Download - SAFE τεύχος 7

Transcript
Page 1: SAFE τεύχος 7

Τεύχος 7 • Φεβρουάριος - Μάρτιος 2010 • www.safemagazine.gr

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΑ ΝΕΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ FR

EE

PR

ES

SSAFEΔιανέμεται Δωρεάν

Έρευνα αγοράς και δοκιμήςσε 8 σαμπουάνμε φυσικά συστατικά.SA

FE R

EPO

RT

Έκδοση της Holistic Life

Όταν η θεραπεία είναι χειρότερη κι από την ίδια την ασθένεια...

[Νανοτεχνολογία]Το μέγεθος μετράει όταν μιλάμε για νάνο!

[Φυτοστερόλες]

Αμφισβητούμενο

το όφελός τους!

Page 2: SAFE τεύχος 7
Page 3: SAFE τεύχος 7

SAFE �

Safe areaΠεριοδικό για τα αποσιωπημένα νέα υγείας

Εκδότης - Ιδιοκτήτης:Γεράσιμος Κατραμάδος - Etra PublishingΕυεργετών 7, Π. Φάληρο, 1756�Τηλ/Fax: 210 981175�www.etra.gre-mail: [email protected]

Υπεύθυνος έκδοσης:Γεράσιμος Κατραμάδος

Υπεύθυνη ύλης - επιμέλεια:Βάλλυ Καλοζούμη

Μετάφραση:Πόπη Τσίκη

Δημοσιογραφοι:Νίκη ΤσέκουΙωάννα Χερμάρη

Υπεύθυνη διαφήμισης:Ιωάννα Χερμάρη

ΔημιουργικόEtra Graphic Design

Image banksshutterstockistockfotolia

ΣυνεργάστηκανΜάριος Δημόπουλος Σοφία ΠαπαδοπούλουΜηνάς ΡηγάτοςΝίκη ΤσέκουΒασίλης ΦρατζολάςΟμάδα tvxs.gr

web: www.safemagazine.grΤο περιοδικό SAFE μπορείτε να το αποκτήσετε σε μορφή pdf εντελώς δωρεάν από το site:www.safemagazine.gre-mail: [email protected]

ΣυνδρομήΕσωτερικού 25€

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ’ανάγκη και θέσεις του ιδιοκτήτη, εκδότη και υπεύθυνου έκδοσης του περιοδικού. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας.

SAFE Τεύχος 7Φεβρουάριος - Μάρτιος 2010

Περιεχόμενα

Safeproductreport

�8Έρευνα αγοράς

και δοκιμήςσε 8 σαμπουάν

με φυσικάσυστατικά.

Όταν η θεραπεία είναι χειρότερη κι από την ίδια την ασθένεια... σελ.14

Αμφισβητούμενο το όφελος από τις Φυτοστερόλες σελ. 18

Το οδοντιατρικό αµάλγαµα και οι επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία σελ. 22

Αγιουρβέδα: Η επιστήμη της ζωής σελ. 24

[Νανοτεχνολογία] Το μέγεθος μετράει όταν μιλάμε για νάνο! σελ .28

Σκάνδαλο με τη νέα γρίπη! σελ. 27

Τα νεύρα μου! Ας μη χάσω το χιούμορ μου! σελ. 32

«Χρυσό» δημιούργημα των φαρμακευτικών η νέα γρίπη; σελ. 35Μην πιεις το γάλα σου! σελ. 36

Κρέας εργαστηρίου θα τρώμε στο μέλλον σελ. 42

Τα ενεργειακά ποτά πιθανότατα μας παχαίνουν! σελ. 43

Page 4: SAFE τεύχος 7

� SAFE

5/1: Γαλλία: Ακύρωσε 50 εκατ. δόσεις εμβολίων κατά της νέας γρίπης. Η γαλλική κυβέρνηση ακύρωσε την παραγγελία 50 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου κατά της νέας γρίπης που προκαλείται από τον ιό H1N1, επιδιώκοντας να απαντήσει στις επικρίσεις της αντιπολίτευσης ότι οι παραγγελίες των εμβολίων ήταν μια δαπανηρή υπερβο-λή και λαμβάνοντας υπόψη την ηπιότερη εκδήλωση της πανδημίας. Η αποκάλυψη, την Κυριακή, ότι πλεονάζοντα εμβόλια πωλούνται στο εξωτερικό προκάλεσε έντονες κριτικές σε βάρος της κυβέρνησης που κατηγορήθηκε, ιδιαί-τερα από τη σοσιαλιστική αντιπολίτευση, ότι αγόρασε υπερβολικά πολλά εμβόλια προς όφελος των φαρμακο-βιομηχανιών. [Κέρδος online] 8/1: DDT στην ατμό-σφαιρα απελευθερώνουν οι ωκεανοί . Οι ωκεανοί της Γης απελευθερώνουν ακόμα στην ατμόσφαιρα επικίνδυ-νο εντομοκτόνο DDT που χρησιμοποιούνταν προ δεκαετιών. [Καθημερινή]12/1: Καταγγελία σοκ από τον επικεφαλής της επιτροπής υγείας του συμβουλίου της Ευρώπης. «Σκάνδαλο με τη νέα γρίπη». Σοβαρότατες καταγγελίες για τον τρόπο χειρισμού της νέας γρίπης, «που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων», διατυπώνει με συνεντεύξεις του σε διεθνή έντυπα και δίκτυα ο επικεφαλής της επιτροπής Υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, επιδημιολόγος Βόλφγκανγκ Βόνταργκ. Δεν διστάζει μάλιστα να υποστηρίξει ότι ένα από τα εμβόλια, το Obta flu, παρα-

σκευάστηκε από τη Novartis «σε βιο-αντιδραστήρα από καρκινικά κύτταρα». [ enet.gr]12/1: Εν μέσω επικρί-σεων ο ΠΟΥ ζητά ανε-ξάρτητη αξιολόγηση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), που επικρίνε-ται όλο και περισσότερο για την αντιμετώπιση της νέας γρίπης Α (Η1Ν1), ανακοί-νωσε σήμερα την πρόθεσή του να ζητήσει αξιολόγηση από ανεξάρτητους ειδικούς μόλις τελειώσει η πρώτη -αμφισβητούμενη- πανδημία του αιώνα. [ enet.gr]1�/1: «Οδηγός» της εξέλιξης το χρωμόσωμα Υ. Μια νέα επιστημονική ανακάλυψη έρχεται να ανατρέψει την εικόνα που επικρατούσε μέχρι σήμερα για το αρσενικό χρωμόσωμα Υ, το οποίο εθεωρείτο ως το πιο στάσιμο τμήμα του ανθρωπίνου γονιδιώματος... [Καθημερινή]17/1: Φάρμακα σε πεθαμένους! «Φάμπρικα» παράνομης συνταγογρα-φίας που λυμαίνεται τα ασφαλιστικά ταμεία έχει στηθεί τα τελευταία χρόνια από γιατρούς και φαρμακο-ποιούς. Το κόλπο είναι απλό: Γιατροί εκδίδουν στο όνομα ασφαλισμένων εικονικές και πλαστές συνταγές δεκάδων εκατ. ευρώ. Τα ασφαλιστι-κά ταμεία πληρώνουν τη δαπάνη των φαρμακευτικών σκευασμάτων. Στη συνέχεια, γιατροί και φαρμακοποιοί μοιράζονται τα «κέρδη». Τα κυκλώματα δεν διστά-ζουν, μάλιστα, να χορηγούν φάρμακα ακόμη και σε... πεθαμένους! [Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία]17/1: Μαρτυρία ιατρικού επισκέπτη. Το μάρκετινγκ ενός... χαπιού. Οι φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα δαπανούν περί τα 250 εκατ. ευρώ ετησίως για προώθηση των προϊ-όντων τους με διάφορους τρόπους.

18/1: Τρόφιμα για ανθρώπους με προβλή-ματα υγείας “υπόσχεται” ο τομέας της βιο-αγροδια-τροφής . Τρόφιμα “κομμένα και ραμμένα” στις ιδιαίτερες ανάγκες των καταναλωτών, όπως στους νεφροπαθείς, τις εγκυμονούσες ή τους διαβητικούς υπόσχεται ο τομέας της βιο-αγροδια-τροφής που αναμένεται να αναπτυχθεί στην χώρα μας. [ΑΠΕ-ΜΠΕ]18/1: Μουσική εναντίον άγχους και κατάθλιψης. Η μουσική μπορεί να λειτουρ-γήσει ως φάρμακο για τη θεραπεία κοινών ασθενειών, σύμφωνα με τον δόκτορα Χανς Γιοακίμ Τράπε της πανεπιστημιακής κλινικής Μαριχόσπιταλ στην Χέρνη, της Γερμανίας.[ΑΠΕ-ΜΠΕ]2�/1: Σκάνδαλο με 200 γιατρούς. Φέρονται «ευερ-γετηθέντες» από συγκεκρι-μένες εταιρείες υλικών Μια βαλίτσα με σημειώ-σεις, όπου αναγράφονταν ονόματα 200 γιατρών και ποσά που τους δόθηκαν για να επιλέγουν ιατρικά υλικά συγκεκριμένων εταιρειών, σκιαγραφεί ένα από τα μεγαλύτερα -σύμφωνα με τις ενδείξεις- σκάνδαλα στο χώρο της Υγείας, η έκταση του οποίου διερευνάται από την Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων. Το προαναφερθέν υλικό βρέθηκε στο σπίτι αντιπροσώπου προμηθεύ-τριας εταιρείας, ενώ ακολού-θησε «άνοιγμα» τραπεζικών λογαριασμών γιατρών, οι οποίοι θα κληθούν να εξη-γήσουν πειστικά το «πόθεν» των χρημάτων. Μεταξύ άλλων, υπάρχει περίπτωση γιατρού που φιλοξενήθηκε οικογενειακώς στο Λας Βέ-γκας, καθώς οι προμηθευτές γνώριζαν το πάθος του για τον τζόγο. Στα χέρια των ελληνικών αρχών, βρίσκεται σειρά βρετανικών εγγρά-φων, με στοιχεία για άνομες συναλλαγές. [Καθημερινή]

Ημερολόγιο του SAFE2010

Editorial

Aς θυμηθούμε...

Όλη η περιβόητη τεχνολογική μας πρόοδος - ο ίδιος ο πολιτισμός μας- είναι σαν ένα τσεκούρι στα χέρια ενός ψυχοπαθούς.

[Αλβέρτος Αϊνστάιν, 1879-1955]

Page 5: SAFE τεύχος 7
Page 6: SAFE τεύχος 7

6 SAFE

Στα ψιλά γράμματα...

Τα κινητά τηλέφωνα και τα Wi-Fi (ασύρματα δίκτυα) ίσως απο-τελούν μεγαλύτερη απειλή για την υγεία των παιδιών από

ότι πιστεύαμε. Μία κυβερνητική αναφορά στη Γαλλία, αναφέρει ότι και τα δύο μπορούν να βλάψουν την ανάπτυξη του εγκεφά-λου - και τώρα, τα κινητά τηλέφωνα έχουν απαγορευτεί σε κάθε δημοτικό σχολείο της χώρας. Οι Γάλλοι δικαστές υποστηρίζουν τις τοπικές ομάδες κατοίκων να ξηλώσουν τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας. Η ακτινοβολία από τις κεραίες έχει κατηγορηθεί για αϋπνία, πονοκέφαλους, κόπωση και καρκίνους σε κοινότητες που ζουν δίπλα σε αυτές.Αν και αυτές οι κινήσεις είναι μέλημα των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας παντού, θα έπρεπε να ενθαρρύνουν τις ομάδες πίεσης που κάνουν εκστρατεία για περισσότερο έλεγχο των κινητών τηλεφώνων, των κεραιών κινητής τηλεφωνίας και των δικτύων Wi-Fi.Οι Γαλλικές αρχές πιστεύουν ότι τα κινητά και τα Wi-Fi είναι αλη-θινή απειλή για την υγεία των παιδιών, και έτσι απαγορεύουν τη χρήση κινητών τηλεφώνων σε σχολεία με μαθητές κάτω των 1� ετών. Εντούτοις, αυτοί που συμμετέχουν στην εκστρατεία στη Γαλλία υποστηρίζουν ότι η ανταπόκριση είναι «ανεπαρκής» και καταγ-γέλλουν την υποβάθμιση του πραγματικού κινδύνου των κινη-τών, Wi-Fi και των κεραιών κινητής τηλεφωνίας.Πηγή: www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/arti-cle6366590.ece; May 27,2009.

[Κινητά τηλέφωνα]Απαγορεύτηκαν σε σχολεία

Page 7: SAFE τεύχος 7
Page 8: SAFE τεύχος 7

8 SAFE

Στα ψιλά γράμματα...

[Παιδική λευχαιμία] Συνδέεται με παρασιτοκτόνα

Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι παι-διά ίσως υποφέρουν από λευχαι-

μία εξαιτίας της έκθεσής τους σε πα-ρασιτοκτόνα στα σπίτια και τους κή-πους τους. Όταν ερευνητές μελέτησαν τις περιπτώσεις �1 παιδιών με Οξεία λεµφοβλαστική λευχαιµία (ΑLL), και τις σύγκριναν με παιδιά ίδια ηλικίας, ίδιου τόπου διαμονής που όμως δεν έπασχαν από (ΑLL), σε όλα τα παιδιά που έπασχαν από λευχαιμία υπήρξαν στα ούρα τους εντυπωσιακά υψηλό-τερες συγκεντρώσεις οργανοφωσφο-ρικών παρασιτοκτόνων – DEPT και DEDTP – τα οποία και τα δύο συχνά χρησιμοποιούνται σε εντομοκτόνα για το σπίτι και τον κήπο. Πηγή: Ther Drug Monit, 2009;31:495-501.

[Διατροφή]Οι πρωτεϊνικές δίαιτες μπορούν να προκαλέσουν καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό

Οι δίαιτες που είναι χαμηλές σε υδατάνθρακες, όπως η δίαιτα At-

kins ίσως τελικά να προκαλούν καρ-διακή προσβολή αν ακολουθούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τέτοιες δίαιτες – που περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες λίπους και πρωτεϊνών και σχεδόν καθόλου υδατάνθρακες – θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη στις αρτηρίες που τελικά οδηγεί σε καρδιακό επεισόδιο ή εγκεφαλικό.Πράγματι, η αγγειακή βλάβη παρατη-ρήθηκε μετά από μόλις 12 εβδομάδες δίαιτας, αν και αυτά τα ευρήματα εμ-φανίστηκαν σε πειράματα σε ποντίκια και έτσι ίσως δεν ισχύουν απαραίτητα και για τους ανθρώπους.Πηγή: Proc Natl Acad Sci, 2009; online August; doi: 10.14073/pnas.090795106

[Άσθμα]Το κολύμπι βοηθά παιδιά που πάσχουν από άσθμα

Μία νέα μελέτη ανακάλυψε ότι η κολύμβηση μπορεί να βοηθήσει

παιδιά με άσθμα να βελτιώσουν τα συμπτώματά τους.Τα παιδιά με άσθμα που κολυμπούσαν τακτικά για έξι εβδομάδες παρουσία-σαν βελτίωση στα συμπτώματά τους, συμπεριλαμβανομένης της σοβα-ρότητας των κρίσεων, της αναπνοής από το στόμα, του ροχαλητού και των προβλημάτων στο θώρακα. Ερευνη-τές από την ιατρική σχολή τουTaipei και την ιατρική σχολή Kaohsiung στην Ταϊβάν έκαναν την ανακάλυψη μετά την παρακολούθηση ασθματικών παιδιών, ηλικίας 9-11 ετών, και αντί-στοιχων παιδιών της ομάδας ελέγχου. Πηγή: Respirology, 2009; 14: 838-42.

[Γρίπη]Οι θάνατοι από πανδημία γρίπης ίσως προκλήθηκαν από φάρμακο!

Καθώς οι φαρμακοβιομηχανίες λανσάρουν στην αγορά το νέο

τους εμβόλιο για τη γρίπη των χοίρων, ερευνητές ανακάλυψαν ότι αυτό που μάλλον ευθύνεται για πολλούς από τους θανάτους που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Ισπανικής Γρίπης το 1918, ήταν ένα φάρμακο και όχι κάποιος ιός.

Η αυξημένη χρήση ασπιρίνης θα μπορούσε να αιτιολογήσει πολλούς από τους �0 εκατομμύρια θανάτους που αποδόθηκαν στον ιό της γρίπης, αναφέρει ο Dr Karen Starko, από το Burlingame, CA, ο οποίος επανεξέτα-σε εκθέσεις από αυτοψίες εκείνης της περιόδου. Πολλές από τις εκθέσεις ανέφεραν τοξικότητα από ασπιρίνη. Την εποχή εκείνη, οι γιατροί υπερσυ-νταγογραφούσαν ασπιρίνη, καθώς ήθελαν να κάνουν κάτι να βοηθήσουν, αν και ήξεραν πολύ λίγα για τους κιν-δύνους του φαρμάκου, ειδικά όταν χορηγείται σε μεγάλες δόσεις. Επιπλέον, πολλοί γιατροί πιέζονταν από οικογένειες που εκλιπαρούσαν για κάτι που θα τις προστατεύει από τη γρίπη και οι φαρμακευτικές προω-θούσαν τη χρήση ασπιρίνης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. “Οι παρεμβά-σεις είναι δίκοπο μαχαίρι”, συμπεραί-νει ο Dr Starko, σε ένα προειδοποιη-τικό σημείωμα όταν παρασκευαζόταν το εμβόλιο τςη νέας γρίπης. Πηγή: Clin Infect Dis, 2009; δημοσίευση 29 Σεπτεμβρίου; doi: 10.1086/606060.

[Ραγοειδίτιδα]Ένα απλό συμπλήρωμα αναστρέφει την πιο συνήθη αιτία τύφλωσης

Η Benfotiamene, μία λιποδιαλυτή μορφή της βιταμίνης Β1, είναι

αποτελεσματική ενάντια στη ραγοει-δίτιδα, μία φλεγμονώδη ασθένεια του οφθαλμικού ιστού – αν και αφορά με-λέτη σε ποντίκια, έτσι ίσως δεν εφαρ-μόζεται σε ανθρώπους. Η ραγοειδίτιδα, υπεύθυνη για το 15% των περιπτώσεων τύφλωσης, θερα-πεύεται συνήθως με αντιβιοτικά και σταγόνες ματιών με στεροειδή, όμως ερευνητές στον πανεπιστημιακό ια-τρικό τομέα του Gavelston στο Τέξας ανακάλυψαν ότι η Benfotiamene ίσως είναι αποτελεσματικότερη από αυτά τα μέσαΠηγή: Ιnvest Opthalmol Vis Sci, 2009; 50: 2276-82.

Page 9: SAFE τεύχος 7
Page 10: SAFE τεύχος 7

10 SAFE

Στα ψιλά γράμματα...

[Τοξικά συστατικά]Τα περισσότερα από τα εντομοαπωθητικά βλάπτουν το κεντρικό νευρικό σύστημα

Το DEET (N,N-diethyl-m-toluamide), το ενεργό συστατικό στα περισσό-

τερα εντομοαπωθητικά και εντομο-κτόνα, μπορεί να βλάψει το κεντρικό νευρικό σύστημα, αποκάλυψε μια πρόσφατη έρευνα.Οι Γάλλοι επιστήμονες που έκαναν αυτή την ανακάλυψη ζητούν επείγου-σα αναθεώρηση για την ασφάλεια τέ-τοιων προϊόντων, τα οποία χαρακτη-ρίζονται «νευροτοξικά».Ο Vincent Corbel, από το ερευνητικό ινστιτούτο ανάπτυξης στο Monpellier αναφέρει:“Βρήκαμε ότι το DEET δεν είναι απλά ένα χημικό που τροποποιεί τη συ-μπεριφορά, αλλά επίσης εμποδίζει τη δραστηριότητα ενός σημαντικού εν-ζύμου του κεντρικού νευρικού συστή-ματος – της χολινεστεράσης – τόσο στα έντομα όσο και στα θηλαστικά”.Ο Corbel και η ομάδα του ανακάλυ-ψαν ότι ο ίδιος μηχανισμός που είναι τόσο αποτελεσματικός εναντίον των εντόμων όπως τα κουνούπια έχει την ίδια δράση και στους ανθρώπους. Επιπλέον, η τοξικότητά του φαίνεται να μεγαλώνει όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα εντομοκτόνα. Πηγή: BMC Biology,2009; 7: 47; doi101186/1741-7007-7-47.

[Ιχθυέλαια]Η άμυνα ενάντια στις καρδιοπάθειες

Τα ψάρια και τα Ωμέγα-� λιπαρά οξέα από τα ιχθυέλαια είναι οι πιο

ισχυρή άμυνα ενάντια στις καρδιοπά-θειες. Μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη μίας μοιραίας καρδιακής προσβολής σε άτομα που έχουν ήδη καρδιακά προβλήματα, ακόμη και όταν έχουν ήδη υποστεί μία καρδιακή προσβολή.Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών όπως ο σολομός, οι σαρδέλα, η πέστροφα, η ρέγκα και συμπληρωμάτων διατρο-φής με ωμέγα-� λιπαρά, μπορούν να μειώσουν εντυπωσιακά τον κίνδυνο ανάπτυξης μιας μεγάλης ομάδας καρ-διακών προβλημάτων όπως αθηρο-σκλήρωση, αρρυθμία, έμφραγμα κ.α. Και αν έχετε ήδη υποστεί ένα καρδια-κό επεισόδιο, θα μειώσετε τον κίνδυ-νο ενός δεύτερου κατά �0% απλά με την αύξηση πρόσληψης ιχθυελαίων.Αυτά τα ευρήματα βασίζονται σε μία σημαντική αξιολόγηση παλαιότερων μελετών που αφορούν τα τελευταία �0 χρόνια βιβλιογραφίας. Ο επικεφαλής ερευνητής Carl Lavie, του Oschner Medical Center στη Νέα Ορλεάνη, συνιστά σε υγιή άτομα να καταναλώνουν 500mg ωμέγα-� λιπα-ρών οξέων – που περιέχουν eicosa-pentaenoid acid (EPA) και docosa-hexaenoic acid (DHA) – καθημερινά, ενώ τα άτομα που έχουν υποστεί κά-ποια καρδιοπάθεια θα πρέπει να δι-πλασιάσουν την ημερήσια πρόσληψη σε 1000mg.Πηγή: J Am Coll Cardiol,2009;54:585-94.

[Αντισύλληψη]Οι γιατροί δίνουν σε γυναίκες ‘επικίνδυνα’ αντισυλληπτικά χάπια

Όπως ανακάλυψε μια νέα μελέτη, οι γιατροί συχνά δίνουν σε γυναί-

κες τα πιο επικίνδυνα αντισυλληπτικά

χάπια ακόμη και όταν υπάρχουν δια-θέσιμες πιο ασφαλείς επιλογές. Αν και γνωρίζουν τους κινδύνους, οι γιατροί συνεχίζουν να συνταγο-γραφούν αντισυλληπτικά χάπια που διπλασιάζουν τον κίνδυνο για DVT (deep vein thrombosis - βαθιά φλεβι-κή θρόμβωση). Τα ‘επικίνδυνα’ χάπια είναι εκείνα που περιέχουν δεσογεστρέλη (desoges-trel), και ο κίνδυνος για φλεβική θρόμ-βωση ήταν στο μέγιστο κατά τη διάρ-κεια των τριών πρώτων μηνών που ξεκινά η λήψη τους, αναφέρουν οι ερευνητές από το ιατρικό κέντρο του πανεπιστημίου Leiden της Ολλανδίας. Ωστόσο, η μείωση της δόσης οιστρο-γόνων ίσως μειώνει και τον κίνδυνο. Οι ερευνητές έκαναν την ανακάλυψη μετά τη σύγκριση 152� γυναικών, ηλι-κίας από 18 έως 50 ετών που έπασχαν από φλεβική θρόμβωση, με 1760 υγι-είς γυναίκες. Κατέληξαν στη διαπίστωση ότι θα έπρεπε να συνταγογραφούνται τα αντισυλληπτικά χάπια που περιέχουν λεβονοργεστρέλη (levonorgestrel) και χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων για να μειωθεί ο κίνδυνος φλεβικής θρόμ-βωσης.Πηγή: BMJ, 2009; 339: b2921

Page 11: SAFE τεύχος 7
Page 12: SAFE τεύχος 7

12 SAFE

Safe Προϊόν

Οι γνώσεις που έχουμε για την ατομική υγιεινή φθάνουν στα προϊστορικά χρόνια, τότε

που μόνο το νερό κάλυπτε αυτή την ανάγκη. Στην Βαβυλώνα το 2800 π.Χ. έφτιαχναν ένα υλικό από λίπη και στά-χτες το οποίο το χρησιμοποιούσαν για το καλλωπισμό και την στίλβωση των μαλλιών. Στην αρχαία Αίγυπτο του 1500 π.Χ. έχουμε αναφορές για ένα υλικό από ζωικά φυτικά λάδια και αλκαλικά άλατα για την θεραπεία δερ-ματικών νοσημάτων. Οι Ισραηλίτες στα χρόνια του Μωυσή έφτιαχναν ένα υλικό σαν το σαπούνι για τον καλλωπι-σμό των μαλλιών.Στους αρχαίους Έλληνες δεν ήταν γνωστό το σαπούνι με την σημερινή του χρήση. Το ελαιόλαδο που άλειφαν τα σώματά τους στις παλαίστρες ανα-κατεμένο με άμμο, λειτουργούσε σαν μέσο καθαρισμού και περιποίησης του δέρματος που το απομάκρυναν με την βοήθεια νερού και ξέστρων. Το βουνό Sapo στην αρχαία Ρώμη έδωσε το όνομά του στο σαπούνι αφού εκεί γίνονταν οι θυσίες των ζώων στους θεούς και το λίπος των μοσχα-ριών που έρεε κάτω από τους βωμούς ανακατεμένο με τις στάχτες έδινε ένα υλικό με το οποίο οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα τους στον ποταμό Τίβερη. Οι Γερμανοί και οι Γαλάτες φρόντιζαν τα μαλλιά τους με σαπούνι τόσο για τον καθαρισμό όσο και για θεραπευ-τικούς λόγους. Μέχρι και μετά το με-σαίωνα ακολουθούσαν την συνήθεια αυτή, μέχρι η ατομική καθαριότητα να γίνει ανάγκη σε όλο τον κόσμο.Το σαπούνι αποτέλεσε αντικείμενο συνταγών και τεχνοτροπιών από περι-οχή σε περιοχή και από γενεά σε γενεά μέχρι να φθάσει να αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο στην Χημεία. Μεγάλη ώθηση στην εξέλιξη της παραγωγής του έδω-σε η ανακάλυψη του Βέλγου E. Solvag το 1800, με την παραγωγή της καυστι-κής σόδας από χλωριούχο νάτριο.

Σαπούνι είναι από χημικής πλευράς το αποτέλεσμα της διάσπασης των γλυκεριδίων των λιπών και ελαίων με άλκαλι. Η διάσπαση αυτή λέγεται σα-πωνοποίηση. Σαπούνι πρέπει να ονομάζουμε κάθε προϊόν που παράγεται σύμφωνα με την πιο πάνω αντίδραση και όχι οτι-δήποτε υλικό δίνει χαρακτηριστικά σαπουνιού δηλαδή απορρύπανση , αφρό κτλ. Τα υπόλοιπα, εκτός από το σαπούνι αλλά με χαρακτηριστικά σα-πουνιού είναι «σαπωνοειδή» και δεν έχουν καμία σχέση με το αυτό που πραγματευόμαστε, π.χ. υγρά πλυσίμα-τος ρούχων, πιάτων, χεριών κλπ.Το πραγματικό σαπούνι μπορεί να αναμιχθεί με διάφορες συνεργικές ύλες που θα του δώσουν ιδιαίτερα χα-ρακτηριστικά και ιδιότητες αλλά και αυτό ως ένα βαθμό. Συνθετικά απορρυπαντικά που για εμπορικούς λόγους περιέχουν ίχνη σαπουνιού ή σύνθετες απολυμαντι-κές συνθέσεις για την απολύμανση των χεριών των χειρούργων δεν είναι πραγματικό σαπούνι. Από το 1916 με την εξέλιξη των συνθέ-σεων, το πραγματικό σαπούνι κατατά-χθηκε ανάμεσα στις απορρυπαντικές ύλες, από χημικής πλευράς, σαν ανιο-νική επιφανειακώς ενεργή ουσία. Έτσι επιβεβαιώθηκε ότι το πραγμα-τικό σαπούνι λειτουργεί εξίσου στον καλλωπισμό και στην καθαριότητα. Στην Ελλάδα η σαπωνοποιία του πραγματικού σαπουνιού αναπτύχθη-κε ιδιαίτερα μετά την επανάσταση. Βα-σίστηκε στη σαπωνοποίηση των ελαι-όλαδων που δεν ήταν βρώσιμα, λόγω υψηλής οξύτητας. Τα πυρηνέλαια που προέκυψαν αργότερα έδωσαν άλλη ώθηση στον κλάδο. Η Πελοπόννησος, η Μυτιλήνη, όλα μας τα νησιά και ιδιαίτερα η Κρήτη ανέ-πτυξαν το βασικό αυτό βιομηχανικό προϊόν, κάνοντας ακόμη και εξαγωγές κατά το παράδειγμα της Μασσαλίας.

Υπήρχαν μυστικά στην τεχνοτροπία, στις συνταγές και τεχνίτες που έδιναν την γνώση τους από πατέρα σε γιο. Στο Ρέθυμνο της Κρήτης, μετά την ανταλλαγή του πληθυσμού, την δε-καετία του ’�0 άρχισε να φτιάχνεται λευκό σαπούνι από τα ελαιόλαδα της περιοχής που έμεναν αδιάθετα λόγω υψηλής οξύτητας. Η επαρχία Αρκαδί-ου, ονομαστή για τα ελαιόδεντρά της και την ελαιοπαραγωγή της, χάρισε το όνομά της στο σαπούνι Αρκάδι. Οι μνήμες είναι πολλές. Το παλαιό σαπουναριό διατηρείται ακόμα στο παλαιό λιμάνι του Ρέθυμνου λειτουρ-γώντας ως καφετέρια. Μα αν θα καθί-σεις εκεί σήμερα δεν θα ακούσεις τα ρυθμικά χτυπήματα με το ξύλινο σφυ-ρί – ματσόλα- που σφράγιζαν το σα-πούνι Αρκάδι, ούτε θα δεις τους λευ-κοντυμένους μάστορες και βοηθούς – μεσημεράδες – να τρέχουν στρώνο-ντας το σαπούνι στο ταμπακά. Αλλά μπορείς να φανταστείς την εικόνα του φορτωμένου με σαπούνια «ΑΦΟΒΟΥ» έτοιμου να σαλπάρει από το Ενετικό λιμάνι για τον Πειραιά.Η παραγωγή του πράσινου σαπουνιού στην Κρήτη ήρθε αργότερα όταν τα πυρηνέλαια άρχισαν να παράγονται και εκεί. Έτσι παράλληλα με το άσπρο σαπούνι Αρκάδι άνθισε και η παραγω-γή του πράσινου σαπουνιού Αρκάδι σε πλάκες και νιφάδες. Λόγω της ιδι-αιτερότητάς του να είναι μαλακότερο από το άσπρο επικράτησε τόσο στην ατομική υγιεινή όσο και σε γενικότε-ρες χρήσεις στο νοικοκυριό. Σήμερα τα υλικά δεν άλλαξαν ούτε και ο τρόπος. Είναι ένα μυστικό δοσμένο από πατέ-ρα σε γιο και από γιο σε εγγονό. Ενά-ντια στην πληθώρα των συνθετικών προϊόντων, τα σαπούνια Αρκάδι αντι-στέκονται στις συνθετικές προσμίξεις και υπηρετούν τη φυσική καθαριότη-τα. Στα σαπούνια Αρκάδι ανήκει χαρι-σματικά ο τίτλος της παράδοσης.

Το Σαπούνι μέσα από την Παράδοση

Page 13: SAFE τεύχος 7
Page 14: SAFE τεύχος 7

1� SAFE

Safe Έρευνα

Ένας τρόπος για να εξασφαλίσουν κάποιο εισόδημα οι ιατρικές ιδιωτικές υπηρεσίες είναι η δημιουργία μιας σχέσης εξάρτησης των ασθενών από φάρμακα που

συνεχώς απαιτούν επανέλεγχο, δοκιμές και ανανέωση των οδηγιών. Για παράδειγμα, τα αντιπηκτικά αίματος, απαι-τούν την πραγματοποίηση δοκιμών προθρομβίνης για να προσδιοριστεί ο χρόνος που χρειάζεται για την πήξη του αίματος. Τα χάπια για την αρτηριακή πίεση απαιτούν την καταγραφή της. Από τη στιγμή που οι ασθενείς ξεκινούν να παίρνουν φάρμακα που δρουν κατά των οξέων, θα ανα-καλύψουν ότι είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσουν να τα παίρνουν— η διακοπή θα προκαλέσει ξινίλες, σφίξιμο και πόνο στο λαιμό.Η ουσιαστική εξέταση της αποτελεσματικότητας των συ-νταγογραφούμενων φαρμάκων φέρνει στην επιφάνεια κάποια πειστικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι τα πε-ρισσότερα από αυτά τα φάρμακα δεν είναι μόνο αναπο-τελεσματικά αλλά πιθανότατα επιδεινώνουν και την κατά-σταση την οποία καλούνται να θεραπεύσουν. Κάποια από αυτά τα φάρμακα φαίνεται να έχουν φτιαχτεί για να δημι-ουργούν μια σχέση εξάρτησης που διαρκεί για ολόκληρη

τη ζωή του ασθενούς, καθώς η διακοπή της χρήσης τους επιδεινώνει τα συμπτώματα. Ακόμα και κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούνται για πολλά χρόνια και αποτελούν τη σφραγίδα της σύγχρονης ιατρικής έχουν αρχίσει να χάνουν τη βιολογική τους δράση.Οι βασικές κατηγορίες των συνταγογραφούμενων φαρ-μάκων είναι αποτυχημένες. Τα περισσότερα φάρμακα δεν σχεδιάζονται για να καταπολεμήσουν τις βιοχημικές αιτίες μιας ασθένειας που κρύβονται κάτω από αυτό που βλέπουμε— και είναι πιθανό να σχεδιάζονται με σκοπό τη δημιουργία αυτής της σχέσης εξάρτησης για μια ζωή. Πηγή: LewRockwell.com August 25, 2008

Σχόλια από τον Δr Mercola:

Όταν οι άνθρωποι έρχονται στο Φυσικό Κέντρο Υγείας, συνήθως σέρνουν μαζί τους και μια σακούλα γεμάτη

με φάρμακα, αν και σχεδόν πάντα ξεκινούν από ένα, ένα φάρμακο που υποτίθεται να σε κάνει να νιώσεις καλύτε-ρα, αλλά στην πραγματικότητα σε κάνει χειρότερα. Έπειτα έρχεται το δεύτερο φάρμακο για να θεραπεύσει τις παρε-

/ Dr Mercola

Όταν η θεραπεία είναι χειρότερη κι από την ίδια την ασθένεια...

Page 15: SAFE τεύχος 7

SAFE 15

Safe Έρευνα

νέργειες του πρώτου και η κατάσταση συνεχίζεται μέχρι που ο ασθενής μετατρέπεται σε κινητό φαρμακείο.Ο αριθμός συνταγών που χορηγούνται ανά άτομο στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία 75 χρόνια. Το 1929, στον μέσο Αμερικανό χορηγούνταν λιγότερες από δύο συνταγές το χρόνο. Μέχρι το 2007, ο μέσος όρος συνταγών ανά άτομο στις ΗΠΑ ήταν:• � συνταγές ανά παιδί (ηλικίας 0-18 ετών)• Πάνω από 11 συνταγές ανά ενήλικο (ηλικίας 19-6�

ετών)• Σχεδόν 29 συνταγές ανά συνταξιούχο, ηλικίας 65 ετών

και άνω!Επιπλέον οι παρενέργειες των φαρμάκων— από επίση-μα συνταγογραφούμενα φάρμακα— αποτελούν στην πραγματικότητα την τέταρτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Μόνο η καρδιακή προσβολή, ο καρκίνος και το εγκεφα-λικό προκαλούν το θάνατο στους Αμερικανούς περισ-σότερο από τα φάρμακα που χορηγούν οι γιατροί.Οι Αμερικανοί που πεθαίνουν λόγω του ΗΙV/AIDS ή αυ-τοκτονιών είναι σχεδόν οι μισοί από αυτούς που βρί-σκουν θάνατο λόγω αντίδρασης σε κάποιο φάρμακο. Λιγότεροι άνθρωποι πεθαίνουν λόγω ατυχήματος ή διαβήτη απ’ ότι λόγω παρενεργειών. Και αυτό ΔΕΝ πε-ριλαμβάνει τις αρνητικές αντιδράσεις σε φάρμακα που προκαλούνται σε εξωτερικούς ασθενείς, τις περιπτώσεις κακής εξάσκησης της ιατρικής επιστήμης ή μεμονωμέ-νες περιπτώσεις στις οποίες τα φάρμακα δεν χρησιμο-ποιήθηκαν από τον ασθενή σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού.Επιπλέον, όποτε νιώθετε άρρωστοι, πιθανότατα πιστεύ-ετε ότι πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό σας για να σας χορηγήσει κάποιο φάρμακο ώστε να νιώσετε καλύτερα. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι βαθιά χαραγμένος στο μυ-αλό μας από την παιδική μας ηλικία, τότε που μας πή-γαιναν στο γιατρό για ένα ασήμαντο κρυολόγημα ή μας έδιναν κάποιο χάπι ώστε να πέσει ο πυρετός (o οποίος στην πραγματικότητα είναι εκεί για να μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτερα) ή βλέπαμε κάποια διαφήμιση στην τηλεόραση ή διαβάζαμε κάποιο περιοδικό (τουλάχιστον στις ΗΠΑ).Μας δίδαξαν ότι χρειαζόμαστε τους γιατρούς και τα φάρμακα για να θεραπεύσουμε το σώμα μας ενώ στην πραγματικότητα το σώμα μας μπορεί και θα θεραπευτεί μόνο του αν του προσφέρουμε τα κατάλληλα εφόδια (όπως σωστή διατροφή, άσκηση και θετική εμφάνιση). Αν θέλετε να κρατήσετε ένα μόνο πράγμα από αυτό εδώ το άρθρο, ας είναι το εξής: Τα φάρμακα συχνά προκα-λούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που δημιουρ-γεί η ασθένεια που προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε.Και όσο πιο πολύ προσπαθείτε να «θεραπεύσετε» ένα πρόβλημα μετά από κάποιο άλλο με διάφορα φάρμακα, τόσο πιο βαθιά μπαίνετε στο λούκι.

Page 16: SAFE τεύχος 7

16 SAFE

Safe Έρευνα

Οι αμέτρητοι τρόποι με τους οποίους τα συ-νταγογραφούμενα φάρμακα μπορούν να προσβάλλουν το σώμα σας

Το άρθρο περιέχει μια ιδιαίτερα διαφωτιστική λίστα του τι μπορεί να συμβεί αν βασίζεστε αποκλειστικά στα

φάρμακα για την θεραπεία κάποιας ασθένειας:• Σχεδόν όλα τα φάρμακα για το διαβήτη προκαλούν αύξη-

ση του βάρους του ασθενή και ολοκληρωτική εξάρτηση του από την ινσουλίνη.

• Τα φάρμακα για το άσθμα ευαισθητοποιούν το σώμα σε προκλήσεις που χειροτερεύουν την κατάσταση.

• Δεν υπάρχει καμιά απόδειξη για το ότι τα φάρμακα κατά της χοληστερίνης μειώνουν και τα επίπεδα θνησιμότη-τας.

• Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη χημειοθερα-πεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου έχουν ως αποτέ-λεσμα την ανθεκτικότητα του όγκου.

• Κανένα από τα πολλά φάρμακα που χορηγούνται για τη ρύθμιση της υψηλής πίεσης δεν καταπολεμά και την αιτία της υπέρτασης.

• Αντιόξινα φάρμακα για την καταπολέμηση της «καούρας» του στομάχου δημιουργούν μεγαλύτερα προβλήματα

όταν διακοπεί η χρήση τους με αποτέλεσμα να εγκλωβί-ζουν τους ασθενείς σε μια διά βίου χρήση.

• Κανένα από τα πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τα γηρατειά δε μπορεί να σταματήσει την επιδείνωση της νοητικής καθυστέρησης ενώ μερικά μάλιστα, την επι-ταχύνουν.

• Σε αυξημένο βαθμό, αντιβιοτικά φτιαγμένα από ανθρώ-πους αυξάνουν την ανθεκτικότητα των μικροβίων και τα επίπεδα θνησιμότητας από μολύνσεις μεγαλώνουν από τη στιγμή που ξεκινάμε την προσπάθεια να τις καταπολε-μήσουμε με αυτά τα φάρμακα.

Άραγε οι φαρμακευτικές εταιρείες δημιουργούν αυτά τα φάρμακα με μοναδικό σκοπό να μας κρατούν άρρωστους και να μας αναγκάζουν να χρησιμοποιούμε ολοένα και πε-ρισσότερα από τα επικίνδυνα ελιξίριά τους; Ελπίζω πως όχι, αλλά δε μπορώ και να απορρίψω αυτή τη σκέψη εντελώς. Το ιστορικό τους παραείναι μελανό: αν παίρνεις συνταγο-γραφούμενα φάρμακα, σχεδόν πάντα καταλήγεις με παρε-νέργειες, πολλές εκ των οποίων είναι χειρότερες και από την αρχική ασθένεια. Εδώ βρίσκονται και κάποιοι άλλοι κύ-ριοι ένοχοι που έρχονται να προστεθούν στη λίστα:• Τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης στην πραγ-

ματικότητα ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ καρδιακή ανεπάρκεια• Τα φάρμακα για την ημικρανία προκαλούν σοβαρούς

Page 17: SAFE τεύχος 7

SAFE 17

Safe Έρευνα

πονοκεφάλους• Εισπνευστήρες για το άσθμα μπορεί να οδηγήσουν

και σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό• Φάρμακα για την αρθρίτιδα μπορούν να προκαλέσουν

θανάσιμες μυκητιάσεις και καρκίνο

Δυστυχώς, αυτή η λίστα θα μπορούσε να συνεχίζεται για πολύ αλλά ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα ήταν το Vioxx, το γνωστό αντιφλεγμονώδες που χορηγήθηκε σε εκατομμύρια ανθρώπους και αργότερα ανακαλύφθη-κε ότι διπλασίαζε τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή. Έτσι λοιπόν, 60.000 άνθρωποι πέθαναν πριν αποσυρθεί το εν λόγω φάρμακο από την αγορά και μη νομίζετε ότι δεν υπάρχουν και άλλα παρόμοια επικίνδυνα φάρμακα που μοιράζονται απλόχερα στον κόσμο σαν καραμέλες (και μάλιστα ακριβές) τη συγκεκριμένη στιγμή.

Ας απελευθερωθούμε από το πρότυπο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων

Θα ήθελα όλοι όσοι διαβάζετε το άρθρο αυτό να θυ-μάστε ότι στο τέλος, το ίδιο το σώμα σας και η από-

φασή σας είναι αυτά που χρειάζονται πραγματικά. Αν ο γιατρός σας προτείνει κάποιο φάρμακο, θα είναι καλό πριν το πάρετε να κάνετε μια μικρή έρευνα, διότι από τη στιγμή που το πάρετε, μπορεί να είναι πια αργά. Σιγουρευτείτε ότι γνωρίζετε τις πιθανές παρενέργειες του εκάστοτε φαρμάκου, διαβάστε τις οδηγίες εντός της συσκευασίας και να θυμάστε ότι ακόμα και αν κάποια παρενέργεια καταγράφεται ως σπάνια, παραμένει πιθα-νό να σας συμβεί.Και να μην ξεχνάτε ότι πολλά, μα πάρα πολλά φάρμακα συχνά χορηγούνται σε μεγάλη ποσότητα και χωρίς λόγο. Οπότε σιγουρευτείτε ότι αποτελούν την έσχατη λύση για εσάς και όχι την πρώτη επιλογή. Για παράδειγμα, όλες οι ακόλουθες περιπτώσεις μπο-ρούν να θεραπευτούν ή να αποφευχθούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής αλλά αν πηγαίνετε σε έναν συνηθισμέ-νο γιατρό, το πιθανότερο είναι αν σας χορηγήσει κάποιο επικίνδυνο φάρμακο:• Διαβήτης• Καρδιακή ανεπάρκεια• Υψηλή αρτηριακή πίεση• Αυξημένη χοληστερίνη• Αϋπνία• ΚατάθλιψηΚαταλαβαίνω ότι χρειάζεται μια ριζική αλλαγή στον τρό-πο σκέψης για να συνειδητοποιήσετε ότι το σώμα σας μπορεί να αυτοθεραπευτεί και ότι συχνά τα φάρμακα εμποδίζουν αυτή τη διαδικασία. Παρόλα αυτά πιστεύω ότι εσείς αλλά και η κοινωνία σαν σύνολο είστε έτοιμοι για να το δεχτείτε.Πηγή: www.mercola.com

Page 18: SAFE τεύχος 7

18 SAFE

Safe Διατροφή / Γράφει ο Βασίλης Φραντζολάς, Food Policy M.Sc.

Αμφισβητούμενο το όφελος από τις Φυτοστερόλες

Page 19: SAFE τεύχος 7

SAFE 19

Safe Διατροφή

Πριν από 2 περίπου χρόνια μια φίλη γιατρός στον Καναδά μου ανέφερε ότι ένα πολύ γνωστό

προϊόν το οποίο κυκλοφορεί στην Ελλάδα και περιέχει φυτοστερόλες οι οποίες, ως γνωστόν υποστηρίζεται ότι κατεβάζουν αποτελεσματικά την χοληστερίνη, εκεί δεν είχε πάρει ποτέ άδεια κυκλοφορίας (σε μία χώρα που θεωρείται ότι έχει ίσως την καλύτερη ιατρική στον κόσμο). Ψάχνοντας τους λόγους της απαγόρευσης κυκλοφο-ρίας, η έρευνα αποκάλυψε στοιχεία που είναι ανησυχητικά. Από μελέτες που έγιναν το 2000 σε ποντίκια στα εργαστήρια του Κέντρου Ελέγχου Διατροφής του Υπουργείου Υγείας του Καναδά, βρέθηκε ότι οι μεμβρά-νες των κυττάρων χάνουν ένα μέρος από την ελαστικότητά τους και γίνο-νται δύσκαμπτες όταν φυτοστερόλες, προσλαμβανόμενες μέσω της διατρο-φής, εισέρχονται στην κυκλοφορία του οργανισμού (Journal Nutrition 2000 May; 130(5):1166-78). Αυτό απο-δίδεται στην παρατήρηση ότι οι φυ-τοστερόλες αντικαθιστούν ένα μέρος από την χοληστερόλη που βρίσκεται στην μεμβράνη των κυττάρων, μειώ-νοντας έτσι την ελαστικότητά τους και αυξάνοντας, κατά συνέπεια, τον αριθ-μό των αιμορραγικών εγκεφαλικών. Παρά το ότι η διενέργεια παρόμοιων ερευνών σε ανθρώπους δεν μπορεί να γίνει, για λόγους ιατρικής δεοντο-λογίας, το Υπουργείο Υγείας του Κα-ναδά στην ενημερωτική ανακοίνωση που εξέδωσε στις � Οκτωβρίου του 2001 - η οποία συνεχίζει να ισχύει μέ-χρι σήμερα- αναφέρει ότι το προϊόν Becel Proactiv της εταιρείας Unilever δεν έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας από το Υπουργείο Υγείας του Καναδά επειδή “...οι φυτοστερόλες πιθανόν να προκαλούν πρόβλημα υγείας σε έγκυ-ες γυναίκες, παιδιά αλλά και σε άτο-μα με προδιάθεση αιμορραγικού εγκεφαλικού”. Ως γνωστόν, το προϊόν Becel Proactiv έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας από την Ε.Ε. αλλά με μία διαδικασία εγκρί-σεως η οποία σήμερα έχει αλλάξει κατά τρόπο που καθιστά την έγκριση

παρόμοιων λειτουργικών προϊόντων πιο σύνθετη και δύσκολη.

Πόσο μειώνουν τελικά οι φυτο-στερόλες την χοληστερίνη;Οι φυτοστερόλες είναι ουσίες φυτι-κής προέλευσης οι οποίες έχουν την ίδια σχεδόν χημική δομή με την χο-ληστερόλη, βρίσκονται δε σε μικρές ποσότητες σε διάφορες καθημερινές φυτικές τροφές. Έχει παρατηρηθεί ότι όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες (2-�gr την ημέρα), δηλ. 10 ή και 15 φορές περισσότερο από μία φυσιολογική πρόσληψη (200mg) ανταγωνίζονται με την χοληστερίνη αποτρέποντας έτσι μερική μείωση της απορρόφησής της κατά 5 έως και 20%. Θα άξιζε λοιπόν, παραβλέπο-ντας ίσως τις αρνητικές επιπτώσεις που αναφέρονται παρακάτω, να λαμ-βάνουμε πρόσθετες φυτοστερόλες εάν όμως η μείωση της χοληστερίνης διαρκούσε τουλάχιστον για 2, � η 5 χρόνια, ένα διάστημα που όλοι κα-ταλαβαίνουμε ότι είναι απαραίτητο για να σημειωθεί κάποια μείωση του κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Και όμως, έχει βρεθεί ότι η μεί-ωση της χοληστερίνης στο αίμα μετά από διάστημα ενός έτους σχεδόν μη-δενίζεται, φθάνοντας μόλις στο �%. Ενώ δηλαδή μετά από τις �-5 πρώτες εβδομάδες καταγράφεται μείωση της χοληστερίνης κατά 15% η και 20%, σταδιακά η μείωση αυτή μετά από διάστημα ενός έτους καταλήγει να γίνεται σχεδόν μηδενική. Φαίνεται δη-λαδή, με απλά λόγια, ότι ο οργανισμός “ξεγελιέται” στην αρχή με τις φυτοστε-ρόλες, αλλά μετά, συνεχίζει σιγά-σιγά να απορροφά και πάλι κανονικά την χοληστερίνη όπως και προηγουμέ-νως. Την μείωση αυτή σε �% έχει ανα-κοινώσει με μελέτη της το 200� η ίδια η παρασκευάστρια εταιρεία Unilever, στο έγκυρο Ευρωπαϊκό περιοδικό Δι-ατροφής (European Journal of Clinical Nutrition 2003, 57, 681–692) μετά από έρευνα που σχεδιάστηκε και διάρκε-σε 12 μήνες με συμμετοχή επιστημό-νων της Unilever Health Institute (HFJ Hendriks et al, 2003). Ακόμη μικρότε-

ρη μείωση (μηδέν) της χοληστερίνης βρήκε πενταετής μελέτη των Wolfs et al (2006) σε έρευνα που έγινε μεταξύ �.505 ατόμων οι οποίοι ελάμβαναν επαλειφόμενες μαργαρίνες ενισχυ-μένες με φυτοστερόλες. Με σχεδόν μηδενική μείωση τελικά της χοληστε-ρίνης (αντί του γνωστού “αποτελε-σματική μείωση 10 έως 15%”) υπάρχει λόγος να καταναλώνουμε πρόσθετες φυτοστερόλες. Δυστυχώς όχι. Αντί-θετα, υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες για σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό.

Αύξηση των επιπέδων φυτοστερόλης στο αίμα.

Αυτή είναι ίσως η αρχή του προβλή-ματος για όσους λαμβάνουν πρόσθε-τες φυτοστερόλες. Ο κάθε οργανισμός έχει τον δικό του βαθμό με τον οποίο απορροφά τις φυτοστερόλες (όπως και όλες τις άλλες ουσίες), κάτι όμως που έχει μεγάλη σημασία όταν του παρέχουμε καθημερινά 10 με 15 φο-ρές μεγαλύτερες ποσότητες (2.500- �.000 mg) σε σχέση τις ποσότητες που θα έπαιρνε με μία κανονική διατροφή (250-�00mg/ημέρα). Σύμφωνα με την μελέτη PROCAM του Γερμανικού πανεπιστημίου Munster τα αυξημέ-να επίπεδα φυτοστερολών στο αίμα συνδέονται με αύξηση περιστατικών ή θνησιμότητας από στεφανιαία εμ-φράγματα έως και �00%. Είναι αποδε-δειγμένο πάντως ότι η τυχόν σε μεγά-λο βαθμό απορρόφηση των φυτοστε-ρολών από τον οργανισμό συνδέεται με εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Για-τί; Απλά, επειδή η φυτοστερόλη είναι πανομοιότυπη με την χοληστερόλη, και έτσι επικάθεται στην αθηρωματι-κή πλάκα, κάτι που θέλουμε βεβαίως να αποφύγουμε με την χοληστερόλη! Έτσι, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο από μελέτη του Πανεπιστημίου του Ελ-σίνσκι στη Νορβηγία (J Am Coll Cardiol 2005;45: 1794–801), από τον πλέον ει-δικό ερευνητή περί τις φυτοστερόλες φυτοστερόλες καθ. Τ.Α. Miettienen, ότι όσο περισσότερη χοληστερόλη απορροφά ένας οργανισμός, τόσο περισσότερες φυτοστερόλες εισέρχο-

Page 20: SAFE τεύχος 7

20 SAFE

Safe Διατροφή

νται στην κυκλοφορία (αναμενόμενο λόγω της μεγάλης ομοιότητας) και τόσο περισσότερο τις βρίσκουμε να επικάθονται και συμμετέχουν στην αθηρωματική πλάκα των στεφανιαί-ων αλλά και των καρωτίδων. Oμοίως, έχει βρεθεί ότι όπως και η LDL-χολη-στερόλη επικάθεται στην αορτική βαλβίδα προκαλώντας στένωση της έτσι και οι φυτοστερόλες εισερχόμε-νες στον οργανισμό συμβάλλουν και αυτές στην εμφάνιση αυτής της πάθη-σης των βαλβίδων (http://www.jlr.org/cgi/content/abstract/49/7/1511). Όλα αυτά τα ευρήματα για τις φυτοστερό-λες οδήγησαν το 2006 τους μελετητές Patel MD και Paul D. Thompson να δι-ατυπώσουν την άποψη ότι “μεγαλώ-νει η πιθανότητα οι φυτοστερόλες να αποτελούν ένα νέο κίνδυνο για αθη-ρωσκλήρυνση».

Σημαντική μείωση των βιταμινών άλφα και βήτα-

καροτίνης στον οργανισμό.Λίγοι γνωρίζουν την εξαιρετική συμ-βολή της άλφα και βήτα-καροτίνης (βιταμίνη Α) στην άμυνα του οργανι-σμού κατά της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων αλλά και κατά της καρδιαγ-γειακής νόσου αφού εμποδίζουν την οξείδωση της LDL (κακής χοληστερί-

νης). Χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Scientific Committee on Food, 28/11/2000) ανέφερε συμπερα-σματικά ότι “τα άτομα που έχουν στο αίμα υψηλά επίπεδα βήτα-καροτίνης έχουν μικρότερο κίνδυνο για καρκίνο και καρδιαγγειακή νόσο” ενώ το 200� ανέφερε επιπρόσθετα ότι τα “μονίμως χαμηλά επίπεδα της βήτα-καροτίνης έχουν επιπτώσεις στην ανθρώπι-νη υγεία που είναι ακόμη παντελώς άγνωστες”. Να σημειωθεί ότι από με-λέτες σε Ελληνίδες το1988 και το 1999 βρέθηκε ότι η μείωση των επιπέδων καροτίνης συνδέεται με σημαντική αύξηση κρουσμάτων καρκίνου του μαστού (Br J Cancer 1999Jan;79(1):23-9 και Cancer. 1988Jan 1;61(1):181-5). Ομοίως, η Ιταλική μελέτη InCHIANTI (09/2008) βρήκε ότι ιδίως σε άτομα άνω των 65 ετών τα χαμηλά επίπεδα βήτα-καροτίνης στο αίμα αποτελούν έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύ-νου θανάτου. Όμως, σύμφωνα με έκ-θεση της EU Scientific Committee on Food (όπως και με πάρα πολλές άλ-λες σχετικές μελέτες) η κατανάλωση πρόσθετων φυτοστερολών μειώνει την βήτα-καροτίνη κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό 33.3% και την α-καροτίνη κατά 17.5%. Επομένως και με δεδομένο ότι για να αυξηθούν τα

επίπεδα της καροτίνης πρέπει να κα-ταναλώνονται ειδικές τροφές (π.χ. βε-ρίκοκα, πιπεριές, πεπόνι) είναι προφα-νές ότι από την κατανάλωση πρόσθε-των φυτοστερολών επέρχεται τελικά μία απρόοπτη γενικής έκτασης ζημιά στον οργανισμό.

ΣυμπέρασμαΕίναι μάλλον σουρεαλιστικό να προ-σπαθούμε να μειώσουμε τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα κατά �% η �% καταναλώνοντας καθημερινά πρόσθετες “μη φυσιολογικές” τροφές όταν με φυσικές τροφές μπορούμε να πετύχουμε τον επιδιωκόμενο στόχο που δεν είναι άλλος από την μείω-ση του κινδύνου θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο. Π.χ. με κατανάλω-ση 2 μερίδων λιπαρών ψαριών την εβδομάδα ή �00-500mg/ημέρα ωμέ-γα-� από ιχθυέλαια μειώνεται κατά �6% η θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο, σύμφωνα με μετα-ανάλυση δημοσιευμένη το 2006 από τον καθ. D. Mozaffarian του Harvard Medial School!

Όσοι τυχόν επιθυμούν να επικοινωνή-σουν με τον συντάκτη του άρθρου μπο-ρούν να απευθυνθούν στη e-διεύθυν-ση: [email protected]

Page 21: SAFE τεύχος 7

SAFE 21

Page 22: SAFE τεύχος 7

22 SAFE

Safe Health

Από τις πρώτες κιόλας εμφράξεις µε αµάλγαµα σε δό-ντια ασθενών, οι οδοντίατροι άρχιζαν να υποψιάζο-νται ότι ο υδράργυρος (τον οποίο περιέχει το Οδο-

ντιατρικό αµάλγαµα) θα μπορούσε να προκαλέσει χρόνια προβλήματα υγείας! Το 198�, ιδρύθηκε η Διεθνής Ακαδημία Τοξικολογίας και Στοματικής Ιατρικής µε σκοπό να μελετήσει εκτός των άλ-λων, τις χρόνιες επιπτώσεις που έχει στην ανθρώπινη υγεία το Οδοντιατρικό αµάλγαµα. Τι είναι τα µαύρα σφραγίσματα; Είναι ένα αµάλγαµα (μείγμα) που αποτελείται από υδράρ-γυρο, άργυρο, χαλκό, κασσίτερο και λίγο ψευδάργυρο. Τι συμβαίνει κατά την παραμονή των µαύρων σφραγι-σμάτων στη στοματική κοιλότητα; Η παρουσία των 5 παραπάνω διαφορετικών μετάλλων στη σύνθεση του Οδοντιατρικού αµαλγάµατος έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία γαλβανικών ρευμάτων (ηλε-κτρικό ρεύμα), δηλαδή τη συνεχή διάλυση των παραπάνω μετάλλων, τα οποία υπό τη μορφή ιόντων (διαμέσου της στοματικής κοιλότητας), μολύνουν ολόκληρο τον οργανι-

σμό µας. Η δε συνύπαρξη χρυσών δοντιών και εμφράξεων από αµάλγαµα, αυξάνει σε τρομακτικό βαθμό τη διάλυσή τους. Γιατί η συνεχής διάλυση των µαύρων σφραγισμάτων τα καθιστά επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία; Κάθε μαύρο σφράγισμα απελευθερώνει καθημερινά 10 μικρογραµµάρια υδραργύρου στον οργανισμό µας (�.000.000.000.000.000 άτομα υδραργύρου ημερησίως). Τα άτομα αυτά συγκεντρώνονται κυρίως στον εγκέφαλο, τα νεφρά και το συκώτι προκαλώντας τις παρακάτω βλά-βες: •Νευρολογικά προβλήματα και παθολογικές διαταραχές του χαρακτήρα (κακή διάθεση χωρίς προφανή αιτία, αϋ-πνία, κρίση πανικού, σωματική αδυναμία, επιληψία, νοητι-κή σύγχυση, κ.λ.π.)•Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης. •Ορμονικά προβλήματα όπως δυσλειτουργία του θυρεοει-δή και των επινεφριδίων. •Ατροφία του προστάτη και των νεφρών.•Προβλήματα του αναπαραγωγικού συστήματος, όπως

Το οδοντιατρικό αµάλγαµα και οι επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία

/ Γράφει ο Μηνάς Ε. Ρηγάτος, Χειρουργός Οδοντίατρος - Ομοιοπαθητικός

Page 23: SAFE τεύχος 7

SAFE 2�

Safe health

μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων και ανικανότητα γονιμοποίησης. •Προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως αρ-θρίτιδα, Parkinson, Alzheimer, λύκος, σκληροδερμία και διαβήτης. •Αλλεργικές καταστάσεις όπως, αλλεργικό άσθμα, ψωρί-αση, και διάφορες δερματίτιδες. •Καρδιαγγειακές καταστάσεις όπως, ταχυκαρδία, αρτη-ριοσκλήρωση, στηθάγχη, υπέρταση και υπόταση.•Χρόνιες ασθένειες των ματιών όπως, αδυναμία διαχωρι-σμών χρωμάτων, μυωπία, αστιγµατισµός, καταρράκτης. •Ουλίτιδα, περιοδοντοπάθεια, κακοσμία, μεταλλική γεύ-ση στο στόμα, λευκοπλακία, (προκαρκινική κατάσταση του βλεννογόνου του στόματος), αίσθηση ηλεκτρικών εκκενώσεων στο στόμα, αύξηση τερηδονισμού των δο-ντιών. Ο κίνδυνος των μαύρων σφραγισμάτων είναι πραγ-ματικός ή επιστηµoνική φαντασία; Μπορεί να συμ-βεί και σε μένα; Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται πάνω από 60.000 κλινικές περιπτώσεις που η απομάκρυνση των µαύρων σφραγισμάτων από το στόμα των ασθενών, οδήγησε σε πλήρη αποθεραπεία ή σημαντική βελτίωση των ως άνω προβλημάτων υγείας. Θα σας αναφέρουμε ένα πραγματικό κλινικό παράδειγ-μα ενός νεαρού ατόμου 12 ετών που παρουσιάστηκε στο Ιατρείο µας µε τα παρακάτω προβλήματα: -Υπερτροφική Αιμορραγική Ουλίτιδα µε έντονη κακο-σμία. -Αδυναμία συγκέντρωσης στο σχολείο. -Υπερβολική επιθετικότητα απέναντι στους συµµαθητές και στο οικογενειακό περιβάλλον του.-Αϋπνία έως τις �:00µ.µ. -Υπερτροφικές πυώδεις αμυγδαλές. -Πόνους στα κόκαλα των ποδιών το βράδυ, που χειροτέ-ρευαν µε κρύο και υγρό καιρό. Μετά από Οδοντιατρική εξέταση και λήψη ιατρικού ιστορικού της μητέρας και του νεαρού, διαπιστώθηκε ότι το στόμα τους ήταν γεμάτο από µαύρα σφραγίσμα-τα. Η μητέρα ανέφερε ότι όλες οι εμφράξεις είχαν γίνει πριν την εγκυμοσύνη της. Είναι προφανές ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο υδράργυρος είχε διαπε-ράσει τον πλακούντα και είχε μολύνει το βρέφος. Η πα-ρουσία του παραπάνω μετάλλου στο στόμα του νεαρού, είχε επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση της υγείας του. Η παραπάνω κλινική εικόνα που περιγράφουμε, αντι-στοιχεί στο Ομοιοπαθητικό φάρμακο Μercurius Solibilis (υδράργυρος). Η πλήρης θεραπεία των συµπτωµάτων του νεαρού έγινε μετά από την αντικατάσταση όλων των µαύρων σφραγισμάτων µε σύγχρονες εμφράξεις από Composite (λευκά σφραγίσματα) και τη χορήγηση του παραπάνω φαρμάκου για 1 περίπου χρόνο.

Page 24: SAFE τεύχος 7

2� SAFE

Safe Traditional Therapies / Σοφία Παπαδοπούλου, Χημικός, Πρόεδρος ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α.

Ο άνθρωπος, μέσα στο μεγαλείο της ύπαρξης του και «τυφλω-μένος» από τη μοναδικότητα

της υψηλής νοημοσύνης του, συχνά ξεχνάει ότι μέσα στον κόσμο των υπάρξεων δεν είναι παρά μία από τις πολλές μικροσκοπικές φυσαλίδες ζωής, και ότι το μέγεθος της ομορφιάς ολόκληρης της ύπαρξής του έγκειται στο γεγονός ότι ο ίδιος αποτελεί μία επιτομή της φύσης: όλες οι λεπτομέ-ρειες της φύσης είναι καταγεγραμμέ-νες στα κύτταρα του, τα οποία στην ουσία αποτελούνται από τα ίδια βα-σικά στοιχεία - Γη, Νερό, Φωτιά, Αέρα και Αιθέρα - τα οποία συνθέτουν όλα ανεξαιρέτως τα υλικά.Πιο συγκεκριμένα: Η Γη, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η σταθερότητα, εκδηλώνεται στον άν-θρωπο ως οστά, δόντια, κύτταρα, και ιστοί.Το νερό, χαρακτηριστικό του οποίου είναι η κίνηση ή ροή, εκδηλώνεται στα κάθε είδους υγρά του οργανισμού – το αίμα, τη λέμφο, κ.λπ. – και αποτελεί το μέσο μεταφοράς της ενέργειας, των ορμονών, των άχρηστων ουσιών, ενώ παράλληλα ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος.Η φωτιά, χαρακτηρίζει τις αλλαγές του

υλικού κόσμου και με τη βοήθειά της μετασχηματίζεται η κατάσταση της ύλης (για παράδειγμα, η συμπύκνωση και η εξάτμιση) - είναι η θερμότητα που αναπτύσσεται μέσα στο σώμα και καίει και μετατρέπει την τροφή σε λίπος ή σε ενέργεια, η οποία συγκρα-τεί δεμένα μεταξύ τους τα άτομα των μορίων μας.Ο αέρας, χαρακτηριστικό του δυνα-μισμού, βοηθά τη φωτιά να κάψει. Η αεριώδης μορφή της ύλης (οξυγόνο) αποτελεί τη βάση όλων των αντιδρά-σεων για την πραγματοποίηση των οποίων είναι απαραίτητη η μεταφορά ενέργειας, για παράδειγμα οι οξειδώ-σεις που λαμβάνουν χώρα μέσα στον οργανισμό μας.Ο αιθέρας χαρακτηρίζει το Χώρο μέσα στον οποίο υπάρχει το σώμα: όπως ακριβώς και στον εξωτερικό χώρο, η έκταση είναι και εδώ απεριό-ριστη, εάν σκεφθεί κανείς ότι τα άτο-μα είναι μόνο 0,00001 φορτισμένα σωματίδια, ενώ το υπόλοιπο 0,99999 είναι κενότητα.Ένας από τους πολλούς πανάρχαιους Ινδικούς κανόνες αναφέρει ότι πρέπει να «αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός ως κύριο παράγοντα που καθορίζει την υγεία όλων των υπάρξεων».

Η Αγιουρβέδα, για παράδειγμα, η οποία στην κυριολεξία σημαίνει «Επιστήμη (Veda) της ζωής (Ayu)» ισχυρίζεται ότι αυτά τα πέντε στοι-χεία συνδυάζονται μεταξύ τους σε ζεύγη, δημιουργώντας έτσι τρεις ισχυρές δυνάμεις/αλληλεπιδρά-σεις που ονομάζονται «Dosha». Η ισορροπία αυτών των ζευγών, τόσο μεμονωμένα όσο και μεταξύ τους, αποτελεί το κλειδί για την ισορροπία του νου και του σώματος.Vata: Με κυρίαρχο το στοιχείο του αέρα, το Vata χαρακτηρίζει το ζεύγος «αέρα και αιθέρα». Εδρεύει κυρίως στο κόλον και δευτερευόντως στα αυ-τιά, τα οστά, τα έντερα και το δέρμα. Σε φυσικό επίπεδο, το Vata ελέγχει την κίνηση, την αναπνοή, τις αισθητήριες λειτουργίες όπως για παράδειγμα την αίσθηση της αφής και την κινητική λειτουργία όπως νευρικά ερεθίσματα, εκκρίσεις, απεκκρίσεις κλπ., ενώ σε ψυχολογικό επίπεδο την ζωτική ορμή, τις σκέψεις και το άγχος.Υπερβολικά υψηλό Vata μπορεί να προκαλέσει: υψηλή αρτηριακή πίεση, ερεθισμό των νεύρων, προβλήματα με αέρια, σύγχυση και αίσθημα ανεπάρκειας, καθώς και συμφόρηση, δυσκοιλιότη-τα, απώλεια ακοής, (συναισθηματική)

Αγιουρβέδα: Η επιστήμη της ζωής[Παραδοσιακές θεραπείες]

*

*(Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εφαρμογής της Επιστήμης της Αγιουρβέδα)

Page 25: SAFE τεύχος 7
Page 26: SAFE τεύχος 7

26 SAFE

Safe Traditional Therapies

αδιαφορία, κλπ.Pitta: ενέργεια που χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση των στοι-χείων της φωτιάς και του νερού, με κυρίαρχη τη δύναμη της φωτιάς. Το Pitta εκδηλώνεται κυρίως στο λεπτό έντερο, το στομάχι, τους ιδρωτοποι-ούς αδένες, τα ένζυμα, τις ορμόνες, τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου που συνδέονται με τις παρορμήσεις, το λί-πος, τα μάτια, και το δέρμα. Σε φυσικό επίπεδο, το Pitta ελέγχει το μεταβολι-σμό, την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, τη θερμοκρασία του σώμα-τος, το χρώμα του δέρματος, τη λάμ-ψη των ματιών, ενώ σε ψυχολογικό επίπεδο συνδέεται με την κατανόηση, την αντίληψη, την ευφυΐα, και συναι-σθήματα όπως ζήλεια, θυμό, ανταγω-νισμό, κλπ.Υπερβολικά υψηλό Pitta ή φωτιά προκαλεί έλκη, δερματικά προβλή-ματα, ορμονικές διαταραχές ή διατά-ραξη της ισορροπίας. Από την άλλη, υπερβολικά χαμηλό Pitta συμβάλλει στον αργό μεταβολισμό, μείωση της αντίληψης/κατανόησης, νοητική και πνευματική βραδύτητα, λήθαργο.Kapha: αποτέλεσμα της αλληλεπί-δρασης των στοιχείων του νερού και της γης. Με επικρατέστερη τη δύναμη του νερού, στην ουσία το Kapha ανα-μιγνύει και ομογενοποιεί τα στοιχεία της γης και του νερού, τόσο μετα-ξύ τους όσο και με όλα τα υπόλοιπα στοιχεία. Υπό αυτή την έννοια, θεω-ρείται ισορροπιστική δύναμη. Βρίσκε-ται κυρίως στο κεφάλι, το στήθος, το στόμα, το λαιμό, τη μύτη, τα ιγμόρεια, το στομάχι, τις αρθρώσεις, το κυττα-ρόπλασμα, το πλάσμα, και σε όλες τις υγρές εκκρίσεις του σώματος, για πα-ράδειγμα τις βλέννες. Στερεοποιεί το σώμα και αποτελεί υλικό της φυσικής δόμησης του οργανισμού, λιπαίνει τις αρθρώσεις, επουλώνει τις πληγές, ενι-σχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε φυσικό επίπεδο, το Kapha ελέγχει τη σταθερότητα, υπό την έννοια ότι δια-τηρεί την αντοχή του σώματος, συμ-βάλλει στην ανάπτυξη και εξέλιξη, ενώ σε ψυχολογικό επίπεδο συνδέεται άμεσα με το μνημονικό, τη συνέπεια,

την απληστία, τις προσκολλήσεις, την κτητικότητα, την ηρεμία, την αγάπη, και τη συγχώρεση. Υπερβολικά υψη-λό Kapha προκαλεί συμφόρηση λόγω συγκέντρωσης βλεννών στα ιγμόρεια, τη μύτη, τους πνεύμονες καθώς και νοητική ακαμψία (επιμονή), ψυχρές σκέψεις και αίσθημα μειονεξίας. Το Kapha μπορεί να οδηγήσει σε κατα-στροφή του βλεννογόνου του στομά-χου προκαλώντας καούρες, ξηρότητα της αναπνευστικής οδού, αδυναμία εστίασης της σκέψης, έλλειψη συγκέ-ντρωσης.

Τα Dosha είναι βιο-ενέργειες ή ιδι-οσυγκρασίες που, ανάλογα με το ποιο από τα τρία κυριαρχεί, καθο-ρίζουν τον «τύπο» του ατόμου.Επιπλέον, η Αγιουρβέδα ισχυρίζεται ότι αν και όλοι οι άνθρωποι ταξινο-μούνται ανάλογα με το ποιο από τα παραπάνω Dosha υπερισχύει στον καθένα, το κάθε άτομο ξεχωριστά χα-ρακτηρίζεται από μία μοναδικότητα, η οποία οφείλεται σε ένα περίεργο και απαράμιλλο αναλογικό συνδυα-σμό των πέντε στοιχείων των τριών βιο-ενεργειών που αναφέρονται πα-ραπάνω.Αυτός ο μοναδικός και απαράμιλλος συνδυασμός ξεκινά τη στιγμή της

σύλληψης του ατόμου, και συνθέτει το πλαίσιο μέσα στο οποίο το άτομο ζει και κινείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Έτσι, φαίνεται να έχει βάση ένα αρχαίο ρητό που λέει, «η κύρια φύση του ατόμου δεν αλλάζει ποτέ». Αποτελεί τη μοναδική σύστα-ση της φυσικής, νοητικής και πνευμα-τικής δομής του κάθε ατόμου.Στην Αγιουρβέδα, αυτή η έμφυτη, βασική, μοναδική μορφή ονομάζεται «Prakriti» (βασική φύση) του ατόμου, και χαρακτηρίζει την τέλεια ισορρο-πία της δημιουργίας.Ωστόσο, αυτή η Prakriti υφίσταται συνεχείς αναστατώσεις και διαταρά-ξεις - όλοι οι περιβαλλοντικοί παράγο-ντες από τη φύση τους προσθέτουν ή απομακρύνουν στοιχεία με αποτέ-λεσμα να διαταράσσεται μία από τις διαστάσεις ατόμου, κατάσταση που ονομάζεται «Vikruti».Όσο πιο διαταραγμένη είναι η «Vikruti» (αρνητική επίδραση επί των Dosha) ενός ατόμου, τόσο πιο πολύ επηρεάζεται η Prakriti του ατόμου αυτού (έμφυτη σύνθεση των dosha), και τόσο πιο δυσάρεστα αισθάνεται το άτομο - όταν δε, το κενό που δη-μιουργείται καταλήξει να γίνει αφόρη-το, το άτομο αρρωσταίνει, σωματικά ή συναισθηματικά, και ουσιαστικά, ο αγιουρβεδικός όρος «διατάραξη της ισορροπίας» χρησιμοποιείται μέσα σε αυτό το πλαίσιο.Η Αγιουρβέδα περιέχει και χρησιμο-ποιεί όλα τα θεραπευτικά μέτρα που σχετίζονται με τη φυσική, νοητική, κοινωνική και πνευματική αρμονία. Η προσέγγιση στη φυσική υγεία, τη νοητική διαύγεια και την πνευματική πλήρωση, τις νοητικές σκέψεις ή τα συναισθήματα είναι εξίσου σημαντι-κή με τα συμπτώματα και τις ασθέ-νειες του φυσικού σώματος - με μία κουβέντα, οι φυσικές ασθένειες δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εκδήλωση κάποιας νοητικής/συναισθηματικής διαταραχής ή ανισορροπίας.Μας διδάσκει πολλά από το πώς να δι-ατηρήσουμε την υγεία μας ως το πώς θα έχουμε μια «στάση ζωής» που θα μας πάει πιο… ψηλά.

Page 27: SAFE τεύχος 7

SAFE 27

Safe Στα ψιλά γράμματα...

Σοβαρότατες καταγγελίες για τον τρόπο χειρισμού της νέας γρίπης, «που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των αν-θρώπων», διατυπώνει με συνεντεύξεις του σε διεθνή

έντυπα και δίκτυα ο επικεφαλής της επιτροπής Υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, επιδημιολόγος Βόλφγκανγκ Βό-νταργκ. Δεν διστάζει μάλιστα να υποστηρίξει ότι ένα από τα εμβόλια, το Obta flu, παρασκευάστηκε από τη Novartis «σε βιο-αντιδραστήρα από καρκινικά κύτταρα». Φωνή σε μια ικανή ομάδα επιστημόνων που εξαρχής είχαν εκφράσει επιφυλάξεις για το εύρος και τη σοβαρότητα της νέας γρίπης, η οποία έγινε πανδημία, αλλά και την ασφάλεια του εμβολιασμού, δίνει ο επιδημιολόγος, πρώην μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας και ο πιο υψη-λόβαθμος αξιωματούχος Υγείας του Συμβουλίου της Ευρώ-πης, Βόνταργκ. Σε συνέντευξή του στη βρετανική «Sun» είχε μιλήσει για «πλασματική πανδημία, ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα του αιώνα», στο δίκτυο «Αλ Τζαζίρα» κατηγόρησε φαρμακοβιομηχανίες ότι επηρέασαν τους αξιωματούχους στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και στην κυρια-κάτικη γαλλική εφημερίδα «Humanite» μαζί με όλα αυτά ονόμασε τουλάχιστον μια εταιρεία, καταλογίζοντάς της πα-ρασκευή εμβολίου με μη ενδεδειγμένη τεχνική, αν και με έγκριση από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκου, το θεσμό που αποφασίζει αν ένα εμβόλιο θα βγει στην αγορά. Ο Βόνταργκ ισχυρίζεται ότι «το εμβόλιο της εταιρείας Novartis παρασκευάστηκε σε βιο-αντιδραστήρα από καρ-κινικά κύτταρα. Μια τεχνική που ουδέποτε είχε χρησιμοποι-ηθεί μέχρι τώρα». Αφού εξηγεί τη διαδικασία παρασκευής, ο Γερμανός γιατρός σημειώνει: «Δεν αποκλείεται, πρωτεΐνες που έμειναν από καρκινικό κύτταρο, παρούσες στο εμβόλιο που παρασκευάζεται σε βιο-αντιδραστήρα, να προκαλέ-σουν όγκο στον εμβολιασμένο». Οταν ερωτάται περί ποίου εμβολίου ομιλεί, ο Βόνταργκ απαντά: «Obta flu». Η Novartis δεν είχε τοποθετηθεί μέχρι πρόσφατα. Μια άλλη εταιρεία όμως, η GlaxoSmithKline, απαντώντας εμμέσως στους ισχυρισμούς Βόνταργκ ότι οι βιομηχανίες φαρμάκου επηρέασαν και ουσιαστικά οδή-γησαν την ΠΟΥ να κηρύξει πανδημία, τους χαρακτήρισε «παραπλανητικούς και αβάσιμους». Εκπρόσωπος της ΠΟΥ, εξάλλου, ο Αφαλούκ Μπατιασέβι, είπε στο «Αλ Τζαζίρα» ότι «η παροχή ανεξάρτητων συμβουλών στα κράτη-μέλη είναι πολύ σημαντικό έργο για την ΠΟΥ, που το αντιμετωπίζει με σοβαρότητα, επαγρυπνώντας να μην επηρεαστεί από συμ-φέροντα». Αν οι καταγγελίες του Βόλφγκανγκ Βόνταργκ δι-ατυπώνονταν σε εθνικό επίπεδο, θα έχρηζαν εισαγγελικής παρέμβασης. Στην Ευρώπη, όμως, η μόνη προγραμματισμένη ενέργεια είναι η συζήτηση που θα γίνει σε έκτακτη συνάντηση του Συμβουλίου της Ευρώπης εντός του μηνός. Πηγές: www.humanite.fr, aljazzera.net, www.fox.news.com, e-net

Σκάνδαλο με τη νέα γρίπη!

Page 28: SAFE τεύχος 7

28 SAFE

Safe Διατροφή/ Dr Naomi Salmon, Department of Law, University of Wales, Aberystwyth - The Food Magazine (Issue 83)

Η βιοτεχνολογία τροφίμων και γεωργίας δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί ξεπερασμένη, αλλά ήδη, οι γιγάντιοι σύλλογοι που βρίσκονται στην πρώτη

γραμμή της βιομηχανίας τροφίμων, έχουν περάσει με εν-θουσιασμό, στο νέο στάδιο της τεχνολογικά εισαγόμενης επανάστασης στο χώρο αυτό. Μέσα στην επόμενη ή έστω τη μεθεπόμενη δεκαετία, είναι πιθανό μια ολόκληρη νέα γενιά «ευγενών» τροφών να βρει το δρόμο της προς το «καθημερινό μας πιάτο».Κάποιοι σχολιαστές ήδη προειδοποιούν για τον κίνδυνο που υπάρχει, η νανοτεχνολογία να μεταμορφώσει ολοκλη-ρωτικά το τοπίο παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Τα διάφορα μέλη εκστρατειών, η Ομάδα Δράσης για τη Διάβρωση, την Τεχνολογία και τη Συγκέντρωση (ETC) έχει εκφράσει αυτή την άποψη με έντονο τρόπο: «Μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια, τα αποτελέσματα των μεγεθών να-

νοκλίμακας σε αγρότες και τροφές θα υπερβούν αυτά της εκμηχάνισης των καλλιεργειών ή της Πράσινης Επανάστα-σης».

Το μέγεθος μετράειΣτην ουσία, οι εμπορικές νανο-τεχνολογίες αποτελούν τε-χνολογίες που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο εκμεταλ-λεύονται συγκεκριμένες ιδιότητες των υλικών σε κλίμακα νάνο. Το μειωμένο μέγεθος μορίων μπορεί να τροποποι-ήσει σημαντικά τα βασικά χαρακτηριστικά μιας ουσίας συμπεριλαμβανομένης της δύναμης της, της χημικής αντι-δραστικότητάς της, της ηλεκτρικής αγωγιμότητάς της, του μαγνητισμού της, ακόμα και του χρώματός της. Ο χρυσός για παράδειγμα, μετατρέπεται από κίτρινος (σε μακροσκο-πική μορφή) σε κόκκινο, όταν τοποθετείται σε διάλυμα, και έχει μέγεθος νανο-σωματιδίου, ενώ οι νανοσωληνίσκοι άν-

Το μέγεθος μετράει όταν μιλάμε για νάνο!Η δόκτωρ Ναόμι Σάλμον εξερευνά τα μικροσκοπικά σωματίδια της νανοτεχνολογίας και τον τρόπο με τον οποίο τα χρησιμοποιεί η βιομηχανία για να δημιουργήσει το δικό της κατάλογο διατροφής.

[Νανοτεχνολογία]

Page 29: SAFE τεύχος 7

SAFE 29

Safe Διατροφή

θρακα έχει αποδειχτεί ότι εμφανίζουν σχεδόν απίστευτες μηχανικές και ηλεκτρικές ιδιότητες.

ΤοξικότηταΕνώ κάποιες ιδιότητες νανο-σωματιδίων, που σχετίζονται άμεσα με το μέγεθος, μπορεί να φαίνεται ότι είναι εμπορικά χρήσιμες, το μειωμένο μέγεθος των σωματιδίων ωστόσο, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να σχετίζεται με αυξημένη τοξικότητα. Πάντως, παρόλο που οι κλινικές συνέπειες της έκθεσης σε μηχανικά νανο-σωματίδια(NPs) προς το πα-ρόν παραμένουν αβέβαιες και δυσνόητες, στοιχεία για την παθογόνο συμπεριφορά κάποιων κατηγοριών NPs έχουν αρχίσει να καταχωρούνται στην επιστημονική βιβλιογρα-φία. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Nanotechnology ανακάλυψε ότι οι νανοσωληνίσκοι άνθρα-κα εμφανίζουν κάποιες ιδιότητες παρόμοιες με αυτές του αμίαντου, όταν εισάγονται σε ποντίκια.Μέχρι σήμερα, η πλειοψηφία της έρευνας έχει επικεντρωθεί στη συμπεριφορά και την τοξικότητα των NPs που εισπνέ-ουμε. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και πολλοί άλλοι δρόμοι μέσω των οποίων τα μόρια σε νανοκλίμακα θα μπορούσαν να μπουν στο σώμα, ασφαλώς βέβαια, μέσω της τροφικής αλυσίδας. Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι από τη στιγμή που τα NPs μπουν στο σώμα, το μικρό τους μέγεθος, τους επιτρέπει να μετακινού-νται συνεχώς στο σώμα και έτσι να εισβάλλουν σε κύτταρα, να διασχίζουν κυτταρικές μεμβράνες και να μετακινούνται κατά μήκος των αξόνων και των δενδριτών που συνδέουν τους νευρώνες. Κάποια NPs φαίνεται να είναι ικανά να διασχίσουν τον αι-ματοεγκεφαλικό φραγμό κάτω από ορισμένες συνθήκες.

Τροφές και σχετικά προϊόντα. Μια αναφορά από το Friends of the Earth (Φίλοι της Γης), με τίτλο: «από το εργαστήριο στο πιάτο μας», ξεκινά με τον ισχυρισμό ότι: «λόγω απουσίας υποχρεωτικών αναγραφό-μενων ενδείξεων στις συσκευασίες των προϊόντων, δημό-σιου διάλογου και νομοθεσίας για τη διασφάλισή τους, τα προϊόντα που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια της νανοτε-χνολογίας έχουν εισχωρήσει στην τροφική αλυσίδα».Η αναφορά συνεχίζει και δηλώνει ότι υπάρχουν πάνω από 100 καινοτομίες που έχουν να κάνουν με τη νανοταχνολο-γία και τις τροφές και έχουν μπει στην παγκόσμια αγορά. Σημαντικό είναι ότι η πλειοψηφία των στοιχείων που κα-ταγράφονται στις λίστες των Φίλων της Γης, δεν αποτελούν τροφές από μόνες τους, αλλά πιο δευτερεύοντα «προϊόντα διατροφής», όπως σύνεργα μαγειρικής και υλικά πακεταρί-σματος σχεδιασμένα για να αυξάνουν τη διάρκεια ζωής και να μειώνουν την σπατάλη. Επιπλέον, μαζί με έναν αριθμό από συμπληρώματα υγείας που περιέχουν νανο-συστατι-κά, η αναφορά αναφέρει και δεκαεφτά ακόμα πρόσθετα, ποτά και τρόφιμα, στα οποία θα μπορούσε να αναγράφεται η ένδειξη «νανο-τρόφιμα». Η πληροφόρηση για προϊόντα

που κυκλοφορούν στο εμπόριο δεν είναι ξεκάθαρη, καθώς δεν υπάρχει χώρος σε κατάλληλο σημείο για την υποχρεω-τική αναγραφή πάνω στις συσκευασίες των προϊόντων. Οι πρωταγωνιστές της Βιομηχανίας (συμπεριλαμβανομέ-νης της Unilever, της Nestlι και της Kraft) είναι απασχολη-μένοι αυτή τη στιγμή καθώς αναπτύσσουν ένα εντυπωσι-ακό νανο-μενού. Δε θα πάρει καιρό μέχρι οι νανο-τροφές να πάρουν το δρόμο τους και για το δικό μας τραπέζι. Τα προϊόντα που πιθανότατα θα βρουν το δρόμο τους για τα Ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ στο άμεσο μέλλον περιλαμβά-νουν: • «λειτουργικές τροφές» όπως οι νανο-κάψουλες, που πε-

ριέχουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά σε μορφή νανο-σωματιδίων και είναι σχεδιασμένες για να αυξήσουν τα οφέλη του διαιτολογίου και την απορρόφηση (νανο-κευ-τικά)˙

• οι πάστες και τα παγωτά που περιέχουν νανο-σωματίδια γάλακτος, σχεδιασμένα για τη βελτίωση της σύστασης και υφής των τροφίμων, καθώς και την ταυτόχρονη μεί-ωση του περιεχόμενου λίπους

• οι νανοκάψουλες εντομοκτόνων, που είναι σχεδιασμένες ώστε να διευκολύνουν και να κάνουν πιο αποτελεσματι-κή την εισαγωγή χημικών θεραπειών στους σπόρους των φυτών ˙

• τα εμβόλια ζώων και τα φάρμακα σε νανοκάψουλες, σχε-διασμένες για μια καλύτερη ή πιο αποτελεσματική απορ-ρόφηση.

Παρόλο που τα δύο τελευταία παραδείγματα υπάγονται περισσότερο στην κατηγορία «προϊόντα που σχετίζονται

Έστω ότι η Ευρωπαϊκή πολιτική συνεχίζει να εξελίσ-σεται στα τωρινά πλαίσια, το καλύτερο που έχουν να ελπίζουν οι καταναλωτές που διαφωνούν (και εί-ναι αντίθετοι με τα νανο-τρόφιμα σε επίπεδο ηθικής και ασφάλειας) είναι η εισαγωγή αυστηρότερων νό-μων για την αναγραφή ενδείξεων στις συσκευασίες. Η ομάδα Δράσης για τη Διάβρωση, την Τεχνολογία και τη Συγκέντρωση έχει καλέσει τους ανθρώπους να προσκομίσουν κάποιες από τις ιδέες τους για την αναγραφόμενη ένδειξη κινδύνου και εκατοντάδες έχουν ανταποκριθεί. Αυτά τα λογότυπα αποτελούν μόνο δυο παραδείγματα. Στο κάτω-κάτω, οι καταναλωτές θα πρέπει να μπο-ρούν να ενημερώνονται προτού επιλέξουν τι θα ταΐ-σουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους.Δυστυχώς, το θέμα των «νανο-ενδείξεων» αντιμετω-πίζει δυσκολίες και η έγκαιρη εισαγωγή μιας κατανο-ητής, υποχρεωτικής, ευανάγνωστης ένδειξης από το καθεστώς της Ε.Ε. μοιάζει μάλλον απίθανη.

Αναγραφή ένδειξης κινδύνου για νάνο

Page 30: SAFE τεύχος 7

�0 SAFE

Safe Διατροφή

με τις τροφές», παρά αποτελούν προϊόντα διατροφής από μόνα τους, είναι προφανές ότι η πιθανότητα τέτοιες καινο-τομίες να οδηγήσουν σε νανο-σωματιδιακά υπολείμματα χημικών εντομοκτόνων και κτηνιατρικών φαρμάκων, που μπορεί να εισχωρήσουν στην τροφική αλυσίδα (και να τη μολύνουν) δε μπορεί να αγνοηθεί.

Η Ευρώπη είναι κάπως επιφυλακτικήΕίναι σημαντικό να εκτιμήσουμε ότι, όπως στην περίπτω-ση με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και τροφές, η Ευρώπη καθυστερεί και μένει πίσω από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές, όπως είναι οι ΗΠΑ, καθώς το τοπίο της νανο-επανάστασης θολώνει. Ως εκ τούτου, έρχονται και οι επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις βιομηχανικές ομάδες ότι η νανοτεχνολο-γία χρησιμοποιείται ελάχιστα στην παραγωγή τροφίμων και τις διάφορες διαδικασίες σε ολόκληρη την Ε.Ε. Αυτή τη στιγμή, στη Μεγάλη Βρετανία, η έκθεση του καταναλωτή σε νανο-τρόφιμα παραμένει αμελητέα. Αλλά, η (τεχνολο-γική) επανάσταση είναι παντού τριγύρω και δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.Το πρόσφατο ιστορικό της Ευρώπης στον τομέα των τρο-φίμων, δηλώνει ότι η προθυμία των Μελών-Κρατών να επωφεληθούν από ένα γενναίο μερίδιο της παγκόσμιας νανοτεχνολογικής πίτας, έχει αυξηθεί, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον, αγνοώντας την άμεση ανάγκη να κινηθούν προσεκτικά. Πιο αναλυτικά, οι κυβερνήσεις (μεμονωμένα και συλλογικά κάτω από το σύμβολο της Ε.Ε.) είναι πρόθυ-μες να αποφύγουν μια επανάληψη της ιστορίας των γενε-τικά τροποποιημένων τροφίμων, η οποία κυριάρχησε στη ζωή της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας επιστημών, τη δεκαετία του ‘90. Έτσι, τα τέσσερα πρώτα χρόνια της νανοτεχνολο-

γικής επανάστασης παρουσίαζαν μια αναταραχή στις δρα-στηριότητες, πρωτοφανή στα χρονικά της δύναμης.Όπως αποδεικνύεται επαρκώς από πολυάριθμα έγγραφα στρατηγικής, αναφορές και δηλώσεις που προέρχονται από εθνικά και Ευρωπαϊκά Κοινοτικά ινστιτούτα, οι δια-μορφωτές στρατηγικής τώρα πια αφιερώνουν σημαντικά ποσά ενέργειας για να γεμίσουν τα κενά γνώσεων και ρυθ-μίσεων. Κέρδος και ασφάλεια βρίσκονται ψηλά στη λίστα και σκοπός είναι η ανάπτυξη μιας πολιτικής νανοτεχνολο-γίας που να τα συνδέει, το δυνατό συντομότερο.

Το κέρδος διαμορφώνει τη λίστα.Παρόλα αυτά, ακόμα και σε αυτό το πρώιμο στάδιο είναι ήδη ξεκάθαρο πως όταν φτάσουμε στα όρια, το πιθανότε-ρο είναι πως η ασφάλεια θα εκτοπιστεί στη δεύτερη θέση. Αυτός είναι και ο μυστικός λόγος για τον οποίο οι κανόνες ασφάλειας των νανο-τροφίμων είναι πιθανότερο να έχουν χαρακτήρα περισσότερο αντιδραστικό παρά ενεργητικό. Στο κάτω-κάτω, μια αληθινά επιφυλακτική προσέγγιση του θέματος, θα παρεμπόδιζε σημαντικά την ανάπτυξη μιας ακμάζουσας Ευρωπαϊκής αγοράς νανο-τροφίμων.Η ασφάλεια των προϊόντων, ασφαλώς, αποτελεί κυρίαρχο κίνδυνο για τους καταναλωτές αλλά τι γίνεται με τις άλλες, ευρύτερης κλίμακας, κοινωνικές και ηθικές ανησυχίες, οι οποίες είναι πιθανό να δημιουργηθούν εξαιτίας της εφαρ-μογής νέων τεχνολογιών στο εμπόριο; Δυστυχώς, παρά τις επαναλαμβανόμενες επίσημες παραδοχές για το πόσο

Η λέξη «νάνο» προέρχεται από την ελληνική λέξη «νάνος» και χρησιμοποιείται στις επιστήμες και την τεχνολογία για να υποδηλώσει μέγεθος: ένα νανομέ-τρο (nm) ισούται με το ένα εκατομμυριοστό του χιλι-οστού (10-9 μέτρα). Η πραγματικότητα των υλικών σε μια τέτοια κλίμακα είναι δύσκολο να γίνει κατανοητή αλλά ίσως μπορεί να μας βοηθήσει ώστε να καταλά-βουμε ότι μια αλυσίδα με πέντε ως δέκα άτομα είναι περίπου 1nm (δηλαδή ένα εκατομμυριοστό του χιλι-οστού) και μια ανθρώπινη τρίχα έχει διάμετρο περί-που 80.000nm. Είναι γενικά αποδεκτό ότι στα πλαί-σια της νανο-επιστήμης και νανο-τεχνολογίας και για λόγους σωστής διαρρύθμισης, η ένδειξη «νάνο» θα πρέπει να υπάρχει σε μεταλλαγμένα (σε αντίθεση με τα φυσικά) σωματίδια που έχουν μέγεθος το πολύ 100nm σε οποιαδήποτε διάσταση τους. Η βιομηχανία τροφίμων θεωρεί ότι μπορεί να βγει μεγάλο κέρδος από αυτά τα μικρά σωματίδια. Αλλά δίχως επαρκή αναγραφή ενδείξεων, πώς θα γνωρίζουν οι καταναλωτές τι γίνεται μέσα στο φα-γητό τους;

Μόρια μικρού μεγέθους και μεγάλων μπελάδων

Page 31: SAFE τεύχος 7

SAFE �1

Safe Διατροφή

σπουδαία είναι η ουσιαστική δημόσια δέσμευση και η παροχή συμβουλών με συνεχείς υπενθυμίσεις, ο δρόμος για ένα λαμπρό νανο-μέλλον φαίνε-ται να έχει, δυστυχώς, ανοίξει. Ήδη, ο διάλογος για τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί έχει επηρεαστεί από το λόμπυ εκείνων υπέρ της νανο-τεχνο-λογίας και έχει υποβιβαστεί σε μια οι-κονομικά προσανατολισμένη εξισορ-ρόπηση (αβέβαιων) υλικών κινδύνων (για την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον) και εμπορικών συμφερό-ντων.Παρά το μοναδική θέση που κατέχει η τροφή στη συνείδηση του κατανα-λωτή, φαίνεται να μην υπάρχει σχεδόν καθόλου χώρος για να γίνει οποια-δήποτε σωστή εκτίμηση ούτε για την ασφάλεια, ούτε και για την ηθική αυτής της τελευταίας γενιάς νέων τε-χνολογιών, πριν τα νανο-τρόφιμα ει-σχωρήσουν στην αγορά της Ε.Ε. Παρά το γενικό κλίμα αβεβαιότητας, έχουν γίνει διάφορες υποθέσεις˙ το σημείο έναρξης για όλες τις συζητήσεις στρα-

τηγικής είναι ότι η νανο-τεχνολογία έχει πολλά πλεονεκτήματα σε όλους τους τομείς της αγοράς —συμπερι-λαμβανομένων και αυτών της γεωργί-ας και των τροφίμων.Τώρα πια δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νανο-τεχνολογία θα παίξει κάποιο ρόλο στο μέλλον των τροφών μας – είτε μας αρέσει, είτε όχι. Αλλά η δύνα-μη του λόμπυ των καταναλωτών δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί. Στο κάτω-κάτω, παρά τις αρχικές ενστάσεις σε ένα τέτοιο καθεστώς, έχουμε τουλά-χιστον κάποιες ενδείξεις στις συσκευ-ασίες γενετικά τροποποιημένων τρο-φίμων και τροφών στην αλυσίδα των αποθεμάτων μας. Αν οι καταναλωτές διαμαρτυρηθούν αρκετά σύντομα και αρκετά έντονα, οι ισχυροί διαμορφω-τές στρατηγικής ίσως αναγκαστούν να υιοθετήσουν μια προσέγγιση, πε-ρισσότερο ενεργητική και προσανα-τολισμένη προς τον καταναλωτή, στη διαχείριση του τομέα των νανο-τροφί-μων. Και έτσι η Επανάσταση (των Τρο-φίμων) συνεχίζεται…

Τα νανο-πρόσθετα τώρα πια, μπορεί να βρεθούν σε αναψυκτι-κά, παγωτά, λουκάνικα, γαλακτο-κομικά προϊόντα, μαργαρίνες και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα. Τα προϊόντα αυτά, δε χρειάζεται να έχουν κάποια ένδειξη ότι περιέ-χουν νανο-σωματίδια και έτσι οι καταναλωτές είναι αδύνατο να τα αποφύγουν. Παρόλο που, αυτή τη στιγμή, σχε-τικά λίγα προϊόντα διατροφής πε-ριέχουν νανο-σωματίδια, η αγορά αυτού του είδους θα μεγαλώσει. Ερωτήσεις για την ασφάλεια αυ-τής της τεχνολογίας πρέπει να γί-νουν τώρα, πριν εμφανιστούν και άλλα προϊόντα στα ράφια.

Nανο-πρόσθετα στις τροφές μας

Page 32: SAFE τεύχος 7

�2 SAFE

Safe Voice / Γράφει η Νίκη Τσέκου, δημοσιογράφος - συγγραφέας

Κάποιοι φίλοι μου με ζηλεύουν που κοιμάμαι σαν πουλάκι, όταν θέλω να κοιμηθώ. Δεν με

ενοχλούν οι συνήθεις θόρυβοι, ούτε το στάξιμο της βρύσης, ούτε ο χτύπος του ρολογιού. Τα λέω αυτά για να μη με περάσετε για νευρικό άτομο που το ενοχλεί ακόμα και ο ήχος από το πέταγμα της μύγας! Προσέχω την υγεία μου! Επιλέγω βι-ολογικά τρόφιμα και καλλυντικά, δεν πίνω, αποφεύγω τα πολλά λίπη και

τα γλυκά. Δεν παίρνω φάρμακα με το παραμικρό, μόνο κανένα ομοιοπαθη-τικό φάρμακο κάπου –κάπου. Γενικά, δεν χαλάω εύκολα τη ζαχαρένια μου, που έλεγε κι ένας μπάρμπας του πα-τέρα μου που έζησε εκατό χρόνια. Το έχω φιλοσοφήσει το πράγμα και δεν αφήνω το στρες για ψιλοπράγματα να μου χαλάει την υγεία μου! Προσέχω για να έχω! Πήγα στο Κ.Ε.Π πρόσφα-τα, να πάρω τον Α.Μ.Ε.Α .Έτυχε να έχει πολύ κόσμο και αφού περίμενα αρ-

κετή ώρα στην ουρά, μόλις έφτασε η σειρά μου έπεσε το σύστημα των ηλε-κτρονικών υπολογιστών γιατί υπερ-φορτώθηκε. Έτσι έχασα μισή μέρα, δεν έχασα όμως τη ηρεμία μου, ούτε το χιούμορ μου.Είμαι πολίτης που υπακούω στους νόμους και το Σύνταγμα και χαίρομαι κάθε φορά που ακούω και άλλους να ορκίζονται ότι θα το κάνουν αυτό. Χαί-ρομαι, επίσης, κάθε φορά που ακούω να μιλάνε για τον πολίτη σαν να είναι

Τα νεύρα μου! Ας μη χάσω το χιούμορ μου!

Page 33: SAFE τεύχος 7

SAFE ��

Safe Voice

ο κυρίαρχος σ’ αυτόν τον τόπο, αλλά συχνά δεν χαίρομαι καθόλου ως πο-λίτης. Τον Αύγουστο, ενώ βρισκόμουν σε δι-ακοπές κι έκανα θαλάσσια μπάνια (για την υγεία μου) έφτασε μέσω κινητού το μαντάτο ότι η ΕΥΔΑΠ είχε κολλή-σει χαρτί στην πόρτα της πολυκατοι-κίας που μένω στην Αθήνα, το οποίο έγραφε ότι ο δικός μου μετρητής του νερού γράφει ασυνήθιστα μεγάλη κατανάλωση. Παρακάλεσα τον δια-χειριστή να καλέσει τον υδραυλικό της πολυκατοικίας μας, η οποία έχει χτιστεί εδώ και τρία χρόνια, να κοι-τάξει τι γίνεται. Ο υδραυλικός διαπί-στωσε ότι είχε ραγίσει ένα σωληνάκι στο μετρητή μου που βρισκόταν στο υπέδαφος του πεζοδρομίου μέσα σε ειδικό κουτί, σκεπασμένος με το βαρύ μαντεμένιο σκέπασμα. Διόρθωσε τη βλάβη, χωρίς να πάρει πολλά. Μόνο 20€. Μόλις επέστρεψα ανανεωμένη από τις διακοπές, βρήκα το λογαρια-σμό της ΕΥΔΑΠ να με περιμένει στην είσοδο και η ανανέωση πήγε περί-πατο! Συνήθως πληρώνω γύρω στα 15€ και τα 656€ που έγραφε αυτός ο λογαριασμός, μου έκοψαν τα πόδια. Επικοινώνησα με την ΕΥΔΑΠ και μια ευγενέστατη υπάλληλος μου είπε να περάσω από τα γραφεία της Εταιρίας να το τακτοποιήσουμε το θέμα. Πήρα το μετρό, μετά πήρα το λεωφορείο, περπάτησα και αρκετά, αλλά το χά-ρηκα, γιατί το περπάτημα κάνει καλό στην υγεία! Αισιόδοξη από φύση, μπήκα στο αρμόδιο γραφείο της ΕΥ-ΔΑΠ. Άλλες ευγενέστατες υπάλληλοι φρόντισαν να γίνει διακανονισμός. Μου έκαναν τη…. χάρη να πληρώσω �0�€, σε τρεις δόσεις. Δεν θα χάσω το χιούμορ μου, σκέφτηκα, πλήρωσα την πρώτη δόση και περπατώντας αρκετά (το περπάτημα κάνει καλό), πήγα στη στάση του λεωφορείου, για να πάω στη στάση του μετρό και να γυρίσω στο σπίτι, με τα νεύρα μου σε σχετικά καλή κατάσταση! Έχασα κι άλλα δυο πρωινά για να πληρώσω τις άλλες δύο δόσεις και αισθάνθηκα να με τιμω-ρούν, λες και πήγα εγώ επίτηδες και άνοιξα το μαντεμένιο καπάκι στο πε-

ζοδρόμιο και έσπασα το μετρητή μου, αλλά δεν έχασα το χιούμορ μου, γιατί πάνω από όλα βάζω την υγεία μου!Λίγες μέρες μετά, χρειάστηκα μια βε-βαίωση από τον ΟΑΕΕ Σύρου, όπου ανήκω παρά το ότι μένω στην Αθήνα. Έγραψα την αίτηση, πήγα στο Ταχυ-δρομείο, την έστειλα ως συστημένο και περίμενα να μου στείλουν τη βε-βαίωση ταχυδρομικώς. Πέρασαν αρ-κετές μέρες, τηλεφώνησα να μάθω τι γίνεται και μου είπαν ότι έλειπε σε άδεια ο αρμόδιος υπάλληλος. Έδειξα κατανόηση. Τι να σου κάνουν και οι υπάλληλοι, σκέφτηκα, μέσα στο γνω-στό χάος που επικρατεί στα ασφαλι-στικά ταμεία! Μετά το δεύτερο… το τρίτο τηλεφώνημα… αρκετές μέρες μετά, η βεβαίωση έφτασε με ταχυμε-ταφορά στο σπίτι μου και αισθάνθηκα ως “Ευρωπαίος πολίτης”! Εκεί που λυπήθηκα τους υπαλλήλους, ήταν στο ταμείο ασφάλισης των δη-μοσίων υπαλλήλων, στην Κόρινθο, όπου πήγα με τον σύζυγό μου ο οποί-ος είναι ασφαλισμένος εκεί. Ανάμεσα σε σωρούς από σακούλες πλαστικές γεμάτες έγγραφα (σαν από πρόσφατη μετακόμιση) οι ευγενέστατοι υπάλ-ληλοι έκαναν τα αδύνατα δυνατά να εξυπηρετήσουν, παρά το ότι ήταν λίγοι και οι πολίτες που θέλαμε να εξυπηρετηθούμε, πολλοί! Μόνο τα χαρτιά που προσκόμισε ο σύζυγός μου και τα έντυπα που συμπληρώθη-καν εκεί, ήταν ένα παχύ πακέτο, λες και υπογράφαμε τη συμφωνία για τον αγωγό Μπουργκάς –Αλεξανδρούπο-λη! Αισθάνθηκα τυχερή που δεν είμαι υπάλληλος (για την υγεία μου) και επέστρεψα σπίτι, χωρίς να χάσω το χιούμορ μου!Στο γραμματοκιβώτιο, μου την είχε στήσει η Εφορία. Το εκκαθαριστικό, με ένα σαρκαστικό χαμόγελο, με πλη-ροφόρησε ότι έπρεπε να πληρώσω μερικές χιλιάδες ευρώ, από τα οποία τα μισά περίπου είναι προκαταβολή για τα ενοίκια που ΘΑ εισπράξω την επόμενη χρονιά από ένα μαγαζί που έχω στη Σαντορίνη, από το οποίο όμως δεν εισπράττω ενοίκιο τώρα, αφού είναι ξενοίκιαστο! Δεν ξέρω αν

οι πολίτες σε άλλες χώρες του κόσμου δανείζουν το κράτος τους πληρώνο-ντας προκαταβολικά για έσοδα που ΘΑ έχουν, αλλά εμένα αυτό μου ταρά-ζει τη γνωστή ηρεμία μου και άθελά μου, μού ξεφεύγουν λόγια που μοι-άζουν με αυτά που λένε οι νευρικοί! Για να χαλαρώσω (για την υγεία μου) βγήκα να περπατήσω στο πεζοδρό-μιο της οδού Κωνσταντινουπόλεως, κάτω από το Σταθμό Λαρίσης. Είναι ένα φαρδύ πεζοδρόμιο με δέντρα και παγκάκια. Να, σκέφτηκα, που πιά-νουν τόπο τα δημοτικά τέλη που πλη-ρώνουμε μαζί με το λογαριασμό της ΔΕΗ. Τα περιττώματα των σκύλων δη-μιουργούν εικόνα ναρκοπέδιου στο πεζοδρόμιο, αλλά δεν έχασα το χιού-μορ μου! Όμως έχασα το χιούμορ μου, όχι για τα πολλά σκουπίδια ανάμεσα στα δέντρα δίπλα στο πεζοδρόμιο σε χώρο του ΟΣΕ, αλλά γιατί ανάμεσα στα σκουπίδια κοιμόντουσαν κάποιοι άνθρωποι!

Πριν λίγο καιρό κοιμόντουσαν μέσα σε εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα εκεί δίπλα στο πεζοδρόμιο. Ρακένδυτοι άνθρωποι, με μικρά παιδιά, είχαν για σαλόνι το πεζοδρόμιο με το παγκάκι, άπλωναν τα ρούχα τους στα δέντρα και έψαχναν στα σκουπίδια για φαγη-τό. Τώρα τα εγκαταλελειμμένα αυτο-κίνητα έχουν φύγει, έχουν μείνει όμως τα σκουπίδια και οι εγκαταλελειμμένοι άνθρωποι εκεί! Δεν τους φωτογράφη-σα, βέβαια! Φωτογράφησα μόνο τα σκουπίδια και μια κούκλα ανάμεσα σ’ αυτά.Προχώρησα σκεφτική! Χωρίς να το

Σ’ αυτό το παγκάκι, με φόντο τα σκουπίδια, περνούν τις μέρες και τις νύχτες τους κάποι-οι άνθρωποι

Page 34: SAFE τεύχος 7

�� SAFE

Safe Voice

πολυκαταλάβω έφτασα στο Σταθμό Λαρίσης, όπου έπεσα πάνω σε μια φασαρία. Ένας ναρκομανής νέος είχε κλέψει ένα κουλούρι και άλλοι τον έβριζαν, ενώ άλλοι έβριζαν τον κου-λουρά που τσιγκουνεύτηκε ένα κου-λούρι. Εγώ δεν έβρισα κανέναν! Τον βλέπω τον κουλουρά κάθε μέρα, σε ζέστες και βροχές, να στέκεται εκεί για να βγάλει το μεροκάματο. Βλέπω κάθε μέρα και νέους ερείπια από τα ναρκωτικά να ζητιανεύουν, λέγοντας ότι τάχα μαζεύουν χρήματα για να βγάλουν εισιτήριο!Το τραίνο έφτασε από Αλεξανδρού-πολη, ο Προαστιακός έφτασε από το Κιάτο και οι επιβάτες μπουλούκι, τρα-βώντας τις βαλίτσες, αφού κατέβηκαν, ανέβηκαν σκαλιά κατευθύνθηκαν προς την είσοδο του Μετρό. Έχει ασανσέρ αυτός ο σταθμός Με-τρό, αλλά στον απέναντι δρόμο που είναι �00 μέτρα μακριά και πρέπει να διασχίσει κανείς έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας με τρία φανάρια, με τις βαλίτσες στα χέρια για να φτάσει εκεί. Γι’ αυτό οι περισσότεροι προτιμούν να κουβαλήσουν τις βαλίτσες στα χέρια και να κατέβουν ή να ανέβουν τις πολ-λές σκάλες στην είσοδο του Μετρό. Ο Σταθμός του Μετρό στο Σταθμό Λαρί-σης, δίπλα στον κεντρικότερο Σταθμό των τραίνων της Ελλάδας, δεν έχει κυ-λιόμενες σκάλες! Πολλές φορές έχω ακούσει ανθρώπους που ανεβαίνουν αγκομαχώντας τις πολλές σκάλες του Μετρό εκεί, ή που κατεβαίνουν, με τα μπαγκάζια στους ώμους, να βρίζουν! Αρκετοί βρίζουν στα Αγγλικά, ή σε άλ-λες Ευρωπαϊκές και μη γλώσσες, αφού περνούν πολλοί τουρίστες από τον κεντρικότερο Σταθμό της Ελλάδας, το Σταθμό Λαρίσης!Πλατφόρμες για ανάπηρους υπάρ-χουν, μόνο που δεν λειτουργούν! Και αν λειτουργούσαν, έτσι όπως είναι τοποθετημένες, οι ράμπες οδηγούν τελικά τον ανάπηρο όχι στο Σταθμό Λαρίσης, αλλά στην απέναντι πλευρά, όπου πρέπει να ανέβει �5 σκαλιά για να βγει στο δρόμο!! Ούτε κυλιόμενες σκάλες υπάρχουν εκεί για τις μανάδες με τα καροτσάκια ή τους επιβάτες με

τα μπαγκάζια! Βγήκα στην απέναντι πλευρά, πήγα και ψώνισα βιολογικά προϊόντα (για την υγεία μου) και φορτωμένη με τις τσάντες προσπάθησα να περάσω από το πεζοδρόμιο και να φτάσω ξανά το Σταθμό Λαρίσης. Αδύνατον! Το πε-ζοδρόμιο μπροστά από το Δημοτικό Βρεφοκομείο, ήταν κατειλημμένο με σωρούς από μπάζα και είδη υγιεινής που είχαν ξηλώσει και είχαν πετάξει στο πεζοδρόμιο. Οι άνθρωποι εκεί, περπατούν μέσα στο οδόστρωμα, ανάμεσα στα παρ-καρισμένα και τα διερχόμενα αυτο-κίνητα για να φτάσουν στο Σταθμό Λαρίσης. Δεν εκνευρίστηκα, ευτυχώς δεν με χτύπησε αυτοκίνητο και έτσι διατήρησα την υγεία μου.Πέρασα ξανά από το παγκάκι που έχουν κάνει σπίτι τους κάποιοι άνθρω-ποι. Ήταν εκεί, μαζί με τα σκουπίδια. Το μόνο που έλειπε, ήταν η κούκλα. Κάποιο παιδάκι θα την είχε πάρει!Τα βιολογικά ψώνια στις σακούλες που κρατούσα, σαν να με βάρυναν ξαφνικά!Επέστρεψα στο σπίτι μου, όπου το εκ-καθαριστικό της Εφορίας μου φάνηκε ότι άλλαζε πρόσωπα. Τη μια μου έλε-γε: «Μην είσαι αχάριστη ! Είσαι τυχερή που έχεις έσοδα και σε φορολογεί το κράτος!».Όταν σκεφτόμουν την ταλαιπωρία της ηλικιωμένης κυρίας που φούσκω-νε και ξεφούσκωνε για να ανέβει με τις βαλίτσες τα σκαλιά του Μετρό στο Σταθμό Λαρίσης, τις πλατφόρμες για τους ανάπηρους που δεν λειτουργούν, τα στενά και τα κατειλημμένα πεζο-δρόμια, τα περιττώματα των σκυλιών και τους ανθρώπους στο πεζοδρόμιο, το εκκαθαριστικό μου φαινόταν ότι με κορόιδευε που πληρώνω τόσους φό-ρους ως πολίτης. Τα νεύρα μου!Δεν κοιμήθηκα εκείνο το βράδυ σαν πουλάκι. Το στομάχι μου με ενοχλεί τώρα τελευταία. Γιατί άραγε; Αφού εγώ προσέχω την υγεία μου, γιατί δεν αισθάνομαι καλά; Ευτυχώς οι μεσημε-ριανές εκπομπές στην τηλεόραση με κάνουν να ξεχαστώ και να ξαναβρώ το χιούμορ μου! Με τις υγείες μας!

Οι κουπαστές για τις πλατφόρμες για τους ανάπηρους, δεν λειτουργούν! Ούτε κυλιόμε-νες σκάλες υπάρχουν!

Οι κουπαστές για τις πλατφόρμες για τους ανάπηρους, δεν λειτουργούν! Ούτε κυλιόμε-νες σκάλες υπάρχουν!

Οι πεζοί περνούν ανάμεσα από τα διερχόμε-να αυτοκίνητα. Το τμήμα του δρόμου όπου υπάρχει πεζοδρόμιο, φραγμένο από μπάζα!

Μια κούκλα δίπλα στο πεζοδρόμιο περιμέ-νει να την πάρουν αγκαλιά !

Page 35: SAFE τεύχος 7

SAFE �5

Απο την ομάδα του tvxs.gr

Δημοσίευση στο tvxs στις 11/1/2010

Για σκόπιμη δημιουργία πανικού σχετικά με την νέα γρίπη κατηγορεί τις φαρμακευτικές εταιρείες, ο Wolfgang Wodarg, επικεφαλής του τομέα υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Όπως υποστηρίζει, οι

φαρμακευτικές εταιρείες σκόρπισαν τον παγκόσμιο τρόμο και επηρέασαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με αποτέλεσμα η νέα γρίπη να αναγνω-ριστεί ως πανδημία. Παράλληλα, οι χώρες καθοδηγούμενες από τον πανικό που έσπειραν οι ενδιαφερόμενες φαρμακευτικές εταιρείες, πραγματοποίησαν παραγγελί-ες εκατομμυρίων δόσεων, οι οποίες όπως αποδείχτηκε δεν ήταν αναγκαί-ες. «Αρχικά δημιούργησαν μεγάλο πανικό με την γρίπη των πτηνών και στη συνέχεια ακόμη μεγαλύτερο με την γρίπη των χοίρων.», δήλωσε στο Al Jazeera, o Wolfgang Wodarg και πρόσθεσε «Οι εθνικές κυβερνήσεις δα-πάνησαν δισεκατομμύρια ευρώ για την αγορά εμβολίων και θα πρέπει να γίνει έρευνα τι κρύβεται πίσω από αυτό. Δεν έχουμε την πολυτέλεια δαπα-νών για άχρηστα μέτρα για την υγεία.»Ο εκπρόσωπος του ΠΟΥ, Aphaluck Bhatiasevi, δήλωσε ότι «ο Οργανισμός παρέχει ανεξάρτητες συμβουλές προς τα κράτη, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Πέρνουμε το έργο μας πολύ σοβαρά και προφυλασσόμαστε από τυχόν συμφέροντα. Ωστόσο, χαιρετίζουμε κάθε νόμιμη προσπάθεια για να βελτιώσουμε το έργο μας.»«Οι καταγγελίες για αθέμιτη επιρροή είναι αβάσιμες και ψευδής. Ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι ο ιός H1N1 πληρεί τις προϋποθέσεις της πανδημίας», ανέ-φερε η ανακοίνωση της GlaxoSmithKline, μιας εκ των προμηθευτών και παρασκευαστών του εμβολίου.

1.000 παρενέργειες στην Ελλάδα, 17 σοβαρές !Δεκαεπτά είναι οι περιπτώσεις σοβαρών παρενεργειών του εμβολίου κατά της νέας γρίπης H1N1 στην Ελλάδα, με τις 15 να έχουν τεκμηριωθεί ιατρικά και άλλες δυο να είναι υπό διερεύνηση (πρόκειται για θανάτους εμβρύ-ων). Συνολικά, σε 1.000 περιπτώσεις έχουν καταγραφεί ανεπιθύμητες παρενέρ-γειες μετά τον εμβολιασμό, την ώρα που ο πληθυσμός της χώρας εξακο-λουθεί να εμβολιάζεται στα σχετικά κέντρα ανά την επικράτεια. Από τις 16 Νοεμβρίου, οπότε και ξεκίνησε το εθνικό πρόγραμμα εμβολια-σμού, �60.1�9 άτομα έχουν εμβολιαστεί ενώ η ειδική τηλεφωνική γραμμή 11�5 έχει δεχθεί 562.517 κλήσεις, όπως λένε τα στοιχεία του Κέντρου Ελέγ-χου Πρόληψης Νοσημάτων που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα. Από τις 1.02� αναφορές για ανεπιθύμητες ενέργειες από τον εμβολιασμό που έγιναν μέχρι τις �/1, οι 22� έγιναν από επαγγελματίες Υγείας και οι 801 από τους ίδιους τους εμβολιασθέντες ή από συγγενείς τους. Οι 15 ιατρικώς τεκμηριωμένες αναφορές για σοβαρές παρενέργειες πε-ριλαμβάνουν: � περιστατικά με καρδιαγγειακές διαταραχές (στηθάγχη, έκτοπες συστολές, αύξηση αρτηριακής πίεσης), ένα περιστατικό με δια-ταραχές γαστρεντερικού, 5 περιστατικά με γενικές διαταραχές (πυρετό, αστάθεια στο βάδισμα κ.α.), 2 περιπτώσεις με διαταραχές του ανοσοποι-ητικού (αλλεργική αντίδραση, ερεθισμός γλώσσας, κ.α). Δύο περιστατικά καταγράφηκαν με λοιμώξεις και ένα με επιδείνωση διαβήτη.

«Χρυσό» δημιούργημα των φαρμακευτικών η νέα γρίπη;

Τη δημιουργία επιτροπής διερεύνησης που θα εξετάσει “την απειλή για την υγεία των

ψευδών πανδημιών”, ζητούν μέλη του Συμ-βουλίου της Ευρώπης. Το θέμα θα συζητη-θεί στο τέλος Ιανουαρίου στο Στρασβούργο, δήλωσε ο Βόλφγκανγκ Βόνταργκ, μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και επιδημιολόγος. Ο Βόνταργκ έχει επικριθεί σφοδρά για την στά-ση του όσον αφορά τον ιό Η1Ν1, που σύμφω-να με εκείνον, χαρακτηρίστηκε λανθασμένα πανδημία “υπό την πίεση των εργαστηρίων”. Ο γερμανός σοσιαλιστής θέλει το Συμβούλιο της Ευρώπης να ζητήσει από τα μέλη του να διενεργηθούν “έρευνες για τις επιπτώσεις της πανδημίας και του κόστους της σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο”.Πρόκειται επίσης να ερευνηθεί πώς και σύμ-φωνα με ποια επιστημονικά στοιχεία ο Πα-γκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έκρινε ότι πρόκειται για μία πανδημία “προκειμένου να αποφευχθούν άλλοι λανθασμένοι συναγερ-μοί”.Σε κείμενο που υπογράφεται από βουλευτές δέκα χωρών ο Βόνταργκ αναφέρει ότι τα ερ-γαστήρια “υποκίνησαν την κατασπατάληση πόρων που προοριζόταν για την υγεία προς όφελος αναποτελεσματικών στρατηγικών εμβολιασμού”. “Εξέθεσαν χωρίς λόγο εκατομ-μύρια υγιείς ανθρώπους στους κινδύνους των άγνωστων παρενεργειών των εμβολίων που δεν ήταν επαρκώς δοκιμασμένα”, προστίθεται στο κείμενο. (tvxs, 7/1/20010)

Έρευνα για την κήρυξη της νέας γρίπης σε πανδημία

Page 36: SAFE τεύχος 7

�6 SAFE

Safe Διατροφή

Το γάλα δε θεωρείται πλέον η τροφή- θαύμα που θεωρούταν κάποτε. Μάλιστα, πολλοί δια-

τροφολόγοι προσπαθούν να αποτρέ-ψουν τους νέους γονείς από το να ταΐζουν τα βρέφη και τα παιδιά τους με αγελαδινό γάλα διότι το θεωρούν πηγή των πιο κοινών αλλεργιογόνων. Αποτελεί επίσης μια τροφή με πολλές προσμίξεις, καθώς τροποποιείται με όλα τα χημικά, συμπεριλαμβανομέ-νων και των ορμονών, στα οποία εκτί-θενται οι αγελάδες της βιομηχανίας σήμερα.Παρ όλα αυτά, απ’ όσο γνωρίζουμε, η πιθανότητα να περιέχει αλλεργιογόνα το γάλα, έχει να κάνει περισσότερο με την αλλοίωσή του κατά τη διάρκεια της ομογενοποίησης ή της παστερί-ωσης.Παρόλα αυτά, νέα στοιχεία φανερώ-νουν ότι ο κίνδυνος είναι εγγενής στο γάλα -ακόμα και στα αγνότερα από τα μη κατεργασμένα γάλατα- και ότι η

εγγενής αδυναμία χώνευσης ορισμέ-νων συστατικών του γάλακτος είναι πιθανό να κρύβεται πίσω από σοβα-ρές νοητικές διαταραχές.Ένα νέο βιβλίο του Dr Kevin Wood-ford, με τίτλο «The Devil in the Milk» (Ο διάβολος στο γάλα), υποστηρίζει ότι η β-καζεΐνη, μια από τις πρωτεΐνες του γάλακτος που προέρχεται από ορισμένες ράτσες αγελάδων, μπορεί να προκαλέσει διάφορες ασθένειες -από καρδιοπάθεια μέχρι αυτισμό και σχιζοφρένεια.Σύμφωνα με τον Woodford, πριν από περίπου 5000 χρόνια, η προλίνη, ένα αμινοξύ που βρίσκεται στο βοδινό γάλα, υπέστη μια μετάλλαξη και με-τατράπηκε σε ιστιδίνη, ένα αμινοξύ γνωστό και ως β-καζομορφίνη-7(B-CM7). Αν και οι παλαιότερες ράτσες αγελά-δων -όπως οι Guernseys, οι Jerseys, οι Αφρικανικές και οι Ασιατικές, γνωστές και ως «αγελάδες Α2»- παράγουν γάλα

που συνεχίζει να περιέχει προλίνη, το γάλα από νεότερες ράτσες όπως οι Holsteins και οι Friesians ή αλλιώς «A1 αγελάδες», οι οποίες ουσιαστι-κά αποτελούν όλες τις αγελάδες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή γαλακτοκομικών στις ΗΠΑ, περιέχει B-CM7.Το B-CM7, το οποίο είναι εκατοντάδες φορές πιο ισχυρό ναρκωτικό από την β-καζεΐνη, την πρωτεΐνη που περιέ-χει το ανθρώπινο γάλα, δρα ως πολύ δυνατό όπιο στους ανθρώπους. Η κατανάλωση αυτού του αμινοξέος μπορεί να προκαλέσει ανίατες ασθέ-νειες, ακόμα και όταν το λαμβάνουμε από το ακατέργαστο και αναλλοίωτο γάλα.Το γάλα με αυτό το αμινοξύ είναι που μας οδηγεί σε μια σειρά από αυτοά-νοσες διαταραχές-συμπεριλαμβανο-μένου και του διαβήτη τύπου 1, όπου το σώμα καταστρέφει τα ίδια του τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη

/ Γράφει η Lynne Mc Taggart - What Doctors Don’t Tell You

Το γάλα συνεχίζει να θεωρείται ως η τέλεια τροφή για τα παιδιά μας, αλλά νέα στοιχεία δείχνουν ότι μια πρωτεΐνη που περιέχεται στο γάλα είναι πιθανό να κρύβεται πίσω από πολλές νοητικές ασθένειες.

Μην πιεις το γάλα σου!

Page 37: SAFE τεύχος 7

SAFE �7

-και συνήθως εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ή στα πρώτα στάδια της εφηβείας. Ο Woodford πιστεύει επίσης ότι η Α1 β-καζεΐνη υποκινεί μια φλεγμονώ-δη απόκριση στα αιμοφόρα αγγεία, παρεμβαίνει στο ανοσοποιητικό σύ-στημα και προκαλεί μια υπερβολική παραγωγή βλέννας.Παρόλα αυτά πιο ανησυχητικά είναι τα αυξανόμενα στοιχεία που υπο-στηρίζουν ότι αυτά τα προϊόντα γάλακτος ίσως και να αποτελούν την κύρια αιτία που κρύβεται πίσω από τις νευρολογικές διαταραχές σε μωρά και παιδιά και οδηγεί στον αυ-τισμό και τη σχιζοφρένεια.Παρόλο που η B-CM7 κανονικά δε μπορεί να περάσει από τα εντερικά τοιχώματα, στα μωρά και τα παιδιά μικρής ηλικίας, τα τοιχώματα είναι πιο διαπερατά για να επιτρέπουν την χώνευση του ανθρώπινου γά-λακτος και του πρωτογάλατος. Αυτό σημαίνει ότι σε μωρά που είτε τρέφονται με αγελαδινό ή τεχνητό γάλα, είτε έχουν εντερική βλάβη ή ένα έντερο με «διαρροή», αυτά τα πρωτεϊνικά μόρια θα περάσουν με ευκολία μέσα από το φράγμα μετα-ξύ αίματος-εγκεφάλου και θα προ-καλέσουν σοβαρές επιπτώσεις.Στην πραγματικότητα, αυτή ακριβώς ήταν και η θεωρία του Dr Andrew Wakefield, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το εμβόλιο MMR (ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας) προκαλεί βλάβη στο έντερο και το αφήνει εκτεθειμένο στην ανολοκλήρωτη διάσπαση και την υπερβολική απορρόφηση των πεπτιδίων με οπιοειδή δράση -όπως οι πρωτεΐνες του γάλακτος και η γλουτένη. Μάλιστα, μέσω της βιοχημείας αποδεικνύεται ότι τα επίπεδα των πεπτιδίων σε άτομα με αυτισμό αυξάνονται (Autism, 1999; 3: 45-65).Μια μελέτη σε ζώα, που πραγμα-τοποιήθηκε σε αρουραίους, έδειξε ότι μόλις 65 δευτερόλεπτα μετά τη λήψη B-CM7, τα ζώα βρέθηκαν σε υπερδιέγερση και άρχισαν να τρέ-χουν γύρω-γύρω αναστατωμένα.

Λίγα λεπτά αργότερα αδρανοποι-ήθηκαν και έγιναν αντικοινωνικά. Απομακρύνθηκαν από τους άλλους αρουραίους που βρίσκονταν στο ίδιο κλουβί και κάθισαν με το κεφά-λι τους ακουμπισμένο στα κάγκελα. Έπειτα έγιναν υπεραμυντικά (Au-tism, 1999; 3: 85-95).Αν και τα ευρήματα από τις μελέτες στα ζώα μπορεί να μην απευθύνο-νται απαραίτητα και στους ανθρώ-πους, μια κλινική μελέτη εντόπισε υψηλά επίπεδα αντισωμάτων στην καζεΐνη των βοοειδών στο 90% των αυτιστικών ασθενών και στο 9�% των σχιζοφρενών. Επιπλέον, όταν υποβλήθηκαν σε δίαιτα χωρίς γλου-τένη και καζεΐνη, το 81% των αυτι-στικών παιδιών παρουσίασε βελτί-ωση στους περισσότερους τομείς συμπεριφοράς μέσα σε διάστημα τριών μηνών (Nutr Neurosci, 2000; 3; 57-72).Επιπλέον, και μια νορβηγική μελέ-τη σε παιδιά με αυτισμό εντόπισε αυξήσεις στα οπιοειδή πεπτίδια, τα οποία επιδρούν στην ωρίμανση του εγκεφάλου, όπως αναφέρουν και οι Κ. Reichelt και Α.Μ. Knivsberg στο 12ο συνέδριο “Defeat Autism now!” («Καταπολεμήστε τον αυτι-σμό τώρα!»), που πραγματοποιή-θηκε στις �-5 Οκτωβρίου του 200� στο Portland του Oregon, ενώ μια αμερικανική μελέτη αποκάλυψε ότι ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός στα παιδιά με αυτισμό είναι πιο διαπε-ρατός από πολλά πεπτίδια, συμπε-ριλαμβανομένων και αυτών που βρίσκονται στο γάλα (j Neuroimmu-nol, 2002; 129: 168-77).Παρόλο που οι άνθρωποι που έχουν φυσιολογικό πεπτικό σύστημα δεν απορροφούν τόσο μεγάλη ποσότητα B-CM7, όσο αυτοί που έχουν προβληματικό και πιο εκτεθειμένο έντερο, υπάρχει ένας τρόπος να αποφευχθεί όλο αυτό, απλά καταναλώνοντας προϊόντα που προέρχονται από γάλα κατσίκας ή προβάτου και τα οποία δεν περιέχουν την συγκεκριμένη πρωτεΐνη.

Safe Διατροφή

Page 38: SAFE τεύχος 7

�8 SAFE

Safe Product Report

Το SAFE συνεχίζει την ενότητα για την έρευνα και τη δοκιμή προϊόντων. Σε αυτό το τεύχος επιλέξαμε να δοκιμάσουμε 8 σαμπουάν με φυσικά συστατικά.

R E P O RT

PR

ODUCT

S A F E

Δοκιμάζουμε8 Σαμπουάνμε φυσικάσυστατικά.

Safe Report:

Γνωρίζατε ότι η L’Oreal, η διάση-μη κατασκευάστρια εταιρεία καλλυντικών, έχει στο εμπόριο

σαμπουάν «2 σε 1» για παιδιά, που χα-ρακτηρίζονται ως “εξαιρετικά ήπια”; Τι φαντάζεστε ότι περιέχουν; Δεδομέ-νου ότι είναι για παιδιά, θα θεωρείτε ότι χρησιμοποιούνται μόνο τα ασφα-λέστερα συστατικά. Και δεδομένου ότι ισχυρίζεται ότι είναι «εξαιρετικά απαλά», θα περίμενε κανείς να απαρ-τίζονται από τα καλύτερα, λιγότερο επικίνδυνα συστατικά. Λάθος από όλες τις απόψεις. Είναι εκπληκτικό, όμως το σαμπουάν Kids «2 σε 1» της L’Oreal, με έξτρα απαλή

σύνθεση και «εκρηκτικά φρουτώδες» βερίκοκο, είναι μεταξύ των πλέον το-ξικών σαμπουάν στην αγορά. Για αρχή, περιέχει lauryl sulphates μια από τις πιθανά πιο καρκινογόνες ενώσεις σε ολόκληρη τη βιομηχανία «προσωπικής φροντίδας», μια ουσία που βρίσκεται σχεδόν σε κάθε σα-μπουάν. Τι κάνουν τα lauryl sulphates; Στο εμπόριο, είναι γνωστά ως τασι-ενεργά ή απορρυπαντικά ‘απολιπα-ντικά’˙ επίσης κάνουν τα σαμπουάν «καλά» και αφρώδη. Αλλά, στην πραγ-ματικότητα, κάθε άλλο παρά καλά είναι. Μια έκθεση του πανεπιστημί-ου Cornell που δημοσιεύτηκε πριν

από 20 χρόνια προειδοποιούσε τους κομμωτές να προσέξουν το sodium lauryl sulphate (SLS - λαυρυλοθειικό νάτριο), το πιο συχνά χρησιμοποιού-μενο επιφανειοδραστικό, δεδομένου ότι είναι “πολύ σκληρό” πάνω στο δέρμα (Health Hazard Manual for Cos-metologists, Hairdressers, beauticians and Barbers. Cornell University, 1987). To SLS είναι μόνο μία από τις πολλές τοξικές ουσίες που προκαλούν σημα-ντικά υψηλότερα ποσοστά καρκίνου σε κομμωτές/τριες σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Ωστόσο, παρά τις πληροφορίες αυτές, το SLS χρησιμοποιείται ακόμα ευρέως

Σαμπουάν: Οι καλύτερες εναλλακτικές λύσεις

Page 39: SAFE τεύχος 7

SAFE �9

Safe Product Report

R E P O RT

PR

ODUCT

S A F E

- όπως έχουμε δει, ακόμα και στα λε-γόμενα «ήπια» σαμπουάν για παιδιά. Μάλιστα, σε μια πρόσφατη έρευνα του Environmental Working Group (EWG), που βασίζεται σε μια ομάδα σχετικών επιστημόνων από την Ουά-σιγκτον, διαπιστώθηκε ότι το 9� τοις εκατό των σαμπουάν “πιθανόν να πε-ριέχει επιβλαβείς προσμίξεις που συν-δέονται με τον καρκίνο ή άλλα προβλή-ματα υγείας” (Skin Deep. EWG, 2004). Εκτός του SLS, άλλα, συχνά χρησιμο-ποιούμενα, τοξικά συστατικά των σα-μπουάν περιλαμβάνουν το PEG (πο-λυαιθυλενογλυκόλη), έναν αφρίζοντα παράγοντα. Σύμφωνα με τον καθηγη-τή Samuel Epstein, κορυφαίο ειδικός στην περιβαλλοντική ιατρική, οι ενώ-σεις PEG συχνά είναι μολυσμένες από δύο καρκινογόνες ουσίες: διοξάνιο και οξειδίου του αιθυλενίου. Και οι δύο έχουν συνδεθεί με λευχαιμία, καρκίνο του εγκεφάλου, της μήτρας και του μαστού (Int J Toxicol, 2001; 20 [Suppl 4]: 13-26). Το γεγονός ότι τα PEG δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται σε κατεστραμμένο δέρμα, τα λέει όλα. Ένα σχετικά κοινό συστατικό στα σα-μπουάν είναι η προπυλενογλυκόλη (propylene glycol), ένας ενυδατικός παράγοντας που χρησιμοποιείται για τη διάλυση ελαίων και λίπους. Προ-έρχεται από πετροχημικά (βρίσκεται επίσης στο αντιψυκτικό που χρησι-μοποιείτε στο αυτοκίνητό σας), και είναι γνωστό ότι διαπερνά το δέρμα γρήγορα. Σε ζώα, σε υψηλές δόσεις, έχει προκαλέσει ηπατική και νεφρική βλάβη, (Natl Toxicol Program Tech Rep Ser, 2004; [511]: 6-260) και τοξικότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος (J Pediatr, 1978; 93: 515-6). Και μη φανταστείτε ότι τα προϊόντα που διατίθενται στο εμπόριο ως «φυ-σικά» ή «φυτικά» απαλλάσσονται. Πάρτε για παράδειγμα το ενυδατικό φυτικό σαμπουάν Alberto VO5’s Free Me Freesia. Τι θα μπορούσε να είναι πιο ακίνδυνο στο άκουσμα από αυτό; Αλλά πρόκειται για τεράστια βιτρίνα. Μια μελέτη από το EWG διαπίστωσε ότι τα συστατικά αυτού του προϊόντος θα μπορούσαν να προκαλέσουν “καρ-

κίνο, τοξικότητα που επηρεάζει την αναπαραγωγική ικανότητα, αλλεργίες / ανοσοτοξικότητα, νευροτοξικότητα, τοξικότητα σε συστήματα οργάνων (μη αναπαραγωγική), και ερεθισμό (σε δέρμα, μάτια, ή πνεύμονες)”. Στην πραγματικότητα, από όλα τα προϊόντα κομμωτικής, τα σαμπουάν αναφέρεται ότι προκαλούν τις πιο αρ-νητικές αντιδράσεις.

Εναλλακτικά σαμπουάνΕυτυχώς, υπάρχει πλέον μια ταχύτα-τα αναπτυσσόμενη γκάμα σαμπουάν για τους συνειδητοποιημένους κατα-ναλωτές. Όμως αυτές οι λεγόμενες «πράσινες» ή «βιολογικές» εναλλα-κτικές λύσεις είναι αυτό που λένε; Δοκιμάσαμε κάποια από τα κορυφαία μη- τοξικά σαμπουάν, ζητώντας να απαντηθούν τέσσερα ερωτήματα: Πώς είναι στη χρήση; Πράγματι έχουν αποτέλεσμα; Πόσο ασφαλή είναι τα συστατικά τους; Έχουν καλή σχέση ποιότητας - χρημάτων; Μία επίλεκτη ομάδα από άτομα που καθένας χαρακτηρίζεται ως «μέσος καταναλωτής» μας βοήθησε να απα-ντήσει στα δύο πρώτα ερωτήματα, και εμείς χρησιμοποιήσαμε τις τελευ-ταίες τοξικολογικές πληροφορίες για να δοθεί απάντηση στο τρίτο. Από πλευράς τιμής, κανένα από αυτά τα προϊόντα δεν αποτελεί μια φθηνή εναλλακτική λύση. Στην πραγματικό-

τητα, τείνουν να είναι πολύ πιο ακριβά από τις συνήθεις επιλογές. Επίσης, φυ-σικά, καμία από αυτές τις μάρκες που εμφανίζονται ως υπερπροσφορές στα σούπερ μάρκετ δεν συμπεριλαμβάνε-ται στην εναλλακτική αγορά σαμπου-άν. Αν τα καταφέρνετε δύσκολα με τα οικονομικά σας, αλλά θέλετε να προ-στατεύσετε την υγεία σας, μπορείτε πάντα να δοκιμάσετε ό,τι οι έκαναν οι άνθρωποι τις ημέρες πριν από την εφεύρεση του σαμπουάν. Πλύνετε τα μαλλιά σας με το ηπιότερο, λιγότερο τοξικό σαπούνι που μπορείτε να βρεί-τε, μετά ξεπλύνετε το κεφάλι σας με μια μεγάλη κανάτα ζεστό νερό στο οποίο έχετε στύψει το χυμό μισού λε-μονιού. Αυτό θα αφήσει τα μαλλιά σας λαμπερά και μαλακά, που κυριολεκτι-κά θα τρίζουν από καθαριότητα. Υπάρχει ένα ακόμη, πιο άυλο όφελος που προκύπτει από την αποφυγή των σαμπουάν - θα βοηθήσει έμμεσα στην παύση της ταλαιπωρίας των πειραμα-τόζωων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στην προσπάθεια εξασφάλισης της προστασίας μας και της ασφά-λειάς μας, σχεδόν όλα τα συστατικά που χρησιμοποιούνται σε σαμπουάν έχουν δοκιμαστεί σε χιλιάδες κουνέ-λια, αρουραίους και ποντίκια - μερικές φορές με αναγκαστική σίτιση. Σκεφτείτε το την επόμενη φορά που απολαμβάνετε ένα πολυτελές ντους!

Page 40: SAFE τεύχος 7

�0 SAFE

Safe Product Report / Έρευνα αγοράς: Γεράσιμος Κατραμάδος

Lavera: Apple Milk ShampooΠληροφορίες: Aura Vitae (210 3629669)Τιμή: 8.90€ (250ml)

Weleda: Rosmarin ShampooΠληροφορίες: Ελοβάρη (2310 856233)Τιμή: 9,20€ (100ml)

Jason: Natural Biotin ShampooΠληροφορίες: Greenwave (210 4823213)Τιμή: 13.5€ (500ml)

Tisserand: Balancing ShampooΠληροφορίες: (210 2793578)Τιμή: 8.85 € (150ml)

Φυσικό δυναμωτικό σαμπουάν με Βιοτίνη. Kαθαρίζει απαλά τα μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής. Ανα-κουφίζει την ξηρότητα, την φαγού-ρα, μειώνει την δημιουργία ψαλίδας με “βιο-ενεργή” φυσική βιοτίνη, Planthenol-�™, και πιστοποιημένα βιολογικά εκχυλίσματα από καλε-ντούλα, χαμομήλι, τζίνσενγκ, αλόη και βιταμίνες Α, C και Ε. Μας άρεσε τόσο το καθαριστικό αποτέλεσμα όσο και η αίσθηση που αφήνει στα μαλλιά. Πολύ καλή σχέση ποιότητας - χρημάτων καθώς είναι το οικονομικότερο προϊόν σε

σχεση με την ποσότητα της συσκευασίας.

Χωρίς parabens, lauryl/laureth sylphatesΒιοδιασπώμενοΔεν δοκιμάζεται σε ζώαΧωρίς ζωικά συστατικάΠροέλευση: Ηνωμένο Βασίλειο

Σαμπουάν με μήλο για κανονικά μαλλιά.Καθαρίζει και περιποιείται αποτελεσμα-τικά τα μαλλιά. Επιστημονικές έρευνες επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα στη βελτίωση της δομής των μαλλιών. Με φυσικά συστατικά που προσφέρουν μοναδικό αποτέλεσμα, μας άρεσε η μυ-ρωδιά του, η αίσθηση των μαλλιών μετά το λούσιμο και η διάρκεια του αποτελέ-σματος. Άρεσε σε όλη την ομάδα του Safe αφού βρέθηκε ως ένα από τα αγαπημένα μας φυτικά σαμπουάν. Έχει καλή σχέση ποιότητας - χρημάτων και είναι μια από τις οικονομικότερες πιλογές.

Χωρίς parabensΧωρίς συνθετικά αρώματα, πετροχημικές ουσίεςΧωρίς γεννετικά τροποποιημένα συστατικάΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόνΜε πιστοποίηση VeganΠροέλευση:Γερμανία

Σαμπουάν δεντρολίβανου. Χαρίζει ελαστικότητα, δύναμη και λαμπερή όψη στα ταλαιπωρημένα μαλλιά. Με αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου ενδεί-κνυται και για την πρόληψη πιτυρί-δας αλλά και για λεπτά ή βαμμένα μαλλιά.Μας άρεσε το γεγονός ότι οι πρώτες ύλες αποτελούνται από 100% φυσικά συστατικά βιολογικής καλλιέργειας και παρασκευάζεται με ολιστικά κριτήρια καθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τη

συνδυαστική δράση των συστατικών. Δεν μας άρεσε το μικρό μέγεθος της συσκευασίας.

Χωρίς parabensΧωρίς συνθετικά αρώματαΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόνΔεν δοκιμάζεται σε ζώαΠροέλευση:Γερμανία

Σαμπουάν με τεϊόδεντρο, λεμόνι και δεντρολίβανο.Βαθύ καθαριστικό και ρυθμιστικό λιπαρότητας ιδανικό για λιπαρά και κανονικά μαλλιά. Με φυσικά αιθέρια έλαια, βασισμένο στις αρχές τις αρωματοθεραπείας, το σαμπουάν αυτό εντυπωσίασε για την ποιότητα των συστατικών του. Καλή σχέση ποιότητας - τιμής.

Χωρίς parabensΧωρίς ουσίες SLS/SLES

Χωρίς συνθετικές αρωματικές ουσίεςΧωρίς συνθετικά αρώματαΜε πιστοποίηση VeganΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόνΠροέλευση: Ηνωμένο Βασίλειο

Page 41: SAFE τεύχος 7

SAFE �1

Safe Product Report

Optima: Organic Aloe Vera Herbal ShampooΠληροφορίες: Iso Plus (210 9579707)Τιμή: 9.95€ (100ml)

Florame: Bio Sublim ShampooΠληροφορίες: Green Bay (210 2477100)Τιμή: 21.5€ (500ml)

Jurlique: Chamomile ShampooΠληροφορίες: Jurlique (210 8067190)Τιμή: 22€ (300ml)

Urtekram: Brown Sugar ShampooΠληροφορίες: Βρώσις (210 6630345)Τιμή: 6€ (250ml)

Σαμπουάν με καστανή ζάχαρη για όλους τους τύπους μαλλι-ών. 100% από φυσικές πρώτες ύλες. Μας άρεσε η ποιότητα των συστατικών του, η αναλο-γικά προσιτή του τιμή, αλλά και η εγγύηση Fairtrade (εγγύηση δίκαιης αμοιβής και αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για τους παραγωγούς του ζαχαροκάλαμου στην Παραγουάη).

Βιολογική πιστοποίηση EcocertΧωρίς parabens ή άλλα συνθετικά συντηρητικάΧωρίς χρωστικές, πετροχημικάΔεν δοκιμάζονται στα ζώαFairtradeΠροέλευση: Δανία

Σαμπουάν με αλόη για ξηρά και ταλαιπωρημένα μαλλιά. Με ειδική, ήπια σύνθεση με βάση την οργανική αλόη, εμπλουτισμένη με Ginseng, St. Wort, Bilberry και άλλα φυτοστοιχεία ανανεώνει και προστατεύει, θρέ-φοντας την τρίχα με τον πιο φυσικό τρόπο!

Μας άρεσε το γεγονός ότι περιέχει φυτικά συστατικά βιολογικής καλ-λιέργειας (αλόη, κακαόδεντρο, αμυ-γδαλέλαιο, lime, γλυκολέμονο, Litsea Cubeba), ωστόσο απογοητευτήκαμε από την παρουσία parabens.

Πιστοποιημένο από το Διεθνές Συμβούλιο Αλόης.Προέλευση: Ηνωμένο Βασίλειο

Απαλό σαμπουάν χαμομηλιού καθημερινής χρήσης. Με βιοδυναμικό μείγμα από Soap bark tree, δενδρολίβανο, τσουκνί-δα, άρκτιο, horsetail, Χαμομήλι, Άρνικα, horsechestnut και σημύδα. Περιέχει επίσης μέλι, έλαι αμα-καντέμιας λαο πρωτεΐνη σόγιας. Μας άρεσε το ότι κάνει τα μαλλιά απαλά, το ότι δεν αφήνει ιχνη λιπαρότητας και η διάρκεια του αποτελέσματος. Πολύ καλή σχέση ποιότητας - χρημάτων.

Με φυσικά αιθέρια έλαιαΑπό βότανα πιστοποιημένης βιοδυναμικής καλλιέργειαςΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόνΠροέλευση: Αυστραλία

Σαμπουάν για κανονικά μαλλιά με αιθέριο έλαιο λεβάντας, γλυκού πορ-τοκαλιού, λεμονιού και δεντρολίβανου που ρυθμίζουν, δυναμώνουν τα μαλλιά και διατηρούν την ισορροπία τους. Μας άρεσε η παρουσία φυτικών συστατι-κών από οργανικές καλλιέργειες. Καλή σχέση ποιότητας - χρημάτων.

Με φυσικά αιθέρια έλαιαΧωρίς parabensΧωρίς τεχνητά αρώματα και χρώματαΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Δεν δοκιμάζονται στα ζώαΠροέλευση: Γαλλία

Page 42: SAFE τεύχος 7

�2 SAFE

Στα ψιλά γράμματα...

Ολλανδοί επιστήμονες παρή-γαγαν το πρώτο εργαστηρι-ακό χοιρινό και τώρα κάνουν

προσπάθειες βελτιωσής του, ώστε να έρθει η μέρα που οι καταναλωτές θα το επιλέγουν.Την προσπάθεια στηρίζει η Ολλαν-δική κυβέρνηση αλλά και εταιρεία ειδών διατροφής, ύστερα από τη δη-μιουργία τεχνητού κρέατος ψαριού, προερχόμενο από μυικά κύτταρα ψα-ριού.Ο στόχος των ερευνητών είναι να παράξουν μπριζόλες ή χάμπουργκερ εργαστηρίου, με αποτέλεσμα, τόσο τη μείωση των ζώων που σφαγιάζονται,

όσο και τη βελτίωση της υγείας των καταναλωτών. Παράλληλα, πιστεύε-ται, πως θα βοηθηθούν και οι φτωχοί.Ωστόσο, ερωτήματα εγείρονται για το πόσο σοβαρά προβλήματα θα προκύ-ψουν από μια τέτοια κίνηση.Σύμφωνα με τους ερευνητές, το εργα-στηριακό κρέας θα είναι έτοιμο να δι-ατεθεί προς πώληση σε πέντε χρόνια. Την προσπάθεια στηρίζουν διάφορες οικολογικές οργανώσεις, δηλώνοντας, ότι δεν έχουν “καμία ηθική αντίρρη-ση”, εφόσον το κρέας, αποδεδειγμένα, δεν προέρχεται απο ζώο.Οι επιστήμονες, παρ, ολ, αυτά επιμέ-νουν πως με αυτή τη μέθοδο δε θα

υποφέρουν πλέον τα ζώα, αλλά και θα αποφευχθούν ασθένειες που προ-έρχονται από τα ζώα, όπως η γρίπη των χοίρων και οι τρελές αγελάδες. Επιπλέον, θα ελευθερωθούν τεράστι-ες εκτάσεις γης, αλλά και θα μειωθούν και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την κλιματική ζωή, καθώς τα ζώα εκλύουν το 18% των συνολικών “αερί-ων του θερμοκηπίου”.Η πιο πολλά υποσχόμενη τεχνική για την παραγωγή εργαστηριακού κρέα-τος είναι μέσω βλαστοκυττάρων, που έχουν ληφθεί είτε από έμβρυα ζώων, είτε από άλλα δορυφορικά κύτταρα. Τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα συ-νήθως τοποθετούνται σε τρισδιάστα-τους βιοδιασπώμενους συνθετικούς σκελετούς και στη συνέχεια αναδημι-ουργούν τους μύες.Αυτό που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμε-ρα είναι η δημιουργία πολύ μικρών κομματιών σκελετικού χοιρινού μυ, σε μέγεθος περίπου μισού νυχιού. Ωστό-σο, ακόμα και αυτά τα μικρά κομμάτια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε σαλάτες.Οι ερευνητές έχουν εξάγει κύτταρα από το μυ ενός ζωντανού χοίρου, τα οποία στη συνέχεια πολλαπλασίασαν και τελικά αναδημιούργησαν σε νέο μυικό χοιρινό ιστό. Η αναδημιουργία όμως μιας τεχνητής μπριζόλας θα απαιτούσε μια πολύ με-γαλύτερης κλίμακας εργαστηριακή παραγωγή, που προς το παρόν δεν είναι εφικτή. Ένα βασικό εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί, είναι να βρεθεί ένας τρόπος για φυσική “άσκηση” του τεχνητού μυ.Σύμφωνα με τους ολλανδούς ερευ-νητές, οι φόβοι των καταναλωτών για την αγορά εργαστηριακού κρέατος μπορούν να ξεπεραστούν. Αν, για πα-ράδειγμα, όπως είπαν, στο μέλλον τα προϊόντα που προέρχονται από φυσι-κό κρέας, με βάση μια νέα νομοθεσία, φέρουν πάνω τους την ετικέτα προει-δοποίησης “Προσοχή, έχουν σκοτω-θεί ζώα γι’ αυτό το προϊόν”, σταδιακά θα υπήρχε αύξηση της κατανάλωσης του τεχνητού κρέατος. [30/11/09 Ελευθεροτυπία]

Κρέας εργαστηρίου θα τρώμε στο μέλλον

Page 43: SAFE τεύχος 7

SAFE ��

Safe Διατροφή

Οι αγανακτισμένοι καταναλωτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί όταν βρίσκονται μπροστά σε μπουκά-λια με τονωτικά ενεργειακά ποτά, τα οποία μπορεί

να περιέχουν μέχρι και 22 κουταλάκια ζάχαρη το ένα. Τα μπουκάλια υπόσχονται ΕΝΕΡΓΕΙΑ αλλά δεν εξηγούν ότι η ενέργεια αυτή προέρχεται κατά κύριο λόγο από τη ζάχαρη που προστίθεται— ούτε και εξηγούν ότι οι επιπλέον θερ-μίδες αποθηκεύονται στο σώμα μας με τη μορφή λίπους.Ακόμα και αυτοί που έχουν έναν ενεργητικό τρόπο ζωής, ο οποίος περιλαμβάνει έντονη άσκηση, θα χρειαστούν και-ρό για να κάψουν τις παραπάνω θερμίδες που λαμβάνουν από αυτά τα ποτά. Όσον αφορά αυτούς με το λιγότερο ενεργητικό τρόπο ζωής, το πιο πιθανό είναι ότι οι επιπλέον θερμίδες θα με-τατραπούν σε παχάκια. Εν τω μεταξύ, όλα αυτή η συγκέ-ντρωση ζάχαρης μπορεί να καταστρέψει τα δόντια μας.Μαζί με τα ενεργειακά ποτά, που σε γενικές γραμμές περι-έχουν μεγάλες ποσότητες γλυκόζης, βρίσκονται και τα πιο εξειδικευμένα «αθλητικά» ποτά. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτά τα ποτά κανονικά περιέχουν μόνο τις μισές από τις θερμίδες που περιέχουν τα ενεργειακά ποτά και επικεντρώνονται στο να προσφέ-ρουν και ενέργεια αλλά και ενυδάτωση του σώματος σε αυτούς που συμμετέχουν ενεργά σε αθλήματα. Παρά τις μαζικές διαφημιστικές καμπάνιες που εξηγούν πως αυτά τα ποτά έχουν «σχεδιαστεί επιστημονικά» και «δοκιμα-στεί ανεξάρτητα», οι ειδικοί, τουλάχιστον αυτοί που είναι έξω από το χώρο της βιομηχανίας, συστήνουν να πίνουμε νερό ή στυμμένο χυμό φρούτων αντί για αυτά.Τα ενεργειακά ποτά μπορεί επίσης να περιέχουν και καφε-ΐνη, όπως το Red Bull, που κυριαρχεί στην αγορά. Τα ποτά

συνήθως περιέχουν από δύο ως τέσσερεις φορές την πο-σότητα καφεΐνης που υπάρχει σε ένα μπουκάλι coca cola και όλα αυτά που περιέχουν καφεΐνη σε επίπεδα που αγγί-ζουν τα 150mg/l πρέπει να αναγράφουν στη συσκευασία τους μια προειδοποίηση για «υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη». Η Υπηρεσία Προδιαγραφών Τροφίμων πρόσφατα δημο-σίευσε κάποιες συμβουλές για εγκύους, σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες αυτές δεν πρέπει να καταναλώνουν πε-ρισσότερα από 200mg καφεΐνης την ημέρα, ενώ ο γενικός κανόνας υγείας είναι ότι ο μέσος ενήλικος μπορεί να κατα-ναλώνει με ασφάλεια μέχρι και �00mg την ημέρα.Στο μεταξύ, οι πωλήσεις ενεργειακών και αθλητικών πο-τών έχουν αυξηθεί κατά 15% τον τελευταίο χρόνο και έχουν αγγίξει τα £68�.2 εκατομμύρια (Νielsen Οκτ. 2008), κάτι που δείχνει ότι η μαζική διαφήμιση των κατασκευα-στών αναψυκτικών συνεχίζει να επισκιάζει τις συμβουλές για την δημόσια υγεία να μειώσουμε την κατανάλωση ζά-χαρης.

O πίνακας παρουσιάζει τα ενεργειακά και αθλητικά ποτά, τις θερμίδες και την ποσότητα καφεΐνης. Η στήλη με τις ώρες, στα δεξιά, δείχνει για πόσες επιπλέον ώρες θα πρέπει κάποιος να εργαστεί σε γραφείο ώστε να κάψει τις παραπάνω θερμίδες.

Ενεργειακό ποτό Θερμίδες Μέγεθος μπουκαλιού Καφεΐνη Ώρες

M&S Energy- με καφεΐνη �50 500 ml �00 mg/L �.7

Lycozade Energy ενεργειακό ποτό- κανονικό �50 500 ml 120 mg/L �.7

Relentless Energy Drink ενεργειακό ποτό 2�0 500 ml �20 mg/L �.1Rockstar Energy Drink ενεργειακό ποτό �00 500 ml �20 mg/L �.0Tesco Active Glucose Drink 280 �80 ml Ναι, άγνωστη �.7Red Bull Energy Drink 160 �55 ml �20 mg/L 2.1Αθλητικά ΠοτάLucozade Sport 1�0 500 ml 0 1.9Sainsburys Isotonic Sports Drink 1�5 500 ml 0 1.8Powerade Isotonic Sports Drink 120 500 ml 0 1.6

www.food magazine.org.uk/articles για μια ευρύτερη εικόνα αυτού του πίνακα.

Τα ενεργειακά ποτά πιθανότατα μας παχαίνουν!

Food magazine, Issue 83 /

Page 44: SAFE τεύχος 7

�� SAFE

Products Details

ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΕΛΟΒΑΡΗ &ΣΙΑ ΟΕ: Τηλ.:2310 856233

AM HEALTH: Τηλ.: 210 5136008

100% αγνός χυμός Ιπποφαές βιολογικής καλλιέργειας WELEDAΟ αγνός χυμός ιπποφάες από την WELEDA είναι ένα εκχύλισμα από ώριμους καρπούς του θάμνου ιππο-φαούς, βιοδυναμικής καλλιέργειας. Θεωρείται εξαιρετικά πλούσια πηγή φυσικής βιταμί-νης C καθώς και αντιοξειδωτικών (Β-καροτίνη, φλα-βονοειδή και βιταμίνης Ε). Δρα κατά των ελεύθερων ριζών, ενισχύει την φυσική άμυνα του οργανισμού και αποτελεί ιδανικός σύμμαχος του οργανισμού σε δύσκολες συνθήκες, όπως η κόπωση, το κρυολόγη-μα, η αδυναμία, το άγχος και η ανορεξία. Δεν περιέχει συνθετικά συντηρητικά, τεχνητά αρώματα και χρωστικές ουσίες. Με πιστοποίηση ECOCERT. Διατίθενται σε φαρμακεία και καταστήμα-τα πώλησης βιολογικών προϊόντων.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ UT D- MANNOSEΑπομακρύνει και σταδιακά εξαφα-νίζει τα στελέχη του βακτηριδίου

E.COLI, σταματά τις επαναλαμβανό-μενες και επίμονες ουρολοιμώξεις, την επώδυνη ούρηση, το τσούξιμο και τον κνησμό. Προάγει και προ-φυλάσσει γενικότερα την υγεία τού ουροποιητικού συστήματος.

Η μαννόζη είναι ένα σάκχαρο του οποίου το μό-ριο είναι υδατοδιαλυτό, και το οποίο έχει την ιδι-ότητα να περνά μέσα από το ανθρώπινο σώμα χωρίς να αποσυντίθεται και ως εκ τούτου, χωρίς να μεταβολίζεται. Από την στιγμή της κατανά-λωσής του, βρίσκει εύκολα τον δρόμο προς τους νεφρούς από όπου τελικά προωθείται στην ου-ροδόχο. Στον δρόμο της προσαρτίζει στο μόριό της βακτήρια και μολυσματικά του ουροποιητι-κού και τα παρασύρει μαζί της μέχρι την έξοδο από το σώμα μέσω των ούρων.

ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΙΚΗ-ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ: Τηλ.:210 3800180

BALANCE: Τηλ.:210 2627024Dormatone από την

Nature’s AnswerΉπιο ηρεμιστικό, υπνωτικό, χαλαρωτικό. Η Βαλεριάνα παραδοσιακά έχει χρησιμο-ποιηθεί ως αγχολυτικό, ήπιο ηρεμιστικό, υπνωτικό και σπασμολυτικό. Ο Λυκίσκος, που δίνει το χαρακτηριστικό άρωμα στην μπύρα, παραδοσιακά χρησιμοποιείται ως

υπνωτικό, ήπιο ηρεμιστικό, σπασμολυτικό και πικρό τονωτικό. Η Σκουτελάρια παραδοσιακά έχει χρησι-μοποιηθεί ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, σπασμολυτικό και ήπιο ηρεμιστικό. Η Πασιφλώρα έχει χρησιμοποιηθεί ως αγχολυτικό, σπασμολυτικό, ήπιο ηρεμιστικό και υπνωτικό.

GREENWAVE: Τηλ.:210 4823213

Η Σπιρουλίνα Mar-cus Rohrer, η Νο 1 σπιρουλίνα στον κόσμο, ενι-σχύει την άμυνα του οργανισμού προσφέροντάς σας μοναδική ενέργεια, διαύγεια και αντοχή κάθε μέρα. Είναι η μοναδική σπι-ρουλίνα στον κόσμο που χάρη στο ειδικό Viosol μπουκάλι της, διατηρεί τη φρεσκάδα και τα ευ-εργετικά συστατικά της ανέπαφα

από τον ήλιο! Καθαρίζει τον οργανισμό, τονώνει τον μεταβολισμό και φυσικά προσφέρει δύναμη και ευε-ξία όλη μέρα! Επιλέξτε σπιρουλίνα Marcus Rohrer και ξεκινήστε δυνατά κάθε σας μέρα!

ΣΠΙΡΟΥΛΙΝΑ MARCUS ROHRERΗ Νο 1 ΣΠΙΡΟΥΛΙΝΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!

Το μηλόξυδο θεωρείται απο πολύ παλιά, μια θαυματουργή ουσία για την κάθαρση του σώματος και την απώλεια του περιττού βάρους.Οι λιποδιαλυτικές ιδιότητες του μηλό-ξυδου αποτελούν τον πιο φυσικό

τρόπο εξάλειψης του λίπους.Ταυτόχρονα, ερευ-νητές ανακάλυψαν ένα ένζυμο το οποίο καίει 900 φορές το βάρος του σε λίπος. Το ένζυμο αυτό ονομάζεται βρομελίνη και περιέχεται σε ορισμένα εξωτικά φρούτα, προ πάντων στον ανανά. Αφού βρέθηκε τρόπος να απομονωθεί αυτό το ένζυμο, συγκεντρώνεται με μια μέθοδο απόσταξης και περιέχεται μαζί με το μηλόξυδο, στο απόσταγμα μηλόξυδου με βρομελίνη της Balance. Τώρα μπορείτε να καταφέρετε να χάσε-τε τα περιττά κιλά, απλά ρίχνοντας 6-7 σταγόνες του αποστάγματος σ’ένα ποτήρι νερό , τρείς φο-ρές ημερησίως. Σε φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων.

Apple Cider Vinegar Bromeline Extract

To APIPROPOLEN® είναι ένα προϊόν Apitherapy που περι-λαμβάνει εκχύλισμα προνύμφης κηφήνα, πρόπολη και γύρη.

Το Apipropolen® εί-ναι ένα εξαιρετικό προϊόν για τον άν-

δρα, για υγιείς, για αθλητές αλλά και για εξασθε-

νημένους οργανισμούς, άτομα με μεταβολικές νόσους όπως: διαβήτης, παχυσαρκία, αρθρίτι-δα, άτομα με πρόωρο γήρας, ηλικιωμένα άτομα με διανοητική και συναισθηματική κατάπτωση. Είναι σίγουρα η καλύτερη πρόληψη για τη γρίπη, και φυσικά το κορυφαίο προϊόν για τον ανδρι-σμό. Το απόλυτο προϊόν που “κάνει τον άνδρα 20 ετών”. Μετά από μόλις 1 μήνα χρήσης του προϊόντος τα αποτελέσματα θα σας ενθουσιά-σουν. Το λαμβάνετε για 6 μήνες, κάνετε διακοπή για 1-2 μήνες και μετά ξανά 6 μήνες.

APIPROPOLEN®

Εμπιστευτείτε την ομορφιά και την υγεία των δοντιών σας, στον ευγενικό, αλλά αποτελεσματικό καθαρισμό που προσφέρει το SUPER ZAHNWEISS της NaturGut. Απαλ-λάσσει από τις επικαθίσεις στα δόντια, δίνο-ντάς σας αστραφτερή, λευκή οδοντοστοιχία, μέσα σε λίγες ημέρες. Τα υψηλής ποιότητας συστατικά του, είναι εντελώς ασφαλή, ενώ η αναζωογονητική του γεύση θα σας προσφέ-ρει δροσερή και ευχάριστη αναπνοή.Περιέχει: Πυρίτιο, καολίνη, ανθρακικό ασβέ-στιο, αιθέριο έλαιο, λιμονένιο. (Συσκευασία για χρήση πλέον των 6 μηνών!)

Ιατρικά δοκιμασμένο, βασισμένο σε φυτικά συστατικά.

SUPER WHITE: Οδοντικός καλλωπισμός για λευκότερα δόντια

DOUNI Health Products: τηλ. 210 9916815

ΠΑΝΤΑΛΕΩΝ Herbal Products: τηλ. 2310 222156

Η κατανάλωση σκόρδου ψυ-χρής ωρίμανσης μπορεί να βοηθήσει στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών. Το Kyolic ενισχύει τη δράση των φυσικών φονικών κυττάρων (NK), διεγεί-ρει τον πολλαπλασιασμό των λεμφοκυττάρων, αυξάνει την

τοξικότητα των λεμφοκυττάρων ενάντια στα καρκινικά κύτταρα και αυξάνει τη δράση των μακροφάγων και άλλων φαγοκυτταρικών κυττάρων. Το σκόρδο ψυχρής ωρίμανσης έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει το ψυχολογικό άγχος που προκαλείται από την ανοσολογι-κή καταστολή. Το Kyolic μπορεί να ενισχύσει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού και είναι ένα πολύ αποτελεσμα-τικό αντιιικό.Δεν περιέχει: Υδρογονωμένα λίπη, ζωικές ουσίες, συνθετικά συντηρητικά, χρώματα και αρωματικές ουσίες, προστιθέμενο άμυ-λο, σουκρόζη, λακτόζη ή αλάτι, μαγιά, σίτο ή γλουτένη.

Kyolic: Ασπίδα ενάντια στις ιώσεις

Page 45: SAFE τεύχος 7

SAFE �5

Τα αυθεντικά Κορεάτικα αποτοξι-νωτικά επιθέματα Chi και BioHeel που περιέχουν μόνο φυσικά συ-στατικά, εκπληρώνουν την υπό-σχεσή τους και σας βοηθούν να απαλλαγείτε από πολλά δυσά-ρεστα συμπτώματα που έχουν

σχέση με την υγεία σας. Με τη χρήση των επιθεμάτων Chi και BioHeel επιτυγχάνεται: 1. Απο-μάκρυνση τοξινών από τον οργανισμό, μέσω της απορρό-φησής τους από το δέρμα 2.

Μείωση σωματικών πόνων και πρηξιμάτων. 3. Βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος 4. Κα-θαρισμός του αίματος 5. Βελτίωση της ποιότη-τας του ύπνου 6. Επανάκτηση του αισθήματος ευεξίας. Θα τα βρείτε σε επιλεγμένα Φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων .

Αποτοξινωτικά επιθέματα με ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία

HELLENIZE : Τηλ.: 210 7219320

BioHeel Foot Patches & Chi patches

ISO PLUS: Τηλ.: 210 9579707

Η νέα ανανεωμένη φόρμουλα της Solgar ειδικά για την ενδυνάμωση και την δι-ατήρηση υγιών οστών! To Ultimate Bone Support παρέχει στον οργανισμό, τα απαραίτητα για την υγεία των οστών θρεπτικά στοιχεία: ασβέστιο, μαγνήσιο, βιταμίνη Κ2, βόριο, ψευδάργυρο, μαγ-γάνιο και χαλκό. Ενισχυμένο με επιπλέον βιτα-μίνη D�. Το Ultimate Bone Support προσφέρει αποτελεσματική προστασία και ενδυνάμωση των οστών, ενώ τα μέταλλα που περιέχονται στη φόρ-μουλα –ψευδάργυρος, χαλκός, μαγγάνιο, βόριο- είναι παρασκευασμένα από τα εργαστήρια της Albion που διαθέτει τη μοναδική πατέντα για την παρασκευή χηλικών και άρα πιο βιοδιαθέσιμων μετάλλων στον κόσμο. Η φόρμουλα είναι ιδιαίτε-ρα χρήσιμη σε καταστάσεις οστεοπόρωσης και καταγμάτων, αλλά και σε όσους θέλουν να φρο-ντίζουν προληπτικά για τη καλή υγεία και διατή-ρηση γερών οστών! Διαθέτει πιστοποίηση Kosher και είναι ελεύθερη γλουτένης.

Ultimate Bone Support H απόλυτη στήριξη των οστών μας από τη SOLGAR

Vita Force®Πολυβιταμινούχο τονωτικό αποκατάστασης με μοναδική 100% φυσική σύνθεση Σύμφωνα με τη συνταγή του διά-σημου Ελβετού γιατρού A.Vogel,

για γρήγορο ενεργειακό εφοδιασμό, κατάλληλο για ενήλικες και παιδιά. Συνδυάζει χυμό ιππο-φαούς, φυτικά εκχυλίσματα βύνης, φυσικό μέλι, συμπυκνωμένο χυμό χουρμάδων, εκχύλισμα γύ-ρης, φύτρα σιταριού, ζύμη μαγιάς, καρπούς άγρι-ας τριανταφυλλιάς, χυμό του τροπικού φρούτου durian, φυσική βιταμίνη Ε και συμπυκνωμένο χυμό πορτοκαλιού. Παρασκευάζεται αποκλει-στικά από φυτικές βιοδραστικές ουσίες και είναι απαλλαγμένο από τεχνητά πρόσθετα, χρωστικές και χημικά συντηρητικά. Κατά τη διαδικασία της σύνθεσής του προστατεύονται τα πολύτιμα και ευαίσθητα βιολογικά συστατικά του.

ICP - A.VOGEL: Τηλ.: 210 9408880

NASODRENΛύση απο τη Φύση

για τη Ρινοκολπίτιδα(Ιγμορίτιδα)

Το υδατικό διάλυμα των βολ-βών κυκλάμινου σε μορφή spray (χωρίς προωθητικά αέ-ρια) περιέχει σαπωνίνες (κυ-κλαμίνη) και φλαβονοειδή, ουσίες γνωστές ήδη από την

αρχαιότητα για τα θεραπευτικά τους αποτελέ-σματα. Το Nasodren® δρα αποτελεσματικά και άμεσα στην περιοχή της ρινός και των παραρρινί-ων κόλπων, διευκολύνοντας τους φυσιολογικούς μηχανισμούς παροχέτευσης και καθαρισμού, με άμεσο επακόλουθο την ελεύθερη ρινική ανα-πνοή. Καθαρίζει και απομακρύνει τις φλεγμονώ-δεις και πυώδεις εκκρίσεις, τα σωματίδια των ιών, και βοηθά στη φυσιολογική αποκατάσταση του επιθηλίου του βλεννογόνου.

PHARMA Q: Τηλ.: 210 9374576-8

AYURVEDA HELLAS A.E: Τηλ.: 210 3632350 - 2310 887679

tο νέο προϊόν AYURVEDIC GREEN TEA περιέχει εκχύλισμα φύλλων πράσινου τσα-γιού και το οποίο παρασκευάζεται με μια ειδική διεργασία που του επιτρέπει να διατηρεί την υψηλή συγκέντρωσή του σε πολυφαινόλες, ουσίες που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Από τις πολυφαινόλες αυτές, σημαντικότερες είναι τα φλα-βανοειδή και πιο συγκεκριμένα οι κατεχίνες, επιγαλλοκατεχίνες και επικατεχίνες, συστατικά που το καθιστούν ισχυρό αντιοξειδωτικό μέσο.

AYURVEDIC GREEN TEA

Products Details

Ο Δημιουργός της Marcus Rohrer Spirulina, θα επισκεφθεί τη χώρα μας και θα μοιραστεί την

απίθανη ιστορία για το κυανοπράσινο φύκι, που χρησιμοποιήθηκε αιώνες πριν για την ξεχωριστή ενέργειά και τις θεραπευτικές του ιδιότητες, το οποίο παραμένει μία από τις πιο πλούσιες διατρο-φικές πηγές στον κόσμο.Ο Marcus Rohrer ανήκει σε μία γενιά σύγχρονων στοχαστών με περιβαλλοντική συνείδηση και υψηλές ηθικές αρχές, οι οποίοι εργάζονται για το κοινό καλό και έχουν χαρακτηριστεί ως «δημιουρ-γοί πολιτισμού» (cultural creatives). Γεννημένος στη Σουηδία και με βάση του το Βέλγιο, ανακάλυ-ψε τη Σπιρουλίνα πριν από τρεις δεκαετίες σχεδόν, ενώ μελετούσε τη φυσική διαδικασία ίασης κατά τη διάρκεια μιας προσωπικής αναζήτησης για έναν ολιστικό, υγιή τρόπο ζωής. Το ταξίδι αυτό τον οδήγησε σε αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «θαύμα της φύσης». Το μικροσκοπικό φύκι με τη σπειροειδή μορφή- τη Σπιρουλίνα- αποδείχτηκε από τις πιο πλούσιες, πιο ολοκληρωμένες και πιο ισχυρές φυ-σικές διατροφικές πηγές στον κόσμο. Έπειτα από την ορατή και σημαντικά θετική επί-δραση στην υγεία και στην καλή φυσική κατά-σταση των αδερφών του, ο Rohrer ξεκίνησε μία μικρή επιχείρηση, η οποία σήμερα έχει εξελιχθεί στην επιχείρηση με τις μεγαλύτερες πωλήσεις της πιο αγνής Σπιρουλίνας στον πλανήτη. Σήμερα η Marcus Rohrer Spirulina αναπτύσσεται στην ηλιό-λουστη Χαβάη, σε μία από τις μεγαλύτερες και πιο καινούργιες υδάτινες εγκαταστάσεις του κόσμου, στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού. Καλλιεργείται σε ένα μοναδικό μείγμα από νερό που προέρχεται από τα τροπικά δάση και νερό από τα βάθη των θαλασσών, εξαιρετικά αγνό, ιδιαίτερα πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία και με περιεκτικότητα περισσο-τέρων από 90 ιχνοστοιχείων. Σε αυτές τις ιδανικές συνθήκες, τα φύκια έχουν εξελιχθεί σε ανώτερης ποιότητας Σπιρουλίνα, η οποία αναπτύσσεται πιο γρήγορα και είναι πλουσιότερη σε καροτενοειδή. Έρευνες έχουν επίσης δείξει πως η Σπιρουλίνα συνιστά μία από τις πιο πλούσιες πηγές ηλιακής ενέργειας, η οποία απορροφάται από τα ανθρώ-πινα κύτταρα σε μόρια φωτός, γνωστά ως βιοφω-τόνια, και η οποία έχει σημαντική ρυθμιστική και τονωτική επίδραση στις σωματικές λειτουργίες, ενισχύοντας την αίσθηση της καλής φυσικής κα-τάστασης. Ωστόσο, η πολύτιμη αυτή ηλιακή ενέρ-γεια μπορεί να χαθεί σύντομα, όταν τοποθετείται μέσα σε συμβατικά δοχεία. Ο Rohrer αναγνώρισε το πρόβλημα αυτό και ξεκίνησε για ακόμα μία αναζήτηση ώστε να διατηρήσει τη Marcus Rohrer Spirulina πιο φρέσκια για πιο πολύ, διατηρώντας αποθηκευμένη την ηλιακή ενέργεια για περισσό-τερο χρονικό διάστημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον επαναστατικό σχεδιασμό του γυαλιού VioSol – ενός ιώδες γυαλιού το οποίο προστατεύει και διατηρεί την ηλιακή ενέργεια, καθώς και άλλα πο-λύτιμα στοιχεία που περιέχει η Σπιρουλίνα. Πληροφορίες: Α. ΕΛΟΒΑΡΗ &ΣΙΑ ΟΕ:-2310 856233

Ο MARCUS ROHRER ΤΟΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Page 46: SAFE τεύχος 7

�6 SAFE

Σημεία διανομής

ΔΙΑΝΟΜΗ.www.safemagazine.gr

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ (16):ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Ιανός, Σταδίου 2� Αιώνιος Ηνίοχος, Σόλωνος 97 Πύ-ρινος Κόσμος, Ιπποκράτους & Σόλωνος Πολιτεία: Ασκληπιού 1-� Εκδόσεις «Κέδρος» Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Στοά βιβλίου ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Δαβάκη �-5 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 268 ΜΑΡΟΥΣΙ: Ιανός: Golden Hall, Λεωφόρος Κηφίσιας �7Α ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ : The Βook store, Μεσολογγίου �9 ΨΥΧΙΚΟ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 29�ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Ιανός, Πλατεία Αριστοτέλους 7 Ιανός: Μεταμορ-φώσεως 2�, Καλαμαριά Ιανός, Φιλιππουπόλεως 57, Αμπελόκη-ποι Ιανός, 25ης Μαρτίου �5 Ντεπώ Ιανός, Εμπορικό κέντρο ΜediteraneanCosmos Ψάρας, Φιλικής Εταιρείας �9

ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ (38)ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Life Up, Ιδρομενέως 112 ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:Power Gym Fitness Club, Ελ. Βενιζέλου 107 ΑΙΓΑΛΕΩ: Entasis, Κων/λεως 16:17 ΑΝΩ ΠΑΤΗΣΙΑ : Corpus Gym 2, Ιαλέμου �8 ΒΥΡΩΝΑΣ: Byron Gym, Χειμάρας 19 & Κολοκοτρώνη • Kouros Fitness Club, Αναλήψεως �8 ΓΛΥΦΑΔΑ: Iron Gym, Ανθέων 22 • Gym Tonic, Λεωφ. Βουλιαγμένης 96 • Planet world of fitness, Αθ. Διάκου 2� ΑΝΩ ΓΛΥΦΑΔΑ: Contours Express 1, Ανδρ. Παπανδρέου 181 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Champions Gym, Νυμφών �9 • Universal Ladies, Ρήγα Φεραίου 7 • Άθλος, Ηρούς Κωνσταντοπούλου 27 • Sports club, Ποσειδώνος 20 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: Καισάρειον, Δημαρχιακό Μέγαρο Καισαριανής, Βρυούλων & Κλαζο-μενών ΚΡΥΟΝΕΡΙ: Αίαντας Fitness Club, Λεωφ. Κρυονερίου 5� ΛΥ-ΚΟΒΡΥΣΗ: Joe Weider, Γρηγορίου Λαμπράκη �9:�1 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ: Corpus Gym 1, Αγ. Σοφίας 1� & Πολυκάρπου • Shape Health Club, Eλ. Βενιζέλου 5Α • Contours Express 2, Σαράντα Εκκλησιών 1 & Αιγαίου • Center Gym, Ομήρου 2�:26 • Aloe Fitness, Αιγαίου 77 • Studio, Ιωνίας 1 • Reflex gym, Διγενή Ακρίτα �7 • Εν σώματι, Αρτάκης 1�5 ΠΑΓΚΡΑ-ΤΙ: Παγκράτιον Γυμναστήριο Ο.Ε, Υμηττού 271 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: Υγεία & Διάπλαση, Μ. Μπότσαρη 26:28 • Life Line, Αγ. Βαρβάρας 102 • Peak Fitness, Ζησιμοπούλου 68 • Physical Gym, Ζησιμοπούλου 6� • Sportesse fitness club, Αγγελίδου 19 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Δίαθλον, Δεληγιάν-νη 50 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Health & Fitness, Αγ. Ιεροθέου �6Β Α.ΠΑΤΗΣΙΑ:Corpus Gym 2, Ιαλέμου �8 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Head studio Καρβέλα, Εθν. Αντιστάσεως 8�

CAFE -ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ- ΜΙΚΡΟΓΕΥΜΑΤΑ (55)ΑΤΤΙΚΗΑΙΓΑΛΕΩ: Αίγλη, Ιερά οδός 25� & Θηβών ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Lavmi, Ελβετίας 21 (Πλ. Αγ. Ιωάννου) ΑΘΗΝΑ: Everest, Μαρασλή 19-21 • Everest, Πειραιώς 1�1-1�� • Ιφιγένεια μικρογεύματα, Πειραιώς 1�1-1�� • Costa Coffee, Κοραή � & Σταδίου �0 • Bakaro, Σοφοκλέους 1 • Παραδοσιακό καφέ, Απ. Παύλου 29 • Καφέ Αλεξάνδρας, Λ. Αλεξάν-δρας 221 • Βενζινάδικο Elin, Λ.Κηφισίας 205 • Γρηγόρης, Πανόρμου 7� • Flocafe, Πατησίων 27 & Καποδιστρίου ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: T.G.I. Friday’s, Λ. Αλεξάνδρας 1-� ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ: Flocafe, Λ.Πεντέλης 112-11� • Zentil, Εθνικής Αντιστάσεως �6 ΒΥΡΩΝΑΣ: Cafe Nostro, Καραολή & Δημητρίου 65 ΓΚΑΖΙ: Millenium Gold, Βουτάδων 60 ΓΛΥΦΑΔΑ: Lis, Αγ. Μεταξά �0 & Ζησιμοπούλου ΕΞΑΡΧΕΙΑ: Floral, Θεμιστοκλέ-ους 80 • Διπλό cafe, Θεμιστόκλεους 70 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: Modo, Ηρώων Πολυτεχνείου 80 ΘΗΣΕΙΟ: Στάβλος, Ηρακλειδών 10 • Συν Αθήναι, Ηρακλειδών 12 ΙΛΙΟΝ: Flocafe, Λ.Δημοκρατίας (Escape Center) ΚΑΙ-ΣΑΡΙΑΝΗ: Οσονούπω, Πλατεία Αναγεννήσεως 2 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: Cafe Εμπορικόν, Παναγή Τσαλδάρη 98 • Κομμωτήριο Β&L, Λ. Σαλαμίνος 119 ΚΗΦΙΣΙΑ: T.G.I. Friday’s, Κολοκοτρώνη �5 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: Σκουφά-κι, Σκουφά �7-�9 • Εν Δελφοίς, Δελφών 5 • Costa Coffee, Ηροδότου 15 ΚΟΛΩΝΟΣ: Da Vinci, Λένορμαν 270 ΜΑΡΟΥΣΙ: Hooters, The Mall Athens • Ruby Tuesday, The Mall Athens • Atrina, Λ. Κηφισίας �2 • Καφέ Γρηγόρης, Κηφισίας 10-12 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Φούρνος Στερ-γίου, Κλεισούρας � & Τατοΐου Ν.ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ: Palmie: Δεκελείας 59 ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Everest, Λοϋδ Τζώρτζ 28 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Τransit cafe, Υμμητού 7 • Caprice cafe, Υμμητού 101-10� ΠΑΠΑΓΟΥ: Piu Verde, Κορυτσάς & Πεντέλης (Άλσος) ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Okio Cafe, Καραΐσκου 117 • Καφέ Χουρδάκης, Καραΐσκου 117 • Αperitto Cafe, Πραξιτέλους 168 ΠΕΙΡΑΪΚΗ: Cafe Famous, Ακτή Θεμιστοκλέους 1�� ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Cafe Τραγανό, Παναγή Τσαλδάρη 25 ΠΕΥΚΗ: Flocafe, Ελ.Βενιζέλου 15 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ: Cafe Βυζαντινό, 25η Μαρτίου 110 ΣΥΝΤΑΓΜΑ: Στυλ cafe, Ευαγγελιστρίας 1 ΦΙΛΟΘΕΗ: Παλιά Αγορά, Κεχαγιά 26 & Μ.Βενιέρη ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Μικρός Κοραής, Παπάγου 7 & Αριστοφάνους • Warner, Στοά Ανδρέα Παπανδρέου ΧΟΛΑΡΓΟΣ: La Fee, Hobby Crafts, ΕΜΠ Χολαργού ΨΥΧΙΚΟ: Πατρόν, Δη. Βασιλείου 10

ΚΕΝΤΡΑ YOGA (42)ΑΤΤΙΚΗΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ:Αnahat yoga center, Ολυμπίας 16 • ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ :Anima Soma, Αιόλου 7 • Cocoon Urban Spa, Σουλίου 9 • ΑΘΗΝΑ: Brahma Koumaris, Θάσου 12Α • Essennce Human Space, Παλλάδος �2, Πλατεία Ψυρρή • Iyangar Yoga Centre, Καλαμιώτου 12 • Nysy Studios, Νίκης 25 • Athen massage & yoga academy, Μητσαίων 19 • Satyananda Yoga Centre Athens, Αγ. Δημητρίου 26, Πλ. Ηρώων • Studio Υγείας & Ευεξίας, Αριστοτέλους 67 • Studio Yoga Arhata, Λεωφ. Αλεξάνδρας & Βαρβάκη 10 ΑΝΩ ΠΑΤΗΣΙΑ : ΑΙΩΝ, Αγ. Λαύ-ρας 21 ΑΛΙΜΟΣ: Vijaya, Καραϊσκάκη 16 ΑΝΟΙΞΗ : Raja Yoga Center,

Ελαίας 99 ΒΥΡΩΝΑΣ :Α.Γ.Σ. Εμπεδοκλής, Αδ. Κοραή ��:�6 ΔΑΦΝΗ : ΒΙΟΑΝΕΛΙΞΗ, Δημοσθένους 21 ΖΩΓΡΑΦΟΥ : Σύλλογος Vitality, Πα-παδιαμαντοπούλου 52 ΚΗΦΙΣΙΑ : OmYoga 5Δ, Αιγίνης �7 • Λωτος, Μακεδονίας 1� ΚΟΡΩΠΙ : Samanti, Χαλκηδόνος & Πύργου, Καρελάς, ΜΑΡΟΥΣΙ : Prana Yoga, ΟΑΚΑ:Ανοικτό κολυμβητήριο, Κηφισίας �7 • Walk to the Sun, Επαλόφου � ΜΕΤΣ : Α.Γ.Σ.. Shakti Yoga Studio, Λάμπρου Φωτιάδου 17:19 ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ : Sitaram, Μίλωνος 1� ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ : Ιαθείην, Ορθοδ. Χριστ. Ενώσεως 12:1� & Δαρδανελίων 19 ΠΕΙΡΑΙΑΣ : Ομακοείο Πειραιώς, Μπουμπουλίνας 28 & Καραΐσκου 122 ΧΑΛΑΝΔΡΙ : Harantiniotis Konstantinos, Μπιζανίου � • Αρμονική Ζωή, Γρίβα 2� • Κέντρο εσωτέρας θεραπευτικής:Hatha Yoga, Κέας 22, Πλατ. Κέννεντυ • Shantom, Τριπόλεως �5α & ΕυβοίαςΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΑΜΟΡΓΟΣ : Εναλλακτικό κέντρο Iris, Παραλία:Αιγιάλη ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ : Yoga place, Λ.Πετράκη �� ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ : Armonia Yoga Club, Κερκύρας 8 • Yoga arts, Πλατεία ΧΑΝΘ • Yoga Dhara, Εθν. Αμύνης 9 ΚΑΛΑΜΑΤΑ : Namaste, Αριστοδήμου 1�7 ΚΙΛΚΙΣ : Kinesis Gym, 25ης Μαρτίου & Τσιρογιάννη ΛΑΡΙΣΑ : My Gym, θυμάτων Κα-τοχής 19 ΜΥΤΙΛΗΝΗ : Κέντρο Ολιστικής Yoga Λέσβου, Δαμδούμη 12 ΠΑΤΡΑ : Asthanga Yoga:Agni Vinyasa Yoga, Μιλτιάδου 1� ΡΕΘΥΜΝΟ ΚΡΗΤΗΣ : Yoga place, Κουρητών 1�Α ΤΡΙΚΑΛΑ: Ομακοεία Τρικάλων & Θεσσαλονίκης, Αθ. Διάκου �2

ΣΥΛΛΟΓΟΙ - ΣΧΟΛΕΣ - ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (26): ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος, Αριστοτέλους �� Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, Αριστοτέλους �� Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογής Βελονισμού, Αλκμάνος 2 & Παπαδια-μαντοπούλου Μαργαρίτα Παπαδημητρίου Boulenger, Ηροδότου 19 ΟΜ, Ερμού 86 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Όλον, Κηφισίας 102 ΕΛΛΗΝΙ-ΚΟ: Φ=1,618 : Αθ. Διάκου 26 ΚΑΛΛΙΘΕΑ: Φιλοσοφική ένωση Δράκος – Αετός, Σοφοκλέους �7 Κ. ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Shantom, Τριπόλεως �5Α & Ευβοίας ΚΑΡΕΑΣ: Πολυχώρος Ομοιοπ/κης Αθηνών, Λεωφ. Καρέα & Σουλιωτών 1 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής & Παραδο-σιακής Κινέζικης Ιατρικής, Σωκράτους 2� ΜΑΡΟΥΣΙ : Natural Helath Science:Χατζηιωάννου 1� & Δ. Ράλλη ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Νίκος Γε-ραμάνης, Δεληγιάννη 17 & Γ. Παπανδρέου ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ:Κασάνδρα Μουγιάκου, Λεωφ. Μεσογείων 259 ΠΕΝΤΕΛΗ: Γεώργιος Λουκάς, Παπαφλέσσα 1� Π. ΦΑΛΗΡΟ: Κέντρο Ρεφλεξολογίας & Έρευνας, Αμ-φιτρίτης 28 Natural Health Science, Πανδρόσου �1 Natural Health Science, Λεωφ. Αμφιθέας 78 & Ανδρομάχης 8• ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αρμονική Ζωή, Γρίβα 2�.ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΒΟΛΟΣ: Β. Τριτάκης, Ροστώβ 56, Νέα Δημητριάς ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Life Therapy Academy : Αιγαίου 5� & Θερμαϊκού Μπαρμπουνά-κης: Αριστοτέλους � & Παπανικολάου 75 ΚΕΡΚΥΡΑ: Χρήστος Κόντης : Δελβινιώτη 6:8 ΛΕΣΒΟΣ: Κέντρο Υγείας: Πλωμάρι

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ (52):ΑΤΤΙΚΗΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: Αν. Μαντζάκου Κεφαλληνίας 98 Δημ. Πανταζής, Νικ. Πλαστήρα 102 Δημ. ΠανταζήςΝικ. Πλαστήρα 102 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Aικ.Μουζά, Αγίας Τριάδας 21 ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ: Γ.Τσέρτου, Βασ. Αλεξάνδρου � ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Ευσ. Μήτσου, Παπάγου �� ΑΓ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ: Στ. Κάγιος, Τσούντα �� ΑΘΗΝΑ: Ηλ. Πετρογιάννης, Πανεπιστημίου 10 Μ. Σισμανόγλου, Διον. Αρεοπαγίτου 10, Ακρόπολη Κ. Σπανίδου, Αχαρνών 189 I. Δρίβας, �ης Σεπτεμβρίου 72 Μαρ. Ζήση, Σόλωνος 20 Ά.Χατζοπούλου-Σ.Νικολάου, Σόλωνος 5� Β. Καλύβα, Ηρακλείτου �, Κολωνάκι Αγγ. Φιλίππου, Πατησίων 271 Γ. Κοντογιώργος, Μα-ρασλής 7 & Υψηλάντου, Ευαγγελισμός Ζάγκος –Βαΐδάκη, Κλεισθέ-νους 11, Ομόνοια Ευγ. Πάλογλου, Πανεπιστημίου 16, & Αμερικής (Στοά) Ν. Σακελάρης, Νίκης � Π. Στελλάκη, Πλ. Μητροπόλεως 16 Κ. Μακρή, Φιλελλήνων 20 & Κυδαθηναίων 15, Σύνταγμα Ι. Καραμανώλης, Σωκράτους �6 ΑΙΓΑΛΕΩ: Ασ. Μαύρου, Ν. Πλαστήρα 12 Δ. Διμελής & Σια Ο.Ε. Μεσογείων 5 ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ: Γ. Σπανό-πουλος, Ελ. Βενιζέλου 1�0 ΑΛΙΜΟΣ: Παπά – Προυτζοπούλου, Θου-κιδίδου 29 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Καλογερογιάννης, Πανόρμου 71-7� Σ. Αποστολοπούλου, Μεσογείων 29 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Ε.Καραμάνη - Σκαρπαθάκη, Κολοκοτρώνη 79 ΓΕΡΑΚΑΣ: Ειρ. Χονδρογιάννη, Ηγου-μενίτσας 2 ΔΑΣΟΣ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ: Θ. Σακκόπουλος, Γ. Παπανδρέου � ΖΩΓΡΑΦΟΥ: Ευ. Χρονοπούλου, Γρ. Αυξεντίου 71 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Στ. Κακαγιάνης, Αρχιμήδους 6� ΚΗΦΙΣΙΑ: Γ. Παπαδημητρόπουλος, Αρ-γυροπούλου 9 ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ: Π. Ντάβος, Δ. Διαμαντίδη �� ΜΑΡΟΥ-ΣΙ: Μ.Προβατά, Περικλέους 1 ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ: Γιάννα Περγαντά, Μεσο-λογγίου �6 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Ν. Ζαννάκης, Ερατοσθένους 22 Π. ΦΑΛΗΡΟ: Αθ. Σκούτζου, Αχιλλέως �1 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αντ. Τζίφα, Αγ. Παρασκευής 77 Κ. Μπούρα, Λεωφ. Πεντέλης 77-79ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΕΥΒΟΙΑ: Ρουσοδήμου, Αβάντων ��, Ψαχνά ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Σαρδέ-λης, Φιλίππου �8, Περαία Ειρ. Καχπάνη, Αλεξανδρίας 79 Σπ. Νικολαΐδης, 25ης Μαρτίου 66 ΚΑΛΥΜΝΟΣ: Κ. Πατέλη & ΣΙΑ ΟΕ, Μαξίμου 15 ΚΕΡΚΥΡΑ: Ν. Τριβιζάς, Ε. Βουλγάρεως 5� ΛΑΡΙΣΑ: Π. Σταυρακάκης, Σκοπάδων 7 ΜΕΓΑΡΑ: Θ. Μπεκιάρης, 2 χλμ Λεωφ. Αλεποχωρίου ΠΑΤΡΑ: Π. Παπαδόπουλος, Γιαννιτσών � ΡΕΘΥΜΝΟ: Ελ. Καλοειδά Βαρδιάμπαση, Δημοκρατίας 9 Κ. Βαρδιάμπασης, Αγ.

Ανδρέας Δ. Νικηφόρου Φωκά ΧΑΛΚΙΔΑ: Π. Δημητρίου, Ελ. Βενιζέλου 77 A.Αρτσίτα, Φύλλα Χαλκίδας.

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓ. ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (131)ΑΤΤΙΚΗΑΛΙΜΟΣ: Τα δώρα της Φύσης, Πινδάρου 5 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Προ-σγείων Γεύσεις, Αγαθουπόλεως 5 • Βανίλια:Κανέλα, Λ. Ριανκούρ 71:7� AΝΟΙΞΗ: Λωτός, Λεωφ. Μαραθωνος �9 ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Ναραγι-ενα, Αιγαίου Πελάγους 85 • Green Farm, Λεωφ. Μεσογείων �65 ΑΘΗ-ΝΑ: Lena’s : Νίκης 11, Σύνταγμα Κουτσουμάνη Ελένη, Αιόλου 102 Aura Vitae: Ιπποκράτους 2 • Καλυψώ, Ζωοδόχου Πηγής 65 • Τέσσερις Εποχές, Νίκης �0 • Health Food Store, Γέλωνος 1 & Δεινοκράτους, Κο-λωνάκι • Οικοζήν, Εμμανουήλ Μπενάκη 26 • Οικοζήν, Στουρνάρα �6 • Οικολόγοι Ελλάδας, Πανεπιστημίου 57 • Ακρίταμα, Μιχαήλ Νομικού 9 • Εστρέλα, Δημητρίου Σούτσου 18 • Έλληνες οικολόγοι χωρίς σύ-νορα, Σανταρόζα � • Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 • Green Farm, Δημοκρίτου 1�, Κολωνάκι • Άρκευθος, Γ Σεπτεμβρίου 8�, Πλ. Βικτω-ρίας ΒΟΥΛΑ Βιολογικό χωριό, Αγ. Ιωάννου 28 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Αγνή Γη, Λεωφ. Πεντέλης 10� ΒΥΡΩΝΑΣ: Γεύσεις Ζωής, Παναγή Τσαλδάρη 15 & Κύπρου ΓΑΛΑΤΣΙ: Θησαυρός Υγείας, Παπαφλέσσα 26 & Τραλ-λεών ΓΕΡΑΚΑΣ: Αιθέριο, Λ. Μαραθώνος 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: Βιοαγορά, Γούναρη 88 ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ: Στάση Ζωής, Αγ. Παντελεήμονος 59 ΗΛΙ-ΟΥΠΟΛΗ: Νέα Ζωή, Πρωτοπαπά �8 Lieke Peters, Μ. Αντύπα 8� ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Μορφέας,Αλεξ. Διάκου 11 (Ν. Ηράκλειο) ΙΛΙΣΙΑ: Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: Περί ορέξεως, υψηλάντου 10 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ηλιοσταλα, Βασιλ. Όθωνος �1 • Υγείας Χάριν, Γ. Δροσίνη 7 • Πράσινο Μήλο, Μακεδονίας 26 • Τα σκαλάκια, Αργυροπούλου 9 Αμάραντο, Ελαιών 15 ΚΟΡΥΔΑΛΟΣ: Αμάραντο, Καυκάσου 6� ΚΥΨΕΛΗ: Βιολογική Κυψέλη, Aγ. Ζώνης �0 • Bιοεποχή, Κυψέλης 82 • Μελισσάνθη, Καυκάσου 1�2 • ΜΑΡΟΥΣΙ: Nature, Διονύσου � • Βιο-Υγεία, Πλ. Ευτέρπης � • Green Farm, Δ. Ράλλη 8 & Χατζηαντωνίου • Πανάγαθον, Ροδοδάφνης 52-5� Παν-άγαθον, Ροδοδάφνης 52-5�, Πολύδροσο ΜΕΛΙΣΙΑ: Ραγιάν: Λεωφ. Δημοκρατίας 2 Ν.ΙΩΝΙΑ: Βιό-πολις, Λ. Ηρακλείου 295 & Αγ. Σοφίας Καρπός, Πλατεία Πανετωλείου 8, Αλσούπολη Ν. ΣΜΥΡΝΗ: Beauty Green, Σοφούλη 60 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Green Farm, Μπουμπουλίνας �0 Α Π. ΦΑΛΗΡΟ: Βιόκηπος, Αχιλλέ-ως 72 & Λεωφ. Αμφιθέας ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Βιόκοσμος, Ορφέως 51 ΠΕΥΚΗ: Βιολογική γη, Πίνδου �8-�0ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΒΟΛΟΣ: Υγεία, 28ης Οκτωβρίου 159 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ: Κυλικείο 2ου Ενιαίου Λυκείου, Λαδοχώρι ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ: Διώνη, Σμύρνης �� ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Βοτανοπωλείο ο Νίκος, Κομνηνών �2 • Το Ελληνικόν, Βατικιώτου 28 • Το Ελληνικόν, Σοφούλη ��, Καλαμαριά • Εντροπία, Παπαμάρκου 8, Πλ. Άθωνος • Το Βάλσαμο, Χαλκέων 16 • Ζωή & Υγεία, Τσιμισκή 120 • Ζωή & Υγεία, Καρδίτσας 8 • Botanica, Αλ. Σβώλου �6 • Tre Marie: Π.Π. Γερμανού 1� Drops my bioskin, Π. Ιωακείμ 10 Το Κρίταμο, Κλεισούρας 8 Επιστροφή στη φύση, Μεγ. Αλεξάνδρου �1, Εύοσμος • Βιο Θυσαυρός, Αν. Θράκης ��, Τούμπα Εν Ζωή, Σόλωνος �6 Φρουτογέννεση, Π.Π. Γερμανού �0 Ανάσα Ζωής, Ν. Πλαστήρα 17, Αμπελόκηποι Global Bionatura, Ελ. Βενιζέλου 10�, Νεάπολη Green House, Πόντου 91, Καλαμαριά Selfish, Ταβάκη 6-8, Θέρμη Βιολογικές νοστιμιές, Βυθηνίας 25, Καλαμαριά Εκ φύσεως, Γεννηματά �9, Καλαμαριά Αγορά βιοκαλλιεργητών, Δαβάκη �7, Καλαμαριά Μοντε Φρούιτ, Δημοκρίτου 10, Καλαμαριά Περί φύσεως, Επιδαύρου 9, Τούμπα Οικολογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Κανάρη 66, Κ. Τούμπα Οι θυσαυροί της φύσης, Ναυπλίου 27, Κ. Τούμπα Βιοδώρα, Αμπελοκήπων 21Α, Περαία Ωμέγα �, Αλ. Παραφεντίδου 1�, Πυλαία Καφές Ερκέκογλου, 28ης Οκτωβρίου 60, Καλοχώρι Ψίθυρος, Καρακάση 27 Ζωτικότις, Αγ. Δημητρίου 160 Ισις, Αγ. Σοφίας �9 Flora mama, Αλ. Παπαδιαμάντη 1� Βio Cafe Magenta, Αλ Σβώλου �2 Βιο-πορεία, Αναλήψεως 17 Η δύναμη της φύσης, Αρχ. Μουσείου �5 Αμάλθεια, Βασ. Ηρακλείου 26 Φάρμα, Βενιζέλου 61 Από τον τόπο μας, Θ. Σοφούλη �� Σουσάμι άνοιξε, Ιουστινιανού �� Η πηγή, Ιωάννου Μιχαήλ � Λεβέντης, Κασσάνδρου 151 Μάνα Γη, Κίμωνος Βόγα 52 Εντελβάις, Λασσάνη � Βιο Βιο, Μητρ. Ιωσήφ 6 Βιολο-γικόν, Μιαούλη 27 Γαία, Π. Ιωακείμ 1� Ευζωϊα, Αλ. Σβώλου 6 Μάνα εξ ουρανού, Φιλιππουπόλεως ��, Αμπελόκηποι Βιοπω-λείον, Φιλίππου �7, Περαία Ελιά από μέλι, Μιαούλη �, Πλαγιάρι Οικολογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Μερκουρίου 10, Ντεπώ Μ. Σα-βίδου, Μαυρομιχάλη 59, Πολίχνη Aqua Vero, Μακρυγιάννη 15, Ηλιούπολη Το λυχνάρι, Μακεδονομάχων 61, Ασβεστοχώρι Βιο Ζωή, Καραολή & Δημητρίου 175Β, Εύοσμος Το χοντρό μπιζέλι, Κ. Παλαμά 12Α, Φύλιρο Green House, Iωνίας 9Α, Περαία Βιοιδέα, Επ. οδός Ωραιοκάστρου Θεσσ/κης 115Α Το μαγαζάκι της Σοφίας, Εθν. Αντιστάσεως 88, Εύοσμος Βοτανολόγιον, Εθν. Αντιστάσεως 27, Αμπελόκηποι Βιοπωλείο, Γρηγ. Λαμπράκη 25, Α. Ηλιούπολη Ελλήνων γεύσεις, Γ. Αγγέλου 5, Χαριλάου Βιο-γη, Β. Κωνσταντίνου �0, Νεάπολη Beauty&Health, Αριστοτέλους 71, Εύοσμος Εστια-τόριο Inn Roubino, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Ασκληπιού 10, Πυλαία ΚΑΒΑΛΑ: Bio bio, Βενιζέλου �5 ΚΑΡΔΙΤΣΑ: Το Βάλσαμο, Δημοτική Αγορά Ι7 ΛΑΜΙΑ: Plus Bio, Παλαμά 5 ΛΑΡΙΣΑ: Πρόπολις, Παναγούλη 19 Σταυράκη Μ., Σκοπάδων 7, Νεράιδα ΜΥΤΙΛΗ-ΝΗ: Μυρτιά, Αγ. Θεράποντος 22 ΠΑΤΡΑ: Botanica, Ρήγα Φεραίου �7 ΠΥΡΓΟΣ: 28ης Οκτωβρίου 50 • Βιόκυκλος, Κοκκίνου 15 ΡΕΘΥΜΝΟ: Άρκευθος, Μ. Μουσούρου 11, Β. Πλεύρη, Ηγ. Γαβριήλ 26 • Biorythm, Κ. Γιαμπουδάκη �2 ΣΥΡΟΣ: Ευεξία, Σταματίου Πρωΐου 51

Το περιοδικό SAFEμπορείτε να βρείτε σε

360 σημεία

Page 47: SAFE τεύχος 7

Φάρμακα, εμβόλια, καρκίνος, πόλεμος κατά της φύσης και της υγείας,

ψυχοδικτατορία και η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο εξανθρωπισμένης ιατρικής

Page 48: SAFE τεύχος 7