Download - To ταλαιπωρημένο νερό

Transcript
Page 1: To ταλαιπωρημένο νερό

1

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ

ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

72ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΣΗΣ

Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

«Νερό!To τόσο ταλαιπωρημένο!! »

Επιμορφούμενη εκπ/κός ΠΕ 70: Βλάχου Ευθυμία

Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2014

Page 2: To ταλαιπωρημένο νερό

2

1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1.1.ΤΙΤΛΟΣ

«Νερό!To τόσο ταλαιπωρημένο!!»

1.2 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Ευέλικτη Ζώνη, Μελέτη Περιβάλλοντος, Γλώσσα, ΤΠΕ

1.3 ΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ

Δ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου, στην Ευέλικτη Ζώνη.

1.4 ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ Α.Π.Σ.

Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ .Οι στόχοι

που θέτονται είναι σύμφωνοι με αυτούς του αναλυτικού προγράμματος. Το

Δ.Ε.Π.Π.Σ - ΑΠΣ του 2003 προτρέπει την εφαρμογή διαθεματικών

προγραμμάτων και την χρήση ΤΠΕ.

1.5 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

Το εκπαιδευτικό σενάριο, όσον αφορά την επεξεργασία των στοιχείων, θα

πραγματοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου, άρα είναι

απαραίτητο να υπάρχουν οι ανάλογοι υπολογιστές και ένας προβολικός

υπολογιστής. Αναλυτικότερα απαιτείται:

1. Εργαστήρι Η/Υ και ένας κεντρικός για το δάσκαλο

2. Projector

3. Πλοήγηση στο διαδίκτυο

4. Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration7

5. Χρήση του κειμενογράφου word

6. Λογισμικό παρουσίασης Power Point

7. Ηλεκτρονικό λεξικό «Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα»

1.6 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Η διδασκαλία είναι ομαδοσυνεργατική και προσανατολίζεται στην

ενεργοποίηση των μαθητών μέσα από συγκεκριμένες δράσεις.

Κάθε ομάδα αποτελείται από 2-3 μαθητές. Οι μαθητές χρησιμοποιούν τον

υπολογιστή εναλλάξ και πάλι εναλλάξ, καταγράφουν τα αποτελέσματα των

αναζητήσεων. Υπάρχει ένας αντιπρόσωπος από κάθε ομάδα και ένας

Page 3: To ταλαιπωρημένο νερό

3

συντονιστής που τις συντονίζει. Ο αντιπρόσωπος από κάθε ομάδα αναλαμβάνει

την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των δράσεών τους.

1.7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Βασική ιδέα

Ένας από τους βασικούς στόχους της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι η

αλλαγή στάσης απέναντι στο περιβάλλον. Βασική προϋπόθεση είναι να

γνωρίσουν οι μαθητές ποιο είναι, και από τι κινδυνεύει, έτσι ώστε να αλλάξει η

συμπεριφορά τους σε σχέση μ΄ αυτό. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η

θεωρητική προσέγγιση με όσο το δυνατών την ενεργή συμμετοχή των μαθητών.

Η αλληλεπίδραση γνωστικής προσέγγισης με το μονόλογο του εκπαιδευτικού

καταντά μια βαρετή διαδικασία και ελάχιστοι μαθητές παρακολουθούν. Με τις

Νέες Τεχνολογίες οι εμπλοκή των μαθητών είναι άμεση. Αναζητούν πληροφορίες,

επιλέγουν, διαμορφώνουν κείμενα, εκφράζονται χωρίς να αισθάνονται άβολα και

έχοντας έντονη την αίσθηση της δημιουργίας.

Έχοντας σαν στόχο την οικολογική ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με

το νερό, αν και υπήρχαν σχετικές αναφορές στο βιβλίο της Μελέτης

Περιβάλλοντος και της Γλώσσας, ωστόσο χρειαζόταν συμπληρωματικές και

πρόσφατες πληροφορίες. Οι πληροφορίες αυτές δόθηκαν μέσα από την

ιστοεξερεύνηση στο διαδίκτυο.

Επειδή όμως παρουσιάζεται πρόβλημα όταν ζητείται να φέρουν οι μαθητές μια

πληροφορία με ένα συγκεκριμένο θέμα από εγκυκλοπαίδειες ή να το κατεβάσουν

από το διαδίκτυο. Οι μαθητές τότε φέρνουν όλη την πληροφορία, χωρίς να έχουν

την ικανότητα να εστιάζονται σ’ αυτό που τους ζητείται. Ι

Γι’ αυτό το λόγο με το σενάριο αυτό επιχειρείται η υπέρβαση αυτών των

δυσκολιών χρησιμοποιώντας την τεχνική της εννοιολογικής χαρτογράφησης,

στηριγμένη στη χρήση ενός τεχνολογικού εργαλείου (Inspiration 7), έχοντας σα

σκοπό να εμπλακεί ο μαθητής στη μαθησιακή διαδικασία, να γίνει ενεργός

συμμέτοχος στη δημιουργία μιας άλλης μορφή του ίδιου κειμένου, με σκοπό να

την κατανοήσει καλύτερα .Κι αυτό επειδή οι χάρτες εννοιών και τα διαγράμματα

βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα ένα κείμενο, να το

«ξεκλειδώνουν» αναδεικνύοντας τις λέξεις-κλειδιά που περιέχει και να διευρύνουν

τη σημασία των εννοιών αυτών.

Page 4: To ταλαιπωρημένο νερό

4

Συμπληρωματικά με το σενάριο αυτό, επειδή ορισμένες έννοιες είναι

δυσνόητες για τους μαθητές, επιχειρείται η κατανόησή τους μέσω της

οπτικοποίησή τους από την προβολή του λογισμικού παρουσίασης. Επιπλέων η

προβολή του λογισμικού παρουσίασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για

μικρότερες τάξεις, που στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης ασχολούνται με το θέμα

του νερού, επειδή είναι δύσκολο να έρθουν οι μαθητές αυτοί σε επαφή με μεγάλα

κείμενα από το διαδίκτυο. Για την προσέγγιση των κειμένων αυτών από τους

μαθητές της Δ΄ τάξης, δίνεται το ηλεκτρονικό λεξικό «Η Πύλη για την Ελληνική

Γλώσσα», για να επεξηγηθεί λεξιλόγιο άγνωστο στους μαθητές.

Στόχοι της δραστηριότητας

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο θα πρέπει οι μαθητές να:

ευαισθητοποιηθούν σε οικολογικά ζητήματα

διαπαιδαγωγηθούν ως αυριανοί πολίτες, ώστε να γίνουν υπεύθυνοι

περιβαλλοντικά και κριτικά σκεπτόμενοι

Ειδικότερα σχετικά με το θέμα που εξετάζεται:

1) Να τους καλλιεργηθεί θετική στάση απέναντι στη σωστή χρήση και

προστασία του.

2) Να κατανοήσουν της επίδρασης των ανθρώπινων επεμβάσεων στον

κύκλο του νερού σε σχέση με τη ρύπανση του νερού.

3) Να τους καλλιεργηθεί ο σεβασμός στο νερό όσο αφορά τη ρύπανσή του

(επιφανειακά-υπόγεια νερά) και τη διαχείρισης του.

4) Να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν θετική στάση όσον αφορά την

αειφορική διαχείριση την υδάτινων πόρων.

Ως προς τις Νέες Τεχνολογίες οι μαθητές:

Να αποδομούν και να δομούν ένα κείμενο με τη χρήση εννοιολογικών

χαρτών μέσω του λογισμικού Inspiration7,να οργανώνουν τις ιδέες τους.

να αναζητούν κατάλληλες εικόνες είτε από το λογισμικό είτε από το

διαδίκτυο προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν στους εννοιολογικούς

χάρτες.

να εντοπίζουν και να αξιολογούν, να αναλύουν και να συνθέτουν

πληροφορίες από διαδικτυακές πηγές πληροφόρησης

Page 5: To ταλαιπωρημένο νερό

5

να ασκηθούν στην πολύπλευρη και πολυτροπική

προσέγγιση του καθενός γνωστικού αντικειμένου μέσα από

τον εντοπισμό και τη σύγκριση ενός μεγάλου φάσματος

πηγών.

να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών

μέσα από το πλούσιο υλικό του διαδικτύου ή μέσα από το

πληροφοριακό υλικό που παρέχουν τα λογισμικά.

να καλλιεργήσουν την ικανότητα να αξιολογούν πληροφορίες

ως προς τη χρησιμότητά τους.

Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ευνοεί την αλλαγή

του παραδοσιακού διδακτικού μοντέλου και τη χρήση σύγχρονων

διδακτικών προσεγγίσεων. Με τη χρήση λογισμικών και κατάλληλων

φύλλων εργασίας αναδεικνύεται το μαθητοκεντρικό μοντέλο της

διερευνητικής μάθησης μέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές.

Το λογισμικό με τα φύλλα εργασίας ενισχύει συνεργατικά σχήματα, την

αλληλεπίδραση των μαθητών με το μέσο διδασκαλίας και μάθησης και την

αυτενέργεια τους, αναδεικνύοντας τα οφέλη της τεχνολογίας στην σχολική

τάξη.

Το φύλλο εργασίας δίνεται σε κάθε μαθητή ξεχωριστά, δουλεύεται όμως από

όλη την ομάδα (έως 3 μαθητές).

Ο ρόλος του δασκάλου όσο οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες είναι

υποστηρικτικός, (καθοδηγητικός) δίνει σαφείς οδηγίες όπου κι αν χρειαστούν και

ενημερώνει για το χρόνο που έχουν στην διάθεση τους οι μαθητές για να

ολοκληρώσουν την εργασία τους. Σε ερωτήσεις των μαθητών μπορεί να απαντά

επίσης με ερωτήσεις που να οδηγούν σε παραπέρα διερεύνηση.

Προστιθέμενη παιδαγωγική αξία

Στο συγκεκριμένο σενάριο

Η κατασκευή εννοιολογικών χαρτών: βοηθά τους μαθητές να αποδομήσουν,

κατόπιν να αναδομήσουν το κείμενο της πηγής πληροφόρησης και να επιλέξουν

τις πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν. Επιπλέον καλλιεργεί την ανάπτυξη

δεξιοτήτων οργάνωσης του προφορικού και γραπτού λόγου. Τέλος είναι ένα πολύ

καλό μέσο παρουσίασης τους μαθήματος από τους ίδιους τους μαθητές.

Page 6: To ταλαιπωρημένο νερό

6

Με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης(Inspiration7) παρέχεται η

ευκαιρία στους μαθητές να οπτικοποιήσουν και να οργανώσουν τις έννοιες που

χρησιμοποίησαν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.

Οι μαθητές-τριες οργανώνουν καλύτερα τη σκέψη τους και έτσι η μάθηση

γίνεται ενεργητική και αποτελεσματική.

Είναι ένα εργαλείο δημιουργικής σκέψης, αφού οι ιδέες γίνονται σαφέστερες

και το μυαλό είναι πιο ελεύθερο να συλλάβει νέες ιδέες. Οξύνονται οι δεξιότητες

επιλογής της πληροφορίας που ενδιαφέρει, εξαγωγής συμπερασμάτων και έτσι

καλλιεργείται η κριτική σκέψη.

Είναι εργαλείο μεταγνώσης. Με τους εννοιολογικούς χάρτες τα παιδιά

μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν, αποκτούν επίγνωση των διαδικασιών μάθησης.

Ενισχύεται η ομαδοσυνεργατική μάθηση, γιατί κατά τη δημιουργία ενός χάρτη

από μια ομάδα παιδιών γίνεται διαπραγμάτευση εννοιών και ιδεών. Αποτελεί

λοιπόν ένα επικοινωνιακό εργαλείο.

Για το δάσκαλο η χρήση εννοιολογικών χαρτών μπορεί να αποτελέσει εργαλείο

αξιολόγησης της ίδιας της μαθησιακής διαδικασίας.

Οι κόμβοι αναδιοργανώνονται πολύ εύκολα γιατί το λογισμικό δίνει τη

δυνατότητα της μετακίνησης και προσθήκης εννοιών. Μπορεί ακόμη να γίνει

μετακίνηση των κόμβων χωρίς μετακίνηση των δεσμών.

Υπάρχει δυνατότητα της μετατροπής των εννοιολογικών χαρτών σε άλλες

ηλεκτρονικές μορφές, όπως περιλήψεις, υπερκείμενα. Υπάρχει δυνατότητα

σύνδεσης με το διαδίκτυο. Επίσης δίνεται η δυνατότητα να εμπλουτιστεί ένας

χάρτης με διάφορα γραφικά και εικόνες.

Μακροπρόθεσμα η τεχνική της εννοιολογικής χαρτογράφησης θα τους

βοηθήσει να οργανώσουν τη μελέτη τους καθώς και να επεξεργάζονται τον όγκο

των πληροφοριών που τους κατακλύζει.

Με το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου(Word): δίνεται η δυνατότητα στους

μαθητές αφού κάνουν κριτική ανάγνωση των εικόνων και του κειμένου της

ιστοσελίδας που θα επιλέξουν, να απαντήσεις σε ερώτηση να δημιουργήσουν το

λεξιλόγιο που να αναφέρεται σε αυτό. Στο τέλος θα κάνουν προτάσεις για την

καλύτερη διαχείρισή του

Με το πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο(Internet explorer): παρέχεται η

ευκαιρία στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με πλήθος πληροφοριών σχετικά με

το θέμα που έχουν επιλέξει. Λόγω της αυξανόμενης διαθεσιμότητας διαφόρων

πηγών, η ανάπτυξη της ικανότητας του παιδιού για ενεργό αναζήτηση και κριτική

Page 7: To ταλαιπωρημένο νερό

7

επεξεργασία των πληροφοριών είναι πολύ σημαντικό ζήτημα. Τα παιδιά

χρειάζεται να χρησιμοποιούν τις κατάλληλες πηγές με έξυπνο τρόπο και η

αλληλεπίδρασή τους με αυτές να είναι αποτελεσματική. Είναι γνωστό ότι οι

πληροφορίες από μόνες τους δεν είναι γνώση και η μετεξέλιξή τους σε γνώση

προϋποθέτει την αξιοποίηση κατάλληλων μέσων και τεχνικών.

Διευκολυντής και διαμεσολαβητής όλων αυτών των διαδικασιών στο σχολικό

πλαίσιο είναι ο δάσκαλος. Στην προκειμένη περίπτωση θα έχει ετοιμάσει μια

λίστα από δικτυακούς τόπους που έχει επισκεφτεί και είναι κατάλληλες ώστε οι

μαθητές να αντλήσουν τις πληροφορίες τους ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος του

αποπροσανατολισμού και το χάσιμο μέσα στις πληροφορίες.

Θεωρητικό πλαίσιο

Το σενάριο μάθησης στηρίζεται στις γνωστικές θεωρίες μάθησης

(Κονστρουκτιβισμό (Piaget), ανακαλυπτική μέθοδο μάθησης (Bruner)) και στις

κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις για τη μάθηση (Vygotsky).

Σύμφωνα με τις γνωστικές θεωρίες η μάθηση δε μεταδίδεται αλλά είναι μια

διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης, η οποία εδράζεται πάνω σε

προγενέστερες γνώσεις, που τροποποιούνται κατάλληλα ώστε να συζευχθούν με

τη νέα γνώση. Ο μαθητής μαθαίνει σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ποικίλα

εξωτερικά ερεθίσματα, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να αλληλεπιδρά

μαζί του και να ανακαλύπτει τη γνώση

Οι θεωρίες αυτές προσδίδουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική αλληλεπίδραση

σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις, όπου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη

μαθησιακή διαδικασία, στα γνωστικά εργαλεία που τη διαμεσολαβούν (Jonassen

2000), στην αλληλεπίδραση μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, καθώς και στο

κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που λαμβάνει χώρα (Vygotsky, 1978).

Κατά τη διάρκεια της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης, τα παιδιά

συζητούν, αναλύουν, διατυπώνουν αμφιβολίες, επιλύνουν προβλήματα (problem

solving),. «Η προσοχή και η επίλυση ενός προβλήματος από κοινού, είναι

απαραίτητη για τη δημιουργία γνωστικής, κοινωνικής, και συναισθηματικής

αλληλεπίδρασης.» (Hausfather, 1996).

1.7 Χρόνος υλοποίησης

Page 8: To ταλαιπωρημένο νερό

8

Απαιτούνται 4 διδακτικές ώρες για την υλοποίηση αυτού του σεναρίου.

Χώρος υλοποίησης

Οι ομάδες των μαθητών θα εργαστούν στο εργαστήριο υπολογιστών του

σχολείου.

1.8 Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών

Ουσιαστικά δεν είναι απαραίτητες κάποιες προαπαιτούμενες γνώσεις των

μαθητών. Καλό θα είναι οι μαθητές να έχουν εξοικειωθεί με τη διαδικασία

εννοιολογικής χαρτογράφησης κειμένου στο χαρτί, χωρίς όμως αυτό να είναι και

δεσμευτικό γι’ αυτό το σενάριο.

Είναι βοηθητικό οι μαθητές να έχουν συνηθίσει να εργάζονται στο να βρίσκουν

λέξεις κλειδιά ανά παράγραφο σε κείμενα ή ακόμη και στο να βρίσκουν

πλαγιότιτλους.

Επίσης ίσως φανεί χρήσιμο κάποιοι μαθητές να έχουν εξοικείωση με τον Η/Υ.

Μια εισαγωγή λίγων λεπτών ώστε να δείξει ο-η δάσκαλος,-α τα βασικά εργαλεία

του λογισμικού θα βοηθήσει τα παιδιά στην παρακάτω πορεία.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία

Η δραστηριότητα θα πραγματοποιηθεί στο σχολικό εργαστήριο υπολογιστών,

όπου θα πρέπει να είναι εγκατεστημένο το λογισμικό «Inspiration 7». Να υπάρχει

επίσης σύνδεση με το διαδίκτυο.

Σχολικό βιβλίο (βιβλίο Γλώσσας α΄ τεύχος, Δ΄ Δημοτικού)

Μελέτη Περιβάλλοντος (κεφ.9)

Φύλλα χαρτιού και μολύβια ώστε οι μαθητές αν θέλουν να κάνουν ένα

προσχέδιο πριν περάσουν στην επιφάνεια της οθόνης

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης

Είναι σκόπιμο να οργανώσουμε τους μαθητές σε μικρές ομάδες 2 ή 3 ατόμων,

προκειμένου να βιώσουν την εμπειρία της κατασκευής ομαδικών-συνεργατικών

κειμένων και χαρτών. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να δημιουργηθεί

συζήτηση, καθώς πρέπει οι μαθητές να διαπραγματευτούν μεταξύ τους τις έννοιες

που θα χρησιμοποιήσουν(ενδοομαδική αλληλεπίδραση). Ο διάλογος αυτός

Page 9: To ταλαιπωρημένο νερό

9

απαιτεί επιχειρήματα από μέρους των μαθητών, γεγονός που με πολλούς

τρόπους προάγει τη γλωσσική και νοητική επεξεργασία, βοηθάει τα παιδιά να

αναπτύξουν τις ιδέες του.

Επιπλέον, η αλληλεπίδραση και ο διάλογος θα διευρυνθούν όταν η κάθε

ομάδα παρουσιάσει το δικό της κείμενο και χάρτη στις άλλες ομάδες.

Δημιουργείται τότε ένα δίκτυο αλληλεπιδράσεων, στο οποίο οι μαθητές

επικοινωνούν με τις ιδέες των άλλων, ξεκαθαρίζουν και αποσαφηνίζουν

παρανοήσεις, συμπληρώνουν τυχόν κενά και ελλείψεις(διομαδική

αλληλεπίδραση).

Ο εκπαιδευτικός έχει το ρόλο του οργανωτή, του εμψυχωτή, του διευκολυντή

και του καθοδηγητή στη μαθησιακή διαδικασία.

2.ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

2.1 Διδακτικές προσεγγίσεις.

2.2 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Ανάλυση της δραστηριότητας

Προετοιμασία

Ο εκπαιδευτικός εξηγεί στους μαθητές με τι θα ασχοληθούν, θέτει τα

ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα

εργαστούν. Τους λέει ότι θα γίνει μια προσπάθεια να «σχεδιαστούν» οι

πληροφορίες που πήραν από το διαδίκτυο με τη βοήθεια του υπολογιστή, αφού

πρώτα διαβάσουν τις πηγές συζητήσουν πάνω σ’ αυτές, απαντήσουν σε

ερώτημα που τους τέθηκε και ερμηνεύσουν τις λέξεις που δεν έχουν κατανοήσει.

Το προτεινόμενο σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 4 φάσεις.

Φάσεις διεξαγωγής του σεναρίου

Διευκρινήσεις: Στις ομαδικές δραστηριότητες οι μαθητές δουλεύουν ανά

ομάδες με έναν υπολογιστή η κάθε ομάδα. Μετά την εργασία σε ομάδες τα

αποτελέσματα ανακοινώνονται, συγκρίνονται και γίνεται ανακεφαλαίωση σε

επίπεδο τάξης.

Page 10: To ταλαιπωρημένο νερό

10

Η διάρκεια της κάθε δραστηριότητας είναι μια έως δυο ώρες, έτσι ώστε να

καλύπτεται η ώρα της Ευέλικτης ζώνης και της Μελέτης Περιβάλλοντος στην

αντίστοιχη ενότητα.

Πριν ξεκινήσουμε τις δραστηριότητες, χωρίζουμε τις ομάδες και κάθε ομάδα

επιλέγει το όνομά της.

Βασικό είναι να προηγηθεί μια συζήτηση πριν την εφαρμογή του σεναρίου. Η

δασκάλα θέτει ερωτήματα σε σχέση με το ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι

κίνδυνοι που απειλούν το νερό για να εισάγει τους μαθητές στο θέμα. Έπειτα

εξηγεί στους μαθητές τους στόχους και τις προσδοκίες της από αυτούς, τον

τρόπο εργασίας.

Α΄ φάση – Σιωπηρή ανάγνωση κειμένου ιστοσελίδας, επιλογή σημείων

που ενδιαφέρουν, διαμόρφωση κειμένου και παρουσίασή του, επεξήγηση

άγνωστων λέξεων από το ηλεκτρονικό λεξικό «Η Πύλη για την Ελληνική

Γλώσσα»

Η κάθε ομάδα επιλέγει να ασχοληθεί με μια από τις παρακάτω ενότητες:

Κίνδυνοι που απειλούν το νερό ανά τον κόσμο.

Προτάσεις μέτρων προστασίας της ρύπανσης των νερών

Η κάθε ομάδα δημιουργεί στην επιφάνεια εργασίας του Η/Υ το δικό της φάκελο

και του δίνει το όνομα της εργασίας της προκειμένου να μπορεί να τον βρίσκει

κάθε φορά που μπαίνει στο εργαστήριο πληροφορικής Σε αυτό το φάκελο

δημιουργεί δυο έγγραφα Word (η ερώτησή μας, το λεξιλόγιό μας). Η κάθε ομάδα

ασχολείται με το θέμα που επέλεξε, εντοπίζει στα κείμενα των υπερσυνδέσεων

ανά παράγραφο, τις λέξεις κλειδιά. Λέξεις που θεωρούν ότι αποτελούν σημαντικό

στοιχείο της παραγράφου, προετοιμάζοντας μ΄ αυτό τον τρόπο τις απαντήσεις

των ερωτήσεων και σημειώνοντας-δημιουργώντας παράλληλα τους ορισμούς

από το λεξιλόγιό που τους δυσκόλεψε Στη συνέχεια γράφει την ερώτηση -

απάντηση και το λεξιλόγιο. Έπειτα μορφοποιεί το κείμενό της (γραμματοσειρά,

μέγεθος, χρώμα γραμματοσειράς) το αποθηκεύει. Τέλος παρουσιάζει κάθε ομάδα

στις υπόλοιπες την απάντηση στο δικό της ερώτημα και επεξηγεί το λεξιλόγιο που

τη δυσκόλεψε.

Β΄ φάση – Παρουσίαση διαφανειών

Η δασκάλα παρουσιάζει τις διαφάνειες του λογισμικού παρουσίασης Power Point

με θέμα «Το ταλαιπωρημένο νερό»-η ρύπανση του νερού, οι οποίες σχολιάζονται

κάθε φορά ενώ ταυτόχρονα συνδέονται στη μνήμη των μαθητών με όλα όσα

Page 11: To ταλαιπωρημένο νερό

11

άκουσαν από τις παρουσιάσεις των κειμένων και του video που

παρακολούθησαν από την εκπ/κη τηλεόραση.

Γ΄φάση – Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη

Οι ομάδες μετά την επεξεργασία του θέματος (οι κίνδυνοι του νερού) μετά από

όσα άκουσαν από τις παρουσιάσεις των άλλων ομάδων και τη δική τους και το

Power Point που είδαν από την παρουσίαση της δασκάλας τους, προχωρούν

στην κατασκευή εννοιολογικού χάρτη

Δίνεται η οδηγία στις ομάδες να τοποθετήσουν στο κέντρο του κελιού «Κίνδυνοι

του νερού» και να κάνουν τις συνδέσεις με άλλους κόμβους-έννοιες. Ο

εκπαιδευτικός παροτρύνει τους μαθητές να διαπραγματεύονται σχετικά με τις

λέξεις που επιλέγουν να τοποθετήσουν μέσα στους κόμβους, όπως επίσης και

για τις συνδέσεις μεταξύ των κόμβων.

Στη φάση αυτή οι μαθητές μπορούν αν θέλουν να κάνουν ένα προσχέδιο με

χαρτί και μολύβι που θα έχουν μαζί τους, χωρίς αυτό να αποτελεί δεσμευτική

διαδικασία.

Δ΄ φάση – Παρουσίαση των χαρτών-Συνοπτική παρουσίαση των δύο

θεματικών που επεξεργάστηκε η κάθε ομάδα.

Την τελευταία ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τις δημιουργίες τους. Ουσιαστικά

καθώς παρουσιάζουν και εξηγούν τον κάθε τους χάρτη(σχέδιο) αναδιηγούνται

όσα γνώρισαν στη θεματική τους. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης τα άλλα

παιδιά μπορούν να ρωτούν, να προτείνουν και να συζητούν με τους μαθητές που

παρουσιάζουν. Η φάση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί δίνεται η ευκαιρία

στους μαθητές να παρουσιάσουν τη δουλειά τους και να «εκτεθούν» στο κοινό

της τάξης. Ας μην ξεχνούμε ότι για τα παιδιά το κίνητρο της παρουσίασης και της

δημοσιοποίησης της δουλειάς τους είναι πολύ ισχυρό, ώστε να ασχοληθούν με

περισσότερο ζήλο.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Ως αξιολόγηση δίνεται ένα σενάριο όπου οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες

μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων καλούνται αρχικά να αναφέρουν πως

διαμορφώνεται η ζωή του ανθρώπου σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα και τι λύσεις

θα μπορούσαν να βρεθούν :

Page 12: To ταλαιπωρημένο νερό

12

Είμαστε στο έτος 2035.Οι άνθρωποι με τις συνεχόμενες επεμβάσεις τους στο

νερό το έχουν ρυπάνει. Με τις συνεχόμενες δε επεμβάσεις τους γενικότερα στο

περιβάλλον έχει επηρεαστεί ο κύκλος του νερού και έχουν αλλάξει οι

κλιματολογικές συνθήκες(περίοδοι μεγάλης ξηρασίας, ακραία καιρικά φαινόμενα).

Τι συνέπειες έχει αυτό για τη ζωή του ανθρώπου(ποιοι τομείς επηρεάζονται, τι

αλλάζει στη ζωή του ανθρώπου, των ζώων, των φυτών;).

Πώς αναγκάζονται να προσαρμόσουν οι άνθρωποι τη ζωή τους σύμφωνα με τα

νέα δεδομένα;

Στο τέλος θα μπορούσαν να συγκρίνουν την δική τους εκδοχή με αυτή που

υπάρχει στο διαδίκτυο (και την προβάλει η δασκάλα τους στον βιντεοπροβολέα)

https://www.youtube.com/watch?v=Q4SirjZv1b0 και να κάνουν προτάσεις έτσι

ώστε να «σωθεί» το νερό

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

1.Τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν ερωτηματολόγιο με απαντήσεις ,ώστε

να κατασκευάσουν στο hot potatoes σταυρόλεξο.

2.Μπορούν να δημιουργήσουν ερωτηματολόγιο, έτσι ώστε να δουν την

ευαισθητοποίηση των μαθητών του σχολείου όσο αφορά την σπατάλη ή

εξοικονόμηση νερού.

Επέκταση της δραστηριότητας

Οι μαθητές θα μπορούσαν να φτιάξουν καρτέλες και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι

που να περιέχει θετική και αρνητική συμπεριφορά σε σχέση με το νερό(παρόμοιο

με το «φιδάκι»),την κατασπατάληση ή την εξοικονόμησή του.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Τ.Φορτούνη, Ν. Κομματάς, Γ. Αλεξανδράτος, Α.Ράπτη: «Οι χάρτες εννοιών

στο σχολείο», Ατραπός 2006

2. Α. Ράπτης, Α. Ράπτη: «Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της

Πληροφορίας» Α’ Τόμος και Β’ Τόμος, Αθήνα 2006

Page 13: To ταλαιπωρημένο νερό

13

3. Vygotsky, L.S. (1978). Mind and society: The development of higher mental

processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Gardner, H. (1983).

Frames of Mind. New. York: Basic Books Inc.

4. Hausfather, Samuel J., (1996) Vygotsky and Schooling: Creating aSocial

Contest for learning. Action in Teacher Education. (18) 1-10.

5. Hausfather, Samuel J.,(1996) Vygotsky and Schooling: Creating a Social

Contest for learning. Action in Teacher Education. (18) 1-10. Jonassen D.

(2000). Revisiting Activity Theory as a Framework for Designing Student-

Centered Learning Environments, In D. Jonassen & S. Land (Eds).

Theoretical foundations of Learning Environments, LEA.

6. Vygotsky, L.S. (1978). Mind and society: The development of higher mental

processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Gardner, H. (1983).

Frames of Mind. New York: Basic Books Inc.

7. Οδηγός Ανάπτυξης Διαθεματικών Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης

8. Ζ. Α γγελίδης, Χ. Αθανασίου, Γ. Υφαντής «ΝΕΡΟ, αειφορική διαχείριση και

Περιβάλλον», ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ

ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Κ.Π.Ε .ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ, Θες/νικη 2009

9. ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Μελέτης Περιβάλλοντος, Γλώσσας

Ακολουθούν τα φύλλα εργασίας που θα δώσουμε στους μαθητές

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ

Page 14: To ταλαιπωρημένο νερό

14

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η μόλυνση των υδάτων (πόσιμο νερό, υπόγεια νερά, ποτάμια, λίμνες,

θάλασσες) είναι κάτι που μας αφορά όλους ή είναι κάτι που συμβαίνει πολύ

μακριά από εμάς στον κόσμο και δεν μας ενδιαφέρει;

Μπορούμε να κάνουμε κάτι πριν είναι πολύ αργά;

Αν ακολουθήσεις πιστά τις οδηγίες που σου δίνονται, θα απαντηθούν όλα σου τα

ερωτήματα.

Χωριστείτε σε ομάδες δύο-τριών ατόμων και με τη βοήθεια της δασκάλας σας:

Ορίστε ένα δραστήριο συντονιστή ο οποίος θα συντονίζει τις ομάδες σας και τις

μεταξύ τους συζητήσεις και θα επικοινωνεί με την υπεύθυνη δασκάλα σας για τη

διεξαγωγή των δράσεών σας όπως αυτές περιγράφονται στα επόμενα βήματα.

Καλό θα ήταν να ορίσετε κι έναν αντιπρόσωπο για κάθε ομάδα ώστε να μη

μιλάτε όλοι μαζί. Ίσως θελήσετε οι αντιπρόσωποι των ομάδων σας να

εναλλάσσονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτή θα ήταν πολύ καλή ιδέα! Οι

εργασίες θα συμπληρώνονται κατόπιν συζήτησης με τα μέλη της ομάδας σας

αρχικά και με τα μέλη των άλλων ομάδων στη συνέχεια, με τη βοήθεια του

συντονιστή και των αντιπροσώπων.

ΒΑΛΤΕ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟ ΑΥΛΑΚΙ ΚΑΙ… ΞΕΚΙΝΗΣΤΕ!!!

Page 15: To ταλαιπωρημένο νερό

15

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

Ερωτοαπαντήσεις-Λεξιλόγιο

ΒΗΜΑ 1ο

Τι γίνεται με το νερό;

Πότε είναι ακατάλληλο το γλυκό-πόσιμο νερό για διάφορες χρήσεις; Τι συνέπειες

έχει αυτό για τον άνθρωπο;

Ποιες οι κυριότερες πηγές ρύπανσης του νερού;

Μπορείς να αντλήσεις πληροφορίες από τις σελ. 29-37 του συνδέσμου:

http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/perival/1-40.pdf

ή στο σύνδεσμο http://www.watersave.gr/index.php/edu-pack επιλέγεις τους

συνδέσμους που σε ενδιαφέρουν στην ιστοεξερεύνησή σου από το εκπαιδευτικό

πακέτο «H ρύπανση του νερού» - «Επαναχρησιμοποίηση- ανακύκλωση»-Υλικό

για μαθητές.

Προτάσεις χρήσης προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον θα βρεις στη

ιστοσελίδα

http://imbluedabadiedabadye.pblogs.gr/prostasia-toy-periballontos-

symboyles.html.

http://www.flowmagazine.gr/article/view/Recycling_cooking_oil/category/environm

ent σχετικά με το λάδι και την ανακύκλωσή του

Μπορείς να φτιάξεις με τους γονείς σου προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον. Θα

βρεις χρήσιμες συμβουλές στην ιστοσελίδα: http://www.ftiaxno.gr/2008/02/blog-

post_3387.html

Page 16: To ταλαιπωρημένο νερό

16

Μπορείτε να αντλήσετε πληροφορίες παρακολουθώντας στην εκπ/κη τηλεόραση

το ντοκιμαντέρ:

http://www.edutv.gr/protobathmia/o-kyklos-tou-neroy

Για κάθε άγνωστη λέξη που θα συναντήσετε αναζητήστε βοήθεια στο λεξικό «Η

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα», κάνοντας ctrl και αριστερό κλικ στην

υπερσύνδεση 1,πληκτρολόγησε τη λέξη που επιθυμείς και πάτησε Βρες.

Θα σας δοθεί ερμηνεία σε λέξεις που δεν κατανοήσατε. Χρησιμοποιήστε

οτιδήποτε είναι χρήσιμο για την έρευνά σας

.

ΒΗΜΑ 2Ο

ΕΝΟΤΗΤΑ:________________________________________________

Όνομα ομάδας: ______________________

1.Πατάμε δεξί κλικ στην επιφάνεια εργασίας και στο παράθυρο που ανοίγει

επιλέγουμε «δημιουργία» και κάνουμε κλικ στη λέξη «φάκελος».

2.Δίνουμε στο φάκελο το όνομα της ενότητάς μας:

___________________________________________________________

3.Ανοίγουμε το φάκελο και κάνουμε δεξί κλικ. Επιλέγουμε την ένδειξη δημιουργία

και στη συνέχεια έγγραφο. Ονομάζουμε «ερωτήσεις» το έγγραφό μας.

4.Επαναλαμβάνουμε τις παραπάνω ενέργειες και δημιουργούμε έγγραφο με το

όνομα «λεξιλόγιο»

Page 17: To ταλαιπωρημένο νερό

17

5.Ο καθένας σημειώνει τις ερωτήσεις με τις απαντήσεις από τις ιστοσελίδες που

έχει αναλάβει να επεξεργαστεί:

………………………………………………………………......................................

………………………………………………………………......................................

……………………………………………………………….....................................

……………………………………………………………….....................................

……………………………………………………………….....................................

……………………………………………………………….....................................

………………………………………………………………....................................

………………………………………………………………....................................

………………………………………………………………....................................

………………………………………………………………...................................

6.Σημειώνουμε λέξεις σχετικές με το νερό και δίνουμε ορισμούς:

……………………………………………………………….......…………………………

…………………………………….......……………………………………………………

………….......…………………………………………………………….......……………

………………………………………………….......………………………………………

……………………….......………………………………………………………………....

...……………………………………………………………….......………………………

……………………………………….......…………………………………………………

…………….......…………………………………………………………….......…………

…………………………………………………….......……………………………………

7.Αποθηκεύμε το κείμενο: πάνω αριστερά επιλέγουμε αρχείο στη συνέχεια

αποθήκευση.

8.Μαρκάρουμε το κείμενο και από την γραμμή των εργαλείων επιλέγουμε

γραμματοσειρά, μέγεθος και χρώμα γραμματοσειράς. Στη συνέχεια

αποθηκεύουμε.

Page 18: To ταλαιπωρημένο νερό

18

ΠΡΟΣΕΞΤΕ!

ΜΗΝ ΠΝΙΓΕΙΤΕ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΥΤΑΛΙΑ ΝΕΡΟ….

Αφού παρουσιάσετε οι ομάδες τα αποτελέσματα της έρευνάς σας μπορείτε να

δείτε και το παρακάτω λογισμικό παρουσίασης Power Point Το ταλαιπωρημένο

νερό που θα σας παρουσιάσει η δασκάλα σας, έτσι ώστε να οργανώσετε στο

μυαλό σας όλες τις πληροφορίες που πήρατε σχετικά με το νερό.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη

ΕΝΟΤΗΤΑ:________________________________________________

Όνομα ομάδας: ______________________

Επιλέξτε από την επιφάνεια εργασίας το λογισμικό ανοιχτού τύπου

Inspiration7.Στη συνέχεια δημιουργήστε το δικό σας εννοιολογικό χάρτη

χρησιμοποιώντας τις λέξεις κλειδιά από τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει

σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν. Δημιουργήστε κελιά τσεκάροντας στο

Greate την κατεύθυνση του κελιού που επιθυμείτε να δημιουργήσετε. Συνδέστε το

με τον σύνδεσμο με το κεντρικό κελί και μεταξύ τους επιλέγοντας Link. Εάν

επιθυμείτε να προσθέσετε και σχετικές εικόνες τσεκάρετε πάνω στην επιφάνεια

Edit, κάνετε δεξί κλικ, επιλέγετε Insert Graphic και από το φάκελο που περιέχει

σχετικές φωτογραφίες επιλέγετε την κατάλληλη. Μπορείτε επίσης από το μενού

φωτογραφιών-συμβόλων στην αριστερή πλευρά του πίνακα Basic να επιλέξετε

την κατηγορία που σας ενδιαφέρει. Η εικόνα που επιλέξατε αυτομάτως πηγαίνει

στο κελί που έχει επιλεγεί.

Page 19: To ταλαιπωρημένο νερό

19

Δεν ξεχνάτε: για να γράψετε ελληνικά επιλέγετε από το μενού κάτω αριστερά

γραφή Times New Roma.Τέλος για να σώσετε το αρχείο σας πηγαίνετε στο μενού

File Export GIF save.Για προσωρινή αποθήκευση από την επιφάνεια

εργασιών επιλέγετε File -Save as.

Δημιουργήστε ένα εννοιολογικό χάρτη με θέμα τους κινδύνους-προβλήματα του

νερού, ως απόρροια των ανθρώπινων επεμβάσεων.

Page 20: To ταλαιπωρημένο νερό

20

Προσέχω για να έχω

Όνομα ομάδας: ______________________

Για να σωθεί το νερό θα πρέπει:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Δεν θα πρέπει:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Page 21: To ταλαιπωρημένο νερό

21

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Η ενότητα αυτή του νερού είναι μέρος μια μεγαλύτερης ενότητας που

πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Γλώσσας στις αντίστοιχες

θεματικές για το νερό, είτε στην Ευέλικτη Ζώνη, είτε στο τέλος στη Μελέτη

Περιβάλλοντος. Οι διδακτικές ώρες που αναφέρεται έχουν σχέση με τη χρήση της

ΤΠΕ.

Οι μαθητές αυτής της ηλικίας έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το λογισμικό

παρουσίασης Power Point που τους παρουσίασα. Τα κείμενα στις ιστοσελίδες

που ήταν μεγάλα και δυσνόητα οι μαθητές έδειξαν απροθυμία να

δουλέψουν(εκτός των άλλων είναι πολύ μεγάλα για να εστιαστούν οι μαθητές σ’

αυτό που τους ενδιαφέρει. Χρειάστηκαν σ’ αυτό το σημείο την δική μου

καθοδήγηση). Αντίθετα τους κέντρισε το ενδιαφέρων το εκπ/κο πακέτο του

watersave..

Ενδιαφέρων έδειξαν και στο παιχνίδι ρόλων με την κοινωνία του2035,

δημιουργήθηκαν αρκετές φορές συγκρούσεις μεταξύ τους, σε μερικές ομάδες οι

προβλέψεις τους συνέπεσαν σε κάποια σημεία μ’ αυτή του video,γι’ αυτό το λόγο

έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρων στο να κάνουν προτάσεις , έτσι ώστε να σωθεί το

νερό στο μέλλον.