιεκτικότητας των υγρών και για το λόγο αυτό είναι απολύτως απαραίτητη η αρχική αναφορά στη φυσιολογία των νεφρών και στις διάφορες δοκιμασίες που εφαρμόζονται για την ανίχνευση τυχόν ανωμαλιών της νεφρικής λειτουργίας. Η πιο σημαντική λειτουργία των νεφρών είναι η αποβολή των αποβλήτων προϊόντων του μεταβολισμού και αυτή η λειτουργία αντικατοπτρίζεται με τον καλύτερο τρόπο με το ρυθμό σπειραματικής διήθησης (glomerular filtration rate - GFR). Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να γίνει εκτενής αναφορά στις μεθόδους μέτρησης του GFR και τις διάφορες εργαστηριακές δοκιμασίες που αντικατοπτρίζουν το επίπεδο του GFR. Οι δύο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενοι δείκτες της επάρκειας του GFR είναι οι συγκεντρώσεις στο πλάσμα της κρεατινίνης (creatinine) και της ουρίας (urea nitrogen). Μεταξύ των σημαντικότερων παραμέτρων της φυσιολογικής περιεκτικότητας των υγρών του σώματος είναι οι συγκεντρώσεις των πρωτονίων (protons), του νατρίου (sodium) και του καλίου (potassium). Το κεφάλαιο των διαταραχών του καλίου ασχολείται με τους μηχανισμούς, τα αίτια και τη θεραπεία των ασυνήθιστα υψηλών και ασυνήθιστα χαμηλών συγκεντρώσεων καλίου στο εξωκυττάριο υγρό. Το τμήμα σχετικά με τις διαταραχές του νατρίου ασχολείται με τους μηχανισμούς, τα αίτια και τη θεραπεία των ασυνήθιστα υψηλών και υπερβολικά χαμηλών συγκεντρώσεων νατρίου στο εξωκυττάριο υγρό. Η ενότητα για τις οξεοβασικές διαταραχές ασχολείται με τους μηχανισμούς, τα αίτια και τη θεραπεία των ασυνήθιστα υψηλών (οξέωση - acidosis) και ασυνήθιστα χαμηλών (αλκάλωση - alkalosis) συγκεντρώσεων πρωτονίων στο εξωκυττάριο υγρό. Το υγρό στοιχείο του σώματος (body fluid) είναι ένα υδατικό διάλυμα (aqueous solution) που περιέχει ηλεκτρολύτες (electrolytes) και μη ηλεκτρολυτικές ουσίες (nonelectrolytes) και διακρίνεται στο ενδοκυττάριο (intracellular) και το εξωκυττάριο διαμέρισμα (extracellular compartment). Το ενδοκυττάριο διαμέρισμα δεν είναι ένας ενιαίος χώρος, αλλά κάθε κύτταρο έχει το δικό του ξεχωριστό περιβάλλον. Κάθε κύτταρο επικοινωνεί

Transcript of ΟΓΚΟΣ ΚΑΙ ΩΣΜΩΜΟΡΙΑΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΥΓΡΩΝ

.

2 . 2009-2013

, , (electrolyte) (acidbase status)

1

.

. . , .

, (diabetes) (hypertension). , (acidbase disorders) . (extracellular volume). . . . 2

.

(glomerular filtration rate - GFR). , GFR GFR. GFR

(creatinine) (urea nitrogen). (protons), (sodium) (potassium). , . , . , ( - acidosis) ( alkalosis) . (body fluid) (aqueous solution) (electrolytes) (nonelectrolytes) (intracellular) (extracellular compartment). , . (interstitial fluid) (plasma). , (solute content) . 3

.

(aquaporins), (osmotic equilibrium) (osmolality) (extracellular osmolality). (optimal ionic strength) , , . (homeostatic mechanisms) . , , . . . , (vascular volume). . , , . , 4

.

. . , . , (vascular congestion) (pulmonary edema).

(total body water TBW) (deuterium), (tritium), (antipyrine) (aminopyrine). 54% . (fractional water content) (73%) , 45%. , 60%. (40-50%) , , . , 54% 1 kg 2.2 lb, : (L) = (lb) / 4

5

.

10% 10%. 20%. 10% , . . , . (sodium), (chloride) (bromide) , , (mannitol), (inulin) (sucrose) . , , 27 53% . (chloride) 42 53%, . (inulin) (sulfate) , 30-33% . , , 40% . (extracellular volume) : (interstitial volume), 28% , (plasma volume -

6

.

8%) (transcellular water volume - 4%) ( 1-1). 1-1. [*] *

24 L (60%) 16 L (40%) 11.2 L (28%) 3.2 L (8%) 1.6 L (4%)

73 kg (160 lb) 40 L . (luminal fluid of the gastrointestinal tract), (fluids of the central nervous system), (fluid in the eye) (lubricating fluids at serous surface).

7

.

1. .

2. .

8

.

3. .

V L M O B D F UD OU E F OY L I S

T T LV OA

9

I TA EL NR CL 2 L ( OGL 8 RUH

ETA EL XR CLU

.

4, 5 6. .

COMPOSITIO

10

.

COMPOSITIOCATIONS (mmol/l) Na 7 8. .

Pla

1

K

4

Ca Mg

1

0

ANIONS (mmol/l)Cl 9. . Ca+ +

1

HCO3+ +

2

Mg

.

Protein HPO4

1

11

2

.

.

10. .

12

.

11. .

12. .

13

.

13. .

14. .

14

.

15. .

V L M MAU E OU E E S RM F U SC M L ID O 16. .

IN E S IT T RT E F P C

15

IN R C L T A E L T B

.

FLUID COM

EXTRACELLUAR FLUID 17. .

PLASMA

INTERS FL

Intra P Per Sy Digestive16