#032Ι ΟΥΛ - ΑΥ Γ 2 0 1 5

www . v i r u s . c o m . g rI S S N : 2 2 4 1 - 0 9 6 1

ΠΡΟΦΙΛΚωνσταντίνος Λουράντος

ΡΕΠΟΡΤΆΖΡάλι στην αγορά απο βιοτε-χνολογία και νεα σκευάσματα

ΡΕΠΟΡΤΆΖΗ λιτοτητα “ανάχωμα” στην καταπολεμηση των ναρκωτικών

ΡεπορτάζOTCs & Cosmetics Conference 2015: Η αυτοφροντίδα στην Ελλάδα

i D Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

2 / Νοέμβριος 2011

1

Menarini_KTX_21x28_GREEK_02_2014_HR

Πέμπτη, 11 Ιουνίου 2015 9:53:25 πμ

i D Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

2 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

6. Προφίλ Κωνσταντίνος Λουράντος Ο «ραδιοπειρατής» πρόεδρος

8. Ρεπορτάζ OTCs & Cosmetics Conference 2015 Η αυτοφροντίδα στην Ελλάδα

28. Ρεπορτάζ Ράλι στην αγορά από βιοτεχνολογία και νέα σκευάσματα

34. Ρεπορτάζ Η λιτότητα «ανάχωμα» στην καταπολέμηση των ναρκωτικών

42. Ρεπορτάζ Η ελληνική Google

08

06

42

#032Ι Ο Υ Λ - Α Υ Γ 2 0 1 5τ ιμή τεύχους 10€

CEO: Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Χρήστος Χαραλαμπάκης charalampakis.c@ethosmedia.eu

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Άρης Λαυδής lavdis.a@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής negis.e@ethosmedia.eu

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βασιλική Αγγουρίδη agouridi.v@ethosmedia.eu

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου efthymiadou.d@ethosmedia.eu

Ιοκάστη Αλειφεροπούλου aliferopoulou.i@ethosmedia.eu

Κοσμάς Ζακυνθινός zakinthinos.k@ethosmedia.eu

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Αμαλία Λούβαρη louvari.a@ethosmedia.eu

3

48

52

34

ISSN: 2241-0961

EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - CREATIVE: Θεοδοσία Μαρούτση theodosia.maroutsi@gmail.com

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη voulgaraki.s@ethosmedia.eu

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Τζένη Ρούσση roussi.t@ethosmedia.eu

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: info@virus.com.gr • www.virus.com.gr • www.phb.com.gr

• www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.alivemag.gr • www.hrima.gr • www.insuranceworld.gr • www.asfalizomai.com • www.bitdaily.gr

* Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

30

48. Άρθρο Γιώργος Σαρελάκος Υψηλή θεραπευτική αξία και δημοσιονομικό κόστος

52. Άρθρο Δώρα Παπασταύρου Ενδυνάμωση των ασθενών

58. Άρθρο Χρυσούλα Νικολάου Απαιτείται ενοποίηση των βιοπαθολογικών εργαστηρίων

64. Επικαιρότητα

71. Virus

76. Χρηματιστήριο Ανάλυση VRS

78. Ραντεβού Υγεία

E D I T Ο R I A L

4 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Και τώρα, τι γίνεται; Το τελευταίο

διάστημα, με ρωτούσαν συνέχεια: «Τι

μαθαίνεις;», «Πώς τα βλέπεις;», «Θα

μείνουμε στο ευρώ;», «Λες να πάμε στη

δραχμή;», «Θα γίνει συμφωνία;»… Σε

όλους, λίγο ώς πολύ, έλεγα ότι, αργά

ή γρήγορα, θα υπάρξει συμφωνία. Το

πρόβλημα, κατά την άποψή μου, είναι

ποιος και πώς θα την εφαρμόσει...

Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο που έλεγα.

Όπως όλα δείχνουν, συμφωνία έχουμε,

έστω κι αν χρειάστηκε να περάσουμε

από σαράντα κύματα για να επιτευχθεί.

Το θέμα μας λοιπόν είναι πως από

δω και πέρα, και για πολλά χρόνια

ακόμη, πρέπει να εφαρμόσουμε όσα

προβλέπει η συμφωνία. Δυστυχώς, μέχρι

σήμερα, έχει φανεί ότι τόσο το πολιτικό

προσωπικό όσο και η δημόσια διοίκηση

δεν ήταν σε θέση να προχωρήσουν σε

μεταρρυθμίσεις. Η αλήθεια είναι ότι

μάλλον δεν ήθελαν πραγματικά...

Αλήθεια είναι επίσης το ότι ο

λαός ήταν ανώριμος. Μπήκαμε στην

Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς καλά καλά να το

καταλάβουμε. Εμφανιζόμασταν ως ο πιο

φιλοευρωπαϊκός λαός, ενώ ταυτοχρόνως

είχαμε άγνοια για τα τεκταινόμενα στις

Βρυξέλλες. Ίσως γιατί βλέπαμε ότι η ΕΕ ήταν

το πακέτο Ντελόρ, το Γ’ ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ.

Δηλαδή μια αστείρευτη πηγή κονδυλίων.

Λάθη έκανε και η άλλη πλευρά. Το ΔΝΤ

και η ΕΕ, και πάνω απ’ όλα η Γερμανία.

Όμως, δεν βρίσκω ότι έχει νόημα να τα

σχολιάσω αυτά. Το θέμα μας πρέπει να

είμαστε εμείς και ποια λάθη κάναμε, ώστε

να τα διορθώσουμε.

Γιατί φυσικά δεν φταίνε οι άλλοι που

εμείς παίρναμε χρήματα για να κάνουμε

έργα και αυτά έγιναν Cayenne ή γαρύφαλλα

στις πίστες των σκυλάδικων.

Τώρα προσγειωνόμαστε απότομα. Τα

ψέματα τέλειωσαν. Αρχίζει πλέον μια νέα

επίπονη περίοδος, η οποία θα είναι μεν

δύσκολη, αλλά αναγκαία για να γίνουν

αλλαγές σε βάθος στον τρόπο λειτουργίας της

χώρας.

Για να πετύχουμε θα χρειαστεί να

ωριμάσουμε στον δρόμο. Θα χρειαστεί

να αναδειχθούν νέοι άνθρωποι και υγιείς

δυνάμεις. Είναι φανερό ότι άνθρωποι με

παλιές και άρρωστες ιδέες θα μείνουν πίσω.

Τώρα λοιπόν αρχίζουν τα δύσκολα...

Αιμίλιος Νεγκής

Τα ψέματα τέλειωσαν. Αρχίζει πλέον μια νέα

επίπονη περίοδος, η οποία θα είναι μεν

δύσκολη, αλλά αναγκαία για να γίνουν αλλαγές σε βάθος στον

τρόπο λειτουργίας της χώρας

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα...

5

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ok_demo_21x28_oikonomia.pdf 3 4/16/15 4:30 PM

Π Ρ Ο Φ Ι Λ

6 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Πολλοί τον μέμφονται για την «κοσμικότητα» του χαρακτήρα του. Άλλοι πάλι για τις έντονες κραυγές που συχνά-πυκνά βγά-

ζει, όπως λένε, στην προσπάθειά του να υπερασπιστεί τις θέσεις του.

Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρ-μακευτικού Συλλόγου, ωστόσο, παρα-μένει πρόεδρος του κλάδου εδώ και 18 χρόνια. Η σχεδόν «μόνιμη» πια συν-δικαλιστική του θέση, επί σχεδόν δύο δεκαετίες, ίσως να οφείλεται στην ικα-νότητά του να είναι «ο φόβος και ο τρό-μος» των υπουργών όλων των κυβερ-νήσεων. Ένας φόβος που προκαλείται και από την προειδοποίηση πως μία του λέξη μπορεί να κατεβάσει τα ρο-λά όλων των φαρμακείων της χώρας.

Από την άλλη, είναι κι εκείνοι που υ-ποστηρίζουν πως ο Κώστας Λουράντος ηγείται του κλάδου τόσα χρόνια εξαι-τίας της γενικότερης έλλειψης συνδι-καλιστικών ταγών…

Θεωρείται πάντως επίτευγμα να πα-ραμένει κανείς στην ίδια θέση για τόσα χρόνια, τη στιγμή μάλιστα που διανύ-ουμε εποχές όπου τα συνδικαλιστικά κινήματα ζουν την απόλυτη απαξίωση. Ενδεικτικό του πώς λειτουργεί ο Κώστας Λουράντος τα τελευταία χρόνια είναι το γεγονός πως ενώ προέρχεται από τη δεξιά παράταξη, γρήγορα έγινε διαπα-ραταξιακός, αφού τα έβαλε και με τη ΝΔ, όταν ο Άδωνις Γεωργιάδης άλλα υποσχόταν στον κλάδο και άλλα προ-ωθήθηκαν τελικώς στους δανειστές. Γι’ αυτό και για τον ίδιο το όνομα του Άδ. Γεωργιάδη αποτελεί «κόκκινο πανί».

Τότε ήταν που ο Κώστας Λουράντος έκανε ανοικτή στροφή προς τον ΣΥΡΙΖΑ,

Ο αδιαμφισβήτητος διαπαραταξιακός

επικεφαλής των φαρμακοποιών που «αγαπούν» τα media

και «τρέμουν» οι κυβερνήσεις

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΛΟΥΡΑΝΤΟΣ*

Ο "ραδιοπειρατής" πρόεδρος

συμπαρασύροντας όμως και πολλούς φαρμακοποιούς προς την αριστερή κατεύθυνση, με την ελπίδα ότι τα αι-τήματα του κλάδου θα ικανοποιηθούν με ταχύτατες διαδικασίες. Και η σκέ-ψη του αυτή δεν έγινε τυχαία. Ο υ-πουργός Υγείας, λίγους μήνες πριν στο συνέδριο των φαρμακοποιών στο Hellaspharm, δήλωσε ξεκάθαρα ε-νώπιον όλων πως θα λύσει το ιδιο-κτησιακό πρόβλημα που είχε φέρει ο Άδωνις, το ωράριο, αλλά και το θέ-μα με τα ΜΗΣΥΦΑ.

Ήταν την ίδια στιγμή που ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλό-γου προειδοποίησε τον υπουργό Υγείας πως αν δεν υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του, θα βρει τον κλάδο απέναντί του.

Μετά τις εξελίξεις –όπου η ελληνι-κή αριστερή κυβέρνηση δέχτηκε τε-λικά τις αλλαγές στα φαρμακεία, που καιρό τώρα πίεζαν να εφαρμοστούν οι δανειστές– λέγεται πως ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλ-λόγου έγινε έξαλλος πρωτίστως με τον Παναγιώτη Κουρουμπλή. Μάλιστα, έ-γκυρες πηγές του PhB, που ήταν εκεί-νη την ώρα κοντά του, έλεγαν πως ο κύριος Λουράντος μόνο που δεν τα έ-σπασε όλα γύρω του. Τα «γαλλικά» ε-ναντίον του υπουργού Υγείας έδιναν και έπαιρναν, λένε οι ίδιες πηγές, παρό-τι δημοσίως εμφανίστηκε μάλλον συ-γκρατημένος.

Ωστόσο, υπάρχουν και συνδικαλιστικοί του αντίπαλοι που υποστηρίζουν πως ο επί 18 χρόνια επικεφαλής του κλάδου είναι απλά «θεατράλε». Θεωρούν ότι ο Κώστας Λουράντος αξιοποιεί τα μίντια και τη θεατρικότητά του για προσωπι-

*Πρόεδρος του ΠΦΣ και του ΦΣΑ

7

κή προβολή, ενώ στη συνέχεια, μόλις κλείσουν τα φώτα και οι κάμερες, δεν διστάζει να αγκαλιαστεί και να φιλη-θεί με τους «τηλεοπτικούς» του εχθρούς.

Ουδείς όμως, ακόμη και οι συνδι-καλιστικοί του εχθροί, δεν παραβλέ-πουν ότι σχεδόν το σύνολο του κλά-δου υπακούει στις οδηγίες του, ειδικά όταν πρόκειται για απεργιακές κινη-τοποιήσεις. Εξαίρεση αποτελούν οι λε-γόμενοι «διευρυμένοι» φαρμακοποιοί, που ακολουθούν το δικό τους ωράριο και δεν υπακούουν στον Κ. Λουράντο όταν προκηρύσσει απεργίες. Ίσως γι’ αυτό ο ίδιος να λέει σε κατ’ ιδίαν συ-νομιλίες του ότι στο τέλος αυτοί θα εί-ναι οι χαμένοι…

Εντυπωσιακό είναι όμως το ότι ο πρό-εδρος των φαρμακοποιών από τη μια καταφέρνει να εξακοντίζει κατηγορί-ες εναντίον εταιρειών και φαρμακα-ποθηκών, για παράδειγμα για τις ελ-λείψεις στην αγορά φαρμάκου, αλλά από την άλλη, με άκρως επικοινωνια-κό τρόπο, κατορθώνει να διατηρεί και καλές σχέσεις μαζί τους.

Δεν είναι τυχαίο πως ειδικά τις ημέ-ρες της κρίσης κάλεσε όλους τους πα-ράγοντες της αγοράς για να συζητήσουν το θέμα της επάρκειας της αγοράς. Και όλοι μετέβησαν σε αυτό το ραντεβού.

Βέβαια, μπορεί απλά ο κύριος Λου-ράντος να διακατέχεται από το «μικρό-βιο» του συνδικαλισμού, που προσφέρει πολιτική δύναμη και προβολή. Πώς αλ-λιώς να εξηγήσει κανείς πως όταν πριν από λίγο καιρό είχε τραυματιστεί στο κεφάλι και χρειάστηκε να εισαχθεί σε νοσοκομείο, επειδή κινδύνεψε η ζωή του, ενώ οι γιατροί τον συμβούλευαν να

παραμείνει κλινήρης για δέκα ημέρες, εκείνος α-πό την τρίτη κιόλας μέ-ρα έσπευσε να πάει στα γραφεία του συλλόγου, όπως λένε όσοι τον γνω-ρίζουν καλά.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά όμως, ο πρόεδρος του ΠΦΣ καταφέρνει να βγάζει τον κλάδο κερδι-σμένο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι φαρμακο-ποιοί, παρότι υπάρχουν και σχετικές διαμαρτυρί-ες από άλλους κλάδους, πληρώνονται πρώτοι από τον ΕΟΠΥΥ. Επίσης, κα-νείς από τους υπουργούς των εκάστοτε κυβερνήσε-ων δεν τους χαλάει χατίρι. Εξαίρεση αποτελεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που, λόγω πιεστικών οικονομικών ζητημάτων, δέχθη-κε τα αιτήματα των δανειστών για αλλαγές στο επάγγελμα του φαρ-μακοποιού. «Δεν θα τους το συγ-χωρήσω ποτέ» ακούστηκε να λέει ο Κώστας Λουράντος. Άγνωστο πα-ραμένει τι θα σκαρφιστεί το επό-μενο διάστημα ο εκπρόσωπος των φαρμακοποιών, εάν οι κινήσεις του στα ευρωπαϊκά όργανα και δικαστή-ρια, στα οποία έχει προσφύγει, δεν φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το σχεδόν βέβαιον είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ μάλλον θα χάσει τις ψήφους του κλά-δου, αν τουλάχιστον οι φαρμακοποιοί υπακούσουν και αυτήν τη φορά στον ηγέτη τους…•••

8

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Όρος που αναμένεται να κυριαρχήσει στην περιγραφή της παροχής ιατροφαρ-μακευτικής φροντίδας διεθνώς, τα επόμενα χρόνια, η «αυτοφροντίδα» αποτέλε-σε το αντικείμενο της συζήτησης στο OTCs & Cosmetics Conference 2015, που διοργάνωσε η Ethos Media, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φαρ-

μάκων Ευρείας Χρήσεως (ΕΦΕΧ).

OTCs & COSMETICS CONFERENCE 2015

Η αυτοφροντίδα στην Ελλάδα

Η αξία της αυτοφροντίδας ως πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ο ρόλος του φαρμακοποιού, οι ευκαιρίες ανάπτυξης της αγοράς των ΜΗΣΥΦΑ, στην Ελλάδα, αλλά και οι προκλήσεις της διαφήμισης, της ενημέρωσης και της επικοινωνίας OTC και καλλυντικών, βρέθηκαν στο επίκεντρο του πρώτου συνεδρίου του κλάδου

Επιμέλεια: Βασιλική Αγγουρίδη, Ιοκάστη Αλειφεροπούλου

Φωτογραφίες: Θ. Αναγνωστόπουλος

9

10

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Και όχι τυχαία. Με την πάροδο των χρό-νων, τα συστήματα υγείας, τόσο της Ευ-ρώπης όσο και των ΗΠΑ, αλλά και ανα-πτυσσόμενων χωρών, στηρίζονται όλο και περισσότερο στην αυτοφροντίδα, καθώς η ορθή αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει μπορεί να έχει πολλαπλά θετι-κά αποτελέσματα τόσο στα δημόσια οικο-νομικά και τη δημόσια υγεία όσο και στην υγεία και την τσέπη των ίδιων των πολιτών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το-ποθέτησε μεταξύ των κεντρικών αξόνων της στρατηγικής του την «αυτοφροντίδα», με στόχο την προάσπιση της ατομικής υ-γείας και τη βιωσιμότητα των εθνικών συ-στημάτων υγείας.

Ως «αυτοφροντίδα» ορίζεται η αντιμε-τώπιση κοινών προβλημάτων υγείας από τον ίδιο τον ασθενή, χωρίς να απαιτείται επίσκεψη σε γιατρό ή συνταγογράφηση σκευασμάτων. Κατ’ επέκταση, ο ρόλος των φαρμάκων, των οποίων η αγορά και η χρήση δεν απαιτεί ιατρική συνταγή, εί-ναι κεντρικός στο πλαίσιο της «αυτοφρο-ντίδας» και της «αυτοθεραπείας» και ανα-βαθμίζεται συνεχώς.

Τα φαρμακευτικά αυτά σκευάσματα, τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗ-ΣΥΦΑ), που αντιστοιχούν, λίγο-πολύ, στον διεθνή όρο OTC (Over The Counter), κα-τακτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αγο-ράς, με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, α-κόμη και στην Ελλάδα, η οποία όμως, σε γενικές γραμμές, ούτε σε αυτήν την περί-πτωση μοιάζει να μπορεί να συμβαδίσει με την υπόλοιπη Ευρώπη και υπολείπεται ση-μαντικά της τελευταίας.

Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, τα ΜΗΣΥΦΑ βρίσκονται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, στην επικαιρότητα, κυρίως σε

ό,τι αφορά το αίτημα των Ευρωπαίων για πλήρη εφαρμογή των επιταγών της «εργα-λειοθήκης του ΟΟΣΑ» για πλήρη απελευ-θέρωση της αγοράς, τιμολόγηση και διά-θεση. Όπως διαφάνηκε στο συνέδριο OTCs & Cosmetics, η συντριπτική πλειονότητα στελεχών και παραγόντων στηρίζει τη δια-τήρηση της διάθεσης των φαρμακευτικών αυτών προϊόντων από το ασφαλές κανάλι του φαρμακείου. Η τιμολόγησή τους, άλλω-στε, αποδεσμεύεται από τη διατίμηση και η αποτελεσματικότητα της απελευθέρωσης των σημείων πώλησής τους αμφισβητείται, ειδικά για την ελληνική πραγματικότητα.

Τι πρέπει, λοιπόν, να γίνει προκειμένου να επωφεληθούν από τα συγκριτικά πλε-ονεκτήματα που μπορούν να προσφέρουν τα ΜΗΣΥΦΑ πολίτες, φαρμακεία, εταιρεί-ες και η Πολιτεία; Αλλά και τι ευκαιρίες α-νάπτυξης και αυτοφροντίδας μπορούν να προσφέρουν τα «καλλυντικά προϊόντα»;

Σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά και σε ό-σα συνθέτουν τη συζήτηση γύρω από τα ΜΗΣΥΦΑ και τα καλλυντικά επιχείρη-σαν να απαντήσουν στελέχη της αγοράς και διακεκριμένοι επιστήμονες που συμ-μετείχαν στο πρώτο OTCs & Cosmetics Conference 2015.

Γεράσιμος Κοσμάτος Πρόεδρος του ΕΦΕΧ και managing director SE Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer

Στα πολλαπλά οφέλη από την ανάπτυξη των Μη Συνταγογραφούμενων Προϊόντων στην Ελλάδα αναφέρθηκε ο Γεράσιμος Κο-σμάτος, πρόεδρος του ΕΦΕΧ και managing director SE Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer.

Υπάρχουν

ευκαιρίες στον

κλάδο των OTC

Γ. Κοσμάτος

1

11

Εντοπίζοντας τη θετική προοπτική του κλάδου, ο κύριος Κοσμάτος δεν δίστασε να επισημάνει πως «υπάρχουν ευκαιρίες στον κλάδο των OTC», παρόλο που η Ελλάδα υπολείπεται των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της αυτοφροντίδας, και άρα των ΜΗΣΥΦΑ.

«Έχουμε κάνει πολλά βήματα και είμαστε σε καλό δρόμο για την ανάπτυξη της κατη-γορίας των Μη Συνταγογραφούμενων Προ-ϊόντων στην Ελλάδα» ανέφερε, τονίζοντας πως υπάρχουν πολλαπλά οφέλη: Για το φαρμακείο, με εισαγωγή νέων προϊόντων, αύξηση της κατανάλωσης, του τζίρου και του cash flow.

Για το κράτος, με μεγαλύτερα έσοδα α-πό τον ΦΠΑ, αποσυμφόρηση του ΕΟΠΥΥ και του Συστήματος Υγείας, περισσότερες θέσεις εργασίας, επένδυση στη διαφήμι-ση, καλύτερα και περισσότερα προϊόντα στον ασθενή ή τον καταναλωτή. Χρειά-ζεται, βέβαια, η δημιουργία ενός σταθε-ρού πλαισίου ανάπτυξης και εργασίας.«Είναι μεγάλη ευκαιρία για όλους μας

να αναπτύξουμε τον κλάδο του OTC. Τόσο για τη βιομηχανία, τα φαρμακεία και τα έ-σοδά τους, όσο και για το κράτος, που θα μειώσει τα κόστη της δαπάνης υγείας, με-ταφέροντας προϊόντα στην κατηγορία του OTC» κατέληξε ο κύριος Κοσμάτος.

Θόδωρος Γιαρμενίτης Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βιομηχάνων Αντιπροσώπων Αρωμάτων & Καλλυντικών (ΠΣΒΑΚ)

«Τα τεράστιας γκάμας προϊόντα των καλ-λυντικών έχουν καταξιωθεί πλέον στο φαρ-

μακείο» τόνισε στην εισηγητική του ομιλία ο Θ. Γιαρμενίτης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βιομηχάνων Αντιπροσώπων Α-ρωμάτων & Καλλυντικών (ΠΣΒΑΚ).

Ο κύριος Γιαρμενίτης χαρακτήρισε τον φαρμακοποιό τον καλύτερο σύμβουλο του κοινού, την ώρα που τα φαρμακευτικά καλ-λυντικά είναι εξειδικευμένα προϊόντα περι-ποίησης, υγείας και καλλωπισμού.

«Το φαρμακείο, ως γνωστόν, έχει κατο-χυρωθεί ως ένα κανάλι διανομής ειδικό για τις παθολογίες του δέρματος. Σήμερα, το φαρμακείο, περισσότερο από ποτέ, πρέ-πει να κάνει και ιδιαίτερη προσπάθεια για την εξέλιξη του καλλυντικού στον χώρο αυτό, γιατί αυτή η αγορά του ανήκει» σημείωσε.

Ως γνωστόν, υπό την αυστηρότατη νομο-θεσία της Ευρώπης και των ΗΠΑ, η «Όμορ-φη Βιομηχανία» λανσάρει νέα προϊόντα, καινοτόμα. Κάθε άνθρωπος χρησιμοποιεί ένα από τα προϊόντα προσώπου, σώματος, στοματικής υγιεινής, σαπούνια, σαμπουάν, αποσμητικά, αδυνατιστικά, βαφές, μακι-γιάζ, αντηλιακά, προϊόντα ποδολογίας και άλλα πολλά.

«Είμαστε μια παγκόσμια αγορά με 72 δισ. στην Ευρώπη, 47 δισ. στις ΗΠΑ, 29 δισ. στη Ρωσία και την Κίνα και 18 δισ. στην Ι-απωνία. Στη χώρα μας, το 2009, η αγορά ανήλθε σε 1.350 δισ. ευρώ, ενώ το 2014 έπεσε στα 860 εκατ. ευρώ. Το φαρμακείο σε ποσοστά είναι της τάξεως του 25,3% α-μέσως μετά την ευρεία διανομή, που είναι της τάξεως του 39,1% της αγοράς» σημεί-ωσε ο κύριος Γιαρμενίτης.

Ο ΠΣΒΑΚ αποτελείται από 57 εταιρείες, ελληνικές και πολυεθνικές, εισαγωγικές και εξαγωγικές και εταιρείες πρώτων υλών. Πε-ρίπου 20.000 άτομα εργάζονται στον κλά-δο των καλλυντικών, με τις εταιρείες να ε-

1. Γ. Κοσμάτος, πρόεδρος του ΕΦΕΧ, managing director SE Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer.

2. Θ. Γιαρμενίτης, πρόεδρος του ΠΣΒΑΚ.

2

12

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

πενδύουν σε έρευνα, logistics, νέα κτήρια και νέα μηχανήματα.

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΠΣΒΑΚ, ΜΗΣΥΦΑ και καλλυντικά έχουν μέλλον στο φαρμακείο. Η κρίση άγγιξε, βέβαια, και την ομορφιά, αλλά «ευτυχώς οι φαρμακο-ποιοί αντιλήφθηκαν εγκαίρως τη δύναμη των προϊόντων μας και προσέθεσαν δυνα-μικά και τα καλλυντικά μαζί με τα OTC».

Οι μελλοντικές προκλήσεις της βιομηχα-νίας σχετίζονται με το κανονιστικό πλαίσιο για τα καλλυντικά, για το οποίο είναι σε ε-ξέλιξη συναντήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Πιστεύουμε στο όραμα. Χωρίς όραμα τί-ποτα δεν υπάρχει. Αυτό μας βοηθά να επι-βιώνουμε και να αντιστεκόμαστε. Καλούμε την νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα των δύο κλά-δων ΠΣΒΑΚ και ΕΦΕΧ για την οικονομία και την εργασία» κατέληξε.

Δρ Νίκος ΜανιαδάκηςΚαθηγητής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και αναπληρωτής κοσμήτορας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Η ευκολότερη πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία, η εξοικονόμηση χρημάτων, που επιτυγχάνεται από τη στιγμή που περι-ορίζονται στις απαραίτητες οι ιατρικές επι-σκέψεις, αλλά και η αποτελεσματικότητα αναδεικνύονται ως τα συγκριτικά πλεονε-κτήματα της αυτοθεραπείας.

Σύμφωνα με τον καθηγητή και αναπλη-ρωτή κοσμήτορα της ΕΣΔΥ, Ν. Μανιαδάκη, σταθερά, στις περισσότερες χώρες του κό-σμου, ένα 10-11% του πληθυσμού επιλέγει την αυτοθεραπεία, γιατί εκτιμάται ότι είναι πιο εύκολο να πας στο φαρμακείο και να

πάρεις ένα φάρμακο από το να κλείσεις έ-να ραντεβού και να επισκεφτείς τον γιατρό. Τα ΜΗΣΥΦΑ αφορούν το 11% της παγκό-σμιας φαρμακευτικής δαπάνης, δηλαδή α-ντιστοιχούν σε 85 δισ. ευρώ από τη συνολι-κή δαπάνη των 744 δισ. ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός ανάπτυ-ξης της αγοράς των OTC είναι μεγαλύτε-ρος από εκείνον της ευρύτερης αγοράς φαρμάκων. Συγκεκριμένα, κατά μέσο ό-ρο, αυξάνεται κοντά στο 5% η δαπάνη για ΜΗΣΥΦΑ ετησίως.

Στην Ευρώπη, σε αρκετές χώρες, όπως η Ελβετία, η Ιταλία, η Αυστρία, η χρήση των ΜΗΣΥΦΑ αυξάνεται, σε αντίθεση με τη χώρα μας, στην οποία ο κύκλος εργα-σιών δεν ακολουθεί το πρότυπο των υπό-λοιπων χωρών, αν και η παρέμβαση στον τομέα του φαρμάκου είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει σε καιρό ειρήνης σε οποια-δήποτε χώρα, σύμφωνα με τον καθηγητή.

Η κατά κεφαλήν δαπάνη για ΜΗΣΥΦΑ στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη σε σχέση με ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως η Νορβη-γία, η Ιταλία, το Βέλγιο, και είναι στα επί-πεδα χωρών οι οποίες, μέχρι κάποια χρό-νια πριν, ήταν υποδεέστερες στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης, όπως η Σλοβακία, η Τσεχία και η Ρωσία.

Αναφερόμενος στην ένταξη στην ερ-γαλειοθήκη του ΟΟΣΑ της απελευθέρω-σης των τιμών και των καναλιών διανο-μής των ΜΗΣΥΦΑ, ο κύριος Μανιαδάκης σχολίασε πως «κακώς απασχόλησε αυτό το ζήτημα μια χώρα με προβλήματα ό-πως η δική μας, γιατί από οικονομικής πλευράς δεν είναι τόσο σημαντικά τα ο-φέλη από την απελευθέρωση. Η συζή-τηση διαστρεβλώθηκε, έγινε στη βάση λάθος στοιχείων, έγινε δογματική και

Στο μέλλον, η βιομηχανία

μας έχει να αντιμετωπίσει

προκλήσεις σχετικά με το

κανονιστικό πλαίσιο για

τα καλλυντικά

Θ. Γιαρμενίτης

3

13

συναισθηματική και χάθηκε η ουσία». Σε όσες χώρες έχουν προχωρήσει στην

απελευθέρωση του δικτύου διανομής, με εξαίρεση την Ολλανδία και τη Βρετανία, τα ΜΗΣΥΦΑ συνεχίζουν να πωλούνται κυ-ρίως στα φαρμακεία, σε ποσοστό ακόμη και 90%. Βελτίωση της πρόσβασης των πο-λιτών στα φάρμακα καταγράφηκε μόνο σε χώρες όπως η Δανία και η Νορβηγία, που έχουν το πιο αραιό δίκτυο φαρμακεί-ων στον κόσμο.

Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, έχει τον μι-κρότερο αριθμό δραστικών ουσιών που έ-χουν κριθεί κατάλληλες από τον ΕΟΦ για να ενταχθούν στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ.

Έκθεση εμπειρογνωμόνων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξε ότι τε-λικά δεν διαπιστώνεται σχέση μεταξύ της απελευθέρωσης των τιμών και του δικτύ-ων διανομής με τη μείωση τιμών. Είμαστε δε από τις ελάχιστες χώρες που η τιμή των σκευασμάτων συνεχίζει να καθορίζεται α-πό το κράτος. Εννέα στις δέκα χώρες έχουν απελευθερώσει την τιμολόγηση, μάλιστα η Ελλάδα έχει νομοθετήσει τη σταδιακή α-πελευθέρωσή τους μετά το 2017, όπως έ-κανε και η Ιταλία.

Με την ευρύτερη χρήση των ΜΗΣΥΦΑ, στο πλαίσιο της αυτοφροντίδας, μεταξύ άλλων ωφελείται και εμμέσως η οικονομία, αφού δεν χάνονται εργατοώρες για την επίσκεψη σε γιατρό, αλλά και η άμεση πρόσβαση στο φάρμακο βοηθάει σε πολλές περιπτώσεις στην ταχύτερη αποκατάσταση της υγείας.

Ενισχύεται παράλληλα ο ρόλος του φαρ-μακοποιού, ενώ σημαντικά οφέλη υπάρχουν και για τα ασφαλιστικά ταμεία, αφού η δα-πάνη των ΜΗΣΥΦΑ καλύπτεται από τους πο-λίτες και όχι από την κοινωνική ασφάλιση.

Αντιθέτως, υπάρχουν και δυνητικοί κίν-δυνοι από την ευρεία χρήση των ΜΗΣΥΦΑ, καθώς αν δεν είναι εκπαιδευμένος και κα-λά πληροφορημένος ο ασθενής, μπορεί να επιλέξει λανθασμένο σκεύασμα, μπορεί η αυτοφροντίδα να καθυστερήσει τη συντα-γογραφούμενη θεραπεία ή να χρησιμοποι-ηθεί λάθος φάρμακο ή δόση, ενώ μπορεί και να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα.

Η ΕΣΔΥ εξέτασε «τι θα γίνει αν από την αρνητική λίστα πάρουμε το 50% των φαρ-μάκων και από τη θετική το 5% και τα πάμε στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ», ανέφερε ο καθη-γητής. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, το 42% των φαρμάκων από την αρνητική λί-στα και το 4,3% από τη θετική θα μπορού-σαν να ενταχθούν στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ. Ειδικά στη μεταφορά σκευασμάτων από τη θετική λίστα στα ΜΗΣΥΦΑ επωφελούνται σημαντικά τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς δεν πληρώνουν το κόστος του φαρμάκου και την επίσκεψη στον γιατρό.

Συμπέραναν, λοιπόν, πως από τη μείω-ση των ιατρικών επισκέψεων και τη μείω-ση της φαρμακευτικής δαπάνης μπορεί να υπάρξει ωφέλεια για τον ΕΟΠΥΥ (σε τιμές 2012) μεταξύ 100 και 200 εκατ. ευρώ, αν επεκταθεί η λίστα των ΜΗΣΥΦΑ στην Ελ-λάδα στα επίπεδα των άλλων χωρών. Βέ-βαια, με αυτήν την κίνηση ένα μέρος του κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης θα με-τακυλιστεί στους ασθενείς, ποσό που μπο-ρεί να κυμανθεί μεταξύ 15 και 120 εκατ. ευρώ, αλλά μπορεί να αντισταθμιστεί από τα χρήματα που θα γλυτώνουν από τις ε-πισκέψεις σε γιατρούς.

Γενικότερα, για την ελληνική οικονομία μπορούν να εξοικονομηθούν περίπου 150 εκατ. ευρώ από τη χρήση των ΜΗΣΥΦΑ, στα πρότυπα των Ευρωπαίων.

Η Ελλάδα δεν

χρησιμοποιεί τα ΜΗΣΥΦΑ

στον ίδιο βαθμό με τις

υπόλοιπες χώρες

Ν. Μανιαδάκης

3, 4. Δρ Ν. Μανιαδάκης, καθηγητής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και αναπληρωτής κοσμήτορας στην ΕΣΔΥ.

4

14

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

ΠΑΝΕΛ I: «Η αξία της αυτοφροντίδας διεθνώς και στην Ελλάδα ως πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας»

Την ανάγκη να αλλάξει συνολικά η κουλ-τούρα σχετικά με τα φάρμακα και τη διαχεί-ρισή τους, με στόχο τη βελτίωση των δεικτών υγείας του πληθυσμού, ανέδειξε ο Δημήτρι-ος Κούβελας, M.D., B.Pham, Ph.D, καθη-γητής Φαρμακολογίας και Κλινικής Φαρ-μακολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ.

Όπως είπε, ο γιατρός έχει την ευθύνη της συνταγογράφησης και της πορείας της υ-γείας του ασθενούς και οι φαρμακοποιοί, αν και δεν συνταγογραφούν, οφείλουν να διαφυλάττουν το κύρος της συνταγής, ώ-στε στο επίκεντρο να είναι ο ασθενής και η υγεία του. «Να βάλουμε στο κέντρο τον ασθενή και όχι ό,τι θα μας βόλευε ή ό,τι δείχνουν πιθανώς κάποιοι δείκτες» τόνισε χαρακτηριστικά.

Ο κύριος Κούβελας σημείωσε ότι στην Ελ-λάδα, δυστυχώς, πολλά φάρμακα εκλαμ-βάνονται ως ΜΗΣΥΦΑ, ενώ δεν θα έπρεπε να είναι, υπογραμμίζοντας ότι γι’ αυτό είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στη βελτίωση της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης του πληθυσμού για τη σωστή χρήση των φαρ-μάκων. «Ο φαρμακοποιός πρέπει να γίνει αγωγός υγείας, για να μην υπάρχει αλό-γιστη χρήση φαρμάκων, καθώς και η πύ-λη εισόδου του ασθενούς στο σύστημα υ-γείας, εντέλει ο φαρμακοποιός πρέπει να υποστεί μια μύηση στον επιστημονικό του ρόλο και να πάψει να είναι μεταφορέας κουτιών» κατέληξε.

Η αυτοφροντίδα προωθείται πλέον ως βασική παράμετρος δράσης στην Ευρώπη, καθώς ο ρόλος της έχει ανα-γνωριστεί τόσο σε οικονομικό όσο και

σε πολιτικό επίπεδο, όπως επεσήμανε ο Γιώργος Σαρελάκος, Market Access Manager, Association of European Self-Medication Industry.

«Πρόσφατα, μια ομάδα εργασίας της Ευ-ρωπαϊκής Επιτροπής αναγνώρισε το γεγο-νός ότι η αυτοφροντίδα συμβάλλει στη βιω-σιμότητα των συστημάτων υγείας και στην εξοικονόμηση των δημοσίων δαπανών, αλ-λά και σε ό,τι αφορά στην υγεία των ασθε-νών, έχει αναγνωριστεί ότι κατέχει κομβικό ρόλο στην παρακολούθηση και διαχείριση συγκεκριμένων διαγνωσμένων ασθενειών» είπε χαρακτηριστικά.

Ο κύριος Σαρελάκος εξήγησε πως η μετατόπιση που παρατηρείται από την ε-παγγελματική φροντίδα στην αυτοφροντί-δα ωθεί τις εθνικές αρχές σε αλλαγές στα πρωτοβάθμια συστήματα προσφοράς υπη-ρεσιών υγείας. «Για παράδειγμα, στην Ιτα-λία, υπάρχει ένα δίκτυο όπου το φαρμακείο δεν είναι απλά ένα σημείο πρόσβασης και κατανομής των ασθενών στις υπηρεσίες υ-γείας, αλλά και παροχής υπηρεσιών κα-θώς και παρακολούθησης στις φροντίδες που παρέχονται κατ’ οίκον. Το κράτος δι-ατηρεί έναν εποπτικό ρόλο σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, την τεχνολογία και την ποι-ότητα, χωρίς να εξαναγκάζεται οποιοσδή-ποτε φαρμακοποιός να εισέλθει σε αυτό το δίκτυο» πρόσθεσε.

Την ίδια ώρα, σε ό,τι αφορά την αγορά των ΜΗΣΥΦΑ, ο κλάδος επιδεικνύει αξιο-πρόσεκτη ανθεκτικότητα. «Παγκόσμια, υ-πήρξε μια αύξηση του 0,5% των ΜΗΣΥΦΑ ως προς τις συνολικές φαρμακευτικές πω-

Ο φαρμακοποιός

πρέπει να γίνει

αγωγός υγείας, για να

μην υπάρχει αλόγιστη

χρήση φαρμάκων

Δ. Κούβελας

5

15

λήσεις από το 2009 έως το 2014, αλλά και αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της ASGP, φαίνεται ότι σε 16 ευ-ρωπαϊκές χώρες τα ΜΗΣΥΦΑ είχαν διπλά-σιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τις συ-νολικές φαρμακευτικές πωλήσεις» τόνισε χαρακτηριστικά.

Τον ρόλο του φαρμακοποιού ως πραγ-ματικού συμβούλου υγείας, σε μια εποχή όπου υπάρχει σύγχυση ρόλων, συνεχείς αλλαγές πολιτικής στο φάρμακο και υπερ-επάρκεια στοιχείων, ανέδειξε με τη σειρά του ο Πέτρος Κασαρτζιάν, φαρμακοποιός-χημικός φαρμάκων και διευθύνων σύμβου-λος της PharmaQ.

Όπως σημείωσε, πολλές μελέτες αποδει-κνύουν ότι ο ασθενής περνάει περισσότερο χρόνο με τον φαρμακοποιό του παρά με τον γιατρό του, τη στιγμή που όλο και πε-ρισσότεροι ασθενείς αναζητούν πληροφό-ρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Όλα αυτά τα μέσα έχουν υπερπροσφορά στοι-χείων αλλά όχι πληροφόρηση. Τα πολλά στοιχεία, αν είναι όλα μαζί, δημιουργούν σύγχυση» είπε σχετικά, τονίζοντας ταυτό-χρονα ότι «ο φαρμακοποιός είναι ο μόνος επαγγελματίας υγείας που αφιερώνει πολύ από τον χρόνο του στον ασθενή, και μάλι-στα αμισθί, και είναι εκεί για να παρέχει πραγματικές υπηρεσίες υγείας και να τον συμβουλεύει ουσιαστικά πάνω στη φαρμα-κοθεραπευτική φροντίδα».

Στο πλαίσιο αυτό, ο κύριος Κασαρτζιάν υπογράμμισε την ανάγκη ύπαρξης συνεχι-ζόμενης φαρμακευτικής εκπαίδευσης του φαρμακοποιού και του προσωπικού του, τόσο σε επιστημονικά όσο και σε φαρμα-κολογικά θέματα, καθώς και σε θέματα ορθής επικοινωνίας, επισημαίνοντας πα-ράλληλα τον ρόλο που θα μπορούσαν να

διαδραματίσουν ο ΕΦΕΧ και ο ΠΣΒΑΚ στο θέμα αυτό.

Η ασυνέχεια που παρατηρείται σε επίπε-δο πολιτικής για το φάρμακο και η απου-σία επιστημονικής τεκμηρίωσης για τη μία ή την άλλη πολιτική επιλογή απασχόλησαν κυρίως τον Δρα Νίκο Μανιαδάκη, καθηγη-τή στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Υ-πηρεσιών Υγείας και αναπληρωτή κοσμή-τορα στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

«Λείπει ένα σοβαρό think tank, που να έ-χει και σοβαρή σχέση με την πολιτική ηγε-σία. Επίσης, συχνά οι πολιτικοί δεν μιλούν με ειλικρίνεια και δεν εξηγούν τους λόγους για τους οποίους κάποιες αποφάσεις είναι σωστές. Πολλές φορές λοιπόν, η συζήτηση για το θέμα των ΜΗΣΥΦΑ δεν είναι ουσια-στική, παρά συναισθηματική και επιφανει-ακή» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Όπως υποστήριξε περαιτέρω ο κύριος Μανιαδάκης, τη στιγμή που η χώρα μας έχει τους πιο δυσαρεστημένους πολίτες υ-γειονομικών υπηρεσιών στην Ευρώπη, όσοι κάνουν χρήση αυτοθεραπείας είναι πιο ευ-χαριστημένοι. «Πρέπει να δούμε τα πράγ-ματα ολιστικά, δηλαδή ναι μεν πληρώνεις το φάρμακο (σ.σ. το ΜΗΣΥΦΑ), αλλά θα πρέπει να το συγκρίνεις με τη συμμετοχή που έχεις όταν το συνταγογραφεί γιατρός, το πραγματικό κόστος της συνταγογράφη-σης που είναι το κόστος της επίσκεψης συν το κόστος του χρόνου, κ.λπ.» τόνισε σχετι-κά, συμπληρώνοντας ότι χρειάζεται αλλαγή κουλτούρας για τα ΜΗΣΥΦΑ. Όπως σημεί-ωσε βέβαια, προκειμένου η αυτοθεραπεία να προάγει την υγεία, θα πρέπει να πλη-ρούνται ορισμένες βασικές συνθήκες: ο α-σθενής να είναι καλά πληροφορημένος και ο φαρμακοποιός να διεκπεραιώνει σωστά τον ρόλο του.

5, 6. Π. Κασαρτζιάν, φαρμακοποιός-χημικός φαρμάκων και διευθύνων σύμβουλος της PharmaQ, Γ. Σαρελάκος, market access manager, Association of European Self-Medication Industry, Ν. Μανιαδάκης, καθηγητής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και αναπληρωτής κοσμήτορας στην ΕΣΔΥ, Δ. Κούβελας, M.D., B.Pham, Ph.D, καθηγητής Φαρμακολογίας και Κλινικής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ.

6

Ομάδα εργασίας της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

αναγνώρισε ότι η αυτοφροντίδα

συμβάλλει στη βιωσιμότητα των

συστημάτων υγείας και στην

εξοικονόμηση των δημοσίων

δαπανών

Γ. Σαρελάκος

16

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Κωνσταντίνος ΠεραντζάκηςΦαρμακοποιός, MSc Κλινικής Φαρμακευτικής, εξειδίκευση Φαρμακευτικής Φροντίδας, μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ

Τη μετατόπιση του κέντρου βάρους της φαρμακευτικής πρακτικής σε μια πιο «α-σθενοκεντρική» κατεύθυνση περιέγραψε ο Κ. Περαντζάκης, μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ.

Όπως εξήγησε, βασική προϋπόθεση για κατάλληλη επικοινωνία με τον ασθενή εί-ναι ο χώρος, η ευρύτερη διαρρύθμιση του φαρμακείου. Ο χώρος του φαρμακείου πρέ-πει να τροποποιηθεί κατάλληλα, ώστε να υπάρχει και ένα σημείο που θα επιτρέπει την πιο προσωπική επικοινωνία του φαρ-μακοποιού με τον ασθενή. Ακόμη και η το-ποθέτηση των προϊόντων (merchandising) πρέπει να διαφοροποιηθεί, μετατοπίζοντάς τα χωροταξικά, ομαδοποιώντας τα ανά πά-θηση. Πλέον, η προσπάθεια επικεντρώνε-ται όχι στην πώληση και στην αύξηση του μεριδίου αγοράς του προϊόντος, αλλά στη διακριτική προσέγγιση, με στόχο το πρό-βλημα του ασθενούς.

Η τοποθέτηση των προϊόντων υπό μία επι-κεφαλίδα, π.χ. του πονοκεφάλου, προσκα-λεί τον ασθενή να μιλήσει για το πρόβλη-μά του και να ψάξει εναλλακτικές. «Σκοπός μας πια στο φαρμακείο δεν είναι να που-λήσουμε στην καλύτερη τιμή το προϊόν ή να το προβάλουμε καλύτερα για να πωλη-θεί ευκολότερα, αλλά να προβάλουμε την πάθηση, το πρόβλημα υγείας και να ανα-πτύξουμε τις συνθήκες για τη συζήτηση και την επικοινωνία με τον ασθενή» σημείωσε ο κύριος Περαντζάκης.

Ωστόσο, το πιο δύσκολο κομμάτι στο σύγ-χρονο φαρμακείο είναι ο χρόνος. Ο φαρ-μακοποιός έχει ελάχιστο χρόνο, απασχο-λείται με πολλά πράγματα ταυτόχρονα, όπως η γραφειοκρατία, η τιμολόγηση, η διαχείριση του προσωπικού. Ο χρόνος για να κερδηθεί, πέραν της μηχανογράφησης και της τεχνολογίας, πρέπει να διεξαχθεί μια συζήτηση για το κατά πόσο μπορούν τα φαρμακεία να αντεπεξέλθουν. Είτε με την προσθήκη προσωπικού, που έχει κό-στος, είτε με συνεργασίες με άλλους φαρ-μακοποιούς.

Ο τρίτος πόρος που χρειάζεται το φαρ-μακείο είναι οι γνώσεις. «Ο φαρμακοποι-ός έχει επαρκέστατες γνώσεις, αυτό που του λείπει, ίσως, είναι η συστηματοποίη-σή τους, όχι μόνο για το προϊόν αλλά και για τη διαχείριση των ασθενών», ανέφερε.

Οι γνώσεις επί του προϊόντος του ίδιου είναι πολύ σημαντικές, όπως και των δια-δικασιών, ενώ απαραίτητη είναι η σωστή επικοινωνία αυτών στον ασθενή και όλα έ-χουν στόχο την ασφάλεια, σύμφωνα με τον κύριο Περαντζάκη.

Τέλος, σημαντική παράμετρος είναι και η διάθεση του φαρμακοποιού, που σχετί-ζεται με την αλλαγή του μοντέλου προς το ασθενοκεντρικό.

Η αλλαγή της διάθεσης μπορεί να επι-τευχθεί, ίσως, με βιωματικά σενάρια, σύμ-φωνα με τα οποία θα βρεθεί στον ρόλο του ασθενούς, ώστε να αντιληφθεί τους κινδύ-νους αλλά και τους πιθανούς τρόπους α-ντίδρασής του.

Η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικής Πρακτικής διαμόρφωσε ένα πρωτόκολλο διάθεσης φαρμάκων αυτοθεραπείας, που σχετίζεται κατά πολύ με έναν συγκεκριμένο αλγόριθμο. Αυτός ο αλγόριθμος επιτρέπει

Το επίκεντρο της

φαρμακευτικής πρακτικής

παύει να είναι το προϊόν,

αλλά η πρακτική είναι

ασθενοκεντρική

Κ. Περαντζάκης

7

17

τη διαχείριση του ασθενούς με μια σειρά ερωτήσεων που βοηθάει στο να φτάσουν στην ουσία, που είναι η λύση του προβλή-ματός του. Ουσιαστικά, καταφέρνει να χρη-σιμοποιήσει τις γνώσεις του φαρμακοποι-ού και με απλές ερωτήσεις να εκμαιεύσει πολύ σημαντικές πληροφορίες για την πο-ρεία του προβλήματος του ασθενούς και να παραπέμψει στον γιατρό, που είναι και ο υπεύθυνος για τις παθολογίες και τη διά-γνωση της πάθησης.

Ωφέλεια από τη διαχείριση της αυτοθε-ραπείας στο φαρμακείο υπάρχει και για τον γιατρό, αφού αφαιρείται ένας μεγά-λος φόρτος εργασίας περιπτώσεων που δεν απαιτούν την επίσκεψη σε ιατρείο. Σε αρκετές δε περιπτώσεις, ο φαρμακοποι-ός μπορεί να παραπέμψει στον κατάλλη-λο ειδικό γιατρό.

Για το ίδιο το φαρμακείο, εκτός από τις πωλήσεις του προϊόντος, επωφελεί-ται και από τη διαχείριση των ασθενών, οι οποίοι εκτιμούν περισσότερο τον ρόλο του φαρμακοποιού και το συγκεκριμένο φαρμακείο.

Η φαρμακευτική εταιρεία, από την πλευρά της, επωφελείται σημαντικά από τη σωστή διάθεση του προϊόντος, αφού και ο ασθε-νής μένει ικανοποιημένος από το φάρμα-κο, αποκτώντας θετική σχέση με το προϊόν και την εταιρεία.

Παράλληλα, κέρδος υπάρχει και για το σύστημα υγείας, αφού αν η αυτοφρο-ντίδα «πάρει λάθος δρόμο», όπως χαρα-κτηριστικά είπε ο κύριος Περαντζάκης, μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση και σε επιβάρυνσή του, σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Ο ίδιος ο ασθενής καταφέρνει να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής και υγείας.

Πάνελ II: «Ο ρόλος του φαρμακοποιού στην αυτοφροντίδα και στη διάθεση ΜΗΣΥΦΑ»

Η συζήτηση για την απελευθέρωση του καναλιού διάθεσης των ΜΗΣΥΦΑ, σε συν-δυασμό με την ειλημμένη απόφαση για την απελευθέρωση της τιμής τους από το 2017, κυριάρχησε στη 2η Στρογγυλή Τρά-πεζα του Συνεδρίου.

Την πλήρη αντίθεση των φαρμακοποιών σε αυτό το ενδεχόμενο εξέφρασε ο Κωνστα-ντίνος Λουράντος, πρόεδρος του Πανελλήνι-ου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ). Όπως είπε, με βάση τη διεθνή εμπειρία, αλλά και σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς, η τιμή των ΜΗΣΥΦΑ θα αυξηθεί άπαξ και θα απελευθερωθεί το κανάλι διανομής, ενώ απέρριψε το επιχείρημα περί διασποράς των σημείων πρόσβασης, υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα έχει σήμερα 9.850 φαρμα-κεία (12.000 προ κρίσης). «Η κυβέρνηση αυτήν τη στιγμή σύρεται πίσω από τεράστια συμφέροντα. Θα κερδίσει η διαφήμιση, τα κανάλια, τα σουπερμάρκετ, θα κερδίσει η βιομηχανία» τόνισε ο πρόεδρος του ΠΦΣ, σημειώνοντας τον μειωμένο κατά 80% τζί-ρο της διαφήμισης στα ΜΜΕ, αλλά και την πρόθεση της κυβέρνησης να επιβάλει νέο clawback στη φαρμακοβιομηχανία, η ο-ποία θα πρέπει από κάπου να ρεφάρει τις απώλειες στα κέρδη της.

Ο κύριος Λουράντος επεσήμανε πως οι πολίτες θα επιβαρυνθούν περαιτέρω κι α-πό τη σταδιακή αύξηση του όγκου των ΜΗ-ΣΥΦΑ, αφού στη συγκεκριμένη λίστα μπαί-νουν φάρμακα που δεν αποζημιώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Μάλιστα, εκτίμησε ότι σε περίπτωση ανεξέλεγκτης πώλησης θα τε-

7. Κ. Περαντζάκης, φαρμακοποιός, M.Sc Κλινικής Φαρμακευτικής, εξειδίκευση Φαρμακευτικής, μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ.

8. Κ. Λουράντος, πρόεδρος του ΠΦΣ, Κ. Περαντζάκης, φαρμακοποιός, M.Sc Κλινικής Φαρμακευτικής, εξειδίκευση Φαρμακευτικής Φροντίδας, μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, Β. Σερέτης, αντιπρόεδρος του ΕΦΕΧ και διευθύνων σύμβουλος της Olvos Science.

8

18

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

θεί σε κίνδυνο και η υγεία των ανθρώπων. «Στη Σουηδία, στην Αμερική και στην Κύ-προ, που ήμουν πρόσφατα, η αυτοθερα-πεία πάει πάλι στα φαρμακεία, διότι γέμι-σαν τα νοσοκομεία από παρενέργειες των φαρμάκων, αυτών που λέμε μη συνταγο-γραφούμενα», καταλήγοντας πως «βάζουμε στο τραπέζι κάτι που δεν είναι προς όφελος της Ελλάδας, απλά για να φύγει μια δαπά-νη από την τσέπη του ΕΟΠΥΥ».

Καθησυχαστικός σε ό,τι αφορά το κανά-λι διάθεσης των ΜΗΣΥΦΑ εμφανίστηκε από την πλευρά του ο Βασίλης Σερέτης, αντιπρό-εδρος του ΕΦΕΧ και διευθύνων σύμβουλος της Olvos Science. «Η βιομηχανία δεν έχει κανένα κέρδος από το να αλλάξει το κανά-λι. Άλλωστε, σε χώρες που έφυγαν τα φάρ-μακα και πήγαν στα outlets, όπως στην Αυ-στραλία και στην Ιταλία, τα μερίδα αγοράς είναι αστεία» υπογράμμισε χαρακτηριστι-κά, σημειώνοντας επίσης ότι στη χώρα μας δεν προκύπτει κανένα θέμα προσβασιμό-τητας λόγω διασποράς των φαρμακείων.

Ο κύριος Σερέτης δήλωσε παράλληλα σίγουρος για τη διεύρυνση της αγοράς των ΜΗΣΥΦΑ, εξαιτίας της αδυναμίας του συστή-

ματος κοινωνικής ασφάλισης να καλύψει τις δαπάνες. «Αυτήν τη στιγμή, ο ΕΟΠΥΥ έ-χει ανάγκες 2,5 δισ. και έχει πόρους 2 δισ., και μέσα σε αυτό βάλτε και τους ανασφά-λιστους. Λέει, ελάτε φαρμακοβιομηχανία και φαρμακοποιοί δώστε μου clawback, δώστε ή πάρτε rebate και προσπαθεί να βγάλει το budget. Μέσα σε αυτό το κομμά-τι μπαίνει και η λογική της ανάπτυξης της αυτοθεραπείας, η οποία σε όλο τον κόσμο έχει συμβάλει στην οικονομία του ασφαλι-στικού συστήματος, γι’ αυτό και θεωρείται ακρογωνιαίος λίθος» είπε σχετικά.

Ο αντιπρόεδρος του ΕΦΕΧ ανέδειξε πα-ράλληλα τον αναντικατάστατο ρόλο του φαρμακοποιού ως συμβούλου ΠΦΥ και του ελληνικού φαρμακείου ως νομικής ο-ντότητας, επισημαίνοντας πως η βιομηχα-νία επιθυμεί να ελέγχονται τα προϊόντα της από τις αρμόδιες αρχές μέσω νομίμως λει-τουργούντων φαρμακείων και τα φάρμα-κά της να διακινούνται από το χέρι ειδικών επιστημόνων. «Τότε μόνο νιώθουμε σίγου-ροι ότι το προϊόν μας θα πάει σωστά στον πελάτη, στον ασθενή και νιώθουμε και σί-γουροι ότι κι εμείς μπορούμε να κάνουμε

Στη Σουηδία, στην

Αμερική και στην Κύπρο,

που ήμουν πρόσφατα, η

αυτοθεραπεία πάει πάλι

στα φαρμακεία

Κ. Λουράντος

9

10

19

σωστά τη δουλειά μας σε περίπτωση ανά-κλησης ή οτιδήποτε άλλο» είπε σχετικά, α-ναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη θέληση της βιομηχανίας να επενδύσει στην επιμόρφω-ση του φαρμακοποιού.

Τα αδιέξοδα για έναν φαρμακοποιό που εργάζεται ως υπάλληλος σε σουπερμάρ-κετ θέλησε να αποτυπώσει από την πλευ-ρά του ο Κωνσταντίνος Ο. Περαντζάκης, φαρμακοποιός (Πανεπιστήμιο Αθηνών), M.Sc Κλινικής Φαρμακευτικής (Πανεπι-στήμιο Αθηνών), εξειδίκευση Φαρμακευτι-κής Φροντίδας (Πανεπιστήμιο Minnesota), μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, δίνο-ντας έμφαση στον επιστημονικό ρόλο του φαρμακοποιού.

Όπως υποστήριξε, πρόκειται για ένα ξε-περασμένο μοντέλο, που αναιρεί την οικο-νομική αυτοτέλεια του φαρμακοποιού, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με απόλυση αν δεν κάνει συγκεκριμένες πωλήσεις, στερώ-ντας του παράλληλα τη δυνατότητα να λει-τουργήσει ως πραγματικός σύμβουλος υγεί-ας του ασθενούς. «Πολλές φορές έχει μπει κάποιος στο φαρμακείο μου, μου έχει ζη-τήσει ένα προϊόν και τον έχω αποτρέψει να το πάρει. Δεν έχει πάρει τίποτα, με έχει ευ-χαριστήσει και παρόλα αυτά ο άνθρωπος αυτός ξανάρθε, γιατί μπορεί να με εμπι-στευτεί σε πιο σοβαρά θέματα υγείας που τον απασχολούν. Δεν μπορώ να φανταστώ έναν φαρμακοποιό που είναι σε έναν άλ-λο εμπορικό χώρο, όπου δεν θα προωθή-σει ένα προϊόν, κι αυτό θα θεωρηθεί λόγος απόλυσης. Υπάρχουν δηλαδή σχέσεις που δυσκολεύουν πολύ. Στην Αμερική, πολλές φορές, έχουν υπάρξει και δικαστήρια γι’ αυτό» είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνο-ντας ότι το φάρμακο είναι επικίνδυνο όταν δεν δίνεται υπεύθυνα.

OTC Survey in Greece 2015

Πασχάλης ΤεμεκενίδηςΔιευθυντής ερευνών, Παλμός Ανάλυσις ΕΠΕ

«Ο κόσμος έχει πλήρη σύγχυση για το ποια σκευάσματα ανήκουν στα ΜΗΣΥΦΑ. Το πώς εννοεί το εν λόγω φάρμακο η αγο-ρά και πώς οι καταναλωτές είναι ενδεχομέ-νως κάτι εντελώς διαφορετικό», τόνισε κατά την παρουσίαση της 1ης συνδρομητικής έ-ρευνας, με θέμα: «OTC Survey in Greece 2015», ο Π. Τεμεκενίδης, διευθυντής ερευ-νών της Παλμός Ανάλυσις ΕΠΕ.

Σύμφωνα με την πανελλαδική έρευνα, που αποτυπώνει την καταναλωτική συμπε-ριφορά γύρω από τα OTC σκευάσματα, οι Έλληνες επισκέπτονται το φαρμακείο περί-που 25 φορές τον χρόνο, κυρίως για την ε-κτέλεση μιας συνταγής ή για την αγορά στα-θερών φαρμάκων (68%), αλλά και για την αγορά μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (52%), το 17% για να αγοράσει μη φαρμα-κευτικά σκευάσματα, το 7% για να λάβει κάποια συμβουλή από τον φαρμακοποιό.

Ένα ενδιαφέρον δεδομένο της έρευνας αποκαλύπτει πως η ηλικιακή ομάδα που ε-πισκέπτεται τα φαρμακεία περισσότερο εί-ναι η νεότερη (16-34 ετών). Μάλιστα, είναι η ίδια ηλικιακή ομάδα που επισκέπτεται το φαρμακείο κυρίως για την αγορά ΜΗΣΥ-ΦΑ (58%), με την ηλικιακή ομάδα των 35-54 ετών να ακολουθεί (56%). Σε ό,τι αφορά τα μη φαρμακευτικά προϊόντα, η προτίμη-ση των δύο ηλικιακών ομάδων περιορίζε-ται στο 21%.

Συγκεκριμένα, η συντριπτική πλειοψη-

9. Β. Αγγουρίδη, αρχισυντάκτρια του περιοδικού Ph.B, Κ. Λουράντος, πρόεδρος του ΠΦΣ, Κ. Περαντζάκης, φαρμακοποιός, M.Sc Κλινικής Φαρμακευτικής, εξειδίκευση Φαρμακευτικής Φροντίδας, μέλος του ΦΣΑ και του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, Β. Σερέτης, αντιπρόεδρος του ΕΦΕΧ και διευθύνων σύμβουλος της Olvos Science.

10. Η αίθουσα του Συνεδρίου στη διάρκεια της συζήτησης του Πάνελ ΙΙ.

11. Π. Τεμεκενίδης, διευθυντής ερευνών, Παλμός Ανάλυσις ΕΠΕ.

11

20

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

φία των ερωτηθέντων δηλώνει ότι πάει στο φαρμακείο για να αγοράσει αναλγητικά και αντιπυρετικά (93%), το 62% για φάρ-μακα παθήσεως ρινός, το 59% για αναλ-γητικά gel-αλοιφές. Ακολουθούν τα φάρ-μακα παθήσεων στοματοφάρυγγα (58%), τα φάρμακα τοπικών λοιμώξεων-δερματο-λογικά (39%), τα φάρμακα πεπτικού συστή-ματος (34%), ενώ το 30% δηλώνει ότι πάει στο φαρμακείο για τα συμπληρώματα δια-τροφής-βιταμίνες.

Αναφορικά με τη συχνότητα της χρήσης, η έρευνα έδειξε πως, για παράδειγμα στα αναλγητικά-αντιπυρετικά, το 43% του πλη-θυσμού άνω των 16 ετών δηλώνει ότι χρη-σιμοποιεί ένα τέτοιο σκεύασμα τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Αντίστοιχα, το 38% λαμ-βάνει συμπληρώματα διατροφής μία φορά τον μήνα, το 37% φάρμακα του πεπτικού, το 28% αναλγητικά gel, αλοιφές, κ.ο.κ.

Η έρευνα αναφέρει ακόμη ότι το 54% αγοράζει κάποιο OTC μετά από σύσταση γιατρού, το 30% από προσωπική εμπειρία και το υπόλοιπο 30% μετά από σύσταση φαρμακοποιού. Οι γυναίκες φαίνεται πως δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους γιατρούς, αφού το 56% αυτών απευθύνε-ται σε αυτούς για να πάρει OTC, σε αντί-θεση με το 30% που ζητάει τη γνώμη του φαρμακοποιού.

Σε σχέση με τη συνέπεια των καταναλω-τών, χρησιμοποιώντας case study με συγκε-κριμένο φάρμακο για το πεπτικό, προκύ-πτει ότι 1,150 εκατ. ανθρώπων που ανήκουν στους λεγόμενους “heavy users”, οι οποίοι το αγόρασαν έστω και μία φορά στο παρελ-θόν, και αγοράζουν τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, και οι οποίοι πρέπει να αποτε-λούν το target group, μόλις οι μισοί (54%) το αναγνωρίζουν, ενώ θετική γνώμη έχει

το 34%. «Η επικοινωνία του συγκεκριμένου σκευάσματος έχει σε μεγάλο βαθμό αστο-χήσει» συμπέρανε ο κύριος Τεμεκενίδης.

Ειδικότερα σε όσους λαμβάνουν τα φάρ-μακα (users), ο ρόλος του γιατρού στη λή-ψη της απόφασης αγοράς του OTC ανα-βαθμίζεται περαιτέρω (60%), για να ανέλθει στο 63% για τους συχνούς χρήστες (heavy users). Αντίστοιχα, η σύσταση του φαρμα-κοποιού ανέρχεται στο 35% και το 32%, ε-νώ από το 7% όπου διαμορφώνεται ο ρό-λος της τιμής στον γενικό πληθυσμό, σε χρήστες και συχνούς χρήστες, ανέρχεται σε 10% και 13% αντίστοιχα.

Ο κόσμος έχει πλήρη

σύγχυση για το ποια

σκευάσματα ανήκουν στα

ΜΗΣΥΦΑ

P. Τεμεκενίδης

12

21

« Ανάλυση αγοράς καταναλωτικών σκευασμάτων στο ελληνικό φαρμακείο»

Αλέξης ΚύρηςΕngagement manager, Consulting and Technology, της IMS Health

Την εικόνα της αγοράς των καταναλωτι-κών σκευασμάτων στο ελληνικό φαρμακείο, όπως την έχει καταγράψει η IMS Health, περιέγραψε ο Αλέξης Κύρης, engagement manager της εταιρείας.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η συνολική α-γορά φαρμακείου έχει σημαντική πτώση, που υπολογίζεται σε 8% σε αξία κατά μέσο όρο, ανά έτος, και η οποία προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τα συνταγογραφούμενα φάρμακα (-10,4% κατά μέσο όρο ετησίως). Αντιθέτως, αύξηση κατά 6,4% καταγράφει το κομμάτι της αγοράς που αντιστοιχεί στα OTC, με ή χωρίς κουπόνι.

«Η σημαντική πτώση του τζίρου του συ-νταγογραφημένου φαρμάκου και η αύξη-ση του OTC δεν οφείλεται τόσο στη μετα-βολή των όγκων, που καταγράφουν πτώση 1,8% και 1,5% αντίστοιχα, ετησίως» υπο-γράμμισε ο κύριος Κύρης, τονίζοντας πως οι διαφοροποιήσεις στην αξία ήταν σημα-ντικότερες. Η δραματική μείωση της φαρ-μακευτικής δαπάνης των αποζημιούμενων φαρμάκων έχει έρθει κυρίως από τη μείω-ση στις τιμές, η οποία κατά μέσο όρο είναι 9% κατ’ έτος. Σε αντιδιαστολή με το κομμά-τι των ΜΗΣΥΦΑ, όπου παρατηρείται μεσο-σταθμική αύξηση κατά 8% ετησίως. «Αυτό δεν σημαίνει ότι αυξήθηκαν αναγκαστικά οι τιμές. Άλλαξε και το μείγμα των σκευα-σμάτων που πωλείται στις επιμέρους κατη-γορίες» σημείωσε.

Στην Ελλάδα, η διείσδυση των γενοσήμων είναι χαμηλότερη συγκριτικά με άλλες χώ-ρες, καθώς κυμαίνεται στο 17%. Ωστόσο, υπάρχουν δραστικές ουσίες όπου η διείσ-δυση των γενοσήμων είναι αρκετά υψηλή και αγγίζει το 45%.

Αντίστοιχα, σε δραστικές ουσίες που έ-πεσαν εκτός πατέντας τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι κατά περίπτωση, επίσης, η διείσδυση μπορεί να είναι πολύ δυναμι-κή, ενώ για τα φάρμακα της αρνητικής λίστας παρατηρείται μια συνεχής πτώση του τζίρου.

Ωστόσο, θετική ήταν η επίδραση στους τζίρους των σκευασμάτων που πέρασαν α-

πό την αρνητική λίστα στα ΜΗΣΥΦΑ. Ο ετήσιος τζίρος της αγοράς, σε χον-

δρικές τιμές, εκτιμάται στα 820 εκατ. ευ-ρώ, με μια σημαντική ανάπτυξη τον τε-λευταίο χρόνο, και στην οποία τέσσερις βασικές κατηγορίες συνεισφέρουν περί-που το 40% των πωλήσεων. «Πόνος, κρυ-ολόγημα και βιταμίνες έχουν σημαντική ανάπτυξη και συνεισφορά, με τα προϊό-ντα ομορφιάς να αποτελούν εξίσου έναν μοχλό ανάπτυξης του φαρμακείου», σύμ-φωνα με τον κύριο Κύρη.

Γενικά, τα ΜΗΣΥΦΑ εκπροσωπούν το 25% του τζίρου του φαρμακείου και σε ε-πίπεδο κερδοφορίας καλύπτουν το 29%. Η μέση τιμή τους είναι χαμηλότερη από τα άλλα φάρμακα, ανά τεμάχιο, με ση-μαντικά υψηλότερη διείσδυση των νέων σκευασμάτων. Βέβαια, «στην ελληνική α-γορά υπάρχουν φαρμακεία πολλών δι-αφορετικών ταχυτήτων» παραδέχθηκε ο κύριος Κύρης.

Σε ό,τι αφορά τη συνεισφορά των ΜΗ-ΣΥΦΑ σε τζίρο στα φαρμακεία, αυτή δια-μορφώνεται στο 16,7% και το 19,3% σε μι-κρά και μεσαία φαρμακεία, αντίστοιχα, ενώ εκτινάσσεται στο 30,6% στα μεγάλα φαρμακεία, με παρόλα αυτά ένα μεγά-λο εύρος τιμών ακόμη και σε αυτά τα πο-σοστά τζίρων, σύμφωνα με την καταγρα-φή της IMS.

Ο υψηλός τζίρος για τα φαρμακεία συ-σχετίζεται και με τη διάθεση ακριβότερων προϊόντων, αλλά και με τη διάθεση νέων προϊόντων (5% τα ΜΗΣΥΦΑ). «Οι μισές α-ποδείξεις του φαρμακείου έχουν μόνο συ-νταγογραφούμενο, αλλά 1 στις 3 έχει και καταναλωτικό προϊόν. Το cross-selling εί-ναι πάντα μια ευκαιρία» σημείωσε ο κύ-ριος Κύρης.

12. Π. Τεμεκενίδης, διευθυντής ερευνών, Παλμός Ανάλυσις ΕΠΕ.

13. Α. Κύρης, engagement manager, Consulting and Technology, IMS Health.

13

Θετική ήταν η επίδραση

στους τζίρους των

σκευασμάτων που πέρασαν

από την αρνητική λίστα στα

ΜΗΣΥΦΑ

Α. Κύρης

22

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Γεώργιος ΔόκιοςΓενικός διευθυντής του ΕΦΕΧ

O Σύνδεσμος Εταιρειών Φαρμάκων Ευ-ρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ) υπηρετεί την ανάπτυ-ξη της αυτοθεραπείας της χώρας ως μοχλό της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, τόνι-σε κατά την ομιλία του ο γενικός διευθυ-ντής, Γ. Δόκιος.

Ο ΕΦΕΧ εκπροσωπεί τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην έρευνα, παρα-γωγή και διανομή ΜΗΣΥΦΑ, συμπληρω-μάτων διατροφής, ιατροτεχνολογικών και ομοιοπαθητικών προϊόντων στην Ελλάδα, ενώ έχει ως μέλη του εθνικές και πολυε-θνικές φαρμακευτικές εταιρείες.

Όπως ανέφερε ο κύριος Δόκιος, πέραν της ανάδειξης, ανάπτυξης και προώθη-σης της αυτοφροντίδας σε βασικό μοχλό της ΠΦΥ και της Δημόσιας Υγείας, μέσα από την ορθή και υπεύθυνη ενημέρωση του κοινού, στόχοι του συνδέσμου είναι η συνεχής ενίσχυση της προσφοράς ασφα-λών, αποτελεσματικών και καινοτόμων φαρμάκων, που συμβάλλουν στην υγεία και την ευημερία των πολιτών, καθώς και η ενδυνάμωση του ρόλου του φαρμακο-ποιού ως σημαντικού και απαραίτητου συμβούλου υγείας.

Τα ΜΗΣΥΦΑ, σύμφωνα με τον γενικό δι-ευθυντή του ΕΦΕΧ, αντιπροσωπεύουν το 21% των πωλήσεων σε συσκευασίες της εξωνοσοκομειακής αγοράς φαρμάκων στην Ελλάδα».

Στην Ευρώπη, η μισή φαρμακευτική α-γορά σε συσκευασίες αφορά στα ΜΗΣΥΦΑ, που σε πωλήσεις είναι μόνο στο 16%. Στην Ελλάδα, το 21% της αγοράς σε συσκευα-σίες αντιστοιχεί στα σκευάσματα αυτά, που μεταφράζεται σε 11% σε πωλήσεις.

Πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι η αγορά των ΜΗΣΥΦΑ εξοικονομεί ετησί-ως 102 δισ. δολ. στο σύστημα υγείας, ενώ για κάθε 1 δολ. που δίνεται για την αγορά προϊόντων ΜΗΣΥΦΑ εξοικονομούνται 7 για το σύστημα υγείας.

Αντίστοιχα, μελέτη της AESGP σε 7 χώ-ρες της Ευρώπης έδειξε πως με τη μετα-φορά ενός 5% συνταγογραφούμενων φαρ-μάκων στα ΜΗΣΥΦΑ, το συνολικό όφελος για την κοινωνική ασφάλιση ανέρχεται σε 16 δισ. ευρώ.

Στη Βρετανία, 51 εκατ. επισκέψεις τον χρόνο ή το 18% του συνολικού φόρτου ερ-γασίας των γιατρών αφορούν ήπιες ασθέ-νειες. Γράφονται 52.000.000 συνταγές, που κοστίζουν συνολικά στο NHS 1,8 δισ. λίρες, ενώ ο γιατρός αφιερώνει σε τέτοια περιστα-τικά μία ώρα ημερησίως.

Η ανάπτυξη της αυτοφροντίδας θα μετα-φραστεί σε αυξημένα έσοδα, ελάφρυνση της φαρμακευτικής δαπάνης, επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας, ευκαιρίες ανάπτυξης για τα φαρμακεία και αποσυμφόρηση του ΕΣΥ, τόνισε ο κύριος Δόκιος και αναφέρ-θηκε και στο «κέρδος» του πολίτη, δηλαδή την ανακούφιση των συμπτωμάτων ή και τη θεραπεία, τις λιγότερες χαμένες εργα-τοώρες, τη μικρότερη δαπάνη από την ια-τρική επίσκεψη και συνταγή και την από-κτηση πολύτιμων γνώσεων για την Υγεία και το φάρμακο.

«Τα ΜΗΣΥΦΑ πρέπει να πωλούνται απο-κλειστικά διά χειρός φαρμακοποιού από τα νομίμως λειτουργούντα φαρμακεία» τό-νισε ο κύριος Δόκιος, αναδεικνύοντας τον ρόλο του φαρμακοποιού.

Τα ΜΗΣΥΦΑ

αντιπροσωπεύουν το

21% των πωλήσεων

σε συσκευασίες της

εξωνοσοκομειακής

αγοράς φαρμάκων στην

Ελλάδα

Γ. Δόκιος

14

23

Πάνελ ΙΙΙ«Προτεραιότητες και ευκαιρίες ανάπτυξης της αγοράς ΜΗΣΥΦΑ στην Ελλάδα»

Οι παράμετροι που υπεισέρχονται στην αντιμετώπιση των OTCs ως καταναλωτικών προϊόντων, ως κοινωνικών αγαθών, αλλά και ως προϊόντων των οποίων η μη σωστή χρήση επιφέρει πιθανά σοβαρές συνέπει-ες στην υγεία των ανθρώπων, καθώς επί-σης και η ανάγκη ρύθμισης της αγοράς, αλλά και το ανεκμετάλλευτο πλεονέκτημα της Ελλάδας στα φυτικά προϊόντα αυτής της κατηγορίας, απασχόλησαν τους καλεσμέ-νους στο 3ο Στρογγυλό Τραπέζι.

Τη σχέση της ανάπτυξης της λεγόμε-νης αυτοφροντίδας με την αποσυμφόρη-ση του εθνικού συστήματος υγείας και την ανάπτυξη της οικονομίας εν γένει ανέδει-ξε ο Γεράσιμος Κοσμάτος, πρόεδρος του Συνδέσμου ΕΦΕΧ και managing director South East Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer, σημειώνοντας ότι στην Ελλάδα το κομμάτι αυτό αντιπροσωπεύει το 16-17% του συνόλου των φαρμακευτι-κών προϊόντων, με τεράστιο όγκο αλλά μικρή αξία.

Όπως είπε, το 40-50% των προϊόντων που είναι στην αρνητική λίστα φαρμάκων (μη αποζημιούμενα) μπορούν να γίνουν OTC, μειώνοντας το κόστος της υγείας κατά 90-150 εκατ. ευρώ και αυξάνοντας παράλλη-λα τον τζίρο των 30-40 εταιρειών (ελληνικών και πολυεθνικών) που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα ή και σε αυτόν τον το-μέα στην Ελλάδα. «Σε μια οικονομία που βάλλεται, νομίζω ότι κάποιος πρέπει να γραπωθεί από ευκαιρίες εξέλιξης. Ο νό-μος που άλλαξε πέρυσι, έτσι όπως είναι, έχει φέρει ανάπτυξη γύρω στο 10-15%, ό-

ταν όλες οι άλλες κατηγορίες πέφτουν πα-ντού. Άρα, έχουμε κάνει το πρώτο σωστό βήμα» τόνισε σχετικά.

Ο κύριος Κοσμάτος ζήτησε παράλλη-λα να θεσπιστεί ένα κανονιστικό πλαίσιο από τον ΕΟΦ σε συνεργασία με τις επι-χειρήσεις του κλάδου, το οποίο θα ελέγ-χει τόσο τη διαφήμιση όσο και το προϊόν, προκειμένου να μην υπάρχει παραπλά-νηση του καταναλωτή για την ασφάλεια ή τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, και το οποίο θα προβλέπει και θα επιβάλ-λει ποινές σε όσους λειτουργούν αντιδε-οντολογικά.

Την απογοήτευσή της για την έλλειψη εν-διαφέροντος τόσο από τον ΕΟΦ όσο και από τις εταιρείες για την αξιοποίηση και την προώθηση των φυτικών φαρμάκων, συμπληρωμάτων διατροφής και καλλυντι-κών, στη βάση του πλούτου της ελληνικής χλωρίδας, εξέφρασε από την πλευρά της η Δρ Ιωάννα Χήνου, πρόεδρος της Ευρωπα-ϊκής Ομάδας Εργασίας Mονογραφιών Φυ-τικών Φαρμάκων Επιτροπής HMPC, ΕΜΑ, καθηγήτρια Φαρμακογνωσίας και Χημεί-ας Φυσικών Προϊόντων στο ΕΚΠΑ.

Όπως εξήγησε, η αγορά των φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής στην Ευρώ-πη έχει ετήσιο μέγεθος 2 δισ. ευρώ, και 4 δισ. ευρώ είναι τα φυτικά φάρμακα, από τα οποία το 37% το έχει η Γερμανία. «Η Ελλάδα έχει μια πολύ σπουδαία χλωρί-δα. Μπορούμε να επωφεληθούμε και να βγουν καλής ποιότητας φυτικά από ελλη-νικές και ξένες εταιρείες. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο στον ΕΟΦ. Υπάρ-

14. Γ. Δόκιος, γενικός διευθυντής του ΕΦΕΧ.15. Η. Γιαννόγλου, Β’ αντιπρόεδρος του

ΕΟΦ, γενικός γραμματέας του ΦΣΑ, Δ. Τριανταφυλλίδης, γενικός γραμματέας του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, Γ. Κοσμάτος, πρόεδρος του Συνδέσμου ΕΦΕΧ και managing director South East Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer.

15

24

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

χουν 145 φυτά ασφαλούς χρήσης για τις 28 χώρες μέλη της ΕΕ, μέσα στα οποία εί-ναι τα φύλλα της ελιάς, είναι το τίλιο, τώ-ρα γίνεται η μαστίχα, γίνεται το τσάι του βουνού. Τρελάθηκα όταν είδα ότι η πλού-σια Γερμανία έχει τουλάχιστον 20 φάρμα-κα στην αγορά της για την προστασία του καρδιαγγειακού με φύλλα ελιάς, αν και δεν έχει ελιά, ενώ εμείς που έχουμε ελιά, επιχειρηματικά δεν την ακούμπησε κανέ-νας» είπε η κυρία Χήνου, υπογραμμίζοντας πως ο ΕΟΦ έχει μόνο 60 φυτικά φάρμα-κα. Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε την ανάγκη να υπάρξει μια έρευνα που να αναδεικνύ-ει τα οφέλη των φυτικών OTCs, ζητώντας ταυτόχρονα από τον ΕΟΦ να μειώσει το ΦΠΑ στα φυτικά φάρμακα, πριμοδοτώ-ντας έτσι την τιμή τους για να είναι ευρέ-ως προσβάσιμα.

Η κυρία Χήνου τόνισε επίσης την αντίθε-σή της στην απελευθέρωση της διάθεσης των φυτικών OTCs, λέγοντας ότι απαιτείται να διακινούνται από κάποιον εκπαιδευμέ-νο φαρμακοποιό που θα ενημερώνει τον καταναλωτή για τους κινδύνους, προσθέ-τοντας πως αυτό δεν διασφαλίζεται εκτός φαρμακείου.

Την απόφαση των συνεταιρισμών να προ-ωθήσουν τα ΜΗΣΥΦΑ, ανεξάρτητα από τη στάση της Πολιτείας, υπογράμμισε με τη σειρά του ο Δημήτριος Τριανταφυλλίδης, γενικός γραμματέας του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ.

Σε ό,τι αφορά την απελευθέρωση του καναλιού διανομής, επιχειρηματολόγησε στη βάση της ασφάλειας, υπογραμμίζοντας ότι οτιδήποτε μπορεί να αλλοιώσει τις λει-τουργίες του ανθρώπινου οργανισμού δεν μπορεί να δίνεται ελεύθερα. «Είμαστε σε μια φάση αλλαγών, αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω ότι το ΜΗΣΥΦΑ είναι φάρμακο.

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι άλ-λο» είπε σχετικά.

Την πολυδιάστατη αντιμετώπιση του θέματος ανέδειξε από την πλευρά του ο Ηλίας Γιαννόγλου, Β’ αντιπρόεδρος του ΕΟΦ και γενικός γραμματέας του ΦΣΑ. «Εάν τα μετράμε όλα με χρήμα, έχω κά-θετη διαφωνία. Άκουσα από έγκυρους ο-μιλητές και με έγκυρα στοιχεία να λένε ότι κέρδισε η Πολιτεία τόσα δισ. ή τόσα εκα-τομμύρια. Τι σημαίνει κέρδισε; Δεν πλή-ρωσε το εθνικό σύστημα υγείας κάποιο ποσό που θα έπρεπε να πληρώσει για τη θεραπεία των πολιτών, και τα πλήρω-σε ο πολίτης από την τσέπη του. Να σκε-φτούμε, όμως, ότι το 28% των εισαγωγών στα νοσοκομεία είναι από παρενέργειες φαρμάκων. Ποιος το επωμίζεται αυτό το κόστος;» διερωτήθηκε.

Ο κύριος Γιαννόγλου επεσήμανε παράλ-ληλα την έλλειψη κανόνων που θα ρυθμί-ζουν την αγορά των 1.160 ΜΗΣΥΦΑ που είναι δηλωμένα στον ΕΟΦ, ενώ εξέφρασε και το παράπονό του για την απαξίωση του οργανισμού. «Αυτήν τη στιγμή, ο ΕΟΦ επι-τελεί ένα δύσκολο έργο, με ένα σχέδιο η-θελημένης απαξίωσής του. Έφθασε στους 130 υπαλλήλους, όταν η Σουηδία με αντί-στοιχο πληθυσμό έχει 700, η Δανία με τον μισό πληθυσμό έχει 500. Ο οργανισμός υ-φίσταται χάρη στην αυταπάρνηση των υ-παλλήλων του» είπε σχετικά, συμπληρώνο-ντας ότι η Πολιτεία δεν μπορεί να αφήσει το θέμα της ασφάλειας κι όλων των άλλων θεμάτων στην αυτορρύθμιση και τόνισε ότι το φάρμακο είναι βέβαια ένα καταναλω-τικό αγαθό, γιατί έχει μια εμπορική αξία, κυρίως όμως είναι ένα κοινωνικό αγαθό στο οποίο πρέπει να έχει πρόσβαση ο Έλ-ληνας πολίτης.

Σε μια οικονομία που

βάλλεται, νομίζω ότι

κάποιος πρέπει να

γραπωθεί από ευκαιρίες

εξέλιξης

Γ. Κοσμάτος

16

25

Πάνελ IV«Ενημέρωση κοινού για την αυτοφροντίδα και τα καλλυντικά-Ευκαιρίες και προκλήσεις στη διαφήμιση και την επικοινωνία»

Τα σημαντικά πλεονεκτήματα που μπο-ρεί να προσφέρει η σωστή διαφήμιση και επικοινωνία για την ανάπτυξη της αγοράς των OTCs και των καλλυντικών, ιδιαίτερα στο διαδίκτυο, και η νομοθεσία που διέπει την προβολή των συγκεκριμένων προϊό-ντων, απασχόλησε την 4η Στρογγυλή Τρά-πεζα του Συνεδρίου.

Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Ε-ΦΕΧ, Γεώργιο Δόκιο, η διαφήμιση για τα ΜΗΣΥΦΑ έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευ-ταία δύο χρόνια, καθώς το τοπίο γι’ αυτά τα σκευάσματα είναι πλέον καθαρότερο, με το μέλλον να προβάλλει ακόμη πιο ελ-πιδοφόρο για την ανάπτυξη της συγκεκρι-μένης αγοράς. Επιπλέον, κατέστησε σα-φές ότι είναι άλλο η διαφήμιση και άλλο η επικοινωνία, τονίζοντας ότι σε αυτόν τον τομέα το πλεονέκτημα βρίσκεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία αποτελούν πλέον μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού μιας εταιρείας.

Ο κύριος Δόκιος εξέφρασε πάντως το πα-ράπονο των μελών-εταιρειών που δραστη-ριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου ευ-ρείας χρήσης, αναφορικά με την ελληνική νομοθεσία στο θέμα της διαφήμισης. Ειδι-κότερα, υποστήριξε πως ορισμένοι υπάλ-ληλοι του ΕΟΦ είναι ιδιαίτερα σχολαστικοί κατά την εφαρμογή της σχετικής ευρωπα-ϊκής ντιρεκτίβας, με αποτέλεσμα συχνά να θέτουν περιορισμούς που είναι άστοχοι.

Τη συνεισφορά της αυτοφροντίδας στην «υγεία» του συστήματος και των ασθενών ανέδειξε με τη σειρά του ο Τάκης Ζερ-βακάκης, φαρμακοποιός, CEO της ILS

Consulting, ζητώντας παράλληλα ένα μέ-ρος της διαφήμισης και της επικοινωνίας που προορίζεται για τα OTCs να απευθυν-θεί στον φαρμακοποιό.

Όπως είπε πιο συγκεκριμένα, το 80% των πραγμάτων που πρέπει να κάνει κα-νείς για να γίνει καλά ανήκει στο πεδίο της αυτοφροντίδας, σε όλες τις διαστά-σεις της. Μάλιστα, αν το 2% όσων έχουν ανάγκη αυτοθεραπείας πάει σε γιατρό, τότε οι ιατρικές επισκέψεις αυξάνουν κα-τά 65% απειλώντας το σύστημα κοινωνι-κής ασφάλισης.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον κύριο Ζερβακάκη, οκτώ στις δέκα διαφημίσεις που αφορούν ΜΗΣΥΦA εμπεριέχουν κά-ποια πληροφορία που παραβιάζει τους κανόνες της δεοντολογίας. Στον αντίποδα, η επένδυση στην εκπαίδευση του φαρμα-κοποιού για την επικοινωνία του προϊόντος, με βάση την επιστημονική του ιδιότητα και την καθημερινή του επαφή με τον πολίτη, διασφαλίζει την ασφαλή και αποτελεσμα-τική διάθεση του προϊόντος.

Στην αποσαφήνιση του νομικού πλαισίου που διέπει τη διαφήμιση των OTCs και των καλλυντικών στη χώρα μας και διεθνώς στά-θηκε ο Ιωάννης Καραφύλλης, οικονομο-λόγος υγείας, με βάση την εμπειρία του ως Β’ αντιπροέδρου στον ΕΟΦ στο παρελθόν.

Όπως υπογράμμισε, για τη διαφήμιση των ΜΗΣΥΦΑ υπάρχει ειδική επιτροπή, η οποία πρέπει μέσα σε 30 ημέρες να έ-χει εγκρίνει ή απορρίψει την πρόταση που θα της κατατεθεί, ανάλογα με το αν πλη-ροί κάποια κριτήρια. Η μη απάντηση, ω-

16. Η. Γιαννόγλου, Β’ αντιπρόεδρος του ΕΟΦ, γενικός γραμματέας του ΦΣΑ, Δ. Τριανταφυλλίδης, γενικός γραμματέας του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, Γ. Κοσμάτος, πρόεδρος του Συνδέσμου ΕΦΕΧ και managing director South East Europe της Johnson & Johnson Hellas Consumer.

17. Λ. Σακελαρίου, διευθύνων σύμβουλος της Shiseido Hellas SA, Η. Μαβίδης, business unit director της Bold Ogilvy & Mather, Ι. Καραφύλλης, οικονομολόγος υγείας, Τ. Ζερβακάκης, φαρμακοποιός, CEO της ILS Consulting, Γ. Δόκιος, γενικός διευθυντής του ΕΦΕΧ.

17

26

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

στόσο, σημαίνει σιωπηρή αποδοχή της ε-πικείμενης διαφήμισης. Σε ό,τι αφορά τα συμπληρώματα διατροφής και τα καλλυ-ντικά, πάλι υπάρχουν επιτροπές οι οποίες όμως δεν εγκρίνουν παρά ενημερώνονται για τη διαφήμιση των προϊόντων.

Τέλος, ο κύριος Καραφύλλης απέρριψε τις αιτιάσεις περί σχολαστικότητας του ΕΟΦ στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τις δι-αφημίσεις των ΜΗΣΥΦΑ, τονίζοντας ότι υ-πάρχει εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και τις οδηγίες. Μάλιστα, ση-μείωσε ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο υπερέχει του εθνικού, και έτσι, είτε έχει εκδοθεί σχε-τική υπουργική απόφαση είτε όχι, είναι ξε-κάθαρο ότι ισχύει αυτό που λέει ο κανονι-σμός ή η οδηγία.

Την αυξανόμενη δυναμική του διαδικτύου στην επικοινωνία των OTCs και της διαφή-μισης εν γένει για την προώθηση των πωλή-σεων ενός προϊόντος που ανήκει σε αυτήν την κατηγορία ανέδειξε από την πλευρά του ο Ηλίας Μαβίδης, business unit director της Bold Ogilvy & Mather.

Όπως είπε, στην τηλεόραση η διαφήμιση των ΜΗΣΥΦΑ το τελευταίο πεντάμηνο έχει αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με το αντίστοι-χο διάστημα πέρσι, είναι δεύτερη μετά τα σουπερμάρκετ και προπορεύεται της κινη-τής τηλεφωνίας, όταν πριν από έξι χρόνια δεν υπήρχε καν. Μάλιστα, η σύνδεση δια-φήμισης-πωλήσεων είναι στο 80% σε αυ-τή την κατηγορία, ενώ μόλις η διαφήμιση σταματήσει, οι πωλήσεις πέφτουν σταδια-κά και όχι κατακόρυφα.

Σε ό,τι αφορά το διαδίκτυο, ο κύριος Μα-βίδης υπογράμμισε ότι επτά στους δέκα Έλ-ληνες έχουν πρόσβαση και ενημερώνονται, με το 95% της χρήσης να αφορά αναζήτη-ση πληροφοριών που συνδέονται με ζητή-

ματα υγείας κι ευεξίας, κυρίως μέσα από τα social media. Τόνισε δε την ανάγκη οι εταιρείες να εκμεταλλευθούν τα μέσα κοι-νωνικής δικτύωσης, αναδεικνύοντας την α-ξία ύπαρξης experts που θα δουλεύουν σε επίπεδο channel by channel, το καλό περι-εχόμενο, την πολύ καλή προετοιμασία και τη δέσμευση όλης της εταιρείας για αυτόν τον σκοπό, για να περάσουν το σωστό μή-νυμα και αυτό να μείνει.

Την εμπειρία και τις γνώσεις του στην α-ποτελεσματική επικοινωνία και προώθηση ενός προϊόντος κατέθεσε στη συζήτηση και ο Λάρρυ Σακελαρίου, διευθύνων σύμβου-λος της Shiseido Hellas SA, ο οποίος τόνι-σε ότι οι πιστοί πελάτες χτίζονται στη βάση της διαφήμισης, της προσωπικής επαφής και του “word of mouth”, αρκεί να εδρά-ζονται σε σοβαρή έρευνα και τεκμηρίωση. Στο πλαίσιο αυτό, ανέδειξε την εμπιστοσύνη που εμπνέει στον καταναλωτή ένα προϊόν, η διάθεσή του οποίου γίνεται μέσα από το κανάλι του φαρμακείου, σε μια περίοδο που ο πελάτης νιώθει μια γενικευμένη α-νασφάλεια σε συνθήκες κρίσης και θέλει να νιώθει σιγουριά γι’ αυτό που αγοράζει, αναδεικνύοντας παράλληλα τη δυνατότη-τα συνδυαστικών πωλήσεων που προσφέ-ρει ο συγκεκριμένος χώρος.

Όπως είπε επιπλέον ο κύριος Σακελα-ρίου, οι ευκαιρίες που προσφέρει το δια-δίκτυο μέσα από τα social media είναι πραγματικά μεγάλες, γι’ αυτό και όλες οι οργανωμένες εταιρείες γνωρίζουν τι ποσό πρέπει να επενδύσουν και πώς σε αυτόν τον τομέα. Προϋπόθεση για να γίνει αυτό με επιτυχία, κατέληξε, είναι να διέπει την εταιρική κουλτούρα η δέσμευση σε αυτόν τον σκοπό και η ύπαρξη έμπιστων experts στον τομέα.•••

Άλλο η διαφήμιση και

άλλο η επικοινωνία.

Σε αυτόν τον τομέα το

πλεονέκτημα βρίσκεται

στα μέσα κοινωνικής

δικτύωσης

Γ. Δόκιος

18. Λ. Σακελαρίου, διευθύνων σύμβουλος της Shiseido Hellas SA, Η. Μαβίδης, business unit director της Bold Ogilvy & Mather, Ι. Καραφύλλης, οικονομολόγος υγείας, Τ. Ζερβακάκης, φαρμακοποιός, CEO της ILS Consulting, Γ. Δόκιος, γενικός διευθυντής του ΕΦΕΧ.

18

27

28

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Με ταχύτητες 5% αναμένεται να τρέξουν στην επόμενη πενταετία οι ρυθμοί ανάπτυξης της αγοράς συνταγογραφούμενων φαρμάκων παγκοσμίως, με τις αναδυόμενες θεραπευτικές κατηγορίες και με μια σειρά νέων εγκρίσε-ων να πρωτοστατούν στην αύξηση των πωλήσεων στις μεγάλες αγορές της

Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Οι παγκόσμιες πωλήσεις των συνταγο-γραφούμενων φαρμάκων υπολογίζεται ότι θα φτάσουν σχεδόν στο 1 τρισ. δολ. έως

το 2020, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4,8% ανάμεσα στο 2014 και το 2020, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της μελέ-

EVALUATEPHARMA

Ράλι στην αγορά από βιοτεχνολογία και νέα σκευάσματα

Εξακολουθεί να διατηρεί τους ανοδικούς ρυθμούς και φέτος η παγκόσμια φαρμακευτική αγορά, μετά από δύο χρόνια πρωτοφανούς ανάπτυξηςτου Κοσμά Ζακυνθινού

• Στο 1 τρισ. δολ. εως το 2020 οι παγκοσμιες πωλησεις

των συνταγογραφουμενων φαρμακων

29

30

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

της «EvaluatePharma World Preview 2015, Outlook to 2020», τονίζοντας παράλληλα πως η αξία των χαρτοφυλακίων έρευνας και ανάπτυξης αυξήθηκε περίπου κατά 74 δισ. δολ. από το 2014, σε σχεδόν 493 δισ. δολ., με τον θεραπευτικό συνδυασμό της Gilead για την ηπατίτιδα C να αποτιμάται στο υψηλότερο ποσό, τα 24,8 δισ. δολάρια.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει η έρευνα, στοιχειοθετώντας τους ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης, το 2014 ο Αμερικανικός Οργα-νισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ε-νέκρινε τη χρήση 50 φαρμάκων, 8 από τα οποία προβλέπεται να σημειώσουν πωλή-σεις άνω του 1 δισ. δολ. μέσα σε πέντε χρό-νια από την κυκλοφορία τους στην αγορά. Το γεγονός αυτό σύμφωνα με τους αναλυ-τές έχει καταστήσει εφικτούς τους στόχους της επίτευξης βιώσιμης έρευνας και ανά-πτυξης στον κλάδο.

«Κάθε φόβος ότι η φαρμακευτική βιομη-χανία θα μπορούσε να οδεύει σε μια κα-τάσταση επιβράδυνσης, μετά από τα τελευ-ταία δύο χρόνια πρωτοφανούς ανάπτυξης μπορεί για την ώρα να αναιρεθεί», όπως επισημαίνει η Lisa Urquhart, συντάκτρια του EP Vantage που εκδίδει η Evaluate, τονίζοντας ωστόσο: «Για να διατηρήσει αυ-τήν την εντυπωσιακή ανάπτυξη ο κλάδος θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς όσον αφορά την τιμολόγηση και την πρόσβα-ση στην παγκόσμια αγορά. Οι φαρμα-κευτικές εταιρείες θα πρέπει είτε να δε-χθούν χαμηλότερες τιμές για τα προϊόντα τους είτε να πείσουν τους πληρωτές ότι τα θεραπευτικά οφέλη αντισταθμίζουν το κό-στος της νόσου».

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα επιμέ-ρους αποτελέσματα του EvaluatePharma World Preview 2015, το Humira παρέμει-

Με ταχύτητες 5% θα

τρέξει η αγορά φαρμάκων έως

το 2020

Η αξία

των χαρτοφυλακίων έρευνας

αυξήθηκε κατά 74 δισ. δολ.

νε το 2014 το φάρμακο με τις υψηλότερες πωλήσεις, ύψους 13,9 δισ. δολ., ενώ ακο-λούθησε το Sovaldi με πωλήσεις ύψους 10 δισ. δολαρίων.

Το ίδιο έτος, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έφτασε σε ρεκόρ εγκρίσεων νέων φαρμάκων, αυξάνο-ντας τη δυναμική των πωλήσεων κατά 45%.

Κορυφαία στις συνολικές πωλήσεις συ-νταγογραφούμενων φαρμάκων έως το 2020 θα παραμείνει η Novartis, φτάνοντας το πο-σό των 53,3 δισ. δολ., ενώ η συνολική α-ξία των συμφωνιών εξαγοράς και συγχω-νεύσεων στον κλάδο σχεδόν διπλασιάστηκε σε 116 δισ. δολ. το 2014.

Την ίδια στιγμή, έντονα ανοδική εικόνα παρουσιάζει και η παγκόσμια βιομηχανία της βιοτεχνολογίας, φθάνοντας σε νέα ύψη το 2014. Οι αναλυτές του κλάδου κάνουν λόγο για ρεκόρ σε πολλαπλά οικονομικά επίπεδα συμπεριλαμβανομένων των εσό-δων, της κερδοφορίας και των αντληθέντων κεφαλαίων. Οι θετικοί αυτοί δείκτες από-δοσης, σε συνδυασμό με αρκετές επιτυχίες προϊόντων αλλά και μια ισχυρή χρονιά σε επίπεδο εγκρίσεων νέων φαρμάκων, οδή-γησε τη συνολική κεφαλαιοποίηση της αγο-ράς του κλάδου σε πάνω από 1 τρισ. δολ. για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Βιοτεχνολογική ανάπτυξη

Η 29η ετήσια έκθεση «Beyond borders: Reaching new heights» για τον κλάδο της βιοτεχνολογίας, από τη διεθνή εταιρεία χρηματοοικονομικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών EY, επισημαίνει ότι η βιοτεχνο-λογία αποτελεί έναν ραγδαία αναπτυσσό-μενο σύνθετο επιστημονικό κλάδο, ο οποί-ος στοχεύει στην αξιοποίηση της προόδου

31

που έχει πραγματοποιηθεί στις βιολογικές και συναφείς επιστήμες, με σκοπό την α-νάπτυξη νέων και προηγμένων προϊόντων και υπηρεσιών.

Όπως σχολιάζει ο επικεφαλής του το-μέα Global Life Sciences στην EY, Glen Giovannetti, «η εξαιρετική απόδοση και η ωρίμανση του παγκόσμιου κλάδου της βιο-τεχνολογίας φέρνουν το αισιόδοξο μήνυμα ότι μια νέα εποχή βιοτεχνολογικής καινο-τομίας θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμη αξία για τις επιχειρήσεις, τους επενδυτές και τους ασθενείς», επισημαίνοντας παράλ-ληλα πως «οι επενδυτές αναμένουν ανοδι-κές τάσης ανάπτυξης για το μέλλον, επεν-δύοντας ιστορικά ποσά στους μικρότερους παίκτες, που θα καθορίσουν τις μελλοντι-κές ανακαλύψεις».

Ωστόσο, η επιτυχία μπορεί να δημιουρ-γήσει και τις δικές της προκλήσεις, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές. «Οι εγκρίσεις πρώτων στο είδος τους προϊόντων έφεραν επίσης μιαν άνευ προηγουμένου πίεση στις τιμές», σύμφωνα με τον G. Giovannetti, ο ο-ποίος επισημαίνει ότι «οι εταιρείες θα πρέ-πει συνεχώς να καταδεικνύουν ότι τα προϊό-ντα τους προσφέρουν αξία και συμβάλλουν στη συνολική βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης».

Σύμφωνα με τα βασικότερα σημεία από την ανάλυση βιοτεχνολογικών επιχειρήσε-ων στην Ευρώπη, τα έσοδα των εισηγμέ-νων στο χρηματιστήριο εταιρειών του κλά-δου σημείωσαν αύξηση της τάξης του 15% το 2014, φτάνοντας τα 23,9 δισ. δολ. Οι ε-πενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη αυξή-θηκαν κατά 14% το ίδιο έτος, φτάνοντας τα 5,6 δισ. δολ. Τα καθαρά έσοδα των εισηγ-μένων βιοτεχνολογικών εταιρειών σημείω-σαν άλμα 199%, στα 3,2 δισ. δολ. Το 59%

των επιχειρήσεων πέτυχαν αύξηση στην κε-φαλαιοποίηση της αγοράς, η οποία για το ευρύτερο σύνολο αυξήθηκε κατά 41%, ε-νώ η συνολική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ανήλθε στα 9,2 δισ. δολ., ποσό που είναι αυξημένο κατά 53% σε σχέση με το 2013 και κατά 97% σε σχέση με τον μέσο όρο των δέκα προηγούμενων ετών.

Το 2014, η συνολική αξία των 27 συμφω-νιών συγχώνευσης ή εξαγοράς ανήλθε στα 6,9 δισ. δολ. Με εξαίρεση τα «megadeals», το ποσό αυτό αποτελεί το δεύτερο υψηλό-τερο από το 2007.

Παρά τις επιτυχίες του, ο κλάδος της βιο-τεχνολογίας έχει να αντιμετωπίσει ορισμένες σημαντικές προκλήσεις, όπως υπογραμμί-ζει η ΕΥ. «Δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις α-σχολούνται με τις πιέσεις που δέχονται για τις τιμές αλλά και με την αύξηση του αντα-γωνισμού, συμπεριλαμβανομένων των βιο-ομοειδών φαρμάκων, θα χρειαστούν νέες πηγές ανάπτυξης. Η επίτευξη αυτής της α-νάπτυξης μέσω συμφωνιών και εξαγορών θα είναι κατά πάσα πιθανότητα πιο δαπα-νηρή και δύσκολη», όπως εξηγεί ο Jeffrey Greene, Global Life Sciences Transactions Advisory Services leader στην EY.

Φαρμακευτική δαπάνη

Παράλληλα με τη διάθεση νέων φαρμα-κευτικών σκευασμάτων στην αγορά, ανοδι-κά θα κινηθεί και η παγκόσμια φαρμακευ-τική δαπάνη, φτάνοντας στα 1,3 τρισ. δολ. στην επόμενη τριετία, εμφανίζοντας αύξη-ση 30% σε σχέση με τα επίπεδα του 2013.

Οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης αναμένεται να κινηθούν στα επίπεδα του 4-7%, με τα νέα εξειδικευμένα φάρμακα που θα κυκλο-φορήσουν να έχουν περίοπτη θέση, μειώ-

Κορυφαία

στις πωλήσεις

συνταγογραφούμενων

παραμένει η Novartis

32

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

νοντας παράλληλα τις απώλειες από τις λή-ξεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ογκολογικά, ανοσοκατασταλτικά, αντιιικά και φάρμα-κα αυτοάνοσων νοσημάτων και νοσημάτων του αναπνευστικού, θα δώσουν ώθηση 40% στους ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και ακόμη 21 χώρες από τις αναδυόμενες αγορές αναμένεται να συμβάλουν κατά 50% στον ρυθμό ανάπτυ-ξης, ενώ στην Ευρώπη εκτιμάται χαμηλό-τερος ρυθμός ανάπτυξης (στο 4%), κυρίως λόγω των μέτρων λιτότητας.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από έρευνα του IMS Institute (Global Outlook for Medicines Through 2018), σύμφωνα με την οποία το 2014 η διεθνής αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης «έκλεισε» στα 70 δισ. δολ., έναντι 40 δισ. δολ. το 2013.

Αναλυτικότερα, στην Ευρώπη, η εφαρ-μογή μέτρων λιτότητας είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της αύξησης των δαπανών στην υγειονομική περίθαλψη, και ειδικότε-ρα στα φάρμακα. Η λιτότητα αναμένεται να

Τη χρήση 50

φαρμάκων ενέκρινε το

2014 ο αμερικανικός FDA

διατηρηθεί έως το 2018, αποτελώντας τον κύριο ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η κυ-ριότερη αγορά (33% της παγκόσμιας κα-τανάλωσης), αναμένοντας ετήσιο ρυθμό α-νάπτυξης 5-8% έως το 2018. Στην Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη φαρμακευτική αγορά παγκοσμίως, εκτιμάται ότι τα επίπεδα δα-πανών θα ανέλθουν στα 155 με 185 εκατ. δολ. το 2018. Στην Ιαπωνία, προβλέπεται ανάπτυξη της τάξης του 1-4%, καθώς ο πλη-θυσμός ηλικίας άνω των 65 ετών υπερβαί-νει το 27% του πληθυσμού (5% υψηλότερα από τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες), ανα-μένοντας μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης για φάρμακα.

Στις αναδυόμενες αγορές, το ετήσιο πο-σοστό ανάπτυξης αναμένεται μεταξύ 8 και 11%, καταγράφοντας βραδύτερο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με την τελευταία πε-νταετία, όταν ανερχόταν, κατά μέσο όρο, στο 13,6%.

Κατά τη διάρκεια της επόμενης πενταετί-ας, η ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά του καρκίνου θα συνεχιστεί με αμείωτο ενδι-αφέρον, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης των φαρμάκων ογκολογίας, φθάνοντας έτσι σε αξία στα 100 δισ. δολ. το 2018, από 65 δισ. δολ. το 2013.

Αντιδράσεις…

Στρατηγικές για τη συγκράτηση του ρυθ-μού αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης έχουν συμπεριληφθεί σε εθνικό και παγκό-σμιο επίπεδο, πολλές από τις οποίες συν-δέονται με τη διεθνή αναπτυξιακή ατζέντα. Παγκόσμιες πρωτοβουλίες έχουν επικε-ντρωθεί στην προώθηση της πρόσβασης σε

33

προϊόντα που διαφορετικά θα ήταν δυσβά-σταχτα –όπως τα νέα φάρμακα– και στην ιεράρχηση των προϊόντων ανάλογα με την επίδρασή τους στη δημόσια υγεία, όπως φάρμακα για τη φυματίωση, για τον HIV/AIDS και την ελονοσία και ειδικά προϊόντα για τη μητρική και παιδική υγεία.

Οι εθνικές πρωτοβουλίες περιλαμβά-νουν μείωση των ποσοστών συμμετοχής των ασφαλιστικών φορέων, rebates, κα-τηγοριοποίηση των δημόσιων συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της κεντρικής προ-μήθειας συγκεκριμένων προϊόντων, μειώ-σεις στα ποσοστά κέρδους του φαρμακεί-ου, αυξήσεις στη συμμετοχή των ασθενών και ενθάρρυνση της μεγαλύτερης χρήσης των γενόσημων και βιοομοειδών.

Οι πολιτικές εστιάζονται στη χρήση γενο-σήμων ως σημείο της φαρμακευτικής πολι-τικής με σημαντικό περιθώριο εξοικονόμη-σης, όπου μέσω αυτής μπορεί να βελτιωθεί η πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα.

Μέτρα για τη μείωση των δαπανών πε-ριλαμβάνουν την ανάπτυξη και εφαρμογή της τεκμηριωμένης συνταγογραφίας. Με τη δημιουργία ενός συστήματος περιοριστικών κριτηρίων για ορισμένα φάρμακα, εκτιμά-ται ότι η σχέση κόστους-αποτελεσματικότη-τας μπορεί να βελτιωθεί.

Η συνταγογραφία θα μπορούσε θεω-ρητικά να συμπεριλάβει μόνο έναν περι-ορισμένο αριθμό φαρμάκων, που θα κα-λύπτουν την πλειοψηφία των αναγκών των εξωνοσοκομειακών ασθενών με παλαιότε-ρα φάρμακα, για τα οποία υπάρχουν δη-μοσιευμένα περισσότερα στοιχεία από τη χρήση τους.

Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα επι-τευχθεί η συγκράτηση του κόστους, χωρίς να διακυβεύεται η περίθαλψη.

Ο έλεγχος των φαρμακευτικών δαπανών θα εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραι-ότητα στην Ευρώπη (ήδη έγιναν συστάσεις σε τρεις χώρες της ΕΕ για τη φαρμακευτι-κή τους δαπάνη και τη δημοσιονομική τους σταθερότητα).

Έρευνα

Πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι πά-νω από 1.000 προϊόντα βρίσκονται υπό έ-ρευνα σε όλες τις κατηγορίες ασθενειών, το 42% των οποίων είναι βιολογικά προϊόντα, που τιμολογούνται συνήθως μεταξύ 10.000-100.000 ευρώ ανά ασθενή κατ’ έτος ή και περισσότερο. Το γεγονός αυτό ανεβάζει τις υπό έρευνα ουσίες σε πάνω από 16.000, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις μελέτες όλων των φάσεων, με πάνω από 6.300 προϊόντα να αφορούν τον καρκίνο.

Καθώς ορισμένες χώρες αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες στην κάλυψη των νέων φαρ-μάκων, η κατάσταση μπορεί μόνο να χει-ροτερέψει αν δεν υπάρξει προληπτική α-ντιμετώπιση του προβλήματος.

Ως το 2016, αναμένεται η εισαγωγή στην αγορά περίπου 130 νέων φαρμάκων, μετά από έγκριση του ΕΜΑ. Η εταιρεία μελετών IMS Health, εκτιμά ότι διεθνώς οι δαπάνες υγείας θα επικεντρωθούν σε μη μεταδοτι-κές νόσους.

Στην κατεύθυνση αυτή, χώρες της Ευρω-παϊκής Ένωσης αναλαμβάνουν πρωτοβου-λίες ελέγχου του κόστους, όπως εκτίμηση συνολικού κόστους και εξεύρεση πόρων, αξιολόγηση του οφέλους, κινδύνους και δαπάνες για τα νέα φάρμακα, κλινικές ο-δηγίες χρήσης τους, τιμολόγηση και ασφα-λιστική κάλυψη, συμπεριλαμβανομένων των ορφανών φαρμάκων.•••

Στα 6,9 δισ.

δολ. η αξία των

27 συμφωνιών

συγχώνευσης ή

εξαγοράς

34

E K Θ Ε Σ H

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Το παρόν κείμενο είναι βασισμένο στην «Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2015» του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομα-νίας (EMCDDA), η οποία, αντλώντας στοιχεία τόσο από ευρωπαϊκά όσο κι από εθνικά δεδομένα, προσφέρει μια γενικότερη επισκόπηση των σημαντικότερων

τάσεων, μέτρων και πολιτικών σε αυτόν τον τομέα, παράλληλα με μια εις βάθος ανάλυση επίκαιρων ζητημάτων. Το 3ο Κεφάλαιο, το οποίο παρουσιάζουμε συγκεκριμένα, κάνει μια επισκόπηση των πολιτικών και των παρεμβάσεων που αποσκοπούν στην πρόληψη, τη θεραπεία και τη μείωση της βλάβης από τη χρήση ναρκωτικών. Κυρίως, εξετάζεται το κατά πόσον οι χώρες έχουν υιοθετήσει κοινές προσεγγίσεις, ποιες από αυτές τεκμη-ριώνονται επιστημονικά και κατά πόσον οι διαθέσιμες υπηρεσίες ανταποκρίνονται στις εκτιμώμενες ανάγκες. Οι βασικοί τομείς πολιτικής που παρακολουθούνται σε ευρωπαϊ-κό επίπεδο είναι οι εθνικές στρατηγικές και τα σχέδια δράσης για τα ναρκωτικά, καθώς και οι προϋπολογισμοί και οι δημόσιες δαπάνες για τα ναρκωτικά.

EMCDDA

Η λιτότητα “ανάχωμα” στην καταπολέμηση των ναρκωτικών

Υγειονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των χρηστών στην ΕΕ

Επιμέλεια: Ιοκάστη Αλειφεροπούλου

• Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2015

35

Εθνικές και δημοτικές στρατηγικές για τα ναρκωτικά

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για τα ναρκω-τικά 2013-2020 και τα σχέδια δράσης που τη συνοδεύουν παρέχουν το πλαίσιο για μια συντονισμένη αντιμετώπιση του προβλήμα-τος των ναρκωτικών στην Ευρώπη. Σε εθνικό επίπεδο, αυτό αντικατοπτρίζεται στις εθνι-κές στρατηγικές, στα εθνικά δημοσιονομι-κά πλαίσια και στα εθνικά σχέδια δράσης για τα ναρκωτικά. Τα έγγραφα αυτά έχουν σαφή χρονικό ορίζοντα και συνήθως περι-έχουν ένα σύνολο γενικών αρχών, στόχων και προτεραιοτήτων και καθορίζουν τις δρά-σεις και τους αρμόδιους για την υλοποίησή τους φορείς. Εθνικές στρατηγικές και σχέ-δια δράσης που καλύπτουν τόσο τις νόμι-μες όσο και τις παράνομες ουσίες έχουν υιοθετηθεί από 8 χώρες.

Υπεύθυνες για τον συντονισμό της τοπικής πολιτικής για τα ναρκωτικά είναι συνήθως οι δημοτικές αρχές των ευρωπαϊκών μεγα-λουπόλεων, ενίοτε μάλιστα διαθέτουν και ειδικό προϋπολογισμό.

Λιτότητα και χρηματο-δότηση παρεμβάσεων

Τα διαθέσιμα στοιχεία για τις δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στην Ευρώπη, είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό επίπεδο, εξακολουθούν να είναι ελάχιστα και ανομοιογενή. Στις 18 χώρες που διαθέ-τουν εκτιμήσεις για την τελευταία δεκαετία, οι δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά υπολογίζεται ότι κυμαίνονται από 0,01% έως 0,5% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος τους, οι δε υγειονομικές παρεμ-

36

E K Θ Ε Σ H

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

βάσεις για τα ναρκωτικά αντιπροσωπεύουν ποσοστό μεταξύ 24% και 73% του συνόλου των δαπανών. Οι διαφορές στο εύρος και την ποιότητα των εκτιμήσεων καθιστούν δυσχε-ρείς τις διακρατικές συγκρίσεις των δημόσιων δαπανών που σχετίζονται με τα ναρκωτικά.

Μετά την οικονομική ύφεση του 2008, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επέβαλαν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης, άλλως γνωστά ως μέτρα λιτότητας. Η έκταση της οικονομικής ύφεσης, ο αντίκτυπός της, αλ-λά και ο χρόνος επιβολής των δημοσιονομι-κών μέτρων και η κλίμακα αυτών, διέφεραν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Με βάση τα στοιχεία για το διάστημα 2009-2012, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία μειώθη-καν στις περισσότερες χώρες σε σύγκριση με το προ ύφεσης διάστημα 2005–2007, οι

δε περικοπές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ξεπέρασαν τις 10 ποσοστιαίες μονάδες, σε σταθερές τιμές. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 6η θέση. Δεδομένου του ότι οι υγειονομικές δαπάνες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά αντιπροσωπεύουν συνήθως ποσοστό μικρό-τερο του 1% επί του συνόλου των δημόσι-ων δαπανών για την υγεία, δεν είναι δυνα-τόν να βγουν άμεσα συμπεράσματα για τις τάσεις όσον αφορά τη χρηματοδότηση των δράσεων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Παρά ταύτα, με βάση τα στοιχεία που υπο-βάλλονται στο EMCDDA, φαίνεται να έχει πληγεί ιδιαίτερα η χρηματοδότηση των Ε-ρευνών για τα ναρκωτικά και των Δράσε-ων Πρόληψης.

Πρόληψη της χρήσης ουσιών από τους νέους

Η πρόληψη της χρήσης ουσιών από νέ-

ους ανθρώπους, καθώς και των συναφών προβλημάτων, αποτελεί κεντρικό στόχο της πολιτικής και συνιστά έναν από τους πυλώνες της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα ναρκωτικά 2013-2020. Η πρόληψη της χρήσης ουσιών εφαρμόζει ένα ευρύ φά-σμα προσεγγίσεων. Οι Στρατηγικές Περι-βαλλοντικής και Καθολικής Πρόληψης α-πευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού, η Επικεντρωμένη Πρόληψη απευθύνεται σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, οι οποί-ες ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπείς στην προβληματική χρήση ουσιών, ενώ η Ενδε-δειγμένη Πρόληψη επικεντρώνεται σε άτο-μα υψηλού κινδύνου.

Την τελευταία δεκαετία δημοσιεύθηκε ένας μεγάλος αριθμός ποιοτικών προτύ-πων, τα οποία υποστηρίζουν την υλοποίηση

παρεμβάσεων και τις βέλτιστες πρακτικές. Στο πλαίσιο του έργου «Ευρωπαϊκά ποιοτι-κά πρότυπα στον τομέα της πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών», αναπτύ-χθηκαν εργαλειοθήκες που διευκολύνουν την εφαρμογή των προτύπων στην πρόληψη.

Η αποτελεσματικότητα ορισμένων προ-σεγγίσεων πρόληψης που μπορούν να ε-φαρμοστούν στο σχολικό πλαίσιο έχει τεκμηριωθεί σχετικά επαρκώς. Οι περισ-σότερες χώρες αναφέρουν ότι εφαρμό-ζεται η απαγόρευση του καπνίσματος στα σχολεία και ότι υπάρχουν σχολικές πολι-τικές για τις ουσίες (προσεγγίσεις για την αποτελεσματικότητα των οποίων υπάρχουν στοιχεία), ταυτόχρονα όμως αναφέρουν ό-τι εφαρμόζονται ευρέως και προσεγγίσεις πρόληψης που βασίζονται αποκλειστικά στην παροχή πληροφόρησης. Η παροχή πληροφοριών για θέματα υγείας μπορεί να είναι σημαντική από την εκπαιδευτική

Η θεραπεία παρέχεται

ως επί το πλείστον σε πλαίσια

εξωτερικής παραμονής

37

σκοπιά, πλην όμως δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση πρόληψης επη-ρεάζει τη μελλοντική συμπεριφορά όσον αφορά τη χρήση ουσιών.

Ένα καναδικό πρόγραμμα έγκαιρης δι-άγνωσης και παρέμβασης που έχει αξιολο-γηθεί θετικά είναι το Preventure, το οποίο απευθύνεται σε νεαρούς πότες που ανα-ζητούν έντονες συγκινήσεις και πρόκειται να εφαρμοστεί στην Τσεχική Δημοκρατία, τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίστοιχα, ένα πολύ αξιόλογο πρωτόκολ-λο συστηματικής παρέμβασης που απευ-θύνεται σε ανήλικους παραβάτες είναι το FreD, το οποίο εφαρμόζεται σε 15 κράτη-μέλη της ΕΕ και οδηγεί σε μείωση των πο-σοστών υποτροπής.

Νέα ναρκωτικά και νέες προκλήσεις

Η πρώτη αντίδραση των ευρωπαϊκών χω-ρών στην εμφάνιση νέων ψυχοδραστικών ουσιών ήταν κυρίως κανονιστική και εστιά-στηκε στον περιορισμό της προσφοράς τους με τη χρήση νομοθετικών εργαλείων. Πλέον όμως, η προσοχή στρέφεται κυρίως στην α-νάπτυξη στοχευμένων εκπαιδευτικών δρά-σεων και δράσεων πρόληψης, καθώς και δράσεων κατάρτισης και ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών. Επιπλέον, οι υπηρεσί-ες που εργάζονται σε πλαίσια νυχτερινής δι-ασκέδασης ή ψυχαγωγίας συνήθως ενσω-ματώνουν τις παρεμβάσεις τους για τις νέες ουσίες στο πλαίσιο των προσεγγίσεων που εφαρμόζουν κατά πάγια πρακτική. Το δια-δίκτυο αποκτά επίσης ολοένα και μεγαλύ-τερη σημασία ως υποδομή για την παροχή πληροφόρησης και συμβουλευτικών υπη-

ρεσιών. Μια νέα εξέλιξη είναι η χρήση των «διαδικτυακών παρεμβάσεων εκτός δομών» για την προσέγγιση νέων ομάδων χρηστών. Ενδεικτικά, αναφέρονται πρωτοβουλίες των ίδιων των χρηστών ναρκωτικών, όπως φό-ρουμ και ιστολόγια, μέσω των οποίων πα-ρέχονται πληροφορίες για την προστασία του καταναλωτή και συμβουλές.

Επί του παρόντος, στην Ευρώπη δεν υ-πάρχει σημαντικός αριθμός αιτήσεων θε-ραπείας σε εξειδικευμένα κέντρα από χρή-στες νέων ψυχοδραστικών ουσιών, αν και σε κάποιες χώρες αναπτύσσονται πλέον ει-δικές υπηρεσίες. Η εμφάνιση των νέων ου-σιών εκδηλώθηκε με διαφορετικό τρόπο σε κάθε χώρα και οι διαφορές αυτές αντικα-τοπτρίζονται στους τρόπους με τους οποίους κάθε χώρα αντιδρά σε αυτές.

Η θεραπεία σε πλαίσια εξωτερικής παραμονής

Οι περισσότεροι χρήστες ναρκωτικών στην Ευρώπη παρακολουθούν θεραπευ-τικό πρόγραμμα σε εξειδικευμένα κέντρα εξωτερικής παραμονής, ενώ ακολουθούν τα γενικά κέντρα υγείας. Στις θεραπευτικές δομές περιλαμβάνονται και τα ιδιωτικά ια-τρεία γενικών γιατρών, οι οποίοι συνταγο-γραφούν θεραπεία υποκατάστασης οπιο-ειδών σε κάποιες μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Σημαντικό είναι και το ποσοστό των χρηστών στην Ευρώπη που παρακολουθούν θεραπευτικό πρόγραμμα σε κέντρα εσωτερικής διαμονής, όπως κέ-ντρα ενταγμένα σε νοσοκομεία (π.χ. ψυχι-ατρεία), θεραπευτικές κοινότητες και εξει-δικευμένα κέντρα εσωτερικής διαμονής. Η σχετική βαρύτητα των υπηρεσιών εξωτερι-κής και εσωτερικής παραμονής στο πλαί-

Μετά την οικονομική

ύφεση του 2008,

πολλές ευρωπαϊκές

κυβερνήσεις επέβαλαν

μέτρα δημοσιονομικής

εξυγίανσης, άλλως γνωστά

ως μέτρα λιτότητας

38

E K Θ Ε Σ H

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

σιο κάθε εθνικού θεραπευτικού συστήματος διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Πέραν αυτών, πολλές χώρες διαθέτουν υ-πηρεσίες άμεσης πρόσβασης. Πολλές εξ αυτών δεν παρέχουν δομημένες θεραπευ-τικές υπηρεσίες αλλά, σε κάποιες χώρες ό-πως η Γαλλία και η Τσεχική Δημοκρατία, θεωρούνται αναπόσπαστο τμήμα του εθνι-κού θεραπευτικού συστήματος.

Υπολογίζεται ότι 1,6 εκατομμύρια χρήστες ναρκωτικών παρακολούθησαν θεραπευτικά προγράμματα στην Ευρώπη (1,4 εκατομμύ-ρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση) το 2013, αριθ-μός αυξημένος κατά 0,3 εκατομμύρια σε σύ-γκριση με την εκτίμηση του 2012. Η αύξηση οφείλεται εν μέρει στις βελτιωμένες μεθόδους υποβολής στοιχείων και στα νέα δεδομένα, ιδιαίτερα στον συνυπολογισμό 200.000 χρη-στών που παρακολουθούν προγράμματα ε-ξωτερικής παραμονής στην Τουρκία.

Με βάση τα στοιχεία των εισαγωγών σε θεραπεία, μετά τους χρήστες οπιοειδών, τη δεύτερη πολυπληθέστερη ομάδα χρηστών σε θεραπεία σε εξειδικευμένες υπηρεσίες απεξάρτησης αποτελούν οι χρήστες κάν-ναβης, ακολουθούμενοι από τους χρήστες κοκαΐνης. Για τους χρήστες αυτούς, η κύ-ρια θεραπευτική επιλογή είναι οι ψυχοκοι-νωνικές παρεμβάσεις.

Θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών

Οι χρήστες οπιοειδών αντιπροσωπεύουν την πολυπληθέστερη ομάδα χρηστών σε θεραπεία, σε εξειδικευμένα κέντρα στην Ευρώπη και απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων θεραπευτικών πό-ρων. Η θεραπεία υποκατάστασης συνιστά την επικρατέστερη θεραπευτική επιλογή

για τους χρήστες οπιοειδών, κατά κανόνα σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνικές παρεμ-βάσεις. Τα διαθέσιμα στοιχεία συνηγορούν υπέρ αυτής της προσέγγισης, καθώς δια-πιστώνεται θετική επίδραση όσον αφορά την παραμονή των ασθενών σε θεραπεία, τη μείωση της χρήσης παράνομων οπιοει-δών, τη μείωση των επικίνδυνων συμπερι-φορών και τη μείωση της βλάβης και της θνησιμότητας λόγω χρήσης ναρκωτικών.

Το πιο συχνά συνταγογραφούμενο υπο-κατάστατο είναι η μεθαδόνη, η οποία χορη-γείται στο 69% (άνω των 2/3) των χρηστών που παρακολουθούν πρόγραμμα υποκα-τάστασης. Στο 28% των χρηστών συνταγο-γραφείται βουπρενορφίνη, η οποία είναι η κύρια συνταγογραφούμενη ουσία υπο-κατάστασης σε 6 χώρες.

Ο αριθμός των χρηστών οπιοειδών που έλαβαν θεραπεία υποκατάστασης στην Ευ-ρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι το 2013 ανήλθε σε 700.000, τα δε στοιχεία αποτυ-πώνουν μια ελαφρώς πτωτική τάση από το 2011. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χω-ρών με τις μεγαλύτερες σχετικές μειώσεις (59%), το διάστημα 2010-2013. Συνυπολο-γίζοντας τα στοιχεία από την Τουρκία και τη Νορβηγία, η εκτίμηση για τον αριθμό των χρηστών που έλαβαν θεραπεία υπο-κατάστασης το 2013 ανέρχεται σε 737.000.

Ανταπόκριση μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων

Οι στοχευμένες παρεμβάσεις διευκολύ-νουν την πρόσβαση στη θεραπεία και δι-ασφαλίζουν την κάλυψη των αναγκών δια-φορετικών ομάδων χρηστών. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, οι περισσότερες στο-χευμένες παρεμβάσεις επί του παρόντος

Οι χρήστες οπιοειδών

αντιπροσωπεύουν την

πολυπληθέστερη ομάδα

χρηστών σε θεραπεία σε

εξειδικευμένα κέντρα στην

Ευρώπη

Σ την Ευρώπη,

δεν υπάρχει

σημαντικός αριθμός

αιτήσεων θεραπείας

σε εξειδικευμένα

κέντρα από χρήστες

νέων ψυχοδραστικών

ουσιών

39

απευθύνονται σε νεαρούς χρήστες ουσιών, σε χρήστες που παραπέμπονται από το σύ-στημα ποινικής δικαιοσύνης και σε έγκυες γυναίκες. Στοχευμένες παρεμβάσεις για ά-στεγους χρήστες, χρήστες μεγαλύτερης η-λικίας ή χρήστες ΛΟΑΔ (λεσβίες, ομοφυλό-φιλους, αμφιφυλόφιλους και διεμφυλικούς) δεν υλοποιούνται τόσο συχνά, παρότι πολλές χώρες αναφέρουν ότι κρίνονται αναγκαίες.

Θεραπευτικά προγράμματα για χρήστες κάνναβης

Αυξάνονται τα ειδικά θεραπευτικά προ-γράμματα για χρήστες κάνναβης στην Ευ-ρώπη, με τις μισές χώρες να αναφέρουν πλέον ότι παρέχονται. Στις υπόλοιπες χώ-ρες, θεραπεία σε χρήστες κάνναβης παρέ-χεται στο πλαίσιο γενικών προγραμμάτων για χρήστες ουσιών. Οι υπηρεσίες για τους χρήστες κάνναβης ποικίλλουν, καλύπτο-ντας ένα φάσμα που ξεκινά από βραχείες παρεμβάσεις μέσω διαδικτύου και φθάνει έως τη μακροχρόνια θεραπεία σε εξειδι-κευμένα κέντρα. Στη θεραπεία της προβλη-ματικής χρήσης κάνναβης αξιοποιούνται οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Τα διαθέσι-μα στοιχεία, πάντως, συνηγορούν υπέρ της εφαρμογής ενός συνδυασμού γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας, παρακινητικής συνέντευξης και συντελεστικής ενίσχυσης. Υ-πάρχουν, επίσης, στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της πολυδιάστατης οικογενειακής θε-ραπείας σε νεαρούς χρήστες κάνναβης.

Οι παρεμβάσεις μέσω διαδικτύου διευ-ρύνουν τις ομάδες χρηστών κάνναβης που προσεγγίζονται από τα θεραπευτικά προ-γράμματα, καθώς και τη γεωγραφική τους κάλυψη. Οι παρεμβάσεις αυτές δίνουν μια νέα δυνατότητα επαφής με προβληματικούς χρήστες ουσιών και παρέχουν μια ευκαιρία προσέγγισης ομάδων χρηστών που δεν δι-ατηρούν μέχρι στιγμής επαφή με τις εξειδι-κευμένες υπηρεσίες απεξάρτησης.

Χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας

Οι δημογραφικές τάσεις στον πληθυσμό των προβληματικών χρηστών ναρκωτικών στην Ευρώπη εγείρουν σημαντικά ερωτήμα-τα όσον αφορά την καταλληλότητα των θε-ραπευτικών παρεμβάσεων για τους χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας. Σύντομα οι χρήστες άνω των 40 ετών θα αποτελούν την πλειο-νότητα των προβληματικών χρηστών οπιο-ειδών σε θεραπεία. Εκτός από τα προβλή-ματα υγείας που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών, οι χρήστες οπιοειδών αντιμε-

Η παρακολούθηση

προγράμματος

απεξάρτησης προλαμβάνει

τη λήψη υπερβολικής

δόσης και περιορίζει τον

κίνδυνο θνησιμότητας του

χρήστη

τωπίζουν όλο και πιο συχνά προβλήματα υ-γείας, που συνδέονται με τη γήρανση, και μάλιστα οξυμένα λόγω τρόπου ζωής. Ωστό-σο, μόνο μικρός αριθμός χωρών αναφέρει ότι διαθέτει στοχευμένα προγράμματα για χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας.

Στο μέλλον θα απαιτηθεί τροποποίηση και ανάπτυξη των προγραμμάτων θεραπείας και μέριμνας, προκειμένου αυτός ο γηράσκων πληθυσμός να λαμβάνει την ενδεδειγμένη φροντίδα. Είναι ανάγκη να αναπτυχθούν κλινικές κατευθυντήριες γραμμές που θα λαμβάνουν υπόψη τις δημογραφικές αλ-λαγές στους προβληματικούς χρήστες οπι-οειδών στην Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτό θα υποστηριχθεί η αποτελεσματική κλινι-κή πράξη, δεδομένου του ότι αυξάνεται η περιπλοκότητα και η σημασία ζητημάτων όπως οι αλληλεπιδράσεις των διαφόρων φαρμάκων, ο τρόπος χορήγησης, η διά-θεση δόσεων στον χρήστη και η θεραπεία του πόνου. Αναμένεται επίσης να απαιτη-θεί κατάρτιση του προσωπικού και αλλα-γές στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Δεδομέ-νου του ότι η συγκεκριμένη ομάδα χρηστών μάλλον δύσκολα απευθύνεται στο γενικό σύστημα υγείας και χαρακτηρίζεται από ελλιπή συμμόρφωση στη θεραπεία λοι-μώξεων που σχετίζονται με τη χρήση ναρ-κωτικών, είναι σαφής η αναγκαιότητα της υιοθέτησης μιας διεπιστημονικής προσέγ-γισης που θα διασφαλίζει την αδιάλειπτη φροντίδα και μετά την ολοκλήρωση της θε-ραπείας απεξάρτησης.

Πρόληψη της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων

Οι χρήστες ναρκωτικών –ιδίως όσοι κάνουν ενέσιμη χρήση– κινδυνεύουν να προσβλη-

40

E K Θ Ε Σ H

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

θούν από λοιμώδη νοσήματα, λόγω κοινής χρήσης συνέργων ή μη χρήσης προφυλα-κτικού. Για τον λόγο αυτό, η πρόληψη της μετάδοσης του ιού HIV, των ιογενών ηπα-τιτίδων και άλλων λοιμώξεων αποτελεί ση-μαντικό στόχο των ευρωπαϊκών πολιτικών για τα ναρκωτικά.

Στους ΧΕΝ η θεραπεία υποκατάστα-σης περιορίζει τις αναφερόμενες επι-κίνδυνες συμπεριφορές, ενώ –σύμφω-να με κάποιες μελέτες– η προστατευτική της επίδραση αυξάνεται όταν συνδυάζε-ται με προγράμματα διανομής βελονών και συρίγγων. Μεταξύ 2007 και 2013, ο αριθμός των συρίγγων που αναφέρεται ότι διανεμήθηκαν μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων αυξήθηκε από 43 σε 49 εκατομμύρια, σε 24 χώρες που αντιπρο-

σωπεύουν το 48% του πληθυσμού της ΕΕ. Σε εθνικό επίπεδο, πάντως, παρατηρού-νται αποκλίσεις.

Στην Ευρώπη, συνολικά, επεκτείνεται η κάλυψη των μέτρων πρόληψης του HIV. Υ-πάρχουν ωστόσο σημαντικοί πληθυσμοί ΧΕΝ που συνεχίζουν να μην έχουν επαρκή πρόσβαση στις υπηρεσίες. Ανάλυση εκτιμά ότι στο 1/3 των χωρών περίπου διαπιστώ-νεται αυξημένος κίνδυνος σε κάποιο βαθ-μό, γεγονός που φανερώνει ότι είναι ανά-γκη να συνεχιστεί η επαγρύπνηση και να διασφαλιστεί εντατικότερη εφαρμογή των μέτρων πρόληψης του HIV. Η Ελλάδα είναι μία από αυτές τις χώρες, καθώς διαπιστώ-νεται αυξημένος επιπολασμός του HIV και τάσεις, αυξανόμενη επικράτηση της ενέσι-μης χρήσης ουσιών και τάσεις (κίνδυνος μετάδοσης), χαμηλό ποσοστό κάλυψης των προγραμμάτων διανομής συρίγγων (<100 σύριγγες ανά ΧΕΝ).

Βελτιώνεται η θεραπεία της ηπατίτιδας C

Τα μέτρα πρόληψης της μετάδοσης της ηπατίτιδας C είναι παρόμοια με τα μέτρα πρόληψης του HIV. Σε επίπεδο πολιτικής, αυξάνεται ο αριθμός των χωρών που έχουν υιοθετήσει ή καταρτίζουν ειδική στρατηγική για την ηπατίτιδα C. Οι πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στον εργαστηριακό έλεγχο των ΧΕΝ για την ηπατίτιδα C και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών αυξήθηκαν μεν τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθούν να είναι περιορισμένες. Χρησιμοποιούνται πλέον νέα διαγνωστικά εργαλεία, όπως η ελαστογραφία του ήπατος (Fibroscan), ενώ με τα νέα φάρμακα μειώνεται η διάρκεια της θεραπείας και περιορίζονται οι ανεπι-

θύμητες ενέργειες, ώστε να διευκολύνεται η συμμόρφωση. Ωστόσο, παρά την αύξη-ση των στοιχείων που μαρτυρούν την απο-τελεσματικότητα της αγωγής κατά του ιού της ηπατίτιδας C σε ΧΕΝ, αρκετές χώρες συνεχίζουν να αναφέρουν ότι η διαθεσιμό-τητά της είναι περιορισμένη. Ο λόγος δεν αποκλείεται να είναι εν μέρει το υψηλό κό-στος των νέων φαρμάκων.

Πρόληψη των θανάτων από υπερβολική δόση και των λοιπών συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων

Η μείωση των θανάτων από υπερβολι-κή δόση, όπως και των λοιπών συνδεόμε-νων με τα ναρκωτικά θανάτων, εξακολου-θεί να συνιστά μείζονα πρόκληση για την

Η υψηλή συχνότητα

εμφάνισης προβληματικής

χρήσης ναρκωτικών στους

κρατούμενους καθιστά την

αξιολόγηση της κατάστασης

της υγείας τους σημαντική

παρέμβαση

41

πολιτική δημόσιας υγείας στην Ευρώπη. Οι στοχευμένες παρεμβάσεις στο πεδίο αυτό αποσκοπούν κυρίως στην πρόληψη της λήψης υπερβολικής δόσης ή στην αύ-ξηση της πιθανότητας επιβίωσης μετά από λήψη υπερβολικής δόσης. Η παρακολού-θηση προγράμματος απεξάρτησης, ιδίως προγράμματος υποκατάστασης οπιοειδών, προλαμβάνει τη λήψη υπερβολικής δόσης και περιορίζει τον κίνδυνο της θνησιμότη-τας του χρήστη.

Η ευρύτερα διαδεδομένη παρέμβαση, μεταξύ σειράς επιλεγμένων παρεμβάσεων για την πρόληψη των συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων, αναφέρεται ότι είναι η παροχή πληροφόρησης και ενημερωτικού υλικού για την πρόληψη της λήψης υπερβο-λικής δόσης. Η εκπαίδευση στην αντιμετώ-

πιση της υπερδοσολογίας με χορήγηση να-λοξόνης –ενός ανταγωνιστή οπιοειδών που διατίθεται δωρεάν στους χρήστες– μπορεί να σώσει ζωές σε ανάλογα περιστατικά. Παρά ταύτα, παρεμβάσεις του είδους αυ-τού δεν είναι τόσο διαδεδομένες.

Υγειονομική περίθαλψη στις φυλακές: απαιτείται σφαιρική αντιμετώπιση

Στους πληθυσμούς κρατουμένων κατα-γράφονται υψηλότερα ποσοστά χρήσης ναρκωτικών από ό,τι στον γενικό πληθυσμό και πιο επιβλαβή πρότυπα χρήσης, όπως φαίνεται και από πρόσφατες μελέτες που αναφέρουν ότι ποσοστά μεταξύ 6% και 31% των κρατουμένων δηλώνουν ότι έχουν κάνει ενέσιμη χρήση ναρκωτικών τουλάχιστον μία φορά. Με τον εγκλεισμό τους στη φυλακή, οι περισσότεροι χρήστες μειώνουν ή διακό-

πτουν τη χρήση ναρκωτικών. Τα ναρκωτι-κά, πάντως, κατορθώνουν να μπαίνουν σε πολλές φυλακές και αρκετοί κρατούμενοι όχι μόνο συνεχίζουν τη χρήση, αλλά και την ξεκινούν στη διάρκεια του εγκλεισμού τους. Στους πληθυσμούς κρατουμένων παρατη-ρείται επίσης υψηλός επιπολασμός ηπατί-τιδας C και άλλων λοιμωδών νοσημάτων.

Η υψηλή συχνότητα εμφάνισης προβλη-ματικής χρήσης ναρκωτικών στους πληθυ-σμούς κρατουμένων καθιστά την αξιολόγη-ση της κατάστασης της υγείας τους κατά τον εγκλεισμό τους στη φυλακή μια σημαντική παρέμβαση. Ο ΠΟΥ συνέστησε πρόσφατα την εφαρμογή μιας δέσμης παρεμβάσεων πρόληψης, όπως ο δωρεάν έλεγχος για λοι-μώδη νοσήματα σε εθελοντική βάση, η δι-ανομή προφυλακτικών και αποστειρωμέ-

νων υλικών ενέσιμης χρήσης, η θεραπεία των λοιμωδών νοσημάτων και η θεραπεία απεξάρτησης.

Θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών στα σωφρονιστικά καταστήματα αναφέρουν ότι προσφέρεται σε 26 από τις 30 χώρες που παρακολουθούνται από το EMCDDA, αν και σε 3 από τις χώρες αυτές δεν αναφέ-ρεται καμία δραστηριότητα εντός του 2013. Συνολικά, πάντως, φαίνεται ότι αυξάνεται η διαθεσιμότητα της θεραπείας υποκατάστα-σης εντός των φυλακών, γεγονός που αντι-κατοπτρίζει την ευρύτερη διαθεσιμότητά της εκτός φυλακών. Η παροχή αποστειρωμέ-νων συνέργων είναι λιγότερο διαδεδομένη, με 4 μόλις χώρες να αναφέρουν ότι προ-βλέπεται σε καταστήματα κράτησης.•••

Το πλήρες κείμενο της Ευρωπαϊκής Έκθεσης για τα Ναρκωτικά, βρίσκεται στον ιστότοπο http://www.emcdda.europa.eu/edr2015.

Υπολογίζεται ότι 1,6

εκατομμύρια χρήστες

ναρκωτικών παρακολούθησαν

θεραπευτικά προγράμματα

στην Ευρώπη το 2013

42 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

Η ρουτίνα είναι, για τους περισσότερους, συνυφασμένη με την καθημερινότητα στον χώρο εργασίας. Έγγραφα, email, ηλεκτρονικοί υπολογιστές σε γραφεία που χωρίζονται είτε με τοίχους είτε με πλαστικά διαχωριστικά. Εκεί που για άλ-λους κατάκτηση –μια μορφή «επανάστασης» στη μουντή πραγματικότητα– εί-

ναι η προσωπική πινελιά της γλαστρούλας ή της οικογενειακής φωτογραφίας, της α-φίσας ή των πολύχρωμων στυλό, μια ομάδα επιχειρήσεων ανατρέπει την αντίληψη του «εργασιακού χώρου».

AbbVie

Η ελληνική Google Το PhB σάς μεταφέρει

σε έναν εργασιακό χώρο πολύ διαφορετικό από τον ελληνικό "κανόνα", στην πολύχρωμη και φωτεινή καθημερινότητα των εργαζομένων της φαρμακευτικής εταιρείας AbbVie, που φέρνει τα πρότυπα των γραφείων της Google στην ελληνική πραγματικότητα

Κείμενο: Βασιλική ΑγγουρίδηΦωτογραφίες: Θ. Αναγνωστόπουλος

• Φ ω τ ο γ ρ α φ ι κ ό ρ ε π ο ρ τ ά ζ

σ τ α γ ρ α φ ε ί α τ η ς A b b V i e σ τ η ν Α θ ή ν α

43

44 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

Παγκόσμια ηγέτιδα της ομάδας αυτής η Google, έχει εξάψει τη φαντασία και έ-χει φουντώσει τη ζήλια των εργαζομένων ανά τον πλανήτη, που νοερά έβαλαν τον εαυτό τους να περιδιαβαίνει τους διαδρό-μους του Googleplex.

Στην Ελλάδα, οι επιχειρήσεις που εφαρ-μόζουν τους επαναστατικούς κανόνες δι-αμόρφωσης του εργασιακού χώρου είναι μάλλον ελάχιστες. Ευχάριστα περιβάλλο-ντα υπάρχουν, αλλά καμία δεν πλησιάζει

τις «μαγικές» εικόνες της Google όσο τα γραφεία της φαρμακευτικής επιχείρησης AbbVie, που τυχαίνει βέβαια να είναι επί-σης αμερικανικής καταγωγής.

Σε ένα συνηθισμένο κτήριο (μόνο εξω-τερικά), τα κεντρικά της AbbVie στο Νέο Ηράκλειο φαίνεται πως συμβάλλουν στο να επιτευχθεί ένας και μόνο στόχος: να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ευχάριστες οι συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων της εταιρείας.

45

Στην AbbVie οι συσκέψεις λαμβάνουν μιαν άλλη μορφή. Ειδικά τις όμορφες η-μέρες, οι ομάδες συναντώνται στο αίθριο, σε έναν «κήπο-ζεν», όπως τον λένε, στον οποίο κυριαρχεί το ξύλο και τα ζωντανά φυτά. Εκεί όπου μπορείς να καθίσεις και να μιλήσεις για επιχειρηματική στρατηγι-κή στη ρομαντική κούνια, στο κρεμαστό οβάλ κάθισμα, με ηχητική υπόκρουση το νερό που κυλάει ανάμεσα στις πέτρες στο σιντριβάνι.

Διαφορετικά, υπάρχει και το playroom. Κι όμως, το στρογγυλό δωμάτιο, με τους πολύχρωμους τοίχους, που στο εσωτερικό προσομοιάζει με ενυδρείο, δεν είναι μόνο ψυχαγωγικός χώρος, αλλά συχνά φιλοξε-νεί και ενδοεταιρικά meeting.

Όλοι οι χώροι στα γραφεία της AbbVie είναι ανοικτοί. Εφαρμόζεται πλήρως η αρ-χή του open space, με φυσικό φωτισμό και πρόσβαση σε παράθυρο. Ευάεροι και ευήλιοι χώροι, με όλη την έννοια των λέ-

46 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

ξεων. Διαχωριστικά μεταξύ των γραφεί-ων δεν υπάρχουν πουθενά, ούτε καν για τον γενικό διευθυντή. Το γραφείο του Π. Αποστολίδη δεν έχει πόρτα, μόνο μεγάλα παράθυρα και σαλονάκι για τους επισκέ-πτες. Η οπτική επαφή διευθυντή και υπαλ-λήλων είναι διαρκής και αναπόφευκτη.

Παρόν σε διάφορα σημεία και των δύο ορόφων των γραφείων της AbbVie είναι πάντα το φυσικό περιβάλλον. Φυτά αλλά και εικόνες φέρνουν τη φρεσκάδα

του φυσικού περιβάλλοντος εντός του χώ-ρου εργασίας.

Για να μη μιλήσουμε για τη σύγχρονη κουζίνα που σχεδόν σε υποδέχεται, τον πάγκο με τα φαγητά για όλα τα γούστα, τις παροχές για κάθε είδους ρόφημα (το δωρεάν πρωινό).

Ίσως ο πιο συνηθισμένος –για τα δεδο-μένα της AbbVie– χώρος είναι το μπαλκό-νι, που αποτελεί και το μόνο σημείο στο οποίο οι καπνιστές μπορούν να επιδοθούν

47

στην ανθυγιεινή τους συνήθεια. Βέβαια, οφείλουμε να σημειώσουμε πως

ο σχεδιασμός του εργασιακού χώρου δεν υπηρετεί αυστηρά τις αλτρουιστικές προ-θέσεις της διοίκησης. Μελέτες έχουν απο-δείξει πως οι ευχάριστοι χώροι εργασίας βελτιώνουν την παραγωγικότητα των ερ-γαζομένων. Ένας υπάλληλος ικανοποιη-μένος από τον χώρο και τις συνθήκες ερ-γασίας του είναι αποτελεσματικότερος και παραγωγικότερος.

«Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφα-νοι για το καινούργιο «σπίτι» της AbbVie, γιατί πρώτα από όλα δι-αμορφώθηκε μέσα από τη συ-νεργασία όλων των εργαζομέ-νων μας και εκφράζει τις αξίες από τις οποίες διέπεται η εταιρι-κή μας κουλτούρα. Καινοτομία, διαφάνεια, συνεργασία, ομαδι-κότητα, εμπιστοσύνη. Σε αυτό το open space περιβάλλον, καθένας από εμάς δημιουργεί, μαθαίνει, αποκτά εμπειρίες, γνώσεις και α-ναμνήσεις, γιατί για όλους εμάς η εργασία στην AbbVie δεν εί-ναι μια καθημερινή ρουτίνα, αλ-λά ένα ταξίδι ζωής».

Πασχάλης ΑποστολίδηςΣύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από

το RPI, εργαζόμενοι σε χώρους με μεγά-λα παράθυρα καταναλώνουν 15% περισ-σότερο χρόνο στο αντικείμενο της εργα-σίας τους, ενώ έρευνα του The Human Spaces Report έδειξε πως οι υπάλληλοι που εργάζονται σε περιβάλλοντα με φυ-σικά στοιχεία αναφέρουν 13% υψηλότε-ρα επίπεδα ευζωίας και παρουσιάζουν αύξηση της συνολικής παραγωγικότητάς τους κατά 8%.•••

Α Ρ Θ Ρ Ο

48 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Η αυξηση του αριθμου των νεων φαρμακευτικων σκευασματων που κυκλοφορουν στην Ευρωπαικη Ενωση συνεπαγεται και αυξημενες δυσκολιες κοστους για τις εθνικες οικονομιες, με αποτελεσμα να δοκιμαζεται η προσβαση των ασθενων στις νεες θεραπειες.Το Συμβουλιο της Ευρωπαικης Ενωσης, στα προσφατα συ-

μπερασματα του περι της «καινοτομιας για το οφελος των ασθενειων», αναγνωριζει τη

Η ΠΡΌΚΛΗΣΗ

Υψηλή θεραπευτική αξία και δημοσιονομικό κόστος

Κράτη βρίσκονται εγκλωβισμένα μεταξύ του σημαντικού κοινωνικού οφέλους που προκύπτει από τη διάθεση προϊόντων υψηλής θεραπευτικής αξίας και του υψηλού δημοσιονομικού κόστους που απαιτείται για την εξασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών σε αυτές τις θεραπείες

του Γ. Σαρελάκου, Market Access Manager, Association of

European Self-Medication Industry

• H αυξηση του αριθμου των νεων φαρμακευτικων

σκευασματων που κυκλοφορουν στην ΕE

συνεπαγεται και αυξημενες δυσκολιες κοστους

για τις εθνικες οικονομιες

49

Α Ρ Θ Ρ Ο

50 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

σημασια της αναπτυξης καινοτομων φαρμακευτικων σκευασματων για την προαγωγη της δημοσιας υγειας. Την ιδια στιγμη, επισημαινει το υψηλο κοστος, το ρισκο και τις ση-μαντικες επενδυσεις για ερευνα και αναπτυξη που απαιτουνται, προκειμενου να εξα-σφαλιστει η διαθεση καινοτομων προιοντων στους πολιτες. Συμφωνα με σχετικες ερευ-νες, το μεσο κοστος αναπτυξης ενος νεου συνταγογραφουμενου φαρμακου ανερχεται σε 2,6 εκατ. δολ., ενω για καθε 5.000 εως 10.000 χημικες ενωσεις που εισερχονται στη φαση της φαρμακευτικης ερευνας μολις για ενα φαρμακο εξασφαλιζεται η αδεια κυ-κλοφοριας. Απο την αλλη πλευρα, το Ευρωπαικο Συμβουλιο τονιζει το γεγονος οτι η υ-ψηλη τιμη καινοτομων προιοντων πολλες φορες επιδρα στον αποκλεισμο των πολιτων απο φαρμακευτικα προιοντα υψηλης προστιθεμενης θεραπευτικης αξιας.

Στην Ευρωπαικη Ενωση, η αξιολογη-ση της προστιθεμενης θεραπευτικης αξι-ας απο τις εθνικες αρχες πραγματοποιει-ται κατα βαση στο σταδιο του καθορισμου της τιμης και της αποζημιωσης των σκευα-σματων, παρα το γεγονος οτι θα μπορου-σε να διεξαγεται κατα το σταδιο εξετασης της εγκρισης της αδειας κυκλοφοριας τους στην αγορα. Κοινος ορισμος για την προ-στιθεμενη θεραπευτικη αξια δεν υφιστα-ται σε διεθνες επιπεδο, ωστοσο στο πλαι-σιο της αξιολογησης της κοινες αρχες και διαδικασιες εντοπιζονται σε ευρωπαικο ε-πιπεδο. Στα περισσοτερα κρατη-μελη βα-ση συγκρισης για την αξιολογηση των νεων θεραπειων συνιστα η βελτιστη υφισταμε-νη και διαθεσιμη θεραπεια, ενω και αλλα κριτηρια συνυπολογιζονται, οπως ο δεικτης κοστους-αποτελεσματικοτητας, η ασφαλεια, ο ενδεχομενος αντικτυπος για τον κρατικο προϋπολογισμο, προκειμενου να καθορι-στει η συμπεριληψη ενος φαρμακου στη λιστα αποζημιωσης. Δεδομενου του οτι τα 2/3 των φαρμακευτικων δαπανων σε επιπε-δο ΕΕ καλυπτονται απο δημοσιες δαπανες, γινεται κατανοητο λοιπον πως το επιπεδο προσβασης των πολιτων σε νεες θεραπει-ες εξαρταται σε μεγαλο βαθμο απο τις α-ποφασεις των εθνικων αρχων.

Στο πλαισιο αυτο, ειναι σημαντικη η κοινη προσεγγιση της βιομηχανιας και των εθνι-κων αρχων αξιολογησης των τεχνολογιων υγειας, η οποια ενθαρρυνει την εναρμο-νιση των σχετικων διαδικασιων, προκει-μενου να εξασφαλιστουν σημαντικα οφε-λη για τους πολιτες, τα συστηματα υγειας και τα δημοσια οικονομικα. Εναρμονιση η οποια θα πρεπει να συμπεριλαβει και να κεφαλαιοποιησει τα συμπερασματα του Ευρωπαικου Δικτυου για την αξιολογηση των τεχνολογιων υγειας (EUnetHTA), αλ-λα και να θεμελιωθει στις νεες κατευθυν-σεις του Δικτυου για την αξιολογηση των τεχνολογιων υγειας (HTA Network), στο οποιο συμμετεχουν οι εθνικες αρχες των κρατων-μελων. Η Ελλαδα, χωρα με κα-τεξοχην δημοσιονομικους περιορισμους και μεγιστη αναγκη για αξιολογηση και ιεραρχηση των δαπανων υγειας, ειναι το μοναδικο ευρωπαικο κρατος που δεν ε-χει καθιερωσει διαδικασιες αξιολογησης της σχεσης κοστους-αποτελεσματικοτη-τας (χρησιμοποιει συμπερασματα αλλων κρατων), με παραλληλη αξιολογηση του αντικτυπου της προστιθεμενης θεραπευ-τικης αξιας στην τιμη των φαρμακων. Και μονο απορια προκαλει το γεγονος πως η Ελλαδα, παρα τη συμμετοχη της στη συ-

Το Συμβούλιο της ΕΕ

αναγνωρίζει τη σημασία

της ανάπτυξης καινοτόμων

φαρμάκων για την προαγωγή

της δημόσιας υγείας και

επισημαίνει το υψηλό κόστος,

το ρίσκο και τις σημαντικές

επενδύσεις R&D

Τα 2/3 των

φαρμακευτικών δαπανών σε

επίπεδο ΕΕ καλύπτονται από

δημόσιες δαπάνες

51

ναντηση της 29ης Οκτωβριου 2014 –η ο-ποια και πραγματοποιηθηκε μεταξυ της Ευρωπαικης Επιτροπης και των εθνικων αρμοδιων αρχων των κρατων-μελων για το HTA Network, με σκοπο την αξιοποιη-ση και επαναχρησιμοποιηση των ευρωπα-ικων συμπερασματων και επιτευγματων σε εθνικο επιπεδο– δεν εκδηλωσε ενδιαφε-ρον συμμετοχης.

Γενικοτερα, παντως, θα μπορουσε να ειπωθει πως τα περισσοτερα κρατη κα-τα την υφισταμενη περιοδο βρισκονται ε-γκλωβισμενα μεταξυ του σημαντικου κοι-νωνικου οφελους που προκυπτει απο τη διαθεση προιοντων υψηλης θεραπευτι-κης αξιας και του υψηλου δημοσιονομι-κου κοστους που απαιτειται για την εξα-σφαλιση της προσβασης των πολιτων σε αυτες τις θεραπειες. Το πλεον ενδεικτικο παραδειγμα σε παγκοσμιο επιπεδο ειναι το sofosbuvir, το οποιο επιτυγχανει σε πο-σοστο ανωτερο του 90% την πληρη αντιμε-τωπιση της χρονιας ηπατιτιδας C. Παρα-δειγμα το οποιο επελεγη λογω του υψηλου κοστους του σκευασματος, αλλα και των σημαντικων οφελων που διασφαλιζονται για τον πολιτη και τα δημοσια συστηματα υγειας. Οφελη που προκυπτουν απο την ε-ξοικονομηση του ιδιαιτερα υψηλου κοστους (νοσηλεια των ασθενων στα νοσοκομεια, περιπτωσεις μεταμοσχευσης ηπατος), το οποιο και συνεπαγεται η μη αντιμετωπιση της ασθενειας. Αρκει να σημειωθει πως το κοστος γινεται αντιληπτο απο το ευρος επι-πολασμου της νοσου, η οποια αφορα απο 7,3 εως 8,8 εκατομμυρια πολιτες στην ΕΕ και 3,2 εκατομμυρια στις ΗΠΑ.

Η περιπτωση αυτη, η οποια εχει προκαλε-σει εντονο διαλογο σε ολες τις χωρες, απο-δεικνυει πως νεοι μηχανισμοι απαιτουνται,

προκειμενου η επιλυση τετοιων ζητηματων να μη στηριζεται αποκλειστικα στον μελ-λοντικο ανταγωνισμο και τις πιθανες επι-κειμενες διορθωσεις της αγορας, καθως η προσβαση των ασθενων πρεπει να εξα-σφαλιζεται σε πραγματικο χρονο. Διοτι ει-ναι ξεκαθαρο πως σε αντιθετη περιπτωση, οπου η προσδοκια μειωσης της τιμης και-νοτομων προιοντων, μεσω πιθανων αντα-γωνιστικων πιεσεων που θα μπορουσαν να προελθουν απο αλλα προιοντα σε μελλο-ντικο χρονο, εγειρει ηθικα ζητηματα. Στο πλαισιο αυτο, εχουν ηδη υπαρξει σχετικες προτασεις βασει των οποιων θα μπορουσε να επιδιωχθει η μετακυλιση η η κατανομη του κοστους προσβασης στη θεραπεια σε μακροχρονιο οριζοντα. Νεα μοντελα αποζη-μιωσης η πρακτικες αντασφαλισης θα μπο-ρουσαν να λειτουργησουν ως παραμετροι αμβλυνσης του ρισκου που αντιμετωπιζουν τα δημοσια ταμεια λογω του υψηλου κοστος θεραπειων, αλλα και ως παραγοντες δια-σφαλισης της αδιακοπτης προσβασης των ασθενων σε νεες θεραπειες.

Στην υφισταμενη συγκυρια, η ιατρικη και φαρμακευτικη ερευνα πραγματοποι-ει σημαντικη προοδο στην αντιμετωπιση χρονιων παθησεων την οποια, ομως, τα δημοσια οικονομικα αδυνατουν να επω-μιστουν σε επιπεδο κοστους, αλλα σαφως χρειαζονται σε επιπεδο οφελων. Στην προ-σπαθεια αυτη η καινοτομια συνιστα οδηγο και οι μεθοδοι αξιολογησης της αναγκαιο εργαλειο. Και οταν η υψηλη προστιθεμε-νη θεραπευτικη αξια ειναι αναμφισβητη-τη, υπαρχει το χρεος της διασφαλισης της προσβασης. Διοτι διαφορετικα θα ηταν ο-ξυμωρο να καταστει η καινοτομια ελπιδα για τη δημοσια υγεια αλλα και προβλημα συναμα για τα δημοσια οικονομικα.•••

Νέοι μηχανισμοί

απαιτούνται, προκειμένου η

επίλυση τέτοιων ζητημάτων να

μη στηρίζεται αποκλειστικά

στον μελλοντικό ανταγωνισμό

και τις πιθανές επικείμενες

διορθώσεις της αγοράς

Α Ρ Θ Ρ Ο

52 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Στο πλαίσιο του εθνικού συστήματος υγείας, οι νοσούντες δεν συμμετέχουν σχε-δόν σε καμία απόφαση που αφορά την υγεία τους. Οι επαγγελματίες της υγεί-ας (γιατροί, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές κ.ά.) αποφασίζουν, τις περισσότε-ρες φορές, μονομερώς για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου. Η απουσία

των νοσούντων από την ιατρική πράξη γίνεται εξίσου αισθητή και σε επίπεδο στελέχω-σης των αρμόδιων οργάνων του Υπουργείου Υγείας, τα οποία είναι επιφορτισμένα με τη λήψη σημαντικών αποφάσεων, τη χάραξη στρατηγικής και τη διαμόρφωση πολιτι-

Ενδυνάμωση των ασθενών

Η σημασία της συνεργασίας ασθενών και επαγγελματιών υγείας στη λήψη σημαντικών αποφάσεων τόσο για την υγεία τους όσο και για τη χάραξη πολιτικών

της Δώρας Παπασταύρου, μέλους του ΔΣ του Συλλόγου ΕΛΕΑΝΑ,

εκπροσώπου της Ομάδας Νέων Ατόμων του συλλόγου ΕΛΕΑΝΑ, ιδρυτικού μέλους

της Ομάδας Νέων όλων των χωρών της Ευρώπης (EULAR) και μέλους της

πανευρωπαϊκής ομάδας εργασίας «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αρθρίτιδας»»

• Συνειδητή θεραπευτική επιλογή και

όχι απλή συγκατάθεση στην ιατρική πράξη

• Ο ειδήμων γιατρός και ο αδαής ασθενής

• Οι “έμπειροι” ασθενείς

53

Α Ρ Θ Ρ Ο

54 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

κής στον τομέα της υγείας (π.χ. ΚΕΣΥ, ΚΕΕΛΠΝΟ κ.ά.). Τα εν λόγω όργανα αποτελού-νται από εκπροσώπους αποκλειστικά των επαγγελματιών υγείας και όχι των ίδιων των πασχόντων. Το αποτέλεσμα; Πολλά από τα μέτρα που αποφασίζονται σε επιτελικό επί-πεδο και αφορούν τον τομέα της δημόσιας υγείας να καθίστανται, εκ των πραγμάτων, ανεφάρμοστα στην πράξη ή, εν πάση περιπτώσει, τυχόν υλοποιούμενα, να μην αντα-ποκρίνονται στις αναμενόμενες προσδοκίες. Εύλογα όμως, ανακύπτει στο σημείο τούτο το ερώτημα: Γιατί να μην προωθούνται δράσεις που θα ευνοούν τη συνεργασία νοσού-ντων και γιατρών ή έτερων επαγγελματιών υγείας κατά τη χάραξη των σχετικών πολιτι-κών στον τομέα της δημόσιας υγείας;

Δεν θα πρέπει άλλωστε να λησμονείται πως ο ασθενής, ως τελικός αποδέκτης των ιατρικών υπηρεσιών, είναι και αυτός που, κατά κανόνα, βιώνει τα αποτελέσματα της υποδειχθείσης θεραπευτικής αγωγής και, κατά συνέπεια, και εκείνος που δικαιούται να θέτει τον στόχο της θεραπείας. Πώς εί-ναι, λοιπόν δυνατόν ο άμεσα ενδιαφερό-

μενος ασθενής να περιορίζεται στον ρόλο του παθητικού υποκειμένου, και μάλιστα όταν πρόκειται περί ζητημάτων που συναρ-τώνται άμεσα με την πορεία της εξέλιξης της υγείας του; Η αρχή της πληροφορη-μένης συναίνεσης, σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε επέμβαση σε θέματα υγείας προϋποθέτει την ελεύθερη και πληροφο-ρημένη συναίνεση του ανθρώπου στον ο-ποίο θα γίνει η επέμβαση, κατοχυρώνεται τόσο στην εθνική μας νομοθεσία (βλ. άρ-θρο 12 Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας) ό-σο και σε διεθνή κείμενα (βλ. άρθρο 5 της Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική/Σύμβασης του Oviedo) και αποτελεί εκδήλωση του θεμελιώδους

δικαιώματος της αυτονομίας και της αυ-τοδιάθεσης του ασθενούς. Οι απόψεις ε-κείνες που εμμένουν να αποδίδουν στον μεν γιατρό την ιδιότητα του «ειδήμονος» και του «παντογνώστη», στον δε ασθενή την ετικέτα του «αδαούς» και «αμόρφω-του» αποδέκτη των ιατρικών υπηρεσιών, που στερείται των αναγκαίων επιστημονι-

κών γνώσεων και εφοδίων, ώστε να ανα-λάβει ενεργότερο ρόλο στη θεραπεία του, στη χειρότερη περίπτωση είναι αποδοκι-μαστέα, στην καλύτερη περίπτωση αποτε-λεί ένδειξη προσκόλλησης σε πεπαλαιω-μένες νοοτροπίες.

Άλλωστε, τέτοιες απόψεις δεν υποστηρί-ζονται μόνο στους ιατρικούς κύκλους. Ακό-μη και οι ίδιοι οι ασθενείς δείχνουν να εν-στερνίζονται ενδόμυχα την πεποίθηση ότι αποτελούν «έρμαιο» στα χέρια του παντο-γνώστη γιατρού, με αποτέλεσμα να μην τολ-μούν ούτε καν να εκφράσουν τις σκέψεις τους, από φόβο μήπως αυτές εκληφθούν ως αμφισβήτηση της επιστημονικής παντοδυ-ναμίας του θεράποντος γιατρού. Είναι μά-

Γιατί να μην προωθούνται

δράσεις που θα ευνοούν

τη συνεργασία νοσούντων

και γιατρών ή έτερων

επαγγελματιών υγείας;

55

λιστα χαρακτηριστικό ότι ακόμη και όταν κάποιοι συνειδητοποιημένοι και «γενναίοι» πάσχοντες επιχειρούν ένα τέτοιο τόλμημα, συνήθως γίνονται αντικείμενο σαρκασμού ή χλευασμού και πάντως αποθαρρύνονται «ευγενικά» από τους ίδιους τους παντογνώ-στες γιατρούς: ποιος να τολμήσει, άραγε, να κρίνει επιστήμονες που κουβαλούν στην πλάτη τους χρόνια ολόκληρα σκληρής εκ-παίδευσης και πείρα δεκαετιών;

Σε σχετικό του άρθρο στο περιοδικό “The New Yorker”, ο Michael Specter είχε εύστο-χα παρατηρήσει: «Η εποχή της πατερναλι-στικής ιατρικής όπου ο ιατρός ήξερε καλύ-τερα και ο ασθενής έπρεπε να αισθάνεται τυχερός και μόνο που ο γιατρός τον εξετάζει έχει παρέλθει». Η πατερναλιστική άποψη υποστηρίζει πως οι ασθενείς αδυνατούν να

κατανοήσουν, με αποτέλεσμα όλο το βάρος της ευθύνης να επιρρίπτεται αναπόφευκτα στο ιατρικό προσωπικό, κατά τον ίδιο τρόπο που και οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την επιμέλεια των παιδιών τους. Η αλλαγή της νοοτροπίας των γιατρών διέρχεται μέσα α-πό μια ανάλογη μεταβολή των κοινωνικών μας πεποιθήσεων αναφορικά με τους πα-ραδοσιακούς ρόλους: ποιος μπορεί να κά-νει τι και ποιος είναι ικανός να το πράξει.

Ο νοσών σήμερα εγκαταλείπει τη θέση του απλού «παρατηρητή» και καλείται να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της α-ποκατάστασης ή βελτίωσης της υγείας του. Ταυτόχρονα, ο ρόλος του γιατρού μετουσιώ-νεται αντιστοίχως: καλείται να εγκαταλείψει

το πεδίο της «αυθεντίας» και να αναλάβει τον ρόλο ενός αλληλέγγυου συνεργάτη και συνοδοιπόρου του πάσχοντος, που θα ενθαρρύνει την επικοινωνία και την ανταλ-λαγή απόψεων ως προς τα ζητήματα που αφορούν την υγεία του τελευταίου.

Οι νεότερες αντιλήψεις ευνοούν λοιπόν την «αυτοδιαχείριση», εκ μέρους του ίδιου του πάσχοντος, των προβλημάτων που α-φορούν την υγεία του. Είναι καιρός ο ίδιος να μάθει να σκέφτεται για τον εαυτό του και να είναι έτοιμος να αποκτήσει μερίδιο ευ-θύνης στις αποφάσεις που λαμβάνονται για τη θεραπεία του. Γιατρός και νοσών καθί-στανται, πλέον, υπεύθυνοι από κοινού,·η γνώμη του ενός εξαρτάται από την απόφα-ση του άλλου («Patients Included», που σημαίνει ότι οι νοσούντες καλούνται να συμ-

μετέχουν και οι ίδιοι στο πρόβλημα υγείας που τους αφορά).

Και βέβαια, οι ασθενείς μπορούν να βοη-θήσουν! Οι δυναμικοί και ενεργοί συμμέτο-χοι πάσχοντες είναι «συνεργάτες», που λαμ-βάνουν μέρος ενεργά σε όλες τις πτυχές και φάσεις της θεραπείας τους. Τι σημαίνουν ό-μως οι όροι «δυναμικός» και «ενεργός συμ-μέτοχος»; Ένα δυναμικό άτομο γνωρίζει τι θέλει και είναι σε θέση να το εκφράσει α-νά πάσα στιγμή. Ακόμη κι όταν αντιμετω-πίζει μια πρόκληση, σκέφτεται: «Τι μπορώ να κάνω;», «Ποιες εναλλακτικές έχω;». Δεν έχει σημασία πόσες πιθανότητες επιτυχίας υπάρχουν, ή ακόμη και το αν υπάρχουν καν τέτοιες. Το να συμμετέχεις προϋποθέ-

Η εποχή της

πατερναλιστικής ιατρικής

έχει παρέλθει

Α Ρ Θ Ρ Ο

56 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

τει να γίνεσαι κοινωνός του προβλήματος, να λαμβάνεις μέρος ενεργά στην αντιμετώ-πισή του και να ανταποκρίνεσαι δυναμικά στις λύσεις που θα σου προταθούν.

Ο πάσχων που συμμετέχει είναι ο ασθενής που ακούει, ανταποκρίνεται, θέτει ερωτή-ματα, σκέφτεται μόνος του, ενεργεί και, στο τέλος, αναλαμβάνει την ευθύνη. Ένας αμέ-τοχος ασθενής αντιμετωπίζει την ιατροφαρ-μακευτική περίθαλψη σαν να βρίσκεται σε πλυντήριο αυτοκινήτων: κλείνει τα παράθυ-ρα, κάθεται στη θέση του και δυστυχώς τον καταβρέχουν. Η νέα «γενιά» ασθενών είναι γνωστή με τον όρο «έμπειροι ασθενείς» (e-patients), φέρνοντας νέα δεδομένα για την ελληνική ιατρική πραγματικότητα.

Ο «έμπειρος ασθενής» χαρακτηρίζεται από τα επτά E, πρέπει δηλαδή να είναι «equipped, enabled, empowered, engaged, equal, emancipated and expert». Είναι εξοπλισμένος με τις κατάλληλες δεξιότη-τες για τη διαχείριση της νόσου του, ώστε οι επιλογές που σχετίζονται με τη φροντί-δα της υγείας του να είναι σεβαστές. Είναι ψυχολογικά ισορροπημένος, μετέχει και ε-πικοινωνεί για το θέμα της υγείας του που τον απασχολεί. Αναπτύσσει ισότιμη σχέση με τους επαγγελματίες υγείας που συμμε-τέχουν στη θεραπεία του και είναι απελευ-θερωμένος από αγκυλώσεις και προκατα-λήψεις που τον κρατούν πίσω. Οι «έμπειροι πάσχοντες» βελτιώνουν την κατάσταση της υγείας τους, αντιμετωπίζουν καλύτερα τα συμπτώματα των χρόνιων ασθενειών τους και μειώνουν τον βαθμό ανικανότητας και τυφλής εξάρτησής τους από τη νοσοκομει-ακή και, ευρύτερα, από την ιατρική φρο-ντίδα. Μακροπρόθεσμα, συμβάλλουν στην εξυγίανση των διαφόρων τομέων της δημό-σιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης πε-

ριορίζοντας, δραστικά, το υγειονομικό κό-στος από ενδεχομένως άστοχες αποφάσεις και καταχρήσεις.

Ο Warner Slack, αρχίατρος στο νοσο-κομείο Beth Israel Deaconess Medical Center, στη Βοστόνη, είχε σημειώσει τα ε-ξής: «Ο λιγότερο αξιοποιούμενος στα συ-στήματα πληροφοριών μας πόρος είναι ο ίδιος ο ασθενής». Πώς γίνεται να παρέχεται υγειονομική φροντίδα με επίκεντρο τον άνθρωπο και ταυτόχρονα να τον χρησι-μοποιούν ως «πάροχο» πληροφοριών τόσο ανεπαρκώς; Κανένας δεν μπορεί να απο-δώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, εάν δεν κατέχει τη σχετική πληροφόρηση (την οποία και οι δύο πλευρές φυσικά θα πρέ-πει να είναι σε θέση να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν). Οι ασθενείς αποδί-δουν καλύτερα όταν είναι ενημερωμένοι με σαφήνεια και υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός για την αξία της συνεισφοράς όλων των μελών της ομάδας με κοινό στό-χο την καλύτερη ποιότητα ζωής.

Το νέο μοντέλο οργάνωσης της υγεί-ας και της ιατρικής φροντίδας, στο οποίο συμμετέχει ενεργά ο πάσχων, καθιστάμε-νος παρατηρητής του ίδιου του εαυτού του σε σχέση με την πορεία της υγείας του υ-λοποιείται μέσω των συστημάτων της λεγό-μενης «ηλεκτρονικής υγείας», τα οποία επιτρέπουν την καταγραφή και ανάλυση δεδομένων εκτός του κλινικού περιβάλλο-ντος. Η πλειονότητα των μετρήσεων που πραγματοποιούνται, κατ’ αυτόν τον τρό-πο, στηρίζεται στο σκεπτικό ότι η υγεία και η ευεξία στις χρόνιες παθήσεις αποτελούν προϊόν μιας σειράς παραμέτρων οι οποίες συνδέονται με τον καθημερινό τρόπο ζω-ής, π.χ. το άγχος επηρεάζει τον ύπνο, ο δε ύπνος επηρεάζει τον μεταβολισμό και το

Οι «έμπειροι πάσχοντες»

μειώνουν τον βαθμό

«τυφλής» εξάρτησης από τη

νοσοκομειακή φροντίδα

Ο «έμπειρος

ασθενής» χαρακτηρίζεται από

τα επτά E: equipped, enabled,

empowered, engaged, equal,

emancipated, expert

57

σάκχαρο. Μια στείρα παράθεση, ωστόσο, των σχετικών δεδομένων κρίνεται ανώφε-λη, από τη στιγμή που αυτά τα δεδομένα αφενός δεν καθίστανται μετέπειτα αντικεί-μενο επεξεργασίας και αφετέρου δεν συ-σχετίζονται με όλες τις παραμέτρους που αφορούν την υγεία των ασθενών. Μόνον έτσι άλλωστε μπορεί να δοθεί η πραγματι-

κή δυνατότητα στον νοσούντα να απαντήσει σε ερωτήματα για τον εαυτό του μελετώντας το ιατρικό του ιστορικό που αντιστοιχεί σε μεγάλα χρονικά διαστήματα, π.χ. μήνες, με απώτερο στόχο τη σταθεροποίηση και βελτίωση του τρόπου ζωής και τον καλύτε-ρο έλεγχο της υγείας του, όπως επισημαί-νει η Δρ Χουβαρδά.

Από τον δόκτορα Danny SandsΧαρακτηριστικές φράσεις γιατρών

για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των ίδιων των νοσούντων στη θερα-πεία τους: «Είμαι εδώ για να συνεργαστούμε για την κατάσταση της υγείας σας. Είμα-στε ομάδα».

«Μάθετε όσο πιο πολλά μπορείτε για την κατάσταση της υγείας σας. Ορίστε μερι-κοί τρόποι για να ξεκινήσετε».

«Μιλήστε για την κατάσταση της υγείας σας με άλλους νοσούντες που αντιμετω-πίζουν το ίδιο πρόβλημα».

«Σας προτείνω να πάρετε μια δεύτερη γνώ-μη προτού αποφασίσετε να υποβληθείτε σε μια μεγάλη χειρουργική επέμβαση ή άλλες σοβαρές θεραπείες».

«Μιλήσαμε για όλες τις απορίες σας; Υ-πάρχει κάτι άλλο;».

Χαρακτηριστικές φράσεις γιατρών που αποθαρρύνουν τη συμμετοχή των νοσούντων στη θεραπεία τους: «Ορίστε αυτά που πρέπει να κάνετε». «Μακριά από το διαδίκτυο. Μη μας φέρνετε ό,τι βρίσκετε, δεν έχουμε χρόνο για τέτοια».

«Θα σας τηλεφωνήσουμε εάν κάτι δεν πάει καλά. Για τα αποτελέσματα των ε-ξετάσεών σας πρέπει να κλείσετε ραντε-βού» (υπαγορεύει τον τόπο και τον χρόνο των ιατρικών επισκέψεων χωρίς να ρω-τήσει τον ασθενή).

«Κάναμε ό,τι είχαμε προγραμματίσει για σήμερα. Λυπάμαι, αλλά δεν έχουμε χρό-νο για άλλες ερωτήσεις. Εάν θέλετε, κλεί-στε ραντεβού για άλλη φορά».Οι νοσούντες μπορούν να συμβάλουν στην

αποφυγή μη αναστρέψιμων καταστροφών της υγείας τους. Η λύση δεν είναι ο αυτοπε-ριορισμός και ο εξαναγκασμός σε ορισμέ-νη θεραπεία αλλά η παροχή πλήρους, α-ντικειμενικής και κατανοητής ενημέρωσης και κατάλληλης διαφώτισης και η ενεργο-ποίησή τους. Αυτό είναι και το μέλλον της ιατρικής. Εφευρίσκοντας νέους τρόπους και διαύλους επικοινωνίας, αφουγκραζόμενοι ο ένας τον άλλο, οδεύουμε, σταδιακά, αλ-λά με σταθερά βήματα, ως συνοδοιπόροι, προς ένα καλύτερο και ελπιδοφόρο αύριο. Εξάλλου, ας μη λησμονούμε ότι μέχρις ό-του οι άνθρωποι αποκτήσουν εμπειρία, θε-ωρούνται άπειροι.•••

Το νέο μοντέλο

οργάνωσης της υγείας και

της ιατρικής φροντίδας, στο

οποίο συμμετέχει ενεργά ο

πάσχων, υλοποιείται μέσω της

«ηλεκτρονικής υγείας»

Α Ρ Θ Ρ Ο

58 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Η ειδικότητα της Ιατρικής Βιοπαθο-λογίας είναι από τις πιο παλιές στον χώρο της ιατρικής. Τα πρώ-τα χρόνια δημιουργίας της κάλυ-

πτε τις ανάγκες της ιατρικής κοινότητας στον

εργαστηριακό τομέα και είχε την ονομασία «Μικροβιολογία».

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο καθηγητής της Υγιεινής και Μικροβιολογίας της Ιατρι-κής Σχολής Αθηνών Κωνσταντίνος Σάββας,

Απαιτείται ενοποίηση των Βιοπαθολογικών Εργαστηρίων

Οι σημερινές δυσχερείς οικονομικές συνθήκες αναδεικνύουν τη σημασία της «επανενοποίησης» των εργαστηρίων για την εξοικονόμηση πόρων και την αξιοποίηση του συνεχώς μειούμενου προσωπικού

της Χρυσούλας Νικολάου καθηγήτριας Βιοπαθολογίας-

Ανοσολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθύντριας

του Βιοπαθολογικού Εργαστηρίου στο «Αιγινήτειο» Πανεπιστημιακό

Νοσοκομείο, προέδρου της Εταιρείας Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρικής, αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Ιατρικής Βιοπαθολογίας (ΠΕΙΒ),

μέλους του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας (ΕΕΑ)

• Ι α τ ρ ι κ ή Β ι ο π α θ ο λ ο γ ί α :

Α π ό τ ι ς π ι ο π α λ ι έ ς ε ι δ ι κ ό τ η τ ε ς

σ τ ο ν χ ώ ρ ο τ η ς ι α τ ρ ι κ ή ς

59

Α Ρ Θ Ρ Ο

60 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

σε συνεργασία με τον παιδίατρο Ιωάννη Κασιμάτη, παρά τις οικονομικές και πολι-τικές δυσκολίες της χώρας και την έλλειψη υγειονομικών δομών, συνέβαλε σημαντικά στον έλεγχο και τον περιορισμό των λοι-μωδών νοσημάτων, όπως η ελονοσία, που μάστιζαν τον πληθυσμό της εποχής εκεί-νης. Κατά τη διάρκεια των ετών, οι δημο-γραφικές και κοινωνικές ανακατατάξεις, ο πόλεμος, η περιβαλλοντική ρύπανση, η εμφάνιση νέων απειλών, η επανεμφάνι-ση παλαιών λοιμωδών νοσημάτων, η αύ-ξηση των χρονίων νοσημάτων και των ψυ-χικών διαταραχών, επέβαλαν την ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση των νοσημάτων και διερεύνηση των αιτιολογικών παραγόντων κάθε νόσου, προς διαφύλαξη της υγείας του πληθυσμού. Η ειδικότητα της Μικρο-βιολογίας κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ραγδαίας ιατροτεχνολο-γικής ανάπτυξης στον χώρο του ιατρικού εργαστηρίου και τα κατάφερε άριστα. Ό-μως ο όγκος, η υπέρμετρη αύξηση και η μεγάλη ποικιλία των νέων διαγνωστικών ε-ξετάσεων, και ίσως και κάποιες πολιτικές σκοπιμότητες, οδήγησαν στη δημιουργία και ανεξαρτητοποίηση επιμέρους τμημά-των μέσα στο Μικροβιολογικό Εργαστή-ριο. Τη δεκαετία του ’80, μαζί με το ΕΣΥ, δημιουργήθηκαν και νέα εργαστηριακά τμήματα, το Βιοχημικό, το Ανοσολογικό, το Αιματολογικό και το Μικροβιολογικό, τμήματα που αφορούν τις εκπαιδευ-τικές ενότητες της ειδικότητας. Δημι-ουργήθηκαν πολλές νέες θέσεις εργασί-ας, τα εργαστήρια αφομοίωσαν τάχιστα και εφάρμοσαν όλες τις σύγχρονες μεθό-δους διαγνωστικών εξετάσεων και συνέ-βαλαν σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη των νοσημάτων. Την ίδια ε-

ποχή, το Ιδιωτικό Μικροβιολογικό Εργα-στήριο εξακολουθούσε να λειτουργεί σαν ενιαίο εργαστήριο, προσφέροντας σημα-ντικές υπηρεσίες στην Πρωτοβάθμια Φρο-ντίδα Υγείας, στην πρόληψη και διάγνωση των νοσημάτων.

Ο όγκος του γνωστικού αντικειμένου της ειδικότητάς μας συνεχώς αυξάνει και δι-καιώνει την τότε επιλογή του διαχωρισμού σε επιμέρους τμήματα. Όμως, η δεκαετία του ’90 φέρνει νέες προκλήσεις στην ει-δικότητα. Ο εναρμονισμός με τις οδηγί-ες της Ευρώπης τροποποιεί την ειδικότητα της παλιάς Μικροβιολογίας σε Ιατρική Βι-οπαθολογία, με 5 χρόνια εκπαίδευση (ΑΦ 366/29-12-1994/πρ.διάτ. 415). Η ειδικό-τητα έχει πλέον υποχρεωτική εκπαίδευση στην Παθολογία και στα 4 θέματα της ει-δικότητας, την Εργαστηριακή Αιματολογία-Αιμοδοσία, την Ιατρική Ανοσολογία, την Ια-τρική Βιοχημεία και την Μικροβιολογία. Η νέα ονομασία της ειδικότητας είναι Ιατρική Βιοπαθολογία (Μικροβιολογία), με την πα-ρένθεση να δημιουργεί απλά τον συσχετι-σμό με την παλιά ονομασία.

Σήμερα

Πρωταρχικό αίτημα της Ελληνικής Εται-ρείας Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηρι-ακής Ιατρικής είναι η ενοποίηση των εργα-στηρίων σε ένα Ενιαίο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο. Η Ελληνική Εταιρεία Ιατρι-κής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρι-κής αποτελεί μια επιστημονική εταιρεία η οποία ιδρύθηκε για να εναρμονιστεί με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ια-τρικών Ειδικοτήτων (UEMS) και περι-γράφει την πολυθεματική (polyvalent) ειδικότητα της Ιατρικής Βιοπαθολογί-

Πρωταρχικό αίτημά

της είναι η ενοποίηση των

εργαστηρίων σε ένα Ενιαίο

Βιοπαθολογικό Εργαστήριο

Τα περισσότερα

νοσοκομεία διαθέτουν χωριστά

εργαστηριακά τμήματα, με

ξεχωριστές διευθύνσεις για το

καθένα

61

ας/Εργαστηριακής Ιατρικής (Medical Biopathology/Laboratory Medicine), δηλαδή Μικροβιολογία, Ανοσολογία, Ερ-γαστηριακή Αιματολογία και Αιμοδοσία, Ι-ατρική Βιοχημεία.

Τα περισσότερα νοσοκομεία διαθέτουν χωριστά εργαστηριακά τμήματα (Μικρο-βιολογίας, Ανοσολογίας, Εργαστηριακής Αιματολογίας και Αιμοδοσίας, Ιατρικής Βι-οχημείας), με ξεχωριστές διευθύνσεις για το καθένα. Σήμερα, μόνο τα μικρά νοσο-κομεία της περιφέρειας (επαρχιακά), λίγα εργαστήρια πανεπιστημιακών νοσοκομεί-ων, τα ΚΥ και τα Ιδιωτικά Εργαστήρια δια-θέτουν ενιαίο τμήμα.

Εν όψει της σημερινής δυσχερούς οικονομικής συγκυρίας στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, προτείνουμε την «επανενοποίηση» των εργαστη-ρίων σε ένα Ενιαίο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο, με κοινό υλικοτεχνικό εξοπλισμό, προκειμένου να εξοικο-νομηθούν πόροι και να αξιοποιηθεί καλύτερα το συνεχώς μειούμενο προ-σωπικό προς όφελος των αναγκών των νοσοκομείων. Σήμερα, οι ίδιοι αυ-τόματοι αναλυτές, με τις ίδιες δυνατότητες, λειτουργούν σε όμορα εργαστήρια, αυξά-νοντας και το λειτουργικό και το υλικοτε-χνικό κόστος. Στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Εργαστηρίου, η ορθή διαχείριση της λει-τουργίας αυτόματων αναλυτών τελευταίας τεχνολογίας και ο σωστός καταμερισμός των διαγνωστικών εξετάσεων σε έναν α-ναλυτή θα επιφέρουν σημαντικά οικονο-μικά οφέλη στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων.

Προτείνουμε συντονιστή διευθυντή του Βιοπαθολογικού Εργαστηρίου ιατρό βιο-παθολόγο, ενώ η εσωτερική διοίκηση και

οργάνωση των επιμέρους τμημάτων μπο-ρεί να ρυθμιστεί ανάλογα με το μέγεθος κάθε νοσοκομείου. Οι διευθυντές ή υπεύ-θυνοι των επιμέρους τμημάτων θα είναι υποχρεωτικά ιατροί βιοπαθολόγοι, όπως ορίζεται από τον νόμο για τα ιατρικά τμή-ματα των νοσοκομείων (άρθρο 7 παρ.8 του Ν. 2889/2001), απαραίτητη δε προ-ϋπόθεση, προκειμένου τα νοσοκομεία να πληρούν τα βασικά κριτήρια στην αξιο-λόγηση για την εκπαίδευση των ειδικευ-ομένων ιατρών (Ν3366/1955). Σε κάθε περίπτωση, η εκπαίδευση θα πρέπει να λαμβάνει χώρα από ιατρούς.

Στα τμήματα στα οποία έχουν δημιουργη-θεί κενά θα ορισθεί διευθυντής/υπεύθυνος βιοπαθολόγος από τους υπάρχοντες των ό-μορων τμημάτων.

Η πρότασή μας για ενοποίηση των εργα-στηρίων στα νοσοκομεία θα αποκαταστή-σει τη νομιμότητα και θα δώσει λύση στις διοικήσεις των νοσοκομείων με την ανοχή των οποίων (εκούσια ή ακούσια) έχουν ο-ριστεί επιστημονικά υπεύθυνοι εργαστηρί-ων άλλοι επιστήμονες, μη ιατροί, οι οποί-οι υπογράφουν ιατρικά αποτελέσματα και καθιστούν αδύνατη τη νόμιμη εκπαίδευση των ειδικευομένων ιατρών.

Η ενοποίηση των εργαστηρίων στα νο-σοκομεία έχει ήδη νομοθετηθεί στη Γαλ-λία και στην Ισπανία, με την αιτιολογία ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης αποφέρει σημαντικό οικονομικό όφελος στις υπηρε-σίες υγείας χωρίς να επηρεάζεται η ποιό-τητα. Επιπλέον, γιατί τα ιδιωτικά εργαστή-ρια Βιοπαθολογίας λειτουργούν σαν ενιαίο εργαστήριο.

Η οικονομική κρίση απαιτεί δραστικές λύσεις και όχι καθήλωση σε πρακτικές άλ-λων εποχών.•••

Σήμερα, οι ίδιοι αυτόματοι

αναλυτές, με τις ίδιες

δυνατότητες, λειτουργούν

σε όμορα εργαστήρια,

αυξάνοντας και το λειτουργικό

και το υλικοτεχνικό κόστος

A Ρ Θ Ρ Ο

86 / Νοέμβριος 2011

courier

cargo

logistics

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L.ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ:

ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ,ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553www.tachydema.gr

ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:E.E.T.T. A.M.: 03-017

Μας εµπιστεύονται, γιατί...

Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις

Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων

Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη

Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

87

courier

cargo

logistics

Μας εµπιστεύονται τα µεγαλύτερα ονόµατα της Ελληνικής οικονοµίας!

ΤΑΧΥ∆ΕΜΑ C.C.L.ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ:

ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 100, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ,ΤΗΛ: 210 8056550, FAX: 210 8056553www.tachydema.gr

ΓΕΝΙΚΗ Α∆ΕΙΑ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:E.E.T.T. A.M.: 03-017

Μας εµπιστεύονται, γιατί...

Νο1 σε αυθηµερόν διακινήσεις

Άµεση επιστροφή αντικαταβολών και εισπράξεων

Ειδικές εξυπηρετήσεις ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε πελάτη

Μεταφορές ευπαθών αποστολών (βλαστοκύτταρα, ξηρός πάγος, εµβόλια, κ.λ.π.)

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ή Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ό Τ Η Τ Α

64 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Ο γενικός διευθυντής του ελληνικού τμήματος της εταιρείας τα προη-γούμενα τρία χρόνια είχε διατελέ-σει γενικός διευθυντής της Amgen

Φινλανδίας. Αναλαμβάνοντας τα νέα του καθήκοντα, δήλωσε: «Η ανάθεση της γενι-κής διεύθυνσης της Amgen σε Ελλάδα και Κύπρο αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και ένδειξη εμπιστοσύνης. Βασιζόμενος στην εξαιρετι-κή δουλειά που έχει γίνει έως σήμερα, στό-χος μου είναι η βελτίωση της πρόσβασης των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες της

Στην Panasonic Healthcare Holdings Co Ltd πούλησε το τμήμα Diabetes Care η Bayer AG, έναντι 1,022 δισ. ευρώ (JPY 138 δισ.). Η πώληση περιλαμβάνει την κορυφαία σειρά προϊόντων στην κατηγο-ρία των συστημάτων αυτομέτρησης γλυ-κόζης αίματος Contour™, τις αντίστοιχες ταινίες μέτρησης, καθώς επίσης και άλλα προϊόντα, όπως το σύστημα Breeze™ 2, το Elite™ και τις βελόνες MICROLET™.

Η Panasonic Healthcare Holdings Co Ltd είναι μια εταιρεία η οποία υποστη-ρίζεται από κεφάλαια που προέρχονται από την κορυφαία παγκόσμια εταιρεία επενδύσεων KKR και την Panasonic Corporation. «Είμαστε βέβαιοι ότι η πώ-ληση του τμήματος Diabetes Care στη συνεργαζόμενή μας εταιρεία επί σειρά ετών, Panasonic Healthcare, με την ι-σχυρή υποστήριξη της KKR, θα συμβά-λει στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του

τμήματος» δήλωσε ο Werner Baumann, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Bayer AG και διευθύνων σύμβουλος του τομέα υγείας της Bayer. «Για περισσό-τερα από 20 χρόνια, οι εταιρείες μας έ-χουν συνεργαστεί έχοντας συμπληρω-ματικούς στόχους. Από την πλευρά μας, αναμένουμε ότι αυτή η συνεργασία θα φέρει τις δύο ήδη μεγάλες επιχειρήσεις μας σε νέα επίπεδα και καλωσορίζου-με την παγκόσμια ομάδα του τμήματος Diabetes Care της Bayer ως ισότιμους εταίρους στην Panasonic Healthcare» σχολίασε ο Kenji Yamane, πρόεδρος της Panasonic Healthcare και της Panasonic Healthcare Holdings Co Ltd. Αντίστοι-χα, ο Johannes Huth, επικεφαλής της KKR Ευρώπης, Αφρικής και Μέσης Α-νατολής, και ο Hiro Hirano, διευθύνων σύμβουλος της KKR Ιαπωνίας, δήλωσαν: «Μαζί, θα αξιοποιήσουμε την εμπειρία

1. Νέος γενικός διευθυντής στην Amgen Hellas 1. Amgen Hellas 64

2. Bayer-Panasonic 64

3. Biogen-AGTC 65

4. Actavis-Allergan 66

5. Novartis 66

6. Greek Economy 2015 67

7. Ευρωκλινική 68

8. Janssen 68

9. AbbVie-Pharmacyclics 69

10. Amgen 70

Ο Matti Arvela είναι το νέο «πρόσωπο» της Amgen Hellas, με αρμοδιότητες που καλύπτουν την

Ελλάδα και την Κύπρο

2. Στην Panasonic το Diabetes Care

65

Amgen, καθώς και η ενίσχυση της συμβο-λής της εταιρείας μας στην ανάπτυξη ενός σταθερού και βιώσιμου εθνικού συστήματος υγείας. Βασιζόμενοι στην υψηλή κατάρτι-ση των ανθρώπων της Amgen, συνεχίζουμε να επιδιώκουμε την επίτευξη της αποστο-λής μας, που αποτυπώνεται στο να είμαστε στην υπηρεσία των ασθενών».

Ο Matti Arvela διαθέτει περισσότερα από 17 χρόνια εμπειρίας, έχοντας διατε-λέσει ανώτερο στέλεχος στους τομείς διοί-κησης και μάρκετινγκ στον φαρμακευτικό κλάδο, σε εταιρείες όπως η Roche και η Pharmacia & Upjohn. Είναι κάτοχος μετα-πτυχιακού διπλώματος (MSc) στη Μοριακή Βιολογία από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και έχει εργαστεί ως ερευνητής στο Πανε-πιστήμιο του Ελσίνκι και το La Jolla Cancer Research Foundation στο San Diego στην California.

Η Amgen επικεντρώνεται σε θεραπευτι-κές περιοχές στις οποίες εντοπίζεται ακά-λυπτη ιατρική ανάγκη, αξιοποιώντας την πολύχρονη εξειδίκευση και βαθιά γνώση στην παραγωγή βιολογικών φαρμάκων, προς όφελος της βελτίωσης της ζωής των

ασθενών. Πρωτοπόρος στον χώρο της βιο-τεχνολογίας και της έρευνας από το 1980, η Amgen αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία βιοτεχνολογίας παγκο-σμίως, με θεραπείες που έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα από τα πιο πρωτοποριακά χαρτοφυλάκια νέων μορίων στη βιοφαρμακευτική βιομηχανία, με δυ-ναμική να οδηγήσουν σε νέες, επαναστα-τικές θεραπευτικές προσεγγίσεις στη μελ-λοντική αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών.

1. Νέος γενικός διευθυντής στην Amgen Hellas

και το δίκτυό μας για να δημιουργήσου-με παγκοσμίως έναν παραγωγικό μη-χανισμό λύσεων στη διαχείριση του διαβήτη, ώστε με τη συναλλαγή αυτή να φέρουμε σημαντι-κές αλλαγές στη συγκε-κριμένη αγορά».

Το τμήμα Diabetes Care της Bayer απέ-φερε 909 εκατ. ευρώ σε πωλήσεις το 2014, κυρίως με τη σειρά προϊόντων Contour™. Η συναλλαγή αναμέ-νεται να ολοκληρω-θεί στο πρώτο τρίμη-νο του 2016.

3. Συνεργασία

Biogen-AGTC στην οφθαλμολογία

Στην αγορά της οφθαλμολογί-ας εισέρχεται η Biogen, μετά τη συμφωνία με την Applied Genetic Technologies Corp (AGTC), προ-κειμένου να αναπτύξει μια σειρά από γονιδιακές θεραπείες για τις οφθαλμολογικές παθήσεις. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Biogen, ηγέτιδα δύναμη σε θεραπείες για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, θα καταβάλει 124 εκατ. δολ. Από την πλευρά της, η AGTC θα έχει δικαιώματα ως ποσοστό επί των ετήσιων πωλήσεων που προέρ-χονται από τη συνεργασία.

«Η συνεργασία με την AGTC θα μας βοηθήσει να προωθήσου-με τις δυνατότητες γονιδιακής θε-ραπείας σε ασθένειες του οφθαλ-μού» τόνισε ο Δανός επικεφαλής της Biogen. Πρώτος στόχος απο-τελεί η θεραπεία σπάνιων ασθε-νειών του αμφιβληστροειδούς, που μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση. Το deal περιλαμβά-νει, μεταξύ άλλων, ένα φάρμα-κο που ήδη έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους και ένα άλλο ακόμη που βρίσκεται σε προκλινική α-νάπτυξη. Η θεραπεία αποσκοπεί στην αντικατάσταση του ελαττω-ματικού γονιδίου που προκαλεί την κάθε ασθένεια.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ή Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ό Τ Η Τ Α

66 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Η βιοφαρμακευτική εταιρεία διακρί-νεται για τη δεύτερη συνεχή χρονιά στον συγκεκριμένο θεσμό, ο οποί-ος επιβραβεύει τις βέλτιστες πρα-

κτικές στις ψηφιακές εκδόσεις και μέσα. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος

της Novartis Ηellas, Riccardo Canevari, δήλωσε σχετικά: «Η πρωτοβουλία αυτή α-ποδεικνύει ότι η Novartis Hellas, επιστρα-τεύοντας τις νέες τεχνολογίες και τα ανερ-χόμενα κανάλια επικοινωνίας, συνεχίζει να προσφέρει υποστήριξη στους ασθενείς οι οποίοι παραμένουν στο επίκεντρο των δρα-στηριοτήτων μας». Στόχος της βραβευμένης καμπάνιας ενημέρωσης «Οπαδοί Ζωής» της Novartis Hellas ήταν η ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από τη δωρεά οργάνων. Η εκ-στρατεία αξιοποίησε τη χρονική συγκυρία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, τονίζοντας την ανάγκη των ασθενών που χρειάζονται άμεσα μεταμόσχευση οργά-νων για να κρατηθούν στη ζωή.

Με πρεσβευτή της προσπάθειας αυτής την Εθνική Ομάδα Ποδοσφαίρου και τη στήριξη του Εθνικού Οργανισμού Μετα-

μοσχεύσεων, του Σωματείου Ηπατομεταμο-σχευθέντων Ελλάδος (ΗΠΑρxω), της Πανελ-λήνιας Ομοσπονδίας Νεφροπαθών (ΠΟΝ) και του Συλλόγου Βαρέως Καρδιοπνευμο-νοπαθών Ασθενών (ΣΥΒΑΚΑΠΑ), η καμπά-νια κατάφερε, κυρίως μέσα από την ειδι-κά διαμορφωμένη σελίδα στο Facebook, να ενημερώσει και να διαδώσει τη θετική στάση προς τη δωρεά οργάνων. Συγκεκρι-μένα, μέσα από τη σελίδα www.facebook.com/opadoizois οι χρήστες κλήθηκαν να σταθούν δίπλα στην Εθνική Ομάδα Ποδο-σφαίρου και στην απόφασή της να στηρί-ξει τη δωρεά οργάνων μέσω της εφαρμο-γής «Μπες στην ομάδα». Μπαίνοντας στην εφαρμογή, οι χρήστες είχαν τη δυνατότητα να ανεβάσουν μια δική τους φωτογραφία, να επιλέξουν τη φωτογραφία του αγαπη-μένου τους παίκτη της Εθνικής Ομάδας και να την κοινοποιήσουν, γνωστοποιώντας έ-τσι στους φίλους τους τη θετική τους στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων. Η σελίδα παρείχε επίσης πληροφορίες σχετικά με τη δωρεά οργάνων αλλά και την πορεία της Εθνικής Ομάδας Ποδοσφαίρου.

5. Novartis Hellas: Διάκριση βέλτιστων πρακτικών στα Digital Media

Το Bronze Βραβείο στην

κατηγορία Best Public

Service/CSR Award για

την καμπάνια ενημέρωσης

«Οπαδοί Ζωής» απέσπασε η

Novartis Hellas στο πλαίσιο

των Digital Media Awards

4. Παγκόσμιο

rebranding της Actavis

Την επίσημη ονομασία της σε Allergan άλλαξε η Actavis, μετά την πρόσφατη συγχώνευσή της με την κατασκευάστρια του botox. Ω-στόσο, σε Αμερική και Καναδά η Actavis θα συνεχίσει την επιχειρη-ματική της δραστηριότητα υπό το παρόν brand, λόγω της εξοικείω-σης με τους πελάτες της.

«Είναι μια συναρπαστική ημέρα για την Allergan και τους 30.000 υπαλλήλους μας σε όλο τον κό-σμο, οι οποίοι μας βοήθησαν να φτάσουμε σε αυτή την ιδιαίτερη στιγμή», τόνισε ο διευθύνων σύμ-βουλος και πρόεδρος της Allergan, Brent Saunders. «Με την υιοθέ-τηση του ονόματος Allergan, δι-ασφαλίζουμε ότι η εταιρική μας ταυτότητα αντανακλά το επόμενο βήμα της φαρμακευτικής σε μια δυναμική, νέα γενιά ανάπτυξης» συμπλήρωσε.

Η Actavis κατέβαλε τον περα-σμένο Νοέμβριο 66 δισ. δολ. σε μετρητά και μετοχές για την εξα-γορά της Allergan, αποτρέποντας την επιθετική εξαγορά της κατα-σκευάστριας εταιρείας του botox από τη Valeant Pharmaceuticals International, η οποία είχε προ-σφέρει 53 δισ. δολάρια.

67

6. Diamonds of the Greek economy 2015

Ως μία από τις δυναμικότερες και πιο επιτυχημένες ελληνικές επιχειρήσεις αναγνωρίστηκε η ELPEN, στην κατηγορία The Most Admired Enterprises. Ο αντιπρόεδρος της εταιρείας και πρόεδρος της ΠΕΦ, Θεόδωρος Τρύφων, δήλωσε σχετικά: «Η ELPEN, παρά την κρίση και την απώλεια εσόδων που

υπέστη, επένδυσε και αύξησε το ανθρώπινο δυναμικό σε 880 εργαζομένους, κα-θώς αυτό αποτελεί στρατηγικό προσα-νατολισμό της. Παράλληλα, η ELPEN ε-πενδύει στον εκσυγχρονισμό ποιοτικού ελέγχου και παραγωγικών διαδικασιών και στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, κα-θώς ο σχεδιασμός για την επόμενη πε-νταετία περιλαμβάνει την ανάπτυξη και-νοτόμων φαρμάκων με ελληνικές ευρε-σιτεχνίες που θα στηρίξουν την επόμενη μέρα του επιχειρείν της ELPEN και της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, με πα-ρουσία στην Ευρώπη και παγκοσμίως». Ο κύριος Τρύφων επεσήμανε παράλλη-λα ότι η εταιρεία, έχοντας επίγνωση της ευθύνης της ως μέρος του κοινωνικού ι-στού, αναπτύσσει σημαντική κοινωνική δράση, με στόχο την ανακούφιση ευαί-σθητων ομάδων του πληθυσμού και την ενίσχυση ιατρικού εξοπλισμού σε παρα-μεθόριες περιοχές.

Το βραβείο εκ μέρους της ΒΙΑΝΕΞ πα-ρέλαβε ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Δημήτρης Γιαν-νακόπουλος, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους 1.200 εργαζομένους της εταιρείας για τη συμβολή τους στην προσφορά της ΒΙΑ-ΝΕΞ, η οποία έχει περιθάλψει «γενιές και γενιές», δήλωσε: «Θα ήθελα να σας ευχα-ριστήσω για την τιμητική αυτή διάκριση. Α-ποτελεί ιδιαίτερη χαρά για τη ΒΙΑΝΕΞ και την οικογένεια Γιαννακόπουλου να συμ-μετέχει όλα αυτά τα χρόνια στη σημαντική προσπάθεια που κάνει η Active Business για την ανάδειξη της υγιούς επιχειρηματι-κότητας στη χώρα». Στο περιθώριο της εκ-δήλωσης, διακρίθηκε τιμητικά και ο Παύ-λος Γιαννακόπουλος, ιδρυτής και πρόεδρος της ΒΙΑΝΕΞ.

Για την επιχειρηματική τους αριστεία βραβεύτηκαν οι φαρμακοβιομηχανίες ELPEN και ΒΙΑΝΕΧ ΑΕ, στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Diamonds of The Greek Economy 2015», που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 1η Ιουλίου στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», παρουσία της πλειονότητας του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ή Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ό Τ Η Τ Α

68 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Η φαρμακευτική εταιρεία, που ανήκει στον όμιλο της Johnson & Johnson, απέ-σπασε το CRI Bronze Αward βάσει του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης (CR Index) κατά τη διάρκεια επίσημης εκδήλωσης που πραγματοποίησε το Ινστι-τούτο, την Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015, στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.

Παραλαμβάνοντας το βραβείο, ο διευ-θύνων σύμβουλος της Janssen Ελλάδας, Νίκος Κεφαλάς, ανέφερε: «Είναι πολύ ση-μαντικό η επιβράβευση των προσπαθειών μας στην Ελλάδα να έρχεται από έναν ε-ξωτερικό συνεργάτη, από το Ινστιτούτο Εται-ρικής Ευθύνης, του οποίου ο στόχος είναι να παρέχει στις ελληνικές επιχειρήσεις και οργανισμούς ένα διεθνώς αναγνωρισμένο εργαλείο αξιολόγησης των επιδόσεών τους σε θέματα ΕΚΕ».

Τα πιο σημαντικά προγράμματα των τε-λευταίων ετών που υλοποιεί προς την κοι-νότητα η Janssen είναι: «ΔΙΑΤΡΟΦΗ-Πρόγραμμα Σίτισης και Προ-ώθησης Υγιεινής Διατροφής»

«Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ληπτών Ψυχι-ατρικών Υπηρεσιών»

Εκστρατείες Ενημέρωσης για HIV/AIDS, Ηπατίτιδα C, Ψωρίαση, Καρκίνο του ΠροστάτηΑντίστοιχα, τα πιο σημαντικά προγράμ-

ματα στον τομέα της υγείας και ασφάλει-ας των εργαζομένων είναι:

Προγράμματα οδικής συμπεριφοράς Πρόγραμμα υγείας και παροχή διαγνω-στικών εξετάσεων

Δυνατότητα ψυχολογικής συμβουλευτικής Ασφάλεια ζωής Συνταξιοδοτικό πρόγραμμα«Είναι μεγάλη πρόκληση για εμάς να ε-

πιτύχουμε μια υγιή ισορροπία μεταξύ της περιβαλλοντικής συνείδησης, της οικονομι-κής επιτυχίας και της κοινωνικής ευθύνης. Και εργαζόμαστε σκληρά προκειμένου να διαχειριστούμε τις επιπτώσεις των δραστη-ριοτήτων μας στο περιβάλλον, προστατεύ-οντας τους φυσικούς πόρους, όπως είναι το νερό, βελτιώνοντας την απόδοση στον τομέα της ενέργειας και των πρώτων υλών και επίσης διαχειριζόμενοι αποτελεσματι-κά τα απόβλητα» τόνισε περαιτέρω ο κύ-ριος Κεφαλάς. Και συμπλήρωσε: «Ταυτό-χρονα, συνεργαζόμαστε με τα συστήματα υγείας διασφαλίζοντας πρόσβαση σε νέες, αποτελεσματικές και καινοτόμες θεραπεί-ες για τους ασθενείς, στοχεύοντας στη βελ-τίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής».

8. Αναγνώριση των δράσεων ΕΚΕ της Janssen Για τις κοινωνικά και

περιβαλλοντικά υπεύθυνες

δράσεις της βραβεύτηκε η Janssen από το Ινστιτούτο

Εταιρικής Ευθύνης (Corporate

Responsibility Institute)

7. Πιστοποίηση ISO για

την Ευρωκλινική Αθηνών

Την άρτια οργάνωση της Ευρωκλι-νικής Αθηνών πιστοποιεί το αναγνωρι-σμένο πρότυπο ISO 9001:2008, που έλαβε πρόσφατα το νοσηλευτικό ίδρυ-μα από τον φορέα πιστοποίησης TUV Austria Hellas. Η Ευρωκλινική Αθηνών αξιολογήθηκε για την υιοθέτηση και την εφαρμογή ολοκληρωμένου συστήμα-τος διαχείρισης ποιότητας, σύμφωνα με τα αυστηρότερα διεθνή πρότυπα.

Με αφορμή την πιστοποίηση, o δι-ευθύνων σύμβουλος του ομίλου της Ευρωκλινικής, Αντώνης Βουκλαρής, δήλωσε: «Η πιστοποίηση των υπη-ρεσιών μας κατά ISO 9001:2008 επι-βραβεύει την αδιαπραγμάτευτη προ-σήλωση του ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού της Ευ-ρωκλινικής στην ποιότητα. Δέσμευσή μας είναι να εφαρμόζουμε τα αυστη-ρότερα διεθνή πρότυπα για την άριστη κλινική αντιμετώπιση κάθε περιστατι-κού υγείας και να βελτιώνουμε συστη-ματικά τις υπηρεσίες μας, με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες των ασθε-νών». Τα ιατρικά κέντρα και οι μονά-δες της Ευρωκλινικής καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ιατρικών υπηρεσιών για όλες τις ειδικότητες και υπερσύγχρο-να εργαστήρια, ενώ οι διοικητικές της υπηρεσίες διακρίνονται για την ασθε-νοκεντρική τους λειτουργία.

69

9. Ολοκληρώθηκε η εξαγορά της Pharmacyclics από την AbbVie

«Η κοινή εξειδίκευση των δύο εταιρειών, σε συνδυασμό με το υπό εξέλιξη ε-κτενές πρόγραμμα ογκολογικών προϊόντων της AbbVie, έχει τη δυνατότη-τα να κάνει ουσιαστική διαφορά στην αντιμετώπιση του καρκίνου, όσον αφορά κακοήθη αιματολογικά νοσήματα, και να βελτιώσει τη θεραπεία

και την ποιότητα ζωής των ασθενών» δήλωσε ο CEO της βιοφαρμακευτικής εταιρείας, Richard A. Gonzalez.

Η AbbVie διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της πέντε υπό εξέλιξη ογκολογικά προϊόντα, που αναμένεται να κυκλοφορήσουν τα επόμε-να χρόνια, ενώ σκοπεύει να διερευνήσει τις δυνατότητες σημαντικής βελτίωσης των προτύπων θεραπείας των προϊόντων αυτών σε συνδυασμό με το ibrutinib.

«Η εξαγορά αυτή σηματοδοτεί ένα σημα-ντικό βήμα μπροστά στις προσπάθειές μας να ενισχύσουμε τη θέση μας ως ανερχόμε-νος ηγέτης στον τομέα της αιματολογίας-ο-γκολογίας και να κάνουμε ένα δυναμικό ξεκίνημα στην μακροχρόνια αναπτυξιακή μας στρατηγική» πρόσθεσε ο R. Gonzalez.

Η εξαγορά εξασφάλισε ισχυρές αποδό-σεις στις πωλήσεις της AbbVie στο πρώτο τρίμηνο του 2015, σε σχέση με το αντίστοι-χο διάστημα του 2014, ενώ τα κέρδη ξεπέ-ρασαν τις αρχικές προβλέψεις. Η εταιρεία αναμένει περαιτέρω αύξηση των κερδών της στο δεύτερο εξάμηνο.

Η Pharmacyclics είναι πια μια πλήρως ελεγχόμενη θυγατρική της AbbVie, αλλά τα κεντρικά της γραφεία παραμένουν στην Καλιφόρνια. Πρόεδρος είναι ο Wulff-Erik von Borcke, που διετέλεσε επικεφαλής του Global Marketing της AbbVie με μακρό-χρονη εμπειρία στον φαρμακευτικό κλάδο.

Την εξαγορά της

Pharmacyclics

ανακοίνωσε η AbbVie,

δημιουργώντας μια

κορυφαία εταιρεία στον τομέα της αιματολογίας-

ογκολογίας, ο οποίος έχει

ετήσιο τζίρο 24 δισ. δολ.

διεθνώς

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ή Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ό Τ Η Τ Α

70 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

10. CHMP: "Πράσινο φως" για το evolocumab

Η θετική γνωμοδότηση που έδωσε τον περασμένο Μάιο η αρμόδια επιτροπή (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και τα μέλη της CHMP α-πό την Ισλανδία και τη Νορβηγία τελεί πλέον υπό επιθεώρηση από την Ευρω-παϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), η οποία έχει την αρμοδιότητα της έγκρισης φαρ-

μάκων για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Εφόσον το evolocumab εγκριθεί, θα δοθεί μια κεντρική άδεια κυκλοφορίας με ενοποιημένη επισήμανση στις 28 χώρες-μέλη της Έ-νωσης. Η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, ως μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονο-μικού Χώρου, θα λάβουν αντίστοιχες αποφάσεις στη βάση της απόφασης της Κομισιόν.

«Τα μη ελεγχόμενα υψηλά επίπεδα χο-ληστερόλης επιβαρύνουν το σύστημα υγεί-ας και, κατά συνέπεια, προσβλέπουμε στη συνέχιση της συνεργασίας μας με τις ρυθ-μιστικές αρχές, προκειμένου να καταστεί διαθέσιμο το evolocumab στους ασθενείς σε ολόκληρη την Ευρώπη» δήλωσε σχετι-κά ο Sean E. Harper, M.D., εκτελεστικός αντιπρόεδρος Έρευνας και Ανάπτυξης της Amgen.

Η γνωμοδότηση της CHMP βασίζεται σε δεδομένα από περίπου 6.800 ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων άνω των 4.500 α-σθενών με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης

σε 10 μελέτες Φάσης 3. Οι μελέτες Φάσης 3 αξιολόγησαν την ασφάλεια και την απο-τελεσματικότητα του evolocumab σε ασθε-νείς με αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, συμπεριλαμβανομένων ασθενών που λάμ-βαναν στατίνες με ή χωρίς άλλες αντιλιπι-δαιμικές θεραπείες, ασθενών που παρου-σιάζουν δυσανεξία στις στατίνες, ασθενών με HeFH, καθώς και ασθενών με HoFH, μια σπάνια και σοβαρή γενετική διαταρα-χή. Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί η επίδραση του evolocumab στην καρδιαγγειακή νο-σηρότητα και θνησιμότητα.

Στην τελική ευθεία για

έγκριση προς ανθρώπινη

χρήση βρίσκεται το

evolocumab, που προσφέρει

μια νέα θεραπευτική επιλογή για τους

ασθενείς με υψηλά επίπεδα

χοληστερόλης, οι οποίοι δεν

είναι σε θέση να επιτύχουν

τους στόχους της LDL-C

με τις τρέχουσες θεραπείες

στην Ευρωπαϊκή Ένωση

71

Ούτε με τους φαρμακοποιούς αλλά ούτε και με τις ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες δεν του βγήκε τελικά του υπουργού Υγείας, Παναγιώτη Κουρουμπλή.

Ο υπουργός Υγείας έχασε δύο στα δύο στη μάχη με τους δανειστές και το Μέγαρο Μαξίμου. Από τη μία, επιχεί-ρησε να στηρίξει τους φαρμακοποι-ούς, για να μην περάσουν στο νέο Μνημόνιο τα μέτρα για τα φαρμακεία.

Όμως, όπως έλεγαν και υψηλόβαθμοι κυ-βερνητικοί παράγο-ντες, «δεν θα χαλά-σουμε τη συμφωνία για τα ΜΗΣΥΦΑ». Από την άλλη, ο Π. Κουρουμπλής έχασε και τη μάχη για τη στήριξη των ελληνι-κών φαρμακευτικών επιχειρήσεων.

Παρά τις πιέσεις για στήριξη της ελληνικής παραγωγής φαρμάκων, οι εταίροι ήταν τελικά πιο αποτελεσματικοί στις μεθόδους τους, περνώντας μέτρα που χρόνια τώρα επιδίωκαν.

«Σιγά μην τα εφαρμόσουμε» ακούστηκε να λέει ο υπουργός Υγείας σε σύναξη με εκπροσώπους του κλάδου. Οι παρόντες απλά χαμογέλασαν…

• Διοικητές με "σφραγίδα" αριστεράς

• Ο Άδωνις και τα 50 ευρώ

• Οι υπουργοί Υγείας στην εξουσία

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

V Ι R U S

72 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

V Ι R U S

Την ώρα που η χώρα και η κυβέρνηση καίγονταν, ο ανασχηματισμός ήταν προ των πυλών, οι εκλογές ήταν ένα σοβαρό ενδεχόμενο, στο Υπουργείο Υγείας ε-τοίμαζαν κανονικά τα ονόματα των νέων διοικητών. Τι κι αν οι νέοι, που θα α-ντικαταστήσουν τους παλιούς «γαλαζοπράσινους», δεν γνωρίζουν τίποτε από το

πώς λειτουργεί στην πράξη το ΕΣΥ; Για τους ιθύνοντες της οδού Αριστοτέλους η αντικα-τάσταση των διοικητών των νοσοκομείων την ώρα που τα νοσοκομεία δεν έχουν υγει-ονομικό υλικό ούτε για δείγμα, λόγω της κρίσης, είναι μια φυσιολογική διαδικασία…

Από την άλλη, οι «γαλαζοπράσινοι» δι-οικητές καταφέρονται κατά της αριστερής κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι ο Πανα-γιώτης Κουρουμπλής θέλει να διορίσει τους δικούς του. Υποστηρίζουν μάλιστα, ωσάν οι ίδιοι να πέρασαν από Ιερά Εξέταση για να διορισθούν στα δημόσια νοσοκομεία, ότι το τελευταίο διάστημα εργάζονται κανονικά, παρότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ό-

τι έχουν «κατεβάσει τα μολύβια». «Ξέρετε πόσα έγγραφα έχω υπογράψει

τις τελευταίες ημέρες;» υποστήριζε πρό-σφατα «γαλάζιος» διοικητής υπερασπιζό-μενος το… έργο του. Πού να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν και τα βασικά προβλήμα-τα των νοσοκομείων, όπως τις ελλείψεις υ-γειονομικού υλικού, την ταλαιπωρία των α-σθενών, την οργάνωση των τμημάτων κ.λπ.

Διαγκωνίζονταν τις τελευταίες εβδομάδες τα στελέχη στο υπουργείο Υγείας για το

ποιος θα δείξει το καλύτερο πρόσωπο στο Μαξίμου, λένε πληροφορίες του PhB.

Η έντονη φημολογία περί του ανασχηματισμού που είχε ξεκινήσει πολύ πριν τα

δραματικά γεγονότα για τη χώρα, έκαναν την ηγεσία του υπουργείου υγείας να

θέλει να δείξει το καλό της πρόσωπο. Σ’ αυτή τη διαδικασία βέβαια ο καθένας

από την πλευρά του φρόντιζε όχι μόνο να αναδείξει τα δικά του χαρίσματα αλλά

να υπερτονίσει και τα κακά της …άλλης πλευράς. Κοινώς το …χώσιμο του ενός

προς τον άλλο εντάθηκε με αφορμή τον πολυσυζητημένο ανασχηματισμό. Και

μπορεί ο Α. Ξανθός να θεωρείται άνθρωπος του Μαξίμου και ο Π. Κουρουμπλής

όμως φρόντιζε να αναδείξει τις δραστηριότητές του στις συχνές του επικοινωνίες

με το Μαξίμου. Ο ανασχηματισμός…τέχνας κατεργάζεται…

Διοικητές με "σφραγίδα" αριστεράς

Τα "χωσίματα" του ανασχηματισμού

Εδώ ο κόσμος καίγεται και το Υπουργείο Υγείας

«χτενίζεται»… Μπορεί η χώρα να βρίσκεται στο χείλος του

οικονομικού γκρεμού εδώ και εβδομάδες, αλλά για την

ηγεσία του Υπουργείου Υγείας φαίνεται πως κάποια πράγματα

δεν αλλάζουν

73

Πριν λίγο καιρό, πριν ακόμη η χώρα πέσει στη βαθιά οικονομική κρίση, με τις αλλεπάλληλες δραματικές εξελίξεις, ο πρώην υπουργός έγινε κάτι σαν μάντης κακών: «Να ξέρεις πως οι τράπεζες, σύντομα, με αυτά που θα γίνουν, θα δί-νουν μόνο 50 ευρώ από τα ΑΤΜ» μού είπε σε μια συνάντησή μας. «Αποκλείε-

ται», ανταπάντησα, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα ότι ακόμη και στην Κύπρο το ποσό ή-ταν πολύ μεγαλύτερο. «Όχι, όχι, εδώ μέχρι 50 ευρώ θα δίνουν» συνέχισε ακάθεκτος ε-κείνος, συμπληρώνοντας μάλιστα: «Ξέρω εγώ τι σου λέω. Τέτοια περίπτωση σαν τη δι-κή μας δεν θα έχει ξαναϋπάρξει. Μου τα λένε εμένα από την Ευρώπη οι ξένοι. Μιλάω κάθε μέρα μαζί τους».

Και ποιες να είναι άραγε οι «πηγές» του Αδ. Γεωργιάδη; Πιθανώς, οι άλλοτε Τρο-ϊκανοί, που σύχναζαν στη χώρα μας και στο Υπουργείο Υγείας. Τροϊκανοί που τώ-ρα μάλλον θα μετονομαστούν σε «κλιμάκιο θεσμών», δεδομένου του ότι αναμένεται να

έχουμε νέα μόνιμη εγκατάσταση επιτρόπων από την Ευρώπη στα Υπουργεία, ώστε να παρακολουθείται στενά η διαδικασία ε-φαρμογής των μέτρων. Άραγε, ο Άδωνις Γεωργιάδης θα αποκτήσει νέες «πηγές» και στους θεσμούς;

Ο Άδωνις και τα 50 ευρώ

in brief Η δαπάνη που έκοψε την ανάσα του Κουρουμπλή!

«Εγκεφαλικό» λένε οι πληροφο-ρίες του PhB, του ήρθε του υ-πουργού Υγείας, Π. Κουρουμπλή όταν έμαθε πως με βάση το νέο πρόγραμμα των δανειστών και το υπολογιζόμενο ΑΕΠ, η φαρ-μακευτική δαπάνη θα περιορι-ζόταν στα 1,59 δισ. ευρώ.

Εκεί που ο ίδιος δήλωνε πως θα έκανε προσπάθειες να αυξήσει τη δαπάνη από τα €2 δισ., τα οποία θεωρούσε λίγα και όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ξάφ-νου, βρέθηκε μπροστά στο χει-ρότερό του εφιάλτη: να πρέπει να αποδεχθεί και νεότερο με-γαλύτερο κούρεμα.

Όσοι πάντως τον είδαν εκείνη τη στιγμή να ακούει την είδηση για το νέο κούρεμα, λένε πως ήταν για …”υπογλώσσια”. Ευτυχώς ο γνωστός τροικανός Τζ. Καρόνε έσωσε την παρτίδα, δεσμευό-μενος οτι θα κρατηθεί στα €2 δισ. ευρώ! Και η αριστερά θέ-λει τον τροικανό της...

Ο "Πασόκος" και ο Ανδρέας της Αριστερής Πλατφόρμας

Πυρ και μανία είναι οι συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο με τον Παναγιώτη Κου-ρουμπλή, αλλά και –κυρίως– με τον Ανδρέα Ξανθό, για την ψήφιση του τρίτου Μνημο-νίου. «Από τον Κουρουμπλή το περιμέναμε. Είναι παλιός Πασόκος, δεν είναι δικός μας. Αλλά από τον Ανδρέα;» ακού-στηκαν να λένε συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ που μάλλον είναι πιο κοντά προς την Αριστε-

ρή Πλατφόρμα. Ωστόσο, μπορούσε κανείς να υποψιαστεί πολύ νωρίτερα ότι ο άλλοτε συνδικαλιστής γιατρός της Κρήτης, Ανδρέας Ξανθός, που συγκρουόταν με τα ΜΑΤ στις

συγκεντρώσεις για το πρώτο και το δεύτερο Μνημόνιο, ό-ταν ανέλθει στην εξουσία θα ακολουθήσει τις μνημονιακές γραμμές; Άλλωστε, τα Μνη-μόνια δεν σκίζονται πια με ευκολία… ούτε στην Υγεία.

Πολλά μπορεί να του καταλογίσει κανείς του πρώην υπουργού Υγείας, Αδ. Γεωργιάδη. Αυτό όμως που θα πρέπει να του αναγνωρίσει είναι πως κάνει καλό "ρεπορτάζ"!

V Ι R U S

74 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

in brief Όταν οι αριστεροί αγάπησαν τον δεξιό πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ

Και κάπου εκεί, μέσα στην ανα-μπουμπούλα της κρίσης, πολ-λοί ήταν εκείνοι από τον ΣΥΡΙΖΑ που εξέφρασαν την άποψη πως ναι μεν πρέπει να αλλάξουν ό-λα, όχι όμως και ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ. Τουλάχιστον όχι τώρα, έ-λεγαν. Γεγονός βέβαια καθόλου τυχαίο, καθώς ο μεγαλύτερος ορ-γανισμός Υγείας της χώρας βρί-σκεται στα «Τάρταρα», έστω κι αν με την αύξηση των εισφορών από τις συντάξεις μετά το τρίτο μνημόνιο αναμένεται να αυξη-θεί κάπως η χρηματοδότησή του. Όσοι υποστήριζαν την παραμο-νή του Δημήτρη Κοντού στη θέ-ση του προέδρου του ΕΟΠΥΥ έ-λεγαν πως δεν είναι δυνατόν την ώρα που ο τομέας της Υγείας εί-ναι υπό κατάρρευση να αναλά-βει κάποιος νέος, που δεν έχει εμπειρία στον οργανισμό.

Βέβαια οι σχετικές πιέσεις και φήμες γρήγορα εξανεμίστηκαν, καθότι η άλλη πλευρά υποστή-ριξε: «Ο Αλέξης είπε να τα αλ-λάξουμε όλα»… Κάπου εκεί, ο πληροφοριοδότης του PhB απο-σύρθηκε ησύχως, κουνώντας με θλίψη το κεφάλι…

Ο προανασχηματισμένος υπουργός ΥγείαςΣτη λίστα με τους υπουργούς που ε-πρόκειτο να ανασχηματισθούν πριν ακόμη ξεσπάσει η μεγάλη κρίση στην οικονομία και στην κυβέρνηση λένε οι πληροφορίες του PhB πως ήταν ο υπουργός Υγείας, Παναγιώτης Κουρου-μπλής. Πολλοί μάλιστα δεν θεωρούν τυχαία την τοποθέτησή του πως θα παραιτηθεί αν κουρευ-τούν 900 εκατ. ευρώ από την Πρόνοια. Μια αρμοδιότητα που δεν

ήταν καν δική του, αφού τα επιδόματα αυτά και οι προνοιακές συντάξεις ανή-κουν στο Υπουργείο Εργασίας. Οι κακές γλώσσες λένε πάντως πως ο Παναγιώ-της Κουρουμπλής δηλώνοντας πως θα

παραιτηθεί πήγε να προ-λάβει ώστε σε μια πι-θανότητα απομάκρυν-σής του, να μπορεί να ισχυριστεί ότι απλά δι-αφώνησε με τη μνημο-νιακή πολιτική. Ο παλιός είναι αλλιώς…

Το όνομα του Μάκη Βορίδη, του τέως υπουργού Υγείας, έχει διαρρεύσει άλ-λωστε, το τελευταίο διάστημα, πως θα περιλαμβάνεται στη λίστα των υπο-ψηφίων για την ηγεσία της ΝΔ. Ο ίδιος, άλλωστε, στις τηλεοπτικές του εμ-φανίσεις δεν το διαψεύδει. Όμως η αλήθεια φαίνεται ότι κρύβεται αλλού.

Πληροφορίες του PhB αναφέρουν πως ο τέως υπουργός σκέφτεται ακόμη και να μην κατέβει για την προεδρία της ΝΔ. Είναι, εξάλλου, και αρκετοί συνερ-γάτες του που τον αποτρέπουν από μια τέτοια κίνηση, τη στιγμή μάλιστα που η ΝΔ φθίνει μέρα με τη μέρα, όπως λένε.

Και κάπου εκεί εμφανίζεται ένας άλ-λος υπουργός Υγείας: ο Άδωνις Γεωργι-άδης. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ο

πρώην υπουργός, κ. Γεωργιάδης, προ-τίθεται να διεκδικήσει την προεδρία του κόμματος, αλλά μόνο στην περίπτωση που δεν κατέβει ο Μάκης Βορίδης. Τώ-ρα, υπάρχουν αμφιβολίες αν ο Άδωνις Γεωργιάδης εκτιμά πως σε αυτήν τη μάχη θα μπορέσει να εκλεγεί, αλλά το βέβαιον είναι πως επιχειρεί να εγγρά-ψει για το μέλλον… Τι άλλο θα δουν τα μάτια μας…

Το πρώτο σκαλοπάτι για να διεκδικήσει κανείς την προεδρία

ενός κόμματος αποδεικνύεται τελικά πως είναι το Υπουργείο Υγείας.

Ξεκινώντας κανείς από τον Ανδρέα Λοβέρδο, που διεκδίκησε αλλά έχασε τελικά την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, στα ίδια βήματα φαίνεται πως είναι και οι

συνάδελφοί του στη ΝΔ

Οι υπουργοί Υγείας στην εξουσία

75

Αναπόσπαστο κοµµάτι

της ενηµέρωσής σας!

Αποκαλυπτική ∆ηµοσιογραφία

Αποκλειστικότητες

Απόψεις Στελεχών

Προσωπογραφίες

∆ιεθνή Θέµατα

Εκπαιδευτικά Βοηθήµατα

Videos

Τ: 210 99 84 950, F: 210 99 84 953

Το αποτελεί

τη νέα πύλη στην ασφαλιστική αγορά.

Με συνεχή ανανέωση και ειδήσεις

από όλο τον κόσµο, συγκρίσεις

προϊόντων και multimedia, αποτελεί

τον πιο πλήρη ασφαλιστικό σας οδηγό.

Πλοηγηθείτε, σήµερα κιόλας,

µε ταχύτητα, ασφάλεια και εγκυρότητα

στον κόσµο του

76

Α Ν Α Λ Υ Σ Η

/ Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Τιμή Μετοχής1 Ιουλίου 2015

Χρηματιστήριο, ΗΠΑ (σε Δολ. ΗΠΑ)

$84,85

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) 1.109,74

Χρ. Αξία (σε εκατ. $) 94.161,44

Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) 4.421.734

Συντελεστής Beta 0,64

Στατιστικά Στοιχεία

Μέγ. 52 εβδ. ($) 86,59 USD

Χαμ. 52 εβδ. ($) 60,35 USD

Απόδ. 1-Μ 7,41%

Απόδ. 6-Μ 21,70%

Απόδ. 12-Μ 35,33%

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο, ΗΠΑ

Πηγή: Χρηματιστήριο, ΗΠΑ

Η Πορεία της Μετοχής-Τελευταίες 52 εβδομάδες (σε Δολάρια ΗΠΑ)

Συνοπτικό προφίλ εταιρείας

Η Εταιρεία «Eli Lilly and Company» ι-δρύθηκε το έτος 1876. Ως Όμιλος Εται-ρειών δραστηριοποιείται σήμερα στους τομείς της έρευνας, ανάπτυξης, παρα-γωγής και διάθεσης δύο βασικών κα-τηγοριών φαρμάκων, για ανθρώπινους και ζωικούς οργανισμούς. Οι παραγω-γικές της εγκαταστάσεις εδρεύουν στις ΗΠΑ και σε τουλάχιστον 11 χώρες.

Στη διάρκεια του 2014, ο Όμιλος πα-ρουσίασε σημαντική μείωση των κα-

θαρών του κερδών λόγω της λήξης συγκεκριμένων πατεντών του χαρτο-φυλακίου φαρμάκων του. Βάσει των επίσημων λογιστικών καταστάσεων, η χρηματοοικονομική διάρθρωση του Ο-μίλου κρίνεται ικανοποιητική στη δι-άρκεια των τελευταίων ετών. Σε επίπε-δο αποτίμησης, οι πολλαπλασιαστές της μετοχής βάσει ενοποιημένων με-γεθών κυμαίνονται σε επίπεδα ανώ-τερα του μέσου όρου της χρηματιστη-ριακής αγοράς.

[BLOOMBERG TICKER: LLY:US] [REUTERS TICKER: LLY.N]

ELI LILLY ( Όμιλος)Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ΗΠΑΒασικός κλάδος δραστηριότητας: Φαρμακευτικές εταιρείες

Αποτελέσματα Α’ Τριμήνου 2015 (από Συνεχιζόμενες Δραστηριότητες)

(σε εκατ. δολάρια)3Μ

2015%

3Μ

2014

Πωλήσεις 4.644,7 -0,82% 4.683,1

Καθαρά Κέρδη (μ.φ.&δ.μ.)

529,5 -27,26% 727,9

Πηγή: Εταιρεία/Όμιλος. Έως την ημερομηνία της παρούσας ανάλυσης, τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα αφορούσαν στο Α’ Τρίμηνο 2015.

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) - www.vrs.grΑιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3219557, 698 3603160 • Email: info@valueinvest.gr

Ε ξ ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ο ι Χ ρ η μ α τ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ί Σ ύ μ β ο υ λ ο ι σ τ η Δ η μ ι ο υ ρ γ ί α Ε τ α ι ρ ι κ ή ς Α ξ ί α ς κ α ι σ τ ο υ ς Τ ο μ ε ί ς τ ω ν Ε ξ α γ ο ρ ώ ν & Σ υ γ χ ω ν ε ύ σ ε ω ν . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

77

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

VRS – SFiTΑιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3316358, 6945 851420 • Email: info@iraj.gr

V R S - S F i T : Ε ξ ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ε ς Ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ έ ς Μ ε τ α φ ρ ά σ ε ι ς . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

Ιστορικοί Δείκτες P/E της Μετοχής σε Σύγκριση με τους Δείκτες της Αγοράς (x)

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες-Περίοδος 2009-2014 (Όμιλος, σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

(σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

Πωλήσεις EBITDA ΚΠΦ ΚΜΦΔΜP/Ε (x)

P/BV(x)

EV / EBITDA

(x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2009 21.836,0 7.577,8 5.357,8 4.328,8 21,8 9,9 12,7 0,7 45%

2010 23.076,0 8.050,4 6.525,2 5.069,5 18,6 7,6 11,8 0,6 41%

2011 24.286,5 7.303,5 5.349,5 4.347,7 21,7 7,0 13,0 0,5 32%

2012 22.603,4 6.477,5 5.408,2 4.088,6 23,0 6,4 14,8 0,4 28%

2013 23.113,1 6.936,6 5.889,3 4.684,8 20,1 5,3 13,8 0,3 27%

2014 19.615,6 4.507,5 3.000,3 2.390,5 39,4 6,1 21,8 0,5 16%

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης-Περίοδος 2009-2014 (Όμιλος, σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

Σε εκατ. δολ. ΗΠΑ 2009 2010 2011 2012 2013 2014Πωλήσεις 21.836,00 23.076,00 24.286,50 22.603,40 23.113,10 19.615,60

Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) 4.247,00 4.366,20 5.067,90 4.796,50 4.908,10 4.932,50

Μικτό Περιθώριο Κέρδους % 77,41% 81,08% 79,13% 78,78% 78,76% 74,85%

Καθαρά Κέρδη μφδμ 4.328,80 5.069,50 4.347,70 4.088,60 4.684,80 2.390,50

Καθαρό Περιθώριο Κέρδους % 19,8% 22,0% 17,9% 18,1% 20,3% 12,2%

Ταμειακά Διαθέσιμα 4.462,90 5.993,20 5.922,50 4.018,80 3.830,20 3.871,60

Ημέρες Αποθεμάτων Ημέρες 211 210 166 201 218 203Αποθέματα 2.849,90 2.517,70 2.299,80 2.643,80 2.928,80 2.740,00

Ημέρες Πελατών Ημέρες 56 55 54 54 54 60Πελάτες 3.343,30 3.493,80 3.597,70 3.336,30 3.434,40 3.234,60

Ημέρες Προμηθευτών Ημέρες 83 90 81 90 83 83Προμηθευτές 968,10 1.072,20 1.125,20 1.188,30 1.119,30 1.128,10

Operating Cycle Ημέρες 267 266 220 255 272 263Cash Cycle Ημέρες 184 176 139 165 189 179

Πηγή: Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.Σημείωση: Έως την 3η Ιουλίου 2015, οι λογιστικές καταστάσεις του Α’ Τριμήνου 2015 αφορούσαν στα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματα της Εταιρείας/Ομίλου. Οι ιστορικοί δείκτες αποτίμησης υπολογίζονται βάσει της τρέχουσας τιμής της μετοχής.

Πηγή: FACTSET, υπολογισμοί VRS

Ρ Α Ν Τ Ε Β Ο Ύ Υ Γ Ε Ί Α Σ

78 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση έχουν

όσοι δεν μπορούν να κοιμηθούν τα βράδια. Η χρόνια αϋπνία, και όχι αυτή

που ζήσαμε όλοι λόγω των τελευταίων δραματικών εξελίξεων στη χώρα μας,

συνδέεται πλέον ανοικτά, από τους ειδικούς, με την υπέρταση. Ειδικότερα,

ερευνητές από το νοσοκομείο της Δυτικής Κίνας στο Τσενγκντού συσχέτισαν

τη δυσκολία στον ύπνο με την υπερδιέγερση, η οποία μπορεί να αφήσει την

υπέρταση μόνιμο κουσούρι στον οργανισμό.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ήθελαν πάνω από 14 λεπτά

για να κοιμηθούν αντιμετώπιζαν κίνδυνο υπέρτασης αυξημένο κατά 300%,

ενώ το ποσοστό εκτινασσόταν στο 400% για όσους κατάφερναν

να κοιμηθούν μετά από 17 λεπτά.

Η αϋπνία φέρνει υπέρταση

Ο ψυχοπαθής εγκληματίας από τον εγκέφαλό του φαίνεταιΣοβαρές ανωμαλίες στον εγκέφα-λό τους φαίνεται πως έχουν οι εγκλη-ματίες που καταγράφονται από τους ειδικούς ως ψυχοπαθολογικές προσω-πικότητες, όπως αποδεικνύουν τώρα οι έρευνες. Κι αυτό γιατί, όπως έδειξε έ-ρευνα που δημοσιεύθηκε στην Επιθεώ-

ρηση Lancet Psychiatry, ο εγκέφαλος των ψυχοπαθών είναι ανίκανος να επε-ξεργαστεί την τιμωρία που επιβάλλεται στο άτομο που εγκληματεί, γι’ αυτό και οι παραβάτες αυτοί δεν συμμορφώνο-νται ποτέ με τους νόμους. Συγκεκριμένα, οι ανωμαλίες του της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Οι ορθοπαιδικοί προειδοποιούν ό-τι οι γόβες με τακούνι από 8,5 εκ. και πάνω μπορεί να επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Orthopedic Research, τα ψηλά τακούνια μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη οστεοαρθρίτιδα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι γό-βες στιλέτο θεωρούνται υπεύθυνες για την πρόωρη καταπόνηση των αρθρώσεων του γονάτου, ενώ η συχνή χρήση τους φέρνει το αφύσικο λύγισμα των δακτύλων του πο-διού, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα, από εί-σφρυση όνυχος (όταν το νύχι μπαίνει μέ-σα) έως μη αναστρέψιμες βλάβες στους τέ-νοντες των ποδιών.

Οι Αμερικανοί ειδικοί κρούουν τον κώ-δωνα του κινδύνου στον γυναικείο πλη-θυσμό, καθώς μία στις δέκα γυναίκες

συνηθίζει να φορά ψηλοτάκουνες γόβες τουλάχιστον τρεις ημέρες την εβδομάδα.

Πόσο επικίνδυνες είναι οι γόβες στιλέτο;Σοβαρούς κινδύνους

για την υγεία των γυναικών κρύβουν οι

γόβες στιλέτο

79

"Σουβενίρ" από τα τροπικά ταξίδια οι ιοίΜπορεί κάποια τροπικά ταξί-

δια να είναι πιο φθηνά σε σχέση με μια καλοκαιρινή επίσκεψη σε ελληνικό νησί, αποδεικνύονται ό-μως «πανάκριβα» για την υγεία μας. Άλλωστε, οι ειδικοί του α-μερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) προειδοποιούν ότι η διάρροια εί-ναι η συνηθέστερη ασθένεια των τουριστών που επισκέπτονται ε-ξωτικούς προορισμούς, κατά την πρώτη εβδομάδα του ταξιδιού τους. Συνολικά, 10 εκατομμύρια άτομα πλήττονται από διάρροια, από τα οποία ένα 20-50% βρί-σκονται εκτός των συνόρων της χώρας τους.

Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο περίπου 300 εκατομμύρια του-ρίστες επισκέπτονται χώρες στις οποίες κυριαρχούν ιοί που πα-ρουσιάζουν αντοχή στα αντιβιοτι-κά, και πάνω από το 20% αυτών επιστρέφουν στην πατρίδα τους έχοντας «μεταφέρει στις βαλίτσες τους» βακτήρια.

Τις πιο επικίνδυνες στάσεις για τα «προσόντα» του άνδρα μελέτησαν ειδι-κοί ουρολόγοι και τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δημοσιεύθηκαν στην Επι-θεώρηση Advances in Urology. Όπως αποδείχτηκε, από όλα τα ερωτικά «ακροβατικά», η πιο ε-πικίνδυνη για τη «σημαία» του άνδρα είναι η στάση της «α-νάποδα ιππεύ-ουσας καουμπό-ισσας», μια στάση που μπορεί να προ-καλέσει κάταγμα στο πέος του άνδρα. Και δεν θε-

ωρήθηκε καθόλου τυχαία η συγκεκρι-μένη στάση ως η πιο επικίνδυνη για το μόριο του άνδρα, καθώς με βάση την έ-ρευνα ευθύνεται περίπου για τις μισές περιπτώσεις κατάγματος πέους.

Η έρευνα δεν ήταν εύκολο να πραγματοποιηθεί, κα-

θώς οι περισ-σότεροι άνδρες

ήταν εξαιρετικά απρόθυ-μοι να αποκαλύψουν την

πραγματική αιτία του τραυ-ματισμού τους: σχεδόν το ένα

τέταρτο των ερωτηθέντων αρνή-θηκαν να μπουν σε λεπτομέρειες

για το πώς συνέβη το κακό.

Ποια είναι η πιο επικίνδυνη στάση στο σεξ;

εγκεφάλου σε σημεία που σχετίζονται με τη μάθηση από την τιμωρία εμπο-δίζουν τους ψυχοπαθείς να αλλάξουν συμπεριφορά, γι’ αυτό και η παραβα-τικότητα στα άτομα αυτά είναι επανα-λαμβανόμενη. Στο πλαίσιο της ίδιας έρευνας, πιστοποιήθηκε ότι ένα στα πέντε βίαια παραβατικά άτομα είναι ψυχοπαθή και εμφανίζουν υψηλή συ-χνότητα υποτροπής καθώς και αδυνα-μία συμμόρφωσης.

Μπορεί οι επιστήμονες να τονίζουν ότι η ιδανική ηλικία για να αποκτήσει μια γυναίκα παιδί είναι μεταξύ 20 και 35 ετών, όμως οι σύγχρονες μέθοδοι δι-ευκολύνουν τις γυναίκες καριέρας, με πολλούς όμως κινδύνους για την υ-γεία τους.

Είναι ενδεικτικό το ότι η εμφάνιση σακ-χαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά

τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελεί έ-να συχνό φαινόμενο στις εγκύους ηλικίας άνω των 35 ετών.

Παρόλα αυτά όμως, επειδή η τεχνητή γονιμοποίηση είναι σύμμαχος των γυναι-κών που εργάζονται, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη αύξηση στην τεκνο-ποίηση σε μεγάλες ηλικίες.

Σύμφωνα με στοιχεία του Pew Research Center στη Βρετανία, οι τοκετοί από γυ-ναίκες ηλικίας 30 ετών και άνω έχουν αυξηθεί την τελευταία εικοσιπενταετία: η αύξηση φθάνει στο 47% για τις γυ-ναίκες 35-39 ετών, ενώ για τις ηλικίες 40-44 το αντίστοιχο ποσοστό εκτινάσ-σεται στο 80%.

Η καριέρα "τρώει" την τεκνοποίησηΌλο και περισσότερες γυναίκες στις μέρες μας αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν σε μεγαλύτερη ηλικία

80 / Ιούλιος-Αύγουστος 2015

Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή)

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ: 50€ ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΚΥΠΡΟΣ: 70€ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή)

ΕΤΗΣΙΑ: 10€

(Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6,5%)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192)

Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ*

ΟΔΟΣ Τ.Κ. ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ ΧΩΡΑ ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ ΚΙΝΗΤΟ

FAX ΑΦΜ* ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.euΔιεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά,κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail!

Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations),

hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

Γ Ί Ν Ε Τ Ε Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η Τ Ε Σ !

81

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

PHARMATHEN_21x28.pdf 1 4/1/2015 3:47:23 PM

A Ρ Θ Ρ Ο

4 / Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012

Corp Ad Koropi 210x280 July13 final PRINT.pdf 2 22/7/2013 13:10:39