Download - Yalova Folklore Museum

Transcript
Page 1: Yalova Folklore Museum

Λαογραφικό Μουσείο Γιάλοβας Κ.Μπαλαφούτης– Α.Καραμπάτσος

Τηλ: 6937131609

Τηλ 27230-22585

www.laografos.gr - [email protected]

24001 – Πύλος, Μεσσηνίας

Page 2: Yalova Folklore Museum

Στο φυλλάδιο που κρατάτε στα χέρια σας γίνεται γιά πρώτη φορά η παρουσίαση, όπως και το ιστορικό της ίδρυσης του :

Λαογραφικού Μουσείου Γιάλοβας

«Κ.Μπαλαφούτης– Α.Καραμπάτσος» Είναι μιά ιστορία που την έζησαν αυτοί που έζησαν εαυτούς, αυτούς που έζησαν εμάς και που μεταλαμπαδεύουμε εμείς στα παιδιά μας. Από τις γνώσεις τους τις εφευρέσεις τους και τις δραστηριότητές τους δημιουργήθηκαν οι συνθήκες που ζούμε σήμερα εμείς.

Η γνώση μας γύρω από την ιστορία και τον πολιτισμό των ανθρώπων που μας δημιούργησαν τον κόσμο που ζούμε, είναι η ασφαλέστερη οδός που μας οδηγεί σε ένα σίγουρο μέλλον.

Όλα τα αντικείμενα ενός Λαογραφικού Μουσείου είναι οι απτές αποδείξεις για όσα πιό πάνω είπαμε. Σε κάθε αντικείμενο υπάρχει ο ιδρώτας του πατέρα μας του παππού μας και όλων των προγόνων μας.

Εάν είμαστε άξιοι να ζήσουμε καλύτερα από αυτούς, αυτό εξαρτάται μόνο από εμάς.

Ας γίνουμε άξιοι μελετητές των στοιχείων που μας παρέδωσα και προσεκτικοί οδηγοί για να φτάσουμε σώοι στο τέρμα της ζωής και να παραδώσουμε τη σκυτάλη στους επερχόμενους.

Μια επίσκεψή σας σε ένα Λαογραφικό Μουσείο θα σας πείσει για του λόγου το αληθές.

Τότε μόνο θα έχουμε επιτελέσει την αποστολή μας.

Αντί προλόγου

Page 3: Yalova Folklore Museum

Η περιοχή που σήμερα καλούμε Ναβαρίνο, δεν έπαψε ποτέ να λείπει από την Ελληνική ιστορία.

Άλλοτε έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως την εποχή του βασιλιά Νέστορα, στον Τρωικό πόλεμο, στους Αθηναϊκούς χρόνους του Δημοσθένη, στα Ορλοφικά, στη μάχη της Σχοινόλακας, στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, στον αθλητισμό όπως την εποχή του Τσικλητήρα, όπως και στη σύγχρονη εποχή του Νετρίνου και της παγκοσμίου εμβέλειας ξενοδοχειακών επιχειρήσεων της COSTA MARE- COSTA NAYARINO.

Σε αυτό συνετέλεσε η γεωγραφική θέση της Πύλου, το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου, τα δύο Κάστρα της όπως και τα κάστρα της Μεθώνης, Κορώνης, Ανδρούσας, Αρκαδίας (Κυπαρισσίας) και άλλων. Σήμερα, μπορούμε να θαυμάσουμε τα ανάκτορα του Νέστορα, την Αρχαία Ιθώμη κ.α. Σε όλα αυτά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τη φυσική ομορφιά όπως και το ήπιο κλίμα της Μεσσηνιακής Γης.

Την τελευταία χιλιετία έγιναν πάρα πολλά γεγονότα με τις Σταυροφορίες και τον ερχομό της Ενετοκρατίας, Τουρκοκρατίας που εναλλάσσονταν και ταλαιπωρούσαν το ντόπιο πληθυσμό.

Οι Τεύτονες ιππότες στην Ανατολική Ευρώπη, άλλαξαν τον ρου της ιστορίας και δημιούργησαν νέες καταστάσεις.

Μετά τη συμπλήρωση της κατάκτησης της Πελοποννήσου το 1209 από τον Γοδεφρείδο Βιλεαρδουίνο και την ίδρυση του Πριγκιπάτου του Μορέα ο πρίγκιπας Γοδεφρείδος παραχώρησε από τέσσερα φέουδα στα πράγματα των Ναϊτών και των Τευτόνων Ιπποτών. Το τευτονικό Τάγμα διατηρούσε τα φέουδα στην περιοχή της Καλαμάτας.

Το 1307 ο Τεύτονας προκαθήμενος του Μορέα, Ρούντολφ Σόππε ανέλαβε καθήκοντα Υποδιοικητή του Αρχηγού της Εταιρείας των Ναυαρέων μισθοφόρων στην Πελοπόννησο, Πέτρο Μπορντό ντε Σαν Σουπεράν. Από αυτούς τους Ναυαρέους πήρε και η σημερινή Πυλία την ονομασία ΝΑΥΑΡΙΝΟ. Η παρουσία του τεκτονικού Τάγματος στην Πελοπόννησο παρέμεινε σταθερή και κατά την Βενετική Διακυβέρνηση.

Το 1401 ο προκαθήμενος του τάγματος Γιάκομπ Φον Αρκελ επιβραβεύτηκε από τους Βενετούς για τις υπηρεσίες του, με δύο αμπελώνες στη Μεθώνη και Κορώνη.

Η παρουσία των Τευτόνων στην Πελοπόννησο τερματίστηκε με τη διαδοχική κατάληψή της από τους Βυζαντινούς και τους Οθωμανούς.

Επαρχία Πυλίας Λίγα λόγια για την περιοχή

Page 4: Yalova Folklore Museum

«Πας άνθρωπος εν τη προσκαίρω τούτη ζωή υποφέρει διάφορα, άλλοτε μεν καλά και άλλοτε κακά. Άλλοι μεν άνθρωποι διάγουν βίον ευδαίμονα, άλλοι δε δυστυχή. Ταύτα δε αμφότερα αποδίδουν εις την τύχην, εγώ τουλάχιστον αποδίδω εις εσφαλμένην την ιδέαν των. Όλα δε όσα ο άνθρωπος καλά ή κακά μετέρχεται εν τω βίω του είναι θέλημα θεού.

Είμαι γεννηθείς κατά το έτος 1869. Ανατραφείς δε ενταύθα ουδέν εννόησα, μέχρι κατά το έτος 1880 οπότε επήγα εις Μεθώνην εις το Δημοτικόν Σχολείον, κατά δε το έτος 1883 επανελθόν μετά μηνιαίας φοιτήσεως εις Σχολαρχείον και έμενον εργαζόμενος επί των κτημάτων και αγρών. Κατά το έτος 1890 εισελθόν εις το 21ον έτος της ηλικίας μου και κατά τον νόμον της πατρίδος κατετάγην εις τον στρατόν εις το 1ον Πεζικόν Σύνταγμα εδρεύον εν Αθήναις. Μετά δε εξάμηνον εκγύμνασι απεστάλην μετά είκοσιν άλλων στρατιωτών εις Κέρκυραν προς καθησύχασιν της οργής των Χριστιανών εναντίον των Ισραηλιτών, ένεκεν φονευμένης νεανίδος την οποίαν ηύρον οι χριστιανοί και υπέθεσαν ότι την είχον σφάξει οι εβραίοι διά το έθιμόν των το οποίον έχουν να μεταλάβουν προς σωτηρίαν τούτων.»

Τα χειρόγραφα του παππού Μητσάκου (Δημητρίου Μπαλαφούτη) από τον Ευαγγελισμό Πυλίας μας δίνουν πολλές πληροφορίες για τον εποικισμό της αραιοκατοικημένης περιοχής και την κοινωνικοπολιτική ζωή μετά την απελευθέρωση του Ελληνικού Κράτους μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Μας άφησε πολλά γραπτά για τη θρησκεία, εκπαίδευση, Δημόσια Τάξη, κοινωνική ζωή και πολλά άλλα.

Γράφει με λεπτομέρεια για τις μάχες στα Φάρσαλα και στο Δομοκό το 1897 και μας μεταφέρει εικόνες που μόνο μια βιντεοκάμερα θα μπορούσε να μας παρουσιάσει.

Οι συγκυρίες της εποχής εκείνης με τον ταυτόχρονο ξεσηκωμό για την απελευθέρωση της Κρήτης άφησαν αβοήθητους τους στρατιώτες που νικούσαν τους Τούρκους, Στη συνέχεια, οι Τούρκοι ανέτρεψαν το σκηνικό και έφεραν τους πρόσφυγες της περιοχής στα Καμένα Βούρλα.

Να βλέπεις, γράφει, μια μάνα με πέντε παιδιά και να παίρνει το ένα στην πλάτη και τα άλλα να τα αφήνει στο έλεος των… Τούρκων. Οι πεινασμένοι πρόσφυγες ζητούσαν από τους στρατιώτες να τους δώσουν κάτι να φάνε. Μα και οι ίδιοι δεν είχαν τίποτα να φάνε…

«Μετά λοιπόν την απελευθέρωση, στις Επαρχίες Αρκαδιάς, Νεοκάστρου Μεθώνης και Κορώνης, Άνω Μεσσηνίας. ωρίσθη έκτακτος Επίτροπος ο Αντώνιος Τσούνης Αυτός κατόπιν διορίστηκε Έκτακτος Γενικός Έφορος όλων των λιμένων της Επικρατείας όπου προσέφερεν σπουδαίον έργον.»

[Βλέπε μελέτη Γεωργίου Σ . Γεωργουλέα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΙΘΩΜΗ τεύχος 51 Δεκέμβριος 2004]

Αναδρομή...

Page 5: Yalova Folklore Museum

Οι αποικίες της Ελλάδος και η ιστορική τους δημιουργία, είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας από την μελέτη των πηγών της ιστορίας. Γνωρίζουμε επίσης ότι η Μεγάλη Ελλάδα ήταν η Κάτω Ιταλία και ως σήμερα πολλές ακόμη πόλεις φέρουν τα Ελληνικά τους ονόματα όπως ΜΕΣΣΗΝΑ, ΙΜΕΡΑ, ΣΥΡΑΚΟΥΣΑΙ, ΚΡΟΤΩΝ και πολλές άλλες.

Σε αυτό το θέμα μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι και πολλοί Μεσσήνιοι βρέθηκαν σε αυτές τις αποικίες αφού εκτός των ονομάτων ([Μεσσίνα) τραγούδια και συνήθειες των Μεσσηνίων υπάρχουν και σήμερα στις καθημερινές τους συνήθειες.

Τούτο το τραγούδι που ακόμη λέγεται στην περιοχή μας το πρωτάκουσα στα «γκραικάνικα» της Καλαβρίας.

Μωρ΄ κυρά ΜαγδαληνήΠώς κοιμάσαι μοναχήΔεν κοιμάμαι μοναχήΈχω Πέτρο, έχω Παύλο Έχω δώδεκα Αποστόλους. Σαν αρνί να κοιμηθώΣαν γουρούνι να κατουρηθώ.

Σήμερα αυτό το τραγούδι λέγεται στην περιοχή των Γαργαλιάνων. Το σημείωσα γιατί την μάνα μου την λέγανε Μαγδαληνή και στο χωριό μου είναι το εξωκλήσι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Σήμερα πολλά πράγματα μπορούν να διασταυρωθούν και οι λαοί, για την ανάπτυξη των μεταξύ τους σχέσεων κάνουν ανταλλαγές επισκέψεων και αδελφοποιήσεις για έρευνες πολιτιστικών στοιχείων.

Αναδρομής...συνέχεια

Page 6: Yalova Folklore Museum

Σε αυτή λοιπόν την περιοχή είχα την τύχη να γεννηθώ, να δω το πρώτο φως της ημέρας, να ανδρωθώ, να μάθω τα πρώτα γράμματα και να ζήσω τα περισσότερα χρόνια της ζωής μου.

Σαν αντάλλαγμα της όφειλα πολλά και της έδωσα όσα μπορούσαν οι πνευματικές και οικονομικές μου δυνάμεις.

I. Με τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού μας Σχοινόλακας, που ήμουν ιδρυτικό μέλος, σαν Γενικός Γραμματέας συνέβαλα τα μέγιστα στις αξέχαστες γιορτές των ετών 1976-1984.

II. Το 1994 με αποκλειστικά δικές μου ενέργειες, καθιερώθηκε ο εορτασμός για πρώτη φορά και η Επέτειος της πρώτης και μόνης νικηφόρας μάχης κατά των ορδών του Ιμπραήμ, περίφημη «ΜΑΧΗ της ΣΧΟΙΝΟΛΑΚΑΣ». Έτσι, καθιερώθηκε ο εορτασμός που τώρα γιορτάζεται με πάσα επισημότητα για δέκατη πέμπτη φορά.

III. Την ίδια χρονιά (1994) με δικές μου ενέργειες και δημοσιεύματα, έκανα γνωστή την ύπαρξη του σήμερα γνωστού Καταρράκτη ΚΑΛΑΜΑΡΗ της Σχοινόλακας. Είναι τώρα σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς της Μεσσηνίας και κατά καιρούς έχει παρουσιαστεί σε διεθνούς εμβέλειας περιοδικά.

IV. Το 2006 καθιερώθηκε το Καρναβάλι με τους Πειρατές στη Γιάλοβα. Σε πρόταση για το θέμα του Καρναβαλιού τους υπέδειξα το θέμα των πειρατών που βασίζεται σε δημοτικό τραγούδι της περιοχής. Με χαρά έγινε δεκτό και φέτος γιορτάστηκε για τέταρτη φορά με μεγάλη επιτυχία.

V. Κυκλοφορούν τέσσερα βιβλία μου, εκ των οποίων το βιβλίο «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ & ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ» κυκλοφορεί σε τέταρτη έκδοση.

Λαογραφικές Δραστηριότητες

Page 7: Yalova Folklore Museum

Η συγκέντρωση των εκθεμάτων ξεκίνησε το 1960 και περιλαμβάνει τις παρακάτω κατηγορίες:

I. Αγροτικών Γεωργικών Εργαλείων και Κατασκευών.

II. Αγροτικού Οικιακού Εξοπλισμού – Ειδών Ξυλουργού- Σαγματοποιού.

III. Αργαλειού και συναφών εργαλείων – Ραπτομηχανών - Συσκευών σιδερώματος.

IV. Χειροποίητων Κεντημάτων και Ρουχισμού, Ειδών Προίκας.

V. Μουσικών Οργάνων και Παραγωγής Ήχων - Ακουστικών Συσκευών.

VI. Ειδών Κεραμικής και Πιθαριών.

VII. Απολιθωμάτων – Οστών – Σταλακτιτών – Φύλλων - Οστράκων.

VIII. Εφημερίδων και Παλαιών Βιβλίων – Γραφομηχανών - Μηχανών Παλαιού Γραφείου.

IX. Συμβολαίων – Προικοσυμφώνων – Χειρογράφων.

X. Κερμάτων – Γραμματοσήμων - Ειδών Φιλουμενισμού.

XI. Εμπορικών Σταμπών και Καρμπυρατέρ.

XII. Γκραβούρες - Χάρτες – Ζωγραφικές - Παλιές Διαφημίσεις - Εικόνες.

XIII. Γραφείων, Κλινοσκεπασμάτων - Ιστορικών Κειμηλίων.

XIV. Πετρωμάτων.

XV. Πολεμικού Υλικού.

XVI. Φωτιστικών Μέσων όλων των εποχών.

VI. Ίδρυση και Εγκατάσταση Λαογραφικού Μουσείου Γιάλοβας

Page 8: Yalova Folklore Museum

Από μικρός που ήμουν παρακολουθούσα τις εξελίξεις και την πρόοδο της επιστήμης. Αγκάλιαζα με περισσή χαρά κάθε νέο πράγμα που έβλεπα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Έτσι από όσα θυμάμαι είχα μεγάλη περιέργεια για πολλά πράγματα και όταν άκουσα το πρώτο γραμμόφωνο και το πρώτο ραδιόφωνο, το μυαλό μου έφυγε από στη θέση του. Γύριζα γύρω - γύρω από αυτό, να δω που είναι κρυμμένα τα ανθρωπάκια που τραγουδούσαν. Όταν ήρθε το πρώτο αυτοκίνητο στο χωριό μου, άφησε τις ροδιές του στο χώμα. Καθόμουν επί ημέρες και τις κοίταζα μήπως κάποιο αεράκι μου χαλάσει τα σχέδια. Άσε που με τη φαντασία μου και με τα γυμνά πόδια μου τις πολλαπλασίαζα. Μέχρι τότε δεν ξεπερνούσα τα οκτώ μου χρόνια.

Αργότερα είδα το ηλεκτρικό φως στην Πύλο και στη Μεθώνη και το μυαλό μου άρχισε να οργιάζει. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως αυτό το άψυχο πλάσμα κατόρθωνε να φωτίζει, να κινεί μηχανήματα, να ζεσταίνει, να ψύχει, να βγάζει φωνή, να διαλύει πράγματα και τόσα άλλα.

Με τον ερχομό του όμως εκτοπίζονταν όλα εκείνα τα μέσα που μέχρι τότε έκαναν παραπλήσιες δουλειές. Μας απομάκρυνε τα λυχνάρια και τις λάμπες του πετρελαίου. Εγώ με το λυχνάρι του λαδιού έμαθα τα πρώτα μου γράμματα. Πως λοιπόν μπορούσα να το αποχωριστώ και να το πετάξω αυτό το ιερό πράγμα. Η λάμπα του πετρελαίου είχε και αυτή την ίδια τύχη.

Ήρθαν τα τρακτέρ με τις αλωνιστικές μηχανές. Παραμέρισαν όλα τα γεωργικά εργαλεία και μαζί με αυτά τις συνήθειες και τις αναμνήσεις των ανθρώπων που έζησαν από αυτά. Έτσι λοιπόν, ότι για όλους τους άλλους ήταν άχρηστο, ήταν για μένα ένας σταθμός στη ζωή μου. Η φράση «Λαογραφικό Μουσείο» ως προορισμός μπήκε αργότερα στη ζωή μου. Έμαθα πολλά πράγματα σαν φοιτητής και αργότερα σαν επαγγελματίας αφού επισκέφτηκα άλλα μέρη και γνώρισα και άλλες κουλτούρες.

Δεν θα ξεχάσω την εντύπωση που μου έκανε μια «παλιο-σαρωματίνα» στο Λαογραφικό μουσείο της Μόσχας. Μα τι το σπουδαίο βρήκαν σε αυτή και ποιά αξία έχει που την έβαλαν σε μουσείο; Φυσικά η αξία της γι’ αυτούς ήταν ανεκτίμητη, επειδή αυτή η παλιόσκουπα ήταν ο πρόδρομος της ηλεκτρικής σκούπας.

Στενοχωριόμουν πολύ όταν μάθαινα ότι κάποιοι κατέστρεφαν παλιά πράγματα για να βολευτούν προσωρινά ή να απαλλαγούν από αυτά.

Το ιστορικό της Ίδρυσης

Page 9: Yalova Folklore Museum

Έτσι έμαθα ότι το σπαθί του οπλαρχηγού Αδάμ Κορέλλα, έγινε μαχαίρι για να κόβουν το σαπούνι και οι φουστανέλες των ηρώων στην Κατοχή έγιναν παλιοπουκάμισα.

Με τις λιγοστές οικονομικές μου δυνάμεις αγόραζα και συντηρούσα όσα έπεφταν στα χέρια μου. Ποτέ δε διανοήθηκα να πουλήσω κάτι που μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο του μουσείου μου. Δεν άκουγα κανέναν, τραβούσα το δρόμο μου κι ας με λέγανε «παλιατζή».

Το ευχάριστο είναι ότι παρακίνησα και άλλους στην ιδέα αυτή και σήμερα έχουν υπεραξιόλογες συλλογές. Δεν καταχράστηκα την καλοσύνη κανενός να του αποσπάσω πράγματα που έβλεπα ότι μελλοντικά θα τα έχει καμάρι σαν οικογενειακά του κειμήλια.

Στενοχωριόμουν αφάνταστα όταν μάθαινα ότι κατέστρεφαν ή πετούσαν στα σκουπίδια πράγματα που δεν τους χρειάζονταν. Το αποκορύφωμα ήταν η μεγάλη μου στενοχώρια όταν μου είπε κάποιος Καλαματιανός ότι γέμισε τη βάρκα του χαλκώματα και πήγε και τα πέταξε στη θάλασσα. Ήθελε λέει να ελευθερώσει κάποιο χώρο. Ας τα άφηνε σε ένα δρόμο να τα πάρει κάποιος άλλος.

Πολλοί απατεωνίσκοι, με το πρόσχημα ότι είχαν κάποιο τάμα άρπαξαν ανεκτίμητης αξίας εικόνες από τα χωριά μας και όλες αυτές πουλήθηκαν πανάκριβα σε πλούσια σαλόνια. Άλλοι πάλι κορόιδευαν τις αγράμματες γυναίκες παίρνοντας τις πανάκριβές τους εικόνες που ήταν παλιές και σκονισμένες και τους έδιναν καινούριες και χωρίς καμία αξία.

Το ίδιο έκαναν αργότερα και άλλοι με τα παλιά πιθάρια. Έπαιρναν το παλιό πιθάρι που είχε αξία πάνω από εκατό χιλιάδες δραχμές και τους έδιναν ένα ντεπόζιτο αξίας λίγων χιλιάδων δραχμών. Έτσι χάνονταν αξίες μια για πάντα από τον τόπο μας.

Η άγνοια πάλι κατέστρεψε πολλά πράγματα.

Στο παλιό Ρωμύρι έκαψαν πριν από λίγα χρόνια ένα μπαούλο γεμάτο έγραφα του οπλαρχηγού Χριστόπουλου για να πάρουν το σεντούκι να βάζουν σιτάρι. Από αυτό το γεμάτο μπαούλο σώθηκε από σύμπτωση και μόνο ένα χαρτί που παρέσυρε ο αέρας και ήταν διαταγή του Κολοκοτρώνη προς τον οπλαρχηγό Χριστόπουλο.

.

Συνέχεια...

Page 10: Yalova Folklore Museum

Τα εκθέματα που κοσμούν σήμερα το Λαογραφικό μουσείο Γιάλοβας του Κώστα Μπαλαφούτη είναι δείγματα του πολιτισμού των περασμένων αιώνων και άλλων εποχών.

Μπορεί να μην είναι μεγάλης χρηματικής αξίας πράγματα, μα είναι ζωντανές αποδείξεις ενός πολιτισμού που πέρασε ανεπιστρεπτί και που ήταν πρόγονος του σημερινού. Η αξία τους λοιπόν είναι ανεκτίμητη σαν μαρτυρικά και αποδεικτικά στοιχεία της κουλτούρας και γενικότερα της ζωής των πατέρων και των παππούδων μας. Η διάρκεια της ζωής τους ήταν απεριόριστη, αφού τα ίδια πράγματα χρησιμοποιούσαν οι παππούδες, οι γονείς και τα παιδιά και ο ένας τα παρέδιδε στον άλλον.

Σήμερα που η τεχνολογία και το εμπόριο καθημερινά εξελίσσονται κανένα πράγμα δεν μένει σταθερό και μιλάμε πλέον για προϊόντα πρώτης δεύτερης και… εικοστής και βάλε γενιά.

Τότε η κάθε γενιά ήταν σταθμός. Το κάθε πράγμα είχε την ατομική σφραγίδα του κατασκευαστή. Ήταν μοναδικό.

Η γιαγιά το νυφικό της το έδινε στην κόρη, στην εγγονή και σε άλλες συνέχειες. Σήμερα, οι νύφες νοικιάζουν ένα νυφικό που έχει βγει σε πολλαπλά αντίγραφα και δεν έχει καμία ατομικότητα. Είναι κοινό για όλους.

Εκθέματα

Page 11: Yalova Folklore Museum

Εργαλεία και σύνεργα σποράς- θερισμού

Άροτρα√ Άροτρα, Μονόφτερα .

Προέλευση: Το ένα πατρικό και το άλλο από τον Τάσο Τσώνη.√ Άροτρο, Δίφτερο σιδερένιο.

Προέλευση: Γιάλοβα.√ Άροτρο, Δίφτερο ξύλινο (Αλαγονία).

Μόνο το υνί είναι σιδερένιο. Το Σταβάρι έχει μήκος τέσσερα [4] μέτρα.

√ Γαϊδουράλετρο, Δίφτερο σιδερένιο με χρήση σταβαριού και ζυγού.√ Άροτρο, Δίφτερο ξύλινο με σιδερένιο υνί πεπλατισμένο για

ανύψωση χωμάτων. Έχει σιδερένια ρόδα πριν από το υνί να καθορίζει το βάθος που θα χρειαστεί. Προέλευση: άγνωστη. Έτος κατασκευής: 1685.

√ Άροτρο, Δίφτερο ξυλάλετρο μινιατούρα. Έτος κατασκευής: 1970 .√ Ζυγός από σκληρό ξύλο βελανιδιάς για βόδια. Φέρει σιδερένιες

ζεύγλες με μπιζεύγλια και κρίκους σιδερένιους με γάντζο για το τράβηγμα του σταβαριού που φέρει το αλέτρι.Προέλευση: Ανδρούσα. Έτος κατασκευής: δεκαετίας 1930- 1940.

Λαιμαριά√ Είναι ημικυκλική κατασκευή με ζεύγλα και μέσα έχει στρώμα

από ψαθί ραμμένο στη ζεύγλα. Προέλευση Σχοινόλακα.Κατασκευή Μεσοπολέμου.

Η χρήση όλων των πιο πάνω ήταν μέχρι την έλευση των τρακτέρ.

Τραβηχτά√ Λέγονται τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούν οι αγρότες για να

εξοπλίσουν το άλογο η άλλο ζώο να τραβήξει το αλέτρι. Από την λαιμαριά με γάντζους δένονται αλυσίδες ή σχοινιά που τραβούν την κουπαστή (ξύλινη ή σιδερένια) Η κουπαστή είναι ημικύκλιο που στη μέση έχει γάντζο. Στο γάντζο αυτό συνδέεται το αλέτρι. Τα υπόλοιπα σχοινιά που δένονται από το καπίστρι ή τα κέρατα των αγελάδων είναι τα ηνία, δηλαδή τα τιμόνια που καθοδηγούν τα ζώα.

Αγροτική Ζωή

Page 12: Yalova Folklore Museum

Σαμάρια√ Σκελετοί από γαϊδουροσάμα είναι τρείς.

Τόπος προέλευσης: Σχοινόλακα.√ Σαμάρια αλόγων πλήρη, με όλα τα εξαρτήματα υπάρχουν

δύο. Το ένα είναι από το χωριό Κόκκινο, με τις φορτωτριχιές και τον πλήρη εξοπλισμό του σαμαριού, όπως κολιτσάκια, κωλάνια, σκαλολουρίδες, σφίχτρες και φέρει φτωχή διακόσμηση. Το άλλο είναι παρόμοιο με το προηγούμενο και σε άριστη κατάσταση. Άγνωστης Προέλευσης. Προμήθεια από διερχόμενο πωλητή.

Γκέμια Τα χαλινά του αλόγου, τα ηνία. Ήταν ειδικά για άλογα

που έτρεχαν στα πανηγύρια γιατί με αυτά χαλιναγωγούσαν το ζώο, να υπακούει πιστά στις εντολές του αφεντικού. Με τα σιδερένια εξαρτήματα [γιαβασιά- διαβασία] που του έδεναν τη γλώσσα με το κάτω χείλος, το ζώο αφού πονούσε υπάκουε στον αναβάτη. Τόπος προέλευσης: Σχοινόλακα.

Εργαλεία Αξίνες, ξινάρια, σκαλιστήρια για σκάψιμο και σκάλισμα

του κήπου και της σταφίδας.

Πέταλα Τα πέταλα που υπάρχουν είναι όλα τοπικής προελεύσεως.

Είναι όλα χρησιμοποιημένα και είναι από άλογα, γαϊδούρια και μουλάρια

Είναι εργοστασιακά [Γερμανικά ή Γαλλικά] Αυτά είναι μισοφέγγαρα που καλύπτουν μόνο το νύχι του αλόγου. Τα Ελληνικά είναι επίπεδες επιφάνειες που καλύπτου όλη την πατούσα του ζώου ώστε δεν πληγώνεται το ζώο από τις πέτρες.

Χειροποίητα καρφιά για τα πέταλα διάφορα.

Αγροτική Ζωή (συνέχεια)

Page 13: Yalova Folklore Museum

Πριόνια√ Καταρράχτες. Σιδερένιες λάμες τριών μέτρων με δόντια

στη μία όψη.Στις άκρες φέρουν υποδοχές που μπαίνουν οι χειρολαβές, για να τα χειρίζονται οι εργάτες, ξυλουργοί και ξυλοκόποι. Προέλευση Άγνωστη.Κατασκευή εργοστασιακή, δεκαετίας Μεσοπολέμου.

Μπρατσοπρίονα √ Είναι ορθογώνιες κατασκευές που στη μία μεγάλη πλευρά

είναι η λάμα και στην άλλα το σχοινί που όταν στρίβεται με σφήνα τεντώνει τη λάμα. Κατάλληλο για κοπή σανίδων. Προέλευση Σχοινόλακα.

Σιδερένιο μπρατσοπρίονο. √ Προέλευση Σχοινόλακα

Είναι τοξοειδής κατασκευή που σαν χορδή προσαρμόζεται με βίδες οδοντωτή λάμα

√ Χειροπρίονα και σιδεροπρίονα διάφορα για κλάδεμα δένδρων, ξύλων, σίδερων κλπ.

Αρίδα – αρίδι - τριβέλι√ Χρησιμοποιήθηκε από ξυλουργό για να κάνει τρύπες σε

κορμούς και σανίδες. Προέλευση από Κ. Σάκκουλα Μεθώνη. Μαζί με τα αρίδια χρησιμοποιούσαν ράσπες, λίμες, αρνάρια, καλέμια, ξυλοφάγους και άλλα.

√ Κόσες, κοσιές, βατοκόφτης, τσιχλί για φραγκόσυκα, γυφτόκαρφα, τσεκούρια, φαλτσέτες, σκεπάρνια σε διάφορα είδη και μεγέθη.

Εργαλεία θερισμού Δρεπάνια

√ Τα δρεπάνια ήταν τα βασικά εργαλεία θερισμού των σιτηρών. Το κάθε ένα έχει ημικυκλικό σχήμα. Από την μία άκρη έχει χερούλι που το κρατά ο θεριστής με το ένα χέρι και με το άλλο κρατά τη δέσμη των καλαμιών που χωράει το χέρι και λέγεται «χεριά». Στην άλλη άκρη καταλήγει σε μύτη.

Παλαμαριά√ Για να μην κόβουν τα δάχτυλα οι θεριστές είχαν

επινοήσει την παλαμαριά. Ήταν κομμάτια ξύλου με εσοχές για τα δάχτυλα. Έδεναν με πανιά τα χέρια για να προφυλάσσονται από τα αγκάθια και κοψίματα. Προέλευση: Βόρεια Ελλάδα.

Αγροτική Ζωή

Page 14: Yalova Folklore Museum

Φτυάρια διαφόρων ειδών√ Ξύλινο για λίχνισμα του αλωνισμένου σιταριού.√ Σιδερένιο για σκάψιμο και γέμισμα σακιών, μεταφορά

χώματος έξω από το λάκκο, άνοιγμα αυλακιών κλπ.√ Ξύλινο για φούρνισμα, βάλσιμο και βγάλσιμο των

καρβελιών από το φούρνο. Τοπικής παραγωγής ή εργοστασιακής κατασκευής.

√ Λαμαρίνα φτυάρι που το λένε αξίνα κατασκευής πετουλών. Τις λένε αξίνες γιατί πρωτοχρησιμοποίησαν κανονική αξίνα για να ψήσουν το ζυμάρι πάνω στη σιδεροστιά.

Χειρόμυλοι √ Οι χειρόμυλοι είναι πέτρινες κατασκευές με δύο λιθάρια.

Το κατωλίθαρο που είναι σταθερό και το πανωλίθαρο που γύριζε με τη βοήθεια χειρολαβής. Το πανωλίθαρο στη μέση έχει τρύπα για να παίρνει το σιτάρι και να βγει με την περιστροφή του το αλεύρι ή πλιγούρι. Προέλευση: Ο ένας βρέθηκε στην Αθήνα και ο δεύτερος στη Γιάλοβα.Προσφορά του Θανάση Αλεξόπουλου.

Πινακωτές √ Οι πινακωτές είναι ξύλινες κατασκευές από τεμάχια

σανίδων. Έχουν θήκες που μπαίνουν τα καρβέλια για να φουσκώσουν και όταν είναι έτοιμα να μπουν στο φούρνο. Υπάρχει και τρίτη πινακωτή που είναι σκαλισμένος κορμός δένδρου με τέσσερες θήκες.

Σκάφες √ Οι σκάφες είναι κοίλοι κορμοί δένδρων πελεκημένοι για να

ζυμώνουν το ψωμί ή να πλένουν τα ρούχα. Υπάρχει και σανιδένια σκάφη για ζύμωμα ή πλύσιμο.Όταν πάλιωναν οι σκάφες τις χρησιμοποιούσαν για να ποτίζουν τα ζώα ή να φυτεύουν λουλούδια.

√ Υπήρχαν και σκάφες από τσίγκο που τις κατασκεύαζαν οι ίδιοι ή οι φαρνατζήδες της περιοχής. Τις χρησιμοποιούσαν για ζύμωμα ή για πλύσιμο.

Αγροτική Ζωή (συνέχεια)

Page 15: Yalova Folklore Museum

Κουδούνια√ Τα κουδούνια ή τροκάνια ήταν τα στολίδια των ζώων.

Υπήρχαν πολλών ειδών. Ήταν της ράτσας Σάλωνων που είχαν γωνίες δίπλα στο βαστάκι δηλαδή τον κρίκο για να τα κρεμούν και τα Μοραΐτικα που δεν είχαν γωνίες. Διέφεραν σε μέγεθος και ήχο.Τα κουδούνια με το λουράκι τα κρεμούσαν στο λαιμό των ζώων για να δηλώνουν την παρουσία τους. Υπήρχαν γιορτινά που τους τα κρεμούσαν το Πάσχα ή στην τοπική γιορτή. Τούτο το γνώριζαν οι ζωοκλέφτες και για να τους αλλάξουν ήχο τους έκαναν διάφορες τρύπες. Περνούσαν τα κλεμμένα δίπλα στο αφεντικό και αυτός αδιαφορούσε αφού δε γνώριζε τον νέο ήχο.

Ψαλίδια√ Τα ψαλίδια είναι πολλών ειδών. Ανάλογα με τη χρήση τους

παίρνουν και την ονομασία τους. Έχουμε τα προβατοψάλιδα, πού κούρευαν τα ζώα την άνοιξη. Επίσης, υπάρχουν επαγγελματικά ψαλίδια για τους ράφτες.Επειδή η πολύωρη χρήση τους πλήγωνε τα χέρια, τις λαβές τις κάλυπταν με πανιά ή κλωστές. Ψαλίδια ήταν και αυτά που χρησιμοποιούσαν για κλάδεμα των φυτών.

Κάδοι √ Οι κάδοι ήταν ξύλινα βαρέλια χωρίς καπάκι.

Τα χρησιμοποιούσαν για την μεταφορά υγρών και κυρίως νερού από και προς το σπίτι. Για να μη μπλατσουνάει το νερό έβαζαν μέσα στον κάδο κλαδιά με φύλλα. Αυτά, έσπαζαν τον κυματισμό και έτσι το νερό έφτανε όλο στον προορισμό του.Αντί για κάδους οι φαρνατζήδες έκαναν τα σιδερένια βαρέλια που γέμιζαν με χωνί και τα φόρτωναν στα ζώα. Έκαναν την ίδια δουλειά που έκαναν τα νεροβάρελα . Την ίδια δουλειά έκαναν και οι βούτες οι καρδάρες και άλλα δοχεία μεταφοράς υγρών.

√ Υπάρχει ζεύγος σιδερένιων βαρελιών τοπικής παραγωγής.√ Ξυλοκάνατο νερού από κορμό μοσχοκαρυδιάς του 19ου αιώνα.√ Τσίτσες καθώς και παγούρι κρασιού από νεροκολόκυθο πάνω από

ογδόντα ετών. √ Καδιά που χτυπούν οι παραγωγοί το γάλα με το χτυπητήρι

(μπουτουνέλια) [τρία]. Τα καδιά τα έφερε περιφερόμενος παλιατζής

√ Τρυπητή κουτάλα που αφαιρούσαν τον αφρό για να τον ζεστάνουν να βγάλουν το βούτυρο. Η κουτάλα βρέθηκε στο Νέο Ηράκλειο.

√ Καβουρντιστήρια του καφέ καθώς και μπρούτζινος μύλος αλέσεως καφέ.

√ Μπρίκια ψησίματος καφέ και άλλα.

Ποιμενικής Ζωής

Page 16: Yalova Folklore Museum

Κουζίνα√ Σοφράς. Είναι χαμηλό τραπέζι που έτρωγαν τα μέλη της

οικογένειας καθισμένα στα σκαμνιά. Όταν τελείωνε το φαγητό σήκωναν το σοφρά για να ελευθερωθεί ο χώρος. Τελικά ο σοφράς αντικαταστάθηκε από την τραπεζαρία. Αυτή ήταν κινητή και σε περίπτωση γιορτής έβγαινε στην αυλή ή ακόμη πήγαινε και σε ξένα σπίτια μαζί με τις καρέκλες.

√ Υπάρχουν ταψιά, τεντζερέδια, καζάνια. κουτάλες, κουτάλια, σινιά, σιδεροστιές, γαβάθες. γαδίνες, τηγάνια, αξίνες για πέτουλες, σουρωτήρια, κρησάρες, κόσκινα, ψωμιέρες, ψυγείο πάγου, κούπες, μποτίλιες, ρογιά, πιατοθήκες και άλλα μικρό-εργαλεία.

ΣαλόνιΤο σαλόνι, όσο φτωχό κι αν ήταν και αν δεν χρησιμοποιούταν για αποθήκη, περιλάμβανε τα εξής έπιπλα και σκεύη.

√ Τραπέζι της «μέσης». Τούτο έμπαινε στη μέση και γι’ αυτό το λέγανε της μέσης.Είχε τέσσερες με έξι καρέκλες. Υπήρχε πάντα ο καθρέφτης του τοίχου, οι φωτογραφίες των συγγενών και ξενιτεμένων ή πολεμιστών. Υπήρχε η «καλημέρα» που κρεμούσαν την κεντημένη πετσέτα και στον καθρέφτη ήταν γραμμένα τα γράμματα καλημέρα. Υπήρχε ο γιούκος καλυμμένος με ένα σεντόνι για να φαίνονται τα πολλά κλινοσκεπάσματα της νοικοκυράς και η προίκα της κόρης.

Υπνοδωμάτιο√ Υπάρχει το διπλό κρεβάτι με στρώμα γεμάτο σάλμη. Στην

αρχή ήταν με στρίποδα και αργότερα σιδερένιο με σομιέ, σανίδες και αγοραστό στρώμα. Στον τοίχο με καρφιά κρέμονται τα κουστούμια και τα άλλα γιορτινά ρούχα, σκεπασμένα με σεντόνι.

√ Στην Ανατολική γωνία υπήρχε το εικονοστάσι και η στεφανοθήκη. Το κρεμαστό καντήλι υπήρχε πάντα και το άναβαν τις επίσημες γιορτές,

√ Στην άκρη υπήρχε η κούνια του μωρού ή η νάκα που μετέφεραν το μωρό.

Οικιακός Εξοπλισμός

Page 17: Yalova Folklore Museum

Αυλή Η αυλή παλιά ήταν μέρος του σπιτιού και μέρος του

στάβλου. √ Εκεί στην είσοδο της κουζίνας υπήρχε η νιφτήρα που ήταν

κατασκευασμένη από τον φαρνατζή. Είχε ημιστρόγγυλη πρόσοψη και ίσια πλάτη για να κρέμεται στον τοίχο. Στο κάτω μέρος υπήρχε η κάνουλα και δίπλα η σαπουνοθήκη με το χειροποίητο σαπούνι της νοικοκυράς.

√ Στους τοίχους ήταν χτισμένες παλιές αξίνες που στις τρύπες που έμπαινε το στειλιάρι και εξείχε από τον τοίχο, έδεναν τα άλογα ή τις γίδες, όπως στα παλιά χάνια.

√ Υπήρχε κληματαριά και διάφορα δένδρα για ίσκιο και για τάϊσμα των ζώων με τα φύλλα τους.

√ Κάπου εκεί σε ανατολική πρόσοψη ήταν και ο φούρνος για το ψήσιμο του ψωμιού και των φαγητών.

√ Πιο πέρα ήταν οι γούρνες που έπιναν νερό οι κότες και τα άλλα ζώα.

Αυλή

Page 18: Yalova Folklore Museum

Καλλιέργια και επεξεργασία ΛιναριούΤου Λιναριού τα πάθη

Το λινάρι για όσους δεν το γνωρίζουν είναι μονοετές φυτό. Μέχρι τη δεκαετία του 1960-70 που άλλαξαν όλες οι συνήθειες των αγροτών με τον ερχομό του ρεύματος και των γεωργικών μηχανημάτων, καλλιεργούνταν σχεδόν από όλα τα νοικοκυριά.

Η σπορά του γινόταν τον Οκτώβριο και η συγκομιδή του τον Μάιο ή Ιούνιο.

Αφού η νοικοκυρά ξερίζωνε τις κολόμπες [ρίζες με πολλά στελέχη] τις έκανε χεριές που τις έλεγαν σκουλιά. Χτυπούσε με τον κόπανο τις κάψες να βγει ο λιναρόσπορος. Αυτόν τον χρησιμοποιούσαν για ιατρικούς σκοπούς [καταπλάσματα] ή τον πουλούσαν στο εμπόριο για λινέλαιο και άλλα προϊόντα.

Τα σκουλιά τα βύθιζαν στο τρεχούμενο νερό για 15-20 ημέρες και αφού στέγνωναν τα πήγαιναν στα μαγκάνια για μαγκάνισμα.Με το μαγκάνισμα ξεχώριζαν οι ίνες από τα ξυλώδη μέρη του κορμού και έκαναν τις τουλούπες. Υπάρχουν τρία μαγκάνια.

Προέλευση: Σχοινόλακα. Το ένα είναι κατασκευής του πατέρα μου που φέρει και τα αρχικά του ονόματός του. Μετά ακολουθούσε η διαδικασία του λαναρίσματος για διευθέτηση των ινών να βγει το στημόνι και το υφάδι.

Υπάρχουν τρία λανάρια από το Σουληνάρι Μεσσηνίας.

Page 19: Yalova Folklore Museum

Για να φτάσουμε στον αργαλειό χρησιμοποιούμε: Ρόκα

√ Υπάρχει η ρόκα της μάνας μου που νηματοποιεί με το χέρι. Ήταν προϊόντα γυρολόγων όπως και τα χτένια και πολλά άλλα.

Αδράχτι √ Που αποτελείται από τη δρούγα και το σφοντύλι.

Τούτο είναι μία βέργα που στο κάτω μέρος έχει το βαρίδι που είναι στρογγυλό για να παίρνει περιστροφές [ άτρακτος]

Δρούγα√ Τη Δρούγα στο πάνω μέρος φέρει γάντζο να τραβάει το μαλλί ή

το λινάρι που παίρνει η γνέστρια προκειμένου να κάνει το νέμα [ κλωστή]

Κουβάρια√ Από το γεμάτο αδράχτι το νήμα γίνεται κουβάρι. Πολλά

κουβάρια όταν ξετυλίγονται δίνουν τις κλωστές στην διάστρα που κάνει το ίδιασμα για να γίνει το στημόνι. Αυτό το στημόνι το στηρίζουν με το γκάρδιο στο πίσω αντί [πισάντι]Το γεμίζουν με τις κλωστές για να έχει τις κλωστές που θα περάσουν από τα μιτάρια, μετά παίρνουν από το χτένι και θα καταλήξουν στο μπροστινό αντί [μπροστάντι].Τα υπόλοιπα κουβάρια γεμίζουν με την κλωστή την ανέμη για να γεμίσουν τα μασούρια που μπαίνουν στη σαΐτα.

Ανέμη√ Από την ανέμη γεμίζουν τα μασούρια, τα κουλούκια που

μπαίνουν στη σαΐτα. Ποδαρίτσες

√ Είναι ένα είδος «πεντάλ» που πατάει η υφάντρα για να γίνεται εναλλαγή στα μιτάρια.

Προγγίδα√ Είναι σιδερένια λάμα με οδοντωτές απολήξεις για να τεντώνουν

το ύφασμα που κάνει η υφάντρα. Γκάρδιος

√ Είναι η βέργα που χρησιμοποιείται στο μπρος αντί για να αρχίσει να τυλίγεται το στημόνι.

Καρέλια√ Είναι οι τροχαλίες που ανεβοκατεβάζουν τα μιτάρια.√ Διάφορα μπαστούνια για την κίνηση των αντιών και φρενάρισμά

των Ρόκα ποδοκίνητη

√ Υπάρχει ρόκα ποδοκίνητη που νηματοποιεί το λινάρι ή το μαλλί. Είναι ξένης προέλευσης και κατασκευής.

√ Τσικρίκι για γέμισμα μασουριών χειροκίνητο ξένης προέλευσης.

Του Λιναριού τα πάθη

Page 20: Yalova Folklore Museum

Μασούρια√ Είναι τεμάχια καλαμιού ή λεπτού σωλήνα σιδερένιου.

Μιτάρια√ Είναι κατασκευές από κλωστές και σανίδες ή καλάμια

για να ξεχωρίζουν οι κλωστές του στημονιού που στη συνέχεια περνούν από τα χτένια.

Χτένια√ Είναι κατασκευές από κλωστές και κομμένα

σωληνοειδή καλαμάκια για να περνούν ενδιάμεσα οι κλωστές που έρχονται από τα μιτάρια και στη συνέχεια κάνουν δύο επίπεδα που ανάμεσά τους περνούν οι σαΐτες με τα γεμάτα μασούρια.Όλα τα πιο πάνω είναι από τον αργαλειό του σπιτιού μας.

Σίδερα σιδερώματος√ Υπάρχουν τρία σίδερα σιδερώματος√ Το πρώτο είναι για να σιδερώνουν τις φουστανέλες.

Ζεσταίνεται στη φωτιά.√ Το δεύτερο είναι γενικής χρήσεως και ζεσταίνεται με

κάρβουνα αναμμένα.√ Το τρίτο είναι από τα πρώτα ηλεκτρικά με κορδόνι

λαστιχένιο και ανεξάρτητο καλώδιο.

Του Λιναριού τα πάθη (συνέχεια)

Λαογραφικό Μουσείο ΓιάλοβαςΚ.Μπαλαφούτης – Α. Καραμπάτσος

Page 21: Yalova Folklore Museum

Ο αργαλειός έχει το σύνολο των πιο πάνω εξαρτημάτων που το κάθε ένα σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα αποδίδει το δικό του έργο. Είναι η υποτυπώδης ποδοκίνητη και χειροκίνητη μηχανή ύφανσης πολλών ειδών ρουχισμού. Είναι γνωστός από τα πανάρχαια χρόνια και κυρίως από την Πηνελόπη του Οδυσσέα. Η εγκατάσταση του είναι οριζόντια ή κάθετη.

Σε μας ήταν οριζόντια και καταλάμβανε χώρο ενός δωματίου. Το δωμάτιο έπρεπε να έχει καλό φωτισμό, εξαερισμό και εύκολή πρόσβαση στη νοικοκυρά. Η εγκατάστασή του λέγεται ποντισμός γιατί η εργάτρια εξαφανιζόταν από την κοινωνία με τις πολλές ώρες απασχόλησης. Έτσι είχε βγει και η φράση «ο ποντισμένος αργαλειός είναι σκλαβιά μεγάλη». Η λέξη αργαλειός είναι σχετική με το έργο, εργασία, αργώ, αρτ και πολλές άλλες ρίζες.Η ύφανση αρχίζει όταν όλα είναι έτοιμα ως εξής:

Η υφάντρα καθισμένη στο μπροστινό αντί, πατάει με το ένα πόδι τη μία ποδαρίτσα. Το μισό στημόνι σηκώνεται και κάνει ένα χάσμα με τις άλλες κλωστές που είναι στην αρχική τους θέση. Μέσα σε αυτό το χάσμα η εργάτρια περνάει τη σαΐτα με το μασούρι και αφήνει εκεί την πρώτη κλωστή. Με το χτένι που είναι μέσα σε ειδική υποδοχή στα ξυλόχτενα, η υφάντρα τα τραβάει προς το μέρος της και φέρνει την κλωστή μπροστά της. Έτσι λέγανε «τακ η σαΐτα, τουκ το χτένι, το βιλάρι αυγαταίνει».

Στη συνέχεια πατάει την άλλη ποδαρίτσα και γίνεται νέο χάσμα. Εκεί από την αντίθετη πλευρά ξαναπερνάει τη σαΐτα και αφήνει τη δεύτερη κλωστή. Αυτή η κίνηση γίνεται χιλιάδες φορές ώσπου να τελειώσει όλο το στημόνι. Αν έχει γίνει καλός υπολογισμός έρχονται και τα δύο, στημόνι και υφάδι ίσα. Έτσι βγήκε κι εδώ η άλλη φράση που λέει «Ίσα στημόνι, ίσα υφάδι».

Δυσκολίες παρουσιάζονται όταν κάποια κλωστή έχει ανωμαλία ή κάποιο χόνδρο και δεν περνάει στο χτένι. Από εκεί βγαίνει η άλλη φράση «Έφτασε ο κόμπος πια στο χτένι» δηλαδή ήρθαν οι πρώτες δυσκολίες.

Αργαλειός

Λαογραφικό Μουσείο ΓιάλοβαςΚ.Μπαλαφούτης – Α. Καραμπάτσος

Page 22: Yalova Folklore Museum

Μέχρι που βγήκαν οι βιομηχανικοί αργαλειοί και ακόμη αργότερα, όλες σχεδόν οι οικιακές οικονομίες έκαναν τα ρούχα τους στο δικό τους αργαλειό. Από τα ρούχα ένδυσης μέχρι τα κλινοσκεπάσματα, τα πανιά για τις ελιές, τα σακιά και οι κάπες, τα κιλίμια και ότι άλλο χρειαζόταν ένα σπίτι έβγαινε από τον αργαλειό.

Σε αυτό βοηθούσαν και οι μεγάλες κόρες, η μάνα, η γιαγιά και ακόμη και οι γειτόνισσες. Οι άνδρες βοηθούσαν στην προμήθεια των υλικών, τη μεταφορά τους στη νεροτριβή και σε ελάχιστα ακόμη πράγματα . Έτσι έλεγαν ότι όποια κόρη είχε μεγάλο γιούκο ήταν περιζήτητη νύφη. Από αυτά τα υφαντά έκαναν τις καθημερινές τους ενδυμασίες και τις γιορτινές.

Οι γιορτινές είχαν επί πλέον επεξεργασία, αφού ήταν τα υφάσματα βαμμένα, κεντημένα, με πλουμίδια, κρόσσια, γιρλάντες και πολλά άλλα. Άλλωστε από το γιορτινό ντύσιμο φαινόταν και η αρχοντιά της οικογένειας.

Είδη ρουχισμού και κλινοσκεπασμάτων μπορούμε να δούμε:√ Γυναικεία εσώρουχα, φορέματα καθημερινής

ενδυμασίας, κεντήματα, κλινοσκεπάσματα όπως μπατανίες, κουπωτά, βελέντζες, παστελωτά, σεντόνια, μαξιλάρες, τραπεζομάντηλα και πολλά άλλα.

Προϊόντα Υφαντικής

Λαογραφικό Μουσείο ΓιάλοβαςΚ.Μπαλαφούτης – Α. Καραμπάτσος

Page 23: Yalova Folklore Museum

Η επί τριετία ύπαρξη του Λαογραφικού μας Μουσείου, μας δίνει τη δυνατότητα να εξάγουμε μερικά συμπεράσματα.

Η αμέριστη συμπαράσταση του εκλεκτού πατριώτη Τάσου Καραμπάτσου που μας φιλοξενεί σε μια παραδοσιακή αίθουσα των κτηρίων του κάμπινκ «ΝΑΥΑΡΙΝΟ» στην Παραλία της Γιάλοβας, μας βοήθησε στην παρουσίαση των τοπικών μας θεμάτων. Η ξενάγησει του επισκέπτη των ιστορικών χώρων της Πύλου και κατ’ επέκταση της περιοχής του Ναυαρίνου, πλέον έχει περισσότερες ευκαιρίες για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους.

Επίσης, η συμπαράσταση πολλών άλλων φίλων, τους οποίους ευχαριστούμε και από αυτήν εδώ τη στήλη και κυρίως του Καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου, ιδρυτή της «COSTA MARE – COSTA NAYARINO», μας βοήθησε στον εμπλουτισμό και παρουσίαση των εκθεμάτων. Σήμερα, μπορούμε να δείξουμε με υπερηφάνεια και με ευκολία όλα μας τα εκθέματα.

Η εκτίμηση και η χαρά που νιώθουμε από τις εκατοντάδες γνώμες των επισκεπτών μας, που υπογράφουν και απεικονίζονται στις σελίδες του βιβλίου συγχαρητηρίων του Μουσείου, είναι πολύ μεγάλη. Τα σχόλια, οι παραινέσεις και κριτικές τους, μας έδωσαν φτερά να υλοποιήσουμε τις προδιαγραφές μας και να υπερνικήσουμε όλα τα εμπόδια που μας παρουσιάστηκαν.

Σήμερα, στον ανακαινισμένο χώρο του Λαογραφικού Μουσείου, μπορούμε εύκολα να ξεναγήσουμε τον κάθε μας επισκέπτη, προσφέροντάς του και κάποιο παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού, που είναι δική μας παραγωγή.

Η ΠΥΛΙΑΚΗ ΓΗ μας έδωσε τις πρώτες ύλες και η παραδοσιακές συνταγές τη γεύση , που όχι μόνο είναι παράδοση και λαογραφία αλλά επί πλέον και «γεύση» αλισμόνητη.

Γιά όσους αναζητούν περισσότερες πληροφόρίες καλό θα είναι να επισκεφθούν τις ιστοσελίδες μας www.laograofos.gr -- www.PyliakiGi.gr και οπωσδήποτε τις αίθουσες του Λαογραφικού μας Μουσείου.

Με αγάπη σε σας και σε ότι κάνουμε, σας εύχομαστε «καλή ξενάγηση».

Κώστας Μπαλαφούτης

Λαογράφος – Συγγραφέας

Αντί επιλόγου…

Λαογραφικό Μουσείο ΓιάλοβαςΚ.Μπαλαφούτης – Α. Καραμπάτσος