Ασφαλής χρήση του Διαδικτύου

Νικόλαος ΤσέλιοςΔρ Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου Υπολογιστή

Λέκτορας, Πανεπιστήμιο ΠατρώνΣύμβουλος Καθηγητής, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Καθηγητής, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Limoges Γαλλίας/ Πληροφορικής ΑΤΕΙ Αθήνας

http://researchreinvented.blogspot.com

21.3%

Asia

Middle East

14.0%

Africa5.3%

14.3%

Latin America /Caribbean

23.8%

8.6%

73.1%

5.1%

North AmericaEurope

47.7%

12.0%

3.0%

57.0%

Oceania Pacific

0.5%

56.6%

Ο κόσμος του Διαδικτύου– Ιούνιος 2008:21.1% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι στο διαδίκτυο: 1,407,720,000

Language use Internet (websites %)

- E

ng

lish

30

%

- C

hin

ese

13

%

- Ja

pa

ne

se 8

%

- S

pa

nis

h 8

%

- G

erm

an

5%

- F

ren

ch 5

%

- O

the

r 31

%

Usage per Region

Percentage of internet usersin region

Percentage of world population56.6%

21.6%

By researchreinvented.blogspot.com v1 June 2008Based on figures provided by:www.internetworldstats.com

Colour legendpopulationonline (%):

45 - 48

33 - 3629 - 3225 - 2821 - 2417 - 2013 - 169 - 12

1 - 4

61 - 64

37 - 40

53 - 56

85 - 88

57 - 60

81 - 84

73 - 76

89 - 9293 - 96

65 - 6869 - 72

49 - 52

41 - 44

77 - 80

5 - 8

0 %n.a.

97 - 99100%

Broadband Internet:% broadbandper country

US 46.9 15.7China 35.9 2.7Japan 26.9 20.5South Korea 13.1 25.9France 9.6 15.7Germany 9.5 11.5UK 8.9 14.8Canada 6.7 20.8Italy 6.6 11.1Spain 4.6 10.4Netherlands 4.4 26.8Taiwan 4.3 18.8Brazil 3.0 1.60Australia 2.6 12.5Belgium 2.0 20.0

Number of Internet connections (in millions)

Total Top-15: 185,2 mil. Internet connectionsTotal Worldwide: 217,2 mil.Source: www.c-i-a.com/pr1105.htm

Χρήστες Διαδικτύου στην Ελλάδα (ηλικίες 16-74)

Χρήστες Διαδικτύου στην Ελλάδα (ηλικίες 16-74)

Γιατί το διαδίκτυο ασκεί τόσο έντονη επίδραση?

Υποστηρίζει τη βαθιά ψυχολογική ανάγκη για συμμετοχή σε κοινότητες που έχουν σημασία για εμάς (Brewer, 1991)

Σημαντική ελευθερία επιλογής Συνεπάγεται αύξηση του αισθήματος ελευθερίας και αυτονομίας,

‘διαδικτυακή ατομικότητα’ (Boase et al., 2006) Προς το παρόν διαφαίνεται μια ολοκλήρωση των μέσων …Που πιθανά θα οδηγήσει σε ριζικές κοινωνικές αλλαγές

σταδιακά υποκαθιστά ταχυδρομείο, τηλέφωνο, βιβλιοθήκες και εφημερίδες Ξεκλειδώνει σημαντικό ‘κοινωνικό’ κεφάλαιο (Kavanaugh et al., 2005) Εκδημοκρατίζει την πρόσβαση σε πληροφοριακές πηγές

Οι άνθρωποι που το αντιλαμβάνονται γρήγορα, οικοδομούν σημαντικό ‘κοινωνικό’ και ‘συμβολικό’ κεφάλαιο Το οποίο με τη σειρά του επιδρά σημαντικά στην κοινωνική-οικονομική τους

καταξίωση

Επιστήμη του Ιστού

“Ο Ιστός δεν αφορά στο τι μπορεί να κάνει με τους υπολογιστές. Αφορά σε ανθρώπους και ,ναι, χρησιμοποιούν και συνδέονται με υπολογιστές. Όμως η επιστήμη των υπολογιστών, καθώς αφορά στη μελέτη της υπολογιστικής τεχνολογίας, δεν εξηγεί τι συμβαίνει στο διαδίκτυο.”

NY Times, Nov 2, 2006

Δημιουργεί η χρήση του Διαδικτύου προβλήματα? Το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί. Σε σημαντικό βαθμό επειδή η διάδοση του

μέσου είναι σχετικά πρόσφατη. Αρχικά είχε κατηγορηθεί ότι μπορεί να

επιφέρει:ΑποξένωσηΑντικοινωνική συμπεριφοράΓενικότερη ανασφάλεια σε κοινωνικό αλλά και

τεχνολογικό επίπεδο

Διαδίκτυο και κοινωνικοποίηση Σταδιακά, οι επιφυλάξεις για μη κοινωνικοποίηση των χρηστών

του διαδικτύου ανατρέπονται. Φαίνεται ότι οι χρήστες του Διαδικτύου παρουσιάζουν

εντονότερη κοινωνική δραστηριότητα (Robinson et al., 2000)Αναπτύσσουν βαθύτερες σχέσεις (McKenna and Bargh, 2002)Εμπλέκονται σε φιλίες με κοινά χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα,

εμφανίζουν χαρακτηριστικά αλληλοϋποστήριξης και ανταλλάσουν πληροφορίες

Διατηρούν φιλίες από απόσταση και εντάσσονται ομαλά σε ένα νέο χώρο (Shklovski et al., 2005)

Οι ενεργοί χρήστες του διαδικτύου καταγράφονται ως ευτυχέστεροι, με περισσότερες κοινωνικές επαφές και κοινωνική δράση (Carnegie Mellon Homenet study, Kraus et al., 2002)

71% των χρηστών διαδικτύου (58% στους μη χρήστες) είχαν τουλάχιστον 3 κοινωνικές δραστηριότητες την εβδομάδα

Επίσης αρνητική συσχέτιση με παρακολούθηση τηλεόρασης

Κίνδυνοι για τα παιδιά Προβληματικό περιεχόμενο Επικοινωνία με κακόβουλους ‘αγνώστους’ Προσπάθεια οικονομικής εξαπάτησης Παράνομες ενέργειες Εθισμός (;) στη χρήση του Διαδικτύου

Προβληματικό περιεχόμενο Τα παιδιά δεν έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη κριτική

ικανότητα Εύκολα μπορούν να παρασυρθούν σε δικτυακούς τόπους με:

Αναληθές, αναξιόπιστο, κακόβουλο ή και ακραίων απόψεων περιεχόμενο

Πορνογραφικό υλικό Εικόνες βίας Περιεχόμενο ωραιοποίησης συνηθειών όπως χρήση ναρκωτικών,

αλκοόλ, τυχερά παιχνίδια κλπ Το πανελλήνιο σχολικό δίκτυο (www.sch.gr) παρέχει κάποιου

είδους ‘φιλτράρισμα’ σε προσπάθεια πρόσβασης σε τέτοιους δικτυακούς τόπους.

Επικοινωνία με κακόβουλους ‘αγνώστους’

Μέσω εργαλείων επικοινωνίας (όπως email ή chat) τα παιδιά μπορούν να έρθουν σε επαφή με αγνώστους

Όπως και στον πραγματικό κόσμο υπάρχουν αξιόπιστοι και αναξιόπιστοι άνθρωποι

Με μια σχετική ασφάλεια λόγω της αίσθησης παρεχόμενης ανωνυμίας μπορεί να αναπτύξει παιδοφιλικές ή άλλες επιθετικές συμπεριφορές

1/5 παιδοφιλικά επεισόδια συντελούνται στο διαδίκτυο, 1 στα 33 παιδιά δέχεται να συναντηθεί με παιδόφιλο και μόνο το 25% των παιδιών το αποκαλύπτει στους γονείς του.

Ήδη το 2001, 30.000 παιδοφιλικές ιστοσελίδες είχαν καταγραφεί.

Παράνομες ενέργειες

Υπάρχει πιθανότητα και τα ίδια τα παιδιά να προβαίνουν σε παράνομες ενέργειες:Προσβλητική συμπεριφορά σε τρίτουςΚακόβουλες ενέργειες όπως αποκάλυψη

στοιχείων φίλων τους κλπΠαράνομες δραστηριότητες όπως hacking,

παράνομη διακίνηση και αντιγραφή υλικού κλπ

Προσπάθεια οικονομικής εξαπάτησης

Τα παιδιά επηρεάζονται εύκολαΑπό αφύσικα ελκυστικές προσφορέςΑπό διαφημίσεις με παραπλανητικούς ή ασαφείς

όρους Συχνά μπαίνουν στον πειρασμό να

χρησιμοποιήσουν πιστωτικές κάρτες των γονέων τους για να προβούν σε αγορές

Ή δημοσιοποιούν προσωπικά ή οικογενειακά στοιχεία

Εθισμός στο Διαδίκτυο «ενασχόληση με το Ίντερνετ για άντληση αισθήματος

ικανοποίησης που συνοδεύεται με αύξηση του χρόνου που καταναλώνεται για την άντληση αυτού του αισθήματος».

Συμπτώματα: αδιαφορία για άλλες δραστηριότητες, μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που

περνάει ο έφηβος στο Διαδίκτυο, σε προχωρημένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιμάται, παραμελεί την προσωπική του υγιεινή αδυναμία να σταματήσει την ενασχόληση αυτή την ώρα που έχει

ορίσει ο ίδιος.

Αποτελέσματα έρευνας συνοπτικά

Μονάδας Εφηβικής Υγείας Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, νοσοκομείο «Αγλαΐα Κυριακού».

Αντιπροσωπευτικό δείγμα εφήβων Αττικής 15-16 χρόνων (Μ.Ο.14.85 έτη)1000 μαθητές (450 αγόρια, 550 κορίτσια) 53.4% χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο για χρονικό διάστημα > 1 έτους 26% ανέφεραν καθημερινή χρήση και 8% χρήση > 20 ώρες εβδομαδιαίως Τα αγόρια χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από τα κορίτσια 55% χρησιμοποιούν το δίκτυο για παιχνίδια, 40% για τα e-mail, 37,5% για chat(χώροι συνάντησης), 10% για αγορές,

4% για ενημέρωση σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, 27% θέματα επιμόρφωσης, 26% για ενημέρωση-υπηρεσίες

Υπήρξε θετική συσχέτιση της χρήσης διαδικτύου και της διάσπασης προσοχής-υπερκινητικότητας.

1% των παιδιών εμφανίζουν συμπτώματα εξάρτησης από το διαδίκτυο. 18,2% (ένα στα πέντε 15χρονα παιδιά) παρουσίαζαν περιοδικά ή συχνά προβλήματα σχετικά με την κατάχρηση

διαδικτύου (κατάσταση πριν το εθισμό) 4% είχε παρενοχληθεί η δεχθεί υβριστικά σχόλια Υπέρβαση των 10 ωρών εβδομαδιαίας ενασχόλησης μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό Το φαινόμενο της εξάρτησης από το διαδίκτυο είναι συχνότερο στα αγόρια, σε μονογονεϊκές ή δυσλειτουργικές

οικογένειες, σε παιδιά με καταθλιπτικό συναίσθημα ή υπερκινητικότητα. Πιθανή ΄συνοσηρότητα’: η εξάρτηση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα άλλων ψυχικών διαταραχών κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας κοινωνική φοβία

Αμφιβολίες για την έννοια του ‘εθισμού’ 1/2 Ο όρος Internet addiction αμφισβητείται ευθέως Διερεύνηση 424 χρηστών (φοιτητών στην Αυστραλία) με το

Young Diagnostic Questionnaire (Kimberly Young 1996) Δεν διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά

Μεταξύ ‘εθισμένων’ και ‘ομάδα υπό κίνδυνο’ σε όρους χρόνου χρήσης ή ψυχολογικών διαταραχών

Έλλειψη ευαισθησίας στο ερωτηματολόγιο. Μόνο 10 ερωτήσεις, πολύ δύσκολο να διαπιστωθεί η

διαφοροποίηση ‘ορθής’ χρήσης και χρήσης που ίσως οδηγεί σε διαταραχές συμπεριφοράς

Επίσης δεν συμπεριλαμβάνονται τα διαφορετικά πρότυπα χρήσης σε περιόδους της ζωής ενός ανθρώπου.

Dowling, N.A. & Quirk, K.L. (2008). Screening for Internet Dependence: Do the Proposed Diagnostic Criteria Differentiate Normal from Dependent Internet Use? CyberPsychology & Behavior, 12(1). DOI 10.1089/cpb.2008.0162.

Αμφιβολίες για την έννοια του ‘εθισμού’ 2/2 Διερεύνηση 813 φοιτητών σε 8 Πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Μέση χρήση 3 ½

ώρες τη μέρα. Ενδείξεις (αλλά όχι ισχυρές) για αρνητική συσχέτιση έντασης χρήσης και

αυτοεκτίμησης Το σημαντικό φαίνεται να είναι η χρήση του μέσου

chat rooms, αγορές, διασκέδαση, πορνογραφικό υλικό, συσχέτιση με αρνητικά αποτελέσματα και οριακές συμπεριφορές (αλκοόλ, ναρκωτικά), ασταθείς σχέσεις με φίλους και γονείς

όταν γινόταν κυρίως εκπαιδευτική χρήση, υπήρχε συσχέτιση με θετικά αποτελέσματα: μικρότερη χρήση ουσιών, μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και θετική σχέση γονέα παιδιού.

Γνωρίζουμε ότι υπάρχει συσχέτιση (correlation) όχι αιτιώδης συνάφεια (causality).

Συνεπώς αποτελούν πιθανά την έκφραση και όχι τη γενεσιουργό αιτία προβλημάτων

Padilla-Walker, L.M., Nelson, L.J., Carroll, J.S. & Jensen, A.C. (2009). More than just a game: Video game and Internet use during emerging adulthood. Journal of Youth & Adolescence. DOI 10.1007/s10964-008-9390-8.

Συνήθεις καταγγελίες στο Tμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικου Εγκλήματος

Οι πολίτες μπορούν να απευθύνονται στο Τμήμα δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για εγκληματικές πράξεις που γίνονται μέσω Διαδικτύου και τιμωρούνται από τη νομοθεσία.

Οι εγκληματικές πράξεις που συνήθως καταγγέλλονται είναι:1. Παιδική πορνογραφία (Ιστοσελίδες –chatroom με σκοπό την διακίνηση υλικού παιδικής

πορνογραφίας – αποπλάνηση ανηλίκων).2. Απάτες μέσω Διαδικτύου (Ισπανικό Λόττο - Νιγηριανές επιστολές - Εικονικές Δημοπρασίες κ.ά.)3. Cracking (ψηφιακοί βανδαλισμοί)4. Διακίνηση ή Πειρατεία Λογισμικού (on-line πώληση Μp3 και κινηματογραφικών ταινιών, αλλά και

λογισμικού)5. Απάτες με πιστωτικές κάρτες μέσω Internet (Ηλεκτρονικές Αγορές on line μέσω ιστοσελίδων

απατηλών-χρέωση πιστωτικών καρτών εν αγνοία του κατόχου)6. Διακίνηση ναρκωτικών. (On-line αγορά και πώληση ναρκωτικών ουσιών)7. Συκοφαντική δυσφήμηση και παραβίαση προσωπικών δεδομένων μέσω Διαδικτύου(Δημοσίευση

ερωτικών φωτογραφιών και προσωπικών στοιχείων εν αγνοία των θυμάτων)8. Εκβίαση – Απειλές μέσω Internet Tμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής Λεωφ. Αλεξάνδρας 173, Τ.Κ. 115 22 Αθήνα, 210-64.76.000 τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Θεσσαλονίκης Μοναστηρίου 326, Τ.Κ. 541 21, Θεσσαλονίκη 231-

03.88.370-5

Πορίσματα ερευνών: παιδιά Έρευνα ΕΚΑΤΟ (Ελληνικής Καταναλωτικής Οργάνωσης, από κείμενο

της Δρ. Βερόνικας Σαμαρά): Το 80% των παιδιών επικοινωνούν σε χώρους συνομιλίας στο

Διαδίκτυο με αγνώστους με τους οποίους συνήθως διατηρούν κατόπιν καθημερινή επικοινωνία.

To 75% των παιδιών επηρεάζονται από τις διαφημίσεις στο Διαδίκτυο και μπαίνουν στον πειρασμό να χρεώσουν τις πιστωτικές κάρτες των γονέων τους.

Το 50% των παιδιών είπαν ότι σερφάρουν στο Διαδίκτυο για τουλάχιστον μία ώρα/ημέρα.

Το 100% των παιδιών κάτω των 13 χρόνων μπαίνουν στο Διαδίκτυο μόνο όταν οι γονείς τους είναι παρόντες...

... Αλλά το 95% των παιδιών άνω των 13 ετών προτιμούν να μπαίνουν στο Διαδίκτυο όταν οι γονείς τους απουσιάζουν.

Πορίσματα ερευνών: γονείς Το 60% των γονέων προσπαθούν να μειώσουν το χρόνο

παραμονής των παιδιών τους στο Διαδίκτυο κυρίως για οικονομικούς λόγους,

ενώ το 74% των γονέων επιθυμούν να μειώσουν το χρόνο που τα παιδιά τους βλέπουν τηλεόραση.

το 55% των παιδιών, απάντησε πως ένας από τους δύο γονείς χρησιμοποιεί καθημερινά το Διαδίκτυο κυρίως στην εργασία του.

Το 50% αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά τους έχουν περισσότερη γνώση σχετικά με το Διαδίκτυο

Πορίσματα ερευνών: γονείς (2) Επίσης, το 45% των γονέων δήλωσαν ότι ανησυχούν

για διαφημίσεις στο Διαδίκτυο που απευθύνονται στα παιδιά, την έλλειψη πληροφόρησης των εκπαιδευτικών μετά την

απόφαση του κράτους για την εισαγωγή των υπολογιστών και του Διαδικτύου στα σχολεία.

Το 52% των γονέων δεν έχουν ιδέα τι μπορεί να κάνει ένα παιδί στο Διαδίκτυο

Το 95% συμφωνούν ότι η κυβέρνηση πρέπει να ενισχύσει τη νομοθεσία για την ασφάλεια των παιδιών στο Διαδίκτυο.

Το 81% των γονέων ήταν θετικοί στο ενδεχόμενο να παρακολουθήσουν σεμινάρια επιμόρφωσης

KAΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

Πρακτικές πρόληψης: παιδιά

1. Να μην δίνουν προσωπικά τους στοιχεία και να μην αποκαλύπτουν λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής σε άλλους χρήστες στο Διαδίκτυο σε καμία περίπτωση

2. Να μην αποκαλύπτουν κωδικούς πρόσβασης (password)3. Να μην στέλνουν υλικό από τον δικό τους υπολογιστή

(φωτογραφίες)4. Να συζητούν με μεγαλύτερους χρήστες του Internet, με τους

καθηγητές, με τους γονείς τους ή μεταξύ τους για τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο ιδιαίτερα αν αντιμετωπίσουν οτιδήποτε περίεργο ή ασυνήθιστο

5. Να είναι επιφυλακτικά για όσα διαβάζουν στο Διαδίκτυο ή τους λένε οι άλλοι χρήστες που έρχονται σε επαφή

Πρακτικές πρόληψης: παιδιά (2)

6. Όταν νιώθουν άβολα με την πορεία μιας συζήτησης σε ένα chat room να εξέρχονται άμεσα.

7. Να έρχονται σε επαφή με άτομα που γνώρισαν μέσω του διαδικτύου, μόνο με τη συνοδεία του γονέα και σε δημόσιο χώρο.

8. Να μην συμπληρώνουν άσκοπα φόρμες με προσωπικά στοιχεία κλπ

9. Μην εκτελούν προγράμματα που βρίσκουν στο διαδίκτυο χωρίς να ενημερωθούν για τη χρήση του

10. Μην ανοίγουν ποτέ email από άγνωστο αποστολέα

Πρακτικές πρόληψης: γονείς /εκπαιδευτικοί

Επιμόρφωση/ ενημερότητα γονέων για την σύγχρονη δικτυακή πραγματικότητα.

Να είναι ενημερωμένοι τι κάνουν τα παιδιά στο Διαδίκτυο (Internet), και με τι σκοπό το χρησιμοποιούν.

Να επιβλέπουν τα παιδιά τους κατά τη χρήση του Διαδικτύου. Συμφωνία σε οικογενειακό επίπεδο για την χρήση του Internet Να συνοδεύουν τα μικρότερα παιδιά όταν συνδέονται στο Internet,

ειδικά τις πρώτες φορές. Να δημιουργήσουν τη δική τους λίστα με τις προτεινόμενες παιδικές

σελίδες και να συμπεριλάβουν μηχανές αναζήτησης φιλικές στη χρήση τους για παιδιά.

Πρακτικές πρόληψης: γονείς /εκπαιδευτικοί (2)

Να διδάξουν τα παιδιά τους να μην δίνουν ποτέ προσωπικά στοιχεία και πληροφορίες

Να βάζουν τους υπολογιστές με σύνδεση στο Internet σε ένα συχνά χρησιμοποιούμενο χώρο του σπιτιού

Να ελέγχουν τα Αγαπημένα (bookmarks) και το Ιστορικό (History) του προγράμματος φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser) για να δουν ποιες σελίδες έχουν επισκεφτεί τα παιδιά τους

Μπορείτε να καταγγείλετε ένα δικτυακό τόπο με παράνομο περιεχόμενο ανώνυμα μέσω του δικτυακού τόπου http://www.safeline.gr

Πρακτικές για προστασία προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο

Προστατέψτε τα προσωπικά δεδομένα σαςΗ περιήγηση στο διαδίκτυο, πιθανά καταγράφεταιΑπενεργοποιείστε τα cookies στο φυλλομετρητή σαςΓια εγγραφές σε διάφορα site χρησιμοποιείστε ένα δεύτερο emailΦίλτρα για ανεπιθύμητα (junk) mail.Μην ανοίγετε συνημμένα αρχεία από άγνωστης προέλευσης

emailΜην αποκαλύπτετε προσωπικά στοιχείαΜην συμπληρώνετε άκριτα φόρμες εγγραφής

Καλές πρακτικές ασφάλειας υπολογιστή

Antivirus-Αντιβιωτικά. Αποτροπή μόλυνσης από ιούς-Εφεδρικά αντίγραφα ασφαλείας

Προστασία υπολογιστών από πτώση τάσης και εναλλαγές ρεύματος-UPS

Έλεγχος πρόσβασης / κωδικοί Χρησιμοποιώντας Firewall περιορίζεται η πρόσβαση σε

δεδομένα από εξωτερικούς υπολογιστές Αποφυγή διαρροής κωδικών

Δεν τα γράφουμε σε χαρτί Διαφορετικοί κωδικοί

Δεν δίνουμε ποτέ το κωδικό μας σε τρίτο πρόσωπο Εργαλεία ελέγχου για άλλο κακόβουλο λογισμικό πλην ιών (spyware,

dialers κλπ): Lavasoft ad-ware se

Συσχέτιση διαδικτυακών δραστηριοτήτων και εγκεφαλικής λειτουργίας

Dr. Gary Small, καθηγητής στο Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior , UCLA.

Μελέτη σε 24 άτομα 55-76 ετών με χρήση fMRI (functional magnetic resonance imaging) κατέδειξε εγκεφαλική δραστηριότητα σε 21,782 voxels για τους χρήστες

με προηγούμενη εμπειρία (στοιχειώδη εγκεφαλικά τμήματα) έναντι

8,646 voxels για τους χρήστες χωρίς προηγούμενη εμπειρίαΔεν διεγείρονται μόνο περιοχές υπεύθυνες για την οπτική και

τη γλωσσική επεξεργασία αλλά και τμήματα του προμετωπιαίου λοβού (frontal cortex) που αφορούν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη

Συνεπώς? Τα μοναδικά χαρακτηριστικά αμφίδρομης επικοινωνίας και ολοκλήρωσης

μέσων επιφέρουν αμφίδρομες αλλαγές Πρόκειται για ένα μέσο ασύλληπτης ‘πλαστικότητας’ (malleable, Castells,

2001) Δύσκολα μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως ‘χειρότερο’ της κοινωνίας που

αποτυπώνει και εκφράζει Who am I? To διαδίκτυο μπορεί να συμβάλλει στη συγκρότηση ισχυρής

προσωπικής ταυτότητας (Turkle, 2004) Αδήριτη ανάγκη για την ενθάρρυνση χρήσης του Διαδικτύου από όλους

Οι άκριτοι περιορισμοί και απαγορεύσεις χρήσης οδηγούν σε αδιέξοδο μεσο-μακροπρόθεσμα

Προσπάθεια επιμόρφωσης και κατάρτισης-τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα

Αυξημένη συνειδητοποίηση των προβλημάτων που ενέχει η χρήση τουΠροσπάθειες συλλογικής αυτορρύθμισης και ατομικά υπεύθυνης στάσης

Δράσεις-χρήσιμες ιστοσελίδες

«Ομάδα Δράσης για την Ψηφιακή Ασφάλεια» D.A.R.T. (Digital Awareness & Response to Threats) http://www.dart.gov.gr/έχει στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού των χρηστών

στα νέα μέσα. Ο Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου και η εκστρατεία

Safer Internet http://www.saferinternet.gr Απολογισμός δράσης

http://www.saferinternet.gr/Portals/0/docs/Public_report/SafeNetHomePlus_Public_Report2007.pdf

Συμβουλές για νομικά ζητήματα στην Κοινωνία της Πληροφορίας http://elawyer.blogspot.com

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο http://dideilei.gr/moodle/course/view.php?id=973

Eυχαριστώ! Νίκος Τσέλιος, Λέκτορας Πανεπιστήμιο Πατρών (nitse@ece.upatras.gr) Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ερευνητής στο εργαστήριο διαδραστικής τεχνολογίας, Τμήμα Ηλεκτρολόγων

Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Μέλος του Ενδοπανεπιστημιακού Δικτύου για την Επιστήμη του Ιστού του

Πανεπιστημίου Πατρών Σύμβουλος καθηγητής σε τεχνολογία λογισμικού, Ελληνικό Ανοικτό

Πανεπιστήμιο Καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών Limoges Γαλλίας/ ΑΤΕΙ

Αθήνας, Τμήμα Πληροφορικής 55 δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια,

περίπου 210 διεθνείς αναφορές από ξένους ερευνητές Σε ζητήματα Επικοινωνίας Ανθρώπου Υπολογιστή, Ηλεκτρονικής Μάθησης, Εξ’

αποστάσεως εκπαίδευση Το βιβλίο ‘Εισαγωγή στην Επιστήμη του Ιστού’ (Κλειδάριθμος, 2007) διδάσκεται

σε 12 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Χώρας ΑΕΙ:Αθήνα, Πάτρα, Ξάνθη, Βόλος, Ιωάννινα, Ιόνιο, Αιγαίο, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου,

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ΑΤΕΙ :Μεσολογγίου, Δυτικής Μακεδονίας