Download - ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Transcript
Page 1: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΠΕ

ΠΡΟΓΡΑΜΜA ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Μεθοδολογία επιμόρφωσης

7.1 έως 7.6 ΙΔΙΑΙΤΕΡΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΈΣ

ΑΡΧΈΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΊΚΩΝ. Ο ΡΌΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΉ ΕΝΗΛΊΚΩΝ. ΟΙ ΤΠΕ ΣΤΗΝ

ΑΥΤΟΕΠΙΜΌΡΦΩΣΗ ΕΝΗΛΊΚΩΝ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΕΣ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ ΕΝΗΛΊΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΈΝΩΝ.

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΆ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΆ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΟΥ

ΣΧΕΤΊΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΘΈΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΜΌΡΦΩΣΉΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΉ ΤΟΥΣ.

ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ: 15 ώρες

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 10 ώρες

Page 2: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

1. Τίτλος7.1 έως 7.6 Μεθοδολογία επιμόρφωσης

7.1. Ιδιαιτερότητες της Εκπαίδευσης Ενηλίκων- Παιδαγωγικές αρχές της Εκπαίδευσης Ενηλίκων

7.2. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων

7.3. Ειδικά θέματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών

7.4. Χρησιμότητα των ΤΠΕ ως μέσων αυτοεπιμόρφωσης των εκπαιδευτικών

7.5. Διαδικασίες αξιολόγησης ενηλίκων εκπαιδευομένων

7.6. Εννοιολογικά, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα των εκπαιδευτικών που σχετίζονται με θέματα της επιμόρφωσής τους και αντιμετώπισή τους

2. Μορφή και οργάνωση της ενότηταςΗ παρούσα ενότητα περιλαμβάνει τις εξής υποενότητες:

7.1 Ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης ενηλίκων - Παιδαγωγικές αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων.7.2 Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων.7.3 Ειδικά θέματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών7.4 Χρησιμότητα των ΤΠΕ ως μέσο αυτοεπιμόρφωσης στους εκπαιδευτικούς.7.5 Διαδικασίες αξιολόγησης ενήλικων εκπαιδευομένων7.6 Εννοιολογικά, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα των εκπαιδευτικών που

σχετίζονται με θέματα της επιμόρφωσής τους και αντιμετώπισή τους

Οι υποενότητες αυτές αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο (ενιαίο κείμενο), λόγω του ότι, κατ’ ουσία, αποτελούν ένα σύνολο αρχών, θέσεων και βελτίστων πρακτικών. Η ενιαία αντιμετώπιση δίνει, στην προκειμένη περίπτωση, μια πιο πλήρη και πιο αποτελεσματική (από διδακτική σκοπιά) θεώρηση του εν λόγω θέματος. Τα μάθημα προτείνεται να διεξάγεται ως μία εναλλαγή θεωρητικής παρουσίασης, συζήτησης επιμέρους θεμάτων, αξιοποίησης βιωμάτων των εκπαιδευομένων, επεξεργασία υποθεμάτων με εταιρική και ομαδική μορφή, που θα γίνεται στην τάξη, και παρουσίαση και συζήτηση των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια της τάξης. Συστήνεται στον διδάσκοντα να παρουσιάζει μια σύντομη ενότητα, να δίνει σε φωτοτυπία (ή με προβολή PowerPoint, ή με την υποστήριξη προετοιμασμένων ιστοσελίδων) στους συμμετέχοντες τον σκελετό της ενότητας, με βάση τον οποίο οι συμμετέχοντες θα συζητούν ανά ζεύγη ή σε μικρές ομάδες και θα επανέρχονται σε συζήτηση της ενότητας στην ολομέλεια, στην οποία θα ενσωματώνονται και προσωπικά βιώματα και εμπειρίες των συμμετεχόντων.

3. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομήΑπαιτείται ένας Η/Υ και ένας βιντεοπροβολέας τουλάχιστον ή λογισμικό διαμοίρασης οθονών. Επίσης απαιτείται εργαστήριο Η.Υ. για την πρακτική των επιμορφουμένων. Επειδή στην

Page 3: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

παρούσα ενότητα υπάρχουν αναφορές σε εξωτερικούς υπερδεσμούς (links), ίσως θα ήταν σκόπιμο, στο μέτρο το δυνατού να προετοιμαστούν κατάλληλες ιστοσελίδες (ή τουλάχιστον μια ιστοσελίδα) με συγκεντρωμένους τους σχετικούς υπερδεσμούς, ώστε να επιταχυνθούν οι δραστηριότητες των επιμορφουμένων. Επίσης, σκόπιμο θα ήταν να υπάρχει πίνακας μαρκαδόρου.

4. Γνωστικά προαπαιτούμεναΔεν υπάρχουν

5. Επιθυμητοί Διδακτικοί και Μεταγνωστικοί ΣτόχοιΟι επιμορφούμενοι θα κατανοήσουν τη βασική προβληματική της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων, ώστε να είναι σε θέση να προετοιμάσουν εκπαιδευτικούς για την παιδαγωγική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. Ειδικότερα, σε συνδυασμό και με το υπόλοιπο τμήμα της υπό διδασκαλία ενότητας, οι επιμορφούμενοι θα εξοικειωθούν με τις βασικότερες θεωρίες για την επιμόρφωση και εκπαίδευση ενηλίκων, τον ιδιαίτερο ρόλο του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτή ενηλίκων, τις ψυχολογικές ιδιαιτερότητες των ενηλίκων (σε σχέση με τη διδασκαλία και τη μάθηση), καθώς και τη σημασία της αυτεκπαίδευσης των ενηλίκων. Ακόμη, οι επιμορφούμενοι θα αποκτήσουν βασικές γνώσεις για την προετοιμασία, τη χρήση και την αξιολόγηση εκπαιδευτικού και επιμορφωτικού υλικού κατάλληλου για ενηλίκους όπως και γενικότερα θα γνωρίσουν τις μεθόδους διδασκαλίας σε ενηλίκους. Οι επιμορφούμενοι επίσης θα μάθουν να αναζητούν βιβλιογραφία και γενικότερα πηγές και πόρους (ψηφιακούς ή συμβατικούς) προκειμένου να επιλύσουν ενδεχόμενα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν κατά τη διαδικασία επιμόρφωσης ενηλίκων ή να επεκτείνουν τις γνώσεις τους στο αντικείμενο αυτό.

6. Εκτιμώμενη διάρκειαΗ ενδεικτική διάρκεια για τη διδασκαλία της παρούσας ενότητας είναι 10 ώρες.

7. Αναλυτική περιγραφή του μαθήματος7.1. Ιδιαιτερότητες της Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΕΕ)

H EE είναι τόσο ένα ατομικό μορφωτικό γεγονός όσο και μία λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Επομένως πρέπει να ιδωθεί α. σε διδακτικό επίπεδο της ατομικής μορφωτικής διαδικασίας, αλλά και β. να συμπεριλάβει στην εξέταση τις ιστορικές και κοινωνικές διαστάσεις της θεσμοποιημένης μάθησης των ενηλίκων.

7.1.1. Ποιος είναι ενήλικος;

Page 4: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

α. όποιος συμπεριφέρεται ως ενήλικος, δηλ. όποιος ασκεί κοινωνικούς ρόλους ενηλίκου (κοινωνικός ορισμός) και β. όποιος έχει την αυτοαντίληψη του ενηλίκου (ψυχολογικός ορισμός).

7.1.2. Τι είναι εκπαίδευση;

Η συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια ενηλίκων για απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων, αξιών κλπ. κάτω από την καθοδήγηση ενός ειδικού επιμορφωτή. Η εκπαίδευση είναι έννοια πολύ ευρύτερη από την «κατάρτιση» (κυρίως επαγγελματική), με την οποία πολλές φορές κακώς συγχέεται.

7.1.3. Τι είναι ΕΕ;

Είναι η εκπαίδευση ατόμων έξω από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αντιδιαστέλλεται από την εκπαίδευση των μαθητών, των σπουδαστών και των φοιτητών, αφού οι ενήλικοι χρειάζονται εντελώς διαφορετική παιδαγωγική αντιμετώπιση. Εννοείται ότι με την συγκεκριμένη χρήση του όρου αποκλείονται από την εξέταση οι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, οι οποίοι μολονότι είναι ενήλικοι, δεν εμπίπτει η εκπαίδευσή τους στην ΕΕ.Παράλληλα προς τον όρο «εκπαίδευση ενηλίκων» χρησιμοποιούνται επίσης και οι παρακάτω συναφείς όροι, πολλές φορές σχεδόν συνώνυμοι, αλλά όχι απολύτως επικαλυπτόμενοι. Συνεχιζόμενη εκπαίδευση, την πρόβαλε ο Olof Palme, υπουργός παιδείας της Σουηδίας το 1968, σε μία συνάντηση του ΟΟΣΑ στις Βερσαλλίες. Στόχος της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης είναι η αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος, έτσι ώστε οι ευκαιρίες μάθησης και η πρόσβαση στην οργανωμένη και συστηματική εκπαίδευση να είναι εφικτή και προσιτή σε όλη την διάρκεια της ζωής κάθε ατόμου. Με την έννοια αυτή η συνεχιζόμενη εκπαίδευση έχει πολλά κοινά με την ιδέα της συνεχούς εκπαίδευσης (education permanente), την οποία προωθεί το Συμβούλιο της Ευρώπης, και της διά βίου εκπαίδευσης, την οποία προωθεί η UNESCO και εσχάτως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπωσδήποτε πάντως οι έννοιες αυτές, τουλάχιστον κατά την εποχή αυτή, υποδήλωναν κυρίως στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής και όχι συγκεκριμένες εκπαιδευτικές πρακτικές. Ως αφετηρία τους λειτουργούσε η πεποίθηση ότι η πρόσβαση στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες δεν πρέπει να περιορίζονται στα πρώτα μόνο χρόνια, αλλά να εξασφαλίζονται καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου.Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως καθιέρωσε το 1973 τον όρο "εναλλασσόμενη εκπαίδευση" (recurrent education), που προσδιορίζεται ως η πολυδιάστατη εκπαιδευτική στρατηγική μετά από την υποχρεωτική εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει περιόδους παρακολούθησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εναλλασσόμενες με περιόδους εργασίας ή άλλων δραστηριοτήτων.Ενώ λοιπόν η διά βίου εκπαίδευση (life-long education) και η συνεχής εκπαίδευση (education permanente) δίνουν έμφαση στην γενική μόρφωση και στην ελευθέρια εκπαίδευση, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση έχει έναν πιο ρεαλιστικό προσανατολισμό, καθώς είναι ευνόητο ότι οι κυβερνήσεις και οι εργοδότες είναι πιο εύκολο να πεισθούν να χρηματοδοτήσουν σε πιο περιορισμένη κλίμακα την εξασφάλιση ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών. Με άλλα λόγια η διά βίου εκπαίδευση δίνει συνήθως έμφαση στην επέκταση της παροχής μόρφωσης μέχρι την ενήλικη ζωή ως βασικό δικαίωμα του ατόμου, ενώ η συνεχιζόμενη εκπαίδευση δίνει μεγαλύτερο βάρος στον βαθμό ανταπόκρισης των σκοπών και των λειτουργιών της εκπαίδευσης με τον κόσμο της εργασίας.

Page 5: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Οι έννοιες της συνεχούς εκπαίδευσης (continuous education) ή της εναλλασσόμενης εκπαίδευσης (recurrent education) ή της διά βίου εκπαίδευσης (life-long education) είναι από τις πιο πλατιές από όσες χρησιμοποιούνται σχετικώς. Κατά τα τελευταία χρόνια έχουν δώσει την θέση τους στον όρο διά βίου εκπαίδευση. Όταν μιλούμε για διά βίου εκπαίδευση, εννοούμε την εκπαίδευση η οποία προσφέρεται σε όλα τα περιβάλλοντα (settings), τυπικά και άτυπα, θεσμοποιημένα και μη θεσμοποιημένα. Με τον όρο διά βίου εκπαίδευση δηλ. εννοούμε τις οργανωτικές και διδακτικές δομές και στρατηγικές οι οποίες επιτρέπουν (ή βοηθούν) να λάβει χώρα η μάθηση από την νηπιακή ηλικία μέχρι την γεροντική. Με βάση μάλιστα τον ορισμό του Philip Coombs το κύριο στοιχείο της διά βίου εκπαίδευσης δεν είναι το γεγονός ότι περιλαμβάνει τόσο την τυπική όσο και την άτυπη εκπαίδευση, αλλά κυρίως ότι χαρακτηρίζεται από ευκαμψία ως προς τον χρόνο, τον χώρο, το περιεχόμενο, τις τεχνικές διδασκαλίας κλπ.

7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο όρος χρησιμοποιείται με τρεις έννοιες συνήθως:α. Με την πιο πλατιά σημασία η έννοια περιγράφει μία διαδικασία, την διαδικασία της μάθησης ενηλίκων. Με την έννοια αυτή συμπεριλαμβάνει όλες σχεδόν τις εμπειρίες μάθησης ώριμων ατόμων με βάση τις οποίες αποκτούν νέες γνώσεις, δεξιότητες, κατανόηση, στάσεις, ενδιαφέροντα, αξίες κλπ. β. Με μία μάλλον τεχνική έννοια η ΕΕ περιγράφει μία σειρά από οργανωμένες δραστηριότητες τις οποίες εφαρμόζουν πολλά και διάφορα ιδρύματα για την επίτευξη συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων. γ. Η τρίτη σημασία συνδυάζει όλες αυτές τις διαδικασίες και δραστηριότητες στην ιδέα της εξέλιξης ή στο πεδίο της κοινωνικής πρακτικής. Με την έννοια αυτή η ΕΕ συνενώνει σε ένα διακριτό κοινωνικό σύστημα όλα τα άτομα, τα ιδρύματα και τους φορείς οι οποίοι ενδιαφέρονται για την ΕΕ, με απώτερο σκοπό την διεύρυνση των ευκαιριών μάθησης των ενηλίκων και την προώθηση του γενικού επιπέδου του πολιτισμού. Ο όρος "ΕΕ" καθιερώθηκε κυρίως από την UNESCO στην σύνοδο του Ναϊρόμπι το 1976. Σύμφωνα με την αντίληψη της UNESCO η ΕΕ δεν πρέπει να θεωρείται ως μία αυτόνομη εκπαιδευτική προσπάθεια, αλλά αποτελεί μία υποκατηγορία ενός ευρύτερου σχήματος της διά βίου εκπαίδευσης και μάθησης. Όπως έχουμε σημειώσει εξάλλου παραπάνω, η έννοια της διά βίου εκπαίδευσης και μάθησης είναι ευρύτερη της έννοιας της εκπαίδευσης ενηλίκων. Η διά βίου εκπαίδευση και μάθηση δηλ. περιλαμβάνει τόσο τις εκπαιδευτικές ρυθμίσεις οι οποίες εντάσσονται στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα όσο και οποιαδήποτε μορφή εκπαίδευσης έξω και πέρα από αυτό.

7.1.4. Διαστάσεις της εκπαίδευσης ενηλίκων

α. Βασική ή συμπληρωματική ΕΕ. β. Επαγγελματική ΕΕ (συνεχιζόμενη εκπαίδευση με την στενή έννοια). γ. Πολιτική και κοινωνική ΕΕ. δ. Γενική ή ελευθέρια ΕΕ.ε. Κατάρτιση και επιμόρφωση παιδαγωγών της εκπαίδευσης ενηλίκων (επιμορφωτών).

7.1.5. Λειτουργίες της εκπαίδευσης ενηλίκων

α. Λειτουργία της εξασφάλισης προσόντων. β. Λειτουργία της εξατομίκευσης. γ. Λειτουργία του εκδημοκρατισμού.

Page 6: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

7.1.6. Χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης ενηλίκων

α. Παγκοσμιότητα. β. Προαιρετικότητα. γ. Ανοιχτότητα.

7.1.7. Βασικές αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων

1. Η ΕΕ πρέπει να γίνεται κατά τρόπον οργανωμένο από κατάλληλο και ειδικώς εκπαιδευμένο προσωπικό σε ειδικά ιδρύματα.2. Η ΕΕ πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό ή τουλάχιστον έναν από τους πρωταρχικούς σκοπούς του αντίστοιχου εκπαιδευτικού ιδρύματος. 3. Μία σύνδεση του βασικού σκοπού της ΕΕ με άλλους σκοπούς (π.χ. συντροφιά, πληροφόρηση, διασκέδαση κλπ.) πρέπει να γίνεται τότε μόνον αποδεκτή, όταν η προτεραιότητα του βασικού σκοπού, δηλ. της ΕΕ, είναι προφανής. 4. Η ΕΕ κατά τον καθορισμό των σκοπών και των στόχων, τον προσδιορισμό των περιεχομένων και την επιλογή των μεθόδων πρέπει να προσανατολίζεται στις γενικότερες εμπειρίες ζωής και στις ειδικότερες επαγγελματικές εμπειρίες του ώριμου ενηλίκου και να τις αξιοποιεί με τον κατάλληλο τρόπο.5. Οι εκδηλώσεις της ΕΕ πρέπει να κοινοποιούνται ευρέως και να είναι προσιτές σε κάθε ενδιαφερόμενο.6. Η συμμετοχή στην ΕΕ πρέπει να είναι προαιρετική. 7. Η ΕΕ είναι τόσο εφικτή όσο και απαραίτητη σε κάθε στάδιο της ενήλικης ζωής του ανθρώπου. 8. Οι ενήλικοι πρέπει να έχουν την ευκαιρία και την δυνατότητα να επιλέγουν τα ιδρύματα και τις εκδηλώσεις της ΕΕ και να συγκαθορίζουν τους σκοπούς, τα περιεχόμενα και τις μεθόδους διδασκαλίας. 9. Οι ενήλικοι παίρνουν μέρος σε μαθήματα και εκδηλώσεις της ΕΕ με ατομική ευθύνη και συνευθύνονται για την επιτυχία της.10. Η επιτυχής και ικανοποιητική συμμετοχή σε μαθήματα και εκδηλώσεις της ΕΕ πρέπει κατά το δυνατόν να πιστοποιείται από το ίδρυμα.11. Ως τέταρτη βαθμίδα της εκπαίδευσης η ΕΕ πρέπει, όπως γίνεται και στις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης, να δίνει την δυνατότητα στον σπουδαστή να αποκτά γνώσεις και προσόντα ουσιαστικά και χρήσιμα τόσο στο κοινωνικό όσο και στο επαγγελματικό πεδίο, τα οποία μάλιστα πρέπει να κατοχυρώνονται με την σχετική πιστοποίηση

7.1.8. Η επιστήμη της εκπαίδευσης ενηλίκων

Αν η Παιδαγωγική είναι η επιστήμη η οποία ασχολείται με το φαινόμενο της αγωγής, τότε η επιστήμη της ΕΕ πρέπει να ονομάζεται "Παιδαγωγική των ενηλίκων". Ο όρος αυτός ωστόσο εμπεριέχει ένα οξύμωρον, αφού το έτυμον της Παιδαγωγικής αναφέρεται στην αγωγή των παιδιών και όχι των ενηλίκων. Για αυτό ήδη από το 1833 χρησιμοποιήθηκε ο όρος Ανδραγωγική, για να υποδηλώσει την αγωγή πέρα από την ηλικία του παιδιού, δηλ. στην ηλικία του άνδρα. Ο όρος Ανδραγωγική υποδηλώνει την αποστασιοποίηση της θεωρίας της ΕΕ από εκείνη της αγωγής των παιδιών και των νέων (=Παιδαγωγική), θέτει ωστόσο την ΕΕ σε ίδια μοίρα και αξία με την αγωγή των παιδιών και των νέων. Με αυτήν την έννοια ο όρος Ανδραγωγική δεν νοείται ως αντιθετικός προς εκείνον της Παιδαγωγικής, εξυπονοεί πάντως την σχετική αυτονομία της ΕΕ και επισημαίνει ότι δεν είναι σωστό να μεταφέρονται στην ΕΕ ιδέες και μέθοδοι της αγωγής των παιδιών και των νέων.

Page 7: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Και ο όρος Ανδραγωγική ωστόσο παρουσιάζει ένα σοβαρό μειονέκτημα: Αναφέρεται στην αγωγή των ενηλίκων ανδρών, όχι όμως και των γυναικών, οι οποίες μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είναι περισσότερες. Δεν είναι ωστόσο αυτός ο κύριος λόγος ο οποίος συνέτεινε στην αδυναμία καθιέρωσης και γενίκευσής του όσο κυρίως η εσφαλμένη ψυχολογική άποψη, η οποία επικρατούσε σχεδόν μέχρι τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την οποία η αγωγή (πρέπει να) σταματάει με την ενηλικίωση και την επίτευξη της ωριμότητας. Παρ’ όλα αυτά ήδη κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου άρχισε να γίνεται χρήση του όρου Ανδραγωγική κυρίως στην Γερμανία, στην Ελβετία και στις Κάτω Χώρες (Ολλανδία Βέλγιο), ενώ στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες ο όρος «Ανδραγωγική» χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα πολύ συχνά ως συνώνυμος της ΕΕ και ως τεχνικός όρος ο οποίος υποδηλώνει κυρίως τις διαφορετικές μεθόδους που πρέπει να εφαρμόζονται κατά την εκπαίδευση και την διδασκαλία ενηλίκων.

7.1.9. Σύγχρονες εξελίξεις της εκπαίδευσης ενηλίκων

Η σύγχρονη τεχνολογία επηρεάζει σοβαρά τις εξελίξεις στην περιοχή της εκπαίδευσης ενηλίκων. Διατυπώνεται συχνά η άποψη ότι η τεχνολογική ανάπτυξη δημιουργεί τόσες θέσεις εργασίας όσες και καταργεί. Μερικοί μάλιστα δέχονται ότι η τεχνολογία και ιδίως η μικροτεχνολογία επηρεάζει αρνητικά το ισοζύγιο αυτό. Για να αντισταθμίζει λοιπόν μία εθνική οικονομία τις απώλειες αυτές σε θέσεις εργασίας, πρέπει να δημιουργεί νέες και παράλληλα να ανοίγει νέες αγορές. Με άλλα λόγια η επίδραση των νέων τεχνολογιών και των νέων εξελίξεων στην ζήτηση εργασίας είναι σημαντική και ασφαλώς αρνητική και επομένως πρέπει να βρεθεί τρόπος να αντισταθμισθεί, για να μην δημιουργήσει προβλήματα κοινωνικών αναταραχών. Δύο τέτοιες ενδεικτικές αλλαγές είναι α. ο αυξανόμενος αριθμός γυναικών οι οποίες βγαίνουν από το σπίτι και αναζητούν αμειβόμενη εργασία και β. η γήρανση της “γενιάς της έκρηξης των γεννήσεων”, η οποία δεν γεμίζει πια τις αίθουσες διδασκαλίας αλλά τον κατάλογο των υποψηφίων για θέσεις εργασίας ή των ανέργων. Πέρα από αυτά η εβδομάδα εργασίας μειώνεται, οι αργίες και οι διακοπές διευρύνονται και κατ' αυτόν τον τρόπο προκύπτει μία σημαντική μεταβολή στην αναλογία της εργασίας προς άλλες δραστηριότητες του ατόμου. Τέλος ο χρόνος ο οποίος δαπανάται στην εργασία συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο γύρω στην μέση ηλικία, ενώ ο χρόνος κατά τον οποίο το άτομο δεν εργάζεται κατανέμεται στα πρώτα και στα τελευταία έτη της ζωής του. Κατά συνέπεια η δημιουργία και η εκμετάλλευση εκπαιδευτικών ευκαιριών από το άτομο κατά τις περιόδους αυτές είναι ζωτικής σπουδαιότητας ζήτημα για τις σημερινές κοινωνίες. Επομένως κατά την εκπαίδευση εργατικού δυναμικού και κυρίως κατά την επιμόρφωση ενηλίκων δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει την μεταβαλλόμενη σχέση εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου. Εξίσου σημαντικό είναι ωστόσο να αξιοποιούν οι άνθρωποι τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες κατά τις περιόδους κατά τις οποίες δεν εργάζονται για την ανάπτυξη και την καλλιέργεια των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων τους. Σίγουρα η εκπαίδευση είναι ένας μόνον ανάμεσα στους πολλούς θεσμούς, οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι να απαντήσουν με έναν δημιουργικό τρόπο σε αυτές τις νέες κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις. Η σχέση ωστόσο αυτών των εξελίξεων με την ΕΕ είναι τώρα περισσότερο άμεση, διότι το εργατικό δυναμικό χρειάζεται τώρα καλύτερη εκπαίδευση, αφού η καλύτερη εκπαίδευση εξασφαλίζει καλύτερη προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες παραγωγής. Θα μπορούσε ίσως να ισχυρισθεί κανείς ότι οι σημερινές κοινωνίες χαρακτηρίζονται από πλεόνασμα και όχι από έλλειμμα εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού. Και όμως υπάρχουν ενδείξεις ότι

Page 8: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

σε ορισμένα επαγγέλματα τα οποία απαιτούν ειδικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες διαπιστώνεται συχνά έλλειψη προσωπικού. Η έλλειψη αυτή οφείλεται σε δύο λόγους, α. σε δυσκολία της εκπαίδευσης (γενικής και επαγγελματικής) να προσαρμοσθεί στις νέες ανάγκες και β. στην πρακτική των επιχειρήσεων, είτε εξαιτίας νοοτροπίας είτε εξαιτίας οικονομικών δυσκολιών, να στηρίζονται κυρίως στο υπάρχον προσωπικό και το πολύ-πολύ να το επιμορφώνουν επιφανειακά παρά να προσλαμβάνουν νέο. Στην σημερινή λοιπόν και πολύ περισσότερο στην αυριανή εποχή, κατά την οποία η ανάγκη πιέζει για ένα εργατικό δυναμικό εκπαιδευμένο και συγχρόνως ευέλικτο, η ανάγκη για περισσότερες ευκαιρίες εκπαίδευσης ενηλίκων γίνεται.

7.2. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων

Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν στην Ελλάδα, όπως ασφαλώς και σε πολλές άλλες χώρες, η εκπαίδευση ενηλίκων ήταν μία δραστηριότητα η οποία γινόταν τιμητικώς ή έστω με αντιμισθία και δεν αποτελούσε εργασία ούτε καν μερικής απασχόλησης. Δεν υπήρχε εξάλλου ειδική εκπαίδευση ούτε αντίστοιχο επάγγελμα. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις, διαπιστώνουμε ότι πρέπει να υπάρχει καταρχήν μία ασχολία, η οποία να καλύπτει μία κοινωνική ανάγκη, και στην συνέχεια να θεσμοθετηθεί ειδική για την ασχολία αυτή εκπαίδευση, έτσι ώστε στην συνέχεια η ασχολία αυτή να ασκείται με επαγγελματισμό. Με βάση λοιπόν τα παραπάνω δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα ο επαγγελματισμός στην περιοχή της εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα, αφού ελάχιστοι μέχρι στιγμής έχουν ως κύρια απασχόληση και κερδίζουν το ψωμί τους αποκλειστικά από την εκπαίδευση ενηλίκων. Η εργασία στην περιοχή της εκπαίδευσης ενηλίκων περιλαμβάνει μία πολύ μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Σε αντίθεση προς τις σαφώς οριοθετημένες δραστηριότητες άλλων παιδαγωγικών επαγγελμάτων και επαγγελματιών, οι οποίοι εργάζονται σε διάφορα ιδρύματα εκπαίδευσης, η δράση της εκπαίδευσης ενηλίκων δεν περιορίζεται μόνο στην διδασκαλία, δεν περιλαμβάνει μόνον εκπαιδευτικές δραστηριότητες με την στενή έννοια, αλλά και διαλέξεις, επιμορφωτικές εκδρομές, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, συζήτηση σε μία εκπομπή τηλεοράσεως, συμμετοχή σε πρωτοβουλίες πολιτών, εργαστήρια κλπ. Δεν χωρεί αμφισβήτηση ωστόσο ότι ο κορμός των δραστηριοτήτων της εκπαίδευσης ενηλίκων είναι παιδαγωγικός. Ακόμα και σε προοδευμένες στο πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων χώρες το διδακτικό προσωπικό σπάνια είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Και εκεί, όπως και στην χώρα μας, γενικώς οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των διδασκόντων και ακολουθούν οι ειδικοί τεχνίτες και οι εξειδικευμένοι υπάλληλοι του εμπορίου, της βιομηχανίας κλπ. Για αυτό το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων στην εκπαίδευση ενηλίκων κατέχει πανεπιστημιακό πτυχίο διδασκαλικών κυρίως και καθηγητικών σχολών και ένα μικρότερο άλλων ποικίλων ειδικοτήτων.Στην περιοχή της διδασκαλίας ακόμα και οι ονομασίες των εργαζομένων ποικίλλουν: διδάσκων, καθηγητής, υπεύθυνος τμήματος, υπεύθυνος μαθήματος, εμψυχωτής, εισηγητής κλπ. Επιμορφωτής είναι ίσως η καταλληλότερη ονομασία ενός ανθρώπου ο οποίος εργάζεται στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενηλίκων και έχει την ευθύνη της οργάνωσης και της διεξαγωγής ενός κύκλου μαθημάτων. Σε άλλες χώρες βέβαια έχουν προχωρήσει και έχουν ειδικούς της εκπαίδευσης ενηλίκων με πλήρες ωράριο, πλήρη καθήκοντα και αποκλειστική απασχόληση. Στην χώρα μας, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τόσο η διοίκηση της εκπαίδευσης ενηλίκων όσο και ο σχεδιασμός προγραμμάτων και η

Page 9: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

διεξαγωγή των μαθημάτων δεν γίνεται από ανθρώπους που έχουν ως αποκλειστική απασχόληση την εκπαίδευση ενηλίκων, αλλά δευτερευόντως μόνον ασχολούνται στην περιοχή αυτή.Η τάση πάντως, η οποία διαπιστώνεται διεθνώς, είναι να γίνουν και οι επιμορφωτές επαγγελματίες, να ασκούν δηλ. αυτήν την απασχόληση κατ’ αποκλειστικότητα και ως κύριο επάγγελμα. Η τάση αυτή δημιουργεί πολλές συζητήσεις και εντάσεις, διότι συνδέεται αναγκαστικώς με θέματα καθορισμού κριτηρίων. Συζητείται π.χ. έντονα ο καθορισμός και η πιστοποίηση των προαπαιτούμενων γνώσεων, των δεξιοτήτων, των στάσεων, των διαθέσεων και των μορφών συμπεριφοράς, οι οποίες θεωρούνται ως προϋποθέσεις για να επιτύχει κανείς την επαγγελματική ταυτότητα και την κοινωνική θέση του συντονιστή ή του επιμορφωτή της εκπαίδευσης ενηλίκων. Θα αναφερθούμε παρακάτω στα σχετικά θέματα και προβλήματα.Σήμερα ο επιμορφωτής αντιλαμβάνεται τον ρόλο του εντελώς διαφορετικά από ό,τι παλαιότερα: πρωτίστως διευθετεί τις διαδικασίες μάθησης και είναι κυρίως συνεργάτης και εμψυχωτής στην πνευματική αντιπαράθεση του σπουδαστή με τα αντικείμενα διδασκαλίας. Οι αλλαγές αυτές είναι ενδεικτικές και στην αλλαγή των όρων. Παλαιότερα ο σπουδαστής λεγόταν «ακροατής» και ο επιμορφωτής «καθηγητής». Σήμερα μιλούμε για «συνεργάτες» και εννοούμε συνήθως και τους δύο εταίρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο επιμορφωτής έχει ως κύριο καθήκον να θέτει σε ενέργεια την πνευματική δραστηριότητα των ενηλίκων. Δεν είναι «αρχηγός» αλλά κατά κάποιον τρόπο διευθυντής ορχήστρας, ο οποίος συντονίζει τις δραστηριότητες μάθησης των σπουδαστών. Η εκπαίδευση ενηλίκων δεν στηρίζεται στο γεγονός ότι ο επιμορφωτής μορφώνει και ο σπουδαστής μορφώνεται, αλλά πρόκειται μάλλον για μία κυκλική διαδικασία αλλαγής και ανανέωσης, μέσω της οποίας και ο επιμορφωτής μορφώνεται και εμπλουτίζεται. Για αυτό για την απασχόληση ως επιμορφωτή απαιτούνται διαφορετικά προσόντα από ό,τι για τον εκπαιδευτικό της τυπικής εκπαίδευσης. Ο τελευταίος ξεκινά από την αφετηρία ότι ο ίδιος και όχι ο τρόφιμος φέρει την ευθύνη της παιδαγωγικής πράξης, πράγμα το οποίο δεν ισχύει, προκειμένου για τον επιμορφωτή της εκπαίδευσης ενηλίκων.

7.2.1. Χαρακτηριστικά του καλού επιμορφωτή

Είναι προφανές ότι η καλή εκπαίδευση ενηλίκων απαιτεί καλούς επιμορφωτές. Από την σκοπιά της Διδακτικής ενηλίκων οι καλοί επιμορφωτές πρέπει να είναι σε θέση α. να θέτουν σκοπούς και στόχους κατάλληλους για την ομάδα-στόχο, β. να προετοιμάζουν και να δομούν το απαιτούμενο υλικό, γ. να προσδιορίζουν και να χρησιμοποιούν κατά τρόπον αποτελεσματικό τα μεθοδολογικά εργαλεία και δ. να επιλέγουν και να εφαρμόζουν τους κατάλληλους κάθε φορά τρόπους αξιολόγησης. Για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις αυτές, οι επιμορφωτές πρέπει να κατέχουν τεσσάρων ειδών γνώσεις:1. Επιστημονική γνώση, δηλ. γνώση του αντικειμένου διδασκαλίας, 2. Παιδαγωγική γνώση, δηλ. ενδιαφέρον για τους ενήλικους μαθητές,3. Κοινωνική γνώση, δηλ. την ικανότητα να αναλύουν μία παιδαγωγική κατάσταση, να επεξεργάζονται ένα εκπαιδευτικό σχέδιο και να το εντάσσουν σε ένα σύνολο μορφωτικών, οικονομικών και κοινωνικών περιστάσεων και συνθηκών.4. Θεσμική γνώση, δηλ. να έχουν την γνώση και την ικανότητα να διατηρούν επαφές με αρμοδίους σε τοπικό (π.χ. Ο.Τ.Α.) και σε διεθνές επίπεδο (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση).

Page 10: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

7.2.2. Διαστάσεις του ρόλου του επιμορφωτή

Όπως είδαμε και παραπάνω, ο επιμορφωτής της εκπαίδευσης ενηλίκων παίζει πολλαπλούς ρόλους, του συμβούλου, του αναλυτή, του πληροφοριοδότη, του προτύπου, του διαμεσολαβητή κλπ. Οι περισσότεροι ρόλοι εμπίπτουν σε δύο βασικές διαστάσεις, 1. του επιμορφωτή ως διευκολυντή της μάθησης των σπουδαστών και 2. του επιμορφωτή ως κριτικού εμψυχωτή.1. Ο επιμορφωτής ως διευκολυντής. Είναι ο κυριότερος ρόλος σύμφωνα με την βιβλιογραφία της εκπαίδευσης ενηλίκων και οι ρίζες του βρίσκονται στις απόψεις του C. Rogers. Ο επιμορφωτής δεν επιδιώκει τόσο την άμεση διδασκαλία όσο κυρίως την διευκόλυνση της μάθησης των σπουδαστών. Τρεις κατευθύνσεις παίρνει ο ρόλος αυτός σύμφωνα με την σχετική βιβλιογραφία: α. του διευκολυντή της αυτοκατευθυνόμενης μάθησης, β. του ανδραγωγού και γ. του αναλυτή της μάθησης των σπουδαστών. 2. Ο επιμορφωτής ως κριτικός εμψυχωτής. Ο ρόλος αυτός του επιμορφωτή στηρίζεται σε μία εντελώς διαφορετική πνευματική παράδοση από ό,τι ο ρόλος του ως διευκολυντή της μάθησης. Ο ρόλος του επιμορφωτή ως διευκολυντή έχει κυρίως ψυχολογική, ενώ ο ρόλος του ως κριτικού εμψυχωτή έχει κοινωνιολογική προέλευση. Οι επιμορφωτές οι οποίοι βλέπουν τον ρόλο τους ως κριτικών εμψυχωτών αποδέχονται τρεις βασικές υποθέσεις σχετικά με την πράξη της εκπαίδευσης ενηλίκων: α. Πρέπει να ενθαρρύνουν τους σπουδαστές να στοχάζονται και να ασκούν ιδεολογικο-πολιτική κριτική.β. Οι κριτικοί εμψυχωτές πρέπει να ενθαρρύνουν τους σπουδαστές όχι μόνον να στοχάζονται, αλλά και να εμπλέκονται σε δραστηριότητες και ενέργειες για αλλαγή της κατάστασης, αφού η ανάλυση και η κριτική από μόνες τους δεν επαρκούν. γ. Οι κριτικοί εμψυχωτές αποδέχονται την πεποίθηση ότι η πράξη της εκπαίδευσης ενηλίκων πρέπει να κατευθύνεται προς την πραγμάτωση αξιών και αλλά και δομών ισότητας, δημοκρατίας, ανεξιθρησκείας και αποδοχής της διαφορετικότητας του άλλου.

7.2.3. Ο επιμορφωτής του αύριο

Η παγκοσμιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες προβλέπεται να επιφέρουν ριζοσπαστικές αλλαγές σε όλους σχεδόν τους τομείς της ζωής και φυσικά και στην ΕΕ. Μαζί με τις αλλαγές αυτές θα επέλθουν σημαντικές αλλαγές στις μεθόδους διδασκαλίας, καθώς η χρήση των νέων εκπαιδευτικών τεχνολογιών θα μεταβάλει την συμβατική σχέση δασκάλου-μαθητών ανάμεσα στον επιμορφωτή και στους σπουδαστές και ο επιμορφωτής από δάσκαλος προβλέπεται γίνει σύμβουλος και συντονιστής της μάθησης των σπουδαστών. Ως “σύμβουλος μάθησης” ο επιμορφωτής θα είναι αναγκασμένος να αναπτύξει νέες δεξιότητες και ικανότητες, καθώς θα πρέπει να παίρνει υπόψη του όλο και περισσότερο τις ατομικές ανάγκες των σπουδαστών, να έχει γνώση όλων των εργαλείων, τεχνικών και προσεγγίσεων της διά βίου μάθησης και να χρησιμοποιεί ευρέως την εκπαιδευτική τεχνολογία. Βασική του ικανότητα ωστόσο θα αποτελεί η ικανότητα να εξασφαλίζει στους σπουδαστές ένα οπλοστάσιο δεξιοτήτων και ικανοτήτων, ώστε να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν. Η ιδέα των επιμορφωτών ως “συμβούλων μάθησης” διατυπώθηκε και αναπτύχθηκε σε διάφορες ευρωπαϊκές και παγκόσμιες συναντήσεις και συνέδρια, τα οποία είχαν ως θέμα τους επιμορφωτές του αύριο. Από την σχετική συζήτηση αποκρυσταλλώθηκαν οι εξής βασικές ικανότητες και δεξιότητες των επιμορφωτών του αύριο:Δημιουργούν συνήθειες μάθησης σε ενηλίκους με βάση την ενδελεχή γνώση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνουν και των ατομικών τους τρόπων και ρυθμών μάθησης.

Page 11: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Διευκολύνουν την χρήση τεχνολογιών ανοιχτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και αξιοποιούν τις δυνατότητες αυτών των τεχνολογιών, ώστε να εξασφαλίσουν αμοιβαία επανατροφοδότηση ανάμεσα στον σπουδαστή και στα προγράμματα μάθησης. Ξέρουν να αναπτύσσουν και να εφαρμόζουν τεχνικές στοχευμένης αξιολόγησης και σπονδύλους ατομικής προόδου.Διασυνδέουν σπουδαστές με άλλους σπουδαστές σε τοπική, εθνική και διεθνή βάση και αναπτύσσουν όλους τους τρόπους χρήσης της τεχνολογίας επικοινωνίας, προκειμένου να προωθήσουν νέες μεθόδους και νέους τρόπους μάθησης.Υποστηρίζουν την μάθηση των σπουδαστών, αναπτύσσοντας και αξιοποιώντας συνεργασίες ανάμεσα στην βιομηχανία, στα ιδρύματα εκπαίδευσης ενηλίκων, τις τοπικές αρχές και το άτυπο εκπαιδευτικό σύστημα. Ενισχύουν κάθε σπουδαστή, βοηθώντας τον να θέτει και να επιτυγχάνει ατομικούς στόχους με ατομικό σχεδιασμό μάθησης, με τεχνικές μεντόρων και με εξατομικευμένους σπονδύλους μάθησης.Καταγράφουν τις ανάγκες των σπουδαστών σε βάσεις δεδομένων με βάση την διερεύνηση που κάνουν σε εταιρείες, φορείς, τοπικές αρχές, δημόσιες υπηρεσίες κλπ.Συνδέουν αυτές τις ανάγκες με ευκαιρίες μάθησης σε τοπικό και ευρύτερο επίπεδο και αξιοποιούν όλες τις πηγές χρηματοδότησης.Οργανώνουν προγράμματα πληροφόρησης και στρατηγικές κινητοποίησης των δεξιοτήτων και ταλέντων όλης της κοινότητας για την εκπαίδευση ενηλίκων και την μάθηση των σπουδαστών. Διερευνούν νέες τεχνικές μάθησης και τις εντάσσουν στους κύκλους μαθημάτων και σεμιναρίων. Διαμορφώνουν την μάθηση σε μία ευχάριστη και δημιουργική δραστηριότητα με την βαθειά γνώση που έχουν της Ψυχολογίας της μάθησης και των κινήτρων για μάθηση και την γνώση τους για τους τρόπους υπέρβασης των δυσκολιών και των φραγμών μάθησης.

7.3. Ειδικά θέματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών

Ο εκπαιδευτικός είναι αναμφισβήτητα σημαντικός παράγοντας της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Για αυτό οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική προσπάθεια της εκπαίδευσης (πρέπει να) συνοδεύεται πάντοτε από μέτρα βελτίωσης της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Άλλαξαν βέβαια ριζικά τα τελευταία χρόνια οι κοινωνικές συνθήκες και μαζί με αυτές άλλαξαν και οι απαιτήσεις της κοινωνίας από τον εκπαιδευτικό, άλλαξε ο ίδιος ο ρόλος του. Δεν παύει όμως και σήμερα να αποτελεί ο εκπαιδευτικός τον κύριο μοχλό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και να επηρεάζει αποφασιστικά την αποτελεσματικότητά της. Και σήμερα λοιπόν, όπως και πάντα, η διοίκηση της εκπαίδευσης και η έρευνα αναζητούν τον «καλό» εκπαιδευτικό. Δεν είναι όμως ενιαία η εικόνα του καλού εκπαιδευτικού, που έχουμε. Όλοι μας σχεδόν κανένα άλλο επάγγελμα δεν γνωρίζουμε καλύτερα από το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, διότι με κανένα ίσως άλλο επάγγελμα δεν έχουμε έρθει σε τόσο μακροχρόνια και στενή επαφή. Όλοι μας εξάλλου κατά την μεγάλη διάρκεια της εκπαιδευτικής μας σταδιοδρομίας έχουμε γνωρίσει πολλούς και διάφορους εκπαιδευτικούς. Έχουμε έτσι την δυνατότητα να κρίνουμε και να συγκρίνουμε. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι εύκολο να καθορίσουμε ποιος είναι ο καλός εκπαιδευτικός, γιατί δεν είναι αντικειμενικώς καθορισμένα τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία μπορούμε να θεωρούμε κάποιον ως καλόν και έναν άλλον ως μη καλόν. Μας λείπουν με άλλα λόγια καταρχήν τα κριτήρια αναφοράς. Διότι όταν μιλούμε για τον καλό εκπαιδευτικό, το πρώτο ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε είναι: καλός

Page 12: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

ως προς τι; Διότι ένας εκπαιδευτικός είναι καλός, επειδή κάνει απλά και ευνόητα αυτά που διδάσκει, άλλος γιατί δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα στην τάξη, άλλος γιατί είναι συμπαθητικός, άλλος γιατί είναι αυστηρός κ.ο.κ. Εξάλλου είναι τόσες πολλές και διάφορες οι περιοχές καθηκόντων του εκπαιδευτικού, που και αυτός, όπως και όλοι οι άνθρωποι, δεν μπορεί να αποδίδει εξίσου καλά σε όλες αυτές. Ο ένας μπορεί να είναι καλός επιστήμονας, ο άλλος καλός παιδαγωγός, ο τρίτος ευαίσθητος σε κοινωνικά προβλήματα, ο τέταρτος καλός υπάλληλος κλπ. Πέρασε πάντως η εποχή του «γεννημένου παιδαγωγού». Εξάλλου το πεδίο των ευθυνών του είναι πολύ πολύπλοκο και για αυτό ο σημερινός εκπαιδευτικός δεν μπορεί «να τα βγάλει πέρα» με την διαίσθησή του και με την κοινή λογική, αλλά χρειάζεται επαγγελματισμό και ανάλογη επαγγελματοποίηση της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσής του. H επαγγελματοποίηση πέρα από την καλή βασική κατάρτιση απαιτεί και εξάσκηση σε ορισμένες δεξιότητες (training), όπως συμβαίνει π.χ. με τον γιατρό. Όπως ο γιατρός εκπαιδεύεται όλο και περισσότερο δίπλα στο κρεββάτι του ασθενούς, έτσι χρειάζεται και ο εκπαιδευτικός μια διδακτική-κλινική εκπαίδευση. Δεν επαρκεί η μίμηση του μάστορα, όπως ίσως κάποτε, αλλά απαιτείται η κατοχή μοντέλων και στρατηγικών παιδαγωγικής και διδακτικής συμπεριφοράς, τις οποίες πρέπει να στοχασθεί ο εκπαιδευτικός και να τις επεξεργασθεί νοητικά αλλά και να τις ασκήσει πρακτικά. Για αυτό κατά τα τελευταία χρόνια προβάλλεται όλο και πιο έντονα το αίτημα για επαγγελματοποίηση της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Eπαγγελματισμός σημαίνει βαθιά θεωρητική γνώση του επαγγελματικού πεδίου αλλά και απόκτηση ειδικών επαγγελματικών δεξιοτήτων. Αναλύσεις ειδικών διαπιστώνουν ότι καθημερινώς υπερβαίνουν τις χίλιες οι επαγγελματικές υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών, από την σύνταξη των μαθητών το πρωί στο σχολείο, τον έλεγχο των τετραδίων, την φωτοτύπηση κειμένων για το επόμενο μάθημα, την συνεργασία με συναδέλφους για διάφορα ζητήματα, την υπηρεσία επιτήρησης στα διαλείμματα, την τήρηση των βιβλίων ύλης κλπ. Όλες αυτές τις επαγγελματικές υποχρεώσεις του εκπαιδευτικού μπορεί κανείς να τις υπαγάγει σε τρεις κύριες διαστάσεις,α. την διδακτική-μεθοδολογική διάσταση,β. την διάσταση της αγωγής καιγ. την υπηρεσιακή διάσταση. Γύρω από τον άξονα της διδακτικής-μεθοδολογικής διάστασης κατανέμονται οι επαγγελματικές υποχρεώσεις, που σχετίζονται με την εργασία του εκπαιδευτικού στο σχολείο ως χώρο οργανωμένων διαδικασιών μάθησης. Στον άξονα αυτόν δηλ. μπορεί να εντάξει κανείς τις δραστηριότητες εκείνες που γίνονται στα πλαίσια του σχεδιασμού, της διεξαγωγής και της αξιολόγησης της διδασκαλίας, δραστηριότητες που (πρέπει να) μαθαίνει και να εξασκεί ο εκπαιδευτικός κατά την διάρκεια της επαγγελματικής προετοιμασίας του. Στην διάσταση αυτή εντάσσονται επίσης διάφορες δραστηριότητες ρουτίνας, οι οποίες σχετίζονται τόσο με την διεξαγωγή της διδασκαλίας καθαυτήν όσο και με την εξασφάλιση των προϋποθέσεων εκείνων οι οποίες επιτρέπουν στους μαθητές να επωφεληθούν περισσότερο από τις δυνατότητες της σχολικής μάθησης. Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, η οποία έχει ως σκοπό να δώσει στην εκπαίδευση αποτελεσματικούς εκπαιδευτικούς. Αφετηρία της όλης προσπάθειας αποτελεί η επιστημονική έρευνα, η οποία οδηγεί στον προσδιορισμό των στοιχείων και τον εντοπισμό των παραγόντων, οι οποίοι συμβάλλουν στην αποτελεσματική διδασκαλία. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα της έρευνας η αποτελεσματική διδασκαλία είναι συνάρτηση των εξής χαρακτηριστικών των εκπαιδευτικών:

Page 13: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

α. Συνείδηση και ευαισθησία σχετικά με τις δυνατότητες και τα όρια που έχει ο εκπαιδευτικός να επηρεάζει την συμπεριφορά των μαθητών του.β. Ένα βασικό επιστημονικό οπλοστάσιο για τον προγραμματισμό, τον σχεδιασμό, την οργάνωση, την παρατήρηση και την ερμηνεία παιδαγωγικών επιδράσεων μέσα και έξω από την τάξη.γ. Eπιστημονικώς θεμελιωμένη γνώση των αντικειμένων διδασκαλίας και κριτική και διδακτική της αξιολόγηση.δ. Άσκηση δεξιοτήτων για την μετάδοση αυτών των γνώσεων στα πλαίσια της διδασκαλίας.Κατά τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες, ώστε να συμπληρώνεται η θεωρητική κατάρτιση των εκπαιδευτικών με πρακτική άσκηση, η οποία αναφέρεται σε συγκεκριμένες μορφές της συμπεριφοράς του. Για αυτό τα προγράμματα σπουδών εμπλουτίζονται με μαθήματα - project, με μαθήματα συμβουλευτικής και προσανατολισμού, με διδακτικές ασκήσεις με την βοήθεια της μικροδιδασκαλίας κλπ. Σε αντίθεση επίσης με τα παραδοσιακά σεμινάρια πρακτικής κατεύθυνσης, τα οποία περιορίζονταν σε συνταγές και συγκεκριμένες μεθοδολογικές υποδείξεις, τώρα δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην άσκηση ευαισθησίας (sensitivity training) καθώς και στις πρακτικές εμπειρίες με μαθητές και με συναδέλφους, μέσω των οποίων επιδιώκεται η βελτίωση και η διεύρυνση του επαγγελματικού ρεπερτορίου του εκπαιδευτικού.Διαπιστώνεται επίσης ότι ο επαγγελματισμός του εκπαιδευτικού προωθείται όχι μόνον με την καλή βασική κατάρτιση, αλλά εξίσου και με την επιμόρφωση. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε και την ελληνική Πολιτεία στην θεσμοθέτηση φορέων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Ο κυριότερος από τους φορείς αυτούς είναι τα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα (ΠΕΚ). Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στηρίζεται α. στην υπουργική απόφαση 2047171/3557/0022/10-7-1992, με την οποία ιδρύθηκαν τα ΠΕΚ, β. στο Π.Δ. 250/10-8-1992 «περί ρυθμίσεως θεμάτων υποχρεωτικής επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και θεμάτων λειτουργίας των Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων» καιγ. στο Π.Δ. 45/11-3-1999 για την «εισαγωγική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών». Σύμφωνα με το θεσμικό αυτό πλαίσιο στα ΠΕΚ πραγματοποιούνται τα εξής επιμορφωτικά προγράμματα:α. Εισαγωγική επιμόρφωση για τους υποψήφιους για διορισμό εκπαιδευτικούς.β. Περιοδική επιμόρφωση διάρκειας μέχρι τρεις μήνες για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς.γ. Ειδικά επιμορφωτικά προγράμματα βραχείας διάρκειας από 10 μέχρι 100 ώρες για όλους τους υπηρετούντες εκπαιδευτικούς. Τα προγράμματα αυτά συνδέονται με εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και καινοτομίες, αλλαγή σχολικών προγραμμάτων, εισαγωγή νέων μαθημάτων, νέων διδακτικών μεθόδων και σχολικών βιβλίων.

7.3.1. Επιμορφωτική εκπαιδευτική πολιτική

Η πορεία των εκπαιδευτικών προς τον επαγγελματισμό απαιτεί διά βίου μάθηση και διαρκή επιμόρφωση. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να οδηγήσει την ηγεσία της εκπαίδευσης στην επιμορφωτική πολιτική η οποία εφαρμόζεται σε όλες τις προοδευμένες χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με αυτήν οι φορείς και τα ιδρύματα επιμόρφωσης προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα επιμορφωτικών δραστηριοτήτων και ο κάθε εκπαιδευτικός είναι υποχρεωμένος να επιλέγει κάθε χρόνο και να παρακολουθεί 3-5 από αυτές, όσες τον ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως ή προσφέρονται σε χώρο και χρόνο βολικό για τον ίδιο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο κάθε εκπαιδευτικός συμμετέχει κατά την

Page 14: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας σε 100-150 επιμορφωτικές δραστηριότητες. Ωστόσο όλα τα ΠΕΚ της χώρας έχουν περιορισθεί κατά τα τελευταία χρόνια στην διεξαγωγή της εισαγωγικής επιμόρφωσης και δεν πραγματοποιούν άλλα προγράμματα ή επιμορφωτικές δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει ότι δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητες τις οποίες έχουν. Και επειδή η απραξία οδηγεί συνήθως σε εκφυλισμό των θεσμών, ο περιορισμός των επιμορφωτικών δραστηριοτήτων των ΠΕΚ ενέχει τον κίνδυνο απαξίωσης του θεσμού, ενός θεσμού πολύ επιτυχημένου κατά τις γνώμες των ειδικών, που μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

7.4. Χρησιμότητα των ΤΠΕ ως μέσων αυτοεπιμόρφωσης των εκπαιδευτικών

Οι “νέες τεχνολογίες” και ειδικότερα οι ΤΠΕ είναι δύο έννοιες των οποίων η σημασία για το μέλλον της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών είναι αδιαμφισβήτητη. Η εξάπλωση της μικροηλεκτρονικής άρχισε ήδη να φέρνει και θα φέρει περισσότερες και ριζικότερες δομικές μεταβολές τόσο στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών στα διάφορα ιδρύματα εκπαίδευσής τους όσο και στην θεσμική επιμόρφωση και στην αυτοεπιμόρφωση. Ήδη αλλάζει η σχέση ανάμεσα στην βασική εκπαίδευση και στην επιμόρφωση σε όλα τα πεδία. Νέες κατευθύνσεις και νέα προβλήματα προκύπτουν για επιμόρφωση και την αυτοεπιμόρφωση από την εξάπλωση και την εφαρμογή των ΤΠΕ.Ένας βασικός σκοπός της εκπαίδευσης, της επιμόρφωσης και της αυτοεπιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στα πλαίσια των ΤΠΕ είναι η εξασφάλιση της ικανότητας του κάθε εκπαιδευτικού για «ώριμη συναναστροφή με τις ΤΠΕ». Στην ικανότητα αυτή ανήκουν πέρα από τα βασικά τεχνολογικά προσόντα και μία διά βίου ετοιμότητα μάθησης. Τα ηλεκτρονικά δίκτυα αποτελούν μία σημαντική συμβολή των ΤΠΕ στην υποστήριξη μίας κουλτούρας διά βίου μάθησης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Κερδίζουν μάλιστα συνεχώς σε σημασία, διότι έχουν την δυνατότητα να ενσωματώνουν τις ευκαιρίες μάθησης στις καθημερινές δραστηριότητες των εκπαιδευτικών. Κατ' αυτόν τον τρόπο μπορούν να εξασφαλίσουν προϋποθέσεις και τρόπους μάθησης κατάλληλους για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Οι δυνατότητες αυτές πρέπει όχι μόνον να αξιοποιηθούν κατάλληλα, αλλά και να διευρυνθούν. Οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι πρέπει να εξασφαλίζονται δύο τουλάχιστον βασικές προϋποθέσεις, ώστε οι ευκαιρίες επιμόρφωσης μέσω των ΤΠΕ να είναι αποτελεσματικές:α. Η "πρόσβαση" πρέπει να οδηγεί όχι μόνον σε ατομική αλλά και σε ομαδική επιμόρφωση. Ένα σύνολο εκπαιδευτικών οι οποίοι επιμορφώνονται μέσω των ΤΠΕ χαρακτηρίζεται ως ομάδα με βάση τους κοινούς στόχους των μελών του. Η ομάδα αυτή μπορεί να είναι πολύ μεγάλη και πλατιά, όπως π.χ. στα πλαίσια ενός προγράμματος των ΠΕΚ, ή και πολύ μικρή (π.χ. 2-3 δάσκαλοι οι οποίοι ασχολούνται με την εφαρμογή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση) και μέχρι την ατομική μάθηση και αυτοεπιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Γνωρίζουμε βεβαίως ότι η μάθηση στα πλαίσια της ομάδας επηρεάζεται από την ποιότητα των επαφών των μελών μεταξύ τους και από την πρόσβαση σε πηγές γνώσης και εξειδίκευσης. Έχει αποδειχθεί ότι η επικοινωνία με συναδέλφους και παράλληλα η αυτοεπιμόρφωση είναι ένας συνδυασμός πολύ σημαντικός για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. β. Επομένως είναι σφάλμα να δίνεται μεγάλη έμφαση στην σημασία της αυτόνομης, της ανεξάρτητης μάθησης και της αυτοεπιμόρφωσης. Στην πραγματικότητα η αλληλεξάρτηση και όχι η ανεξαρτησία είναι το κύριο χαρακτηριστικό της επιμόρφωσης. Αλλά η ικανότητα και τα κίνητρα εμπλοκής σε επιμόρφωση σε διάφορες περιόδους της επαγγελματικής ζωής του κάθε εκπαιδευτικού εξαρτώνται σε τελική

Page 15: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

ανάλυση –εν μέρει τουλάχιστον – από την ικανότητα να διευθετεί κανείς και να εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία.

7.5. Διαδικασίες αξιολόγησης ενήλικων εκπαιδευομένων

Οι επιπτώσεις της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων μπορούν να εκτιμηθούν με διάφορους τρόπους και σε διάφορα επίπεδα. Οι προσπάθειες μικροσκοπικής αξιολόγησης τείνουν να εστιάζουν την προσοχή τους σε μεταβλητές οι οποίες αναφέρονται στα άτομα, π.χ. αν εξασφαλίσθηκε ένα ουσιαστικό προσόν με την συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων, αν βελτιώθηκαν η ικανοποίηση από την ζωή, οι επαγγελματικές ευκαιρίες και το εισόδημα κλπ. Αντίθετα οι προσπάθειες μακροσκοπικής αξιολόγησης αναφέρονται στις επιπτώσεις της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων στην εξασφάλιση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, στην καλή λειτουργία της αγοράς εργασίας και γενικότερα στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Ενδείξεις για την σημασία της εκπαίδευσης ενηλίκων για την ανάπτυξη της παραγωγικότητας και παράλληλα ως εργαλείου επιτυχίας στον ανταγωνισμό ανάμεσα σε άτομα, επιχειρήσεις και χώρες έχουμε μέχρι στιγμής μόνον έμμεσες. Οι ενδείξεις αυτές στηρίζονται στα δεδομένα μελετών σχετικών με την οικονομία της εκπαίδευσης, από τις οποίες προκύπτει ότι η αρχική τυπική εκπαίδευση επηρεάζει το ατομικό εισόδημα. Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέχρι σήμερα συσσωρεύθηκε ένα ευρύ σώμα ερευνητικών δεδομένων, τα οποία αναφέρονται στην σχέση της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων με διάφορες οικονομικές και κοινωνικές μεταβλητές. Τα δεδομένα αυτά είναι σημαντικά, διότι δίνουν έμφαση σε μετρήσιμες μεταβλητές, π.χ. μεγαλύτερη παραγωγικότητα όσων έχουν συμμετάσχει σε μαθήματα και δραστηριότητες εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων. Η παραγωγικότητα εκτιμάται με βάση τις γενικότερες επιδόσεις μίας οικονομίας ή ενός κλάδου της βιομηχανίας ή μίας επιχείρησης ή και ενός ατόμου. Σύμφωνα με σύγχρονες οικονομικές θεωρίες οι επιδόσεις μιας οικονομίας εξαρτώνται από τις επενδύσεις κεφαλαίων, από την ποιότητα της εργατικής δύναμης και από την χρήση των νέων τεχνολογιών. Στις επενδύσεις κεφαλαίων και στην εργατική δύναμη αποδίδεται το 50% περίπου της αύξησης της παραγωγής, ενώ το υπόλοιπο 50% αποδίδεται στην χρήση νέων τεχνολογιών. Η εκπαίδευση (συμπεριλαμβάνεται σε αυτήν και η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων) δεν συνυπολογίζεται ευθέως ως παράγοντας αύξησης της παραγωγικότητας, υποτίθεται ωστόσο ότι επηρεάζει τόσο την ποιότητα της εργασίας όσο και την αποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας. Για αυτόν τον λόγο έρευνες οι οποίες μελετούν τις λειτουργίες της παραγωγής με τα συνολικά δεδομένα τους στηρίζουν την άποψη ότι η αρχική και η συνεχιζόμενη εκπαίδευση σχετίζονται με μεγέθη μακροοικονομικής ανάπτυξης. Σύγχρονες έρευνες, οι οποίες συγκρίνουν τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης σε διάφορες χώρες, διαπιστώνουν ότι η έλλειψη ανθρώπινου κεφαλαίου και εκπαίδευσης και όχι η έλλειψη εργατικής δύναμης και επενδύσεων σε φυσικό κεφάλαιο είναι κυρίως οι παράγοντες οι οποίοι οδηγούν στην αναστολή της οικονομικής ανάπτυξης σε υπανάπτυκτες χώρες. Σύμφωνα με αυτές η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων "επιπροσθέτει" στο "απόθεμα" του ανθρώπινου κεφαλαίου ενός πληθυσμού και άρα όχι μόνον η τυπική αρχική εκπαίδευση αλλά και η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων συμβάλλει στην ανάπτυξη των επιδόσεων μίας οικονομίας.Πέρα από την άμεση η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων ασκεί σημαντικές έμμεσες επιδράσεις στην παραγωγικότητα, διότι επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της χρήσης άλλων σημαντικών παραγόντων της παραγωγής, όπως το κεφάλαιο και την

Page 16: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

τεχνολογία. Η τεχνολογία θεωρείται γενικώς ως πρωταρχικός παράγοντας ο οποίος επηρεάζει την παραγωγικότητα. Αυτή η επίδραση δεν είναι βεβαίως γραμμική, αλλά εξαρτάται από την αλληλεπίδραση και άλλων παραγόντων, όπως η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η οργάνωση της εργασίας. Οι παράγοντες όμως αυτοί επηρεάζονται σημαντικά από την εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων. Έρευνες σχετικές με το εισόδημα των εργαζομένων σε βιομηχανικές χώρες διαπιστώνουν ότι η σχέση ανάμεσα στην γενική μόρφωση και στο εισόδημα αυξάνει σταδιακά μέχρι τις ηλικίες των 40-45 ετών και εξομαλύνεται στην συνέχεια. Υποστηρίζεται μάλιστα από ειδικούς ότι η απόδοση της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων στην διαμόρφωση του ύψους του μισθού είναι πολύ υψηλότερη από την απόδοση της αρχικής τυπικής εκπαίδευσης και της ανώτατης εκπαίδευσης.Οι σχετικές έρευνες διαπιστώνουν ότι η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων επηρεάζει και διάφορους άλλους παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με την αγορά εργασίας, όπως π.χ. εξασφάλιση εργασίας, διατήρηση της εργασίας και κινητικότητα μέσα στην αγορά εργασίας, ανεργία, κοινωνική ανισότητα, διακρίσεις των φύλων κλπ. Η απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων κλπ. στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα με βάση τον οποίον μπορούν να ερμηνευθούν οι διαφορές στην εξασφάλιση εργασίας ανάμεσα σε εργαζόμενους με το ίδιο επίπεδο αρχικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής πείρας. Υπάρχουν τρεις οικονομικές θεωρίες οι οποίες ερμηνεύουν τα οικονομικά πλεονεκτήματα τα οποία έχει η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων:α. Η θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου. Στην περίπτωση αυτή ως κριτήριο θεωρείται το ατομικό εισόδημα. Η σχέση ανάμεσα στην εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων και στην παραγωγικότητα θεωρείται ως γραμμική: η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερο μισθό, διότι εξασφαλίζει γνώσεις και δεξιότητες οι οποίες βελτιώνουν την ικανότητα των εργαζομένων να αποδίδουν καλύτερα στην εργασία. Η σημασία της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων για την παραγωγικότητα θεωρείται ως δεδομένη.β. Η θεωρία της επιλογής. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή υποτίθεται μία διαφορετική σχέση ανάμεσα στην εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων και στο ατομικό εισόδημα. Βασική θέση της υπόθεσης είναι ότι ένα άτομο επενδύει στην εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων, επειδή τα προσόντα τα οποία του εξασφαλίζει μπορεί να τα χρησιμοποιήσει, προκειμένου να πληροφορήσει τους εργοδότες ότι κατέχει σπάνιες δεξιότητες και άλλα επιθυμητά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, τα οποία προδικάζουν την υψηλότερη παραγωγικότητά του σε μία θέση εργασίας σε σύγκριση με άλλους συνυποψηφίους οι οποίοι δεν τα κατέχουν. Δεν είναι δηλ. η παραγωγικότητα η ίδια αλλά η αυτοεπιλογή η οποία αποτελεί την βάση για την ερμηνεία της σχέσης εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων και εισοδήματος. Από την άποψη αυτή η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων δεν αποτελεί οπωσδήποτε μία στρατηγική επένδυσης, η οποία μπορεί να βελτιώσει την παραγωγικότητα, αλλά μπορεί να θεωρηθεί ως μία προβολή και αξιοποίηση του στρατηγικού πλεονεκτήματος το οποίο αποκτά το άτομο μέσω της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων. γ. Η θεωρία της ανταπόκρισης προς τις απαιτήσεις της εργασίας. Τόσο στην προηγούμενη όσο όμως κυρίως στην θεωρία αυτή η πληροφόρηση αποτελεί την σημαντικότερη μεταβλητή, η οποία παρεμβαίνει στην σχέση ανάμεσα στην εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων και στην παραγωγικότητα. Στην προηγούμενη θεωρία η έμφαση δίνεται στο συγκριτικό πλεονέκτημα του ατόμου, το οποίο μέσω της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων αποκτά σημαντική πληροφόρηση, απέναντι στον εργοδότη, ο οποίος δεν κατέχει την πληροφόρηση αυτή. Στην θεωρία αυτή εξυπονοείται ότι και οι δύο, ο εργαζόμενος και ο εργοδότης, μπορούν να αντλήσουν

Page 17: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

χρήσιμες πληροφορίες από το γεγονός ότι ένα συγκεκριμένο άτομο συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων. Η πληροφόρηση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους δύο, ώστε να συνταιριάσουν κατά το δυνατόν καλύτερα οι δεξιότητες τις οποίες κατέχει το άτομο με τις δεξιότητες οι οποίες απαιτούνται από την εργασία. Η βασική υπόθεση είναι ότι η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων αυξάνει την παραγωγικότητα, όχι τόσο επειδή εξασφαλίζει στους εργαζομένους τις νεότερες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, αλλά κυρίως διότι βοηθάει να βρίσκει ο σωστός άνθρωπος την σωστή θέση εργασίας. Οι κοινωνιολογικές προσεγγίσεις αναφέρονται στον ρόλο της εκπαίδευσης όχι τόσο στην βελτίωση του εισοδήματος όσο κυρίως στις κοινωνικές επιπτώσεις. Στα πλαίσια μίας από τις προσεγγίσεις αυτές η κοινωνική διαστρωμάτωση ερμηνεύεται ως ένας ατομικός τρόπος απόκτησης κοινωνικής θέσης στον κοινωνικό χώρο, η οποία αντικατοπτρίζει την κλίση ιεραρχίας γοήτρου, πλούτου και επιρροής. Μία άλλη προσέγγιση χρησιμοποιεί την εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων, προκειμένου να στηρίξει την θεωρία της κοινωνικής αναπαραγωγής. Υπάρχουν ωστόσο και κριτικές φωνές οι οποίες διατείνονται ότι η εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων δεν αποτελεί καθολικό δικαίωμα, αλλά είναι χρήσιμη σε μερικούς μόνον ανθρώπους, συνήθως τους ευνοημένους. Την άποψή τους αυτή την θεμελιώνουν με βάση την παρατήρηση ότι, παρακολουθώντας κανείς την ιστορία της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι οι αποδέκτες της είναι πάντα πολύ λίγοι και «εκλεκτοί». Απέτυχε δηλ. στην διακηρυγμένη εξαρχής πρόθεσή της να προσεγγίσει μεγάλους αριθμούς εργαζομένων από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα, ενώ αντίθετα είναι ελκυστική σε μία "σοβαρή μειονότητα", εντελώς ατυπική του γενικού πληθυσμού. Ακόμα και με βάση την διαπίστωση αυτή ωστόσο δεν μπορούμε να θεωρήσουμε την εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων ως αποτυχημένη. Στους δύο αιώνες κατά τους οποίους λειτούργησε συστηματικά απέφερε σε διεθνές επίπεδο σημαντικές ωφέλειες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές για τους λιγότερο προνομιούχους σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη και σε πολλές περιπτώσεις εξασφάλισε ηγετικούς ρόλους σε αποδέκτες της, οι οποίοι διαφορετικά δεν θα είχαν την ευκαιρία να επωφεληθούν από τις δυνατότητες κοινωνικής κινητικότητας, τις οποίες προσφέρει γενικώς η εκπαίδευση.

7.5.1. Αξιολόγηση και πιστοποίηση

Η πιστοποίηση αναφέρεται σε μία διαδικασία κατά την οποία γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, οι οποίες αποκτήθηκαν μέσω της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων, αποτιμώνται και επικυρώνονται με επίσημους τίτλους. Η ύπαρξη ενός συστήματος πιστοποίησης, το οποίο ενσωματώνει διάφορες προσπάθειες, είναι πολύ σημαντικό για την εκπαίδευση ενήλικων εκπαιδευομένων και γενικότερα για την εκπαίδευση μίας χώρας και μάλιστα για πολλούς λόγους: α. Η πιστοποίηση γίνεται και θα γίνεται όλο και πιο απαραίτητη στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, η οποία οδηγεί στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας σε διάφορες χώρες. Οι συνθήκες απαιτούν διά βίου εκπαίδευση, η ικανοποίηση της απαίτησης αυτής όμως πρέπει και να πιστοποιείται θεσμικώς. β. Επίσης η ανάπτυξη “παράλληλων” εκπαιδευτικών δομών και η ένταξη της “δεύτερης ευκαιρίας” στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων καθιστά απαραίτητη την πιστοποίηση. γ. Η πιστοποίηση επιτρέπει και επαυξάνει την ευελιξία ανάμεσα στην αρχική και στην συνεχιζόμενη εκπαίδευση.

Page 18: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

δ. Από την σκοπιά της αγοράς εργασίας η πιστοποίηση βοηθάει, ώστε πολλές επιλογές να είναι ανοιχτές σε πολλά άτομα και κατά συνέπεια επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίον τα άτομα και οι επιχειρήσεις διαμορφώνουν τις στρατηγικές μάθησης. ε. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της πιστοποίησης αποτελεί το γεγονός ότι μπορεί να προσφέρει στα άτομα κίνητρα για επένδυση (σε χρόνο, σε χρήμα και σε προσπάθεια) στην συνεχιζόμενη εκπαίδευση. στ. Ένα σύστημα πιστοποίησης τέλος έχει επιπτώσεις στην χρηματοδότηση της εκπαίδευσης ενήλικων εκπαιδευομένων. Χρήματα από το δημόσιο μπορούν ευκολότερα να ζητηθούν και να εξασφαλισθούν, αλλά και ιδιωτικά κεφάλαια μπορούν πιο εύκολα να εξευρεθούν ιδιαίτερα για την συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση, εφόσον υπάρχει ένα εχέγγυο ορθής τοποθέτησης, το οποίο εξασφαλίζεται μέσω της πιστοποίησης.

7.6. Εννοιολογικά, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα των εκπαιδευτικών που σχετίζονται με θέματα της επιμόρφωσής τους και αντιμετώπισή τους

Οι γρήγορες κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές κατά τα τελευταία χρόνια δεν οδηγούν μόνο σε γρήγορη παλαίωση και αχρήστευση των γνώσεων και των ικανοτήτων, αλλά μεταβάλλουν δραστικά και τις αξίες, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την αυτοεικόνα των ανθρώπων. Διαφορετικά ωστόσο από ό,τι στην ηλικία των παιδιών και των νέων οι βιοψυχικές αλλαγές στην ηλικία των ενηλίκων (π.χ. η ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων και των ικανοτήτων αποτελεσματικής δράσης) γίνονται στην ηλικία των μεγάλων με λιγότερο δραματικό τρόπο. Από την άποψη αυτή βασικό σκοπό της εκπαίδευσης ενηλίκων και της ιδιαίτερα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών αποτελεί η στήριξη της ατομικής ανάπτυξης και της αυτοπραγμάτωσης. Οι «υπαρξιακοί ψυχολόγοι» διαπιστώνουν ότι ο άνθρωπος στα πλαίσια της ανάπτυξής του περνάει από πέντε βασικά στάδια θέσης σκοπών, α. ικανοποίηση αναγκών, β. προσαρμογή, γ. δημιουργική έκφραση, δ. διατήρηση της εσωτερικής τάξης και ε. αυτοπραγμάτωση. Επίσης κατά την άποψη του E. Erikson ο άνθρωπος περνάει από διάφορα στάδια εξισορρόπησης εσωτερικών τάσεων και εξωτερικών απαιτήσεων και από μία σειρά κρίσεων, ώστε να φτάσει στην πλήρη ανάπτυξη του Εγώ κατά την ενηλικίωση.Η διά βίου ανάπτυξη είναι μία διαδικασία η οποία διαρκεί σε όλη την διάρκεια της ζωής, οδηγεί σε αλλαγές πολλών κατευθύνσεων, βλέπει την ανάπτυξη ως αύξηση (ανάπτυξη) αλλά και ως μείωση (υποχώρηση), χαρακτηρίζεται από διατομική πλαστικότητα η οποία σχετίζεται με τις συνθήκες της ζωής και με τις εμπειρίες του υποκειμένου και εντάσσεται ιστορικά και κοινωνικο-πολιτισμικά στις συνθήκες οι οποίες επικρατούν. Η σκοπιά της διά βίου ανάπτυξης απορρίπτει την έννοια της «ενηλικίωσης», η οποία περιλαμβάνει κατά κάποιον τρόπο την άποψη ότι κάποιος είναι «ήδη μεγάλος και έτοιμος και ολοκληρωμένος». Αντίθετα δέχεται μία ερμηνεία η οποία θεωρεί την ενηλικίωση ως κατά βάση χαρακτηριζόμενη από γνωστικές, ψυχολογικές και βιολογικές αλλαγές.Δύο μοντέλα προβάλλονται σχετικά για την μελέτη της ανάπτυξης των ενηλίκων: α. το μοντέλο των φάσεων και β. το μοντέλο της διαδικασίας. Το μοντέλο των φάσεων επικεντρώνεται σε μεταβολές οι οποίες είναι περιοδικές και εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιόδους κατά την διάρκεια της ζωής των ενηλίκων. Έμφαση δίνεται σε μεταβολές οι οποίες παρουσιάζονται σε συγκεκριμένες ηλικιακές φάσεις και οι οποίες επιτρέπουν να προβάλει μία νέα μορφή της προσωπικότητας του ανθρώπου.

Page 19: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό η Ψυχολογία των ενηλίκων περιγράφει τις μεταβολές αυτές κατά ηλικιακές βαθμίδες γενικά και διατομικά. Το μοντέλο των φάσεων στηρίζεται στο γεγονός ότι η κοινωνικές συνθήκες (social settings) ενθαρρύνουν τους ενηλίκους να προχωρήσουν μέσα από την ζωή κατά τρόπους παρόμοιους και ακολουθώντας μία συγκεκριμένη σειρά. Κάθε περίοδος και κάθε φάση έχει συγκεκριμένα καθήκοντα να επιτελέσει. Π.χ. τα καθήκοντα των εικοσάρηδων σχετίζονται με την αυτοσυντήρηση, την ανεξαρτησία από την οικογένεια και την προσκόλληση σε συνομηλίκους (απομάκρυνση από τον προσανατολισμό στην οικογένεια). Οι τριαντάρηδες αντίθετα («σταθεροποίηση των τριάντα») διακρίνονται για την αυτοκατεύθυνση και την προσκόλληση σε οικογενειακά σχήματα. Ενώ το μοντέλο των φάσεων περιγράφει αλλαγές οι οποίες βρίσκονται στην βάση της βιολογικής ωρίμανσης, το μοντέλο της διαδικασίας παίρνει υπόψη του την εσωτερική ανάπτυξη, η οποία ισοπεδώνει τις φάσεις και τονίζει την σταθερή πορεία ανάπτυξης. Με άλλα λόγια το μοντέλο της διαδικασίας περιγράφει διατομικά την ανάπτυξη ως ένα συνεχές, το οποίο δεν σχετίζεται με συγκεκριμένη ηλικία.Πιο σημαντικές είναι βεβαίως οι μεταβολές στις νοητικές ικανότητες των ενηλίκων, διότι η διερεύνηση των μεταβολών αυτών είναι πολύ βασική για την θεμελίωση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Ο D. Wechsler έγραφε το 1958 ότι "σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα οι περισσότερες ικανότητες του ανθρώπου αρχίζουν στην ηλικία από 18 μέχρι 25 να μειώνονται σταδιακά". Ο ίδιος ωστόσο τοποθετούσε την απότομη μείωση των επιδόσεων των ατόμων στα τεστ νοημοσύνης πολύ αργότερα, στην ηλικία των 60-70 χρόνων. Ως προς τις μεταβολές των νοητικών ικανοτήτων των ατόμων με την πρόοδο της ηλικίας οι παλαιότερες έρευνες παρουσίαζαν ένα σοβαρό μεθοδολογικό λάθος: Συνέκριναν σε μία δεδομένη χρονική στιγμή (συγχρονικά) διαφορετικές ομάδες ηλικιών και έδιναν συνήθως τους μέσους όρους των επιδόσεων με ένα σχεδιάγραμμα. Τα άτομα όμως των 30, των 40 και των 70 χρόνων σε μία δεδομένη χρονική στιγμή δεν διαφέρουν μόνον ως προς την ηλικία, αλλά ανήκουν σε διαφορετικές γενεές με διαφορετικές εμπειρίες και διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά ερεθίσματα. Στις διαφορές νοημοσύνης ανάμεσα σε διάφορες γενεές παίζουν ασφαλώς έναν ρόλο διαφορές στην εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατάρτιση. Τις διαφορές αυτές μπορούμε να τις εξουδετερώσουμε, όταν εξετάσουμε το ίδιο υποκείμενο σε διάφορα στάδια της ζωής του (διαχρονικά). Οι ειδικοί πιστεύουν σήμερα ότι η ηλικία πρέπει να θεωρείται ως ένας από πολλούς παράγοντες, όπως το επίπεδο εκπαίδευσης, η επαγγελματική δραστηριότητα, η υγεία κλπ., οι οποίοι καθορίζουν από κοινού το επίπεδο και τις μεταβολές της νοημοσύνης. Στα πλαίσια μάλιστα μίας διαχρονικής έρευνας με δείγμα υποκείμενα άνω των 60 ετών επιχειρήθηκε ο καθορισμός της σχετικής σημασίας μερικών από αυτούς τους παράγοντες. Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας λιγότερο από 5% της διακύμανσης της νοημοσύνης μπορεί να εξηγηθεί με βάση την ηλικία, ενώ 20% περίπου με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης και ένα άλλο 20% με βάση το επάγγελμα και ένα 10% με βάση την υγεία των υποκειμένων.Σύμφωνα με σύγχρονες θεωρήσεις για την μάθηση ενηλίκων και ιδιαίτερα για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ο μανθάνων δέχεται πληροφορίες από εσωτερικές και από εξωτερικές πηγές. Η ποικιλία και η ακρίβεια των πληροφοριών αυτών εξαρτώνται από την οξύτητα των αισθητήριων οργάνων του, από την εστίαση της προσοχής καθώς και από προσωπικές προσδοκίες. Εμμέσως επηρεάζονται επίσης από την φυσική και συναισθηματική του κατάσταση, τα γνωστικά στυλ και προηγούμενες γνώσεις. Εννοείται ότι γίνεται μία επιλογή πληροφοριών από την πλευρά του μανθάνοντος, ανεξάρτητα από την ποσότητα και την ποιότητα των πληροφοριών οι οποίες είναι

Page 20: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

διαθέσιμες. Αυτό σημαίνει ότι αυτό που μαθαίνει ο επιμορφούμενος δεν είναι οπωσδήποτε το ίδιο με αυτό το οποίο διδάσκει ο επιμορφωτής. Η διαδικασία της μάθησης και της επιμόρφωσης συνεχίζεται σε μια δεύτερη φάση με την απόδοση από την πλευρά του υποκειμένου σημασίας και αξίας στην κάθε πληροφορία. Στην σημασιοδότηση και στην αξιολόγηση αυτή ιδιαίτερο ρόλο παίζουν τόσο το προσωπικό σύστημα αξιών του ατόμου όσο και το ανάλογο ιεραρχικό σύστημα αξιών της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει. Στην φάση αυτή δηλ. οι πληροφορίες, εφόσον αξιολογηθούν ως χρήσιμες, αξιοποιούνται στα πλαίσια διάφορων γνωστικών δραστηριοτήτων, όπως π.χ. ανάλυση, σύγκριση, εφεύρεση και οργάνωση. Το αποτέλεσμα αυτών των δραστηριοτήτων είναι η ανάπτυξη ενός προσωπικού συστήματος με βάση το οποίο το άτομο αποδίδει σημασία στην πραγματικότητα και καταστρώνει στρατηγικές δράσης. Το σύστημα αυτό είναι ευέλικτο, δυναμικό και ανοιχτό σε διαρκείς αλλαγές. Επειδή όμως η μάθηση είναι διαδραστική και κοινωνική, το υποκείμενο μαθαίνει συνήθως στα πλαίσια των διαπροσωπικών σχέσεών του με άλλα άτομα, π.χ. με τον επιμορφωτή και τους άλλους επιμορφούμενους. Με άλλα λόγια στις δραστηριότητες μάθησης του ατόμου μπορούν να συμμετέχουν και οι άλλοι και ταυτόχρονα ο καθένας να αξιολογείται και να επανατροφοδοτείται από άλλους. Προϋπόθεση βεβαίως λειτουργίας της διαδικασίας αυτής αποτελεί η επικοινωνία και η εκατέρωθεν κατανόηση των προσδοκιών του άλλου.Η επεξεργασία των πληροφοριών τέλος εκβάλλει στην λήψη αποφάσεων από το άτομο, οι οποίες άλλοτε είναι συνειδητές και άλλοτε όχι. Στην συνέχεια το άτομο ενεργεί σύμφωνα με τις αποφάσεις τις οποίες έλαβε και δέχεται επανατροφοδότηση είτε από τον εαυτό του είτε από άλλους για το αποτέλεσμα των ενεργειών και των δραστηριοτήτων του. Αν συνοψίσει κανείς τα ερευνητικά δεδομένα, θα διαπιστώσει ότι ενισχύουν την άποψη ότι οι ενήλικοι και άρα οι επιμορφούμενοι εκπαιδευτικοί έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες μάθησης από ό,τι πιστεύαμε μέχρι τα τελευταία χρόνια. Αμφισβητείται επίσης όλο και περισσότερο η άποψη ότι συν τω χρόνω εξασθενίζει η δυνατότητα μάθησης και ότι μόνον οι έφηβοι βρίσκονται στο ύψιστο σημείο της καμπύλης μάθησης. Από την άλλη πλευρά οι διαπιστώσεις αυτές δεν πρέπει να μας οδηγήσουν στο λάθος να περιπέσουμε σε μία ανεπίτρεπτη αισιοδοξία ότι οι δυνατότητες μάθησης των ενηλίκων δεν έχουν όρια, διότι μία τέτοια άποψη δεν ανταποκρίνεται και δεν στηρίζεται στα δεδομένα της έρευνας. Η έρευνα μάλιστα μας έχει βοηθήσει κατά τρόπον αποτελεσματικό, ώστε να εντοπίσουμε τις περιοχές στις οποίες οι ενήλικοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα μάθησης. Για αυτό μας είναι γνωστές σήμερα οι κυριότερες δυσκολίες μάθησης ενηλίκων, οι οποίες μπορούν να ανήκουν στην γνωστική (αντίληψη, μνήμη, σκέψη), στην συναισθηματική (στάσεις και αξίες, κίνητρα και αυτοεικόνα) και στην κοινωνική περιοχή (κοινωνικοί ρόλοι και κοινωνικά στερεότυπα). Η πολύ γνωστή "ακαμψία" των ηλικιωμένων οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην επίδραση τέτοιων παραγόντων. Επειδή οι ηλικιωμένοι έχουν διαμορφωμένες ήδη γνωστικές δομές και συμπεριφορικές τακτικές αντιμετώπισης διάφορων γεγονότων, προσπαθούν φυσικά να αναθεωρήσουν και να αναδιαμορφώσουν αυτά τα πλαίσια. Δυστυχώς όμως αυτά τα οποία ήδη γνωρίζουν μπορούν εύκολα να παρεμβληθούν στην εκμάθηση νέου υλικού. Για αυτό οι ηλικιωμένοι χρειάζονται περισσότερη βοήθεια από ό,τι οι νέοι στην ένταξη νέων πληροφοριών και στην αποφυγή ακατάλληλων προσεγγίσεων κατά την διαμόρφωση νέων δομών, έτσι ώστε να μην παρεμβάλλονται στην λειτουργία των παλαιών.

Page 21: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Στην συναισθηματική περιοχή οι ψυχολογικές δυσκολίες προέρχονται κυρίως από το γεγονός ότι στις σύγχρονες κοινωνίες λειτουργεί το στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο οι ηλικιωμένοι είναι σε μεγάλο βαθμό ανίκανοι να μάθουν ("τώρα στα γεράματα μάθε γέρο γράμματα"). Είναι γνωστό ότι στα πλαίσια της κοινωνικοποίησης οι άνθρωποι μαθαίνουν διάφορους ρόλους, η άσκηση των οποίων επιτρέπει στα υποκείμενα να προσαρμόζουν ανάλογα την συμπεριφορά τους, έτσι ώστε να μπορούν να ζήσουν χωρίς προβλήματα στην συγκεκριμένη κοινωνία. Ύστερα από αυτά δεν προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι πολλοί ηλικιωμένοι αποδέχονται το παραπάνω στερεότυπο και θεωρούν τον εαυτό τους ως ανίκανους να μάθουν. Για αυτόν τον λόγο εξάλλου τονίζεται σχετικώς ότι πρέπει να παρέχονται ισχυρά κίνητρα μάθησης, προκειμένου να εξασφαλισθεί η συμμετοχή των ενηλίκων σε τυπικές διαδικασίες εκπαίδευσης. Από σχετικές διερευνήσεις προκύπτει ότι τα ισχυρότερα κίνητρα και παράλληλα οι σημαντικότεροι λόγοι συμμετοχής είναι η αυτοανάπτυξη, η δημιουργία κοινωνικών σχέσεων και επαφών, η αποφυγή της πλήξης και της ανίας, η πρόθεση να ευχαριστήσουν άλλους κλπ. Τα συνηθέστερα και ισχυρότερα κίνητρα ωστόσο είναι συνήθως εξωτερικά και σχετίζονται με την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων απαραίτητων για την επαγγελματική τους ανέλιξη. Από ερευνητικά δεδομένα προκύπτει ότι περίπου κατά το ήμισυ των περιπτώσεων αυτά είναι τα κίνητρα τα οποία οδηγούν τους ενηλίκους σε τυπικές μορφές μάθησης και εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα παραπάνω οι προσδιοριστικοί παράγοντες της αποτελεσματικής επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, σύμφωνα με τις αρχές της μάθησης ενηλίκων, είναια. η ψυχική κατάσταση,β. η αυτοεικόνα,γ. η βιολογική ηλικία,δ. η υγεία,ε. ο προικισμός,στ. οι μαθησιακές τεχνικές,ζ. το μαθησιακό περιβάλλον,η. η σχολική μόρφωση (και μάλιστα όχι μόνον το τυπικό ενδεικτικό, αλλά γενικότερα οι σχολικές εμπειρίες), θ. το επάγγελμα (επαφή με αντικείμενα, με ανθρώπους ή με κείμενα),ι. τα πρόσωπα αναφοράς (τα οποία προσφέρουν όχι μόνον έκταση αλλά και ποικιλία ερεθισμάτων), ια. τα ενδιαφέροντα ελεύθερου χρόνου,ιβ. η άσκηση,ιγ. οι περιστάσεις εφαρμογής,ιδ. τα γνωστικά ενδιαφέροντα,ιε. τα σχέδια για το μέλλον,ιστ. το κοινωνικό στρώμα (τρόπος ζωής, συνήθειες, γούστα, ενδιαφέροντα),ιζ. οι κοινωνικές αξίες,ιη. τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (τα οποία προσφέρουν ερεθίσματα, αλλά και οδηγούν στην παθητικότητα),ιθ. οι κοινωνικές μεταβολές κ.ά.π.

Page 22: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

8. Προτεινόμενα συνοδευτικά φύλλα εργασίας και προτεινόμενες δραστηριότητες.

Φύλλο εργασίας

Συζήτηση κατά ζεύγη ή κατά μικρές ομάδες και επάνοδος σε συζήτηση στην ολομέλεια με βάση τα παρακάτω θέματα:ΕΕ – Ορολογία.Διαστάσεις και λειτουργίες της ΕΕ.Χαρακτηριστικά της ΕΕ. Βασικές αρχές της ΕΕ. Σκοποί της ΕΕ Η επιστήμη της ΕΕ. Ιστορικές και κοινωνικές προϋποθέσεις της ΕΕ. Σύγχρονες εξελίξεις της ΕΕ. Φορείς και ιδρύματα ΕΕ στην ΕλλάδαΟ ρόλος του επιμορφωτή ΕΕΑξιολόγηση της ΕΕ

Eνδεχόμενες επεκτάσειςΕυρωπαϊκή Ένωση και ΕΕ, ΕΕ κατάρτιση, ΕΕ και απασχολησιμότητα, ΕΕ και παγκοσμιοποίηση, Μπολώνια και ΕΕ

9. Βιβλιογραφία – Αναφορές - πρόσθετο υλικό

Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (επιμ., 1999). Εκπαίδευση Ενηλίκων. Πάτρα, ΕΑΠΠρόκειται για το βασικό υλικό, το οποίο συνοδεύει τα μαθήματα της ομώνυμης θεματικής ενότητας στο ΕΑΠ. Συγγραφείς του είναι διάφοροι διδάσκοντες στο ΕΑΠ. Το υλικό αποτελείται από πέντε τόμους, α. Το πεδίο, οι αρχές μάθησης, οι συντελεστές, β. Κοινωνική και οικονομική λειτουργία, γ. Σχεδιασμός, οργάνωση και αξιολόγηση προγραμμάτων, δ. Εκπαιδευτικές μέθοδοι, ομάδες εκπαιδευομένων και ε. Όψεις της πραγματικότητας.

Jarvis, P. (2004). Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση. Θεωρία και πράξη. Μτφρ. Α. Μανιάτη. Αθήνα , ΜεταίχμιοΠρόκειται για ένα από τα πιο πρόσφατα και πιο ολοκληρωμένα έργα του «γκουρού» της ΕΕ διεθνώς. Το βιβλίο αποτελεί βασικό βοήθημα για κάθε ασχολούμενο με το θέμα της ΕΕ

Καψάλης, Α., & Παπασταμάτης, Α. (2000-2). Εκπαίδευση ενηλίκων. Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Πανεπιστημίου ΜακεδονίαςΠρόκειται για πανεπιστημιακές παραδόσεις, οι οποίες συνοδέυουν τα μαθήματα των συγγραφέων. Το έργο περιέχει τρία τεύχη, α. Γενικά εισαγωγικά θέματα, β. Διδακτική ενηλίκων και γ. Σχεδιασμός και ανάπτυξη προγραμμάτων ΕΕ.

Κελπανίδης, Μ. & Βρυνιώτη, Κ. (2004). Διά βίου μάθηση: Κοινωνικές προϋποθέσεις και λειτουργίες, δεδομένα, διαπιστώσεις. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα

Page 23: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Οι συγγραφείς στηρίζονται σε στοιχεία και δεδομένα από την Γερμανία, θεμελιώνουν ωστόσο πειστικά την αναγκαιότητα και την σημασία της ΕΕ σε κάθε χώρα.

Κόκκος, Α. (2005). Εκπαίδευση ενηλίκων. Ανιχνεύοντας το πεδίο. Αθήνας, ΜεταίχμιοΓραμμένο από έναν από τους πλέον ειδικούς στο αντικείμενο, το βιβλίο αποτελεί εισαγωγικό βοήθημα και ασχολείται με θεωρητικές προσεγγίσεις της ΕΕ με τα χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευομένων και με τους εκπαιδευτές ενηλίκων στην Ελλάδα.

Βεργίδης, Δ. (επιμ. 2003). Εκπαίδευση ενηλίκων. Συμβολή στην εξειδίκευση στελεχών και εκπαιδευτών. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα Ένα από τα πλέον βασικά έργα για την εκπαίδευση ενηλίκων.

Knowles, Μ. (1980). The Modern Practice of Adult Education. Chicago, Association Press. Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και βασικά βιβλία για την ΕΕ. Στο βιβλίο αυτό η ΕΕ εξετάζεται υπό το πρίσμα της Ανδραγωγικής, η οποία εκπροσωπείται διεθνώς από τον Knowles.

Χατζηπαναγιώτου, Π. (2001). Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Ζητήματα οργάνωσης, σχεδιασμού και αξιολόγησης. Αθήνα, ΤυπωθήτωΠρόκειται για ένα σύντομο καλό βιβλίο, το οποίο θίγει τα κυριότερα σχετικά θέματα.

Βλ. επίσης Κοσμόπουλος, Α. (1980). Στοιχεία Ψυχολογίας και Ανθρωπαγωγικής της ώριμης ηλικίας. Πάτρα, έκδοση του συγγραφέαKωσταρίδου-Ευκλείδη, A. (επιμ.) (1999). Θέματα Γηροψυχολογίας και Γεροντολογίας. Αθήνα, Ελληνικά ΓράμματαIlleris, K. (2002). The three Dimensions of Learning. Roskilde, Roskilde Uinversity Press

Επίσης οι εκδόσεις «Μεταίχμιο» έχουν αναλάβει την μετάφραση και έκδοση της σειράς «εκπαίδευση ενηλίκων» με επιστημονικό υπεύθυνο τον Αλ. Κόκκο.

Ιστοσελίδες σχετικές με την εκπαίδευση ενηλίκων

Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.)http://www.ekepis.gr/

Ελληνικός Σύνδεσμος Εταιρειών Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΛ.Σ.Ε.Κ.Ε.Κ.)http://www.elsekek.gr/

Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.)http://www.oaed.gr/

Επαγγελματική Κατάρτιση Α.Ε.http://www.ep-katartisi.gr/

Page 24: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Παρατηρητήριο Απασχόλησης – Ερευνητική Πληροφορική Α.Ε. (Π.Α.Ε.Π. Α.Ε.)http://www.paep.org.gr/

Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.)http://www.ekdd.gr/

Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκωνhttp://www.gsae.edu.gr/

Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Ι.Δ.ΕΚ.Ε.)http://www.ideke.edu.gr/

Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.)http://www.ideke.edu.gr/sde/

Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Κ.Ε.Ε.)http://kee.ideke.edu.gr/

Κέντρο Εκπαίδευσης Επιμόρφωσης Ενηλίκων από Απόσταση (Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ.)http://www.keeenap.gr/keeenap/

Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ.)http://www. oeek . gr /

Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP)http :// www . cedefop . gr /

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.)http :// www . epeaek . gr /

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)http://www.eap.gr/

Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκωνhttp://www.adulteduc.gr/

10. Λοιπά (άλλα, μη κατηγοριοποιήσιμα στοιχεία)Συνεχιζόμενη εκπαίδευση, συνεχής εκπαίδευση, επαναλαμβανόμενη εκπαίδευση, διά βίου εκπαίδευση, Ανδραγωγική, πιστοποίηση.Για μια πρώτη σοβαρή ενασχόληση με το θέμα προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ανάγνωση του βιβλίου του P. Jarvis και μια περιήγηση στον ιστοχώρο του ΙΔΕΚΕ.

Page 25: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΠΕ

ΠΡΟΓΡΑΜΜA ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Μεθοδολογία επιμόρφωσης

7.7 έως 7.9 ΣΧΕΔΊΑΣΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΎ

ΥΛΙΚΟΎ. ΥΛΟΠΟΊΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΏΝ ΔΡΆΣΕΩΝ ΜΕ ΘΈΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΠΕ

ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ. ΕΝΘΆΡΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΚΕΙΜΈΝΟΥ ΝΑ ΕΝΤΆΞΟΥΝ ΤΙΣ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ ΤΟΥΣ ΠΡΑΚΤΙΚΉ. ΒΑΣΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΔΙΑΜΌΡΦΩΣΗΣ ΆΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΟΎΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΉ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ

ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ: 15 ώρες

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 5 ώρες

Page 26: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

1. Τίτλος7.7 έως 7.9 Μεθοδολογία επιμόρφωσης

7.7 Σχεδίαση και παραγωγή κατάλληλου επιμορφωτικού υλικού. Υλοποίηση και αξιολόγηση επιμορφωτικών δράσεων σχετικά με θέματα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.7.8 Ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών προκειμένου να εντάξουν τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτική τους πρακτική. 7.9 Βασικά στοιχεία διαμόρφωσης άμεσης και συνεχούς επικοινωνίας επιμορφωτή-εκπαιδευτικών

2. Μορφή και οργάνωση της ενότηταςΗ παρούσα ενότητα περιλαμβάνει τις εξής υποενότητες:

7.7 Σχεδίαση και παραγωγή κατάλληλου επιμορφωτικού υλικού. Υλοποίηση και αξιολόγηση επιμορφωτικών δράσεων σχετικά με θέματα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.7.8 Ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών προκειμένου να εντάξουν τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτική τους πρακτική. 7.9 Βασικά στοιχεία διαμόρφωσης άμεσης και συνεχούς επικοινωνίας επιμορφωτή-εκπαιδευτικών

Οι υποενότητες αυτές αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο (ενιαίο κείμενο), λόγω του ότι, κατ’ ουσία, αποτελούν ένα σύνολο αρχών, θέσεων και βελτίστων πρακτικών. Η ενιαία αντιμετώπιση δίνει, στην προκειμένη περίπτωση, μια πιο πλήρη και πιο αποτελεσματική (από διδακτική σκοπιά) θεώρηση του εν λόγω θέματος. Τα μάθημα προτείνεται να διεξάγεται ως μία εναλλαγή θεωρητικής παρουσίασης, συζήτησης επιμέρους θεμάτων, αξιοποίησης βιωμάτων των εκπαιδευομένων, επεξεργασία υποθεμάτων με εταιρική και ομαδική μορφή, που θα γίνεται στην τάξη, και παρουσίαση και συζήτηση των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια της τάξης. Συστήνεται στον διδάσκοντα να παρουσιάζει μια σύντομη ενότητα, να δίνει σε φωτοτυπία (ή με προβολή PowerPoint, ή με την υποστήριξη προετοιμασμένων ιστοσελίδων) στους συμμετέχοντες τον σκελετό της ενότητας, με βάση τον οποίο οι συμμετέχοντες θα συζητούν ανά ζεύγη ή σε μικρές ομάδες και θα επανέρχονται σε συζήτηση της ενότητας στην ολομέλεια, στην οποία θα ενσωματώνονται και προσωπικά βιώματα και εμπειρίες των συμμετεχόντων.

3. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομήΑπαιτείται ένας Η/Υ και ένας βιντεοπροβολέας τουλάχιστον ή λογισμικό διαμοίρασης οθονών. Επίσης απαιτείται εργαστήριο Η.Υ. για την πρακτική των επιμορφουμένων. Επειδή στην παρούσα ενότητα υπάρχουν αναφορές σε εξωτερικούς υπερδεσμούς (links), ίσως θα ήταν σκόπιμο, στο μέτρο το δυνατού να προετοιμαστούν κατάλληλες ιστοσελίδες (ή τουλάχιστον μια ιστοδελίδα) με συγκεντρωμένους τους σχετικούς υπερδεσμούς, ώστε να επιταχυνθούν οι δραστηριότητες των επιμορφουμένων. Επίσης, σκόπιμο θα ήταν να υπάρχει πίνακας μαρκαδόρου.

Page 27: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

4. Γνωστικά προαπαιτούμεναΔεν υπάρχουν

5. Επιθυμητοί Διδακτικοί και Μεταγνωστικοί ΣτόχοιΟι επιμορφούμενοι θα κατανοήσουν τη βασική προβληματική της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων, ώστε να είναι σε θέση να προετοιμάσουν εκπαιδευτικούς για την παιδαγωγική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. Ειδικότερα, σε συνδυασμό και με το υπόλοιπο τμήμα της υπό διδασκαλία ενότητας, οι επιμορφούμενοι θα εξοικειωθούν με τις βασικότερες θεωρίες για την επιμόρφωση και εκπαίδευση ενηλίκων, τον ιδιαίτερο ρόλο του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτή ενηλίκων, τις ψυχολογικές ιδιαιτερότητες των ενηλίκων (σε σχέση με τη διδασκαλία και τη μάθηση), καθώς και τη σημασία της αυτεκπαίδευσης των ενηλίκων. Ακόμη, οι επιμορφούμενοι θα αποκτήσουν βασικές γνώσεις για την προετοιμασία, τη χρήση και την αξιολόγηση εκπαιδευτικού και επιμορφωτικού υλικού κατάλληλου για ενηλίκους όπως και γενικότερα θα γνωρρίσουν τις μεθόδους διδασκαλίας σε ενηλίκους. Οι επιμορφούμενοι επίσης θα μάθουν να αναζητούν βιβλιογραφία και γενικότερα πηγές και πόρους (ψηφιακούς ή συμβατικούς) προκειμένου να επιλύσουν ενδεχόμενα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν κατά τη διαδικασία επιμόρφωσης ενηλίκων ή να επεκτείνουν τις γνώσεις τους στο αντικείμενο αυτό.

6. Εκτιμώμενη διάρκειαΗ ενδεικτική διάρκεια για τη διδασκαλία της παρούσας ενότητας είναι 5 ώρες.

7. Αναλυτική περιγραφή του μαθήματος7.7. Σχεδίαση και παραγωγή κατάλληλου επιμορφωτικού υλικού. Υλοποίηση και αξιολόγηση επιμορφωτικών δράσεων σχετικά με θέματα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση

Ο όρος ΤΠΕ περιλαμβάνει όλες τις τεχνικές και τεχνολογικές δυνατότητες εφαρμογής της Πληροφορικής και διάχυσης πληροφοριών και γνώσεων σε μεγάλα τμήματα του μαθητικού και του γενικού πληθυσμού. Για αυτό κατά τα τελευταία χρόνια οι εφαρμογές των ΤΠΕ είναι πολλές τόσο στα πλαίσια της τυπικής εκπαίδευσης όσο και της εκπαίδευσης ενηλίκων. Οι δυνατότητες αυτές των ΤΕΠ καλύπτουν διάφορες μορφές διδασκαλίας και μάθησης, οι οποίες προσφέρονται και πραγματοποιούνται τόσο στην συμβατική τάξη (σε μια πρόσωπο προς πρόσωπο επαφή του δασκάλου/επιμορφωτή με τους μαθητές/επιμορφούμενους) όσο και χωρίς την άμεση επαφή των διδασκόντων με τους μαθητές και χωρίς την παρουσία και των δύο σε κανονικές αίθουσες διδασκαλίας. Η εκμετάλλευση του κύριου χαρακτηριστικό τους, δηλ. το γεγονός ότι μπορούν να στηρίζονται ακόμη και σε μία όχι άμεση επικοινωνία,

Page 28: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

δίνει στις ΤΠΕ το σαφές πλεονέκτημα διάχυσης της εκπαίδευσης, το οποίο δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι τώρα. Αυτός ο διαχωρισμός της μάθησης από την διδασκαλία έχει σημαντικές επιπτώσεις στην διαδικασία της επικοινωνίας δασκάλου και μαθητή, στους τρόπους σχεδιασμού προγραμμάτων και στις στρατηγικές διδασκαλίας. Κατά τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει οδηγήσει στην καθιέρωση νέων φορέων και ιδρυμάτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ειδικών στην προσφορά μαθημάτων εξ αποστάσεως.

Χάρη στις ΤΠΕ κατά τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες βελτίωσαν από την μια την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες και από την άλλη οργάνωσαν εθνικά συστήματα τα οποία προσφέρουν μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση εξ αποστάσεως συνήθως για ενηλίκους σπουδαστές οι οποίοι σπουδάζουν με μερική απασχόληση στο σπίτι τους ή στον τόπο εργασίας τους. Σε πολλές άλλες χώρες επίσης η αξιοποίηση των ΤΠΕ διευρύνει μορφωτικές δυνατότητες στα πανεπιστήμια αλλά και στις διευθύνσεις εκπαίδευσης και επιμόρφωσης μεγάλων εταιρειών και οργανισμών.

Επομένως οι ΤΠΕ παρέχουν δυνατότητες βελτίωσης της ποιότητας της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα, από το Δημοτικό Σχολείο μέχρι το Πανεπιστήμιο, και για όλες της μορφές της, γενική εκπαίδευση, βασική κατάρτιση και επιμόρφωση. Κατά τα τελευταία χρόνια αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία, τόσο επειδή ανταποκρίνονται σε ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας όσο και διότι οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητες εφαρμογής τους.

Τα μεγαλύτερα εμπόδια τα οποία δημιουργούν ανυπέρβλητες πολλές φορές δυσκολίες σε πολλά άτομα και κυρίως ενηλίκους και τους αποτρέπουν από την συμμετοχή σε επιμορφωτικά προγράμματα σχετίζονται με τον χρόνο και τον τόπο. Σε αντίθεση προς τα σχολεία, τα οποία υπάρχουν παντού, οι ευκαιρίες συμμετοχής σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων δεν είναι τόσο διαδεδομένες. Ακόμα και σε μεγάλες πόλεις πολλές φορές οι δυνατότητες αυτές είναι περιορισμένες. Σε πολλές περιπτώσεις εξάλλου τα μαθήματα γίνονται κατά τις συνήθεις ημέρες και ώρες εργασίας. Αποκλείονται κατ’ αυτόν τον τρόπο εργαζόμενοι και ευνοούνται συμβατικοί σπουδαστές, οι οποίοι έτσι και αλλιώς μπορούν να συνεχίζουν τις σπουδές τους σε ιδρύματα τυπικής εκπαίδευσης. Αυτές τις ανάγκες έρχονται να ικανοποιήσουν οι ΤΠΕ.

Η σχεδίαση και παραγωγή κατάλληλου επιμορφωτικού υλικού με και για τις ΤΠΕ προϋποθέτει την οργάνωση και τον έλεγχο μιας ομάδας από διάφορους ειδικούς, ειδικούς επί των περιεχομένων, επί του σχεδιασμού διδασκαλίας, επί των τεχνικών μέσων, επί των σκίτσων και των εικόνων, ειδικούς εκπομπών ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, ειδικούς επί των εγγραφών εικόνας και ήχου, βιβλιοθηκονόμους, αρχειοθέτες, εκδότες βιβλίων κλπ. Στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου είναι σύνηθες μία ομάδα των δέκα μέχρι είκοσι ατόμων, τα περισσότερα από τα οποία εργάζονται με πλήρη απασχόληση και έχουν τα απαραίτητα χρηματικά μέσα, δημιουργούν ετησίως 200 περίπου ωριαίες ενότητες διδασκαλίας. Η ομάδα προσδιορίζει τα περιεχόμενα, την δόμησή τους και την διαμόρφωσή τους κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να αποτελέσουν έτοιμες ενότητες διδασκαλίας για το μέλλον. Η εργασία της δεν περιορίζεται ασφαλώς στην παρουσίαση του υλικού, αλλά επεκτείνεται και στην καθοδήγηση των επιμορφωτών σχετικά με τον τρόπο διδασκαλίας της ενότητας αλλά και των σπουδαστών σχετικά με τον τρόπο μελέτης και επεξεργασίας της. Πρέπει επίσης η ομάδα να σκεφθεί και να εξασφαλίσει τρόπους επανατροφοδότησης από την πλευρά των σπουδαστών. Ο σχεδιασμός πρέπει επίσης να πάρει υπόψη του τον διαφορετικό ρυθμό μάθησης των σπουδαστών. Τέλος εργαλεία αξιολόγησης πρέπει να δοκιμασθούν και να οριστικοποιηθούν. Και αφού γίνουν όλα αυτά, πρέπει να ετοιμασθεί μία ενότητα σε πολλά αντίτυπα και να φτάσει στους αποδέκτες του προγράμματος. Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς το σύνολο των ωρών εργασίας, οι

Page 29: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

οποίες απαιτούνται για την εργασία αυτή. Πάλι από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου ξέρουμε ότι για την διδασκαλία μίας ωριαίας ενότητας απαιτούνται 50-100 ανθρωποώρες εργασίας σχεδιασμού.

Είναι ευνόητο ότι μία ενότητα η οποία σχεδιάζεται και προετοιμάζεται με ομαδική εργασία, όπως την περιγράψαμε παραπάνω, είναι από άποψη ποιότητας πολύ καλύτερη από εκείνη την παράγει ένα άτομο. Ως μία εναλλακτική δυνατότητα προσφέρεται η προσέγγιση του "συγγραφέα και διδακτικολόγου", κατά την οποία σε έναν ειδικό επιστήμονα ανατίθεται η συγγραφή των περιεχομένων ενός κύκλου μαθημάτων, το προϊόν του οποίου δίνεται στην συνέχεια σε ειδικούς, οι οποίοι το μετατρέπουν σε ενότητες διδασκαλίας. Η προσέγγιση αυτή εφαρμοζόταν πολύ συχνά σε παλαιότερες εποχές της διά αλληλογραφίας εκπαίδευσης, εφαρμόζεται ωστόσο και σήμερα στην εκπαίδευση με βάση τις ΤΠΕ. Και σήμερα δηλ. ένας ειδικός επιστήμονας γράφει το κείμενο και ειδικοί επί των τηλεπικοινωνιών το μετατρέπουν σε μορφή μαθημάτων. Μία βασική αρχή του σχεδιασμού προγραμμάτων για την εκπαίδευση μέσω ΤΠΕ είναι η επιλογή των μέσων σύμφωνα με αποφάσεις παιδαγωγικές, περιεχομένου και δαπανών. Με άλλα λόγια ένα μέσον πρέπει να επιλεγεί μόνον τότε, όταν υπόσχεται ότι θα εξασφαλίσει την καλύτερη και αποτελεσματικότερη διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας με το χαμηλότερο κόστος. Αυτή η αρχή δεν εφαρμόζεται πάντοτε όμως, αλλά πολλές φορές σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται κάτω από την πίεση των μηχανικών μέσων (hardware).

Πολλές και διάφορες γνώσεις και δεξιότητες είναι απαραίτητες για τον σχεδιασμό ενός προγράμματος αλλά και την εκτέλεσή του, δηλ. την διδασκαλία του στην ομάδα-στόχο. Πρέπει στην περίπτωση αυτή να έχουμε υπόψη μας ότι τα προγράμματα της εκπαίδευσης με βάση τις ΤΠΕ σχεδιάζονται και διδάσκονται από διαφορετικά άτομα. Ενώ π.χ. ένα πρόγραμμα σχεδιάζεται σύμφωνα με τα κριτήρια της επιστημονικής και της παιδαγωγικής - διδακτικής εγκυρότητας, ο επιμορφωτής αναγκάζεται πολλές φορές να βοηθήσει συγκεκριμένους σπουδαστές, ώστε να αφομοιώσουν την ενότητα και να την κατακτήσουν. Ενώ η ομάδα σχεδιασμού ετοιμάζει την ενότητα για ανώνυμους σπουδαστές, ο επιμορφωτής την διδάσκει σε επώνυμα και συγκεκριμένα άτομα.

Από την σκοπιά του σπουδαστή τα περισσότερα προγράμματα εκπαίδευσης μέσω ΤΠΕ αποτελούν "εργασίες" για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, οι οποίες συνήθως ονομάζονται "μαθήματα" ή "ενότητες". Κάθε ενότητα μπορεί να περιέχει ένα κείμενο, το οποίο πρέπει να διαβάσει ο σπουδαστής, ή μία κασέτα, την οποία πρέπει να ακούσει, ή μία κασέτα εικόνας και ήχου, την οποία πρέπει να ιδεί και να ακούσει ή να παρακολουθήσει ένα ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό πρόγραμμα. Οι δραστηριότητες αυτές είναι συνήθως εισαγωγικές και ακολουθούνται από δραστηριότητες επεξεργασίας. Ο επιμορφωτής δίνει συνήθως ατομική καθοδήγηση, μελετάει τα προϊόντα των δραστηριοτήτων επεξεργασίας του σπουδαστή, κάνει παρατηρήσεις και διορθώσεις, προτείνει εναλλακτικές λύσεις και δίνει επανατροφοδότηση.

7.8. Ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών, προκειμένου να εντάξουν τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτικής τους πρακτική

Μας ενδιαφέρει εν προκειμένω όχι τόσο η περιγραφή των τεχνολογιών όσο κυρίως των τρόπων και των μορφών επικοινωνίας που επιτρέπουν οι ΤΠΕ. Μπορούμε να τις κατατάξουμε από την άποψη αυτή γενικώς σε δύο τύπους, την συγχρονική και την ασυγχρονική. Η συγχρονική επικοινωνία έχει τα ίδια χρονικά χαρακτηριστικά με την πρόσωπο προς πρόσωπο επικοινωνία. Η ασυγχρονική επιτρέπει στο υποκείμενο να

Page 30: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

επιλέξει το ίδιο τον χρόνο κατά τον οποίο επιθυμεί να επικοινωνήσει. Σύμφωνα με την ασυγχρονική επικοινωνία λειτουργούν οι εξής δυνατότητες:

α. Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

Από τις μορφές ασυγχρονικής επικοινωνίας την μεγαλύτερη χρήση γνωρίζει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τόσο στον τομέα των εμπορικών συναλλαγών όσο και στον γενικότερο κοινωνικό τομέα. Με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μπορούμε να λάβουμε και να στείλουμε γραπτά μηνύματα σε άτομα και ομάδες. Για αυτό το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο επιτρέπει την χρήση του τόσο σε πρόσωπο προς πρόσωπο όσο και σε ομαδική μάθηση.

β. Ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων

Περιέχει επίσης κείμενα και λειτουργεί εν μέρει όπως και ο κανονικός πίνακας ανακοινώσεων. Κείμενα και μηνύματα υποβάλλονται σε έναν διαχειριστή του συστήματος, ο οποίος ελέγχει τί θα γραφεί στον ηλεκτρονικό πίνακα ανακοινώσεων και ποιος μπορεί να πάρει τα μηνύματα. Όλοι όσοι έχουν πρόσβαση στο συγκεκριμένο δίκτυο μπορούν να δουν και να επιλέξουν τα μηνύματα, για να τα επεξεργασθούν. Οι ηλεκτρονικοί πίνακες ανακοινώσεων δηλ. μπορούν να στηρίξουν ομαδική μάθηση, ιδιαίτερα όταν έχουμε να επιστήσουμε την προσοχή των συμμετεχόντων σε ενημέρωση, σε βιβλιογραφία κλπ.

γ. Τηλεδιάσκεψη μέσω υπολογιστών

Ένα μειονέκτημα των δύο παραπάνω μέσων για την ομαδική μάθηση αποτελεί το γεγονός ότι με το πέρασμα του χρόνου και με ομάδες πάνω από πέντε άτομα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς ειδικές προτάσεις για συζήτηση, οι οποίες γίνονται από ορισμένα μέλη. Το μειονέκτημα αυτό το παρακάμπτει η τηλεδιάσκεψη μέσω υπολογιστών. Από μία άποψη η δυνατότητα αυτή δεν διαφέρει από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τον ηλεκτρονικό πίνακα ανακοινώσεων, διότι και στην περίπτωση αυτή κειμενικά μηνύματα ανακοινώνονται στα μέλη της τηλεδιάσκεψης μέσω υπολογιστών και υπάρχει πάντα ένας συντονιστής του συστήματος, ο οποίος ρυθμίζει τις λεπτομέρειες της εφαρμογής. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι στην περίπτωση αυτή η εμφάνιση των συμβολών είναι δομημένη κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να διαγράφεται η συζήτηση γύρω από συγκεκριμένα θέματα. Συνήθως γίνεται αναφορά σε αυτά ως "νήματα της συζήτησης". Διάφορα συστήματα τηλεδιασκέψεων χρησιμοποιούν και διαφορετικούς τρόπους παρουσίασης αυτών των νημάτων. Κατ' αυτόν τον τρόπο οι συζητήσεις μπορούν να συνεχισθούν και να παρακολουθηθούν, χωρίς να χάνεται η συνοχή και μπορούν να γίνονται ταυτοχρόνως από τους ίδιους ή και διαφορετικούς συμμετέχοντες.

Μέχρι τα τελευταία χρόνια η τηλεδιάσκεψη δεν χρησιμοποιούνταν ως εργαλείο εκπαίδευσης. Πρόσφατες εξελίξεις και τεχνολογικές βελτιώσεις επιτρέπουν την σύνδεση με Η/Υ και την λειτουργία της όχι μόνον ως μεταφορέα πανεπιστημιακών παραδόσεων – όπως διατυπώνεται η κύρια μομφή απέναντί της - αλλά και ως δυνατότητα εξατομικευμένης παρέμβασης και μάθησης σε μικρές ομάδες. Σε συνδυασμό εξάλλου με όλες τις παραπάνω δυνατότητες συγχρονικής και ασυγχρονικής επικοινωνίας η τηλεδιάσκεψη μπορεί να αποβεί ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο της εκπαίδευσης ενηλίκων.

δ. Διαδίκτυο

Page 31: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Με την αυξανόμενη εξοικείωση του κοινού με το διαδίκτυο αναπτύχθηκαν εσχάτως συστήματα τηλεδιάσκεψης, τα οποία χρησιμοποιούν γραπτά μηνύματα και λειτουργούν με συνδέσμους του διαδικτύου. Τελευταίως δημιουργούνται και αξιοποιούνται όλο και περισσότερο περιβάλλοντα διαδικτύου, τα οποία υποστηρίζουν όλο και περισσότερες λειτουργίες μάθησης (τηλεδιασκέψεις, ταχυδρομείο κειμένου και φωνής, ηλεκτρονικοί πίνακες ανακοινώσεων, "κατέβασμα" υλικού κλπ.) σε συνδυασμό με λειτουργίες διαχείρισης και ελέγχου.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν δυνατότητες της ασυγχρονικής επικοινωνίας μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η συγχρονική επικοινωνία γίνεται με συστήματα κειμένων, τα οποία συνήθως ονομάζονται "συστήματα συνομιλίας" (chat systems) και τα οποία έχουν δημιουργηθεί κυρίως για χρήση παιχνιδιών on-line. Ο διάλογος γίνεται με on-line κειμενικά μηνύματα και η τεχνολογία επιτρέπει σχεδόν ταυτόχρονη απάντηση. Τα συστήματα συνομιλίας τείνουν να αποδεχθούν μεταφορές από τον πραγματικό κόσμο στον σχεδιασμό των περιβαλλόντων επικοινωνίας, π.χ. "δωμάτια" στα οποία μερικά μέλη μπορούν να συζητήσουν ένα θέμα πέρα από τα αυτιά των άλλων.

Τα συστήματα συνομιλίας δεν έχουν αξιολογηθεί ακόμα ως εργαλεία μάθησης, ενώ η συνδιάσκεψη μέσω video είναι πολύ πιο γνωστή τόσο στο πεδίο των εμπορικών συναλλαγών όσο και στο πεδίο της μάθησης, στο οποίο χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο, αφού επιτρέπει πρόσωπο προς πρόσωπο επικοινωνία από απόσταση. Εξάλλου μπορεί να συνδυασθεί με την μεταφορά φακέλων και αρχείων υπολογιστών και με γραφικά, ώστε να δημιουργηθεί ένα εύχρηστο εργαλείο επικοινωνίας.

Οι συγχρονικές επικοινωνίες προσομοιάζουν τις συνθήκες εξοικείωσης και μάθησης σε συμβατικές τάξεις διδασκαλίας και για αυτό είναι ιδιαίτερα αγαπητές στην εκπαίδευση ενηλίκων. Συγχρονικές και ασυγχρονικές μορφές επικοινωνίας προσφέρουν διαφορετικές εμπειρίες μάθησης. Οι ασυγχρονικές προσφέρουν ίσως την πιο ριζική απομάκρυνση από την συμβατική διδασκαλία και μάθηση, ενώ οι συγχρονικές προσφέρουν την δυνατότητα εφαρμογής καθιερωμένων πρακτικών μάθησης εξ αποστάσεως. Είναι προφανής πάντως για την "εποχή της μάθησης" η σημασία της επικοινωνίας μέσω των νέων τεχνολογιών, καθώς προσφέρουν την δυνατότητα βελτίωσης και διεύρυνσης των εμπειριών μάθησης των ενηλίκων με διάφορες μορφές επικοινωνίας. Το κυριότερο πλεονέκτημα είναι το γεγονός ότι μπορούν να αξιοποιηθούν για εκπαίδευση εξ αποστάσεως και άρα σε πολλές περιπτώσεις αποδεσμεύουν την εκπαίδευση και την μάθηση από τον χρόνο. Κατ' αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται επίσης η υπέρβαση των φραγμών της πρόσβασης σε φορείς και ιδρύματα.

Συνοψίζοντας σημειώνουμε ότι η τεχνολογία επιτρέπει την οργάνωση της διδασκαλίας και μάθησης κατά έναν τρόπο ο οποίος είναι πολύ διαφορετικός από την συμβατική διδασκαλία ή ακόμα και από τους συμβατικούς κύκλους μαθημάτων στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενηλίκων. Δεν υποκαθιστά όμως αυτές τις μορφές, διότι σε πολλές περιπτώσεις οι μορφές αυτές είναι και απαραίτητες και πιο αποτελεσματικές. Καθώς πάντως η τεχνολογία θα γίνεται όλο και περισσότερο προσιτή σε πολλά άτομα, θα πολλαπλασιάζονται στο μέλλον οι δυνατότητες αξιοποίησής της για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Υπάρχει ήδη σε άλλες χώρες μία πλούσια σχετική εμπειρία, την οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε και κατ' αυτόν τον τρόπο να εκμεταλλευθούμε τις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει. Η εμπειρία αυτή έδειξε πάντως ότι, για να έχει τα αποτελέσματα τα οποία προσδοκούμε, πρέπει η εφαρμογή της τεχνολογίας α. να γίνεται σε επίπεδα συνεργασίας (ειδικών κέντρων, πανεπιστημίων, ειδικών της εκπαίδευσης ενηλίκων κλπ.) και β. να συνοδεύεται από καλή οργάνωση και διαχείριση.

Page 32: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

7.9. Βασικά στοιχεία διαμόρφωσης άμεσης και συνεχούς επικοινωνίας επιμορφωτή-εκπαιδευτικών

Όπως σημειώσαμε επίσης παραπάνω, η πρόσβαση στην εκπαίδευση μέσω των ΤΠΕ είναι πιο ανοιχτή από ό,τι στην συμβατική και το γεγονός αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη κινητικότητα των σπουδαστών, δηλ. και σε πιο εύκολη διακοπή φοίτησης και εγκατάλειψη ενός προγράμματος. Από σχετικές έρευνες διαπιστώνεται π.χ. ότι τα ποσοστά διακοπής είναι πολύ υψηλότερα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση από ό,τι στα συμβατικά προγράμματα εκπαίδευσης. Για αυτόν τον λόγο οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων μέσω ΤΠΕ θέτουν μεγάλη έμφαση στην Συμβουλευτική και στην καθοδήγηση τόσο κατά την εισαγωγική φάση όσο και κατά την διάρκεια λειτουργίας του προγράμματος. Και επειδή οι υπεύθυνοι επί των περιεχομένων είναι ειδικοί επιστήμονες, οι επιμορφωτές της εκπαίδευσης ΤΠΕ είναι κυρίως καλοί δάσκαλοι, δίνουν δηλ. μεγάλη σημασία στην καλή καθοδήγηση και στην καλή επικοινωνία με τους σπουδαστές και είναι λιγότερο καλοί επί των περιεχομένων του προγράμματος. Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου χρησιμοποιεί πάνω από 50 άτομα πλήρους απασχόλησης και πάνω από χίλια μερικής, τα οποία ασκούν έργο Συμβουλευτικής και καθοδήγησης. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το δίκτυο αυτό καθοδήγησης, λειτουργούν τοπικά κέντρα μελέτης, στα οποία η ασύγχρονη συνήθως τηλεκπαίδευση πλαισιώνεται από προσωπικές επαφές των σπουδαστών με κάποιον υπεύθυνο του προγράμματος. Τα κέντρα αυτά λειτουργούν σε δημόσιες βιβλιοθήκες, σχολεία, κολλέγια και άλλα ανάλογα ιδρύματα. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι τα τοπικά κέντρα μελέτης είναι εντελώς απαραίτητα για την αποτελεσματικότητα της τηλεκπαίδευσης.

Από ερευνητικά δεδομένα προκύπτει ότι η διαφορά ανάμεσα στην μάθηση μέσω ΤΕΠ και στην πρόσωπο προς πρόσωπο μάθηση δεν είναι ποιοτική αλλά ποσοτική. Με άλλα λόγια χαρακτηριστικά όπως αυτοκατεύθυνση, εσωτερικά κίνητρα, μάθηση εν απουσία του επιμορφωτή κ.ά.π. δεν χαρακτηρίζουν την μία μόνο αλλά και τις δύο μορφές μάθησης. Η διαφορά είναι διαφορά βαθμού. Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά οι ειδικοί οδηγούνται στην πεποίθηση ότι η συμβατική μάθηση μπορεί να βελτιωθεί, αν δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε ορισμένα χαρακτηριστικά της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και κυρίως στην αυτοκατεύθυνση. Τα χαρακτηριστικά αυτά, μολονότι είναι πολύ επιθυμητά, δεν είναι τόσο συνήθη στην συμβατική μάθηση. Από την άλλη πλευρά πάλι αν το πρόβλημα είναι η ύπαρξη των χαρακτηριστικών αυτών στην σωστή αναλογία και όχι απλώς η ύπαρξη ή η απουσία τους, τότε θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η παρουσία ενός ζωντανού δασκάλου μπορεί ίσως και να αποθαρρύνει τους σπουδαστές από το να μαθαίνουν αυτοκατευθυνόμενοι.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι η ψυχοδυναμική της μάθησης είναι διαφορετική σε σπουδαστές της μάθησης μέσω ΤΠΕ. Από αυτούς απαιτείται μεγαλύτερος βαθμός υπευθυνότητας όσον αφορά την μάθηση σε σχέση προς τους σπουδαστές οι οποίοι διδάσκονται στα πλαίσια μίας πρόσωπο προς πρόσωπο διδακτικής περίστασης. Οι πρώτοι πρέπει επίσης να θέτουν σε λειτουργία και να διεκπεραιώνουν μόνοι τους και χωρίς την άμεση καθοδήγηση του επιμορφωτή μία διδακτική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουν την ωριμότητα να εργάζονται χωρίς άμεση επανατροφοδότηση από το περιβάλλον και χωρίς εξωτερικές ενισχύσεις. Από την άλλη πρέπει να αγνοούν ερεθίσματα τα οποία θα μπορούσαν να τους αποσπάσουν την προσοχή από το αντικείμενο και την δραστηριότητα μάθησης, αφού συνήθως εργάζονται στο σπίτι, δηλ. σε ένα περιβάλλον το οποίο είναι σχεδιασμένο για την οικογενειακή ζωή και όχι για την προώθηση της τυπικής μάθησης. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι επίσης σημαντικά και για την πρόσωπο προς πρόσωπο μάθηση, στην μάθηση μέσω ΤΕΠ ωστόσο είναι όχι απλώς σημαντικά αλλά ζωτικής σημασίας.

Page 33: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Τα ψυχοδυναμικά χαρακτηριστικά της μάθησης μέσω ΤΠΕ σχετίζονται κατά τρόπον άμεσο με τις προϋποθέσεις της εκπαίδευσης ενηλίκων. Καταρχήν τα προγράμματα της μάθησης μέσω ΤΠΕ έχουν ένα πολύ μεγάλο δυναμικό για την προώθηση της εκπαίδευσης ενηλίκων. Όπως όμως έχουμε σημειώσει, η μάθηση μέσω ΤΠΕ τείνει να περιορίσει την αυτονομία του σπουδαστή στον σχεδιασμό και στην προώθηση των σπουδών του. Τα περισσότερα προγράμματα της μάθησης μέσω ΤΠΕ τείνουν να είναι πολύ προδιαγραφικά, ίσως εξαιτίας της πεποίθησης ότι οι συμβατικές μορφές μάθησης είναι οι καλύτερες και ότι οι λιγότερο παραδοσιακές στρατηγικές μάθησης και διδασκαλίας έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Η διαπίστωση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι σχεδιαστές της μάθησης μέσω ΤΠΕ προσπαθούν συνήθως να "αντιγράφουν" την πρόσωπο προς πρόσωπο διδασκαλία. Επιλέγουν π.χ. τα ίδια περιεχόμενα και εφαρμόζουν τις ίδιες εξετάσεις με εκείνες της παραδοσιακής διδασκαλίας, χρησιμοποιούν ένα τυπικό εγχειρίδιο, ετοιμάζουν και στέλνουν στους σπουδαστές πακέτα μαθημάτων πολύ δομημένων, όπως δομούνται συνήθως στο μάθημα που γίνεται στην κανονική τάξη. Θυσιάζεται έτσι η δυνατότητα των σπουδαστών της μάθησης μέσω ΤΠΕ να αναλάβουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα για την ίδια τους την μάθηση, αντί να στηρίζονται στην αυθεντία του επιμορφωτή και του εγχειριδίου. Και όμως οι ΤΠΕ προσφέρουν, όπως διαπιστώσαμε παραπάνω, την δυνατότητα για μία πιο ευέλικτη και επικεντρωμένη στον σπουδαστή και στις διαπροσωπικές σχέσεις μάθηση.

8. Προτεινόμενα συνοδευτικά φύλλα εργασίας και προτεινόμενες δραστηριότητες.

Φύλλο εργασίας Συζήτηση κατά ζεύγη ή κατά μικρές ομάδες και επάνοδος σε συζήτηση στην ολομέλεια με βάση τους στόχους του μαθήματος, δηλ. με βάση τα παρακάτω θέματα:ΤΠΕ – ορολογίαΤΠΕ και εκπαίδευσηΤΠΕ και συμβατική εκπαίδευσηΤΠΕ και τηλεκπαίδευσηΤΠΕ φιλοσοφία και δυνατότητες

9. Βιβλιογραφία – Αναφορές - πρόσθετο υλικό

1. Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (επιμ., 1999). Εκπαίδευση Ενηλίκων. Πάτρα, ΕΑΠ

Πρόκειται για το βασικό υλικό, το οποίο συνοδεύει τα μαθήματα της ομώνυμης θεματικής ενότητας στο ΕΑΠ. Συγγραφείς του είναι διάφοροι διδάσκοντες στο ΕΑΠ. Το υλικό αποτελείται από πέντε τόμους, α. Το πεδίο, οι αρχές μάθησης, οι συντελεστές, β. Κοινωνική και οικονομική λειτουργία, γ. Σχεδιασμός, οργάνωση και αξιολόγηση προγραμμάτων, δ. Εκπαιδευτικές μέθοδοι, ομάδες εκπαιδευομένων και ε. Όψεις της πραγματικότητας.

Page 34: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

2. Jarvis, P. (2004). Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση. Θεωρία και πράξη. Μτφρ. Α. Μανιάτη. Αθήνα , Μεταίχμιο

Πρόκειται για ένα από τα πιο πρόσφατα και πιο ολοκληρωμένα έργα για την ΕΕ διεθνώς. Το βιβλίο αποτελεί βασικό βοήθημα για κάθε ασχολούμενο με το θέμα της ΕΕ

3. Καψάλης, Α., & Παπασταμάτης, Α. (2000-2). Εκπαίδευση ενηλίκων. Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Πρόκειται για πανεπιστημιακές παραδόσεις, οι οποίες συνοδέυουν τα μαθήματα των συγγραφέων. Το έργο περιέχει τρία τεύχη, α. Γενικά εισαγωγικά θέματα, β. Διδακτική ενηλίκων και γ. Σχεδιασμός και ανάπτυξη προγραμμάτων ΕΕ.

4. Κελπανίδης, Μ. & Βρυνιώτη, Κ. (2004). Διά βίου μάθηση: Κοινωνικές προϋποθέσεις και λειτουργίες, δεδομένα, διαπιστώσεις. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα

Οι συγγραφείς στηρίζονται σε στοιχεία και δεδομένα από την Γερμανία, θεμελιώνουν ωστόσο πειστικά την αναγκαιότητα και την σημασία της ΕΕ σε κάθε χώρα.

5. Κόκκος, Α. (2005). Εκπαίδευση ενηλίκων. Ανιχνεύοντας το πεδίο. Αθήνας, Μεταίχμιο

Γραμμένο από έναν από τους πλέον ειδικούς στο αντικείμενο, το βιβλίο αποτελεί εισαγωγικό βοήθημα και ασχολείται με θεωρητικές προσεγγίσεις της ΕΕ με τα χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευομένων και με τους εκπαιδευτές ενηλίκων στην Ελλάδα.

6. Knowles, Μ. (1980). The Modern Practice of Adult Education. Chicago, Association Press.

Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και βασικά βιβλία για την ΕΕ. Στο βιβλίο αυτό η ΕΕ εξετάζεται υπό το πρίσμα της Ανδραγωγικής, η οποία εκπροσωπείται διεθνώς από τον Knoewles.

Επίσης οι εκδόσεις «Μεταίχμιο» έχουν αναλάβει την μετάφραση και έκδοση της σειράς «εκπαίδευση ενηλίκων» με επιστημονικό υπεύθυνο τον Αλ. Κόκκο.

7. Dagdilelis V., “Information and Communication Technologies (ICT) in the Greek Education: Administration and Staff”, European Conference Education Research, Rethymnon, Crete, 2004.

8. Dagdilelis V., Aggouri I., “Attitudinal obstacles to the development of the educational potential of New Technologies in Greece”, Tenth International Literacy and Education Research Network Conference on learning, London, UK, 2003.

Page 35: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

9. Dagdilelis V., Aggouri I., “Identification of the Complex Problems involved in Training Teachers for the Integration of ICT into Greek Education”, European Conference on Education Research ECER, Hamburg, Germany 2003.

10. Dagdilelis V., Satratzemi M., “The Introduction of New technologies in the Greek Educational System: Some Questions”, European Conference on Education Research ECER’99, δημοσιευμένο στη διεύθυνση: http://gps.leeds.ac.ul/cgi-bin/ucs/brs_engine_v1, Lahti, Finland, September 22-25, 1999.

11. Dagdilelis V., Satratzemi M., “Training teachers in the didactic uses of ICT: more than fluency is needed”, in proc. SITE 2004—Society for Information Technology & Teacher Education International Conference, Atlanta, USA, March 1-6, pp.4065-4068, 2004.

12. Δαγδιλέλης Β., Χοντολίδου Ελ., «Η παιδαγωγική πρόκληση των πολυγραμματισμών στην εκπαίδευση ενηλίκων: το παράδειγμα των Ελληνικών Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας», Συνέδριο ADULT EDUCATION FOR ACTIVE CITIZENSHIP IN THE LEARNING SOCIETY στα πλαίσια της Ελληνικής Προεδρίας, Αθήνα, Μάϊος 2003.

13. Kynigos C. and Argyris M. (2004) Teacher beliefs and practices formed during an innovation with computer-based exploratory mathematics in the classroom. Teachers and Teaching: Theory and practice, Vol. 10, Num. 3, 247-273.

14. Kynigos, C. (2001) New Practices with New Tools in the Classroom: Educating Teacher Trainers in Greece, to Generate a 'School Community' use of New Technologies, Themes in Education. 2.4., 381-399.Αχιλλέας Καψάλης επιμέλεια (2005) Οργάνωση και Διοίκηση Σχολικών Μονάδων Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας

15. Καψάλης Αχιλλέας & Παπασταμάτης Αδαμάντιος (2002) Εκπαίδευση Ενηλίκων Τόμος Α’ – Γενικά εισαγωγικά θέματα, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας

16. Καψάλης Αχιλλέας & Παπασταμάτης Αδαμάντιος (2003) Εκπαίδευση Ενηλίκων Τόμος Β’ –Διδακτική Ενηλίκων Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

17. David Jacques (2001) Μάθηση σε ομάδες. Εκδόσεις Μεταίχμιο.18. Καψάλης, Αχιλλέας Γ.; Βρεττός, Γιάννης Ε. (2002) Μικροδιδασκαλία και

άσκηση διδακτικών δεξιοτήτων. Εκδόσεις Ατραπός. 19. Δ. Χατζηδήμου, «Η μικροδιδασκαλία στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών»

εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1997.20. Αλέξης Κόκκος (2005) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Εκπαίδευση Ενηλίκων.

Τόμος Α’ Θεωρητικό πλαίσιο και προϋποθέσεις Μάθησης. Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Page 36: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

21. Αλέξης Κόκκος (2005) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Εκπαίδευση Ενηλίκων. Τόμος Β’ Εκπαιδευτικές μέθοδοι. Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

22. Αλέξης Κόκκος (2005) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Εκπαίδευση Ενηλίκων. Τόμος Γ’ Η αξιοποίηση της ομάδας στην Εκπαίδευση Ενηλίκων. Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

23. Θανάσης Kαραλής et als (2005) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Εκπαίδευση Ενηλίκων. Τόμος Δ’ Παραδείγματα. Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

24. Peter Jarvis (2003) Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Θεωρία και πράξη. Εκδόσεις Μεταίχμιο.

25. Desmond Keegan (2000) Οι βασικές αρχές της Ανοιχτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Εκδόσεις Μεταίχμιο.

26. Didier Noyé & Jacques Piveteau (1997) Πρακτικός οδηγός του Εκπαιδευτή (Ενηλίκων), Εκδόσεις Μεταίχμιο.

27. Συνοπτικό αλλά περιεκτικό έργο με πρακτικές οδηγίες και «καλές πρακτικές» στην εκπαίδευση ενηλίκων.

28. Αντώνης Λιοναράκης et als (2005) Aνοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Παιδαγωγικές και Τεχνολογικές Εφαρμογές. Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Ευρωπαϊκή Ένωση (2001) Υπόμνημα σχετικά με την εκπαίδευση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. http://www.lifelonglearning.eu/

29. COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES (2007) A Memorandum on Lifelong Learning,

www . bologna - berlin 2003. de / pdf / MemorandumEng . pdf , τελευταία πρόσβαση, Μάϊος 2007.

Ιστοσελίδες σχετικές με την εκπαίδευση ενηλίκων

Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.)

http://www.ekepis.gr/

Ελληνικός Σύνδεσμος Εταιρειών Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΛ.Σ.Ε.Κ.Ε.Κ.)

http://www.elsekek.gr/

Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.)

http://www.oaed.gr/

Επαγγελματική Κατάρτιση Α.Ε.

http://www.ep-katartisi.gr/

Παρατηρητήριο Απασχόλησης – Ερευνητική Πληροφορική Α.Ε. (Π.Α.Ε.Π. Α.Ε.)

Page 37: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

http://www.paep.org.gr/

Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.)

http://www.ekdd.gr/

Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων

http://www.gsae.edu.gr/

Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Ι.Δ.ΕΚ.Ε.)

http://www.ideke.edu.gr/

Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.)

http://www.ideke.edu.gr/sde/

Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Κ.Ε.Ε.)

http://kee.ideke.edu.gr/

Κέντρο Εκπαίδευσης Επιμόρφωσης Ενηλίκων από Απόσταση (Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ.)

http://www.keeenap.gr/keeenap/

Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ.)

http://www. oeek . gr /

Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP)

http :// www . cedefop . gr /

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.)

http :// www . epeaek . gr /

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)

http://www.eap.gr/

Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων

http://www.adulteduc.gr/

Επίσης, πολύ χρήσιμοι είναι οι εξής ιστοχώροι και πύλες:

Τηλεματική και Εκπαίδευση από απόσταση

http://hyperion.math.upatras.gr/tea/

Ο Σχεδιασμός μιας Διαδικασίας Μάθησης μέσω του Δικτύου Υπολογιστών

http://hyperion.math.upatras.gr/tea/Bb.html#B15

Δραστηριότητες Μάθησης μέσω Υπολογιστή

http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/p127raptis.pdf

Οι Νέες Τεχνολογίες στη Διδακτική και τη Μαθησιακή Διαδικασία

http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/eisigisi2.pdf

Page 38: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται

Διδασκαλία και Μάθηση με τη βοήθεια των Νέων Τεχνολογιών

http://www.etpe.gr/files/proceedings/uploads/p125raptis.pdf

H αξιοποίηση τoυ Εκπαιδευτικού Βίντεο στo Σχολείο

http://www.philology.gr/teaching/video2.doc

Θεωρίες μάθησης και Τεχνολογίες Πληροφορικής

http :// dtps . unipi . gr / files / notes /2003-2004/ eksamino _6/ ekpaideysh _ apo _ apostash /

learningtheories . ppt

Εφαρμογές των νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία και μάθηση

www.mtee.net/Comenius1/Nees_Texnologies.ppt

Διαδίκτυο και Διδασκαλία

http://www.netschoolbook.gr/

http://www.ododeiktes.gr/

Ελληνική Επιστημονική Ένωση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

στην Εκπαίδευση

http://www.etpe.gr/

Page 39: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥearthlab.uoi.gr/pake/pake_files/epimorfotiko/ITY/GENIK… · Web view7.1.3.1. Εκπαίδευση Ενηλίκων Ο όρος χρησιμοποιείται