ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Mαθημα Σελiδα

Η ΕΛΛΑΔΑΠρωτο - 1 Η Ελλαδα ………………………………………………………. 5 Δευτερο - 2 Τα διαμερισματα της Ελλαδας …………………………12

Η ΚΡΗΤΗΤριτο - 3 Η Κρητη …………………………………………………………17

ΤΑ ΝΗΣΙA ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Τεταρτο - 4 Τα νησια του Νοτιοανατολικου Αιγαιου

Τα Δωδεκανησα ………………………………………………26Πεμπτο - 5 Τα νησια του Βορειοανατολικου Αιγαιου

Ικαρια, Σαμος, Χιος, Ψαρα ………………………………...33Εκτο - 6 Τα νησια του Βορειοανατολικου Αιγαιου

Λεσβος, Λημνος, Σαμοθρακη, Θασος ……………….39Εβδομο - 7 Τα νησια του Βορειοδυτικου Αιγαιου

Η Ευβοια και οι Βορειες Σποραδες …………………….43Ογδοο - 8 Τα νησια του Νοτιου Αιγαιου

Οι Κυκλαδες …………………………………………………....47Ενατο - 9 Τα νησια του Αργοσαρωνικου

Σαλαμινα, Αιγινα, Υδρα, Πορος και Σπετσες ….…...53

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ Δεκατο - 10 Τα νησια του Ιονιου

Τα Επτανησα …………………………………………………..57

Η ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣΕντεκατο - 11 Η Πελοποννησος …………………………………………..63Δωδεκατο - 12 Οι νομοι της Πελοποννησου

Νομος Κορινθιας, Νομος Αργολιδας ……………....65Δεκατο τριτο - 13 Οι νομοι της Πελοποννησου

Νομος Αρκαδιας, Νομος Λακωνιας ………………...72Δεκατο τεταρτο - 14 Οι νομοι της Πελοποννησου

Νομος Μεσσηνιας, Νομος Ηλειας, Νομος Αχαΐας ……...............................................….…..…76

2 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Mαθημα Σελιδα

Η ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑΔεκατο πεμπτο - 15 Η Στερεα Ελλαδα ……………………………………….……81Δεκατο εκτο - 16 Η Στερεα Ελλαδα

Ο Νομος Αττικης ……………………………….……....…..83Δεκατο εβδομο - 17 Οι αλλοι νομοι της Στερεας Ελλαδας

Νομος Φθιωτιδας, Νομος Φωκιδας, Νομος Αιτωλοακαρνανιας …........................................................93

Η ΘΕΣΣΑΛIΑΔεκατο ογδοο - 18 Η Θεσσαλια …………………………………………………….97

Η HΠΕΙΡΟΣΔεκατο ενατο - 19 Η Ηπειρος …………………………………………………...…103

Η ΜΑΚΕΔΟΝIΑΕικοστο - 20 Η Μακεδονια ………………………………………………...107

Η Μακεδονια Εικοστο πρωτο - 21 Πολεις της Μακεδονιας ………………………….……...112

Η ΘΡAΚΗΕικοστο δευτερο - 22 Η Θρακη ……………………………………………………...…117

Η ΚYΠΡΟΣΕικοστο τριτο - 23 Η Κυπρος ………………………………………………..……..119

Xαρτης της Ευρωπης ……...................……………………123

Xαρτης της Ελλαδας …………….......................…………124

4 5

1. Η ΕΛΛAΔΑ

ΗΕλλάδαείναιμιαχώραστονοτιοανατολικό μέροςτηςΕυρώπης.(ΑυτόςοχάρτηςδείχνειτηνΕυρώπη.ΣτονοτιοανατολικόμέροςβρίσκεταιηΕλλάδα.ΜπορείτεναβρείτετηνΕλλάδα;)

Γαλλία

Αγγλία

Νορβ

ηγία

Σουη

δία

Φιλ

ανδί

α

Ιταλία

Βέλγιο

Γερμανία

Πολωνία

Δανία

Κροατία

Σλοβενία

Ελβετία

Εσθονία

Λετονία

Λιθουανία

Αυστρία

Ελλάδα

Βουλγαρία

ΡουμανίαΟυγγαρία

Ιρλανδία

Πορ

τογα

λία

Ισπανία

Ρωσία

ΟυκρανίαΟλλανδία Τσεχία

Σερβία

Αλβανία

FYROM

Τουρκία

Βοσνία

Σλοβανία

Μολδαβία

Λευκορωσία

Σκωτία

ΑΤΛΑΝΤΙΚOΣ ΩΚΕΑΝOΣ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

4 5

Όρια: ΗΕλλάδαέχειθάλασσααπότρειςπλευρές.ΣταανατολικάείναιτοΑιγαίοΠέλαγος,σταδυτικάτοΙόνιοΠέλαγοςκαιστανότιαη Μεσόγειος Θάλασσα.

Στο βόρειο μέρος η Ελλάδα συνορεύει με τρεις χώρες. Την Αλβανία, τηF.Y.R.O.M.καιτηΒουλγαρία.ΣτοανατολικόσυνορεύειμετηνΤουρκία.

Η έκτασητηςΕλλάδαςείναι52χιλιάδεςτετραγωνικάμίλιακαιο πληθυσμός τηςπερίπου12εκατομμύρια.

Διαμόρφωση: Το έδαφοςτηςΕλλάδαςείναιορεινό.Τατέσσεραπέμπτα(4/5)σκεπάζονταιαπόόρη.Ταπαράλιάτηςείναιεκτεταμένα.Ηθάλασσαεισχωρείβαθιάστηνξηράκαιδημιουργεί πολλούςκόλπουςκαιακρωτήρια.

Το κλίμα:ΤοκλίματηςΕλλάδαςείναιεύκρατο,δηλαδήούτεπολύκρύο,ούτεπολύζεστό.Οουρανόςτηςέχειέναθαυμάσιογαλανόχρώμακαιη ατμόσφαιρά τηςείναισχεδόνπάντοτεκαθαρήχωρίςυγρασία.

ΧιλιάδεςεπισκέπτεςεπισκέπτονταικάθεχρόνοτηνΕλλάδαγιαναθαυμάσουντηνφυσική τηςομορφιά,τογαλάζιοχρώματουουρανού,τιςωραίεςπαραλίες,και τη μαγευτική θάλασσα. Να δουν ακόμα τα αρχαία μνημεία και τουςαρχαιολογικούς τόπους και να πάρουν μια γεύση από τα νόστιμα φρούτα, ταλαχανικά,τιςελιές,τοτυρίκαιτοκρασίτης.

ΛΕΞΙΛOΓΙΟ - VOCABULARY

νοτιοανατολικός - southeasternη Ευρώπη - Europeτα όρια-boundaries,bordersη Μεσόγειος Θάλασσα - Mediterranean Seaσυνορεύω - I borderη έκταση - areaο πληθυσμός - populationη διαμόρφωση - formation of the terrainτο έδαφος-terrain,groundορεινό - mountainousεκτεταμένος - extendedδημιουργώ - I createο κόλπος - bayτο ακρωτήριο - capeτο κλίμα - climateεύκρατο - mildη ατμόσφαιρα - atmosphereη υγρασία - humidity

ΕΛΛΑΔΑ

Βουλγαρία

Αλβανία

F.Y.R.O.M.

Τουρκία

Τουρκία

ΙΟΝΙΟ ΠEΛΑΓΟΣ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

6 7

φυσικός - naturalμαγευτικός-enchantingτο μνημείο - monumentαρχαιολογικός-archeologicalη γεύση - taste

Tα σημεία του ορίζοντα - Cardinal points

η ανατολή - eastη δύση - westο βορράς - northο νότος - south

ανατολικός - easternδυτικός - westernβόρειος - northernνότιος - southern

βορειοανατολικός - northeasternβορειοδυτικός - northwesternνοτιοανατολικός - southeasternνοτιοδυτικός - southweastern

Γεωγραφικοί όροι -Geographicalterms

το ακρωτήριο - capeο κόλπος - bayτο πέλαγος - seaτο βουνό - mountainτο δάσος - forestτο όρος - mountainο ποταμός - riverη λίμνη - lakeη νήσος,το νησί - islandη χερσόνησος - peninsula

A. Απαντήστε στις ερωτήσεις προφορικά ή γραπτά.

1.ΣεποιαήπειροβρίσκεταιηΕλλάδα;_______________________________________________

2.ΣεποιομέροςαυτήςτηςηπείρουβρίσκεταιηΕλλάδα;_________________________________

3.ΠόσηέκτασηέχειηΕλλάδα;_____________________________________________________

4.Πόσοςείναιοπληθυσμόςτης;____________________________________________________

5.Πώςείναιτοέδαφόςτης;________________________________________________________

6.Πώςείναιταπαράλιάτης;_______________________________________________________

7.ΠοιαθάλασσαείναιστοανατολικόμέροςτηςΕλλάδας;________________________________

8.ΠοιαθάλασσαείναιστοδυτικόμέροςτηςΕλλάδας;___________________________________

9.ΠοιαχώραβρίσκεταισταανατολικάτηςΕλλάδας;____________________________________

10.ΠοιαχώραβρίσκεταισταβορειοανατολικάτηςΕλλάδας;______________________________

11.Τισχηματίζειηθάλασσα,ότανεισχωρεί(μπαίνειμέσα)στηξηρά;______________________

12.Τισχηματίζειηξηρά,ότανεισχωρείστηθάλασσα;___________________________________

13.ΠώςείναιοουρανόςτηςΕλλάδας;________________________________________________

14.Πώςείναιηθάλασσάτης;_______________________________________________________

8 9

Β. Ενώστε με γραμμές.

1.θάλασσαστοδυτικόμέροςτηςΕλλάδας Αλβανία

2.χώραστοβόρειομέροςτηςΕλλάδας ΙόνιοΠέλαγος

3.ένααπότασημείατουορίζοντα ακρωτήριο

4.τονδημιουργείηθάλασσαπουεισχωρείστηνξηρά ορεινό

5.εισχωρείστηθάλασσα κόλπος

6.έτσιείναιτοέδαφοςτηςΕλλάδας νοτιοανατολικό

7.μιαήπειρος ανατολή

8.ηΕλλάδαβρίσκεταισ’αυτότομέροςτηςΕυρώπης Ασία

Γ. Γράψετε ένα Σ αν η πρόταση είναι σωστή και ένα Λ αν είναι λάθος.

1.ΗΕλλάδαβρίσκεταιστηνΑσία.______

2.ΗΕλλάδαείναιμιαχώραστηνΕυρώπη.______

3.ΣτοανατολικόμέροςτηςΕλλάδαςείναιτοΙόνιοΠέλαγος.______

4.ΤοΑιγαίοΠέλαγοςείναιμιαθάλασσαστοανατολικόμέροςτηςΕλλάδας.______

5.ΗΑλβανίαείναιμιαχώρασταβορειοδυτικάτηςΕλλάδας.______

6.ΗΜεσόγειοςΘάλασσαβρίσκεταιστονότιομέροςτηςΕλλάδας.______

7.ΗΕλλάδαείναιπιομεγάληαπότηνΑυστραλία.______

8.ΟπληθυσμόςτηςΕλλάδαςείναιδεκαπέντεεκατομμύρια.______

9.ΗΕλλάδαέχειπολλούςκόλπουςκαιακρωτήρια.______

10.ΤοέδαφοςτηςΕλλάδαςείναιορεινό.______

11.ΤικλίματηςΕλλάδαςείναιεύκρατο.______

12.ΗΕλλάδαείναιμιαχερσόνησος.______

Δ. Ποιες είναι οι τέσσερις γειτονικές χώρες της Ελλάδας; Ποιες θάλασσες περιβρέχουν την Ελλάδα;

1.____________________________

2.____________________________

3.____________________________

4.____________________________

5.____________________________ ____________________________

6.____________________________ ____________________________

7.____________________________ ____________________________

2

3

4

5

6

7

1

10 11

8. ΤΑ ΝΗΣΙA ΤΟΥ ΝOΤΙΟΥ ΑΙΓΑIΟΥ Οι Κυκλaδες

ΟιΚυκλάδες βρίσκονται στη μέση τουΑιγαίουΠελάγους.Υπάρχουν πολλέςπαραδόσειςγιατηνονομασίατους,μιααπόαυτέςείναιότιαποτελούνένακύκλοστοΑιγαίοΠέλαγοςκαιγι’αυτόονομάζονταιΚυκλάδες.

Ταπερισσότερααπότανησιάείναιορεινά.Έχουνκλίμαθαυμάσιο.Τονχειμώνατοκλίμαείναιγλυκόκαιτοκαλοκαίριδροσερό.

ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ

Άνδρος

ΤήνοςΜύκονος

Νάξος

Αμοργός

ΘήραΜήλος

Πάρος

Σύρος

Σέριφος

Κύθνος

46 47

ΤασπουδαιότερααπότανησιάείναιηΆνδρος,ηΤήνος,ηΜύκονος,ηΝάξος,ηΑμοργός,ηΘήρα,ηΜήλος,ηΠάρος,ηΣέριφος,ηΚύθνοςκαιηΣύρος.

Το πιο ξακουστό από τα νησιά είναι ηΤήνος. Στο νησί αυτό βρίσκεται ο περίφημοςΝαόςτηςΠαναγίαςτηςΤήνου.Κάθεχρόνο,στις15 Αυγούστου, όταν γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου, χιλιάδεςπροσκυνητές από όλαταμέρητηςΕλλάδας,πηγαίνουνστηνΤήνογιανα προσκυνήσουν τηθαυματουργή εικόνα τηςΠαναγίας.

Έναάλλονησί,ηΔήλος,ήταντοιερόνησίτωνΕλλήνων στην αρχαία εποχή.Οι αρχαίοι Έλληνεςπίστευανότισ’αυτήγεννήθηκανοθεόςΑπόλλωναςκαιηθεάΆρτεμις,πουήτανπαιδιάτουΔίακαιτηςΛητώς.ΣήμεραστηΔήλουπάρχουνπολλάαρχαίαερείπια,τονησίόμωςείναιακατοίκητο.

Η Μύκονος είναι μεγάλο τουριστικό κέντρο.Χιλιάδες κόσμου, προπάντων νέοι, επισκέπτονταιτο νησί κάθε χρόνο. Έχει πολλά αρχοντικά,παραδοσιακάσπίτια,γραφικούς ανεμόμυλους καιπολλέςμικρέςκαιμεγάλεςεκκλησίες.

ΣτονοτιότερομέροςτωνΚυκλάδωνείναιηΘήρα,ένααπόταωραιότερανησιά.ΗΘήρατην αρχαία εποχή ήταν στρογγυλή.Κάποτε,το ηφαίστειοπούβρίσκεταιστοβυθότηςθάλασσαςεξεράγει καιτομισόνησίβυθίστηκε.Τοάλλοπου απέμεινε πήρε σχήμα ημικυκλικό. Τοβόρειομέροςτουνησιούείναισανναέχεικοπείαπό ένα τεράστιο μαχαίρι. Είναι απότομο και

οιεπισκέπτεςπουφτάνουνστοβόρειομέροςανεβαίνουνστηνκορυφήμεμουλάρια.Υπάρχειόμωςτώρακαιτελεφερίκπουμπορούνναπάρουνόσοιδενθέλουνναανέβουνμεμουλάρι.

ΣταανατολικάτηςΠάρουκαιβόρειατηςΣαντορίνηςείναιτομεγαλύτερονησίτωνΚυκλάδων,ηΝάξος.

ΣτηΜήλοβρέθηκεέναωραιότατοάγαλματηςΑφροδίτηςπουτώραβρίσκεταιστομουσείουτουΛούβρουστοΠαρίσι.

ΛΕΞΙΛOΓΙΟ

ο κύκλος - circleη Κοίμηση της Θεοτόκου-AssumptionoftheblessedVirgin,Dormitionο προσκυνητής-worshipper,pilgrimθαυματουργή - miraculousακατοίκητο - uninhabitedτο αρχοντικό - mansionπαραδοσιακό - traditionalγραφικός - picturesqueο ανεμόμυλος - windmillτο ηφαίστειο - volcanoο βυθός - depthεξεράγει - it eruptedβυθίστηκε - it was sunkημικυκλικό - semicircleτο τελεφερίκ - cable car

Ο Ναός της Παναγίας στην Τήνο

Αρχαιότητες στο νησί Δήλος

Η Σαντορίνη

48 49

Α. Ερωτήσεις.

1.ΓιατίοιΚυκλάδεςλέγονταιέτσι;____________________________________________________

_________________________________________________________________________________

2.ΠοιοείναιτομεγαλύτερονησίτωνΚυκλάδων;________________________________________

3.Σεποιονησίβρέθηκεέναωραιότατοάγαλμα;Πώςλέγεται;Σεποιομουσείοείναιτοάγαλμα

αυτό;____________________________________________________________________________

4.ΟιαρχαίοιΈλληνεςέλεγανότιδυοθεοίγεννήθηκανσ’αυτότονησί.Ποιοείναιτο νησί;____________________________________________________________________________

5.Τονησίαυτόείναιπιοτουριστικόαπόταάλλα.Ποιονησίείναι;__________________________

6.ΕίναιηΝάξοςβόρειαήνότιατηςΣαντορίνης;_________________________________________

7.ΠώςηΣαντορίνηαπόστρογγυλήέγινεημικυκλική;____________________________________

8.ΓιατίηΤήνοςείναιφημισμένηκαιγνωστήσ’όλητηνΕλλάδα;___________________________

________________________________________________________________________________

9.ΠότεγιορτάζουμετηνΚοίμησητηςΘεοτόκου;________________________________________

10.ΕίναιηΡόδοςένανησίτωνΚυκλάδων;_____________________________________________

11.ΠοιονησίτωνΚυκλάδωνείναιπιοκοντάστηνΚρήτη;_________________________________

Β. Συμπληρώστε με λέξεις από το μάθημα.

1.ΟιΚυκλάδεςλέγονταιέτσιγιατίσχηματίζουνέναν___________________________στοΑιγαίο.

2.ΤοκλίματωνΚυκλάδωντονχειμώναείναι____________________________καιτοκαλοκαίρι

________________________________________________________________________________

3.ΤοπιοξακουστόνησίτωνΚυκλάδωνείναιη_________________________________________

4.Στονησίαυτόβρίσκεταιέναςπερίφημοςναός.Είναιοναός______________________________

5.ΗεικόνατηςΠαναγίαςστονναόαυτόνκάνειθαύματα,δηλαδήείναι______________________

6.ΧιλιάδεςκόσμουπηγαίνουνστηνΤήνογιαναγιορτάσουντην____________________________

________________________________________________________________________________

7.ΣτηθάλασσατηςΜήλουβρέθηκεένααρχαίοάγαλμα.Πώςλέγεταιτοάγαλμα

αυτό;___________________________________________________________________________

Γ. Σωστό ή λάθος;

1.ΗΔήλοςσήμεραείναιακατοίκητονησί.______

2.ΟιΚυκλάδεςείναιστοΙόνιοΠέλαγος.______

3.ΗΤήνοςείναιξακουστήγιατονΝαότηςΠαναγίας.______

4.ΗΘήρακαταστράφηκεαπότηνέκρηξηενόςηφαιστείου.______

5.ΣτηΜήλοβρέθηκεέναωραιότατοάγαλματουΑπόλλωνα.______

50 51

6.ΣτηΔήλογεννήθηκανδυοθεοί,οΖευςκαιηΑθηνά.______

7.ΗΜύκονοςείναιτουριστικόνησί.______

Δ. Ο χάρτης δείχνει τις Κυκλάδες και τη θέση τους στο Αιγαίο Πέλαγος.Χρωματίστε τα νησιά με ένα χρώμα και γράψετε τα ονόματά τους.Χρωματίστε την Εύβοια με άλλo χρώμα.Βρείτε στον χάρτη της τάξης σας τις Κυκλάδες και τα νησιά Τήνο, Νάξο, Άνδρο, Σύρο, Μύκονο, Πάρο και Θήρα.

1.____________________________

2.____________________________

3.____________________________

4.____________________________

5.____________________________

6.____________________________ 7.____________________________

8.____________________________

9.____________________________

10.____________________________

11.____________________________

1

2

3

4 5

67

89

10 11

52 53