Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη...

135
Καπλ Μαπξ: Η 18η Μππυμαίπ του Λουδοβίκου Βοναπάπτη ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ http://politikokafeneio.com O Υέγθει θάλεη θάπνπ ηελ παξαηήξεζε φηη φια ηα κεγάια θνζκντζηνξηθά γεγνλφηα θαη πξφζσπα παξνπζηάδνληαη ζα λα ιέκε δχν θνξέο. Ξέραζε φκσο λα πξνζζέζεη: ηε κηα θνξά ζαλ ηξαγσδία, ηελ άιιε ζαλ θάξζα. Ο Κνζηληηέξ αληί ηνπ Γαληφλ, ν Λνπί Μπιαλ αληί ηνπ Ρνβεζπηέξνπ, νη νξεηλνί ηνπ 1848 - 1851 αληί ησλ νξεηλψλ ηνπ 1793 - 1795, ν αλεςηφο αληί ηνπ ζείνπ. Καη ε ίδηα γεινηνγξαθία δηαπηζηψλεηαη θαη ζηηο ζπλζήθεο πνπ γίλεηαη ε δεχηεξε έθδνζε ηεο 18εο Μπξπκαίξ! Σν ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΚΑΦΔΝΔΗΟ δεκνζηεχεη ΟΛΟΚΛΖΡΟ ην κεγαιεηψδεο έξγν, ειπίδνληαο λα απνηειέζεη θίλεηξν γηα ηε βαζχηεξε κειέηε ηνπ θαη ζηελ θαηαλφεζε ηεο ζεκαζίαο ησλ δηαθνξεηηθψλ ηαμηθψλ ζπκθεξφλησλ θαη άξα επηδηψμεσλ ζηε δηακφξθσζε ηεο επαλαζηαηηθήο ζηξαηεγηθήο θαη ηαθηηθήο. Υξεζηκνπνηήζακε ην βηβιίν απφ ηηο Δθδφζεηο «χγρξνλε Δπνρή». (1νλ ΜΔΡΟ) Eπηκέιεηα Παλαγηψηεο Βήρνο
  • date post

    07-Dec-2015
  • Category

    Documents

  • view

    265
  • download

    5

Transcript of Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη...

Page 1: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Καπλ Μαπξ: Η 18η Μππυμαίπ του

Λουδοβίκου Βοναπάπτη ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ

http://politikokafeneio.com

O Υέγθει θάλεη θάπνπ ηελ παξαηήξεζε φηη φια ηα κεγάια

θνζκντζηνξηθά γεγνλφηα θαη πξφζσπα παξνπζηάδνληαη ζα λα

ιέκε δχν θνξέο. Ξέραζε φκσο λα πξνζζέζεη: ηε κηα θνξά ζαλ

ηξαγσδία, ηελ άιιε ζαλ θάξζα. Ο Κνζηληηέξ αληί ηνπ Γαληφλ, ν

Λνπί Μπιαλ αληί ηνπ Ρνβεζπηέξνπ, νη νξεηλνί ηνπ 1848 - 1851

αληί ησλ νξεηλψλ ηνπ 1793 - 1795, ν αλεςηφο αληί ηνπ ζείνπ.

Καη ε ίδηα γεινηνγξαθία δηαπηζηψλεηαη θαη ζηηο ζπλζήθεο πνπ

γίλεηαη ε δεχηεξε έθδνζε ηεο 18εο Μπξπκαίξ! Σν ΠΟΛΗΣΗΚΟ

ΚΑΦΔΝΔΗΟ δεκνζηεχεη ΟΛΟΚΛΖΡΟ ην κεγαιεηψδεο έξγν,

ειπίδνληαο λα απνηειέζεη θίλεηξν γηα ηε βαζχηεξε κειέηε ηνπ

θαη ζηελ θαηαλφεζε ηεο ζεκαζίαο ησλ δηαθνξεηηθψλ ηαμηθψλ

ζπκθεξφλησλ θαη άξα επηδηψμεσλ ζηε δηακφξθσζε ηεο

επαλαζηαηηθήο ζηξαηεγηθήο θαη ηαθηηθήο. Υξεζηκνπνηήζακε ην

βηβιίν απφ ηηο Δθδφζεηο «χγρξνλε Δπνρή». (1νλ ΜΔΡΟ)

Eπηκέιεηα Παλαγηψηεο Βήρνο

Page 2: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ

ηηο 22 ηνπ Φιεβάξε ηνπ 1848 άξρηζε ζηε Γαιιία ε

Φεβξνπαξηαλή αζηηθν-δεκνθξαηηθή επαλάζηαζε πνπ νδήγεζε

ζηε δηάιπζε ηεο Ηνπιηαλήο Μνλαξρίαο. Σξεηο κέξεο κεηά, ζηηο

25 ηνπ Φιεβάξε αλαθεξχρηεθε ε Γεκνθξαηία. Μηα απφ ηηο

θηλεηήξηεο δπλάκεηο ηεο επαλάζηαζεο ε βαζηθή θαη πην

πξνσζεκέλε απφ ηελ άπνςε ηεο πξννπηηθήο ηνπ αγψλα ζ'

εθείλεο ηηο ζπλζήθεο, ήηαλ ην πξνιεηαξηάην, πνπ κε απηή ηε

ζπκκεηνρή ηνπ θαηάθηεζε θάπνηεο δεκνθξαηηθέο ειεπζεξίεο

φπσο ην Γηάηαγκα γηα «Σν δηθαίσκα ζηελ εξγαζία» θ.ά.

Οπζηαζηηθά φηαλ νινθιεξψζεθε ε πηψζε ηεο Ηνπιηαλήο

Μνλαξρίαο, ε Φεβξνπαξηαλή αζηηθνδεκνθξαηηθή επαλάζηαζε

είρε εμαληιήζεη ηνπο ζηφρνπο ηεο. ' απηφ ην ίδην δηάζηεκα, ε

αζηηθή ηάμε δε ζηακάηεζε ηηο πξνζπάζεηέο ηεο λα εκπνδίζεη ηελ

εξγαηηθή ηάμε, λα δηεπξχλεη ην πεξηερφκελν απηήο ηεο

επαλάζηαζεο.

Ζ αζηηθή ηάμε θαηφξζσζε λα ρξεζηκνπνηήζεη ηνπο κηθξναζηνχο

ζαλ πνιηηηθή ηεο εθεδξεία θαη ηαπηφρξνλα λα απνθιείεη

νπνηαδήπνηε ελφηεηα δξάζεο αλάκεζα ζηελ αγξνηηά θαη ην

πξνιεηαξηάην. Ζ πνιηηηθή αλσξηκφηεηα ηεο εξγαηηθήο ηάμεο,

πνπ βξηζθφηαλ θάησ απφ ηελ επίδξαζε ελφο κηθξναζηηθνχ

«ζνζηαιηζκνχ», πνπ έηξεθε εκπηζηνζχλε πξνο ηε ζπκβηβαζηηθή

πνιηηηθή ηνπ Λ. Μπιαλ (κεηείρε ζηελ πξνζσξηλή θπβέξλεζε

ηνπ 1848), βνήζεζε ηελ αζηηθή ηάμε λα πξνεηνηκάζεη ηελ

αληεπίζεζή ηεο. Ζ εμέγεξζε ηνπ Ηνχλε ηνπ 1848 (ε πξψηε

κεγάιε ζχγθξνπζε κεηαμχ ηεο εξγαηηθήο ηάμεο θαη ησλ αζηψλ)

θαηαπλίγεθε κε ακείιηθηε ζθιεξφηεηα.

Ζ απνηπρία ηεο εμέγεξζεο ήηαλ ην ζεκείν ζηξνθήο πξνο ηνλ

εθθπιηζκφ ηεο επαλάζηαζεο. Οη αζηνί δεκνθξάηεο έθαλαλ

νπζηαζηηθέο ππνρσξήζεηο πξνο ηνπο κνλαξρηθνχο, πνπ

δηαηππψζεθαλ ζην χληαγκα ηεο Γεχηεξεο Γεκνθξαηίαο, πνπ

ςεθίζηεθε ην Ννέκβξε ηνπ 1848. Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο

εθιέρζεθε, ην Γεθέκβξε ηνπ 1848, κε ηηο ςήθνπο ηεο

Page 3: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζπληεξεηηθά δηαηεζεηκέλεο αγξνηηάο, ν Λνπδνβίθνο Ναπνιέσλ

Βνλαπάξηεο. ηηο εθινγέο γηα ηε Ννκνζεηηθή Δζλνζπλέιεπζε,

ην Μάε ηνπ 1849 λίθεζε ν ζπλαζπηζκφο ησλ αληηδξαζηηθψλ

κνλαξρηθψλ δπλάκεσλ ν επνλνκαδφκελνο «Κφκκα ηεο Σάμεο».

Ζ πξνζπάζεηα πνπ έγηλε ηνλ Ηνχλε ηνπ 1849 απφ ηε

κηθξναζηηθή πνιηηηθή νκάδα, κε επηθεθαιήο ηνλ Α.Ο. Λεληξχ

Ρνιιέλ, λα εκπνδίζεη ηελ αληίδξαζε θαηέιεμε ζε απνηπρία. Με

ην πξαμηθφπεκα ηεο 2 Γεθέκβξε ηνπ 1851 εγθαζηδξχζεθε ην

θαζεζηψο ηεο ζηξαηησηηθήο αζηηθήο δηθηαηνξίαο ηνπ

Λνπδνβίθνπ Ναπνιένληα Βνλαπάξηε. ηηο 2 Γεθέκβξε ηνπ

1852, ν Λνπδνβίθνο Ναπνιέσλ Βνλαπάξηεο αλαθεξχρηεθε

Απηνθξάηνξαο.

Απηά ηα πεξηζηαηηθά αλαιχεη ν Κ. Μαξμ ζην θιαζηθφ

αξηζηνχξγεκά ηνπ «Ζ 18ε Μπξπκαίξ ηνπ Λνπδνβίθνπ

Βνλαπάξηε». Οπσο έγξαςε ν Φξ. Δλγθειο ζηνλ Πξφινγν ηεο

ηξίηεο γεξκαληθήο έθδνζεο «... ν Μαξμ ήηαλ εθείλνο πνπ

πξψηνο είρε αλαθαιχςεη ην κεγάιν λφκν θίλεζεο ηεο ηζηνξίαο,

ην λφκν πνπ ζχκθσλα κ' απηφλ φινη νη ηζηνξηθνί αγψλεο,

αδηάθνξν αλ γίλνληαη ζηνλ πνιηηηθφ, ζξεζθεπηηθφ, θηινζνθηθφ

ή νπνηνλδήπνηε άιιν ηδενινγηθφ ηνκέα, δελ είλαη πξαγκαηηθά

παξά ε πεξηζζφηεξν ή ιηγφηεξν θαζαξή έθθξαζε ησλ αγψλσλ

αλάκεζα ζηηο θνηλσληθέο ηάμεηο θαη φηη ε χπαξμε ησλ ηάμεσλ

απηψλ θαη ζπλεπψο θαη νη ζπγθξνχζεηο ηνπο, εμαξηψληαη κε ηε

ζεηξά ηνπο, απφ ην βαζκφ αλάπηπμεο ηεο νηθνλνκηθήο ηνπο

ζέζεο, απφ ηνλ ηξφπν παξαγσγήο θαη απφ ηνλ ηξφπν ηεο

αληαιιαγήο πνπ απνξξέεη απ' απηφλ. Ο λφκνο απηφο, πνπ έρεη

γηα ηελ ηζηνξία ηελ ίδηα ζεκαζία πνπ έρεη ν λφκνο ηεο

κεηαηξνπήο ηεο ελέξγεηαο γηα ηηο θπζηθέο επηζηήκεο, ν λφκνο

απηφο έδσζε θη εδψ ζηνλ Μαξμ ην θιεηδί γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο

ηζηνξίαο ηεο δεχηεξεο γαιιηθήο δεκνθξαηίαο». Σα ηζηνξηθά

απηά γεγνλφηα απνθαιχπηνπλ θαη ην «κπξνο πίζσ» ηεο

γαιιηθήο αζηηθήο επαλάζηαζεο σο ηελ νξηζηηθή εδξαίσζή ηεο

ζηελ εμνπζία, απνδεηθλχνληαο ηαπηφρξνλα φηη ε ηζηνξία ηεο

θνηλσληθήο εμέιημεο δελ είλαη επζχγξακκα αλεξρφκελε, αιιά

έρεη θαη αληεπαλαζηαηηθά πηζσγπξίζκαηα θαη ε αζηηθή ηάμε,

κπξνζηά ζηνλ θίλδπλν απφ ηε κειινληηθά αλεξρφκελε ηάμε ην

Page 4: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πξνιεηαξηάην, δε δηζηάδεη λα ζπκβηβαζηεί κε θνηλσληθέο

δπλάκεηο ελάληηα ζηηο νπνίεο ζηξέθεηαη ε πξνζπάζεηά ηεο,

πξνθεηκέλνπ λα εδξαηψζεη ηηο δηθέο ηεο ζρέζεηο παξαγσγήο. '

απηφ ην έξγν ν Μαξμ απνθαιχπηεη κε ηε ζαθήλεηα ηνπ

ηζηνξηθνχ πιηζκνχ ηελ εμέιημε ηεο θνηλσλίαο κέζα απφ ηηο

ηαμηθέο ζρέζεηο, ηελ πάιε ησλ ηάμεσλ ζηελ ηζηνξία ησλ

επαλαζηάζεσλ, ηελ νπνία ν ίδηνο κειεηνχζε, πξνθεηκέλνπ λα

δηακνξθψλεη ηελ επαλαζηαηηθή ζεσξία.

Σν ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΚΑΦΔΝΔΗΟ δεκνζηεχεη ΟΛΟΚΛΖΡΟ ην

κεγαιεηψδεο έξγν, ειπίδνληαο λα απνηειέζεη θίλεηξν γηα ηε

βαζχηεξε κειέηε ηνπ θαη ζηελ θαηαλφεζε ηεο ζεκαζίαο ησλ

δηαθνξεηηθψλ ηαμηθψλ ζπκθεξφλησλ θαη άξα επηδηψμεσλ ζηε

δηακφξθσζε ηεο επαλαζηαηηθήο ζηξαηεγηθήο θαη ηαθηηθήο.

Υξεζηκνπνηήζακε ην βηβιίν απφ ηηο Δθδφζεηο «χγρξνλε

Δπνρή».

***************************************************

**

Οη άλζξσπνη δεκηνπξγνχλ ηελ ίδηα ηνπο ηελ ηζηνξία, ηε

δεκηνπξγνχλ φκσο φρη φπσο ηνπο αξέζεη, φρη κέζα ζε ζπλζήθεο

πνπ νη ίδηνη δηαιέγνπλ, κα κέζα ζε ζπλζήθεο πνπ ππάξρνπλ

άκεζα, πνπ είλαη δνζκέλεο θαη πνπ θιεξνδνηήζεθαλ απφ ην

παξειζφλ. Ζ παξάδνζε φισλ ησλ λεθξψλ γελεψλ βαξαίλεη ζα

βξαρλάο ζην κπαιφ ησλ δσληαλψλ. Καη φηαλ αθφκα νη δσληαλνί

θαίλνληαη ζαλ λ' αζρνινχληαη λ' αλαηξέςνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο

θαη ηα πξάγκαηα θαη λα δεκηνπξγήζνπλ θάηη πνπ έρεη

πξνυπάξμεη, ζ' απηέο αθξηβψο ηηο επνρέο ηεο επαλαζηαηηθήο

θξίζεο επηθαινχληαη θνβηζκέλνη ηα πλεχκαηα ηνπ παξειζφληνο

ζηελ ππεξεζία ηνπο, δαλείδνληαη ηα νλφκαηά ηνπο, ηα καρεηηθά

ζπλζήκαηά ηνπο, ηηο ζηνιέο ηνπο γηα λα παξαζηήζνπλ κε ηελ

αξραηνπξεπή απηή, ζεβάζκηα κεηακθίεζε θαη κ' απηή ηε

δαλεηζκέλε γιψζζα ηε λέα ζθελή ηεο παγθφζκηαο ηζηνξίαο.

Έηζην Λνχζεξνο θφξεζε ηε κάζθα ηνπ απφζηνινπ Παχινπ, ε

επαλάζηαζε ηνπ 1789 - 1814 ληχζεθε δηαδνρηθά ηε ζηνιή ηεο

ξσκατθήο δεκνθξαηίαο θαη ηεο ξσκατθήο απηνθξαηνξίαο θαη ε

Page 5: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

επαλάζηαζε ηνπ 1848 δε βξήθε λα θάλεη ηίπνηα θαιχηεξν απφ

ην λα παξσδήζεη πφηε ην 1789 θαη πφηε ηελ επαλαζηαηηθή

παξάδνζε ηνπ 1793 - 1795. Έηζη θη ν αξράξηνο πνπ έκαζε κηα

μέλε γιψζζα ηε κεηαθξάδεη πάληα ζηε κεηξηθή ηνπ θαη κφλνλ

φηαλ αξρίζεη λα ρεηξίδεηαη ηελ μέλε γιψζζα ρσξίο λα ζπκάηαη

ηε κεηξηθή ηνπ θαη κάιηζηα λα μερλά ηε κεηξηθή ηνπ γιψζζα,

ζα κπνξέζεη λα αθνκνηψζεη ην πλεχκα ηεο θαηλνχξηαο γιψζζαο

θαη λα δεκηνπξγήζεη ζ' απηήλ.

ηαλ εμεηάζνπκε απηέο ηηο θνζκντζηνξηθέο επηθιήζεηο ησλ

λεθξψλ, πξνβάιιεη ακέζσο κηα ρηππεηή δηαθνξά. Ο Κάκηινο

Νηεκνπιέλ, ν Γαληφλ, ν Ρνβεζπηέξνο, ν ελ-Εηζη, ν Ναπνιέσλ,

νη ήξσεο φπσο θαη ηα θφκκαηα θαη νη κάδεο ηεο παιηάο γαιιηθήο

επαλάζηαζεο, εθπιεξψλαλε κε ηε ξσκατθή ζηνιή θαη ηε

ξσκατθή θξαζενινγία ην θαζήθνλ ηεο επνρήο ηνπο, δειαδή ην

θαζήθνλ ηεο απειεπζέξσζεο απφ ηα δεζκά ηεο θαη ηεο

εγθαζίδξπζεο ηεο ζχγρξνλεο αζηηθήο θνηλσλίαο. Οη πξψηνη

θνκκαηηάζαλε ηε θενπδαξρηθή γε θαη ζέξηζαλ ηα θενπδαξρηθά

θεθάιηα πνπ είραλ θπηξψζεη πάλσ ζ' απηή. Ο Ναπνιέσλ

δεκηνχξγεζε ζην εζσηεξηθφ ηεο Γαιιίαο ηνπο φξνπο θάησ απ'

ηνπο νπνίνπο κνλάρα ζα κπνξνχζε λ' αλαπηπρζεί ν ειεχζεξνο

ζπλαγσληζκφο, λα γίλεη ε εθκεηάιιεπζε ηεο θνκκαηηαζκέλεο

γαηνθηεζίαο θαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη απειεπζεξσκέλεο

βηνκεραληθέο παξαγσγηθέο δπλάκεηο ηνπ έζλνπο, ελψ έμσ απφ

ηα γαιιηθά ζχλνξα ζάξσζε παληνχ ηνπο θενπδαξρηθνχο

ζρεκαηηζκνχο ζην κέηξν πνπ απηφ ήηαλ αλαγθαίν, γηα λα

δεκηνπξγήζεη γηα ηελ αζηηθή θνηλσλία ηεο Γαιιίαο έλα

θαηάιιειν θαη ζχκθσλν κε ηελ επνρή πεξηβάιινλ ζηελ

επξσπατθή ήπεηξν. Κη φηαλ εγθαζηδξχζεθε πηα ε λέα κνξθή ηεο

θνηλσλίαο, εμαθαλίζηεθαλ νη πξνθαηαθιπζκηαίνη θνινζζνί θαη

καδί κ' απηνχο θη ν λεθξαλαζηεκέλνο ξσκατθφο θφζκνο: Οη

Βξνχηνη, νη Γξάθρνη, νη Πνπκπιηθφιεο, νη δήκαξρνη* νη

ζπγθιεηηθνί θη ν ίδηνο ν Καίζαξαο. Ζ αζηηθή θνηλσλία, ζηε

λεθάιηα πξαγκαηηθφηεηά ηεο, είρε δεκηνπξγήζεη ηνπο αιεζηλνχο

εξκελεπηέο θαη εθπξνζψπνπο ηεο ζην πξφζσπν ησλ ε, ησλ

Κνπδέλ, ησλ Ρνπαγηέ - Κνιάξ, ησλ Μπελδακέλ Κνλζηάλ θαη

ησλ Γθηδφ. Οη πξαγκαηηθνί ζηξαηειάηεο ηεο θάζνληαλ πίζσ απφ

Page 6: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηα εκπνξηθά γξαθεία θαη ην παρχ θεθάιη ηνπ Λνπδνβίθνπ 18νπ

ήηαλ ε πνιηηηθή ηεο θεθαιή. Απνξξνθεκέλε νινθιεξσηηθά απφ

ηελ παξαγσγή ηνπ πινχηνπ θαη απφ ηελ εηξεληθή πάιε ηνπ

ζπλαγσληζκνχ, δελ θαηαιάβαηλε πηα φηη ηα θαληάζκαηα ηεο

ξσκατθήο επνρήο είραλ αγξππλήζεη ζηελ θνχληα ηεο. Μα φζν

ιίγν εξσηθή θη αλ είλαη ε αζηηθή θνηλσλία, ρξεηάζηεθαλ

σζηφζν ν εξσηζκφο, ε απηνζπζία, ε ηξνκνθξαηία, ν εκθχιηνο

πφιεκνο θαη νη κάρεο ησλ εζλψλ γηα λα ηε θέξνπλ ζηνλ θφζκν.

Καη νη κνλνκάρνη ηεο βξήθαλε ζηηο απζηεξά θιαζηθέο

παξαδφζεηο ηεο ξσκατθήο δεκνθξαηίαο ηα ηδαληθά θαη ηηο

κνξθέο ηεο ηέρλεο, ηηο απηαπάηεο πνπ ηνπο ρξεηάδνληαλ γηα λ'

απνθξχςνπλ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο εαπηνχο ηνπο ην πεξηνξηζκέλν

αζηηθφ πεξηερφκελν ησλ αγψλσλ ηνπο θαη γηα λα ζπγθξαηήζνπλ

ην πάζνο ηνπο ζην χςνο ηεο κεγάιεο ηζηνξηθήο ηξαγσδίαο. Δηζη

θαη ζ' έλα άιιν ζηάδην αλάπηπμεο, έλαλ αηψλα λσξίηεξα, ν

Κξφκβει θαη ν αγγιηθφο ιαφο δαλείζηεθαλ απφ ηελ Παιηά

Γηαζήθε ηε γιψζζα, ηα πάζε θαη ηηο απηαπάηεο γηα ηελ αζηηθή

ηνπο επαλάζηαζε. Οηαλ επηηεχρζεθε ν πξαγκαηηθφο ζθνπφο,

φηαλ πξαγκαηνπνηήζεθε ν αζηηθφο κεηαζρεκαηηζκφο ηεο

αγγιηθήο θνηλσλίαο, ν Λνθ εθηφπηζε ηνλ πξνθήηε Αββαθνχκ.

' απηέο ινηπφλ ηηο επαλαζηάζεηο, ε αλάζηαζε ησλ λεθξψλ

ρξεζίκεπε γηα λα ιακπξχλεη ηνπο θαηλνχξηνπο αγψλεο θη φρη γηα

λα παξσδήζεη ηνπο παιηνχο, γηα λα ππεξβάιεη ζηε θαληαζία ην

θαζήθνλ πνπ είρε κπεη θαη φρη γηα λα απνθχγεη ηελ εθπιήξσζή

ηνπ ζηελ πξάμε, γηα λα μαλαβξεί ην πλεχκα ηεο επαλάζηαζεο

θαη φρη γηα λα θάλεη λα πιαληέηαη ην θάληαζκά ηεο.

Απφ ην 1848 έσο ην 1851 πιαληφηαλ κνλάρα ην θάληαζκα ηεο

παιηάο επαλάζηαζεο, αξρίδνληαο απφ ηνλ Μαξάζη, ηνλ

δεκνθξάηε ιηκνθνληφξν πνπ ληχζεθε ηε ζηνιή ηνπ παιηνχ

Μπαγί, θαη ηειεηψλνληαο ζηνλ ηπρνδηψρηε πνπ θξχβεη ηα ρπδαία

θαη απνθξνπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάησ απφ ηε ζηδεξέληα

λεθξηθή κάζθα ηνπ Ναπνιένληα. Δλαο νιφθιεξνο ιαφο, πνπ

ελψ πηζηεχεη πσο κε ηελ επαλάζηαζε απφρηεζε κηαλ

επηηαρπκέλε ηθαλφηεηα θίλεζεο, βιέπεη μαθληθά φηη μαλαγχξηζε

ζε κηα πεζακέλε επνρή θαη γηα λα κελ ππάξρεη θακηά

Page 7: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δπλαηφηεηα πιάλεο γηα ην μαλαθχιηζκά ηνπ απηφ

μαλαλαζηαίλνληαη νη παιηέο ρξνλνινγίεο, ην παιηφ εκεξνιφγην,

ηα παιηά νλφκαηα, ηα παιηά δηαηάγκαηα πνπ απφ θαηξφ είραλε

μεπέζεη ζηα ρέξηα ηεο ζνθίαο ησλ παιαηνπσιείσλ θαη νη παιηνί

ρσξνθχιαθεο πνπ απφ θαηξφ θαίλεηαη φηη είραλ ζαπίζεη. Σν

έζλνο θέξεηαη ζαλ εθείλν ηνλ καληαθφ Αγγιν απφ ην

Μπέληιακ1, πνπ λφκηδε πσο δνχζε ζηελ επνρή ησλ αξραίσλ

Φαξαψ θαη ζξελνχζε θάζε κέξα γηα ηε ζθιεξή δνπιηά πνπ ήηαλ

ππνρξεσκέλνο λα θάλεη ζα ρξπζσξχρνο ζηα κεηαιιεία ηεο

Αηζηνπίαο, πεξηηνηρηζκέλνο ζ' απηή ηελ ππφγεηα θπιαθή, κε κηα

ιάκπα ζηεξηγκέλε ζην θεθάιη ηνπ πνπ έξηρλε έλα ακπδξφ θσο,

κε ηνλ επηζηάηε ησλ δνχισλ πνπ θξαηνχζε έλα καθξχ καζηίγην

απφ πίζσ ηνπ θαη κε έλα αλαθαηεκέλν πιήζνο απφ βάξβαξνπο

πνιεκηζηέο ζηηο εμφδνπο πνπ δελ θαηαιάβαηλαλ νχηε ηνπο

εξγάηεο πνπ δνχιεπαλ ζαλ ζθιάβνη ζηα κεηαιιεία, κα θαη πνπ

δελ θαηαιάβαηλαλ νχηε θαη ν έλαο ηνλ άιιν γηαηί δελ είραλ ηελ

ίδηα γιψζζα. «Καη φια απηά ηα δεηνχλ απφ κέλα», ιέεη

αλαζηελάδνληαο ν καληαθφο Αγγινο, «απφ κέλα πνπ γελλήζεθα

ειεχζεξνο Βξεηαλφο, γηα λα βγάδσ ρξπζάθη γηα ηνπο αξραίνπο

Φαξαψ». «Γηα λα πιεξσζνχλ ηα ρξέε ηεο νηθνγέλεηαο

Βνλαπάξηε», αλαζηελάδεη ην γαιιηθφ έζλνο. Ο Αγγινο, φζν

ήηαλ ζηα ινγηθά ηνπ, δελ κπνξνχζε λα γιηηψζεη απφ ηελ έκκνλε

ηδέα ηνπ ρξπζσξχρνπ. Οη Γάιινη, φζν θη αλ επαλαζηαηνχζαλ

δελ κπνξνχζαλ λα γιηηψζνπλ απφ ηε λαπνιεφληεηα αλάκλεζε,

φπσο ην απέδεημε ε εθινγή ηεο 10εο ηνπ Γεθέκβξε 1848.

Λαρηαξνχζαλ λα μεθχγνπλ απφ ηνπο θηλδχλνπο ηεο

επαλάζηαζεο θαη λα μαλαγπξίζνπλ ζηηο ρχηξεο κε ηα θξέαηα ηεο

Αηγχπηνπ θαη ε 2α ηνπ Γεθέκβξε 1851 ήηαλ ε απάληεζε. Γελ

έρνπλ κνλάρα γεινηνγξαθήζεη ηε γεινηνγξαθία ηνπ παιηνχ

Ναπνιένληα, γεινηνγξάθεζαλ ηνλ ίδην ηνλ παιηφ Ναπνιένληα,

φπσο έπξεπε λα θαίλεηαη ζηα κέζα ηνπ 19νπ αηψλα.

Ζ θνηλσληθή επαλάζηαζε ηνπ 19νπ αηψλα δελ κπνξεί λα

αληιήζεη ηελ πνίεζή ηεο απφ ην παξειζφλ, αιιά κφλνλ απφ ην

κέιινλ. Γελ κπνξεί λ' αξρίζεη κε ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηεο πξνηνχ

ζβήζεη φιεο ηηο πξνιήςεηο ζρεηηθά κε ην παξειζφλ. Οη

πξνεγνχκελεο επαλαζηάζεηο είραλ αλάγθε απφ θνζκντζηνξηθέο

Page 8: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αλακλήζεηο, γηα λα θξχςνπλ απφ ηνλ εαπηφ ηνπο ην πεξηερφκελφ

ηνπο. Γηα λα θηάζεη ζην δηθφ ηεο πεξηερφκελν ε επαλάζηαζε

ηνπ 19νπ αηψλα, πξέπεη λ' αθήζεη ηνπο πεζακέλνπο λα ζάςνπλ

ηνπο λεθξνχο ηνπο. Δθεί ε θξάζε μεπεξλνχζε ην πεξηερφκελν,

εδψ ην πεξηερφκελν μεπεξλάεη ηε θξάζε.

Ζ επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε ήηαλ έλαο αηθληδηαζκφο, κηα

έθπιεμε ηεο παιηάο θνηλσλίαο θαη ν ιαφο αλαθήξπμε

θνζκντζηνξηθφ γεγνλφο πνπ εγθαηληάδεη ηε λέα επνρή απηφ ην

αλέιπηζην εγρείξεκα. ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε ε επαλάζηαζε ηνπ

Φιεβάξε εμαθαλίζηεθε κε ηελ ηαρπδαθηπινπξγία ελφο

απαηεψλα θη εθείλν πνπ θαίλεηαη φηη αλαηξάπεθε δελ ήηαλ πηα ε

κνλαξρία, κα νη θηιειεχζεξεο παξαρσξήζεηο πνπ είραλ

απνζπαζηεί απ' απηήλ χζηεξα απφ εθαηνληάρξνλνπο αγψλεο.

Αληίο ε θνηλσλία λα έρεη θαηαθηήζεη έλα θαηλνχξην πεξηερφκελν

γηα ηνλ εαπηφ ηεο, θαίλεηαη κφλν πσο ην θξάηνο μαλαγχξηζε

ζηελ αξραηφηαηε κνξθή ηνπ, ζηελ αδηάληξνπα απιή θπξηαξρία

ηνπ ζπαζηνχ θαη ηνπ ξάζνπ. Απηή ηελ απάληεζε έδσζε ζην

εγρείξεκα (coup de main) ηνπ Φιεβάξε ηνπ 1848 ην ηφικεκα

(coup de tete) ηνπ Γεθέκβξε ηνπ 1851. Οπσο θεξδήζεθε έηζη

θαη ράζεθε. ην αλακεηαμχ ε ελδηάκεζε πεξίνδνο δελ πέξαζε

αρξεζηκνπνίεηε. Ζ γαιιηθή θνηλσλία ζηα ρξφληα 1848-1851

μεπέξαζε θαη κάιηζηα κε κηα ζπληνκεπκέλε κέζνδν, γηαηί ήηαλ

επαλαζηαηηθή, ηελ θαζπζηέξεζε πνπ είρε ζηηο κειέηεο θαη ζηελ

πείξα, πνπ ζε κηα θαλνληθή λα πνχκε κεζνδηθή εμέιημε, ζα

έπξεπε λα πξνεγεζνχλ απφ ηελ επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε, αλ

απηή έπξεπε λα είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ κηα επηθαλεηαθή

δηαηαξαρή. Ζ θνηλσλία θαίλεηαη ηψξα πσο μαλαγχξηζε πην πίζσ

απφ ηελ αθεηεξία ηεο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα πξέπεη πξψηα λα

δεκηνπξγήζεη ηελ επαλαζηαηηθή ηεο αθεηεξία, δειαδή ηελ

θαηάζηαζε, ηηο ζρέζεηο, ηνπο φξνπο πνπ θάησ απ' απηνχο κφλν

γίλεηαη ζνβαξή ε ζχγρξνλε επαλάζηαζε.

Οη αζηηθέο επαλαζηάζεηο, φπσο ι.ρ., νη επαλαζηάζεηο ηνπ 18νπ

αηψλα, βαδίδνπλ νξκεηηθά απφ επηηπρία ζε επηηπρία, ηα

δξακαηηθά ηνπο απνηειέζκαηα μεπεξλνχλ ην έλα ην άιιν,

άλζξσπνη θαη πξάγκαηα θαίλνληαη ζαλ λα πεξηβάιινληαη απφ

Page 9: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αζηξαθηεξά δηακάληηα, ε έθζηαζε είλαη ην πλεχκα ηεο εκέξαο.

Μα νη επαλαζηάζεηο απηέο δνχλε ιίγνλ θαηξφ, γξήγνξα θηάλνπλ

ζην απνθνξχθσκά ηνπο θαη κηα καθξφρξνλε απνραχλσζε

θπξηεχεη ηελ θνηλσλία πξνηνχ κάζεη λα αθνκνηψλεη λεθάιηα ηα

απνηειέζκαηα ηεο νξκεηηθήο θαη ζπειιψδηθεο επνρήο ηεο.

Αληίζεηα νη πξνιεηαξηαθέο επαλαζηάζεηο, φπσο νη

επαλαζηάζεηο ηνπ 19νπ αηψλα, θάλνπλ αδηάθνπε θξηηηθή ζηνλ

ίδην ηνλ εαπηφ ηνπο, δηαθφπηνπλ θάζε ηφζν ηελ ίδηα ηνπο ηελ

πνξεία, μαλαγπξίδνπλ ζε θείλν πνπ θαίλεηαη φηη έρεη

πξαγκαηνπνηεζεί γηα λα ην μαλαξρίζνπλ απφ ηελ αξρή,

πεξηγειάλε κε σκή αθξίβεηα ηηο κηζνηειεησκέλεο δνπιηέο, ηηο

αδπλακίεο θαη ηηο ειεεηλφηεηεο ησλ πξψησλ ηνπο πξνζπαζεηψλ,

θαίλνληαη λα μαπιψλνπλ ράκνπ ηνλ αληίπαιφ ηνπο κφλν θαη

κφλν γηα λα ηνπ δψζνπλ ηελ επθαηξία λ' αληιήζεη θαηλνχξηεο

δπλάκεηο απφ ηε γε θαη λα νξζσζεί πάιη πην γηγάληηνο κπξνζηά

ηνπο, νπηζζνρσξνχλ ζπλερψο κπξνζηά ζηελ αθαζφξηζηε

απεξαληνζχλε ησλ ζθνπψλ ηνπο, ψζπνπ λα δεκηνπξγεζεί ε

θαηάζηαζε πνπ θάλεη αδχλαην θάζε μαλαγχξηζκα θαη φπνπ νη

ίδηεο νη πεξηζηάζεηο θσλάδνπλ:

«Ηδνχ ε Ρφδνο, ηδνχ θαη ην πήδεκα!1

Δδψ είλαη ην ξφδν, εδψ ρφξεςε!»

Άιισζηε θάζε ππνθεξηφο παξαηεξεηήο, θη αλ αθφκε δελ είρε

παξαθνινπζήζεη βήκα πξνο βήκα ηελ πνξεία ηεο γαιιηθήο

εμέιημεο, έπξεπε λα πξναηζζαλζεί φηη ε επαλάζηαζε ηξαβνχζε

πξνο έλα πξσηάθνπζην ξεδίιεκα. Δθηαλε λ' αθνχζεη θαλείο ηα

απηάξεζθα επηλίθηα γαβγίζκαηα, πνπ κ' απηά νη θχξηνη

δεκνθξάηεο ζπγραίξαλε ν έλαο ηνλ άιιν γηα ηα επκελή

απνηειέζκαηα ηεο δεχηεξεο Κπξηαθήο ηνπ Μάε ηνπ 1852. Ζ

δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ Μάε ηνπ 1852 είρε γίλεη ζηα κπαιά ηνπο

έκκνλε ηδέα, δφγκα, φπσο είρε γίλεη ζηα κπαιά ησλ ρηιηαζηψλ ε

κέξα πνπ ζα μαλαπαξνπζηαζηεί ν Υξηζηφο θαη ζ' αξρίζεη ηε

ρηιηφρξνλε βαζηιεία ηνπ. πσο πάληα, ε αδπλακία είρε βξεη ηε

ζσηεξία ηεο ζηελ πίζηε, ζηα ζαχκαηα. Νφκηδε πσο ζα ληθνχζε

ηνλ ερζξφ αλ ηνλ μφξθηδε ζηε θαληαζία ηεο θαη έραζε θάζε

Page 10: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θαηαλφεζε γηα ην παξφλ ράξε ζε κηα παζεηηθή απνζέσζε ηνπ

κέιινληνο πνπ ηεο επηθπιάζζεηαη θαη ζηηο πξάμεηο πνπ είρε ζην

λνπ, κα πνπ δελ ήζειε αθφκα λα ηηο γλσζηνπνηήζεη. Οη ήξσεο

απηνί πνπ πξνζπαζνχζαλ λα αλαηξέζνπλ ηελ απνδεηγκέλε

αληθαλφηεηα ηνπο, εθθξάδνληαο ακνηβαία ν έλαο ζηνλ άιιν ηε

ζπκπφληα ηνπο, θαη ελσκέλνη ζ' έλα ζσξφ, είραλ εηνηκάζεη ηηο

απνζθεπέο ηνπο, είραλ ηζεπψζεη πξνθαηαβνιηθά ηα δάθληλα

ζηεθάληα ηνπο θαη αζρνινχληαλ ηψξα κε ηελ πξνεμφθιεζε ζην

ρξεκαηηζηήξην ησλ πιαζκαηηθψλ δεκνθξαηηψλ, γηα ηηο νπνίεο,

κέζα ζηα θαηάβαζα ηεο ρσξίο απαηηήζεηο ςπρήο ηνπο, είραλ

θηφιαο πξνλνεηηθά νξγαλψζεη ην θπβεξλεηηθφ πξνζσπηθφ. Ζ 2

ηνπ Γεθέκβξε ηνπο βξήθε ζαλ θεξαπλφο απφ μάζηεξν νπξαλφ

θαη νη ιανί, πνπ ζε επνρέο κηθξφςπρεο αζπκίαο αθήλνπλ

πξφζπκα λα θαηαπλίγεηαη ν εζσηεξηθφο ηνπο θφβνο απφ ηνπο

πην δπλαηνχο θσλαθιάδεο, ζα έρνπλ ίζσο πεηζηεί φηη πέξαζαλ

πηα νη θαηξνί πνπ νη ρήλεο κπφξεζαλ κε ηα θαθαξίζκαηά ηνπο λα

ζψζνπλ ην Καπηηψιην.

Σν ζχληαγκα, ε εζλνζπλέιεπζε, ηα θφκκαηα ηεο δπλαζηείαο, νη

γαιάδηνη θαη νη θφθθηλνη δεκνθξάηεο, νη ήξσεο ηεο Αθξηθήο, νη

βξνληέο απ' ην βήκα, νη βνπβέο αζηξαπέο ηνπ θαζεκεξηλνχ

Σχπνπ, νιφθιεξε ε θηινινγία, ηα πνιηηηθά νλφκαηα θαη νη

πλεπκαηηθέο θνξπθέο, ν αζηηθφο λφκνο θαη ην πνηληθφ δίθαην, ε

ειεπζεξία, ε ηζφηεηα, ε αδειθφηεηα θαη ε δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ

Μάε 1852, φια απηά εμαθαλίζηεθαλ ζαλ κηα θαληαζκαγνξία

κπξνζηά ζηα μφξθηα ελφο αλζξψπνπ πνπ θαη νη ίδηνη νη ερζξνί

ηνπ δελ ηνλ παξνπζηάδνπλ γηα κάγν. Σν γεληθφ εθινγηθφ

δηθαίσκα θαίλεηαη πσο επέδεζε κφλν γηα κηα ζηηγκή, γηα λα

γξάςεη κε ην ίδην ηνπ ην ρέξη κπξνζηά ζηα κάηηα φινπ ηνπ

θφζκνπ ηε δηαζήθε ηνπ θαη λα δηαθεξχμεη ζην φλνκα ηνπ ίδηνπ

ηνπ ιανχ φηη: Καζεηί πνπ ππάξρεη, αμίδεη λα θαηαζηξαθεί.

Γε θηάλεη λα ιέκε απιψο, φπσο θάλνπλ νη Γάιινη, φηη ην έζλνο

ηνπο αηθληδηάζηεθε. ' έλα έζλνο, φπσο θαη ζε κηα γπλαίθα, δε

ζπγρσξείηαη ε ζηηγκή ηεο αδπλακίαο, πνπ ν πξψηνο ηπρφλ

ηπρνδηψρηεο ζα κπνξνχζε λα ηε βηάζεη. Σν αίληγκα δε ιχλεηαη

κε ηέηνηα ζηξηθνγπξίζκαηα, αιιά κφλν δηαηππψλεηαη

Page 11: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δηαθνξεηηθά. Απφκελε λα εμεγεζεί πψο έλα έζλνο 36

εθαηνκκπξίσλ αηθληδηάζηεθε θαη νδεγήζεθε ρσξίο αληίζηαζε

ζηελ αηρκαισζία απφ ηξεηο αγχξηεο.

Αο αλαθεθαιαηψζνπκε ζηηο γεληθέο ηνπο γξακκέο ηηο θάζεηο

πνπ πέξαζε ε Γαιιηθή Δπαλάζηαζε απφ ηηο 24 ηνπ Φιεβάξε

1848 έσο ην Γεθέκβξε ηνπ 1851.

Ξερσξίδνπλ νινθάλεξα ηξεηο θχξηεο πεξίνδνη: Ζ πεξίνδνο ηνπ

Φιεβάξε. Ζ πεξίνδνο ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο δεκνθξαηίαο ή ηεο

ζπληαρηηθήο εζλνζπλέιεπζεο, απφ ηηο 4 ηνπ Μάε 1848 έσο ηηο

29 ηνπ Μάε 1849. Ζ πεξίνδνο ηεο ζπληαγκαηηθήο δεκνθξαηίαο

ή ηεο λνκνζεηηθήο εζλνζπλέιεπζεο, απφ ηηο 29 ηνπ Μάε 1849

έσο ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851.

Ζ πξψηε πεξίνδνο, απφ ηηο 24 ηνπ Φιεβάξε, ή απφ ηελ

αλαηξνπή ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ έσο ηηο 4 ηνπ Μάε 1848,

ηε κέξα ηεο ζχγθιεζεο ηεο ζπληαρηηθήο ζπλέιεπζεο, πνπ

απνηειεί ηελ θαζαπηφ πεξίνδν ηνπ Φιεβάξε, κπνξεί λα

ραξαθηεξηζηεί ζαλ ν πξφινγνο ηεο επαλάζηαζεο. Ο ραξαθηήξαο

ηεο εθδειψζεθε επίζεκα κε ην γεγνλφο φηη ε θπβέξλεζε, πνπ

απηνζρεδίαζε απηή ε πεξίνδνο, απηναλαθεξχζζεηαη ε ίδηα

πξνζσξηλή θαη, φπσο ε θπβέξλεζε, ην ίδην θαη θαζεηί πνπ

παξαθηλήζεθε, πνπ επηρεηξήζεθε θαη πνπ εθδειψζεθε ζ' απηή

ηελ πεξίνδν, ραξαθηεξίζηεθε κφλν ηνπ ζαλ πξνζσξηλφ.

Καλέλαο θαη ηίπνηε δελ ηφικεζε λα δηεθδηθήζεη γηα ηνλ εαπηφ

ηνπ ην δηθαίσκα ηεο κφληκεο χπαξμεο θαη ηεο πξαγκαηηθήο

δξάζεο. ια ηα ζηνηρεία πνπ είραλ πξνπαξαζθεπάζεη ή

θαζνξίζεη ηελ επαλάζηαζε, ε δπλαζηηθή αληηπνιίηεπζε, ε

δεκνθξαηηθή αζηηθή ηάμε, ε δεκνθξαηηθή-ξεπνπκπιηθάληθε

κηθξναζηηθή ηάμε θαη ε ζνζηαιδεκνθξαηηθή εξγαηηά βξήθαλε

πξνζσξηλά ηε ζέζε ηνπο ζηελ θπβέξλεζε ηνπ Φιεβάξε.

Γελ κπνξνχζε λα γίλεη δηαθνξεηηθά. Οη κέξεο ηνπ Φιεβάξε

επηδίσθαλ αξρηθά κηα εθινγηθή κεηαξξχζκηζε, πνπ ζα πιάηαηλε

ηνλ θχθιν ησλ πνιηηηθά πξνλνκηνχρσλ αλάκεζα ζηελ ίδηα ηελ

θαηέρνπζα ηάμε θαη ζα αλέηξεπε ηελ απνθιεηζηηθή θπξηαξρία

Page 12: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηεο αξηζηνθξαηίαο ηνπ ρξήκαηνο. Μα φηαλ ε ππφζεζε έθηαζε

ζηελ πξαγκαηηθή ζχγθξνπζε, φηαλ ν ιαφο θαηέβεθε ζηα

νδνθξάγκαηα, φηαλ ε εζλνθπιαθή θξάηεζε κηα ζηάζε παζεηηθή,

φηαλ ν ζηξαηφο δελ πξφβαιε θακηά ζνβαξή αληίζηαζε θαη ε

δπλαζηεία ην 'βαιε ζηα πφδηα, ηφηε ε δεκνθξαηία θάλεθε ζαλ

θάηη ην απηνλφεην. Κάζε θφκκα ηελ εμήγεζε κε ην δηθφ ηνπ

ηξφπν. Σν πξνιεηαξηάην, πνπ ηελ θαηάρηεζε κε ηα φπια, ηεο

έβαιε ηε δηθή ηνπ ζθξαγίδα θαη ηελ αλαθήξπμε θνηλσληθή

δεκνθξαηία. Έηζη εμεγήζεθε ην γεληθφ πεξηερφκελν ηεο

ζχγρξνλεο επαλάζηαζεο, πεξηερφκελν πνπ βξηζθφηαλε ζηελ πην

παξάδνμε αληίθαζε κε θαζεηί πνπ κπνξνχζε λα

πξαγκαηνπνηεζεί, θαηά πξψην ιφγν θαη άκεζα κε ην πιηθφ πνπ

ππήξρε, κε ην ηφηε κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ καδψλ, κέζα ζηηο

δνζκέλεο ζπλζήθεο θαη ζρέζεηο. Απφ ηελ άιιε κεξηά, νη

αμηψζεηο φισλ ησλ άιισλ ζηνηρείσλ, πνπ είραλ πάξεη κέξνο

ζηελ επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε, αλαγλσξίζηεθαλ κε ην φηη

πήξαλ ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ζηελ θπβέξλεζε. Γη' απηφ, ζε

θακηά άιιε επνρή δε βξίζθνπκε πην παξδαιφ κείγκα απφ

θνπζθσκέλεο θξάζεηο θαη απφ πξαγκαηηθή αβεβαηφηεηα θαη

ακεραλία, απφ ηηο πην ελζνπζηψδηθεο λεσηεξηζηηθέο ηάζεηο θαη

απφ ηελ πην απφιπηε θπξηαξρία ηεο παιηάο ξνπηίλαο, απφ ηελ

πην θαηλνκεληθή αξκνλία νιφθιεξεο ηεο θνηλσλίαο θαη απφ ηελ

πην βαζηά απνμέλσζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο. Σελ ψξα πνπ ην

παξηζηλφ πξνιεηαξηάην ήηαλ αθφκα κεζπζκέλν απφ ηε κεγάιε

πξννπηηθή πνπ μαλνηγφηαλ κπξνζηά ηνπ θαη επηδηδφηαλ ζε

ζνβαξέο ζπδεηήζεηο γηα ηα θνηλσληθά πξνβιήκαηα, νη παιηέο

δπλάκεηο ηεο θνηλσλίαο είραλ ζπζπεηξσζεί, ζπγθεληξσζεί,

ζπλέιζεη θαη βξεη έλα απξνζδφθεην ζηήξηγκα ζηε κάδα ηνπ

έζλνπο, ζηνπο αγξφηεο θαη ηνπο κηθξναζηνχο, πνπ φινη φξκεζαλ

κεκηάο ζηελ πνιηηηθή ζθελή χζηεξα απφ ην γθξέκηζκα ησλ

θξαγκάησλ ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε.

Ζ δεχηεξε πεξίνδνο, απφ ηηο 4 ηνπ Μάε 1848 έσο ην ηέινο ηνπ

Μάε 1849, είλαη ε πεξίνδνο ηεο ζπγθξφηεζεο, ηεο ζεκειίσζεο

ηεο αζηηθήο δεκνθξαηίαο. Ακέζσο χζηεξα απφ ηηο κέξεο ηνπ

Φιεβάξε δελ είρε αηθληδηαζηεί κφλνλ ε δπλαζηηθή

αληηπνιίηεπζε απφ ηνπο δεκνθξαηηθνχο, κα θαη νη δεκνθξαηηθνί

Page 13: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απφ ηνπο ζνζηαιηζηέο, κα θαη νιφθιεξε ε Γαιιία απφ ην

Παξίζη. Ζ εζλνζπλέιεπζε πνπ ζπλήιζε ζηηο 4 ηνπ Μάε 1848

θαη πνπ βγήθε απφ εζληθέο εθινγέο, αληηπξνζψπεπε ην έζλνο.

Ζηαλ κηα δσληαλή δηακαξηπξία ελάληηα ζηηο αμηψζεηο ησλ

εκεξψλ ηνπ Φιεβάξε θαη έκειιε λα επαλαθέξεη ηα

απνηειέζκαηα ηεο επαλάζηαζεο ζηα αζηηθά πιαίζηα. Μάηαηα ην

παξηζηλφ πξνιεηαξηάην, πνπ θαηάιαβε ακέζσο ην ραξαθηήξα

απηήο ηεο εζλνζπλέιεπζεο πξνζπάζεζε ζηηο 15 ηνπ Μάε, ιίγεο

κέξεο χζηεξα απφ ηε ζχγθιεζή ηεο, λ' αξλεζεί βίαηα ηελ

χπαξμή ηεο, λα ηε δηαιχζεη, λα ζθνξπίζεη μαλά ζηα ζπζηαηηθά

ηεο κέξε ηελ νξγαληθή κνξθή πνπ κ' απηή ην αληηδξαζηηθφ

πλεχκα ηνπ έζλνπο απεηινχζε ην πξνιεηαξηάην. Οπσο είλαη

γλσζηφ, ε 15 ηνπ Μάε δελ είρε άιιν απνηέιεζκα παξά λ'

απνκαθξχλεη ηνλ Μπιαλθί θαη ηνπο νπαδνχο ηνπ, δειαδή ηνπο

πξαγκαηηθνχο αξρεγνχο ηνπ πξνιεηαξηαθνχ θφκκαηνο, απφ ηελ

πνιηηηθή ζθελή γηα νιφθιεξε ηε δηάξθεηα ηνπ θχθινπ πνπ

εμεηάδνπκε.

Σελ αζηηθή κνλαξρία ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ δελ κπνξεί λα

ηε δηαδερηεί παξά ε αζηηθή δεκνθξαηία. Απηφ ζεκαίλεη πσο αλ

πίζσ απφ ην φλνκα ηνπ βαζηιηά θπβεξλνχζε κηα πεξηνξηζκέλε

κεξίδα ηεο αζηηθήο ηάμεο, ηψξα ζην φλνκα ηνπ ιανχ ζα

θπβεξλάεη ην ζχλνιν ηεο αζηηθήο ηάμεο. Οη δηεθδηθήζεηο ηνπ

παξηζηλνχ πξνιεηαξηάηνπ είλαη νπηνπηθέο αλνεζίεο, ζηηο φπνηεο

πξέπεη λα δνζεί έλα ηέινο. ηε δήισζε απηή ηεο ζπληαρηηθήο

εζλνζπλέιεπζεο ην παξηζηλφ πξνιεηαξηάην απάληεζε κε ηελ

εμέγεξζε ηνπ Ηνχλε, ην πην θνινζζηαίν γεγνλφο ζηελ ηζηνξία

ησλ επξσπατθψλ εκθχιησλ πνιέκσλ. Ζ αζηηθή δεκνθξαηία

λίθεζε. Δίρε κε ην κέξνο ηεο ηελ αξηζηνθξαηία ηνπ ρξήκαηνο,

ηε βηνκεραληθή αζηηθή ηάμε, ηηο κεζαίεο ηάμεηο, ηνπο

κηθξναζηνχο, ην ζηξαηφ, ην θνπξεινπξνιεηαξηάην πνπ ήηαλ

νξγαλσκέλν ζαλ θηλεηή θξνπξά, ηνπο δηαλννχκελνπο, ηνπο

παπάδεο, θαη ηνλ πιεζπζκφ ηεο ππαίζξνπ. Με ην κέξνο ηνπ

παξηζηλνχ πξνιεηαξηάηνπ δελ ήηαλε θαλέλαο άιινο εθηφο απ'

απηφ ην ίδην. Πάλσ απφ 3.000 εμεγεξκέλνη ζθάρηεθαλ κεηά ηε

λίθε θαη 15.000 εμνξίζηεθαλ ρσξίο δίθε. Μ' απηή ηελ ήηηα ην

πξνιεηαξηάην πεξλά ζην πίζσ κέξνο ηεο επαλαζηαηηθήο ζθελήο.

Page 14: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Πξνζπαζεί λα πεξάζεη μαλά κπξνζηά, θάζε θνξά πνπ ην θίλεκα

θαίλεηαη πσο παίξλεη θαηλνχξηα θφξα, κα θάζε θνξά ην

επηρεηξεί απηφ κε ειαηησκέλε ρξεζηκνπνίεζε δπλάκεσλ θαη

πάληα κε θαηψηεξν απνηέιεζκα. Κάζε θνξά πνπ έλα απφ ηα

θνηλσληθά ζηξψκαηα πνπ βξηζθφηαλ ςειφηεξα απ' απηφ έκπαηλε

ζε επαλαζηαηηθφ αλαβξαζκφ, ην πξνιεηαξηάην ζπκκαρεί καδί

ηνπ θη έηζη ζπκκεξίδεηαη φιεο ηηο ήηηεο πνπ παζαίλνπλ ηα

δηάθνξα θφκκαηα ην έλα χζηεξα απφ ην άιιν. Μα, ηα θαηνπηλά

απηά ρηππήκαηα αδπλαηίδνπλ φιν θαη πην πνιχ, φζν

πεξηζζφηεξν απιψλνληαη πάλσ ζ' νιφθιεξε ηελ επηθάλεηα ηεο

θνηλσλίαο. Οη ζεκαληηθφηεξνη αξρεγνί ηνπ ζηελ εζλνζπλέιεπζε

θαη ζηνλ Σχπν πέθηνπλ ν έλαο χζηεξα απ' ηνλ άιιν ζχκαηα ησλ

δηθαζηεξίσλ θαη φιν πην δηθνξνχκελα πξφζσπα κπαίλνπλ

επηθεθαιήο ηνπ. Καηά έλα κέξνο ξίρλεηαη ζε δνγκαηηθνχο

πεηξακαηηζκνχο, ζε ηξάπεδεο αληαιιαγψλ θαη ζε εξγαηηθνχο

ζπλεηαηξηζκνχο, δει. ζ' έλα θίλεκα φπνπ παξαηηείηαη απφ ηελ

ηδέα λ' αλαηξέςεη ηνλ παιηφ θφζκν κε ην ζχλνιν ησλ δηθψλ ηνπ

κεγάισλ κέζσλ θαη πξνζπαζεί λα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ

απνιχηξσζή ηνπ πίζσ απφ ηελ πιάηε ηεο θνηλσλίαο, κε

ηδησηηθφ ηξφπν, κέζα ζηνπο πεξηνξηζκέλνπο φξνπο χπαξμήο ηνπ

θαη πνπ γη' απηφ αλαγθαζηηθά απνηπραίλεη. Φαίλεηαη πσο δελ

κπνξεί νχηε λα μαλαβξεί κέζα ηνπ ην επαλαζηαηηθφ κεγαιείν,

νχηε λα θεξδίζεη θαηλνχξηα δξαζηεξηφηεηα απφ ηηο λέεο

ζπκκαρίεο πνπ θιείλεη σο ηε ζηηγκή πνπ φιεο νη ηάμεηο πνπ κ'

απηέο πνιέκεζε ηνλ Ηνχλε, θείηνληαη εηηεκέλεο δίπια ηνπ. Μα,

ηνπιάρηζην, πέθηεη κ' φιεο ηηο ηηκέο ηεο κεγάιεο

θνζκντζηνξηθήο πάιεο. Ορη κνλάρα ε Γαιιία, κα νιφθιεξε ε

Δπξψπε ηξέκεη απφ ην ζεηζκφ ηνπ Ηνχλε, ελψ νη θαηνπηλέο ήηηεο

ησλ αλψηεξσλ ηάμεσλ εμαγνξάδνληαη ηφζν θηελά, πνπ

ρξεηάδνληαη φιε ηελ αδηάληξνπε ππεξβνιή ηνπ θφκκαηνο πνπ

λίθεζε γηα λα κπνξνχλ λα πεξάζνπλ ζαλ γεγνλφηα θαη γίλνληαη

ηφζν πην επαίζρπληεο, φζν πην καθξηά απφ ην πξνιεηαξηάην

βξίζθεηαη ην θφκκα πνπ ληθήζεθε.

Ζ ήηηα ινηπφλ ησλ επαλαζηαηψλ ηνπ Ηνχλε είρε θπζηθά

πξνπαξαζθεπάζεη θαη πξνιεηάλεη ην έδαθνο, πνπ πάλσ ηνπ

κπνξνχζε λα ηδξπζεί θαη λα αλνηθνδνκεζεί ε αζηηθή

Page 15: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δεκνθξαηία. Σαπηφρξνλα φκσο, είρε δείμεη φηη ζηελ Δπξψπε

επξφθεηην γηα άιια πξνβιήκαηα θαη φρη γηα ην πξφβιεκα

«δεκνθξαηία ή κνλαξρία». Δίρε θαλεξψζεη φηη αζηηθή

δεκνθξαηία ζεκαίλεη εδψ ηελ απεξηφξηζηε δεζπνηεία κηαο

ηάμεο πάλσ ζηηο άιιεο ηάμεηο. Δίρε απνδείμεη φηη ζε ρψξεο κε

έλαλ παιηφ πνιηηηζκφ, κε αλαπηπγκέλν ζρεκαηηζκφ ηάμεσλ, κε

ζπγρξνληζκέλνπο φξνπο παξαγσγήο θαη κε κηα πλεπκαηηθή

ζπλείδεζε φπνπ έρνπλ δηαιπζεί χζηεξα απφ δνπιηά αηψλσλ φιεο

νη παηξνπαξάδνηεο ηδέεο, ε δεκνθξαηία ζεκαίλεη γεληθά κφλν

ηελ πνιηηηθή κνξθή αλαηξνπήο ηεο αζηηθήο θνηλσλίαο θαη φρη

ηε ζπληεξεηηθή κνξθή ηεο δσήο ηεο, φπσο ζπκβαίλεη, ιφγνπ

ράξε, ζηηο Δλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο βφξεηαο Ακεξηθήο, φπνπ

ππάξρνπλ βέβαηα ηάμεηο, δελ έρνπλ φκσο αθφκε ζηαζεξνπνηεζεί,

κα ζε δηαξθή θαηάζηαζε ξνήο αιιάδνπλ θαη αληαιιάδνπλ

κεηαμχ ηνπο ηα ζπζηαηηθά ηνπο ζηνηρεία, φπνπ ηα ζχγρξνλα

κέζα παξαγσγήο, αληί λα ζπκβαδίδνπλ κ' έλα ιηκλάδνληα

ππεξπιεζπζκφ, αλαπιεξψλνπλ κάιινλ ηε ζρεηηθή έιιεηςε ζε

εξγαηηθά θεθάιαηα θαη ρέξηα θαη, ηέινο, φπνπ ε ππξεηηθή

λεαληθή θίλεζε ηεο πιηθήο παξαγσγήο πνπ έρεη λα θαηαρηήζεη

έλαλ θαηλνχξην θφζκν, δελ άθεζε νχηε ρξφλν νχηε επθαηξία γηα

λα θαηαξγήζεη ηνλ παιηφ θφζκν ησλ θαληαζκάησλ.

ηηο κέξεο ηνπ Ηνχλε φιεο νη ηάμεηο θαη φια ηα θφκκαηα

ελψζεθαλ ζην θφκκα ηεο ηάμεσο ελάληηα ζηελ πξνιεηαξηαθή

ηάμε, πνπ ηε ζεσξνχζαλ ην θφκκα ηεο αλαξρίαο, ηνπ

ζνζηαιηζκνχ, ηνπ θνκκνπληζκνχ. Δίραλ «ζψζεη» ηελ θνηλσλία

απφ «ηνπο ερζξνχο ηεο θνηλσλίαο». Δίραλ δηαδψζεη ζηα

ζηξαηεχκαηά ηνπο ηα ζπλζήκαηα ηεο παιηάο θνηλσλίαο -

«ηδηνθηεζία, νηθνγέλεηα, ζξεζθεία, ηάμηο» - θαη ελζάξξπλαλ ηελ

αληεπαλαζηαηηθή ζηαπξνθνξία κε ηα ιφγηα: «Κάησ απ' απηφ ην

έκβιεκα, ζα ληθήζεηο!» Απ' απηή ηε ζηηγκή, θάζε θνξά πνπ έλα

απφ ηα πνιπάξηζκα θφκκαηα, πνπ είραλ ζπζπεηξσζεί θάησ απφ

ην έκβιεκα απηφ ελάληηα ζηνπο εμεγεξκέλνπο ηνπ Ηνχλε,

πξνζπαζεί λα δηαηεξήζεη ην επαλαζηαηηθφ πεδίν κάρεο γηα ηα

δηθά ηνπ ηαμηθά ζπκθέξνληα, ππνθχπηεη κπξνζηά ζ' απηή ηελ

θξαπγή: «ηδηνθηεζία, νηθνγέλεηα, ζξεζθεία, ηάμηο». Ζ θνηλσλία

ζψδεηαη θάζε θνξά πνπ ν θχθινο ησλ θπξίαξρψλ ηεο ζηελεχεη,

Page 16: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

φηαλ έλα απνθιεηζηηθφηεξν ζπκθέξνλ επηθξαηεί κπξνζηά ζην

πιαηχηεξν. Κάζε δηεθδίθεζε θαη ηεο πην απιήο αζηηθήο

νηθνλνκηθήο κεηαξξχζκηζεο, ηνπ πην ζπλεζηζκέλνπ

θηιειεπζεξηζκνχ, ηνπ πην ηππηθνχ ξεπνπκπιηθαληζκνχ, ηεο πην

ξερήο δεκνθξαηίαο, ηηκσξείηαη ηαπηφρξνλα ζαλ «απφπεηξα

θαηά ηεο θνηλσλίαο» θαη ζηηγκαηίδεηαη ζαλ «ζνζηαιηζκφο».

Σειηθά, θαη νη αξρηεξείο ηεο «ζξεζθείαο θαη ηεο ηάμεσο»

πεηηνχληαη θη απηνί κε ηηο θινηζηέο απφ ηνπο ηξίπνδέο ηνπο ηεο

Ππζίαο, αξπάδνληαη ζην ζθνηάδη ηεο λχρηαο απφ ηα θξεβάηηα

ηνπο, ρψλνληαη κέζα ζε θινχβεο, πεηηνχληαη ζηα κπνπληξνχκηα

ή ζηέιλνληαη ζηελ εμνξία, ν λαφο ηνπο ηζνπεδψλεηαη, ην ζηφκα

ηνπο βνπιψλεηαη, ε πέλα ηνπο ηζαθίδεηαη, ν λφκνο ηνπο

μεζθίδεηαη, ζην φλνκα ηεο ζξεζθείαο, ηεο ηδηνθηεζίαο, ηεο

νηθνγέλεηαο, ηεο ηάμεσο. Αζηνί θαλαηηθνί νπαδνί ηεο ηάμεσο

ππξνβνινχληαη ζηνπο εμψζηεο ηνπο απφ κεζπζκέλα κπνπινχθηα

θαληάξσλ, βεβειψλεηαη ε ηεξφηεηα ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο,

βνκβαξδίδνληαη ηα ζπίηηα ηνπο γηα δηαζθέδαζε - ζην φλνκα ηεο

ηδηνθηεζίαο, ηεο νηθνγέλεηαο, ηεο ζξεζθείαο θαη ηεο ηάμεσο.

Σειηθά, ηα απνβξάζκαηα ηεο αζηηθήο θνηλσλίαο ζρεκαηίδνπλ

ηελ ηεξή θάιαγγα ηεο ηάμεσο θαη ν ήξσαο Κξαπνπιίλζθη3

κπαίλεη ζηνλ Κεξακεηθφ ζαλ «ζσηήξαο ηεο θνηλσλίαο».

ΙΙ

Κεφάλαιο δεύτερο

Αο μαλαπηάζνπκε ην λήκα ηεο εμέιημεο.

Ζ ηζηνξία ηεο ζπληαρηηθήο εζλνζπλέιεπζεο χζηεξα απφ ηηο

κέξεο ηνπ Ηνχλε είλαη ε ηζηνξία ηεο θπξηαξρίαο θαη ηεο

δηάιπζεο ηεο δεκνθξαηηθήο νκάδαο ηεο αζηηθήο ηάμεο, ηεο

νκάδαο εθείλεο πνπ είλαη γλσζηή κε ην φλνκα ηξίρξσκνη

δεκνθξάηεο, πνχξνη δεκνθξάηεο, πνιηηηθνί δεκνθξάηεο,

θνξκαιηζηέο δεκνθξάηεο θιπ.

Ζ νκάδα απηή είρε απνηειέζεη ζην θαζεζηψο ηεο αζηηθήο

κνλαξρίαο ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, ηελ επίζεκε

δεκνθξαηηθή αληηπνιίηεπζε θαη ζπλεπψο έλα αλαγλσξηζκέλν,

Page 17: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζπζηαηηθφ κέξνο ηνπ ηφηε πνιηηηθνχ θφζκνπ. Δίρε ηνπο

αληηπξνζψπνπο ηεο ζηηο βνπιέο θαη ζεκαληηθή ζθαίξα επηξξνήο

ζηνλ Σχπν. Σν παξηζηλφ φξγαλφ ηεο, ηε «Ναζηνλάι» ην

ζεσξνχζαλε ζην είδνο ηνπ ηφζν αμηνζέβαζην, φζν θαη ηε

«Ενπξλάι ληε Νηεκπά». Ο ραξαθηήξαο ηεο αληηζηνηρνχζε ζηε

ζέζε πνπ είρε κέζα ζηε ζπληαγκαηηθή κνλαξρία. Γελ ήηαλ κηα

νκάδα ηεο αζηηθήο ηάμεο, πνπ ηε ζπλδέαλε κεγάια θνηλά

ζπκθέξνληα θαη πνπ ηελ μερψξηδαλ απφ ηηο άιιεο νκάδεο

ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο παξαγσγήο. Ήηαλ κηα θιίθα απφ

θηινδεκνθξαηηθνχο αζηνχο - ζπγγξαθείο, δηθεγφξνπο,

αμησκαηηθνχο θαη δεκφζηνπο ππαιιήινπο - πνπ ε επηξξνή ηνπο

ζηεξηδφηαλε ζηηο πξνζσπηθέο αληηπάζεηεο ηεο ρψξαο θαηά ηνπ

Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, ζηε ζχκεζε ηεο παιηάο δεκνθξαηίαο,

ζηε δεκνθξαηηθή πίζηε κεξηθψλ νλεηξνπφισλ θαη πξηλ απ' φια

ζην γαιιηθφ εζληθηζκφ, πνπ ηνλ θξαηνχζε ζπλερψο άγξππλν ην

κίζνο ηνπ ελάληηα ζηηο ζπλζήθεο ηεο Βηέλλεο θαη ηε ζπκκαρία

κε ηελ Αγγιία. Δλα κεγάιν κέξνο ησλ νπαδψλ πνπ είρε ε

«Ναζηνλάι» ηελ επνρή ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, ην

ρξσζηνχζε ζε ηνχην ηνλ θξπθφ απηνθξαηνξηζκφ, πνπ αξγφηεξα,

ζην θαζεζηψο ηεο δεκνθξαηίαο, κπφξεζε γη' απηφ ην ιφγν λα ηεο

αληηπαξαηαρζεί ζαλ έλαο νιέζξηνο αληαγσληζηήο ζην πξφζσπν

ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε. Καηαπνιεκνχζε ηελ αξηζηνθξαηία

ηνπ ρξήκαηνο, φπσο ην έθαλε φιε ε ππφινηπε αζηηθή

αληηπνιίηεπζε. Ζ πνιεκηθή ελάληηα ζηνλ πξνυπνινγηζκφ, πνπ

ζηε Γαιιία ήηαλ ζπλδεκέλε αθξηβψο κε ηελ πάιε ελάληηα ζηελ

αξηζηνθξαηία ηνπ ρξήκαηνο, ηεο εμαζθάιηδε κηα ηφζν θηελή

δεκνηηθφηεηα θαη ηφζν πινχζηα χιε γηα πνπξηηαληθά θχξηα

άξζξα, πνπ δελ κπνξνχζε λα κελ ηα εθκεηαιιεπηεί. Ζ

βηνκεραληθή αζηηθή ηάμε ηελ επγλσκνλνχζε γηαηί ππνζηήξηδε

δνπιφπξεπα ην γαιιηθφ πξνζηαηεπηηθφ ηεισλεηαθφ ζχζηεκα

πνπ ην παξαδερφηαλ σζηφζν πεξηζζφηεξν γηα εζληθνχο ιφγνπο

παξά γηα ιφγνπο νηθνλνκηθνχο. Σελ επγλσκνλνχζε θαη ην

ζχλνιν ηεο αζηηθήο ηάμεο γηα ηηο ζπθνθαληίεο ηεο ελάληηα ζηνλ

θνκκνπληζκφ θαη ην ζνζηαιηζκφ. Καηά ηα άιια, ην θφκκα ηεο

«Ναζηνλάι» ήηαλ θαζαξά δεκνθξαηηθφ, δειαδή δεηνχζε κηα

δεκνθξαηηθή αληίο κηα κνλαξρηθή κνξθή ηεο αζηηθήο

θπξηαξρίαο θαη πξηλ απ' φια ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ζ' απηή ηελ

Page 18: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θπξηαξρία. ζν γηα ηνπο φξνπο απηήο ηεο αιιαγήο, δελ ηνπο είρε

θαζφινπ μεθαζαξίζεη ζηνλ εαπηφ ηεο. Αληίζεηα, εθείλν πνπ

έβιεπε νινθάζαξα θαη πνπ έγηλε δεκφζηα γλσζηφ ζηα

κεηαξξπζκηζηηθά ζπκπφζηα ηηο ηειεπηαίεο κέξεο ηνπ

Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, ήηαλ ε αληηδεκνηηθφηεηά ηεο αλάκεζα

ζηνπο δεκνθξάηεο κηθξναζηνχο θαη ηδηαίηεξα ζην επαλαζηαηηθφ

πξνιεηαξηάην. Απηνί νη πνχξνη δεκνθξάηεο, φπσο είλαη

άιισζηε φινη νη πνχξνη δεκνθξάηεο, ήηαλ θηφιαο έηνηκνη λα

ηθαλνπνηεζνχλ ζηελ αξρή κε ηελ αληηβαζηιεία ηεο δνχθηζζαο

ηεο Οξιεάλεο, φηαλ μέζπαζε ε επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε πνπ

πξφζθεξε ζηνπο πην γλσζηνχο εθπξνζψπνπο ηνπο κηα ζέζε

ζηελ πξνζσξηλή θπβέξλεζε. Οη εθπξφζσπνί ηνπο είραλ θπζηθά

απφ ηελ αξρή ηελ εκπηζηνζχλε ηεο αζηηθήο ηάμεο θαη ηελ

πιεηνςεθία ηεο ζπληαρηηθήο εζλνζπλέιεπζεο. Σα ζνζηαιηζηηθά

ζηνηρεία ηεο πξνζσξηλήο θπβέξλεζεο απνθιείζηεθαλ ακέζσο

απφ ηελ εθηειεζηηθή επηηξνπή πνπ ζρεκάηηζε ε εζλνζπλέιεπζε

ζηελ πξψηε ηεο ζχλνδν θαη ην θφκκα ηεο «Ναζηνλάι»

ρξεζηκνπνίεζε ηελ έθξεμε ηεο εμέγεξζεο ηνπ Ηνχλε γηα λα

απνπέκςεη θαη ηελ ίδηα ηελ εθηειεζηηθή επηηξνπή θαη λ'

απαιιαγεί έηζη απφ ηνπο άκεζνπο αληηπάινπο ηνπ, απφ ηνπο

κηθξναζηνχο ή δεκνθξάηεο ξεπνπκπιηθάλνπο (Λεληξχ - Ρνιιέλ

θιπ.). Ο Καβαηληάθ, ν ζηξαηεγφο ηνπ αζηηθνχ δεκνθξαηηθνχ

θφκκαηνο πνπ είρε δηεπζχλεη ηε κάρε ηνπ Ηνχλε, αληηθαηάζηεζε

ηελ εθηειεζηηθή επηηξνπή αζθψληαο έλα είδνο δηθηαηνξηθήο

εμνπζίαο. Ο Μαξξάζη, παιηφο αξρηζπληάρηεο ηεο «Ναζηνλάι»,

έγηλε ν κφληκνο πξφεδξνο ηεο ζπληαρηηθήο εζλνζπλέιεπζεο θαη

νη πνχξνη δεκνθξάηεο πήξαλε ηα ππνπξγεία, θαζψο θαη φιεο ηηο

άιιεο ζεκαληηθέο ζέζεηο.

Ζ δεκνθξαηηθή νκάδα ησλ αζηψλ πνπ απφ θαηξφ ζεσξνχζε ηνλ

εαπηφ ηεο λφκηκν θιεξνλφκν ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε, λφκηζε

φηη έρεη μεπεξάζεη ηα ηδαληθά ηεο, κε ηε δηαθνξά φηη έθηαζε

ζηελ εμνπζία φρη φπσο ην νλεηξεχηεθε ηνλ θαηξφ ηνπ

Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, κε κηα θηιειεχζεξε εμέγεξζε ηεο

αζηηθήο ηάμεο ελάληηα ζην ζξφλν, κα χζηεξα απφ κηα ζηάζε ηνπ

πξνιεηαξηάηνπ ελάληηα ζην θεθάιαην, κηα ζηάζε πνπ

θαηαπλίγεθε κε θαλνληέο. Δθείλν πνπ είρε θαληαζηεί ζαλ ην πην

επαλαζηαηηθφ γεγνλφο μεηπιίρηεθε ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ζαλ ην

Page 19: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πην αληεπαλαζηαηηθφ. Ο θαξπφο ηεο έπεζε ζηελ πνδηά, κα έπεζε

απφ ην δέληξν ηεο γλψζεο, θη φρη απφ ην δέληξν ηεο δσήο.

Σν φλνκα θαη φρη ην πξάγκα

Ζ απνθιεηζηηθή θπξηαξρία ησλ αζηψλ δεκνθξαηψλ θξάηεζε

κφλνλ απφ ηηο 24 ηνπ Ηνχλε σο ηηο 10 ηνπ Γεθέκβξε 1848.

πλνςίδεηαη ζηε ζχληαμε ελφο δεκνθξαηηθνχ ζπληάγκαηνο θαη

ζηελ θήξπμε ηνπ Παξηζηνχ ζε θαηάζηαζε πνιηνξθίαο.

Σν λέν ζχληαγκα ζηε βάζε ηνπ δελ ήηαλ παξά ε

εθδεκνθξαηηζκέλε έθδνζε ηνπ ζπληαγκαηηθνχ ράξηε ηνπ 1830.

Σν πςειφ εθινγηθφ ηίκεκα ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε πνπ

απέθιεηε αθφκα θαη κηα κεγάιε κεξίδα ηεο αζηηθήο ηάμεο απφ

ηελ πνιηηηθή εμνπζία, ήηαλ αζπκβίβαζην κε ηελ χπαξμε ηεο

αζηηθήο δεκνθξαηίαο. ηε ζέζε απηνχ ηνπ εθινγηθνχ ηηκήκαηνο,

ε επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε είρε ακέζσο πξνθεξχμεη ην άκεζν

γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα. Οη αζηνί δεκνθξάηεο δελ κπνξνχζαλ

λ' αλαθεξχμνπλ σο κε γελφκελν απηφ ην γεγνλφο.

Τπνρξεψζεθαλ λ' αξθεζηνχλ λα πξνζζέζνπλ ηελ πεξηνξηζηηθή

δηάηαμε κηαο εμάκελεο δηακνλήο ζηνλ ηφπν ηεο εθινγήο. Ζ

παιηά δηνηθεηηθή, δεκνηηθή, δηθαζηηθή, ζηξαηησηηθή θιπ.,

νξγάλσζε δηαηεξήζεθε αλέπαθε ή, φπνπ ην ζχληαγκα ηελ

ηξνπνπνίεζε, ε ηξνπνπνίεζε απηή αθνξνχζε ηνλ πίλαθα ησλ

πεξηερνκέλσλ θαη φρη ην πεξηερφκελν, ην φλνκα θαη φρη ην

πξάγκα.

Σν αλαπφθεπγν γεληθφ επηηειείν ησλ ειεπζεξηψλ ηνπ 1848 -

πξνζσπηθή ειεπζεξία, ειεπζεξία ηνπ Σχπνπ, ηνπ ιφγνπ, ηεο

νξγάλσζεο, ηεο ζπγθέληξσζεο, ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο ζξεζθείαο

θιπ. - πεξηβιήζεθε κε κηα ζπληαγκαηηθή ζηνιή πνπ ην έθαλε

άηξσην. Γειαδή, θαζεκηά απ' απηέο ηηο ειεπζεξίεο

αλαθεξχζζεηαη ζαλ απφιπην δηθαίσκα ηνπ Γάιινπ πνιίηε,

αιιά κε ηε ζεκείσζε ζην πεξηζψξην φηη είλαη απεξηφξηζηε

κφλνλ σο εθεί πνπ δελ πεξηνξίδεηαη απφ ηα «ίζα δηθαηψκαηα ησλ

άιισλ θαη απφ ηε δεκφζηα αζθάιεηα», ε απφ «λφκνπο» πνπ

έρνπλ γηα ζθνπφ λα εμαζθαιίζνπλ αθξηβψο απηή ηελ αξκνλία

ησλ αηνκηθψλ ειεπζεξηψλ κεηαμχ ηνπο θαη κε ηε δεκφζηα

Page 20: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αζθάιεηα. Λ.ρ.: «Οη πνιίηεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα

ζπλεηαηξίδνληαη, λα ζπγθεληξψλνληαη θηιήζπρα θαη δίρσο φπια,

λα αλαθέξνληαη ζηηο αξρέο θαη λα εθθξάδνπλ πάληνηε ηηο

γλψκεο ηνπο κε ηνλ Σχπν ή κε θάζε άιιν κέζν. Ζ απφιαπζε

απηψλ ησλ δηθαησκάησλ δελ έρεη άιινπο πεξηνξηζκνχο παξά ηα

ίζα δηθαηψκαηα ησλ άιισλ θαη ηε δεκφζηα αζθάιεηα». (Κεθ. II

ηνπ γαιιηθνχ ζπληάγκαηνο, άξζξν 8). - «Ζ εθπαίδεπζε είλαη

ειεχζεξε. Ζ ειεπζεξία ηεο εθπαίδεπζεο πξέπεη λα

απνιακβάλεηαη κέζα ζηα φξηα πνπ έρνπλ θαζνξηζηεί απφ ην

λφκν θαη θάησ απφ ηελ αλψηεξε επίβιεςε ηνπ θξάηνπο», (ζην

ίδην άξζξν 9). - «Ζ θαηνηθία θάζε πνιίηε είλαη απαξαβίαζηε

εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο» (Κεθ. II,

άξζξν 3) θιπ., θιπ. Γη' απηφ, ην ζχληαγκα παξαπέκπεη ζπλερψο

ζε κειινληηθνχο νξγαληθνχο λφκνπο, πνπ ζα εξκελεχνπλ απηέο

ηηο ζεκεηψζεηο ζην πεξηζψξην θαη ζα ξπζκίδνπλ ηελ απφιαπζε

απηψλ ησλ απεξηφξηζησλ ειεπζεξηψλ, έηζη πνπ λα κε

ζπγθξνχνληαη νχηε αλακεηαμχ ηνπο, νχηε κε ηε δεκφζηα

αζθάιεηα. Καη αξγφηεξα απηνί νη νξγαληθνί λφκνη εθδφζεθαλ

απφ ηνπο θίινπο ηεο ηάμεσο θαη φιεο απηέο νη ειεπζεξίεο

ξπζκίζηεθαλ έηζη πνπ ε αζηηθή ηάμε λα ηηο απνιακβάλεη δίρσο

λα ζθνληάθηεη ζηα ίζα δηθαηψκαηα ησλ άιισλ ηάμεσλ ηεο

θνηλσλίαο. Παληνχ φπνπ απαγφξεπαλ νιφηεια ζηνπο άιινπο

απηέο ηηο ειεπζεξίεο ή πνπ επέηξεπαλ ηελ απφιαπζή ηνπο κε

ηέηνηνπο φξνπο πνπ απνηεινχλ άιιεο ηφζεο αζηπλνκηθέο παγίδεο,

απηφ γηλφηαλ πάληνηε κνλάρα γηα ην ζπκθέξνλ ηεο «δεκφζηαο

αζθάιεηαο», δειαδή γηα ηελ αζθάιεηα ηεο αζηηθήο ηάμεο, φπσο

νξίδεη ην ζχληαγκα. Γη' απηφ θαηνπηλά θαη ηα δχν κέξε

επηθαινχληαλ κε φιν ηνπο ην δίθην ην ζχληαγκα, ηφζν νη θίινη

ηεο ηάμεσο πνπ θαηαξγνχζαλε φιεο απηέο ηηο ειεπζεξίεο, φζν

θαη νη δεκνθξάηεο πνπ δηεθδηθνχζαλ φιεο ηηο ειεπζεξίεο. Γηαηί

ην θάζε άξζξν ηνπ ζπληάγκαηνο πεξηέρεη ηελ ίδηα ηνπ ηελ

αληίζεζε, ηε δηθή ηνπ άλσ θαη θάησ βνπιή, δειαδή ζηε γεληθή

θξάζε ηελ ειεπζεξία θαη ζηε ζεκείσζε ηνπ πεξηζσξίνπ ηελ

θαηάξγεζε ηεο ειεπζεξίαο. Οζνλ θαηξφ, ινηπφλ ήηαλ ζεβαζηή ε

ιέμε ειεπζεξία θαη εκπνδηδφηαλ κφλνλ ε πξαγκαηηθή εμάζθεζή

ηεο, ελλνείηαη κε λφκηκν ηξφπν, έκελε ε ζπληαγκαηηθή χπαξμε

Page 21: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηεο ειεπζεξίαο αλέπαθε θαη απαξαβίαζηε, θη αο ζαλαηψλαλε

πξαγκαηηθά ηε ζπγθεθξηκέλε ηεο χπαξμε.

Σξσηφ ζηα δχν θεθάιηα

Σν ζχληαγκα απηφ πνπ κε ηφζν έμππλν ηξφπν ην είραλ θάλεη

απαξαβίαζην, ήηαλ σζηφζν ζαλ ηνλ Αρηιιέα ηξσηφ ζ' έλα

ζεκείν, φρη φκσο ζηε θηέξλα, κα ζην θεθάιη ή θαιχηεξα ζηα

δχν θεθάιηα ζηα νπνία θαηέιεγε: ζηε λνκνζεηηθή ζπλέιεπζε

απφ ηε κηα κεξηά, ζηνλ πξφεδξν απφ ηελ άιιε. Αλ

μεθπιιίζνπκε ην ζχληαγκα ζα βξνχκε φηη κφλν ηα άξζξα φπνπ

θαζνξίδεηαη ε ζρέζε ηνπ πξνέδξνπ κε ηε λνκνζεηηθή ζπλέιεπζε

είλαη απφιπηα ζεηηθά, δίρσο αληηθάζεηο, δίρσο δπλαηφηεηεο

παξεξκελείαο. Γηαηί εδψ ην δήηεκα ήηαλ λα εμαζθαιηζηνχλ νη

ίδηνη νη αζηνί δεκνθξάηεο. Σα άξζξα 45 - 70 ηνπ ζπληάγκαηνο

έρνπλ ζπληαρζεί έηζη πνπ λα κπνξεί ε εζλνζπλέιεπζε λα

παξακεξίδεη κε ζπληαγκαηηθφ ηξφπν ηνλ πξφεδξν, ν πξφεδξνο

φκσο λα κε κπνξεί λα παξακεξίδεη ηελ εζλνζπλέιεπζε παξά

κνλάρα κε αληηζπληαγκαηηθφ ηξφπν, θαηαξγψληαο δειαδή ην

ίδην ην ζχληαγκα. Έηζη εδψ ην ίδην ην ζχληαγκα πξνθαιεί ηε

βίαηε θαηάξγεζή ηνπ. Γελ θαζηεξψλεη κνλάρα ην ρσξηζκφ ησλ

εμνπζηψλ φπσο ην έθαλε ν Υάξηεο ηνπ 1830, κα ηνλ πιαηαίλεη

σο ηελ αλππφθνξε αληίθαζε. Σν παηρλίδη ησλ ζπληαγκαηηθψλ

εμνπζηψλ, φπσο νλφκαζε ν Γθηδφ ηνπο θνηλνβνπιεπηηθνχο

θαπγάδεο αλάκεζα ζηε λνκνζεηηθή θαη ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία,

παίδεη ζην ζχληαγκα ηνπ 1848 αθαηάπαπηα va banque1. Απφ ηε

κηα ππάξρνπλ 750 αληηπξφζσπνη ηνπ ιανχ, πνπ έρνπλ εθιεγεί

κε θαζνιηθή ςεθνθνξία θαη είλαη επαλεθιέμηκνη θαη πνπ

απνηεινχλ κηαλ αλεμέιεγθηε, αδηάιπηε, αδηαίξεηε

εζλνζπλέιεπζε, κηαλ εζλνζπλέιεπζε, πνπ έρεη παληνδχλακε

λνκνζεηηθή εμνπζία, πνπ απνθαζίδεη ηειηθά γηα πφιεκν, εηξήλε

θαη εκπνξηθέο ζπκβάζεηο, πνπ απηή κφλνλ έρεη ην δηθαίσκα ηεο

ακλεζηίαο θαη πνπ κε ηε κνληκφηεηά ηεο βξίζθεηαη αδηάθνπα

ζην πξνζθήλην. Απφ ηελ άιιε, ππάξρεη ν πξφεδξνο κε φιεο ηηο

ραξαθηεξηζηηθέο ηδηφηεηεο ηεο βαζηιηθήο εμνπζίαο, κε ηελ

αξκνδηφηεηα λα δηνξίδεη θαη λα παχεη ηνπο ππνπξγνχο ηνπ

αλεμάξηεηα απφ ηελ εζλνζπλέιεπζε, κε φια ηα κέζα ηεο

Page 22: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ζηα ρέξηα ηνπ, πνπ έρεη ην δηθαίσκα λα

δηνξίδεη ζε φιεο ηηο ζέζεηο θαη νξίδεη έηζη ζηε Γαιιία

ηνπιάρηζην πάλσ απφ ελάκηζη εθαηνκκχξην ππάξμεηο, γηαηί

ηφζεο εμαξηψληαη απφ ηνπο 500.000 ππαιιήινπο θαη

αμησκαηηθνχο φισλ ησλ βαζκψλ. Έρεη καδί ηνπ φιεο ηηο έλνπιεο

δπλάκεηο. Έρεη ην πξνλφκην λα δίλεη ράξε ζε κεκνλσκέλνπο

εγθιεκαηίεο, λα βάδεη ζε δηαζεζηκφηεηα ηνπο εζλνθχιαθεο, λα

παχεη ζε ζπκθσλία κε ην ζπκβνχιην επηθξαηείαο, ηα γεληθά, ηα

επαξρηαθά θαη ηα δεκνηηθά ζπκβνχιηα πνπ εθιέγνληαη απφ ηνπο

ίδηνπο ηνπο πνιίηεο. Έρεη ηελ πξσηνβνπιία θαη ηελ θαζνδήγεζε

ζε φιεο ηηο ζπκθσλίεο κε ην εμσηεξηθφ. Δλψ ε ζπλέιεπζε

παξακέλεη ζπλερψο πάλσ ζηε ζθελή θαη είλαη εθηεζεηκέλε ζηελ

θαζεκεξηλή θνηλή θξηηηθή, ν πξφεδξνο θάλεη κηα θξπθή δσή ζηα

Ζιχζηα Πεδία, έρνληαο κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ θαη κέζα ζηελ

θαξδηά ηνπ ην άξζξν 45 ηνπ ζπληάγκαηνο, πνπ ηνπ θσλάδεη

θάζε κέξα: frere il faut mourir!»2. Ζ εμνπζία ζνπ ιήγεη ηε

δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ φκνξθνπ Μάε, ζηνλ ηέηαξην ρξφλν ηεο

εθινγήο ζνπ. Πάλε ηφηε πηα ηα κεγαιεία, ην θνκκάηη απηφ δελ

παίδεηαη γηα δεχηεξε θνξά θαη αλ έρεηο ρξέε θνίηαμε λα ηα

πιεξψζεηο έγθαηξα κε ηηο 600.000 θξάγθα πνπ ζνπ επηρνξεγεί

ην ζχληαγκα, εθηφο αλ πξνηηκάο λα ηξαβήμεηο ηε δεχηεξε

Γεπηέξα ηνπ φκνξθνπ Μάε γηα ην Κιηζχ!. Έηζη, αλ ην

ζχληαγκα παξαρσξεί ζηνλ πξφεδξν ηελ πξαγκαηηθή εμνπζία,

πξνζπαζεί λα εμαζθαιίζεη ζηελ εζλνζπλέιεπζε ηελ εζηθή

εμνπζία. Αιιά εθηφο πνπ είλαη αδχλαην λα δεκηνπξγεζεί κηα

εζηθή εμνπζία κε άξζξα λφκσλ, ην ζχληαγκα αλαηξεί ζην

δήηεκα απηφ άιιε κηα θνξά ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπ, νξίδνληαο

φηη ν πξφεδξνο εθιέγεηαη απφ φινπο ηνπο Γάιινπο κε άκεζε

ςεθνθνξία. Καη ελψ νη ςήθνη ηεο Γαιιίαο δηακνηξάδνληαη ζηα

750 κέιε ηεο εζλνζπλέιεπζεο, αληίζεηα ζπγθεληξψλνληαη εδψ

ζ' έλα κφλνλ άηνκν. Καη ελψ θάζε ρσξηζηφο αληηπξφζσπνο ηνπ

ιανχ αληηπξνζσπεχεη κφλν ηνχην ή εθείλν ην θφκκα, ηνχηε ή

εθείλε ηελ πφιε, ηνχην ή εθείλν ην πξνγεθχξσκα ή αθφκα ηελ

απιή αλάγθε λα εθιεγεί νπσζδήπνηε έλαο απφ ηνπο 750

βνπιεπηέο, ρσξίο λα πνιππξνζέρεη θαλέλαο νχηε ηηο ίδηεο ηηο

εθινγέο, νχηε θαη ηνλ ππνςήθην, ν πξφεδξνο είλαη ν εθιεθηφο

ηνπ έζλνπο θαη ε πξάμε ηεο εθινγήο ηνπ είλαη ην κεγάιν αηνχ,

Page 23: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πνπ ην παίδεη ν θπξίαξρνο ιαφο κηα θνξά θάζε ηέζζεξα ρξφληα.

Ζ εθιεγκέλε εζλνζπλέιεπζε βξίζθεηαη ζε κεηαθπζηθή ζρέζε

ελψ ν εθιεγκέλνο πξφεδξνο βξίζθεηαη ζε πξνζσπηθή ζρέζε κε

ην έζλνο. Ζ εζλνζπλέιεπζε εθθξάδεη βέβαηα κε ηνπο ρσξηζηνχο

αληηπξνζψπνπο ηεο ηηο πνηθίιεο πιεπξέο ηνπ εζληθνχ πλεχκαηνο,

κα ζηνλ πξφεδξν ελζαξθψλεηαη απηφ ην ίδην ην εζληθφ πλεχκα.

Απέλαληη ζηελ εζλνζπλέιεπζε ν πξφεδξνο θαηέρεη έλα είδνο

ζείν δηθαίσκα, ππάξρεη ειέσ ζενχ.

Να μεγειάζνπλ ην πεπξσκέλν κε ζπληαγκαηηθή παλνπξγία

Ζ Θέηηο, ε ζεά ηεο ζάιαζζαο, είρε πξνθεηεχζεη ζηνλ Αρηιιέα

πσο ζα πεζάλεη ζην άλζνο ηεο λεφηεηάο ηνπ. Σν ζχληαγκα, πνπ

είρε θη απηφ ζαλ ηνλ Αρηιιέα ην ηξσηφ ηνπ ζεκείν, είρε επίζεο

ζαλ ηνλ Αρηιιέα ηελ πξναίζζεζε πσο ζα πέζαηλε απφ πξφσξν

ζάλαην. Ήηαλ αξθεηφ γηα ηνπο ζπληαγκαηηθνχο πνχξνπο

δεκνθξάηεο λα ξίμνπλ κηα καηηά απφ ηα κεζνχξαλα ηεο ηδαληθήο

ηνπο δεκνθξαηίαο ζην βέβειν θφζκν, γηα λα δνπλ φηη ε

ππεξνςία ησλ βαζηιηθψλ, ησλ βνλαπαξηηθψλ, ησλ δεκνθξαηψλ,

ησλ θνκκνπληζηψλ, αχμαηλε θάζε κέξα καδί κε ηε δηθή ηνπο

αλππνιεςία φζν πιεζίαδαλ ζηελ νινθιήξσζε ηνπ κεγάινπ

ηνπο λνκνζεηηθνχ αξηζηνπξγήκαηνο, δίρσο λα ρξεηαζηεί γη' απηφ

λα βγεη απφ ηε ζάιαζζα ε Θέηηο θαη λα ηνπο πεη ην κπζηηθφ.

Πξνζπαζνχζαλ λα μεγειάζνπλ ην πεπξσκέλν κε κηα

ζπληαγκαηηθή παλνπξγία, ρξεζηκνπνηψληαο ην άξζξν 111 ηνπ

ζπληάγκαηνο, πνπ ζχκθσλα κ' απηφ θάζε πξφηαζε γηα

αλαζεψξεζε ηνπ ζπληάγκαηνο δελ κπνξνχζε λα ςεθηζηεί παξά

απφ κηα πιεηνςεθία ηνπιάρηζην ηξηψλ ηεηάξησλ - ζε ηξεηο

δηαδνρηθέο ζπδεηήζεηο, πνπ ζα πξέπεη λα ρσξίδνληαη ε κηα απφ

ηελ άιιε κε ην ρξνληθφ δηάζηεκα ελφο κήλα, θη απηφ πάιη κε

ηελ πξνυπφζεζε πσο ηνπιάρηζην 500 κέιε ηεο εζλνζπλέιεπζεο

ζα παίξλαλε κέξνο ζηελ ςεθνθνξία. Έηζη θάλαλε κνλάρα κηαλ

αλίζρπξε απφπεηξα λα εμαζθήζνπλ ζαλ θνηλνβνπιεπηηθή

κεηνςεθία - γηαηί βιέπαλε πξνθεηηθά ηνλ εαπηφ ηνπο απφ ηψξα

θηφιαο ζαλ κεηνςεθία - κηα εμνπζία πνπ, ηε ζηηγκή πνπ

δηαζέηαλε ηελ θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία θαη φια ηα κέζα ηεο

Page 24: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θπβεξλεηηθήο δχλακεο, μέθεπγε κέξα κε ηε κέξα φιν θαη πην

πνιχ απφ η' αδχλακα ρέξηα ηνπο.

Σέινο, ην ζχληαγκα ζ' έλα κεινδξακαηηθφ άξζξν εκπηζηεχεηαη

ηνλ εαπηφ ηνπ «ζηελ επαγξχπλεζε θαη ζηνλ παηξησηηζκφ

νιφθιεξνπ ηνπ γαιιηθνχ ιανχ θαη ηνπ θάζε Γάιινπ ρσξηζηά»,

αθνχ πξνεγνχκελα, ζε έλα άιιν άξζξν, είρε εκπηζηεπηεί ηνπο

«άγξππλνπο» θαη ηνπο «παηξηψηεο» ζηελ ηξπθεξή θαη πνηληθή

κέξηκλα ηνπ αλψηαηνπ δηθαζηεξίνπ, ηεο «haute cour», πνπ

επηλνήζεθε απ' απηφ ην ζχληαγκα.

Απηφ ήηαλ ην ζχληαγκα ηνπ 1848, πνπ ζηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε

1851 αλαηξάπεθε φρη απφ έλα θεθάιη, αιιά απφ ην άγγηγκα θαη

κφλνλ ελφο θαπέινπ. Σν θαπέιν απηφ είλαη αιήζεηα πσο ήηαλε

ην ηξίθνρν λαπνιεφληεην θαπέιν.

Δλψ νη αζηνί δεκνθξάηεο αζρνινχληαλ ζηε ζπλέιεπζε κε ην λα

ςηινινγνχλ, λα ζπδεηνχλ θαη λα ςεθίδνπλ απηφ ην ζχληαγκα,

έμσ απφ ηε ζπλέιεπζε ν Καβαηληάθ δηαηεξνχζε ην Παξίζη ζε

θαηάζηαζε πνιηνξθίαο. Ζ θαηάζηαζε πνιηνξθίαο ηνπ Παξηζηνχ

ήηαλ ε κακή ηεο ζπληαρηηθήο ζπλέιεπζεο φηαλ θνηινπνλνχζε

ηα δεκνθξαηηθά δεκηνπξγήκαηά ηεο. Αλ ην ζχληαγκα

εμαθαλίζηεθε αξγφηεξα απφ ηνλ θφζκν κε ηηο μηθνιφγρεο, δελ

πξέπεη λα μερλάκε φηη ρξεηάζηεθε λα ην πξνζηαηεχζνπλ ην ίδην,

φηαλ βξηζθφηαλ αθφκα ζηελ θνηιηά ηεο κάλαο ηνπ, κε

μηθνιφγρεο θαη κάιηζηα κε μηθνιφγρεο πνπ ήηαλ ζηξακκέλεο

ελάληηα ζην ιαφ θαη φηη ρξεηάζηεθαλ μηθνιφγρεο γηα λα ην

θέξνπλ ζηνλ θφζκν. Οη πξφδξνκνη ησλ «θαζψο πξέπεη

δεκνθξαηψλ» είραλ πεξηθέξεη ην ζχκβνιφ ηνπο, ηελ ηξίρξσκε

ζεκαία, ζ' φιε ηελ Δπξψπε. Οη «θαζψο πξέπεη δεκνθξάηεο» κε

ηε ζεηξά ηνπο έθαλαλ επίζεο κηαλ εθεχξεζε, πνπ βξήθε κνλάρε

ηεο ην δξφκν γηα λα δηαδνζεί ζ' φιε ηελ ήπεηξν κα πνπ

μαλαγπξλνχζε ζηε Γαιιία κε νινέλα μαλαλησκέλε αγάπε,

ψζπνπ ηψξα πνιηηνγξαθήζεθε κφληκα ζηνπο κηζνχο λνκνχο ηεο

- ηελ θαηάζηαζε πνιηνξθίαο. Ήηαλ κηα ιακπξή εθεχξεζε, πνπ

ρξεζηκνπνηήζεθε πεξηνδηθά ζε θάζε θαηνπηλή θξίζε ζηελ

πνξεία ηεο γαιιηθήο επαλάζηαζεο. Μα ν ζηξαηψλαο θαη ν

Page 25: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θαηαπιηζκφο, πνπ ηνπο θνξηψλαλε θαηά πεξηφδνπο απάλσ ζην

θεθάιη ηεο γαιιηθήο θνηλσλίαο γηα λα ηεο δνπιήμνπλ ην κπαιφ

θαη λα ηελ θάλνπλ λα θάηζεη θξφληκα, ην ζπαζί θαη ην κνπζθέην

πνπ ζ' απηά αλαζέηαλε, θαηά πεξηφδνπο, λα δηθάδνπλ θαη λα

δηνηθνχλ, λα θεδεκνλεχνπλ θαη λα ινγνθξίλνπλ, λα εθηεινχλ

αζηπλνκηθά θαζήθνληα θαη λα παίδνπλ ην ξφιν ηνπ

λπρηνθχιαθα, ην κνπζηάθη θαη ε ζηξαηησηηθή ζηνιή πνπ ηα

δηαιαινχζαλ πεξηνδηθά ζαλ αλψηαηε ζνθία θαη ζαλ πξχηαλε

ηεο θνηλσλίαο - κήπσο δε ζα 'πξεπε ηειηθά ν ζηξαηψλαο θαη ν

θαηαπιηζκφο, ην ζπαζί θαη ην κνπζθέην, ην κνπζηάθη θαη ε

ζηξαηησηηθή ζηνιή, λα ζθεθζνχλ λα ιπηξψζνπλ κηα γηα πάληα

ηελ θνηλσλία αλαθεξχζζνληαο ην δηθφ ηνπο θαζεζηψο ζαλ ην

αλψηαην θαζεζηψο θαη λ' απαιιάμνπλ νιφηεια ηελ αζηηθή

θνηλσλία απφ ηελ έγλνηα λα θπβεξλάεη ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηεο; Ο

ζηξαηψλαο θαη ν θαηαπιηζκφο, ην ζπαζί θαη ην κνπζθέην, ην

κνπζηάθη θαη ε ζηξαηησηηθή ζηνιή έπξεπε αθφκα πεξηζζφηεξν

λα θηάζνπλ ζ' απηή ηε ζθέςε, γηαηί ηφηε ζα κπνξνχζαλ λα

πεξηκέλνπλ πην θαιή πιεξσκή γη' απηή ηελ πην κεγάιε ηνπο

εθδνχιεπζε, ελψ κε ηηο απιέο πεξηνδηθέο θαηαζηάζεηο

πνιηνξθίαο θαη κε ηηο πξφζθαηξεο δηαζψζεηο ηεο θνηλσλίαο θαηά

δηαηαγή ηεο κηαο ή ηεο άιιεο νκάδαο ηεο αζηηθήο ηάμεο, εθηφο

απφ κεξηθνχο λεθξνχο θαη ηξαπκαηίεο θαη κεξηθνχο θηιηθνχο

αζηηθνχο κνξθαζκνχο, ηα θέξδε ήηαλ πνιχ πεληρξά. Μήπσο ν

ζηξαηφο δε ζα έπξεπε λα παίμεη επηηέινπο θη απηφο κηα θνξά ην

παηρλίδη ηεο θαηάζηαζεο πνιηνξθίαο γηα ην δηθφ ηνπ ην

ζπκθέξνλ θαη γηα δηθφ ηνπ ινγαξηαζκφ θαη λα πνιηνξθήζεη

ηαπηφρξνλα ηα αζηηθά ρξεκαηνθπιάθηα; Γελ πξέπεη άιισζηε λα

μερλνχκε, αο ην πνχκε αλάκεζα ζη' άιια, φηη ν ζπληαγκαηάξρεο

Μπεξλάξ, ν ίδηνο ν πξφεδξνο ηεο ζηξαηησηηθήο επηηξνπήο πνπ

θάησ απ' ηηο δηαηαγέο ηνπ Καβαηληάθ βνήζεζε γηα λα

εμνξηζηνχλ ρσξίο δίθε 15.000 ζηαζηαζηέο, εθείλε ηε ζηηγκή

θηληφηαλ πάιη επηθεθαιήο ηεο ζηξαηησηηθήο επηηξνπήο πνπ

δξνχζε ζην Παξίζη.

Αλ κε ηελ θαηάζηαζε πνιηνξθίαο ηνπ Παξηζηνχ νη θαζψο πξέπεη,

νη πνχξνη δεκνθξάηεο είραλ δεκηνπξγήζεη ην θπηψξην φπνπ ζα

βιάζηαηλαλ νη πξαηηνξηαλνί3 ηεο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851, απφ ηελ

Page 26: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

άιιε κεξηά αμίδνπλ ηνλ έπαηλν γηαηί, αληί λα δηεγείξνπλ ην

εζληθφ αίζζεκα, φπσο γηλφηαλε ηνλ θαηξφ ηνπ Λνπδνβίθνπ

Φηιίππνπ, ηψξα πνπ εμνπζηάδνπλ ηελ εζληθή δχλακε, έξπνπλ

κπξνζηά ζην εμσηεξηθφ θαη αληί λα ειεπζεξψζνπλ ηελ Ηηαιία,

άθεζαλ ηνπο απζηξηαθνχο θαη ηνπο λαπνιηηάλνπο λα ηελ

μαλαθαηαρηήζνπλ. Ζ εθινγή ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε ζην

πξνεδξηθφ αμίσκα, ζηηο 10 ηνπ Γεθέκβξε 1848 έβαιε ηέινο ζηε

δηθηαηνξία ηνπ Καβαηληάθ θαη ζηε ζπληαρηηθή ζπλέιεπζε.

Σν άξζξν 44 ηνπ ζπληάγκαηνο νξίδεη: «Ο πξφεδξνο ηεο

γαιιηθήο δεκνθξαηίαο δελ πξέπεη πνηέ λα έρεη ράζεη ηελ

ηδηφηεηα ηνπ Γάιινπ πνιίηε». Ο πξψηνο πξφεδξνο ηεο γαιιηθήο

δεκνθξαηίαο, ν Λ. Ν. Βνλαπάξηεο, φρη κφλν είρε ράζεη ηελ

ηδηφηεηα ηνπ Γάιινπ πνιίηε, φρη κφλνλ είρε ρξεκαηίζεη Άγγινο

εηδηθφο αζηπλνκηθφο ππάιιεινο, κα είρε αθφκα πνιηηνγξαθεζεί

θαη Διβεηφο ππήθννο.

Αλέπηπμα ζε άιιν κέξνο ηε ζεκαζία ηεο εθινγήο ηεο 10εο ηνπ

Γεθέκβξε. Γελ επαλέξρνκαη εδψ ζην ίδην δήηεκα. Φηάλεη εδψ ε

παξαηήξεζε φηη ήηαλ κηα αληίδξαζε ησλ ρσξηθψλ πνπ

ππνρξεψζεθαλ λα πιεξψζνπλ ηα έμνδα ηεο επαλάζηαζεο ηνπ

Φιεβάξε, ελάληηα ζηηο άιιεο ηάμεηο ηνπ έζλνπο, κηα αληίδξαζε

ηνπ ρσξηνχ ελάληηα ζηελ πφιε. Ζ εθινγή απηή βξήθε πάιη

κεγάιε απήρεζε ζην ζηξαηφ, πνπ νη δεκνθξάηεο ηεο

«Ναζηνλάι» δελ ηνπ είραλ ραξίζεη νχηε δφμα νχηε αχμεζε ηνπ

κηζζνχ, ζηε κεγάιε αζηηθή ηάμε πνπ έβιεπε ηνλ Βνλαπάξηε

ζαλ γέθπξα πξνο ηε κνλαξρία, ζηνπο πξνιεηάξηνπο θαη ηνπο

κηθξναζηνχο πνπ ηε ραηξέηηζαλ ζα καζηίγσκα ηνπ Καβαηληάθ.

Αξγφηεξα ζα κνπ δνζεί ε επθαηξία λα εμεηάζσ πην δηεμνδηθά ηηο

ζρέζεηο ησλ ρσξηθψλ κε ηε γαιιηθή επαλάζηαζε.

Ζ πεξίνδνο απφ ηηο 20 ηνπ Γεθέκβξε ηνπ 1848 σο ηε δηάιπζε

ηεο ζπληαρηηθήο, ην Μάε ηνπ 1849, πεξηθιείλεη ηελ ηζηνξία ηεο

πηψζεο ησλ αζηψλ δεκνθξαηψλ.

Ζ αζηηθή κάδα ήηαλ βαζηιηθή

Page 27: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Αθνχ ίδξπζαλ κηα δεκνθξαηία γηα ηελ αζηηθή ηάμε, αθνχ

έδησμαλ ην επαλαζηαηηθφ πξνιεηαξηάην απφ ηνλ πνιηηηθφ ζηίβν

θη έθιεηζαλ πξνζσξηλά ην ζηφκα ησλ δεκνθξαηηθψλ

κηθξναζηψλ, παξακεξίδνληαη νη ίδηνη απφ ηε κάδα ηεο αζηηθήο

ηάμεο, πνπ ηδηνπνηήζεθε ηε δεκνθξαηία απηή γηαηί ηε ζεσξνχζε

κε ην δίθην ηεο ηδηνθηεζία ηεο. Απηή φκσο ε αζηηθή κάδα, ήηαλ

βαζηιηθή. Δλα κέξνο απ' απηήλ, νη κεγάινη γαηνθηήκνλεο,

θπξηαξρνχζαλ ζην θαζεζηψο ηεο παιηλφξζσζεο θαη ήηαλ γη'

απηφ λνκηκφθξνλεο. Σν άιιν κέξνο, νη αξηζηνθξάηεο ηνπ

ρξήκαηνο θαη νη κεγαινβηνκήραλνη, θπξηαξρνχζαλ ζην

θαζεζηψο ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε θαη ήηαλ γη' απηφ νξιεαληθνί.

Οη κεγάινη αμησκαηνχρνη ηνπ ζηξαηνχ, ηνπ παλεπηζηεκίνπ, ηεο

εθθιεζίαο, ηνπ δηθεγνξηθνχ ζψκαηνο, ηεο αθαδεκίαο θαη ηνπ

Σχπνπ, ήηαλ κνηξαζκέλνη θαη ζηα δχν κέξε, αλ θαη φρη κε ηελ

ίδηα αλαινγία. ε ηνχηε δσ ηελ αζηηθή δεκνθξαηία πνπ δελ

έθεξε νχηε ην φλνκα ησλ Βνπξβψλσλ νχηε ησλ Οξιεαλψλ,

αιιά ην φλνκα ηνπ θεθαιαίνπ, είραλε βξεη ηελ θξαηηθή κνξθή

πνπ κ' απηή ζα κπνξνχζαλ λα θπξηαξρήζνπλ απφ θνηλνχ. Ζ

εμέγεξζε ηνπ Ηνχλε ηνχο είρε θηφιαο ελψζεη ζην «θφκκα ηεο

ηάμεσο». Σψξα έπξεπε πξψηα λα παξακεξηζηεί ε θιίθα ησλ

αζηψλ δεκνθξαηψλ πνπ θαηείραλ αθφκα ηηο έδξεο ηεο

εζλνζπλέιεπζεο. ζν βάλαπζα απηνί νη πνχξνη δεκνθξάηεο

είραλ θάλεη ρξήζε ηεο θπζηθήο βίαο ελάληηα ζην ιαφ, ηφζν

δεηιά, άηνικα, άλαλδξα, ηζαθηζκέλνη θαη αλίθαλνη γηα αγψλα

ππνρσξνχζαλ ηψξα παληνχ φπνπ έπξεπε λα ππεξαζπίζνπλ ην

δεκνθξαηηζκφ ηνπο θαη ην λνκνζεηηθφ ηνπο δηθαίσκα ελάληηα

ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θαη ζηνπο βαζηιηθνχο. Γε ρξεηάδεηαη

λα εθζέζσ εδψ ηελ επαίζρπληε ηζηνξία ηεο δηάιπζήο ηνπο. Γελ

ήηαλ κηα πηψζε, ήηαλ έλα ζβήζηκν. Σειείσζε κηα γηα πάληα ν

ξφινο ηνπο ζηελ ηζηνξία, θαη ζηελ επφκελε πεξίνδν

θηγνπξάξνπλ αθφκα, ηφζν κέζα ζηελ εζλνζπλέιεπζε φζν θη

έμσ απ' αχηε, κφλν ζαλ αλάκλεζε, ζαλ αλάκλεζε πνπ θαίλεηαη

πσο μαλαδσληαλεχεη θάζε θνξά πνπ πξφθεηηαη πάιη κφλν γηα ηε

ιέμε δεκνθξαηία θαη θάζε θνξά πνπ ε επαλαζηαηηθή

ζχγθξνπζε απεηιεί λα θαηέβεη ζην ρακειφηεξν επίπεδν.

εκεηψλσ παξνδηθά, φηη ε εθεκεξίδα πνπ έδσζε ην φλνκά ηεο

Page 28: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζην θφκκα απηφ, ε «Ναζηνλάι», πξνζρψξεζε ζηελ θαηνπηλή

πεξίνδν ζην ζνζηαιηζκφ.

Πξνηνχ ηειεηψζνπκε κ' απηή ηελ πεξίνδν, πξέπεη λα ξίμνπκε

αθφκα κηα καηηά ζηηο δχν δπλάκεηο, πνπ ζηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε

1851 ε κηα εθκεδέληζε ηελ άιιε, ηε ζηηγκή πνπ απφ ηηο 20 ηνπ

Γεθέκβξε 1848 σο ηελ απνρψξεζε ηεο ζπληαρηηθήο δνχζαλ ζε

νκαιέο ζπδπγηθέο ζρέζεηο. Δλλννχκε απφ ηε κηα ην Λνπδνβίθν

Βνλαπάξηε θη απφ ηελ άιιε ην θφκκα ησλ ζπλαζπηζκέλσλ

βαζηιηθψλ, ην θφκκα ηεο ηάμεσο, ην θφκκα ηεο κεγάιεο αζηηθήο

ηάμεο. Μφιηο αλέιαβε ηελ πξνεδξεία ν Βνλαπάξηεο ζρεκάηηζε

ακέζσο κηα θπβέξλεζε απφ ην θφκκα ηεο ηάμεσο θαη έβαιε

επηθεθαιήο ηεο ηνλ Οληηιφλ Μπαξξφ, πνπ αο ζεκεησζεί, ήηαλ ν

παιηφο αξρεγφο ηεο πην θηιειεχζεξεο νκάδαο ηεο

θνηλνβνπιεπηηθήο αζηηθήο ηάμεο. Ο θ. Μπαξξφ είρε πεηχρεη

επηηέινπο ηελ θπβέξλεζε πνπ ην θάληαζκά ηεο ηνλ θαηαδίσθε

απφ ην 1830 θαη, αθφκα πεξηζζφηεξν, είρε πεηχρεη ηελ πξνεδξία

ζ' απηήλ ηελ θπβέξλεζε. ρη φκσο φπσο ηελ είρε θαληαζηεί

ζηελ επνρή ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, δειαδή ζαλ ν

παιηφηεξνο εγέηεο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο αληηπνιίηεπζεο, αιιά

κε ηελ εληνιή λα δνινθνλήζεη έλα θνηλνβνχιην θαη ζαλ

ζχκκαρνο φισλ ησλ άζπνλδσλ ερζξψλ ηνπ, ησλ ηεζνπηηψλ, θαη

ησλ λνκηκνθξφλσλ. Οδεγνχζε επηηέινπο ηε λχθε ζην ζπίηη ηνπ,

αθνχ φκσο πξνεγνχκελα είρε θαηαληήζεη πφξλε. Ο Βνλαπάξηεο

ζεκείσζε θαηλνκεληθά νιηθή έθιεηςε. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο

ελεξγνχζε γη' απηφλ.

ηελ πξψηε θηφιαο ζπλεδξίαζε ηνπ ππνπξγηθνχ ζπκβνπιίνπ,

απνθαζίζηεθε ε εθζηξαηεία ηεο Ρψκεο, πνπ ζπκθψλεζαλ λα

ηελ επηρεηξήζνπλ πίζσ απφ ηηο πιάηεο ηεο εζλνζπλέιεπζεο, θαη

λα ηεο απνζπάζνπλ ηηο αλαγθαίεο γη' απηήλ πηζηψζεηο κε

ςεχηηθεο πξνθάζεηο. Ζ θπβέξλεζε αξρίδεη έηζη ηε δξάζε ηεο κε

κηα απάηε απέλαληη ζηελ εζλνζπλέιεπζε θαη κε κηα κπζηηθή

ζπλσκνζία καδί κε ηηο απνιπηαξρηθέο δπλάκεηο ηνπ εμσηεξηθνχ,

ελάληηα ζηελ επαλαζηαηηθή δεκνθξαηία ηεο Ρψκεο. Με ηνλ ίδην

ηξφπν θαη κε ηηο ίδηεο καλνχβξεο, ν Βνλαπάξηεο

πξνπαξαζθεχαζε ην πξαμηθφπεκά ηνπ ηεο 2αο ηνπ Γεθέκβξε

Page 29: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ελάληηα ζηε βαζηιηθή λνκνζεηηθή ζπλέιεπζε θαη ε

ζπληαγκαηηθή ηεο δεκνθξαηία. Αο κε ιεζκνλνχκε φηη ην ίδην

θφκκα, πνπ ζηηο 20 ηνπ Γεθέκβξε 1848 ζρεκάηηζε ηελ

θπβέξλεζε ηνπ Βνλαπάξηε, απνηεινχζε ζηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε

1851 ηελ πιεηνςεθία ηεο λνκνζεηηθήο ζπλέιεπζεο.

Ζ ζπληαρηηθή ζπλέιεπζε είρε απνθαζίζεη ηνλ Αχγνπζην λα κε

δηαιπζεί πξηλ επεμεξγαζηεί θαη δεκνζηεχζεη κηα νιφθιεξε

ζεηξά απφ νξγαληθνχο λφκνπο, πνπ ζα ζπκπιήξσλαλ ην

ζχληαγκα. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο έβαιε ηνλ βνπιεπηή Ραηψ θαη

ηεο πξφηεηλε ζηηο 6 ηνπ Γελάξε 1849 λα εγθαηαιείςεη ηνπο

νξγαληθνχο λφκνπο θαη λα απνθαζίζεη θαιχηεξα ηελ

απηνδηάιπζή ηεο. Ορη κφλν ε θπβέξλεζε κε ηνλ θ. Οληηιφλ

Μπαξξφ επηθεθαιήο, κα θαη φια καδί ηα βαζηιφθξνλα κέιε ηεο

εζλνζπλέιεπζεο ηεο επαλαιάκβαλαλ εθείλε ηε ζηηγκή φηη ε

δηάιπζή ηεο ήηαλ αλαγθαία γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο πίζηεο,

γηα ηε ζηεξέσζε ηεο ηάμεσο, γηα λα δνζεί έλα ηέινο ζηελ

αφξηζηε πξνζσξηλφηεηα θαη λα δεκηνπξγεζεί κηα νξηζηηθή

θαηάζηαζε, φηη ε ζπλέιεπζε εκπφδηδε ηελ παξαγσγηθφηεηα ηεο

λέαο θπβέξλεζεο θαη φηη δεηνχζε λα παξαηείλεη ηελ χπαξμή ηεο

κφλν θαη κφλν απφ κλεζηθαθία θαη φηη ε ρψξα ηελ είρε βαξεζεί

πηα. Ο Βνλαπάξηεο ζεκείσζε φιεο απηέο ηηο επηζέζεηο ελάληηα

ζηε λνκνζεηηθή εμνπζία, ηηο έκαζε απ' έμσ θαη απέδεημε ζηνπο

βαζηιηθνχο ηνπ θνηλνβνπιίνπ ζηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 ηη είρε

κάζεη απ' απηνχο. Δπαλέιαβε ηφηε ηα ίδηα ηα δηθά ηνπο

ζπλζήκαηα ελαληίνλ ηνπο.

Ζ θπβέξλεζε Μπαξξφ θαη ην θφκκα ηεο ηάμεσο πξνρψξεζαλ

πην πέξα. Πξνθάιεζαλ ζ' φιε ηε Γαιιία ηελ απνζηνιή

αλαθνξψλ πξνο ηελ εζλνζπλέιεπζε, πνπ ηελ παξαθαινχζαλ

πνιχ επγεληθά λα εμαθαληζηεί. Έηζη νδήγεζαλ ζηε κάρε

ελάληηα ζηελ εζλνζπλέιεπζε ηε ζπληαγκαηηθά νξγαλσκέλε

έθθξαζε ηνπ ιανχ, ηηο αλνξγάλσηεο κάδεο. Γίδαμαλ ζην

Βνλαπάξηε λα επηθαιείηαη ην ιαφ ελάληηα ζηα θνηλνβνπιεπηηθά

ζψκαηα. Σέινο, ζηηο 29 ηνπ Γελάξε 1849 ήξζε ε κέξα πνπ ε

ζπληαρηηθή ζα απνθάζηδε γηα ηελ απηνδηάιπζή ηεο. Ζ

εζλνζπλέιεπζε βξήθε φηη είρε θαηαιεθζεί ζηξαηησηηθά ην

Page 30: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θηίξην φπνπ ζπλεδξίαδε. Ο αγθαξληέ, ν ζηξαηεγφο ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο, πνπ ζηα ρέξηα ηνπ είρε ζπγθεληξσζεί ε

αλψηαηε δηνίθεζε ηεο εζλνθπιαθήο θαη ηνπ ηαρηηθνχ ζηξαηνχ,

είρε νξγαλψζεη ζην Παξίζη κηα κεγάιε επηζεψξεζε ηνπ

ζηξαηνχ, ζαλ λα ήηαλ λα γίλεη κάρε θαη νη ζπλαζπηζκέλνη

βαζηιηθνί δήισζαλ απεηιεηηθά ζηε ζπληαρηηθή, πσο ζα

ρξεζηκνπνηφηαλ βία αλ δε ζπγθαηέλεπε. Καη ε ζπληαρηηθή

ζπγθαηέλεπζε θαη παδάξεςε κφλν κηα πνιχ ζχληνκε παξάηαζε

ηεο δσήο ηεο. Ση άιιν ήηαλ ινηπφλ ε 29 ηνπ Γελάξε αλ φρη ην

πξαμηθφπεκα ηεο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 πνπ ηε θνξά απηή ην

πξαγκαηνπνηνχζαλ νη βαζηιηθνί καδί κε ηνλ Βνλαπάξηε ελάληηα

ζηε δεκνθξαηηθή εζλνζπλέιεπζε; Οη θχξηνη απηνί δελ

παξαηήξεζαλ ή δε ζέιεζαλ λα παξαηεξήζνπλ φηη ν

Βνλαπάξηεο επσθειήζεθε απφ ηελ 29 ηνπ Γελάξε 1849 γηα λα

βάιεη λα παξειάζεη κπξνζηά ηνπ, ζηνλ Κεξακεηθφ, έλα κέξνο

ηνπ ζηξαηνχ θαη φηη αξπάρηεθε κε ιαρηάξα αθξηβψο απ' απηή

ηελ πξψηε δεκφζηα ζπγθέληξσζε ηεο ζηξαηησηηθήο δχλακεο

πνπ ζηξεθφηαλ ελάληηα ζηελ θνηλνβνπιεπηηθή εμνπζία γηα λα

πξναλαγγειζεί ζαλ Καιιηγνχιαο. Απηνί, θπζηθά, δε βιέπαλε

παξά κνλάρα ηνλ αγθαξληέ ηνπο.

Δλα απφ ηα ειαηήξηα πνπ παξαθηλνχζαλ ηδηαίηεξα ην θφκκα ηεο

ηάμεσο λα ζπληνκέςεη βίαηα ην ρξφλν δσήο ηεο ζπληαρηηθήο

ήηαλ νη νξγαληθνί λφκνη πνπ ζα ζπκπιήξσλαλ ην ζχληαγκα,

φπσο ν λφκνο γηα ηελ εθπαίδεπζε, ν λφκνο γηα ηε ζξεζθεπηηθή

ιαηξεία θ.ιπ. Σνπο ζπλαζπηζκέλνπο βαζηιηθνχο ελδηέθεξε

εμαηξεηηθά λα θάλνπλ νη ίδηνη απηνχο ηνπο λφκνπο θαη λα κελ

αθήζνπλ λα ηνπο θάλνπλ νη δεκνθξαηηθνί, πνπ είραλ γίλεη ζην

κεηαμχ δχζπηζηνη. Χζηφζν, αλάκεζα ζ' απηνχο ηνπο νξγαληθνχο

λφκνπο βξηζθφηαλ θη έλαο λφκνο ζρεηηθά κε ηηο επζχλεο ηνπ

πξνέδξνπ ηεο δεκνθξαηίαο. ηα 1851 ε λνκνζεηηθή ζπλέιεπζε

απαζρνιηφηαλ αθξηβψο κε ηε ζχληαμε ελφο ηέηνηνπ λφκνπ, φηαλ

ν Βνλαπάξηεο πξφιαβε απηφ ην ρηχπεκα κε ην ρηχπεκα ηεο 2αο

ηνπ Γεθέκβξε. Καη ηη δε ζα 'δηλαλ νη ζπλαζπηζκέλνη βαζηιηθνί,

θαηά ηε ρεηκεξηλή θνηλνβνπιεπηηθή εθζηξαηεία ηνπο ηνπ 1851,

γηα λα βξνπλ έηνηκν απηφλ ην λφκν γηα ηηο επζχλεο ηνπ

Page 31: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πξνέδξνπ, θαη κάιηζηα ζπληαγκέλν απφ κηα δχζπηζηε, κηζεηή

δεκνθξαηηθή ζπλέιεπζε!

Σν θνξφηδν ησλ βαζηιηθψλ

Αθνχ ε ζπληαρηηθή έζπαζε κφλε ηεο ζηηο 29 ηνπ Γελάξε 1849

ην ηειεπηαίν ηεο φπιν, ε θπβέξλεζε Μπαξξφ θαη νη θίινη ηεο

ηάμεσο, ηελ θαηαδίσμαλ κέρξη ζαλάηνπ, δελ παξάιεηςαλ ηίπνηα

πνπ ζα κπνξνχζε λα ηελ ηαπεηλψζεη θαη ηεο απέζπαζαλ κέζα

ζηελ απειπηζηηθή αδπλακία ηεο ηελ ςήθηζε λφκσλ πνπ ηελ

έθαλαλ λα ράζεη θαη ην ηειεπηαίν ππφιεηκκα ππφιεςεο πνπ είρε

αθφκα γη' απηήλ ν θφζκνο. Ο Βνλαπάξηεο πνπ ήηαλ

απαζρνιεκέλνο κε ηελ έκκνλή ηνπ λαπνιεφληεηα ηδέα, ήηαλ

αξθεηά ζξαζχο γηα λα εθκεηαιιεπηεί δεκφζηα απηφ ηνλ

εμεπηειηζκφ ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο εμνπζίαο. Καη πξαγκαηηθά,

φηαλ ε εζλνζπλέιεπζε ςήθηζε ζηηο 8 ηνπ Μάε 1849 κηα

πξφηαζε κνκθήο ελάληηα ζηελ θπβέξλεζε γηα ηελ θαηάιεςε

ηεο Σζηβίηα-βέθθηα απφ ηνλ Οπληηλφ θαη δηέηαμε λα

επαλαθέξνπλ ηελ εθζηξαηεία ηεο Ρψκεο ζηνλ δήζελ πξννξηζκφ

ηεο, ν Βνλαπάξηεο δεκνζίεπζε ην ίδην βξάδπ ζηε «Μνληηέξ»

κηαλ επηζηνιή πξνο ηνλ Οπληηλφ, φπνπ ηνλ ζπλέραηξε γηα ηα

εξσηθά ηνπ θαηνξζψκαηα θαη φπνπ ζε αληίζεζε κε ηνπο

θνηλνβνπιεπηηθνχο θαιακαξάδεο, νξζσλφηαλ ζαλ κεγαιφςπρνο

πξναζπηζηήο ηνπ ζηξαηνχ. Οη βαζηιηθνί ρακνγεινχζαλ γη' απηφ.

Σνλ πεξλνχζαλ απινχζηαηα γηα δηθφ ηνπο θνξφηδν. Σέινο, φηαλ

ν Μαξξάζη, ν πξφεδξνο ηεο ζπληαρηηθήο, λφκηζε θάπνηα ζηηγκή

πσο ε αζθάιεηα ηεο εζλνζπλέιεπζεο θηλδχλεπε θαη,

ζηεξηδφκελνο ζην ζχληαγκα, θάιεζε έλα ζπληαγκαηάξρε κε ην

ζχληαγκά ηνπ, ν ζπληαγκαηάξρεο αξλήζεθε λα ππαθνχζεη,

επηθαιέζηεθε ηελ πεηζαξρία θαη παξέπεκςε ηνλ Μαξξάζη ζηνλ

αγθαξληέ, πνπ ηνλ εηξσλεχηεθε θαη ηνλ έδησμε κε ηελ

παξαηήξεζε φηη δελ ηνπ άξεζαλ «Les bayonnettes

intelligentes»4.

Σν Ννέκβξε ηνπ 1851, φηαλ νη ζπλαζπηζκέλνη βαζηιηθνί

ζέιεζαλ λ' αξρίζνπλ ηελ απνθαζηζηηθή κάρε ελάληηα ζηνλ

Βνλαπάξηε, πξνζπάζεζαλ κε ηε δηαβφεηε «πξφηαζε λφκνπ γηα

Page 32: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηνπο θνζκήηνξεο», λα επηβάινπλ ηελ αξρή ηεο άκεζεο

θηλεηνπνίεζεο ζηξαηεπκάησλ απφ ηνλ πξφεδξν ηεο

εζλνζπλέιεπζεο. Δλαο απφ ηνπο ζηξαηεγνχο ηνπο, ν Λεθιψ,

είρε ππνγξάςεη ηελ πξφηαζε λφκνπ. Σνπ θάθνπ ν αγθαξληέ

ςήθηζε ηελ πξφηαζε θαη ν Θηέξζνο επαίλεζε ηελ πξνλνεηηθή

ζνθία ηεο πξψηεο ζπληαρηηθήο. Ο ππνπξγφο ησλ ζηξαηησηηθψλ

αηλη-Αξλψ ηνπ απάληεζε φπσο είρε απαληήζεη ν αγθαξληέ

ζην Μαξξάζη, θη απηφ θάησ απφ ηα ρεηξνθξνηήκαηα ησλ

νξεηλψλ!

Έηζη, ην ίδην θφκκα ηεο ηάμεσο, φηαλ αθφκα δελ ήηαλ

εζλνζπλέιεπζε παξά κνλάρα θπβέξλεζε είρε ζηηγκαηίζεη ην

θνηλνβνπιεπηηθφ θαζεζηψο. Καη έκπεμε ηηο θσλέο φηαλ ε 2α

ηνπ Γεθέκβξε 1851 έδησμε απηφ ην θαζεζηψο απφ ηε Γαιιία!

Σνπ επρφκαζηε θαιφ ηαμίδη!

ΖΜΔΗΧΔΗ

* Tribun: Ρσκαίνο δήκαξρνο πνπ εθιεγφηαλ απφ ηνπο πιεβείνπο

θαη είρε θαζήθνλ λα ππεξαζπίδεη ηα δηθαηψκαηα θαη ηα

ζπκθέξνληά ηνπο. (εκ. Μεη.)

1. Φξελνθνκείν ζηελ Αγγιία. (εκ. χλη.)

2. Ζ θξάζε απηή έρεη παξζεί απφ έλαλ κχζν ηνπ Αηζψπνπ, φπνπ

έλαο θαπρεζηάξεο θαινχζε κάξηπξεο θαη ηζρπξηδφηαλ φηη

θάπνηε ζηε Ρφδν είρε πεηχρεη έλα ζαπκάζην πήδεκα. Οη

παξηζηάκελνη ηφηε ηνπ απάληεζαλ: «Αλ είλαη αιήζεηα, ηη ζνπ

ρξεηάδνληαη νη κάξηπξεο; Ηδνχ ε Ρφδνο, ηδνχ θαη ην πήδεκα!» Μ'

άιια ιφγηα: απφδεημε ζηελ πξάμε αλ κπνξείο λα ην θάλεηο. (εκ.

χλη.)

3. Ήξσαο απφ ην πνίεκα «Γπν ηππφηεο» ηνπ Υάηλξηρ Υάηλε. Με

ηε κνξθή ηνπ Κξαπνπιίλζθη (απφ ηε γαιιηθή ιέμε crapule, πνπ

ζεκαίλεη ηνλ άλζξσπν πνπ επηδίδεηαη ζηελ θξαηπάιε θαη ζηελ

αζσηία), ν Υάηλε εηξσλεχεηαη ηνλ μεπεζκέλν επγελή. Ο Μαξμ

Page 33: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

κε ην φλνκα απηφ ραξαθηεξίδεη ηνλ Λνπδνβίθν Βνλαπάξηε.

(εκ. χλη.)

Παραπομπές:

1. Σα δηαθηλδπλεχεη φια: Έθθξαζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην

ραξηνπαίγλην φηαλ ηα παίδεη θαλείο φια γηα φια ζ' έλα ραξηί.

2. Αδειθέ, πξέπεη λα πεζάλεηο!

3. Πξαηηνξηαλνί: Λεγφηαλ ε πξνζσπηθή θξνπξά πνπ

δηαηεξνχζαλ νη Ρσκαίνη απηνθξάηνξεο θαη νη ζηξαηεγνί θαη πνπ

είραλ νξηζκέλα πξνλφκηα.

4. Οη έμππλεο ιφγρεο.

ΙΙΙ

ηηο 28 ηνπ Μάε 1849 ζπλήιζε ε λνκνζεηηθή εζλνζπλέιεπζε.

ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 δηαιχζεθε βίαηα. Απηή ε πεξίνδνο

πεξηθιείλεη ηε δσή ηεο ζπληαγκαηηθήο ή θνηλνβνπιεπηηθήο

δεκνθξαηίαο.

ηελ πξψηε γαιιηθή επαλάζηαζε χζηεξα απφ ηελ θπξηαξρία

ησλ ζπληαγκαηηθψλ αθνινχζεζε ε θπξηαξρία ησλ γηξνλδίλσλ

θαη χζηεξα απφ ηελ θπξηαξρία ησλ γηξνλδίλσλ ε θπξηαξρία ησλ

γηαθσβίλσλ. Καζέλα απ’ απηά ηα θφκκαηα ζηεξίδεηαη ζην πην

πξννδεπηηθφ θφκκα. Μφιηο ην θαζέλα απ’ απηά νδεγήζεη ηελ

επαλάζηαζε αξθεηά καθξηά, ηφζν πνπ λα κε κπνξεί λα ηελ

αθνινπζήζεη παξαπέξα, θη αθφκα ιηγφηεξν λα κπνξεί λα

πξνεγεζεί απ’ απηήλ, παξακεξίδεηαη απφ ηνλ ηνικεξφηεξν

ζχκκαρν πνπ βξίζθεηαη πίζσ ηνπ θαη ζηέιλεηαη ζηε ιαηκεηφκν.

Ζ επαλάζηαζε θηλείηαη έηζη ζε αλνδηθή γξακκή.

Σν αληίζεην ζπκβαίλεη κε ηελ επαλάζηαζε ηνπ 1848. Σν

πξνιεηαξηαθφ θφκκα εκθαλίδεηαη ζαλ έλα εμάξηεκα ηνπ

κηθξναζηηθνχ δεκνθξαηηθνχ θφκκαηνο. Σν δεχηεξν πξνδίδεη θαη

εγθαηαιείπεη ην πξψην ζηηο 16 ηνπ Απξίιε, ζηηο 15 ηνπ Μάε θαη

ζηηο κέξεο ηνπ Ηνχλε. Σν δεκνθξαηηθφ θφκκα, κε ηε ζεηξά ηνπ,

ζηεξίδεηαη ζηνπο ψκνπο ησλ αζηψλ δεκνθξαηψλ. Μφιηο νη

Page 34: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αζηνί δεκνθξάηεο πίζηεςαλ πσο ζηάζεθαλ γεξά ζηα πφδηα ηνπο,

μεθνξηψλνληαη ηνλ ελνριεηηθφ ζπλάδειθν θαη ζηεξίδνληαη

ζηνπο ψκνπο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο

καδεχεη ηνπο ψκνπο ηνπ, αθήλεη ηνπο αζηνχο δεκνθξάηεο λα

ηνπκπάξνπλ θαη ζηεξίδεηαη ην ίδην ζηνπο ψκνπο ηεο έλνπιεο

δχλακεο. Ννκίδεη αθφκα πσο θάζεηαη επάλσ ζηνπο ψκνπο ηεο,

φηαλ έλα σξαίν πξσί βιέπεη φηη νη ψκνη απηνί κεηαηξάπεθαλ ζε

ιφγρεο. Κάζε θφκκα ρηππάεη απφ πίζσ ην θφκκα πνπ ηείλεη πξνο

ηα εκπξφο θαη αθνπκπάεη απφ εκπξφο ζην θφκκα πνπ ηείλεη πξνο

ηα πίζσ. Καζφινπ παξάμελν ινηπφλ, φηη ράλεη ηελ ηζνξξνπία

ηνπ φηαλ βξίζθεηαη ζ’ απηή ηε γεινία ζηάζε θαη φηη, αθνχ θάλεη

πξψηα ηνπο αλαπφθεπγνπο κνξθαζκνχο, γθξεκίδεηαη κε

αιιφθνηα ρνξνπεδεηά. Ζ επαλάζηαζε θηλείηαη έηζη ζε

θαζνδηθή γξακκή. Βξίζθεηαη ζ’ απηή ηελ πηζνδξνκηθή θίλεζε,

πξηλ αθφκα αθαηξεζεί ην ηειεπηαίν νδφθξαγκα ηνπ Φιεβάξε

θαη πξηλ ζπζηαζεί ε πξψηε επαλαζηαηηθή αξρή.

Ζ πεξίνδνο πνπ έρνπκε κπξνζηά καο πεξηθιείλεη ην πην

παξδαιφ κίγκα απφ ρηππεηέο αληηθάζεηο: ζπληαγκαηηθνχο πνπ

ζπλσκνηνχλ αλνηρηά ελάληηα ζην ζχληαγκα, επαλαζηάηεο πνπ

νκνινγεκέλα είλαη ζπληαγκαηηθνί, κηα εζλνζπλέιεπζε πνπ

ζέιεη λα είλαη παληνδχλακε θαη πνπ κέλεη πάληα

θνηλνβνπιεπηηθή, νξεηλνχο πνπ λνκίδνπλ φηη ε απνζηνιή ηνπο

είλαη λα ππνκέλνπλ θαη πνπ παξεγνξηνχληαη γηα ηηο ησξηλέο ηνπο

ήηηεο πξνθεηεχνληαο κειινληηθέο λίθεο, βαζηιηθνχο πνπ

απνηεινχλ ηνπο patres c nscripti (ζ. ζ. Καηά ιέμε: παηέξεο

εγγεγξακκέλνη. Έηζη πξνζθσλνχληαλ ζηελ αξραία Ρψκε νη

ζπγθιεηηθνί. Δδψ ρξεζηκνπνηείηαη κε ηελ έλλνηα ησλ

ππεξαζπηζηψλ) ηεο δεκνθξαηίαο θαη πνπ ε θαηάζηαζε ηνπο

αλαγθάδεη λα θξαηνχλ ζην εμσηεξηθφ ηνπο αληίπαινπο

βαζηιηθνχο νίθνπο ησλ νπνίσλ είλαη νπαδνί θαη λα δηαηεξνχλ

ζηε Γαιιία ηε δεκνθξαηία πνπ κηζνχλ, κηα εθηειεζηηθή εμνπζία

πνπ βξίζθεη ηε δχλακή ηεο ζηελ ίδηα ηεο ηελ αδπλακία θαη ην

αμηνζέβαζηφ ηεο ζηελ πεξηθξφλεζε πνπ εκπλέεη, κηα

δεκνθξαηία πνπ δελ είλαη άιιν ηίπνηα, απφ ηε ζχλζεηε αηηκία

δχν κνλαξρηψλ, ηεο παιηλφξζσζεο θαη ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε,

κε κηα απηνθξαηνξηθή εηηθέηα – ζπλδέζεηο πνπ ε πξψηε ξήηξα

Page 35: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηνπο είλαη ν δηραζκφο, αγψλεο πνπ ν πξψηνο ηνπο λφκνο είλαη λα

κέλνπλ αλαπνθάζηζηνη, κηα απνραιηλσκέλε θαη ρσξίο

πεξηερφκελν αλαηαξαρή ζην φλνκα ηεο επαλάζηαζεο, πάζε

δίρσο αιήζεηα, αιήζεηεο δίρσο πάζε, ήξσεο δίρσο εξστζκνχο,

ηζηνξία δίρσο γεγνλφηα, κηα εμέιημε πνπ ε κφλε θηλεηήξηα

δχλακή ηεο θαίλεηαη λα είλαη ην εκεξνιφγην θαη πνπ θαηαληάεη

θνπξαζηηθή κε ηε δηαξθή επαλάιεςε ησλ ίδησλ εληάζεσλ θαη

ραιαξψζεσλ, αληηζέζεηο πνπ θαίλνληαη φηη νμχλνληαη πεξηνδηθά

κφλν θαη κφλν γηα λ’ ακβιπλζνχλ θαη λα θαηαπέζνπλ ρσξίο λα

κπνξνχλ λα βξνπλ ιχζε, πξνζπάζεηεο πνπ ηηο επηδείρλνπλ κε

αμηψζεηο, θαη αζηηθφο ηξφκνο κπξνζηά ζηνλ θίλδπλν ηεο

ζπληέιεηαο ηνπ θφζκνπ θαη ηαπηφρξνλα νη πην κηθξφπξεπεο

ξαδηνπξγίεο θαη απιηθέο θσκσδίεο πνπ παίδνληαη απφ ηνπο

θνζκνζσηήξεο πνπ κε ην lais-ser aller (ζ. ζ. Άζε ηα πξάγκαηα

λα αθνινπζνχλ ην δξφκν ηνπο) ηνπο ζπκίδνπλ ιηγφηεξν ηελ

εκέξα ηεο θξίζεσο παξά ηελ επνρή ηεο Φξνλη – φιεο ηηο

επίζεκεο κεγαινθπΐεο ηεο Γαιιίαο πνπ ηηο ληξφπηαζε ε

θνπηνπνλεξηά ελφο αηφκνπ, θάζε θνξά πνπ ε θαζνιηθή ζέιεζε

ηνπ έζλνπο εθδειψλεηαη κε ηελ θαζνιηθή ςεθνθνξία, θαη

ςάρλεη λα βξεη ηελ θαηάιιειε έθθξαζή ηεο ζηνπο

αξηεξηνζθιεξσκέλνπο ερζξνχο ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ καδψλ,

ψζπνπ ηε βξίζθεη ηειηθά ζηελ απζαηξεζία ελφο ιεζηνπεηξαηή.

Αλ πνηέ κηα ηζηνξηθή πεξίνδνο δσγξαθηδφηαλ κε γθξίδα

ρξψκαηα, πάλσ ζε γθξίδν θφλην, ζα ήηαλ ηνχηε εδψ. Οη

άλζξσπνη θαη ηα γεγνλφηα παξνπζηάδνληαη ζαλ ην αληίζεην ηνπ

ιέκηι (ζ. ζ. Κχξην πξφζσπν ζην παξακχζη ν «Πέηεξ ιέκηι»

ηνπ Αληαικπέξη θνλ ακίζζν. Ο Πέηεξ ιέκηι πνχιεζε ηε

ζθηά ηνπ γηα λα γίλεη πινχζηνο θαη πεξηπιαληφηαλ θαηφπηλ ζ’

φιν ηνλ θφζκν γηα λα ηελ μαλαβξεί), ζαλ ζθηέο πνπ έραζαλ ην

ζψκα ηνπο. Ζ ίδηα ε επαλάζηαζε παξαιχεη ηνπο θνξείο ηεο θαη

πξνηθίδεη κνλάρα ηνπο αληηπάινπο ηεο κε γεκάηε πάζνο

βηαηφηεηα. ηαλ ην «εξπζξφ θάληαζκα», πνπ ζπλερψο

επηθαινχληαη θαη εμνξθίδνπλ νη αληεπαλαζηάηεο εκθαλίδεηαη

επηηέινπο, δελ εκθαλίδεηαη κε ηνλ αλαξρηθφ θξπγηθφ ζθνχθν

ζην θεθάιη, αιιά κε ηε ζηνιή ηεο ηάμεσο, κε θφθθηλν παληειφλη.

Page 36: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Δίδακε φηη ε θπβέξλεζε πνπ εγθαζίδξπζε ν Βνλαπάξηεο ζηηο 20

ηνπ Γεθέκβξε 1848 ηε κέξα ηεο αλφδνπ ηνπ, ήηαλ κηα

θπβέξλεζε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο, ηνπ ζπλαζπηζκνχ ησλ

λνκηκνθξφλσλ θαη ησλ νξιεαληθψλ. Απηή ε θπβέξλεζε

Μπαξξφ-Φαιινχ είρε δήζεη πεξηζζφηεξν απφ ηε δεκνθξαηηθή

ζπληαρηηθή ζπλέιεπζε, πνπ ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηεο ηελ είρε

ζπληνκέςεη ιίγν-πνιχ βίαηα θαη εμαθνινπζνχζε λα βξίζθεηαη

αθφκα ζην πεδάιην. Ο αλγθαξληέ, ν ζηξαηεγφο ησλ

ζπλαζπηζκέλσλ βαζηιηθψλ, εμαθνινπζνχζε λα ζπγθεληξψλεη

ζην πξφζσπφ ηνπ ηε γεληθή δηνίθεζε ηεο πξψηεο κεξαξρίαο ηνπ

ζηξαηνχ θαη ηεο εζλνθπιαθήο ηνπ Παξηζηνχ. Σέινο, νη γεληθέο

εθινγέο είραλ εμαζθαιίζεη ζην θφκκα ηεο ηάμεσο ηε κεγάιε

πιεηνςεθία ηεο εζλνζπλέιεπζεο. Δδψ νη βνπιεπηέο θαη νη

νκφηηκνη ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ βξέζεθαλ αληηκέησπνη κε

κηαλ ηεξή θάιαγγα απφ λνκηκφθξνλεο γηα ηνπο νπνίνπο πνιιά

ςεθνδέιηηα ηνπ έζλνπο είραλ κεηαβιεζεί ζε εηζηηήξηα γηα ηελ

πνιηηηθή ζθελή. Οη βνλαπαξηηθνί αληηπξφζσπνη ηνπ ιανχ ήηαλ

πνιχ αξαηά ζπαξκέλνη θαη δε κπνξνχζαλ λα ζρεκαηίζνπλ έλα

αλεμάξηεην θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα. Δκθαλίδνληαλ κφλν ζαλ ε

mauvaise queue (ζ. ζ. Καθή νπξά) ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο.

Έηζη, ινηπφλ, ην θφκκα ηεο ηάμεσο θξαηνχζε ζηα ρέξηα ηνπ ηελ

θπβεξλεηηθή εμνπζία, ην ζηξαηφ θαη ην λνκνζεηηθφ ζψκα, κε

ιίγα ιφγηα, νιφθιεξε ηελ θξαηηθή δχλακε, ελψ είρε εληζρπζεί

εζηθά απφ ηηο γεληθέο εθινγέο, πνπ παξνπζίαδαλ ηελ θπξηαξρία

ηνπ ζαλ ηε ζέιεζε ηνπ ιανχ θαη απφ ηελ ηαπηφρξνλε λίθε ηεο

αληεπαλάζηαζεο ζ’ νιφθιεξε ηελ επξσπατθή ήπεηξν.

Πνηέ έλα θφκκα δελ μεθίλεζε γηα ηελ εθζηξαηεία ηνπ κε

ηζρπξφηεξα κέζα ή θάησ απφ θαιχηεξνπο νησλνχο.

ηελ εζλνζπλέιεπζε νη λαπαγεκέλνη πνχξνη δεκνθξάηεο

ιηγφζηεςαλ ζε κηα θιίθα απφ θακηά πελεληαξηά αλζξψπνπο κε

ηνπο ζηξαηεγνχο ηεο Αθξηθήο – Καβαηληάθ, Λακνξζηέξ θαη

Μπεληψ – επηθεθαιήο ηνπο. Σν κεγάιν φκσο θφκκα ηεο

αληηπνιίηεπζεο ζρεκαηίζηεθε απφ ηνπο νξεηλνχο. Μ’ απηφ ην

θνηλνβνπιεπηηθφ φλνκα βαθηίζηεθε ην ζνζηαιδεκνθξαηηθφ

θφκκα. Γηάζεηε πάλσ απφ 200 ζε ζχλνιν 750 ςήθσλ ηεο

Page 37: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εζλνζπλέιεπζεο, θαη ήηαλ γη’ απηφ ηνπιάρηζην ηφζν ηζρπξφ,

φζν ε θαζεκηά απφ ηηο ηξεηο νκάδεο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο

ρσξηζηά παξκέλε. Ζ ζρεηηθή κεηνςεθία ηνπο ζε ζχγθξηζε κε ην

ζχλνιν ηνπ βαζηιηθνχ ζπλαζπηζκνχ θαηλφηαλ λ’

αληηζηαζκίδεηαη απφ εηδηθέο ζπλζήθεο. Οη εθινγέο ζηνπο λνκνχο

δελ είραλ δείμεη κνλάρα φηη είραλ απνθηήζεη κηα ζεκαληηθή

επηξξνή αλάκεζα ζηνλ αγξνηηθφ πιεζπζκφ. Αξηζκνχζαλ ζηηο

γξακκέο ηνπο φινπο ζρεδφλ ηνπο βνπιεπηέο ηνπ Παξηζηνχ. Ο

ζηξαηφο εθδήισζε ηε δεκνθξαηηθή ηνπ πίζηε κε ηελ εθινγή

ηξηψλ ππαμησκαηηθψλ θαη ν αξρεγφο ησλ νξεηλψλ, ν Λεληξχ –

Ρνιιέλ, ζε αληίζεζε κε φινπο ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ θφκκαηνο

ηεο ηάμεσο, είρε αλπςσζεί ζε θνηλνβνπιεπηηθφ εππαηξίδε απφ

ηνπο πέληε λνκνχο πνπ είραλ ζπγθεληξψζεη ηηο ςήθνπο ηνπο ζην

φλνκά ηνπ. Μπξνο ζηηο αλαπφθεπγεο ζπγθξνχζεηο ησλ

βαζηιηθψλ κεηαμχ ηνπο θαη νιφθιεξνπ ηνπ θφκκαηνο ηεο

ηάμεσο κε ην Βνλαπάξηε, νη νξεηλνί θαίλνληαλ πσο

ζπγθέληξσλαλ ζηηο 28 ηνπ Μάε 1849 φια ηα ζηνηρεία ηεο

επηηπρίαο. Γεθαπέληε κέξεο αξγφηεξα ηα είραλε ράζεη φια, καδί

θαη ηελ ηηκή.

Πξηλ παξαθνινπζήζνπκε παξαπέξα ηελ θνηλνβνπιεπηηθή

ηζηνξία, είλαη αλαγθαίεο κεξηθέο παξαηεξήζεηο γηα λα

απνθχγνπκε ηηο ζπλεζηζκέλεο παξαλνήζεηο γηα ην ζπλνιηθφ

ραξαθηήξα ηεο επνρήο πνπ έρνπκε λα εμεηάζνπκε. χκθσλα κε

ηηο απφςεηο ησλ δεκνθξαηηθψλ, φπσο ζηελ πεξίνδν ηεο

ζπληαρηηθήο, έηζη θαη ζηελ πεξίνδν ηεο λνκνζεηηθήο

εζλνζπλέιεπζεο πξφθεηηαη γηα ην ίδην δήηεκα, γηα ηελ απιή

πάιε αλάκεζα ζηνπο δεκνθξαηηθνχο θαη ηνπο βαζηιηθνχο. Μα

ην ίδην ην θίλεκα νη δεκνθξαηηθνί ην ζπλνςίδνπλ ζε έλα

ζχλζεκα: «Αληίδξαζε» - λχρηα, φπνπ δει. φιεο νη γάηεο

θαίλνληαη γθξίδεο θαη φπνπ ηνπο επηηξέπεηαη λα

επαλαιαβαίλνπκε ηηο θνηλνηνπίεο ηνπο ζαλ λπρηνθχιαθεο. Καη

βέβαηα, ζηελ πξψηε καηηά, ην θφκκα ηεο ηάμεσο θαίλεηαη ζαλ

έλα θνπβάξη απφ δηάθνξεο βαζηιηθέο νκάδεο, πνπ φρη κφλνλ ε

κηα ξαδηνπξγεί ζε βάξνο ηεο άιιεο γηα λα θέξεη ζην ζξφλν ην

δηθφ ηεο κλεζηήξα θαη γηα λα απνθιείζεη ην κλεζηήξα ηεο

αληίζεηεο νκάδαο, έλα θνπβάξη απφ δηάθνξεο βαζηιηθέο νκάδεο

Page 38: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πνπ φκσο ηαπηφρξνλα ελψλνληαη φιεο καδί ζην θνηλφ κίζνο θαη

ζηηο θνηλέο επηζέζεηο ηνπο ελάληηα ζηε «δεκνθξαηία». Σν θφκκα

ηεο ηάμεσο θαίλεηαη ζπλερψο απαζρνιεκέλν κε κηα

«αληίδξαζε», πνπ νχηε πεξηζζφηεξν νχηε ιηγφηεξν απ’ φηη

γίλεηαη ζηελ Πξσζία, ζηξέθεηαη ελάληηα ζηνλ ηφπν, ηελ

νξγάλσζε θιπ., θαη πνπ, φπσο ζηελ Πξσζία, πξαγκαηνπνηείηαη

κε βάλαπζεο αζηπλνκηθέο επεκβάζεηο ηεο γξαθεηνθξαηίαο, ηεο

ρσξνθπιαθήο θαη ησλ δηθαζηεξίσλ. Καη νη «νξεηλνί», κε ηε

ζεηξά ηνπο είλαη επίζεο ζπλερψο απαζρνιεκέλνη λα

απνθξνχζνπλ απηέο ηηο επηζέζεηο θαη λα ππεξαζπίδνπλ έηζη ηα

«αηψληα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ» φπσο εδψ θη ελάκηζε

αηψλα θάλεη ιίγν – πνιχ θάζε ιεγφκελν ιατθφ θφκκα. Αλ φκσο

εμεηάζνπκε απφ πην θνληά ηελ θαηάζηαζε θαη ηα θφκκαηα,

εμαθαλίδεηαη απηή ε επηθαλεηαθή φςε, πνπ θαιχπηεη ηελ πάιε

ησλ ηάμεσλ θαη ηελ ηδηφκνξθε θπζηνγλσκία απηήο ηεο πεξηφδνπ.

Οη λνκηκφθξνλεο θαη νη νξιεαληθνί απνηεινχζαλ φπσο είπακε,

ηηο δπν κεγάιεο νκάδεο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Ση θξαηνχζε

απηέο ηηο νκάδεο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Ση θξαηνχζε απηέο

ηηο νκάδεο δεκέλεο ζηνπο κλεζηήξεο ηνπο θαη ζε δηάζηαζε

κεηαμχ ηνπο; Μήπσο ν θξίλνο θαη ε ηξίρξσκε ζεκαία, ν νίθνο

ησλ Βνπξβψλσλ θαη ν νίθνο ηεο Οξιεάλεο, νη δηάθνξεο

απνρξψζεηο ηνπ βαζηιηζκνχ, ε νκνινγία πίζηεσο ζην βαζηιηζκφ

γεληθά; ην θαζεζηψο ησλ Βνπξβψλσλ θπβεξλνχζε ε κεγάιε

γαηνθηεζία κε ηνπο παπάδεο θαη ηνπο ιαθέδεο ηεο, θαη ζην

θαζεζηψο ησλ Οξιεαλψλ θπβεξλνχζαλ ε κεγάιε αξηζηνθξαηία

ηνπ ρξήκαηνο, ε κεγάιε βηνκεραλία, ην κεγάιν εκπφξην, δει. ην

θεθάιαην κε ηελ αθνινπζία ηνπ απφ δηθεγφξνπο, θαζεγεηέο θαη

ξήηνξεο. Ζ λφκηκε κνλαξρία δελ ήηαλ παξά ε πνιηηηθή έθθξαζε

ηεο θιεξνλνκηθήο θπξηαξρίαο ησλ αθεληάδσλ ηεο γεο, ην ίδην

φπσο ε κνλαξρία ηνπ Ηνχιε δελ ήηαλ παξά ε πνιηηηθή έθθξαζε

ηεο θπξηαξρίαο πνπ ζθεηεξίζηεθαλ νη αζηνί λεφπινπηνη. Δθείλν

ινηπφλ πνπ θξαηνχζε ρσξηζκέλεο ηηο δπν νκάδεο δελ ήηαλ νη

δήζελ αξρέο ηνπο, ήηαλ νη πιηθνί φξνη ηεο χπαξμήο ηνπο, δπν

δηαθνξεηηθά είδε ηδηνθηεζίαο, ήηαλ ε παιηά αληίζεζε αλάκεζα

ζηελ πφιε θαη ζην ρσξηφ, ν αληαγσληζκφο αλάκεζα ζην

θεθάιαην θαη ζηε γαηνθηεζία. Καη πνηνο αξλείηαη φηη ζπλάκα

Page 39: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

παιηέο αλακλήζεηο, πξνζσπηθέο έρζξεο, θφβνη θαη ειπίδεο,

πξνιήςεηο θαη απηαπάηεο, ζπκπάζεηεο θαη αληηπάζεηεο

πεπνηζήζεηο, άξζξα πίζηεσο θαη αξρέο, ηνπο έδελαλ κε ηνλ έλαλ

ή κε ηνλ άιιν βαζηιηθφ νίθν; Πάλσ ζηηο δηάθνξεο κνξθέο ηεο

ηδηνθηεζίαο, πάλσ ζηηο θνηλσληθέο ζπλζήθεο χπαξμεο πςψλεηαη

έλα νιφθιεξν επνηθνδφκεκα απφ δηαθνξεηηθά θαη κε ηδηαίηεξν

ηξφπν δηακνξθσκέλα αηζζήκαηα, απηαπάηεο, λννηξνπίεο θαη

αληηιήςεηο γηα ηε δσή. Οιφθιεξε ε ηάμε ηηο δεκηνπξγεί θαη ηηο

δηακνξθψλεη ζχκθσλα κε ηε δηθή ηεο πιηθή βάζε θαη ζχκθσλα

κε ηηο αληίζηνηρεο θνηλσληθέο ζρέζεηο. Σν μερσξηζηφ άηνκν πνπ

ηηο δέρεηαη κε ηελ παξάδνζε θαη ηελ εθπαίδεπζε, κπνξεί λα

θαληάδεηαη πσο απνηεινχλ ηηο πξαγκαηηθέο θαζνξηζηηθέο αηηίεο

θαη ηελ αθεηεξία ηεο δξάζεο ηνπ. Αλ νη νξιεαληθνί θαη νη

λνκηκφθξνλεο, αλ θάζε κεξίδα πξνζπαζνχζε λα πείζεη ηνλ

εαπηφ ηεο θαη ηνπο άιινπο πψο εθείλν πνπ ηνπο ρσξίδεη είλαη ε

πξνζήισζή ηνπο ζηνπο δπν βαζηιηθνχο νίθνπο, ηα γεγνλφηα

απφδεημαλ αξγφηεξα πσο αληίζεηα, εθείλν πνπ εκπφδηδε ηελ

έλσζε ησλ δπν βαζηιηθψλ νίθσλ ήηαλ ηα δηραζκέλα

ζπκθέξνληά ηνπο. Καη φπσο ζηελ ηδησηηθή δσή θάλνπκε

δηάθξηζε αλάκεζα ζε εθείλν πνπ έλαο άλζξσπνο ιέεη ή

ζθέπηεηαη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ζε εθείλν πνπ πξαγκαηηθά είλαη

θαη θάλεη, έηζη αθφκα πην πνιχ πξέπεη ζηνπο ηζηνξηθνχο αγψλεο

λα θάλνπκε δηάθξηζε αλάκεζα ζηα ιφγηα θαη ηηο δνμαζίεο ησλ

θνκκάησλ θαη ζηνλ πξαγκαηηθφ ηνπο νξγαληζκφ θαη ηα

πξαγκαηηθά ηνπο ζπκθέξνληα, αλάκεζα ζε εθείλν πνπ

θαληάδνληαη θαη ζε εθείλν πνπ πξαγκαηηθά είλαη. Οη νξιεαληθνί

θαη νη λνκηκφθξνλεο βξέζεθαλ πιάη – πιάη ζηε δεκνθξαηία κε

ηηο ίδηεο αμηψζεηο. Αλ θάζε πιεπξά ήζειε λα επηβάιεη ηελ

παιηλφξζσζε ηνπ δηθνχ ηεο βαζηιηθνχ νίθνπ ελάληηα ζηελ άιιε,

απηφ δε ζήκαηλε ηίπνηα άιιν εθηφο απφ ην γεγνλφο φηη ηα δπν

κεγάια ζπκθέξνληα πνπ δηαηξνχζαλ ηελ αζηηθή ηάμε – ε

γαηνθηεζία θαη ην θεθάιαην – πξνζπαζνχζαλ λα

απνθαηαζηήζνπλ ην θαζέλα ηε δηθή ηνπ ππεξνρή θαη ηελ

ππνηαγή ηνπ άιινπ. Μηιάκε γηα δπν ζπκθέξνληα ηεο αζηηθήο

ηάμεο, γηαηί ε κεγάιε γαηνθηεζία, παξ’ φιε ηε θενπδαξρηθή ηεο

θνθεηαξία θαη ηε θπιεηηθή ηεο αιαδνλεία, είρε νιφηεια

αζηηθνπνηεζεί κε ηελ αλάπηπμε ηεο λεψηεξεο θνηλσλίαο. Έηζη νη

Page 40: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηέξηδεο (ζ. ζ. Πνιηηηθφ θφκκα ζηελ Αγγιία (17νο – 19νο αηψλαο)

πνπ ζηεξηδφηαλ ζηνπο κεγάινπο γαηνθηήκνλεο, ζηνπο επγελείο.

Οη πξφδξνκνη ησλ ζεκεξηλψλ ζπληεξεηηθψλ) ζηελ Αγγιία

θαληάδνληαλ γηα πνιχ θαηξφ πσο ιαηξεχαλε ηε βαζηιεία, ηελ

εθθιεζία θαη ηηο νκνξθηέο ηνπ παιηνχ αγγιηθνχ ζπληάγκαηνο,

σο ηελ εκέξα πνπ ν θίλδπλνο ηνπο απφζπαζε ηελ νκνινγία πψο

εθείλν πνπ ιάηξεπαλ ήηαλ κφλν ε γαηνπξφζνδνο.

Οη ζπλαζπηζκέλνη βαζηιηθνί ξαδηνπξγνχζαλ ν έλαο ελάληηα

ζηνλ άιιν, ζην Σχπν, ζην Έκο, ζην Κιαξεκφλ, έμσ απφ ην

θνηλνβνχιην. Πίζσ απφ ηα παξαζθήληα μαλαθνξνχζαλ ηηο

παιηέο ηνπο νξιεαληθέο θαη λνκηκφθξνλεο ιηβξέεο θαη

μαλαξρίδαλε ηηο παιηέο ηνπο θνληαξνκαρίεο. Αιιά ζηε δεκφζηα

ζθελή, ζηηο κεγάιεο δεκφζηεο πξάμεηο ηνπο ζαλ έλα κεγάιν

θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα, μεθνξησλφηαλ ή θάζε βαζηιηθή νκάδα

ην δηθφ ηεο βαζηιηθφ νίθν κε απιέο απνθιίζεηο θαη αλαβάιαλε

επ’ αφξηζηνλ ηελ παιηλφξζσζε ηεο κνλαξρίαο. Γηεθπεξαηψλνπλ

ηηο πξαγκαηηθέο ηνπο ππνζέζεηο ζαλ θφκκα ηεο ηάμεσο, δει.

θάησ απφ θνηλσληθφ θαη φρη θάησ απφ πνιηηηθφ ηίηιν, ζαλ

αληηπξφζσπνη ηεο αζηηθήο παγθφζκηαο ηάμεο θαη φρη ζαλ

ηππφηεο πνπ ζπλνδεχνπλ πεξηπιαλψκελεο πξηγθίπηζζεο, ζαλ

αζηηθή ηάμε ελάληηα ζε άιιεο ηάμεηο, φρη ζαλ βαζηιηθνί ελάληηα

ζε δεκνθξαηηθνχο. Καη ζαλ θφκκα ηεο ηάμεσο αζθνχζαλ πάλσ

ζηηο άιιεο ηάμεηο ηεο θνηλσλίαο κηα πην απεξηφξηζηε θαη πην

ζθιεξή θπξηαξρία απ’ φηη γηλφηαλ πξνεγνχκελα, ζηελ επνρή ηεο

παιηλφξζσζεο ή ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε, κηα θπξηαξρία πνπ

ήηαλ γεληθά δπλαηή κφλν κε ηε κνξθή ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο

δεκνθξαηίαο, γηαηί κφλν θάησ απ’ απηή ηε κνξθή κπνξνχζαλ

λα ελσζνχλ ζε δπν κεγάιεο κεξίδεο ηεο γαιιηθήο αζηηθήο ηάμεο

θαη λα βάινπλ έηζη ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε ηελ θπξηαξρία ηεο

ηάμεο ηνπο αληί ηνπ θαζεζηψηνο κηαο πξνλνκηνχραο νκάδαο

ηεο.Καη άλ, παξ’ φια απηά, ζαλ θφκκα ηεο ηάμεσο, έβξηδαλ ηε

δεκνθξαηία θη εθθξάδαλε ηελ απνζηξνθή ηνπο πξνο απηήλ,

απηφ δε γηλφηαλ κφλν απφ βαζηιηθέο αλακλήζεηο.Σν ΄ελζηηθηφ

ηνπο ηνπο ππαγφξεπε,φηη ε δεκνθξαηία νινθιεξψλεη βέβαηα ηελ

πνιηηηθή ηνπο θπξηαξρία κα ηαπηφρξνλα ππνλνκεχεη ηελ

θνηλσληθή ηνπο βάζε, κηα θαη ηψξα είλαη αλαγθαζκέλνη λα

Page 41: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αληηκεησπίζνπλ ηηο ππφδνπιεο ηάμεηο θαη λα αγσληζηνχλ

ελαληίνλ ηνπο δίρσο κεζνιάβεζε, δίρσο ην πξνπέηαζκα πνπ

ηνπο εμαζθαιίδεη ην ζηέκα, δίρσο λα κπνξνχλ λα ζηξέςνπλ

αιινχ ην ελδηαθέξνλ ηνπ έζλνπο κε δεπηεξεχνληεο αγψλεο

αλακεηαμχ ηνπο θαη ελάληηα ζηε βαζηιηθή εμνπζία. Ήηαλ ελα

αίζζεκα αδπλακίαο, πνπ ηνπο έθαλε λα ηξέκνπλ κπξνζηά ζηνπο

μεθάζαξνπο φξνπο ηεο δηθήο ηνπο ηαμηθήο θπξηαξρίαο θαη λα

λνζηαιγνχλ ηηο ιηγφηεξν ηέιεηεο θαη αλαπηπγκέλεο θαη ζπλεπψο

ιηγφηεξν επηθίλδπλεο κνξθέο απηήο ηεο θπξηαξρίαο. Αληίζεηα,

θάζε θνξά πνπ νη ζπλαζπηζκέλνη βαζηιηθνί έξρνληαη ζε

ζχγθξνπζε κε ηνλ αληίπαιν κλεζηήξα, κε ην Βνλαπάξηε, θάζε

θνξά πνπ λνκίδνπλ φηη θηλδπλεχεη ε θνηλνβνπιεπηηθή

παληνδπλακία ηνπο απφ ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία, θάζε θνξά

ινηπφλ πνπ αλαγθάδνληαη λα βγάινπλ ζηε θφξα ηνλ πνιηηηθφ

ηίηιν ηεο θπξηαξρίαο ηνπο, εκθαλίδνληαη φινη ηνπο ζαλ

δεκνθξαηηθνί θαη φρη ζαλ βαζηιηθνί, αξρίδνληαο απφ ηνλ

νξιεαληθφ ζηέξζν πνπ πξνεηδνπνηνχζε ηελ εζλνζπλέιεπζε φηη ε

δεκνθξαηία ηε ρψξηδε ιηγφηεξν, θαη ηειεηψλνληαο κε ην

λνκηκφθξνλα Μπεξξπέ πνπ ζηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851

δσζκέλνο κε ηελ ηξίρξσκε ηαηλία, πξνζθσλνχζε ζαλ

δεκεγέξηεο θαη ζην φλνκα ηεο δεκνθξαηίαο ην πιήζνο πνπ είρε

ζπγθεληξσζεί κπξνζηά ζηε δεκαξρία ηνπ δεθάηνπ

δηακεξίζκαηνο ηνπ Παξηζηνχ. Καη ε ερψ ηνπ απαληνχζε

θνξντδεπηηθά Δξξίθνο Δ΄. Δξξίθνο Δ΄!

Δλάληηα ζην ζπλαζπηζκφ ηεο αζηηθήο ηάμεο ζπγθξνηήζεθε έλαο

ζπλαζπηζκφο απφ κηθξναζηνχο θαη εξγάηεο, ην ιεγφκελν

ζνζηαιδεκνθξαηηθφ θφκκα. Οη κηθξναζηνί έβιεπαλ πσο δελ

είραλ ακεηθζεί θαιά χζηεξα απφ ηηο κέξεο ηνπ Ηνχλε 1848,

έβιεπαλ φηη θηλδχλεπαλ ηα πιηθά ηνπο ζπκθέξνληα θαη έβιεπαλ

λα δηακθηζβεηνχληαη απφ ηελ αληεπαλάζηαζε νη δεκνθξαηηθέο

εγγπήζεηο πνπ ζα ηνπο εμαζθάιηδαλ ηελ επηβνιή απηψλ ησλ

ζπκθεξφλησλ ηνπο. Γη’ απηφ πιεζηάζαλε ηνπο εξγάηεο. Απφ ηελ

άιιε κεξηά, ε θνηλνβνπιεπηηθή ηνπο εθπξνζψπεζε, νη νξεηλνί,

πνπ είραλ παξακεξηζηεί ζην δηάζηεκα ηεο δηθηαηνξίαο ησλ

αζηψλ δεκνθξαηψλ, είραλ μαλαθαηαθηήζεη ζην ηειεπηαίν κηζφ

ηεο δσήο ηεο ζπληαρηηθήο ηε ρακέλε ηνπο δεκνηηθφηεηα ράξε

Page 42: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζηελ πάιε ηεο ζπληαθηηθήο ηε ρακέλε ηνπο δεκνηηθφηεηα ράξε

ζηελ πάιε ηνπο ελάληηα ζην Βνλαπάξηε θαη ηνπο βαζηιηθνχο

ππνπξγφο. Δίραλ θιείζεη ζπκκαρία κε ηνπο ζνζηαιηζηέο

αξρεγνχο. Σν Φιεβάξε ηνπ 1849 παλεγχξηζαλ κε ζπκπφζηα ηε

ζπκθηιίσζε. Καηαξηίζηεθε έλα θνηλφ πξφγξακκα, ηδξχζεθαλ

θνηλέο εθινγηθέο επηηξνπέο θαη ππνβιήζεθαλ θνηλνί ππνςήθηνη.

Απφ ηηο θνηλσληθέο δηεθδηθήζεηο ηνπ πξνιεηαξηάηνπ αθαίξεζαλ

ηελ επαλαζηαηηθή ηνπο αηρκή θαη ηηο έδσζαλ κηα δεκνθξαηηθή

ηξνπή, απφ ηηο δεκνθξαηηθέο δηεθδηθήζεηο ηεο κηθξναζηηθήο

ηάμεο αθαίξεζαλ ηελ θαζαξά πνιηηηθή κνξθή ηνπο θαη έθαλαλ

λα μεπξνβάιεη ε ζνζηαιηζηηθή ηνπο αηρκή. Έηζη γελλήζεθε ε

ζνζηαιδεκνθξαηία. Οη λένη νξεηλνί, ην απνηέιεζκα απηνχ ηνπ

ζπλδπαζκνχ, εθηφο απφ κεξηθνχο θνκπάξζνπο πνπ πξνέξρνληαη

απφ ηελ εξγαηηθή ηάμε θαη απφ κεξηθνχο αηξεηηθνχο

ζνζηαιηζηέο, πεξηιάβαηλαλ ηα ίδηα ζηνηρεία ησλ παιηψλ νξεηλψλ,

αιιά ζε κεγαιχηεξν αξηζκφ. ηελ πνξεία φκσο ηεο εμέιημεο

είραλ αιιάμεη καδί κε ηελ ηάμε πνπ αληηπξνζψπεπαλ. Ο

ηδηφκνξθνο ραξαθηήξαο ηεο ζνζηαιδεκνθξαηίαο ζπλνςηδφηαλ

γη’ απηφ ζην γεγνλφο φηη ηνπο δεκνθξαηηθνχο –

ξεπνπκπιηθάληθνπο ζεζκνχο δελ ηνπο δεηνχζαλ ζαλ κέζα γηα λα

θαηαξγήζνπλ ηα δπν αληίζεηα άθξα, ην θεθάιαην θαη ηε

κηζζσηή εξγαζία, αιιά γηα λα ραιαξψζνπλ ηελ αληίζεζή ηνπο

θαη γηα λα ηε κεηαηξέςνπλ ζε αξκνλία. ζν δηαθνξεηηθά κέηξα

θαη αλ πξνηείλνληαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε απηνχ ηνπ ζθνπνχ,

κε φζν πεξηζζφηεξν ή ιηγφηεξν επαλαζηαηηθέο έλλνηεο θαη αλ

ηνλ ζηνιίζνπλ, ην πεξηερφκελν κέλεη ην ίδην. Σν πεξηερφκελν

απηφ είλαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο θνηλσλίαο κε δεκνθξαηηθφ

ηξφπν, αιιά έλαο κεηαζρεκαηηζκφο κέζα ζηα κηθξναζηηθά

πιαίζηα. Γελ πξέπεη φκσο λα θάλεη θαλείο ηε ζηελνθέθαιε

ζθέςε φηη ε κηθξναζηηθή ηάμε ζα ήζειε θαη’ αξρήλ λα επηβάιεη

έλα εγσηζηηθφ ηαμηθφ ζπκθέξνλ. Αληίζεηα πηζηεχεη, φηη νη

εηδηθνί φξνη ηεο απειεπζέξσζήο ηεο είλαη νη γεληθνί φξνη, πνπ

θάησ απφ απηνχο κφλν είλαη δπλαηφ λα ζσζεί ε ζχγρξνλε

θνηλσλία θαη λα απνθεπρζεί ε πάιε ησλ ηάμεσλ. Σν ίδην, δελ

πξέπεη θαλέλαο λα θαληάδεηαη φηη νη δεκνθξαηηθνί

αληηπξφζσπνη είλαη φινη ηνπο καγαδάηνξεο, ή φηη ιαρηαξνχλ λα

γίλνπλ καγαδάηνξεο. Μπνξεί εμαηηίαο ηεο κφξθσζήο ηνπο θαη

Page 43: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηεο αηνκηθήο ζέζεο ηνπο, λα απέρνπλ απ’ απηνχο φζν απέρεη ν

νπξαλφο απφ ηε γε. Δθείλν πνπ ηνπο θάλεη εθπξφζσπνπο ησλ

κηθξναζηψλ είλαη φηη ην κπαιφ ηνπο δε κπνξεί λα μεπεξάζεη ηα

φξηα πνπ νη ίδηνη νη κηθξναζηνί δελ μεπεξλάλε ζηε δσή θαη φηη,

ζπλεπψο, ζπξψρλνληαη ζεσξεηηθά πξνο ηα ίδηα πξνβιήκαηα θαη

ηηο ίδηεο ιχζεηο, φπνπ ην πιηθφ ζπκθέξνλ θαη ε θνηλσληθή ηνπο

ζέζε ζπξψρλεη πξαθηηθά ηνπο κηθξναζηνχο. Απηή είλαη γεληθά ε

ζρέζε πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζηνπο πνιηηηθνχο θαη θηινινγηθνχο

εθπξνζψπνπο κηαο ηάμεο πξνο ηελ ηάμε πνπ εθπξνζσπνχλ.

Όζηεξα απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, είλαη απηνλφεην φηη αλ νη

νξεηλνί αγσλίδνληαη ζπλερψο ελάληηα ζην θφκκα ηεο ηάμεσο γηα

ηε δεκνθξαηία θαη γηα ηα ιεγφκελα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ,

ν ηειηθφο ζθνπφο ηνπο δελ είλαη νχηε ε δεκνθξαηία νχηε ηα

δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ, ην ίδην φπσο θαη έλαο ζηξαηφο πνπ

ζέινπλ λα ηνλ αθνπιίζνπλ θαη αληηζηέθεηαη ζην πεδίν ηεο

κάρεο, δελ ην θάλεη βέβαηα κφλν γηα λα θξαηήζεη ηα φπια ηνπ.

Απφ ηελ έλαξμε θηφιαο ηεο εζλνζπλέιεπζεο, ην θφκκα ηεο

ηάμεσο πξνθάιεζε ηνπο νξεηλνχο. Ζ αζηηθή ηάμε έλησζε ηψξα

ηελ αλάγθε λα μεκπεξδέςεη κε ηνπο δεκνθξαηηθνχο

κηθξναζηνχο, φπσο πξηλ απφ έλα ρξφλν είρε ληψζεη ηελ αλάγθε

λα ηειεηψζεη κε ην επαλαζηαηηθφ πξνιεηαξηάην. Μφλν πνπ ε

θαηάζηαζε ηνπ αληίπαινπ ήηαλ δηαθνξεηηθή. Ζ δχλακε ηνπ

πξνιεηαξηαθνχ θφκκαηνο βξηζθφηαλ ζηνπο δξφκνπο, ε δχλακε

ησλ κηθξναζηψλ κέζα ζηελ ίδηα ηελ εζλνζπλέιεπζε. Έπξεπε

ινηπφλ λα ηνπο δειεάζεη θαη λα ηνπο ηξαβήμεη έμσ απφ ηελ

εζλνζπλέιεπζε, ζηνπο δξφκνπο θαη λα ηνπο αθήζεη λα ζπάζνπλ

νη ίδηνη ηελ θνηλνβνπιεπηηθή ηνπο δχλακε πξνηνχ βξνπλ ηνλ

θαηξφ θαη ηελ επθαηξία λα ηελ ζηαζεξνπνηήζνπλ. Οη νξεηλνί

έπεζαλ θαιπάδνληαο κε ηα ηέζζεξα ζ’ απηή ηελ παγίδα. Ο

βνκβαξδηζκφο ηεο Ρψκεο απφ ηα γαιιηθά ζηξαηεχκαηα ήηαλ ην

δφισκα πνπ ηνπο πέηαμαλ. Ο βνκβαξδηζκφο παξαβίαδε ην

άξζξν 5 ηνπ ζπληάγκαηνο, πνπ απαγνξεχεη ζηε γαιιηθή

δεκνθξαηία λα ρξεζηκνπνηεί ηηο ζηξαηησηηθέο ηεο δπλάκεηο

ελάληηα ζηηο ειεπζεξίεο ελφο άιινπ ιανχ. Αθφκα, ην άξζξν 54

απαγφξεπε θάζε θήξπμε πνιέκνπ απφ ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία

Page 44: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δίρσο ηε ζπλαίλεζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο, ελψ ε ζπληαρηηθή κε

ηελ απφθαζή ηεο ηήο 8 ηνπ Μάε είρε απνδνθηκάζεη ηελ

εθζηξαηεία ηεο Ρψκεο. Γη’ απηνχο ηνπο ιφγνπο ν Λεληξχ –

Ρνιιέλ θαηάζεζε ζηηο 11 ηνπ Ηνχλε 1849 κηα κήλπζε ελάληηα

ζην Βνλαπάξηε θαη ηνπο ππνπξγνχο ηνπ. Δξεζηζκέλνο απφ ηα

θεληξίζκαηα ηνπ Θηέξζνπ, παξαζχξζεθε κάιηζηα σο ην ζεκείν

λα απεηιήζεη φηη έρεη ζθνπφ λα ππεξαζπίζεη ην ζχληαγκα κε φια

ηα κέζα, αθφκα θαη κε ην φπιν ζην ρέξη. Οη νξεηλνί νξζψζεθαλ

ζαλ έλαο άλζξσπνο θαη επαλέιαβαλ απηή ηελ θξαπγή ζηα φπια.

ηηο 12 ηνπ Ηνχλε ε εζλνζπλέιεπζε απφξξηςε ηελ πξφηαζε

παξαπνκπήο ζε δίθε θαη νη νξεηλνί εγθαηέιεηςαλ ην

θνηλνβνχιην. Σα γεγνλφηα ηεο 13 ηνπ Ηνχλε είλαη γλσζηά: ε

πξνθήξπμε κηαο κεξίδαο ησλ νξεηλψλ, πνπ έζεηε ην Βνλαπάξηε

θαη ηνπο ππνπξγνχο ηνπ «εθηφο ζπληάγκαηνο», ε πνκπή ζηνπο

δξφκνπο ηεο δεκνθξαηηθήο εζλνθπιαθήο, πνπ θαζψο ήηαλ

άνπιε ζθνξπίζηεθε ζηελ πξψηε ηεο επαθή κε ηα ζηξαηεχκαηα

ηνπ αλγθαξληέ θιπ. Έλα κέξνο ησλ νξεηλψλ θαηέθπγε ζην

εμσηεξηθφ, έλα άιιν κέξνο παξαπέκθζεθε ζην αλψηαην

δηθαζηήξην ηεο Μπνπξδ θαη έλαο θνηλνβνπιεπηηθφο θαλνληζκφο

ππφηαμε ηνπο ππφινηπνπο ζηε δαζθαιίζηηθε επηηήξεζε ηνπ

πξνέδξνπ ηεο εζλνζπλέιεπζεο. Σν Παξίζη θεξχρηεθε πάιη ζε

θαηάζηαζε πνιηνξθίαο θαη ε δεκνθξαηηθή κεξίδα ηεο

εζλνθπιαθήο ηνπ δηαιχζεθε. Έηζη ηζαθίζηεθε ε επηξξνή ησλ

νξεηλψλ ζην θνηλνβνχιην θαη ε δχλακε ησλ κηθξναζηψλ ζην

Παξίζη.

Ζ Λπψλ, φπνπ ηα γεγνλφηα ηεο 13 ηνπ Ηνχλε είραλ δφζε ην

ζχλζεκα κηαο αηκαηεξήο εξγαηηθήο εμέγεξζεο, θεξχρηεθε θη

απηή καδί κε ηνπο 5 ηξηγχξσ λνκνχο ζε θαηάζηαζε πνιηνξθίαο

κηα θαηάζηαζε πνπ ζπλερίδεηαη αθφκα θαη ηνχηε ηε ζηηγκή. Ο

θχξηνο φγθνο ησλ νξεηλψλ είρε εγθαηαιείςεη ηελ πξσηνπνξία

ηνπ ζηελ ηχρε ηεο κε ηελ άξλεζή ηνπ λα ππνγξάςεη ηελ

πξνθήξπμή ηεο. Ο ηχπνο επίζεο είρε ιηπνηαρηήζεη, αθνχ κφλν

δπν εθεκεξίδεο ηφικεζαλ λα δεκνζηεχζνπλ ηελ πξνθήξπμε.

Οη κηθξναζηνί πξφδσζαλ ηνπο αληηπξνζψπνπο ηνπο, γηαηί δελ

παξνπζηάζηεθαλ νη εζλνθχιαθεο, ή φπνπ παξνπζηάζηεθαλ,

εκπφδηζαλ ηελ θαηαζθεπή νδνθξαγκάησλ. Οη αληηπξφζσπνη

Page 45: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

είραλ εμαπαηήζεη ηνπο κηθξναζηνχο, αθνχ δε βξέζεθαλ πνπζελά

νη δήζελ νπαδνί ηνπο ζην ζηξαηφ. Σέινο, ην δεκνθξαηηθφ θφκκα,

αληί λα θεξδίζεη πξφζζεηε δχλακε απφ ην πξνιεηαξηάην, ην

κφιπλε κε ηε δηθή ηνπ αδπλακία θαη, φπσο ζπκβαίλεη ζπλήζσο

κε ηα αλδξαγαζήκαηα ησλ δεκνθξαηψλ, νη αξρεγνί είραλ ηελ

ηθαλνπνίεζε φηη κπνξνχζαλ λα θαηεγνξνχλ «ην ιαφ» ηνπο γηα

ιηπνηαμία θαη ν ιαφο πάιη είρε ηελ ηθαλνπνίεζε φηη κπνξνχζε

λα θαηεγνξεί ηνπο αξρεγνχο ηνπ γηα απάηε.

πάληα κηα πξάμε πξναλαγγέιζεθε κε πεξηζζφηεξν ζφξπβν απφ

ηελ επηθείκελε εθζηξαηεία ησλ νξεηλψλ, ζπάληα έλα γεγνλφο

δηαζαιπίζηεθε κε πεξηζζφηεξε βεβαηφηεηα θαη ηφζν πνιχ πην

κπξνζηά απφ ηελ αλαπφθεπθηε λίθε ηεο δεκνθξαηίαο. Έλα είλαη

βέβαην: νη δεκνθξάηεο πηζηεχνπλ ζηηο ζάιπηγγεο πνπ κε ηνλ ήρν

ηνπο γθξέκηζαλ ηα ηείρε ηεο Ηεξηρνχο. Καη θάζε θνξά πνπ

βξίζθνληαη αληηκέησπνη κε ηα νρπξά ηνπ δεζπνηηζκνχ,

πξνζπαζνχλ λα επαλαιάβνπλ ην ζαχκα. Αλ νη νξεηλνί ήζειαλ

λα ληθήζνπλ κέζα ζην θνηλνβνχιην, δελ έπξεπε λα

ζπκπεξηθεξζνχλ κε θνηλνβνπιεπηηθφ ηξφπν ζηνπο δξφκνπο. Αλ

ζθέθηνληαλ ζηα ζνβαξά γηα εηξεληθή δηαδήισζε, ήηαλ ειίζην

λα κελ πξνβιέςνπλ πσο ζα ηνπο γίλνληαλ ππνδνρή κε ηα φπια.

Αλ πάιη αληηκεηψπηδαλ κηα πξαγκαηηθή κάρε, ήηαλ παξάδνμν

λα θαηαζέζνπλ ηα φπια πνπ κ’ απηά ζα έπξεπε λα δψζνπλ ηε

κάρε. Μα νη επαλαζηαηηθέο απεηιέο ησλ κηθξναζηψλ θαη ησλ

δεκνθξαηηθψλ αληηπξνζψπσλ ηνπο είλαη απιέο απφπεηξεο

εθθνβηζκνχ ηνπ αληηπάινπ. Καη φηαλ πηα έρνπλ ρσζεί κέζα ζην

αδηέμνδν, φηαλ έρνπλ εθηεζεί ηφζν πνιχ πνπ είλαη

αλαγθαζκέλνη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο απεηιέο ηνπο, ηφηε απηφ

ην θάλνπλ κε δηθνξνχκελν ηξφπν, κε ηέηνην ηξφπν πνπ

πεξηζζφηεξν απ’ φια απνθεχγεη ηα κέζα γηα ηελ

πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζθνπνχ θαη ςάρλεη λα βξεη πξνζρήκαηα

γηα λα ππνηαρηεί. Σν εηζαγσγηθφ ζάιπηζκα πνπ πξναλαγγέιιεη

ηε κάρε, ζβήλεη ζ’ έλα ιηγφςπρν κνπξκνπξεηφ κφιηο έξζεη ε

ψξα λ’ αξρίζεη ε κάρε. Οη εζνπνηνί παχνπλ λα παίξλνπλ ζηα

ζνβαξά ηνλ εαπηφ ηνπο θαη ε δξάζε ηνπ έξγνπ αηνλεί νιφηεια,

ζαλ έλα θνπζθσκέλν κπαιφλη πνπ ην ηζηκπνχλ κε ην βειφλη.

Page 46: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Καλέλα θφκκα δελ ππεξβάιιεη ηα κέζα ηνπ πεξηζζφηεξν απφ ην

δεκνθξαηηθφ θφκκα, θαλέλα δε γειηέηαη κε πεξηζζφηεξε

επηπνιαηφηεηα γηα ηελ θαηάζηαζε. Δπεηδή έλα κέξνο ηνπ

ζηξαηνχ είρε ςεθίζεη γη’ απηνχο, νη νξεηλνί είραλ θηφιαο πεηζζεί

φηη ν ζηξαηφο ζα επαλαζηαηνχζε γη’ απηνχο. Καη γηα πνηα

αθνξκή; Γηα κηα αθνξκή πνπ γηα ην ζηξαηφ δελ είρε θαλέλα

άιιν λφεκα, εθηφο απφ ην φηη νη επαλαζηάηεο έπαηξλαλ ην κέξνο

ησλ ζηξαηησηψλ ηεο Ρψκεο ελάληηα ζηνπο γάιινπο ζηξαηηψηεο.

Απφ ηελ άιιε κεξηά, νη αλακλήζεηο ηνπ Ηνχλε ηνπ 1848 ήηαλ

αθφκε ηφζν πξφζθαηεο πνπ δε κπνξνχζε ην πξνιεηαξηάην λα

κε ληψζεη βαζηά απνζηξνθή πξνο ηελ εζλνθπιαθή θαη νη εγέηεο

ησλ κπζηηθψλ εηαηξηψλ λα κε ληψζνπλ βαζηά δπζπηζηία πξνο

ηνπο δεκνθξαηηθνχο αξρεγνχο. Γηα λα εμνπδεηεξσζνχλ απηέο νη

δηαθνξέο έπξεπε λα δηαθπβεχνληαη κεγάια θνηλά ζπκθέξνληα.

Ζ παξαβίαζε ελφο αθεξεκέλνπ άξζξνπ ηνπ ζπληάγκαηνο δε

κπνξνχζε λα απνηειέζεη έλα ηέηνην θνηλφ ζπκθέξνλ. Μήπσο ην

ζχληαγκα δελ είρε θηφιαο επαλεηιεκκέλα παξαβηαζηεί φπσο

βεβαίσλαλ νη ίδηνη νη δεκνθξάηεο; Μήπσο νη πην ιατθέο

εθεκεξίδεο δελ ην είραλ ζηηγκαηίζεη ζαλ έλα αληεπαλαζηαηηθφ

θαηαζθεχαζκα; Μα ν δεκνθξάηεο, επεηδή αληηπξνζσπεχεη ηε

κηθξναζηηθή ηάμε, δει. κηα κεηαβαηηθή ηάμε πνπ κέζα ζ’ απηήλ

ακβιχλνληαη ηαπηφρξνλα ηα ζπκθέξνληα δπν ηάμεσλ,

θαληάδεηαη πψο βξίζθεηαη πάλσ απφ ηελ ηαμηθή αληίζεζε. Οη

δεκνθξάηεο αλαγλσξίδνπλ φηη απέλαληί ηνπο ζηέθεηαη κηα

πξνλνκηνχρα ηάμε, απηνί φκσο καδί κε φιν ην ππφινηπν έζλνο,

απνηεινχλ ην ιαφ. Δθείλν πνπ αληηπξνζσπεχνπλ είλαη ην δίθην

ηνπ ιανχ, εθείλν πνπ ηνπο ελδηαθέξεη είλαη ην ζπκθέξνλ ηνπ

ιανχ. Γη’ απηφ δελ έρνπλ αλάγθε ζε έλαλ επηθείκελν αγψλα λα

εμεηάζνπλ ηα ζπκθέξνληα θαη ηηο ζρέζεηο ησλ δηαθφξσλ ηάμεσλ.

Γελ έρνπλ αλάγθε λα δπγίζνπλ κε πνιχ κεγάιε ιεπηνινγία ηα

κέζα ηνπο. Ννκίδνπλ πσο δελ έρνπλ παξά λα δψζνπλ ην

ζχλζεκα θαη ν ιαφο, κε φια ηα αλεμάληιεηα κέζα ηνπ ζα ξηρηεί

πάλσ ζηνπο θαηαπηεζηέο. Κη αλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζή ηνπ

απνδεηρηεί φηη ηα ζπκθέξνληά ηνπο ήηαλ δίρσο ελδηαθέξνλ θαη ε

δχλακή ηνπο αδπλακία, ηφηε θηαίλε γη’ απηφ είηε νιέζξηνη

ζνθηζηέο, πνπ δηαηξνχλ ηνλ αδηαίξεην ιαφ ζε δηάθνξα ερζξηθά

ζηξαηφπεδα, είηε ν ζηξαηφο ήηαλ ηφζν απνθηελσκέλνο θαη

Page 47: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απνηπθισκέλνο πνπ δε κπνξνχζε λα ληψζεη ηνπο θαζαξνχο

ζθνπνχο ηεο δεκνθξαηίαο ζαλ δηθφ ηνπ θαιφ, είηε κηα

ιεπηνκέξεηα ζηελ εθηέιεζε έθαλε λ’ απνηχρεη ην ζχλνιν, είηε

ηέινο κηα απξφβιεπηε ζχκπησζε έγηλε αηηία λα ραζεί απηή ηε

θνξά ην παηρλίδη. Πάλησο ν δεκνθξάηεο βγαίλεη απφ ηελ πην

επαίζρπληε ήηηα ηφζν άζπηινο, φζν αζψνο ήηαλ φηαλ κπήθε ζηε

κάρε, κε ηε λεναπνθηεκέλε πεπνίζεζε φηη πξέπεη λα ληθήζεη,

φρη γηαηί απηφο θαη ην θφκκα ηνπ ζα ρξεηαζηεί λα

εγθαηαιείςνπλ ηελ παιηά ηνπο άπνςε, κα αληίζηξνθα γηαηί νη

ζπλζήθεο πξέπεη λα σξηκάζνπλ πξνο ηε δηθή ηνπ θαηεχζπλζε.

Γη’ απηφ δελ πξέπεη λα θαληάδεηαη θαλείο ζαλ πνιχ

δπζηπρηζκέλνπο ηνπο νξεηλνχο, πνπ δεθαηίζηεθαλ, ηζαθίζηεθαλ,

θαη ηαπεηλψζεθαλ απφ ην λέν θνηλνβνπιεπηηθφ θαλνληζκφ. Αλ ε

13 ηνπ Ηνχλε είρε παξακεξίζεη ηνπο αξρεγνχο ηνπο, έθαλε φκσο

απφ ηελ άιιε κεξηά ηφπν ζε αλζξψπνπο θαηψηεξεο ηθαλφηεηαο,

πνπ ηνπο θνιαθεχεη απηή ε θαηλνχξγηα ζέζε. Αλ ε αδπλακία

ηνπο ζην θνηλνβνχιην δε κπνξνχζε πηα λα ακθηζβεηεζεί, είραλ

ηψξα ην δηθαίσκα λα πεξηνξίδνπλ ηε δξάζε ηνπο ζε εθξήμεηο

εζηθήο αγαλάθηεζεο θαη ζε βξνληεξέο δηαθεξχμεηο. Αλ ην

θφκκα ηεο ηάμεσο πξνθαζηδφηαλ πσο έβιεπε ζηνπο νξεηλνχο,

ζαλ ηνπο ηειεπηαίνπο επίζεκνπο εθπξφζσπνπο ηεο

επαλάζηαζεο, φιεο ηηο θξηθαιεφηεηεο ηεο αλαξρίαο, νη ίδηνη

κπνξνχζακε λα είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αθφκα πην ξερνί θαη

πην κέηξηνη. Παξεγνξήζεθαλ φκσο γηα ηηο 13 ηνπ Ηνχλε κε ην

βαζπζηφραζην ειηγκφ: Αο ηνικήζνπλ φκσο λα ζίμνπλ ην γεληθφ

εθινγηθφ δηθαίσκα θαη ηφηε βιέπνπκε: Nous verrons (ζ. ζ. Θα

ηδνχκε).

ζν γηα ηνπο νξεηλνχο πνπ είραλ θαηαθχγεη ζην εμσηεξηθφ,

αξθεί λα ζεκεησζεί εδψ φηη ν Λεληξχ – Ρνιιέλ, επεηδή είρε

θαηνξζψζεη, κφιηο κέζα ζε δπν βδνκάδεο, λα θαηαζηξέςεη

αλεπαλφξζσηα ην ηζρπξφ θφκκα πνπ βξηζθφηαλ επηθεθαιήο ηνπ,

λφκηζε φηη ήηαλ ηψξα πξννξηζκέλνο λα ζρεκαηίζεη κηα γαιιηθή

θπβέξλεζε in partidus, ηνπ θαηλφηαλ φηη ζα κεγάισλε ε

θπζηνγλσκία ηνπ φηαλ ζα βξηζθφηαλ καθξηά, απνζπαζκέλνο

απφ ην έδαθνο ηεο δξάζεο, φηη ζα βξηζθφηαλ καθξηά,

Page 48: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απνζπαζκέλνο απφ ην έδαθνο ηεο δξάζεο, φηη ζα κεγάισλε ζην

κέηξν πνπ έπεθηε ην επίπεδν ηεο επαλάζηαζεο θαη ζην κέηξν

πνπ νη επίζεκεο αμίεο ηεο επίζεκεο Γαιιίαο παίξλαλε νινέλα

πεξηζζφηεξν δηαζηάζεηο λάλσλ. ηη κπνξνχζε λα θηγνπξάξεη

ζαλ δεκνθξαηηθφο ππνςήθηνο πξφεδξνο γηα ην 1852, λα ζηέιλεη

πεξηνδηθέο εγθχθιηεο ζηνπο βιάρνπο θαη ζ’ άιινπο ιανχο, πνπ

κ’ απηέο ζα απεηινχζε ηνπο δεζπφηεο ηεο επείξνπ κε ηηο δηθέο

ηνπ πξάμεηο θαη κε ηηο πξάμεηο ησλ ζπκκάρσλ ηνπ. Μήπσο είρε

νιφηεια άδηθν ν Πξνπληφλ φηαλ θψλαδε ζηνπο θπξίνπο απηνχο:

“Vous n’ etes que des blaguers»; (ζ. ζ. Γελ είζηε παξά

θαθιαηάδεο).

ηηο 13 ηνπ Ηνχλε ην θφκκα ηεο ηάμεσο δελ ηζάθηζε κφλν ηνπο

νξεηλνχο, είρε αθφκα θαηνξζψζεη λα ππνηάμεη ην ζχληαγκα ζηηο

απνθάζεηο ηεο πιεηνςεθίαο ηεο εζλνζπλέιεπζεο. Καη ηε

δεκνθξαηία ηελ θαηαιάβαηλε έηζη: φηη ζηε δεκνθξαηία ε αζηηθή

ηάμε θπξηαξρεί κε θνηλνβνπιεπηηθέο κνξθέο, ρσξίο λα

πεξηνξίδεηαη απηή ε θπξηαξρία, φπσο ζηε κνλαξρία, απφ ηελ

αξλεζηθπξία ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ή απφ ην δηθαίσκα

δηάιπζεο ηεο Βνπιήο. Απηή ήηαλ ε θνηλνβνπιεπηηθή

δεκνθξαηία φπσο ηελ απνθαινχζε ν Θηέξζνο. Αλ φκσο ε

αζηηθή ηάμε εμαζθάιηζε ζηηο 13 ηνπ Ηνχλε ηελ παληνδπλακία

ηεο κέζα ζην θηίξην ηνπ θνηλνβνπιίνπ, κήπσο δελ έθεξε ην ίδην

ην θνηλνβνχιην ζε θαηάζηαζε αγηάηξεπηεο αδπλακίαο απέλαληη

ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θαη ην ιαφ, δηψρλνληαο απ’ απηφ ηε

ιατθφηεξε κεξίδα ηνπ; Παξαδίλνληαο ρσξίο άιιεο δηαηππψζεηο

πνιπάξηζκνπο βνπιεπηέο ζηα δηθαζηήξηα, θαηαξγνχζε ηελ ίδηα

ηελ θνηλνβνπιεπηηθή ηεο αζπιία. Ο ηαπεηλσηηθφο θαλνληζκφο

ζηνλ νπνίν ππέβαιε ηνπο νξεηλνχο, εμχςσζε ηνλ πξφεδξν ηεο

δεκνθξαηίαο ζηνλ ίδην βαζκφ πνπ ππνβίβαδε ηνλ θάζε έλαλ

μερσξηζηά αληηπξφζσπν ηνπ ιανχ. ηηγκαηίδνληαο ηελ εμέγεξζε

γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ ζπληάγκαηνο, ζαλ αλαξρηθή πξάμε πνπ

είρε γηα ζθνπφ ηελ αλαηξνπή ηεο θνηλσλίαο, απαγφξεπζε ζηνλ

ίδην ηνλ εαπηφ ηεο ηελ πξνζθπγή ζηελ εμέγεξζε, φηαλ ε

εθηειεζηηθή εμνπζία ζα παξαβίαδε ζε βάξνο ηεο ην ζχληαγκα.

Καη ε εηξσλεία ηεο ηζηνξίαο ζέιεζε, ην θφκκα ηεο ηάμεσο λα

πξνηείλεη ηθεηεπηηθά, αιιά κάηαηα ζην ιαφ ζαλ ζηξαηεγφ

Page 49: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ππεξαζπηζηή ηνπ ζπληάγκαηνο ελάληηα ζην Βνλαπάξηε, ηνλ

Οπληηλφ, ην ζηξαηεγφ πνπ κε δηαηαγή ηνπ Βνλαπάξηε είρε

βνκβαξδίζεη ηε Ρψκε θαη έδσζε έηζη ηελ άκεζε αθνξκή γηα ηε

ζπληαγκαηηθή εμέγεξζε ηεο 13 ηνπ Ηνχλε. Έλαο άιινο ήξσαο

ηεο 13 ηνπ Ηνχλε, ν Βηεπξά, πνπ εμπκλήζεθε απφ ην βήκα ηεο

εζλνζπλέιεπζεο γηα ηηο ρηελσδίεο πνπ είρε δηαπξάμεη ζηα

γξαθεία ησλ δεκνθξαηηθψλ εθεκεξίδσλ επηθεθαιήο ελφο

κπνπινπθηνχ απφ εζλνθχιαθεο – φξγαλα; Σεο αξηζηνθξαηίαο

ηνπ ρξήκαηνο, απηφο ν ίδηνο ν Βηεπξά κπήζεθε ζηε ζπλσκνζία

ηνπ Βνλαπάξηε θαη ζπληέιεζε ζεκαληηθά ζην λα ζηεξεζεί ε

εζλνζπλέιεπζε, ζηελ ηειεπηαία ηεο ψξα, απφ θάζε πξνζηαζία

ηεο εζλνθπιαθήο. Ζ 13 ηνπ Ηνχλε είρε αθφκε θαη κηα άιιε

ζεκαζία. Οη νξεηλνί είραλ πξνζπαζήζεη λα θαζίζνπλ ην

Βνλαπάξηε ζην ζθακλί ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. Ζ ήηηα ηνπο

ζπλεπψο, ήηαλ κηα άκεζε λίθε ηνπ Βνλαπάξηε, ν πξνζσπηθφο

ηνπ ζξίακβνο ελάληηα ζηνπο δεκνθξάηεο ερζξνχο ηνπ. Σν θφκκα

ηεο ηάμεσο θέξδηζε ηε λίθε. Ο Βνλαπάξηεο δελ είρε παξά λα

ηελ εηζπξάμεη. Καη ην έθαλε. ηηο 14 ηνπ Ηνχλε δηάβαδε θαλείο

ζηνπο ηνίρνπο ηνπ Παξηζηνχ κηα πξνθήξπμε φπνπ ν πξφεδξνο,

δήζελ απξφζπκα θαη δίρσο ηε ζέιεζή ηνπ, εμαλαγθαζκέλνο απφ

ηε δχλακε ησλ γεγνλφησλ θαη κφλν , πξνβάιιεη απφ ηελ

θαινγεξίζηηθε απνκφλσζή ηνπ θαη ζαλ παξαγλσξηζκέλε αξεηή,

παξαπνληέηαη γηα ηηο ζπθνθαληίεο ησλ αληηπάισλ ηνπ θαη ελψ

θαηλφηαλ πσο ζπληαπηίδεη ην πξφζσπφ ηνπ κε ηελ ππφζεζε ηεο

ηάμεσο, ζπληαχηηδε κάιινλ ηελ ππφζεζε ηεο ηάμεσο κε ην

πξφζσπφ ηνπ. Δίλαη αθφκα αιήζεηα, φηη ε εζλνζπλέιεπζε είρε

εγθξίλεη εθ ησλ πζηέξσλ ηελ εθζηξαηεία ελάληηα ζηε Ρψκε,

φκσο ν Βνλαπάξηεο είρε πάξεη ηελ πξσηνβνπιία γη απηή. Αθνχ

είρε εγθαηαζηήζεη μαλά ζην Βαηηθαλφ ηνλ αξρηεξέα ακνπήι,

κπνξνχζε λα ειπίδεη φηη ζα κπεη ζηνλ Κεξακεηθφ ζαλ άιινο

βαζηιηάο Γαβίδ. Δίρε θεξδίζεη κε ην κέξνο ηνπ ηνπο παπάδεο. Ζ

εμέγεξζε ηεο 13 ηνπ Ηνχλε πεξηνξίζηεθε, φπσο είδακε, ζε κηα

εηξεληθή πνκπή ζηνπο δξφκνπο. Γε κπνξνχζε ινηπφλ ελάληηα ζ

απηή ηελ πνκπή λα θεξδεζνχλ πνιεκηθέο δάθλεο. Παξ φια

απηά, ζ απηή ηελ πεξίνδν ηελ ηφζν θησρή ζε ήξσεο θαη ζε

γεγνλφηα, ην θφκκα ηεο ηάμεσο κεηάηξεςε απηή ηελ αλαίκαθηε

κάρε ζ έλα δεχηεξν Ανχζηεξιηηε. Σν βήκα θαη ν Σχπνο

Page 50: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εμπκλνχζαλ ην ζηξαηφ ζαλ ηε δχλακε ηεο ηάμεσο απέλαληη ζηηο

ιατθέο κάδεο πνπ αληηπξνζψπεπαλ ηελ αδπλακία ηεο αλαξρίαο

θαη εγθσκίαδαλ ην αλγθαξληέ ζαλ ηνλ «πξνκαρψλα ηεο

θνηλσλίαο» Μηα απάηε, πνπ ζην ηέινο ηελ πίζηεςε θη ν ίδηνο.

ην κεηαμχ φκσο απνκαθξχλζεθαλ ζηα θξπθά απφ ην Παξίζη ηα

ζηξαηεχκαηα πνπ ήηαλ ακθίβνια, ηα ζπληάγκαηα πνπ ζηηο

εθινγέο είραλ ςεθίζεη πην δεκνθξαηηθά απφ ηα’ άιια

εμνξίζηεθαλ απφ ηε Γαιιία ζην Αιγέξη, νη ζεξκνθέθαινη

αλάκεζα ζηα ζηξαηεχκαηα παξαπέκθζεθαλ ζηηο πεηζαξρηθέο

δηκνηξίεο θαη ηειηθά απφθιεηζαλ ζπζηεκαηηθά ηνλ ηχπν απφ ην

ζηξαηψλα θαη ην ζηξαηψλα απφ ηελ αζηηθή θνηλσλία.

Φηάζακε ηψξα ζηελ απνθαζηζηηθή ζηξνθή ηεο ηζηνξίαο ηεο

γαιιηθήο εζλνθπιαθήο. ηα 1830 ε επέκβαζή ηεο έθξηλε ηελ

αλαηξνπή ηεο παιηλφξζσζεο. Σνλ θαηξφ ηνπ Λνπδνβίθνπ

Φηιίππνπ απνηχραηλε θάζε εμέγεξζε ζηελ νπνία ε εζλνθπιαθή

πήγαηλε καδί κε ην ζηξαηφ. ηαλ ζηηο κέξεο ηνπ Φιεβάξε 1848

θξάηεζε παζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηελ εμέγεξζε θαη

ακθηηαιαληεπφκελε απέλαληη ζην Λνπδνβίθν Φίιηππν, απηφο

ζεψξεζε ηνλ εαπηφ ηνπ ρακέλν θαη πξαγκαηηθά ήηαλ ρακέλνο.

Έηζη ξίδσζε ε πεπνίζεζε φηη ε επαλάζηαζε δε κπνξνχζε λα

ληθήζεη ρσξίο ηελ εζλνθπιαθή, νχηε ν ζηξαηφο λα ληθήζεη

έρνληαο ηελ εζλνθπιαθή ελαληίνλ ηνπ. Απηή ήηαλ ε πξφιεςε

ηνπ ζηξαηνχ γηα ηελ αζηηθή παληνδπλακία. Οη κέξεο ηνπ Ηνχλε

1848, πνπ ζηε δηάξθεηά ηνπο νιφθιεξε ε εζλνθπιαθή ζχληξηςε

ηελ εμέγεξζε κε ηε βνήζεηα ηνπ ηαθηηθνχ ζηξαηνχ, είραλε

ζηεξεψζεη απηή ηελ πξφιεςε. Όζηεξα απφ ηελ άλνδν ηνπ

Βνλαπάξηε ζηελ εμνπζία ε ζέζε ηεο εζλνθπιαθήο μέπεζε

θάπσο εμαηηίαο ηεο αληηζπληαγκαηηθήο ζπλέλσζεο ζην πξφζσπν

ηνπ αλγθαξληέ, ηεο δηθήο ηεο δηνίθεζεο κε ηε δηνίθεζε ηεο 1εο

κεξαξρίαο ηνπ ζηξαηνχ.

Αθξηβψο φπσο ε δηνίθεζε ηεο εζλνθπιαθήο παξνπζηαδφηαλ

ηψξα ζαλ κηα αξκνδηφηεηα ηνπ αλψηαηνπ ζηξαηησηηθνχ

δηνηθεηή, έηζη θαη ε ίδηα ε εζλνθπιαθή απιψο θαηλφηαλ ζαλ έλα

εμάξηεκα ηνπ ηαθηηθνχ ζηξαηνχ. Σέινο, ζηηο 13 ηνπ Ηνχλε ε

δχλακή ηεο ηζαθίζηεθε θαη φρη κφλν κε ηε κεξηθή δηάιπζή ηεο

Page 51: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πνπ απφ ηελ επνρή εθείλε επαλαιήθζεθε πεξηνδηθά ζε φιε ηε

Γαιιία θαη δελ άθεζε πίζσ ηεο παξά κνλάρα ζπληξίκκηα. Ζ

δηαδήισζε ηεο 13 ηνπ Ηνχλε ήηαλε πξηλ απ’ φια, κηα δηαδήισζε

ησλ δεκνθξαηηθψλ εζλνθπιάθσλ. Δίλαη αιήζεηα πσο δελ είραλ

αληηηάμεη ζην ζηξαηφ ηα φπια ηνπο, κα ηε ζηνιή ηνπο. Μα

αθξηβψο ζ’ απηή ηε ζηνιή βξηζθφηαλ ην θπιαρηφ. Ο ζηξαηφο

πείζζεθε ηφηε πσο απηή ε ζηνιή ήηαλ έλα κάιιηλν θνπξέιη,

φκνην κε θάζε άιιν. Ζ γνεηεία εμαθαλίζηεθε. ηηο κέξεο ηνπ

Ηνχλε ηνπ 1848 ε αζηηθή ηάμε θαη ε κηθξναζηηθή ηάμε, ζαλ

εζλνθπιαθή, είραλ ζπλελσζεί κε ην ζηξαηφ ελάληηα ζην

πξνιεηαξηάην. ηηο 13 ηνπ Ηνχλε 1849 ε αζηηθή ηάμε δηέιπζε ηε

κηθξναζηηθή εζλνθπιαθή κε ην ζηξαηφ. ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε

1851 είρε εμαθαληζηεί ε ίδηα ε εζλνθπιαθή ηεο αζηηθήο ηάμεο

θαη ν Βνλαπάξηεο δελ έθαλε ηίπνηα άιιν παξά λα δηαπηζηψζεη

απηφ ην γεγνλφο, φηαλ θαηνπηλά ππφγξαςε ην δηάηαγκα ηεο

δηάιπζήο ηεο. Έηζη ε αζηηθή ηάμε έζπαζε κνλάρε ηεο ην

ηειεπηαίν ηεο φπιν πνπ δηέζεηε ελάληηα ζην ζηξαηφ,

ππνρξεψζεθε φκσο λα ην ζπάζεη απφ ηε ζηηγκή πνπ ε

κηθξναζηηθή ηάμε δε ζηεθφηαλ πηα πίζσ ηεο ζαλ ππνηειήο, αιιά

κπξνζηά ηεο ζαλ ζηαζηαζηήο, φπσο ππνρξεψζεθε γεληθά λα

θαηαζηξέςεη κε ηα ίδηα ηεο ηα ρέξηα φια ηα κέζα ηεο άκπλάο

ηεο ελάληηα ζηελ απνιπηαξρία, απφ ηε ζηηγκή πνπ ε ίδηα είρε

γίλεη απνιπηαξρηθή.

Χζηφζν, ην θφκκα ηεο ηάμεσο παλεγχξηζε ην μαλαπάξζηκν κηαο

εμνπζίαο πνπ ην 1848 ηνπ θαηλφηαλ φηη ηελ είρε ράζεη γηα λα

ηελ μαλαβξεί ην 1849 απαιιαγκέλε απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο,

κε βξηζηέο ελάληηα ζηε δεκνθξαηία θαη ζην ζχληαγκα, κε ην

αλαζεκάηηζκα φισλ ησλ κειινληηθψλ, ησξηλψλ, θαη

πεξαζκέλσλ επαλαζηάζεσλ, καδί θη εθείλεο πνπ είραλε θάλεη νη

ίδηνη νη εγέηεο ηεο, θαη κε λφκνπο πνπ θίκσλαλ ηνλ Σχπν, πνπ

θαηαξγνχζαλ ην δηθαίσκα ηεο νξγάλσζεο θαη θαζηέξσλαλ ηελ

θαηάζηαζε πνιηνξθίαο ζαλ νξγαληθφ ζεζκφ. Όζηεξα απ’ απηφ ε

εζλνζπλέιεπζε αλέβαιε ηηο εξγαζίεο ηεο απφ ηα κέζα ηνπ

Απγνχζηνπ έσο ηα κέζα ηνπ Οθηψβξε, αθνχ εμέιεμε πξψηα κηα

κφληκε επηηξνπή γηα ην ρξφλν ηεο απνπζίαο ηεο. ηε δηάξθεηα

ησλ δηαθνπψλ απηψλ νη λνκηκφθξνλεο ξαδηνπξγνχζαλε κε ην

Page 52: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Έκο, νη νξιεαληθνί κε ην Κιακεξφλ, ν Βνλαπάξηεο κε

πξηγθηπηθέο πεξηνδείεο θαη ηα λνκαξρηαθά ζπκβνχιηα κε ηηο

ζπδεηήζεηο γηα ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο. Πξφθεηηαη

γηα πεξηπηψζεηο πνπ επαλαιακβάλνληαη ηαθηηθά ζηηο πεξηνδηθέο

δηαθνπέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη πνπ ζα ηηο εμεηάζσ φηαλ ζα

γίλνπλ γεγνλφηα. Αο ζεκεησζεί εδψ αθφκε φηη ε εζλνζπλέιεπζε

δελ ελεξγνχζε κε πνιηηηθφηεηα φηαλ εμαθαληδφηαλ γηα κεγάια

ρξνληθά δηαζηήκαηα απφ ηε ζθελή θαη φηαλ άθελε λα θαίλεηαη

επηθεθαιήο ηεο δεκνθξαηίαο κηα κφλν, έζησ θαη αμηνζξήλεηε

κνξθή ζαλ ηε κνξθή ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε, ελψ ην

θφκκα ηεο ηάμεσο κε ηξφπν πνπ απνηεινχζε δεκφζην ζθάλδαιν

δηαιπφηαλ ζηα βαζηιηθά ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ θαη

αθνινπζνχζε ηνπο αιιεινζπγθξνπφκελνπο πφζνπο ηνπ γηα ηελ

παιηλφξζσζε. Κάζε θνξά πνπ ζ’ απηέο ηηο δηαθνπέο έζβελε ν

ελνριεηηθφο ζφξπβνο ηνπ θνηλνβνπιίνπ θαη ην ζψκα ηνπ

δηαιπφηαλ κέζα ζην έζλνο, θαηλφηαλ νινθάζαξα φηη έιεηπε

κνλάρα έλα πξάγκα γηα λα νινθιεξσζεί ε πξαγκαηηθή φςε

απηήο ηεο δεκνθξαηίαο: λα γίλνπλ κφληκεο νη δηαθνπέο ηνπ θαη

λ’ αληηθαηαζηαζεί ε δεκνθξαηηθή ηνπ επηγξαθή: ειεπζεξία,

ηζφηεηα θαη αδειθφηεηα, κε ηηο απαξεξκήλεπηεο ιέμεηο: πεδηθφ,

ηππηθφ, ππξνβνιηθφ.

IV

ηα κέζα ηνπ Οθηψβξε 1849 ζπλήιζε πάιη ε εζλνζπλέιεπζε.

Σελ 1ε ηνπ Ννέκβξε ν Βνλαπάξηεο ηελ μάθληαζε κ’ έλα

κήλπκα, πνπ αλάγγειλε ηελ παχζε ηεο θπβέξλεζεο Μπαξξφ-

Φαιινχ θαη ην ζρεκαηηζκφ κηαο λέαο θπβέξλεζεο. Πνηέ δελ

έδησμαλ ιαθέδεο κε ιηγφηεξεο δηαηππψζεηο απ’ φζεο

ρξεζηκνπνίεζε ν Βνλαπάξηεο γηα ηνπο ππνπξγνχο ηνπ. Σηο

θισηζηέο πνπ πξννξίδνληαλ γηα ηελ εζλνζπλέιεπζε ηηο

δέρηεθαλ γηα ηελ ψξα νη Μπαξξφ θαη ία.

Ζ θπβέξλεζε Μπαξξφ, φπσο είδακε, ζρεκαηηζκέλε απφ

λνκηκφθξνλεο θαη νξιεαληθνχο, ήηαλ κηα θπβέξλεζε ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Ο Βνλαπάξηεο ηελ είρε ρξεηαζηεί γηα λα

δηαιχζεη ηε δεκνθξαηηθή ζπληαθηηθή, γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη

Page 53: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηελ εθζηξαηεία ελάληηα ζηε Ρψκε θαη γηα λα ηζαθίζεη ην

δεκνθξαηηθφ θφκκα. Ο ίδηνο είρε εθιείςεη θαηλνκεληθά πίζσ

απ’ απηή ηελ θπβέξλεζε, είρε παξαδψζεη ηελ θπβεξλεηηθή

εμνπζία ζηα ρέξηα ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο θαη είρε θνξέζεη ηε

κάζθα ηνπ κεηξηφθξνλα πνπ θνξνχζε ηνλ θαηξφ ηνπ

Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ ν ππεχζπλνο ζπληάθηεο κηαο εθεκεξίδαο,

ηε κάζθα ηνπ home de paille (ζ. ζ. Αρπξάλζξσπνο. Δθείλνο πνπ

αζθεί εηθνληθά ηα θαζήθνληά ηνπ). Σψξα πέηαμε καθξηά ηε

κάζθα, πνπ δελ ήηαλ πηα ην ειαθξφ εθείλν πέπιν πνπ πίζσ ηνπ

ζα κπνξνχζε λα θξχςεη ηε θπζηνγλσκία ηνπ, αιιά κηα

ζηδεξέληα κάζθα πνπ ηνλ εκπφδηδε λα δείμεη ηε δηθή ηνπ ηε

θπζηνγλσκία. Δίρε δηνξίζεη ηελ θπβέξλεζε Μπαξξφ γηα λα

δηαιχζεη ζην φλνκα ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο ηε δεκνθξαηηθή

εζλνζπλέιεπζε. Σελ ίδηα ηελ εζλνζπλέιεπζε ηελ έπαςε γηα λα

δηαθεξχμεη φηη ην πξφζσπφ ηνπ ήηαλ αλεμάξηεην απφ ηελ

εζλνζπλέιεπζε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο.

Γελ ηνπ έιεηπαλ άιισζηε εχινγεο πξνθάζεηο γηα ηελ παχζε

απηή. Ζ ίδηα ε θπβέξλεζε Μπαξξφ παξακεινχζε ηνπο ηχπνπο

εππξέπεηαο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα παξνπζηάζνπλ ηνλ πξφεδξν

ηεο δεκνθξαηίαο ζαλ κηα δχλακε πιάη ζηελ εζλνζπλέιεπζε.

ηηο δηαθνπέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο ν Βνλαπάξηεο δεκνζίεπζε

κηα επηζηνιή πξνο ηνλ Έληγθαξ Νέυ, φπνπ θαηλφηαλ ζαλ λα

απνδνθηκάδεη ηε κε θηιειεχζεξε εθδήισζε ηνπ Πάπα, αθξηβψο

φπσο ζε αληίζεζε πξνο ηε ζπληαθηηθή, είρε δεκνζηεχζεη κηα

επηζηνιή πνπ έδηλε ζπγραξεηήξηα ζηνλ Οπληηλφ γηα ηελ επίζεζή

ηνπ ελάληηα ζηε ξσκατθή δεκνθξαηία. ηαλ ινηπφλ ε

εζλνζπλέιεπζε ςήθηδε ηηο πηζηψζεηο γηα ηελ εθζηξαηεία ηεο

Ρψκεο, ν Βίθησξ Οπγθψ, απφ έλα δήζελ θηιειεπζεξηζκφ,

άλνημε ζπδήηεζε γηα ηελ επηζηνιή απηή. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο

έπλημε ηε ζθέςε γηα ζπδήηεζε ηεο επηζηνιήο κέζα ζε

πεξηθξνλεηηθέο θξαπγέο δπζπηζηίαο, ζα λα κελ είραλ θακηά

πνιηηηθή ζεκαζία νη ηδέεο ηνπ Βνλαπάξηε. Καλέλαο απφ ηνπο

ππνπξγνχο δε δέρηεθε γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ηελ πξφθιεζε. ε κηα

άιιε πεξίζηαζε ν Μπαξξφ, κε ην γλσζηφ θνχθην ζηφκθν ηνπ,

πξφθεξε απφ ην βήκα ιφγηα γεκάηα αγαλάθηεζε γηα ηηο

«απαίζηεο κεραλνξξαθίεο» πνπ θαηά ηα ιεγφκελά ηνπ, γίλνληαλ

Page 54: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπ πξνέδξνπ. Σέινο, ελψ ε θπβέξλεζε

πέηπρε λα ςεθίζεη ε εζλνζπλέιεπζε κηα ζχληαμε ρεξείαο γηα ηε

δνχθηζζα ηεο Οξιεάλεο, αξλήζεθε λα ππνβάιεη νπνηαδήπνηε

πξφηαζε γηα αχμεζε ηεο πξνεδξηθήο επηρνξήγεζεο. Καη ζην

πξφζσπν ηνπ Βνλαπάξηε ν απηνθξαηνξηθφο κλεζηήξαο

ζπγρσλεπφηαλ ηφζν πνιχ κε ηνλ μεπεξαζκέλν ηπρνδηψθηε, πνπ

ε κηα κεγάιε ηδέα ηνπ, φηη ήηαλ πξννξηζκέλνο λα παιηλνξζψζεη

ηελ απηνθξαηνξία, ζπκπιεξσλφηαλ πάληνηε απφ ηελ άιιε ηδέα,

φηη ν γαιιηθφο ιαφο είρε απνζηνιή λα πιεξψλεη ηα ρξέε ηνπ.

Ζ θπβέξλεζε Μπαξξφ-Φαιινχ ήηαλ ε πξψηε θαη ηειεπηαία

θνηλνβνπιεπηηθή θπβέξλεζε πνπ ζρεκάηηζε ν Βνλαπάξηεο. Γη’

απηφ ε παχζε ηεο απνηειεί κηα απνθαζηζηηθή θακπή. Μαδί κε

ηελ θπβέξλεζε απηή ην θφκκα ηεο ηάμεσο έραζε κηα γηα πάληα

κηα απαξαίηεηε ζέζε γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ

θαζεζηψηνο, ην κνριφ ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο.

Καηαιαβαίλεη θαλείο ακέζσο φηη ζε κηα ρψξα ζαλ ηε Γαιιία,

φπνπ ε εθηειεζηηθή εμνπζία δηαζέηεη έλαλ ππαιιειηθφ ζηξαηφ

κε πάλσ απφ κηζφ εθαηνκκχξην άηνκα, δειαδή δηαηεξεί

ζπλερψο θάησ απφ ηελ πην απφιπηε εμάξηεζή ηεο κηα ηεξάζηηα

κάδα απφ ζπκθέξνληα θαη ππάξμεηο, φπνπ ην θξάηνο πεξηβάιιεη,

ειέγρεη, ξπζκίδεη, επηηεξεί θαη θεδεκνλεχεη ηελ αζηηθή θνηλσλία

απφ ηηο πην πιαηηέο εθδειψζεηο ηεο δσήο ηεο σο ηηο πην

αζήκαληεο θηλήζεηο ηεο, απφ ηνπο πην γεληθνχο ηξφπνπο ηεο

δσήο ηεο σο ηελ ηδησηηθή ππφζηαζε ησλ αηφκσλ, φπνπ ην

παξαζηηηθφ απηφ ζψκα απνθηά κε ηνλ πην άθξν ζπγθεληξσηηζκφ

ηε δπλαηφηεηα λα είλαη παληαρνχ παξφλ, λα είλαη παληνγλψζηεο

θαη λα έρεη κηα κεγάιε ηθαλφηεηα θίλεζεο θαη κηα ειαζηηθφηεηα

πνπ ην αλάινγφ ηεο ππάξρεη κφλν ζηελ απφιπηε έιιεηςε

απηνηέιεηαο θαη ζηελ πιαδαξή ακνξθία ηνπ πξαγκαηηθνχ

θνηλσληθνχ ζψκαηνο – είλαη θαλεξφ πσο ζε κηα ηέηνηα ρψξα ε

εζλνζπλέιεπζε, καδί κε ην δηθαίσκα λα δηαζέηεη ηηο ππνπξγηθέο

ζέζεηο, έραλε θαη θάζε πξαγκαηηθή επηξξνή, αλ δελ

απινπνηνχζε ηαπηφρξνλα ηε δηνίθεζε ηνπ θξάηνπο, αλ δε

ιηγφζηεπε φζν έπαηξλε ην ζηξαηφ ησλ ππαιιήισλ θαη αλ ηέινο,

δελ επέηξεπε ζηελ αζηηθή θνηλσλία θαη ζηελ θνηλή γλψκε λα

δεκηνπξγήζνπλ ηα δηθά ηνπο, αλεμάξηεηα απφ ηελ θπβεξλεηηθή

Page 55: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εμνπζία φξγαλα. Αιιά ην πιηθφ ζπκθέξνλ ηεο γαιιηθήο αζηηθήο

ηάμεο είλαη αθξηβψο πνιχ ζηελά ζπλπθαζκέλν κε ηε δηαηήξεζε

απηήο ηεο πιαηηάο θαη πνιχθιαδεο θξαηηθήο κεραλήο. ’ απηή

βξίζθεη ζέζεηο γηα ηνλ ππεξάξηζκν πιεζπζκφ ηεο θαη

ζπκπιεξψλεη κε ηε κνξθή ησλ θξαηηθψλ κηζζψλ φηη δε κπνξεί

λα ηζεπψζεη κε ηε κνξθή ηνπ θέξδνπο, ησλ ηφθσλ, ηνπ

εηζνδήκαηνο θαη ησλ ακνηβψλ. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ην πνιηηηθφ

ηεο ζπκθέξνλ ηελ αλάγθαζε κέξα κε ηε κέξα λα εληείλεη ηελ

θαηαπίεζε, δει. ηα κέζα θαη ην πξνζσπηθφ ηεο θξαηηθήο

εμνπζίαο, ελψ ηαπηφρξνλα είλαη ππνρξεσκέλε λα θάλεη έλαλ

αδηάθνπν πφιεκν ελάληηα ζηελ θνηλή γλψκε, θαη λα θνινβψλεη

θαη λα παξαιχεη κε δπζπηζηία ηα απηνηειή φξγαλα θίλεζεο ηεο

θνηλσλίαο, φηαλ δελ θαηνξζψλεη λα ηα αθξσηεξηάδεη νιφηεια.

Έηζη ε γαιιηθή αζηηθή ηάμε ήηαλ, απ’ απηή ηελ ηαμηθή ηεο ζέζε,

αλαγθαζκέλε απφ ηε κηα κεξηά λα εθκεδελίδεη ηνπο φξνπο ηεο

δσήο θάζε θνηλνβνπιεπηηθήο εμνπζίαο, ζπλεπψο θαη ηεο δηθήο

ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο εμνπζίαο, θη απφ ηελ άιιε κεξηά λα θάλεη

αθαηάβιεηε ηελ ερζξηθή ηεο εθηειεζηηθή εμνπζία.

Ζ λέα θπβέξλεζε ιεγφηαλε θπβέξλεζε λη’ Χπνχι. ρη γηαηί ν

ζηξαηεγφο λη’ Χπνχι είρε ηάρα απνθηήζεη ην αμίσκα ηνπ

πξσζππνπξγνχ. Απελαληίαο, δηψρλνληαο ην Μπαξξφ, ν

Βνλαπάξηεο είρε ηαπηφρξνλα θαηαξγήζεη απηφ ην αμίσκα, πνπ

θαηαδίθαδε βέβαηα ηνλ πξφεδξν ηεο δεκνθξαηίαο ζηε λφκηκε

κεδακηλφηεηα ελφο ζπληαγκαηηθνχ βαζηιηά, κα ελφο

ζπληαγκαηηθνχ βαζηιηά δίρσο ζξφλν θαη δίρσο ζηέκκα, δίρσο

ζθήπηξν θαη δίρσο ζπαζί, δίρσο ην αλεχζπλν, δίρσο ηελ

απαξάγξαπηε θαηνρή ηνπ αλψηαηνπ αμηψκαηνο ηνπ θξάηνπο θαη,

ην ρεηξφηεξν απ’ φια, δίρσο επηρνξήγεζε. Ζ θπβέξλεζε λη’

Χπνχι δηέζεηε κφλν έλαλ άλζξσπν κε θάπνηα θνηλνβνπιεπηηθή

θήκε, ηνλ ηνθνγιχθν Φνπιλη, έλα απφ ηα πην θαθφθεκα κέιε

ηεο αξηζηνθξαηίαο ηνπ ρξήκαηνο. Σνπ έδσζαλ ην ππνπξγείν ησλ

νηθνλνκηθψλ. Αξθεί λα μεθπιιίζεη θαλείο ηηο θαηαζηάζεηο ηνπ

ρξεκαηηζηεξίνπ ηνπ Παξηζηνχ γηα λα βξεη πψο χζηεξα απφ ηελ

1ε ηνπ Ννέκβξε 1849 ηα γαιιηθά θξαηηθά ρξεφγξαθα

αλεβαίλνπλ θαη πέθηνπλ καδί κε ην αλέβαζκα θαη ην πέζηκν ησλ

βνλαπαξηηθψλ κεηνρψλ. Δλψ ν Βνλαπάξηεο βξήθε έηζη ην

Page 56: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζχκκαρφ ηνπ ζην ρξεκαηηζηήξην, γηλφηαλ ηαπηφρξνλα θχξηνο

ηεο αζηπλνκίαο δηνξίδνληαο ηνλ Καξιηέ δηεπζπληή ηεο

αζηπλνκίαο ηνπ Παξηζηνχ.

Χζηφζν νη ζπλέπεηεο ηεο θπβεξλεηηθήο αιιαγήο κπνξνχζαλ λα

εθδεισζνχλ κνλάρα κε ηνλ θαηξφ. Γηα ηελ ψξα ν Βνλαπάξηεο

έθαλε απιψο έλα βήκα κπξνζηά γηα λα ζπξσρζεί πξνο ηα πίζσ

αθφκα πην νινθάλεξα. Σν βάλαπζν κήλπκά ηνπ ην αθνινχζεζε

ε πην δνπιηθή δήισζε ππνηαγήο ζηελ εζλνζπλέιεπζε. Κάζε

θνξά πνπ νη ππνπξγνί απνηνικνχζαλ ηε δεηιή απφπεηξα λα

εηζεγεζνχλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο παξαμεληέο ζαλ λνκνζρέδηα,

θαίλνληαλ νη ίδηνη πσο εθηεινχζαλ άζειά ηνπο, αλαγθαζκέλνη

απφ ηε ζέζε ηνπο, θσκηθέο εληνιέο πνπ απφ ηα πξηλ ήηαλ

βέβαηνη γηα ηελ απνηπρία ηνπο. Κάζε θνξά πνπ ν Βνλαπάξηεο

θιπαξνχζε γηα ηα ζρέδηά ηνπ πίζσ απφ ηελ πιάηε ησλ

ππνπξγψλ θη έπαηδε κε ηηο «λαπνιεφληεηεο» ηδέεο ηνπ, νη ίδηνη νη

ππνπξγνί ηνπ ηνλ απνδνθίκαδαλ απφ ην βήκα ηεο

εζλνζπλέιεπζεο. Οη ζθεηεξηζηηθέο ηνπ επηζπκίεο θαίλνληαλ λα

εθδειψλνληαη κνλάρα γηα λα κελ παχνπλ ηα ραηξέθαθα γέιηα

ησλ αληηπάισλ ηνπ. πκπεξηθεξφηαλ ζαλ κηα παξαγλσξηζκέλε

κεγαινθπΐα, πνπ φινπο ν θφζκνο ηε ζεσξεί ειίζηα. Πνηέ δελ

απφιαπζε πιεξέζηεξα ηελ πεξηθξφλεζε φισλ ησλ ηάμεσλ φζν

ζην δηάζηεκα απηήο ηεο πεξηφδνπ. Πνηέ ε αζηηθή ηάμε δελ

θπξηάξρεζε πην απφιπηα, πνηέ δελ επηδείθλπε κε πεξηζζφηεξν

θνκπαζκφ ηα δηαθξηηηθά ηεο θπξηαξρίαο ηεο.

Γελ είλαη αλάγθε λα γξάςσ εδψ ηελ ηζηνξία ηεο λνκνζεηηθήο

ηεο δξάζεο, πνπ ζην δηάζηεκα απηήο ηεο πεξηφδνπ ζπλνςίδεηαη

ζε δπν λφκνπο: ζην λφκν πνπ μαλάθεξε ην θφξν ζηα θξαζηά θαη

ζην λφκν γηα ηελ εθπαίδεπζε πνπ θαηαξγεί ηελ απηζηία. Αλ έηζη

δπζθνιεχαλε ηνπο γάιινπο λα πίλνπλ θξαζί, ηνπο ράξηδαλ φκσο

κε κεγαιχηεξε αθζνλία ην λεξφ ηεο αιεζηλήο δσήο. Αλ κε ην

λφκν γηα ην θφξν ησλ θξαζηψλ ε αζηηθή ηάμε θήξπζζε

απαξαβίαζην ην παιηφ, κηζεηφ γαιιηθφ θνξνινγηθφ ζχζηεκα,

κε ην λφκν γηα ηελ εθπαίδεπζε πξνζπαζνχζε λα αζθαιίζεη ηελ

παιηά πλεπκαηηθή θαηάζηαζε ησλ καδψλ, πνπ ηηο έθαλε λα

αλέρνληαη απηφ ην θνξνινγηθφ ζχζηεκα. Απνξεί θαλείο

Page 57: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

βιέπνληαο ηνπο νξιεαληθνχο, ηνπο θηιειεχζεξνπο αζηνχο, ηνπο

παιηνχο απηνχο απφζηνινπο ηνπ βνιηαηξηζκνχ θαη ηεο

εθιερηηθήο θηινζνθίαο, λα εκπηζηεχνληαη ζηνπο

παηξνπαξάδνηνπο ερζξνχο ηνπο ζηνπο ηεζνπΐηεο, λα δηεπζχλνπλ

ην γαιιηθφ πλεχκα. Αιιά αλ ζην δήηεκα ηνπ κλεζηήξα ηνπ

ζξφλνπ, νη νξιεαληθνί θαη νη λνκηκφθξνλεο κπνξνχζαλ λα

δηαθσλνχλ, θαηαιάβαηλαλ σζηφζν πσο ε θνηλή ηνπο θπξηαξρία

ηνπο επέβαιε λα ελψζνπλ ηα κέζα θαηαπίεζεο δπν επνρψλ, φηη

ηα κέζα ππνδνχισζεο ηεο κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε έπξεπε λα ηα

ζπκπιεξψζνπλ θαη λα ηα εληζρχζνπλ κε ηα κέζα ππνδνχισζεο

ηεο παιηλφξζσζεο.

Οη αγξφηεο, γειαζκέλνη ζ’ φιεο ηνπο ηηο ειπίδεο, ηζαθηζκέλνη

πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιιε θνξά, απφ ηε κηα κεξηά απφ ην

ρακειφ επίπεδν ησλ ηηκψλ ησλ δεκεηξηαθψλ θαη απφ ηελ άιιε

απφ ηελ αχμεζε ησλ θνξνινγηθψλ βαξψλ θαη ησλ ππνζεθηθψλ

ρξεψλ, άξρηζαλ λα θηλνχληαη ζηνπο λνκνχο. Σνπο απάληεζαλ κ’

έλα θπλεγεηφ ησλ δαζθάισλ πνπ ηνπο ππφηαμαλ ζηνπο

λνκάξρεο θαη κ’ έλα ζχζηεκα θαηαζθνπείαο πνπ ζ’ απηφ

ππνηάρζεθε φινο ν θφζκνο. ην Παξίζη θαη ζηηο κεγάιεο πφιεηο

ε ίδηα ε αληίδξαζε έρεη ηελ αιεζηλή θπζηνγλσκία ηεο επνρήο

ηεο θαη πεξηζζφηεξν πξνθαιεί παξά ρηππάεη. ηελ χπαηζξν

φκσο γίλεηαη πξφζηπρε, ρπδαία, κηθξνπξεπή, θνπξαζηηθή,

βαζαληζηηθή, κε κηα ιέμε ρσξνθχιαθαο. Καηαιαβαίλεη θαλείο

πσο ηξία ρξφληα ρσξνθπιαθίζηηθν θαζεζηψο, επινγεκέλν απφ

ην θαζεζηψο ησλ παπάδσλ, ζα εμαρξείσλε ηηο

αδηαπαηδαγψγεηεο κάδεο.

ζν πάζνο θαη ζηφκθν θη αλ ρξεζηκνπνηνχζε ην θφκκα ηεο

ηάμεσο απφ ην βήκα ηεο εζλνζπλέιεπζεο ελάληηα ζηε

κεηνςεθία, ν ιφγνο ηνπ έκελε κνλνζχιιαβνο ζαλ ηνπ

Υξηζηηαλνχ πνπ ηα ιφγηα ηνπ πξέπεη λα είλαη: λαη – λαη, φρη – φρη!

Μνλνζχιιαβνο, ηφζν ζην βήκα φζν θαη ζηνλ Σχπν. Αλνχζηνο

ζαλ έλα αίληγκα πνπ μέξεηο απφ πξηλ ηε ιχζε ηνπ. Δίηε γηλφηαλ

ιφγνο γηα ην δηθαίσκα ηεο αλαθνξάο ή γηα ην θφξν ζηα θξαζηά,

είηε γηα ηελ ειεπζεξία ηνπ Σχπνπ ή γηα ην ειεχζεξν εκπφξην,

είηε γηα ηηο ιέζρεο ή γηα ηελ θνηλνηηθή νξγάλσζε, είηε γηα ηελ

Page 58: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πξνζηαζία ηεο πξνζσπηθήο ειεπζεξίαο ή γηα ην δηαθαλνληζκφ

ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, ην ζχλζεκα μαλαγχξηδε πάληα, ην ζέκα

έκελε πάληα ην ίδην, ε απφθαζε πάληα έηνηκε θαη πάληα ε ίδηα:

«νζηαιηζκφο»! Υαξαθηήξηδαλ ζνζηαιηζηηθφ θη απηφλ αθφκα

ηνλ αζηηθφ θηιειεπζεξηζκφ, ζνζηαιηζηηθφ θαη ηνλ αζηηθφ

δηαθσηηζκφ, ζνζηαιηζηηθή θαη ηελ αζηηθή δεκνζηνλνκηθή

κεηαξξχζκηζε. Ήηαλ ζνζηαιηζκφο λα θηηαρηεί έλαο

ζηδεξφδξνκνο εθεί πνπ ππήξρε θηφιαο κηα δηψξπγα θαη ήηαλ

ζνζηαιηζκφο λα ππεξαζπίδεηο ηνλ εαπηφ ζνπ κε κπαζηνχλη, φηαλ

ζνπ θάλαλε επίζεζε κε ζπαζί.

Καη δελ ήηαλ απηφ απιφο ηξφπνο ηνπ ιέγεηλ, κφδα ή θνκκαηηθή

ηαθηηθή. Ζ αζηηθή ηάμε θαηαιάβαηλε ζσζηά φηη φια ηα φπια

πνπ είρε ζθπξειαηήζεη ελάληηα ζηε θενπδαξρία ζηξέθαλε ηηο

αηρκέο ηνπο ελάληηα ζηελ ίδηα, φηη φια ηα κέζα εθπαίδεπζεο πνπ

είρε δεκηνπξγήζεη επαλαζηαηνχζαλ ελάληηα ζηνλ ίδην ηεο ηνλ

πνιηηηζκφ, φηη φινη νη Θενί πνπ είρε πιάζεη ηελ είραλ

εγθαηαιείςεη. Καηαιάβαηλε φηη φιεο νη ιεγφκελεο αζηηθέο

ειεπζεξίεο θαη νη πξννδεπηηθνί ζεζκνί ρηππνχζαλ θαη

απεηινχζαλ ηελ ηαμηθή θπξηαξρία ηεο, ηαπηφρξνλα θαη ζηελ

θνηλσληθή ηεο βάζε θαη ζηελ πνιηηηθή ηεο θνξπθή, θαη ζπλεπψο

είραλε γίλεη «ζνζηαιηζηηθνί». ’ απηή ηελ απεηιή θαη ζ’ απηή

ηελ επίζεζε έβιεπε κε ην δίθην ηεο ην κπζηηθφ ηνπ ζνζηαιηζκνχ,

πνπ ην λφεκα θαη ηελ ηάζε ηνπ ηελ θξίλεη πην ζσζηά απ’ φηη ηελ

θξίλεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ν ιεγφκελνο ζνζηαιηζκφο, πνπ γη’ απηφ

δελ κπνξεί λα θαηαιάβεη γηαηί ε αζηηθή ηάμε κέλεη επίκνλα

θιεηζηή απέλαληί ηνπ, είηε απηφο αλαζηελάδεη αηζζεκαηηθά γηα

ηα βάζαλα ηεο αλζξσπφηεηαο, είηε πξναλαγγέιιεη ρξηζηηαληθά

ην ρηιηφρξνλν βαζίιεην θαη ηε γεληθή αδειθνζχλε, είηε

παξακηιάεη αλζξσπηζηηθά γηα πλεχκα, κφξθσζε θαη ειεπζεξία,

είηε εθεπξίζθεη δνγκαηηθά έλα ζχζηεκα ζπλδηαιιαγήο θαη

επεκεξίαο φισλ ησλ ηάμεσλ. Δθείλν φκσο πνπ δελ θαηάιαβε ε

αζηηθή ηάμε ήηαλ ε ινγηθή ζπλέπεηα: φηη θαη ην δηθφ ηεο

θνηλνβνπιεπηηθφ ζχζηεκα, φηη θαη ε δηθή ηεο πνιηηηθή

θπξηαξρία γεληθά ζα κπαίλαλε ζηε γεληθή θαηαδίθε ζαλ

ζνζηαιηζηηθά. ζν ε θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο δελ είρε

νξγαλσζεί αθφκα νινθιεξσηηθά, φζν δελ είρε απνθηήζεη αθφκα

Page 59: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηελ θαζαξή ηεο πνιηηηθή έθθξαζε, δε κπνξνχζε λα πξνβάιιεη

θαζαξά θαη ε αληίζεζε ησλ άιισλ ηάμεσλ θαη, εθεί φπνπ

πξφβαιιε δε κπνξνχζε λα πάξεη ηελ επηθίλδπλε εθείλε ηξνπή

πνπ κεηαηξέπεη θάζε πάιε ελάληηα ζηελ θξαηηθή εμνπζία ζε

πάιε ελάληηα ζην θεθάιαην. Αλ ζε θάζε εθδήισζε ηεο δσήο ηεο

θνηλσλίαο ε αζηηθή ηάμε έβιεπε λα θηλδπλεχεη ε «εζπρία» πσο

κπνξνχζε λα ζέιεη λα δηαηεξήζεη επηθεθαιήο ηεο θνηλσλίαο ην

θαζεζηψο ηεο αλαηαξαρήο, ην δηθφ ηεο θαζεζηψο, ην

θνηλνβνπιεπηηθφ θαζεζηψο, ην θαζεζηψο πνπ θαηά ηελ

έθθξαζε ελφο απφ ηνπο ξήηνξέο ηεο, δεη κέζα ζηελ πάιε θαη κε

ηελ πάιε; Σν θνηλνβνπιεπηηθφ θαζεζηψο δεη κε ηε ζπδήηεζε.

Πψο ινηπφλ ζα απαγνξέςεη ηε ζπδήηεζε; Κάζε ζπκθέξνλ, θάζε

θνηλσληθφο ζεζκφο κεηαηξέπνληαη εδψ ζε γεληθέο ζθέςεηο θαη

ζπδεηνχληαη ζαλ ζθέςεηο. Πψο κπνξεί ινηπφλ έλα ζπκθέξνλ,

έλαο ζεζκφο λα πςσζεί πάλσ απφ ηε ζθέςε θαη λα επηβιεζεί

ζαλ άξζξν πίζηεο; Ζ πάιε ησλ ξεηφξσλ ζην βήκα πξνθαιεί ηελ

πάιε ησλ γξαθηάδσλ ηνπ Σχπνπ. Ζ ιέζρε ζπδεηήζεσλ ζην

θνηλνβνχιην ζπκπιεξψλεηαη αλαγθαζηηθά απφ ηηο ιέζρεο

ζπδεηήζεσλ ζηα ζαιφληα θαη ζηηο ηαβέξλεο. Οη αληηπξφζσπνη

πνπ επηθαινχληαη δηαξθψο ηελ θνηλή γλψκε αλαγλσξίδνπλ ζηελ

θνηλή γλψκε ην δηθαίσκα λα εθθξάδεη ηελ πξαγκαηηθή ηεο

γλψκε κε αλαθνξέο. Σν θνηλνβνπιεπηηθφ θαζεζηψο αλαζέηεη ην

παλ ζηελ απφθαζε ησλ πιεηνςεθηψλ. Πψο ινηπφλ νη κεγάιεο

εμσθνηλνβνπιεπηηθέο πιεηνςεθίεο λα κε ζέινπλε λ’

απνθαζίδνπλε θη απηέο; ηαλ ζηελ θνξπθή ηνπ θξάηνπο παίδεηε

βηνιί, ηη άιιν πεξηκέλεηε απφ ην λα ρνξεχνπλ εθείλνη πνπ

βξίζθνληαη απφ θάησ;

Έηζη ινηπφλ ε αζηηθή ηάμε θαηαδηθάδνληαο ζαλ «ζνζηαιηζηηθφ»

εθείλν πνπ πξνεγνχκελα είρε ηηκήζεη ζαλ «θηιειεχζεξν»,

νκνινγεί φηη ην δηθφ ηεο ζπκθέξνλ ηελ πξνζηάδεη λα

απαιιαρζεί απφ ηνλ θίλδπλν ηεο απηνθπβέξλεζεο, φηη γηα λα

απνθαηαζηήζεη ηελ εζπρία ζηε ρψξα, πξέπεη πξηλ απ’ φια λα

θάλεη λα βνπβαζεί ην αζηηθφ ηεο θνηλνβνχιην, φηη γηα λα

δηαηεξήζεη αλέπαθε ηελ θνηλσληθή ηεο δχλακε, πξέπεη λα

ηζαθίζεη ηελ πνιηηηθή ηεο δχλακε, φηη νη ηδηψηεο αζηνί κπνξνχλ

λα ζπλερίζνπλ λα εθκεηαιιεχνληαη ηηο άιιεο ηάμεηο θαη λα

Page 60: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απνιακβάλνπλ αλελφριεηα ηελ ηδηνθηεζία, ηελ νηθνγέλεηα, ηε

ζξεζθεία θαη ηελ ηάμε, κφλν κε ηνλ φξν φηη ε ηάμε ηνπο ζα

θαηαδηθαζηεί ζηελ ίδηα πνιηηηθή εθκεδέληζε κε ηηο άιιεο ηάμεηο.

ηη γηα λα ζψζεη ην πνπγθί ηεο πξέπεη λα αξλεζεί ην ζηέκκα ηεο,

θαη φηη ην μίθνο πνπ πξέπεη λα ηελ ππεξαζπίδεη, ζα πξέπεη

ηαπηφρξνλα λα θξέκεηαη ζαλ δακφθιεηα ζπάζε πάλσ απφ ην

θεθάιη ηεο.

ην πεδίν ησλ γεληθψλ αζηηθψλ ζπκθεξφλησλ ε εζλνζπλέιεπζε

απνδείρηεθε ηφζν άγνλε, πνπ ιρ, νη ζπδεηήζεηο γηα ηελ

θαηαζθεπή ηνπ ζηδεξνδξφκνπ Παξίζη – Αβηληφλ, πνπ είραλ

αξρίζεη ην ρεηκψλα ηνπ 1850, δελ είραλ αθφκα ηειεηψζεη σο ηηο

2 ηνπ Γεθέκβξε 1851. πνπ ε εζλνζπλέιεπζε δελ θαηαπίεδε,

δελ αληηδξνχζε, θαηερφηαλ απφ κηα αγηάηξεπηε ζηεηξφηεηα.

Δλψ ε θπβέξλεζε ηνπ Βνλαπάξηε ελ κέξεη έπαηξλε ηελ

πξσηνβνπιία λα ζεζπίδεη λφκνπο ζχκθσλα κε ην πλεχκα ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο θαη ελ κέξεη ππεξέβαιε αθφκα πην πνιχ ηε

ζθιεξφηεηά ηνπο ζηελ εθαξκνγή θαη ζηελ εθηέιεζή ηνπο, απφ

ηελ άιιε κεξηά ν πξφεδξνο πξνζπαζνχζε λ’ απνρηήζεη

δεκνηηθφηεηα κε παηδηθά αλφεηεο πξνηάζεηο, λα θαηαδείμεη ηελ

αληίζεζή ηνπ πξνο ηελ εζλνζπλέιεπζε θαη λ’ αθήζεη λα

ππνλνεζεί κηα θξπθή ηνπ ζθέςε πνπ παξεκπνδίδεηαη

πξνζσξηλά κνλάρα απφ ηηο πεξηζηάζεηο, λ’ αλνίμεη δει. ζην

γαιιηθφ ιαφ ηνπο θξπκκέλνπο ζεζαπξνχο ηνπ. ’ απηφ

νθείιεηαη ε πξφηαζή ηνπ λα δνζεί ζηνπο ππαμησκαηηθνχο κηα

αχμεζε απφ ηέζζεξηο πεληάξεο ηε κέξα. Σν ίδην θαη ε πξφηαζή

ηνπ λα δεκηνπξγεζεί γηα ηνπο εξγάηεο κηα ηξάπεδα γηα δάλεηα

ηηκήο. Υξεκαηηθά δψξα θαη ρξεκαηηθά δάλεηα, απηή ήηαλ ε

πξννπηηθή κε ηελ νπνία έιπηδε λα δειεάζεη ηηο κάδεο. Γψξα θαη

δάλεηα – ζ’ απηά πεξηνξίδεηαη ε νηθνλνκηθή επηζηήκε ηνπ

θνπξεινπξνιεηαξηάηνπ, ηνπ θαζψο πξέπεη θαη ηνπ ρπδαίνπ. ’

απηά πεξηνξίδνληαλ νη κνρινί πνπ ήμεξε λα θηλεί ν Βνλαπάξηεο.

Πνηέ έλαο κλεζηήξαο ζξφλνπ δελ θεξδνζθφπεζε πην πξφζηπρα

πάλσ ζηελ πξνζηπρηά ηνπ φρινπ.

Page 61: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Ζ εζλνζπλέιεπζε άλαςε επαλεηιεκκέλα κπξνζηά ζ’ απηέο ηηο

νινθάλεξεο απφπεηξεο ηνπ Βνλαπάξηε λ’ απνρηήζεη

δεκνηηθφηεηα ζε βάξνο ηεο θαη κπξνζηά ζηνλ απμαλφκελν

θίλδπλν κήπσο ν ηπρνδηψθηεο, απηφο πνπ ηνλ καζηίγσλαλ ηα

ρξέε ηνπ θαη πνπ θακηά απνθηεκέλε θήκε δελ ηνλ ζπγθξαηνχζε,

απνηνικήζεη θαλέλα απεγλσζκέλν εγρείξεκα. Ζ αζπκθσλία

αλάκεζα ζην θφκκα ηεο ηάμεσο θαη ζηνλ πξφεδξν είρε πάξεη

απεηιεηηθφ ραξαθηήξα, φηαλ έλα απξνζδφθεην γεγνλφο ηνλ

μαλάξημε κεηαλνησκέλν ζηελ αγθαιηά ηνπ. Δλλννχκε ηηο

αλαπιεξσκαηηθέο εθινγέο ηεο 10 ηνπ Μάξηε 1850. Απηέο νη

εθινγέο έγηλαλ γηα λ’ αλαπιεξσζνχλ νη βνπιεπηηθέο έδξεο, πνπ

είραλ αδεηάζεη κε ηηο θπιαθίζεηο ή κε ηηο εμνξίεο, χζηεξα απφ

ηηο 13 ηνπ Ηνχλε. Σν Παξίζη έβγαιε κνλάρα ζνζηαιδεκνθξάηεο

ππνςήθηνπο. πγθέληξσζε κάιηζηα ηηο πεξηζζφηεξεο ςήθνπο ζ’

έλαλ επαλαζηάηε ηνπ Ηνχλε ηνπ 1848, ζην ληε Φινη. Έηζη ε

παξηζηλή κηθξναζηηθή ηάμε πνπ είρε ζπκκαρήζεη κε ην

πξνιεηαξηάην, εθδηθηφηαλ γηα ηελ ήηηα ηεο ζηηο 13 ηνπ Ηνχλε

1849. Ζ κηθξναζηηθή ηάμε θαηλφηαλ ζαλ λα είρε εμαθαληζηεί

απφ ην πεδίν ηεο κάρεο ηε ζηηγκή ηνπ θηλδχλνπ, κφλν θαη κφλν

γηα λα μαλαεκθαληζηεί ζ’ απηφ ζε επλντθφηεξε πεξίζηαζε κε

πην καδηθέο καρεηηθέο δπλάκεηο θαη κε ηνικεξφηεξν ζχλζεκα

κάρεο. Έλα άιιν πεξηζηαηηθφ θάλεθε πσο αχμαηλε ηνλ θίλδπλν

απηήο ηεο εθινγηθήο λίθεο. Ο ζηξαηφο ςήθηζε ζην Παξίζη ηνλ

επαλαζηάηε ηνπ Ηνχλε ελάληηα ζην Λάτη ηνλ ππνπξγφ ηνπ

Βνλαπάξηε. Καη ζηνπο λνκνχο ςήθηζε ζηελ πιεηνςεθία ηνπ

ηνπο νξεηλνχο πνπ θη εδψ είραλε ηελ ππεξνρή απέλαληη ζηνπο

αληηπάινπο ηνπο αλ θαη φρη ηφζν απνθαζηζηηθά φζν ζην Παξίζη.

Ο Βνλαπάξηεο είδε μαθληθά ηελ επαλάζηαζε λα νξζψλεηαη

μαλά κπξνζηά ηνπ. πσο ζηηο 29 ηνπ Γελάξε 1849, φπσο ζηηο

13 ηνπ Ηνχλε 1849 θαη ζηηο 10 ηνπ Μάξηε 1850 εμαθαλίζηεθε

πίζσ απφ ην θφκκα ηεο ηάμεσο. Τπνηάρηεθε, δήηεζε ηαπεηλά

ζπγγλψκε, πξνζθέξζεθε λα δηνξίζεη θαηά δηαηαγή ηεο

θνηλνβνπιεπηηθήο πιεηνςεθίαο νπνηαδήπνηε θπβέξλεζε.

Δθιηπάξεζε κάιηζηα ηνπο θνκκαηηθνχο αξρεγνχο ησλ

νξιεαληθψλ θαη ησλ λνκηκνθξφλσλ, ηνπο Θηέξζνπο, ηνπο

Μπεξξπέ, ηνπο Μπξνιιχ, ηνπο Μνιέ, θνληνινγήο ηνπο

Page 62: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ιεγφκελνπο κπνπξγθξάθνπο, λα πάξνπλ ζηα ίδηα ηνπο ηα ρέξηα

ην πεδάιην ηνπ θξάηνπο. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο ζηάζεθε αλίθαλν

λα εθκεηαιιεπζεί απηή ηε κνλαδηθή ζηηγκή. Αληί λα θαηαιάβεη

ζαξξαιέα ηελ εμνπζία πνπ ηνπ πξνζθεξφηαλ ζηάζεθε αλίθαλν

αθφκα θαη λα αλαγθάζεη ην Βνλαπάξηε λα μαλαδηνξίζεη ηελ

θπβέξλεζε πνπ είρε παχζεη ηελ 1ε ηνπ Ννέκβξε. Αξθέζηεθε λα

ηνλ ηαπεηλψζεη ζπγρσξψληαο ηνλ θαη λα πξνζζέζεη ηνλ θ.

Μπαξφο ζηελ θπβέξλεζε λη’ Χπνχι. Απηφο ν Μπαξφο είρε

νξγηάζεη ζαλ εηζαγγειέαο ζην αλψηαην δηθαζηήξην ηεο Μπνπξδ,

ηελ πξψηε θνξά ελάληηα ζηνπο επαλαζηάηεο ηεο 15 ηνπ Μάε, ηε

δεχηεξε θνξά ελάληηα ζηνπο δεκνθξάηεο ηεο 13 ηνπ Ηνχλε θαη

ηηο δπν θνξέο γηα πξαμηθνπήκαηα ελάληηα ζηελ εζλνζπλέιεπζε.

Αξγφηεξα θαλέλαο απφ ηνπο ππνπξγνχο ηνπ Βνλαπάξηε δε

ζπληέιεζε ηφζν πνιχ ζην λα ηαπεηλψζεη ηελ εζλνζπλέιεπζε θαη

χζηεξα απφ ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 ηνλ μαλαβξίζθνπκε

θαινεγθαηαζηεκέλν θαη θαινπιεξσκέλν αληηπξφεδξν ηεο

γεξνπζίαο. Δίρε θηχζεη ζηε ζνχπα ησλ επαλαζηαηψλ γηα λα

κπνξέζεη λα ηε ξνπθήμεη ν Βνλαπάξηεο.

Σν ζνζηαιδεκνθξαηηθφ θφκκα, απφ ηελ πιεπξά ηνπ, θαηλφηαλ

ζαλ λα έςαρλε λα βξεη αθνξκέο γηα λα θάλεη πάιη ακθίβνιε ηε

λίθε ηνπ θαη λα ζπάζεη ηελ αηρκή ηεο. Ο Βηληάι, έλαο απφ ηνπο

λενεθιεγκέλνπο βνπιεπηέο ηνπ Παξηζηνχ, είρε εθιεγεί

ηαπηφρξνλα θαη ζην ηξαζβνχξγν. Σνλ παξαθίλεζαλ λα

παξαηηεζεί απφ ηελ εθινγή ηνπ ζην Παξίζη θαη λα δερηεί ηελ

εθινγή ζην ηξαζβνχξγν. Αληί ινηπφλ λα δψζεη ζηελ εθινγηθή

ηνπ λίθε έλαλ νξηζηηθφ ραξαθηήξα θαη λα αλαγθάζεη έηζη ην

θφκκα ηεο ηάμεσο λα ηνπ ηελ ακθηζβεηήζεη ζην θνηλνβνχιην,

αληί λα αλαγθάζεη έηζη ηνλ αληίπαιν λα δψζεη ηε κάρε ηψξα, ηε

ζηηγκή ηνπ ιατθνχ ελζνπζηαζκνχ θαη ησλ επλντθψλ δηαζέζεσλ

ηνπ ζηξαηνχ, ην δεκνθξαηηθφ θφκκα θνχξαζε ην Παξίζη ζηνπο

κήλεο Μάξηε θαη Απξίιε κε κηα θαηλνχξγηα εθινγηθή δχκσζε.

Άθεζε λα θζαξνχλ ηα εξεζηζκέλα ιατθά πάζε κέζα ζην

θαηλνχξγην απηφ πξνζσξηλφ εθινγηθφ παηρλίδη, άθεζε ηελ

επαλαζηαηηθή δξαζηεξηφηεηα λα απηφτθαλνπνηείηαη κε

ζπληαγκαηηθέο επηηπρίεο θαη λα εμαλεκίδεηαη ζε

κηθξνδνινπινθίεο, ζε θνχθηεο απαγγειίεο θαη ςεπηνθηλήζεηο,

Page 63: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

άθεζε ηελ αζηηθή ηάμε λα ζπγθεληξσζεί θαη λα πάξεη ηα κέηξα

ηεο, άθεζε ηέινο λα δνζεί κε ηελ αλαπιεξσκαηηθή εθινγή ηνπ

Απξίιε θαη κε ηελ εθινγή ηνπ Δπγελίνπ π κηα αηζζεκαηηθή

επεμήγεζε ζηηο εθινγέο ηνπ Μάξηε πνπ ηηο αδπλάηηδε. Με κηα

ιέμε, έζηεηιε ηε 10 ηνπ Μάξηε λα βξεη ηελ πξσηαπξηιηά.

Ζ θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία έλνησζε ηελ αδπλακία ηνπ

αληηπάινπ ηεο. Οη 17 κπνπξγθξάθνη ηεο, επεηδή ν Βνλαπάξηεο

ηνπο είρε αλαζέζεη ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ επζχλε ηεο

επίζεζεο, εθπνλήζαλε έλα θαηλνχξγην εθινγηθφ Νφκν, πνπ ηελ

θαηάζεζή ηνπ ηελ αλάζεζαλ ζηνλ θ. Φσζέ, πνπ είρε

παξαθαιέζεη λα ηνπ θάλνπλ απηή ηελ ηηκή. ηηο 8 ηνπ Μάε

πξφηεηλε ην Νφκν πνπ θαηαξγνχζε ην γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα

λα ςεθίδνπλ κηα ηξίρξνλε δηακνλή ζηνλ ηφπν ηεο εθινγήο θαη

πνπ γηα ηνπο εξγάηεο ηέινο εμαξηνχζε ηελ απφδεημε απηήο ηεο

δηακνλήο απφ ηελ πηζηνπνίεζε ηνπ εξγνδφηε ηνπο.

ζν επαλαζηαηηθά θη αλ είραλ αλαζηαησζεί θαη ζνξπβήζεη νη

δεκνθξάηεο ζηε δηάξθεηα ηεο ζπληαγκαηηθήο εθινγηθήο πάιεο,

ηφζν ζπληαγκαηηθά ζπκπεξηθέξνληαλ ηψξα πνπ έπξεπε κε ηα

φπια ζηα ρέξηα λα δείμνπλ ηε ζνβαξφηεηα εθείλεο ηεο

εθινγηθήο λίθεο θαη θήξπηηαλ ηελ ηάμε, ηε κεγαιφπξεπε

γαιήλε (calme majestueux), ηε λφκηκε ζπκπεξηθνξά, κ’ άιια

ιφγηα ηελ ηπθιή ππνηαγή ζηε ζέιεζε ηεο αληεπαλάζηαζεο πνπ

επηβαιιφηαλ ζαλ λφκνο. ηηο ζπδεηήζεηο νη νξεηλνί βάιζεθαλ

λα ληξνπηάζνπλ ην θφκκα ηεο ηάμεσο, αληηπαξαζέηνληαο ζην

επαλαζηαηηθφ ηνπ πάζνο ηε δίρσο πάζνο ζηάζε ηνπ αγαζνχ

αλζξσπάθνπ πνπ κέλεη πάλσ ζην έδαθνο ηεο λνκηκφηεηαο θαη

θαηεγνξψληαο ην κε ηε θνβεξή κνκθή φηη δξα επαλαζηαηηθά.

Αθφκε θαη νη λενεθιεγκέλνη βνπιεπηέο πξνζπάζεζαλ λα

απνδείμνπλ κε ηελ θαζψο πξέπεη θαη ζπλεηή ζπκπεξηθνξά ηνπο,

ηη παξαγλψξηζε ήηαλ λα ηνπο δπζθεκνχλ ζαλ αλαξρηθνχο θαη

λα παξνπζηάδνπλ ηελ εθινγή ηνπο ζαλ έλα ζξίακβν ηεο

επαλάζηαζεο. ηηο 31 ηνπ Μάε έγηλε δεθηφο ν λένο εθινγηθφο

λφκνο. Οη νξεηλνί αξθέζηεθαλ λα ρψζνπλ ζηα θξπθά κηα

δηακαξηπξία ζηελ ηζέπε ηνπ πξνέδξνπ. Σνλ εθινγηθφ λφκν ηνλ

αθνινχζεζε έλαο Νφκνο γηα ηνλ Σχπν, πνπ κ’ απηφλ

Page 64: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εμνβειίζηεθε πέξα γηα πέξα ν επαλαζηαηηθφο Σχπνο. Ήηαλ

άμηνο ηεο ηχρεο ηνπ.

Όζηεξα απ’ απηφλ ηνλ θαηαθιπζκφ, δπν αζηηθά

δεκνζηνγξαθηθά φξγαλα, ε «Νάζηνλαι» θαη ε «Πξεο» έκεηλαλ

ζαλ νη πην πξνρσξεκέλεο πξνθπιαθέο ηεο επαλάζηαζεο.

Δίδακε πσο ην Μάξηε θαη ηνλ Απξίιε νη δεκνθξάηεο αξρεγνί

είραλε θάλεη ην παλ γηα λα κπιέμνπλ ην ιαφ ηνπ Παξηζηνχ ζ’

έλαλ ςεπηναγψλα θαη πψο χζηεξα απφ ηηο 8 ηνπ Μάε έθαλαλ ην

παλ γηα λα ηνλ θξαηήζνπλ καθξηά απφ ηνλ πξαγκαηηθφ αγψλα.

Γελ πξέπεη λα μερλάκε αθφκα, φηη ε ρξνληά 1850 ήηαλ κηα απφ

ηηο πην ιακπξέο απφ ηελ άπνςε ηεο βηνκεραληθήο θαη εκπνξηθήο

άλζηζεο θαη φηη, θαηά ζπλέπεηα, ην παξηζηλφ πξνιεηαξηάην ήηαλ

νινθιεξσηηθά απαζρνιεκέλν ζε δνπιεηά. Μφλν πνπ ν

εθινγηθφο λφκνο ηεο 31 ηνπ Μάε 1850 ην απφθιεηε απφ θάζε

ζπκκεηνρή ζηελ πνιηηηθή εμνπζία. Σν μέθνβε απφ ην πεδίν ηεο

κάρεο. Ξαλάξηρλε ηνπο εξγάηεο πίζσ ζηελ θαηάζηαζε ηνπ παξία

πνπ βξίζθνληαλ πξηλ απφ ηελ επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε.

Αθήλνληαο κπξνζηά ζ’ έλα ηέηνην γεγνλφο, λα ηνπο δηεπζχλνπλ

νη δεκνθξάηεο θαη θηάλνληαο ζην ζεκείν λα μεράζνπλ ην

επαλαζηαηηθφ ζπκθέξνλ ηεο ηάμεο ηνπο γηα κηα ζηηγκηαία

θαινπέξαζε, νη εξγάηεο παξαηηήζεθαλ απφ ηελ ηηκή λα είλαη

κηα θαηαθηεηηθή δχλακε, ππνηάρηεθαλ ζηελ ηχρε ηνπο,

απνδείρλνληαο φηη ε ήηηα ηνπ Ηνχλε 1848 ηνπο είρε θάλεη γηα

ρξφληα αλίθαλνπο γηα πάιε θαη φηη ε ηζηνξηθή πνξεία ζα πξέπεη

πξηλ απ’ φια λα ζπλερίζεη μαλά ην δξφκν ηεο πάλσ απφ ηα

θεθάιηα ηνπο. ζν γηα ηε κηθξναζηηθή δεκνθξαηία, πνπ ζηηο 13

ηνπ Ηνχλε θξαχγαδε: «αο ηνικήζνπλ φκσο λα ζίμνπλ ην γεληθφ

εθινγηθφ δηθαίσκα θαη ηφηε βιέπνπκε!», βξήθε ηψξα παξεγνξηά

ζηε ζθέςε φηη ην αληεπαλαζηαηηθφ θηχπεκα πνπ δέρηεθε δελ

ήηαλ ρηχπεκα θαη φηη ν λφκνο ηεο 31 ηνπ Μάε δελ ήηαλ λφκνο.

Σε δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ Μάε 1852 θάζε γάιινο ζα

παξνπζηαζηεί ζηηο θάιπεο, βαζηψληαο κε ην έλα ρέξη ην

ςεθνδέιηην θαη κε ην άιιν ην ζπαζί. Με απηή ηελ πξνθεηεία

απηντθαλνπνηήζεθαλ. Ο ζηξαηφο, ηέινο, ηηκσξήζεθε απφ ηνπο

αλσηέξνπο ηνπ γηα ηηο εθινγέο ηνπ Μάξηε θαη ηνπ Απξίιε 1850,

Page 65: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

φπσο είρε ηηκσξεζεί θαη γηα ηηο εθινγέο ηεο 29 ηνπ Μάε 1849.

Μα απηή ηε θνξά ζθέθηεθε απνθαζηζηηθά: «Ζ επαλάζηαζε δε

ζα καο γειάζεη γηα ηξίηε θνξά».

Ο Νφκνο ηεο 31 ηνπ Μάε 1850 ήηαλ ην πξαμηθφπεκα ηεο

αζηηθήο ηάμεο. ιεο νη σο ηψξα θαηαθηήζεηο ηεο ελάληηα ζηελ

επαλάζηαζε είραλ κνλάρα πξνζσξηλφ ραξαθηήξα.

Ακθηζβεηήζεθαλ κφιηο απνρψξεζε απφ ηε ζθελή ε ησξηλή

εζλνζπλέιεπζε. Δμαξηηφληαλ απφ ηελ έθβαζε λέσλ γεληθψλ

εθινγψλ θαη ε ηζηνξία ησλ εθινγψλ απφ ην 1848 απφδεηρλε

αλακθηζβήηεηα φηη ζην βαζκφ πνπ αλαπηπζζφηαλ ε νπζηαζηηθή

θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο, ζηνλ ίδην βαζκφ ραλφηαλ ε εζηθή

επηξξνή ηεο πάλσ ζηηο ιατθέο κάδεο. Σν γεληθφ εθινγηθφ

δηθαίσκα εθδειψζεθε ζηηο 10 ηνπ Μάξηε άκεζα ελάληηα ζηελ

θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο θαη ε αζηηθή ηάμε απάληεζε κε

ηελ πξνγξαθή ηνπ γεληθνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο. Ο λφκνο

ινηπφλ ηεο 31 ηνπ Μάε ήηαλ κηα απφ ηηο αλάγθεο ηεο ηαμηθήο

πάιεο. Απφ ηελ άιιε κεξηά, γηα λα είλαη έγθπξε ε εθινγή ηνπ

πξνέδξνπ ηεο δεκνθξαηίαο, ην ζχληαγκα απαηηνχζε έλα

ειάρηζην φξην απφ δπν εθαηνκκχξηα ςήθνπο. Αλ απηφ ην

ειάρηζην δελ ην έπαηξλε θαλέλαο απφ ηνπο ππνςεθίνπο γηα ηελ

πξνεδξία, ηφηε ε εζλνζπλέιεπζε ζα έπξεπε λα εθιέμεη γηα

πξφεδξν έλαλ απφ ηνπο ηξεηο ππνςεθίνπο πνπ ζα ζπγθέληξσλαλ

ηηο πην πνιιέο ςήθνπο. Σνλ θαηξφ πνπ ε ζπληαθηηθή έθαλε απηφ

ην λφκν, ήηαλε γξακκέλνη ζηνπο εθινγηθνχο θαηαιφγνπο δέθα

εθαηνκκχξηα εθινγείο. χκθσλα κε ην πλεχκα ηεο, αξθνχζε ην

έλα πέκπην ησλ εθινγέσλ γηα λα γίλεη έγθπξε ε εθινγή γηα ηελ

πξνεδξία. Ο Νφκνο ηεο 31 ηνπ Μάε δηέγξαςε ην ιηγφηεξν ηξία

εθαηνκκχξηα εθινγείο απφ ηνπο εθινγηθνχο θαηαιφγνπο.

Πεξηφξηζε ηνλ αξηζκφ ησλ εθινγέσλ ζε εθηά εθαηνκκχξηα θαη

δηαηήξεζε κνιαηαχηα ην ειάρηζην λφκηκν φξην ησλ δπν

εθαηνκκπξίσλ γηα ηελ πξνεδξηθή εθινγή. Αλέβαδε ινηπφλ ην

ειάρηζην λφκηκν φξην απφ έλα πέκπην ζε έλα ηξίην ζρεδφλ ησλ

εθινγέσλ, δειαδή, έθαλε φηη κπνξνχζε γηα λα πεξάζεη ιαζξαία

ηελ πξνεδξηθή εθινγή απφ ηα ρέξηα ηνπ ιανχ ζηα ρέξηα ηεο

εζλνζπλέιεπζεο. Έηζη θάλεθε φηη ην θφκκα ηεο ηάμεσο, κε ηνλ

εθινγηθφ λφκν ηεο 31 ηνπ Μάε αζθάιηδε δηπιά ηελ θπξηαξρία

Page 66: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηνπ, αλαζέηνληαο ηελ εθινγή ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη ηελ

εθινγή ηνπ, αλαζέηνληαο ηελ εθινγή ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη

ηελ εθινγή ηνπ πξνέδξνπ ηεο δεκνθξαηίαο ζηε ζηαηηθή κεξίδα

ηεο θνηλσλίαο.

V

Μφιηο μεπεξάζηεθε ε επαλαζηαηηθή θξίζε θαη θαηαξγήζεθε ην

γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα, μέζπαζε ακέζσο μαλά ν αγψλαο

αλάκεζα ζηελ εζλνζπλέιεπζε θαη ζην Βνλαπάξηε.

Σν χληαγκα είρε θαζνξίζεη ηηο απνδνρέο ηνπ Βνλαπάξηε ζε

600.000 θξάγθα. Μφιηο έμη κήλεο χζηεξα απφ ηελ εγθαηάζηαζή

ηνπ πέηπρε λα δηπιαζηαζηεί απηφ ην πνζφ. Γει. ν Οληηιφλ

Μπαξξφ απφζπαζε απφ ηε ζπληαθηηθή εζλνζπλέιεπζε έλα

ρξνληάηηθν ζπκπιήξσκα απφ 600.000 θξάγθα γηα δήζελ έμνδα

παξαζηάζεσο. Όζηεξα απφ ηηο 13 ηνπ Ηνχλε ν Βνλαπάξηεο είρε

αθήζεη λα ππνλνεζνχλ παξφκνηεο απαηηήζεηο ρσξίο φκσο λα

εηζαθνπζηνχλ απηή ηε θνξά απφ ην Μπαξξφ. Σψξα, χζηεξα απφ

ηηο 31 ηνπ Μάε, ρξεζηκνπνίεζε ακέζσο ηελ επλντθή ζηηγκή θαη

έβαιε ηνπο ππνπξγνχο ηνπ λα πξνηείλνπλ ζηελ εζλνζπλέιεπζε

κηα επηρνξήγεζε απφ ηξία εθαηνκκχξηα. Μηα καθξφρξνλε

ηπρνδησθηηθή αιήηηθε δσή, ηνλ είρε πξνηθίζεη κε ηηο πην

αλαπηπγκέλεο θεξαίεο πνπ ηνπ έδηλαλ ηε δπλαηφηεηα λα ληψζεη

ηηο ζηηγκέο αδπλακίαο πνπ ζα κπνξνχζε λα απνζπάζεη ρξήκαηα

απφ ηνπο αζηνχο ηνπ. Έθαλε έλαλ θαλνληθφ εθβηαζκφ. Ζ

εζλνζπλέιεπζε είρε βεβειψζεη ηελ θπξηαξρία ηνπ ιανχ κε ηε

βνεζεηά ηνπ θαη ελ γλψζεη ηνπ. Ο Βνλαπάξηεο απεηινχζε πσο

ζα θαηάγγειλε ην έγθιεκά ηεο ζην δηθαζηήξην ηνπ ιανχ, ζε

πεξίπησζε πνπ ζ’ αξληφηαλ λα ιχζεη ην πνπγθί ηεο θαη λα

εμαγνξάζεη ηε ζησπή ηνπ κε ηξία εθαηνκκχξηα θξάγθα ην ρξφλν.

Ζ εζλνζπλέιεπζε είρε ζηεξήζεη απφ ηξία εθαηνκκχξηα γάιινπο

ην εθινγηθφ δηθαίσκα. Ο Βνλαπάξηεο απαηηνχζε γηα θάζε

γάιιν πνπ ηέζεθε εθηφο θπθινθνξίαο, έλα θξάγθν, πνπ λα είρε

πέξαζε ζηελ θπθινθνξία, δειαδή αθξηβψο ηξία εθαηνκκχξηα

θξάγθα. Απηφο ν εθιεθηφο έμη εθαηνκκπξίσλ αλζξψπσλ,

Page 67: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απαηηνχζε απνδεκίσζε γηα ηηο ςήθνπο πνπ ηνπ είραλε θιέςεη εθ

ησλ πζηέξσλ.

Ζ επηηξνπή ηεο εζλνζπλέιεπζεο απφθξνπζε ηνλ νριεξφ

απαηηεηή. Ο βνλαπαξηηθφο Σχπνο απεηινχζε. Μπνξνχκε φκσο ε

εζλνζπλέιεπζε λα ηα ραιάζεη κε ηνλ πξφεδξν ηεο δεκνθξαηίαο,

ηε ζηηγκή πνπ ε ίδηα ηα είρε θαη’ αξρήλ θαη νξηζηηθά ραιάζεη κε

ηε κάδα ηνπ έζλνπο; Απφξξηςε, βέβαηα, ηελ εηήζηα επηρνξήγεζε,

αιιά ζπγθαηαηέζεθε γηα κηα έθηαθηε πξφζζεηε επηρνξήγεζε

απφ 2.160.000 θξάγθα. Έηζη έγηλε έλνρε δηπιήο αδπλακίαο,

εγθξίλνληαο δει. ηα ρξήκαηα θαη ζχγρξνλα θαλεξψλνληαο κε

ηελ αγαλάθηεζή ηεο φηη έδσζε ηελ έγθξηζε άζειά ηεο.

Αξγφηεξα ζα δνχκε γηα πνηνπο ζθνπνχο ρξεηαδφηαλ ν

Βνλαπάξηεο ηα ρξήκαηα. Όζηεξα απ’ απηφλ ην δπζάξεζην

επίινγν, πνπ αθνινχζεζε θαηά πφδαο ηελ θαηάξγεζε ηνπ

γεληθνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο θαη φπνπ ν Βνλαπάξηεο

αληάιιαμε ηελ ηαπεηλή ηνπ ζηάζε ζην δηάζηεκα ηεο θξίζεο ηνπ

Μάξηε θαη Απξίιε κε έλαλ πξνθιεηηθφ θπληζκφ απέλαληη ζην

θνηλνβνχιην ησλ ζθεηεξηζηψλ, ε εζλνζπλέιεπζε αλέβαιε ηηο

εξγαζίεο ηεο γηα ηξεηο κήλεο, απφ ηηο 11 ηνπ Απγνχζηνπ έσο ηηο

11 ηνπ Ννέκβξε. Άθεζε ζηε ζέζε ηεο κηα κφληκε επηηξνπή απφ

28 κέιε, πνπ ελψ δελ είρε θαλέλαλ βνλαπαξηηζηηθφ, είρε

κεξηθνχο κεηξηνπαζείο δεκνθξαηηθνχο. Ζ κφληκε επηηξνπή ηνπ

1849 αξηζκνχζε κφλν αλζξψπνπο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο θαη

βνλαπαξηηθνχο. Σφηε φκσο ην θφκκα ηεο ηάμεσο είρε θεξπρηεί

ζε θαηάζηαζε κφληκεο αληίζεζεο πξνο ηελ επαλάζηαζε. Σψξα ε

θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία θεξπζζφηαλ ζε θαηάζηαζε

κφληκεο αληίζεζεο πξνο ηνλ πξφεδξν. Όζηεξα απφ ην λφκν ηεο

31 ηνπ Μάε, απηφο ήηαλ ν κφλνο αληίπαινο πνπ αληηκεηψπηδε ην

θφκκα ηεο ηάμεσο.

ηαλ ε εζλνζπλέιεπζε ζπλήιζε θαη πάιη ην Ννέκβξε ηνπ 1850,

θάλεθε πσο, αληί ηηο έσο ηφηε αζήκαληεο αςηκαρίεο ηεο κε ηνλ

πξφεδξν, είρε γίλεη αλαπφθεπγνο έλαο κεγάινο θαη αδπζψπεηνο

αγψλαο, έλαο αγψλαο δσήο θαη ζαλάηνπ αλάκεζα ζηηο δπν

εμνπζίεο.

Page 68: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πσο ζηα 1849, έηζη θαη ζηε δηάξθεηα απηψλ ησλ

θνηλνβνπιεπηηθψλ δηαθνπψλ, ην θφκκα ηεο ηάμεσο είρε

ρσξηζηεί ζηηο δηάθνξεο νκάδεο ηνπ, πνπ ε θαζεκηά ηνπο ήηαλ

απαζρνιεκέλε κε ηηο δηθέο ηεο παιηλνξζσηηθέο κεραλνξξαθίεο,

πνπ κε ην ζάλαην ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ θνχλησζαλ μαλά.

Ο βαζηιηάο ησλ λνκηκνθξφλσλ, ν Δξξίθνο Δ’ είρε κάιηζηα

δηνξίζεη κηα πξαγκαηηθή θπβέξλεζε, πνπ έδξεπε ζην Παξίζη,

θαη ζηελ νπνία κεηείραλ θαη κέιε ηεο κφληκεο επηηξνπήο. Ο

Βνλαπάξηεο ινηπφλ είρε δηθαίσκα λα θάλεη θη απηφο κε ηε ζεηξά

ηνπ πεξηνδείεο ζηνπο γαιιηθνχο λνκνχο θαη, αλάινγα κε ηε

λννηξνπία ηεο πφιεο πνπ ηηκνχζε κε ηελ παξνπζία ηνπ, λα

θιπαξεί άιινηε ζθεπαζκέλα θαη άιινηε θαλεξά γηα ηα δηθά ηνπ

παιηλνξζσηηθά ζρέδηα θαη λα ςεθνζεξεί γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. ηα

ηαμίδηα απηά, πνπ ε κεγάιε επίζεκε «Μνληηέξ» θαη νη κηθξέο

ηδησηηθέο «Μνληηέξ» ηνπ Βνλαπάξηε έπξεπε θπζηθά λα ηα

εθζεηάδνπλ ζαλ ζξηακβεπηηθέο πεξηνδείεο, ηνλ ζπλφδεπαλ πάληα

κέιε ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Ζ εηαηξία απηή

ρξνλνινγείηαη απφ ην 1849. Με ην πξφζρεκα ηεο ίδξπζεο κηαο

θηιαλζξσπηθήο εηαηξίαο, ην θνπξεινπξνιεηαξηάην ηνπ

Παξηζηνχ είρε νξγαλσζεί ζε κπζηηθά ηκήκαηα, πνπ ην θάζε έλα

δηεπζπλφηαλ απφ βνλαπαξηηζηηθνχο πξάθηνξεο, κε επηθεθαιήο

φιεο ηεο εηαηξίαο έλα βνλαπαξηηθφ ζηξαηεγφ. Πιάη ζε

μεπεζκέλνπο γιεληδέδεο κε ακθίβνια κέζα ζπληήξεζεο θαη κε

ακθίβνιε ηελ θαηαγσγή ηνπο, πιάη ζε δηεθζαξκέλα θαη

ηπρνδησθηηθά απνξξίκκαηα ηεο αζηηθήο ηάμεο έβξηζθεο ζ’

απηήλ αιήηεο, απνιπκέλνπο θαληάξνπο, πξψελ θαηάδηθνπο,

βαξππνηλίηεο πνπ είραλ δξαπεηεχζεη απφ ηα θάηεξγα, απαηεψλεο,

ηζαξιαηάλνπο, ιαηδαξφλνπο, θιεθηνπνξηνθνιάδεο,

ηαρπδαθηπινπξγνχο, ραξηνπαίρηεο, πξναγσγνχο,

κπνξδειιηάξεδεο, ρακάιεδεο, γξαθηάδεο, ιαηεξλαηδήδεο,

ξαθνζπιιέθηεο, πιαλφδηνπο ηξνρηζηέο θαη γαλσηήδεο, δεηηάλνπο,

κε κηα ιέμε φιε εθείλε ηελ αθαζφξηζηε, ηελ μεραξβαισκέλε

κάδα, πνπ ξίρλεηαη κηα εδψ – κηα εθεί θαη πνπ νη γάιινη ηε ιέλε:

κπνέκ. Μ’ απηά ηα ζπγγεληθά ηνπ ζηνηρεία ζρεκάηηζε ν

Βνλαπάξηεο ην πιηθφ ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Μηα

«εηαηξία αγαζνεξγίαο», κε ηελ έλλνηα φηη φια ηα κέιε ηεο, φπσο

θαη ν Βνλαπάξηεο, ληψζαλε ηελ αλάγθε λα βνεζήζνπλ ηνλ

Page 69: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εαπηφ ηνπο κε έμνδα ηνπ εξγαδφκελνπ έζλνπο. Απηφο ν

Βνλαπάξηεο πνπ αλαθεξχρζεθε αξρεγφο ηνπ

θνπξεινπξνιεηαξηάηνπ, πνπ εδψ κνλάρα μαλαβξίζθεη ζε καδηθή

κνξθή ηα ζπκθέξνληα πνπ ν ίδηνο αηνκηθά επηδηψθεη, πνπ ζ’

απηφ ην απφβξαζκα, ην θαηαθάζη, ην μάθξηζκα φισλ ησλ

ηάμεσλ ηεο θνηλσλίαο μερσξίδεη ηε κφλε ηάμε πνπ πάλσ ηεο

κπνξεί λα ζηεξηρηεί απφιπηα, απηφο είλαη ν αιεζηλφο

Βνλαπάξηεο, ν Βνλαπάξηεο ρσξίο πεξηζηξνθέο. Παιηφο

πακπφλεξνο γιεληδέο, πνπ αληηιακβάλεηαη ηελ ηζηνξηθή δσή

ησλ ιαψλ θαη ηηο θεθαιαηψδεηο θαη θξαηηθέο πξάμεηο ηνπο ζα

κηα θσκσδία κε ηελ πην ρπδαία έλλνηα ηεο ιέμεο, ζα κηα

καζθαξάηα, φπνπ ηα κεγάια θνζηνχκηα, ηα κεγάια ιφγηα θαη νη

κεγάιεο πφδεο ρξεζηκεχνπλ κνλάρα ζαλ πξνζσπίδα ζηηο πην

ηαπεηλέο παιηαλζξσπηέο. Έηζη έγηλε ζηελ πνξεία ηνπ πξνο ην

ηξαζβνχξγν (ζ. ζ. Ζ πξψηε απνηπρεκέλε απφπεηξα

πξαμηθνπήκαηνο ηνπ Βνλαπάξηε έγηλε ην 1836 ζην

ηξαζβνχξγν. Ζ εηζβνιή ζηε Βνπιψλε ην 1840 ήηαλ ε δεχηεξε

απνηπρεκέλε πξνζπάζεηα ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε λα

αλαθεξπρζεί απηνθξάηνξαο) φπνπ έλαο γπκλαζκέλνο ειβεηηθφο

γχπαο παξάζηεζε ην λαπνιεφληεην αεηφ. Γηα ηελ εηζβνιή ηνπ

ζηε Βνπιψλε, ηπιίγεη ζε γαιιηθέο ζηνιέο κεξηθνχο ιαθέδεο ηνπ

Λνλδίλνπ πνπ παξαζηαίλνπλ ην ζηξαηφ. ηελ εηαηξία ηνπ ηεο 10

ηνπ Γεθέκβξε καδεχεη 10.000 θνπξειήδεο πνπ ν ξφινο ηνπο

είλαη λα παξαζηαίλνπλ ην ιαφ, φπσο ν Κιάνπο Σζέηει (ζ. ζ.

Μνξθή απφ ην δξάκα ηνπ αίμπεξ: «λεηξν ζεξηλήο λχρηαο

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News

&file=article&sid=5786&mode=thread&order=0&thold=0 )

παξαζηαίλεη ην ιηνληάξη. ε κηα ζηηγκή πνπ ε ίδηα ε αζηηθή

ηάμε έπαηδε κε ηελ πην κεγάιε ζνβαξφηεηα ηελ πην ηέιεηα

θσκσδία, δίρσο λα παξαβηάδεη θακηά απφ ηηο πην ζρνιαζηηθέο

απαηηήζεηο ηεο γαιιηθήο δξακαηηθήο εζηκνηππίαο, ηε ζηηγκή πνπ

θαη ε ίδηα ήηαλε κηζνγειαζκέλε, κηζνπεηζκέλε απφ ηελ

επηζεκφηεηα ησλ δηθψλ ηεο θπβεξλεηηθψλ πξάμεσλ, έπξεπε λα

θεξδίζεη ν ηπρνδηψθηεο πνπ έπαηξλε απινχζηαηα ηελ θσκσδία

ζαλ θσκσδία. Καη κνλάρα φηαλ απαιιαγεί απφ ηνλ επίζεκν

αληίπαιφ ηνπ, κνλάρα φηαλ πάξεη ν ίδηνο ζηα ζνβαξά ηνλ

απηνθξαηνξηθφ ηνπ ξφιν θαη, θνξψληαο ηε λαπνιεφληεηα κάζθα,

Page 70: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θαληαζηεί πσο παίδεη ην ξφιν ηνπ πξαγκαηηθνχ Ναπνιένληα,

ηφηε γίλεηαη ν ίδηνο ζχκα ηεο δηθήο ηνπ θνζκνζεσξίαο, γίλεηαη ν

ζνβαξφο θαζνπιήο πνπ δελ παίξλεη πηα ηελ παγθφζκηα ηζηνξία

γηα θσκσδία, αιιά ηε δηθή ηνπ θσκσδία γηα παγθφζκηα ηζηνξία.

ηη ήηαλ ηα εζληθά εξγαζηήξηα γηα ηνπο ζνζηαιηζηέο εξγάηεο,

φηη ήηαλ γηα ηνπο αζηνχο δεκνθξάηεο ε θηλεηή θξνπξά, ήηαλ γηα

ην Βνλαπάξηε ε εηαηξία ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, πνπ απνηεινχζε

ηελ ηδηφκνξθε θνκκαηηθή καρεηηθή δχλακή ηνπ. ηα ηαμίδηα

ηνπ, ηα ηκήκαηα απηήο ηεο εηαηξίαο, θνξησκέλα ζε

ζηδεξνδξνκηθά βαγφληα, είραλ πξννξηζκφ λα απηνζρεδηάδνπλ

γη’ απηφλ έλα θνηλφ, λα παξαζηαίλνπλ ην ιατθφ ελζνπζηαζκφ, λα

νπξιηάδνπλ: «Εήησ ν απηνθξάηνξαο», λα βξίδνπλ θαη λα

μπινθνξηψλνπλ ηνπο δεκνθξάηεο θπζηθά θάησ απφ ηελ

πξνζηαζία ηεο αζηπλνκίαο. ηηο επηζηξνθέο ηνπ ζην Παξίζη,

είραλ ηελ απνζηνιή λα ζρεκαηίδνπλ ηελ εκπξνζζνθπιαθή, λα

πξνιαβαίλνπλ ή λα δηαιχνπλ ηηο αληηδηαδειψζεηο. Ζ εηαηξία ηεο

10 ηνπ Γεθέκβξε ηνπ αλήθε, ήηαλ ην έξγν ηνπ, ε πην δηθή ηνπ

ζθέςε. ηη άιιν ηδηνπνηείηαη, ηνπ ην δίλεη ε δχλακε ησλ

πεξηζηάζεσλ, φηη άιιν θάλεη, ην θάλνπλ γη’ απηφλ νη

πεξηζηάζεηο, ή αξθείηαη λα αληηγξάθεη ηηο πξάμεηο ησλ άιισλ.

ηαλ φκσο ν Βνλαπάξηεο κηιάεη δεκφζηα κπξνζηά ζηνπο

πνιίηεο κε ηελ επίζεκε θξαζενινγία γηα ηάμε, γηα ζξεζθεία,

γηα νηθνγέλεηα, γηα ηδηνθηεζία, έρνληαο πίζσ ηνπ ηε κπζηηθή

εηαηξία ησλ νχθηεξιε θαη πίγθεικπεξγθ, (ζ. ζ. Πξφζσπα

απαηεψλσλ θαη θιεθηαξάδσλ ζην δξάκα ηνπ ίιεξ: «Οη ιεζηέο)

ηελ εηαηξία ηεο αηαμίαο, ηεο πνξλείαο θαη ηεο θιεςηάο, εδψ πηα

είλαη ν ίδηνο ν Βνλαπάξηεο ζαλ πξσηφηππνο απηνπξγφο θαη ε

ηζηνξία ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε είλαη ε δηθή ηνπ

ηζηνξία. Κακηά θνξά ηχραηλε βνπιεπηέο ηνπ θφκκαηνο ηεο

ηάμεσο λα δνθηκάζνπλ ηηο καγθνχξεο ησλ δεθεκβξηζηψλ. Κάηη

πεξηζζφηεξν. Ο αζηπλνκηθφο Τφλ, πνπ είρε απνζπαζηεί ζηελ

εζλνζπλέιεπζε θαη πνπ ήηαλ επηθνξηηζκέλνο λα πεξηθξνπξεί

ηελ αζθάιεηά ηεο, θαηήγγεηιε ζηε κφληκε επηηξνπή, φηη

ζχκθσλα κε ηηο θαηαζέζεηο θάπνηνπ Αιαί, έλα ηκήκα

δεθεκβξηζηψλ είρε απνθαζίζεη ηε δνινθνλία ηνπ ζηξαηεγνχ

αλθαξληέ θαη ηνπ Νηππέλ, πξνέδξνπ ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη

φηη είραλ θηφιαο νξηζηεί ηα άηνκα γηα ηελ εθηέιεζή ηνπο.

Page 71: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Μπνξεί θαλείο λα θαληαζηεί ηελ ηξνκάξα ηνπ θ. Νηππέλ.

Φαηλφηαλ φηη ήηαλ πηα αλαπφθεπγε κηα θνηλνβνπιεπηηθή έξεπλα

γηα ηελ εηαηξία ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, δει. κηα βεβήισζε ηνπ

βνλαπαξηηθνχ απφθξπθνπ θφζκνπ. Αθξηβψο φκσο πξηλ απφ ηε

χλνδν ηεο Δζλνζπλέιεπζεο ν Βνλαπάξηεο, δηέιπζε

πξνλνεηηθά ηελ εηαηξία ηνπ, θπζηθά κνλάρα ζηα ραξηηά, γηαηί

αθφκα θαη ζηα ηέιε ηνπ 1851 ν αζηπλνκηθφο δηεπζπληήο Καξιηέ,

ζ’ έλα δηεμνδηθφ ππφκλεκά ηνπ, πξνζπαζνχζε κάηαηα λα ηνλ

παξαθηλήζεη λα δηαιχζεη πξαγκαηηθά ηνπο δεθεκβξηζηέο.

Ζ εηαηξία ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε ζα έκελε ν ηδησηηθφο ζηξαηφο

ηνπ Βνλαπάξηε έσο ηε κέξα πνπ ζα θαηφξζσλε λα κεηαηξέςεη

ηνλ ηαθηηθφ ζηξαηφ ζε κηα εηαηξία ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Ο

Βνλαπάξηεο έθαλε γη’ απηφ ηελ πξψηε απφπεηξα, ιίγν θαηξφ

χζηεξα απφ ηελ αλαβνιή ησλ εξγαζηψλ ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη

κάιηζηα κε ηα ρξήκαηα πνπ κφιηο ηεο είρε απνζπάζεη. αλ

κνηξνιάηξεο πνπ ήηαλ, δνχζε κε ηελ πεπνίζεζε φηη ππάξρνπλ

νξηζκέλεο αλψηεξεο δπλάκεηο ζηηο νπνίεο ν άλζξσπνο θαη

πξνπαληφο ν ζηξαηηψηεο δε κπνξεί λα αληηζηαζεί. ’ απηέο ηηο

δπλάκεηο έβαδε ζηελ πξψηε γξακκή ηα πνχξα θαη ηε ζακπάληα,

ηα θξχα πνπιεξηθά θαη ηα ινπθάληθα κε ζθφξδν. Γη’ απηφ

άξρηζε πξψηα λα θεξλά ζηα ζαιφληα ησλ Ζιπζίσλ ηνπο

αμησκαηηθνχο θαη ηνπο ππαμησκαηηθνχο κε πνχξα θαη ζακπάληα,

κε θξχα πνπιεξηθά θαη ινπθάληθα κε ζθφξδν. ηηο 3 ηνπ

Οθηψβξε επαλαιαβαίλεη απηή ηε καλνχβξα κε ηα ζηξαηεχκαηα

ζηελ επηζεψξεζε ηνπ αηλ – Μσξ θαη ζηηο 10 ηνπ Οθηψβξε ηελ

ίδηα καλνχβξα ζε κεγαιχηεξε αθφκα θιίκαθα ζηε ζηξαηησηηθή

παξέιαζε ηνπ αηνξχ. Ο ζείνο ζπκφηαλ ηηο εθζηξαηείεο ηνπ

Μεγάινπ Αιεμάλδξνπ ζηελ Αζία, ν αλεςηφο ηηο ζξηακβεπηηθέο

πνξείεο ηνπ Βάθρνπ ζηελ ίδηα ρψξα. Μα ν Μέγαο Αιέμαλδξνο

ήηαλ θπζηθά εκίζενο, ελψ ν Βάθρνο ήηαλ Θεφο θαη κάιηζηα ν

πξνζηάηεο Θεφο ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε.

Όζηεξα απφ ηελ επηζεψξεζε ηεο 3 ηνπ Οθηψβξε, ε κφληκε

επηηξνπή θάιεζε ζε απνινγία ηνλ ππνπξγφ ησλ ζηξαηησηηθψλ

λη’ Χπνχι. Ο λη’ Χπνχι ππνζρέζεθε φηη δε ζα επαλαιεθζνχλ

απηά ηα πεηζαξρηθά παξαπηψκαηα. Ξέξνπκε, πψο θξάηεζε ν

Page 72: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Βνλαπάξηεο ζηηο 10 ηνπ Οθηψβξε ηελ ππφζρεζε πνπ έδσζε ν

λη’ Χπνχι. Καη ζηηο δχν επηζεσξήζεηο είρε ην πξφζηαγκα ν

αλγθαξληέ, ζαλ αλψηαηνο δηνηθεηήο ηνπ ζηξαηνχ ηνπ Παξηζηνχ.

Ο αλγθαξληέ, πνπ ήηαλ ηαπηφρξνλα κέινο ηεο κφληκεο

επηηξνπήο, ν αξρεγφο ηεο εζλνθπιαθήο, ν «ζσηήξαο» ηεο 29

ηνπ Γελάξε θαη ηεο 13 ηνπ Ηνχλε, ν «πξνκαρψλαο ηεο

θνηλσλίαο», ν ππνςήθηνο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο γηα ην

πξνεδξηθφ αμίσκα, ν πηζαλφο Μνλθ δπν κνλαξρηψλ, δελ είρε

πνηέ σο ηφηε αλαγλσξίζεη ηνλ εαπηφ ηνπ ζαλ πθηζηάκελν ηνπ

ππνπξγνχ ησλ ζηξαηησηηθψλ, ριεχαδε πάληα αλνηρηά ην

δεκνθξαηηθφ ζχληαγκα θαη είρε παξαθνξησζεί ηνπ Βνλαπάξηε

κε κηα δηθνξνχκελε δηαθξηηηθή πξνζηαζία. Σψξα ππεξάζπηδε κε

δήιν ηελ πεηζαξρία ελάληηα ζηνλ ππνπξγφ ησλ ζηξαηησηηθψλ

θαη ην χληαγκα ελάληηα ζην Βνλαπάξηε. Καη ελψ ζηηο 10 ηνπ

Οθηψβξε έλα κέξνο ηνπ ηππηθνχ θψλαδε: «Εήησ ν Ναπνιέσλ!

Εήησ ηα ινπθάληθα!», ν αλγθαξληέ θξφληηζε ηνπιάρηζην ην

πεδηθφ πνπ παξήιαπλε θάησ απφ ηηο δηαηαγέο ηνπ θίινπ ηνπ

Νεκεγηέξ, λα θξαηήζεη κηα παγεξή ζησπή. Γηα ηηκσξία, ν

ππνπξγφο ησλ ζηξαηησηηθψλ, θαηά παξαγγειία ηνπ Βνλαπάξηε,

απάιιαμε ην ζηξαηεγφ Νεκεγηέξ απφ ηα θαζήθνληά ηνπ ζην

Παξίζη, κε ην πξφζρεκα φηη ηνλ δηνξίδεη δηνηθεηή ηεο 14εο θαη

ηεο 15εο κεξαξρίαο ηνπ ζηξαηνχ. Ο Νεκεγηέξ δε δέρηεθε απηή

ηε κεηάζεζε θαη έηζη αλαγθάζηεθε λα παξαηηεζεί. Ο

αλγθαξληέ, απφ ηελ πιεπξά ηνπ δεκνζίεπζε ζηηο 2 ηνπ

Ννέκβξε κηα εκεξήζηα δηαηαγή πνπ απαγφξεπε ζηα έλνπια

ζηξαηεχκαηα θάζε είδνο πνιηηηθέο εθδειψζεηο θαη δηαδειψζεηο.

Σα Φχιια ησλ Ζιπζίσλ (ζ. ζ. Οη Βνλαπαξηηθέο εθεκεξίδεο)

άξρηζαλ ηελ επίζεζε ελάληηα ζην αλγθαξληέ, ηα Φχιια ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο ελάληηα ζην Βνλαπάξηε, ε κφληκε

επηηξνπή επαλαιάβαηλε ηηο κπζηηθέο ζπλεδξηάζεηο ηεο, φπνπ

έγηλε επαλεηιεκκέλα ε πξφηαζε λα θεξπρζεί ε παηξίδα ζε

θίλδπλν. Ο ζηξαηφο θαηλφηαλ ρσξηζκέλνο ζε δπν ερζξηθά

ζηξαηφπεδα κε δπν ερζξηθά επηηειεία πνπ ην έλα έδξεπε ζηα

Ζιχζηα φπνπ έκελε ν Βνλαπάξηεο θαη ην άιιν ζηνλ Κεξακεηθφ

φπνπ έκελε ν αλγθαξληέ. Γηα κηα ζηηγκή θάλεθε πσο, γηα λα

δνζεί ην ζχλζεκα ηεο κάρεο, ρξεηαδφηαλ κνλάρα ε ζχγθιεζε

ηεο εζλνζπλέιεπζεο. Σν γαιιηθφ θνηλφ έθξηλε απηέο ηηο

Page 73: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πξνζηξηβέο αλάκεζα ζην Βνλαπάξηε θαη ην αλγθαξληέ φπσο ν

άγγινο εθείλνο δεκνζηνγξάθνο πνπ ηηο ραξαθηήξηζε κε ηα

αθφινπζα ιφγηα: «Οη πνιηηηθέο ππεξέηξηεο ηεο Γαιιίαο

ζαξψλνπλ κε παιηφζθνππεο ηελ θαθηεξή ιάβα ηεο

επαλάζηαζεο θαη θαπγαδίδνπλ ηελ ψξα πνπ θάλνπλ απηή ηε

δνπιεηά».

ην κεηαμχ ν Βνλαπάξηεο βηάζηεθε λ’ απαιιάμεη απφ ηα

θαζήθνληά ηνπ ηνλ ππνπξγφ ησλ ζηξαηησηηθψλ λη’ Χπνχι, λα

ηνλ μαπνζηείιεη επεηγφλησο ζην Αιγέξη θαη λα δηνξίζεη ζηε

ζέζε ηνπ, ζαλ ππνπξγφ ησλ ζηξαηησηηθψλ, ην ζηξαηεγφ ξακ.

ηηο 12 ηνπ Ννέκβξε έζηεηιε ζηελ εζλνζπλέιεπζε έλα κήλπκα

κε ακεξηθάληθε πνιπινγία, παξαθνξησκέλν κε ιεπηνκέξεηεο,

πνπ κνζθνβνινχζε ηάμε, γεκάην πφζν γηα ζπκθηιίσζε, πνπ

έδεηρλε ππνηαγή ζην ζχληαγκα, πνπ ηα πξαγκαηεπφηαλε φια θαη

ην θαζεηί εθηφο απφ ηα θιέγνληα δεηήκαηα ηεο ζηηγκήο.

Παξνδηθά ηάρα άθελε λα ηνπ μεθχγνπλ ηα ιφγηα φηη ζχκθσλα

κε ηηο ξεηέο δηαηάμεηο ηνπ ζπληάγκαηνο, κνλάρα ν πξφεδξνο

δηαζέηεη ην ζηξαηφ. Σν κήλπκα ηειείσλε κε ηα αθφινπζα

πνιπζήκαληα ιφγηα:

«Ζ Γαιιία ρξεηάδεηαη πξηλ απ’ φια εζπρία… Γεζκεπκέλνο απφ

ηνλ φξθν κνπ θαη κφλν, ζα παξακείλσ κέζα ζηα ζηελά φξηα πνπ

κνπ ράξαμε… ζν γηα κέλα, πνπ έρσ εθιεγεί απφ ην ιαφ θαη

πνπ κνλάρα ζ’ απηφλ ρξσζηάσ ηελ εμνπζία κνπ, ζα

ππνηάζζνκαη πάληα ζηε λφκηκα εθθξαζκέλε ζέιεζή ηνπ. Αλ

απνθαζίζεηε ζ’ απηή ηε ζχλνδν ηελ αλαζεψξεζε ηνπ

πληάγκαηνο, ηφηε κηα ζπληαθηηθή ζπλέιεπζε ζα θαλνλίζεη ηε

ζέζε ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο. Αλ φρη, ηφηε ν ιαφο ζα

δηαθεξχμεη παλεγπξηθά ηε ζέιεζή ηνπ ην 1852. Μα φπνηεο θαη

αλ είλαη νη ιχζεηο ηνπ κέιινληνο, αο ζπκθσλήζνπκε ζ’ έλα: λα

κελ αθήζνπκε πνηέ ην πάζνο, ηνλ αηθληδηαζκφ ή ηε βία λα

θξίλνπλ ηελ ηχρε ελφο κεγάινπ έζλνπο… Μα φηη απαζρνιεί

πξηλ απ’ φια ηε ζθέςε κνπ δελ είλαη πνηνο ζα θπβεξλήζεη ηε

Γαιιία ην 1852, κα πψο ζα ρξεζηκνπνηήζσ ηνλ θαηξφ πνπ

δηαζέησ αθφκα έηζη πνπ ε ελδηάκεζε πεξίνδνο λα πεξάζεη δίρσο

αλαζηάησζε ή ηαξαρή! αο άλνημα ηελ θαξδηά κνπ κε

Page 74: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εηιηθξίλεηα. Θα απαληήζεηε ζηελ εηιηθξίλεηά κνπ κε ηελ

εκπηζηνζχλε ζαο, ζηελ θαιή κνπ πξνζπάζεηα κε ηε ζπλεξγαζία

ζαο θαη ν Θεφο ζα θάλεη ηα ππφινηπα».

Ζ θαζψο πξέπεη, ππνθξηηηθά κεηξηνπαζήο, ελάξεηα θνηλνηππηθή

γιψζζα ηεο αζηηθήο ηάμεο, απνθαιχπηεη ηελ πην βαζηά ηεο

ζεκαζία κε ην ζηφκα ηνπ αλψηαηνπ άξρνληα ηεο εηαηξίαο ηεο 10

ηνπ Γεθέκβξε θαη ηνπ ήξσα ησλ θαγνπνηηψλ ηνπ αηλ – Μσξ

θαη ηνπ αηνξχ.

Οη κπνπξγθξάθνη ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο δε γειάζηεθαλ νχηε

κηα ζηηγκή γηα ην πφζε εκπηζηνζχλε άμηδε απηφ ην άλνηγκα ηεο

θαξδηάο ηνπ Βνλαπάξηε. Απφ θαηξφ ήηαλ ρνξηάηνη απφ φξθνπο,

είραλ αλάκεζά ηνπο παιαίκαρνπο θαη αξηζηνηέρλεο ηεο

πνιηηηθήο επηνξθίαο θαη δελ ηνπο μέθπγε ην ζεκείν ηνπ

κελχκαηνο πνπ αθνξνχζε ην ζηξαηφ. Δίδαλ κε αγαλάθηεζε φηη

ζηελ ζρνηλνηελή απαξίζκεζε ησλ λφκσλ πνπ είραλ ςεθηζηεί

ηειεπηαία, ην κήλπκα είρε επίηεδεο απνζησπήζεη ηνλ πην

ζπνπδαίν λφκν, ηνλ εθινγηθφ λφκν θαη φηη κάιηζηα ζηελ

πεξίπησζε κε αλαζεψξεζεο ηνπ ζπληάγκαηνο, άθελε ζηελ

θξίζε ηνπ ιανχ ηελ εθινγή ηνπ πξνέδξνπ γηα ην 1852. Ο

εθινγηθφο λφκνο ήηαλ ην κνιπβέλην βαξίδη, πνπ δεκέλν ζηα

πφδηα ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο, ην εκπφδηδε ζην βάδηζκα θαη

αθφκα πεξηζζφηεξν, βέβαηα, ζηελ εμφξκεζε! Αθφκα ν

Βνλαπάξηεο, δηαιχνληαο επίζεκα ηελ εηαηξία ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε θαη απνιχνληαο απφ ηε ζέζε ηνπ ηνλ ππνπξγφ ησλ

ζηξαηησηηθψλ λη’ Χπνχι, είρε ζπζηάζεη ηνπο απνδηνπνκπαίνπο

ηξάγνπο κε ην ίδην ηνπ ην ρέξη πάλσ ζην βσκφ ηεο παηξίδαο.

Δίρε ακβιχλεη ηελ αηρκή ηεο αλακελφκελεο ζχγθξνπζεο. Σέινο,

ην ίδην ην θφκκα ηεο ηάμεσο έςαρλε κε αγσλία λα απνθχγεη, λα

αδπλαηίζεη, λα πλίμεη θάζε απνθαζηζηηθή ζχγθξνπζε κε ηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία. Απφ θφβν κήπσο ράζεη ηηο θαηαθηήζεηο

ελάληηα ζηελ επαλάζηαζε, επέηξεπε ζηνπο αληηπάινπο ηνπ λα

δξέπνπλ ηνπο θαξπνχο ηεο. «Ζ Γαιιία ρξεηάδεηαη πξηλ απ’ φια

εζπρία». Απηφ θψλαδε ζηελ επαλάζηαζε ην θφκκα ηεο ηάμεσο,

απφ ην Φιεβάξε (ζ. ζ. Δλλνεί απφ ην Φιεβάξε ηνπ 1848) θαη

χζηεξα, απηφ θψλαδε θαη ην κήλπκα ηνπ Βνλαπάξηε ζην θφκκα

Page 75: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηεο ηάμεσο. «Ζ Γαιιία ρξεηάδεηαη πξηλ απ’ φια εζπρία». Ο

Βνλαπάξηεο έθαλε ελέξγεηεο πνπ απνβιέπαλε ζην ζθεηεξηζκφ,

κα ην θφκκα ηεο ηάμεσο γηλφηαλ έλνρν «ηαξαρήο», φηαλ έθαλε

ζφξπβν γη’ απηέο ηηο ελέξγεηεο θαη ηηο ζρνιίαδε ππνρνλδξηαθά.

Σα ινπθάληθα ηνπ αηνξχ δε βγάδαλ ηζηκνπδηά φζν δε κηινχζε

θαλέλαο γη’ απηά. «Ζ Γαιιία ρξεηάδεηαη πξηλ απ’ φια εζπρία».

πλεπψο ν Βνλαπάξηεο δεηνχζε λα ηνλ αθήζνπλ λα δξα ήζπρα

θαη ην θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα ην παξάιπε έλαο δηπιφο θφβνο: ν

θφβνο κήπσο πξνθαιέζεη μαλά ηηο επαλαζηαηηθέο ηαξαρέο θαη ν

θφβνο κήπσο θαλεί ην ίδην ζαλ ηαξαρνπνηφο ζηα κάηηα ηεο ίδηαο

ηεο ηάμεο ηνπ, ζηα κάηηα ηεο αζηηθήο ηάμεο. Καη κηα πνπ ε

Γαιιία ρξεηαδφηαλ πξηλ απ’ φια εζπρία, ην θφκκα ηεο ηάμεσο

δελ ηνικνχζε λα απαληήζεη κε «πφιεκν», αθνχ ν Βνλαπάξηεο

ζην κήλπκά ηνπ είρε κηιήζεη γηα «εηξήλε». Καη ην θνηλφ, πνπ

απηνθνιαθεπφηαλ φηη ζα παξαθνινπζνχζε ζθελέο κεγάισλ

ζθαλδάισλ θαηά ηελ έλαξμε ηεο εζλνζπλέιεπζεο, γειάζηεθε ζ’

απηέο ηηο πξνζδνθίεο ηνπ. Οη βνπιεπηέο ηεο αληηπνιίηεπζεο, πνπ

απαηηνχζαλ ηελ θαηάζεζε ησλ πξαθηηθψλ ηεο κφληκεο

επηηξνπήο πάλσ ζηα γεγνλφηα ηνπ Οθηψβξε, θαηαςεθίζηεθαλ

απφ ηελ πιεηνςεθία. Καη’ αξρήλ, απφθπγαλ φιεο ηηο ζπδεηήζεηο

πνπ κπνξνχζαλ λα πξνθαιέζνπλ εξεζηζκφ. Οη εξγαζίεο ηεο

εζλνζπλέιεπζεο ην Ννέκβξε θαη ην Γεθέκβξε ηνπ 1850 ήηαλ

δίρσο ελδηαθέξνλ.

Σέινο, ηηο ηειεπηαίεο εκέξεο ηνπ Γεθέκβξε, άξρηζε ν

θιεθηνπφιεκνο γχξσ απφ κεξηθά πξνλφκηα ηνπ θνηλνβνπιίνπ.

Σν θίλεκα απνηεικαησλφηαλ ζε ηηπνηέληνπο δηθνιαβίζηηθνπο

θαπγάδεο γηα ηα πξνλφκηα ησλ δπν εμνπζηψλ, απφ ηφηε πνπ ε

αζηηθή ηάμε θαηαξγψληαο ην γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα, είρε ε

ίδηα γηα θάκπνζν γιπηψζεη απφ ηελ πάιε ησλ ηάμεσλ.

Δίραλ πεηχρεη λα εθδνζεί κηα δηθαζηηθή απφθαζε γηα ρξέε,

ελάληηα ζ’ έλαλ απφ ηνπο βνπιεπηέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο, ην

Μσγθέλ. Όζηεξα απφ εξψηεκα ηνπ πξνέδξνπ ηνπ δηθαζηεξίνπ,

ν ππνπξγφο ηεο δηθαηνζχλεο Ρνπέ δήισζε πψο δίρσο άιιεο

δηαηππψζεηο έπξεπε λα εθδνζεί έληαικα ζχιιεςεο ελάληηα ζηνλ

νθεηιέηε. Ο Μσγθέλ ινηπφλ ξίρηεθε ζηε θπιαθή γηα ρξέε. Ζ

Page 76: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εζλνζπλέιεπζε εμαγξηψζεθε φηαλ έκαζε ηελ πξνζβνιή. Καη φρη

κφλν δηέηαμε ηελ άκεζε απφιπζή ηνπ, κα ην ίδην βξάδπ ηνλ

έβγαιε κε ηε βία κε ην δηθαζηηθφ ηεο θιεηήξα απφ ηηο θπιαθέο

ηνπ Κιηζχ. Χζηφζν, γηα λα δηαηξαλψζεη ηελ πίζηε ηεο ζηελ

ηεξφηεηα ηεο αηνκηθήο ηδηνθηεζίαο θαη κε ηελ πζηεξφβνπιε

ζθέςε λ’ αλνίμεη, ζε πεξίπησζε αλάγθεο, έλα άζπιν γηα ηνπο

νξεηλνχο πνπ ζα γίλνληαλ ελνριεηηθνί, παξαδέρηεθε ηε

θπιάθηζε γηα ρξέε ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπ ιανχ χζηεξα απφ

πξνεγνχκελε άδεηά ηεο. Ξέραζε λα ζεζπίζεη φηη θαη ν πξφεδξνο

ηεο δεκνθξαηίαο κπνξνχζε λα θπιαθηζηεί γηα ρξέε. Δθκεδέληζε

θαη ην ηειεπηαίν ίρλνο αζπιίαο πνπ πεξηέβαιιε ηα κέιε ηνπ

ζψκαηφο ηεο.

πσο είπακε, ν αζηπλνκηθφο Τφλ, κε βάζε ηελ θαηάζεζε

πξνεηνίκαδε ην θφλν ηνπ Νηππέλ θαη ηνπ αλγθαξληέ. ρεηηθά

κ’ απηφ, ζηελ πξψηε θηφιαο ζπλεδξίαζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο, νη

θνζκήηνξεο θάλαλε ηελ πξφηαζε λα ηδξπζεί κηα εηδηθή

θνηλνβνπιεπηηθή αζηπλνκία πνπ λα πιεξψλεηαη θαη λα είλαη

εληειψο αλεμάξηεηε απφ ην δηεπζπληή ηεο αζηπλνκίαο. Ο

ππνπξγφο ησλ εζσηεξηθψλ Μπαξφο δηακαξηπξήζεθε γη’ απηή

ηελ επέκβαζε ζηε δηθαηνδνζία ηνπ. Καηαιήμαλε ηφηε ζ’ έλα

άζιην ζπκβηβαζκφ πνπ ζχκθσλα κ’ απηφλ ν αζηπλνκηθφο

επίηξνπνο ηεο εζλνζπλέιεπζεο ζα κηζζνδνηνχληαλ βέβαηα απφ

ηνλ ηδηαίηεξν πξνυπνινγηζκφ ηεο θαη ζα δηνξηδφηαλ ή ζα

απνιπφηαλ απφ ηνπο θνζκήηνξέο ηεο, κα χζηεξα απφ

πξνεγνχκελε ζπλελλφεζε κε ηνλ ππνπξγφ ησλ εζσηεξηθψλ. ην

αλακεηαμχ, ε θπβέξλεζε άξρηζε ηε δηθαζηηθή δίσμε ελάληηα

ζηνλ Αιαί θαη δε δπζθνιεχηεθε λα παξνπζηάζεη ηηο

πιεξνθνξίεο ηνπ ζαλ απάηε θαη λα γεινηνπνηήζεη, κε ην ζηφκα

ηνπ δεκφζηνπ θαηήγνξνπ, ηνλ Νηππέλ, ην αλγθαξληέ, ηνλ Τφλ

θαη φιε ηελ εζλνζπλέιεπζε. ηηο 29 ηνπ Γεθέκβξε ν ππνπξγφο

Μπαξφο γξάθεη έλα γξάκκα ζην Νηππέλ, δεηψληαο ηελ παχζε

ηνπ Τφλ. Σν γξαθείν ηεο εζλνζπλέιεπζεο απνθαζίδεη λα

δηαηεξήζεη ηνλ Τφλ ζηε ζέζε ηνπ, κα ε εζλνζπλέιεπζε,

ηξνκαγκέλε απφ ηε βίαηε ελέξγεηά ηεο ζηελ ππφζεζε Μσγθέλ

θαη ζπλεζηζκέλε, φηαλ απνηνικνχζε έλα ρηχπεκα ελάληηα ζηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία, λα δέρεηαη ζε αληάιιαγκα απ’ απηή δπν

Page 77: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ρηππήκαηα, δελ επηθχξσζε απηή ηελ απφθαζε. Απφιπζε ηνλ

Τφλ γηα λα ηνλ ακείςεη γηα ηνλ ππεξεζηαθφ ηνπ δήιν θαη

ζηεξήζεθε απφ έλα θνηλνβνπιεπηηθφ ηεο πξνλφκην πνπ ηεο ήηαλ

απαξαίηεην ελάληηα ζ’ έλαλ άλζξσπν πνπ δελ απνθαζίδεη θάηη

ηε λχρηα γηα λα ην εθηειέζεη ηελ εκέξα, κα πνπ ην απνθαζίδεη

ηελ εκέξα θαη ην εθηειεί ηε λχρηα.

Δίδακε πψο ε εζλνζπλέιεπζε πνπ ζηνπο κήλεο Ννέκβξε θαη

Γεθέκβξε ηεο δφζεθαλ κεγάιεο ρηππεηέο επθαηξίεο, απφθπγε ή

θαηάπλημε ηελ πάιε κε ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία. Σψξα ηε

βιέπνπκε αλαγθαζκέλε λα ηε δέρεηαη κε ηηο πην ηηπνηέληεο

αθνξκέο. ηελ ππφζεζε Μσγθέλ επηθπξψλεη θαη’ αξρήλ ηε

θπιάθηζε ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπ ιανχ γηα ρξέε, κα

επηθπιάζζεηαη λα επηηξέςεη ηελ εθαξκνγή ηεο κνλάρα ζε

αληηπξνζψπνπο πνπ ζα ηεο ήηαλ δπζάξεζηνη θαη γη’ απηφ ην

αηηκσηηθφ πξνλφκην ηζαθψλεηαη κε ηνλ ππνπξγφ ηεο

δηθαηνζχλεο. Αληί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην δήζελ δνινθνληθφ

ζρέδην γηα λα δηαηάμεη κηα έξεπλα γηα ηελ εηαηξία ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε θαη λα μεζθεπάζεη κπξνζηά ζ’ φιε ηε Γαιιία θαη

κπξνζηά ζηελ Δπξψπε, ρσξίο ειπίδα ζσηεξίαο, ηελ πξαγκαηηθή

φςε ηνπ Βνλαπάξηε, ζαλ αξρεγνχ ηνπ παξηζηλνχ

θνπξεινπξνιεηαξηάηνπ, πεξηνξίδεη απηή ηε ζχγθξνπζε κφλν

ζην δήηεκα πνηνο απφ ηνπο δπν, απηή ή ν ππνπξγφο ησλ

εζσηεξηθψλ, είλαη αξκφδηνο λα δηνξίδεη θαη λα παχεη έλαλ

αζηπλνκηθφ επίηξνπν. Έηζη βιέπνπκε ζ’ φιε απηή ηελ πεξίνδν

ην θφκκα ηεο ηάμεσο λα αλαγθάδεηαη κε ηε δηθνξνχκελε ζηάζε

ηνπ, λα ζξπκαηίδεη θαη λα εμαλεκίδεη ηελ πάιε ηνπ κε ηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία ζε κηθξνπξεπείο θαπγάδεο γηα δεηήκαηα

αξκνδηφηεηαο, ζε κηθξνπξεπείο παξελνριήζεηο, ζηξεςνδηθίεο

θαη δηαπιεθηηζκνχο γηα ηα φξηα δηθαηνδνζίαο θαη λα θάλεη

πεξηερφκελν ηεο δξάζεο ηνπ ηα πην γεινία δεηήκαηα ηχπσλ. Γελ

ηνικάεη λ’ αξρίζεη ηε ζχγθξνπζε ηε ζηηγκή πνπ ε ζχγθξνπζε

έρεη ζεκαζία αξρήο, φηαλ ε ίδηα ε εθηειεζηηθή εμνπζία έρεη

πξαγκαηηθά εθηεζεί θαη φηαλ ε ππφζεζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο ζα

ήηαλ ππφζεζε ηνπ έζλνπο. Θα έδηλε έηζη ζην έζλνο έλα

πξφζηαγκα λα βαδίζεη θαη ηίπνηα δε θνβάηαη πεξηζζφηεξν απφ

ην λα κπεη ην έζλνο ζε θίλεζε. Γη’ απηφ ζε ηέηνηεο επθαηξίεο

Page 78: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απνξξίπηεη ηηο πξνηάζεηο ησλ νξεηλψλ θαη πεξλάεη ζηελ

εκεξήζηα δηάηαμε. Κη αθνχ ην θφκκα ηεο ηάμεσο εγθαηέιεηςε

ηνλ αγψλα γηα ην επίκαρν δήηεκα ζηηο κεγάιεο ηνπ δηαζηάζεηο,

ε εθηειεζηηθή εμνπζία πεξηκέλεη ήζπρα ηε ζηηγκή πνπ ζα

κπνξέζεη λα μαλαπηάζεη ην ίδην δήηεκα κε ηηπνηέληεο θαη

αζήκαληεο αθνξκέο, φηαλ, ζαλ λα ιέκε, δελ παξνπζηάδεη παξά

έλα θνηλνβνπιεπηηθφ ηνπηθφ ελδηαθέξνλ. Σφηε μεζπάεη ε

ζπγθξαηνχκελε νξγή ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο, ηφηε ηξαβάεη

ηελ απιαία απφ ηα παξαζθήληα, ηφηε θαηαγγέιιεη ηνλ πξφεδξν,

ηφηε θεξχζζεη ηε δεκνθξαηία ζε θίλδπλν, κα ηφηε θαη ην πάζνο

ηεο θαίλεηαη αλνχζην θαη ε αθνξκή γηα ηνλ αγψλα ζαλ

ππνθξηηηθφ πξφζρεκα ή ζαλ θάηη πνπ γεληθά δελ αμίδεη γηα

αγψλα. Ζ θνηλνβνπιεπηηθή ζχειια κεηαηξέπεηαη ζε ζχειια

κέζα ζ’ έλα πνηήξη λεξφ, ν αγψλαο ζε κεραλνξξαθία, ε

ζχγθξνπζε ζε ζθάλδαιν. Καη ελψ νη επαλαζηαηηθέο ηάμεηο

απνιακβάλνπλ ραηξέθαθα ηελ ηαπείλσζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο,

γηαηί ιαρηαξνχλ ηφζν ηα θνηλνβνπιεπηηθά ηεο πξνλφκηα, φζν

ιαρηαξάεη ε ίδηα ε εζλνζπλέιεπζε ηηο ιατθέο ειεπζεξίεο, ε

αζηηθή ηάμε πνπ είλαη έμσ απφ ην θνηλνβνχιην δε κπνξεί λα

ληψζεη φηη ε αζηηθή ηάμε πνπ βξίζθεηαη κέζα ζην θνηλνβνχιην

κπνξεί λα ζπαηαιάεη ηνλ θαηξφ ηεο ζε ηέηνηνπο ηηπνηέληνπο

ηζαθσκνχο θαη λα εθζέζεη ηελ εζπρία κε ηφζν άζιηνπο

αληαγσληζκνχο κε ηνλ πξφεδξν. Σα ράλεη κε κηα ζηξαηεγηθή

πνπ θιείλεη εηξήλε, ηε ζηηγκή πνπ φινο ν θφζκνο πεξηκέλεη

κάρεο θαη πνπ αξρίδεη ηελ επίζεζε, ηε ζηηγκή πνπ φινο ν

θφζκνο πηζηεχεη πσο έθιεηζε εηξήλε.

ηηο 20 ηνπ Γεθέκβξε, ν Παζθάι Νηππξά έθαλε επεξψηεζε

ζηνλ ππνπξγφ ησλ εζσηεξηθψλ γηα ην ιαρείν ησλ ρξπζψλ

ξάβδσλ. Σν ιαρείν απηφ ήηαλε «παηδί ησλ Ζιπζίσλ». Σν είρε

θέξεη ζηνλ θφζκν ν Βνλαπάξηεο κε ηνπο πηζηνχο ηνπ θαη ν

δηεπζπληήο ηεο αζηπλνκίαο Καξιηέ ην είρε πάξεη θάησ απφ ηελ

επίζεκε πξνζηαζία ηνπ, παξ’ φιν πνπ ν γαιιηθφο λφκνο

απαγνξεχεη φια ηα ιαρεία, εθηφο απφ εθείλα πνπ επηδηψθνπλ

θηιαλζξσπηθνχο ζθνπνχο. Δθηά εθαηνκκχξηα ιαρλνί, πνπ ν

θάζε έλαο ζηνίρηδε θαη απφ έλα θξάγθν, θαη πνπ ηα θέξδε ηνπ

πξννξίδνληαλ δήζελ γηα λα κεηαθεξζνχλ αιήηεο ηνπ Παξηζηνχ

Page 79: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζηελ Καιηθφξληα. Απφ ηε κηα κεξηά ηα ρξπζά φλεηξα ζα

έδησρλαλ ηα ζνζηαιηζηηθά φλεηξα ηνπ παξηζηλνχ πξνιεηαξηάηνπ

θαη απφ ηελ άιιε ε μεινγηάζηξα ειπίδα ηνπ πξψηνπ ιαρλνχ ζα

έδησρλε ην δνγκαηηθφ δηθαίσκα ζηελ εξγαζία. Φπζηθά, νη

εξγάηεο ηνπ Παξηζηνχ δελ μαλαείδαλε θάησ απφ ηε ιάκςε ησλ

ρξπζψλ ξάβδσλ ηεο Καιηθνξλίαο ηα άζεκα θξάγθα πνπ ηνπο

είραλε πάξεη κε θαηεξγαξηά απφ ηελ ηζέπε. ηελ νπζία,

άιισζηε, φιε ε ππφζεζε ήηαλ κηα θαζαξή απάηε. Οη αιήηεο

πνπ ζα βάδαλε κπξνο ηα ρξπζσξπρεία ηεο Καιιηθνξλίαο, δίρσο

λα θνπηάζνπλ λα θχγνπλ απφ ην Παξίζη, ήηαλ ν ίδηνο ν

Βνλαπάξηεο θαη ε θνξησκέλε ρξέε ζηξνγγπιή ηξάπεδά ηνπ. Σα

ηξία εθαηνκκχξηα, πνπ είρε ςεθίζεη ε εζλνζπλέιεπζε, είραλ

θαηαζπαηαιεζεί θαη κε ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν έπξεπε λα

μαλαγεκίζεη ην ηακείν. Μάηαηα ν Βνλαπάξηεο είρε αλνίμεη έλα

εζληθφ έξαλν γηα ηελ ίδξπζε ησλ ιεγφκελσλ εξγαηνππφιεσλ,

φπνπ θηγνπξάξηδε πξψηνο κ’ έλα ζεκαληηθφ πνζφ. Οη

ζθιεξφθαξδνη αζηνί πεξηκέλαλε κε δπζπηζηία ηελ θαηαβνιή

ηνπ πνζνχ ηεο εγγξαθήο ηνπ θαη επεηδή απηή θπζηθά δελ

πξαγκαηνπνηφηαλ, ζσξηάζηεθε ράκνπ ε θεξδνζθνπία κε ηνπο

ζνζηαιηζηηθνχο ηζπαληθνχο πχξγνπο. Οη ξάβδνη ρξπζνχ είραλ

κεγαιχηεξε επηηπρία. Ο Βνλαπάξηεο θαη ε ζπληξνθία ηνπ δελ

αξθέζηεθαλ λα ηζεπψζνπλ έλα κέξνο ηεο δηαθνξάο αλάκεζα

ζηα εθηά εθαηνκκχξηα θαη ζηελ αμία ησλ ξάβδσλ ρξπζνχ πνπ

είραλ κπεη ζε ιαρείν, έθηηαμαλ ςεχηηθνπο ιαρλνχο, έβγαιαλ

δέθα, δεθαπέληε θαη είθνζη ιαρλνχο κε ηνλ ίδην αξηζκφ –

ρξεκαηηθέο πξάμεηο πνπ ήηαλ απφιπηα ζχκθσλεο κε ην πλεχκα

ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Δδψ ε εζλνζπλέιεπζε δελ

είρε πηα απέλαληί ηεο ηνλ εηθνληθφ πξφεδξν ηεο δεκνθξαηίαο,

αιιά ην Βνλαπάξηε κε ζάξθα θαη νζηά. Δδψ κπνξνχζε, λα ηνλ

πηάζεη επ’ απηνθψξσ, φρη πηα γηα παξάβαζε ηνπ ζπληάγκαηνο,

αιιά ηνπ πνηληθνχ θψδηθα. Αλ αγλφεζε ηελ επεξψηεζε ηνπ

Νηππξά θαη πέξαζε ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε, απηφ δελ έγηλε

κνλάρα γηαηί ε πξφηαζε ηνπ Εηξαξληέλ λα δειψζεη πσο ζεσξεί

ηνλ εαπηφ ηεο «ηθαλνπνηεκέλν» ζχκηδε ζην θφκκα ηεο ηάμεσο

ηελ ίδηα ηνπ ζπζηεκαηηθή δηαθζνξά. Ο αζηφο θαη πξηλ απ’ φια ν

αζηφο πνπ έρεη θνπζθψζεη θη έγηλε πνιηηηθφο ζπκπιεξψλεη ηελ

πξαθηηθή ηνπ ρπδαηφηεηα κε κηα ζεσξεηηθή ππεξνςία. αλ

Page 80: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πνιηηηθφο γίλεηαη, φπσο θαη ε ίδηα ε θξαηηθή εμνπζία πνπ

ζηέθεηαη αληίθξπ ηνπ, έλα αλψηεξν νλ πνπ δε κπνξεί λα

θαηαπνιεκεζεί παξά κε αλψηεξν θαζαγηαζκέλν ηξφπν.

Αθνχ ε ίδηα ε εζλνζπλέιεπζε κε ην ίδην ηεο ην ρέξη ηνλ

βνήζεζε λα πεξάζεη ην νιηζζεξφ έδαθνο ησλ ζηξαηησηηθψλ

ζπκπνζίσλ, ησλ επηζεσξήζεσλ, ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε θαη ηέινο ηνπ πνηληθνχ θψδηθα, ν Βνλαπάξηεο, πνπ

αθξηβψο ζαλ «κπνέκ» θαη ζαλ πξηγθηπηθφο θνπξεινπξνιεηάξηνο

πνπ ήηαλ, είρε ην πιενλέθηεκα απέλαληη ζηνλ θαηεξγάξε αζηφ

φηη κπνξνχζε λα παιέςεη κε πξφζηπρν ηξφπν, είδε πψο είρε

θηάζεη πηα ε ζηηγκή λα πεξάζεη απφ ηε θαηλνκεληθή άκπλα ζηελ

επίζεζε. Λίγν ηνλ ζηελαρσξνχζαλ νη κηθξέο ήηηεο πνπ είραλ

πάζεη ζην κεηαμχ νη ππνπξγνί ηεο δηθαηνζχλεο, ησλ

ζηξαηησηηθψλ, ησλ λαπηηθψλ, ησλ νηθνλνκηθψλ θαη πνπ κ’ απηέο

ε εζλνζπλέιεπζε θαλέξσλε ηε γθξηληάξηθε δπζαξέζθεηά ηεο.

Γελ εκπφδηδε κνλάρα ηνπο ππνπξγνχο λα παξαηηεζνχλ θαη λα

αλαγλσξίζνπλ έηζη ηελ ππνηαγή ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ζην

θνηλνβνχιην. Αιιά κπφξεζε ηψξα λ’ απνηειεηψζεη εθείλν πνπ

είρε αξρίζεη ζηηο δηαθνπέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο δει. ηελ

απφζπαζε ηεο ζηξαηησηηθήο εμνπζίαο απφ ην θνηλνβνχιην, ηελ

θαζαίξεζε ηνπ αλγθαξληέ.

Μηα εθεκεξίδα ησλ Ζιπζίσλ δεκνζίεπζε κηα εκεξήζηα δηαηαγή

πνπ είρε δήζελ απεπζπλζεί ην κήλα Μάε πξνο ηελ 1ε κεξαξρία

ζηξαηνχ θαη ζπλεπψο πξνεξρφηαλ απφ ην αλγθαξληέ. ’ απηή

γηλφηαλ ζχζηαζε ζηνπο αμησκαηηθνχο, ζε πεξίπησζε εμέγεξζεο

λα θαλνχλ ακείιηθηνη ζηνπο πξνδφηεο πνπ ζα παξνπζηάδνληαλ

ζηηο γξακκέο ηνπο, λα ηνπο ηνπθεθίζνπλ επί ηφπνπ θαη ζε

πεξίπησζε πνπ ε εζλνζπλέιεπζε ζα ήζειε λα ρξεζηκνπνηήζεη

ηα ζηξαηεχκαηα, λα ηεο ην αξλεζνχλ. ηηο 3 ηνπ Γελάξε 1851 ε

θπβέξλεζε επεξσηήζεθε γη’ απηή ηελ εκεξήζηα δηαηαγή. Εεηά

γηα λα εμεηάζεη ηελ ππφζεζε, πξψηα ηξεηο κήλεο, χζηεξα κηα

βδνκάδα θαη ηέινο κνλάρα 24 ψξεο πξνζεζκία. Ζ

εζλνζπλέιεπζε επηκέλεη λα ηεο δνζεί κηα άκεζε εμήγεζε. Ο

αλγθαξληέ ζεθψλεηαη θαη δειψλεη φηη πνηέ δελ είρε βγεη κηα

ηέηνηα εκεξήζηα δηαηαγή. Πξνζζέηεη, φηη πάληα ζα έζπεπδε λα

Page 81: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζπκκνξθσζεί κε ηηο δηαηαγέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη φηη ζε

πεξίπησζε ζχγθξνπζεο ε εζλνζπλέιεπζε κπνξεί λα ππνινγίδεη

ζ’ απηφλ. Ζ ζπλέιεπζε ππνδέρεηαη ηε δήισζή ηνπ κε

απεξίγξαπηα ρεηξνθξνηήκαηα θαη ηνπ εθθξάδεη ηελ

εκπηζηνζχλε ηεο. Έηζη ε εζλνζπλέιεπζε παξαηηείηαη, ζεζπίδεη

ηελ ίδηα ηεο ηελ αδπλακία θαη ηελ παληνδπλακία ηνπ ζηξαηνχ,

βάδνληαο ηνλ εαπηφ ηεο θάησ απφ ηελ αηνκηθή πξνζηαζία ελφο

ζηξαηεγνχ. Ο ζηξαηεγφο φκσο γειηέηαη φηαλ βάδεη ζηε δηάζεζε

ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη ελάληηα ζην Βνλαπάξηε κηα εμνπζία

πνπ ηνπ είρε δνζεί ζαλ θένπδν απφ ηνλ ίδην ην Βνλαπάξηε θαη

φηαλ, κε ηε ζεηξά ηνπ, ινγάξηαδε πψο ζα πξνζηαηεπφηαλ απφ ην

θνηλνβνχιην απηφ, δειαδή απφ ηνλ ίδην ηνλ πξνζηαηεπφκελφ

ηνπ πνπ είρε αλάγθε απφ πξνζηαζία. Μα ν αλγθαξληέ πηζηεχεη

ζηε κπζηεξηψδηθε δχλακε, κε ηελ νπνία ηνλ είρε πξνηθίζεη ε

αζηηθή ηάμε απφ ηηο 29 ηνπ Γελάξε 1849. Θεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ

ζαλ ηελ Σξίηε εμνπζία πνπ ππάξρεη δίπια ζηηο δπν άιιεο

θξαηηθέο εμνπζίεο. πκκεξίδεηαη ηελ ηχρε ησλ άιισλ εξψσλ ή

θαιχηεξα ησλ αγίσλ απηήο ηεο επνρήο, πνπ ην κεγαιείν ηνπο

ζπλίζηαηαη αθξηβψο ζηε κεγάιε ηδέα πνπ δεκηνπξγεί γη’ απηνχο

ην θφκκα ηνπο απφ ζπκθέξνλ θαη πνπ μεπέθηνπλ ζε θνηλφηαηεο

κνξθέο κφιηο νη πεξηζηάζεηο ηνπο θαινχλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ

ζαχκαηα. Ζ απηζηία είλαη γεληθά ν ζαλάζηκνο ερζξφο απηψλ ησλ

δήζελ εξψσλ θαη ησλ πξαγκαηηθψλ αγίσλ. Απφ εδψ θαη ε

αμηφπξεπα εζηθή αγαλάθηεζή ηνπο ελάληηα ζηνπο

αλελζνπζίαζηνπο επθπνιφγνπο θαη ζθψπηεο.

Σν ίδην βξάδπ νη ππνπξγνί θιήζεθαλ ζηα Ζιχζηα. Ο

Βνλαπάξηεο επέκεηλε ζηελ απφιπζε ηνπ αλγθαξληέ. Πέληε

ππνπξγνί αξλήζεθαλ λα ηελ ππνγξάςνπλ. Ζ «Μνληηέξ»

πξναλαγγέιιεη κηα θπβεξλεηηθή θξίζε θαη ν ηχπνο ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο απεηιεί κε ηε ζπγθξφηεζε ελφο

θνηλνβνπιεπηηθνχ ζηξαηνχ θάησ απφ ηε δηνίθεζε ηνπ

αλγθαξληέ. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο είρε ην ζπληαγκαηηθφ

δηθαίσκα λα ην θάλεη απηφ. Γελ είρε παξά λα δηνξίζεη ην

αλγθαξληέ πξφεδξν ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη λα θαιέζεη γηα

ηελ πεξηθξνχξεζή ηεο νπνηαδήπνηε ζηξαηησηηθή δχλακε ήζειε.

Μπνξνχζε λα ην θάλεη απηφ ηφζν πην ζίγνπξα, φζα ν

Page 82: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αλγθαξληέ βξηζθφηαλ αθφκε πξαγκαηηθά επηθεθαιήο ηνπ

ζηξαηνχ θαη ηεο παξηζηλήο εζλνθπιαθήο θαη θαηξνθπιαθηνχζε

ηε ζηηγκή πνπ ζα ηνλ θαινχζαλ καδί κε ην ζηξαηφ. Ο

Βνλαπαξηηθφο ηχπνο δελ ηνικνχζε αθφκα νχηε θαλ λα

ακθηζβεηήζεη ην δηθαίσκα ηεο εζλνζπλέιεπζεο λα θαιεί άκεζα

ηα ζηξαηεχκαηα, κηα λνκηθή ιεπηνινγία πνπ θάησ απφ ηηο

δνζκέλεο πεξηζηάζεηο δελ ππνζρφηαλ θακηά επηηπρία. ηη ν

ζηξαηφο ζα ππάθνπε ζηηο δηαηαγέο ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαίλεηαη

πηζαλφ αλ ζθεθζεί θαλείο φηη ν Βνλαπάξηεο ρξεηάζηεθε νθηψ

κέξεο λα ςάρλεη ζ’ φιν ην Παξίζη γηα λα βξεη επηηέινπο δπν

ζηξαηεγνχο, ην Μπαξαγθαί λη’ Ηιιηέ θαη ην αηλ Εαλ λη’

Αλδειχ, πνπ δήισζαλ φηη είλαη έηνηκνη λα πξνζππνγξάςνπλ ηελ

απφιπζε ηνπ αλγθαξληέ. Δίλαη φκσο πεξηζζφηεξν απφ

ακθίβνιν φηη ην θφκκα ηεο ηάμεσο ζα κπνξνχζε λα βξεη κέζα

ζηηο ίδηεο ηνπ ηηο γξακκέο θαη ζην θνηλνβνχιην ηνλ αλαγθαίν

αξηζκφ ςήθσλ γηα λα κπνξεί λα παξζεί κηα ηέηνηα απφθαζε,

φηαλ ζθεθζεί θαλείο φηη νθηψ κέξεο αξγφηεξα, 286 ςήθνη

ρσξίζηεθαλ απ’ απηφ θαη φηη νη νξεηλνί απφξξηςαλ κηα

παξφκνηα πξφηαζε αθφκα απφ ην Γεθέκβξε ηνπ 1851, δει. ηελ

ηειεπηαία ψξα ηεο απφθαζεο. Χζηφζν, ζα θαηφξζσλαλ ίζσο

ηψξα νη κπνπξγθξάθνη λα παξαζχξνπλ αθφκα ηε κάδα ηνπ

θφκκαηφο ηνπο ζηνλ εξσηζκφ λα ληψζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο

ζίγνπξνπίζσ απφ έλα δάζνο απφ ιφγρεο θαη λα δέρνληαη ηηο

ππεξεζίεο ελφο ζηξαηνχ πνπ είρε ιηπνηαθηήζεη ζην δηθφ ηνπο

ζηξαηφπεδν. Αληί γη’ απηφ νη θχξηνη κπνπξγθξάθνη ην βξάδπ ηεο

6 ηνπ Γελάξε πήγαλε ζηα Ζιχζηα, γηα λα κεηαπείζνπλ ην

Βνλαπάξηε, κε δηπισκαηηθά ηεξηίπηα θαη επηρεηξήκαηα, απφ ηελ

απφθαζή ηνπ λα αληηθαηαζηήζεη ην αλγθαξληέ. ηαλ θαλείο

πξνζπαζεί λα πείζεη θάπνηνλ, ζεκαίλεη πψο ηνλ αλαγλσξίδεη

θχξην ηεο θαηάζηαζεο.

Ο Βνλαπάξηεο, πνπ αζθαιίζηεθε κε απηφ ην δηάβεκα, δηνξίδεη

ζηηο 12 ηνπ Γελάξε κηα λέα θπβέξλεζε ζηελ νπνία έκεηλαλ νη

αξρεγνί ηεο παιηάο, ν Φνπιλη θαη ν Μπαξφο. Ο αηλ Εαλ λη’

Αλδειχ έγηλε ππνπξγφο ησλ ζηξαηησηηθψλ, ε «Μνληηέξ»

δεκνζηεχεη ην δηάηαγκα ηεο απφιπζεο ηνπ αλγθαξληέ θαη ε

δηνίθεζή ηνπ κνηξάδεηαη αλάκεζα ζην Μπαξαγθαί λη’ Ηιιηέ, πνπ

Page 83: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

παίξλεη ηελ 1ε κεξαξρία, θαη ηνλ Πεξξφ, πνπ παίξλεη ηελ

εζλνθπιαθή. Ο «πξνκαρψλαο ηεο θνηλσλίαο» απνιχζεθε, θη αλ

γη’ απηφ δελ έπεζε θακηά θεξακίδα απφ ηηο ζθεπέο, φκσο νη

ηηκέο ηνπ ρξεκαηηζηεξίνπ πςψζεθαλ.

Απνδηψρλνληαο ην ζηξαηφ πνπ ζην πξφζσπν ηνπ αλγθαξληέ

είρε κπεη ζηε δηάζεζε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο θαη

παξαδίλνληάο ηνλ έηζη ακεηάθιεηα ζηνλ πξφεδξν, ην θφκκα ηεο

ηάμεσο δειψλεη φηη ε αζηηθή ηάμε είρε ράζεη απφ δσ θαη κπξνο

ηελ ηθαλφηεηα λα θπβεξλάεη. Γελ ππήξρε πηα θνηλνβνπιεπηηθή

θπβέξλεζε. Υάλνληαο αθφκα ηελ εμνπζία πάλσ ζην ζηξαηφ θαη

ηελ εζλνθπιαθή, ηη άιιε δχλακε ηνπ έκελε γηα λα ππεξαζπίζεη

ηαπηφρξνλα ηελ εμνπζία ηνπ θνηλνβνπιίνπ πνπ ηε ζθεηεξίζηεθε

απφ ην ιαφ ελάληηα ζην ιαφ θαη ηε δηθή ηνπ ζπληαγκαηηθή

εμνπζία ελάληηα ζηνλ πξφεδξν; Κακηά. Γελ ηνπ έκελε παξά ε

έθθιεζε ζε αλίζρπξεο αξρέο, πνπ ηηο είρε ην ίδην πάληα

εξκελεχζεη ζα γεληθνχο θαλφλεο πνπ ηνπο ππαγνξεχεη θαλείο

ζηνπο άιινπο γηα λα κπνξεί ν ίδηνο λα θηλείηαη κε αθφκα

πεξηζζφηεξε ειεπζεξία. Με ηελ απφιπζε ηνπ αλγθαξληέ, κε

ηελ ππαγσγή ηεο ζηξαηησηηθήο δχλακεο ζην Βνλαπάξηε θιείλεη

ην πξψην κέξνο ηεο πεξηφδνπ πνπ εμεηάδνπκε, ηεο πεξηφδνπ ηεο

πάιεο αλάκεζα ζην θφκκα ηεο ηάμεσο θαη ζηελ εθηειεζηηθή

εμνπζία. Ο πφιεκνο αλάκεζα ζηηο δπν εμνπζίεο, έρεη ηψξα

θεξπρηεί αλνηρηά, δηεμάγεηαη αλνηρηά, αιιά κφλνλ αθνχ ην

θφκκα ηεο ηάμεσο έραζε ηα φπια θαη ηνπο ζηξαηηψηεο. Γίρσο

θπβέξλεζε, δίρσο ιαφ, δίρσο θνηλή γλψκε, κε φληαο πηα κεηά

ηνλ εθινγηθφ λφκν ηεο 31 ηνπ Μάε ν εθπξφζσπνο ηνπ

θπξίαξρνπ έζλνπο, δίρσο κάηηα, δίρσο απηηά, δίρσο δφληηα,

δίρσο ηίπνηε, ε εζλνζπλέιεπζε είρε κεηαηξαπεί ζηγά – ζηγά ζ’

έλα θνηλνβνχιην ηεο παιηάο Γαιιίαο, πνπ είλαη ππνρξεσκέλν λ’

αθήλεη θάζε δξάζε ζηελ θπβέξλεζε θαη λα ηθαλνπνηείηαη ην

ίδην κε γθξηληάξηθεο δηακαξηπξίεο θαηφπηλ ενξηήο.

Σν θφκκα ηεο ηάμεσο ππνδέρεηαη ηε λέα θπβέξλεζε κε κηα

ζχειια αγαλάθηεζεο. Ο ζηξαηεγφο Μπεληψ μαλαζπκίδεη ηελ

επηείθεηα πνπ είρε δείμεη ε κφληκε επηηξνπή θαηά ηηο δηαθνπέο

θαη ηελ ππεξβνιηθή ηεο ιεπηφηεηα πνπ ηελ είρε θάλεη λα

Page 84: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

παξαηηεζεί απφ ηε δεκνζίεπζε ησλ πξαθηηθψλ ηεο. Ο ππνπξγφο

ησλ εζσηεξηθψλ επηκέλεη ινηπφλ ν ίδηνο λα δεκνζηεπζνχλ απηά

ηα πξαθηηθά, πνπ έγηλαλ, ηψξα, θπζηθά, άλνζηα ζαλ ζηεθνχκελν

λεξφ, δελ απνθαιχπηνπλ θαλέλα θαηλνχξγην γεγνλφο θαη

πέθηνπλ ζην βαξηεζηεκέλν θνηλφ δίρσο λα πξνμελνχλ ηελ

παξακηθξή εληχπσζε. Όζηεξα απφ πξφηαζε ηνπ Ρεκπδά, ε

εζλνζπλέιεπζε απνζχξεηαη ζηηο επηηξνπέο ηεο θαη δηνξίδεη κηα

«επηηξνπή εμαηξεηηθψλ κέηξσλ». Σν Παξίζη δε βγαίλεη απφ ηελ

ηξνρηά ησλ θαζεκεξηλψλ ηνπ αζρνιηψλ, ηφζν κάιηζηα πνπ ηε

ζηηγκή εθείλε ην εκπφξην είλαη αλζεξφ, νη βηνκεραλίεο

εξγάδνληαη, νη ηηκέο ησλ δεκεηξηαθψλ είλαη ρακειέο, ηα

ηξφθηκα είλαη άθζνλα θαη ηα ηακηεπηήξηα δέρνληαη θάζε κέξα

θαηλνχξγηεο θαηαζέζεηο. Σα «εμαηξεηηθά κέηξα», πνπ είρε

πξναλαγγείιεη κε ηφζν ζφξπβν ην θνηλνβνχιην, εμαλεκίδνληαη

ζηηο 18 ηνπ Γελάξε κε κηα ςεθνθνξία δπζπηζηίαο πξνο ηνπο

ππνπξγνχο, δίρσο λα αλαθεξζεί θαλ ην φλνκα ηνπ ζηξαηεγνχ

αλγθαξληέ. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο αλαγθάζηεθε λα δηαηππψζεη

κε ηέηνην ηξφπν ηελ πξφηαζή ηνπ γηα λα εμαζθαιίζεη ηηο

ςήθνπο ησλ δεκνθξαηηθψλ, επεηδή απ’ φια ηα κέηξα ηεο

θπβέξλεζεο εθείλν πνπ επηδνθίκαδαλ νη δεκνθξαηηθνί ήηαλ

αθξηβψο ε απφιπζε ηνπ αλγθαξληέ, ελψ ην θφκκα ηεο ηάμεσο

δε κπνξεί ζηελ πξαγκαηηθφηεηα λα θαηαθξίλεη ηηο άιιεο πξάμεηο

ηεο θπβέξλεζεο πνπ ηηο είρε ππαγνξεχζεη ην ίδην.

Ζ θαηαςήθηζε ηεο θπβέξλεζεο ζηηο 18 ηνπ Γελάξε έγηλε κε 415

ςήθνπο ελάληηα ζε 286. Πξαγκαηνπνηήζεθε ινηπφλ κφλν ράξε

ζε έλα ζπλαζπηζκφ ησλ δεισκέλσλ λνκηκνθξφλσλ θαη

νξιεαληθψλ, ησλ πνχξσλ δεκνθξαηψλ θαη ησλ νξεηλψλ. Έηζη

απνδείρηεθε φηη ην θφκκα ηεο ηάμεσο είρε ράζεη ζηηο

ζπγθξνχζεηο κε ην Βνλαπάξηε φρη κφλν ηελ θπβέξλεζε, φρη

κφλν ην ζηξαηφ, αιιά θαη ηελ αλεμάξηεηε θνηλνβνπιεπηηθή

πιεηνςεθία ηνπ, φηη έλα πιήζνο αληηπξφζσπνη είραλ

ιηπνηαθηήζεη απφ ην ζηξαηφπεδφ ηνπ, είηε απφ θαλαηηζκφ γηα

ζπκθηιίσζε, είηε απφ θφβν κπξνζηά ζηελ πάιε, είηε απφ

θνχξαζε, είηε απφ νηθνγελεηαθή ιεπηφηεηα γηα ηηο θξαηηθέο

απνιαβέο ησλ εμ αίκαηνο ζπγγελψλ, είηε απφ θεξδνζθνπία γχξσ

ζηηο ππνπξγηθέο ζέζεηο πνπ ζ’ άδεηαδαλ (Οληηιφλ Μπαξξφ), είηε

Page 85: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απφ ηνλ ηαπεηλφ εγσηζκφ πνπ θάλεη πάληα ηνλ θνηλφ αζηφ λα

είλαη έηνηκνο λα ζπζηάζεη ην γεληθφ ζπκθέξνλ ηεο ηάμεο ηνπ ζε

ηνχην ή ζε εθείλν ην πξνζσπηθφ ζπκθέξνλ. Οη βνλαπαξηηθνί

αληηπξφζσπνη αλήθαλ εμ αξρήο ζην θφκκα ηεο ηάμεσο κφλν γηα

ηελ πάιε ελάληηα ζηελ επαλάζηαζε. Ο αξρεγφο ηνπ θαζνιηθνχ

θφκκαηνο, ν Μνληαιακπέξ, έξηρλε απφ ηφηε θηφιαο ηελ επηξξνή

ηνπ ζηελ πιάζηηγγα ηνπ Βνλαπάξηε, επεηδή ακθέβαιιε γηα ηε

βησζηκφηεηα ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ θφκκαηνο. Σέινο, νη

αξρεγνί απηνχ ηνπ θφκκαηνο, ν Θηέξζνο θαη ν Μπεξξπέ, ν

νξιεαληθφο θαη ν λνκηκφθξσλ, ήηαλ αλαγθαζκέλνη λα

απηνθεξχζζνληαη αλνηρηά δεκνθξαηηθνί, λα νκνινγνχλ φηη αλ ε

θαξδηά ηνπο ήηαλ βαζηιηθή, ην θεθάιη ηνπο φκσο ήηαλ

δεκνθξαηηθφ, φηη ε θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία ήηαλ ε κφλε

δπλαηή κνξθή θπξηαξρίαο ηνπ ζπλφινπ ηεο αζηηθήο ηάμεο.

Ήηαλ έηζη αλαγθαζκέλνη λα ζηηγκαηίδνπλ, ζηα κάηηα ηεο ίδηαο

ηεο αζηηθήο ηάμεο, ζαλ κηα κεραλνξξαθία ηφζν επηθίλδπλε, φζν

θαη επηπφιαηε, ηα ζρέδηα γηα παιηλφξζσζε πνπ εμαθνινπζνχζαλ

λα επηδηψθνπλ αθνχξαζηα πίζσ απφ ηηο πιάηεο ηνπ

θνηλνβνπιίνπ.

Ζ θαηαςήθηζε ηεο 18 ηνπ Γελάξε έζηγε ηνπο ππνπξγνχο θαη φρη

ηνλ πξφεδξν. Μα ην αλγθαξληέ ηνλ είρε απνιχζεη ν πξφεδξνο

θαη φρη ε θπβέξλεζε. Μήπσο ζα έπξεπε ην θφκκα ηεο ηάμεσο λα

ζέζεη ππφ θαηεγνξία ηνλ ίδην ην Βνλαπάξηε; Γηα ηνπο

παιηλνξζσηηθνχο ηνπ πφζνπο; Μα απηνί νη πφζνη ζπκπιήξσλαλ

απιψο ηνπο πφζνπο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Γηα ηε

ζπλσκνζία ηνπ ζηηο ζηξαηησηηθέο παξειάζεηο θαη ζηελ εηαηξία

ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε; Μα απφ θαηξφ ηψξα είραλε ζάςεη απηά ηα

ζέκαηα θάησ απφ απιέο εκεξήζηεο δηαηάμεηο. Γηα ηελ παχζε ηνπ

ήξσα ηεο 29 ηνπ Γελάξε θαη ηεο 13 ηνπ Ηνχλε, ηνπ αλζξψπνπ

πνπ ην Μάε ηνπ 1850 απεηινχζε φηη ζε πεξίπησζε εμέγεξζεο ζα

βάιεη θσηηά θαη ζηηο ηέζζεξηο γσληέο ηνπ Παξηζηνχ; Μα νη

ζχκκαρνί ηνπ, νη νξεηλνί θαη ν Καβαηληάθ, δελ ηνπο επηηξέςαλε

θαη λα αλνξζψζνπλ κε κηα επίζεκε έθθξαζε ζπιιππεηεξίσλ

ηνλ πεζκέλν «πξνκαρψλα ηεο θνηλσλίαο». Γελ κπνξνχζαλ λα

ακθηζβεηήζνπλ νη ίδηνη ζηνλ πξφεδξν ηε ζπληαγκαηηθή

αξκνδηφηεηα λα παχεη έλα ζηξαηεγφ. Υαινχζαλ ηνλ θφζκν γηαηί

Page 86: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ν πξφεδξνο έθαλε αληηθνηλνβνπιεπηηθή ρξήζε ηνπ

ζπληαγκαηηθνχ ηνπ δηθαηψκαηνο. Μήπσο φκσο νη ίδηνη δελ

έθαλαλ δηαξθψο αληηζπληαγκαηηθή ρξήζε ησλ

θνηλνβνπιεπηηθψλ ηνπο πξνλνκίσλ θαη ηδηαίηεξα φηαλ

θαηαξγνχζαλ ην γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα; Ήηαλε ινηπφλ

αλαγθαζκέλνη λα θηλνχληαη αθξηβψο κέζα ζηα θνηλνβνπιεπηηθά

πιαίζηα. Καη ρξεηαδφηαλ εθείλε ε ηδηφκνξθε αξξψζηηα, πνπ απφ

ην 1848 ιπκαηλφηαλ νιφθιεξε ηελ ήπεηξν, ν θνηλνβνπιεπηηθφο

θξεηηληζκφο (ειηζηφηεηα) πνπ φζνπο πξνζβάιιεη ηνπο

αηρκαισηίδεη, ηνπο δέλεη ζ’ έλαλ θφζκν θαληαζηηθφ θαη ηνπο

αθαηξεί θάζε αληίιεςε, θάζε αλάκλεζε θαη θάζε θαηαλφεζε

ηνπ ζθιεξνχ εμσηεξηθνχ θφζκνπ, ρξεηαδφηαλ ινηπφλ απηφο ν

θνηλνβνπιεπηηθφο θξεηηληζκφο γηα λα ζεσξνχλ αθφκα γηα λίθεο

ηηο θνηλνβνπιεπηηθέο ηνπο λίθεο θαη γηα λα λνκίδνπλ φηη

πεηπραίλνπλ ηνλ πξφεδξν φηαλ ρηππνχλ ηνπο ππνπξγνχο ηνπ,

αθνχ είραλ θαηαζηξέςεη κε ηα ίδηα ηνπο ηα ρέξηα φινπο ηνπο

φξνπο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο εμνπζίαο θαη αθνχ ήηαλ

αλαγθαζκέλνη λα ηελ θαηαζηξέςνπλ ζηελ πάιε ηνπο ελάληηα

ζηηο άιιεο ηάμεηο. Έηζη ηνπ δίλαλε κνλάρα ηελ επθαηξία λα

ηαπεηλψζεη μαλά ηελ εζλνζπλέιεπζε κπξνο ζηα κάηηα ηνπ

έζλνπο. ηηο 20 ηνπ Γελάξε ε «Μνληηέξ» αλάγγεηιε πσο έγηλε

δεθηή ε απφιπζε νιφθιεξεο ηεο θπβέξλεζεο. Με ην πξφζρεκα

φηη θαλέλα θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα δε ζπγθεληξψλεη πηα ηελ

πιεηνςεθία, φπσο ην απνδείρλεη ε ςεθνθνξία ηεο 18 ηνπ

Γελάξε, απηφο ν θαξπφο ηνπ ζπλαζπηζκνχ αλάκεζα ζηνπο

νξεηλνχο θαη ηνπο βαζηιηθνχο, θαη πεξηκέλνληαο ην ζρεκαηηζκφ

κηαο λέαο πιεηνςεθίαο, ν Βνλαπάξηεο δηφξηζε κηα ιεγφκελε

κεηαβαηηθή θπβέξλεζε, πνπ θαλέλα απφ ηα κέιε ηεο δελ αλήθε

ζην θνηλνβνχιην θαη πνπ φια ήηαλ πέξα γηα πέξα άγλσζηα θαη

αζήκαληα ππνθείκελα, κηα θπβέξλεζε απφ απινχο ππαιιήινπο

θαη γξαθηάδεο. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο κπνξνχζε ηψξα λα

θζείξεηαη ζην παηρλίδη κ’ απηά ηα αλδξείθεια, ε εθηειεζηηθή

εμνπζία δε ζεσξνχζε πσο άμηδε πηα ηνλ θφπν λα

αληηπξνζσπεχεηαη ζνβαξά ζηελ εζλνζπλέιεπζε. ζν

πεξηζζφηεξν νη ππνπξγνί ηνπ ήηαλ απιά βνπβά πξφζσπα, ηφζν

πην θαλεξά ζπγθέληξσλε ν Βνλαπάξηεο ζην πξφζσπφ ηνπ

νιφθιεξε ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θαη ηφζν πεξηζζφηεξν

Page 87: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ειεχζεξν πεδίν δξάζεο είρε γηα λα ηελ εθκεηαιιεχεηαη γηα ηνπο

δηθνχο ηνπ ζθνπνχο.

Σν ζπλαζπηζκέλν κε ηνπο νξεηλνχο θφκκα ηεο ηάμεσο

εθδηθήζεθε απνξξίπηνληαο ηελ πξνεδξηθή επηρνξήγεζε απφ

1.800.000 θξάγθα, πνπ ν αξρεγφο ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε είρε αλαγθάζεη ηνπο ππνπξγηθνχο ηνπ ππαιιήινπο λα

πξνηείλνπλ. Απηή ηε θνξά απνθάζηζε κηα πιεηνςεθία απφ 102

ςήθνπο κνλάρα. Γειαδή απφ ηηο 18 ηνπ Γελάξε ην θφκκα ηεο

ηάμεσο έραζε άιιεο 27 ςήθνπο. Ζ δηάιπζε ηνπ θφκκαηνο ηεο

ηάμεσο πξνρσξνχζε. Καη γηα λα κε γειαζηεί θαλείο νχηε ζηηγκή

γηα ηε ζεκαζία ηνπ ζπλαζπηζκνχ ηνπ κε ηνπο νξεηλνχο, ην

θφκκα ηεο ηάμεσο απαμίσζε ηαπηφρξνλα θαη λα πάξεη απιψο

ππφςε ηνπ κηα πξφηαζε ππνγξακκέλε απφ 189 κέιε ησλ

νξεηλψλ γηα γεληθή ακλεζηία ησλ πνιηηηθψλ θαηαδίθσλ. Έθηαζε

ε δήισζε ηνπ ππνπξγνχ ησλ εζσηεξηθψλ, θάπνηνπ Βατο, φηη ε

εζπρία πνπ ππάξρεη είλαη κφλν θαηλνκεληθή, φηη ζηα θξπθά

επηθξαηεί κεγάινο αλαβξαζκφο, φηη ζηα θξπθά νξγαλψλνληαλ

λα επαλεθδνζνχλ, φηη νη εθζέζεηο απφ ηνπο λνκνχο ήηαλε

δπζκελείο, φηη νη θπγάδεο ηεο Γελεχεο δηεχζπλαλ κέζσ ηεο

Λπψλ κηα ζπλσκνζία πνπ επεθηεηλφηαλ ζ’ φιε ηε λφηηα Γαιιία,

φηη ε Γαιιία βξηζθφηαλ ζηα πξφζπξα κηαο βηνκεραληθήο θαη

εκπνξηθήο θξίζεο, φηη νη εξγνζηαζηάξρεο ηνπ Ρνπκπαί είραλ

ιηγνζηέςεη ηηο ψξεο εξγαζίαο, φηη νη θπιαθηζκέλνη ηεο Μπει –

Ίι (ζ. ζ. λεζί ζηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Γαιιίαο φπνπ είραλ

θπιαθηζηεί νη επαλαζηάηεο, χζηεξα απφ ην 1848) είραλ

εμεγεξζεί – έθηαζε κνλάρα λα επηθαιεζηεί έλαο θάπνηνο Βατο ην

θφθθηλν θάληαζκα, γηα λ’ απνξξίςεη ην θφκκα ηεο ηάμεσο,

δίρσο ζπδήηεζε, κηα πξφηαζε πνπ αζθαιψο ζα έδηλε ηεξάζηηα

δεκνηηθφηεηα ζηελ εζλνζπλέιεπζε θαη ζα μαλάξηρλε πάιη ην

Βνλαπάξηε ζηελ αγθαιηά ηεο. Αληί λα επηηξέςεη ζηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία λα ην εθθνβίζεη κε ηελ πξννπηηθή

θαηλνχξγησλ ηαξαρψλ, ζα έπξεπε αληίζεηα ην θφκκα ηεο ηάμεσο

λ’ αθήζεη ιίγν ειεχζεξν έδαθνο ζηελ πάιε ησλ ηάμεσλ, γηα λα

βάιεη ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θάησ απφ ηελ εμάξηεζή ηνπ.

Αιιά δελ αηζζαλφηαλ ηνλ εαπηφ ηνπ ηθαλφ λα παίδεη κε ηε

θσηηά.

Page 88: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ην κεηαμχ, ε ιεγφκελε κεηαβαηηθή θπβέξλεζε θπηνδψεζε σο

ηα κέζα ηνπ Απξίιε. Ο Βνλαπάξηεο θνχξαδε θαη θνξφτδεπε ηελ

εζλνζπλέιεπζε κε δηαξθψο θαηλνχξγηνπο θπβεξλεηηθνχο

ζπλδπαζκνχο. Πφηε θαηλφηαλ πψο ήζειε λα ζρεκαηίζεη κηα

δεκνθξαηηθή θπβέξλεζε κε ην Λακαξηίλν θαη ηνλ Μπηγηφ πφηε

κηα θνηλνβνπιεπηηθή κε ηνλ αλαπφθεπγν Οληηιφλ Μπαξξφ, πνπ

ην φλνκά ηνπ δε κπνξεί λα ιείπεη θάζε θνξά πνπ ρξεηάδεηαη έλα

θνξνΐδν, πφηε κηα λνκηκφθξνλε θπβέξλεζε κε ηνλ Βαηηκελίι

θαη ηνλ Μπελνπά λη’ Αδχ, θαη πφηε κηα νξιεαληθή κε ηνλ

Μαιβίι. Καη ελψ θξαηάεη έηζη ζε έληαζε αληηκέησπεο ηηο

δηάθνξεο νκάδεο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο θαη ηηο θνβεξίδεη

φιεο κε ηελ πξννπηηθή κηαο δεκνθξαηηθήο θπβέξλεζεο θαη κε

ηελ επαλαθνξά ηνπ γεληθνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο πνπ ζα είρε

γίλεη ηφηε αλαπφηξεπηε, δεκηνπξγεί ηαπηφρξνλα ζηελ αζηηθή

ηάμε ηελ πεπνίζεζε φηη νη εηιηθξηλείο πξνζπάζεηέο ηνπ γηα κηα

θνηλνβνπιεπηηθή θπβέξλεζε λαπαγνχλ εμαηηίαο ηεο αδηαιιαμίαο

ησλ βαζηινθξφλσλ νκάδσλ. Ζ αζηηθή ηάμε φκσο κε ηφζν

κεγαιχηεξν ζφξπβν απαηηνχζε κηα «ηζρπξή θπβέξλεζε» θαη

εχξηζθε ηφζν πην αζπγρψξεην λ’ αθήλεηαη ε Γαιιία «δίρσο

δηνίθεζε», φζν πεξηζζφηεξν θαηλφηαλ φηη πιεζίαδε κηα γεληθή

εκπνξηθή θξίζε, πνπ ζηξαηνινγνχζε ζηηο πφιεηο νπαδνχο γηα ην

ζνζηαιηζκφ ζηελ χπαηζξν ε θαηαζηξνθηθά ρακειή ηηκή ησλ

δεκεηξηαθψλ. Σν εκπφξην ρεηξνηέξεπε κέξα κε ηε κέξα, ν

αξηζκφο ησλ ρεξηψλ πνπ έκελαλ δίρσο απαζρφιεζε αχμαηλε

αηζζεηά. ην Παξίζη 10.000 εξγάηεο ηνπιάρηζην ήηαλε δίρσο

ςσκί. ηε Ρνπέλ, ζηε Μπινχδε, ζηε Λπψλ, ζην Ρνπκπαί, ζην

Σνπξθνπάλ, ζην αηλ – Δηηέλ, ζην Δικπέθ, θιπ. Δίραλ θιείζεη

ακέηξεηα εξγνζηάζηα. Κάησ απ’ απηέο ηηο ζπλζήθεο, ν

Βνλαπάξηεο κπνξνχζε λα ηνικήζεη ζηηο 11 ηνπ Απξίιε λα

επαλαθέξεη ηελ θπβέξλεζε ηεο 18 ηνπ Γελάξε, κε ηνπο θ. θ.

Ρνπέ, Φνπιλη, Μπαξφο θιπ., εληζρπκέλνπο κε ηνλ θ. Λεφλ

Φσζέ, πνπ ε ζπληαθηηθή ζπλέιεπζε ζηηο ηειεπηαίεο κέξεο ηεο

ηνλ είρε ζηηγκαηίζεη νκφθσλα (εθηφο απφ ηηο ςήθνπο πέληε

ππνπξγψλ) κε ςήθν απνδνθηκαζίαο γηαηί είρε θπθινθνξήζεη

πιαζηά ηειεγξαθήκαηα. Έηζη, ε εζλνζπλέιεπζε είρε θεξδίζεη

ζηηο 18 ηνπ Γελάξε κηα λίθε ελάληηα ζηελ θπβέξλεζε, είρε

Page 89: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

παιέςεη ηξεηο κήλεο ελάληηα ζην Βνλαπάξηε, γηα λα κπνξέζνπλ

ν Φνπιλη θαη ν Μπαξφο λα πάξνπλ ζηηο 11 ηνπ Απξίιε ηνλ

πνπξηηαλφ Φσζέ ζαλ ηξίην ζηελ θπβεξλεηηθή ηνπο ζπκκαρία.

Σν Ννέκβξε ηνπ 1849 ν Βνλαπάξηεο αξθέζηεθε ζε κηα κε

θνηλνβνπιεπηηθή θπβέξλεζε, ην Γελάξε ηνπ 1851 ζε κηα

εμσθνηλνβνπιεπηηθή θπβέξλεζε θαη ζηηο 11 ηνπ Απξίιε έλησζε

ηνλ εαπηφ ηνπ αξθεηά ηζρπξφ γηα λα ζρεκαηίζεη κηα

αληηθνηλνβνπιεπηηθή θπβέξλεζε, πνπ ζπγθέληξσλε αξκνληθά

ηηο ςήθνπο κε εκπηζηνζχλεο ησλ δχν ζπλειεχζεσλ, ηεο

ζπληαθηηθήο θαη ηεο λνκνζεηηθήο, ηεο δεκνθξαηηθήο θαη ηεο

βαζηιηθήο. Ζ θιίκαθα απηή ησλ θπβεξλήζεσλ ήηαλ ην

ζεξκφκεηξν, πνπ κ’ απηφ κπνξνχζε ην θνηλνβνχιην λα κεηξάεη

ην πέζηκν ηεο δηθήο ηνπ δσηθήο ζεξκνθξαζίαο. ηα ηέιε ηνπ

Απξίιε ε ζεξκνθξαζία απηή είρε πέζεη ηφζν ρακειά, πνπ ν

Πεξζηλχ κπφξεζε, ζε κηα πξνζσπηθή ζπλάληεζε, λα δεηήζεη

απφ ην αλγθαξληέ λα πξνζρσξήζεη ζην ζηξαηφπεδν ηνπ

πξνέδξνπ. Σνλ δηαβεβαίσζε φηη ν Βνλαπάξηεο ζεσξνχζε

νιφηεια εθκεδεληζκέλε ηελ επηξξνή ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη

είρε θηφιαο έηνηκν ην δηάγγεικα πνπ ζα δεκνζηεπφηαλ κεηά ην

πξαμηθφπεκα, πνπ ην επηδίσθε πάληα κα πνπ αλαβιήζεθε μαλά

απφ έλα ηπραίν γεγνλφο. Ο αλγθαξληέ αλαθνίλσζε ζηνπο

αξρεγνχο ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο απηή ηελ ζαλαηηθή

θαηαδίθε. Πνηνο φκσο πηζηεχεη φηη ζθνηψλεη ην ηζίκπεκα ησλ

θνξηψλ; Καη ην θνηλνβνχιην, φζν θη αλ ήηαλ ηζαθηζκέλν,

δηαιπκέλν, ζαπηζκέλν κέρξη ζαλάηνπ δε κπνξνχζε λα ην πάξεη

απφθαζε φηη ε κνλνκαρία ηνπ κε ην γεινίν αξρεγφ ηεο εηαηξίαο

ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε δελ ήηαλ ηίπνηε άιιν παξά κηα κνλνκαρία

κε έλαλ θνξηφ; Ο Βνλαπάξηεο φκσο απάληεζε ζην θφκκα ηεο

ηάμεσο φπσο ν Αγεζίιανο ζην βαζηιηά Άγη: «νπ θαίλνκαη

κπξκήγθη, κα θάπνηε ζα γίλσ ιηνληάξη».

VI

Ο ζπλαζπηζκφο κε ηνπο νξεηλνχο θαη κε ηνπο πνχξνπο

δεκνθξάηεο ζηνλ νπνίν ην θφκκα ηεο ηάμεσο θαηαδηθάζηεθε λα

θαηαθχγεη κέζα ζηηο κάηαηεο πξνζπάζεηέο ηνπ λα δηαηεξήζεη

Page 90: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηελ θαηνρή ηεο ζηξαηησηηθήο εμνπζίαο θαη λα μαλαπνθηήζεη ηελ

αλψηαηε δηεχζπλζε ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο, απφδεηρλε

αλακθηζβήηεηα φηη είρε ράζεη ηελ απηνηειή θνηλνβνπιεπηηθή

πιεηνςεθία ηνπ. Ζ απιή δχλακε ηνπ εκεξνινγίνπ, ν

σξνδείρηεο, ζήκαλε ζηηο 28 ηνπ Μάε ηελ νινθιεξσηηθή ηνπ

δηάιπζε. Με ηελ 28 ηνπ Μάε άξρηζε ν ηειεπηαίνο ρξφλνο ηεο

δσήο ηεο εζλνζπλέιεπζεο. Έπξεπε ηψξα λ’ απνθαζίζεη ή γηα

ηελ ακεηάβιεηε δηαηήξεζε ηνπ ζπληάγκαηνο ή γηα ηελ

αλαζεψξεζή ηνπ. Μα αλαζεψξεζε ηνπ ζπληάγκαηνο δε ζήκαηλε

κφλν ηελ θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο ή ηεο κηθξναζηηθήο

δεκνθξαηίαο, δεκνθξαηία ή πξνιεηαξηαθή αλαξρία,

θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία ή Βνλαπάξηε, ζήκαηλε αθφκα

Οξιεάλνη ή Βνπξβψλνη! Έηζη έπεζε κέζα ζην θνηλνβνχιην ην

κήιν ηεο έξηδνο, πνπ γχξσ ηνπ έπξεπε λα αλάςεη αλνηρηά ε

ζχγθξνπζε ησλ ζπκθεξφλησλ πνπ ρψξηδαλ ην θφκκα ηεο

ηάμεσο ζε ερζξηθέο νκάδεο. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο ήηαλ έλα

θξάκα απφ εηεξνγελή θνηλσληθά ζηνηρεία. Σν δήηεκα ηεο

αλαζεψξεζεο δεκηνπξγνχζε κηα πνιηηηθή ζεξκνθξαζία κέζα

ζηελ νπνία ην πξντφλ απηήο ηεο έλσζεο δηαιπφηαλ μαλά ζηα

πξσηαξρηθά ζπζηαηηθά κέξε.

Σν ζπκθέξνλ ησλ βνλαπαξηηθψλ γηα ηελ αλαζεψξεζε ήηαλ

απιφ. Γη’ απηνχο ην δήηεκα ήηαλ πξηλ απ’ φια λα θαηαξγεζεί ην

άξζξν 45, πνπ απαγφξεπε ηελ επαλεθινγή ηνπ Βνλαπάξηε θαη

ηελ παξάηαζε ηεο εμνπζίαο ηνπ. ρη ιηγφηεξν απιή θαηλφηαλ

θαη ε ζέζε ησλ δεκνθξαηηθψλ. Απνδνθίκαδαλ απφιπηα θάζε

αλαζεψξεζε. ηελ αλαζεψξεζε έβιεπαλ κηα νιφπιεπξε

ζπλσκνζία ελάληηα ζηε δεκνθξαηία. Δπεηδή δηάζεηαλ πάλσ απφ

ην έλα ηέηαξην ησλ ςήθσλ ζηελ εζλνζπλέιεπζε θαη επεηδή,

ζχκθσλα κε ην ζχληαγκα, ρξεηάδνληαλ ηα ηξία ηέηαξηα ησλ

ςήθσλ γηα λα κπνξεί λφκηκα λ’ απνθαζηζηεί ε αλαζεψξεζε θαη

λα ζπγθιεζεί κηα αλαζεσξεηηθή ζπλέιεπζε, δελ είραλ παξά λα

κεηξήζνπλ ηηο ςήθνπο ηνπο γηα λα είλαη βέβαηνη γηα ηε λίθε. Καη

ήηαλ βέβαηνη γηα ηε λίθε.

Απέλαληη ζ’ απηέο ηηο μεθάζαξεο ζέζεηο, ην θφκκα ηεο ηάμεσο

βξηζθφηαλ κέζα ζε αμεδηάιπηεο αληηζέζεηο. Αλ απφξξηπηε ηελ

Page 91: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αλαζεψξεζε, έβαδε ζε θίλδπλν ην ππάξρνλ θαζεζηψο

αθήλνληαο ζην Βνλαπάξηε κηα κφλν δηέμνδν, ηε δηέμνδν ηεο

βίαο, θαη παξέδηδε, ηε δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ Μάε 1852, δει. ηελ

απνθαζηζηηθή ζηηγκή, ηε Γαιιία ζηελ επαλαζηαηηθή αλαξρία,

κ’ έλαλ πξφεδξν πνπ είρε ράζεη ην θχξνο ηνπ, κ’ έλα

θνηλνβνχιην πνπ απφ θαηξφ δελ ην θξαηνχζε πηα ζηα ρέξηα ηνπ

θαη κ’ έλα ιαφ πνπ ζθεθηφηαλ λα ηνλ μαλαθαηαθηήζεη. Αλ

ςήθηδε ππέξ ηεο ζπληαγκαηηθήο αλαζεψξεζεο, ήμεξε φηη ζα

ςήθηδε κάηαηα θαη φηη ζα απνηχραηλε, γηαηί ζχκθσλα κε ην

ζχληαγκα ζα ζθφληαθηε ζηελ αξλεζηθπξία ησλ δεκνθξαηηθψλ.

Αλ, αληίζεηα πξνο ην ζχληαγκα, δήισλε φηη ε απιή πιεηνςεθία

ήηαλ δεοκεπηηθή, ζα κπνξνχζε ηφηε κνλάρα λα ειπίδεη φηη ζα

θπξηαξρνχζε πάλσ ζηελ επαλάζηαζε, αλ ππνηαζζφηαλ ρσξίο

φξνπο ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία, έηζη φκσο ζα έθαλε ην

Βνλαπάξηε θχξην ηνπ ζπληάγκαηνο, ηεο αλαζεψξεζεο, θαη

απηνχ ηνπ ίδηνπ ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. Μηα κεξηθή κφλν

αλαζεψξεζε πνπ ζα παξάηεηλε ηελ εμνπζία ηνπ πξνέδξνπ,

άλνηγε ην δξφκν ζηνλ απηνθξαηνξηθφ ζθεηεξηζκφ. Μηα γεληθή

αλαζεψξεζε πνπ ζα ζπληφκεπε ηελ χπαξμε ηεο δεκνθξαηίαο,

ζα πξνθαινχζε κηα αλαπφθεπγε ζχγθξνπζε αλάκεζα ζηηο

δπλαζηηθέο αμηψζεηο, γηαηί νη φξνη γηα κηα παιηλφξζσζε ησλ

Βνπξβψλσλ θαη νη φξνη γηα κηα παιηλφξζσζε ησλ Οξιεαλψλ

δελ ήηαλ κνλάρα δηαθνξεηηθνί, κα θαη αιιειναπνθιείνληαλ.

Ζ θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία ήηαλ θάηη παξαπάλσ απφ ην

νπδέηεξν έδαθνο, φπνπ νη δπν κεξίδεο ηεο γαιιηθήο αζηηθήο

ηάμεο, λνκηκφθξνλεο θαη νξιεαληθνί, κεγάιε γαηνθηεζία θαη

βηνκεραλία, κπνξνχζαλ λα δηεπζχλνπλ ε κηα δίπια ζηελ άιιε

κε ίζα δηθαηψκαηα. Ήηαλ ν απαξαίηεηνο φξνο ηεο θνηλήο ηνπο

θπξηαξρίαο, ε κφλε θξαηηθή κνξθή, φπνπ ην γεληθφ ηαμηθφ ηνπο

ζπκθέξνλ ππέηαζζε ηαπηφρξνλα ηηο αμηψζεηο ησλ μερσξηζηψλ

νκάδσλ ηνπο θαζψο θαη φιεο ηηο άιιεο ηάμεηο ηεο θνηλσλίαο.

αλ βαζηιηθνί μαλαπέθηαλε ζηελ παιηά ηνπο αληίζεζε, ζηελ

πάιε γηα ηελ ππεξνρή ηεο γαηνθηεζίαο ή ηνπ ρξήκαηνο θαη ε

ππέξηαηε έθθξαζε απηήο ηεο αληίζεζεο ε πξνζσπνπνίεζή ηεο,

ήηαλ νη ίδηνη νη βαζηιηάδεο ηνπο, νη δπλαζηείεο ηνπο. Έηζη

Page 92: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εμεγείηαη ε ελαληίσζε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο ζηελ αλάθιεζε

ησλ Βνπξβψλσλ.

Ο νξιεαληθφο θαη αληηπξφζσπνο ηνπ ιανχ Κξεηφλ είρε

ππνβάιεη πεξηνδηθά, ζηα 1849, ζηα 1850 θαη ζηα 1851, ηελ

πξφηαζε λα αθπξσζεί ην δηάηαγκα πνπ εμφξηδε ηηο βαζηιηθέο

νηθνγέλεηεο. Δπίζεο πεξηνδηθά ην θνηλνβνχιην παξνπζίαδε ην

ζέακα κηαο ζπλέιεπζεο βαζηιηθψλ, πνπ έθιεηλαλ επίκνλα ζηνπο

εμφξηζηνπο βαζηιηάδεο ηνπο ηηο πχιεο απ’ φπνπ κπνξνχζαλ λα

μαλαγπξίζνπλ ζηνλ ηφπν ηνπο. Ο Ρηράξδνο Γ’ είρε δνινθνλήζεη

ηνλ Δξξίθν Σ’ δειψλνληαο φηη ήηαλ πάξα πνιχ θαιφο γη’ απηφ

ηνλ θφζκν θαη φηη ε ζέζε ηνπ ήηαλ ζηνλ νπξαλφ. Απηνί εδψ

δήισλαλ φηη ε Γαιιία ήηαλ ηφζν θαθή πνπ δε κπνξνχζε λ’

απνθηήζεη πάιη ηνπο βαζηιηάδεο ηεο. Δμαλαγθαζκέλνη απφ ηε

δχλακε ησλ πεξηζηάζεσλ, είραλ γίλεη δεκνθξαηηθνί θαη

επηθχξσζαλ επαλεηιεκκέλα ηελ απφθαζε ηνπ ιανχ, πνπ είρε

εμνξίζεη ηνπο βαζηιηάδεο ηνπο απφ ηε Γαιιία.

Ζ αλαζεψξεζε ηνπ ζπληάγκαηνο – θαη νη πεξηζηάζεηο ηνπο

αλάγθαδαλ λ’ αζρνινχληαη κ’ απηή – δηακθηζβεηνχζε καδί κε

ηε δεκνθξαηία θαη ηελ θνηλή θπξηαξρία ησλ δχν αζηηθψλ

νκάδσλ θαη μαλαδσληάλεπε, καδί κε ηε δπλαηφηεηα ηεο

κνλαξρίαο, ηελ αληίζεζε ησλ ζπκθεξφλησλ πνπ θαηά πξνηίκεζε

είρε δηαδνρηθά εθπξνζσπήζεη, ηελ πάιε γηα ηελ ππεξνρή ηεο

κηαο νκάδαο πάλσ ζηελ άιιε. Οη δηπισκάηεο ηνπ θφκκαηνο ηεο

ηάμεσο πίζηεπαλ πψο ζα κπνξνχζαλ λα εμνκαιχλνπλ ηελ πάιε

κε κηα ζπλέλσζε ησλ δχν δπλαζηεηψλ, κε κηα ιεγφκελε

ζπγρψλεπζε ησλ βαζηιηθψλ θνκκάησλ θαη ησλ βαζηιηθψλ ηνπο

νίθσλ. Ζ πξαγκαηηθή ζπγρψλεπζε ηεο παιηλφξζσζεο θαη ηεο

κνλαξρίαο ηνπ Ηνχιε ήηαλ ε θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία, φπνπ

έζβελαλ ηα νξιεαληθά θαη ηα λνκηκφθξνλα ρξψκαηα θαη φπνπ

νη δηάθνξεο πνηθηιίεο ηνπ αζηνχ εμαθαλίδνληαλ κέζα ζηνλ αζηφ

γεληθά, κέζα ζην γέλνο ησλ αζηψλ. Σψξα φκσο ν νξιεαληθφο

έπξεπε λα γίλεη λνκηκφθξσλ θαη ν λνκηκφθξσλ έπξεπε λα γίλεη

νξιεαληθφο. Ζ κνλαξρία, πνπ πξνζσπνπνηνχζε ηνλ

αληαγσληζκφ ηνπο, ζα έπξεπε λα ελζαξθψλεη ηελ ελφηεηά ηνπο,

ε έθθξαζε ησλ απνθιεηζηηθψλ ζπκθεξφλησλ ηνπο ζαλ νκάδα

Page 93: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζα έπξεπε λα γίλεη ε έθθξαζε ηνπ θνηλνχ ηαμηθνχ ηνπο

ζπκθέξνληνο, ε κνλαξρία ζα έπξεπε λα πξαγκαηνπνηήζεη εθείλν

πνπ κφλν ε θαηάξγεζε δπν κνλαξρηψλ, ε δεκνθξαηία,

κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηήζεη θαη είρε ζη’ αιήζεηα

πξαγκαηνπνηήζεη. Απηή ήηαλ ε θηινζνθηθή ιίζνο, πνπ γηα ηελ

θαηαζθεπή ηεο έζπαδαλ ηα θεθάιηα ηνπο νη αιρεκηζηέο ηνπ

θφκκαηνο ηεο ηάμεσο. αλ λα κπνξνχζε πνηέ ε λφκηκε

κνλαξρία λα γίλεη κνλαξρία ηεο βηνκεραληθήο αζηηθήο ηάμεο, ή

ε αζηηθή κνλαξρία λα γίλεη κνλαξρία ηεο θιεξνλνκηθήο

αξηζηνθξαηίαο ηεο γεο. αλ λα κπνξνχζαλ λα ζπλαδειθσζνχλ

θάησ απφ ην ίδην ζηέκκα ε γαηνθηεζία θαη ε βηνκεραλία, εθεί

πνπ ην ζηέκκα δε κπνξνχζε λα ζθεπάζεη παξά έλα κνλάρα

θεθάιη, ην θεθάιη ηνπ κεγαιχηεξνπ ή ηνπ κηθξφηεξνπ αδειθνχ.

αλ λα κπνξνχζε γεληθά ε βηνκεραλία λα ζπκθηιησζεί κε ηε

γαηνθηεζία, φζν ε γαηνθηεζία δελ απνθαζίδεη λα γίλεη ε ίδηα

βηνκεραληθή! Αλ αχξην πέζαηλε ν Δξξίθνο Δ’, ν θφκεο ηνπ

Παξηζηνχ δε ζα γηλφηαλ γη’ απηφ ην ιφγν βαζηιηάο ησλ

λνκηκνθξφλσλ, εθηφο αλ έπαπε λα είλαη βαζηιηάο ησλ

νξιεαληθψλ. Χζηφζν, νη θηιφζνθνη ηεο ζπγρψλεπζεο, πνπ

θψλαδαλ ηφζν πην πνιχ φζν ην δήηεκα ηεο αλαζεψξεζεο

έκπαηλε ζηελ πξψηε γξακκή, πνπ είραλ δεκηνπξγήζεη ην

επίζεκν θαζεκεξηλφ φξγαλφ ηνπο, ηελ εθεκεξίδα «Αζακπιέ

Ναζηνλάι» θαη πνπ απηή ηε ζηηγκή (Φιεβάξεο 1852)

βξίζθνληαη πάιη ζε δξάζε, εμεγνχζαλ φιεο ηηο δπζθνιίεο κε ηελ

αληίζεζε θαη ηελ αληηδειία ησλ δχν δπλαζηεηψλ. Οη απφπεηξεο

λα ζπκθηιησζεί ε νηθνγέλεηα ηεο Οξιεάλεο κε ηνλ Δξξίθν Δ’,

πνπ είραλ αξρίζεη χζηεξα απφ ην ζάλαην ηνπ Λνπδνβίθνπ

Φηιίππνπ, κα πνπ, φπσο γεληθά φιεο νη δπλαζηηθέο ξαδηνπξγίεο,

παίδνληαλ ζηα παξαζθήληα κνλάρα ζηηο δηαθνπέο ηεο

εζλνζπλέιεπζεο, ζηα δηαιείκκαηα, θαη πνπ ήηαλ πεξηζζφηεξν

αηζζεκαηηθή θνθεηαξία κε ηελ παιηά πξφιεςε παξά ζνβαξή

ππφζεζε, νη απφπεηξεο απηέο έγηλαλ ηψξα θχξηεο πνιηηηθέο

πξάμεηο θαη αλεβάζηεθαλ απφ ην θφκκα ηεο ηάμεσο ζηε

δεκφζηα ζθελή, αληί ζην ζέαηξν εξαζηηερλψλ φπσο γηλφηαλ σο

ηψξα. Οη ηαρπδξφκνη πεηνχζαλ απφ ην Παξίζη ζηε Βελεηία, απφ

ηε Βελεηία ζην Κιαξεκφλ, απφ ην Κιαξεκφλ ζην Παξίζη. Ο

θφκεο ηνπ ακπφξ δεκνζίεπζε έλα καληθέζην, φπνπ «κε ηε

Page 94: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

βνήζεηα φισλ ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ» αλαγγέιιεη φρη

ηε δηθή ηνπ, κα ηελ «εζληθή» παιηλφξζσζε. Ο νξιεαληθφο

αιβαληχ έπεζε ζηα πφδηα ηνπ Δξξίθνπ Δ’. Οη αξρεγνί ησλ

λνκηκνθξφλσλ Μπεξξπέ, Μπελνπά λη’ Αδχ θαη αηλ-Πξίζη

πάλε ζην Κιαξεκφλ γηα λα πείζνπλ ηνπο νξιεαληθνχο, κάηαηα

φκσο. Οη νπαδνί ηεο ζπγρψλεπζεο αληηιακβάλνληαη πνιχ αξγά

φηη ηα ζπκθέξνληα ησλ δχν αζηηθψλ νκάδσλ νχηε ράλνπλ ηίπνηε

απφ ηελ απνθιεηζηηθφηεηά ηνπο, νχηε θεξδίδνπλ ηίπνηε ζε

ππνρσξεηηθφηεηα, φηαλ νμχλνληαη κε ηε κνξθή νηθνγελεηαθψλ

ζπκθεξφλησλ, ζπκθεξφλησλ δχν βαζηιηθψλ νίθσλ. Αλ ν

Δξξίθνο Δ’ αλαγλψξηδε γηα δηάδνρφ ηνπ ηνλ θφκε ηνπ Παξηζηνχ

– ε κνλε επηηπρία πνπ ε ζπγρψλεπζε κπνξνχζε λα δψζεη ζηελ

θαιχηεξε πεξίπησζε – ν νίθνο ηεο Οξιεάλεο δελ θέξδηδε

θαλέλα δηθαίσκα, πνπ λα κελ ηνπ ην είρε θηφιαο εμαζθαιίζεη ην

γεγνλφο φηη ν Δξξίθνο Δ’ ηνπ ην είρε θηφιαο εμαζθαιίζεη ην

γεγνλφο φηη ν Δξξίθνο Δ’ δελ είρε παηδηά, έραλε φκσο φια ηα

δηθαηψκαηα πνπ είρε θαηαθηήζεη κε ηελ επαλάζηαζε ηνπ Ηνχιε.

Παξαηηφηαλ απφ ηηο αξρηθέο ηνπ αμηψζεηο, απφ φινπο ηνπο

ηίηινπο πνπ είρε απνζπάζεη ζην δηάζηεκα κηαο ζρεδφλ

εθαηφρξνλεο πάιεο απφ ηνλ παιηφηεξν θιάδν ησλ Βνπξβψλσλ,

αληάιιαζζε ην ηζηνξηθφ ηνπ πξνλφκην, ην πξνλφκην ηεο

ζπγρξνληζκέλεο βαζηιείαο κε ην πξνλφκην ηνπ γελεαινγηθνχ

ηνπ δέλδξνπ. Ζ ζπγρψλεπζε δελ ήηαλ ινηπφλ ηίπνηε άιιν παξά

κηα ζειεκαηηθή παξαίηεζε ηνπ νίθνπ ηεο Οξιεάλεο, ε ππνηαγή

ηνπ ζηνπο λνκηκφθξνλεο, ε γεκάηε κεηάλνηα επηζηξνθή ηνπ απφ

ηελ δηακαξηπξφκελε θξαηηθή εθθιεζία ζηελ θαζνιηθή. Μηα

επηζηξνθή, πνπ δελ ηνλ έθεξλε θάλ ζην ζξφλν πνπ είρε ράζεη,

αιιά ζηα ζθαινπάηηα ηνπ ζξφλνπ φπνπ είρε γελλεζεί. Οη παιηνί

νξιεαληθνί ππνπξγνί, ν Γθηδφ, ν Νηπζαηέι θιπ, πνπ έζπεπζαλ

επίζεο ζην Κιαξεκφλ γηα λα ζπλεγνξήζνπλ γηα ηε ζπγρψλεπζε,

αληηπξνζψπεπαλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηελ απνραχλσζε,

χζηεξα απφ ηελ επαλάζηαζε ηνπ Ηνχιε, ηελ απνγνήηεπζε γηα

ηελ αζηηθή κνλαξρία θαη ηε κνλαξρηθή θπξηαξρία ησλ αζηψλ, ηε

δεηζηδαηκνλία γηα ηε λνκηκνθξνζχλε ζαλ ην ηειεπηαίν θπιαρηφ

ελάληηα ζηελ αλαξρία. Δλψ θαληάδνληαλ φηη ήηαλ κεζάδνληεο

αλάκεζα ζηνπο Οξιεαληθνχο θαη ηνπο Βνπξβψλνπο, ήηαλ ζηελ

πξαγκαηηθφηεηα κνλάρα απνζηάηεο νξιεαληθνί θαη ζαλ ηέηνηνπο

Page 95: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηνπο ππνδέρζεθε ν πξίγθηπαο ληε Ενπαλβίι. Αληίζεηα, ε

δσληαλή, καρεηηθή κεξίδα ησλ νξιεαληθψλ, ν Θηέξζνο, ν Μπαδ

θιπ, κε κεγάιε επθνιία έπεηζαλ ηελ νηθνγέλεηα ηνπ

Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ φηη, αλ θάζε άκεζε κνλαξρηθή

παιηλφξζσζε πξνυπνζέηεη ηε ζπγρψλεπζε ησλ δχν δπλαζηεηψλ,

θάζε φκσο παξφκνηα ζπγρψλεπζε πξνυπνζέηεη ηελ παξαίηεζε

ηνπ νίθνπ ηεο Οξιεάλεο, ελψ αληίζεηα, αληαπνθξίλεηαη πέξα γηα

πέξα κε ηελ παξάδνζε ησλ πξνγφλσλ ηνπ αλ αλαγλψξηδε

πξνζσξηλά ηε δεκνθξαηία θαη αλ πεξίκελε ψζπνπ ηα γεγνλφηα

ζα επέηξεπαλ λα κεηαβιεζεί ε πξνεδξηθή έδξα ζε ζξφλν.

Πξψηα δηάδσζαλ ζαλ θήκε ηελ ππνςεθηφηεηα ηνπ Ενπαλβίι

γηα ην αμίσκα ηνπ πξνέδξνπ ηεο δεκνθξαηίαο, ε πεξηέξγεηα ηνπ

θνηλνχ θξαηηφηαλ ζε δηέγεξζε θαη, ιίγνπο κήλεο αξγφηεξα, ην

επηέκβξε, χζηεξα απφ ηελ απφξξηςε ηεο αλαζεψξεζεο, ε

ππνςεθηφηεηα απηή πξνθεξχρζεθε δεκφζηα.

Έηζη, ε απφπεηξα κηαο βαζηιηθήο ζπγρψλεπζεο ησλ νξιεαληθψλ

θαη ησλ λνκηκνθξφλσλ δελ είρε κφλν λαπαγήζεη, κα είρε αθφκα

θαηαζηξέςεη ηελ θνηλνβνπιεπηηθή ηνπο ζπγρψλεπζε, ηελ θνηλή

ηνπο δεκνθξαηηθή κνξθή θαη είρε απνζπλζέζεη μαλά ην θφκκα

ηεο ηάμεσο ζηα πξσηαξρηθά ζπζηαηηθά ηνπ κέξε. Μα φζν

κεγάισλε ε απνμέλσζε αλάκεζα ζην Κιαξεκφλ θαη ζηε

Βελεηία, φζν έζπαδε ε ζπκθηιίσζή ηνπο θαη φζν θέξδηδε έδαθνο

ε δχκσζε γχξσ ζην Ενπαλβίι, ηφζν πην δξαζηήξηεο θαη πην

ζνβαξέο γίλνληαλ νη δηαπξαγκαηεχζεηο αλάκεζα ζηνλ ππνπξγφ

ηνπ Βνλαπάξηε Φσζέ θαη ηνπο λνκηκφθξνλεο.

Ζ δηάιπζε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο δε ζηακάηεζε ζηα

πξσηαξρηθά ηνπ ζηνηρεία. Καζεκηά απφ ηηο δπν κεγάιεο νκάδεο

ηνπ απνζπληέζεθε θη απηή μαλά κε ηε ζεηξά ηεο. Ήηαλ ζάκπσο

φιεο νη παιηέο απνρξψζεηο πνπ άιινηε θαηαπνιεκνχληαλ θαη

ζπλσζνχληαλ ζην εζσηεξηθφ ηεο θαζεκηάο απφ ηηο δπν νκάδεο,

είηε ηεο νξιεαληθήο, είηε ηεο λνκηκφθξνλεο, λα εκθαλίδνληαη

θαη πάιη, ζαλ ηα απνμεξακέλα εγρπκαηνγελή δσάξηα πνπ

μαλαδσληαλεχνπλ φηαλ έξρνληαη ζε επαθή κε ην λεξφ θαη

ζάκπσο λα είραλ απνθηήζεη μαλά αξθεηή δσηηθή δχλακε γηα λα

ζρεκαηίζνπλ δηθέο ηνπο νκάδεο θαη δηθά ηνπο αληηηηζέκελα

Page 96: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απηνηειή ζπκθέξνληα. Οη λνκηκφθξνλεο νλεηξεχνληαλ πψο

γχξηδαλ μαλά ζηηο δηακάρεο αλ κέζα ζηνλ Κεξακεηθφ θαη ην

πεξίπηεξν Μαξζάλ, (ζ. . Τπνλνείηαη ε ζχγθξνπζε αλάκεζα

ζην Λνπδνβίθν XVIII θαη ζηνλ αδειθφ ηνπ, ηνλ θφκε ηνπ

Αξηνπά – πνπ έγηλε αξγφηεξα βαζηιηάο κε ην φλνκα Κάξνινο Υ

– ζηελ πεξίνδν ηεο παιηλφξζσζεο. Ο Λνπδνβίθνο XVIII είρε

ηελ έδξα ηνπ ζηνλ Κεξακεηθφ, ελψ ν θφκεο ηνπ Αξηνπά, πνπ

εθπξνζσπνχζε κηαλ αθφκα αληηδξαζηηθφηεξε πνιηηηθή, έκελε

ζην πεξίπηεξν Μαξζάλ) αλάκεζα ζηνλ Βηιιέι θαη ηνλ Πνιηληάθ.

Οη νξιεαληθνί μαλαδνχζαλ ην ρξπζφ αηψλα ησλ θνληαξνκαρηψλ

αλάκεζα ζηνπο Γθηδφ, Μνιέ, Μπξνιί, Θηέξζν θαη Οληηιφλ

Μπαξξφ.

Ζ κεξίδα ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο πνπ ήζειε ηελ αλαζεψξεζε

κα πνπ θη απηή δελ είρε εληαία γλψκε γηα ηελ έθηαζε πνπ πξέπεη

λα πάξεη ε αλαζεψξεζε, κηα κεξίδα πνπ απνηεινχληαλ απφ

λνκηκφθξνλεο θάησ απφ ηελ εγεζία ησλ Μπεξξπέ θαη Φαιινχ

απφ ηε κηα θαη ηνπ Λα – Ρνο – Εαθειέλ απφ ηελ άιιε θαη απφ

θνπξαζκέλνπο απφ ηελ πάιε νξιεαληθνχο θάησ απφ ηελ εγεζία

ηνπ Μνιέ, ηνπ Μπξνιί, ηνπ Μνληαιακπέξ θαη ηνπ Οληηιφλ

Μπαξξφ, ζπκθψλεζε κε ηνπο βνλαπαξηηθνχο αληηπξνζψπνπο λα

θαηαζέζεη ηελ παξαθάησ αφξηζηε θαη επξχηαηε πξφηαζε: «Οη

ππνγξακκέλνη αληηπξφζσπνη, κε ην ζθνπφ λα μαλαδψζνπλ ζην

έζλνο ηελ πιήξε ελάζθεζε ηεο θπξηαξρίαο ηνπ, πξνηείλνπλ λα

αλαζεσξεζεί ην χληαγκα». χγρξνλα φκσο δήισζαλ νκφθσλα,

κε ην ζηφκα ηνπ εηζεγεηή ηνπο Σνθβίι, φηη ε εζλνζπλέιεπζε

δελ έρεη ην δηθαίσκα λα πξνηείλεη ηελ θαηάξγεζε ηεο

δεκνθξαηίαο, φηη ην δηθαίσκα απηφ ην είρε κνλάρα ε

αλαζεσξεηηθή Βνπιή. Δμάιινπ ην χληαγκα δε κπνξνχζε λα

αλαζεσξεζεί παξά κνλάρα κε «λφκηκν» ηξφπν, δει. κφλν αλ ε

ζρεηηθή απφθαζε ζπγθέληξσλε ηα ηξία ηέηαξηα ησλ ςήθσλ πνπ

φξηδε ην χληαγκα. Όζηεξα απφ εμαήκεξεο ζπειιψδεηο

ζπδεηήζεηο, ζηηο 19 ηνπ Ηνχλε, απνξξίθζεθε φπσο πξνβιεπφηαλ,

ε αλαζεψξεζε. Φήθηζαλ 446 ππέξ θαη 278 θαηά. Οη άθξνη

νξιεαληθνί, Θηέξζνο, αλγθαξληέ θιπ, ςήθηζαλ καδί κε ηνπο

δεκνθξαηηθνχο θαη ηνπο νξεηλνχο.

Page 97: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Έηζη, ε πιεηνςεθία ηνπ θνηλνβνπιίνπ θεξπζζφηαλ ελάληηα ζην

χληαγκα, κα ην ίδην ην χληαγκα θεξπζζφηαλ ππέξ ηεο

κεηνςεθίαο θαη ζεσξνχζε δεζκεπηηθή ηελ απφθαζή ηεο. Μήπσο

φκσο ην θφκκα ηεο ηάμεσο δελ είρε ππνηάμεη ην χληαγκα, ζηηο

31 ηνπ Μάε 1850 θαη ζηηο 13 ηνπ Ηνχλε 1849, ζηελ

θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία; Μήπσο φιε ε σο ηψξα πνιηηηθή

ηνπ δε ζηεξηδφηαλ ζηελ ππαγσγή ησλ άξζξσλ ηνπ ζπληάγκαηνο

ζηηο απνθάζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο πιεηνςεθίαο; Μήπσο δελ

είρε αθήζεη ζηνπο δεκνθξάηεο ηε βηβιηθή δεηζηδαηκνλία ζην

γξάκκα ηνπ λφκνπ θαη δελ είρε ηηκσξήζεη γη’ απηφ ηνπο

δεκνθξάηεο; Απηή ηε ζηηγκή φκσο αλαζεψξεζε ηνπ

πληάγκαηνο δε ζήκαηλε ηίπνηε άιιν απφ ηε δηαηήξεζε ηεο

πξνεδξηθήο εμνπζίαο, φπσο ε δηαηήξεζε ηνπ ζπληάγκαηνο δε

ζήκαηλε ηίπνηα άιιν απφ ηελ θαζαίξεζε ηνπ Βνλαπάξηε. Σν

θνηλνβνχιην είρε πάξεη ην κέξνο ηνπ Βνλαπάξηε, κα ην

χληαγκα είρε θεξπρζεί ελάληηα ζην θνηλνβνχιην. Ξεζθίδνληαο

ινηπφλ ην ζχληαγκα, ν Βνλαπάξηεο ελεξγνχζε ζχκθσλα κε ην

πλεχκα ηνπ θνηλνβνπιίνπ, θαη δηαιχνληαο ην θνηλνβνχιην

ελεξγνχζε ζχκθσλα κε ην πλεχκα ηνπ ζπληάγκαηνο.

Σν θνηλνβνχιην είρε θεξχμεη ην χληαγκα θαη καδί κ’ απηφ θαη

ηε δηθή ηνπ θπξηαξρία «εθηφο πιεηνςεθίαο». Με ηελ απφθαζή

ηνπ είρε θαηαξγήζεη ην ζχληαγκα θαη παξαηείλεη ηελ πξνεδξηθή

εμνπζία, ελψ ζχγρξνλα είρε δειψζεη φηη νχηε ην έλα κπνξνχζε

λα πεζάλεη, νχηε ε άιιε λα δήζεη, φζν θαηξφ ζα εμαθνινπζνχζε

λα ππάξρεη απηφ ην ίδην. Σα πφδηα εθείλσλ πνπ ζα ην ζάβαλε

παηνχζαλ θηφιαο ην θαηψθιη ηεο πφξηαο. Δλψ ην θνηλνβνχιην

ζπδεηνχζε γηα ηελ αλαζεψξεζε, ν Βνλαπάξηεο απνκάθξπλε

απφ ηε δηνίθεζε ηεο 1εο κεξαξρίαο ηνπ ζηξαηνχ ην ζηξαηεγφ

Μπαξαγθαί λη’ Ηιιηέ, πνπ δεηρλφηαλ αλαπνθάζηζηνο, θαη

δηφξηζε ζηε ζέζε ηνπ ην ζηξαηεγφ Μαληάλ, ην ληθεηή ηεο Λπψλ,

ηνλ ήξσα ησλ εκεξψλ ηνπ Γεθέκβξε, έλα απφ ηα ηζαλάθηα ηνπ,

πνπ απφ ηελ επνρή ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ είρε ιίγν πνιχ

εθηεζεί γηα ην Βνλαπάξηε κε ηελ επθαηξία ηεο εθζηξαηείαο ηεο

Βνπιψλεο.

Page 98: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Σν θφκκα ηεο ηάμεσο απφδεημε, κε ηελ απφθαζή ηνπ γηα ηελ

αλαζεψξεζε, φηη δελ ήμεξε νχηε λα θπξηαξρεί, νχηε λα ππεξεηεί,

νχηε λα δεη, νχηε λα πεζαίλεη, νχηε λα αλέρεηαη ηε δεκνθξαηία,

νχηε λα ηε γθξεκίδεη, νχηε λα δηαηεξεί ην ζχληαγκα, νχηε λα ην

αλαηξέπεη, νχηε λα ζπλεξγάδεηαη κε ηνλ πξφεδξν, νχηε λα ηα

ραιάεη καδί ηνπ. Απφ πνηνλ πεξίκελε ινηπφλ ηε ιχζε φισλ ησλ

αληηθάζεσλ; Απφ ην εκεξνιφγην, απφ ηελ πνξεία ησλ

γεγνλφησλ. Δπαςε λα ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ θχξην ησλ

γεγνλφησλ. Πξνθαινχζε ινηπφλ ηα γεγνλφηα λα εμαζθήζνπλ

βία πάλσ ηνπ, πξνθαινχζε δει. ηε δχλακε εθείλε πνπ ζηελ

πάιε ηνπ ελάληηα ζην ιαφ, ηεο είρε παξαρσξήζεη δηαδνρηθά φια

ηα δηθαηψκαηά ηνπ, ψζπνπ ζην ηέινο ζηεθφηαλ ην ίδην αλίζρπξν

αληίθξπ ηεο. Γηα λα κπνξεί ν αξρεγφο ηεο εθηειεζηηθήο

εμνπζίαο λα ζρεδηάζεη πην αλελφριεηα ην ζρέδην εθζηξαηείαο

ελαληίνλ ηνπ, λα δπλακψζεη ηα επηζεηηθά ηνπ κέζα, λα δηαιέμεη

ηα ζχλεξγά ηνπ θαη λα νρπξψζεη ηηο ζέζεηο ηνπ, απνθάζηζε

αθξηβψο ζ’ απηή ηελ θξίζηκε ζηηγκή λ’ απνρσξήζεη απφ ηε

ζθελή θαη λ’ αλαβάιεη γηα ηξεηο κήλεο ηηο εξγαζίεο ηεο Βνπιήο

απφ ηηο 10 ηνπ Απγνχζηνπ σο ηηο 4 ηνπ Ννέκβξε.

Σν θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα δε ρσξίζηεθε κνλάρα ζηηο δπν

κεγάιεο ηνπ νκάδεο, θαη ε θαζεκηά απ’ απηέο ηηο νκάδεο δελ είρε

κνλάρα ρσξηζηεί ε ίδηα, αιιά ην θφκκα ηεο ηάμεσο κέζα ζην

θνηλνβνχιην είρε έξζεη ζε ζχγθξνπζε κε ην θφκκα ηεο ηάμεσο

έμσ απφ ην θνηλνβνχιην. Σα κεγάθσλα θαη νη ζπγγξαθείο ηεο

αζηηθήο ηάμεο, ην βήκα ηεο θαη ν ηχπνο, θνληνινγίο νη ηδενιφγνη

ηεο αζηηθήο ηάμεο θαη ε ίδηα ε αζηηθή ηάμε, νη αληηπξφζσπνη

θαη νη αληηπξνζσπεπφκελνη, ζηέθνληαλ ζαλ μέλνη ν έλαο

αληίθξπ ζηνλ άιιν θαη δελ θαηαιαβαίλνληαλ πηα αλακεηαμχ

ηνπο.

Οη λνκηκφθξνλεο ζηηο επαξρίεο, κε ηνλ πεξηνξηζκέλν νξίδνληά

ηνπο θαη κε ηνλ απεξηφξηζην ελζνπζηαζκφ ηνπο, θαηεγνξνχζαλ

ηνπο θνηλνβνπιεπηηθνχο ηνπο εγέηεο, ην Μπεξξπέ θαη ην

Φαιινχ, γηα απνζθίξηεζε απφ ηνλ Δξξίθν Δ’ θαη γηα ιηπνηαμία

ζην βνλαπαξηηθφ ζηξαηφπεδν. Ζ θξηλέληα αληίιεςή ηνπο

Page 99: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πίζηεπε ζην πξνπαηνξηθφ ακάξηεκα, φρη φκσο θαη ζηε

δηπισκαηία.

Αζχγθξηηα πην νιέζξηα θαη πην απνθαζηζηηθή ήηαλ ε ξήμε ηεο

εκπνξηθήο αζηηθήο ηάμεο κε ηνπο πνιηηηθνχο ηεο. Γελ ηνπο

θαηεγνξνχζε, φπσο νη λνκηκφθξνλεο ηνπο δηθνχο ηνπο, φηη

εγθαηέιεηςαλ ηηο αξρέο ηνπο, αιιά αληίζεηα φηη έκελαλ πηζηνί

ζε αξρέο πνπ θαηάληεζαλ άρξεζηεο.

εκείσζα θηφιαο παξαπάλσ φηη χζηεξα απφ ηελ είζνδν ηνπ

Φνχιλη ζηελ θπβέξλεζε, ε νκάδα ηεο εκπνξηθήο αζηηθήο ηάμεο

πνπ είρε ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ζην θαζεζηψο ηνπ Λνπδνβίθνπ

Φηιίππνπ, δει. ε αξηζηνθξαηία ηνπ ρξήκαηνο, έγηλε

βνλαπαξηηθή. Ο Φνπιλη δελ αληηπξνζψπεπε κνλάρα ηα

ζπκθέξνληα ηνπ Βνλαπάξηε ζην ρξεκαηηζηήξην,

αληηπξνζψπεπε ηαπηφρξνλα ηα ζπκθέξνληα ηνπ ρξεκαηηζηεξίνπ

ζην Βνλαπάξηε. Ζ ζηάζε ηεο αξηζηνθξαηίαο ηνπ ρξήκαηνο

πεξηγξάθεηαη κε ηνλ πην ρηππεηφ ηξφπν ζ’ έλα απφζπαζκα ηνπ

επξσπατθνχ ηεο νξγάλνπ, ηνπ «Δθφλνκηζη» ηνπ Λνλδίλνπ. ην

Φχιιν ηεο 1εο ηνπ Φιεβάξε 1851 ν αληαπνθξηηήο ηνπ ζην

Παξίζη γξάθεη: «Γηαπηζηψζακε ινηπφλ απφ φιεο ηηο πιεπξέο φηη

ε Γαιιία ρξεηάδεηαη πξηλ απ’ φια εζπρία. Ο πξφεδξνο ην

δειψλεη απηφ ζην δηάγγεικά ηνπ πξνο ηε λνκνζεηηθή ζπλέιεπζε,

απηφ αληερεί ζαλ αληίιαινο απφ ην βήκα ηεο εζληθήο

ζπλέιεπζεο, ην δηαβεβαηψλεη ν Σχπνο, ην θεξχζζνπλ απφ ηνλ

άκβσλα, ην απνδείρλεη ε επαηζζεζία ησλ θξαηηθψλ αμηψλ ζηελ

παξακηθξφηεξε πξννπηηθή ηαξαρψλ θαη ε ζηαζεξφηεηά ηνπο

θάζε θνξά πνπ ληθά ε εθηειεζηηθή εμνπζία».

ην Φχιιν ηνπ ηεο 29 ηνπ Ννέκβξε 1851 ν «Δθφλνκηζη»

δειψλεη εθ κέξνπο ηνπ: «’ φια ηα ρξεκαηηζηήξηα ηεο Δπξψπεο

ν πξφεδξνο αλαγλσξίζηεθε πηα ζαλ ν θξνπξφο ηεο ηάμεο». Ζ

αξηζηνθξαηία ηνπ ρξήκαηνο ινηπφλ θαηαδίθαδε ηνλ

θνηλνβνπιεπηηθφ αγψλα ζαλ δηαηάξαμε ηεο ηάμεσο θαη

παλεγχξηδε θάζε λίθε ηνπ πξνέδξνπ πάλσ ζηνπο δήζελ

αληηπξνζψπνπο ζαλ λίθε ηεο ηάμεσο. ηαλ ιέκε αξηζηνθξαηία

ηνπ ρξήκαηνο πξέπεη λα ελλννχκε φρη κνλάρα ηνπο κεγάινπο

Page 100: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

επηρεηξεκαηίεο θξαηηθψλ δαλείσλ θαη ηνπο θεξδνζθφπνπο ησλ

θξαηηθψλ ρξενγξάθσλ, πνπ είλαη άκεζα θαλεξφ φηη ηα

ζπκθέξνληά ηνπο ζπκπίπηνπλ κε ηα ζπκθέξνληα ηεο θξαηηθήο

εμνπζίαο. ιεο νη ζχγρξνλεο ρξεκαηηθέο ππνζέζεηο, φιε ε

ηξαπεδηηηθή νηθνλνκία είλαη ζπλπθαζκέλεο ζηελφηαηα κε ηε

δεκφζηα πίζηε. Έλα κέξνο απφ ην επηρεηξεκαηηθφ θεθάιαην ησλ

ηξαπεδψλ επελδχεηαη αλαγθαζηηθά θαη ηνθίδεηαη ζε εχθνια

εμαξγπξψζηκα θξαηηθά ρξεφγξαθα. Οη θαηαζέζεηο ησλ

ηξαπεδψλ, ην θεθάιαην πνπ έρνπλ νη ηξάπεδεο ζηε δηάζεζή ηνπο

θαη πνπ ην θαηαλέκνπλ ζηνπο εκπφξνπο θαη ηνπο βηνκεράλνπο,

πξνέξρεηαη ελ κέξεη απφ ηα κεξίζκαηα ησλ θαηφρσλ ησλ

θξαηηθψλ ρξενγξάθσλ. Αλ γηα νιφθιεξε ηελ αγνξά ηνπ

ρξήκαηνο θαη γηα ηνπο ηεξείο απηήο ηεο αγνξάο, ε ζηαζεξφηεηα

ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο ζήκαηλε ζ’ φιεο ηηο επνρέο ην Μσπζή

θαη ηνπο πξνθήηεο, γηαηί λα κελ ηζρχεη ην ίδην πξν πάλησλ

ζήκεξα, πνπ θάζε θαηαθιπζκφο απεηιεί λα παξαζχξεη καδί κε

ηα παιηά θξάηε θαη ηα παιηά θξαηηθά ρξέε;

Δπίζεο θαη ε βηνκεραληθή αζηηθή ηάμε, κε ην θαλαηηζκφ ηεο

ππέξ ηεο ηάμεσο νξγηδφηαλ γηα ηνπο θαπγάδεο ηνπ

θνηλνβνπιεπηηθνχ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο κε ηελ εθηειεζηηθή

εμνπζία. Όζηεξα απφ ηελ ςήθν ηνπο ηεο 18 ηνπ Γελάξε κε ηελ

επθαηξία ηεο απφιπζεο ηνπ αλγθαξληέ, ν Θηέξζνο, ν Αλγθιά, ν

αηλη-Μπεβ θιπ, επηηηκήζεθαλ δεκφζηα απφ ηνπο εθινγείο ηνπο

ησλ βηνκεραληθψλ αθξηβψο πεξηθεξεηψλ, ηδηαίηεξα

ζηηγκαηίζηεθε ν ζπλαζπηζκφο ηνπο κε ηνπο νξεηλνχο ζαλ πξάμε

εζράηεο πξνδνζίαο απέλαληη ζηελ ηάμε. Αλ, φπσο είδακε, νη

θαπρεζηάξηθεο θνξντδίεο, νη κηθξφπξεπεο κεραλνξξαθίεο, κε ηηο

νπνίεο εθδεισλφηαλ ε πάιε ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο ελάληηα

ζηνλ πξφεδξν, δελ άμηδαλ θαιχηεξε ππνδνρή, απφ ηελ άιιε

κεξηά, ην αζηηθφ απηφ θφκκα, πνπ απαηηεί απφ ηνπο

αληηπξνζψπνπο ηνπ λ’ αθήζνπλ λα πεξάζεη δίρσο αληίζηαζε ε

ζηξαηησηηθή εμνπζία απφ ηα ρέξηα ηνπ δηθνχ ηνπ θνηλνβνπιίνπ

ζηα ρέξηα ελφο ηπρνδηψθηε κλεζηήξα ηνπ ζξφλνπ, δελ άμηδε θαλ

ηηο κεραλνξξαθίεο πνπ ζπαηαιήζεθαλ γηα ηα ζπκθέξνληά ηνπ.

Απφδεηρλε φηη ν αγψλαο γηα ηελ ππεξάζπηζε ησλ δεκνζίσλ

ζπκθεξφλησλ ηνπ, ησλ δηθψλ ηνπ ηαμηθψλ ζπκθεξφλησλ, ηεο

Page 101: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δηθήο ηνπ πνιηηηθήο δχλακεο, ην ελνρινχζε θαη ην

δπζαξεζηνχζε κνλάρα επεηδή παξεκπφδηδε ηηο ηδησηηθέο

ππνζέζεηο.

ρεδφλ ρσξίο θακηά εμαίξεζε νη αζηηθέο πξνζσπηθφηεηεο ησλ

επαξρηαθψλ πφιεσλ, ηα δεκνηηθά ζπκβνχιηα, νη δηθαζηέο ησλ

εκπνξνδηθείσλ θιπ, δέρηεθαλ παληνχ ην Βνλαπάξηε ζηηο

πεξηνδείεο ηνπ κε ηνλ πην δνπινπξεπή ηξφπν, αθφκα θαη φηαλ,

φπσο έγηλε ζηελ Νηηδφλ, ν Βνλαπάξηεο επηηέζεθε απξνθάιππηα

ελάληηα ζηελ εζλνζπλέιεπζε θαη εηδηθά ελάληηα ζην θφκκα ηεο

ηάμεσο.

ηαλ ην εκπφξην πήγαηλε θαιά, φπσο ζηελ αξρή ηνπ 1851, ε

εκπνξηθή αζηηθή ηάμε ιπζζνκαλνχζε ελάληηα ζε θάζε

θνηλνβνπιεπηηθφλ αγψλα, γηα λα κε ράζεη, πξνο ζενχ, ην

εκπφξην ην θέθη ηνπ. ηαλ ην εκπφξην πήγαηλε άζρεκα, φπσο

ζπλέβαηλε ζπλερψο απφ ηα ηέιε ηνπ Φιεβάξε 1851,

θαηεγνξνχζε ηνπο θνηλνβνπιεπηηθνχο αγψλεο ζαλ αηηία ηεο

ζηαζηκφηεηαο θαη δεηνχζε κε θσλέο λα ζηακαηήζνπλ, γηα λα

κπνξέζεη λα θηλεζεί μαλά ην εκπφξην. Οη ζπδεηήζεηο γηα ηελ

αλαζεψξεζε έπεζαλ αθξηβψο ζ’ απηήλ ηελ θαθή πεξίνδν.

Δπεηδή εδψ ην δήηεκα ήηαλ γηα δσή ή ζάλαην ηεο ππάξρνπζαο

κνξθήο ηνπ θξάηνπο, ε αζηηθή ηάμε λφκηδε φηη είρε έλα

παξαπαλίζην δηθαίσκα λ’ απαηηήζεη απφ ηνπο αληηπξνζψπνπο

ηεο λα κπεη ηέινο ζ’ απηή ηε βαζαληζηηθή πξνζσξηλφηεηα θαη

ζπλάκα λα δηαηεξεζεί ην ππάξρνλ θαζεζηψο. ’ απηφ δελ

ππήξρε θακηά αληίθαζε. Λέγνληαο ηέινο ηεο πξνζσξηλφηεηαο,

ελλννχζε αθξηβψο ηε ζπλέρηζή ηεο, ηελ αλαβνιή γηα

αθαζφξηζην κέιινλ ηεο ζηηγκήο πνπ ζα έπξεπε λα παξζεί κηα

απφθαζε. Σν ππάξρνλ θαζεζηψο κπνξνχζε λα δηαηεξεζεί

κνλάρα κε δπν ηξφπνπο: είηε κε ηελ παξάηαζε ηεο εμνπζίαο ηνπ

Βνλαπάξηε, είηε κε ηε ζπληαγκαηηθή απνρψξεζε ηνπ ίδηνπ θαη

ηελ εθινγή ηνπ Καβαηληάθ. Μηα κεξίδα ηεο αζηηθήο ηάμεο

επηζπκνχζε ηελ ηειεπηαία ιχζε θαη δελ ήμεξε λα δψζεη ζηνπο

αληηπξνζψπνπο ηεο θαιχηεξε ζπκβνπιή απφ ην λα ζσπαίλνπλ

θαη λα κε ζίγνπλ ην θιέγνλ απηφ δήηεκα. Δίρε ηε γλψκε πψο αλ

νη αληηπξφζσπνί ηεο δε κηινχζαλ, ν Βνλαπάξηεο δε ζα

Page 102: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ελεξγνχζε. Δπηζπκνχζε έλα θνηλνβνχιην-ζηξνπζνθάκειν, πνπ

λα θξχβεη ην θεθάιη ηνπ γηα λα κέλεη αζέαην. Άιιε κεξίδα ηεο

αζηηθήο ηάμεο, κηα θη ν Βνλαπάξηεο θαζφηαλ ζηελ πξνεδξηθή

έδξα, επηζπκνχζε λα ηνλ αθήζεη λα θάζεηαη ζ’ απηή γηα λα

κείλνπλ ηα πξάγκαηα ζηελ παιηά ηνπο ηξνρηά. Αγαλαθηνχζε

γηαηί ην θνηλνβνχιηφ ηεο δελ παξαβίαδε αλνηρηά ην χληαγκα

θαη δελ παξαηηφηαλ δίρσο άιιε δηαδηθαζία.

Σα γεληθά ζπκβνχιηα ησλ λνκψλ, απηά ηα επαξρηαθά

αληηπξνζσπεπηηθά ζψκαηα ηεο κεγάιεο αζηηθήο ηάμεο, πνπ

ζπλεδξίαζαλ χζηεξα απφ ηηο 25 ηνπ Απγνχζηνπ ζην δηάζηεκα

ησλ δηαθνπψλ ηεο εζλνζπλέιεπζεο, θεξχρζεθαλ ζρεδφλ

νκφθσλα ππέξ ηεο αλαζεψξεζεο, δει. ελάληηα ζην θνηλνβνχιην

θαη ππέξ ηνπ Βνλαπάξηε.

Αθφκα πην μεθάζαξα απφ ηε ξήμε ηεο κε ηνπο

θνηλνβνπιεπηηθνχο εθπξνζψπνπο ηεο ε αζηηθή ηάμε θαλέξσζε

ηε ιχζζα ηεο ελάληηα ζηνπο θηινινγηθνχο εθπξνζψπνπο ηεο,

ελάληηα ζηνλ ίδην ηνλ Σχπν ηεο. Οη θαηαδίθεο ζε ππεξβνιηθά

ρξεκαηηθά πνζά θαη ζε επαίζρπληεο θπιαθίζεηο πνπ νη αζηνί

έλνξθνη απάγγειλαλ γηα θάζε επίζεζε ησλ αζηψλ

δεκνζηνγξάθσλ ελάληηα ζηηο ζθεηεξηζηηθέο νξέμεηο ηνπ

Βνλαπάξηε, γηα θάζε απφπεηξα ηνπ Σχπνπ λα ππεξαζπίζεη ηα

πνιηηηθά δηθαηψκαηα ηεο αζηηθήο ηάμεο ελάληηα ζηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία, πξνθάιεζαλ ηελ έθπιεμε φρη κφλν ηεο

Γαιιίαο, αιιά θαη φιεο ηεο Δπξψπεο.

Αλ, φπσο έρσ δείμεη, ην θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα ηεο ηάμεσο κε

ηηο θσλέο ηνπ γηα εζπρία θαηαδίθαζε ζε αδξάλεηα ηνλ ίδην ηνλ

εαπηφ ηνπ, αλ θήξπμε ηελ πνιηηηθή θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο

αζπκβίβαζηε κε ηελ αζθάιεηα θαη ηελ ππφζηαζε ηεο αζηηθήο

ηάμεο, θαηαζηξέθνληαο ζηελ πάιε ελάληηα ζηηο άιιεο ηάμεηο ηεο

θνηλσλίαο κε ηα ίδηα ηνπ ηα ρέξηα φινπο ηνπο φξνπο ηνπ δηθνχ

ηνπ θαζεζηψηνο, ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ θαζεζηψηνο, ε

εμσθνηλνβνπιεπηηθή κάδα ηεο αζηηθήο ηάμεο, κε ηε

δνπινπξέπεηά ηεο απέλαληη ζηνλ πξφεδξν, κε ηηο βξηζηέο ηεο

ελάληηα ζην θνηλνβνχιην, κε ηε βάλαπζε θαθνκεηαρείξηζε ηνπ

Page 103: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ίδηνπ ηεο ηνπ Σχπνπ, πξνζθαινχζε ην Βνλαπάξηε λα θαηαπηέζεη

θαη λα εθκεδελίζεη ηε κεξίδα ηεο πνπ κηινχζε θαη έγξαθε, ηνπο

πνιηηηθνχο ηεο θαη ηνπο θηινιφγνπο ηεο, ην ξεηνξηθφ βήκα ηεο

θαη ηνλ Σχπν ηεο, έηζη πνπ λα κπνξεί γεκάηε εκπηζηνζχλε λ’

αζρνιείηαη κε ηηο ηδησηηθέο ηεο ππνζέζεηο θάησ απφ ηελ

πξνζηαζία κηαο ηζρπξήο θαη κε απεξηφξηζηε εμνπζία

θπβέξλεζεο. Γήισζε μεθάζαξα φηη ιαρηαξάεη λ’ απαιιαγεί απφ

ηνπο θφπνπο θαη ηνπο θηλδχλνπο ηεο εμνπζίαο.

Κη απηή ε εμσθνηλνβνπιεπηηθή αζηηθή ηάμε, πνπ είρε θηφιαο

εμεγεξζεί ελάληηα ζηνλ θαζαξά θνηλνβνπιεπηηθφ θαη θηινινγηθφ

αγψλα γηα ηελ θπξηαξρία ηεο ίδηαο ηεο ηάμεο ηεο θαη είρε

πξνδψζεη ηνπο αξρεγνχο απηήο ηεο πάιεο, ηνικάεη ηψξα εθ ησλ

πζηέξσλ λα θαηεγνξήζεη ην πξνιεηαξηάην, γηαηί δελ

μεζεθψζεθε ζ’ έλαλ αηκαηεξφ αγψλα, ζ’ έλαλ αγψλα δσήο ή

ζαλάηνπ γηα ράξε ηεο! Απηή, πνπ θάζε ζηηγκή ζπζίαδε ην γεληθφ

ηαμηθφ ζπκθέξνλ ηεο, δει. ην πνιηηηθφ ζπκθέξνλ ηεο, ζην πην

ζηελφ θαη πην βξψκηθν ηδησηηθφ ηεο ζπκθέξνλ θαη απαηηνχζε

απφ ηνπο αληηπξνζψπνπο ηεο κηαλ αλάινγε ζπζία, ζξελεί ηψξα

φηη ην πξνιεηαξηάην ζπζίαζε ηα ηδαληθά πνιηηηθά ηεο

ζπκθέξνληα ζηα πιηθά ηνπ ζπκθέξνληα. Πνδάξεη ζαλ κηα

αγαζή ςπρή πνπ ην παξαπιαλεκέλν απφ ηνπο ζνζηαιηζηέο

πξνιεηαξηάην ηελ παξαγλψξηζε θαη ηελ εγθαηάιεηςε ζηελ

απνθαζηζηηθή ζηηγκή. Καη βξίζθεη κηα γεληθή απήρεζε ζηνλ

αζηηθφ θφζκν. Φπζηθά, δε κηιάσ γηα ηνπο γεξκαλνχο

πνιηηηθάληεδεο θαη εκηκαζείο. Παξαπέκπσ ηνλ αλαγλψζηε ιρ,

ζην ίδην ην «Δθφλνκηζη», πνπ ζηηο 29 ηνπ Ννέκβξε 1851, δει.

ηέζζεξηο κέξεο πξηλ απφ ην πξαμηθφπεκα, είρε θεξχμεη ην

Βνλαπάξηε «θξνπξφ ηεο ηάμεσο», ελψ ηνπο Θηέξζν θαη

Μπεξξπέ ηνπο είρε ραξαθηεξίζεη «αλαξρηθνχο» θαη πνπ ζηηο 27

ηνπ Γεθέκβξε 1851 θηφιαο, αθνχ πηα ν Βνλαπάξηεο έθαλε

απηνχο ηνπο αλαξρηθνχο λα ζσπάζνπλ, θσλάδεη γηα ηελ

πξνδνζία πνπ νη «ακαζείο, αλάγσγεο θαη ειίζηεο κάδεο ησλ

πξνιεηάξησλ είραλ δηαπξάμεη ελάληηα ζηε δεμηνζχλε, ηε γλψζε,

ηελ πεηζαξρία, ηελ πλεπκαηηθή επηξξνή, ηηο δηαλνεηηθέο

επηθνπξηθέο πεγέο θαη ηα εζηθά πξνζφληα ησλ κεζαίσλ θαη

Page 104: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αλσηέξσλ ζηξσκάησλ» ηεο θνηλσλίαο. Καη ε ειίζηα, ακαζήο θαη

ρπδαία απηή κάδα δελ ήηαλ άιιε απφ ηελ ίδηα ηελ αζηηθή ηάμε.

Δίλαη αιήζεηα φηη ζηα 1851 ε Γαιιία είρε πεξάζεη έλα είδνο

κηθξήο εκπνξηθήο θξίζεο. ηα ηέιε ηνπ Φιεβάξε

παξαηεξήζεθε πηψζε ησλ εμαγσγψλ ζε ζχγθξηζε κε ην 1850.

Σν Μάξηε ε θαηάζηαζε ησλ βηνκεραληθψλ λνκψλ θαηλφηαλ

ηφζν απειπηζηηθή φζν θαη χζηεξα απφ ηηο κέξεο ηνπ Φιεβάξε,

Σν Μάε νη δνπιεηέο δελ είραλ αθφκα μαλαδσληαλέςεη. Αθφκα

θαη ζηηο 28 ηνπ Ηνχλε ε θαηάζηαζε ηεο ηξάπεδαο ηεο Γαιιίαο

έδεηρλε, κε ηελ ηεξάζηηα αχμεζε ησλ θαηαζέζεσλ θαη κε ηελ

εμίζνπ κεγάιε ειάηησζε ησλ πξνθαηαβνιψλ πάλσ ζε

γξακκάηηα, ην ζηακάηεκα ηεο παξαγσγήο. Καη κνλάρα ζηα

κέζα ηνπ Οθηψβξε άξρηζε πάιη κηα πξννδεπηηθή αλαδσνγφλεζε

ησλ εξγαζηψλ. Ζ γαιιηθή αζηηθή ηάμε εμεγνχζε απηή ηελ

εκπνξηθή ζηαζηκφηεηα κε θαζαξά πνιηηηθνχο ιφγνπο, κε ηελ

πάιε αλάκεζα ζην θνηλνβνχιην θαη ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία, κε

ηελ αβεβαηφηεηα ηεο πξνζσξηλήο θξαηηθήο κνξθήο, κε ηε

θξηρηή πξννπηηθή γηα ηε δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ Μάε ηνπ 1852.

Γε ζέισ λ’ αξλεζψ φηη φιεο απηέο νη αηηίεο πξνθάιεζαλ κηα

πηψζε ζε κεξηθνχο βηνκεραληθνχο θιάδνπο ζην Παξίζη θαη

ζηνπο λνκνχο. Πάλησο ε επίδξαζε απηή ησλ πνιηηηθψλ

ζπλζεθψλ ήηαλ κνλάρα ηνπηθή θαη αζήκαληε. Μήπσο

ρξεηάδεηαη άιιε απφδεημε γη’ απηφ ην γεγνλφο φηη ε

αλαδσνγφλεζε ηνπ εκπνξίνπ άξρηζε γχξσ απφ ηα κέζα ηνπ

Οθηψβξε, ηε ζηηγκή αθξηβψο πνπ ε πνιηηηθή θαηάζηαζε

ρεηξνηέξεπε, ν πνιηηηθφο νξίδνληαο ζθνηείληαδε θαη θάζε ζηηγκή

πεξίκελαλ έλαλ θεξαπλφ απφ ηα Ζιχζηα; Δμάιινπ, ν γάιινο

αζηφο πνπ «ε δεμηνζχλε ηνπ, ε γλψζε ηνπ, ε πλεπκαηηθή

δηνξαηηθφηεηά ηνπ θαη νη δηαλνεηηθέο επηθνπξηθέο πεγέο ηνπ» δε

θηάλνπλ πέξα απφ ηε κχηε ηνπ, ζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηεο

βηνκεραληθήο έθζεζεο ηνπ Λνλδίλνπ κπνξνχζε λα ζθνληάθηεη

κε ηε κχηε ηνπ πάλσ ζηελ αηηία ηεο εκπνξηθήο ηνπ αζιηφηεηαο.

Δλψ ζηε Γαιιία έθιεηλαλ ηα εξγνζηάζηα, ζηελ Αγγιία

μεζπνχζαλ εκπνξηθέο ρξενθνπίεο. Δλψ ζηε Γαιιία ν

βηνκεραληθφο παληθφο απνθνξπθσλφηαλ ηνλ Απξίιε θαη ην Μάε

ζηελ Αγγιία ηνλ Απξίιε θαη ην Μάε απνθνξπθσλφηαλ ν

Page 105: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

εκπνξηθφο παληθφο. πσο ππέθεξε ε γαιιηθή βηνκεραλία

καιιηνχ, ην ίδην ππέθεξε θαη ε αγγιηθή, φπσο ππέθεξε ε

γαιιηθή βηνκεραλία κεηαμηνχ, ην ίδην θαη ε αγγιηθή. Αλ ηα

αγγιηθά εξγνζηάζηα βακβαθεξψλ εηδψλ εμαθνινπζνχζαλ λα

εξγάδνληαη, απηφ δε γηλφηαλ κε ηα ίδηα θέξδε φπσο ζηα 1849 θαη

1850. Ζ κφλε δηαθνξά ήηαλ φηη ε θξίζε ζηε Γαιιία ήηαλ

βηνκεραληθή ελψ ζηελ Αγγιία ήηαλ εκπνξηθή, φηη ελψ ζηε

Γαιιία ζηακαηνχζαλ ηα εξγνζηάζηα, ζηελ Αγγιία

επεθηείλνληαλ, θάησ φκσο απφ ιηγφηεξν επλντθέο ζπλζήθεο, απ’

φηη γηλφηαλ ζηα πξνεγνχκελα ρξφληα, φηη ζηε Γαιιία ήηαλ νη

εμαγσγέο, ελψ ζηελ Αγγιία νη εηζαγσγέο πνπ δέρηεθαλ ηα θχξηα

ρηππήκαηα. Ζ θνηλή αηηία, πνπ θπζηθά δελ έπξεπε λα ηε δεηήζεη

θαλείο κέζα ζηα φξηα ηνπ γαιιηθνχ πνιηηηθνχ νξίδνληα, ήηαλ

εμφθζαικε. Σν 1849 θαη ην 1850 ήηαλ ρξφληα ηεο κεγαιχηεξεο

πιηθήο άλζηζεο θαη κηαο ππεξπαξαγσγήο, πνπ εθδειψζεθε ζαλ

ηέηνηα κνλάρα ην 1851. ηηο αξρέο απηνχ ηνπ ρξφλνπ ε

ππεξπαξαγσγή εληάζεθε αθφκα πεξηζζφηεξν κε ηελ πξννπηηθή

ηεο βηνκεραληθήο έθζεζεο. ’ απηφ πξέπεη λα πξνζηεζνχλ ηα

παξαθάησ εηδηθά πεξηζηαηηθά: πξψηα, ε θαθή αλάπηπμε ηεο

ζνδηάο ηνπ κπακπαθηνχ ζηα 1850 θαη 1851, χζηεξα ε

βεβαηφηεηα γηα κηα πην κεγάιε ζνδηά απφ φηη πεξηκέλαλε, πξψηα

ε χςσζε, χζηεξα ην απφηνκν πέζηκν, κε ιίγα ιφγηα νη

δηαθπκάλζεηο ησλ ηηκψλ ηνπ κπακπαθηνχ. Ζ ζνδηά ηνπ

αθαηέξγαζηνπ κεηαμηνχ είρε πέζεη, ηνπιάρηζην ζηε Γαιιία,

θάησ απφ ην κέζν φξν. Σέινο, ε βηνκεραλία καιιηνχ είρε ηφζν

επεθηαζεί απφ ην 1848, πνπ δε κπνξνχζε λα ηελ αθνινπζήζεη ε

παξαγσγή καιιηνχ θαη ε ηηκή ηνπ αθαηέξγαζηνπ καιιηνχ

πςψζεθε ζε κεγάιε δπζαλαινγία ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή ησλ

κάιιηλσλ πξντφλησλ. Έρνπκε ινηπφλ εδψ ζηηο πξψηεο χιεο

ηξηψλ βηνκεραληψλ παγθφζκηαο ζεκαζίαο κηα ηξηπιή αηηία γηα

εκπνξηθή ζηαζηκφηεηα. Αλ παξαβιέςνπκε απηά ηα εηδηθά

πεξηζηαηηθά, ε θαηλνκεληθή θξίζε ηνπ 1851 δελ ήηαλ ηίπνηε

άιιν απφ ην ζηακάηεκα πνπ θάζε θνξά πξνθαινχλ ε

ππεξπαξαγσγή θαη ε ππεξθεξδνζθνπία ζηελ πνξεία ηνπ

βηνκεραληθνχ θχθινπ, ψζπνπ λα ζπγθεληξψζεη φιεο ηεο ηηο

δπλάκεηο γηα λα δηαηξέμεη κε ππξεηηθή ηαρχηεηα ηελ ηειεπηαία

θάζε απηνχ ηνπ θχθινπ θαη λα θηάζνπλ μαλά ζηελ αθεηεξία

Page 106: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηεο, ζηε γεληθή εκπνξηθή θξίζε. Μέζα ζε ηέηνηα ελδηάκεζα ηεο

εκπνξηθήο ηζηνξίαο, μεζπνχλ ζηελ Αγγιία εκπνξηθέο

ρξενθνπίεο, ελψ ζηε Γαιιία ζηακαηάεη ε ίδηα ε βηνκεραλία, ελ

κέξεη γηαηί αλαγθάδεηαη λα ππνρσξήζεη ζ’ φιεο ηηο αγνξέο

κπξνζηά ζηνλ αγγιηθφ ζπλαγσληζκφ, πνπ αθξηβψο ηφηε γίλεηαη

αλππφθνξνο, θαη ελ κέξεη γηαηί ζα βηνκεραλία πνιπηειείαο πνπ

είλαη ρηππηέηαη θαηά πξνηίκεζε απφ θάζε ζηακάηεκα ησλ

εξγαζηψλ. Έηζη, εθηφο απφ ηηο γεληθέο θξίζεηο, ε Γαιιία πεξλάεη

ζηηο δηθέο ηεο εζληθέο εκπνξηθέο θξίζεηο, πνπ φκσο

πξνθαινχληαη θαη θαζνξίδνληαη πνιχ πεξηζζφηεξν απφ ηε

γεληθή θαηάζηαζε ηεο παγθφζκηαο αγνξάο, παξά απφ ηνπηθέο

γαιιηθέο επηδξάζεηο. Γε ζα ήηαλ δίρσο ελδηαθέξνλ αλ

αληηπαξαζέηακε ζηελ πξνθαηάιεςε ηνπ γάιινπ αζηνχ ηελ

θξίζε ηνπ άγγινπ αζηνχ. Έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο νίθνπο

ηνπ Λίβεξπνπι γξάθεη ζηνλ εηήζην εκπνξηθφ απνινγηζκφ ηνπ

γηα ην 1851: «Λίγεο ρξνληέο δηαςεχζαλε πεξηζζφηεξν απφ ηε

ρξνληά πνπ πέξαζε ηηο πξνβιέςεηο πνπ είραλ γίλεη ζηελ αξρή.

Αληί γηα ηε κεγάιε άλζηζε, πνπ ζρεδφλ νκφθσλα πξνβιέπακε,

ε ρξνληά απηή απνδείρηεθε κηα απφ ηηο πην απνγνεηεπηηθέο

ρξνληέο, πνπ έρνπλ ζεκεησζεί ζην ηειεπηαίν ηέηαξην ηνπ αηψλα.

Απηφ, θπζηθά, ηζρχεη κφλν γηα ηηο εκπνξηθέο θαη φρη γηα ηηο

βηνκεραληθέο ηάμεηο. Καη φκσο ππήξραλ βέβαηα ιφγνη γηα λα

θαηαιήμνπκε απ’ ηελ αξρή ηνπ ρξφλνπ ζ’ αληίζεηα

ζπκπεξάζκαηα. Σα απνζέκαηα ζε εκπνξεχκαηα ήηαλ ζπνξαδηθά,

ηα θεθάιαηα πεξίζζεπαλ, ηα ηξφθηκα ήηαλ θηελά, έλα θαιφ

θζηλφπσξν ήηαλ εμαζθαιηζκέλν, ζηελ επξσπατθή ήπεηξν

επηθξαηνχζε αδηαηάξαρηε εηξήλε θαη δελ είρακε πνιηηηθέο ή

δεκνζηνλνκηθέο δηαηαξαρέο ζην εζσηεξηθφ: Πξαγκαηηθά, πνηέ

ηα θηεξά ηνπ εκπνξίνπ δελ ήηαλ πην ειεχζεξα… ε πνηα αίηηα

πξέπεη ινηπφλ λα απνδψζνπκε ην δπζκελέο απηφ απνηέιεζκα;

Ννκίδνπκε πψο πξέπεη λα ην απνδψζνπκε ζην ππεξεκπφξην

εηζαγσγψλ θαη εμαγσγψλ…Αλ νη έκπνξνί καο δε βάινπλ κφλνη

ηνπο ζηελφηεξα φξηα ζηε δξάζε ηνπο, ηίπνηε δε κπνξεί λα καο

θξαηά κέζα ζηελ ηξνρηά καο, εθηφο απφ έλαο παληθφο θάζε ηξία

ρξφληα» (ζ. ζ. Παξκέλν απφ ην «Δθφλνκηζη», 10 ηνπ Γελάξε

1852, ζει. 29-30).

Page 107: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Αο θαληαζηνχκε ηψξα ην γάιιν αζηφ, πψο κέζα ζ’ απηφλ ηνλ

εκπνξηθφ παληθφ βαζαλίδεηαη, δαιίδεηαη θαη ζνιψλεηαη ην

εκπνξηθά άξξσζην κπαιφ ηνπ απφ ηηο θήκεο γηα πξαμηθνπήκαηα

θαη γηα ηελ επαλαθνξά ηνπ γεληθνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο, απφ

ηελ πάιε αλάκεζα ζην θνηλνβνχιην θαη ηελ εθηειεζηηθή

εμνπζία, απφ ην αιιεινθάγσκα ησλ νξιεαληθψλ θαη ησλ

λνκηκνθξφλσλ, απφ ηηο θνκκνπληζηηθέο ζπλσκνζίεο ζηε λφηηα

Γαιιία, απφ δήζελ εμεγέξζεηο ρσξηθψλ (Jaciqueries) ζηνπο

λνκνχο ηνπ Νηέβξ θαη ηνπ εξ, απφ ηηο δηαθεκίζεηο ησλ

δηαθφξσλ ππνςεθίσλ γηα ηελ πξνεδξία, απφ ηα αγχξηηθα

ζπλζήκαηα ησλ εθεκεξίδσλ, απφ ηηο απεηιέο ησλ δεκνθξαηηθψλ

φηη ζα ππεξαζπίδνληαλ κε ην φπιν ζην ρέξη ην χληαγκα θαη ην

γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα, απφ ηα επαγγειηθά θεξχγκαηα ησλ

θπγάδσλ εξψσλ πνπ βξίζθνληαλ ζην εμσηεξηθφ θαη πνπ

αλάγγειλαλ ηε ζπληέιεηα ηνπ θφζκνπ γηα ηε δεχηεξε Κπξηαθή

ηνπ Μάε 1852 – αο ηα θαληαζηνχκε φια απηά θαη ζα

θαηαιάβνπκε γηαηί, κέζα ζ’ απηή ηελ αλείπσηε, ζνξπβψδηθε

ζχγρπζε γηα ζπγρψλεπζε, αλαζεψξεζε, παξάηαζε. χληαγκα,

ζπλσκνζία, ζπλαζπηζκφ, κεηαλάζηεπζε, ζθεηεξηζκφ θαη

επαλάζηαζε, ν αζηφο θσλάδεη δαηκνληζκέλα ζηελ

θνηλνβνπιεπηηθή ηνπ δεκνθξαηία: «Καιχηεξα έλα θξηρηφ ηέινο,

παξά κηα θξίθε ρσξίο ηέινο!».

Ο Βνλαπάξηεο θαηάιαβε ηελ θξαπγή απηή. Ζ ηθαλφηεηά ηνπ λ’

αληηιακβάλεηαη είρε νμπλζεί απφ ηελ απμαλφκελε βηαηφηεηα ησλ

δαλεηζηψλ ηνπ, πνπ ζε θάζε δχζε ηνπ ήιηνπ, πνπ έθεξλε

θνληχηεξα ηε κέξα ηεο ιήμεο, ηε δεχηεξε Κπξηαθή ηνπ Μάε

1852, βιέπαλε ζηελ θίλεζε ησλ άζηξσλ ηε δηακαξηχξεζε γηα

ηα επίγεηά ηνπο γξακκάηηα. Δίραλ γίλεη αιεζηλνί αζηξνιφγνη. Ζ

εζλνζπλέιεπζε είρε ζβήζεη θάζε ειπίδα ηνπ Βνλαπάξηε γηα κηα

ζπληαγκαηηθή παξάηαζε ηεο εμνπζίαο ηνπ. Ζ ππνςεθηφηεηα ηνπ

πξίγθηπα ληε Ενπαλβίι δελ επέηξεπε άιιεο ηαιαληεχζεηο.

Αλ πνηέ θάπνην γεγνλφο έξημε ηε ζθηά ηνπ πνιχ πξηλ απφ ηελ

πξαγκαηνπνίεζή ηνπ, απηφ ήηαλ ην πξαμηθφπεκα ηνπ

Βνλαπάξηε. Απφ ηηο 29 θηφιαο ηνπ Γελάξε 1849, έλα κφιηο

κήλα χζηεξα απφ ηελ εθινγή ηνπ, είρε θάλεη θηφιαο ζρεηηθή

Page 108: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πξφηαζε ζηνλ αλγθαξληέ. Σν θαινθαίξη ηνπ 1849 ν ίδηνο ν

πξσζππνπξγφο ηνπ Οληηιφλ Μπαξξφ είρε θαηαγγείιεη

ζθεπαζκέλα ηελ πνιηηηθή ησλ πξαμηθνπεκάησλ. Σν ίδην έθαλε

αλνηρηά ν Θηέξζνο ην ρεηκψλα ηνπ 1850. Σν Μάε ηνπ 1851 ν

Πεξζηλχ πξνζπάζεζε θαη πάιη λα θεξδίζεη ηνλ αλγθαξληέ γηα

ην πξαμηθφπεκα. Ζ «Μεζαδέ ληε ι’ Αζακπιέ» (ζ. ζ. Μεζαδέ

ληε ι’ Αζακπιέ» (Messager de l’ Assemblee): αληηβνλαπαξηηθή

εθεκεξίδα πνπ έβγαηλε ην 1851 ζην Παξίζη), είρε

δεκνζηεχζεηαπηή ηε ζπλνκηιία. Οη βνλαπαξηηθέο εθεκεξίδεο, ζε

θάζε θνηλνβνπιεπηηθή ζχειια απεηινχζαλ κ’ έλα πξαμηθφπεκα

θαη φζν πιεζίαδε ε θξίζε, ηφζν δπλαηφηεξνο γηλφηαλε ν ηφλνο

ηεο θσλήο ηνπο. ηα φξγηα, πνπ έθαλε θάζε λχρηα ν

Βνλαπάξηεο κε άλδξεο θαη γπλαίθεο ηπρνδηψθηεο, θάζε θνξά

πνπ δχγσλαλ ηα κεζάλπρηα θαη νη άθζνλεο ζπνλδέο έιπλαλ ηηο

γιψζζεο θαη άλαβαλ ηηο θαληαζίεο, απνθαζηδφηαλ ην

πξαμηθφπεκα γηα ηελ άιιε κέξα ην πξσί. Έζεξλαλ ηα μίθε,

ηζνχγθξηδαλ ηα πνηήξηα, νη αληηπξφζσπνη ην έζθαδαλ απφ ηα

παξάζπξα, ε απηνθξαηνξηθή πνξθχξα θάιππηε ηνπο ψκνπο ηνπ

Βνλαπάξηε, ψζπνπ ην επφκελν πξσί έδησρλε μαλά ην θάληαζκα

θαη ην θαηάπιεθην Παξίζη κάζαηλε απφ ειάρηζηα επηθπιαθηηθέο

εζηηάδεο θαη αθξηηφκπζνπο παιαδίλνπο, (ζ. ζ. Παιαδίλνη είλαη

νη 12 ήξσεο ζην κεζαησληθφ πνίεκα ηνπ Ρνιάλδνπ. Δδψ έρνπλ

ηελ έλλνηα ησλ πηζηψλ ηππνηψλ ή ππεξεηψλ), ηνλ θίλδπλν απ’

ηνλ νπνίν είρε μεθχγεη αθφκα κηα θνξά. ηνπο κήλεο επηέκβξε

θαη Οθηψβξε νη θήκεο γηα έλα πξαμηθφπεκα θπλεγνχζαλ ε κηα

ηελ άιιε. Ζ ζθηα απνθηνχζε ρξψκα, ζαλ κηα πνιχρξσκε

δαγθεξνηππία. Αλ μεθπιιίζνπκε ηηο επξσπατθέο εθεκεξίδεο ηνπ

επηέκβξε θαη ηνπ Οθηψβξε ζα βξνχκε ιέμε πξνο ιέμε

πιεξνθνξίεο ζαλ ηηο αθφινπζεο: «Σν Παξίζη είλαη γεκάην απφ

θήκεο γηα έλα πξαμηθφπεκα. Ζ πξσηεχνπζα, ιέλε φηη ζα γεκίζεη

ηε λχρηα κε ζηξαηφ θαη ε απγή ζα θέξεη δηαηάγκαηα γηα ηε

δηάιπζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο, γηα ηελ θήξπμε ηνπ λνκνχ ηνπ

εθνπάλα ζε θαηάζηαζε πνιηνξθίαο, γηα ηελ επαλαθνξά ηνπ

γεληθνχ εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο, θαζψο θαη δηάγγεικα ζην ιαφ.

Ο Βνλαπάξηεο ιέλε πψο ςάρλεη λα βξεη ππνπξγνχο γηα ηελ

εθηέιεζε ησλ παξάλνκσλ απηψλ δηαηαγκάησλ». Οη

αληαπνθξίζεηο πνπ αλαγξάθνπλ απηέο ηηο εηδήζεηο ηειεηψλνπλ

Page 109: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

πάληνηε κε ηε κνηξαία ιέμε «αλαβιήζεθε». Σν πξαμηθφπεκα

ήηαλ πάληα ε έκκνλε ηδέα ηνπ Βνλαπάξηε. Μ’ απηή ηελ ηδέα

είρε μαλαπαηήζεη ην γαιιηθφ έδαθνο. Ζ ηδέα απηή ηνλ είρε

θπξηεχζεη ζε ηέηνην βαζκφ, πνπ ηελ πξφδηλε θαη ηε θιπαξνχζε

αθαηάπαπζηα. Ήηαλ ηφζν αδχλαηνο, πνπ ην ίδην αθαηάπαπηα

ηελ απαξληφηαλε. Ζ ζθηά ηνπ πξαμηθνπήκαηνο είρε θαηαληήζεη

έλα θάληαζκα ηφζν νηθείν ζηνπο παξηζηλνχο, πνπ φηαλ ηέινο

θαλεξψζεθε κε ζάξθα θαη νζηά δε ζέιαλε λα ην πηζηέςνπλ. Γελ

ήηαλ ινηπφλ νχηε ε ζπλσκνηηθή επηθπιαθηηθφηεηα ηνπ αξρεγνχ

ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, νχηε ν απξνζδφθεηνο

αηθληδηαζκφο ηεο εζλνζπλέιεπζεο πνπ έθαλαλ λα πεηχρεη ην

πξαμηθφπεκα. Αλ πέηπρε, πέηπρε παξ’ φιε ηελ αζπξνζηνκία ηνπ

πξψηνπ θαη ελ γλψζεη ηεο δεχηεξεο, ζαλ αλαγθαία αλαπφθεπθηε

ζπλέπεηα ηεο πξνγελέζηεξεο εμέιημεο.

ηηο 10 ηνπ Οθηψβξε ν Βνλαπάξηεο αλήγγεηιε ζηνπο

ππνπξγνχο ηνπ ηελ απφθαζή ηνπ λα επαλαθέξεη ην γεληθφ

εθινγηθφ δηθαίσκά ηεο γηα ηελ άκεζε θηλεηνπνίεζε ηνπ

ζηξαηνχ, γηα ην ζρεκαηηζκφ ελφο θνηλνβνπιεπηηθνχ ζηξαηνχ.

Αλ αλαγφξεπε έηζη ην ζηξαηφ ζε δηαηηεηή αλάκεζά ηεο θαη ζην

ιαφ, αλάκεζά ηεο θαη ζην Βνλαπάξηε, αλ αλαγλψξηδε ην ζηξαηφ

ζαλ απνθαζηζηηθή θξαηηθή εμνπζία, απφ ηελ άιιε έπξεπε λα

παξαδερηεί φηη απφ θαηξφ είρε παξαηηεζεί απφ ηελ αμίσζή ηεο

λα θπξηαξρεί ζην ζηξαηφ. Αλ, αληί λα θηλεηνπνηήζεη ακέζσο ην

ζηξαηφ, ζπδεηνχζε γηα ην δηθαίσκα ηεο θηλεηνπνίεζήο ηνπ,

πξφδηλε φηη ακθέβαιιε γηα ηελ ίδηα ηε δηθή ηεο εμνπζία. Με ηελ

απφξξηςε ηνπ λνκνζρεδίνπ γηα ηνπο θνζκήηνξεο νκνιφγεζε

δεκφζηα ηελ αδπλακία ηεο. Σν λνκνζρέδην απηφ απνξξίθζεθε

κε κηα πιεηνςεθία 108 ςήθσλ, νη νξεηλνί έδσζαλ έηζη ηε ιχζε.

Βξηζθφηαλ ε ίδηα ζηε ζέζε ηνπ γατδάξνπ ηνπ Μπνπξηληάλ, φρη

βέβαηα αλάκεζα ζε δπν δεκάηηα ζαλφ, γηα λα απνθαζίζεη πνην

απφ ηα δπν είλαη πην νξεθηηθφ, αιιά αλάκεζα ζε δπν

μπινθνξηψκαηα γηα λα απνθαζίζεη πνην απφ ηα δπν είλαη πην

ζθιεξφ. Απφ ηε κηα κεξηά, ν θφβνο απφ ηνλ αλγθαξληέ, απφ

ηελ άιιε, ν θφβνο απφ ην Βνλαπάξηε. Πξέπεη λα παξαδερηνχκε

φηη ε θαηάζηαζε δελ ήηαλ θαζφινπ εξσηθή.

Page 110: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηηο 18 ηνπ Ννέκβξε ππνβιήζεθε κηα ηξνπνινγία ζην

λνκνζρέδην πνπ είρε θαηαζέζεη ην θφκκα ηεο ηάμεσο γηα ηηο

δεκνηηθέο εθινγέο, πνπ έιεγε φηη αληί ηξία ρξφληα έθηαλε νη

δεκνηηθνί εθινγείο λα έρνπλ έλα ρξφλν δηακνλή ζηνλ ηφπν πνπ

ςήθηδαλ. Ζ ηξνπνινγία απνξξίθζεθε κε κία κνλάρα ςήθν,

απνδείρηεθε φκσο ακέζσο φηη απηή ε ςήθνο πξνεξρφηαλ απφ

θάπνην ιάζνο. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο κε ην θνκκάηηαζκά ηνπ ζε

ερζξηθέο νκάδεο, είρε ράζεη απφ θαηξφ ηελ απηνηειή

θνηλνβνπιεπηηθή ηνπ πιεηνςεθία. Έδεηρλε ηψξα φηη δελ ππήξρε

θακηά αλίθαλε λα πάξεη κηαλ απφθαζε. Σα αηνκηθά ηεο ζηνηρεία

δε ζπγθξαηηφληαλ πηα απφ θακία ζπλεθηηθή δχλακε. Δίρε

θαηαλαιψζεη ηελ ηειεπηαία ηεο πλνή. Ήηαλ λεθξή.

Σέινο, ιίγεο κέξεο πξηλ απφ ηελ θαηαζηξνθή, ε

εμσθνηλνβνπιεπηηθή κάδα ηεο αζηηθήο ηάμεο έκειιε λα

επηβεβαηψζεη αθφκα κηα θνξά παλεγπξηθά ηε ξήμε ηεο κε ηελ

αζηηθή ηάμε κέζα ζην θνηλνβνχιην. Ο Θηέξζνο, έλαο

θνηλνβνπιεπηηθφο ήξσαο πνπ είρε θαη’ εμνρήλ πξνζβιεζεί απφ

ηελ αγηάηξεπηε αξξψζηηα ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο ειηζηφηεηαο,

ζθάξσζε χζηεξα απφ ην ζάλαην ηνπ θνηλνβνπιίνπ κηα

θαηλνχξγηα θνηλνβνπιεπηηθή κεραλνξξαθία κε ην ζπκβνχιην

ηεο επηθξαηείαο, έλα λφκν πεξί επζχλεο πνπ ζα πεξηφξηδε ηνλ

πξφεδξν κέζα ζηα φξηα ηνπ ζπληάγκαηνο. πσο ν Βνλαπάξηεο

ζηηο 15 ηνπ επηέκβξε, κε ηελ επθαηξία ηεο θαηάζεζεο ηνπ

ζεκειίνπ ιίζνπ ηεο λέαο αγνξάο ηνπ Παξηζηνχ, είρε, ζαλ

λεφηεξνο Μαζαληέιν, θαηαγνεηεχεη ηηο καλάβηζζεο ηεο αγνξάο,

ηηο πσιήηξηεο ςαξηψλ – βέβαηα, θάζε κηα απ’ απηέο ηηο

πσιήηξηεο δχγηδε ίζακε 17 κπνπξγθξάθνπο ζε πξαγκαηηθή

δχλακε – φπσο χζηεξα απφ ηελ θαηάζεζε ηνπ λνκνζρεδίνπ γηα

ηνπο θνζκήηνξεο ελζνπζίαζε ηνπο ππνινραγνχο πνπ είρε

θεξάζεη ζηα Ζιχζηα, έηζη θαη ηψξα ζηηο 25 ηνπ Ννέκβξε

παξάζπξε ηε βηνκεραληθή αζηηθή ηάμε πνπ είρε ζπγθεληξσζεί

ζην ηππνδξφκην γηα λα πάξεη απφ ην ρέξη ηνπ ηα κεηάιιηα ησλ

βξαβείσλ ηεο βηνκεραληθήο έθζεζεο ηνπ Λνλδίλνπ. Παξαζέησ

ην πην ραξαθηεξηζηηθφ κέξνο ηνπ ιφγνπ ηνπ, φπσο ηνλ

δεκνζίεπζε ε «Ενπξλάι ληε Νηεκπά»: «Όζηεξα απφ ηφζεο

αλέιπηζηεο επηηπρίεο, έρσ ην δηθαίσκα λα επαλαιάβσ πφζν

Page 111: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

κεγάιε ζα ήηαλ ε γαιιηθή δεκνθξαηία, αλ ηεο επηηξεπφηαλ λα

αθνινπζήζεη ηα πξαγκαηηθά ηεο ζπκθέξνληα θαη λα

κεηαξξπζκίζεη ηνπο ζεζκνχο ηεο, αληί λα αλαηαξάζζεηαη

δηαξθψο απφ ηε κηα απφ δεκαγσγνχο θαη απφ ηελ άιιε απφ

κνλαξρηθέο παξαηζζήζεηο (ζπειιψδε θαη επαλεηιεκκέλα

ρεηξνθξνηήκαηα απφ φιεο ηηο πιεπξέο ηνπ ακθηζεάηξνπ). Οη

κνλαξρηθέο παξαηζζήζεηο εκπνδίδνπλ θάζε πξφνδν θαη θάζε

ζνβαξφ βηνκεραληθφ θιάδν. Αληί γηα πξφνδν έρνπκε αγψλα.

Βιέπνπκε άλδξεο, πνπ πξηλ ήηαλ νη πην δξαζηήξηνη

ππνζηεξηθηέο ηεο βαζηιηθήο εμνπζίαο θαη ησλ βαζηιηθψλ

πξνλνκίσλ, λα γίλνληαη νπαδνί κηαο ζπκβαηηθήο κφλν θαη κφλν

γηα λα εμαζζελίζνπλ ηελ εμνπζία πνπ έρεη αλαθχςεη απφ ην

γεληθφ εθινγηθφ δηθαίσκα. (Γπλαηά θαη επαλεηιεκκέλα

ρεηξνθξνηήκαηα). Βιέπνπκε άλδξεο πνπ ππφθεξαλ πεξηζζφηεξν

απφ φινπο απφ ηελ επαλάζηαζε θαη ηελ ειεεηλνιφγεζαλ

πεξηζζφηεξν απφ φινπο, λα πξνθαινχλ κηα λέα επαλάζηαζε,

κφλν θαη κφλν γηα λα αιπζνδέζνπλ ηε ζέιεζε ηνπ έζλνπο…αο

ππφζρνκαη εζπρία γηα ην κέιινλ θιπ. θιπ. (Μπξάβν, κπξάβν,

ζπειιψδε κπξάβν)». Έηζη ε βηνκεραληθή αζηηθή ηάμε

ρεηξνθξνηεί κε δνπινπξεπή κπξάβν ην πξαμηθφπεκα ηεο 2 ηνπ

Γεθέκβξε, ηελ θαηάξγεζε ηνπ θνηλνβνπιίνπ, ηνλ αθαληζκφ ηεο

δηθήο ηεο θπξηαξρίαο, ηε δηθηαηνξία ηνπ Βνλαπάξηε. ηε

βξνληή ησλ ρεηξνθξνηεκάησλ ηεο 25 ηνπ Ννέκβξε απάληεζε ε

βξνληή ησλ θαλνληψλ ηεο 4 ηνπ Γεθέκβξε θαη ην ζπίηη ηνπ θ.

αιαληξνχδ, πνπ είρε ρεηξνθξνηήζεη θαη θσλάμεη ηα

πεξηζζφηεξα κπξάβν ήηαλ εθείλν πνπ ρηππήζεθε απφ ηηο

πεξηζζφηεξεο θαλνληέο.

ηαλ ν Κξφκβει δηέιπζε ην Μαθξφ θνηλνβνχιην, πήγε κνλάρνο

ηνπ θαη ζηάζεθε ζηε κέζε ηεο αίζνπζαο ησλ ζπλεδξηάζεψλ ηνπ,

έβγαιε απφ ηε ηζέπε ην ξνιφη ηνπ γηα λα κε δήζεη νχηε έλα

ιεπηφ πέξα απφ ηελ πξνζεζκία πνπ ηνπ είρε θαζνξίζεη θαη

έδησμε θάζε κέινο ηνπ κε εχζπκεο ρηνπκνπξηζηηθέο βξηζηέο. Ο

Ναπνιέσλ, θαηψηεξνο απφ ην πξσηφηππφ ηνπ, πήγε ηνπιάρηζην

ζηηο 18 Μπξπκαίξ ζην λνκνζεηηθφ ζψκα θαη ηνπ δηάβαζε, αλ

θαη κε πληγκέλε θσλή, ηε ζαλαηηθή ηνπ θαηαδίθε. Ο δεχηεξνο

Βνλαπάξηεο, πνπ εμάιινπ βξέζεθε λα θαηέρεη κηα νιφηεια

Page 112: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δηαθνξεηηθή εθηειεζηηθή εμνπζία απφ ηελ εμνπζία ηνπ Κξφκβει

θαη ηνπ Ναπνιένληα, δελ αλαδεηνχζε ην πξσηφηππφ ηνπ ζηα

ρξνληθά ηεο παγθφζκηαο ηζηνξίαο, αιιά ζηα ρξνληθά ηεο

εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, ζηα ρξνληθά ηεο

εγθιεκαηνινγηθήο δηθαηνζχλεο. Κιέβεη απφ ηελ ηξάπεδα ηεο

Γαιιίαο 25 εθαηνκκχξηα θξάγθα, εμαγνξάδεη ην ζηξαηεγφ

Μαληάλ κε έλα εθαηνκκχξην, ηνπο ζηξαηηψηεο κε δεθαπέληε

θξάγθα θαη κε ξαθί ζηνλ θαζέλα, αληακψλεηαη ζαλ θιέθηεο ζηα

θξπθά κε ηνπο ζπλελφρνπο ηνπο ηε λχρηα, δηαηάδεη λα

δηαξξήμνπλ ηα ζπίηηα ησλ πην επηθίλδπλσλ θνηλνβνπιεπηηθψλ

εγεηψλ θαη λ’ αξπάμνπλ απ’ ηα θξεβάηηα ηνπο ηνλ Καβαηληάθ,

ηνλ Λακνξηζηέξ, ηνλ Λεθιψ, ηνλ αλγθαξληέ, ηνλ αξξά, ηνλ

Θηέξζν, ηνλ Μπαδ θιπ, δηαηάδεη λα θαηαιάβνπλ ζηξαηησηηθά ηηο

θπξηφηεξεο πιαηείεο ηνπ Παξηζηνχ θαη ην θηίξην ηνπ

θνηλνβνπιίνπ θαη λα ηνηρνθνιιήζνπλ λσξίο ην πξσί ζ’ φινπο

ηνπο ηνίρνπο θαηεξγάξηθεο αγγειίεο πνπ γλσζηνπνηνχζαλ ηε

δηάιπζε ηεο εζλνζπλέιεπζεο θαη ηνπ ζπκβνπιίνπ ηεο

επηθξαηείαο, ηελ επαλαθνξά ηνπ γεληθνχ εθινγηθνχ

δηθαηψκαηνο θαη ηελ θήξπμε ηνπ λνκνχ ηνπ εθνπάλα ζε

θαηάζηαζε πνιηνξθίαο. Με ηνλ ίδην ηξφπν, θαηαρσξήζεθε ιίγν

αξγφηεξα ζηε «Μνληηέξ» έλα πιαζηφ έγγξαθν, πψο ηάρα

ζεκαίλνληεο θνηλνβνπιεπηηθνί παξάγνληεο ζπγθεληξψζεθαλ

γχξσ ηνπ ζε έλα θξαηηθφ ζπκβνπιεπηηθφ ζψκα.

Σν θνινβφ θνηλνβνχιην πνπ ζπγθεληξψζεθε ζην δεκαξρείν ηνπ

δεθάηνπ δηακεξίζκαηνο ηνπ Παξηζηνχ θαη πνπ ην απνηεινχζαλ

θπξίσο λνκηκφθξνλεο θαη νξιεαληθνί, απνθαζίδεη ηελ

θαζαίξεζε ηνπ Βνλαπάξηε θσλάδνληαο επαλεηιεκκέλα: «Εήησ

ε δεκνθξαηία!», πξνζθσλεί ηνπ θάθνπ ην πιήζνο πνπ έραζθε

κπξνζηά ζην θηίξην ηεο δεκαξρίαο θαη ζέξλεηαη ζην ηέινο κε

ζπλνδεία απφ αθξηθαλνχο αθξνβνιηζηέο, πξψηα ζηνπο

ζηξαηψλεο ηνπ λη’ Οξζαί θαη έπεηηα ζηηβάδεηαη ζε θινχβεο θαη

κεηαθέξεηαη ζηηο θπιαθέο ηνπ Μαδά, ηνπ Υακ θαη ηεο Βελζέλ.

Απηφ ην ηέινο είραλ ην θφκκα ηεο ηάμεσο, ε λνκνζεηηθή

ζπλέιεπζε θαη ε επαλάζηαζε ηνπ Φιεβάξε. Πξηλ θηάζνπκε ζ’

έλα ζπκπέξαζκα, αο θάλνπκε έλα ζχληνκν ζρεδηάγξακκα ηεο

ηζηνξίαο ηνπο.

Page 113: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Η. Πξψηε πεξίνδνο. Απφ ηηο 24 ηνπ Φιεβάξε σο ηηο 4 ηνπ Μάε

1848. Πεξίνδνο ηνπ Φιεβάξε. Πξφινγνο. Απάηε ηεο γεληθήο

ζπλαδέιθσζεο.

ΗΗ. Γεχηεξε πεξίνδνο. Πεξίνδνο δηακφξθσζεο ηεο δεκνθξαηίαο

θαη ηεο ζπληαθηηθήο εζλνζπλέιεπζεο.

Απφ ηηο 4 ηνπ Μάε σο ηηο 25 ηνπ Ηνχλε 1848. Πάιε φισλ ησλ

ηάμεσλ ελάληηα ζην πξνιεηαξηάην. Ήηηα ηνπ πξνιεηαξηάηνπ

ζηηο κέξεο ηνπ Ηνχλε.

Απφ ηηο 25 ηνπ Ηνχλε σο ηηο 10 ηνπ Γεθέκβξε 1848. Γηθηαηνξία

ησλ πνχξσλ αζηψλ δεκνθξαηψλ. Δπεμεξγαζία ηνπ ζπληάγκαηνο.

Κήξπμε ηνπ Παξηζηνχ ζε θαηάζηαζε πνιηνξθίαο. Ζ αζηηθή

δηθηαηνξία παξακεξίδεηαη ζηηο 10 ηνπ Γεθέκβξε κε ηελ εθινγή

ηνπ Βνλαπάξηε ζηελ πξνεδξία.

Απφ ηηο 20 ηνπ Γεθέκβξε 1848 σο ηηο 28 ηνπ Μάε 1849.

Αγψλαο ηεο ζπληαθηηθήο ζπλέιεπζεο ελάληηα ζην Βνλαπάξηε

θαη ζην θφκκα ηεο ηάμεσο, πνπ ζπκκαρνχζε καδί ηνπ. Σέινο ηεο

ζπληαθηηθήο. Πηψζε ηεο δεκνθξαηηθήο αζηηθήο ηάμεο.

ΗΗΗ. Σξίηε πεξίνδνο. Πεξίνδνο ηεο ζπληαγκαηηθήο δεκνθξαηίαο

θαη ηεο λνκνζεηηθήο εζλνζπλέιεπζεο.

Απφ ηηο 28 ηνπ Μάε 1849 σο ηηο 13 ηνπ Ηνχλε 1849. Πάιε ησλ

κηθξναζηψλ ελάληηα ζηελ αζηηθή ηάμε θαη ην Βνλαπάξηε. Ήηηα

ηεο κηθξναζηηθήο δεκνθξαηίαο.

Απφ ηηο 13 ηνπ Ηνχλε 1849 σο ηηο 31 ηνπ Μάε 1850.

Κνηλνβνπιεπηηθή δηθηαηνξία ηνπ θφκκαηνο ηεο ηάμεσο.

Οινθιεξψλεη ηελ θπξηαξρία ηνπ κε ηελ θαηάξγεζε ηνπ γεληθνχ

εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο, ράλεη φκσο ηελ θνηλνβνπιεπηηθή

θπβέξλεζε.

Απφ ηηο 31 ηνπ Μάε 1850 σο ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851. Π¨αιε

αλάκεζα ζηελ θνηλνβνπιεπηηθή αζηηθή ηάμε θαη ην Βνλαπάξηε.

α) Απφ ηηο 31 ηνπ Μάε 1850 σο ηηο 12 ηνπ Γελάξε 1851. Σν

θνηλνβνχιην ράλεη ηελ αλψηαηε δηνίθεζε ηνπ ζηξαηνχ.

Page 114: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

β) Απφ ηηο 12 ηνπ Γελάξε σο ηεο 11 ηνπ Απξίιε 1851. Σν

θνηλνβνχιην ληθηέηαη ζηηο πξνζπάζεηέο ηνπ λα μαλαπνθηήζεη ηε

δηνηθεηηθή εμνπζία. Σν θφκκα ηεο ηάμεσο ράλεη ηελ αλεμάξηεηε

θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία. πλαζπίδεηαη κε ηνπο

δεκνθξαηηθνχο θαη ηνπο νξεηλνχο.

γ) Απφ ηηο 11 ηνπ Απξίιε 1851 σο ηηο 9 ηνπ Οθηψβξε 1851.

Πξνζπάζεηεο γηα αλαζεψξεζε, ζπγρψλεπζε, παξάηαζε. Σν

θφκκα ηεο ηάμεσο δηαιχεηαη ζηα μερσξηζηά ζπζηαηηθά ηνπ

ζηνηρεία. ηαζεξνπνηείηαη ε ξήμε αλάκεζα ζηελ αζηηθή κάδα

απφ ηε κηα θαη ζην αζηηθφ θνηλνβνχιην θαη ηνλ Σχπν απφ ηελ

άιιε.

δ) Απφ ηηο 9 ηνπ Οθηψβξε σο ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851. Αλνηρηή

ξήμε αλάκεζα ζην θνηλνβνχιην θαη ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία.

Σν θνηλνβνχιην εθηειεί ηελ πξάμε ηνπ ζαλάηνπ ηνπ θαη

ππνθχπηεη, εγθαηαιεηκκέλν απφ ηελ ίδηα ηνπ ηελ ηάμε, απφ ην

ζηξαηφ θαη απ’ φιεο ηηο άιιεο ηάμεηο. Σέινο ηνπ

θνηλνβνπιεπηηθνχ θαζεζηψηνο θαη ηεο αζηηθήο θπξηαξρίαο.

Νίθε ηνπ Βνλαπάξηε. Παξσδία απηνθξαηνξηθήο παιηλφξζσζεο.

VII

Ζ θνηλσληθή δεκνθξαηία εκθαλίζηεθε ζαλ κηα θξάζε, ζαλ κηα

πξνθεηεία ζην θαηψθιη ηεο επαλάζηαζεο ηνπ Φιεβάξε. ηηο

κέξεο ηνπ Ηνχλε 1848 πλίγεθε ζην αίκα ηνπ παξηζηλνχ

πξνιεηαξηάηνπ, πιαληέηαη φκσο ζαλ θάληαζκα ζηηο επφκελεο

πξάμεηο ηνπ δξάκαηνο. Ζ ιανθξαηηθή (ζ. ζ. Πξφθεηηαη γηα ηνλ

φξν Demokratische Republic) δεκνθξαηία θάλεη ηελ εκθάληζή

ηεο. ηηο 13 ηνπ Ηνχλε 1849 εμαθαλίζηεθε καδί κε ηνπο

κηθξναζηνχο πνπ ην είραλ ζθάζεη, φκσο πάλσ ζηε θπγή ηεο

αθήλεη πίζσ ηεο δηπιά θαπρεζηάξηθεο ξεθιάκεο. Ζ

θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία, καδί κε ηελ αζηηθή ηάμε

θαηαιαβαίλεη νιφθιεξε ηε ζθελή, αλαπηχζζεηαη ζ’ φιν ην

πιάηνο ηεο χπαξμήο ηεο, κα ε 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 ηε ζάβεη

θάησ απφ ηελ θξαπγή ηξφκνπ ησλ ζπλαζπηζκέλσλ βαζηιηθψλ:

«Εήησ ε δεκνθξαηία!».

Page 115: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Ζ γαιιηθή αζηηθή ηάμε νξζψζεθε ελάληηα ζηελ θπξηαξρία ηνπ

εξγαδφκελνπ πξνιεηαξηάηνπ. Έθεξε ζηελ εμνπζία ην

θνπξεινπξνιεηαξηάην κε επηθεθαιήο ηνλ αξρεγφ ηεο εηαηξίαο

ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Ζ αζηηθή ηάμε θξαηνχζε ηε Γαιιία ζε

αγσληψδε θφβν κπξνο ζηηο κειινληηθέο θξηθαιεφηεηεο ηεο

εξπζξήο αλαξρίαο. Ο Βνλαπάξηεο ηεο πξνεμφθιεζε απηφ ην

κέιινλ, φηαλ ζηηο 4 ηνπ Γεθέκβξε έβαιε ηνλ ελζνπζηαζκέλν κε

ξαθί ζηξαηφ ηεο ηάμεσο λα θαηεβάδεη κε ληνπθεθηέο απφ ηα

παξάζπξά ηνπο ηνπο έγθξηηνπο αζηνχο ηεο ιεσθφξνπ Μνλκάξηξ

θαη ηεο ιεσθφξνπ ησλ ηηαιψλ. Δίρε απνζεψζεη ην ζπαζί, ηψξα

ην ζπαζί ηελ εμνπζηάδεη. Δίρε εθκεδελίζεη ηνλ επαλαζηαηηθφ

ηχπν, ηψξα έρεη εθκεδεληζηεί θαη ν δηθφο ηεο ν ηχπνο. Δίρε ζέζεη

ηηο ιατθέο ζπγθεληξψζεηο θάησ απφ αζηπλνκηθή επηηήξεζε.

Σψξα θαη ηα ζαιφληα ηεο βξίζθνληαη θάησ απφ αζηπλνκηθή

επηηήξεζε. Δίρε δηαιχζεη ηε δεκνθξαηηθή εζλνθπιαθή, ηψξα

δηαιχζεθε θαη ε δηθή ηεο εζλνθπιαθή. Δίρε θεξχμεη ηελ

θαηάζηαζε πνιηνξθίαο, ηψξα ε θαηάζηαζε πνιηνξθίαο

θεξχζζεηαη ελάληηά ηεο. Δίρε αληηθαηαζηήζεη ηνπο ελφξθνπο κε

ζηξαηησηηθέο επηηξνπέο, ηψξα θαη ηνπο δηθνχο ηεο ελφξθνπο

ηνπο αληηθαζηζηνχλ ζηξαηησηηθέο επηηξνπέο. Δίρε ππνηάμεη ηε

δεκφζηα εθπαίδεπζε ζηνπο παπάδεο, ηψξα νη παπάδεο ηελ

ππνηάζζνπλ ζηε δηθή ηνπο εθπαίδεπζε. Δίρε εμνξίζεη πνιίηεο

ρσξίο δηθαζηηθή απφθαζε, ηψξα εμνξίδεηαη ε ίδηα ρσξίο

δηθαζηηθή απφθαζε. Δίρε θαηαπλίμεη κε ηελ θξαηηθή δχλακε θαη

ηελ παξακηθξή θίλεζε ηεο θνηλσλίαο, ηψξα θάζε ηέηνηα θίλεζε

ηεο δηθήο ηεο θνηλσλίαο θαηαπλίγεηαη απφ ηελ θξαηηθή δχλακε.

Απφ ελζνπζηαζκφ γηα ην πνπγθί ηεο, είρε εμεγεξζεί ελάληηα

ζηνπο πνιηηηθνχο ηεο θαη ηνπο γξαθηάδεο ηεο, ηψξα δελ

παξακεξίζηεθαλ κνλάρα νη πνιηηηθνί ηεο θαη νη γξαθηάδεο ηεο,

κα θαηαιεζηεχεηαη θαη ην πνπγθί ηεο αθνχ ην ζηφκα ηεο είλαη

θηκσκέλν θαη ε πέλα ηεο ζπαζκέλε. Ζ αζηηθή ηάμε θψλαδε

αθνχξαζηα ζηελ επαλάζηαζε, φπσο ν άγηνο Αξζέληνο ζηνπο

ρξηζηηαλνχο: “Fuge, tace quiesce! Φχγε, ζψπα, εζχραζε!” Ο

Βνλαπάξηεο θσλάδεη ζηελ αζηηθή ηάμε: “Fuge, tace quiesce!

Φχγε, ζψπα, εζχραζε!”.

Page 116: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

H γαιιηθή αζηηθή ηάμε είρε ιχζεη απφ θαηξφ ην δίιεκκα ηνπ

Ναπνιένληα: «Μέζα ζε πελήληα ρξφληα ε Δπξψπε ζα είλαη

δεκνθξαηηθή ή θνδάθηθε». Καη ην είρε ιχζεη ζηελ «θνδάθηθε

δεκνθξαηία». Γελ ήηαλ ε Κίξθε πνπ κε θαθά κάγηα

κεηακφξθσζε ζε ηέξαο ην θαιιηηέρλεκα ηεο αζηηθήο

δεκνθξαηίαο. Ζ δεκνθξαηία απηή δελ είρε ράζεη ηίπνηα άιιν

παξά ηελ φςε ηεο αμηνπξέπεηαο. Ζ ζεκεξηλή Γαιιία ππήξρε

θηφιαο αηφθηα κέζα ζηελ θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία. Έθηαλε

κφλν έλα ρηχπεκα κε ηε ιφγρε, γηα λα ζθάζεη ε θνχζθα θαη λα

θαλεί ην ηέξαο κπξνζηά ζηα κάηηα καο.

Γηαηί ην παξηζηλφ πξνιεηαξηάην δελ μεζεθψζεθε χζηεξα απφ ηηο

2 ηνπ Γεθέκβξε;

Ζ αλαηξνπή ηεο αζηηθήο ηάμεο κφιηο είρε δηαηαρζεί, ην

δηάηαγκα φκσο δελ είρε αθφκα εθηειεζηεί. Κάζε ζνβαξή

εμέγεξζε ηνπ πξνιεηαξηάηνπ ζα ηελ μαλαδσληάλεπε ακέζσο, ζα

ηε ζπκθηιίσλε κε ην ζηξαηφ θαη ζα εμαζθάιηδε ζηνπο εξγάηεο

κηα δεχηεξε ήηηα ηνπ Ηνχλε.

ηηο 4 ηνπ Γεθέκβξε ην πξνιεηαξηάην παξαθηλήζεθε ζηνλ

αγψλα απφ ηνπο αζηνχο θαη ηνπο καγαδάηνξεο. Σν βξάδπ ηεο

ίδηαο κέξαο πνιιέο ιεγεψλεο ηεο εζλνθπιαθήο ππνζρέζεθαλ λα

εκθαληζηνχλ ζην πεδίν ηεο κάρεο νπιηζκέλεο θαη κε ηηο ζηνιέο

ηνπο. Οη αζηνί θαη καγαδάηνξεο είραλ πιεξνθνξεζεί φηη ν

Βνλαπάξηεο, κε έλα απφ ηα δηαηάγκαηά ηνπ ηεο 2 ηνπ Γεθέκβξε,

θαηαξγνχζε ηε κπζηηθή ςεθνθνξία θαη επέβαιε ζηνπο εθινγείο

λα γξάθνπλ ζηνπο επίζεκνπο εθινγηθνχο θαηαιφγνπο δίπια ζην

φλνκά ηνπο ην «λαη» ή ην «φρη» ηνπο. Ζ αληίζηαζε ηεο 4 ηνπ

Γεθέκβξε θφβηζε ην Βνλαπάξηε. Σε λχρηα έβαιε λα

ηνηρνθνιιήζνπλ ζε φιεο ηηο γσληέο ησλ δξφκσλ ηνπ Παξηζηνχ

αγγειίεο πνπ γλσζηνπνηνχζαλ ηελ επαλαθνξά ηεο κπζηηθήο

ςεθνθνξίαο. Οη αζηνί θαη νη καγαδάηνξεο πίζηεςαλ πσο

πέηπραλ ην ζθνπφ ηνπο. Κη εθείλνη πνπ δελ εκθαλίζηεθαλ ηελ

άιιε κέξα ην πξσί ήηαλ νη αζηνί θαη νη καγαδάηνξεο.

Page 117: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Μ’ έλα πξαμηθφπεκα ηε λχρηα ηεο 1εο πξνο ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε

ν Βνλαπάξηεο ζηέξεζε ην παξηζηλφ πξνιεηαξηάην απφ ηνπο

εγέηεο ηνπ, ηνπο αξρεγνχο ησλ νδνθξαγκάησλ. Έλαο ζηξαηφο

δίρσο αμησκαηηθνχο, πνπ νη αλακλήζεηο ηνπ Ηνχλε ηνπ 1848 θαη

ηνπ 1849 θαη ηνπ Μάε ηνπ 1850 ηνλ έθαλαλ λα απνθχγεη ηνλ

αγψλα θάησ απφ ηε ζεκαία ησλ νξεηλψλ, αλάζεζε ζηελ

πξσηνπνξία ηνπ, ζηηο κπζηηθέο εηαηξίεο, λα ζψζνπλ ηελ

επαλαζηαηηθή ηηκή ηνπ Παξηζηνχ, πνπ ε αζηηθή ηάμε ηελ

παξάδσζε δίρσο αληίζηαζε ζηε θαληαξία, έηζη πνπ ν

Βνλαπάξηεο κπφξεζε αξγφηεξα λα αθνπιίζεη ηελ εζλνθπιαθή,

ρξεζηκνπνηψληαο ην ριεπαζηηθφ επηρείξεκα φηη θνβφηαλ κήπσο

νη αλαξρηθνί ζηξέςνπλ ηα φπια ηνπο ελάληηα ζ’ απηή ηελ ίδηα!

«Δίλαη ν πιήξεο θαη νξηζηηθφο ζξίακβνο ηνπ ζνζηαιηζκνχ!».

Έηζη ραξαθηήξηζε ν Γθηδφ ηε 2 ηνπ Γεθέκβξε. Αλ φκσο ε

αλαηξνπή ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο δεκνθξαηίαο πεξηέρεη κέζα ηεο

ζε ζπέξκα ην ζξίακβν ηεο πξνιεηαξηαθήο επαλάζηαζεο,

σζηφζν ην άκεζν θαη ρεηξνπηαζηφ απνηέιεζκά ηεο ήηαλ ε λίθε

ηνπ Βνλαπάξηε πάλσ ζην θνηλνβνχιην, ηεο εθηειεζηηθήο

εμνπζίαο πάλσ ζηε λνκνζεηηθή εμνπζία, ηεο βίαο δίρσο ιφγηα

πάλσ ζηε βία ησλ ιφγσλ. ην θνηλνβνχιην ην έζλνο αλχςσζε

ηε γεληθή ηνπ ζέιεζε ζε λφκν, δει. έθαλε γεληθή ηνπ ζέιεζε ην

λφκν ηεο θπξίαξρεο ηάμεο. Μπξνζηά ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία

παξαηηείηαη απφ θάζε δηθή ηνπ ζέιεζε θαη ππνηάζζεηαη ζηηο

δηαηαγέο ελφο μέλνπ, ηεο εμνπζίαο. Ζ εθηειεζηηθή εμνπζία,

αληίζεηα απφ ηε λνκνζεηηθή εμνπζία, εθθξάδεη ηελ εηεξνλνκία

ηνπ έζλνπο ζε αληίζεζε κε ηελ απηνλνκία ηνπ. Έηζη ε Γαιιία

θαίλεηαη πψο μέθπγε κνλάρα απφ ην δεζπνηηζκφ κηαο ηάμεο, γηα

λα μαλαπέζεη θάησ απφ ην δεζπνηηζκφ ελφο αηφκνπ θαη κάιηζηα

θάησ απφ ηελ εμνπζία ελφο αηφκνπ δίρσο εμνπζία. Ο αγψλαο

θάλεθε πψο εμνκαιχλζεθε κε ην λα γνλαηίδνπλ κπξνζηά ζηνλ

ππνθφπαλν φιεο νη ηάμεηο, ζηνλ ίδην βαζκφ αλίζρπξεο θαη

βνπβέο.

Ζ επαλάζηαζε φκσο είλαη ξηδηθή. Βξίζθεηαη αθφκα ζην

πέξαζκά ηεο κέζα απφ ην θαζαξηήξην ππξ. Δθηειεί κεζνδηθά ην

έξγν ηεο. Χο ηηο 2 ηνπ Γεθέκβξε 1851 είρε απνηειεηψζεη ην

Page 118: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

κηζφ απφ ην πξνπαξαζθεπαζηηθφ ηεο έξγν θαη ηψξα

απνηειεηψλεη ην άιιν κηζφ. Οινθιεξψλεη πξψηα ηελ

θνηλνβνπιεπηηθή εμνπζία γηα λα κπνξεί λα ηελ αλαηξέςεη. Καη

ηψξα πνπ ην έρεη θαηνξζψζεη απηφ, νινθιεξψλεη ηελ

εθηειεζηηθή εμνπζία, ηελ πεξηνξίδεη ζηελ πην θαζαξή ηεο

έθθξαζε, ηελ απνκνλψλεη, ηε βάδεη απέλαληί ηεο ζαλ κνλαδηθφ

ζηφρν γηα λα ζπγθεληξψζεη πάλσ ηεο φιεο ηεο ηηο δπλάκεηο

θαηαζηξνθήο. Καη φηαλ ζα έρεη εθηειέζεη ην δεχηεξν κηζφ, ηνπ

πξνπαξαζθεπαζηηθνχ ηεο έξγνπ, ε Δπξψπε ζα αλαπεδήζεη απφ

ηε ζέζε ηεο θαη ζα θσλάμεη ραξνχκελα: θαιά έζθαςεο,

γεξνηπθινπφληηθα!

Απηή ε εθηειεζηηθή εμνπζία, κε ηελ ηεξάζηηα γξαθεηνθξαηηθή

θαη ζηξαηησηηθή νξγάλσζή ηεο, κε ηνλ πιαηχ ηερλεηφ θξαηηθφ

ηεο κεραληζκφ, κε κηα ζηξαηηά απφ κηζφ εθαηνκκχξην

ππαιιήινπο, πιάη ζ’ έλα ζηξαηφ απφ άιιν κηζφ εθαηνκκχξην,

απηφ ην θξηθηαζηηθφ παξαζηηηθφ ζψκα, πνπ ηπιίγεηαη ζαλ δίρηπ

γχξσ ζην ζψκα ηεο γαιιηθήο θνηλσλίαο θαη θξάδεη φινπο ηνπο

πφξνπο ηεο, γελλήζεθε ζηηο κέξεο ηεο απφιπηεο κνλαξρίαο, ηνλ

θαηξφ ηεο παξαθκήο ηνπ θενπδαξρηθνχ θαζεζηψηνο, θαη

ππνβνήζεζε ηελ επίζπεπζε ηεο παξαθκήο ηνπ. Σα θενπδαξρηθά

πξνλφκηα ησλ γαηνθηεκφλσλ θαη ησλ πφιεσλ κεηαηξάπεθαλ ζε

άιιεο ηφζεο αξκνδηφηεηεο ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο, νη

θενπδάξρεο ηηηινχρνη ζε έκκηζζνπο ππαιιήινπο θαη ην

πνιχρξσκν δεηγκαηνιφγην ησλ αληηκαρφκελσλ κεζαησληθψλ

θπξηαξρηθψλ δηθαησκάησλ έγηλε ην δηαξξπζκηζκέλν ζρέδην κηαο

θξαηηθήο εμνπζίαο, πνπ ε εξγαζία ηεο είλαη θαηακεξηζκέλε θαη

ζπγθεληξσκέλε ζαλ ζε εξγνζηάζην.

Ζ πξψηε γαιιηθή επαλάζηαζε, έρνληαο θαζήθνλ λα ζπληξίςεη

φιεο ηηο ηνπηθέο, εδαθηθέο, δεκνηηθέο θαη επαξρηαθέο

αλεμάξηεηεο εμνπζίεο γηα λα δεκηνπξγήζεη ηελ αζηηθή ελφηεηα

ηνπ έζλνπο, ήηαλ ππνρξεσκέλε λ’ αλαπηχμεη εθείλν πνπ είρε

αξρίζεη ε απφιπηε κνλαξρία: ην ζπγθεληξσηηζκφ, ηαπηφρξνλα

φκσο ηελ έθηαζε, ηηο αξκνδηφηεηεο θαη ηνπο παξαζηάηεο ηεο

θπβεξλεηηθήο εμνπζίαο. Ο Ναπνιέσλ ηειεηνπνίεζε απηφ ηνλ

θξαηηθφ κεραληζκφ. Ζ λνκηκφθξσλ κνλαξρία θαη ε κνλαξρία

Page 119: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηνπ Ηνχιε δελ ηνπ πξνζζέζαλε ηίπνηα εθηφο απφ έλα

κεγαιχηεξν θαηακεξηζκφ ηεο εξγαζίαο πνπ αλαπηπζζφηαλ ζηνλ

ίδην βαζκφ πνπ ν θαηακεξηζκφο ηεο εξγαζίαο κέζα ζηελ αζηηθή

θνηλσλία δεκηνπξγνχζε θαηλνχξγηεο νκάδεο ζπκθεξφλησλ θαη

ζπλεπψο θαηλνχξγην πιηθφ γηα ηελ θξαηηθή δηνίθεζε. Κάζε

θνηλφ ζπκθέξνλ ρσξίζηεθε ακέζσο απφ ηελ θνηλσλία θαη

αληηπαξαηέζεθε ζ’ απηή ζαλ αλψηεξν γεληθφ ζπκθέξνλ,

απνζπάζηεθε απφ ηελ απηελέξγεηα ησλ θνηλσληθψλ κειψλ θαη

έγηλε αληηθείκελν θπβεξλεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο απφ ην γεθχξη,

ην ζρνιηθφ θηίξην θαη ηελ θνηλφρξεζηε ηδηνθηεζία κηαο

αγξνηηθήο θνηλφηεηαο, ίζακε ηνπο ζηδεξνδξφκνπο, ηνλ εζληθφ

πινχην θαη ην εζληθφ παλεπηζηήκην ηεο Γαιιίαο. Σέινο, ε

θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία ζηελ πάιε ηεο ελάληηα ζηελ

επαλάζηαζε βξέζεθε αλαγθαζκέλε, καδί κε ηα θαηαπηεζηηθά

κέηξα, λα εληζρχζεη ηνπο πφξνπο θαη ην ζπγθεληξσηηζκφ ηεο

θπβεξλεηηθήο εμνπζίαο. ιεο νη αλαηξνπέο ηειεηνπνηνχζαλ

απηή ηε κεραλή αληί λα ηελ ηζαθίδνπλ. Σα θφκκαηα πνπ

αγσλίδνληαλ δηαδνρηθά γηα ηελ εμνπζία ζεσξνχζαλ ηελ

απφθηεζε απηνχ ηνπ απέξαληνπ θξαηηθνχ νηθνδνκήκαηνο ζαλ

ηελ θπξηφηεξε ιεία ηνπ ληθεηή.

Μα ζην θαζεζηψο ηεο απφιπηεο κνλαξρίαο, θαηά ηελ πξψηε

επαλάζηαζε, θαη ζην θαζεζηψο ηνπ Ναπνιένληα, ε

γξαθεηνθξαηία ήηαλ κφλν ην κέζν γηα λα πξνεηνηκαζηεί ε

ηαμηθή θπξηαξρία ηεο αζηηθήο ηάμεο. ην θαζεζηψο ηεο

παιηλφξζσζεο ηνπ Λνπδνβίθνπ Φηιίππνπ, ηεο

θνηλνβνπιεπηηθήο δεκνθξαηίαο, ήηαλ ην φξγαλν ηεο θπξίαξρεο

ηάμεο, φζν θη αλ επεδίσθε λα γίλεη απηεμνχζηα.

Μνλάρα ζην θαζεζηψο ηνπ δεχηεξνπ Βνλαπάξηε θαίλεηαη ζαλ

λάρεη νιφηεια αλεμαξηεηνπνηεζεί ην θξάηνο. Ζ θξαηηθή κεραλή

έρεη ηφζν ζηαζεξνπνηήζεη ηε ζέζε ηεο απέλαληη ζηελ αζηηθή

θνηλσλία, πνπ ηεο θηάλεη λα έρεη επηθεθαιήο ηεο ηνλ αξρεγφ ηεο

εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, έλαλ ηπρνδηψθηε πνπ ήξζε απφ

ην εμσηεξηθφ, πνπ ηνλ αλαθήξπμε αξρεγφ κηα κεζπζκέλε

θαληαξία ηελ νπνία είρε εμαγνξάζεη κε ξαθί θαη ινπθάληθα θαη

πνπ είλαη ππνρξεσκέλνο ζπλερψο λα ηεο ξίρλεη θαη απφ έλα

Page 120: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ινπθάληθν. Έηζη εμεγείηαη ε κηθξφςπρε απειπηζία, ην

ζπλαίζζεκα ηεο πην ηξνκαθηηθήο ηαπείλσζεο θαη ηνπ

εμεπηειηζκνχ, πνπ πηέδεη ην ζηήζνο ηεο Γαιιίαο θαη ηεο θφβεη

ηελ αλάζα. Ζ Γαιιία αηζζάλεηαη ηνλ εαπηφ ηεο αηηκαζκέλν.

Καη κνιαηαχηα ε θξαηηθή εμνπζία δελ θξέκεηαη ζηνλ αέξα. Ο

Βνλαπάξηεο αληηπξνζσπεχεη κηα ηάμε θαη κάιηζηα ηελ

πνιπαξηζκφηεξε ηάμε ηεο γαιιηθήο θνηλσλίαο, ηνπο κηθξνχο

ρσξηθνχο.

πσο νη Βνπξβψλνη ήηαλ ε δπλαζηεία ηεο κεγάιεο γαηνθηεζίαο,

φπσο ν νίθνο ηεο Οξιεάλεο ήηαλ ε δπλαζηεία ηνπ ρξήκαηνο,

έηζη θαη νη Βνλαπάξηεο είλαη ε δπλαζηεία ησλ αγξνηψλ, δει. ηεο

κάδαο ηνπ γαιιηθνχ ιανχ. Ο εθιεθηφο ησλ αγξνηψλ δελ είλαη ν

Βνλαπάξηεο πνπ ην δηέιπζε. Σξία ρξφληα νη πφιεηο θαηφξζσλαλ

λα πιαζηνγξαθνχλ ηελ έλλνηα ησλ εθινγψλ ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε θαη λα εμαπαηνχλ ηνπο αγξφηεο ζην δήηεκα ηεο

παιηλφξζσζεο ηεο απηνθξαηνξίαο. Οη εθινγέο ηεο 10 ηνπ

Γεθέκβξε 1848 νινθιεξψζεθαλ κνλάρα κε ην πξαμηθφπεκα ηεο

2 ηνπ Γεθέκβξε 1851.

Οη κηθξνί ρσξηθνί απνηεινχλ κηα ηεξάζηηα κάδα, πνπ ηα κέιε

ηεο δνπλ θάησ απφ φκνηεο ζπλζήθεο, δίρσο φκσο λα έξρνληαη

κεηαμχ ηνπο ζε πνιιψλ εηδψλ ζρέζεηο. Ο ηξφπνο ηεο παξαγσγήο

ηνπο, ηνπο απνκνλψλεη ηνλ έλαλ απφ ηνλ άιιν, αληί λα ηνπο

θέξλεη ζε ακνηβαία επηθνηλσλία. Ζ απνκφλσζε κεγαιψλεη ράξε

ζηα άζρεκα ζπγθνηλσληαθά κέζα ηεο Γαιιίαο θαη ζηε θηψρεηα

ησλ αγξνηψλ. Σν παξαγσγηθφ ηνπο πεδίν, ν κηθξφο θιήξνο, δελ

επηηξέπεη ζηελ θαιιηέξγεηά ηνπ θαλέλαλ θαηακεξηζκφ ηεο

εξγαζίαο, θακηά εθαξκνγή ηεο επηζηήκεο θαη ζπλεπψο θακηά

πνηθηιία αλάπηπμεο, θακηά δηαθνξά ηαιέλησλ, θαλέλα πινχην

θνηλσληθψλ ζρέζεσλ. Κάζε μερσξηζηή αγξνηηθή νηθνγέλεηα

είλαη ζρεδφλ απηάξθεο, ε ίδηα παξάγεη άκεζα ην κεγαιχηεξν

κέξνο ηεο θαηαλάισζήο ηεο θαη έηζη απνθηά ηα κέζα

ζπληήξεζήο ηεο πεξηζζφηεξν απφ ηελ αληαιιαγή κε ηε θχζε,

παξά απφ ηελ επηθνηλσλία κε ηελ θνηλσλία. Ο κηθξφο θιήξνο, ν

αγξφηεο θαη ε νηθνγέλεηα, δίπια έλαο άιινο κηθξφο θιήξνο,

Page 121: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

έλαο άιινο αγξφηεο θαη κηα άιιε νηθνγέλεηα. Μηα ρνχθηα απ’

απηέο ηηο κνλάδεο θάλνπλ έλα ρσξηφ θαη κηα ρνχθηα ρσξηά

θάλνπλ έλα λνκφ. Έηζη ζρεκαηίδεηαη ε κεγάιε κάδα ηνπ

γαιιηθνχ έζλνπο κε απιή άζξνηζε νκψλπκσλ κεγεζψλ, ην ίδην

πεξίπνπ φπσο έλα ζαθί παηάηεο θάλεη έλα ζαθί παηάηεο. Δθφζνλ

εθαηνκκχξηα νηθνγέλεηεο δνπλ θάησ απφ νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο

χπαξμεο, πνπ μερσξίδνπλ ηνλ ηξφπν ηεο δσήο ηνπο, ηα

ζπκθέξνληά ηνπο θαη ηε κφξθσζή ηνπο απφ ηνλ ηξφπν ηεο δσήο

ηα ζπκθέξνληα θαη ηε κφξθσζε ησλ άιισλ ηάμεσλ θαη ηηο

αληηπαξαζέηνπλ ερζξηθά ζ’ απηέο, απνηεινχλ κηα ηάμε. Δθφζνλ

φκσο αλάκεζα ζηνπο κηθξνχο αγξφηεο ππάξρεη κφλν κηα ηνπηθή

ζπλάθεηα θαη ε νκνηφηεηα ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπο δε δεκηνπξγεί

θακηά θνηλφηεηα, θαλέλα εζληθφ ζχλδεζκν, θαη θακηά πνιηηηθή

νξγάλσζε, δελ απνηεινχλ ηάμε. Γη’ απηφ είλαη αλίθαλνη λα

επηβάινπλ εμ νλφκαηφο ηνπο ηα ηαμηθά ηνπο ζπκθέξνληα, είηε κε

κηα βνπιή, είηε κε κηα ζπκβαηηθή ζπλέιεπζε. Γε κπνξνχλ λ’

αληηπξνζσπεχνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο, πξέπεη λα

αληηπξνζσπεχνληαη απφ άιινπο. Ο αληηπξφζσπφο ηνπο πξέπεη

ηαπηφρξνλα λα παξνπζηάδεηαη ζαλ θχξηφο ηνπο, ζαλ κηα εμνπζία

πάλσ απ’ απηνχο, ζαλ κηα απεξηφξηζηε θπβεξλεηηθή δχλακε,

πνπ ηνπο πξνζηαηεχεη απφ ηηο άιιεο ηάμεηο θαη ηνπο ζηέιλεη απφ

πάλσ ηε βξνρή θαη ηνλ ήιην. Ζ πνιηηηθή επηξξνή ησλ κηθξψλ

αγξνηψλ βξίζθεη ζπλεπψο ηελ ηειεπηαία ηεο έθθξαζε ζηελ

ππνηαγή ηεο ίδηαο ηεο θνηλσλίαο ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία.

Ζ ηζηνξηθή παξάδνζε γέλλεζε ηελ πίζηε ησλ γάιισλ αγξνηψλ

ζην ζαχκα φηη έλαο άλζξσπνο κε ην φλνκα Ναπνιέσλ ζα ηνπο

μαλάθεξλε θάζε κεγαιείν. Καη βξέζεθε θάπνην ππνθείκελν, πνπ

ιέεη φηη είλαη απηφο ν λαπνιεφληεηνο θψδηθαο νξίδεη φηη:

«Απαγνξεχεηαη ε αλαδήηεζε ηεο παηξφηεηαο». Όζηεξα απφ

είθνζη ρξφληα αιεηείαο θαη χζηεξα απφ κηα ζεηξά γεινίεο

πεξηπέηεηεο, πξαγκαηνπνηείηαη ν κχζνο θαη ν άλζξσπνο γίλεηαη

απηνθξάηνξαο ησλ γάιισλ. Ζ έκκνλε ηδέα ηνπ αλεςηνχ

πξαγκαηνπνηήζεθε, γηαηί ζπλέπηπηε κε ηελ έκκνλε ηδέα ηεο πην

πνιπάξηζκεο ηάμεο ηνπ γαιιηθνχ ιανχ.

Page 122: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Μα, ζα κνπ αληηηάμεη θαλείο, θαη νη εμεγέξζεηο ησλ αγξνηψλ

ζηε κηζή Γαιιία, ην θπλήγη ηνπ ζηξαηνχ ελάληηα ζηνπο αγξφηεο,

νη καδηθέο θπιαθίζεηο θαη εμνξίεο ησλ αγξνηψλ;

Απφ ηνλ θαηξφ ηνπ Λνπδνβίθνπ XIV ε Γαιιία δε γλψξηζε

παξφκνην δησγκφ ησλ αγξνηψλ «γηα δεκαγσγηθέο

κεραλνξξαθίεο».

Πξέπεη φκσο λα κε θαηαιάβεηε θαιά. Ζ δπλαζηεία ηνπ

Βνλαπάξηε δελ αληηπξνζσπεχεη ηνλ επαλαζηάηε αιιά ην

ζπληεξεηηθφ αγξφηε, δελ αληηπξνζσπεχεη ηνλ αγξφηε πνπ ζέιεη

λα ζηαζεξνπνηήζεη απηέο ηηο ζπλζήθεο θη απηφ ηνλ θιήξν, δελ

αληηπξνζσπεχεη ην ιαφ ηεο ππαίζξνπ πνπ ελσκέλνο κε ηηο

πφιεηο ζέιεη λα αλαηξέςεη κε ηε δηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα ην

παιηφ θαζεζηψο, αιιά αληίζεηα, ην ιαφ ηεο ππαίζξνπ πνπ, γεξά

θιεηζκέλνο ζ’ απηφ ην παιηφ θαζεζηψο, ζέιεη λα δεη ηνλ εαπηφ

ηνπ καδί κε ην κηθξφ θιήξν ηνπ λα ζψδεηαη θαη λα επλνείηαη

απφ ην θάληαζκα ηεο απηνθξαηνξίαο. Ζ δπλαζηεία ηνπ

Βνλαπάξηε δελ αληηπξνζσπεχεη ην δηαθσηηζκφ, αιιά ηε

δεηζηδαηκνλία ηνπ αγξφηε, δελ αληηπξνζσπεχεη ηελ θξίζε ηνπ,

αιιά ηελ πξφιεςή ηνπ, δελ αληηπξνζσπεχεη ην κέιινλ ηνπ,

αιιά ην παξειζφλ ηνπ, δελ αληηπξνζσπεχεη ην κέιινλ ηνπ, αιιά

ην παξειζφλ ηνπ, δελ αληηπξνζσπεχεη ηε ζχγρξνλε εβέλ αιιά

ηε ζχγρξνλε Βαλδέα ηνπ. (ζ. ζ. ηε εβέλ, κηα νξεηλή πεξηνρή

ηεο Γαιιίαο, μέζπαζε ζηηο αξρέο ηνπ 18νπ αηψλα κηα κεγάιε

εμέγεξζε δηακαξηπξνκέλσλ αγξνηψλ (ησλ ιεγφκελσλ Κακηδάξ)

θάησ απφ ην ζχλζεκα: «ρη πηα άιινπο θφξνπο», «Διεπζεξία

ζξεζθεπηηθήο πίζηεο». Οη εμεγεξκέλνη θαηέιαβαλ

θενπδαξρηθνχο πχξγνπο θαη ελσκέλνη ζε αληάξηηθα ηκήκαηα

θαη θάησ απφ ηελ πξνζηαζία ησλ βνπλψλ ζπλέρηζαλ ηξία

ζρεδφλ ρξφληα ηνλ αγψλα ηνπο. Βαλδέα: λνκφο ηεο Γαιιίαο, πνπ

ήηαλ ε εζηία ηεο αληεπαλάζηαζεο ηνλ θαηξφ ηεο γαιιηθήο

αζηηθήο επαλάζηαζεο ζηα ηέιε ηνπ 18νπ αηψλα. ηελ πάιε ηεο

ελάληηα ζηελ επαλαζηαηηθή Γαιιία ε αληεπαλάζηαζε

ρξεζηκνπνίεζε ηελ εθεί θαζπζηεξεκέλε αγξνηηά, πνπ ήηαλ πνιχ

επεξεαζκέλε απφ ηνλ θαζνιηθφ θιήξν).

Page 123: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Ζ ηξίρξνλε ζθιεξή θπξηαξρία ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο

δεκνθξαηίαο είρε απειεπζεξψζεη κηα κεξίδα γάιινπο αγξφηεο

απφ ηε λαπνιεφληεηα απηαπάηε θαη ηνπο είρε

επαλαζηαηνπνηήζεη, αλ θαη κνλάρα επηθαλεηαθά. Κάζε θνξά

φκσο πνπ έκπαηλαλ ζε θίλεζε, ε αζηηθή ηάμε ηνπο απσζνχζε κε

ηε βία. Κάησ απφ ηελ θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία, ε ζχγρξνλε

ζπλείδεζε ηνπ γάιινπ αγξφηε πάιεπε κε ηελ παηξνπαξάδνηε

ζπλείδεζή ηνπ. Ο αγψλαο απηφο ζπλερίζηεθε κε ηε κνξθή κηαο

αδηάθνπεο πάιεο αλάκεζα ζηνπο δαζθάινπο θαη ηνπο παπάδεο.

Ζ αζηηθή ηάμε θαηαλίθεζε ηνπο δαζθάινπο. Γηα πξψηε θνξά νη

αγξφηεο έθαλαλ πξνζπάζεηεο λα θξαηήζνπλ αλεμάξηεηε ζηάζε

απέλαληη ζηελ θπβεξλεηηθή δξάζε. Απηφ εθδειψζεθε κε ηηο

αδηάθνπεο ζπγθξνχζεηο αλάκεζα ζηνπο θνηλνηάξρεο θαη ηνπο

λνκάξρεο. Ζ αζηηθή ηάμε έπαπζε ηνπο θνηλνηάξρεο. Σέινο, ζηελ

πεξίνδν ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο δεκνθξαηίαο μεζεθψζεθαλ νη

αγξφηεο θαη ζε δηάθνξα κέξε ελάληηα ζην ίδην ηνπο ην γέλλεκα,

ην ζηξαηφ. Ζ αζηηθή ηάμε ηνπο ηηκψξεζε κε θαηαζηάζεηο

πνιηνξθίαο θαη κε δεκεχζεηο ησλ πεξηνπζηψλ ηνπο. Κη απηή ε

ίδηα ε αζηηθή ηάμε θσλάδεη ηψξα γηα ηελ ειηζηφηεηα ησλ καδψλ,

ηνπ ρπδαίνπ φρινπ πνπ ηελ πξφδσζε ζην Βνλαπάξηε. Απηή ε

ίδηα ζηεξέσζε κε ηε βία ηελ πίζηε ηεο αγξνηηθήο ηάμεο ζηελ

απηνθξαηνξία, ε ίδηα δηαηήξεζε ηηο ζπλζήθεο πνπ απνηεινχλ

ηελ θνηηίδα απηήο ηεο αγξνηηθήο ζξεζθείαο. Πάλησο ε αζηηθή

ηάμε είλαη αλαγθαζκέλε λα θνβάηαη ηελ ειηζηφηεηα ησλ καδψλ,

φζν ζα κέλνπλ ζπληεξεηηθέο, θαη ηε λνεκνζχλε ησλ καδψλ,

κφιηο γίλνπλ επαλαζηαηηθέο.

ηηο εμεγέξζεηο χζηεξα απφ ην πξαμηθφπεκα, κηα κεξίδα γάιινη

αγξφηεο δηακαξηπξήζεθαλ κε ηα φπια ζην ρέξη ελάληηα ζηελ

ίδηα ηνπο ηελ ςήθν ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε 1848. Σν ζρνιείν πνπ

πέξαζαλ απφ ην 1848 θαη δψζε ηνπο είρε θξνλεκαηίζεη. Μφλν

πνπ είραλε ηάμεη ηνλ εαπηφ ηνπο ζηνλ ππφθνζκν ηεο ηζηνξίαο. Ζ

ηζηνξία ηνπο θξαηνχζε κε ην ιφγν ηνπο θαη ζηνπο πην θφθθηλνπο

λνκνχο ν αγξνηηθφο θφζκνο ςήθηζε αλνηρηά ην Βνλαπάξηε.

Ννκίδαλε πσο ε εζλνζπλέιεπζε εκπφδηδε ην Βνλαπάξηε λα

βαδίζεη κπξνζηά. Ο Βνλαπάξηεο είρε ηψξα ζπάζεη ηα δεζκά

πνπ κ’ απηά νη πφιεηο είραλε δέζεη ηε ζέιεζε ηεο ππαίζξνπ.

Page 124: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Αθφκα, νη αγξφηεο ζε κεξηθέο πεξηθέξεηεο έθαλαλ ηελ παξάινγε

ζθέςε: κηα ζπκβαηηθή ζπλέιεπζε πιάη ζην Ναπνιένληα.

Αθνχ ε πξψηε επαλάζηαζε κεηέβαιε ηνπο αγξφηεο απφ

κηζνδνπινπάξνηθνπο ζε ειεχζεξνπο ηδηνθηήηεο ηεο γεο, ν

Ναπνιέσλ ζηεξέσζε θαη ξχζκηζε ηηο ζπλζήθεο πνπ ζα ηνπο

επηηξέπαλε λα εθκεηαιιεχνληαη αλελφριεηα ηε γε ηεο Γαιιίαο

πνπ πξηλ ιίγν είρε πεξάζεη ζηα ρέξηα ηνπο θαη λα ηθαλνπνηνχλ

ην λεαληθφ πάζνο ηνπο γηα ηδηνθηεζία. Απηφ φκσο πνπ πξνθαιεί

ηψξα ηελ θαηαζηξνθή ηνπ γάιινπ αγξφηε είλαη ν ίδηνο ν κηθξφο

ηνπ θιήξνο, ν ηεκαρηζκφο ηεο γεο, ε κνξθή ηεο ηδηνθηεζίαο πνπ

ζηαζεξνπνίεζε ν Ναπνιέσλ ζηε Γαιιία. Οη πιηθέο ζπλζήθεο

είλαη αθξηβψο εθείλεο πνπ κεηέηξεςαλ ην θενπδαξρηθφ αγξφηε

ζε κηθξφ αγξφηε θαη ην Ναπνιένληα ζε απηνθξάηνξα. Γπν

γεληέο ζηάζεθαλ αξθεηέο γηα λα δεκηνπξγήζνπλ ην

αλαπφθεπθην απνηέιεζκα: ηελ πξννδεπηηθή ρεηξνηέξεπζε ηεο

γεσξγίαο θαη ηελ πξννδεπηηθή θαηαρξέσζε ηνπ γεσξγνχ. Ζ

«λαπνιεφληεηα» κνξθή ηδηνθηεζίαο, πνπ ζηηο αξρέο ηνπ 19νπ

αηψλα ήηαλ ε πξνυπφζεζε γηα ηελ απειεπζέξσζε θαη ηνλ

πινπηηζκφ ηνπ γαιιηθνχ αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ, εμειίρηεθε ζηε

δηάξθεηα απηνχ ηνπ αηψλα ζε λφκν ηεο ππνδνχισζεο θαη ηεο

εμαζιίσζήο ηνπ. Καη αθξηβψο απηφ ην λφκν είλαη ππνρξεσκέλνο

λα δηαηεξήζεη ν δεχηεξνο Βνλαπάξηεο γηαηί απνηειεί ηελ πξψηε

απφ ηηο «λαπνιεφληεηεο ηδέεο». Κη αλ αθφκε ζπκκεξίδεηαη καδί

κε ηνπο αγξφηεο ηελ απηαπάηε φηη ε αηηία ηεο θαηαζηξνθήο ηνπο

δε βξίζθεηαη ζηελ ίδηα ηελ ηεκαρηζκέλε κηθξντδηνθηεζία, αιιά

έμσ απ’ απηήλ, ζηελ επίδξαζε πεξηζηαηηθψλ δεπηεξεχνπζαο

ζεκαζίαο, νη πεηξακαηηζκνί ηνπ ζα ζθάζνπλ ζαλ

ζαπνπλφθνπζθεο φηαλ έξζνπλ ζε επαθή κε ηηο παξαγσγηθέο

ζρέζεηο.

Ζ νηθνλνκηθή εμέιημε ηεο ηεκαρηζκέλεο κηθξντδηνθηεζίαο

αλέηξεςε απφ ηε βάζε ηνπο ηηο ζρέζεηο ησλ αγξνηψλ πξνο ηηο

άιιεο ηάμεηο ηεο θνηλσλίαο. Σνλ θαηξφ ηνπ Ναπνιένληα, ν

ηεκαρηζκφο ηεο γεο ζηελ χπαηζξν ζπκπιήξσλε ηνλ ειεχζεξν

ζπλαγσληζκφ θαη ηελ απαξρή ηεο κεγάιεο βηνκεραλίαο ζηηο

πφιεηο. Ζ αγξνηηθή ηάμε ήηαλ ε παληαρνχ παξνχζα

Page 125: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

δηακαξηπξία ελάληηα ζηελ αξηζηνθξαηία ησλ γαηνθηεκφλσλ πνπ

κφιηο είρε γθξεκηζηεί. Οη ξίδεο πνπ ε ηεκαρηζκέλε απηή

κηθξντδηνθηεζία άπισζε ζην γαιιηθφ έδαθνο ζηέξεζαλ ην

θενπδαιηζκφ απφ θάζε ηξνθή. Σα νξφζεκά ηεο απνηέιεζαλ ηα

θπζηθά νρπξά ηεο αζηηθήο ηάμεο ελάληηα ζε θάζε εγρείξεκα ησλ

παιηψλ ηεο αθεληηθψλ. Μα ζηελ πνξεία ηνπ 19νπ αηψλα ηε

ζέζε ηνπ θενπδάξρε ηελ πήξε ν ηνθνγιχθνο ησλ πφιεσλ, ηε

ζέζε ησλ θενπδαξρηθψλ ππνρξεψζεσλ ηνπ αγξφηε πνπ

ζπλδένληαλ κε ηε γε, ηελ πήξε ε ππνζήθε, ηε ζέζε ηεο

αξηζηνθξαηηθήο γαηνθηεζίαο ηελ πήξε ην αζηηθφ θεθάιαην. Ο

κηθξφο θιήξνο ηνπ αγξφηε είλαη ηψξα κφλν ην πξφζρεκα πνπ

επηηξέπεη ζηνλ θεθαιαηνθξάηε λα βγάδεη θέξδνο, ηφθν θαη

πξφζνδν απφ ηε γε, ελψ αθήλεη ζηνλ ίδην ηνλ αγξφηε λα

θνηηάμεη πψο ζα κπνξέζεη λα βγάιεη ην κεξνθάκαηφ ηνπ. Σν

ππνζεθηθφ ρξένο, πνπ βαξαίλεη ηε γαιιηθή γε, ππνρξεψλεη ηελ

αγξνηηά ηεο Γαιιίαο λα πιεξψλεη έλαλ ηφθν ίζν κε ηνλ εηήζην

ηφθν φινπ ηνπ αγγιηθνχ δεκφζηνπ ρξένπο. Ζ ηεκαρηζκέλε

κηθξντδηνθηεζία, κε ηελ ππνδνχισζή ηεο ζην θεθάιαην – θαη

ζηελ ππνδνχισζε απηή νδεγεί αλαπφθεπθηα φιε ε εμέιημή ηεο

– κεηάηξεςε ηε κάδα ηνπ γαιιηθνχ έζλνπο ζε ηξσγινδχηεο.

Γεθάμη εθαηνκκχξηα αγξφηεο (ππνινγίδνληαη καδί νη γπλαίθεο

θαη ηα παηδηά) δνπλ ζε ηξψγιεο πνπ έλα κεγάιν κέξνο έρνπλ

κνλάρα έλα άλνηγκα, έλα άιιν έρεη δπν θαη νη πην πξνλνκηνχρεο

ηξία αλνίγκαηα. Σα παξάζπξα φκσο είλαη γηα έλα ζπίηη φηη είλαη

νη πέληε αηζζήζεηο γηα ην θεθάιη. Σν Σν αζηηθφ θαζεζηψο πνπ

ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα έβαιε ην θξάηνο θξνπξφ ηνπ

λενζπζηεκέλνπ κηθξνχ θιήξνπ θαη πνπ ηνλ ιίπαλε κε δάθλεο,

έγηλε ηψξα έλαο βξπθφιαθεο πνπ ξνπθάεη ην αίκα ηνπ θαη ην

κεδνχιη ηνπ θαη ηνλ πεηάεη ζηελ αιρεκηζηηθή ρχηξα ηνπ

θεθαιαίνπ. Ο θψδηθαο ηνπ Ναπνιένληα δελ είλαη πηα παξά ν

θψδηθαο ηεο δήκεπζεο, ηεο εθπνίεζεο θαη ηνπ αλαγθαζηηθνχ

πιεζηεξηαζκνχ. ηα ηέζζεξα εθαηνκκχξηα (καδί κε ηα παηδηά

ηνπο θιπ.), ηνπο επίζεκα άπνξνπο αιήηεο, εγθιεκαηίεο θαη

πφξλεο, πνπ αξηζκεί ε Γαιιία, πξέπεη λα πξνζηεζνχλ πέληε

εθαηνκκχξηα πνπ θξέκνληαη ζην ρείινο ηνπ γθξεκλνχ θαη είηε

δνπλ ζηελ χπαηζξν είηε καδί κε ηα θνπξέιηα ηνπο θαη κε ηα

παηδηά ηνπο θεχγνπλ ζπλερψο απφ ηελ χπαηζξν ζηηο πφιεηο θαη

Page 126: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

απφ ηηο πφιεηο ζηελ χπαηζξν. Έηζη, ηα ζπκθέξνληα ησλ αγξνηψλ

δε βξίζθνληαη πηα, φπσο ηνλ θαηξφ ηνπ Ναπνιένληα, ζε αξκνλία,

αιιά ζε αληίζεζε κε ηα ζπκθέξνληα ηεο αζηηθήο ηάμεο, κε ην

θεθάιαην. πλεπψο, νη αγξφηεο βξίζθνπλ ην θπζηθφ ηνπο

ζχκκαρν θαη θαζνδεγεηή ζην πξνιεηαξηάην ησλ πφιεσλ πνπ

θαζήθνλ ηνπ είλαη ε αλαηξνπή ηνπ αζηηθνχ θαζεζηψηνο. Μα ε

ηζρπξή θαη κε απεξηφξηζηα δηθαηψκαηα θπβέξλεζε – θαη απηή

είλαη ε δεχηεξε «λαπνιεφληεηα ηδέα» πνπ ν δεχηεξνο

Ναπνιένληαο πξέπεη λα εθαξκφζεη – θαιείηαη λα ππεξαζπίζεη

κε ηε βία απηή ηελ «πιηθή» ηάμε. Κη απηή ε «πιηθή ηάμε»

ρξεζηκεχεη ζαλ ζχλζεκα ζε φιεο ηηο δηαθεξχμεηο ηνπ

Βνλαπάξηε ελάληηα ζηνπο εμεγεξκέλνπο αγξφηεο.

Γίπια ζηελ ππνζήθε πνπ επηβάιιεη ζην κηθξφ θιήξν ην

θεθάιαην, ηνλ κηθξφ θιήξν ηνλ βαξαίλνπλ αθφκα θαη νη θφξνη.

Οη θφξνη είλαη ε πεγή ηεο δσήο ηεο γξαθεηνθξαηίαο, ηνπ

ζηξαηνχ, ησλ παπάδσλ θαη ηεο απιήο, κε κηα ιέμε φινπ ηνπ

κεραληζκνχ ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο. Ζ ηζρπξή θπβέξλεζε

θαη νη βαξηνί θφξνη είλαη ηαπηφζεκα. Απφ ηελ ίδηα ηε θχζε ηεο,

ε ηεκαρηζκέλε κηθξντδηνθηεζία είλαη θαηάιιειε γηα λα

απνηειέζεη ηε βάζε κηαο παληνδχλακεο θαη αλαξίζκεηεο

γξαθεηνθξαηίαο. Γεκηνπξγεί ζ’ φιε ηελ έθηαζε ηεο ρψξαο έλα

νκνηφκνξθν επίπεδν ζρέζεσλ θαη πξνζψπσλ. πλεπψο

επηηξέπεη επίζεο ηελ νκνηφκνξθε δξάζε απφ έλα αλψηαην

θέληξν πξνο φια ηα ζεκεία απηήο ηεο νκνηφκνξθεο κάδαο.

Δθκεδελίδεη ηηο ελδηάκεζεο αξηζηνθξαηηθέο βαζκίδεο αλάκεζα

ζηε κάδα ηνπ ιανχ θαη ζηελ θξαηηθή εμνπζία. Απ’ φιεο ηηο

κεξηέο ινηπφλ, πξνθαιεί ηελ άκεζε επέκβαζε απηήο ηεο

θξαηηθήο εμνπζίαο θαη ηελ παξέκβαζε ησλ άκεζσλ νξγάλσλ ηεο.

Σέινο, δεκηνπξγεί έλαλ άλεξγν ππεξπιεζπζκφ, πνπ δε βξίζθεη

ζέζε νχηε ζηελ χπαηζξν νχηε ζηηο πφιεηο θαη ζπλεπψο αλαδεηεί

ηηο δεκνζηνυπαιιειηθέο ζέζεηο ζαλ έλα είδνο ηηκεηηθήο

ειεεκνζχλεο θαη πξνθαιεί ηε δεκηνπξγία δεκφζησλ ζέζεσλ.

Με ηηο λέεο αγνξέο πνπ άλνημε κε ηηο ιφγρεο θαη κε ηε ιεειαζία

ηεο επείξνπ, ν Ναπνιέσλ επέζηξεςε κε ηφθν ηνπο

αλαγθαζηηθνχο θφξνπο. Οη θφξνη απηνί ήηαλ έλα θεληξί γηα ηε

βηνηερλία ηνπ αγξφηε, ελψ ηψξα ηεο ιεζηεχνπλ θαη ηηο

Page 127: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ηειεπηαίεο ηεο πεγέο θαη νινθιεξψλνπλ ηελ αδπλακία ηεο λ’

αληηζηαζεί ζηελ εμαζιίσζε. Καη κηα ηεξάζηηα γξαθεηνθξαηία,

θαινληπκέλε, θαη θαινζξεκέλε, είλαη ε «λαπνιεφληεηα ηδέα»

πνπ άξεζε πεξηζζφηεξν απφ φιεο ζην δεχηεξν Βνλαπάξηε. Καη

πψο λα κελ ηνπ αξέζεη, αθνχ είλαη αλαγθαζκέλνο, δίπια ζηηο

πξαγκαηηθέο ηάμεηο ηεο θνηλσλίαο, λα δεκηνπξγήζεη κηα ηερλεηή

θάζηα, γηα ηελ νπνία ε δηαηήξεζε ηνπ θαζεζηψηνο ηνπ είλαη

δήηεκα θαζεκεξηλνχ ςσκηνχ; Γη’ απηφ κηα απφ ηηο πξψηεο

νηθνλνκηθέο πξάμεηο ηνπ ήηαλ λα αλεβάζεη πάιη ηηο απνδνρέο

ησλ ππαιιήισλ ζην παιηφ ηνπο επίπεδν θαη λα δεκηνπξγήζεη

θαηλνχξγηεο αξγνκηζζίεο.

Μηα άιιε «λαπνιεφληεηα ηδέα» είλαη ε θπξηαξρία ησλ παπάδσλ

ζαλ έλα κέζν δηαθπβέξλεζεο. Αλ φκσο ν λενδεκηνπξγεκέλνο

κηθξφο θιήξνο, ζηελ αξκνλία ηνπ κε ηελ θνηλσλία, ζηελ

εμάξηεζή ηνπ απφ ηηο θπζηθέο δπλάκεηο θαη ηελ ππνηαγή ηνπ

ζηελ εμνπζία πνπ ηνλ πξνζηαηεχεη απφ ηα πάλσ ήηαλ θπζηθά

ζξήζθνο, ν κηθξφο θιήξνο πνπ έρεη ηζαθηζηεί απφ ηα ρξέε, πνπ

βξίζθεηαη ζε δηάζηαζε κε ηελ θνηλσλία θαη ηελ εμνπζία, θαη

πνπ βγαίλεη πέξα απφ ηελ ίδηα ηε ζηελφηεηά ηνπ, γίλεηαη θπζηθά

άζξεζθνο. Ο νπξαλφο ήηαλ έλα φκνξθν ζπκπιήξσκα ζηελ πξηλ

απφ ιίγν θεξδηζκέλε ζηελή ισξίδα γεο, ηφζν κάιηζηα

πεξηζζφηεξν πνπ απ’ απηφλ εμαξηηέηαη ηη θαηξφ ζα θάλεη, γίλεηαη

φκσο βξηζηά κφιηο ζειήζνπλ λα ηνλ επηβάινπλ ζαλ

ππνθαηάζηαην ηνπ κηθξνχ θιήξνπ. Ο παπάο παξνπζηάδεηαη ηφηε

κφλν ζαλ ην κπξσκέλν ιαγσληθφ ηεο επίγεηαο αζηπλνκίαο – πνπ

θη απηή είλαη κηα άιιε «λαπνιεφληεηα ηδέα». Σελ εξρφκελε

θνξά, ε εθζηξαηεία ελάληηα ζηε Ρψκε ζα γίλεη κέζα ζηελ ίδηα

ηε Γαιιία, κα κε εληειψο αληίζεηε έλλνηα απφ θείλε ηνπ θ. ληε

Μνληαιακπέξ.

Σέινο, ην απνθνξχθσκα ησλ «λαπνιεφληεησλ ηδεψλ» είλαη ε

ππεξνρή ηνπ ζηξαηνχ. Ο ζηξαηφο ήηαλ ππφζεζε ηηκήο ησλ

κηθξψλ αγξνηψλ, ήηαλ νη ίδηνη ηνπο κεηακνξθσκέλνη ζε ήξσεο,

ήηαλ απηνί πνπ ππεξάζπηδαλ ηελ θαηλνχξγηα ηδηνθηεζία ηνπο

απφ ηνπο εμσηεξηθνχο ερζξνχο, απηνί πνπ δφμαδαλ ηε

λεναπνθηεκέλε εζληθή ηνπο ελφηεηα, πνπ ιεειαηνχζαλ θη

Page 128: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

επαλαζηαηνπνηνχζαλ ηνλ θφζκν. Ζ ζηνιή ήηαλ ε δηθή ηνπο

θξαηηθή θνξεζηά, ν πφιεκνο ήηαλ ε πνίεζή ηνπο, ν κηθξφο

θιήξνο πνπ ζηε θαληαζία ηνπο κεγάισλε θαη ζηξνγγχιεπε ήηαλ

ε παηξίδα ηνπο, θαη ν παηξησηηζκφο ήηαλ ε ηδαληθή κνξθή ηνπ

αηζζήκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο. Οη ερζξνί φκσο πνπ ελάληηά ηνπο ν

γάιινο αγξφηεο έρεη λα ππεξαζπίζεη ηελ ηδηνθηεζία ηνπ ζήκεξα,

δελ είλαη πηα νη θνδάθνη, κα νη δηθαζηηθνί θιεηήξεο θαη νη

θνξνεηζπξάθηνξεο. Ο κηθξφο θιήξνο δε βξίζθεηαη πηα ζ’ απηφ

πνπ ιέγεηαη παηξίδα, αιιά ζην βηβιίν ππνζεθψλ. Ο ίδηνο ν

ζηξαηφο δελ είλαη πηα ην άλζνο ηεο αγξνηηθήο λενιαίαο, είλαη ην

βαιηνινχινπδν ηνπ αγξνηηθνχ θνπξεινπξνιεηαξηάηνπ.

Απνηειείηαη ζε κεγάιν κέξνο απφ αληηθαηαζηάηεο, απφ

ππνθαηάζηαηα, αθξηβψο φπσο θαη ν δεχηεξνο Βνλαπάξηεο δελ

είλαη παξά έλαο αληηθαηαζηάηεο, ην ππνθαηάζηαην ηνπ

Ναπνιένληα. Σα εξσηθά θαηνξζψκαηά ηνπ ηα εθπιεξψλεη ηψξα

κε ην άγξην θπλήγεκα ησλ αγξνηψλ, κε ηελ εμάζθεζε ησλ

θαζεθφλησλ ηνπ ρσξνθχιαθα θαη φηαλ νη εζσηεξηθέο

αληηθάζεηο ηνπ ζπζηήκαηφο ηνπ θπλεγνχζαλ ηνλ αξρεγφ ηεο

εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε έμσ απφ ηα γαιιηθά ζχλνξα, ν

ζηξαηφο ηνπ χζηεξα απφ κεξηθέο ιεζηξηθέο πξάμεηο, δε ζα

δξέςεη δάθλεο, αιιά μπιηέο.

Βιέπνπκε φηη φιεο νη «λαπνιεφληεηεο ηδέεο» είλαη ηδέεο ηνπ

κηθξνχ θιήξνπ πνπ δελ έρεη αθφκα αλαπηπρζεί θαη πνπ

βξίζθεηαη ζηε θξεζθάδα ηεο λεφηεηάο ηνπ, γηα ην κηθξφ φκσο

θιήξν πνπ έρεη δήζεη ηε δσή ηνπ νη ηδέεο απηέο είλαη έλαο

παξαινγηζκφο. Δίλαη νη παξαηζζήζεηο ηεο ζαλάζηκεο αγσλίαο

ηνπ, ιέμεηο πνπ κεηαηξέπνληαη ζε θξάζεηο, πλεχκαηα πνπ

γίλνληαη θαληάζκαηα. Ζ παξσδία φκσο ηεο απηνθξαηνξίαο ήηαλ

αλαγθαία γηα λα απαιιάμεη ηε κάδα ηνπ γαιιηθνχ έζλνπο απφ ην

βάξνο ηεο παξάδνζεο θαη γηα λα πξνβάιεη ζε θαζαξή κνξθή

ηελ αληίζεζε αλάκεζα ζηελ θξαηηθή δχλακε θαη ζηελ θνηλσλία.

Μαδί κε ηελ πξννδεπηηθή ζπληξηβή ηεο ηεκαρηζκέλεο

κηθξντδηνθηεζίαο, θαηαξξέεη θη νιφθιεξν ην ζεκειησκέλν πάλσ

ηεο θξαηηθφ νηθνδφκεκα. Ο θξαηηθφο ζπγθεληξσηηζκφο πνπ

ρξεηάδεηαη ε ζχγρξνλε θνηλσλία πςψλεηαη κνλάρα πάλσ ζηα

εξείπηα ηνπ ζηξαηησηηθνχ γξαθεηνθξαηηθνχ θπβεξλεηηθνχ

Page 129: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

κεραληζκνχ, πνπ είρε ζθπξειαηεζεί ζε αληίζεζε κε ηε

θενπδαξρία. (ζ. ζ. ηελ έθδνζε ηνπ 1852 ε παξάγξαθνο απηή

ηειεηψλεη κε ηηο παξαθάησ γξακκέο πνπ ηηο παξέιεηςε ν Μαξμ

ζηελ έθδνζε ηνπ 1869: «Ζ ζπληξηβή ηεο θξαηηθήο κεραλήο δε

ζα βάιεη ζε θίλδπλν ην ζπγθεληξσηηζκφ. Ζ γξαθεηνθξαηία είλαη

κφλν ε θαηψηεξε θαη βάλαπζε κνξθή ελφο ζπγθεληξσηηζκνχ

πνπ βαξχλεηαη αθφκα κε ηελ αληίζεζή ηεο, κε ην θενπδαιηζκφ.

Μαδί κε ηελ απνγνήηεπζή ηνπ απφ ηε λαπνιεφληεηα

παιηλφξζσζε ν γάιινο ρσξηθφο ράλεη ηελ πίζηε ζην κηθξφ

θιήξν ηνπ, θαηαξξέεη νιφθιεξν ην θξαηηθφ νηθνδφκεκα πνπ

είλαη αλνηθνδνκεκέλν πάλσ ζ’ απηφ ην κηθξφ θιήξν θαη ε

πξνιεηαξηαθή επαλάζηαζε απνθηά ηε ρνξσδία πνπ ρσξίο ε

κνλσδία ηεο κεηαηξέπεηαη ζε θχθλεην άζκα ζ’ φια ηα αγξνηηθά

έζλε».

Ζ θαηάζηαε ηνπ γάιινπ αγξφηε καο ιχλεη ην αίληγκα ησλ

γεληθψλ εθινγψλ ηεο 20 θαη 21 ηνπ Γεθέκβξε, πνπ νδήγεζαλ ην

δεχηεξν Βνλαπάξηε ζην φξνο ηλά φρη γηα λα πάξεη, αιιά γηα λα

ππαγνξεχζεη λφκνπο.

Ήηαλ νινθάλεξν φηη ε αζηηθή ηάμε δελ είρε ηψξα άιιε εθινγή

απφ ην λα εθιέμεη ην Βνλαπάξηε. ηαλ ζηε ζχλνδν ηεο

Κσλζηαληίλαο νη πνπξηηαλνί παξαπνλέζεθαλ γηα ηελ αθφιαζηε

δσή ησλ παπψλ θαη ζξελνινγνχζαλε γηα ηελ αλάγθε κηαο

αλακφξθσζεο ησλ εζψλ, ν θαξδηλάιηνο Πηεξ λη’ Αίγχ ηνπο

θψλαμε: «Μνλάρα ν ίδηνο ν δηάβνινο κπνξεί ηψξα λα ζψζεη ηελ

θαζνιηθή εθθιεζία θαη ζεηο δεηάηε αγγέινπο!». Σν ίδην θαη ε

γαιιηθή αζηηθή ηάμε θψλαδε χζηεξα απφ ην πξαμηθφπεκα:

«Μνλάρα ν αξρεγφο ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε κπνξεί

λα ζψζεη ηψξα ηελ αζηηθή θνηλσλία! Μνλάρα ε θιεςηά κπνξεί

λα ζψζεη ηψξα ηελ ηδηνθηεζία, ε επηνξθία ηε ζξεζθεία, ηα λφζα

ηελ νηθνγέλεηα, ε αηαμία ηελ ηάμε!».

Ο Βνλαπάξηεο, ζαλ δχλακε ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο πνπ

έγηλε αλεμάξηεηε, ληψζεη ζαλ απνζηνιή ηνπ λα εμαζθαιίζεη ην

«αζηηθφ θαζεζηψο». Ζ δχλακε απηνχ ηνπ αζηηθνχ θαζεζηψηνο

είλαη ε κεζαία ηάμε. Γη’ απηφ ην ιφγν ν Βνλαπάξηεο

Page 130: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

παξνπζηάδεηαη ζαλ εθπξφζσπνο ηεο κεζαίαο απηήο ηάμεο θαη

εθδίδεη δηαηάγκαηα κ’ απηφ ην πλεχκα. Χζηφζν. Ο ίδηνο έρεη

θάπνηα αμία κφλν θαη κφλν γηαηί ζχληξηςε θαη ζπληξίβεη

θαζεκεξηλά ηελ πνιηηηθή δχλακε απηήο ηεο κεζαίαο ηάμεο. Γη’

απηφ ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ αληίπαιν ηεο πνιηηηθήο θαη

θηινινγηθήο δχλακεο ηεο κεζαίαο ηάμεο. Πξνζηαηεχνληαο φκσο

ηελ πιηθή ηεο δχλακε, αλαπαξάγεη ηελ πνιηηηθή ηεο δχλακε. Γη’

απηφ ην ιφγν είλαη ππνρξεσκέλνο λα δηαηεξεί ζηε δσή ηελ αηηία,

θαη λα εμαθαλίδεη ην απνηέιεζκα παληνχ φπνπ παξνπζηάδεηαη.

Απηφ φκσο δε κπνξεί λα γίλεη δίρσο κηθξνκπεξδέκαηα ηεο

αηηίαο κε ην απνηέιεζκα, αθνχ ζηελ αιιειεπίδξαζή ηνπο

ράλνπλ θαη ηα δπν ηα δηαθξηηηθά γλσξίζκαηά ηνπο. Δθδίδνπλ

ινηπφλ λέα δηαηάγκαηα πνπ ζβήλνπλ ηελ νξνζεηηθή γξακκή

αλάκεζά ηνπο. Σαπηφρξνλα ν Βνλαπάξηεο ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ

εθπξφζσπν ησλ αγξνηψλ θαη γεληθά ηνπ ιανχ πνπ ζέιεη λα

θάλεη επηπρηζκέλεο ηηο θαηψηεξεο ιατθέο ηάμεηο κέζα ζηα

πιαίζηα ηεο αζηηθήο θνηλσλίαο ελάληηα ζηελ αζηηθή ηάμε.

Δθδίδνπλ ινηπφλ λέα δηαηάγκαηα, πνπ ππεμαηξνχλ εθ ησλ

πξνηέξσλ απφ ηνπο «αιεζηλνχο ζνζηαιηζηέο» ηελ θπβεξλεηηθή

ηνπο ζνθία. Ο Βνλαπάξηεο φκσο ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ πξηλ απ’

φια αξρεγφ ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, εθπξφζσπν ηνπ

θνπξεινπξνιεηαξηάηνπ ζην νπνίν αλήθνπλ ν ίδηνο, ην

πεξηβάιινλ ηνπ, ε θπβέξλεζή ηνπ θαη ν ζηξαηφο ηνπ θαη

ελδηαθέξεηαη πξηλ απ’ φια λα επεξγεηήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ λα

ηξαβά απφ ην δεκφζην ηακείν ηα γξακκάηηα ηνπ ιαρείνπ ηεο

Καιηθνξλίαο. Καη επηβεβαηψλεη ηε ζέζε ηνπ ζαλ αξρεγνχ ηεο

εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε κε δηαηάγκαηα, δίρσο δηαηάγκαηα

θαη παξά ηα δηαηάγκαηα.

Απηφ ην αληηθαηηθφ θαζήθνλ ηνπ αλζξψπνπ εμεγεί ηηο

αληηθάζεηο ηεο θπβέξλεζήο ηνπ, ηα ζπγθερπκέλα ςειαθήκαηα

εδψ θαη εθεί πνπ κ’ απηά πξνζπαζεί άιινηε λα θεξδίζεη θαη

άιινηε λα ηαπεηλψζεη απηή ή εθείλε ηελ ηάμε θαη πνπ ηηο

μεζεθψλεη φιεο καδί ελαληίνλ ηνπ, ηνπ αλζξψπνπ πνπ ε

πξαθηηθή ηνπ αβεβαηφηεηα απνηειεί κηα εμαηξεηηθά θσκηθή

αληίζεζε κε ην επηηαθηηθφ, θαηεγνξεκαηηθφ χθνο ησλ

Page 131: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

θπβεξλεηηθψλ πξάμεσλ, έλα χθνο πνπ ην αληηγξάθεη πηζηά απφ

ην ζείν.

Ζ βηνκεραλία θαη ην εκπφξην, δει. νη ππνζέζεηο ηεο κεζαίαο

ηάμεο, πξέπεη λα αλζίζνπλ ζαλ κέζα ζε ζεξκνθήπην θάησ απφ

ηελ ηζρπξή θπβέξλεζε. Γη’ απηφ έρνπκε ηελ έθδνζε πιήζνπο

εθρσξήζεσλ γηα ζηδεξνδξνκηθέο γξακκέο. Πξέπεη φκσο λα

πινπηίζεη θαη ην ίδην ην βνλαπαξηηθφ θνπξεινπξνιεηαξηάην. Γη’

απηφ έρνπκε ζην ρξεκαηηζηήξην ην θεξδνζθνπηθφ παηρλίδη κε ηηο

ζηδεξνδξνκηθέο εθρσξήζεηο απφ ηνπο κπεκέλνπο απφ ηα πξηλ ζ’

απηέο. Μα δελ παξνπζηάδνληαη πνπζελά θεθάιαηα γηα ηελ

θαηαζθεπή ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ γξακκψλ. Τπνρξεψλεηαη

ινηπφλ ε ηξάπεδα λα δαλείδεη ρξήκαηα γηα ηελ αγνξά κεηνρψλ

ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ εηαηξηψλ. Μα ηαπηφρξνλα ζέινπλ λα

εθκεηαιιεπζνχλ πξνζσπηθά ηελ ηξάπεδα θαη γη’ απηφ ηελ

θαινπηάλνπλ. Απαιιάζζνπλ ινηπφλ ηελ ηξάπεδα απφ ηελ

ππνρξέσζε λα δεκνζηεχεη ηελ εβδνκαδηαία θαηάζηαζή ηεο.

πκθσλία ιένληνο ηεο ηξάπεδαο κε ηελ θπβέξλεζε. Πξέπεη λα

εμαζθαιηζηεί εξγαζία ζην ιαφ. Γηαηάδνληαη ινηπφλ δεκφζηα

έξγα. Μα ηα δεκφζηα έξγα απμάλνπλ ηηο θνξνινγηθέο

ππνρξεψζεηο ηνπ ιανχ. Διάηησζε ινηπφλ ησλ θφξσλ

πιήηηνληαο εηζνδεκαηίεο, κε ηε κεηαηξνπή ησλ νκνινγηψλ ησλ

5% ζε νκνινγίεο ησλ 4½%. Πξέπεη φκσο μαλά λα δνζεί θαη ζηηο

κεζαίεο ηάμεηο θάπνην θνθαιάθη. Γηπιαζίαζκα ινηπφλ ηνπ

θφξνπ ζην θξαζί γηα ηνλ θνζκάθε πνπ ην αγνξάδεη ιηαληθά θαη

ειάηησζε ηνπ θφξνπ ζην κηζφ γηα ηε κεζαία ηάμε πνπ ην πίλεη

ρνλδξηθά. Γηάιπζε ησλ πξαγκαηηθψλ εξγαηηθψλ νξγαλψζεσλ,

ππνζρέζεηο φκσο γηα κειινληηθά ζαχκαηα νξγάλσζεο. Πξέπεη

λα βνεζεζνχλ νη αγξφηεο. Ηδξχνπλ ινηπφλ ππνζεθηθέο ηξάπεδεο

πνπ επηζπεχδνπλ ηελ θαηαρξέσζή ηνπο θαη επηηαρχλνπλ ηε

ζπγθέληξσζε ηεο ηδηνθηεζίαο. Οη ηξάπεδεο απηέο φκσο πξέπεη

λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λ’ απνζπάζνπλ ρξήκαηα απφ ηα

δεκεπκέλα ρηήκαηα ηνπ νίθνπ ηεο Οξιεάλεο. Δπεηδή φκσο

θαλέλαο θεθαιαηνχρνο δε ζέιεη λα δερηεί απηφ ηνλ φξν πνπ δελ

πεξηιακβάλεηαη ζηα δηαηάγκαηα. Ζ ππνζεθηθή ηξάπεδα

παξακέλεη έλα απιφ δηάηαγκα θιπ., θιπ.

Page 132: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

Ο Βνλαπάξηεο ζα ήζειε λα θαίλεηαη ν παηξηαξρηθφο επεξγέηεο

φισλ ησλ ηάμεσλ. Γελ κπνξεί φκσο λα δφζε ηίπνηα ζηε κηα, αλ

δελ πάξεη απφ ηελ άιιε. πσο ζηελ επνρή ηεο Φξνλη ιέγαλε γηα

ην δνχθα ληε Γθηδ φηη ήηαλ ν πην ππνρξεσηηθφο άλζξσπνο ηεο

Γαιιίαο, γηαηί είρε κεηαηξέςεη φια ηα ρηήκαηά ηνπ ζε

ππνρξεψζεηο ησλ νπαδψλ ηνπ απέλαληί ηνπ, έηζη ήζειε θαη ν

Βνλαπάξηεο λα είλαη ν πην ππνρξεσηηθφο άλζξσπνο ηεο Γαιιίαο

θαη λα κεηαηξέςεη φιε ηελ πεξηνπζία, φιε ηελ εξγαζία ηεο

Γαιιίαο ζε κηα πξνζσπηθή ππνρξέσζε απέλαληί ηνπ. Θα ήζειε

λα θιέςεη νιφθιεξε ηε Γαιιία γηα λα κπνξέζεη λα αγνξάζεη

μαλά ηε Γαιιία κε γαιιηθφ ρξήκα, γηαηί ζαλ αξρεγφο ηεο

εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε πνπ είλαη, πξέπεη λ’ αγνξάδεη

εθείλν πνπ πξφθεηηαη λα ηνπ αλήθεη,. Καη φινη νη θξαηηθνί

ζεζκνί, ε γεξνπζία, ην ζπκβνχιην ηεο επηθξαηείαο, ην

λνκνζεηηθφ ζψκα, ε ιεγεψλα ηεο ηηκήο, ην ζηξαηησηηθφ

κεηάιιην, ηα πιπληήξηα, ηα δεκφζηα έξγα, νη ζηδεξφδξνκνη, ην

γεληθφ επηηειείν ηεο εζλνθπιαθήο πνπ είρε κείλεη ρσξίο

ζηξαηηψηεο θαη ηα δεκεπκέλα θηήκαηα ηνπ νίθνπ ηεο Οξιεάλεο

– φια ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα κπνξεί λ’ αγνξάδεη. Κάζε ζέζε

ζην ζηξαηφ θαη ζηελ θπβεξλεηηθή κεραλή γίλεηαη κέζν

εμαγνξάο. Σν ζπνπδαηφηεξν φκσο ζ’ απηή ηελ επηρείξεζε, φπνπ

παίξλνπλ απφ ηε Γαιιία γηα λα ηεο μαλαδίλνπλ, είλαη ηα

πνζνζηά πνπ, κέζα ζηα πάξε δψζε, πέθηνπλ ζηηο ηζέπεο ηνπ

αξρεγνχ θαη ησλ κειψλ ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε. Ζ

επθπνινγία, κε ηελ νπνία ε θφκηζζα Λ., ε εξσκέλε ηνπ θ. ληε

Μνξλχ, ραξαθηήξηζε ηε δήκεπζε ησλ θηεκάησλ ηνπ νίθνπ ηεο

Οξιεάλεο: “c’ est le premier vol de l’ aigle” (ζ. ζ. Vol ζηα

γαιιηθά ζεκαίλεη πηήζε θαη θιπή. (εκείσζε ηνπ Κ. Μαξμ). Σε

θξάζε απηή επνκέλσο ζα ηε κεηαθξάδακε ειιεληθά έηζη:

«Δίλαη ην πξψην πέηαγκα (θινπή) ηνπ αεηνχ») εθαξκφδεηαη ζε

φιεο ηηο πηήζεηο απηνχ ηνπ αεηνχ πνπ είλαη πεξηζζφηεξν θνξάθη

παξά αεηφο. Ο ίδηνο θαη νη νπαδνί ηνπ επαλαιακβάλνπλ θάζε

κέξα εθείλν πνπ ν ηηαιφο θαξηνπζηαλφο θαιφγεξνο έιεγε ζην

θηιάξγπξν, πνπ απαξηζκνχζε θαπρεζηάξηθα ην βηφο ηνπ, πνπ ζα

ηνπ έθηαλε γηα ρξφληα λα μεθνθαιίδεη: “tu fai conto sopra I beni,

bisogna prima far il copra gli anni”. (ζ. ζ. «Λνγαξηάδεηο ηα

αγαζά ζνπ, ζα έπξεπε πην κπξνζηά λα ινγάξηαδεο ηα ρξφληα

Page 133: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

ζνπ».) Γηα λα κε ράζνπλ ην ινγαξηαζκφ ζηα ρξφληα, κεηξάλε κε

ηα ιεπηά ηεο ψξαο. ηελ απιή, ζηα ππνπξγεία, ζηελ θνξπθή ηεο

δηνίθεζεο θαη ηνπ ζηξαηνχ ζηξηκψρλεηαη έλαο εζκφο απφ

ππνθείκελα, πνπ γηα ηνλ θαιχηεξν απ’ απηνχο κπνξείο λα πεηο

φηη δελ μέξεη απφ πνχ βαζηάεη ε ζθνχθηα ηνπ, έλαο ζνξπβψδηθνο,

θαθνθεκηζκέλνο, αξπαρηηθφο ζπξθεηφο απφ κπνέκ, πνπ ρψλεηαη

ζηηο ζηνιέο κε ηα γαιφληα κε ηελ ίδηα ρνλδξνεηδή

κεγαινπξέπεηα φπσο θαη νη κεγάινη αμησκαηνχρνη ηνπ νπινχθ.

Μπνξεί λα απνθηήζεη θαλείο κηα παξαζηαηηθή εηθφλα γη’ απηφ

ην αλψηεξν ζηξψκα ηεο εηαηξίαο ηεο 10 ηνπ Γεθέκβξε, αλ

αλαινγηζηεί φηη εζηθνιφγνο ηεο είλαη ν Βεξφλ – Κξεβέι (ζ. ζ. Ο

Μπαιδάθ ζην έξγν ηνπ “Cousine Bette” δσγξαθίδεη ζην

πξφζσπν ηνπ Κξεβέι, πνπ ηνλ πεξηέγξαςε έρνληαο γηα πξφηππν

ηνλ ηδηνθηήηε ηεο εθεκεξίδαο “Constilionel” δφθηνξα Βεξφλ

ηνλ πέξα γηα πέξα έθιπην παξηζηλφ θηιηζηαίν. (εκείσζε ηνπ Κ.

Μαξμ)”. Καη ζηνραζηήο ηεο ν Γθξαληέ ληε Καζαληάθ. ηαλ ν

Γθηδφ, ηνλ θαηξφ ηεο πξσζππνπξγίαο ηνπ, ρξεζηκνπνηνχζε

απηφλ ηνλ Γθξαληέ ζε κηα ζθνηεηλή εθεκεξίδα ελάληηα ζηε

δπλαζηηθή αληηπνιίηεπζε, ζπλήζηδε λα ηνλ επαηλεί κε ηελ

παξαθάησ απνζηξνθή: “c’ est le roi des droles”, «είλαη ν

βαζηιηάο ησλ γεινίσλ». Θα είρακε άδηθν αλ ζπκνχκαζηε ηελ

αληηβαζηιεία ηνπ Λνπδνβίθνπ XV φηαλ βιέπνπκε ηελ απιή θαη

ηελ θιίθα ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε. Γηαηί «ε Γαιιία

γλψξηζε σο ηψξα αξθεηέο θπβεξλήζεηο απφ καηηξέζζεο, κα πνηέ

αθφκα κηα θπβέξλεζε απφ nommes entretenus”. (ζ. ζ. Λφγηα

ηεο θπξίαο Εηξαξληέλ. (εκείσζε ηνπ Κ. Μαξμ). Hommes

entretenus ζεκαίλεη: αγαπεηηθνί).

Κπλεγεκέλνο απφ ηηο αληηθαηηθέο απαηηήζεηο ηεο θαηάζηαζήο

ηνπ θαη ηαπηφρξνλα, αλαγθαζκέλνο ζαλ ηαρπδαθηπινπξγφο λα

θξαηάεη ηα κάηηα ηνπ θνηλνχ θαξθσκέλα πάλσ ηνπ, ζαλ

αλαπιεξσηήο ηνπ Ναπνιένληα, κε ζπλερείο εθπιήμεηο,

θάλνληαο δει. θάζε κέξα θαη έλα πξαμηθφπεκα ζε κηθξνγξαθία,

ν Βνλαπάξηεο αλαζηαηψλεη νιφθιεξε ηελ αζηηθή νηθνλνκία,

βάδεη ρέξη ζε φια φζα ζηελ επαλάζηαζε ηνπ 1848 θαίλνληαλ

απαξαβίαζηα, θάλεη άιινπο λα ππνκέλνπλ ηελ επαλάζηαζε θαη

άιινπο λα επηζπκνχλ ηελ επαλάζηαζε θαη δεκηνπξγεί ηελ

Page 134: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο

αλαξρία ζην φλνκα ηεο ηάμεο, ελψ ηαπηφρξνλα αθαηξεί απ’ φιε

ηελ θπβεξλεηηθή κεραλή ην θσηνζηέθαλν, ηε βεβειψλεη θαη

ηελ θάλεη απαίζηα θαη γεινία καδί. Ζ ιαηξεία ηνπ αγίνπ ρηηψλα

ηνπ Σξηεξ (ζ. ζ. Έλα «ηεξφ» ιείςαλν πνπ ην 1844 ην εθζέζαλε

ζε πξνζθχλεκα νη αληηδξαζηηθνί θαζνιηθνί παπάδεο ζην

κεηξνπνιηηηθφ λαφ ηνπ Σξηεξ) επαλαιακβάλεηαη ζην Παξίζη κε

ηε κνξθή ηεο ιαηξείαο ηνπ λαπνιεφληεηνπ απηνθξαηνξηθνχ

καλδχα: ηαλ φκσο ν απηνθξαηνξηθφο καλδχαο θαιχςεη

επηηέινπο ηνπο ψκνπο ηνπ Λνπδνβίθνπ Βνλαπάξηε ζα

γθξεκηζηεί απφ ην χςνο ηεο ζηήιεο ηεο Βαληφκ ν νξεηράιθηλνο

αλδξηάληαο ηνπ Ναπνιένληα.

Γξάθηεθε απφ ηνλ Καξι Μαξμ ζην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ην

Γεθέκβξε 1851 σο ην Μάξηε 1852. Γεκνζηεχζεθε ζην

πεξηνδηθφ “Die Revolution”, Νέα Τφξθε 1852

Μηα δεχηεξε αλαζεσξεκέλε θαη δηνξζσκέλε έθδνζε ηνπ Μαξμ

βγήθε ζε βηβιηαξάθη ζην Ακβνχξγν ην 1869.

χκθσλα κε ην θείκελν ηεο δεχηεξεο έθδνζεο θαη παίξλνληαο

ππφςε ηελ Σξίηε έθδνζε πνπ βγήθε ην 1885.

Σν βηβιίν δεκνζηεχηεθε ζην ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΚΑΦΔΝΔΗΟ ζε

ζπλέρεηεο κε ηελ επηκέιεηα ηνπ Παλαγηψηε Βήρνπ.

ΤΕΛΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ

http://politikokafeneio.com

Page 135: Καρλ Μαρξ - Η 18η Μπρυμαίρ Του Λουδοβίκου Βοναπάρτη Πολιτικό Καφενείο